Об утверждении Правил и условий содержания несовершеннолетних в центрах адаптации несовершеннолетних и центрах поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах

Приказ Министра просвещения Республики Казахстан от 29 апреля 2025 года № 89. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 30 апреля 2025 года № 36046

В соответствии с подпунктом 16) статьи 5 Закона Республики Казахстан "Об образовании", ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить Правила и условия содержания несовершеннолетних в центрах адаптации несовершеннолетних и центрах поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах.

2. Комитету по охране прав детей Министерства просвещения Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства просвещения Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Юридический департамент Министерства просвещения Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта приказа.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра просвещения Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр просвещения Республики Казахстан

Г. Бейсембаев

Утверждены приказом Министр просвещения Республики Казахстан от 29 апреля 2025 года № 89

Правила и условия содержания несовершеннолетних в центрах адаптации несовершеннолетних и центрах поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие правила и условия содержания несовершеннолетних в центрах адаптации несовершеннолетних и центрах поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, (далее – Правила), разработаны в соответствии с подпунктом 16) статьи 5 Закона Республики Казахстан "Об образовании" и определяют порядок и условия содержания несовершеннолетних в центрах адаптации несовершеннолетних и центрах поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах.

2. В настоящих Правилах используются следующие понятия:

1) специальные социальные услуги – комплекс услуг, обеспечивающих лицу (семье) условия для преодоления оснований, объективно нарушающих жизнедеятельность человека и направленных на создание равных с другими гражданами возможностей участия в жизни общества;

2) ребенок (дети), нуждающийся в специальных социальных услугах, – ребенок (дети), жизнедеятельность которого нарушена в результате сложившихся обстоятельств, предусмотренных законодательством Республики Казахстан о социальной защите, и который не может преодолеть данные обстоятельства самостоятельно или с помощью семьи;

3) центры поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, – организации, находящиеся в ведении органов образования, оказывающие специальные социальные услуги с предоставлением постоянного или временного (дневного) пребывания, а также путем предоставления информационных, консультационных, посреднических услуг юридическим лицам, деятельность которых связана с осуществлением мер по предупреждению нуждаемости в специальных социальных услугах;

4) центры адаптации несовершеннолетних – организации, находящиеся в ведении органов образования, обеспечивающие прием и временное содержание безнадзорных и беспризорных детей в возрасте от трех до восемнадцати лет для установления родителей или других законных представителей, детей, оставшихся без попечения родителей или лиц, их заменяющих, при невозможности их своевременного устройства, детей, отобранных при непосредственной угрозе их жизни или здоровью органом опеки и попечительства от родителей (одного из них) или от других лиц, на попечении которых они находятся, детей, направляемых в специальные организации образования, а также детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, вследствие жестокого обращения, приведшего к социальной дезадаптации и социальной депривации.

Глава 2. Порядок и условия содержания несовершеннолетних в центрах адаптации несовершеннолетних и центрах поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах

3. В центры адаптации несовершеннолетних и центры поддержки детей, нуждающихся в специальных социальных услугах, (далее – центры) принимаются:

1) дети-сироты;

2) дети, оставшиеся без попечения родителей, – дети, которые остались без попечения единственного или обоих родителей в связи с ограничением или лишением их родительских прав, признанием родителей безвестно отсутствующими, объявлением их умершими, признанием недееспособными (ограниченно дееспособными), отбыванием родителями наказания в местах лишения свободы, уклонением родителей от воспитания ребенка или от защиты его прав и интересов, в том числе при отказе родителей взять своего ребенка из воспитательного или лечебного учреждения, а также в иных случаях отсутствия родительского попечения;

3) безнадзорные и беспризорные дети в возрасте от трех до восемнадцати лет для установления родителей или иных законных представителей;

4) дети, направляемые в специальные организации образования;

5) дети, нуждающиеся в специальных социальных услугах, вследствие жестокого обращения, приведшего к социальной дезадаптации и социальной депривации.

4. Помещение, перевод и выпуск несовершеннолетних в центры (из центров) осуществляется в соответствии с Типовыми правилами деятельности организаций образования для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей, утвержденными приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 31 августа 2022 года № 385 "Об утверждении Типовых правил деятельности организаций образования соответствующих типов и видов, за исключением организаций высшего и послевузовского образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 29329).

5. В центрах в течение календарного года несовершеннолетним, их родителям и иным законным представителям, нуждающимся в специальных социальных услугах, оказываются специальные социальные услуги в виде: социально-бытовых, социально-медицинских, социально-психологических, социально-педагогических, социально-трудовых, социально-культурных, социально-экономических, социально-правовых услуг.

6. Оказание специальных социальных услуг осуществляется в соответствии со Стандартом оказания специальных социальных услуг в области образования и защиты прав детей, утвержденным приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 12 июня 2023 года № 165 "Об утверждении стандартов оказания специальных социальных услуг в области образования и защиты прав детей" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 32760).

7. Санитарно-эпидемиологические требования к условиям содержания несовершеннолетних в центрах обеспечиваются в соответствии с Санитарными правилами, утвержденными приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 5 августа 2021 года № ҚР ДСМ-76 "Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к объектам образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 23890).

8. Организация питания несовершеннолетних в центрах осуществляется в соответствии с физиологическими нормами, возрастом, состоянием здоровья детей и Правилами организации питания обучающихся, утвержденными приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 31 октября 2018 года № 598 "Об утверждении Правил организации питания обучающихся в государственных организациях среднего, технического и профессионального, послесреднего образования, внешкольных организациях дополнительного образования, а также приобретения товаров, связанных с обеспечением питания детей, воспитывающихся и обучающихся в государственных дошкольных организациях, организациях образования для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 17948).

9. Обеспечение одеждой, обувью, мягким инвентарем, постельным бельем несовершеннолетних в центрах осуществляется согласно нормам, установленным постановлением Правительства Республики Казахстан от 12 марта 2012 года № 320 "Об утверждении размеров, источников, видов и Правил предоставления социальной помощи гражданам, которым оказывается социальная помощь".

10. Отдых и оздоровление несовершеннолетних в каникулярный период осуществляются в соответствии с планом, утверждаемым руководителем центра, включающим познавательные, культурно-развлекательные и физкультурно-оздоровительные мероприятия, направленные на интеллектуальное, эмоциональное, духовное, нравственное и физическое развитие детей.

Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтарында және арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталықтарында кәмелетке толмағандарды ұстау қағидалары мен шарттарын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2025 жылғы 29 сәуірдегі № 89 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2025 жылғы 30 сәуірде № 36046 болып тіркелді

"Білім туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 16) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтарында және арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталықтарында кәмелетке толмағандарды ұстау қағидалары мен шарттары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің Балалардың құқықтарын қорғау комитеті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрі

Г. Бейсембаев

Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрі 2025 жылғы 29 сәуірдегі № 89 Бұйрығымен бекітілген

Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтарында және арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталықтарында кәмелетке толмағандарды ұстау қағидалары мен шарттары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтарында және арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталықтарында кәмелетке толмағандарды ұстау қағидалары мен шарттары (бұдан әрі – Қағидалар) "Білім туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 16) тармақшасына сәйкес әзірленді және кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтарында және арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталықтарында кәмелетке толмағандарды ұстау тәртібі мен шарттарын айқындайды.

2. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер – адамның тыныс-тіршілігін объективті түрде бұзатын негіздерді еңсеру үшін адамға (отбасына) жағдай жасауды қамтамасыз ететін және оның қоғам өміріне басқа азаматтармен бірдей қатысу мүмкіндіктерін жасауға бағытталған көрсетілетін қызметтер кешені;

2) арнаулы көрсетілетін әлеуметтік қызметтерге мұқтаж бала (балалар) – Қазақстан Республикасының әлеуметтік қорғау туралы заңнамасында көзделген қалыптасқан мән-жайлардың салдарынан тыныс-тіршілігі бұзылған және осы мән-жайларды өз бетінше немесе отбасының көмегімен еңсере алмайтын бала (балалар);

3) арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталықтары – тұрақты немесе уақытша (күндіз) болуды ұсына отырып, сондай-ақ қызметі арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаждықтың алдын алу жөніндегі шараларды жүзеге асырумен байланысты заңды тұлғаларға ақпараттық, консультациялық, делдалдық көрсетілетін қызметтерді ұсыну жолымен арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсететін, білім беру органдарының қарамағындағы ұйымдар;

4) кәмелетке толмағандарды бейiмдеу орталықтары – ата-анасын немесе басқа да заңды өкiлдерiн анықтау үшiн үш жастан он сегiз жасқа дейiнгi қадағалаусыз және панасыз қалған балаларды, уақтылы орналастырылуы мүмкiн болмаған жағдайда ата-анасының немесе оларды алмастыратын адамдардың қамқорлығынсыз қалған балаларды, қорғаншылық және қамқоршылық органы балалардың өмiрiне немесе денсаулығына тiкелей қатер төнген кезде ата-анасынан (олардың бiреуiнен) немесе қамқорлыққа алған басқа адамдардан алып қойған балаларды, арнаулы бiлiм беру ұйымдарына жiберiлетiн балаларды, сондай-ақ әлеуметтiк бейiмсiздiкке және әлеуметтiк депривацияға әкеп соққан қатыгездiкпен қарау салдарынан арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қабылдауды және уақытша бағып-ұстауды қамтамасыз ететiн, бiлiм беру органдарының қарамағындағы ұйымдары.

2-тарау. Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтарында және арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталықтарында кәмелетке толмағандарды ұстау тәртібі мен шарттары

3. Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталықтарына және арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балаларды қолдау орталықтарына (бұдан әрі – орталықтар):

1) жетім балалар;

2) ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар – ата-анасының ата-ана құқықтарының шектелуіне немесе олардан айырылуына, ата-анасының хабарсыз кетті деп танылуына, қайтыс болды деп жариялануына, әрекетке қабілетсіз (әрекет қабілеті шектеулі) деп танылуына, ата-анасының бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеуіне, ата-анасының баласын тәрбиелеуден немесе оның құқықтары мен мүдделерін қорғаудан жалтаруына, оның ішінде ата-анасының өз баласын тәрбиелеу немесе емдеу мекемесінен алудан бас тартуына байланысты, сондай-ақ ата-анасы қамқорлық жасамаған өзге де жағдайларда жалғызбасты ата-анасының немесе екеуінің де қамқорлығынсыз қалған балалар;

3) ата-аналарын немесе басқа да заңды өкiлдерiн анықтау үшiн үш жастан он сегiз жасқа дейiнгi қадағалаусыз және панасыз қалған балалар;

4) арнайы білім беру ұйымдарына жіберілетін балалар;

5) әлеуметтік бейімсіздікке және әлеуметтік депривацияға әкеп соққан қатыгездікпен қарау салдарынан арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж балалар қабылданады.

4. Кәмелетке толмағандарды орталықтарға (орталықтардан) орналастыру, ауыстыру және шығару Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің "Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарын қоспағанда, тиісті типтердегі және түрлердегі білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидаларын бекіту туралы" 2022 жылғы 31 тамыздағы № 385 бұйрығымен бекітілген Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29329 болып тіркелді).

5. Орталықтарда күнтізбелік жыл ішінде арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж кәмелетке толмағандарға, олардың ата-аналарына және өзге де заңды өкілдеріне әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-медициналық, әлеуметтік-психологиялық, әлеуметтік-педагогикалық, әлеуметтік-еңбек, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық, әлеуметтік-құқықтық қызметтер түрінде арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсетіледі.

6. Арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің "Білім беру және балалардың құқықтарын қорғау саласында арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету стандарттарын бекіту туралы" 2023 жылғы 12 маусымдағы № 165 бұйрығымен бекітілген Білім беру және балалардың құқықтарын қорғау саласында арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету стандартына сәйкес жүзеге асырылады (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 32760 болып тіркелді).

7. Кәмелетке толмағандарды орталықтарда ұстау жағдайларына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің "Білім беру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" 2021 жылғы 5 тамыздағы № ҚР ДСМ-76 бұйрығымен бекітілген Санитариялық қағидаларға сәйкес қамтамасыз етіледі (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 23890 болып тіркелді).

8. Орталықтарда кәмелетке толмағандарды тамақтандыруды ұйымдастыру балалардың физиологиялық нормаларына, жасына, денсаулық жағдайына және Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің "Мемлекеттік орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарында, қосымша білім беретін мектептен тыс ұйымдарда білім алушыларды тамақтандыруды ұйымдастыру, сондай-ақ мемлекеттік мектепке дейінгі ұйымдарда, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдарында тәрбиеленетін және білім алатын балаларды тамақтандыруды қамтамасыз етуге байланысты тауарларды сатып алу қағидаларын бекіту туралы" 2018 жылғы 31 қазандағы № 598 бұйрығымен бекітілген Білім алушылардың тамақтануын ұйымдастыру қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17948 болып тіркелді).

9. Орталықтарда кәмелетке толмағандарды киіммен, аяқ киіммен, жұмсақ мүкәммалмен, төсек-орынмен қамтамасыз ету Қазақстан Республикасы Үкіметінің "Әлеуметтік көмек көрсетілетін азаматтарға әлеуметтік көмектің мөлшерін, көздерін, түрлерін және оны беру қағидаларын бекіту туралы" 2012 жылғы 12 наурыздағы № 320 қаулысында белгіленген нормаларға сәйкес жүзеге асырылады.

10. Демалыс кезеңінде кәмелетке толмағандардың демалысы мен сауығуы балалардың зияткерлік, эмоционалдық, рухани, адамгершілік және физикалық дамуына бағытталған танымдық, мәдени ойын-сауық және дене шынықтыру-сауықтыру іс-шараларын қамтитын орталық басшысы бекітетін жоспарға сәйкес жүзеге асырылады.