ИПС "Әділет"

Ратифицировать Картахенский протокол по биобезопасности к Конвенции о биологическом разнообразии, подписанный в Монреале 29 января 2000 года.

Президент
Республики Казахстан Н. Назарбаев

КАРТАХЕНСКИЙ ПРОТОКОЛ ПО БИОБЕЗОПАСНОСТИ
К КОНВЕНЦИИ О БИОЛОГИЧЕСКОМ РАЗНООБРАЗИИ

Организация Объединенных Наций
2000

КАРТАХЕНСКИЙ ПРОТОКОЛ ПО БИОБЕЗОПАСНОСТИ
К КОНВЕНЦИИ О БИОЛОГИЧЕСКОМ РАЗНООБРАЗИИ

Стороны настоящего Протокола,

будучи Сторонами Конвенции о биологическом разнообразии, нижеименуемой как "Конвенция",

ссылаясь на пункты 3 и 4 статьи 19 , а также статьи 8 g) и 17 Конвенции,

ссылаясь также на решение II/5 Конференции Сторон Конвенции о биологическом разнообразии от 17 ноября 1995 года, в котором она постановила разработать протокол по биобезопасности с уделением особого внимания трансграничному перемещению любого живого измененного организма, полученного в результате применения современной биотехнологии и способного оказать неблагоприятное воздействие на сохранение и устойчивое использование биологического разнообразия, подготовив для рассмотрения, в частности, соответствующие процедуры заблаговременного обоснованного согласия,

вновь подтверждая принцип принятия мер предосторожности, отраженный в Принципе 15 Рио-де-Жанейрской декларации по окружающей среде и развитию,

сознавая быстрое распространение современной биотехнологии, а также растущую обеспокоенность общественности в связи с ее потенциальным вредным воздействием на биологическое разнообразие, с учетом также рисков для здоровья человека,

признавая , что современная биотехнология открывает огромные возможности для повышения благосостояния людей, если ее развивать и использовать с соблюдением соответствующих мер безопасности в отношении окружающей среды и здоровья человека,

признавая также исключительную важность центров происхождения и центров генетического разнообразия для человечества,

принимая во внимание ограниченные возможности многих стран, в частности развивающихся стран, в реагировании на характер и масштаб известных и потенциальных рисков, связанных с живыми измененными организмами,

признавая , что торговые и природоохранные соглашения должны быть взаимодополняющими в целях достижения устойчивого развития,

подчеркивая , что настоящий Протокол не интерпретируется как предполагающий изменение прав и обязательств Стороны в соответствии с любыми существующими международными соглашениями,

исходя из того понимания , что в констатирующей части выше не преследуется цель подчинения настоящего Протокола другим международным соглашениям,

ДОГОВОРИЛИСЬ О СЛЕДУЮЩЕМ:

Статья 1
ЦЕЛЬ

В соответствии с принципом принятия мер предосторожности, содержащимся в Принципе 15 Рио-де-Жанейрской декларации по окружающей среде и развитию, цель настоящего Протокола заключается в содействии обеспечению надлежащего уровня защиты в области безопасной передачи, обработки и использования живых измененных организмов, являющихся результатом применения современной биотехнологии и способных оказать неблагоприятное воздействие на сохранение и устойчивое использование биологического разнообразия, с учетом также рисков для здоровья человека и с уделением особого внимания трансграничному перемещению.

Статья 2
ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

1. Каждая Сторона принимает необходимые и соответствующие правовые, административные и другие меры для выполнения своих обязательств, предусмотренных в рамках настоящего Протокола.

2. Стороны обеспечивают, чтобы получение любых живых измененных организмов, их обработка, транспортировка, использование, передача и высвобождение осуществлялись таким образом, чтобы не допускались или были уменьшены риски для биологического разнообразия, с учетом также рисков для здоровья человека.

3. Ничто в настоящем Протоколе никоим образом не наносит ущерба суверенитету государств в отношении их территориального моря, определенного в соответствии с Международным правом, и их суверенным правам и юрисдикции, которыми Государства обладают в своих исключительных экономических зонах и в границах их континентальных шельфов в соответствии с международным правом, а также осуществлению морскими и воздушными судами всех государств навигационных прав и свобод, предусмотренных международным правом и закрепленных в соответствующих международных документах.

4. Ничто в настоящем Протоколе не интерпретируется как ограничение права Стороны принимать меры, обеспечивающие более высокий уровень защиты в отношении сохранения и устойчивого использования биологического разнообразия, чем тот, который предусмотрен в настоящем Протоколе, при условии, что такие меры соответствуют цели и положениям настоящего Протокола и согласуются с другими обязательствами данной Стороны в рамках международного права.

5. Стороны поощряются принимать в соответствующих случаях во внимание имеющиеся экспертные знания, договоренности и результаты работы, проделанной на международных форумах, обладающих компетенцией в области рисков для здоровья человека.

Статья 3
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ТЕРМИНОВ

Для целей настоящего Протокола:

a) "Конференция Сторон" означает Конференцию Сторон Конвенции;

b) "использование в замкнутых системах" означает любую операцию, осуществляемую в пределах установки, сооружения или иной физической структуры, связанную с живыми измененными организмами, которые регулируются специальными мерами, эффективно ограничивающими их контакт с внешней средой и воздействие на нее;

c) "экспорт" означает преднамеренное трансграничное перемещение из одной Стороны в другую Сторону;

d) "экспортер" означает любое юридическое или физическое лицо, находящееся под юрисдикцией Стороны экспорта, которое организует экспорт живых измененных организмов;

e) "импорт" означает преднамеренное трансграничное перемещение в одну Сторону из другой Стороны;

f) "импортер" означает любое юридическое или физическое лицо, находящееся под юрисдикцией Стороны импорта, которое организует импорт живых измененных организмов;

g) "живой измененный организм" означает любой живой организм, обладающий новой комбинацией генетического материала, полученной благодаря использованию современной биотехнологии;

h) "живой организм" означает любое биологическое образование, которое способно к передаче или репликации генетического материала, включая стерильные организмы, вирусы и вироиды;

i) "современная биотехнология" означает применение:

a. методов in vitro с использованием нуклеиновых кислот, включая рекомбинантную дезоксирибонуклеиновую кислоту (ДНК) и прямую инъекцию нуклеиновых кислот в клетки или органеллы, или

b. методов, основанных на слиянии клеток организмов с разным таксономическим статусом, которые позволяют преодолеть естественные физиологические репродуктивные или рекомбинационные барьеры и которые не являются методами, традиционными для выведения и селекции;

j) "региональная организация экономической интеграции" означает организацию, созданную суверенными государствами определенного региона, которой ее государства-члены передали полномочия по вопросам, регулируемым настоящим Протоколом, и которая должным образом уполномочена в соответствии с ее внутренними процедурами подписывать, ратифицировать, принимать, одобрять Протокол или присоединяться к нему;

к) "трансграничное перемещение" означает перемещение живого измененного организма из одной Стороны в другую Сторону, за исключением того, что для целей статьей 17 и 24 трансграничное перемещение распространяется на перемещение между Сторонами и государствами, не являющимися Сторонами.

Статья 4
СФЕРА ДЕЙСТВИЯ

Настоящий Протокол применяется к трансграничному перемещению, транзиту, обработке и использованию всех живых измененных организмов, способных оказать неблагоприятное воздействие на сохранение и устойчивое использование биологического разнообразия, с учетом также рисков для здоровья человека.

Статья 5
ФАРМАЦЕВТИЧЕСКИЕ ПРЕПАРАТЫ

Вне зависимости от положений статьи 4 и без ущерба для любого права Стороны проводить оценку рисков в отношении всех живых измененных организмов до принятия решений относительно импорта, настоящий Протокол не применяется к трансграничным перемещениям живых измененных организмов, представляющих собой фармацевтические препараты для человека, которые регулируются другими соответствующими международными соглашениями или организациями.

Статья 6
ТРАНЗИТ И ИСПОЛЬЗОВАНИЕ В ЗАМКНУТЫХ
СИСТЕМАХ

1. Вне зависимости от положений статьи 4 и без ущерба для любого права Стороны транзита регулировать транспортировку живых измененных организмов через свою территорию и представлять механизму посредничества по биобезопасности любое решение этой Стороны в соответствии с пунктом 3 статьи 2 относительно транзита через ее территорию конкретного живого измененного организма, положения настоящего Протокола в отношении процедуры заблаговременного обоснованного согласия не применяются к живым измененным организмам в случае их транзита.

2. Вне зависимости от положений статьи 4 и без ущерба для любого права Стороны проводить оценку рисков в отношении всех живых измененных организмов до принятия решений об импорте и устанавливать нормы для использования в замкнутых системах в пределах своей юрисдикции, положения настоящего Протокола в отношении процедуры заблаговременного обоснованного согласия не применяются к трансграничному перемещению живых измененных организмов, предназначенных для использования в замкнутых системах, осуществляемого в соответствии с нормами Стороны импорта.

Статья 7
ПРИМЕНЕНИЕ ПРОЦЕДУРЫ ЗАБЛАГОВРЕМЕННОГО
ОБОСНОВАННОГО СОГЛАСИЯ

1. В соответствии со статьями 5 и 6 процедура заблаговременного обоснованного согласия, закрепленная в статьях 8-10 и 12, применяется до первого преднамеренного трансграничного перемещения живых измененных организмов, предназначенных для преднамеренной интродукции в окружающую среду Стороны импорта.

2. Упомянутая в пункте 1 выше "преднамеренная интродукция в окружающую среду" не относится к живым измененным организмам, предназначенным для непосредственного использования в качестве продовольствия или корма или для обработки.

3. Статья 11 применяется до первого трансграничного перемещения живых измененных организмов, предназначенных для непосредственного использования в качестве продовольствия или корма или для обработки.

4. Процедура заблаговременного обоснованного согласия не применяется к преднамеренному трансграничному перемещению живых измененных организмов, которые в решении Конференции Сторон, выступающей в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола, определены как вряд ли способные оказать неблагоприятное воздействие на сохранение и устойчивое использование биологического разнообразия, с учетом также рисков для здоровья человека.

Статья 8
УВЕДОМЛЕНИЕ

1. Сторона экспорта уведомляет или требует, чтобы экспортер обеспечил уведомление в письменном виде национального компетентного органа Стороны импорта до преднамеренного трансграничного перемещения живого измененного организма, подпадающего под сферу действия пункта 1 статьи 7. Уведомление, как минимум, содержит информацию, указанную в приложении I .

2. Сторона экспорта обеспечивает наличие юридической ответственности за точность информации, предоставленной экспортером.

Статья 9
ПОДТВЕРЖДЕНИЕ ПОЛУЧЕНИЯ УВЕДОМЛЕНИЯ

1. Сторона импорта в письменном виде подтверждает уведомителю получение уведомления в течение девяноста дней с даты его получения.

2. В подтверждении указывается:

a) дата получения уведомления;

b) содержит ли уведомление prima facie информацию, указанную в статье 8;

c) можно ли приступить к осуществлению дальнейших мероприятий в соответствии с национальной регламентационной базой Стороны импорта или согласно процедуре, определенной в статье 10.

3. Национальная регламентационная база, упомянутая в пункте 2 с) выше, соответствует положениям настоящего Протокола.

4. Неподтверждение Стороной импорта получения уведомления не подразумевает ее согласия на преднамеренное трансграничное перемещение.

Статья 10
ПРОЦЕДУРА ПРИНЯТИЯ РЕШЕНИЙ

1. Решения, принимаемые Стороной импорта, соответствуют положениям статьи 15.

2. Сторона импорта в течение периода, указанного в статье 9, информирует в письменном виде уведомителя о том, может ли преднамеренное трансграничное перемещение быть осуществлено:

a) лишь после представления Стороной импорта своего согласия в письменном виде; или

b) спустя не менее девяноста дней без последующего письменного согласия.

3. В течение двухсот семидесяти дней после даты получения уведомления Сторона импорта сообщает в письменном виде уведомителю и механизму посредничества по биобезопасности о своем решении, упомянутом в пункте 2 а) выше:

a) разрешая импорт на определенных условиях или без таковых и сопровождая информацию о том, как это решение применяется к последующим импортным поставкам того же живого измененного организма;

b) запрещая импорт;

c) запрашивая соответствующую дополнительную информацию согласно ее национальной регламентационной базе или приложению I; при определении сроков, в которые Сторона импорта направляет свой ответ, не учитывается количество дней, в течение которых Сторона импорта ожидает соответствующую дополнительную информацию; или

d) информируя уведомителя о том, что сроки, указанные в настоящем пункте, продлеваются на определенный период.

4. За исключением случаев безусловного согласия, в решениях, принимаемых в рамках пункта 3, должны приводиться доводы, лежащие в основе решения.

5. Если Сторона импорта не сообщает о своем решении в течение двухсот семидесяти дней после даты получения уведомления, это не означает предоставления ее согласия на преднамеренное трансграничное перемещение.

6. Отсутствие научной достоверности в связи с недостаточными соответствующими научными информационными данными и знаниями, касающимися масштабов возможного неблагоприятного воздействия живого измененного организма на сохранение и устойчивое использование биологического разнообразия в Стороне импорта, с учетом также рисков для здоровья человека, не служит препятствием для Стороны импорта в принятии соответствующего решения относительно импорта такого живого измененного организма, как это оговорено в пункте 3 выше, в целях предотвращения или максимального ограничения такого возможного неблагоприятного воздействия.

7. Конференция Сторон, выступающая в качестве Совещания Сторон, на своем первом совещании определяет соответствующие процедуры и механизмы, содействующие принятию решения Стороной импорта.

Статья 11
ПРОЦЕДУРА В ОТНОШЕНИИ ЖИВЫХ ИЗМЕНЕННЫХ ОРГАНИЗМОВ,
ПРЕДНАЗНАЧЕННЫХ ДЛЯ НЕПОСРЕДСТВЕННОГО ИСПОЛЬЗОВАНИЯ В
КАЧЕСТВЕ ПРОДОВОЛЬСТВИЯ ИЛИ КОРМА ИЛИ ДЛЯ ОБРАБОТКИ

1. Сторона, принимающая окончательное решение относительно внутреннего использования, включая реализацию на рынке живого измененного организма, который может стать объектом трансграничного перемещения для непосредственного использования в качестве продовольствия или корма или для обработки, информирует об этом Стороны через механизм посредничества по биобезопасности в течение пятнадцати дней после принятия такого решения. Такая информация как минимум должна включать данные, указанные в приложении II . Сторона предоставляет письменные копии информационных материалов национальному координационному центру каждой Стороны, который заблаговременно информирует секретариат об отсутствии доступа к механизму посредничества по биобезопасности. Это положение не распространяется на решения, касающиеся полевых испытаний.

2. Сторона, принимающая решение в соответствии с пунктом 1, обеспечивает наличие юридического требования относительно точности информации, предоставляемой субъектом, подающим заявку.

3. Любая Сторона может запросить дополнительную информацию у органа, указанного в пункте b) приложения II.

4. Сторона может принять решение относительно импорта живых измененных организмов, предназначенных для непосредственного использования в качестве продовольствия или корма или для обработки, в рамках национальной регламентационной базы, которое соответствует целям настоящего Протокола.

5. Каждая Сторона предоставляет механизму посредничества по биобезопасности копии любых национальных законов, нормативных положений и руководящих принципов, применимых к импорту живых измененных организмов, предназначенных для непосредственного использования в качестве продовольствия или корма или для обработки, если таковые имеются.

6. При осуществлении своей внутренней юрисдикции и в отсутствие национальной регламентационной базы, о которой говорится в пункте 4 выше, Сторона, являющаяся развивающейся страной, или Сторона, являющаяся страной с переходной экономикой, может заявить через механизм посредничества по биобезопасности о том, что ее решение, принимаемое до первой импортной поставки живых измененных организмов, предназначенных для непосредственного использования в качестве продовольствия или корма или для обработки, по которому предоставлена информация в соответствии с пунктом 1 выше, будет принято в соответствии со следующими критериями:

a) проведение оценки рисков в соответствии с Приложением III ; и

b) принятие решения в прогнозируемые сроки, не превышающие двухсот семидесяти дней.

7. Факт несообщения Стороной своего решения в соответствии с пунктом 6 выше не означает ее согласия или отказа в отношении импорта живого измененного организма, предназначенного для непосредственного использования в качестве продовольствия или корма или для обработки, если Стороной не оговаривается иное.

8. Отсутствие научной достоверности ввиду недостаточных соответствующих научных информационных данных и знаний, касающихся масштабов возможного неблагоприятного воздействия живого измененного организма на сохранение и устойчивое использование биологического разнообразия в Стороне импорта, с учетом также рисков для здоровья человека, не служит препятствием для Стороны импорта в принятии соответствующего решения относительно импорта такого живого измененного организма, предназначенного для непосредственного использования в качестве продовольствия или корма или для обработки, в целях предотвращения или максимального ограничения такого возможного неблагоприятного воздействия.

9. Сторона может указать свои потребности в финансовой и технической помощи и в создании потенциала в отношении живых измененных организмов, предназначенных для непосредственного использования в качестве продовольствия или корма или для обработки. Стороны сотрудничают для удовлетворения этих потребностей в соответствии с положениями статей 22 и 28.

Статья 12
ПЕРЕСМОТР РЕШЕНИЙ

1. Сторона импорта может в любое время с учетом новой научной информации о потенциальном неблагоприятном воздействии на сохранение и устойчивое использование биологического разнообразия, с учетом также рисков для здоровья человека, пересмотреть и изменить решение относительно преднамеренного трансграничного перемещения. В таком случае данная Сторона в течение тридцати дней информирует об этом любого уведомителя, который ранее уведомил о перемещениях живого измененного организма, о котором говорится в этом решении, и механизм посредничества по биобезопасности и излагает доводы, лежащие в основе ее решения.

2. Сторона экспорта или уведомитель может обратиться с просьбой к Стороне импорта пересмотреть решение, которое было принято ею по этому вопросу в соответствии со статьей 10, если Сторона экспорта или уведомитель считает, что:

a) имело место изменение обстоятельств, что может повлиять на результаты оценки рисков, на основании которых было принято решение; или

b) появилась соответствующая дополнительная научная или техническая информация.

3. Сторона импорта отвечает на такую просьбу в письменном виде в течение девяноста дней и излагает доводы, лежащие в основе такого решения.

4. Сторона импорта по своему усмотрению может потребовать проведения оценки рисков в отношении последующих импортных поставок.

Статья 13
УПРОЩЕННАЯ ПРОЦЕДУРА

1. Сторона импорта может, при условии принятия надлежащих мер для обеспечения безопасного преднамеренного трансграничного перемещения живых измененных организмов в соответствии с целью настоящего Протокола, заблаговременно оговаривать с механизмом посредничества по биобезопасности:

a) случаи, когда преднамеренное трансграничное перемещение в нее может производиться одновременно с уведомлением Стороны импорта об этом перемещении; и

b) импортные поставки в нее живых измененных организмов, которые подлежат исключению из сферы действия процедуры заблаговременного обоснованного согласия.

Уведомления, предусмотренные в подпункте а) выше, могут применяться в случае последующих аналогичных перемещений в ту же Сторону.

2. Информация относительно преднамеренного трансграничного перемещения, которую необходимо представлять в уведомлении, упомянутом в пункте 1 а) выше, должна соответствовать информации, указанной в приложении I.

Статья 14
ДВУСТОРОННИЕ, РЕГИОНАЛЬНЫЕ И МНОГОСТОРОННИЕ
СОГЛАШЕНИЯ И ДОГОВОРЕННОСТИ

1. Стороны могут заключать двусторонние, региональные и многосторонние соглашения и договоренности относительно преднамеренных трансграничных перемещений живых измененных организмов в соответствии с целью настоящего Протокола и при условии, что такие соглашения и договоренности не приведут к более низкому уровню защиты, чем тот, который предусмотрен Протоколом.

2. Стороны информируют друг друга через механизм посредничества по биобезопасности о любых таких двусторонних, региональных и многосторонних соглашениях и договоренностях, заключенных ими либо до, либо после даты вступления в силу настоящего Протокола.

3. Положения настоящего Протокола не затрагивают преднамеренные трансграничные перемещения, которые осуществляются в соответствии с такими соглашениями и договоренностями между сторонами этих соглашений или договоренностей.

4. Любая Сторона может установить, что ее внутренние нормативные положения применяются в отношении конкретных импортных поставок в нее, и уведомляет механизм посредничества по биобезопасности о своем решении.

Статья 15
ОЦЕНКА РИСКОВ

1. Оценки рисков, осуществляемые в соответствии с настоящим Протоколом, проводятся научно обоснованным образом в соответствии с приложением III и с учетом признанных методов оценки рисков. Такие оценки рисков основаны как минимум на информации, предоставленной в соответствии со статьей 8, и других имеющихся научных данных с целью определения и оценки возможного неблагоприятного воздействия живых измененных организмов на сохранение и устойчивое использование биологического разнообразия, с учетом также рисков для здоровья человека.

2. Сторона импорта обеспечивает, чтобы для принятия решения в соответствии со Статьей 10 проводились оценки рисков. Она может потребовать от экспортера проведения оценки рисков.

3. Расходы, связанные с проведением оценки рисков, несет уведомитель, если Сторона импорта выдвигает такое требование.

Статья 16
РЕГУЛИРОВАНИЕ РИСКОВ

1. Принимая во внимание пункт g) статьи 8 Конвенции, Стороны разрабатывают и поддерживают соответствующие механизмы, меры и стратегии для регулирования, уменьшения и контроля рисков, которые определены в положениях настоящего Протокола, касающихся оценки рисков, в связи с использованием, обработкой и трансграничным перемещением живых измененных организмов.

2. Меры, основанные на результатах оценки рисков, вводятся в такой степени, в какой это необходимо для предотвращения неблагоприятного воздействия живых измененных организмов на сохранение и устойчивое использование биологического разнообразия, с учетом также рисков для здоровья человека, в пределах территории Стороны импорта.

3. Каждая Сторона принимает надлежащие меры для недопущения непреднамеренных трансграничных перемещений живых измененных организмов, включая такие меры, как выдвижение требования относительно проведения оценки рисков до первого высвобождения живого измененного организма.

4. Без ущерба для положений пункта 2 выше, каждая Сторона стремится обеспечить, чтобы любой живой измененный организм, как импортированный, так и созданный в ней, прошел достаточный период наблюдения, соответствующий его жизненному циклу или периоду воспроизводства, до начала его предполагаемого использования.

5. Стороны сотрудничают с целью:

a) выявления живых измененных организмов или конкретных признаков живых измененных организмов, которые могут оказать неблагоприятное воздействие на сохранение и устойчивое использование биологического разнообразия, с учетом также рисков для здоровья человека; и

b) принятия надлежащих мер в отношении обращения с такими живыми измененными организмами или конкретными признаками.

Статья 17
НЕПРЕДНАМЕРЕННЫЕ ТРАНСГРАНИЧНЫЕ ПЕРЕМЕЩЕНИЯ
И ЧРЕЗВЫЧАЙНЫЕ МЕРЫ

1. Каждая Сторона принимает соответствующие меры для уведомления затронутых или потенциально затрагиваемых государств, механизма посредничества по биобезопасности и, в соответствующих случаях, надлежащих международных организаций, если ей становится известно о происшествии в районе, находящемся под ее юрисдикцией, в результате чего имеет место высвобождение, которое ведет или может привести к непреднамеренному трансграничному перемещению живого измененного организма, который может оказать значительное неблагоприятное воздействие на сохранение и устойчивое использование биологического разнообразия, с учетом также рисков для здоровья человека, в таких государствах. Уведомление направляется сразу же, как только этой Стороне становится известно о возникновении вышеупомянутой ситуации.

2. Каждая Сторона не позднее даты вступления настоящего Протокола в силу для этой Стороны предоставляет механизму посредничества по биобезопасности соответствующую подробную информацию о назначении контактного пункта для целей получения уведомлений в соответствии с настоящей статьей.

3. Любое уведомление, направляемое в соответствии с пунктом 1 выше, должно содержать:

a) имеющуюся соответствующую информацию о предполагаемых количествах и соответствующих характеристиках и/или признаках живого измененного организма;

b) информацию об обстоятельствах и предполагаемой дате высвобождения, а также об использовании живого измененного организма в Стороне происхождения;

c) любую имеющуюся информацию о возможном неблагоприятном воздействии на сохранение и устойчивое использование биологического разнообразия, с учетом также рисков для здоровья человека, а также имеющуюся информацию о возможных мерах по регулированию риска;

d) любую другую соответствующую информацию; и

e) контактный пункт для получения дополнительной информации.

4. Каждая Сторона, к сфере юрисдикции которой относится источник высвобождения живого измененного организма, о котором говорится в пункте 1 выше, немедленно проводит консультации с затронутыми или потенциально затрагиваемыми государствами для того, чтобы они могли определить соответствующие ответные действия и принять необходимые меры, включая чрезвычайные меры, с целью сведения к минимуму любого значительного неблагоприятного воздействия на сохранение и устойчивое использование биологического разнообразия, с учетом также рисков для здоровья человека.

Статья 18
ОБРАБОТКА, ТРАНСПОРТИРОВКА, УПАКОВКА
И ИДЕНТИФИКАЦИЯ

1. Каждая Сторона принимает необходимые меры, в соответствии с которыми требуется, чтобы живые измененные организмы, являющиеся объектом преднамеренного трансграничного перемещения в рамках сферы действия настоящего Протокола, обрабатывались, упаковывались и транспортировались с соблюдением условий безопасности, принимая во внимание соответствующие международные правила и нормы, в целях предотвращения неблагоприятного воздействия на сохранение и устойчивое использование биологического разнообразия, с учетом также рисков для здоровья человека.

2. Каждая Сторона принимает меры, в соответствии с которыми требуется, чтобы в документации, сопровождающей:

а) живые измененные организмы, предназначенные для непосредственного использования в качестве продовольствия или корма или для обработки, четко определялось, что они "возможно содержат" живые измененные организмы и не предназначены для преднамеренной интродукции в окружающую среду, с указанием контактного пункта для получения дополнительной информации. Конференция Сторон, выступающая в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола, принимает для этой цели решение о развернутых требованиях, в том числе касающихся идентификационных данных и любых исключительных признаков, не позднее, чем через два года после даты вступления настоящего Протокола в силу;

b) живые измененные организмы, предназначенные для использования в замкнутых системах, они четко определялись как живые измененные организмы с указанием любых требований, касающихся безопасной обработки, хранения, транспортировки и использования, контактного пункта для получения дополнительной информации, включая имя и адрес лица и название учреждения, которым направляются живые измененные организмы; и

с) живые измененные организмы, предназначенные для преднамеренной интродукции в окружающую среду Стороны импорта, и любые другие живые измененные организмы, подпадающие под сферу действия Протокола, они четко определялись как живые измененные организмы с указанием идентификационных данных и соответствующих признаков и/или характеристик, любых требований, касающихся безопасной обработки, хранения, транспортировки и использования, контактного пункта для получения дополнительной информации и, в соответствующих случаях, имени/названия и адреса импортера и экспортера и при наличии декларации о том, что перемещение осуществляется в соответствии с требованиями настоящего Протокола, применяемыми к экспортеру.

3. Конференция Сторон, выступающая в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола, рассматривает необходимость и условия разработки норм, касающихся методов идентификации, обработки, упаковки и транспортировки, в консультации с другими соответствующими международными органами.

Статья 19
КОМПЕТЕНТНЫЕ НАЦИОНАЛЬНЫЕ ОРГАНЫ И НАЦИОНАЛЬНЫЕ
КООРДИНАЦИОННЫЕ ЦЕНТРЫ

1. Каждая Сторона назначает один национальный координационный центр, который от ее имени отвечает за связь с секретариатом. Каждая Сторона также назначает один или несколько компетентных национальных органов, которые отвечают за выполнение административных функций, требуемых настоящим Протоколом, и которые уполномочены выступать от ее имени в отношении этих функций. Сторона может назначить один орган для выполнения функций как координационного центра, так и компетентного национального органа.

2. Каждая Сторона не позднее даты вступления в силу для нее настоящего Протокола сообщает секретариату названия и адреса своих координационного центра и компетентного национального органа или органов. Если Сторона назначает более одного компетентного национального органа, она направляет в секретариат вместе со своим уведомлением о них надлежащую информацию, касающуюся соответствующих обязанностей таких органов. Там где это применимо, подобная информация, как минимум, указывает на то, какой компетентный орган занимается тем или иным видом живого измененного организма. Каждая Сторона незамедлительно информирует секретариат о любых изменениях в назначении ее национального координационного центра или названия, адреса и обязанностей ее компетентного национального органа или органов.

3. Секретариат незамедлительно информирует Стороны об уведомлениях, полученных им в соответствии с пунктом 2 выше, а также предоставляет такую информацию через механизм посредничества по биобезопасности.

Статья 20
ОБМЕН ИНФОРМАЦИЕЙ И МЕХАНИЗМ ПОСРЕДНИЧЕСТВА
ПО БИОБЕЗОПАСНОСТИ

1. Настоящим учреждается механизм посредничества по биобезопасности в качестве части механизма посредничества, созданного в соответствии с пунктом 3 статьи 18 Конвенции, с целью:

a) содействия обмену научной, технической, природоохранной и юридической информацией и опытом в отношении живых измененных организмов; и

b) оказания содействия Сторонам в осуществлении Протокола, учитывая при этом особые потребности развивающихся стран, являющихся Сторонами, в частности наименее развитых и малых островных развивающихся государств среди них, и стран с переходной экономикой, а также стран, которые являются центрами происхождения и центрами генетического разнообразия.

2. Механизм посредничества по биобезопасности служит каналом, через который распространяется информация для целей пункта 1 выше. Он обеспечивает доступ к предоставляемой Сторонами информации, касающейся осуществления Протокола. Он также обеспечивает доступ, там где это возможно, к другим международным механизмам обмена информацией в области биобезопасности.

3. Без ущерба для защиты конфиденциальной информации каждая Сторона предоставляет механизму посредничества по биобезопасности любую информацию, которую требуется предоставлять механизму посредничества по биобезопасности в соответствии с настоящим Протоколом, а также:

a) любые существующие законы, нормативные положения и руководящие принципы для осуществления Протокола, а также информацию, необходимую Сторонам для применения процедуры заблаговременного обоснованного согласия;

b) любые двусторонние, региональные и многосторонние соглашения и договоренности;

c) резюме итогов ее оценок рисков или экологических обзоров в отношении живых измененных организмов, проводимых в рамках ее регламентационного процесса и осуществляемых в соответствии со статьей 15, включая, при необходимости, соответствующую информацию о содержащих их продуктах, а именно обработанных материалах, происходящих от живого измененного организма и содержащих поддающиеся обнаружению новые комбинации воспроизводимого генетического материала, полученные в результате использования современной биотехнологии;

d) ее окончательного решения в отношении импорта или высвобождения живых измененных организмов; и

e) доклады, представляемые ею в соответствии со статьей 33, включая доклады об осуществлении процедуры заблаговременного обоснованного согласия.

4. Условия функционирования механизма посредничества по биобезопасности, включая представление докладов о его деятельности, рассматриваются и принимаются Конференцией Сторон, выступающей в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола, на ее первом совещании и периодически пересматриваются в дальнейшем.

Статья 21
КОНФИДЕНЦИАЛЬНАЯ ИНФОРМАЦИЯ

1. Сторона импорта разрешает уведомителю указать, какую информацию из представленной в соответствии с процедурами настоящего Протокола или истребованной импортирующей Стороной в рамках процедуры заблаговременного обоснованного согласия по данному Протоколу следует рассматривать в качестве конфиденциальной. В подобных случаях, по просьбе, предоставляется обоснование.

2. Сторона импорта проводит консультации с уведомителем в том случае, если она решает, что информация, указанная уведомителем в качестве конфиденциальной, не может считаться таковой, и до любого разглашения сообщает уведомителю о своем решении, излагая, по просьбе, соответствующие причины и обеспечивая возможность для проведения консультаций и внутреннего пересмотра решения до момента разглашения.

3. Каждая Сторона обеспечивает защиту конфиденциальной информации, полученной в рамках настоящего Протокола, включая любую конфиденциальную информацию, полученную в контексте процедуры заблаговременного обоснованного согласия, предусмотренной Протоколом. Каждая Сторона обеспечивает наличие у нее процедур для защиты такой информации и защищает конфиденциальность такой информации не менее надежным образом, чем это предусмотрено для конфиденциальной информации, касающейся ее собственных живых измененных организмов.

4. Сторона импорта не использует такую информацию в коммерческих целях, кроме как с письменного согласия уведомителя.

5. Если уведомитель отзывает или отозвал уведомление, Сторона импорта соблюдает конфиденциальность коммерческой и промышленной информации, включая информацию об исследованиях и разработках, а также информацию, по которой у этой Стороны и уведомителя имеются разногласия относительно ее конфиденциальности.

6. Без ущерба для пункта 5 выше следующая информация не считается конфиденциальной:

a) имя/название и адрес уведомителя;

b) общее описание живого измененного организма или организмов;

c) резюме оценки рисков неблагоприятного воздействия на сохранение и устойчивое использование биологического разнообразия, с учетом также рисков для здоровья человека; и

d) любые методы и планы проведения мероприятий в чрезвычайных ситуациях.

Статья 22
СОЗДАНИЕ ПОТЕНЦИАЛА

1. Стороны сотрудничают в развитии и/или укреплении людских ресурсов и организационного потенциала в области биобезопасности, включая биотехнологию в той мере, в какой это требуется для обеспечения биобезопасности, в целях эффективного осуществления настоящего Протокола в Сторонах, являющихся развивающимися странами, в частности наименее развитых странах и малых островных развивающихся государствах среди них, и в Сторонах, являющихся странами с переходной экономикой, в том числе через имеющиеся глобальные, региональные, субрегиональные и национальные учреждения и организации и, при необходимости, содействуя вовлечению частного сектора.

2. Для целей осуществления пункта 1 выше, в том что касается сотрудничества, потребности Сторон, являющихся развивающимися странами, в частности наименее развитыми странами и малыми островными развивающимися государствами среди них, в финансовых ресурсах, доступе и передаче технологии и ноу-хау согласно соответствующим положениям Конвенции в полной мере учитываются при создании потенциала в области биобезопасности. В зависимости от различных условий, возможностей и потребностей каждой из Сторон сотрудничество в создании потенциала включает в себя подготовку научных и технических кадров по вопросам надлежащего и безопасного использования биотехнологии, использования оценок рисков и регулирования рисков в интересах биобезопасности, а также расширение технологических и организационных возможностей в области биобезопасности. Потребности Сторон, являющихся странами с переходной экономикой, также в полной мере учитываются в создании такого потенциала в области биобезопасности.

Статья 23
ИНФОРМИРОВАНИЕ ОБЩЕСТВЕННОСТИ И ЕЕ УЧАСТИЕ

1. Стороны:

a) содействуют и способствуют информированию и просвещению общественности и ее участию в отношении обеспечения безопасности при передаче, обработке и использовании живых измененных организмов в связи с сохранением и устойчивым использованием биологического разнообразия, с учетом также рисков для здоровья человека. При этом Стороны при необходимости сотрудничают с другими государствами и международными органами;

b) прилагают усилия к тому, чтобы деятельность по информированию и просвещению общественности охватывала вопросы доступа к информации об идентифицированных живых измененных организмах, которые в соответствии с настоящим Протоколом могут быть импортированы.

2. Стороны, следуя своим соответствующим законам и нормативным положениям, консультируются с общественностью в процессе принятия решений в отношении живых измененных организмов и предоставляют общественности результаты таких решений, обеспечивая при этом защиту конфиденциальной информации в соответствии со статьей 21.

3. Каждая Сторона прилагает усилия для информирования своей общественности о средствах доступа общественности к механизму посредничества по биобезопасности.

Статья 24
ГОСУДАРСТВА, НЕ ЯВЛЯЮЩИЕСЯ СТОРОНАМИ

1. Трансграничные перемещения живых измененных организмов между Сторонами и государствами, не являющимися Сторонами, должны соответствовать цели настоящего Протокола. Стороны могут заключать двусторонние, региональные и многосторонние соглашения и договоренности с государствами, не являющимися Сторонами, в отношении таких трансграничных перемещений.

2. Стороны поощряют государства, не являющиеся Сторонами, присоединиться к настоящему Протоколу и предоставлять механизму посредничества по биобезопасности соответствующую информацию о живых измененных организмах, высвобождаемых в районах под их национальной юрисдикцией или ввозимых в эти районы, или же вывозимых из них.

Статья 25
НЕЗАКОННЫЕ ТРАНСГРАНИЧНЫЕ ПЕРЕМЕЩЕНИЯ

1. Каждая Сторона принимает соответствующие внутренние меры, направленные на недопущение и, в соответствующих случаях, предусматривающие наказание за трансграничные перемещения живых измененных организмов, осуществляемые в нарушение ее внутренних мер по осуществлению настоящего Протокола. Подобные перемещения считаются незаконными.

2. В случае незаконного трансграничного перемещения затронутая Сторона может потребовать от Стороны происхождения, чтобы она удалила за свой счет соответствующий живой измененный организм путем репатриации или уничтожения, в зависимости от обстоятельств.

3. Каждая Сторона предоставляет механизму посредничества по биобезопасности информацию о случаях незаконных трансграничных перемещений, касающихся ее.

Статья 26
СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКИЕ СООБРАЖЕНИЯ

1. При выработке решения об импорте в рамках настоящего Протокола или внутренних мер, направленных на осуществление Протокола, Стороны в соответствии со своими международными обязательствами могут учитывать социально-экономические соображения, обусловленные неблагоприятным воздействием живых измененных организмов на сохранение и устойчивое использование биологического разнообразия, прежде всего в отношении ценности биологического разнообразия для коренных и местных общин.

2. Стороны поощряются к сотрудничеству при проведении научных исследований и обмене информацией о любых социально-экономических последствиях, связанных с живыми измененными организмами, прежде всего для местных и коренных общин.

Статья 27
ОТВЕТСТВЕННОСТЬ И ВОЗМЕЩЕНИЕ

Конференция Сторон, выступающая в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола, на своем первом совещании инициирует процесс в отношении соответствующей разработки международных правил и процедур в области ответственности и возмещения за ущерб, причиненный в результате трансграничных перемещений живых измененных организмов, на основе анализа и должного учета текущих процессов в международном праве по этим вопросам и прилагает усилия к завершению этого процесса в течение четырех лет.

Статья 28
МЕХАНИЗМ ФИНАНСИРОВАНИЯ И ФИНАНСОВЫЕ РЕСУРСЫ

1. При рассмотрении вопроса о финансовых ресурсах для осуществления настоящего Протокола Стороны учитывают положения статьи 20 Конвенции.

2. Механизм финансирования, созданный в соответствии со статьей 21 Конвенции, является, посредством организационной структуры, которой поручено управление им, механизмом финансирования для настоящего Протокола.

3. В отношении создания потенциала, которому посвящена статья 22 настоящего Протокола, Конференция Сторон, выступающая в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола, при выработке руководящих указаний в отношении механизма финансирования, упомянутого в пункте 2 выше, для рассмотрения Конференцией Сторон учитывает потребности в финансовых ресурсах Сторон, являющихся развивающимися странами, и в частности наименее развитых стран и малых островных развивающихся государств среди них.

4. В контексте пункта 1 выше Стороны также учитывают потребности Сторон, являющихся развивающимися странами, в частности наименее развитых стран и малых островных развивающихся государств среди них, и Сторон, являющихся странами с переходной экономикой, в рамках их усилий по определению и реализации своих потребностей в создании потенциала для целей осуществления настоящего Протокола.

5. Руководящие указания, предоставляемые механизму финансирования Конвенции в соответствующих решениях Конференции Сторон, включая те, которые сформулированы до принятия настоящего Протокола, применяются mutatis mutandis к положениям настоящей статьи.

6. Стороны, являющиеся развитыми странами, могут также предоставлять, а Стороны, являющиеся развивающимися странами, и Стороны, являющиеся странами с переходной экономикой, могут получать по двусторонним, региональным и многосторонним каналам финансовые и технологические ресурсы для осуществления положений настоящего Протокола.

Статья 29
КОНФЕРЕНЦИЯ СТОРОН, ВЫСТУПАЮЩАЯ В КАЧЕСТВЕ
СОВЕЩАНИЯ СТОРОН НАСТОЯЩЕГО ПРОТОКОЛА

1. Конференция Сторон выступает в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола.

2. Стороны Конвенции, не являющиеся Сторонами настоящего Протокола, могут принимать участие в качестве наблюдателей в работе любого совещания Конференции Сторон, выступающей в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола. В случае, когда Конференция Сторон выступает в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола, решения в рамках настоящего Протокола принимаются лишь участниками, являющимися его Сторонами.

3. Когда Конференция Сторон выступает в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола, любой член Бюро Конференции Сторон, представляющий какую-либо Сторону Конвенции, которая, однако, в это время не является Стороной настоящего Протокола, заменяется членом, избираемым Сторонами настоящего Протокола и из их числа.

4. Конференция Сторон, выступающая в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола, регулярно следит за осуществлением положений настоящего Протокола и принимает в рамках своего мандата решения, необходимые для содействия его эффективному выполнению. Она выполняет функции, возложенные на нее в соответствии с настоящим Протоколом, и:

a) выносит рекомендации по любым вопросам, которые необходимы для осуществления настоящего Протокола;

b) создает такие вспомогательные органы, которые считаются необходимыми для выполнения положений настоящего Протокола;

c) запрашивает и использует, по необходимости, услуги, содействие и информацию со стороны компетентных международных организаций, межправительственных и неправительственных органов;

d) определяет форму и периодичность направления информации, которая подлежит представлению в соответствии со статьей 33 настоящего Протокола, и рассматривает такую информацию, а также доклады, представленные любым вспомогательным органом;

e) рассматривает и принимает, в случае необходимости, поправки к настоящему Протоколу и приложениям к нему, а также любые дополнительные приложения к настоящему Протоколу, которые считаются необходимыми для осуществления настоящего Протокола;

f) выполняет такие другие функции, которые могут потребоваться для осуществления настоящего Протокола.

5. В рамках настоящего Протокола применяются mutatis mutandis правила процедуры Конференции Сторон, а также финансовые правила Конвенции, за исключением случаев, когда Конференция Сторон, выступающая в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола, может консенсусом принимать иное решение.

6. Первое совещание Конференции Сторон, выступающей в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола, созывается секретариатом вместе с первым совещанием Конференции Сторон, проведение которого запланировано после даты вступления в силу настоящего Протокола. Последующие очередные совещания Конференции Сторон, выступающей в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола, проводятся вместе с очередными совещаниями Конференции Сторон, если Конференция Сторон, выступающая в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола, не примет иное решение.

7. Внеочередные совещания Конференции Сторон, выступающей в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола, созываются тогда, когда Конференция Сторон, выступающая в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола, может счесть это необходимым, или по письменной просьбе любой Стороны, при условии, что в течение шести месяцев после направления секретариатом просьбы в адрес Сторон эта просьба будет поддержана не менее чем одной третью Сторон.

8. Организация Объединенных Наций, ее специализированные учреждения и Международное агентство по атомной энергии, а также любое государство, являющееся их членом, или наблюдатели при них, которые не являются Сторонами Конвенции, могут быть представлены на совещаниях Конференции Сторон, выступающей в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола, как наблюдатели. Любые органы или учреждения, национальные или международные, правительственные или неправительственные, обладающие компетенцией по вопросам, охватываемым настоящим Протоколом, которые известили секретариат о своем желании быть представленными в качестве наблюдателей на совещании Конференции Сторон, выступающей в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола, могут быть допущены к участию в нем, если только против этого не возражает по меньшей мере одна треть присутствующих Сторон. За исключением иных случаев, предусмотренных в настоящей статье, допуск и участие наблюдателей регулируются правилами процедуры, упомянутыми в пункте 5 выше.

Статья 30
ВСПОМОГАТЕЛЬНЫЕ ОРГАНЫ

1. Любой вспомогательный орган, учрежденный Конвенцией или в ее рамках, может в соответствии с решением Конференции Сторон, выступающей в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола, оказывать услуги Протоколу, и в этом случае Совещание Сторон определяет те функции, которые должен выполнять данный орган.

2. Стороны Конвенции, которые не являются Сторонами настоящего Протокола, могут принимать участие в качестве наблюдателей в работе любого совещания любых таких вспомогательных органов. В тех случаях, когда вспомогательный орган Конвенции выступает в качестве вспомогательного органа настоящего Протокола, решения в рамках Протокола принимаются лишь Сторонами Протокола.

3. В тех случаях, когда вспомогательный орган Конвенции выполняет свои функции в связи с вопросами, касающимися настоящего Протокола, любой член бюро такого вспомогательного органа, представляющий Сторону Конвенции, которая в это время, однако, не является Стороной Протокола, заменяется членом, избираемым Сторонами Протокола и из их числа.

Статья 31
СЕКРЕТАРИАТ

1. Секретариат, учрежденный в соответствии со статьей 24 Конвенции, выступает в качестве секретариата настоящего Протокола.

2. Пункт 1 статьи 24 Конвенции о функциях секретариата применяется mutatis mutandis к настоящему Протоколу.

3. В той мере, в какой расходы на услуги, оказываемые секретариатом настоящему Протоколу, отличны от иных расходов, они покрываются Сторонами настоящего Протокола. Конференция Сторон, выступающая в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола, на своем первом совещании принимает решение относительно соответствующих бюджетных мер, необходимых для этой цели.

Статья 32
СВЯЗЬ С КОНВЕНЦИЕЙ

Если в настоящем Протоколе не предусмотрено иного, положения Конвенции, касающиеся протоколов к ней, применяются к настоящему Протоколу.

Статья 33
МОНИТОРИНГ И ОТЧЕТНОСТЬ

Каждая Сторона осуществляет контроль за выполнением своих обязательств в рамках настоящего Протокола и с периодичностью, определяемой Конференцией Сторон, выступающей в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола, отчитывается перед Конференцией Сторон, выступающей в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола, о мерах, принятых ею в осуществление Протокола.

Статья 34
СОБЛЮДЕНИЕ

Конференция Сторон, выступающая в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола, на своем первом совещании рассматривает и утверждает используемые в духе сотрудничества процедуры и организационные механизмы для содействия соблюдению положений настоящего Протокола и рассмотрению случаев несоблюдения. Такие процедуры и механизмы предусматривают положения относительно предоставления, в соответствующих случаях, консультативных услуг или помощи. Они используются независимо от процедур и механизмов урегулирования споров, установленных в соответствии со статьей 27 Конвенции, и применяются без ущерба для них.

Статья 35
ОЦЕНКА И ОБЗОР

Конференция Сторон, выступающая в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола, через пять лет после вступления в силу настоящего Протокола и затем по меньшей мере через каждые пять лет проводит оценку эффективности Протокола, включая оценку его процедур и приложений.

Статья 36
ПОДПИСАНИЕ

Настоящий Протокол открыт для подписания государствами и региональными организациями экономической интеграции в Отделении Организации Объединенных Наций в Найроби с 15 по 26 мая 2000 года и в Центральных учреждениях Организации Объединенных Наций в Нью-Йорке с 5 июня 2000 года по 4 июня 2001 года.

Статья 37
ВСТУПЛЕНИЕ В СИЛУ

1. Настоящий Протокол вступает в силу на девяностый день со дня сдачи на хранение пятидесятого документа о ратификации, принятии, одобрении или присоединении государствами или региональными организациями экономической интеграции, которые являются Сторонами Конвенции.

2. Для государства или региональной организации экономической интеграции, которые ратифицируют, принимают или одобряют настоящий Протокол или присоединяются к нему после его вступления в силу в соответствии с пунктом 1 выше, Протокол вступает в силу на девяностый день после сдачи на хранение таким государством или региональной организацией экономической интеграции своего документа о ратификации, принятии, одобрении или присоединении или в тот день, когда Конвенция вступает в силу для такого государства или региональной организации экономической интеграции, в зависимости от того, что наступит позднее.

3. Для целей пунктов 1 и 2 выше ни один из документов, сданных на хранение региональной организацией экономической интеграции, не считается дополнительным к документам, сданным на хранение государствами-членами такой организации.

Статья 38
ОГОВОРКИ

Никакие оговорки к настоящему Протоколу не допускаются.

Статья 39
ВЫХОД

1. В любое время по истечении двух лет со дня вступления настоящего Протокола в силу для какой-либо Стороны эта Сторона может выйти из Протокола, направив письменное уведомление Депозитарию.

2. Такой выход вступает в силу по истечении одного года с даты получения уведомления Депозитарием или в такой более поздний срок, который может быть указан в уведомлении о выходе.

Статья 40
АУТЕНТИЧНЫЕ ТЕКСТЫ

Подлинник настоящего Протокола, тексты которого на английском, арабском, испанском, китайском, русском и французском языках являются равно аутентичными, сдается на хранение Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций.

В УДОСТОВЕРЕНИИ ЧЕГО нижеподписавшиеся, должным образом на то уполномоченные, подписали настоящий Протокол.

СОВЕРШЕНО в Монреале двадцать девятого января двухтысячного года.

Приложение I
ИНФОРМАЦИЯ, ТРЕБУЕМАЯ В РАМКАХ УВЕДОМЛЕНИЙ
В СООТВЕТСТВИИ СО СТАТЬЯМИ 8, 10 И 13

      a) Название, адрес и контактные данные экспортера.
      b) Название, адрес и контактные данные импортера.
      c) Название, идентификационные данные и национальная классификация уровня безопасности, если таковая имеется, живого измененного организма в государстве экспорта.
      d) Предполагаемая дата или даты осуществления трансграничного перемещения, если таковые известны.
      e) Таксономический статус, общепринятое название, пункт сбора или приобретения, а также характеристики организма-реципиента или родительских организмов, касающиеся биобезопасности.
      f) Центры происхождения и центры генетического разнообразия, если таковые известны, организма-реципиента и/или родительских организмов и описание мест обитания, в которых организмы могут иметь условия для выживания или быстрого размножения.
      g) Таксономический статус, общепринятое название, пункт сбора или приобретения, а также характеристики организма-донора или организмов-доноров, касающиеся биобезопасности.
      h) Описание нуклеиновой кислоты или интродуцированной модификации, используемого метода, а также полученных характеристик живого измененного организма.
      i) Предполагаемое использование живого измененного организма или содержащих его продуктов, т.е. обработанных материалов, происходящих от живого измененного организма и содержащих поддающиеся обнаружению новые комбинации воспроизводимого генетического материала, которые получены в результате применения современной биотехнологии.
      j) Количество или объем живого измененного организма, подлежащего передаче.
      k) Предыдущий или существующий доклад об оценке рисков, проведенной в соответствии с приложением III.
      l) Предлагаемые методы обеспечения безопасной обработки, хранения, транспортировки и использования, включая процедуры, касающиеся упаковки, маркировки, документации, удаления и принятия мер в случае возникновения чрезвычайных ситуаций, там где это необходимо.
      m) Регламентационный статус живого измененного организма в пределах территории государства экспорта (например, запрещен ли он в государстве экспорта; имеются ли другие ограничения; или дано ли разрешение на его общее высвобождение) и, в случае запрещения живого измененного организма в государстве экспорта, изложение причины или причин, лежащих в основе такого запрета.
      n) Результат любого уведомления, направленного экспортером другим правительствам относительно живого измененного организма, подлежащего передаче, и цель направления такого уведомления.
      o) Заявление о подтверждении фактической достоверности информации.

Приложение II
ИНФОРМАЦИЯ, ТРЕБУЕМАЯ В ОТНОШЕНИИ ЖИВЫХ ИЗМЕНЕННЫХ
ОРГАНИЗМОВ, ПРЕДНАЗНАЧЕННЫХ ДЛЯ НЕПОСРЕДСТВЕННОГО
ИСПОЛЬЗОВАНИЯ В КАЧЕСТВЕ ПРОДОВОЛЬСТВИЯ ИЛИ КОРМА
ИЛИ ДЛЯ ОБРАБОТКИ В СООТВЕТСТВИИ СО СТАТЬЕЙ 11

      a) Название и контактные данные субъекта, подающего заявку для внутреннего использования.
      b) Название и контактные данные органа, отвечающего за принятие решения.
      c) Название и идентификационные данные живого измененного организма.
      d) Описание генной модификации, примененного метода и полученных в результате этого характеристик живого измененного организма.
      e) Любые исключительные идентификационные данные живого измененного организма.
      f) Таксономический статус, общепринятое название, пункт сбора или приобретения, а также характеристики организма-реципиента или родительских организмов, касающиеся биобезопасности.
      g) Центры происхождения и центры генетического разнообразия, если таковые известны, организма-реципиента и/или родительских организмов и описание мест обитания, в которых организмы могут иметь условия для выживания или быстрого размножения.
      h) Таксономический статус, общепринятое название, пункт сбора или приобретения, а также характеристики организма-донора или организмов-доноров, касающиеся биобезопасности.
      i) Утвержденные виды применения живого измененного организма.
      j) Доклад об оценке рисков в соответствии с приложением III.
      k) Предлагаемые методы безопасной обработки, хранения, транспортировки и использования, включая в соответствующих случаях упаковку, маркировку, документацию, процедуру удаления и процедуру в случае чрезвычайных ситуаций.

Приложение III
ОЦЕНКА РИСКОВ

Цель
1. Цель проведения оценки рисков в соответствии с настоящим Протоколом заключается в выявлении и оценке потенциального неблагоприятного воздействия живых измененных организмов на сохранение и устойчивое использование биологического разнообразия в потенциальной принимающей среде, с учетом также рисков для здоровья человека.

Использование оценки рисков
2. Результаты оценки рисков используются, в частности, компетентными органами для принятия обоснованных решений относительно живых измененных организмов.

      Основные принципы
      3. Оценка рисков должна осуществляться научно обоснованным и транспарентным образом, и при ее проведении могут учитываться экспертные рекомендации и руководящие положения, разработанные соответствующими международными организациями.
      4. Отсутствие научных знаний или научного консенсуса не должно обязательно истолковываться как указание на определенный уровень наличия риска, отсутствие риска или приемлемость риска.
      5. Риски, связанные с живыми измененными организмами или содержащими их продуктами, т.е. обработанными материалами, происходящими от живого измененного организма и содержащими поддающиеся обнаружению новые комбинации воспроизводимого генетического материала, которые получены в результате использования современной биотехнологии, должны рассматриваться в контексте рисков, вызываемых немодифицированными реципиентами или родительскими организмами в вероятной потенциальной принимающей среде.
      6. Оценка рисков должна осуществляться на индивидуальной основе. Требуемая информация может отличаться по характеру и уровню детализации в каждом конкретном случае в зависимости от соответствующего живого измененного организма, его предполагаемого использования и вероятной потенциальной принимающей среды.

      Методика
      7. С одной стороны, для оценки рисков возможно потребуется дополнительная информация по конкретным вопросам, которая может быть выявлена и запрошена в ходе осуществления процесса оценки, а с другой - в некоторых случаях информация по иным аспектам может оказаться неактуальной.
      8. Для достижения поставленной цели оценка рисков должна включать в себя, по необходимости, следующие этапы:
      a) выявление любых новых генотипных и фенотипных характеристик, связанных с живым измененным организмом, который может оказать неблагоприятное воздействие на биологическое разнообразие в вероятной потенциальной принимающей среде, с учетом также рисков для здоровья человека;
      b) оценка степени вероятности фактического возникновения таких неблагоприятных последствий, с учетом интенсивности и характера воздействия живого измененного организма на вероятную потенциальную принимающую среду;
      c) оценка последствий в том случае, если такое неблагоприятное воздействие действительно будет иметь место;
      d) оценка совокупного риска, вызываемого живым измененным организмом, на основе оценки вероятности возникновения и последствий выявленного неблагоприятного воздействия;
      e) вынесение рекомендации относительно того, являются ли риски приемлемыми или регулируемыми, включая, если это необходимо, определение стратегий для регулирования таких рисков; и
      f) в тех случаях, когда нет ясности относительно уровня риска, ситуация может быть разрешена путем запроса дополнительной информации по конкретным волнующим вопросам или за счет реализации соответствующих стратегий регулирования рисков и/или мониторинга живого измененного организма в принимающей среде.

      Вопросы для учета
      9. В зависимости от того или иного случая, при проведении оценки рисков учитываются подробные соответствующие научно-технические данные, касающиеся характерных элементов по следующим аспектам:
      a) организм-реципиент или родительские организмы . Биологические характеристики организма-реципиента или родительских организмов, включая информацию о таксономическом статусе, общепринятом названии, происхождении, центрах происхождения и центрах генетического разнообразия, если это известно, и описание мест обитания, в которых организмы могут иметь условия для выживания или быстрого размножения;
      b) организм-донор или организмы-доноры . Таксономический статус и общепринятое название, источник и соответствующие биологические характеристики организмов-доноров;
      c) вектор . Характеристики вектора, включая его идентификационные данные, если таковые имеются, его источник происхождения и круг его хозяев;
      d) вставка или вставки и/или характеристики модификации . Генетические характеристики интродуцированной нуклеиновой кислоты и определяемая ею функция и/или характеристики интродуцированной модификации;
      e) живой измененный организм . Идентификационные данные живого измененного организма и различия между биологическими характеристиками живого измененного организма и характеристиками организма-реципиента или родительских организмов;
      f) обнаружение и идентификация живого измененного организма . Предлагаемые методы обнаружения и идентификации и их точность, чувствительность и надежность;
      g) информация, касающаяся предполагаемого вида использования . Информация, касающаяся предполагаемого вида использования живого измененного организма, включая новый или измененный вид использования по сравнению с организмом-реципиентом или родительскими организмами; и
      h) принимающая среда . Информация о местонахождении, географических, климатических и экологических характеристиках, включая соответствующую информацию о биологическом разнообразии и центрах происхождения в наиболее вероятной потенциальной принимающей среде.

Настоящим удостоверяю, что данный текст является заверенной копией заверенной копии Картахенского Протокола по биобезопасности к Конвенции о биологическом разнообразии, совершенного в Монреале 29 января 2000 года.

      Начальник управления
      Международно-правового департамента
      Министерства иностранных дел
      Республики Казахстан                       Ж. Бухбантаев

Конвенция
"О биологическом разнообразии"
(Рио-де-Жанейро. 5 июня 1992 года)

Преамбула

Договаривающиеся Стороны,

сознавая непреходящую ценность биологического разнообразия, а также экологическое, генетическое, социальное, экономическое, научное, воспитательное, культурное, рекреационное и эстетическое значение биологического разнообразия и его компонентов, сознавая также большое значение биологического разнообразия для эволюции и сохранения поддерживающих жизнь систем биосферы, подтверждая, что сохранение биологического разнообразия является общей задачей всего человечества, вновь подтверждая, что государства обладают суверенными правами на свои собственные биологические ресурсы подтверждая также, что государства несут ответственность за сохранение своего биологического разнообразия и устойчивое использование своих биологических ресурсов, будучи озабочены тем, что биологическое разнообразие существенно сокращается в результате некоторых видов человеческой деятельности, осознавая общую нехватку информации и знаний, касающихся биологического разнообразия, и настоятельную необходимость в развитии научного, технического и организационного потенциала с целью обеспечить общее понимание этой проблемы, что послужит основой для планирования и осуществления соответствующих мер, отмечая, что необходимо предвидеть, предотвращать и устранять причины значительного сокращения или утраты биологического разнообразия в их источнике, отмечая также, что в тех случаях, когда существует угроза значительного сокращения или утраты биологического разнообразия, отсутствие неоспоримых научных фактов не должно служить причиной отсрочки принятия мер для устранения или сведения к минимуму такой угрозы, отмечая далее, что основным условием сохранения биологического разнообразия является сохранение in-situ экосистем и естественных мест обитания, поддержание и восстановление жизнеспособных популяций видов в их естественных условиях, отмечая далее, что принятие мер ex-situ, предпочтительно в стране происхождения, также имеет важное значение, признавая большую и традиционную зависимость многих местных общин и коренного населения, являющихся хранителями традиционного образа жизни, от биологических ресурсов, и желательность совместного пользования на справедливой основе выгодами, связанными с использованием традиционных знаний, нововведений и практики, имеющих отношение к сохранению биологического разнообразия и устойчивому использованию его компонентов, признавая также жизненно важную роль женщин в деле сохранения и использования биологического разнообразия и подтверждая необходимость полномасштабного участия женщин в выработке и осуществлении на всех уровнях политики, направленной на сохранение биологического разнообразия, подчеркивая значение и необходимость поощрения международного, регионального и глобального сотрудничества между государствами и межправительственными организациями и негосударственным сектором в деле сохранения биологического разнообразия и устойчивого использования его компонентов, признавая, что путем предоставления новых и дополнительных финансовых ресурсов и обеспечения надлежащего доступа к соответствующим технологиям можно будет существенно расширить имеющиеся в мире возможности для решения проблемы утраты биологического разнообразия, признавая далее, что требуется специальное положение для того, чтобы удовлетворить потребности развивающихся стран, включая предоставление новых и дополнительных финансовых ресурсов и обеспечение надлежащего доступа к соответствующим технологиям, отмечая в связи с этим особые условия наименее развитых стран и малых островных государств, признавая, что сохранение биологического разнообразия требует значительных капиталовложений и что ожидается получение большого числа экологических, экономических и социальных выгод от таких капиталовложений, признавая, что экономическое и социальное развитие и ликвидация бедности являются первейшими и главенствующими задачами развивающихся стран, сознавая, что сохранение и устойчивое использование биологического разнообразия имеет решающее значение для удовлетворения потребностей в продовольствии и здравоохранении, а также других потребностей растущего населения Земли и что доступ как к генетическим ресурсам, так и технологиям и их совместное использование имеют важное значение для решения этих задач, отмечая, что в конечном итоге сохранение и устойчивое использование биологического разнообразия укрепит дружеские отношения между государствами и будет содействовать укреплению мира для всего человечества, желая укрепить и дополнить существующие международные соглашения о сохранении биологического разнообразия и устойчивом использовании его компонентов, и преисполненные решимости сохранить и устойчиво использовать биологическое разнообразие в интересах нынешнего и будущего поколений, договорились о нижеследующем:

Статья 1. Цели

Целями настоящей Конвенции, к достижению которых надлежит стремиться согласно ее соответствующим положениям, являются сохранение биологического разнообразия, устойчивое использование его компонентов и совместное получение на справедливой и равной основе выгод, связанных с использованием генетических ресурсов, в том числе путем предоставления необходимого доступа к генетическим ресурсам и путем надлежащей передачи соответствующих технологий с учетом всех прав на такие ресурсы и технологии, а также путем должного финансирования.

Статья 2. Использование терминов

Для целей настоящей Конвенции:

"Биологическое разнообразие" означает вариабельность живых организмов из всех источников, включая, среди прочего, наземные, морские и иные водные экосистемы и экологические комплексы, частью которых они являются; это понятие включает в себя разнообразие в рамках вида, между видами и разнообразие экосистем.

"Биологические ресурсы" включают генетические ресурсы, организмы или их части, популяции или любые другие биотические компоненты экосистем, имеющие фактическую или потенциальную полезность или ценность для человечества.

"Биотехнология" означает любой вид технологии, связанный с использованием биологических систем, живых организмов или их производных для изготовления или изменения продуктов или процессов с целью их конкретного использования.

"Страна происхождения генетических ресурсов" означает страну, которая обладает этими генетическими ресурсами в условиях in-situ.

"Страна, предоставляющая генетические ресурсы" означает страну, предоставляющую генетические ресурсы, собранные из источников in-situ, включая популяции как диких, так и одомашненных видов, либо полученные из источников ex-situ, независимо от того, происходят они из этой страны или нет.

"Одомашненные или культивируемые виды" означают виды, на процесс эволюции которых оказывает воздействие человек в целях удовлетворения своих потребностей.

"Экосистема" означает динамичный комплекс сообществ растений, животных и микроорганизмов, а также их неживой окружающей среды, взаимодействующих как единое функциональное целое.

"Сохранение ex-situ" означает сохранение компонентов биологического разнообразия вне их естественных мест обитания.

"Генетический материал" означает любой материал растительного, животного, микробного или иного происхождения, содержащий функциональные единицы наследственности.

"Генетические ресурсы" означают генетический материал, представляющий фактическую или потенциальную ценность.

"Место обитания" означает тип местности или место естественного обитания того или иного организма или популяции.

"Условия in-situ" означают условия, в которых существуют генетические ресурсы в рамках экосистем и естественных мест обитания, а применительно к одомашненным или культивируемым видам - в той среде, в которой они приобрели свои отличительные признаки.

"Сохранение in-situ" означает сохранение экосистем и естественных мест обитания, а также поддержание и восстановление жизнеспособных популяций видов в их естественной среде, а применительно к одомашненным или культивируемым видам - в той среде, в которой они приобрели свои отличительные признаки.

"Охраняемый район" означает географически обозначенную территорию, которая выделяется, регулируется и используется для достижения конкретных природоохранных целей.

"Региональная организация экономической интеграции" означает организацию, созданную суверенными государствами данного региона, которой ее государства-члены передали полномочия по вопросам, регулируемым настоящей Конвенцией, и которая должным образом уполномочена в соответствии с ее внутренними процедурами подписывать, ратифицировать, принимать, одобрять Конвенцию или присоединяться к ней.

"Устойчивое использование" означает использование компонентов биологического разнообразия таким образом и такими темпами, которые не приводят в долгосрочной перспективе к истощению биологического разнообразия, тем самым сохраняя его способность удовлетворять потребности нынешнего и будущих поколений и отвечать их чаяниям.

"Технология" включает биотехнологию.

Статья 3. Принцип

В соответствии с Уставом Организации Объединенных Наций и принципами международного права государства имеют суверенное право разрабатывать свои собственные ресурсы согласно своей политике в области окружающей среды и несут ответственность за обеспечение того, чтобы деятельность в рамках их юрисдикции или под их контролем не наносила ущерба окружающей среде других государств или районов за пределами действия национальной юрисдикции.

Статья 4. Сфера юрисдикции

При условии соблюдения прав других государств и если в настоящей Конвенции явно не предусмотрено иное, положения настоящей Конвенции применяются в отношении каждой Договаривающейся стороны:

а) в том, что касается компонентов биологического разнообразия в пределах ее национальной юрисдикции; и

б) в том, что касается процессов и деятельности, независимо от места проявления их последствий, осуществляемых под ее юрисдикцией или контролем, как в пределах ее национальной юрисдикции, так и за пределами национальной юрисдикции.

Статья 5. Сотрудничество

Каждая Договаривающаяся Сторона, насколько это возможно и уместно, сотрудничает с другими Договаривающимися Сторонами прямо или, если это уместно, через компетентные международные организации, в отношении районов за пределами национальной юрисдикции и по другим вопросам, представляющим взаимный интерес, в целях сохранения и устойчивого использования биологического разнообразия.

Статья 6. Общие меры по сохранению и устойчивому использованию

Каждая Договаривающаяся Сторона в соответствии с ее конкретными условиями и возможностями:

a) разрабатывает национальные стратегии, планы или программы сохранения и устойчивого использования биологического разнообразия или адаптирует с этой целью существующие стратегии, планы или программы, которые отражают, в частности, изложенные в настоящей Конвенции меры, относящиеся к соответствующей Договаривающейся Стороне; и

b) предусматривает, насколько это возможно и целесообразно, меры по сохранению и устойчивому использованию биологического разнообразия в соответствующих секторальных или межсекторальных планах, программах и политике.

Статья 7. Определение и мониторинг

Каждая Договаривающаяся Сторона, насколько это возможно и целесообразно, в частности для целей Статей 8-10:

a) определяет компоненты биологического разнообразия, имеющие важное значение для его сохранения и устойчивого использования, с учетом ориентировочного перечня категорий, приведенного в Приложении I ;

b) посредством отбора образцов и других методов осуществляет мониторинг компонентов биологического разнообразия, определенных в соответствии с подпунктом а) выше, уделяя особое внимание тем, которые требуют неотложных мер по сохранению, а также тем, которые открывают наибольшие возможности для устойчивого использования;

c) определяет процессы и категории деятельности, которые оказывают или могут оказывать значительное неблагоприятное воздействие на сохранение и устойчивое использование биологического разнообразия, и осуществляет мониторинг их последствий посредством отбора образцов и других методов; и

d) собирает и систематизирует тем или иным образом данные, полученные в результате мероприятий по определению и мониторингу в соответствии с подпунктами а), b) и с) выше.

Статья 8. Сохранение in-situ

Каждая Договаривающаяся Сторона, насколько это возможно и целесообразно:

а) создает систему охраняемых районов или районов, в которых необходимо принимать специальные меры для сохранения биологического разнообразия;

b) разрабатывает, при необходимости, руководящие принципы отбора, создания и рационального использования охраняемых районов или районов, в которых необходимо принимать специальные меры для сохранения биологического разнообразия;

c) регулируют или рационально использует биологические ресурсы, имеющие важное значение для сохранения биологического разнообразия в охраняемых районах или за их пределами, для обеспечения их сохранения и устойчивого использования;

d) содействует защите экосистем, естественных мест обитания и сохранению жизнеспособных популяций видов в естественных условиях;

e) поощряет экологически обоснованное и устойчивое развитие в районах, прилегающих к охраняемым районам, в целях содействия охране этих районов;

f) принимает меры по реабилитации и восстановлению деградировавших экосистем и содействует восстановлению находящихся в опасности видов, в частности, посредством разработки и осуществления планов и других стратегий рационального использования;

g) устанавливает или поддерживает средства регулирования, контроля или ограничения риска, связанного с использованием и высвобождением живых измененных организмов, являющихся результатом биотехнологии, которые могут иметь вредные экологические последствия, способные оказать воздействие на сохранение и устойчивое использование биологического разнообразия, с учетом также опасности для здоровья человека;

h) предотвращает интродукцию чужеродных видов, которые угрожают экосистемам, местам обитания или видам, контролирует или уничтожает такие чужеродные виды;

i) стремится создавать условия, необходимые для обеспечения совместимости существующих способов использования с сохранением биологического разнообразия и устойчивым использованием его компонентов;

j) в соответствии со своим национальным законодательством обеспечивает уважение, сохранение и поддержание знаний, нововведений и практики коренных и местных общин, отражающих традиционный образ жизни, которые имеют значение для сохранения и устойчивого использования биологического разнообразия, способствует их более широкому применению с одобрения и при участии носителей таких знаний, нововведений и практики, а также поощряет совместное пользование на справедливой основе выгодами, вытекающими из применения таких знаний, нововведений и практики;

k) разрабатывает или осуществляет необходимые законодательные нормы и/или другие регулирующие положения для охраны находящихся в опасности видов и популяций;

l) в случаях, когда согласно Статье 7 установлен факт существенного неблагоприятного воздействия на биологическое разнообразие, регламентирует или регулирует соответствующие процессы и категории деятельности; и

m) сотрудничает в оказании финансовой и иной поддержки мерам сохранения in-situ, изложенным в подпунктах а)-l) выше, особенно в развивающихся странах.

Статья 9. Сохранение ex-situ

Каждая Договаривающаяся Сторона, насколько это возможно и целесообразно; и, в первую очередь, в целях дополнения мер in-situ:

a) принимает меры для сохранения ex-situ компонентов биологического разнообразия, предпочтительно в стране происхождения таких компонентов;

b) создает и поддерживает условия для сохранения и исследования ex-situ растений, животных и микроорганизмов, предпочтительно в стране происхождения генетических ресурсов;

c) принимает меры для сохранения и реабилитации находящихся в опасности видов и для их реинтродукции в места их естественного обитания при соответствующих условиях;

d) регламентирует и регулирует сбор биологических ресурсов из естественных мест обитания для целей сохранения ex-situ, с тем, чтобы не создавать угрозу для экосистем и популяций видов in-situ, за исключением случаев, когда требуется принятие специальных временных мер ex-situ в соответствии с подпунктом с) выше; и

e) сотрудничает в оказании финансовой и иной поддержки мерам сохранения ex-situ, изложенным в подпунктах a)-d) выше, а также в создании и поддержании условий для сохранения ex-situ в развивающихся странах.

Статья 10. Устойчивое использование компонентов
биологического разнообразия

Каждая Договаривающаяся Сторона, насколько это возможно и целесообразно:

a) предусматривает рассмотрение вопросов сохранения и устойчивого использования биологических ресурсов в процессе принятия решений на национальном уровне;

b) принимает меры в области использования биологических ресурсов, с тем, чтобы предотвратить или свести к минимуму неблагоприятное воздействие на биологическое разнообразие;

c) сохраняет и поощряет традиционные способы использования биологических ресурсов в соответствии со сложившимися культурными обычаями, которые совместимы с требованиями сохранения или устойчивого использования;

d) оказывает местному населению поддержку в разработке и осуществлении мер по исправлению положения в пострадавших районах, в которых произошло сокращение биологического разнообразия; и

e) поощряет сотрудничество между правительственными органами и частным сектором своей страны в разработке методов устойчивого использования биологических ресурсов.

Статья 11. Меры стимулирования

Каждая Договаривающаяся Сторона принимает, насколько это возможно и целесообразно, оправданные с экономической и социальной точек зрения меры, стимулирующие сохранение и устойчивое использование компонентов биологического разнообразия.

Статья 12. Исследования и подготовка кадров

Договаривающиеся Стороны, с учетом особых потребностей развивающихся стран:

a) разрабатывают и осуществляют программы научно-технического обучения и подготовки кадров для осуществления мер по определению, сохранению и устойчивому использованию биологического разнообразия и его компонентов и оказывают поддержку такому обучению и подготовке кадров для удовлетворения конкретных потребностей развивающихся стран;

b) поощряют и стимулируют исследования, содействующие сохранению и устойчивому использованию биологического разнообразия, особенно в развивающихся странах, в частности, в соответствии с решениями Конференции Сторон, принимаемыми на основе рекомендаций Вспомогательного органа по научным, техническим и технологическим консультациям; и

c) в соответствии с положениями Статей 16, 18 и 20 поощряют использование научных результатов, полученных в ходе исследований биологического разнообразия, при разработке методов сохранения и устойчивого использования биологических ресурсов и сотрудничают в использовании таких результатов.

Статья 13. Просвещение и повышение осведомленности
общественности

Договаривающиеся Стороны:

a) поощряют и стимулируют понимание важного значения сохранения биологического разнообразия и требуемых для этого мер, а также его пропаганду через средства массовой информации и включение этих вопросов в учебные программы; и

b) сотрудничают, в соответствующих случаях, с другими государствами и международными организациями в разработке учебных программ и программ в области повышения осведомленности общественности по вопросам сохранения и устойчивого использования биологического разнообразия.

Статья 14. Оценка воздействия и сведение к минимуму
неблагоприятных последствий

1. Каждая Договаривающаяся Сторона, насколько возможно и целесообразно:

a) внедряет соответствующие процедуры, требующие проведения экологической экспертизы своих предлагаемых проектов, которые могут оказывать существенное неблагоприятное воздействие на биологическое разнообразие, в целях предупреждения или сведения к минимуму таких последствий, и, когда это целесообразно, обеспечивает возможности для участия общественности в таких процедурах;

b) принимает соответствующие меры для обеспечения должного учета экологических последствий своих программ и политики, которые могут оказывать существенное неблагоприятное воздействие на биологическое разнообразие;

c) содействует на основе взаимности уведомлению, обмену информацией и проведению консультаций о деятельности в рамках ее юрисдикции или под ее контролем, которая может оказывать существенное неблагоприятное воздействие на биологическое разнообразие в других государствах или районах за пределами национальной юрисдикции, путем поощрения заключения, в соответствующих случаях, двусторонних, региональных или многосторонних соглашений;

d) в случае неизбежной или серьезной опасности или ущерба, источники которых находятся под ее юрисдикцией или контролем, для биологического разнообразия в районе под юрисдикцией других государств или в районах за пределами национальной юрисдикции, немедленно уведомляет государства, которые могут пострадать от такой опасности или ущерба, а также принимает меры по предотвращению или сведению к минимуму такой опасности или ущерба;

e) содействует национальным мероприятиям на случай экстренного реагирования на действия или события, вызванные естественными или иными причинами, которые представляют серьезную и неизбежную угрозу биологическому разнообразию и поощряет международное сотрудничество, дополняющее такие национальные усилия и, где это целесообразно и согласовано с заинтересованными государствами или региональными организациями экономической интеграции, разрабатывает совместные планы на случай чрезвычайных обстоятельств.

2. Конференция Сторон рассматривает на основе проводимых исследований вопрос об ответственности и исправлении положения, включая восстановление и компенсацию за ущерб, наносимый биологическому разнообразию, за исключением тех случаев, когда такая ответственность является чисто внутренним вопросом.

Статья 15. Доступ к генетическим ресурсам

1. В силу признания суверенных прав на свои природные ресурсы право определять доступ к генетическим ресурсам принадлежит национальным правительствам и регулируется национальным законодательством.

2. Каждая Договаривающаяся Сторона стремится создавать условия для облегчения доступа к генетическим ресурсам в целях экологически безопасного использования другими Договаривающимися Сторонами и не налагать ограничений, которые противоречат целям настоящей Конвенции.

3. Для целей настоящей Конвенции к генетическим ресурсам, представляемым Договаривающейся Стороной, о которых упоминается в настоящей Статье и в Статьях 16 и 19, относятся лишь те, которые предоставлены Договаривающимися Сторонами, являющимися странами происхождения таких ресурсов, либо сторонами, получившими эти генетические ресурсы в соответствии с настоящей Конвенцией.

4. Доступ, в случае его предоставления, обеспечивается на взаимно согласованных условиях и регулируется положениями настоящей Статьи.

5. Доступ к генетическим ресурсам регулируется на основе предварительного обоснованного согласия Договаривающейся Стороны, предоставляющей такие ресурсы, если эта Сторона не решит иначе.

6. Каждая Договаривающаяся Сторона стремится подготавливать и проводить научные исследования, основанные на генетических ресурсах, которые предоставлены другими Договаривающимися Сторонами, при полном их участии и, когда это возможно, в таких Договаривающихся Сторонах.

7. Каждая Договаривающаяся Сторона принимает надлежащие законодательные, административные или политические меры и в соответствии со Статьями 16 и 19 и, когда это необходимо, через механизм финансирования, созданный согласно Статьям 20 и 21, в целях совместного использования на справедливой и равной основе результатов исследований и разработок, а также выгод от коммерческого и иного применения генетических ресурсов с Договаривающейся Стороной, предоставляющей такие ресурсы. Такое совместное использование осуществляется на взаимно согласованных условиях.

Статья 16. Доступ к технологии и ее передача

1. Каждая Договаривающаяся Сторона, признавая, что технология включает биотехнологию и что как доступ к технологии, так и ее передача между Договаривающимися Сторонами являются важными элементами достижения целей настоящей Конвенции, обязуется в соответствии с положениями настоящей статьи предоставлять и/или облегчать другим Договаривающимся Сторонам доступ к технологиям, которые имеют отношение к сохранению и устойчивому использованию биологического разнообразия или предполагают использование генетических ресурсов и не наносят существенного ущерба окружающей среде, а также передачу им таких технологий.

2. Упомянутые в пункте 1 выше доступ к технологии и ее передача развивающимся странам обеспечивается и/или облегчаются на справедливых и наиболее благоприятных условиях, в том числе на льготных и преференциальных, если достигнута взаимная договоренность и, когда это необходимо, в соответствии с механизмом финансирования, созданным согласно Статьям 20 и 21. В случае технологии, обусловленной патентами и другими правами интеллектуальной собственности, такой доступ и передача обеспечиваются на условиях, которые учитывают достаточную и эффективную охрану прав интеллектуальной собственности и соответствии с пунктами 3, 4 и 5 ниже.

3. Каждая Договаривающаяся Сторона принимает надлежащие законодательные, административные или политические меры, с тем, чтобы Договаривающимся Сторонам, особенно тем, которые являются развивающимися странами, предоставляющими генетические ресурсы, обеспечивался доступ к технологии, предлагающей использование этих ресурсов, и передавалась эта технология на взаимно согласованных условиях, включая технологию, защищенную патентами и другими правами интеллектуальной собственности, и, при необходимости, на основе положений Статей 20 и 21 и в соответствии с нормами международного права, а также согласно пунктам 4 и 5 ниже.

4. Каждая Договаривающаяся Сторона принимает надлежащие законодательные, административные или политические меры, с тем, чтобы частный сектор облегчал доступ к технологиям, упомянутым в пункте 1 выше, совместную разработку и передачу этих технологий в интересах как правительственных учреждений, так и частного сектора в развивающихся странах, и в этой связи выполняет обязательства, изложенные в пунктах 1, 2 и 3 выше.

5. Договаривающиеся Стороны, признавая, что патенты и иные права интеллектуальной собственности могут оказывать влияние на осуществление настоящей Конвенции, сотрудничают в этой области, руководствуясь национальным законодательством и нормами международного права, с целью обеспечить, чтобы эти права способствовали и не противоречили ее целям.

Статья 17. Обмен информацией

1. Договаривающиеся Стороны содействуют обмену информацией из всех общедоступных источников, касающейся сохранения и устойчивого использования биологического разнообразия, с учетом особых потребностей развивающихся стран.

2. Такой обмен информацией включает обмен результатами технических, научных и социально-экономических исследований, а также информацией о программах профессиональной подготовки и обследований, специальными знаниями, местными и традиционными знаниями как таковыми и в сочетании с технологиями, упомянутыми в пункте 1 Статьи 16. Кроме того, он включает, когда это возможно, репатриацию информации.

Статья 18. Научно-техническое сотрудничество

1. Договаривающиеся Стороны содействуют международному техническому сотрудничеству в области сохранения и устойчивого использования биологического разнообразия, при необходимости, через соответствующие международные и национальные учреждения.

2. Каждая Договаривающаяся Сторона содействует научно-техническому сотрудничеству с другими Договаривающимися Сторонами, особенно с развивающимися странами, в осуществлении настоящей Конвенции, в частности, посредством разработки и осуществления национальной политики. При оказании содействия такому сотрудничеству особое внимание следует уделять расширению и укреплению национальных возможностей путем развития людских ресурсов и создания соответствующих учреждений.

3. Конференция Сторон на своем первом совещании определяет пути создания механизма посредничества в целях поощрения и облегчения научно-технического сотрудничества.

4. Договаривающиеся Стороны в соответствии с национальным законодательством и политикой поощряют и разрабатывают формы сотрудничества в области создания и использования технологий, включая местные и традиционные технологии, в соответствии с целями настоящей Конвенции. Для этого Договаривающиеся Стороны также поощряют сотрудничество в области подготовки кадров и обмена специалистами.

5. Договаривающиеся Стороны по взаимной договоренности содействуют созданию совместных научно-исследовательских программ и совместных предприятий для разработки технологий, имеющих отношение к целям настоящей Конвенции.

Статья 19. Применение биотехнологии и распределение
связанных с ней выгод

1. Каждая Договаривающаяся Сторона принимает надлежащие законодательные, административные или политические меры по обеспечению эффективного участия в деятельности по проведению биотехнологических исследований тех Договаривающихся Сторон, особенно развивающихся стран, которые предоставляют генетические ресурсы для таких исследований, и, когда это возможно, в таких Договаривающихся Сторонах.

2. Каждая Договаривающаяся Сторона принимает все возможные меры, для того, чтобы способствовать и содействовать обеспечению приоритетного доступа на справедливой и равной основе Договаривающимся Сторонам, особенно развивающимся странам, к результатам и выгодам, вытекающим из биотехнологий, основанных на генетических ресурсах, представленных этими Договаривающимися Сторонами. Такой доступ осуществляется на взаимно согласованных условиях.

3. Стороны рассматривают необходимость и условия принятия мер, возможно, в форме протокола, включая, в частности, предварительное обоснованное согласие, по разработке существующих процедур в области безопасной передачи, использования и применения любых живых измененных организмов, являющихся результатом биотехнологии и способных оказать неблагоприятное воздействие на сохранение и устойчивое использование биологического разнообразия.

4. Каждая Договаривающаяся Сторона предоставляет непосредственно или требует от любого физического или юридического лица, находящегося под ее юрисдикцией и предоставляющего упомянутые в пункте 3 организмы, передачи любой имеющейся информации о правилах использования и технике безопасности, определяемых такой Договаривающейся Стороной при работе с такими организмами, а также любой имеющейся информации о потенциально вредном воздействии соответствующих конкретных организмов той Договаривающейся Стороне, в которую ввозятся эти организмы.

Статья 20. Финансовые ресурсы

1. Каждая Договаривающаяся Сторона обязуется обеспечивать в меру своих возможностей финансовую поддержку и стимулы в отношении тех видов деятельности на национальном уровне, которые направлены на достижение целей настоящей Конвенции в соответствии со своими национальными планами, приоритетами и программами.

2. Стороны, являющиеся развитыми странами, предоставляют новые и дополнительные финансовые ресурсы, с тем, чтобы дать возможность Сторонам, являющимся развивающимися странами, покрывать согласованные полные дополнительные расходы, которые они будут нести в ходе осуществления мер во исполнение обязательств по настоящей Конвенции, и получать выгоды от осуществления ее положений; такие расходы согласуются между Стороной, являющейся развивающейся страной и организационной структурой, упомянутой в Статье 21, в соответствии с мерами, стратегией, программными приоритетами и критериями доступа, которые устанавливаются Конференцией Сторон. Другие Стороны, включая страны, находящиеся в процессе перехода к рыночной экономике, могут добровольно брать на себя обязательства Сторон, являющихся развитыми странами. Для целей настоящей статьи Конференция Сторон на своем первом совещании устанавливает перечень Сторон, являющихся развитыми странами, и других сторон, которые добровольно берут на себя обязательства Сторон, являющихся развитыми странами. Конференция Сторон периодически проводит обзор перечня и в случае необходимости, вносит в него изменения. Будут поощряться также взносы других стран и из других источников на добровольной основе.
При выполнении этих обязательств необходимо учитывать потребность в адекватности, предсказуемости и своевременном притоке средств и важность совместного несения бремени расходов участвующими в финансировании Сторонами, включенными в перечень.

3. Стороны, являющиеся развитыми странами, могут также предоставлять, а Стороны, являющиеся развивающимися странами, пользоваться финансовыми ресурсами по двусторонним, региональным и многосторонним каналам в связи с осуществлением настоящей Конвенции.

4. Способность Сторон, являющихся развивающимися странами, эффективно выполнять свои обязательства по Конвенции будет зависеть от эффективного выполнения Сторонами, являющимися развитыми странами, своих обязательств по Конвенции, связанных с финансовыми ресурсами и передачей технологии, и будет в полной мере определяться тем фактом, что социально-экономическое развитие и ликвидация бедности являются важнейшими приоритетами Сторон, являющихся развивающимися странами.

5. В своих действиях, связанных с финансированием и передачей технологии, Стороны в полной мере учитывают конкретные потребности и особое положение наименее развитых стран.

6. Договаривающиеся Стороны также принимают во внимание особые условия, являющиеся результатом зависимости от распределения и местонахождения биологического разнообразия в развивающихся странах, являющихся Сторонами, особенно в малых островных государствах.

7. Во внимание также должно приниматься особое положение развивающихся стран, включая те из них, которые наиболее уязвимы с экологической точки зрения, такие как страны с засушливыми и полузасушливыми зонами, прибрежными и горными районами.

Статья 21. Механизм финансирования

1. Для предоставления Сторон, являющимися развивающимися странами, финансовых ресурсов на безвозмездной или льготной основе для целей настоящей Конвенции создается соответствующий механизм, основные элементы которого изложены в настоящей Статье. Для целей настоящей Конвенции этот механизм функционирует под руководством и с учетом рекомендаций Конференции Сторон и подотчетен ей.
Деятельность механизма осуществляется с помощью той организационной структуры, о которой Конференция Сторон, возможно, примет решение на ее первом совещании. Для целей настоящей Конвенции Конференция Сторон определяет меры, стратегию, программные приоритеты и критерии, регулирующие доступ к таким ресурсам и их использование. Взносы делаются с учетом необходимости обеспечить предсказуемый, адекватный и своевременный приток финансовых средств, о которых идет речь в Статье 20, соответствующий потребностям в ресурсах, размеры которых периодически определяется Конференцией Сторон, а также важности совместного несения бремени расходов участвующими в финансировании Сторонами, включенными в перечень, упомянутый в пункте 2 Статьи 20. Добровольные взносы могут также поступать от Сторон, являющихся развитыми странами, а также от других стран и из других источников. Механизм действует на основе демократической и открытой системы управления.

2. В соответствии с целями настоящей Конвенции Конференция Сторон на своем первом совещании определяет меры, стратегию и программные приоритеты, а также подробные критерии и руководящие принципы, регулирующие доступ к финансовым ресурсам и их использование, включая осуществляемые на регулярной основе контроль за таким использованием и его оценку. После консультаций с соответствующей организационной структурой, которой поручено управление деятельностью механизма финансирования, Конференция Сторон принимает решения, касающиеся мер, которые необходимы для выполнения положений пункта 1 выше.

3. Конференция Сторон осуществляет обзор эффективности механизма финансирования, созданного в соответствии с настоящей статьей, включая критерии и руководящие принципы, о которых говорится в пункте 2 выше, не ранее чем через два года после вступления в силу настоящей Конвенции, а затем на регулярной основе. С учетом результатов такого обзора она принимает, в случае необходимости, соответствующие меры, направленные на повышение эффективности деятельности механизма.

4. Договаривающиеся Стороны рассматривают вопрос об укреплении существующих финансовых учреждений в целях предоставления финансовых ресурсов для сохранения и устойчивого использования биологического разнообразия.

Статья 22. Связь с другими международными конвенциями

1. Положения настоящей Конвенции не затрагивают права и обязанности любой Договаривающейся Стороны, вытекающие из любого действующего международного соглашения, за исключением случаев, когда результатом осуществления этих прав и обязанностей стал бы серьезный ущерб или угроза биологическому разнообразию.

2. В том, что касается морской среды, Договаривающиеся Стороны осуществляют положения настоящей Конвенции, не вступая в противоречие с правами и обязанностями государств, предусмотренными морским правом.

Статья 23. Конференция Сторон

1. Настоящим учреждается Конференция Сторон. Первое совещание Конференции Сторон созывается Директором-исполнителем Программы Организации Объединенных Наций по окружающей среде не позднее, чем через один год после вступления настоящей Конвенции в силу.
Впоследствии очередные совещания Конференции Сторон созываются с периодичностью, которую Конференция установит на своем первом совещании.

2. Внеочередные совещания Конференции Сторон созываются тогда, когда Конференция может счесть это необходимым, или по письменной просьбе любой Стороны, при условии, что в течении шести месяцев после направления Секретариатом просьбы в их адрес эта просьба будет поддержана не менее чем одной третью Сторон.

3. Конференция Сторон консенсусом согласовывает и принимает свои правила процедуры и правила процедуры любых вспомогательных органов, которые она может учредить, а также финансовые правила, регулирующие финансирование Секретариата. На каждом очередном совещании она утверждает бюджет на финансовый период до следующего очередного совещания.

4. Конференция Сторон постоянно следит за выполнением настоящей Конвенции и с этой целью:

a) определяет форму и периодичность передачи информации, которая должна предоставляться в соответствии со Статьей 26 и рассматривает такую информацию, а также доклады, представляемые любым вспомогательным органом;

b) рассматривает научные, технические и технологические рекомендации по биологическому разнообразию, предоставляемые в соответствии со Статьей 25;

c) рассматривает и принимает в случае необходимости протоколы в соответствии со Статьей 28;

d) рассматривает и принимает в случае необходимости поправки к настоящей Конвенции и приложениям к ней в соответствии со Статьями 29 и 30;

e) рассматривает поправки к любому протоколу, а также к любым приложениям к нему, и, при наличии соответствующего решения, рекомендует сторонам этого протокола принять их;

f) рассматривает и принимает, в случае необходимости, дополнительные приложения к настоящей Конвенции в соответствии со Статьей 30;

g) учреждает такие вспомогательные органы, в частности, для консультаций по научным и техническим вопросам, которые считаются необходимыми для осуществления настоящей Конвенции;

h) устанавливает через Секретариат контакты с исполнительными органами конвенций, затрагивающих вопросы, охватываемые настоящей Конвенцией, с целью выработки соответствующих норм сотрудничества с ними; и

i) рассматривает и принимает любые дополнительные меры, которые могут потребоваться для достижения целей настоящей Конвенции в свете опыта, накопленного в ходе ее осуществления.

5. Организация Объединенных Наций, ее специализированные учреждения и Международное агентство по атомной энергии, а также любое государство, не являющееся Стороной настоящей Конвенции, могут быть представлены на совещаниях Конференции Сторон в качестве наблюдателей. Любые другие органы или учреждения, правительственные или неправительственные, имеющие опыт работы в областях, относящихся к сохранению и устойчивому использованию биологического разнообразия, которые известили Секретариат о своем желании быть представленными на совещании Конференции Сторон в качестве наблюдателей, могут быть допущены к участию в нем, если против этого не возражает по меньшей мере одна треть присутствующих на совещании Сторон. Допуск и участие наблюдателей регулируются правилами процедуры, принятыми Конференцией Сторон.

Статья 24. Секретариат

1. Настоящим утверждается Секретариат. На него возлагаются следующие функции:

a) организация и обслуживание совещаний Конференции Сторон, как это предусмотрено в Статье 23;

b) выполнение функций, возлагаемых на него любым протоколом;

c) подготовка докладов о выполнении его функций в соответствии с настоящей Конвенцией и представление их Конференции Сторон;

d) координация деятельности с другими соответствующими международными органами, и, в частности, заключение таких административных и договорных соглашений, которые могут потребоваться для эффективного выполнения его функций; и

e) выполнение других таких функций, которые могут быть определены Конференцией Сторон.

2. На своем первом очередном совещании Конференция Сторон назначает Секретариат из числа тех существующих компетентных международных организаций, которые выразили готовность выполнять секретариатские функции в соответствии с настоящей Конвенцией.

Статья 25. Вспомогательный орган по научным,
техническим и технологическим консультациям

1. Настоящим учреждается вспомогательный орган для предоставления научных, технических и технологических консультаций в целях обеспечения Конференции Сторон и, при необходимости, других ее вспомогательных органов своевременными консультациями в связи с осуществлением настоящей Конвенции. Этот орган является открытым для участия всех Сторон и имеет многоотраслевой характер.
В него входят представители правительств, компетентные в соответствующей отрасли знаний. Он регулярно представляет Конференции Сторон доклады по всем аспектам своей работы.

2. Под руководством и в соответствии с руководящими принципами, изложенными Конференцией Сторон, и по ее просьбе этот орган:

а) дает научные и технические оценки состояния биологического разнообразия;

b) подготавливает научные и технические оценки последствий типов мер, принятых в соответствии с положениями настоящей Конвенции;

c) выявляет новые, эффективные и самые современные технологии и "ноу-хау" в области сохранения и устойчивого использования биологического разнообразия и выносит рекомендации о путях и средствах содействия разработке и/или передач таких технологий;

d) дает консультации по научным программам и международному сотрудничеству в области исследований и разработок, связанных с сохранением и устойчивым использованием биологического разнообразия; и

e) дает ответы на вопросы научного, технического, технологического и методологического характера, которые могут быть поставлены перед органом Конференцией Сторон и ее вспомогательными органами.

3. Функции, круг ведения, организация и характер деятельности органа могут быть уточнены Конференцией Сторон.

Статья 26. Доклады

Каждая Договаривающаяся Сторона с периодичностью, которую определит Конференция Сторон, представляет Конференции Сторон доклады о мерах, принятых ею для осуществления положений настоящей Конвенции, и об их эффективности с точки зрения достижения целей настоящей Конвенции.

Статья 27. Урегулирование споров

1. При возникновении спора между Договаривающимися Сторонами относительно толкования или применения настоящей Конвенции заинтересованные стороны стремятся к урегулированию спора путем переговоров.

2. Если заинтересованные стороны не могут достичь согласия путем переговоров, они могут совместно прибегнуть к добрым услугам третьей стороны или обратиться к ней с просьбой о посредничестве.

3. При ратификации, принятии, одобрении или присоединении к настоящей Конвенции или в любое время после этого государство или региональная организация экономической интеграции могут направить Депозитарию письменное заявление о том, что в отношении спора, который не был разрешен в соответствии с положениями пункта 1 или пункта 2 выше, они признают одно или оба из следующих средств урегулирования спора в качестве обязательных:

a) арбитражное разбирательство в соответствии с процедурой, изложенной в части 1 Приложения II;

b) передача спора в Международный Суд.

4. Если Стороны спора не приняли, в соответствии с пунктом 3 выше, одну и ту же или любую из процедур, то спор рассматривается на основе согласительной процедуры в соответствии с частью 2 Приложения II, если Стороны не договорились об ином.

5. Положения настоящей Статьи применяются в отношении любого протокола, если в этом протоколе не предусматривается иное.

Статья 28. Принятие протоколов

1. Договаривающиеся Стороны сотрудничают в разработке и принятии протоколов к настоящей Конвенции.

2. Протоколы принимаются на совещании Конференции Сторон.

3. Текст любого предлагаемого протокола направляется Договаривающимися Сторонам Секретариатом по меньшей мере за шесть месяцев до проведения такого совещания.

Статья 29. Поправки к Конвенции или протоколам

1. Любая Договаривающаяся Сторона может предлагать поправки к настоящей Конвенции. Любая Договаривающаяся Сторона протокола может предлагать поправки к этому протоколу.

2. Поправки к настоящей Конвенции принимаются на совещании Конференции Сторон. Поправки к любому протоколу принимаются на совещании Сторон соответствующего протокола. Текст любой предложенной поправки к настоящей Конвенции или любому протоколу, если в этом протоколе не предусмотрено иное, направляется Сторонам рассматриваемого документа Секретариатом не позднее чем за шесть месяцев до проведения совещания, на котором его предлагается принять. Секретариат направляет также текст предложенных поправок подписавшим настоящую Конвенцию Сторонам для их сведения.

3. Стороны прилагают все усилия для достижения на основе консенсуса согласия в отношении любой предлагаемой поправки к настоящей Конвенции или к любому протоколу. Если все возможности для достижения консенсуса исчерпаны, а согласие не достигнуто, то в качестве последнего средства поправка принимается большинством в две трети голосов присутствующих на совещании и участвующих в голосовании Сторон рассматриваемого документа и направляется Депозитарием всем Сторонам для ратификации, принятия или одобрения.

4. Депозитарий в письменной форме получает уведомление о ратификации или одобрении поправок. Поправки, принимаемые в соответствии с пунктом 3 выше, вступают в силу для тех Сторон, которые согласились с ними, на девяностый день после сдачи на хранение документов о ратификации, принятии или одобрении по меньшей мере двумя третями Договаривающихся Сторон настоящей Конвенции или Сторон соответствующего протокола, если в таком протоколе не предусмотрено иное. После этого поправки вступают в силу для любой другой Стороны на девяностый день после сдачи данной Стороной на хранение документа о ратификации, принятии или одобрении этих поправок.

5. Для целей настоящей статьи фраза "присутствующие и участвующие в голосовании Стороны" означает Стороны, присутствующие и голосующие "за" или "против".

Статья 30. Принятие приложений и внесение в них поправок

1. Приложение к настоящей Конвенции или к любому протоколу являются неотъемлемой частью, соответственно, настоящей Конвенции или такого протокола, и если прямо не предусмотрено иное, то ссылка на настоящую Конвенцию или на протоколы к ней представляет собой в то же время ссылку на любые приложения к ним. Такие приложения ограничиваются процедурными, научными, техническими и административными вопросами.

2. Если каким-либо протоколом не предусматривается иного в отношении приложений к нему, то применяются следующие процедуры предложения, принятия и вступления в силу дополнительных приложений к настоящей Конвенции или приложений к любому протоколу:

a) приложения к настоящей Конвенции или к любому протоколу предлагаются и принимаются в соответствии с процедурой, изложенной в Статье 29;

b) любая Сторона, которая не может принять дополнительное приложение к настоящей Конвенции или приложение к любому протоколу, Стороной которого она является, уведомляет об этом Депозитария в письменной форме в течение одного года со дня сообщения Депозитарием о ее принятии. Депозитарий незамедлительно уведомляет все Стороны о любом таком полученном им уведомлении.
Любая Сторона может в любое время снять ранее направленное заявление о возражении, после чего приложение вступает в силу для данной Стороны при соблюдении положений подпункта с) ниже;

c) по истечении одного года со дня сообщения Депозитарием о принятии приложение вступает в силу для всех Сторон настоящей Конвенции или любого соответствующего протокола, которые не представили уведомление в соответствии с положением подпункта b) выше.

3. Предложение, принятие и вступление в силу поправок к приложениям к настоящей Конвенции или к любому протоколу регулируются процедурой, аналогичной той, которая установлена для предложения, принятия и вступления в силу приложений к Конвенции или приложения к любому протоколу.

4. Если дополнительное приложение или поправка к приложению связаны с внесением поправки в настоящую Конвенцию или любой протокол, то такое дополнительное приложение или поправка вступают в силу лишь после вступления в силу поправки к настоящей Конвенции или к соответствующему протоколу.

Статья 31. Право голоса

1. За исключением случая, предусмотренного в пункте 2 ниже, каждая Договаривающаяся Сторона настоящей Конвенции или любого протокола имеет один голос.

2. В вопросах, входящих в сферу их компетенции, региональные организации экономической интеграции осуществляют свое право голоса, располагая числом голосов, равным числу их государств-членов, являющихся Договаривающимися Сторонами Конвенции или соответствующего протокола. Такие организации осуществляют свое право голоса, и наоборот.

Статья 32. Связь между настоящей Конвенцией и протоколами к ней

1. Государство или региональная организация экономической интеграции может стать Стороной какого-либо протокола только в том случае, если она является или становится в то же время Договаривающейся Стороной настоящей Конвенции.

2. Решения в соответствии с любым протоколом принимаются только Сторонами этого протокола. Любая Договаривающаяся Сторона, которая не ратифицировала, не приняла или не одобрила протокол, может участвовать в качестве наблюдателя в любом совещании Сторон этого протокола.

Статья 33. Подписание

Настоящая Конвенция открыта для подписания всеми государствами и любой региональной организацией экономической интеграции в Рио-де-Жанейро с 5 июня 1992 года по 14 июня 1992 года, а также в Центральных учреждениях Организации Объединенных Наций в Нью-Йорке с 15 июня 1992 года по 4 июля 1993 года.

Статья 34. Ратификация, принятие или одобрение

1. Настоящая Конвенция и любой протокол подлежат ратификации, принятию или одобрению государствами и региональными организациями экономической интеграции. Документы о ратификации, принятии или одобрению сдаются на хранение Депозитарию.

2. Любая организация, упомянутая в пункте 1 выше, которая становится Договаривающейся Стороной настоящей Конвенции или любого протокола, в то время как ни одно из ее государств-членов не является Договаривающейся Стороной, связана всеми обязательствами, вытекающими соответственно из Конвенции или протокола. В случае, когда одно или несколько государств-членов такой организации являются Договаривающимися Сторонами Конвенции или соответствующего протокола, эта организация и ее государства-члены принимают решение в отношении соответствующих обязанностей по выполнению своих обязательств, вытекающих соответственно из Конвенции или протокола. В таких случаях организации и государства-члены не могут одновременно осуществлять права, вытекающие из Конвенции или соответствующего протокола.

3. В своих документах о ратификации, принятии или одобрении организации, упомянутые в пункте 1 выше, заявляют о сфере своей компетенции в отношении вопросов, регулируемых Конвенцией или соответствующим протоколом. Эти организации также уведомляют Депозитария о любом соответствующем изменении сферы их компетенции.

Статья 35. Присоединение

1. Настоящая Конвенция и любой протокол открыты для присоединения государств и региональных организаций экономической интеграции с того дня, когда Конвенция или соответствующий протокол закрываются для подписания. Документы о присоединении сдаются на хранение Депозитарию.

2. В своих документах о присоединении организации, упомянутые в пункте 1 выше, заявляют о сфере своей компетенции в отношении вопросов, регулируемых Конвенцией или соответствующим протоколом.
Эти организации также уведомляют Депозитария о любом соответствующем изменении сферы своей компетенции.

3. Положения пункта 2 Статьи 34 применяются в отношении региональных организаций экономической интеграции, которые присоединяются к настоящей Конвенции или любому протоколу.

Статья 36. Вступление в силу

1. Настоящая Конвенция вступает в силу на девяностый день со дня сдачи на хранение тридцатого документа о ратификации, принятии, одобрении или присоединении.

2. Любой протокол вступает в силу на девяностый день со дня сдачи на хранение такого числа документов о ратификации, принятии, одобрении или присоединении, которое указано в этом протоколе.

3. Для каждой Договаривающейся Стороны, которая ратифицирует, принимает или одобряет настоящую Конвенцию, либо присоединяется к ней после сдачи на хранение тридцатого документа о ратификации, принятии, одобрении или присоединении, Конвенция вступает в силу на девяностый день после сдачи на хранение такой Договаривающейся Стороны своего документа о ратификации, принятии, одобрении или присоединении.

4. Любой протокол, если в нем не предусмотрено иное, вступает в силу для Договаривающейся Стороны, которая ратифицирует, принимает или одобряет этот протокол, либо присоединяется к нему после его вступления в силу, согласно пункту 2 выше, на девяностый день после дня сдачи на хранение этой Договаривающейся Стороной своего документа о ратификации, принятии, одобрении или присоединении или в день, когда Конвенция вступает в силу для этой Договаривающейся Стороны, в зависимости от того, что наступит позднее.

5. Для целей пунктов 1 и 2 выше, любой документ, сданный на хранение региональной организацией экономической интеграции, не рассматривается в качестве дополнительного к документам, сданным на хранение государствами-членами такой организации.

Статья 37. Оговорки

Никакие оговорки к настоящей Конвенции не допускаются.

Статья 38. Выход

1. В любое время по истечении двух лет со дня вступления настоящей Конвенции в силу для любой Договаривающейся Стороны эта Договаривающаяся Сторона может выйти из Конвенции, направив письменное уведомление Депозитарию.

2. Любой такой выход вступает в силу по истечении одного года со дня получения уведомления Депозитарием или в такой более поздний срок, который может быть указан в уведомлении о выходе.

3. Любая Договаривающаяся Сторона, которая выходит из настоящей Конвенции, считается также вышедшей из любого протокола, Стороной которого она является.

Статья 39. Временный порядок финансирования

При условии его полной перестройки в соответствии с положениями Статьи 21, Фонд глобальной окружающей среды Программы развития Организации Объединенных Наций, Программа Организации Объединенных Наций по окружающей среде и Международный банк реконструкции и развития являются организационной структурой, предусмотренной в Статье 21, на временной основе в период между вступлением в силу настоящей Конвенции и первым совещанием Конференции Сторон или до того времени, пока Конференция Сторон в соответствии со Статьей 21 не определит такую организационную структуру.

Статья 40. Временные мероприятия в отношении Секретариата

Секретариат, создание которого обеспечивается Директором-исполнителем Программы Организации Объединенных Наций по окружающей среде, является Секретариатом, предусмотренным в пункте 2 Статьи 24, на временной основе в период между вступлением в силу настоящей Конвенции и первым совещанием Конференции Сторон.

Статья 41. Депозитарий

Функции Депозитария настоящей Конвенции и любых протоколов выполняет Генеральный Секретарь Организации Объединенных Наций.

Статья 42. Аутентичные тексты

Подлинник настоящей Конвенции, тексты которого на английском, арабском, испанском, китайском, русском и французском языках являются равно аутентичными, сдается на хранение Генеральному Секретарю Организации Объединенных Наций.
В УДОСТОВЕРЕНИИ ЧЕГО нижеподписавшиеся, должным образом на то уполномоченные, подписали настоящую Конвенцию. Совершено в Рио-де-Жанейро пятого июня одна тысяча девятьсот девяносто второго года.

Приложение 1

ОПРЕДЕЛЕНИЕ И МОНИТОРИНГ

1. Экосистемы и места обитания: характеризующиеся высокой степенью разнообразия, большим числом эндемичных или находящихся в опасности видов, или содержащие дикую живую природу; необходимые для мигрирующих видов; имеющие социальное, экономическое, культурное или научное значение; или имеющее репрезентативный или уникальный характер, или связанные с основными эволюционными или другими биологическими процессами;

2. Виды и сообщества: находящиеся в опасности; представляющие собой дикие родственные виды одомашненных или культивируемых видов; имеющие медицинскую, сельскохозяйственную или иную экономическую ценность, или имеющие социальное, научное или культурное значение; или играющие важную роль для исследований в области сохранения и устойчивого использования биологического разнообразия, например, в качестве видов-индикаторов; и

3. Описанные геномы и гены, имеющие социальное, научное или экономическое значение.

Монреальда 2000 жылғы 29 қаңтарда қол қойылған Биологиялық әртүрлілік туралы конвенцияға биологиялық қауіпсіздік жөніндегі Картахен хаттамасы ратификациялансын.

Қазақстан Республикасының
Президенті Н. Назарбаев

БИОЛОГИЯЛЫҚ ӘРТҮРЛІЛІК ТУРАЛЫ КОНВЕНЦИЯҒА
БИОЛОГИЯЛЫҚ ҚАУІПСІЗДІК ЖӨНІНДЕГІ КАРТАХЕН
ХАТТАМАСЫ

Біріккен Ұлттар Ұйымы
2000

      Осы Хаттаманың Тараптары,
      Төменде "Конвенция" деп аталатын Биологиялық әртүрлілік туралы конвенцияның Тараптары бола отырып ,
      Конвенцияның 19-бабының 3 және 4-тармақтарына, сондай-ақ 8 g) және 17-баптарына сілтеме жасай отырып ,
      сондай-ақ қарау үшін, атап айтқанда, дер кезіндегі негізделген келісімнің тиісті рәсімдерін әзірлеп, осы заманғы биотехнологияны қолдану нәтижесінде алынған және биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға жайсыз әсер ете алатын кез келген тірі өзгертілген ағзаның трансшекаралық орын ауыстыруына ерекше назар аударып, ол биологиялық қауіпсіздік жөнінде хаттама әзірлеуге қаулы еткен 1995 жылғы 17 қарашадағы Биологиялық әртүрлілік туралы конвенция Тараптары Конференциясының ІІ/5 шешіміне сүйене отырып ,
      Қоршаған орта және даму жөніндегі Рио-де-Жанейро декларациясының 15-принципінде көрсетілген сақтық шараларын қабылдау принципін тағы да қуаттай отырып ,
      осы заманғы биотехнологияның шапшаң таралып отырғанын, сондай-ақ биологиялық әртүрлілікке оның ықтимал зиянды әсер етуіне байланысты, сонымен бірге адам денсаулығы үшін қауіптерді ескеріп, жұртшылықтың өскелең алаңдаушылығын сезіне отырып ,
      егер осы заманғы биотехнологияны дамытып, оны қоршаған орта мен адам денсаулығы жөнінде тиісті қауіпсіздік шараларын сақтап пайдаланса, ол адамдардың әл-ауқатын арттыру үшін орасан зор мүмкіндіктер ашатынын мойындай отырып ,
      сондай-ақ шығу тектерінің орталықтары мен генетикалық әртүрлілік орталықтарының адамзат үшін төтенше маңыздылығын тани отырып ,
      тірі өзгертілген ағзаларға байланысты белгілі және ықтимал тәуекелдердің сипаты мен көлеміне жауап қайтару жөніндегі көптеген елдердің, атап айтқанда дамушы елдердің шектеулі мүмкіндіктерін назарға ала отырып ,
      сауда және табиғат қорғау келісімдері орнықты дамуға қол жеткізу мақсатында бірін бірі толықтырушы келісімдер болуға тиіс екенін мойындай отырып ,
      осы Хаттама кез келген қолданыстағы халықаралық келісімдерге сәйкес Тараптардың құқықтары мен міндеттемелерін өзгертуді көздейтін хаттама ретінде түсіндірілмейтінін атап көрсете отырып ,
      жоғарыда атап көрсетуші бөлікте осы Хаттаманы басқа халықаралық келісімдерге бағындыру мақсаты көзделмейтінін түсінуді бірінші кезекке қоя отырып ,
      МЫНАЛАР ЖАЙЫНДА УАҒДАЛАСТЫ:

1-бап
МАҚСАТ

Қоршаған орта және даму жөніндегі Рио-де-Жанейро декларациясының 15-принципінде айтылған сақтық шараларын қабылдау принципіне сәйкес осы Хаттаманың мақсаты осы заманғы биотехнологияны қолдану нәтижесі болып табылатын және биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға жайсыз әсер ете алатын кез келген тірі өзгертілген ағзалардың адам денсаулығы үшін тәуекелдерді ескеріп және трансшекаралық орын ауыстыруына ерекше назар аударып, оларды қауіпсіз беру, өңдеу және пайдалану саласында қорғанудың тиісті деңгейін қамтамасыз етуде көмек көрсету болып табылады.

2-бап
ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1. Әрбір Тарап осы Хаттама шеңберінде көзделген өздерінің міндеттемелерін орындау үшін қажетті және тиісті құқықтық, әкімшілік және басқа да шаралар қабылдайды.

2. Адам денсаулығы үшін тәуекелдерді де ескере отырып, Тараптар кез келген тірі өзгертілген ағзалар алу, оларды өңдеу, тасымалдау, пайдалану, беру және сыртқа босату биологиялық әртүрлілік үшін тәуекелдерге жол берілмейтіндей немесе олар азайтылатындай етіп жүзеге асырылуын қамтамасыз етеді.

3. Осы Хаттамада ештеңе де ешқандай жолмен халықаралық құқыққа сәйкес айқындалған мемлекеттердің аумақтық теңізі жөніндегі олардың егемендігіне және мемлекеттер өздерінің ерекше экономикалық аймақтарында және халықаралық құқыққа сәйкес олардың континенттік шельфтерінің шекараларында ие егеменді құқықтары мен юрисдикциясына, сондай-ақ халықаралық құқықта көзделген және тиісті халықаралық құжаттарда бекітілген навигациялық құқықтар мен бостандықтарды барлық мемлекеттердің теңіз және әуе кемелерінің жүзеге асыруына нұқсан келтірмейді.

4. Осы Хаттамада ештеңе де, осындай шаралар осы Хаттаманың мақсаты мен ережелеріне сәйкес келетін және халықаралық құқық шеңберінде осы Тараптың басқа міндеттемелерімен келісілетін жағдайда, осы Хаттамада көзделгеннен басқа биологиялық әртүрлілікті сақтау және орнықты пайдалану жөнінде қорғаудың неғұрлым жоғары деңгейін қамтамасыз ететін шаралар қолдану жөніндегі Тараптың құқықтарын шектеу ретінде түсіндірілмейді.

5. Тараптар тиісті жағдайларда бар сараптамалық білімдерді, уағдаластықтарды және адам денсаулығы үшін тәуекелдер саласында құзырлы халықаралық форумдарда атқарылған жұмыстың нәтижелерін назарға алуға ынталандырылады.

3-бап
ТЕРМИНДЕРДІ ПАЙДАЛАНУ

Осы Хаттаманың мақсаттары үшін:
а) "Тараптар Конференциясы" Конвенция Тараптарының Конференциясын білдіреді;

b) "тұйықталған жүйелерде пайдалану" тірі өзгертілген ағзалардың сыртқы ортамен байланысын және оған әсер етуін тиімді түрде шектейтін арнайы шаралармен реттелетін осы ағзалармен байланысты қондырғы, құрылыс немесе өзге физикалық құрылым шегінде жүзеге асырылатын кез келген операцияны білдіреді;

с) "экспорт" бір Тараптан басқа Тарапқа әдейі трансшекаралық орын ауыстыруды білдіреді;

d) "экспорттаушы" тірі өзгертілген ағзалар экспортын ұйымдастыратын экспорт Тарабының юрисдикциясындағы кез келген заңды немесе жеке тұлғаны білдіреді;

е) "импорт" басқа Тараптан бір Тарапқа әдейі трансшекаралық орын ауыстыруды білдіреді;

f) "импорттаушы" тірі өзгертілген ағзалар импортын ұйымдастыратын импорт Тарабының юрисдикциясындағы кез келген заңды немесе жеке тұлғаны білдіреді;

g) "тірі өзгертілген ағза" осы заманғы биотехнологияны пайдалану нәтижесінде алынған генетикалық материалдың жаңа құрылымына ие кез келген тірі ағзаны білдіреді;

h) "тірі ағза" таза ағзаларды, вирустар мен вироидтарды қоса алғанда, генетикалық материал бере алатын немесе репликациялай алатын кез келген биологиялық құрылымды білдіреді;

      і) "осы заманғы биотехнология" мыналарды қолдануды білдіреді:
      а. рекобинантты дезоксирибонды нуклеинді қышқылды (ДНК) және
      клеткаларға немесе органеллаларға нуклеинді қышқылдарды
      тікелей егуді қоса алғанда, нуклеинді қышқылдарды
      пайдаланатын in vitro әдістері немесе
      b. таксономикалық мәртебесі әртүрлі ағзалар клеткаларының
      қосылуына негізделген әдістер,
олар табиғи физиологиялық репродуктивті немесе рекомбинациялық тосқауылдарды жоюға мүмкіндік береді және жаңа түр алу мен селекция үшін дәстүрлі әдістер болып табылмайды;

j) "өңірлік экономикалық интеграция ұйымы" белгілі бір өңірдің егеменді мемлекеттері құрған ұйымды білдіреді, оған ұйымға мүше мемлекеттер осы Хаттамамен реттелетін мәселелер бойынша өкілеттіктер берген және ол өзінің ішкі рәсімдеріне сәйкес Хаттамаға қол қоюға, ратификациялауға, қабылдауға, мақұлдауға немесе оған қосылуға тиісті дәрежеде уәкілеттік алған;

k) "трансшекаралық орын ауыстыру" 17 және 24-баптардың мақсаттары үшін трансшекаралық орын ауыстыру Тараптардың және Тараптар болып табылмайтын мемлекеттердің арасында орын ауыстыруға қолданылатын жағдайды қоспағанда, тірі өзгертілген ағзаны бір Тараптан басқа Тарапқа алып келуді білдіреді.

4-бап
ҚОЛДАНЫЛУ АЯСЫ

Осы Хаттама адам денсаулығы үшін тәуекелдерді де ескере отырып, биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға жайсыз әсер ете алатын барлық тірі өзгертілген ағзаларды трансшекаралық орын ауыстыруға, транзитіне, өңдеуге және пайдалануға қолданылады.

5-бап
ФАРМАЦЕВТИКАЛЫҚ ПРЕПАРАТТАР

4-баптың ережелеріне қарамастан және импортқа қатысты шешімдер қабылданғанға дейін барлық тірі өзгертілген ағзалар жөніндегі тәуекелдерді ескеруге байланысты Тараптың кез келген құқығына нұқсан келтірмей, осы Хаттама адам үшін фармацевтикалық препараттар болып табылатын тірі өзгертілген ағзалардың трансшекаралық орын ауыстыруларына қолданылмайды, осылай орын ауыстыру тиісті халықаралық келісімдермен немесе ұйымдармен реттеледі.

6-бап
ТРАНЗИТ ЖӘНЕ ТҰЙЫҚТАЛҒАН ЖҮЙЕЛЕРДЕ ПАЙДАЛАНУ

1. 4-баптың ережелеріне қарамастан және тірі өзгертілген ағзаларды өзінің аумағы арқылы тасымалдауды реттеу және биологиялық қауіпсіздік жөніндегі делдалдық тетігіне нақты тірі өзгертілген ағзаның өзінің аумағы арқылы транзитіне қатысты 2-баптың 3-тармағына сәйкес транзит Тарабының кез келген шешімін беру жөніндегі осы Тараптың кез келген құқығына нұқсан келтірмей, дер кезінде негізделген келісу рәсімі жөніндегі осы Хаттаманың ережелері тірі өзгертілген ағзалардың транзиті жағдайында оларға қолданылмайды.

2. 4-баптың ережелеріне қарамастан және импорт туралы шешімдер қабылданғанға дейін барлық тірі өзгертілген ағзалар жөніндегі тәуекелдерге баға беру және өзінің юрисдикциясы шегінде тұйықталған жүйелерде пайдалану үшін нормалар белгілеу жөніндегі Тараптың кез келген құқығына нұқсан келтірмей, дер кезіндегі негізделген келісім рәсімі жөніндегі осы Хаттаманың ережелері импорт Тарабының нормаларына сәйкес жүзеге асырылатын тұйықталған жүйелерде пайдалануға арналған тірі өзгертілген ағзалардың трансшекаралық орын ауыстыруына қолданылмайды.

7-бап
ДЕР КЕЗІНДЕГІ НЕГІЗДЕЛГЕН КЕЛІСІМ РӘСІМІН ҚОЛДАНУ

1. 5 және 6-баптарға сәйкес 8-10 және 12-баптарда бекітілген дер кезіндегі негізделген келісім рәсімі импорт Тарабының қоршаған ортасына әдейі жерсіндіруге арналған тірі өзгертілген ағзаларды алғаш рет әдейі трансшекаралық орын ауыстыруға дейін қолданылады.

2. Жоғарыда 1-тармақта еске салып өтілген "қоршаған ортаға әдейі жерсіндірудің" азық-түлік немесе жемшөп ретінде немесе өңдеу үшін тікелей пайдалануға арналған тірі өзгертілген ағзаларға қатысы жоқ.

3. 11-бап азық-түлік немесе жемшөп ретінде немесе өңдеу үшін тікелей пайдалануға арналған тірі өзгертілген ағзалардың алғаш рет трансшекаралық орын ауыстыруына дейін қолданылады.

4. Дер кезіндегі негізделген келісім рәсімі осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде әрекет жасайтын Тараптар Конференциясының шешімінде адам денсаулығы үшін тәуекелдерді де ескере отырып, биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға жайсыз әсер ете қоймайтын осындай ағзалар ретінде айқындалған тірі өзгертілген ағзаларды әдейі трансшекаралық орын ауыстыруға қолданылмайды.

8-бап
ХАБАРЛАМА

1. Экспорт Тарабы 7-баптың 1-тармағының қолданылу аясына жататын тірі өзгертілген ағзаны әдейі трансшекаралық орын ауыстыруға дейін импорт Тарабының ұлттық құзырлы органын хабардар етеді немесе экспорттаушы оны жазбаша түрде хабардар етуді қамтамасыз етуін талап етеді. Хабарламада ең аз дегенде I қосымшада көрсетілген ақпарат беріледі.

2. Экспорт Тарабы экспорттаушы берген ақпараттың дәлме-дәлдігі үшін заңдық жауапкершіліктің болуын қамтамасыз етеді.

9-бап
ХАБАРЛАМА АЛУДЫ ҚУАТТАУ

1. Импорт Тарабы хабарлама алынған күннен кейін тоқсан күн ішінде хабарлама алынғанын хабардар етушіге қуаттайды.

2. Қуаттауда:

а) хабарламаның алынған күні;

b) хабарламада 8-бапта көрсетілген prima facie ақпараттың бар-жоғы;

с) бұдан былайғы іс-шараларды импорт Тарабының ұлттық регламенттеу базасына сәйкес немесе 10-бапта айқындалған рәсімге сәйкес жүзеге асыруға кірісуге болатын-болмайтыны көрсетіледі.

3. Жоғарыда 2 с) тармақта еске салып өтілген ұлттық регламенттеу базасы осы Хаттаманың ережелеріне сәйкес келеді.

4. Импорт Тарабының хабарлама алуын қуаттамауы оның әдейі трансшекаралық орын ауыстыруға келісім беруін білдірмейді.

10-бап
ШЕШІМДЕР ҚАБЫЛДАУ РӘСІМІ

1. Импорт Тарабы қабылдайтын шешімдер 15-баптың ережелеріне сәйкес келеді.

2. Импорт Тарабы 9-бапта көрсетілген кезең бойы әдейі трансшекаралық орын ауыстыру:

а) импорт Тарабы өзінің келісімін жазбаша түрде бергеннен кейін ғана; немесе

b) кейіннен жазбаша келісім алмай-ақ кемінде тоқсан күн өткеннен кейін жүзеге асырылуы мүмкін бе, жоқ па - осы жайында хабардар етушіге жазбаша түрде хабарлайды.

3. Хабарлама алған күннен кейін екі жүз жетпіс күн ішінде импорт Тарабы хабардар етушіге немесе биологиялық қауіпсіздік жөніндегі делдалдық тетігіне жоғарыда 2 а) тармақта еске салынған өзінің шешімі жайында хабарлап:

а) белгілі бір шарттармен немесе онсыз импортқа рұқсат беріп, бұл шешім сол тірі өзгертілген ағзаның кейіннен импорттық жеткізіліп берілуіне қалай қолданылатыны туралы ақпаратты қоса жібереді;

b) импортқа тыйым салады;

с) өзінің ұлттық регламенттеу базасына немесе I қосымшаға сәйкес тиісті қосымша ақпарат сұратады; импорт Тарабы өзінің жауабын жіберетін мерзімдерді айқындау кезінде импорт Тарабы тиісті қосымша ақпарат күтетін күндер саны есепке алынбайды; немесе

d) хабардар етушіге осы тармақта көрсетілген мерзімдер белгілі бір кезеңге ұзартылатынын хабарлайды.

4. Сөзсіз келісім беру жағдайларын қоспағанда, 3-тармақ шеңберінде қабылданатын шешімдерде шешімге негіз болатын дәлелдемелер келтірілуге тиіс.

5. Егер импорт Тарабы хабарлама алған күннен кейін екі жүз жетпіс күн ішінде өзінің шешімі жайында хабарламаса, бұл оның әдейі трансшекаралық орын ауыстыруға келісім беруін білдірмейді.

6. Адам денсаулығы үшін тәуекелдерді де ескере отырып, импорт Тарабында тірі өзгертілген ағзаның биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға ықтимал жайсыз әсер етуінің көлемдеріне қатысты тиісті ғылыми ақпараттық деректер мен білімдердің жетіспеушілігіне байланысты ғылыми дәлме-дәлдіктің болмауы осындай ықтимал жайсыз әсер етуді болдырмау немесе барынша шектеу мақсатында, жоғарыда 3-тармақта айтылғанындай, осындай тірі өзгертілген ағзаның импортына қатысты тиісті шешім қабылдауда импорт Тарабы үшін тосқауыл бола алмайды.

7. Тараптар Кеңесі ретінде әрекет жасайтын Тараптар Конференциясы өзінің бірінші кеңесінде импорт Тарабының шешім қабылдауына жәрдемдесетін тиісті рәсімдер мен тетіктерді айқындайды.

11-бап
АЗЫҚ-ТҮЛІК НЕМЕСЕ ҚОРЕК РЕТІНДЕ НЕМЕСЕ ӨҢДЕУ ҮШІН ТІКЕЛЕЙ
ПАЙДАЛАНУҒА АРНАЛҒАН ТІРІ ӨЗГЕРТІЛГЕН АҒЗАЛАР ЖӨНІНДЕГІ РӘСІМ

1. Азық-түлік немесе жемшөп ретінде немесе өңдеу үшін тікелей пайдалануға трансшекаралық орын ауыстыру объектісі бола алатын тірі өзгертілген ағзаны нарықта өткізуді қоса алғанда, ішкі пайдалану жөнінде түпкілікті шешім қабылдайтын Тарап бұл жайында осындай шешім қабылданғаннан кейін он бес күн ішінде биологиялық қауіпсіздік жөніндегі делдалдық тетік арқылы хабарлайды. Осындай ақпарат ең аз дегенде II қосымшада көрсетілген деректерді қамтуға тиіс. Тарап әрбір ақпараттық материалдардың жазбаша көшірмелерін әрбір Тараптың ұлттық үйлестіру орталығына береді, ал ол биологиялық қауіпсіздік жөніндегі делдалдық тетігіне қолжетімділіктің болмауы жайында хатшылыққа дер кезінде хабарлайды. Бұл ереже далалық сынақтарға қатысты шешімдерге қолданылмайды.

2. 1-тармаққа сәйкес шешім қабылдайтын Тарап өтінім тапсыратын субъект беретін ақпараттың дәлме-дәлдігіне қатысты заңдық талаптың болуын қамтамасыз етеді.

3. Кез келген Тарап II қосымшаның b) тармағында көрсетілген органнан қосымша ақпарат сұрата алады.

4. Тарап азық-түлік немесе қорек ретінде немесе өңдеу үшін тікелей пайдалануға арналған тірі өзгертілген ағзалардың импортына қатысты осы Хаттаманың мақсаттарына сәйкес келетін шешім қабылдай алады.

5. Әрбір Тарап биологиялық қауіпсіздік жөніндегі делдалдық тетігіне, егер азық-түлік немесе жемшөп ретінде немесе өңдеу үшін тікелей пайдалануға арналған тірі өзгертілген ағзалар болса, олардың импортына қолданылатын кез келген ұлттық заңдардың, нормативтік ережелердің және басшылыққа алынатын принциптердің көшірмелерін береді.

6. Өзінің ішкі юрисдикциясын жүзеге асыру кезінде және жоғарыда 4-тармақта айтылған ұлттық регламенттеу базасы болмаса, дамушы ел болып табылатын Тарап немесе экономикасы өтпелі ел болып табылатын Тарап биологиялық қауіпсіздік жөніндегі делдалдық тетігі арқылы азық-түлік немесе жемшөп ретінде немесе өңдеу үшін тікелей пайдалануға арналған тірі өзгертілген ағзалардың алғашқы импорттық жеткізіліміне дейін қабылданатын, жоғарыда 1-тармаққа сәйкес ақпарат берілген оның шешімі мынадай өлшемдерге орай қабылданатынын мәлімдей алады:

а) III қосымшаға сәйкес тәуекелдерді бағалау;

b) шешімді екі жүз жетпіс күннен аспайтын болжамдалатын мерзімде қабылдау.

7. Тараптың жоғарыда 6-тармаққа сәйкес өзінің шешімін хабарламау фактісі, егер Тарап өзгеше айтпаса, азық-түлік немесе жемшөп ретінде немесе өңдеу үшін тікелей пайдалануға арналған тірі өзгертілген ағзаның импорты жөніндегі оның келісімін немесе бас тартуын білдірмейді.

8. Адам денсаулығы үшін тәуекелдерді де ескере отырып, импорт Тарабында тірі өзгертілген ағзаның биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға ықтимал жайсыз әсер етуінің көлемдеріне қатысты тиісті ғылыми ақпараттық деректер мен білімдердің жетіспеушілігіне байланысты ғылыми дәлме-дәлдіктің болмауы осындай ықтимал жайсыз әсер етуді болдырмау немесе барынша шектеу мақсатында азық-түлік немесе жемшөп ретінде немесе өңдеу үшін тікелей пайдалануға арналған осындай тірі өзгертілген ағзаның импорты жөнінде шешім қабылдауда импорт Тарабы үшін тосқауыл бола алмайды.

9. Тарап азық-түлік немесе жемшөп ретінде немесе өңдеу үшін тікелей пайдалануға арналған тірі өзгертілген ағзалар әлеуетін құруда да қаржылық және техникалық көмек жөніндегі өзінің қажеттіліктерін көрсете алады. Тараптар осы қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін 22 және 28-баптардың ережелеріне сәйкес ынтымақтастық жасайды.

12-бап
ШЕШІМДЕРДІ ҚАЙТА ҚАРАУ

1. Импорт Тарабы кез келген уақытта адам денсаулығы үшін қауіптерді де ескере отырып, биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға ықтимал жайсыз әсер ету туралы жаңа ғылыми ақпаратты ескеріп, әдейі трансшекаралық орын ауыстыруға қатысты шешімді қайта қарап, оны өзгерте алады. Мұндай жағдайда осы Тарап отыз күн ішінде бұл жайында осы шешімде айтылған тірі өзгертілген ағзаның орын ауыстырулары жайында бұдан бұрын хабардар еткен кез келген хабардар етушіге және биологиялық қауіпсіздік жөніндегі делдалдық тетігіне хабарлап, өзінің шешіміне негіз болған дәлелдемелерді баяндайды.

2. Экспорт Тарабы немесе хабардар етуші импорт Тарабына, егер экспорт Тарабы немесе хабардар етуші:

а) шешім қабылдауға негіз болған тәуекелдерді бағалау нәтижелеріне әсер етуі мүмкін жағдаяттардың өзгеруі орын алып отыр; немесе

b) тиісті қосымша ғылыми немесе техникалық ақпарат пайда болды, деп есептесе, 10-бапқа сәйкес осы мәселе бойынша ол қабылдаған шешімді қайта қарау жөнінде өтініш айта алады.

3. Импорт Тарабы жазбаша түрдегі осындай өтінішке тоқсан күн ішінде жауап қайтарып, осындай шешімге негіз болған дәлелдемелерді келтіреді.

4. Импорт Тарабы өзінің қалауы бойынша осыдан кейінгі импорттық жеткізілімдер жөніндегі тәуекелдерге бағалау жүргізуді талап ете алады.

13-бап
ЫҚШАМДАЛҒАН РӘСІМ

1. Импорт Тарабы осы Хаттаманың мақсатына сәйкес тірі өзгертілген ағзалардың қауіпсіз әдейі трансшекаралық орын ауыстыруын қамтамасыз ету үшін тиісті шаралар қабылданған жағдайда биологиялық қауіпсіздік жөніндегі делдалдық тетігімен:

а) оған әдейі трансшекаралық орын ауыстыру импорт Тарабын осы орын ауыстыру жайында бір мезгілде хабардар ете отырып жүргізілетін жағдайларды;

b) дер кезінде негізделген келісім рәсімінің қолданылу аясынан алып тастауға жататын тірі өзгертілген ағзалардың оған импорттық жеткізілімдерін дер кезінде келісіп ала алады.
Жоғарыда а) тармақшада көзделген хабарламалар сол Тарапқа осыдан кейінгі осындай орын ауыстырулар жағдайында қолданылуы мүмкін.

2. Жоғарыда 1 а) тармақта еске салынған хабарламада берілуі қажет әдейі трансшекаралық орын ауыстыруға қатысты ақпарат I қосымшада көрсетілген ақпаратқа сәйкес келуге тиіс.

14-бап
ЕКІЖАҚТЫ, ӨҢІРЛІК ЖӘНЕ КӨПЖАҚТЫ КЕЛІСІМДЕР
МЕН УАҒДАЛАСТЫҚТАР

1. Тараптар осы Хаттаманың мақсатына сәйкес және осындай келісімдер мен уағдаластықтар Хаттамада көзделгенмен салыстырғанда қорғаудың неғұрлым төмен деңгейіне душар етпейтін жағдайда тірі өзгертілген ағзалардың әдейі трансшекаралық орын ауыстыруларына қатысты екіжақты, өңірлік және көпжақты келісімдер жасаса алады.

2. Тараптар олар не осы Хаттама күшіне ену күніне дейін, не одан кейін жасалған кез келген осындай екіжақты, өңірлік және көпжақты келісімдер мен уағдаластықтар жайында биологиялық қауіпсіздік жөніндегі делдалдық тетігі арқылы бірін бірі хабардар етеді.

3. Осы Хаттаманың ережелері осы келісімдердің немесе уағдаластықтардың тараптары арасындағы осындай келісімдер мен уағдаластықтарға сәйкес жүзеге асырылатын әдейі трансшекаралық орын ауыстыруларды қозғамайды.

4. Кез келген Тарап оның ішкі нормативтік ережелері оған нақты импорттық жеткізілімдер жөнінде қолданылатынын белгілей алады және өзінің шешімі жайында биологиялық қауіпсіздік жөніндегі делдалдық тетігін хабардар етеді.

15-бап
ТӘУЕКЕЛДЕРДІ БАҒАЛАУ

1. Осы Хаттамаға сәйкес жүзеге асырылатын тәуекелдерді бағалау III қосымшаға сәйкес және тәуекелдерді бағалаудың танымал әдістерін есепке ала отырып, ғылыми негізделген түрде жүргізіледі. Тәуекелдерді осылай бағалау, адам денсаулығы үшін тәуекелдерді де ескере отырып, тірі өзгертілген ағзалардың биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға ықтимал жайсыз әсерін анықтау және бағалау мақсатында кем дегенде 8-бапқа сәйкес берілген ақпаратқа және қолда бар басқа да ғылыми деректерге негізделген.

2. Импорт Тарабы 10-бапқа сәйкес шешім қабылдау үшін тәуекелдерді бағалау жүргізілуін қамтамасыз етеді. Ол экспорттаушыдан тәуекелдерге бағалау жүргізілуін талап ете алады.

3. Тәуекелдерге бағалау жүргізілуіне байланысты шығындарды, егер импорт Тарабы осындай талап қойса, хабардар етуші көтереді.

16-бап
ТӘУЕКЕЛДЕРДІ РЕТТЕУ

1. Тараптар осы Хаттаманың 8-бабының g) тармағын назарға ала отырып, тірі өзгертілген ағзаларды пайдалануға, өңдеуге және трансшекаралық орын ауыстыруға байланысты тәуекелдерді бағалауға қатысты осы Хаттаманың ережелерінде айқындалған тәуекелдерді реттеу, азайту және бақылау үшін тиісті тетіктер, шаралар және стратегиялар әзірлейді және оларға қолдау білдіріп отырады.

2. Адам денсаулығы үшін тәуекелдерді де ескере отырып, импорт Тарабының аумағы шегінде тәуекелдерді бағалау нәтижелеріне негізделген шаралар тірі өзгертілген ағзалардың биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға жайсыз әсерін болдырмау үшін қандай дәрежеде қажет болса, сондай дәрежеде енгізіледі.

3. Әрбір Тарап тірі өзгертілген ағзаны алғаш рет сыртқа босатқанға дейін тәуекелдерге бағалау жүргізуге қатысты талап қою сияқты шараларды қоса алғанда, тірі өзгертілген ағзалардың әдейі трансшекаралық орын ауыстыруына жол бермеу үшін тиісті шаралар қолданады.

4. Жоғарыда 2-тармақтың ережелеріне нұқсан келтірмей әрбір Тарап кез келген импортталған тірі өзгертілген ағза да, онда алынған осындай ағза да оның болжамды пайдаланылуы басталғанға дейін оның өмірлік цикліне немесе өсімін молайту кезеңіне сәйкес келетін жеткілікті бақылау кезеңінен өтуін қамтамасыз етуге ұмтылады.

5. Тараптар:

а) адам денсаулығы үшін тәуекелдерді де ескере отырып, биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға жайсыз әсер етуі мүмкін тірі өзгертілген ағзаларды немесе тірі өзгертілген ағзалардың нақты нышандарын анықтау; және

b) осындай тірі өзгертілген ағзалармен немесе нақты нышандармен жұмыс істеу жөнінде тиісті шаралар қолдану мақсатында ынтымақтастық жасайды.

17-бап
ӘДЕЙІ ЖАСАЛМАЙТЫН ТРАНСШЕКАРАЛЫҚ ОРЫН АУЫСТЫРУЛАР
ЖӘНЕ ТӨТЕНШЕ ШАРАЛАР

1. Әрбір Тарап, егер оған оның юрисдикциясындағы ауданда, төмендегідей мемлекеттерде, адам денсаулығы үшін тәуекелдерді де ескере отырып, биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға едәуір жайсыз әсер етуі мүмкін тірі өзгертілген ағзаның әдейі жасалмайтын трансшекаралық орын ауыстыруына душар ететін немесе душар етуі мүмкін сыртқа босатуға әкеп соққан оқиға жайында мәлім болса, оның әсеріне ұшыраған немесе ұшырауы ықтимал мемлекеттерді, биологиялық қауіпсіздік жөніндегі делдалдық тетігін және қажетті жағдайларда тиісті халықаралық ұйымдарды хабардар ету үшін тиісті шаралар қолданады. Хабарлама осы Тарапқа ғана жоғарыда еске салынған жағдай жайында мәлім бола салысымен бірден жіберіледі.

2. Әрбір Тарап осы Хаттама осы Тарап үшін күшіне енген күннен кешіктірмей биологиялық қауіпсіздік жөніндегі делдалдық тетігіне осы бапқа сәйкес хабарлама алу мақсаттары үшін байланыс жасау бекетінің белгіленгені туралы тиісті егжей-тегжейлі ақпарат береді.

3. Жоғарыда 1-тармаққа сәйкес жіберілетін кез келген хабарлама:

а) тірі өзгертілген ағзаның болжамды мөлшері және тиісті сипаттамалары және/немесе нышандары туралы қолда бар тиісті ақпаратты;

b) міндеттемелер және болжамды сыртқа босату күні туралы, сондай-ақ тегі шыққан Тарапта тірі өзгертілген ағзаның пайдаланылуы туралы ақпаратты;

с) адам денсаулығы үшін тәуекелдерді де ескере отырып, биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға ықтимал жайсыз әсер етуі туралы кез келген қолда бар ақпаратты, сондай-ақ тәуекелді реттеу жөніндегі ықтимал шаралар туралы қолда бар ақпаратты;

d) кез келген басқа тиісті ақпаратты; және

е) қосымша ақпарат алу үшін байланыс жасау бекетін көрсетуге тиіс.

4. Жоғарыда 1-тармақта айтылған тірі өзгертілген ағзаны сыртқа босату көзі юрисдикциясы аясына жататын әрбір Тарап оның әсеріне ұшыраған немесе ұшырауы ықтимал мемлекеттер, адам денсаулығы үшін тәуекелдерді де ескере отырып, биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға кез келген едәуір жайсыз әсерді барынша азайту мақсатында төтенше шараларды қоса алғанда, тиісті жауап әрекеттерді айқындап, қажетті шаралар қолдана алуы үшін олармен дереу консультациялар өткізеді.

18-бап
ӨҢДЕУ, ТАСЫМАЛДАУ, ОРАУ ЖӘНЕ СӘЙКЕСТЕНДІРУ

1. Адам денсаулығы үшін тәуекелдерді де ескере отырып, биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға жайсыз әсерді болдырмау мақсатында тиісті халықаралық ережелер мен нормаларды назарға алып, осы Хаттаманың қолданылу аясы шеңберінде әдейі трансшекаралық орын ауыстыру объектісі болып табылатын тірі өзгертілген ағзалар қауіпсіздік ережелерін сақтай отырып өңделуі, оралуы және тасымалдануы үшін талап етілетін қажетті шараларды қолданады.

2. Әрбір Тарап ілеспе құжаттамада:

а) азық-түлік немесе жемшөп ретінде немесе өңдеу үшін тікелей пайдалануға арналған тірі өзгертілген ағзалар қосымша ақпарат алу үшін байланыс жасау бекеті көрсетіліп, олар тірі өзгертілген ағзаларды қамтуы мүмкін екені және қоршаған ортаға әдейі жерсіндіруге арналмағаны нақты айқындалуы талап етілетін шаралар қолданады. Осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде әрекет жасайтын Тараптар Конференциясы осы мақсат үшін кең көлемді талаптар туралы, оның ішінде сәйкестендіру деректеріне және кез келген ерекше нышандарға қатысты осы Хаттама күшіне енген күннен кейін екі жылдан кешіктірмей шешім қабылдайды;

b) тұйықталған жүйелерде пайдалануға арналған тірі өзгертілген ағзалар олар жіберіліп отырған адамның аты-жөні мен мекен-жайын және мекеменің атауын қоса алғанда, қосымша ақпарат алу үшін тірі өзгертілген ағзаларды қауіпсіз өңдеуге, сақтауға, тасымалдауға және пайдалануға, байланыс жасау бекетіне қатысты кез келген талаптар көрсетіліп, тірі өзгертілген ағзалар ретінде нақты айқындалуы; және

с) импорт Тарабының қоршаған ортасына әдейі жерсіндіруге арналған тірі өзгертілген ағзалар және Хаттаманың қолданылу аясына жататын кез келген басқа тірі өзгертілген ағзалар сәйкестендіру деректері мен тиісті нышандар және/немесе сипаттамалар, қосымша ақпарат алу үшін қауіпсіз өңдеуге, сақтауға, тасымалдауға және пайдалануға, байланыс жасау бекетіне қатысты кез келген талаптар және тиісті жағдайларда импорттаушы мен экспорттаушының аты-жөні/атаулары мен мекен-жайлары көрсетіліп және орын ауыстыру экспорттаушыға қолданылатын осы Хаттаманың талаптарына сәйкес жүзеге асырылып отырғаны туралы декларация болған жағдайда олар тірі өзгертілген ағзалар ретінде нақты айқындалуы талап етілетін шаралар қолданады.

3. Осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде әрекет жасайтын Тараптар Конференциясы сәйкестендіру әдістеріне, өңдеуге, орауға және тасымалдауға, басқа тиісті халықаралық органдармен консультацияларға қатысты нормалар әзірлеу қажеттілігі мен шарттарын қарайды.

19-бап
ҚҰЗЫРЛЫ ҰЛТТЫҚ ОРГАНДАР ЖӘНЕ ҰЛТТЫҚ
ҮЙЛЕСТІРУ ОРТАЛЫҚТАРЫ

1. Әрбір Тарап бір ұлттық үйлестіру орталығын тағайындайды, ол оның атынан хатшылықпен арадағы байланыс үшін жауап береді. Әрбір Тарап сондай-ақ осы Хаттама талап ететін әкімшілік функцияларды орындау үшін жауап беретін және осы функциялар жөнінде оның атынан әрекет жасауға уәкілетті бір немесе бірнеше құзырлы ұлттық органдар тағайындайды. Тарап функцияларды орындау үшін үйлестіру орталығы ретінде де, құзырлы ұлттық орган ретінде де бір орган тағайындай алады.

2. Әрбір Тарап осы Хаттама өзі үшін күшіне енетін күннен кешіктірмей хатшылыққа өзінің үйлестіру орталығы мен құзырлы ұлттық органының немесе органдарының атаулары мен мекен-жайларын хабарлайды. Егер Тарап бірнеше құзырлы ұлттық орган тағайындаса, ол хатшылыққа олар туралы хабарламамен бірге осындай органдардың тиісті міндеттемелеріне қатысты қажетті ақпарат жібереді. Мұны қолдануға болатын жерлерде мұндай ақпарат кем дегенде тірі өзгертілген ағзаның белгілі бір түрімен қандай құзырлы органның айналысатынын көрсетеді. Әрбір Тарап оның ұлттық үйлестіру орталығын тағайындаудағы немесе оның құзырлы ұлттық органының немесе органдарының атауындағы, мекен-жайындағы және міндеттемелеріндегі кез келген өзгерістер жайында хатшылықты дереу хабардар етеді.

3. Хатшылық жоғарыда 2-тармаққа сәйкес өзі алған хабарламалар жайында Тарапты дереу хабардар етеді, сондай-ақ осындай ақпаратты биологиялық қауіпсіздік жөніндегі тетік арқылы береді.

20-бап
АҚПАРАТ АЛЫСУ ЖӘНЕ БИОЛОГИЯЛЫҚ ҚАУІПСІЗДІК
ЖӨНІНДЕГІ ДЕЛДАЛДЫҚ ТЕТІГІ

1. Осымен Конвенцияның 18-бабының 3-тармағына сәйкес:

а) тірі өзгертілген ағзалар жөнінде ғылыми, техникалық, табиғат қорғау және заңдық ақпарат пен тәжірибе алысуға жәрдемдесу;

b) бұл орайда Тараптар болып табылатын дамушы елдердің, атап айтқанда олардың арасындағы соншалықты дамымаған және шағын дамушы арал мемлекеттерінің және экономикасы өтпелі елдердің, сондай-ақ шығу тегінің орталықтары және генетикалық әртүрлілік орталықтары болып табылатын елдердің ерекше қажеттіліктерін ескере отырып, Хаттаманы жүзеге асыруда Тараптарға жәрдемдесу мақсатында құрылған делдалдық тетігінің бөлігі ретінде биологиялық қауіпсіздік жөніндегі делдалдық тетігі тағайындалады.

2. Биологиялық қауіпсіздік жөніндегі делдалдық тетігі жоғарыда 1-тармақтың мақсаттары үшін ақпарат таралатын арна қызметін атқарады. Ол Хаттаманы жүзеге асыруға қатысты Тараптар беретін ақпаратқа қол жеткізуді қамтамасыз етеді. Ол сондай-ақ, бұл мүмкін болған жерлерде, биологиялық қауіпсіздік саласында ақпарат алысудың басқа халықаралық тетіктеріне қол жеткізуді қамтамасыз етеді.

3. Әрбір Тарап құпия ақпаратты қорғауға нұқсан келтірмей, биологиялық қауіпсіздік жөніндегі делдалдық тетігіне осы Хаттамаға сәйкес биологиялық қауіпсіздік жөніндегі делдалдық тетігіне беру талап етілетін кез келген ақпаратты, сондай-ақ:

а) Хаттаманы жүзеге асыру үшін кез келген қолданыстағы заңдарды, нормативтік ережелерді және басшылыққа алынатын принциптерді, сондай-ақ дер кезіндегі негізделген келісім рәсімін қолдану үшін Тараптарға қажет ақпаратты;

b) кез келген екіжақты, өңірлік және көпжақты келісімдер мен уағдаластықтарды;

с) қажет болған жағдайда олардың құрамындағы өнімдер, нақтылап айтқанда тірі өзгертілген ағзадан алынатын және осы заманғы биотехнологияны пайдалану нәтижесінде алынған, өсім алуға болатын генетикалық материалдың байқауға болатын жаңа үлгілерін қамтитын өңделген материалдар туралы тиісті ақпаратты қоса алғанда, оның регламенттеу процесі шеңберінде жүргізілетін және 15-бапқа сәйкес жүзеге асырылатын тірі өзгертілген ағзалар жөніндегі оның тәуекелдерді бағалау қорытындыларының түйіндемесін немесе экологиялық шолуларды;

d) тірі өзгертілген ағзалардың импорты немесе оларды сыртқа босату жөніндегі оның түпкілікті шешімін;

е) дер кезіндегі негізделген келісім рәсімін жүзеге асыру туралы баяндамаларды қоса алғанда, ол 33-бапқа сәйкес ұсынылатын баяндамаларды береді.

4. Биологиялық қауіпсіздік жөніндегі делдалдық тетігінің қызметі туралы баяндамалар беруді қоса алғанда, оның жұмыс істеу ережелерін осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде әрекет жасайтын Тараптар Конференциясы өзінің бірінші кеңесінде қарап, қабылдайды және бұдан былай мезгіл-мезгіл қайта қарап отырады.

21-бап
ҚҰПИЯ АҚПАРАТ

1. Импорт Тарабы хабардар етушіге осы Хаттаманың рәсімдеріне сәйкес берілген немесе осы Хаттама бойынша дер кезіндегі негізделген келісім шеңберінде импорттаушы Тарап талап еткен қандай ақпаратты құпия ақпарат ретінде қарау керектігін көрсетуге рұқсат етеді. Мұндай жағдайларда, өтініш бойынша, негіздеме беріледі.

2. Импорт Тарабы хабардар етуші құпия ақпарат ретінде көрсеткен ақпарат ондай ақпарат болып есептеле алмайды деп шешкен жағдайда ол хабардар етушімен консультациялар өткізеді және кез келген жария етуге дейін, өтініш бойынша, тиісті себептерді баяндап, консультациялар өткізу және жария ету сәтіне дейін шешімді өз ішінде қайта қарау үшін мүмкіндікті қамтамасыз етіп, хабардар етушіге өзінің шешімі жайында хабарлайды.

3. Әрбір Тарап Хаттамада көзделген дер кезіндегі негізделген келісім рәсімінің тұрғысында алынған кез келген құпия ақпаратты қоса алғанда, осы Хаттама шеңберінде алынған құпия ақпараттың қорғалуын қамтамасыз етеді. Әрбір Тарап осындай ақпаратты қорғау үшін өзінде рәсімдердің болуын қамтамасыз етеді және осындай ақпараттың құпиялылығын оның меншікті тірі өзгертілген ағзаларына қатысты құпия ақпарат үшін көзделген сенімділікпен салыстырғанда одан кем түспейтін сенімділікпен қорғайды.

4. Импорт Тарабы осындай ақпаратты, хабардар етуші пайдалануға жазбаша келісім берген жағдайды қоспағанда, коммерциялық мақсаттарда пайдаланбайды.

5. Егер хабардар етуші хабарламасын кері қайтарып жатса немесе кері қайтарып алса, импорт Тарабы зерттеулер мен талдамалар туралы ақпаратты, сондай-ақ осы Тарапта және хабардар етушіде өзінің құпиялылығына қатысты келіспеушілік болатын ақпаратты қоса алғанда, коммерциялық және өнеркәсіптік ақпараттың құпиялылығын сақтайды.

6. Жоғарыда 5-тармаққа нұқсан келтірмейтін мына ақпарат құпия ақпарат болып есептелмейді:

а) хабардар етушінің аты/атауы және мекен-жайы;

b) тірі өзгертілген ағзаның немесе ағзалардың жалпы сипаттамасы;

с) адам денсаулығы үшін тәуекелдерді де ескере отырып, биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға жайсыз әсер ету тәуекелдерін бағалау түйіндемесі; және

d) төтенше жағдайларда іс-шаралар жүргізудің кез келген әдістері мен жоспарлары.

22-бап
ӘЛЕУЕТ ҚҰРУ

1. Тараптар биотехнологияны қоса алғанда, адам ресурстарын және биологиялық қауіпсіздік саласында ұйымдық әлеуетті дамушы елдер болып табылатын Тараптарда, атап айтқанда соншалықты дамымаған елдерде және олардың арасындағы шағын дамушы арал мемлекеттерінде және экономикасы өтпелі елдер болып табылатын Тараптарда осы Хаттаманы тиімді түрде жүзеге асыру мақсатында жеке сектордың тартылуына жәрдемдесе отырып, биологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін қажет болатындай дәрежеде, оның ішінде бар жаһандық, өңірлік, шағын өңірлік және ұлттық мекемелер мен ұйымдар арқылы ынтымақтастық жасайды.

2. Жоғарыда 1-тармақты жүзеге асырудың ынтымақтастыққа қатысты мақсаттары үшін дамушы елдер, атап айтқанда соншалықты дамымаған елдер және олардың арасындағы шағын дамушы арал мемлекеттері болып табылатын Тараптардың қаржы ресурстарына, Конвенцияның тиісті ережелеріне сәйкес технологиялар мен ноу-хауға мұқтаждығы биологиялық қауіпсіздік саласында әлеует құру кезінде толық дәрежесінде ескерілетін болады. Тараптардың әрқайсысының әртүрлі жағдайларына, мүмкіндіктері мен қажеттіліктеріне байланысты әлеует құрудағы ынтымақтастық биотехнологияны тиісті дәрежеде және қауіпсіз пайдалану мәселелері бойынша ғылыми және техникалық кадрлар даярлауды, тәуекелдер бағаларын пайдалануды және биологиялық қауіпсіздік мүддесі үшін тәуекелдерді реттеп отыруды, сондай-ақ биологиялық қауіпсіздік саласындағы технологиялық және ұйымдық мүмкіндіктерді кеңейтуді қамтиды. Экономикасы өтпелі елдер болып табылатын Тараптардың қажеттіліктері де биологиялық қауіпсіздік саласында осындай әлеует құруда толық дәрежесінде ескеріледі.

23-бап
ЖҰРТШЫЛЫҚТЫ ХАБАРДАР ЕТУ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚАТЫСУЫ

1. Тараптар:

а) адам денсаулығы үшін тәуекелдерді де ескере отырып, биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға байланысты тірі өзгертілген ағзаларды беру, өңдеу және пайдалану кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөнінде жұртшылықты хабардар ету мен оқу-ағартуға және оның қатысуына жәрдемдеседі және ықпал етеді. Бұл орайда Тараптар қажет болған жағдайда басқа мемлекеттермен және халықаралық органдармен ынтымақтастық жасайды;

b) жұртшылықты хабардар ету және оқу-ағарту жөніндегі қызмет осы Хаттамаға сәйкес импортталуы мүмкін бір топқа жатқызылған тірі өзгертілген ағзалар туралы ақпаратқа қол жеткізу мәселелерін қамтуына күш жұмсайды.

2. Тараптар өздерінің тиісті заңдары мен нормативтік ережелерін басшылыққа ала отырып, тірі өзгертілген ағзалар жөнінде шешімдер қабылдау процесінде жұртшылықпен ақылдасады және осындай шешімдердің нәтижелерін жұртшылыққа беріп, бұл орайда 21-бапқа сәйкес құпия ақпараттың қорғалуын қамтамасыз етеді.

3. Әрбір Тарап биологиялық қауіпсіздік жөніндегі делдалдық тетігіне жұртшылықтың қол жеткізу құралдары жайында өз жұртшылығын хабардар етуге күш жұмсайды.

24-бап
ТАРАПТАР БОЛЫП ТАБЫЛМАЙТЫН МЕМЛЕКЕТТЕР

1. Тараптардың және Тараптар болып табылмайтын мемлекеттердің арасында тірі өзгертілген ағзаларды трансшекаралық орын ауыстыру осы Хаттаманың мақсаттарына сәйкес келуге тиіс. Тараптар осындай трансшекаралық орын ауыстырулар жөнінде Тараптар болып табылмайтын мемлекеттермен екіжақты, өңірлік және көпжақты келісімдер мен уағдаластықтарға қол жеткізе алады.

2. Тараптар Тараптар болып табылмайтын мемлекеттерді осы Хаттамаға қосылуға және биологиялық қауіпсіздік жөніндегі делдалдық тетікке өздерінің ұлттық юрисдикциясындағы аудандарда сыртқа босатылатын немесе осы аудандарға әкелінетін немесе олардан әкетілетін тірі өзгертілген ағзалар туралы тиісті ақпарат беруге ынталандырады.

25-бап
ЗАҢСЫЗ ТРАНСШЕКАРАЛЫҚ ОРЫН АУЫСТЫРУЛАР

1. Әрбір Тарап осы Хаттаманы жүзеге асыру жөнінде оның ішкі шараларын бұза отырып жүзеге асырылатын тірі өзгертілген ағзаларды трансшекаралық орын ауыстыруға жол бермеуге және тиісті жағдайларда ол үшін жазалау көздейтін тиісті ішкі шараларды қабылдайды. Мұндай орын ауыстырулар заңсыз деп есептеледі.

2. Заңсыз трансшекаралық орын ауыстыру болған жағдайда оған қатысты Тарап шығу тегі Тарапынан ол жағдаяттарға байланысты алып кету немесе жою арқылы тиісті тірі өзгертілген ағзаны өз есебінен әкетуді талап ете алады.

3. Әрбір Тарап биологиялық қауіпсіздік жөніндегі делдалдық тетігіне өзіне қатысты заңсыз трансшекаралық орын ауыстыру оқиғалары туралы ақпарат береді.

26-бап
ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ ОЙ-ПІКІРЛЕР

1. Осы Хаттама шеңберінде импорт туралы шешім немесе Хаттаманы жүзеге асыруға бағытталған ішкі шараларды әзірлеу кезінде Тараптар өздерінің халықаралық міндеттемелеріне сәйкес биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға тірі өзгертілген ағзалардың жайсыз әсер етуінен туындаған, ең алдымен байырғы және жергілікті қауымдастықтар үшін биологиялық әртүрліліктің құндылығы жөніндегі әлеуметтік-экономикалық ой-пікірлерді ескере алады.

2. Тараптар ғылыми зерттеулер жүргізу және ең алдымен жергілікті және байырғы қауымдастықтар үшін тірі өзгертілген ағзалармен байланысты кез келген әлеуметтік-экономикалық зардаптар туралы ақпарат алысу кезінде ынтымақтастық жасауға көтермеленеді.

27-бап
ЖАУАПКЕРШІЛІК ЖӘНЕ ӨТЕУ

Осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде әрекет жасаушы Тараптар Конференциясы өзінің бірінші кеңесінде тірі өзгертілген ағзалардың трансшекаралық орын ауыстырулары салдарынан келтірілген нұқсан үшін жауапкершілік және оны өтеу саласында халықаралық ережелер мен рәсімдерді тиісті дәрежеде әзірлеу жөніндегі процеске осы мәселелер бойынша халықаралық құқықтағы ағымдағы процестерге талдау жасау және оларды тиісті дәрежеде есепке алу негізінде бастамашылық жасайды және осы процесті төрт жыл ішінде аяқтауға күш жұмсайды.

28-бап
ҚАРЖЫЛАНДЫРУ ТЕТІГІ ЖӘНЕ ҚАРЖЫЛЫҚ РЕСУРСТАР

1. Осы Хаттаманы жүзеге асыру үшін қаржылық ресурстар туралы мәселені қарау кезінде Тараптар Конвенцияның 20-бабының ережелерін ескереді.

2. Конвенцияның 21-бабына сәйкес құрылған қаржыландыру тетігі оны басқару тапсырылған ұйымдық құрылым арқылы осы Хаттама үшін қаржыландыру тетігі болып табылады.

3. Осы Хаттаманың 22-бабы арналған әлеуетті құру жөнінде осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде әрекет жасаушы Тараптар Конференциясы жоғарыда 2-тармақта еске салынған қаржыландыру тетігіне қатысты басшылыққа алынатын нұсқауларды әзірлеу кезінде Тараптар Конференциясының қарауы үшін дамушы елдер болып табылатын Тараптардың және атап айтқанда соншалықты дамымаған елдердің және олардың арасындағы шағын дамушы арал мемлекеттерінің қаржылық ресурстарға мұқтаждығын ескереді.

4. Жоғарыда 1-тармақтың тұрғысынан алғанда Тараптар сондай-ақ дамушы елдер болып табылатын Тараптардың және атап айтқанда, соншалықты дамымаған елдердің және олардың арасындағы шағын дамушы арал мемлекеттерінің және экономикасы өтпелі елдер болып табылатын Тараптардың осы Хаттаманы жүзеге асыру мақсаттары үшін әлеует құруда өздерінің қажеттіліктерін айқындау және іске асыру жөніндегі күш-жігері шеңберінде олардың қажеттіліктерін ескереді.

5. Осы Хаттама қабылданғанға дейін тұжырымдалған басшылыққа алынатын нұсқауларды қоса алғанда, Тараптар Конференциясының тиісті шешімдерінде Конвенцияны қаржыландыру тетігіне берілетін осындай нұсқаулар осы баптың mutatis mutandis ережелері қолданылады.

6. Дамыған елдер болып табылатын Тараптар сондай-ақ осы Хаттаманың ережелерін жүзеге асыру үшін екіжақты, өңірлік және көпжақты арналар арқылы қаржылық және технологиялық ресурстар бере алады және дамушы елдер болып табылатын Тараптардың және экономикасы өтпелі елдер болып табылатын Тараптардың осы ресурстарды алуына болады.

29-бап
ОСЫ ХАТТАМА ТАРАПТАРЫНЫҢ КЕҢЕСІ РЕТІНДЕ ӘРЕКЕТ
ЖАСАУШЫ ТАРАПТАР КОНФЕРЕНЦИЯСЫ

1. Тараптар Конференциясы осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде әрекет жасайды.

2. Осы Хаттама Тараптары болып табылмайтын Конвенция Тараптары осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде көрінетін Тараптар Конференциясының кез келген кеңесінің жұмысына бақылаушылар ретінде қатысуы мүмкін. Тараптар Конференциясы осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде әрекет жасайтын жағдайда осы Хаттама шеңберінде шешімдерді оның Тараптары болып табылатын қатысушылар ғана қабылдайды.

3. Тараптар Конференциясы осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде әрекет жасаған кезде Конвенцияның әлдеқандай Тарабы болып табылатын, алайда сол уақытта осы Хаттама Тарабы болып табылмайтын Тараптар Конференциясы Бюросының кез келген мүшесі осы Хаттама Тараптары өздерінің қатарынан сайлайтын мүшемен алмастырылады.

4. Осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде әрекет жасаушы Тараптар Конференциясы осы Хаттама ережелерінің жүзеге асырылуын жүйелі түрде қадағалап отырады және өзінің мандаты шеңберінде оның тиімді түрде орындалуына жәрдемдесу үшін қажет шешім қабылдайды. Ол осы Хаттамаға сәйкес өзіне жүктелген функцияларды орындайды және:

а) осы Хаттаманы жүзеге асыру үшін қажет кез келген мәселе бойынша ұсыныстар береді;

b) осы Хаттаманың ережелерін орындау үшін қажет деп есептелетін қосымша органдар құрады;

с) қажет болуына қарай білікті халықаралық ұйымдар, үкіметаралық және үкіметтік емес органдар тарапынан қызметтер, жәрдем және ақпарат сұратады және пайдаланады;

d) осы Хаттаманың 33-бабына сәйкес берілуге тиіс ақпарат жолдаудың нысаны мен кезеңділігін айқындайды және осындай ақпаратты, сондай-ақ кез келген көмекші орган берген баяндамаларды қарайды;

е) қажет болған жағдайда осы Хаттамаға және оның қосымшаларына түзетулерді, сондай-ақ осы Хаттаманы жүзеге асыру үшін қажет деп есептелетін осы Хаттамаға кез келген басқа қосымшаларды қарайды және қабылдайды;

f) осы Хаттаманы жүзеге асыру үшін қажет болуы мүмкін басқа да функцияларды орындайды.

5. Осы Хаттама шеңберінде, Тараптар Кеңесі ретінде әрекет жасайтын Тараптар Конференциясы мәмілеге келіп өзге шешім қабылдауы мүмкін жағдайларды қоспағанда, Тараптар Конференциясы рәсімінің mutatis mutandis ережелері, сондай-ақ Конвенцияның қаржылық ережелері қолданылады.

6. Осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде әрекет жасайтын Тараптар Конференциясының бірінші кеңесін хатшылық осы Хаттама күшіне енген күннен кейін өткізілуі жоспарланған Тараптар Конференциясының бірінші кеңесімен бірге шақырады. Осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде әрекет жасайтын Тараптар Конференциясының бұдан кейінгі кезекті кеңестері, егер осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде әрекет жасайтын Тараптар Конференциясы өзге шешім қабылдамаса, Тараптар Конференциясының кезекті кеңестерімен бірге өткізіледі.

7. Осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде әрекет жасайтын Тараптар Конференциясының кезектен тыс кеңестері осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде әрекет жасайтын Тараптар Конференциясы бұл қажет деп есептеуі мүмкін кезде немесе хатшылық Тараптар мекен-жайына кез келген Тараптың жазбаша өтініші жолданғаннан кейін алты ай ішінде осы өтінішті Тараптардың кемінде үштен бірі қолдаған жағдайда осындай өтініш бойынша шақырылады.

8. Біріккен Ұлттар Ұйымы, оның мамандандырылған мекемелері және Халықаралық атом энергиясы жөніндегі агенттік, сондай-ақ олардың мүшесі болып табылатын кез келген мемлекет немесе Конвенция Тараптары болып табылмайтын олардың жанындағы бақылаушылар осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде әрекет жасайтын Тараптар Конференциясының кеңестеріне бақылаушылар ретінде қатыса алады. Осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде әрекет жасайтын Тараптар Конференциясының кеңесіне өздерінің бақылаушылар ретінде қатысқысы келетіні жайында хатшылықты хабардар еткен осы Хаттама қамтитын мәселелер бойынша құзырлы ұлттық немесе халықаралық, үкіметтік немесе үкіметтік емес кез келген органдар немесе мекемелер, егер қатысушы Тараптардың кемінде үштен бірі бұған қарсылық білдірмесе, оған қатысуға жіберілуі мүмкін. Осы бапта көзделген өзге жағдайларды қоспағанда, бақылаушыларға рұқсат беру және олардың қатысуы жоғарыда 5-тармақта еске салынған рәсімнің ережелерімен реттеледі.

30-бап
КӨМЕКШІ ОРГАНДАР

1. Конвенция тағайындаған немесе оның шеңберінде тағайындалған кез келген көмекші орган осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде әрекет жасайтын Тараптар Конференциясының шешіміне сәйкес Хаттамаға қызмет көрсете алады және бұл жағдайда Тараптар Кеңесі осы орган орындауға тиіс функцияларды айқындайды.

2. Осы Хаттаманың Тараптары болып табылмайтын Конвенция Тараптары кез келген осындай көмекші органдардың кез келген кеңесінің жұмысына бақылаушылар ретінде қатыса алады. Конвенцияның көмекші органы осы Хаттаманың көмекші органы ретінде әрекет жасайтын жағдайларда Хаттама шеңберінде шешімдерді Хаттама Тараптары ғана қабылдайды.

3. Конвенцияның көмекші органы өзінің функцияларын осы Хаттамаға қатысты мәселелерге байланысты орындайтын жағдайларда, алайда сол уақытта Хаттама Тарабы болып табылмайтын Конвенция Тарабын білдіретін осындай көмекші орган бюросының кез келген мүшесі Хаттама Тараптары өздерінің қатарынан сайлайтын мүшемен алмастырылады.

31-бап
ХАТШЫЛЫҚ

1. Конвенцияның 24-бабына сәйкес тағайындалған Хатшылық осы Хаттама хатшылығы ретінде әрекет жасайды.

2. Хатшылық функциялары туралы Конвенцияның 24-бабының 1-тармағы осы Хаттамаға mutatis mutandis қолданылады.

3. Хатшылықтың осы Хаттамаға көрсететін қызметтеріне жұмсалатын шығындар басқа шығындардан өзгеше болатын мөлшерде оларды осы Хаттама Тараптары өтейді. Осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде әрекет жасайтын Тараптар Конференциясы өзінің бірінші кеңесінде осы мақсат үшін қажет тиісті бюджеттік шараларға қатысты шешім қабылдайды.

32-бап
КОНВЕНЦИЯМЕН БАЙЛАНЫС

Егер осы Хаттамада өзге ереже көзделмесе, Конвенция хаттамаларына қатысты оның ережелері осы Хаттамаға қолданылады.

33-бап
МОНИТОРИНГ ЖӘНЕ ЕСЕП БЕРУ

Әрбір Тарап осы Хаттама шеңберіндегі өз міндеттемелерінің орындалуына бақылау жасайды және осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде әрекет жасайтын Тараптар Конференциясы айқындайтын кезеңділікпен осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде әрекет жасайтын Тараптар Конференциясының алдында Хаттаманы жүзеге асыруда ол қолданған шаралар жайында есеп беріп тұрады.

34-бап
САҚТАУ

Осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде әрекет жасайтын Тараптар Конференциясы өзінің бірінші кеңесінде осы Хаттама ережелерінің сақталуына және сақталмау оқиғаларын қарауға жәрдемдесу үшін ынтымақтастық рухында пайдаланылатын рәсімдер мен ұйымдық тетіктерді қарайды және бекітеді.
Осындай рәсімдер мен тетіктер тиісті жағдайларда консультативтік қызметтер немесе көмек көрсетуге қатысты ережелерді көздейді. Олар Конвенцияның 27-бабына сәйкес белгіленген дауларды реттеу рәсімдері мен тетіктеріне қарамастан пайдаланылады және оларға нұқсан келтірмей қолданылады.

35-бап
БАҒАЛАУ ЖӘНЕ ШОЛУ

Осы Хаттама Тараптарының Кеңесі ретінде әрекет жасайтын Тараптар Конференциясы осы Хаттама күшіне енгеннен кейін бес жылдан соң және содан кейін кемінде әрбір бес жыл сайын, Хаттаманың рәсімдері мен қосымшаларын бағалауды қоса алғанда, оның тиімділігіне бағалау жүргізеді.

36-бап
ҚОЛ ҚОЮ

Осы Хаттама Біріккен Ұлттар Ұйымының Найробидегі Бөлімшесінде мемлекеттердің және өңірлік экономикалық интеграция ұйымдарының 2000 жылғы 15 мамырдан бастап 26 мамырға дейін және Біріккен Ұлттар Ұйымының Нью-Йорктегі Орталық мекемелерінде 2000 жылғы 5 маусымнан бастап 2001 жылғы 4 маусымға дейін қол қоюы үшін ашық.

37-бап
КҮШІНЕ ЕНУ

1. Осы Хаттама Конвенция Тараптары болып табылатын мемлекеттердің немесе өңірлік экономикалық интеграция ұйымдарының ратификациялау, қабылдау, мақұлдау немесе қосылу туралы елуінші құжат сақтауға тапсырылған күннен бастағанда тоқсаныншы күні күшіне енеді.

2. Осы Хаттаманы ратификациялайтын, қабылдайтын немесе мақұлдайтын немесе оған ол жоғарыда 1-тармаққа сәйкес күшіне енгеннен кейін қосылатын мемлекет немесе өңірлік экономикалық интеграция ұйымы үшін Хаттама осындай мемлекет немесе өңірлік экономикалық интеграция ұйымы ратификациялау, қабылдау, мақұлдау немесе қосылу туралы өзінің құжатын тапсырғаннан кейін тоқсаныншы күні немесе кейінірек не болатынына байланысты осындай мемлекет немесе өңірлік экономикалық интеграция ұйымы үшін Конвенция күшіне енетін күні күшіне енеді.

3. Жоғарыда 1 және 2-тармақтардың мақсаттары үшін өңірлік экономикалық интеграция ұйымы сақтауға тапсырған құжаттардың бірде бірі осындай ұйымға мүше мемлекеттер сақтауға тапсырған құжаттарға қосымша құжат болып есептелмейді.

38-бап
СІЛТЕМЕЛЕР

Осы Хаттамаға қандай да болмасын сілтеме жасауға жол берілмейді.

39-бап
ШЫҒУ

1. Әлдеқандай Тарап үшін осы Хаттама күшіне енген күннен кейін екі жыл өткен соң кез келген уақытта осы Тарап Депозитарийге жазбаша хабарлама жіберіп, Хаттамадан шыға алады.

2. Осылай шығу Депозитарий хабарлама алған күннен бастап бір жыл өткен соң немесе шығу туралы хабарламада көрсетілуі мүмкін осындай неғұрлым кейінірек мерзімде күшіне енеді.

40-бап
БІРКЕЛКІ МӘТІНДЕР

      Ағылшын, араб, испан, қытай, орыс және француз тілдеріндегі мәтіндері біркелкі осы Хаттаманың түпнұсқасы Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына сақтауға тапсырылады.
      Осыған тиісті дәрежеде уәкілетті төменде қол қойғандар ОСЫНЫ КУӘЛАНДЫРЫП осы Хаттамаға қол қойды.
      Екімыңыншы жылдың жиырма тоғызыншы қаңтарында Монреальда ЖАСАЛДЫ.

I қосымша

8, 10 ЖӘНЕ 13-БАПТАРҒА СӘЙКЕС ХАБАРЛАМАЛАР ШЕҢБЕРІНДЕ
ТАЛАП ЕТІЛЕТІН АҚПАРАТ

а) Экспорттаушының атауы, мекен-жайы және байланыс жасау деректері.

b) Импорттаушының атауы, мекен-жайы және байланыс жасау деректері.

с) Экспорт мемлекетіндегі тірі өзгертілген ағзаның атауы, сәйкестендіру деректері және, осындай бар болса, қауіпсіздік деңгейінің ұлттық сыныптамасы.

d) Егер осындайлар белгілі болса, трансшекаралық орын ауыстыруды жүзеге асырудың болжамды күні немесе күндері.

е) Биологиялық қауіпсіздікке қатысты реципиент-ағзаның немесе ата-аналық ағзалардың таксономикалық мәртебесі, жалпыға бірдей қабылданған атауы, жинау немесе сатып алу бекеті, сондай-ақ олардың сипаттамалары.

f) Реципиент-ағзаның және/немесе ата-аналық ағзалардың, егер мұндайлар белгілі болса, шығу тегінің орталықтары мен генетикалық әртүрлілік орталықтары және ағзалар тірі қалу немесе тез көбеюі үшін жағдайларға ие болуы мүмкін мекендеу орындарының сипаттамасы.

g) Биологиялық қауіпсіздікке қатысты донор-ағзаның немесе донор-ағзалардың таксономикалық мәртебесі, жалпыға бірдей қабылданған атауы, жинау немесе сатып алу бекеті, сондай-ақ олардың сипаттамалары.

h) Нуклеинді қышқылдың немесе жерсіндірілген үлгінің, пайдаланылатын әдістің, сондай-ақ тірі өзгертілген ағзаның алынған сипаттамаларының сипаттамасы.

і) Тірі өзгертілген ағзаның немесе оның құрамындағы өнімдердің, яғни тірі өзгертілген ағзадан алынатын және осы заманғы биологиялық технологияны қолдану нәтижесінде алынған өсімі молайтылып отырған генетикалық материалдың табуға болатын жаңа үлгілерін қамтитын өңделген материалдардың болжамды пайдаланылуы.

j) Берілуге тиіс тірі өзгертілген ағзаның мөлшері немесе көлемі.

k) III қосымшаға сәйкес өткізілген тәуекелдерді бағалау туралы осының алдындағы немесе қазір қолда бар баяндама.

l) Орауға, таңбалауға, құжаттамаға, алып кетуге және бұл қажет болған жерлерде төтенше жағдайлар туындаса, шаралар қолдануға қатысты рәсімдерді қоса алғанда, қауіпсіз өңдеуді қамтамасыз етудің, сақтаудың, тасымалдаудың және пайдаланудың ұсынылып отырған әдістері.

m) Экспорт мемлекетінің аумағы шегінде тірі өзгертілген ағзаның регламенттеу мәртебесі (мәселен, оған экспорт мемлекетінде тыйым салынған ба; басқа шектеулер бар ма; немесе оны жалпы сыртқа босатуға рұқсат берілген бе) және экспорт мемлекетінде тірі өзгертілген ағзаға тыйым салынған жағдайда осындай тыйым салуға негіз болған себепті немесе себептерді баяндау.

n) Берілуге тиіс тірі өзгертілген ағзаға қатысты экспорттаушының басқа үкіметтерге жолдаған кез келген хабарламасының нәтижесі және осындай хабарлама жолдаудың мақсаты.

о) Ақпараттың нақты дәлме-дәлдігін қуаттау туралы өтініш.

II қосымша

11-БАПҚА СӘЙКЕС АЗЫҚ-ТҮЛІК НЕМЕСЕ ЖЕМШӨП РЕТІНДЕ НЕМЕСЕ
ӨҢДЕУ ҮШІН ТІКЕЛЕЙ ПАЙДАЛАНУҒА АРНАЛҒАН ТІРІ ӨЗГЕРТІЛГЕН
АҒЗАЛАР ЖӨНІНДЕ ТАЛАП ЕТІЛЕТІН АҚПАРАТ

а) Ішкі пайдалану үшін өтінім беретін субъектінің атауы және байланыс жасау деректері.

b) Шешім қабылдау үшін жауапты органның атауы және байланыс жасау деректері.

с) Тірі өзгертілген ағзаның атауы және сәйкестендіру деректері.

d) Гендік модификацияның, қолданылатын әдістің және осының нәтижесінде алынған тірі өзгертілген ағза мінездемелерінің сипаттамасы.

е) Тірі өзгертілген ағзаның кез келген ерекше сәйкестендіру деректері.

f) Биологиялық қауіпсіздікке қатысты реципиент-ағзаның немесе ата-аналық ағзалардың таксономикалық мәртебесі, жалпыға бірдей қабылданған атауы, жинау немесе сатып алу бекеті, сондай-ақ олардың сипаттамалары.

g) Реципиент-ағзаның және/немесе ата-аналық ағзалардың, егер мұндайлар белгілі болса, шығу тегінің орталықтары мен генетикалық әртүрлілік орталықтары және ағзалар тірі қалу немесе тез көбеюі үшін жағдайларға ие болуы мүмкін мекендеу орындарының сипаттамасы.

h) Биологиялық қауіпсіздікке қатысты донор-ағзаның немесе донор-ағзалардың таксономикалық мәртебесі, жалпыға бірдей қабылданған атауы, жинау немесе сатып алу бекеті, сондай-ақ олардың сипаттамалары.

і) Тірі өзгертілген ағзаны қолданудың бекітілген түрлері.

j) III қосымшаға сәйкес тәуекелдерді бағалау туралы баяндама.

k) Тиісті жағдайларда орауды, таңбалауды, құжаттаманы, төтенше жағдайлар туындаса, алып кету рәсімін қоса алғанда, қауіпсіз өңдеудің, сақтаудың, тасымалдаудың және пайдаланудың ұсынылып отырған әдістері.

III қосымша

ТӘУЕКЕЛДЕРДІ БАҒАЛАУ

Мақсат

1. Осы Хаттамаға сәйкес жүзеге асырылатын тәуекелдерге бағалау жүргізудің мақсаты адам денсаулығы үшін тәуекелдерді де ескере отырып, ықтимал қабылдаушы ортада тірі өзгертілген ағзалардың биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға ықтимал жайсыз әсерін анықтау және бағалау болып табылады.

Тәуекелдерді бағалауды пайдалану

2. Тәуекелдерді бағалау нәтижелерін, атап айтқанда, құзырлы органдар тірі өзгертілген ағзалар жөнінде негізделген шешімдер қабылдау үшін пайдаланады.

Негізгі принциптер

3. Тәуекелдерді бағалау ғылыми негізделген және транспаренттік жолмен жүзеге асырылуы тиіс және оны жүргізу кезінде тиісті халықаралық ұйымдар әзірлеген сараптамалық ұсыныстар мен басшылыққа алынатын ережелер ескерілуі мүмкін.

4. Ғылыми білімдердің немесе ғылыми мәміленің болмауы міндетті түрде тәуекелдің орын алуының белгілі бір деңгейінің көрсеткіші, тәуекелдің болмауы немесе тәуекелдің қолайлылығы ретінде түсіндірілмеуге тиіс.

5. Тірі өзгертілген ағзалармен немесе олардың құрамындағы өнімдермен, яғни тірі өзгертілген ағзадан алынатын және осы заманғы биологиялық технологияны қолдану нәтижесінде алынған өсімі молайтылып отырған генетикалық материалдың табуға болатын жаңа үлгілерін қамтитын өңделген материалдармен байланысты тәуекелдер әбден ықтимал қабылдаушы ортада модификацияланбаған реципиенттер немесе ата-аналық ағзалар туғызатын тәуекелдер тұрғысынан қаралуға тиіс.

6. Тәуекелдерді бағалау жеке негізде жүзеге асырылуы тиіс. Талап етілетін ақпарат тиісті тірі өзгертілген ағзаға, оның болжамды пайдаланылуына және әбден ықтимал қабылдаушы ортаға байланысты әрбір нақты жағдайда егжей-тегжейлі түсіндіру сипаты мен деңгейі бойынша өзгешеленуі мүмкін.

Әдістеме

7. Бір жағынан алғанда, тәуекелдерді бағалау үшін бағалау процесін жүзеге асыру барысында анықталуы және сұратылуы мүмкін нақты мәселелер бойынша қосымша ақпарат қажет болуы ықтимал, ал басқа жағынан алғанда - кейбір жағдайларда өзге аспектілері бойынша ақпараттың көкейтесті болмай қалуы мүмкін.

8. Алға қойылған мақсатқа қол жеткізу үшін тәуекелдерді бағалау, қажет болуына қарай, мына кезеңдерді қамтуға тиіс:

а) адам денсаулығы үшін тәуекелдерді де ескере отырып, әбден мүмкін қабылдаушы ортада биологиялық әртүрлілікке жайсыз әсер ету мүмкін тірі өзгертілген ағзамен байланысты кез келген жаңа генотиптік және фенотиптік сипаттамаларды анықтау;

b) тірі өзгертілген ағзаның әбден мүмкін қабылдаушы ортаға әсер етуінің қарқындылығы мен сипатын ескере отырып, осындай жайсыз зардаптардың нақты пайда болуы мүмкіндігінің деңгейін бағалау;

с) осындай жайсыз ету шын мәнінде орын алатын жағдайда зардаптарды бағалау;

d) орын алу мүмкіндігін және анықталған жайсыз әсер ету зардаптарын бағалау негізінде тірі өзгертілген ағза туғызатын жиынтық тәуекелді бағалау;

е) егер қажет болса, осындай тәуекелдерді реттеу үшін стратегияларды айқындауды қоса алғанда, тәуекелдер қолайлы немесе реттелмелі тәуекелдер ме, жоқ па - осы жөнінде ұсыныстар беру;

f) тәуекелдің деңгейіне қатысты айқындылық болмаған жағдайларда ахуал нақты толғандыратын мәселелер бойынша қосымша ақпарат сұрату жолымен немесе тәуекелдерді реттеудің тиісті стратегияларын іске асыру және/немесе қабылдаушы ортадағы тірі өзгертілген ағзаның мониторингі есебінен шешілуі мүмкін.

Есепке алуға арналған мәселелер

9. Белгілі бір жағдайға байланысты тәуекелдерге бағалау жүргізу кезінде мына аспектілер бойынша тән элементтерге қатысты егжей-тегжейлі тиісті ғылыми-техникалық деректер ескеріледі:

а) реципиент-ағза немесе ата-аналық ағзалар . Егер ағзалардың таксономикалық мәртебесі, жалпыға бірдей қабылданған атауы, шығу тегі, шығу тегінің орталықтары және генетикалық әртүрлілік орталықтары туралы ақпарат белгілі болса, онда оларды қоса алғанда, реципиент-ағзаның немесе ата-аналық ағзалардың биологиялық сипаттамалары және ағзалар өздерінің тіршілік етуі немесе тез көбеюі үшін жағдайларға ие болуы мүмкін мекендеу орындарының сипаттамасы;

b) донор-ағза немесе донор-ағзалар . Донор-ағзалардың таксономикалық мәртебесі және жалпыға бірдей қабылданған атауы, көзі және тиісті биологиялық сипаттамалары;

с) вектор . Ондайлар бар болса, вектордың сәйкестендіру деректерін қоса алғанда, оның сипаттамалары, оның шығу тегінің көзі мен оның қожайындарының тобы;

d) модификация сынасы немесе сыналары және/немесе оның сипаттамалары . Жерсіндірілген нуклеинді қышқылдың генетикалық сипаттамалары және жерсіндірілген модификацияның ол айқындайтын функциясы және/немесе оның сипаттамалары;

е) тірі өзгертілген ағза . Тірі өзгертілген ағзаның сәйкестендіру деректері және тірі өзгертілген ағзаның биологиялық сипаттамалары мен реципиент-ағзаның немесе ата-аналық ағзалардың биологиялық сипаттамалары арасындағы өзгешеліктер;

f) тірі өзгертілген ағзаны табу және оны сәйкестендіру . Табу мен сәйкестендірудің ұсынылып отырған әдістері және олардың дәлме-дәлдігі, сезімталдығы мен сенімділігі;

g) болжамды пайдалану түріне қатысты ақпарат . Реципиент-ағзамен немесе ата-аналық ағзалармен салыстырғанда жаңа немесе өзгертілген пайдалану түрін қоса алғанда, тірі өзгертілген ағзаның болжамды пайдалану түріне қатысты ақпарат; және

h) қабылдаушы орта . Барынша ықтимал қабылдаушы ортадағы биологиялық әртүрлілік және шығу тегінің орталықтары туралы тиісті ақпаратты қоса алғанда, оның орналасқан жері, географиялық, климаттық және экологиялық сипаттамалары туралы ақпарат.

Осымен бұл мәтін 2000 жылғы 29 қаңтарда Монреальда жасалған Биологиялық саналуандық туралы конвенцияға Биологиялық қауіпсіздік жөніндегі Картахен Хаттамасының расталған аудармасы болып табылатынын куәландырамын.

      Қазақстан Республикасы Ауыл
      шаруашылығы министрлігі Орман
      және аңшылық шаруашылығы
      комитетінің төрағасы                              Н. Хадыркеев

"Биологиялық әртүрлілік туралы" конвенция
(Рио-де-Жанейро, 1992 жылғы 5 шілде)

Кіріспе

Уағдаласушы Тараптар,

биологиялық әртүрліліктің баға жетпес құндылығын, сондай-ақ биологиялық әртүрліліктің және оның компоненттерінің экологиялық, генетикалық, әлеуметтік, экономикалық, ғылыми, тәрбиелік, мәдени, рекреациялық және эстетикалық маңызын сезіне отырып, сондай-ақ тіршілікті қолдайтын биосфера жүйелерінің эволюциясы және оларды сақтау үшін биологиялық әртүрліліктің зор маңызын сезіне отырып, биологиялық әртүрлілікті сақтау бүкіл адамзаттың ортақ міндеті болып табылатынын қуаттай отырып, мемлекеттер өздерінің дербес биологиялық ресурстарына егеменді құқықтарға ие екенін тағы да қуаттай отырып, сондай-ақ адам қызметінің кейбір түрлерінің салдарынан биологиялық әртүрліліктің елеулі түрде қысқарып бара жатқанына алаңдаған мемлекеттер өздерінің биологиялық әртүрлілігін сақтау және өздерінің биологиялық ресурстарын орнықты пайдалану үшін жауаптылықта болатынын қуаттай отырып, биологиялық әртүрлілікке қатысты ақпарат пен білімнің жалпы жетіспейтінін және тиісті шараларды жоспарлау мен жүзеге асыруға негіз болатын осы проблеманы жалпы түсінуді қамтамасыз ету мақсатында ғылыми, техникалық және ұйымдастыру әлеуетін дамытудың сөзсіз қажеттілігін сезіне отырып, биологиялық әртүрліліктің оның көзінде едәуір мөлшерде қысқару немесе жоғалу себептерін көре білу, оған жол бермеу және жою қажеттігін атап өте отырып, сондай-ақ биологиялық әртүрліліктің едәуір мөлшерде қысқарып немесе жоғалып кетуінің қатері орын алған жағдайларда даусыз ғылыми факторлардың болмауы осындай қатерді жою немесе барынша азайту үшін шаралар қолдануды кейінге қалдыруға себеп болмауға тиіс екенін атап өте отырып, бұдан әрі биологиялық әртүрлілікті сақтаудың негізгі шарты экожүйелерді in-situ және табиғи мекендеу орындарын сақтау, тіршілікке қабілетті түрлер таралымдарын олардың табиғи жағдайларында қолдау және қалпына келтіру болып табылатынын атап өте отырып, бұдан әрі ех-situ шараларын негізінен шыққан елінде қолданудың да зор маңызы бар екенін атап өте отырып, дәстүрлі өмір салтының сақтаушылары болып табылатын көптеген жергілікті қауымдар мен байырғы халықтың биологиялық ресурстарға тым және дәстүрлі тәуелділігін және биологиялық әртүрлілікті сақтауға және оның компоненттерін орнықты пайдалануға қатысы бар дәстүрлі білімдерді, жаңалықтарды және практиканы пайдаланумен байланысты пайдалармен әділетті негізде бірлесіп пайдалану қажеттігін мойындай отырып, сондай-ақ биологиялық әртүрлілікті сақтау мен пайдалану ісінде әйелдердің атқаратын өмірлік маңызды рөлін мойындай отырып және биологиялық әртүрлілікті сақтауға бағытталған саясатты жасауға және жүзеге асыруға барлық деңгейде әйелдердің толық көлемді қатысуы қажеттігін қуаттай отырып, биологиялық әртүрлілікті сақтау және оның компоненттерін орнықты пайдалану ісінде мемлекеттер мен үкіметаралық ұйымдардың және мемлекеттік емес сектордың арасындағы халықаралық, аймақтық және жаһандық ынтымақтастықтың маңызын және оны көтермелеу қажеттігін атап көрсете отырып, жаңа және қосымша қаржы ресурстарын беру және тиісті технологияларға қажетті қолжетімділікті қамтамасыз ету жолмен биологиялық әртүрлілікті жоғалту проблемасын шешу үшін дүние жүзінде бар мүмкіндіктерді елеулі түрде кеңейтуге болатынын мойындай отырып, бұдан әрі жаңа және қосымша қаржы ресурстарын беруді және тиісті технологияларға қажетті қолжетімділікті қамтамасыз етуді қоса алғанда, дамушы елдердің қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін арнайы ереже қажет болатынын мойындай отырып, осыған байланысты онша дамымаған елдер мен шағын арал мемлекеттерінің ерекше жағдайларын атап өте отырып, биологиялық әртүрлілікті сақтау едәуір мөлшерде күрделі қаржыны талап ететінін және осындай күрделі қаржыдан көптеген экологиялық, экономикалық және әлеуметтік пайдалар алынады деп күтіліп отырғанын мойындай отырып, экономикалық және әлеуметтік даму және кедейлікті жою дамушы елдердің ең бірінші және басым міндеттері болып табылатынын мойындай отырып, биологиялық әртүрлілікті сақтаудың және ұтымды пайдаланудың азық-түлік пен денсаулық сақтаудағы қажеттіліктерді, Жер шарының көбейіп бара жатқан халқының басқа да қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін шешуші маңызы бар екенін және генетикалық ресурстарға да, технологияларға да қолжетімділіктің және оларды бірлесіп пайдаланудың осы міндеттерді шешу үшін зор маңызы бар екенін сезіне отырып, биологиялық әртүрлілікті сақтау мен орнықты пайдалану сайып келгенде мемлекеттер арасындағы достық қатынастарды нығайтатынын және бүкіл адамзат үшін бейбітшілікті нығайтуға жәрдемдесетінін атап өте отырып, биологиялық әртүрлілікті сақтау және оның компоненттерін орнықты пайдалану туралы қазіргі халықаралық келісімдерді нығайтуға және толықтыруға ниет білдіре отырып, қазіргі және болашақ ұрпақтардың мүдделері үшін биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға бекем бел буа отырып, төмендегілер жайында уағдаласты:

1-бап. Мақсаттар

Конвенцияның тиісті ережелеріне сәйкес қол жеткізуге ұмтылу қажет оның мақсаттары биологиялық әртүрлілікті сақтау, оның компоненттерін орнықты пайдалану және генетикалық ресурстарды пайдалануға байланысты пайдаларды, оның ішінде генетикалық ресурстарға қажетті қолжетімділік беру жолымен және осындай ресурстар мен технологияларға барлық құқықтарды ескере отырып тиісті технологияларды тиісті дәрежеде беру жолымен, сондай-ақ ойдағыдай қаржыландыру жолымен алынатын пайдаларды әділетті және тепе-тең негізде бірлесіп алу болып табылады.

2-бап. Терминдерді пайдалану

Осы Конвенцияның мақсаттары үшін:

"Биологиялық әртүрлілік" өзгелердің арасында өздері бөлігі болып табылатын жердегі, судағы және басқа да су экожүйелері мен экологиялық кешендер болып табылатын барлық көздердегі тірі ағзалардың саналуандығын білдіреді; бұл ұғым түр шеңберіндегі, түрлер арасындағы әртүрлілікті және экожүйелердің әртүрлілігін қамтиды.

"Биологиялық әртүрлілік" генетикалық ресурстарды, ағзаларды немесе олардың бөліктерін, таралымдарын немесе адамзат үшін нақты немесе ықтимал пайдасы немесе құндылығы бар экожүйелердің кез келген басқа биотехникалық компоненттерін қамтиды.

"Биотехнология" өнімдерді немесе процестерді нақты пайдалану мақсатында оларды жасау немесе өзгерту үшін биологиялық жүйелерді, тірі ағзаларды немесе олардың бөліктерін пайдаланумен байланысты технологиялардың кез келген түрін білдіреді.

"Генетикалық ресурстардың шыққан елі" in-situ шарттарымен осы ресурстарға ие елді білдіреді.

"Генетикалық ресурстарды беретін ел" жабайы түрлердің де, қолға үйретілген түрлердің де таралымдарын қоса алғанда, in-situ көздерінен жиналған не олар осы елден шыққан ба, жоқ па - осыған қарамастан ех-situ көздерінен алынған генетикалық ресурстарды беретін елді білдіреді.

"Қолға үйретілген немесе өсірілетін түрлер" адам өзінің қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында эволюция процесіне әсер ететін түрлерді білдіреді.

"экожүйе" өсімдіктердің, жануарлардың және микроағзалардың, сондай-ақ олардың жансыз қоршаған ортасының бірыңғай функционалдық тұтастық ретінде өзара әрекет жасайтын қауымдастықтарының серпінді кешенін білдіреді.

"Ех-situ сақтау" биологиялық әртүрлілік компоненттерінің табиғи мекендеу орындарынан тысқары жерлерде оларды сақтауды білдіреді.

"Генетикалық материал" мұрагерліктің функционалдық бірліктерін қамтитын өсімдіктік, жануарлық, микробтық немесе өзге шығу тегінің кез келген материалын білдіреді.

"Генетикалық ресурстар" нақты немесе ықтимал құндылықты білдіретін генетикалық материалды білдіреді.

"Мекендеу орыны" сол немесе басқа ағза немесе таралым мекендейтін жердің тұрпатын немесе олардың табиғи мекендеу орнын білдіреді.

"Іn-situ жағдайлары" экожүйелер мен табиғи мекендеу орындары шеңберінде генетикалық ресурстар өмір сүретін жағдайларды, ал қолға үйретілген немесе өсірілетін түрлерге қатысты - олар өздерінің ерекшелік белгілеріне ие болған ортадағы жағдайларды білдіреді.

"Іn-situ сақтау" экожүйелер мен табиғи мекендеу орындарын сақтауды, ал түрлердің тіршілікке қабілетті таралымдарын олардың табиғи ортасында ұстауды және қалпына келтіруді, ал қолға үйретілген немесе өсірілетін түрлерге қатысты - олар өздерінің ерекшелік белгілеріне ие болған ортада ұстауды және қалпына келтіруді білдіреді.

"Қорғалатын аудан" нақты табиғат қорғау мақсаттарына қол жеткізу үшін бөлінетін, реттелетін және пайдаланылатын географиялық жағынан белгіленген аумақты білдіреді.

"Өңірлік экономикалық ықпалдасу ұйымы" осы өңірдің егемен мемлекеттері құрған, оған мүше-мемлекеттер осы Конвенция реттейтін мәселелер бойынша өкілеттіктерді берген және өзінің ішкі рәсімдеріне сәйкес Конвенцияға қол қоюға, ратификациялауға, қабылдауға, мақұлдауға немесе оған қосылмауға уәкілетті ұйымды білдіреді.

"Орнықты пайдалану" биологиялық әртүрлілік компоненттерін ұзақ мерзімді перспективада биологиялық әртүрліліктің сарқылуына әкеп соқпайтындай жолмен және қарқынмен пайдаланып, сол арқылы қазіргі және болашақ ұрпақтардың қажеттіліктерін қанағаттандыру және олардың ой-арманына жауап беру жөніндегі оның қабілетін сақтауды білдіреді.

"Технология" биотехнологияны қамтиды.

3-бап. Принцип

Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысына және халықаралық құқықтың принциптеріне сәйкес мемлекеттердің қоршаған орта саласындағы өздерінің саясатына орай өздерінің дербес ресурстарын жасауға егемен құқығы бар және олардың юрисдикциясы шеңберіндегі немесе олардың бақылауындағы қызмет басқа мемлекеттердің немесе ұлттық юрисдикциясы қолданылатын жерлерден тысқары аудандардың қоршаған ортасына нұқсан келтірмеуін қамтамасыз ету үшін жауаптылықта болады.

4-бап. Юрисдикция аясы

Басқа мемлекеттердің құқықтары сақталған жағдайда және егер осы Конвенцияда өзгеше көзделмегені айқын болса, осы Конвенцияның ережелері әрбір Уағдаласушы тарап жөнінде:

а) оның ұлттық юрисдикциясы шегінде биологиялық әртүрлілік компоненттеріне қатысты;

b) оның ұлттық юрисдикциясы шегінде де, ұлттық юрисдикциясынан тысқары жерлерде де жүзеге асырылатын процестер мен қызметтің зардаптары байқалатын орындарға қарамастан соларға қатысты қолданылады.

5-бап. Ынтымақтастық

Биологиялық әртүрлілікті сақтау және орнықты пайдалану мақсатында әрбір Уағдаласушы Тарап, бұл қаншалықты мүмкін және орынды болса, басқа Уағдаласушы Тараптармен тікелей немесе, егер бұл орынды болса, құзыретті халықаралық ұйымдар арқылы ұлттық юрисдикциядан тысқары аудандар жөнінде және өзара қызығушылық туғызатын басқа мәселелер бойынша ынтымақтастық жасайды.

6-бап. Сақтау және орнықты пайдалану жөніндегі жалпы шаралар

Әрбір Уағдаласушы Тарап оның нақты жағдайларына және мүмкіндіктеріне сәйкес:

а) биологиялық әртүрлілікті сақтау мен орнықты пайдаланудың ұлттық стратегияларын, жоспарларын немесе бағдарламаларын әзірлейді немесе осы мақсатпен, атап айтқанда, тиісті Уағдаласушы Тарапқа қатысты осы Конвенцияда баяндалған шараларды көрсететін қазір бар стратегияларды, жоспарларды немесе бағдарламаларды бейімдейді; және

b) тиісті секторалдық немесе сектораларалық жоспарларда, бағдарламаларда және саясатта, бұл қаншалықты мүмкін және қажет болса, биологиялық әртүрлілікті сақтау және орнықты пайдалану жөніндегі шараларды көздейді.

7-бап. Айқындама және мониторинг

Әрбір Уағдаласушы Тарап, бұл қаншалықты мүмкін және қажет болса, атап айтқанда, 8-10-баптардың мақсаттары үшін:

а) I қосымшада келтірілген санаттардың мөлшерлі тізбесін ескере отырып, биологиялық әртүрлілікті сақтау мен орнықты пайдалану үшін зор маңызы бар оның компоненттерін айқындайды;

b) сақтау жөнінде кезек күттірмес шараларды қажет ететіндерге, сондай-ақ орнықты пайдалану үшін барынша мол мүмкіндіктер ашатындарға ерекше назар аудара отырып, үлгілерді іріктеп алу және басқа әдістер арқылы жоғарыдағы а) тармақшасына сәйкес айқындалған биологиялық әртүрлілік компоненттерінің мониторингін жүзеге асырады;

с) биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға елеулі түрде жайсыз әсер ететін немесе осылай әсер етуі мүмкін қызмет процестері мен санаттарын айқындайды және үлгілер іріктеп алу және басқа әдістер арқылы олардың зардаптарына мониторинг жүргізеді; және

d) жоғарыдағы а), b) және с) тармақшаларына сәйкес айқындау және мониторинг жөніндегі іс-шаралардың нәтижесінде алынған деректерді жинайды және белгілі бір жолмен жүйеге салады.

8-бап. Іn-situ сақтау

Әрбір Уағдаласушы Тарап, бұл қаншалықты мүмкін және қажет болса:

а) қорғалатын аудандардың немесе биологиялық әртүрлілікті сақтау үшін арнайы шаралар қолдану қажет қорғалатын аудандардың жүйесін құрады;

b) қажет болған жағдайда, қорғалатын аудандарды немесе биологиялық әртүрлілікті сақтау үшін арнайы шаралар қолдану қажет қорғалатын аудандарды іріктеудің, құрудың және ұтымды пайдаланудың басшылыққа алынатын принциптерін әзірлейді;

с) қорғалатын аудандарда немесе олардан тысқары жерлерде биологиялық әртүрлілікті сақтау үшін, оларды сақтау мен орнықты пайдалану үшін зор маңызы бар биологиялық ресурстарды реттейді немесе ұтымды пайдаланады;

d) экожүйелерді, түрлердің тіршілікке қабілетті таралымдарының табиғи мекендеу орындарын қорғауға және оларды табиғи жағдайларда сақтауға жәрдемдеседі;

е) қорғалатын аудандарға іргелес аудандарды қорғауға жәрдемдесу мақсатында осы аудандарда экологиялық негізделген және орнықты дамуды көтермелейді;

f) азып-тозған экожүйелерді оңалту және қалпына келтіру жөнінде шаралар қолданады және қауіп төнген түрлерді қалпына келтіруге, атап айтқанда, ұтымды пайдаланудың жоспарларын және басқа стратегияларын әзірлеу мен жүзеге асыру арқылы қалпына келтіруге жәрдемдеседі;

g) сондай-ақ адам денсаулығы үшін қауіпті де ескере отырып, биологиялық әртүрлілікті сақтау мен орнықты пайдалануға зиянды әсер ете алатын зиянды экологиялық зардаптары болуы мүмкін биотехнологияның нәтижесі болып табылатын тірі өзгертілген ағзаларды пайдалануға және босатуға байланысты тәуекелді реттеу, бақылау немесе шектеу құралдарын белгілейді немесе ұстанады;

h) экожүйелерге, мекендеу орындарына немесе түрлерге қатер төндіретін бөгде түрлерді жерсіндірудің алдын алады, осындай жат түрлерге бақылау жасайды немесе жояды;

і) биологиялық әртүрлілікті сақтап және оның компоненттерін орнықты пайдаланып, пайдаланудың қазіргі тәсілдерінің үйлесімділігін қамтамасыз ету үшін қажет жағдайларды жасауға ұмтылады;

j) өзінің ұлттық заңнамасына сәйкес биологиялық әртүрлілікті сақтау мен орнықты пайдалану үшін маңызы бар дәстүрлі өмір салтын көрсететін байырғы және жергілікті қауымдардың білімдерін, жаңалықтарын және практикасын құрметтеуді, сақтауды және қолдауды қамтамасыз етеді, осындай білімдер, жаңалықтар және практика иелерінің мақұлдауымен және қатысуымен олардың кеңінен қолданылуына жәрдемдеседі, сондай-ақ осындай білімдерді, жаңалықтарды және практиканы қолданудан келетін пайдаларды әділетті негізде бірлесіп пайдалануды көтермелейді;

k) қауіп төнген түрлер мен таралымдарды қорғау үшін қажетті заңнама нормаларын және/немесе басқа реттеуші ережелерді әзірлейді немесе жүзеге асырады;

l) 7-бапқа сәйкес биологиялық әртүрлілікке елеулі түрде жайсыз әсер ету фактісі анықталған жағдайда тиісті қызмет процестері мен санаттарын реттейді немесе регламенттейді; және

m) әсіресе дамушы елдерде жоғарыдағы а)-1) тармақшаларында баяндалған in-situ сақтау шараларына қаржылық және өзге қолдау көрсетуде ынтымақтастық жасайды.

9-бап. Ех-situ сақтау

Әрбір Уағдаласушы Тарап, бұл қаншалықты мүмкін және қажет болса және бірінші кезекте in-situ шараларын толықтыру мақсатында:

а) негізінен биологиялық әртүрлілік компоненттері шыққан елде осындай компоненттердің ех-situ сақтау үшін шаралар қолданады;

b) негізінен генетикалық ресурстар шыққан елде өсімдіктер, жануарлар және микроағзалар ех-situ сақтау және зерттеу үшін жағдайлар жасайды және оларға қолдау көрсетеді;

с) қауіп төнген түрлерді сақтау және оңалту үшін және тиісті жағдайлар болған кезде оларды табиғи мекендеу орындарына қайта жерсіндіру үшін шаралар қолданады;

d) жоғарыдағы с) тармақшасына сәйкес ех-situ арнайы уақытша шараларын қабылдау қажет емес жағдайларды қоспағанда, ех-situ экожүйелері мен таралымдарына қатер төндірмеу үшін ех-situ сақтау мақсаттарын көздеп, табиғи мекендеу орындарынан биологиялық ресурстар жинауды регламенттейді және реттейді; және

е) жоғарыдағы а)-d) тармақшаларында баяндалған сақтау шараларына қаржылық және өзге қолдау көрсетуде, сондай-ақ дамушы елдерде ех-situ сақтау үшін жағдайлар жасауда және оларға қолдау көрсетуде ынтымақтастық жасайды.

10-бап. Биологиялық әртүрлілік компоненттерін орнықты
пайдалану

Әрбір Уағдаласушы Тарап, бұл қаншалықты мүмкін және қажет болса:

а) ұлттық деңгейде шешімдер қабылдау процесінде биологиялық ресурстарды сақтау және орнықты пайдалану мәселелерін қарауды көздейді;

b) биологиялық әртүрлілікке жайсыз әсердің алдын алу немесе оны барынша азайту үшін биологиялық ресурстарды пайдалану саласында шаралар қолданады;

с) сақтау немесе орнықты пайдалану талаптарымен үйлесімді қалыптасқан мәдени әдет-ғұрыптарға сәйкес биологиялық ресурстарды пайдаланудың дәстүрлі тәсілдерін сақтайды және көтермелейді;

d) биологиялық әртүрлілік қысқару орын алып, зардап шеккен аудандарда ахуалды түзету жөнінде шаралар әзірлеуде және жүзеге асыруда жергілікті халыққа қолдау көрсетеді; және

е) биологиялық ресурстарды орнықты пайдалану әдістерін әзірлеуде үкіметтік органдар мен өз елінің жеке секторының арасындағы ынтымақтастықты көтермелейді.

11-бап. Ынталандыру шаралары

Әрбір Уағдаласушы Тарап, бұл қаншалықты мүмкін және қажет болса, биологиялық әртүрлілік компоненттерін сақтауды және орнықты пайдалануды көтермелейтін экономикалық және әлеуметтік тұрғыдан алғанда өзін ақтаған шараларды қабылдайды.

12-бап. Зерттеулер және кадрлар даярлау

Уағдаласушы Тараптар дамушы елдердің ерекше қажеттіліктерін ескере отырып:

а) биологиялық әртүрлілікті және оның компоненттерін айқындау, сақтау және орнықты пайдалану жөніндегі шараларды жүзеге асыру үшін ғылыми-техникалық оқыту және кадрлар даярлау бағдарламаларын әзірлейді және жүзеге асырады және дамушы елдердің нақты қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін осылай оқыту мен кадрлар даярлауға қолдау көрсетеді;

b) әсіресе дамушы елдерде, атап айтқанда, Ғылыми, техникалық және технологиялық консультациялар жөніндегі қосымша органның ұсыныстары негізінде қабылданатын Тараптар Конференцияларының шешімдеріне сәйкес биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға жәрдемдесетін зерттеулерді көтермелейді және ынталандырады; және

с) 16, 18 және 20-баптардың ережелеріне сәйкес биологиялық әртүрлілікті зерттеу барысында, биологиялық ресурстарды сақтау және орнықты пайдалану әдістерін әзірлеу кезінде алынған ғылыми нәтижелерді пайдалануды көтермелейді және осындай нәтижелерді пайдалануда ынтымақтастық жасайды.

13-бап. Жұртшылықты ағарту және оның хабардар болуын
арттыру

Уағдаласушы Тараптар:

а) биологиялық әртүрлілікті сақтаудың және бұл үшін қажет шаралардың зор маңызын түсінуді, сондай-ақ оны бұқаралық ақпарат құралдары арқылы насихаттауды және бұл мәселелердің оқу бағдарламаларына енгізілуін көтермелейді және ынталандырады; және

b) биологиялық әртүрлілікті сақтау және орнықты пайдалану мәселелері бойынша жұртшылықтың хабардар болуын арттыру саласында оқу бағдарламалары мен бағдарламалар әзірлеуде, тиісті жағдайларда, басқа мемлекеттермен және халықаралық ұйымдармен ынтымақтастық жасайды.

14-бап. Әсерді бағалау және жайсыз зардаптарды барынша
азайту

1. Әрбір Уағдаласушы Тарап, бұл қаншалықты мүмкін және қажет болса:

а) осындай зардаптардың алдын алу немесе барынша азайту мақсатында биологиялық әртүрлілікке елеулі түрде жайсыз әсер етуі мүмкін өздерінің ұсынылып отырған жобаларының экологиялық сараптамасын өткізуді талап ететін тиісті рәсімдерді енгізеді және, қажет болған жағдайда, осындай рәсімдерге жұртшылықтың қатысуы үшін мүмкіндіктерді қамтамасыз етеді;

b) өз бағдарламалары мен саясатының биологиялық әртүрлілікке елеулі түрде жайсыз әсер етуі мүмкін экологиялық зардаптарының тиісті есебін қамтамасыз ету үшін тиісті шаралар қабылдайды;

с) басқа мемлекеттердегі немесе ұлттық юрисдикциядан тысқары аудандардағы биологиялық әртүрлілікке елеулі түрде жайсыз әсер ету мүмкін оның юрисдикциясы шеңберіндегі немесе оның бақылауымен атқарылатын қызмет жайында, тиісті жағдайларда екіжақты, өңірлік немесе көпжақты келісімдер жасасуды көтермелеу жолымен өзаралық негізінде хабардар етуге, ақпарат алысуға және консультациялар өткізуге жәрдемдеседі;

d) басқа мемлекеттердің юрисдикциясы ауданындағы немесе ұлттық юрисдикциядан тысқары аудандардағы биологиялық әртүрлілік үшін көздері оның юрисдикциясындағы немесе бақылауындағы болмай қоймайтын немесе елеулі қауіп немесе нұқсан орын алған жағдайда осындай қауіптен немесе нұқсаннан зардап шегуі мүмкін мемлекеттерді дереу хабардар етеді, сондай-ақ осындай қауіптің немесе нұқсанның алдын алу немесе барынша азайту жөнінде шаралар қабылдайды; және

е) биологиялық әртүрлілікке елеулі және сөзсіз қатер төндіретін әрекеттерге немесе оқиғаларға шұғыл жауап қайтару жағдайында ұлттық іс-шараларға жәрдемдеседі және осындай ұлттық күш-жігерді толықтыратын халықаралық ынтымақтастықты көтермелейді және, бұл қажет болатын және мүдделі мемлекеттермен немесе өңірлік экономикалық ықпалдасу ұйымдарымен келісілген жерлерде, төтенше жағдайлар ахуалына бірлескен жоспарлар әзірлейді.

2. Тараптар Конференциясы өткізіліп жатқан зерттеулер негізінде, осындай жауапкершілік жалаң ішкі мәселе болып табылатын жағдайларды қоспағанда, биологиялық әртүрлілікке келтірілетін нұқсанды қалпына келтіруді және ол үшін өтемақыны қоса алғанда, жауапкершілік және жағдайды түзеу туралы мәселе қарайды.

15-бап. Генетикалық ресурстарға қолжетімділік

1. Өздерінің табиғи ресурстарына егемен құқықтарын тануға байланысты генетикалық ресурстарға қолжетімділікті айқындау правосы ұлттық үкіметтерге тиесілі және ұлттық заңнамамен реттеледі.

2. Әрбір Уағдаласушы Тарап басқа Уағдаласушы Тараптар экологиялық тұрғыдан қауіпсіз пайдалануы мақсатында генетикалық ресурстарға қолжетімділікті жеңілдету үшін жағдайлар жасауға және осы Конвенцияның мақсаттарына қайшы келетін шектеулер қоймауға ұмтылады.

3. Осы Конвенцияның мақсаттары үшін осы Бап пен 16 және 19-Баптарда еске алынатын Уағдаласушы Тарап беретін генетикалық ресурстарға осындай ресурстар шыққан елдер болып табылатын Уағдаласушы Тараптар не осы Конвенцияға сәйкес осындай ресурстарды алған тараптар бергендері ғана жатады.

4. Қолжетімділік берілген жағдайда ол өзара келісілген жағдайларда қамтамасыз етіледі және осы Баптың ережелерімен реттеледі.

5. Генетикалық ресурстарға қолжетімділік, егер Уағдаласушы Тарап өзгеше шешпесе, осындай ресурстар беретін осы Тараптың алдын-ала негізделген келісімінің негізінде реттеледі.

6. Әрбір Уағдаласушы Тарап басқа Уағдаласушы Тараптардың толық қатысуымен олар берген генетикалық ресурстарға негізделген ғылыми зерттеулер әзірлеуге және өткізуге және, бұл мүмкін болған кезде, осындай Уағдаласушы Тараптарда әзірлеуге және өткізуге ұмтылады.

7. Әрбір Уағдаласушы Тарап зерттеулер мен талдамалар нәтижелерін, сондай-ақ генетикалық ресурстарды коммерциялық және өзге қолданудан алынған пайдаларды осындай ресурстар берген Уағдаласушы Тараппен әділетті және тепе-тең негізде бірлесіп пайдалану мақсатында әрі 16 және 19-баптарға сәйкес, әрі, бұл қажет болған кезде, 20 және 21-баптарға сәйкес құрылған қаржыландыру тетігі арқылы тиісті заңнамалық, әкімшілік немесе саяси шаралар қабылдайды. Осылай бірлесіп пайдалану өзара келісілген жағдайларда жүзеге асырылады.

16-бап. Технологияға қолжетімділік және оны беру

1. Әрбір Уағдаласушы Тарап технология биотехнологияны қамтитынын және технологияға қолжетімділік те, оны Уағдаласушы Тараптар арасында беру де осы Конвенция мақсаттарына қол жеткізудің маңызды элементтері болып табылатынын мойындай отырып, осы баптың ережелеріне сәйкес басқа Уағдаласушы Тараптарға биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға қатысы бар немесе генетикалық ресурстарды пайдалануды көздейтін және қоршаған ортаға елеулі нұқсан келтірмейтін технологияларға қолжетімділікті беруге және/немесе оны алуды жеңілдетуге, сондай-ақ оларға осындай технологиялар беруге міндеттенеді.

2. Жоғарыдағы 1-тармақта еске алынған технологияға қолжетімділік және оны дамушы мемлекеттерге беру әділетті және барынша жайлы жағдайларда, оның ішінде жеңілдік және преференциалдық жағдайларда, егер өзара уағдаластыққа қол жеткізілсе және, бұл қажет болған кезде, 20 және 21-Баптарға сәйкес құрылған қаржыландыру тетігіне орай қамтамасыз етіледі және/немесе жеңілдетіледі. Патенттермен және санаткерлік меншіктің басқа құқықтарымен негізделген технологиялар жағдайында осындай қолжетімділік және беру санаткерлік меншік құқықтарының жеткілікті дәрежеде және тиімді қорғалуын ескеретін жағдайларда және төмендегі 3, 4 және 5-тармақтарға сәйкес қамтамасыз етіледі.

3. Әрбір Уағдаласушы Тарап Уағдаласушы Тараптарға, әсіресе генетикалық ресурстар беретін дамушы елдер болып табылатын Уағдаласушы Тараптарға, патенттермен және санаткерлік меншіктің басқа құқықтарымен қорғалған технологияны қоса алғанда, осы ресурстарды пайдалануды ұсынатын технологияға қолжетімділік қамтамасыз етілуі және осы технология өзара келісілген жағдайларда және, қажет болған кезде, 20 және 21-баптардың ережелері негізінде және халықаралық құқық нормаларына сәйкес, сондай-ақ төмендегі 4 және 5-тармақтарға сәйкес берілуі үшін тиісті заңнамалық, әкімшілік немесе саяси шаралар қабылдайды.

4. Әрбір Уағдаласушы Тарап жеке сектордың үкіметтік мекемелердің де, дамушы елдердегі жеке сектордың да мүдделері үшін жоғарыдағы 1-тармақта еске алынған технологияларға қолжетімділікті, осы технологияларды бірлесіп әзірлеуді және беруді жеңілдетуі үшін тиісті заңнамалық, әкімшілік немесе саяси шаралар қабылдайды және осыған байланысты жоғарыдағы 1, 2 және 3-тармақтарда баяндалған міндеттемелерді орындайды.

5. Уағдаласушы Тараптар патенттер және санаткерлік меншіктің өзге құқықтары осы Конвенцияны жүзеге асыруға әсер ету мүмкін екенін мойындай отырып, осы құқықтардың оның мақсаттарына жәрдемдесуі және қайшы келмеуін қамтамасыз ету мақсатында ұлттық заңнаманы және халықаралық құқық нормаларын басшылыққа ала отырып, осы салада ынтымақтастық жасайды.

17-бап. Ақпарат алмасу

1. Уағдаласушы Тараптар дамушы елдердің ерекше қажеттіліктерін ескере отырып, жалпы жұрт қол жеткізетін барлық көздерден биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға қатысты ақпарат алмасуға жәрдемдеседі.

2. Осындай ақпарат алмасу техникалық, ғылыми және әлеуметтік-экономикалық зерттеулер нәтижелерін, сондай-ақ кәсіби даярлық пен зерттеулер бағдарламалары туралы ақпаратты, арнайы білімдерді, қаз қалпындағы жергілікті және дәстүрлі білімдерді алмасуды және 16-Баптың 1-тармағында еске алынған технологиялармен ұштастыра отырып алмасуды қамтиды. Сонымен бірге ол, бұл мүмкін болған кезде, ақпараттың қайта айналып келуін қамтиды.

18-бап. Ғылыми-техникалық ынтымақтастық

1. Уағдаласушы Тараптар биологиялық әртүрлілікті сақтау және орнықты пайдалану саласындағы халықаралық техникалық ынтымақтастыққа жәрдемдеседі, қажет болған жағдайда, тиісті халықаралық және ұлттық мекемелер арқылы жәрдемдеседі.

2. Әрбір Уағдаласушы Тарап осы Конвенцияны жүзеге асыруда басқа Уағдаласушы Тараптармен, әсіресе дамушы елдермен ғылыми-техникалық ынтымақтастыққа, атап айтқанда, ұлттық саясатты әзірлеу және жүзеге асыру арқылы жәрдемдеседі. Осындай ынтымақтастыққа жәрдем беру кезінде адам ресурстарын дамыту және тиісті мекемелер құру жолымен ұлттық мүмкіндіктерді кеңейтуге және нығайтуға ерекше назар аудару керек.

3. Тараптар Конференциясы өзінің бірінші кеңесінде ғылыми-техникалық ынтымақтастықты көтермелеу және жеңілдету мақсатында делдалдық тетігін жасау жолдарын айқындайды.

4. Уағдаласушы Тараптар ұлттық заңнамаға және саясатқа сәйкес, осы Конвенция мақсаттарына орай жергілікті және дәстүрлі технологияларды қоса алғанда, технологиялар жасау және пайдалану саласындағы ынтымақтастық нысандарын көтермелейді және оларды әзірлейді. Бұл үшін Уағдаласушы Тараптар сондай-ақ кадрлар даярлау және мамандар алмасу саласындағы ынтымақтастықты көтермелейді.

5. Уағдаласушы Тараптар өзара уағдаластық бойынша осы Конвенция мақсаттарына қатысы бар технологиялар әзірлеу үшін бірлескен ғылыми-зерттеу бағдарламалары мен бірлескен кәсіпорындар құруға жәрдемдеседі.

19-бап. Биотехнологияларды қолдану және онымен
байланысты пайдаларды бөлу

1. Әрбір Уағдаласушы Тарап биотехнологиялық зерттеулер үшін генетикалық ресурстар беретін Уағдаласушы Тараптардың, әсіресе дамушы елдердің биотехнологиялық зерттеулер өткізуі жөніндегі қызметке және, бұл мүмкін болған кезде, осындай Уағдаласушы Тараптарда тиімді түрде қатысуын қамтамасыз ету жөнінде тиісті заңнамалық, әкімшілік немесе саяси шаралар қабылдайды.

2. Әрбір Уағдаласушы Тарап Уағдаласушы Тараптар берген генетикалық ресурстарға негізделген биотехнологиялардан туындайтын нәтижелер мен пайдаларға осы Уағдаласушы Тараптарға, әсіресе дамушы елдерге әділетті және тепе-тең негізде басым қолжетімділікті қамтамасыз етуге ықпал ету және жәрдемдесу үшін барлық мүмкін шараларды қолданады. Мұндай қолжетімділік өзара келісілген жағдайларда қамтамасыз етіледі.

3. Тараптар, атап айтқанда, биотехнологияның нәтижесі болып табылатын және биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға жайсыз әсер етуге қабілетті кез келген тірі өзгертілген ағзаларды қауіпсіз беру, пайдалану және қолдану саласында бар рәсімдерді әзірлеу жөніндегі алдын-ала негізделген келісуді қоса алғанда, бәлкім, хаттама түрінде шаралар қабылдау қажеттігін және ережелерін қарайды.

4. Әрбір Уағдаласушы Тарап 3-тармақта еске алынған ағзалармен жұмыс істеу кезінде әрбір Уағдаласушы Тарап айқындайтын пайдалану ережелері мен қауіпсіздік техникасы туралы кез келген қолда бар ақпаратты, сондай-ақ тиісті нақты ағзалар әкелінетін Уағдаласушы Тарапқа осы ағзалардың ықтимал зиянды әсері туралы кез келген қолда бар ақпаратты тікелей береді немесе оның юрисдикциясындағы және сол ағзалармен жұмыс істейтін кез келген жеке немесе заңды тұлғадан талап етеді.

20-бап. Қаржылық ресурстар

1. Әрбір Уағдаласушы Тарап өзінің ұлттық жоспарларына, басымдықтарына және бағдарламаларына сәйкес осы Конвенцияның мақсаттарына қол жеткізуге бағытталған ұлттық деңгейдегі қызмет түрлеріне қатысты өзінің мүмкіндіктеріне қарай қаржылық қолдау мен ынталандыруды қамтамасыз етуге міндеттенеді.

2. Дамыған елдер болып табылатын Тараптар дамушы елдер болып табылатын Тараптарға осы Конвенция бойынша міндеттемелерді орындау жөніндегі шараларды жүзеге асыру барысында олар жұмсайтын келісілген толық қосымша шығындарды өтеу және осы Конвенция ережелерін жүзеге асырудан пайда табу мүмкіндігін беру үшін жаңа және қосымша қаржылық ресурстар береді; мұндай шығындар Тараптар Конференциясы белгілейтін шараларға, стратегияға, бағдарламалық басымдықтарға және қолжетімділік өлшемдеріне сәйкес дамушы елдер болып табылатын Тараптың және 21-Бапта еске алынған ұйымдық құрылымның арасында келісіп алынады. Нарықтық экономикаға өту процесін бастан кешіріп жатқан елдерді қоса алғанда, басқа Тараптар дамыған елдер болып табылатын Тараптардың міндеттемелерін ерікті түрде өз мойнына алуы мүмкін. Осы баптың мақсаттары үшін Тараптар Конференциясы өзінің бірінші кеңесінде дамыған елдер болып табылатын Тараптардың және дамыған елдер болып табылатын Тараптардың міндеттемелерін ерікті түрде өз мойнына алатын басқа тараптардың тізбесін белгілейді. Тараптар Конференциясы тізбеге ауық-ауық шолу жасап тұрады және қажет болған жағдайда оған өзгеріс енгізіп тұрады. Сондай-ақ ерікті негіздегі басқа елдердің және басқа көздердің жарналары көтермеленетін болады.
Осы міндеттемелерді орындау кезінде қаражаттың баламалылығына, оған болжам жасауға болатынына және дер кезде ағылып келуіне қажеттілікті және тізбеге енгізілген қаржыландыруға қатысушы Тараптардың шығындар жүгін бірлесіп көтеруінің маңыздылығын ескеру қажет.

3. Дамыған елдер болып табылатын Тараптар да бере алады, ал дамушы елдер болып табылатын Тараптар қаржылық ресурстарды осы Конвенцияны жүзеге асыруға байланысты екіжақты, өңірлік және көпжақты арналар бойынша пайдалана алады.

4. Дамушы елдер болып табылатын Тараптардың Конвенция бойынша өздерінің міндеттемелерін тиімді түрде орындау жөніндегі қабілеті дамыған елдер болып табылатын Тараптардың Конвенция бойынша қаржылық ресурстарға және технологиялар беруге қатысты өздерінің міндеттемелерін тиімді түрде орындауына байланысты және толық дәрежесінде әлеуметтік-экономикалық даму және кедейлікті жою дамушы елдер саналатын Тараптардың аса маңызды басымдықтары болып табылу фактісімен айқындалады.

5. Қаржыландыруға және технологиялар беруге байланысты өздерінің әрекеттерінде Тараптар шамалы дамыған елдердің нақты қажеттіліктері мен ерекше жағдайын толық дәрежесінде ескереді.

6. Уағдаласушы Тараптар сондай-ақ Тараптар болып табылатын дамушы елдерде, әсіресе шағын арал мемлекеттерінде биологиялық әртүрлілікті бөлуге және оның орналасқан жеріне тәуелділіктің нәтижесі болып табылатын ерекше жағдайларды назарға алады.

7. Экологиялық тұрғыдан алғанда барынша осал, қуаңшылық және жартылай қуаңшылық аймақтары, теңіз жағалауындағы және таулы аудандары бар елдер сияқты дамушы елдерді қоса алғанда, жалпы дамушы елдердің ерекше жағдайы да назарға алынуға тиіс.

21-бап. Қаржыландыру тетігі

1. Дамушы елдер болып табылатын Тараптарға осы Конвенцияның мақсаттары үшін риясыз немесе жеңілдік негізінде қаржылық ресурстар беру үшін негізгі элементтері осы Бапта баяндалған тиісті тетік құрылады. Осы Конвенцияның мақсаттары үшін бұл тетік Тараптар Конференциясының басшылығымен және оның ұсыныстарын ескере отырып жұмыс істейді және оған есеп береді.
Тетік қызметі ол туралы Тараптар Конвенциясы өзінің бірінші мәжілісінде шешім қабылдауы мүмкін ұйымдық құрылым көмегімен жүзеге асырылады. Осы Конвенцияның мақсаттары үшін Тараптар Конвенциясы мұндай ресурстарға қол жеткізуді және олардың пайдалануын реттейтін шараларды, стратегияны, бағдарламалық басымдықтар мен өлшемдерді айқындайды. Мөлшерлері Тараптар Конвенциясында кезең сайын айқындалатын ресурстарға қажеттіліктерге сәйкес, ол туралы 20-бапта айтылған қаржы қаражатының болжамды, барабар және уақытылы ағынын қамтамасыз ету, сондай-ақ 20-баптың 2-тармағында айтылған тізбеге енгізілген Тараптардың қаржыландыруына қатысатындардың шығыстар ауыртпалығын бірлесе көтеру маңызын ескере отырып, жарналар жасалады. Ерікті жарналар дамушы елдер болып табылатын Тараптардан да, сондай-ақ басқа елдер мен басқа да қаражат көздерінен түсуі мүмкін тетік демократиялық және ашық басқару жүйесі негізінде жұмыс істейді.

2. Осы Конвенцияның мақсаттарына сәйкес Тараптар Конвенциясы өзінің бірінші мәжілісінде мұндай пайдалануды және оны бағалауды тұрақты негізде жүзеге асырылатын бақылауды қоса алғанда, қаржы ресурстарына қол жеткізуді және оны пайдалануды реттейтін шараларды, стратегияны және бағдарламалық басымдықтарды, сондай-ақ егжей-тегжейлі өлшемдер мен басшылыққа алатын принциптерді айқындайды. Қаржыландыру тетігі қызметін басқару тапсырылған тиісті ұйымдық құрылыммен консультация жүргізгеннен кейін, Тараптар Конвенциясы жоғарыдағы 1-тармақтың ережелерін орындау үшін қажетті шараларға қатысты шешімдер қабылдайды.

3. Тараптар Конвенция осы Конвенция күшіне енгеннен кейін екі жылдан бұрын емес, ал одан соң тұрақты негізде ол туралы 2-тармақта айтылған өлшемдер мен басшылыққа алатын принциптерді қоса алғанда, осы бапқа сәйкес құрылған қаржыландыру тетігінің тиімділігіне шолуды жүзеге асырады. Мұндай шолудың нәтижелерін ескере отырып, ол қажет болған жағдайда тетік қызметінің тиімділігін арттыруға бағытталған тиісті шараларды қабылдайды.

4. Уағдаласушы Тараптар биологиялық әртүрлілікті сақтау және орнықты пайдалану үшін қаржылық ресурстар ұсыну мақсатында қолда бар қаржылық мекемелерді нығайту туралы мәселелерді қарастырады.

22-бап. Басқа да халықаралық конвенциялармен байланыс

1. Осы Конвенцияның ережелері бұл құқықтар мен міндеттерді жүзеге асыру нәтижесі биологиялық әртүрлілікке елеулі залалды немесе қатерлі болатын жағдайларды қоспағанда, кез келген қолданыстағы халықаралық келісімдерден туындайтын кез келген Уағдаласушы Тараптың құқықтары мен міндеттерін қозғамайды.

2. Теңіз ортасына қатысты Уағдаласушы Тараптар теңіз құқықтарында көзделген мемлекеттердің құқықтары мен міндеттеріне қайшылыққа түспей-ақ осы Конвенцияның ережелерін жүзеге асырады.

23-бап. Тараптар Конвенциясы

1. Тараптар Конвенциясы осымен құрылады. Біріккен Ұлттар Ұйымының Қоршаған орта жөніндегі бағдарламасының Атқарушы директоры осы Конвенция күшіне енгеннен кейін бір жылдан кеш емес мерзімде Тараптар Конвенциясының бірінші мәжілісін шақырады.
Кейіннен Тараптар Конвенциясының кезекті мәжілісін Конвенция өзінің бірінші мәжілісінде белгілейтін кезеңділікпен шақырады.

2. Тараптар Конвенциясының кезектен тыс мәжілісі Конвенция қажет деп есептеген кезде немесе Хатшылық өтінішті олардың мекен-жайына жібергеннен кейін алты ай ішінде бұл өтінішті Тараптардың кемінде үштен бірі қолдайтын жағдайда кез келген Тараптың жазбаша өтініші бойынша шақырылады.

3. Тараптар Конвенциясы өзінің рәсімдер ережелері мен ол құра алатын кез келген көмекші органдардың рәсімдер ережесін, сондай-ақ Хатшылықты қаржыландыруды реттейтін қаржылық ережені ымыраласып келіседі және қабылдайды. Әрбір кезекті мәжілісте ол келесі кезекті мәжіліске дейінгі қаржылық кезеңге арналған бюджетті бекітеді.

4. Тараптар Конвенциясы осы Конвенцияның орындалуын тұрақты бақылайды және осы мақсатта:

а) 26-бапқа сәйкес ұсынылуы тиіс ақпаратты берудің нысаны мен кезеңділігін айқындайды және мұндай ақпаратты, сондай-ақ кез келген көмекші орган ұсынатын баяндамаларды қарайды;

b) 25-бапқа сәйкес ұсынылатын биологиялық әртүрлілік жөніндегі ғылыми, техникалық және технологиялық ұсынымдарды қарайды;

с) қажет болған жағдайда 28-бапқа сәйкес хаттамаларды қарайды және қабылдайды;

d) қажет болған жағдайда 29 және 30-баптарға сәйкес осы Конвенцияға және оған қосымшаларға түзетулерді қарайды және қабылдайды;

е) кез келген хаттамаға, сондай-ақ оған кез келген қосымшаларға түзетулерді қарайды және тиісті шешім болған кезде бұл хаттама тараптарына оларды қабылдауды ұсынады;

f) қажет болған кезде 30-бапқа сәйкес осы Конвенцияға толықтырма қосымшаны қарайды және қабылдайды;

g) мұндай, атап айтқанда осы Конвенцияны жүзеге асыру үшін қажетті деп саналатын ғылыми және техникалық мәселелер бойынша консультацияларға арналған көмекші органдарды құрады;

h) Хатшылық арқылы конвенцияның атқарушы органдарымен ынтымақтастықтың тиісті нормаларын әзірлеу мақсатында осы Конвенция қамтитын мәселелерді қозғайтын байланыстар орнатады; және

і) оны жүзеге асыру барысында жинақталған тәжірибе аясында осы Конвенцияның мақсаттарына қол жеткізу үшін қажет болуы мүмкін кез келген қосымша шараларды қарайды және қабылдайды.

5. Біріккен Ұлттар Ұйымы, оның мамандандырылған мекемелері және Атом энергетикасы жөніндегі халықаралық агенттігі, сондай-ақ осы Конвенцияның Тарабы болып табылмайтын кез келген мемлекет Тараптар Конференциясының мәжілістерінде бақылаушылар ретінде қатыстырылуы мүмкін. Тараптар Конференциясының мәжілістерінде бақылаушы ретінде қатысуға өзінің тілегі туралы Хатшылыққа хабарлаған, биологиялық әртүрлілікті сақтауға және орнықты пайдалануға қатысты салаларда жұмыс тәжірибесі бар кез келген басқа да органдар немесе үкіметтік немесе үкіметтік емес мекемелер, егер бұған Тараптар мәжілісіне қатысушылардың кемінде үштен бірі қарсы болмаса, оған қатысуға жіберілуі мүмкін. Бақылаушыларды жіберу және қатыстыру Тараптар Конвенциясы қабылдаған рәсімдер ережелерімен реттеледі.

24-бап. Хатшылық

1. Осымен Хатшылық бекітіледі. Оған мынадай функциялар жүктеледі:

а) бұл 23-бапта көзделгендіктен Тараптар Конференциясының мәжілістерін ұйымдастыру және оған қызмет көрсету;

b) оған кез келген хаттамамен жүктелетін функцияларды орындау;

с) осы Конвенцияға сәйкес оның функцияларын орындау туралы баяндамалар дайындау және оларды Тараптар Конференциясына ұсыну;

d) басқа да тиісті халықаралық ұйымдармен қызметті үйлестіру, атап айтқанда оны функцияларын тиімді орындау үшін қажет болуы мүмкін мұндай әкімшілік және шарттық келісімдерді жасасу; және

е) Тараптар Конференциясында айқындалуы мүмкін басқа да мұндай функцияларды орындау.

2. Бірінші кезекті мәжілісте Тараптар Конференциясы осы Конвенцияға сәйкес хатшылық функцияларын орындауға дайындығын білдірген қолда бар құзыретті халықаралық ұйымдар ішінен Хатшылықты тағайындайды.

25-бап. Ғылыми, техникалық және технологиялық
консультациялар жөніндегі көмекші орган

1. Осымен Тараптар Конференциясын қамтамасыз ету мақсатында ғылыми, техникалық және технологиялық консультациялар ұсынуға арналған көмекші орган және қажет болған кезде осы Конвенцияны жүзеге асырумен байланысты уақытылы консультациялар беретін оның басқа да көмекші органдары құрылады. Бұл орган барлық Тараптар қатысу үшін ашық болып табылады және көп салалық сипатта болады.
Оған білімнің тиісті салаларында құзыретті үкімет өкілдері кіреді. Ол Тараптар Конференциясына мерзім сайын өз жұмысының барлық аспектілері бойынша баяндамалар ұсынады.

2. Тараптар Конференциясында жазылған принциптерді басшылыққа алып және оның басшылығына сәйкес әрі оның өтініші бойынша бұл орган:

а) биологиялық әртүрлілік жағдайына ғылыми және техникалық баға береді;

b) осы Конвенцияның ережелеріне сәйкес қабылданған шаралар түрлерінің салдарларын ғылыми және техникалық бағалауды дайындайды;

с) биологиялық әртүрлілікті сақтау және орнықты пайдалану саласындағы жаңа, тиімді және ең қазіргі заманғы технологиялар мен "ноу-хау" анықтайды және мұндай технологияларды әзірлеуге және/немесе беруге жәрдемдесу жолдары мен құралдары туралы ұсынымдар шығарады;

d) биологиялық әртүрлілікті сақтаумен және орнықты пайдаланумен байланысты зерттеулер мен әзірлемелер саласында ғылыми бағдарламалар және халықаралық ынтымақтастық бойынша консультация береді;

е) Тараптар Конференциясының органы және оның көмекші органдары алдына қойылуы мүмкін ғылыми, техникалық, технологиялық және әдіснамалық сипаттағы сұрақтарға жауап береді.

3. Орган функцияларын, жүргізу шеңберін, ұйымдастырылуы мен оның қызметінің сипатын Тараптар Конференциясы нақтылауы мүмкін.

26-бап. Баяндамалар

Әрбір Уағдаласушы Тарап Тараптар Конференциясы айқындайтын мерзім бойынша Тараптар Конференциясына осы Конференцияның ережелерін жүзеге асыру үшін ол қабылдаған шаралар туралы және осы Конвенцияның мақсаттарына қол жеткізу көзқарасы бойынша олардың тиімділігі туралы баяндамалар дайындайды.

27-бап. Дауларды реттеу

1. Уағдаласушы Тараптар арасында осы Конвенцияны түсіндіруге немесе қолдануға қатысты дау туындаған жағдайда мүдделі тараптар дауды келіссөздер жолымен реттеуге ұмтылады.

2. Егер мүдделі тараптар келіссөздер арқылы келіссөзге қол жеткізбесе, олар үшінші тараптың қайырымды қызметтеріне бірігіп немесе оған делдалдық туралы өтінішпен жүгінуі мүмкін.

3. Осы Конвенцияны ратификациялау, қабылдау, мақұлдау немесе оған қосылу кезінде немесе одан кейінгі кез келген уақытта мемлекет немесе өңірлік экономикалық ықпалдасу ұйымы Депозитарийге жоғарыдағы 1-тармақтың немесе 2-тармақтың ережелеріне сәйкес шешілмеген дауға қатысты олар дауды реттеудің міндетті болатын мынадай:

а) II Қосымшаның 1-бөлігінде жазылған рәсімге сәйкес төрелік талқылау;

b) дауды Халықаралық Сотқа беру құралдарының бірін немесе екеуін де танитыны туралы жазбаша өтініш жібереді.

4. Егер дау Тараптары жоғарыдағы 3-тармаққа сәйкес сол бір ғана немесе рәсімдердің кез келгенін қабылдамаса, онда дау, егер тараптар өзгеше уағдаласпаса II қосымшаның 2-бөлігіне сәйкес келісу рәсімі негізінде қаралады.

5. Осы баптың ережелері, егер бұл хаттамада өзгеше көзделмесе кез келген хаттамаға қатысты қолданылады.

28-бап. Хаттамаларды қабылдау

1. Уағдаласушы Тараптар осы Конвенцияға хаттамаларды әзірлеуде және қабылдауда ынтымақтастықта болады.

2. Хаттамалар Тараптар Конференциясының мәжілісінде қабылданады.

3. Кез келген ұсынылған хаттаманың мәтінін Уағдаласушы Тарапқа Хатшылық кем дегенде мұндай мәжілісті өткізгенге дейін алты ай бұрын жібереді.

29-бап. Конвенцияға немесе хаттамаларға түзетулер

1. Кез келген Уағдаласушы Тарап осы Конвенцияға түзетулер ұсына алады. Хаттаманың кез келген Уағдаласушы Тарабы осы хаттамаға түзетулер ұсына алады.

2. Осы Конвенцияға түзетулер Тараптар Конвенциясының мәжілісінде қабылданады. Кез келген хаттамаға түзетулер тиісті хаттама Тараптарының мәжілісінде қабылданады. Егер, бұл хаттамада өзгеше көзделмесе, осы Конвенцияға немесе кез келген хаттамаға ұсынылған кез келген түзету мәтінін Хатшылық қаралатын құжаттың Тараптарына оны қабылдау ұсынылатын мәжілісті өткізгенге дейін кемінде алты ай бұрын жібереді. Хатшылық Тараптарға осы Конвенцияға қол қойғандардың ұсынылған түзетулер мәтінін де мәлімет үшін жібереді.

3. Тараптар осы Конвенцияға немесе кез келген хаттамаға ұсынылатын кез келген түзетулерге қатысты ымыралық негізінде келісімге қол жеткізу үшін барлық күшін салады. Егер ымыраға қол жеткізу үшін барлық мүмкіндіктер түгесіліп, ал келісімге қол жеткізілмесе, онда соңғы құрал ретінде түзету мәжіліске қатысушылардың және қаралатын құжат Тараптарының дауыс беруіне қатынасатындар дауыстарының үштен екісі болатын басымдықпен қабылданады және Депозитарий ратификациялау, қабылдау немесе мақұлдау үшін барлық Тараптарға жібереді.

4. Депозитарий түзетулерді ратификациялау немесе мақұлдау туралы хабарламаны жазбаша нысанда алады. Жоғарыдағы 3-тармаққа сәйкес қабылданатын түзетулер, егер хаттамада өзгеше көзделмесе олармен келіскен Тараптар үшін осы Конвенцияның Уағдаласушы Тараптарының немесе осы хаттама Тараптарының кем дегенде үштен екісі ратификациялау, қабылдау немесе мақұлдау туралы құжаттарды сақтауға тапсырғаннан кейін тоқсаныншы күні күшіне енеді. Бұдан кейін түзетулер кез келген басқа Тарап үшін бұл Тарап бұл түзетулерді ратификациялау, қабылдау немесе мақұлдау туралы құжатты сақтауға тапсырғаннан кейін тоқсаныншы күні күшіне енеді.

5. Осы баптың мақсаттары үшін "Тараптар дауысына қатысушылар және қатысатындар" деген сөз тіркесі қатынасатын және "қолдап" немесе "қарсы" дауыс беретін Тараптарды білдіреді.

30-бап. Қосымшаларды қабылдау және оларға түзетулер
енгізу

1. Осы Конвенцияға немесе кез келген хаттамаға қосымша тиісінше осы Конвенцияның немесе осындай хаттаманың ажырамас бөлігі болып табылады, және егер тікелей өзгеше көзделмесе, онда оны Конвенцияға немесе оның хаттамасына сілтеме бір мезгілде оның кез келген қосымшасына сілтемені білдіреді. Мұндай қосымшалар рәсімдік, ғылыми, техникалық және әкімшілік мәселелермен шектеледі.

2. Егер қандай да бір хаттамада оның қосымшасына қатысты өзгеше көзделмесе, онда осы Конвенцияға толықтырма қосымшалар немесе кез келген хаттамаға қосымшаларды ұсынудың, қабылдаудың және күшіне енуінің мынадай рәсімдері қолданылады:

а) осы Конвенцияға немесе кез келген хаттамаға 29-бапта жазылған рәсімге сәйкес ұсынылатын және қабылданатын қосымша;

b) өзі Тарабы болып табылатын осы Конвенцияға толықтырма қосымшаны немесе кез келген хаттамаға қосымшаны қабылдай алмайтын кез келген Тарап Депозитарийге Депозитарий оны қабылдағаны туралы хабарлаған күннен бастап бір жыл ішінде бұл туралы жазбаша нысанда хабарлайды. Депозитарий олар алған мұндай кез келген хабарламалар туралы барлық Тараптарға дереу хабарлайды.
Кез келген Тарап кез келген уақытта қарсы болу туралы бұрын жіберілген мәлімдемені кез келген уақытта алып тастай алады, бұдан соң қосымша төмендегі с) тармақшасының ережелері сақталған кезде бұл Тарап үшін күшіне енеді;

с) Депозитарийдің хабарламаны қабылдағаны туралы күннен бастап бір жыл өткен соң қосымша оны Конвенцияның немесе кез келген тиісті хаттаманың жоғарыдағы b) тармақшасының ережелеріне сәйкес хабарлама ұсынбаған барлық Тараптары үшін күшіне енеді.

3. Осы Конвенцияға қосымшаға немесе кез келген хаттамаға түзетулерді ұсыну, қабылдау және күшіне енуі Конвенцияға қосымшалардың немесе кез келген хаттамаға қосымшаның ұсынысы, қабылдануы және күшіне енуі үшін белгіленген соған ұқсас рәсіммен реттеледі.

4. Егер толықтырма қосымша немесе қосымшаға түзету осы Конвенцияға немесе кез келген хаттамаға түзету енгізумен байланысты болса, онда мұндай толықтырма қосымша немесе түзету оны Конвенцияға немесе тиісті хаттамаға түзетулер күшіне енгеннен кейін ғана күшіне енеді.

31-бап. Дауыс құқығы

1. Төмендегі 2-тармақта көзделген жағдайларды қоспағанда осы Конвенцияның немесе кез келген хаттаманың әрбір Уағдаласушы Тарабының бір дауысы болады.

2. Олардың құзыреті салаларына кіретін мәселелерде өңірлік экономикалық ықпалдасу ұйымы Конвенцияның немесе тиісті хаттаманың Уағдаласушы Тараптары болып табылатын олардың мүше мемлекеттерінің санына тек дауыстар санына ие бола отырып, өзінің дауыс құқығын жүзеге асырады. Мұндай ұйымдар өзінің құқығын жүзеге асырады және керісінше жүзеге асырмайды.

32-бап. Осы Конвенция мен оның хаттамалар арасындағы
байланыс

1. Мемлекет немесе өңірлік экономикалық ықпалдасу ұйымы, тек егер ол сол уақытта осы Конвенцияның Уағдаласушы Тарабы болып табылатын немесе болатын жағдайда ғана қандай бір хаттаманың Тарабы бола алады.

2. Кез келген хаттамаға сәйкес шешімдерді бұл хаттаманың Тараптары ғана қабылдайды. Хаттаманы ратификацияламаған, қабылдамаған немесе мақұлдамаған кез келген Уағдаласушы тарап бұл хаттама Тараптарының кез келген мәжілісіне бақылаушы ретінде қатыса алады.

33-бап. Қол қою

Осы Конвенция барлық мемлекеттер мен кез келген өңірлік экономикалық ықпалдасу ұйымдары Рио-де-Жанейрода 1992 жылғы 5 маусымнан 1992 жылғы 14 маусымды қоса алғанда, сондай-ақ Біріккен Ұлттар Бірлестігінің Орталық мекемелерінде Нью-Йоркте 1992 жылғы 15 маусымнан 1993 жылғы 4 шілдені қоса алғанда қол қою үшін ашылған.

34-бап. Ратификациялау, қабылдау немесе мақұлдау

1. Осы Конвенцияны және кез келген хаттаманы мемлекеттер мен өңірлік экономикалық ықпалдасу ұйымдары ратификациялауы, қабылдауы немесе мақұлдауы тиіс. Ратификациялау, қабылдау немесе мақұлдау туралы құжаттар Депозитарийге сақтауға тапсырылады.

2. Осы Конвенцияның немесе кез келген хаттаманың Уағдаласушы тарабы болатын сол уақытта оның бірде бір мүше мемлекеттері Уағдаласушы Тарап болып табылмайтын жоғарыдағы 1-тармақта айтылған кез келген ұйым тиісінше осы Конвенциядан немесе хаттамадан туындайтын барлық міндеттермен байланысты болады. Мұндай ұйымның бір немесе бірнеше мүше мемлекеттері Конвенцияның немесе тиісті хаттаманың Уағдаласушы Тараптары болып табылған жағдайда, бұл ұйым мен оның мүше мемлекеттері тиісті Конвенциядан немесе хаттамадан туындайтын өз міндеттемелерін орындау жөніндегі тиісті міндеттерге қатысты шешім қабылдайды. Мұндай жағдайларда ұйым және мүше мемлекеттер Конвенциядан немесе тиісті хаттамадан туындайтын құқықтарды бір мезгілде жүзеге асыра алмайды.

3. 1-тармақта айтылған Ұйымдар өздерінің ратификациялау, қабылдау немесе мақұлдау туралы құжаттарында Конвенциямен немесе тиісті хаттамамен реттелетін мәселелерге қатысты өз құзыреті саласы туралы мәлімдейді. Бұл ұйымдар Депозитарийге олардың құзыреті саласындағы кез келген тиісті өзгеріс туралы да хабарлайды.

35-бап. Қосылу

1. Осы Конвенция мен кез келген хаттама Конвенция немесе хаттама қол қою үшін жабылған күннен бастап мемлекеттердің және өңірлік экономикалық ықпалдасу ұйымдарының қосылуы үшін ашық. Қосылу туралы құжаттар Депозитарийге сақтауға тапсырылады.

2. Жоғарыдағы 1-тармақта айтылған ұйымдар қосылу туралы өз құжаттарында Конвенциямен немесе тиісті хаттамалармен реттелетін мәселелерге қатысты өз құзыреті саласы туралы мәлімдейді.
Бұл ұйымдар Депозитарийге кез келген тиісті өзгерістер туралы да хабарлайды.

3. 34-баптың 2-тармағының ережелері осы Конвенцияға немесе кез келген хаттамаға қосылатын өңірлік экономикалық ықпалдасу ұйымдарына қатысты қолданылады.

36-бап. Күшіне енуі

1. Осы Конвенция ратификациялау, қабылдау, мақұлдау немесе қосылу туралы отызыншы құжатты сақтауға тапсырған күннен бастап тоқсаныншы күні күшіне енеді.

2. Кез келген хаттама бұл хаттамада көрсетілген ратификациялау, қабылдау, мақұлдау немесе қосылу туралы құжаттардың мұндай санын сақтауға тапсырған күннен бастап тоқсаныншы күні күшіне енеді.

3. Осы Конвенцияны ратификациялайтын, қабылдайтын немесе мақұлдайтын не оған қосылатын әрбір Уағдаласушы Тарап үшін ратификациялау, қабылдау, мақұлдау немесе қосылу туралы отызыншы құжатты сақтауға тапсырғаннан кейін Конвенция мұндай Уағдаласушы тараптың өзінің ратификациялау, қабылдау, мақұлдау немесе қосылу туралы құжатын сақтауға тапсырғаннан кейінгі тоқсаныншы күні күшіне енеді.

4. Егер онда өзгеше көзделмесе, кез келген хаттама бұл хаттаманы ратификациялайтын, қабылдайтын немесе мақұлдайтын Уағдаласушы Тарап үшін жоғарыдағы 2-тармаққа сәйкес ол күшіне енгеннен кейін бұл Уағдаласушы Тарап өзінің ратификациялау, қабылдау, мақұлдау немесе қосылу туралы құжатын сақтауға өткізген күннен кейін тоқсаныншы күні немесе қайсысы күшіне енетіндігіне қарай бұл Уағдаласушы Тарап үшін Конвенция күшіне енетін күні күшіне енеді.

5. Жоғарыдағы 1 және 2-тармақтардың мақсаттары үшін өңірлік экономикалық ықпалдасу ұйымы сақтауға тапсырған кез келген құжат мұндай ұйымға мүше мемлекеттер сақтауға тапсырған құжаттарға қосымша ретінде қаралмауы тиіс.

37-бап. Ескертпелер

Осы Конвенцияға ешқандай ескертпелерге жол берілмейді.

38-бап. Шығу

1. Кез келген Уағдаласушы Тарап үшін Конвенция күшіне енген күннен бастап екі жыл өткен соң кез келген уақытта бұл Уағдаласушы Тарап Депозитарийге жазбаша хабарлама жібере отырып, Конвенциядан шыға алады.

2. Кез келген мұндай шығу Депозитарий хабарлама алған күннен бастап бір жыл өткен соң немесе шығу туралы хабарламада көрсетілген барынша кештеу мерзімде күшіне енеді.

3. Осы Конвенциядан шығатын кез келген Уағдаласушы Тарап ол Тарабы болып табылатын кез келген хаттамадан да шыққан болып есептеледі.

39-бап. Уақытша қаржыландыру тәртібі

21-баптың ережелеріне сәйкес оның толық қайта құрылуы жағдайында, Біріккен Ұлттар Ұйымының Даму бағдарламасының Жаһандық қоршаған орта қоры, Біріккен Ұлттар Ұйымының Қоршаған орта жөніндегі бағдарламасы мен Халықаралық Қайта құру және даму банкі осы Конвенция мен Тараптар Конференциясының бірінші мәжілісі арасындағы кезеңде уақытша негізде немесе әзірге Тараптар Конференциясы 21-бапқа сәйкес мұндай ұйымдық құрылымды айқындаған мерзімге дейін 21-бапта көзделген ұйымдық құрылым болып табылады.

40-бап. Хатшылыққа қатысты уақытша іс-шаралар

Құруды Біріккен Ұлттар Ұйымының Қоршаған орта жөніндегі Бағдарламасының Атқарушы директоры қамтамасыз ететін Хатшылық осы Конвенцияның күшіне енуі мен Тараптар Конференциясының бірінші мәжілісі арасындағы кезеңде уақытша негізде 24-баптың 2-тармағында көзделген Хатшылық болып табылады.

41-бап. Депозитарий

Осы Конвенцияның депозитарийі функциялары мен кез келген хаттамаларды Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Хатшысы орындайды.

42-бап. Дәлме-дәл мәтіндер

Мәтіндері араб, испан, қытай, орыс және француз тілдеріндегі осы Конвенцияның түпнұсқасы тең дәлме-дәл болып табылады және Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Хатшысына сақтауға беріледі.
Тиісті түрде бұған өкілеттік берілген төменде қол қойғандар осыны РАСТАЙ ОТЫРЫП, осы Конвенцияға қол қойды. Рио-де-Жанейрода бір мың тоғыз жүз тоқсан екінші жылы бесінші маусымда жасалды.

1-қосымша

АЙҚЫНДАМА ЖӘНЕ МОНИТОРИНГ

1. Әртүрліліктің жоғары деңгейімен, эндемикалық немесе қауіп төнген түрлердің көп мөлшерімен сипатталатын немесе жабайы тірі табиғатты қамтитын; қоныс аударатын түрлер үшін қажет; әлеуметтік, экономикалық, мәдени немесе ғылыми маңызы бар; немесе репрезентативтік немесе бірегей сипаты бар немесе негізгі эволюциялық немесе басқа биологиялық процестермен байланысты экожүйелер мен мекендеу орындары.

2. Қауіп төнген; қолға үйретілген немесе өсірілетін түрлердің жабайы туыстық түрлерін білдіретін; медициналық, ауылшаруашылық немесе өзге экономикалық құндылығы бар, немесе әлеуметтік, ғылыми немесе мәдени маңызы бар, немесе биологиялық әртүрлілікті сақтау және орнықты пайдалану саласындағы зерттеулер үшін, мәселен, индикатор-түрлер ретінде маңызды рөл атқаратын түрлер мен қауымдастықтар; және

3. Әлеуметтік, ғылыми немесе экономикалық маңызы бар сипатталған геномдар мен гендер.

БІРІККЕН ҰЛТТАР ҰЙЫМЫНЫҢ ҚОРШАҒАН ОРТА ЖӘНЕ ДАМУ
ЖӨНІНДЕГІ КОНФЕРЕНЦИЯСЫ БАРЫСЫНДА БИОЛОГИЯЛЫҚ ӘРТҮРЛІЛІК
ТУРАЛЫ КОНВЕНЦИЯҒА ҚОЛ ҚОЙҒАН ТАРАПТАР

(Рио-де-Жанейро, 1992 жылғы 3-14 маусым)

Конвенцияға қол қойған Тарап Қол қойылған күн

1. Антигуа және Барбуда                     1992 жылғы 5 маусым
2. Австралия                                1992 жылғы 5 маусым
3. Бангладеш                                1992 жылғы 5 маусым
4. Бельгия                                  1992 жылғы 5 маусым
5. Бразилия                                 1992 жылғы 5 маусым
6. Финляндия                                1992 жылғы 5 маусым
7. Үндістан                                 1992 жылғы 5 маусым
8. Индонезия                                1992 жылғы 5 маусым
9. Италия                                   1992 жылғы 5 маусым
10. Лихтенштейн                             1992 жылғы 5 маусым
11. Молдова Республикасы                    1992 жылғы 5 маусым
12. Науру                                   1992 жылғы 5 маусым
13. Нидерланды                              1992 жылғы 5 маусым
14. Пакистан                                1992 жылғы 5 маусым
15. Польша                                  1992 жылғы 5 маусым
16. Румыния                                 1992 жылғы 5 маусым
17. Ботсвана                                1992 жылғы 8 маусым
18. Мадагаскар                              1992 жылғы 8 маусым
19. Швеция                                  1992 жылғы 8 маусым
20. Тувалу                                  1992 жылғы 8 маусым
21. Югославия                               1992 жылғы 8 маусым
22. Бахрейн                                 1992 жылғы 9 маусым
23. Эквадор                                 1992 жылғы 9 маусым
24. Египет                                  1992 жылғы 9 маусым
25. Қазақстан                               1992 жылғы 9 маусым
26. Кувейт                                  1992 жылғы 9 маусым
27. Люксембург                              1992 жылғы 9 маусым
28. Норвегия                                1992 жылғы 9 маусым
29. Судан                                   1992 жылғы 9 маусым
30. Уругвай                                 1992 жылғы 9 маусым
31. Бануату                                 1992 жылғы 9 маусым
32. Кот-д'Ивуар                             1992 жылғы 10 маусым
33. Эфиопия                                 1992 жылғы 10 маусым
34. Исландия                                1992 жылғы 10 маусым
35. Малави                                  1992 жылғы 10 маусым
36. Маврикий                                1992 жылғы 10 маусым
37. Оман                                    1992 жылғы 10 маусым
38. Руанда                                  1992 жылғы 10 маусым
39. Сан-Марино                              1992 жылғы 10 маусым
40. СейшельАралдары                         1992 жылғы 10 маусым
41. Шри-Ланка                               1992 жылғы 10 маусым
42. Беларусь                                1992 жылғы 11 маусым
43. Бутан                                   1992 жылғы 11 маусым
44. Бурунди                                 1992 жылғы 11 маусым
45. Канада                                  1992 жылғы 11 маусым
46. Қытай                                   1992 жылғы 11 маусым
47. Комор Аралдары                          1992 жылғы 11 маусым
48. Конго                                   1992 жылғы 11 маусым
49. Хорватия                                1992 жылғы 11 маусым
50. Корей Халық-Демократиялық               1992 жылғы 11 маусым
Республикасы
51. Израиль                                 1992 жылғы 11 маусым
52. Ямайка                                  1992 жылғы 11 маусым
53. Иордания                                1992 жылғы 11 маусым
54. Кения                                   1992 жылғы 11 маусым
55. Латвия                                  1992 жылғы 11 маусым
56. Лесото                                  1992 жылғы 11 маусым
57. Литва                                   1992 жылғы 11 маусым
58. Монако                                  1992 жылғы 11 маусым
59. Мьянма                                  1992 жылғы 11 маусым
60. Нигер                                   1992 жылғы 11 маусым
61. Катар                                   1992 жылғы 11 маусым
62. Тринидад және Тобаго                    1992 жылғы 11 маусым
63. Түркия                                  1992 жылғы 11 маусым
64. Украина                                 1992 жылғы 11 маусым
65. Біріккен Араб Әмірліктері               1992 жылғы 11 маусым
66. Заир                                    1992 жылғы 11 маусым
67. Замбия                                  1992 жылғы 11 маусым
68. Ауғанстан                               1992 жылғы 12 маусым
69. Ангола                                  1992 жылғы 12 маусым
70. Аргентина                               1992 жылғы 12 маусым
71. Әзірбайжан                              1992 жылғы 12 маусым
72. Багам Аралдары                          1992 жылғы 12 маусым
73. Барбадос                                1992 жылғы 12 маусым
74. Болгария                                1992 жылғы 12 маусым
75. Буркина-Фасо                            1992 жылғы 12 маусым
76. Кабо-Верде                              1992 жылғы 12 маусым
77. Чад                                     1992 жылғы 12 маусым
78. Колумбия                                1992 жылғы 12 маусым
79. Кук Аралдары                            1992 жылғы 12 маусым
80. Куба                                    1992 жылғы 12 маусым
81. Кипр                                    1992 жылғы 12 маусым
82. Дания                                   1992 жылғы 12 маусым
83. Эстония                                 1992 жылғы 12 маусым
84. Габон                                   1992 жылғы 12 маусым
85. Гамбия                                  1992 жылғы 12 маусым
86. Германия                                1992 жылғы 12 маусым
87. Гана                                    1992 жылғы 12 маусым
88. Греция                                  1992 жылғы 12 маусым
89. Гвинея                                  1992 жылғы 12 маусым
90. Гвинея-Бисау                            1992 жылғы 12 маусым
91. Ливан                                   1992 жылғы 12 маусым
92. Либерия                                 1992 жылғы 12 маусым
93. Малайзия                                1992 жылғы 12 маусым
94. Мальдив Аралдары                        1992 жылғы 12 маусым
95. Мальта                                  1992 жылғы 12 маусым
96. Маршалл Аралдары                        1992 жылғы 12 маусым
97. Мавритания                              1992 жылғы 12 маусым
98. Микронезия                              1992 жылғы 12 маусым
99. Моңғолия                                1992 жылғы 12 маусым
100. Мозамбик                               1992 жылғы 12 маусым
101. Намибия                                1992 жылғы 12 маусым
102. Непал                                  1992 жылғы 12 маусым
103. Жаңа Зеландия                          1992 жылғы 12 маусым
104. Парагвай                               1992 жылғы 12 маусым
105. Перу                                   1992 жылғы 12 маусым
106. Филиппины                              1992 жылғы 12 маусым
107. Сент-Китс және Невис                   1992 жылғы 12 маусым
108. Самоа                                  1992 жылғы 12 маусым
109. Сан-Томе және Принсипи                 1992 жылғы 12 маусым
110. Свазиленд                              1992 жылғы 12 маусым
111. Швейцария                              1992 жылғы 12 маусым
112. Таиланд                                1992 жылғы 12 маусым
113. Того                                   1992 жылғы 12 маусым
114. Уганда                                 1992 жылғы 12 маусым
115. Ұлыбритания мен Солтүстік Ирландия
Біріккен Корольдігі                         1992 жылғы 12 маусым
116. Танзания Біріккен Республикасы         1992 жылғы 12 маусым
117. Венесуэла                              1992 жылғы 12 маусым
118. Йемен                                  1992 жылғы 12 маусым
119. Зимбабве                               1992 жылғы 12 маусым
120. Алжир                                  1992 жылғы 13 маусым
121. Армения                                1992 жылғы 13 маусым
122. Австрия                                1992 жылғы 13 маусым
123. Белиз                                  1992 жылғы 13 маусым
124. Бенин                                  1992 жылғы 13 маусым
125. Боливия                                1992 жылғы 13 маусым
126. Орталық Африка Республикасы            1992 жылғы 13 маусым
127. Чили                                   1992 жылғы 13 маусым
128. Коста-Рика                             1992 жылғы 13 маусым
129. Джибути                                1992 жылғы 13 маусым
130. Доминикан Республикасы                 1992 жылғы 13 маусым
131. Сальвадор                              1992 жылғы 13 маусым
132. Европалық Экономикалық Қауымдастығы    1992 жылғы 13 маусым
133. Франция                                1992 жылғы 13 маусым
134. Гватемала                              1992 жылғы 13 маусым
135. Гайана                                 1992 жылғы 13 маусым
136. Гаити                                  1992 жылғы 13 маусым
137. Венгрия                                1992 жылғы 13 маусым
138. Гондурас                               1992 жылғы 13 маусым
139. Ирландия                               1992 жылғы 13 маусым
140. Жапония                                1992 жылғы 13 маусым
141. Мексика                                1992 жылғы 13 маусым
142. Марокко                                1992 жылғы 13 маусым
143. Никарагуа                              1992 жылғы 13 маусым
144. Нигерия                                1992 жылғы 13 маусым
145. Панама                                 1992 жылғы 13 маусым

О ратификации Картахенского протокола по биобезопасности к Конвенции о биологическом разнообразии

КАРТАХЕНСКИЙ ПРОТОКОЛ ПО БИОБЕЗОПАСНОСТИ К КОНВЕНЦИИ О БИОЛОГИЧЕСКОМ РАЗНООБРАЗИИ

КАРТАХЕНСКИЙ ПРОТОКОЛ ПО БИОБЕЗОПАСНОСТИ К КОНВЕНЦИИ О БИОЛОГИЧЕСКОМ РАЗНООБРАЗИИ

Статья 1 ЦЕЛЬ

Статья 2 ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 3 ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ТЕРМИНОВ

Статья 4 СФЕРА ДЕЙСТВИЯ

Статья 5 ФАРМАЦЕВТИЧЕСКИЕ ПРЕПАРАТЫ

Статья 6 ТРАНЗИТ И ИСПОЛЬЗОВАНИЕ В ЗАМКНУТЫХ СИСТЕМАХ

Статья 7 ПРИМЕНЕНИЕ ПРОЦЕДУРЫ ЗАБЛАГОВРЕМЕННОГО ОБОСНОВАННОГО СОГЛАСИЯ

Статья 8 УВЕДОМЛЕНИЕ

Статья 9 ПОДТВЕРЖДЕНИЕ ПОЛУЧЕНИЯ УВЕДОМЛЕНИЯ

Статья 10 ПРОЦЕДУРА ПРИНЯТИЯ РЕШЕНИЙ

Статья 12 ПЕРЕСМОТР РЕШЕНИЙ

Статья 13 УПРОЩЕННАЯ ПРОЦЕДУРА

Статья 14 ДВУСТОРОННИЕ, РЕГИОНАЛЬНЫЕ И МНОГОСТОРОННИЕ СОГЛАШЕНИЯ И ДОГОВОРЕННОСТИ

Статья 15 ОЦЕНКА РИСКОВ

Статья 16 РЕГУЛИРОВАНИЕ РИСКОВ

Статья 17 НЕПРЕДНАМЕРЕННЫЕ ТРАНСГРАНИЧНЫЕ ПЕРЕМЕЩЕНИЯ И ЧРЕЗВЫЧАЙНЫЕ МЕРЫ

Статья 18 ОБРАБОТКА, ТРАНСПОРТИРОВКА, УПАКОВКА И ИДЕНТИФИКАЦИЯ

Статья 19 КОМПЕТЕНТНЫЕ НАЦИОНАЛЬНЫЕ ОРГАНЫ И НАЦИОНАЛЬНЫЕ КООРДИНАЦИОННЫЕ ЦЕНТРЫ

Статья 20 ОБМЕН ИНФОРМАЦИЕЙ И МЕХАНИЗМ ПОСРЕДНИЧЕСТВА ПО БИОБЕЗОПАСНОСТИ

Статья 21 КОНФИДЕНЦИАЛЬНАЯ ИНФОРМАЦИЯ

Статья 22 СОЗДАНИЕ ПОТЕНЦИАЛА

Статья 23 ИНФОРМИРОВАНИЕ ОБЩЕСТВЕННОСТИ И ЕЕ УЧАСТИЕ

Статья 24 ГОСУДАРСТВА, НЕ ЯВЛЯЮЩИЕСЯ СТОРОНАМИ

Статья 25 НЕЗАКОННЫЕ ТРАНСГРАНИЧНЫЕ ПЕРЕМЕЩЕНИЯ

Статья 26 СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКИЕ СООБРАЖЕНИЯ

Статья 27 ОТВЕТСТВЕННОСТЬ И ВОЗМЕЩЕНИЕ

Статья 28 МЕХАНИЗМ ФИНАНСИРОВАНИЯ И ФИНАНСОВЫЕ РЕСУРСЫ

Статья 29 КОНФЕРЕНЦИЯ СТОРОН, ВЫСТУПАЮЩАЯ В КАЧЕСТВЕ СОВЕЩАНИЯ СТОРОН НАСТОЯЩЕГО ПРОТОКОЛА

Статья 30 ВСПОМОГАТЕЛЬНЫЕ ОРГАНЫ

Статья 31 СЕКРЕТАРИАТ

Статья 32 СВЯЗЬ С КОНВЕНЦИЕЙ

Статья 33 МОНИТОРИНГ И ОТЧЕТНОСТЬ

Статья 34 СОБЛЮДЕНИЕ

Статья 35 ОЦЕНКА И ОБЗОР

Статья 36 ПОДПИСАНИЕ

Статья 37 ВСТУПЛЕНИЕ В СИЛУ

Статья 38 ОГОВОРКИ

Статья 39 ВЫХОД

Статья 40 АУТЕНТИЧНЫЕ ТЕКСТЫ

Приложение I ИНФОРМАЦИЯ, ТРЕБУЕМАЯ В РАМКАХ УВЕДОМЛЕНИЙ В СООТВЕТСТВИИ СО СТАТЬЯМИ 8, 10 И 13

Приложение III ОЦЕНКА РИСКОВ

Конвенция "О биологическом разнообразии" (Рио-де-Жанейро. 5 июня 1992 года)

Преамбула

ОПРЕДЕЛЕНИЕ И МОНИТОРИНГ

Биологиялық әртүрлілік туралы конвенцияға биологиялық қауіпсіздік жөніндегі Картахен хаттамасын ратификациялау туралы

КАРТАХЕНСКИЙ ПРОТОКОЛ ПО БИОБЕЗОПАСНОСТИ
К КОНВЕНЦИИ О БИОЛОГИЧЕСКОМ РАЗНООБРАЗИИ

КАРТАХЕНСКИЙ ПРОТОКОЛ ПО БИОБЕЗОПАСНОСТИ
К КОНВЕНЦИИ О БИОЛОГИЧЕСКОМ РАЗНООБРАЗИИ

Статья 1
ЦЕЛЬ

Статья 2
ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 3
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ТЕРМИНОВ

Статья 4
СФЕРА ДЕЙСТВИЯ

Статья 5
ФАРМАЦЕВТИЧЕСКИЕ ПРЕПАРАТЫ

Статья 6
ТРАНЗИТ И ИСПОЛЬЗОВАНИЕ В ЗАМКНУТЫХ
СИСТЕМАХ

Статья 7
ПРИМЕНЕНИЕ ПРОЦЕДУРЫ ЗАБЛАГОВРЕМЕННОГО
ОБОСНОВАННОГО СОГЛАСИЯ

Статья 8
УВЕДОМЛЕНИЕ

Статья 9
ПОДТВЕРЖДЕНИЕ ПОЛУЧЕНИЯ УВЕДОМЛЕНИЯ

Статья 10
ПРОЦЕДУРА ПРИНЯТИЯ РЕШЕНИЙ

Статья 12
ПЕРЕСМОТР РЕШЕНИЙ

Статья 13
УПРОЩЕННАЯ ПРОЦЕДУРА

Статья 14
ДВУСТОРОННИЕ, РЕГИОНАЛЬНЫЕ И МНОГОСТОРОННИЕ
СОГЛАШЕНИЯ И ДОГОВОРЕННОСТИ

Статья 15
ОЦЕНКА РИСКОВ

Статья 16
РЕГУЛИРОВАНИЕ РИСКОВ

Статья 17
НЕПРЕДНАМЕРЕННЫЕ ТРАНСГРАНИЧНЫЕ ПЕРЕМЕЩЕНИЯ
И ЧРЕЗВЫЧАЙНЫЕ МЕРЫ

Статья 18
ОБРАБОТКА, ТРАНСПОРТИРОВКА, УПАКОВКА
И ИДЕНТИФИКАЦИЯ

Статья 19
КОМПЕТЕНТНЫЕ НАЦИОНАЛЬНЫЕ ОРГАНЫ И НАЦИОНАЛЬНЫЕ
КООРДИНАЦИОННЫЕ ЦЕНТРЫ

Статья 20
ОБМЕН ИНФОРМАЦИЕЙ И МЕХАНИЗМ ПОСРЕДНИЧЕСТВА
ПО БИОБЕЗОПАСНОСТИ

Статья 21
КОНФИДЕНЦИАЛЬНАЯ ИНФОРМАЦИЯ

Статья 22
СОЗДАНИЕ ПОТЕНЦИАЛА

Статья 23
ИНФОРМИРОВАНИЕ ОБЩЕСТВЕННОСТИ И ЕЕ УЧАСТИЕ

Статья 24
ГОСУДАРСТВА, НЕ ЯВЛЯЮЩИЕСЯ СТОРОНАМИ

Статья 25
НЕЗАКОННЫЕ ТРАНСГРАНИЧНЫЕ ПЕРЕМЕЩЕНИЯ

Статья 26
СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКИЕ СООБРАЖЕНИЯ

Статья 27
ОТВЕТСТВЕННОСТЬ И ВОЗМЕЩЕНИЕ

Статья 28
МЕХАНИЗМ ФИНАНСИРОВАНИЯ И ФИНАНСОВЫЕ РЕСУРСЫ

Статья 29
КОНФЕРЕНЦИЯ СТОРОН, ВЫСТУПАЮЩАЯ В КАЧЕСТВЕ
СОВЕЩАНИЯ СТОРОН НАСТОЯЩЕГО ПРОТОКОЛА

Статья 30
ВСПОМОГАТЕЛЬНЫЕ ОРГАНЫ

Статья 31
СЕКРЕТАРИАТ

Статья 32
СВЯЗЬ С КОНВЕНЦИЕЙ

Статья 33
МОНИТОРИНГ И ОТЧЕТНОСТЬ

Статья 34
СОБЛЮДЕНИЕ

Статья 35
ОЦЕНКА И ОБЗОР

Статья 36
ПОДПИСАНИЕ

Статья 37
ВСТУПЛЕНИЕ В СИЛУ

Статья 38
ОГОВОРКИ

Статья 39
ВЫХОД

Статья 40
АУТЕНТИЧНЫЕ ТЕКСТЫ

Приложение I
ИНФОРМАЦИЯ, ТРЕБУЕМАЯ В РАМКАХ УВЕДОМЛЕНИЙ
В СООТВЕТСТВИИ СО СТАТЬЯМИ 8, 10 И 13

Приложение III
ОЦЕНКА РИСКОВ

Конвенция
"О биологическом разнообразии"
(Рио-де-Жанейро. 5 июня 1992 года)