Постановление акимата города Алматы "Об утверждении Правил предоставления транспортных услуг по перевозке туристов в городе Алматы"

Постановление акимата города Алматы от 26 января 2023 года № 1/36. Зарегистрировано Департаментом юстиции города Алматы 26 января 2023 года № 1712

В соответствии с подпунктом 9-31) статьи 4 Закона Республики Казахстан "Об особом статусе города Алматы", акимат города Алматы ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемые Правила предоставления транспортных услуг по перевозке туристов в городе Алматы.

2. Коммунальному государственному учреждению "Управление туризма города Алматы" в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего постановления в Департаменте юстиции города Алматы;

2) размещение настоящего постановления на интернет-ресурсе акимата города Алматы.

3. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на курирующего заместителя акима города Алматы.

4. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Аким города Алматы

Е. Досаев

"СОГЛАСОВАНО"
Министерство культуры и спорта
Республики Казахстан

Приложение к постановлению акимата города Алматы от 26 января 2023 года № 1/36

Правила предоставления транспортных услуг по перевозке туристов в городе Алматы

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила предоставления транспортных услуг по перевозке туристов в городе Алматы (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 9-31) статьи 4 Закона Республики Казахстан "Об особом статусе города Алматы", иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан и определяют порядок предоставления транспортных услуг по перевозке туристов в городе Алматы.

2. В настоящих Правилах используется следующие понятия:

1) автомобильный перевозчик (далее - перевозчик) - физическое или юридическое лицо, владеющее автотранспортными средствами, за исключением легковых, на праве собственности или на иных законных основаниях, осуществляющее предпринимательскую деятельность по перевозке пассажиров, багажа, грузов и почтовых отправлений;

2) туристский транспорт – автобус и микроавтобус, предназначенные для туристско-экскурсионной перевозки по дорогам людей, грузов или оборудования, установленного на нем;

3) автобус – автомобильное транспортное средство, предназначенное для перевозки пассажиров и багажа, имеющее более восьми мест для сидения, исключая место водителя;

4) микроавтобус - автобус особо малого класса, имеющий не более шестнадцати мест для сидения, исключая место водителя, предусмотренных заводом-изготовителем;

5) туристский маршрут - путь следования туриста для удовлетворения его потребностей, который разрабатывается туристским оператором и включает в себя посещение объектов туристской деятельности с детальной регламентацией такого посещения (используемый транспорт, места остановки, объекты посещения, места ночлега, медицинская помощь в экстренных случаях и другие условия);

6) туристская деятельность - предпринимательская деятельность физических или юридических лиц по предоставлению туристских услуг;

7) туристские услуги - услуги, необходимые для удовлетворения потребностей туриста, предоставляемые в период его путешествия и в связи с этим путешествием (размещение, перевозка, питание, экскурсии, услуги инструкторов туризма, гидов, и другие услуги, предусмотренные договором на туристское обслуживание, оказываемые в зависимости от целей поездки;

8) туристский продукт - комплекс всех необходимых туристских услуг, достаточных для удовлетворения потребностей туриста во время путешествия;

9) туристский оператор (далее - туроператор) - физическое или юридическое лицо, осуществляющее туристскую операторскую деятельность, туристскую операторскую деятельность в сфере внутреннего, въездного или выездного туризма;

10) туристский агент - физическое или юридическое лицо, осуществляющее турагентскую деятельность;

11) договор на туристское обслуживание - соглашение между лицом, осуществляющим туристскую деятельность, и туристом по возмездному оказанию туристских услуг;

12) субъекты туристской деятельности – туроператоры и турагенты, осуществляющие деятельность в Республике Казахстан в качестве индивидуальных предпринимателей или юридических лиц, а также общественные объединения в области туристской деятельности, организация, созданная Правительством Республики Казахстан в целях развития внутреннего и въездного туризма;

13) устройство вызова экстренных оперативных служб (далее – устройство вызова) – устройство, осуществляющее и обеспечивающее определение координат, скорости и направления движения транспортного средства с помощью сигналов не менее двух действующих глобальных навигационных спутниковых систем, передачу сообщения о транспортном средстве при дорожно-транспортных происшествиях и иной чрезвычайной ситуации, а также двустороннюю голосовую связь с экстренными оперативными службами по сетям подвижной радиотелефонной связи.

3. По административно - территориальному признаку внутриреспубликанские перевозки туристов подразделяются на:

1) городские – перевозки в пределах установленных границ населенного пункта;

2) пригородные – перевозки по маршрутам, соединяющим населенный пункт с пригородной зоной протяженностью до пятидесяти километров, измеряемых от установленных границ населенного пункта;

3) междугородные, межобластные – перевозки, осуществляемые между населенными пунктами, находящимися в разных областях, или соединяющие населенные пункты с городами республиканского значения, столицей.

Глава 2. Порядок предоставления транспортных услуг по перевозке туристов

4. Туроператор при формировании, продвижении и реализации туристского продукта в сфере въездного и внутреннего туризма, оказываемые ими транспортные услуги должны соответствовать условиям и требованиям настоящих Правил.

5. Используемый туристский транспорт по перевозке туристов должен иметь государственную регистрацию, необходимые документы и государственный регистрационный номерной знак Республики Казахстан.

6. Перед начальным отправлением туристского транспорта в городских, пригородных, междугородних и межобластных сообщениях пассажиры в салоне посредством штрихового кода (QR-код), звуковой или видеозаписи должны быть проинформированы на государственном, русском и английском языках о следующем:

1) перевозчике;

2) наименовании маршрута;

3) дальности поездки в километрах;

4) времени следования в пути;

5) промежуточных остановках;

6) ограничениях при движении автобуса или микроавтобуса;

7) поведении при экстренных ситуациях;

8) о соблюдении техники безопасности при эксплуатации туристского транспорта;

9) дополнительном сервисе.

Субъекты туристкой деятельности обеспечивают наличие штрихового кода (QR-код) в туристском транспорте.

Штриховой код (QR-код) подлежит интеграции к официальным сайтам субъектов туристкой деятельности, где туристы могут ознакомиться с подробной информацией, согласно перечню, указанному в пункте 6 настоящих Правил.

7. Субъектам туристкой деятельности при оказании туристских услуг и (или) заключении договора на туристское обслуживание, необходимо соблюдать условия и требования, установленные настоящими Правилами.

8. Перевозки детей осуществляются туристским транспортом, оборудованным в соответствии с требованиями настоящих Правил с предоставлением каждому ребенку отдельного места для сидения.

9. Дети, не достигшие семилетнего возраста, могут быть допущены к поездке только при индивидуальном сопровождении официальными представителями, а также родителями и лицами, их заменяющими.

10. При осуществлении массовых перевозок детей субъекты туристкой деятельности уведомляют территориальные органы административной полиции Министерства внутренних дел Республики Казахстан в соответствии с требованиями правил перевозок пассажиров и багажа автомобильным транспортом, утвержденных приказом исполняющего обязанности Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 26 марта 2015 года №349 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 11550).

11. Перевозка групп детей туристским транспортом в период с 22:00 до 06:00 часов, в условиях недостаточной видимости (туман, снегопад, дождь), а также в случае других неблагоприятных погодных условий, создающих высокий уровень риска для аварийных ситуации при эксплуатации туристского транспорта не допускается.

Глава 3. Безопасность, санитарное состояние, внешнее оформление, а также
оборудование и оснащение салона туристского транспорта

12. Ответственность за безопасность пассажиров в ходе предоставления транспортных услуг по перевозке туристов, возлагается на перевозчика и субъектов туристкой деятельности.

13. Иметь бортовой журнал с отметкой о прохождении предрейсового и послерейсового медицинского осмотра и технического осмотра туристского транспорта.

14. Перевозчик обеспечивает выезд на туристский маршрут, состояние которого соответствует установленным техническим, экологическим, санитарно-эпидемиологическим требованиям и требованиям пожарной безопасности.

15. Туристский транспорт должен иметь необходимые предупреждающие надписи или знаки об опасностях и условиях безопасной эксплуатации.

16. Туристский транспорт комплектуется:

1) медицинской аптечкой (автотранспортной) с необходимым набором лекарств и медицинских средств;

2) знаком аварийной остановки;

3) исправными средствами пожаротушения;

4) соответствующими приспособлениями экстренного открывания аварийных люков и информационными табличками к ним, дверей, окон и удаления стекол в случае дорожно-транспортного происшествия;

5) устройством вызова;

6) ремнем безопасности;

7) противооткатными устройствами;

8) системой видеонаблюдения (видео сопровождение в пути);

9) квадратными опознавательными знаками "Перевозка детей" на государственном, русском и английском языках, которые должны быть установлены спереди и сзади туристского транспорта;

10) опознавательными знаками, расположенными на боковых, передних и задних частях кузова и хорошо различимым с дальнего расстояния. Опознавательный знак имеет надпись "Туристский автобус" либо "Туристский микроавтобус" на государственном, русском и английском языках.

Туристский транспорт дополнительно комплектуется оборудованиями, обеспечивающими безопасность при его эксплуатации согласно Закону "О дорожном движении".

17. Туристский транспорт подлежит эксплуатации при соответствии с санитарно-эпидемиологическим требованиям к транспортным средствам для перевозки пассажиров и грузов, утвержденным приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 11 января 2021 года № ҚР ДСМ-5 (зарегистрирован в Реестре нормативных правовых актов № 22066).

18. Туристский транспорт должен иметь отдельное багажное отделение.

19. В салоне туристского транспорта возле кабины (места) водителя располагается информация: полное наименование перевозчика, номера контактных телефонов перевозчика, организатора перевозок, номера телефонов транспортного контроля и медицинской службы, схема маршрута, права и обязанности пассажиров.

20. В передней части салона туристского транспорта, предусматриваются места для лиц с инвалидностью, пенсионеров, беременных женщин и пассажиров с детьми дошкольного возраста. Рядом с этими местами располагается информационное табло, указывающее на их предназначение.

21. Салон туристского транспорта подлежит оснащению и оборудованию:

1) комфортными креслами надлежащего состояния с возможностью регулировки под индивидуальные параметры пассажира;

2) полками для размещения ручного багажа;

3) аудио и видеосистемами для работы гида, экскурсовода, инструктора туризма;

4) системами кондиционирования с возможностью выполнить индивидуальную регулировку;

5) аварийными люками, открывающимися и закрывающимися без каких-либо помех.

Алматы қаласы әкімдігінің "Алматы қаласында туристерді тасымалдау жөніндегі көлік қызметтерін ұсыну қағидаларын бекіту туралы" қаулысы

Алматы қаласы әкімдігінің 2023 жылғы 26 қаңтардағы № 1/36 қаулысы. Алматы қаласы Әділет департаментінде 2023 жылғы 26 қаңтарда № 1712 болып тіркелді

Қазақстан Республикасының "Алматы қаласының ерекше мәртебесі туралы" Заңының 4 бабының 9-31) тармақшасына сәйкес Алматы қаласының әкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған Алматы қаласында туристерді тасымалдау жөніндегі көлік қызметтерін ұсыну қағидалары бекітілсін.

2. "Алматы қаласы Туризм басқармасы" коммуналдық мемлекеттік мекемесі заңнамамен белгіленген тәртіпте:

1) осы қаулыны Алматы қаласының Әділет департаментінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы қаулыны Алматы қаласы әкімдігінің интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

3. Осы қаулының орындалуын бақылау Алматы қаласы әкімінің жетекшілік ететін орынбасарына жүктелсін.

4. Осы қаулы алғаш ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Алматы қаласының әкімі

Е. Досаев

"КЕЛІСІЛДІ"
Қазақстан Республикасының
Мәдениет және спорт министрлігі

Алматы қаласы әкімдігінің 2023 жылғы 26 қаңтардағы № 1/36 қаулысына қосымша

Алматы қаласында туристерді тасымалдау жөніндегі көлік қызметтерін
ұсыну қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Алматы қаласында туристерді тасымалдау жөніндегі көлік қызметтерін ұсыну қағидалары (бұдан әрі - Қағидалар) Қазақстан Республикасының "Алматы қаласының ерекше мәртебесі туралы" Заңының 4-бабының 9-31) тармақшасына, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес әзірленді және Алматы қаласында туристерді тасымалдау бойынша көлік қызметтерін ұсыну тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидаларда келесі ұғымдар қолданылады:

1) автомобиль тасымалдаушысы (бұдан әрі – тасымалдаушы) – жолаушыларды, багажды, жүктерді және пошта жөнелтілімдерін тасымалдау бойынша кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын, меншік құқығында немесе өзге де заңды негіздерде жеңіл көліктерді қоспағанда, автокөлік құралдарын иеленуші жеке немесе заңды тұлға.

2) туристік көлік – адамдарды, жүктерді немесе оған орнатылған жабдықтарды жолдармен туристік-экскурсиялық тасымалдауға арналған автобус және шағын автобус;

3) автобус – жүргізушінің орнын қоспағанда, сегізден астам отыратын орны бар, жолаушылар мен багажды тасымалдауға арналған автомобиль көлік құралы;

4) шағын автобус – дайындаушы зауыт көздеген жүргізушінің орнын қоспағанда, отыратын орны он алтыдан аспайтын, ерекше шағын кластағы автобус;

5) туристік маршрут – туристің қажеттіліктерін қанағаттандыруы үшін жүру жолы, оны туристік оператор әзірлейді және ол туристік қызмет объектілеріне баруы егжей-тегжейлі регламенттелген (пайдаланылатын көлік, тоқтайтын орындар, бару объектілері, түнейтін жерлер, шұғыл жағдайлардағы медициналық көмек және басқа да жағдайлар) осындай баруды қамтиды;

6) туристік қызмет – туристік қызметтер көрсету бойынша жеке немесе заңды тұлғалардың кәсіпкерлік қызметі;

7) туристік көрсетілетін қызметтер – туристің саяхаты кезеңінде және осы саяхатқа байланысты ұсынылатын, оның қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін қажетті көрсетілетін қызметтер (орналастыру, тасымалдау, тамақтандыру, экскурсиялар, туризм нұсқаушыларының, гидтердің көрсетілетін қызметтері және сапар мақсаттарына қарай көрсетілетін, туристік қызмет көрсетуге арналған шартта көзделген басқа да көрсетілетін қызметтер);

8) туристік өнім – саяхат кезінде туристің қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін жеткілікті барлық қажетті туристік қызметтер көрсету кешені;

9) туристік оператор (бұдан әрі – туроператор) – туристік операторлық қызметті, ішкі туризм, келу немесе шығу туризмі саласындағы туристік операторлық қызметті жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлға;

10) туристік агент – турагенттік қызметті жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлға;

11) туристік қызмет көрсетуге арналған шарт - өтемді туристік қызмет көрсету бойынша туристік қызметті жүзеге асыратын тұлға мен туристің арасындағы келісім;

12) туристік қызмет субъектілері – Қазақстан Республикасында жеке кәсіпкерлер немесе заңды тұлғалар ретінде қызметін жүзеге асыратын туроператорлар мен турагенттер, сондай-ақ туристік қызмет саласындағы қоғамдық бірлестіктер, ішкі және келу туризмін дамыту мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі құрған ұйым;

13) шұғыл жедел қызметтерді шақыру құрылғысы (бұдан әрі – шақыру құрылғысы) – жұмыс істеп тұрған кемінде екі жаһандық навигациялық спутниктік жүйе сигналдарының көмегімен көлік құралының координаттарын, жылдамдығын және қозғалыс бағытын айқындауды, жол-көлік оқиғасы және өзге де төтенше жағдай кезінде көлік құралы туралы хабарлама беруді, сондай-ақ жылжымалы радиотелефон байланысы желілері арқылы жедел қызметтер екіжақты дауыс байланысын жүзеге асыратын және қамтамасыз ететін құрылғы.

3. Әкімшілік-аумақтық белгілері бойынша туристерді республикаішілік тасымалдау:

1) қалалық – елді мекеннің белгіленген шекаралары шегіндегі тасымалдау;

2) қала маңындағы – елді мекеннің белгіленген шекараларынан өлшенетін, ұзақтығы елу километрге дейінгі қала маңындағы аймақпен елді мекенді жалғастыратын маршруттар бойынша тасымалдау;

3) қалааралық, облысаралық – әртүрлі облыстардағы елді мекендер арасында жүзеге асырылатын немесе елді мекендерді республикалық маңызы бар қалалармен, астанамен жалғастыратын тасымалдау болып бөлінеді.

2-тарау. Туристерді тасымалдау бойынша көлік қызметтерін ұсыну тәртібі

4. Туроператор келу және ішкі туризм саласында туристік өнімді қалыптастыру, ілгерілету және өткізу кезінде олар көрсететін көлік қызметтері осы Қағидалардың шарттары мен талаптарына сәйкес келуі тиіс.

5. Туристерді тасымалдау бойынша пайдаланылатын туристік көліктің мемлекеттік тіркеуі, қажетті құжаттары және Қазақстан Республикасының мемлекеттік тіркеу нөмірлік белгісі болуға тиіс.

6. Қалалық, қала маңындағы, қалааралық және облысаралық қатынастарға туристік көлікті жөнелту алдында салондағы жолаушыларға штрих код (QR-код), дыбыстық немесе бейнежазба арқылы мемлекеттік, орыс және ағылшын тілдерінде мыналар туралы хабарлануы тиіс:

1) тасымалдаушы;

2) маршруттың атауы;

3) километрмен есептелген жол жүру ұзақтығы;

4) жолда жүру уақыты;

5) аралық аялдамалар;

6) автобустың немесе шағын автобустың қозғалысы кезіндегі шектеулер;

7) төтенше жағдайлар кезінде жүріп-тұру;

8) туристік көлікті пайдалану кезінде қауіпсіздік техникасын сақтау;

9) қосымша сервис.

Туристік қызмет субъектілері туристік көлікте штрих кодының (QR-код) болуын қамтамасыз етеді.

Штрих код (QR-код) туристік қызмет субъектілерінің ресми сайттарымен интеграциялануы тиіс, онда туристер осы Қағидалардың 6-тармағында көрсетілген тізбеге сәйкес толық ақпаратпен таныса алады.

7. Туристік қызмет субъектілері туристік қызметтер көрсету және (немесе) туристік қызмет көрсетуге шарт жасасу кезінде осы Қағидаларда белгіленген шарттар мен талаптарды сақтауы қажет.

8. Балаларды тасымалдау осы Қағидалардың талаптарына сәйкес әр балаға жеке отыратын орын беріле отырып, жабдықталған туристік көлікпен жүзеге асырылады.

9. Жеті жасқа толмаған балаларды сапарға ресми өкілдерінің, сондай-ақ ата-аналары мен оларды алмастыратын адамдардың жеке ілесіп жүруімен ғана жіберуге болады.

10. Балаларды жаппай тасымалдауды жүзеге асыру кезінде туристік қызмет субъектілері Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің міндетін атқарушысының 2015 жылғы 26 наурыздағы № 349 бұйрығымен бекітілген Автомобиль көлігімен жолаушылар мен багажды тасымалдау қағидаларының талаптарына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11550 болып тіркелген) сәйкес Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің аумақтық әкімшілік полиция органдарын хабардар етеді.

11. Балалар топтарын туристік көлікпен сағат 22:00-ден 06:00-ге дейінгі кезеңде, көріну жеткіліксіз жағдайларда (тұман, қар, жаңбыр), сондай-ақ туристік көлікті пайдалану кезінде авариялық жағдайлардың үшін қауіпті жоғары деңгейін тудыратын басқа да қолайсыз ауа райы кезінде тасымалдауға жол берілмейді.

3-тарау. Туристік көлік қауіпсіздігі, санитарлық жағдайы, сыртқы безендірілуі,
сондай-ақ салонның жабдықтары мен жарақтандырылуы

12. Туристерді тасымалдау бойынша көлік қызметтерін ұсыну барысында жолаушылардың қауіпсіздігі үшін жауапкершілік тасымалдаушыға және туристік қызмет субъектілеріне жүктеледі.

13. Рейс алдындағы және рейстен кейінгі медициналық байқаудан және туристік көлікті техникалық байқаудан өткені туралы белгісі бар борттық журналдың болуы тиіс.

14. Тасымалдаушы туристік көліктің техникалық жай-күйі белгіленген техникалық, экологиялық, санитарлық-эпидемиологиялық талаптарға және өрт қауіпсіздігі талаптарына сәйкес келетін туристік маршрутқа шығуды қамтамасыз етеді.

15. Туристік көлікте қауіптер мен қауіпсіз пайдалану жағдайлары туралы қажетті ескерту жазбалары немесе белгілері болуы тиіс.

16. Туристік көлік:

1) дәрі-дәрмектер мен медициналық құралдардың қажетті жиынтығымен медициналық қобдишамен (автокөлік);

2) авариялық тоқтату белгісімен;

3) жарамды өрт сөндіру құралдарымен;

4) авариялық люктерді шұғыл ашудың тиісті құрылғылармен және оларға арналған ақпараттық тақтайшалармен жол-көлік оқиғасы болған жағдайда есіктермен, терезелермен және алып тастаумен;

5) шақыру құрылғысымен;

6) қауіпсіздік белдігімен;

7) кері қайтаруға қарсы құрылғылармен;

8) бейнебақылау жүйесімен (жолда бейне сүйемелдеу);

9) мемлекеттік, орыс және ағылшын тілдерінде туристік көліктің алдыңғы және артқы жағында орнатылуы тиіс "Балаларды тасымалдау" квадраттық тану белгілерімен;

10) тану белгісінде мемлекеттік, орыс және ағылшын тілдерінде "Туристік автобус" немесе "Туристік шағын автобус" деген жазу бар, көлік шанағының бүйірінде, алдыңғы және артқы бөліктерінде орналасқан және алыс қашықтықтан жақсы ажыратылатын сәйкестендіру белгілерімен жабдықталады.

Туристік көлік "Жол қозғалысы туралы" Заңға сәйкес оны пайдалану кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз ететін жабдықтармен қосымша жабдықталады.

17. Туристік көлік Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 11 қаңтардағы № ҚР ДСМ-5 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілер тізілімінде № 22066 болып тіркелген) жолаушылар мен жүктерді тасымалдауға арналған көлік құралдарына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптарға сәйкес болған жағдайда пайдаланылуға жатады.

18. Туристік көлікте жеке багаж бөлімі болуы тиіс.

19. Туристік көлік салонында жүргізуші кабинасының (орнының) жанында: тасымалдаушының толық атауы, тасымалдаушының, тасымалдауды ұйымдастырушының байланыс телефондарының нөмірлері, көліктік бақылау және медициналық қызмет телефондарының нөмірлері, маршрут схемасы, жолаушылардың құқықтары мен міндеттері туралы ақпарат орналастырылады.

20. Туристік көлік салонының алдыңғы бөлігінде мүгедектігі бар адамдарға, зейнеткерлерге, жүкті әйелдерге және мектеп жасына дейінгі балалары бар жолаушыларға арналған орындар көзделеді. Осы орындардың жанында олардың мақсатын көрсететін ақпараттық тақта орнатылады.

21. Туристік көлік салоны төмендегімен жарақтандырылуға және жабдықталуға жатады:

1) жолаушының жеке параметрлеріне сәйкес реттеу мүмкіндігі бар тиісті жағдайдағы жайлы креслолармен;

2) қол жүгін орналастыруға арналған сөрелермен;

3) гидтің, экскурсоводтың, туризм нұсқаушысының жұмысына арналған аудио және бейне жүйелерімен;

4) жеке реттеуді орындау мүмкіндігі бар ауаны баптау жүйелерімен;

5) қандай да бір кедергісіз ашылатын және жабылатын авариялық люктермен.