О ратификации Киотского протокола к Рамочной конвенции Организации Объединенных Наций об изменении климата

Закон Республики Казахстан от 26 марта 2009 года № 144-IV

Ратифицировать Киотский протокол к Рамочной конвенции Организации Объединенных Наций об изменении климата, подписанный в Нью-Йорке 12 марта 1999 года.

Президент
Республики Казахстан Н. Назарбаев

КИОТСКИЙ ПРОТОКОЛ К РАМОЧНОЙ КОНВЕНЦИИ ОРГАНИЗАЦИИ
ОБЪЕДИНЕННЫХ НАЦИЙ ОБ ИЗМЕНЕНИИ КЛИМАТА

Стороны настоящего Протокола,
являясь Сторонами Рамочной конвенции Организации Объединенных Наций об изменении климата, далее упоминаемой как "Конвенция",
в целях достижения окончательной цели Конвенции, как она изложена в статье 2 ,
ссылаясь на положения Конвенции,
руководствуясь статьей 3 Конвенции,
во исполнение Берлинского мандата, принятого в решении 1/СР.1 Конференции Сторон Конвенции на ее первой сессии,
договорились о следующем:

Статья 1

Для целей настоящего Протокола применяются определения, содержащиеся в статье 1 Конвенции. Кроме того:
1. "Конференция Сторон" означает Конференцию Сторон Конвенции.
2. "Конвенция" означает Рамочную конвенцию Организации Объединенных Наций об изменении климата, принятую в Нью-Йорке 9 мая 1992 года.
3. "Межправительственная группа экспертов по изменению климата" означает Межправительственную группу экспертов по изменению климата, учрежденную совместно Всемирной метеорологической организацией и Программой Организации Объединенных Наций по окружающей среде в 1988 году.
4. "Монреальский протокол" означает Монреальский протокол по веществам, разрушающим озоновый слой, принятый в Монреале 16 сентября 1987 года, с внесенными в него впоследствии изменениями и поправками.
5. "Присутствующие и участвующие в голосовании Стороны" означают Стороны, присутствующие и голосующие за или против.
6. "Сторона" означает, если из контекста не следует иное, Сторону настоящего Протокола.
7. "Сторона, включенная в приложение I", означает Сторону, включенную в приложение I к Конвенции с поправками, которые могут быть в него внесены, или Сторону, которая представила уведомление в соответствии с пунктом 2g статьи 4 Конвенции.

Статья 2

1. Каждая Сторона, включенная в приложение I, при выполнении своих определенных количественных обязательств по ограничению и сокращению выбросов в соответствии со статьей 3 , в целях поощрения устойчивого развития:
а) осуществляет и/или далее разрабатывает в соответствии со своими национальными условиями такие политику и меры, как:
i) повышение эффективности использования энергии в соответствующих секторах национальной экономики;
ii) охрана и повышение качества поглотителей и накопителей парниковых газов, не регулируемых Монреальским протоколом, с учетом своих обязательств по соответствующим международным природоохранным соглашениям; содействие рациональным методам ведения лесного хозяйства, облесению и лесовозобновлению на устойчивой основе;
iii) поощрение устойчивых форм сельского хозяйства в свете соображений, связанных с изменением климата;
iv) проведение исследовательских работ, содействие внедрению, разработка и более широкое использование новых и возобновляемых видов энергии, технологий поглощения диоксида углерода и инновационных экологически безопасных технологий;
v) постепенное сокращение или устранение рыночных диспропорций, фискальных стимулов, освобождений от налогов и пошлин, и субсидий, противоречащих цели Конвенции, во всех секторах - источниках выбросов парниковых газов, и применение рыночных инструментов;
vi) поощрение надлежащих реформ в соответствующих секторах в целях содействия осуществлению политики и мер, ограничивающих или сокращающих выбросы парниковых газов, не регулируемых Монреальским протоколом;
vii) меры по ограничению и/или сокращению выбросов парниковых газов, не регулируемых Монреальским протоколом, на транспорте;
viii) ограничение и/или сокращение выбросов метана путем рекуперации и использования при удалении отходов, а также при производстве, транспортировке и распределении энергии;
b) сотрудничает с другими такими Сторонами в целях повышения индивидуальной и совокупной эффективности их политики и мер, принимаемых согласно настоящей статье, в соответствии с пунктом 2е (i) статьи 4 Конвенции. С этой целью эти Стороны предпринимают шаги для распространения своего опыта и обмена информацией о таких политике и мерах, включая разработку способов повышения их сопоставимости, транспарентности и эффективности. Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, на своей первой сессии или впоследствии, как только это будет практически возможно, рассмотрит пути содействия такому сотрудничеству с учетом всей соответствующей информации.
2. Стороны, включенные в приложение I, стремятся к ограничению или сокращению выбросов парниковых газов, не регулируемых Монреальским протоколом, в результате использования бункерного топлива при воздушных и морских перевозках, действуя соответственно через Международную организацию гражданской авиации и Международную морскую организацию.
3. Стороны, включенные в приложение I, стремятся осуществлять политику и меры в соответствии с настоящей статьей таким образом, чтобы свести к минимуму неблагоприятные последствия, в том числе неблагоприятные последствия изменения климата, воздействие на международную торговлю и социальные, экологические и экономические последствия для других Сторон, в особенности для Сторон, являющихся развивающимися странами, в частности для тех, которые перечислены в пунктах 8 и 9 статьи 4 Конвенции, с учетом статьи 3 Конвенции. Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, может, когда это необходимо, предпринимать дальнейшие действия в целях содействия осуществлению положений настоящего пункта.
4. Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, если она, с учетом различных национальных условий и потенциальных последствий, примет решение о полезности координации любых политики и мер, предусмотренных в пункте 1а выше, рассматривает пути и средства налаживания координации таких политики и мер.

Статья 3

1. Стороны, включенные в приложение I, по отдельности или совместно обеспечивают, чтобы их совокупные антропогенные выбросы парниковых газов, перечисленных в приложении А, в эквиваленте диоксида углерода не превышали установленных для них количеств, рассчитанных во исполнение их определенных количественных обязательств по ограничению и сокращению выбросов, зафиксированных в приложении В, и в соответствии с положениями настоящей статьи, в целях сокращения их общих выбросов таких газов по меньшей мере на пять процентов по сравнению с уровнями 1990 года в период действия обязательств с 2008 по 2012 год.
2. Каждая Сторона, включенная в приложение I, к 2005 году добивается очевидного прогресса в выполнений своих обязательств по настоящему Протоколу.
3. Для выполнения каждой Стороной, включенной в приложение I, обязательств по настоящей статье используются чистые изменения в величине выбросов из источников и абсорбции поглотителями парниковых газов, являющиеся прямым результатом деятельности человека в области изменений в землепользовании и в лесном хозяйстве, ограниченной, начиная с 1990 года, облесением, лесовозобновлением и обезлесиванием, измеряемые как поддающиеся проверке изменения в накоплениях углерода в каждый период действия обязательств. Доклады о связанных с этими видами деятельности выбросах из источников и абсорбции поглотителями парниковых газов представляются в транспарентном и поддающемся проверке виде и рассматриваются в соответствии со статьями 7 и 8.
4. До первой сессии Конференции Сторон, действующей в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, каждая Сторона, включенная в приложение I, представляет на рассмотрение Вспомогательного органа для консультирования по научным и техническим аспектам данные для установления ее уровня накоплений углерода в 1990 году и для проведения оценки изменений в ее накоплениях углерода в последующие годы. Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, на своей первой сессии или впоследствии, как только это будет практически возможно, примет решение в отношении условий, правил и руководящих принципов, касающихся того, как и какие дополнительные виды деятельности человека, связанные с изменениями в выбросах из источников и абсорбции поглотителями парниковых газов в категориях изменений в использовании сельскохозяйственных земель и в землепользовании и лесного хозяйства, прибавляются к количествам, установленным для Сторон, включенных в приложение I, или вычитаются из них, с учетом факторов неопределенности, транспарентности при представлении докладов, возможности проверки, методологической работы Межправительственной группы экспертов по изменению климата, консультаций, представляемых Вспомогательным органом для консультирования по научным и техническим аспектам в соответствии со статьей 5 , и решений Конференции Сторон. Такое решение применяется во второй и в последующие периоды действия обязательств. Сторона может решить применять такое решение об этих дополнительных видах деятельности человека в свой первый период действия обязательств при условии, что эти виды деятельности имеют место с 1990 года.
5. Стороны, включенные в приложение I, осуществляющие процесс перехода к рыночной экономике, базовый год или период для которых был установлен во исполнение решения 9/СР.2 второй сессии Конференции Сторон Конвенции, используют этот базовый год или период для осуществления своих обязательств по настоящей статье. Любая другая Сторона, включенная в приложение I, осуществляющая процесс перехода к рыночной экономике, которая еще не представила свое первое национальное сообщение согласно статье 12 Конвенции, может также уведомить Конференцию Сторон, действующую в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, о том, что она намерена использовать иной, чем 1990 год, базовый год или период для осуществления своих обязательств по настоящей статье. Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, решает вопрос о принятии такого уведомления.
6. С учетом пункта 6 статьи 4 Конвенции при выполнении ими своих обязательств, помимо обязательств по настоящей статье, определенная степень гибкости предоставляется Конференцией Сторон, действующей в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, тем Сторонам, включенным в приложение I, которые осуществляют процесс перехода к рыночной экономике.
7. В первый период действия определенных количественных обязательств по ограничению и сокращению выбросов, с 2008 до 2012 года, установленное количество для каждой Стороны, включенной в приложение I, равно зафиксированной для нее в приложении В процентной доле ее чистых совокупных антропогенных выбросов парниковых газов, перечисленных в приложении А, в эквиваленте диоксида углерода за 1990 год или за базовый год или период, определенный в соответствии с пунктом 5 выше, умноженной на пять. Те Стороны, включенные в приложение I, для которых изменения в землепользовании и лесное хозяйство являлись в 1990 году чистыми источниками выбросов парниковых газов, для целей расчета своих установленных количеств включают в свои выбросы за базовый 1990 год или за базовый период совокупные антропогенные выбросы из источников в эквиваленте диоксида углерода за вычетом абсорбции поглотителями в 1990 году в результате изменений в землепользовании.
8. Каждая Сторона, включенная в приложение I, для целей расчета, упомянутого в пункте 7 выше, может использовать 1995 год как базовый год для гидрофторуглеродов, перфторуглеродов и гексафторида серы.
9. Обязательства для последующих периодов для Сторон, включенных в приложение I, устанавливаются в поправках к приложению В к настоящему Протоколу, которые принимаются в соответствии с положениями пункта 7 статьи 21 . Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, начнет рассмотрение таких обязательств не менее чем за семь лет до конца первого периода действия обязательств, упомянутого в пункте 1 выше.
10. Любые единицы сокращения выбросов или любая часть установленного количества, которые какая-либо Сторона приобретает у другой Стороны в соответствии с положениями статьи 6 или статьи 17 , прибавляются к установленному количеству приобретающей Стороны.
11. Любые единицы сокращения выбросов или любая часть установленного количества, которые какая-либо Сторона передает другой Стороне в соответствии с положениями статьи 6 или статьи 17 , вычитаются из установленного количества передающей Стороны.
12. Любые сертифицированные единицы сокращения выбросов, которые какая-либо Сторона приобретает у другой Стороны в соответствии с положениями статьи 12 , прибавляются к установленному количеству приобретающей Стороны.
13. Если выбросы Стороны, включенной в приложение I, в тот или иной период действия обязательств меньше количества, установленного для нее согласно настоящей статье, то эта разница, по просьбе этой Стороны, прибавляется к установленному количеству этой Стороны на последующие периоды действия обязательств.
14. Каждая Сторона, включенная в приложение I, стремится осуществлять обязательства, упомянутые в пункте 1 выше, таким образом, чтобы свести к минимуму неблагоприятные социальные, экологические и экономические последствия для Сторон, являющихся развивающимися странами, в особенности для тех Сторон, которые перечислены в пунктах 8 и 9 статьи 4 Конвенции. Согласно соответствующим решениям Конференции Сторон об осуществлении этих пунктов Конференция Сторон Конвенции, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, на своей первой сессии рассмотрит, какие действия необходимо предпринять для сведения к минимуму неблагоприятных последствий изменения климата и/или последствий мер реагирования для перечисленных в упомянутых выше пунктах Сторон. К числу вопросов, подлежащих рассмотрению, относятся обеспечение финансирования, страхование и передача технологии.

Статья 4

1. Любые Стороны, включенные в приложение I, которые достигли соглашения о совместном выполнении своих обязательств по статье 3, рассматриваются как выполнившие эти обязательства при условии, что их общие суммарные совокупные антропогенные выбросы парниковых газов, перечисленных в приложении А, в эквиваленте диоксида углерода не превышают их установленных количеств, рассчитанных во исполнение их определенных количественных обязательств по ограничению и сокращению выбросов, зафиксированных в приложении В, и в соответствии с положениями статьи 3 . Соответствующий уровень выбросов, устанавливаемый для каждой из Сторон такого соглашения, определяется в этом соглашении.
2. Стороны любого такого соглашения уведомляют секретариат об условиях соглашения в день сдачи на хранение своих документов о ратификации, принятии, одобрении настоящего Протокола или о присоединении к нему. Секретариат в свою очередь информирует Стороны и сигнатариев Конвенции об условиях данного соглашения.
3. Любое такое соглашение остается в силе в течение периода действия обязательств, указанного в пункте 7 статьи 3 .
4. Если Стороны, действующие совместно, делают это в рамках региональной организации экономической интеграции или совместно с ней, то никакое изменение в составе этой организации после принятия настоящего Протокола не влияет на существующие обязательства по настоящему Протоколу. Любое изменение состава организации применяется только для целей тех обязательств по статье 3 , которые были приняты после этого изменения.
5. В случае, если Стороны такого соглашения не достигли своих общих суммарных сокращений уровня выбросов, каждая Сторона этого соглашения несет ответственность за свои собственные уровни выбросов, установленные в этом соглашении.
6. Если Стороны, действующие совместно, делают это в рамках региональной организации экономической интеграции, которая сама является Стороной настоящего Протокола, или совместно с ней, то каждое государство-член такой региональной организации экономической интеграции по отдельности и вместе с региональной организацией экономической интеграции, действующей в соответствии со статьей 24 , в случае невыполнения общих суммарных сокращений уровня выбросов несет ответственность за свой уровень выбросов, уведомление о котором было представлено в соответствии с настоящей статьей.

Статья 5

1. Каждая Сторона, включенная в приложение I, создает не позднее чем за один год до начала первого периода действия обязательств национальную систему для оценки антропогенных выбросов из источников и абсорбции поглотителями всех парниковых газов, не регулируемых Монреальским протоколом. Руководящие принципы для таких национальных систем, которые включают в себя методологии, указанные в пункте 2 ниже, принимаются Конференцией Сторон, действующей с качестве совещания Сторон настоящего Протокола, на ее первой сессии.
2. Методологиями для оценки антропогенных выбросов из источников и абсорбции поглотителями всех парниковых газов, не регулируемых Монреальским протоколом, являются методологии, принятые Межправительственной группой экспертов по изменению климата и одобренные Конференцией Сторон Конвенции на ее третьей сессии. Когда такие методологии не используются, вносятся надлежащие коррективы в соответствии с методологиями, одобренными Конференцией Сторон, действующей в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, на ее первой сессии. На основе работы, в частности, Межправительственной группы экспертов по изменению климата и консультаций, предоставляемых Вспомогательным органом для консультирования по научным и техническим аспектам, Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, регулярно проводит обзор таких методологий и коррективов и, когда это необходимо, пересматривает их, в полной мере принимая во внимание любые соответствующие решения Конференции Сторон. Любой пересмотр методологий или коррективов применяется только для целей установления выполнения обязательств по статье 3 в отношении любого периода действия обязательств, следующего за упомянутым пересмотром.
3. Потенциалами глобального потепления, используемыми для пересчета в эквивалент диоксида углерода антропогенных выбросов из источников и абсорбции поглотителями парниковых газов, перечисленных в приложении А, являются потенциалы, принятые Межправительственной группой экспертов по изменению климата и одобренные Конференцией Сторон Конвенции на ее третьей сессии. На основе работы, в частности, Межправительственной группы экспертов по изменению климата и консультаций, предоставляемых Вспомогательным органом для консультирования по научным и техническим аспектам, Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, регулярно рассматривает величины потенциала глобального потепления каждого такого парникового газа и, когда это необходимо, пересматривает их, в полной мере принимая во внимание любые соответствующие решения Конференции Сторон. Любой пересмотр величины того или иного потенциала глобального потепления применяется только к обязательствам по статье 3 в отношении любого периода действия обязательств, следующего за упомянутым пересмотром.

Статья 6

1. Для целей выполнения своих обязательств по статье 3 любая Сторона, включенная в приложение I, может передавать любой другой такой Стороне или приобретать у нее единицы сокращения выбросов, полученные в результате проектов, направленных на сокращение антропогенных выбросов из источников или на увеличение абсорбции поглотителями парниковых газов в любом секторе экономики, при условии, что:
a) любой такой проект был утвержден участвующими Сторонами;
b) любой такой проект предусматривает сокращение выбросов из источников или увеличение абсорбции поглотителями, дополнительное к тому, которое могло бы иметь место в ином случае;
c) она не приобретает никаких единиц сокращения выбросов, если она не соблюдает свои обязательства по статьям 5 и 7 ; и
d) приобретение единиц сокращения выбросов дополняет внутренние действия для целей выполнения обязательств по статье 3.
2. Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, может на своей первой сессии или впоследствии, как только это будет практически возможно, выработать дальнейшие руководящие принципы для осуществления настоящей статьи, в том числе для проверки и представления докладов.
3. Сторона, включенная в приложение I, может уполномочивать юридических лиц участвовать, под ее ответственность, в действиях, ведущих к получению, передаче или приобретению единиц сокращения выбросов в соответствии с настоящей статьей.
4. Если в соответствии с положениями статьи 8 выявлен вопрос, касающийся выполнения той или иной Стороной, включенной в приложение I, требований, указанных в настоящей статье, передача и приобретение единиц сокращения выбросов могут продолжаться после выявления этого вопроса при условии, что никакие такие единицы не могут использоваться ни одной из Сторон для выполнения своих обязательств по статье 3 до тех пор, пока не будет решен вопрос о соблюдении.

Статья 7

1. Каждая Сторона, включенная в приложение I, включает в свой ежегодный кадастр антропогенных выбросов из источников и абсорбции поглотителями парниковых газов, не регулируемых Монреальским протоколом, представляемый согласно соответствующим решениям Конференции Сторон Конвенции, определяемую в соответствии с пунктом 4 ниже необходимую дополнительную информацию для целей обеспечения соблюдения статьи 3 .
2. Каждая Сторона, включенная в приложение I, включает в свое национальное сообщение, представляемое согласно статье 12 Конвенции, определяемую в соответствии с пунктом 4 ниже дополнительную информацию, необходимую для того, чтобы продемонстрировать соблюдение своих обязательств по настоящему Протоколу.
3. Каждая Сторона, включенная в приложение I, представляет информацию, требуемую согласно пункту 1 выше, на ежегодной основе начиная с первого кадастра, подлежащего представлению согласно Конвенции, за первый год периода действия обязательств после вступления настоящего Протокола в силу для этой Стороны. Каждая такая Сторона представляет информацию, требуемую согласно пункту 2 выше, как часть первого национального сообщения, подлежащего представлению согласно Конвенции, после вступления для нее в силу настоящего Протокола и после принятия руководящих принципов, как это предусмотрено в пункте 4 ниже. Периодичность последующего представления информации, требуемой согласно настоящей статье, определяется Конференцией Сторон, действующей в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, с учетом любого расписания для представления национальных сообщений, принятого Конференцией Сторон.
4. Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, принимает на своей первой сессии и впоследствии периодически пересматривает руководящие принципы для подготовки информации, требуемой в соответствии с настоящей статьей, с учетом принятых Конференцией Сторон руководящих принципов для подготовки национальных сообщений Сторон, включенных в приложение I. Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, также до начала первого бюджетного периода действия обязательств принимает решение о порядке учета установленных количеств.

Статья 8

1. Информация, представляемая в соответствии со статьей 7 каждой Стороной, включенной в приложение I, рассматривается группами экспертов по рассмотрению во исполнение соответствующих решений Конференции Сторон и в соответствии с руководящими принципами, принятыми для этой цели Конференцией Сторон, действующей в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, согласно пункту 4 ниже. Информация, представляемая согласно пункту 1 статьи 7 каждой Стороной, включенной в приложение I, рассматривается как часть ежегодных компиляции и учета кадастров выбросов и установленных количеств. В дополнение к этому, информация, представляемая согласно пункту 2 статьи 7 каждой Стороной, включенной в приложение I, рассматривается как часть рассмотрения сообщений.
2. Группы экспертов по рассмотрению координируются секретариатом и состоят из экспертов, отобранных из числа кандидатур, выдвинутых Сторонами Конвенции, и, когда это необходимо, межправительственными организациями, в соответствии с руководящими указаниями, принятыми для этой цели Конференцией Сторон.
3. В рамках процесса рассмотрения проводится тщательная и всеобъемлющая техническая оценка всех аспектов осуществления настоящего Протокола той или иной Стороной. Группы экспертов по рассмотрению готовят доклад для Конференции Сторон, действующей в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, в котором приводится оценка осуществления Стороной ее обязательств и выявляются любые потенциальные проблемы и факторы, влияющие на выполнение обязательств. Такие доклады распространяются секретариатом среди всех Сторон Конвенции. Секретариат составляет перечень вопросов, касающихся осуществления, которые были выявлены в таких докладах, для дальнейшего рассмотрения Конференцией Сторон, действующей в качестве совещания Сторон настоящего Протокола.
4. Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, принимает на своей первой сессии и впоследствии периодически пересматривает руководящие принципы для рассмотрения хода осуществления настоящего Протокола группами экспертов по рассмотрению с учетом соответствующих решений Конференции Сторон.
5. Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, при содействии Вспомогательного органа по осуществлению и, в зависимости от обстоятельств, Вспомогательного органа для консультирования по научным и техническим аспектам рассматривает:
a) информацию, представленную Сторонами в соответствии со статьей 7, и доклады экспертов об ее рассмотрении, проведенном в соответствии с настоящей статьей; и
b) те вопросы, касающиеся осуществления, которые были включены секретариатом в перечень в соответствии с пунктом 3 выше, а также любые вопросы, поднятые Сторонами.
6. После рассмотрения информации, упомянутой в пункте 5 выше, Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, принимает решения по любым вопросам, которые необходимы для осуществления настоящего Протокола.

Статья 9

1. Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, периодически рассматривает настоящий Протокол в свете наилучшей имеющейся научной информации и оценок изменения климата и его последствий, а также имеющей к этому отношение технической, социальной и экономической информации. Такие рассмотрения координируются с соответствующими рассмотрениями в рамках Конвенции, в частности с рассмотрениями, предусмотренными согласно пункту 2d статьи 4 и пункту 2а статьи 7 Конвенции. На основе этих рассмотрений Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, принимает соответствующие решения.
2. Первое рассмотрение проводится на второй сессии Конференции Сторон, действующей в качестве совещания Сторон настоящего Протокола. Дальнейшие рассмотрения проводятся регулярно и своевременно.

Статья 10

Все Стороны, принимая во внимание свою общую, но дифференцированную ответственность и свои особые национальные и региональные приоритеты, цели и условия в области развития, без введения в действие новых обязательств для Сторон, не включенных в приложение I, но вновь подтверждая существующие обязательства по пункту 1 статьи 4 Конвенции и продолжая содействовать осуществлению этих обязательств для достижения устойчивого развития, принимая во внимание пункты 3, 5 и 7 статьи 4 Конвенции:
а) формулируют, когда это уместно и насколько это возможно, эффективные с точки зрения затрат национальные и, в соответствующих случаях, региональные программы повышения качества местных показателей выбросов, данных о деятельности и/или моделей, которые отражают социально-экономические условия каждой Стороны, в целях составления и периодического обновления национальных кадастров антропогенных выбросов из источников и абсорбции поглотителями парниковых газов, не регулируемых Монреальским протоколом, используя сопоставимые методологии, которые будут одобрены Конференцией Сторон, и в соответствии с руководящими принципами для подготовки национальных сообщений, принятыми Конференцией Сторон;
b) формулируют, осуществляют, публикуют и регулярно обновляют национальные и, в соответствующих случаях, региональные программы, предусматривающие меры по смягчению последствий изменения климата и меры по содействию адекватной адаптации к изменению климата:
i) такие программы, в частности, касаются секторов энергетики, транспорта и промышленности, а также сельского хозяйства, лесного хозяйства и удаления отходов. Кроме того, адаптацию к изменению климата можно усовершенствовать благодаря адаптационным технологиям и методам совершенствования территориально-пространственного планирования;
ii) Стороны, включенные в приложение I, представляют информацию о действиях согласно настоящему Протоколу, включая национальные программы, в соответствии со статьей 7; а другие Стороны стремятся, в соответствующих случаях, включать в свои национальные сообщения информацию о программах, предусматривающих меры, которые, по мнению соответствующей Стороны, способствуют решению проблем изменения климата и его неблагоприятных последствий, включая борьбу с увеличением выбросов парниковых газов, а также повышение качества поглотителей и увеличение абсорбции поглотителями, укрепление потенциала и адаптационные меры;
c) сотрудничают в поощрении создания эффективных условий для разработки, применения и распространения экологически безопасных технологий, ноу-хау, практики и процессов, имеющих отношение к изменению климата, и предпринимают все практически выполнимые шаги в целях поощрения, облегчения и финансирования, в зависимости от обстоятельств, передачи таких технологий, ноу-хау, практики и процессов и доступа к ним, особенно для развивающихся стран, включая разработку политики и программ эффективной передачи экологически безопасных технологий, которые находятся в собственности государства или являются общественным достоянием, и создание благоприятных условий для частного сектора в том, что касается поощрения и расширения передачи экологически безопасных технологий и доступа к ним;
d) сотрудничают в научно-технических исследованиях и способствуют сохранению и развитию систем систематического наблюдения и развитию архивов данных для снижения неопределенностей, связанных с климатической системой, неблагоприятными последствиями изменения климата и экономическими и социальными последствиями различных стратегий реагирования, а также поощряют развитие и укрепление внутреннего потенциала и возможностей участвовать в международных и межправительственных усилиях, программах и сетях в области научных исследований и систематического наблюдения, принимая во внимание статью 5 Конвенции;
e) принимают меры по сотрудничеству и поощрению на международном уровне, используя, когда это уместно, существующие органы, в деле разработки и осуществления программ просвещения и подготовки кадров, включая активизацию укрепления национального потенциала, в частности людских и организационных ресурсов, и обмен сотрудниками или прикомандирование сотрудников для подготовки экспертов в этой области, особенно для развивающихся стран, а также способствуют на национальном уровне информированию общественности и доступу общественности к информации об изменении климата. Приемлемые условия для осуществления этой деятельности в рамках соответствующих органов Конвенции подлежат разработке с учетом статьи 6 Конвенции;
f) включают в свои национальные сообщения информацию о программах и деятельности, осуществляемых во исполнение настоящей статьи согласно соответствующим решениям Конференции Сторон; и
g) при осуществлении обязательств по настоящей статье в полной мере принимают во внимание пункт 8 статьи 4 Конвенции.

Статья 11

1. При осуществлении статьи 10 Стороны принимают во внимание положения пунктов 4, 5, 7, 8 и 9 статьи 4 Конвенции.
2. В контексте осуществления пункта 1 статьи 4 Конвенции, в соответствии с положениями пункта 3 статьи 4 и статьи 11 Конвенции и через орган или органы, на которые возложено управление финансовым механизмом Конвенции, Стороны, являющиеся развитыми странами, и иные развитые Стороны, включенные в приложение II к Конвенции:
а) предоставляют новые и дополнительные финансовые ресурсы для покрытия всех согласованных издержек, понесенных Сторонами, являющимися развивающимися странами, при продвижении вперед в деле выполнения обязательств по пункту 1а статьи 4 Конвенции, охватываемых подпунктом а статьи 10; и
b) также предоставляют такие финансовые ресурсы, в том числе для передачи технологии, которые необходимы Сторонам, являющимся развивающимися странами, для покрытия всех согласованных дополнительных издержек, связанных с продвижением вперед в деле выполнения обязательств по пункту 1 статьи 4 Конвенции, охватываемых статьей 10 и согласованных между Стороной, являющейся развивающейся страной, и международным органом или органами, упоминаемыми в статье 11 Конвенции, в соответствии с этой статьей.
При выполнении этих существующих обязательств принимается во внимание потребность в адекватном и предсказуемом потоке средств и важность соответствующего распределения бремени между Сторонами, являющимися развитыми странами. Руководящие указания для органа или органов, на которые возложено управление финансовым механизмом Конвенции, содержащиеся в соответствующих решениях Конференции Сторон, в том числе согласованные до принятия настоящего Протокола, применяются mutatis mutandis к положениям настоящего пункта.
3. Стороны, являющиеся развитыми странами, и иные развитые Стороны, включенные в приложение II к Конвенции, могут также предоставлять, а Стороны, являющиеся развивающимися странами, получать финансовые средства для осуществления статьи 10 по двусторонним, региональным и другим многосторонним каналам.

Статья 12

1. Настоящим определяется механизм чистого развития.
2. Цель механизма чистого развития состоит в том, чтобы помогать Сторонам, не включенным в приложение I, в обеспечении устойчивого развития и в содействии достижению конечной цели Конвенции и помогать Сторонам, включенным в приложение I, в обеспечении соблюдения их определенных количественных обязательств по ограничению и сокращению выбросов согласно статье 3.
3. В рамках механизма чистого развития:
a) Стороны, не включенные в приложение I, пользуются выгодами от осуществления деятельности по проектам, приводящей к сертифицированным сокращениям выбросов; и
b) Стороны, включенные в приложение I, могут использовать сертифицированные сокращения выбросов в результате такой деятельности по проектам с целью содействия соблюдению части их определенных количественных обязательств по сокращению и ограничению выбросов согласно статье 3, как они определены Конференцией Сторон, действующей в качестве совещания Сторон настоящего Протокола.
4. Механизм чистого развития подчиняется и руководствуется указаниями Конференции Сторон, действующей в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, и управляется исполнительным советом механизма чистого развития.
5. Сокращения выбросов в результате каждого вида деятельности по проектам сертифицируются оперативными органами, которые будут назначены Конференцией Сторон, действующей в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, на основе:
a) добровольного участия, одобренного каждой участвующей Стороной;
b) реальных, измеримых и долгосрочных преимуществ, связанных со смягчением последствий изменения климата; и
c) сокращений выбросов, дополнительных к любым сокращениям, которые могли бы иметь место в отсутствие сертифицированного вида деятельности по проектам.
6. Механизм чистого развития оказывает помощь в организации, по мере необходимости, финансирования сертифицированных видов деятельности по проектам.
7. Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, на своей первой сессии вырабатывает условия и процедуры с целью обеспечения транспарентности, эффективности и подотчетности путем независимой ревизии и проверки деятельности по проектам.
8. Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, обеспечивает, чтобы часть поступлений от сертифицированных видов деятельности по проектам использовалась для покрытия административных расходов, а также для оказания помощи Сторонам, являющимся развивающимися странами, которые особенно уязвимы к неблагоприятному воздействию изменения климата, в погашении расходов, связанных с адаптацией.
9. В механизме чистого развития, в том числе в деятельности, упомянутой в пункте 3а выше, и в приобретении сертифицированных сокращений выбросов, могут участвовать частные и/или государственные субъекты, и такое участие осуществляется в соответствии с любыми руководящими указаниями, которые может давать исполнительный совет механизма чистого развития.
10. Сертифицированные сокращения выбросов, достигнутые в период с 2000 года до начала первого периода действия обязательств, могут использоваться для оказания помощи в обеспечении соблюдения в первый период действия обязательств.

Статья 13

1. Конференция Сторон, высший орган Конвенции, действует в качестве совещания Сторон настоящего Протокола.
2. Стороны Конвенции, которые не являются Сторонами настоящего Протокола, могут участвовать в качестве наблюдателей в работе любой сессии Конференции Сторон, действующей в качестве совещания Сторон настоящего Протокола. Когда Конференция Сторон действует в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, решения в отношении настоящего Протокола принимаются только Сторонами настоящего Протокола.
3. Когда Конференция Сторон действует в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, любой член Президиума Конференции Сторон, представляющий Сторону Конвенции, которая в данный момент не является Стороной настоящего Протокола, замещается дополнительным членом, избираемым Сторонами настоящего Протокола из их числа.
4. Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, регулярно рассматривает осуществление настоящего Протокола и принимает в рамках своего мандата решения, необходимые для содействия его эффективному осуществлению. Она выполняет функции, возложенные на нее в соответствии с настоящим Протоколом, и:
a) оценивает на основе всей информации, представленной ей в соответствии с положениями настоящего Протокола, ход осуществления настоящего Протокола Сторонами, общий эффект мер, принимаемых во исполнение настоящего Протокола, в частности экологические, экономические и социальные эффекты, а также их кумулятивное воздействие и степень прогресса в достижении цели Конвенции;
b) периодически рассматривает обязательства Сторон по настоящему Протоколу, должным образом учитывая любые рассмотрения, требуемые согласно пункту 2d статьи 4 и пункту 2 статьи 7 Конвенции, в свете цели Конвенции, опыта, накопленного при ее осуществлении, и эволюции научных и технических знаний, и в этой связи рассматривает и принимает регулярные доклады об осуществлении настоящего Протокола;
c) способствует и содействует обмену информацией о мерах, принимаемых Сторонами для решения проблем изменения климата и его последствий, принимая во внимание различия в условиях, ответственности и возможностях Сторон и их соответствующие обязательства по настоящему Протоколу;
d) содействует, по просьбе двух или более Сторон, координации мер, принимаемых ими для решения проблем изменения климата и его последствий, принимая во внимание различия в условиях, ответственности и возможностях Сторон и их соответствующие обязательства по настоящему Протоколу;
e) поощряет и направляет в соответствии с целью Конвенции и положениями настоящего Протокола, и в полной мере принимая во внимание соответствующие решения Конференции Сторон Конвенции, разработку и периодическое уточнение сопоставимых методологий для эффективного осуществления настоящего Протокола, которые будут одобряться Конференцией Сторон, выступающей в качестве совещания Сторон настоящего Протокола;
f) выносит рекомендации по любым вопросам, которые необходимы для осуществления настоящего Протокола;
g) принимает меры для мобилизации дополнительных финансовых средств в соответствии с пунктом 2 статьи 11;
h) учреждает такие вспомогательные органы, которые потребуются для осуществления настоящего Протокола;
i) запрашивает и использует, когда это необходимо, услуги и сотрудничество компетентных международных организаций и межправительственных и неправительственных органов и представляемую ими информацию; и
j) выполняет такие другие функции, которые могут потребоваться для осуществления настоящего Протокола, и рассматривает любые задачи, являющиеся результатом решения Конференции Сторон.
5. Правила процедуры Конференции Сторон и финансовые процедуры, применяемые согласно Конвенции, применяются к настоящему Протоколу mutatis mutandis, за исключением тех случаев, когда Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, может на основе консенсуса принять иное решение.
6. Секретариат созывает первую сессию Конференции Сторон, действующей в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, одновременно с первой сессией Конференции Сторон, которая запланирована после даты вступления в силу настоящего Протокола. Последующие очередные сессии Конференции Сторон, действующей в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, проводятся ежегодно и одновременно с очередными сессиями Конференции Сторон, если Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, не примет иного решения.
7. Внеочередные сессии Конференции Сторон, действующей в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, созываются, когда Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, сочтет это необходимым, или по письменному требованию любой из Сторон при условии, что в течение шести месяцев после того, как секретариат направит это требование Сторонам, оно будет поддержано не менее чем одной третью Сторон.
8. Организация Объединенных Наций, ее специализированные учреждения и Международное агентство по атомной энергии, а также любое государство-член таких организаций или наблюдатели при них, которые не являются Сторонами Конвенции, могут быть представлены на сессиях Конференции Сторон, действующей в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, в качестве наблюдателей. Любые органы или учреждения, будь то национальные или международные, правительственные или неправительственные, которые обладают компетенцией в вопросах, относящихся к сфере действия настоящего Протокола и которые сообщили секретариату о своем желании быть представленными на сессии Конференции Сторон, действующей в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, в качестве наблюдателя, могут быть допущены к участию в ней, за исключением тех случаев, когда против этого возражают не менее одной трети присутствующих Сторон. Допуск и участие наблюдателей регулируются правилами процедуры, как это предусмотрено в пункте 5 выше.

Статья 14

1. Секретариат, учрежденный в соответствии со статьей 8 Конвенции, действует в качестве секретариата настоящего Протокола.
2. Пункт 2 статьи 8 Конвенции о функциях секретариата и пункт 3 статьи 8 Конвенции об организации функционирования секретариата применяются к настоящему Протоколу mutatis mutandis. Кроме того, секретариат выполняет функции, возложенные на него согласно настоящему Протоколу.

Статья 15

1. Вспомогательный орган для консультирования по научным и техническим аспектам и Вспомогательный орган по осуществлению, учрежденные в соответствии со статьями 9 и 10 Конвенции, действуют соответственно в качестве Вспомогательного органа для консультирования по научным и техническим аспектам и Вспомогательного органа по осуществлению настоящего Протокола. Положения, касающиеся функционирования этих двух органов в соответствии с Конвенцией, применяются к настоящему Протоколу mutatis mutandis. Сессии заседаний Вспомогательного органа для консультирования по научным и техническим аспектам и Вспомогательного органа по осуществлению настоящего Протокола проводятся соответственно в связи с заседаниями Вспомогательного органа для консультирования по научным и техническим аспектам и Вспомогательного органа по осуществлению Конвенции.
2. Стороны Конвенции, которые не являются Сторонами настоящего Протокола, могут участвовать в качестве наблюдателей в работе любой сессии вспомогательных органов.
Когда вспомогательные органы действуют в качестве вспомогательных органов настоящего Протокола, решения в отношении настоящего Протокола принимаются лишь теми Сторонами, которые являются Сторонами настоящего Протокола.
3. Когда вспомогательные органы, учрежденные в соответствии со статьями 9 и 10 Конвенции, выполняют свои функции в отношении вопросов, касающихся настоящего Протокола, любой член бюро этих вспомогательных органов, представляющий Сторону Конвенции, которая в данный момент не является Стороной настоящего Протокола, замещается дополнительным членом, который избирается Сторонами настоящего Протокола из их числа.

Статья 16

Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, рассмотрит, как только это будет практически возможно, вопрос о применении к настоящему Протоколу многостороннего консультативного процесса, упомянутого в статье 13 Конвенции, и о модификации этого процесса, если это необходимо, в свете любых соответствующих решений, которые могут быть приняты Конференцией Сторон. Любой многосторонний консультативный процесс, который может применяться к настоящему Протоколу, действует без ущерба для процедур и механизмов, учрежденных в соответствии со статьей 18.

Статья 17

Конференция Сторон определяет соответствующие принципы, условия, правила и руководящее принципы, в частности, для проверки, представления докладов и учета торговли выбросами. Стороны, включенные в приложение В, могут участвовать в торговле выбросами для целей выполнения своих обязательств по статье 3. Любая такая торговля дополняет внутренние действия для целей выполнения определенных количественных обязательств по ограничению и сокращению выбросов согласно настоящей статье.

Статья 18

Конференция Сторон, действующая в качестве совещания Сторон настоящего Протокола, на своей первой сессии утверждает надлежащие и эффективные процедуры и механизмы для определения случаев несоблюдения положений настоящего Протокола и реагирования на такие случаи несоблюдения, в том числе путем разработки ориентировочного перечня последствий, принимая во внимание причину, вид, степень и частотность несоблюдения. Любые процедуры и механизмы согласно настоящей статье, влекущие за собой последствия, имеющие обязательный характер, принимаются путем внесения поправки в настоящий Протокол.

Статья 19

Положения статьи 14 Конвенции об урегулировании споров применяются к настоящему Протоколу mutatis mutandis.

Статья 20

1. Любая Сторона может предлагать поправки к настоящему Протоколу.
2. Поправки к настоящему Протоколу принимаются на очередной сессии Конференции Сторон, действующей в качестве Совещания Сторон настоящего Протокола. Секретариат сообщает Сторонам текст любой предлагаемой поправки к настоящему Протоколу не менее чем за шесть месяцев до начала заседания, на котором она предлагается для принятия, Секретариат сообщает также текст любых предлагаемых поправок Сторонам и сигнатариям Конвенции и, для информации, Депозитарию.
3. Стороны делают все возможное для достижения согласия по любой предлагаемой поправке к настоящему Протоколу на основе консенсуса. Если все усилия, направленные на достижение консенсуса, были исчерпаны и согласие не было достигнуто, то поправка в качестве последней меры принимается большинством в три четверти голосов присутствующих и участвующих в голосовании на данном заседании Сторон. Секретариат сообщает текст принятой поправки Депозитарию, который препровождает его всем Сторонам для принятия.
4. Документы о принятии в отношении поправки сдаются на хранение Депозитарию. Поправка, принятая в соответствии с пунктом 3 выше, вступает в силу для тех Сторон, которые приняли ее, на девяностый день со дня получения Депозитарием документа о принятии по меньшей мере от трех четвертей Сторон настоящего Протокола.
5. Поправка вступает в силу для любой другой Стороны на девяностый день после даты сдачи данной Стороной на хранение Депозитарию ее документа о принятии указанной поправки.

Статья 21

1. Приложения к настоящему Протоколу составляют его неотъемлемую часть, и, если прямо не предусматривается иного, ссылка на настоящий Протокол представляет собой в то же время ссылку на любые приложения к нему. Любые приложения, принятые после вступления в силу настоящего Протокола, ограничиваются перечнями, формами или любыми другими материалами описательного характера, которые касаются научных, технических, процедурных или административных вопросов.
2. Любая Сторона может вносить предложения о принятии приложения к настоящему Протоколу и может предлагать поправки к приложениям к настоящему Протоколу.
3. Приложения к настоящему Протоколу и поправки к приложениям к настоящему Протоколу принимаются на очередной сессии Конференции Сторон, действующей в качестве совещания Сторон настоящего Протокола. Секретариат сообщает Сторонам текст любого предлагаемого приложения или любой предлагаемой поправки к приложению не менее чем за шесть месяцев до начала заседания, на котором они предлагаются для принятия. Секретариат сообщает также текст любого предлагаемого приложения или любой предлагаемой поправки к приложению Сторонам и сигнатариям Конвенции и, для информации, Депозитарию.
4. Стороны делают все возможное для достижения согласия по любому предлагаемому приложению или по любой предлагаемой поправке к приложению на основе консенсуса. Если все усилия, направленные на достижение консенсуса, были исчерпаны и согласие не было достигнуто, то приложение или поправка к приложению в качестве последней меры принимается большинством в три четверти голосов присутствующих и участвующих в голосовании на данном заседании Сторон. Секретариат сообщает текст принятого приложения или принятой поправки к приложению Депозитарию, который препровождает его всем Сторонам для принятия.
5. Приложение или поправка к приложению, помимо приложений А и В, которые были приняты в соответствии с пунктами 3 и 4 выше, вступает в силу для всех Сторон настоящего Протокола через шесть месяцев после даты направления Депозитарием сообщения таким Сторонам о принятии данного приложения или о принятии поправки к приложению, за исключением тех Сторон, которые в течение этого периода в письменной форме уведомили Депозитария о своем непринятии данного приложения или данной поправки к приложению. Приложение или поправка к приложению вступает в силу для Сторон, которые аннулируют свое уведомление о непринятии, на девяностый день после даты получения Депозитарием сообщения об аннулировании такого уведомления.
6. Если принятие приложения или поправки к приложению связано с внесением поправки в настоящий Протокол, то такое приложение или такая поправка к приложению не вступает в силу до тех пор, пока не вступит в силу поправка к настоящему Протоколу.
7. Поправки к приложениям А и В к настоящему Протоколу принимаются и вступают в силу в соответствии с процедурой, изложенной в статье 20, при условии, что любая поправка к приложению В принимается только при письменном согласии затрагиваемой Стороны.

Статья 22

1. За исключением случаев, предусмотренных в пункте 2 ниже, каждая Сторона имеет один голос.
2. Региональные организации экономической интеграции участвуют в голосовании по вопросам, входящим в их компетенцию, с числом голосов, равным числу их государств-членов, являющихся Сторонами настоящего Протокола. Такая организация не пользуется правом голоса, если своим правом пользуется какое-либо из ее государств-членов, и наоборот.

Статья 23

Функции Депозитария настоящего Протокола выполняет Генеральный секретарь Организации Объединенных Наций.

Статья 24

1. Настоящий Протокол открыт для подписания и подлежит ратификации, принятию или одобрению государствами и региональными организациями экономической интеграции, которые являются Сторонами Конвенции. Он открыт для подписания в Центральных учреждениях Организации Объединенных Наций в Нью-Йорке с 16 марта 1998 года по 15 марта 1999 года. Настоящий Протокол открывается для присоединения на следующий день после даты его закрытия для подписания. Документы о ратификации, принятии, одобрении или присоединении сдаются на хранение Депозитарию.
2. Любая региональная организация экономической интеграции, которая становится Стороной настоящего Протокола, но при этом ни одно из ее государств-членов не является Стороной, несет все обязательства, вытекающие из настоящего Протокола. В случае таких организаций, у которых одно или несколько государств-членов являются Сторонами настоящего Протокола, данная организация и ее государства-члены принимают решение в отношении своих соответствующих обязанностей по выполнению ими взятых на себя обязательств по настоящему Протоколу. В таких случаях данная организация и ее государства-члены не могут одновременно пользоваться правами в соответствии с настоящим Протоколом.
3. В своих документах о ратификации, принятии, одобрении или присоединении региональные организации экономической интеграции объявляют о пределах своей компетенции в отношении вопросов, регулируемых настоящим Протоколом. Эти организации также информируют Депозитария, который в свою очередь информирует Стороны, о любых существенных изменениях в пределах их компетенции.

Статья 25

1. Настоящий Протокол вступает в силу на девяностый день после того, как не менее 55 Сторон Конвенции, в том числе Стороны, включенные в приложение I, на долю которых приходится в совокупности как минимум 55 процентов общих выбросов диоксида углерода Сторон, включенных в приложение I, за 1990 год, сдадут на хранение свои документы о ратификации, принятии, одобрении или присоединении.
2. Для целей настоящей статьи "общие выбросы диоксида углерода Сторон, включенных в приложение I, за 1990 год" означают количество, которое Стороны, включенные в приложение I, заявили в день принятия настоящего Протокола или ранее в своих первых национальных сообщениях, представленных согласно статье 12 Конвенции.
3. Для каждого государства или каждой региональной организации экономической интеграции, которые ратифицируют, принимают или одобряют настоящий Протокол или присоединяются к нему после выполнения условий для его вступления в силу в соответствии с пунктом 1 выше, настоящий Протокол вступает в силу на девяностый день после даты сдачи на хранение их документов о ратификации, принятии, одобрении или присоединении.
4. Для целей настоящей статьи ни один документ, сданный на хранение региональной организацией экономической интеграции, не рассматривается в качестве дополнительного к документам, сданным на хранение государствами-членами этой организации.

Статья 26

Оговорки к настоящему Протоколу не допускаются.

Статья 27

1. В любое время по истечении трех лет с даты вступления Протокола в силу для той или иной Стороны эта Сторона может выйти из Протокола, направив письменное уведомление Депозитарию.
2. Любой такой выход вступает в силу по истечении одного года с даты получения Депозитарием уведомления о выходе или в такой более поздний срок, который может быть указан в уведомлении о выходе.
3. Любая Сторона, которая выходит из Конвенции, считается также вышедшей из настоящего Протокола.

Статья 28

1. Подлинник настоящего Протокола, тексты которого на английском, арабском, испанском, китайском, русском и французском языках являются равно аутентичными, сдается на хранение Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций.

СОВЕРШЕНО в Киото одиннадцатого дня декабря месяца одна тысяча девятьсот девяносто седьмого года.
В УДОСТОВЕРЕНИЕ ЧЕГО нижеподписавшиеся, должным образом на то уполномоченные, поставили свои подписи под настоящим Протоколом в указанные дни.

Приложение А

Парниковые газы
Диоксид углерода (СО ₂ )
Метан (СН ₄ )
Закись азота (N ₂ О)
Гидрофторуглероды (ГФУ)
Перфторуглероды (ПФУ)
Гексафторид серы (SF ₆ )
Секторы/категории источников и поглотителей
Энергетика
Сжигание топлива
Энергетическая промышленность
Обрабатывающая промышленность и строительство
Транспорт
Другие секторы
Прочее
Утечки при добыче и транспортировке топлива
Твердое топливо
Нефть и природный газ
Прочее
Промышленные процессы
Продукция горнодобывающей промышленности
Химическая промышленность
Металлургия
Другие производства
Производство галогенированных углеродных соединений и гексафторида серы
Потребление галогенированных углеродных соединений и гексафторида серы
Прочее
Использование растворителей и других продуктов
Сельское хозяйство
Интестинальная ферментация
Уборка, хранение и использование навоза
Производство риса
Сельскохозяйственные земли
Управляемый пал саванн
Сжигание сельскохозяйственных отходов на полях
Прочее
Отходы
Удаление твердых отходов в грунте
Обработка сточных вод
Сжигание отходов
Прочее

Приложение В

Определенные количественные
обязательства по ограничению или
сокращению выбросов

Сторона (в процентах от базового года или периода)

Австралия 108
Австрия 92
Бельгия 92
Болгария* 92
Венгрия* 94
Германия 92
Греция 92
Дания 92
Европейское сообщество 92
Ирландия 92
Исландия 110
Испания 92
Италия 92
Канада 94
Латвия* 92
Литва* 92
Лихтенштейн 92
Люксембург 92
Монако 92
Нидерланды 92
Новая Зеландия 100
Норвегия 101
Польша* 94
Португалия 92
Российская Федерация* 100
Румыния* 92
Словакия* 92
Словения* 92

Определенные количественные
обязательства по ограничению или
сокращению выбросов

Сторона (в процентах от базового года или периода)

Соединенное Королевство 92
Великобритании и
Северной Ирландии
Соединенные Штаты 93
Америки
Украина* 100
Финляндия 92
Франция 92
Хорватия* 95
Чешская Республика* 92
Швейцария 92
Швеция 92
Эстония* 92
Япония 94

* Стороны, которые осуществляют процесс перехода к рыночной экономике.

Настоящим удостоверяю, что данный текст является верной копией с заверенной копии Киотского Протокола к Рамочной конвенции Организации Объединенных Наций об изменении климата, совершенного в Киото 11 декабря 1997 года.

Начальник Отдела
Международно-правового департамента
Министерства иностранных дел
Республики Казахстан Н. Сакенов

Біріккен Ұлттар Ұйымының Климаттың өзгеруі туралы негіздемелік конвенциясына Киото хаттамасын ратификациялау туралы

Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 26 наурыздағы N 144-IV Заңы

Нью-Йоркте 1999 жылғы 12 наурызда қол қойылған Біріккен Ұлттар Ұйымының Климаттың өзгеруі туралы негіздемелік конвенциясына Киото хаттамасы ратификациялансын.

Қазақстан Республикасының
Президенті Н. Назарбаев

Біріккен Ұлттар Ұйымының
Климаттың өзгеруі туралы негіздемелік конвенциясына
Киото хаттамасы

(2009 жылғы 17 қыркүйекте күшіне енді - ҚР СІМ-нің ресми сайты)

Осы Хаттаманың тараптары,
бұдан әрі "Конвенция" деп аталатын Біріккен Ұлттар Ұйымының Климаттың өзгеруі туралы негіздемелік конвенциясының Тараптары болып табыла отырып,
Конвенцияның 2-бапта айтылғандай түбегейлі мақсатына кол жеткізу мақсатында,
Конвенцияның ережелеріне сілтеме жасап,
Конвенцияның 3-бабын басшылыққа ала отырып,
Конвенция Тараптары Конференциясы бірінші сессиясының 1/СР.1 Шешімінде қабылданған Берлин мандатын атқару үшін,
төмендегілер туралы уағдаласты:

1-бап

Осы Хаттаманың мақсатына орай Конвенцияның 1-бабында қамтылған анықтамалар қолданылады. Бұған қоса:
1. " Тараптардың Конференциясы " Конвенция Тараптарының Конференциясын білдіреді.
2. " Конвенция " Нью-Йоркте 1992 жылғы 9 мамырда қабылданған Біріккен Ұлттар Ұйымының Климаттың өзгеруі туралы негіздемелік конвенциясын білдіреді.
3. " Климаттың өзгеруі жөніндегі үкіметаралық топ " 1988 жылы Дүниежүзілік метеорологиялық ұйым мен Біріккен Ұлттар Ұйымының Қоршаған орта жөніндегі Бағдарламасы бірлесіп құрған Климаттың өзгеруі жөніндегі үкіметаралық сарапшылар тобын білдіреді.
4. " Монреаль хаттамасы " 1987 жылғы 16 қыркүйекте Монреальда қабылданған, өзіне кейіннен енгізілген өзгерістері мен түзетулері бар Озон қабатын бүлдіретін заттар жөніндегі Монреаль хаттамасын білдіреді.
5. " Дауыс беруге келген және оған қатысқан Тараптар " келген және жақтап немесе қарсы дауыс берген Тараптарды білдіреді.
6. " Тарап ", егер контексте басқаша болмаса, осы Хаттаманың Тарабын білдіреді.
7. " I қосымшаға енгізілген Тарап " Конвенцияға I қосымшаға оған енгізілуі мүмкін түзетулермен енгізілген Тарапты немесе Конвенцияның 4-бабының 2 "g" тармағына сәйкес хабарлама ұсынған Тарапты білдіреді.

2-бап

1. I қосымшаға енгізілген әрбір Тарап 3-бапқа сәйкес өзінің шығарындыларды шектеу және қысқарту жөніндегі белгілі бір сандық міндеттемелерін орындау кезінде тұрақты дамуды көтермелеу мақсатында:
а) өзінің ұлттық жағдайларына сәйкес
і) ұлттық экономиканың тиісті секторларында энергия пайдаланудың тиімділігін арттыру;
іі) өзінің тиісті табиғат қорғау келісімдері бойынша міндеттемелерін ескере отырып, Монреаль хаттамасында реттелмеген парник газдар сіңіргіштері мен жинақтағыштарын қорғау және олардың сапасын арттыру; орман шаруашылығын жүргізудің ұтымды әдістеріне, тұрақты негізде ормандануға және орманды қалпына келтіруге жәрдемдесу;
ііі) климаттың өзгеруіне байланысты пайымдаулар тұрғысынан ауыл шаруашылығының тұрақты нысандарын көтермелеу;
іv) жаңа және қалпына келетін энергия түрлерін, көміртегі диоксидін сіңіру технологияларын және инновациялық экологиялық жағынан қауіпсіз технологияларды енгізуге жәрдемдесу, зерттеу жұмыстарын жүргізу, әзірлеу және барынша кеңінен пайдалану;
v) парник газдарын шығару көздері барлық секторларда Конвенция мақсатына қайшы келетін нарықтық диспропорцияны, фискалдық ынталанлыруды, салық пен баждардан босатуларды және субсидияларды біртіндеп қысқарту немесе жою, нарықтық құралдарды қолдану;
vі) Монреаль хаттамасында реттелмеген парник газдары шығарындыларын шектейтін немесе қысқартатын саясат пен шараларды жүзеге асыруға жәрдемдесу мақсатында тиісті секторлардағы тиісті реформаларды көтермелеу;
vіі) көлікте Монреаль хаттамасында реттелмеген парник газдары шығарындыларын шектеу және/немесе қысқарту;
vііі) қалдықтарды жою кезінде, сондай-ақ энергияны өндіру, тасымалдау және бөлу кезінде метанның шығарындыларын рекуперациялау және пайдалану жолымен шектеу және/немесе қысқарту секілді саясат пен шараларды жүзеге асырады және/немесе одан әрі әзірлейді;
b) Конвенцияның осы бабына, 4-бабының 2 "е""і" тармағына сәйкес қабылданатын саясаты мен шараларының жеке-дара және бірлескен тиімділігін арттыру мақсатында басқа осындай Тараптармен ынтымақтасады. Осы мақсатта осы Тараптар өз тәжірибесін тарату және осындай саясат пен шаралар, оған қоса олардың салыстырмалылығын, ашықтығы мен тиімділігін арттыру тәсілдерін әзірлеу туралы ақпарат алмасу үшін қадамдар жасайды. Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясы өзінің бірінші сессиясында немесе практикалық тұрғыдан мүмкін болуына орай кейіннен осындай ынтымақтастыққа барлық бар ақпаратты ескере отырып жәрдемдесу жолдарын қарастырады.
2. I қосымшаға енгізілген Тараптар әуе және теңіз тасымалдарында бункер отының пайдалану нәтижесінде құралған, Монреаль хаттамасында реттелмеген парник газдары шығарындыларын шектеуге немесе қысқартуға Халықаралық азаматтық авиация Ұйымы және Халықаралық теңіз Ұйымы арқылы әрекет ете отырып ұмтылады.
3. I қосымшаға енгізілген Тараптар осы бапқа сәйкес саясат пен шараларды Конвенцияның 3-бабын ескере отырып, қолайсыз салдарларды оның ішінде климаттың өзгеруінің қолайсыз салдарларын, халықаралық саудаға әсерді және басқа Тараптар үшін, әсіресе дамушы елдер болып табылатын Тараптар үшін, атап айтқанда, Конвенцияның 4-бабының 8 және 9-тармақтарында атап тізбеленгендер үшін барынша азайтатындай етіп, жүзеге асырады. Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясы қажет болған жағдайда, осы тармақтың ережелерін жүзеге асыруға жәрдемдесу мақсатында одан әрі іс-әрекеттер жасауы мүмкін.
4. Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясы, егер ол әртүрлі ұлттық жағдайлар мен әлеуетті салдарларды ескере отырып, жоғарыда 1-тармақта көзделген кез келген саясат пен шараларды үйлестірудің пайдалы екені туралы шешім қабылдаса, осындай саясат пен шараларды үйлестіру жолдары мен іске қосу құралдарын қарастырады.

3-бап

1. I қосымшаға енгізілген Тараптар міндеттемелердің 2008 жылдан бастап 2012 жылға дейін қолданылуы кезеңінде олардың осындай газдарды жалпы шығаруын 1990 жылғы деңгеймен салыстырғанда кемінде бес процентке қысқарту мақсатында олардың А Қосымшада атап тізбеленген, көміртегі диоксиді баламасындағы бірлескен антропогендік парник газ шығаруының В Қосымшада тіркелген және осы бап ережелеріне сәйкес шығарындыларды шектеу және қысқарту жөніндегі белгілі бір сандық міндеттемелерді орындауы үшін есептеліп, оларға арнап белгіленген саннан асып кетпеуін жеке-дара немесе бірлесіп қамтамасыз етеді.
2. I Қосымшаға енгізілген әрбір Тарап 2005 жылға дейін осы Хаттама бойынша өзінің міндеттемелерін орындауда айқын прогреске қол жеткізеді.
3. I Қосымшаға енгізілген әрбір Тараптың осы бап бойынша міндеттемелерін орындауы үшін жер пайдаланудағы және орман шаруашылығындағы өзгерістер саласындағы 1990 жылдан бастап орманданумен, орманды қалпына келтірумен және ормансызданумен шектелген адам қызметінің тікелей нәтижесі болып табылатын көздерден шығарындылар және парник газдарды сіңірушілер абсорбциясы шамасына міндеттемелер қолданылуының әрбір кезеңінде жинақтауыштарда тексеруге келетін өзгерістер ретінде өлшенетін таза өзгерістер пайдаланылады. Қызметтің осы түрлерімен байланысты көздерден шығарындылар және парник газдар сіңіргіштерінің абсорбциясы туралы баяндамалар ашық және тексеруге келетін түрде табыс етіліп, 7 және 8-баптарға сәйкес қаралады.
4. I Қосымшаға енгізілген әрбір Тарап осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясының бірінші сессиясына дейін Ғылыми және техникалық аспектілер бойынша консультация беруге арналған көмекші органының қарауына деректерді оның 1990 жылы көміртегінің жинақталу деңгейін белгілеу үшін және кейінгі жылдары оның көміртегі жинақталуында болған өзгерістерге бағалау жүргізу үшін табыс етеді. Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясы өзінің бірінші сессиясында немесе практикалық тұрғыдан мүмкін болуына қарай кейіннен, баяндамалар табыс етілген кездегі беймәлімділік, ашықтық факторларын, Климаттың өзгеруі жөніндегі үкіметаралық сарапшылар тобының ықтимал тексерулерін, әдістемелік жұмыстарын, Ғылыми және техникалық аспектілер бойынша консультация беруге арналған көмекші орган 5-бапқа сәйкес ұсынатын консультацияларды және Тараптар Конференциясының шешімдерін ескере отырып, парник газдар шығарындыларындағы және олардың абсорбциясындағы ауыл шаруашылығы жерлерін пайдалану, жер пайдалану және орман шаруашылығы тұрғысындағы өзгерістер санаттарындағы өзгерістермен байланысты адам қызметінің қай және қандай қосымша түрлері I Қосымшаға енгізілген Тараптар үшін белгіленген санды толықтыратынына немесе одан шегеріп тасталатынына қатысы бар шарттарға, ережелер мен басшы принциптерге қатысты шешім қабылдайды. Тарап осы қызмет түрлері 1990 жылдан бастап орын алған жағдайда адам қызметінің осы қосымша түрлері туралы осындай шешімді өзінің міндеттемелер қолданылуының бірінші кезеңінде қолдануды шешуі мүмкін.
5. I Қосымшаға енгізілген, нарықтық экономикаға көшу процесін жүзеге асыратын және өздеріне Тараптар Конференциясының екінші сессиясында 9/СР 2 Шешімін орындау тұрғысынан базалық жыл немесе кезең белгіленген Тараптар осы базалық жылды немесе кезеңді өздерінің осы бап бойынша міндеттемелерін жүзеге асыру үшін пайдаланады. I Қосымшаға енгізілген, нарықтық экономикаға көшу процесін жүзеге асыратын және өзінің Конвенцияның 12-бабына сәйкес бірінші ұлттық хабарламасын әлі табыс етпеген кез келген Тарап та осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясына өзінің осы бап бойынша міндеттемелерін жүзеге асыру үшін 1990 жылдан өзгеше базалық жылды немесе кезеңді пайдалану ниетін хабарлай алады. Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясы осындай хабарламаны қабылдау туралы мәселені шешеді.
6. Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясы I Қосымшаға енгізілген, нарықтық экономикаға көшу процесін жүзеге асыратын Тарапқа олар осы бапта көзделген міндеттемелерден басқа өздерінің міндеттемелерін орындаған кезде Конвенцияның 4-бабының 6-тармағын ескере отырып, белгілі бір икемділік дәрежесін береді.
7. Шығарындыларды шектеу және қысқарту жөніндегі белгілі бір сандық міндеттемелерді қолданудың 2008 жылдан 2012 жылға дейінгі бірінші кезеңінде I Қосымшаға енгізілген әрбір Тарап үшін белгіленген сан ол үшін В Қосымшада тіркелген оның А Қосымшада тізіп санамаланған, 1990 жыл үшін немесе жоғарыда 5-тармаққа сәйкес айқындалған базалық жыл немесе кезең үшін көміртегі диоксиді баламасындағы парник газдардың таза жиынтық антропогендік шығарындыларының беске көбейтілген проценттік үлесіне тең. I Қосымшаға енгізілген, өздері үшін 1990 жыл жер пайдаланудағы және орман шаруашылығындағы өзгерістер парник газдары шығарындыларының таза көздері болған, өздерінің белгіленген сандарын есептеу үшін өзінің шығарындыларына базалық 1990 жыл үшін немесе базалық кезең үшін көміртегі диоксиді баламасындағы жиынтық антропогендік шығарындыларды 1990 жылғы жер пайдаланудағы өзгерістер нәтижесіндегі абсорбцияны шегере отырып қосады.
8. I Қосымшаға енгізілген әрбір Тарап жоғарыда 7-тармақта айтылған есептеу мақсаты үшін 1995 жылды гидрофторкөміртегі, перфторкөміртегі және күкірт гексафториді үшін базалық жыл ретінде пайдалана алады.
9. I Қосымшаға енгізілген Тараптар үшін келесі кезеңдердегі міндеттемелер осы Хаттамаға Қосымшаларға 21-баптың 7-тармағының ережелеріне сәйкес қабылданатын түзетулерде белгіленеді. Осы Хаттаманың Тараптары осындай міндеттемелерді қарастыруды жоғарыда 1-тармақта айтылған міндеттемелер қолданылуының бірінші кезеңі аяқталғанға дейін кемінде жеті жыл бұрын бастайды.
10. Қандай да бір Тарап басқа Тараптан 6-бапқа және 16-бис бапқа сәйкес алатын шығарындыларды қысқартудың кез келген бірлігі немесе белгіленген бөліктің кез келген бөлігі алатын Тараптың белгіленген санына қосылады.
11. Қандай да бір Тарап басқа Тарапқа 6-бапқа және 16-бис бапқа сәйкес беретін шығарындыларды қысқартудың кез келген бірлігі немесе белгіленген бөліктің кез келген бөлігі беретін Тараптың белгіленген санынан шегеріледі.
12. Қандай да бір Тарап басқа Тараптан 13-бапқа сәйкес алатын шығарындыларды қысқартудың кез келген сертификатталған бірлігі алатын Тараптың белгіленген санына қосылады.
13. I Қосымшаға енгізілген Тараптың міндеттемелер қолданылуының сол немесе өзге кезеңіндегі шығарындылары оған осы бапқа сәйкес белгіленген саннан аз болса, онда бұл айырма осы Тараптың өтініші бойынша осы Тараптың міндеттемелер қолданылуының келесі кезеңдеріндегі белгіленген санына қосылады.
14. I Қосымшаға енгізілген әрбір Тарап жоғарыда 1-тармақта айтылған міндеттемелерді дамушы елдер болып табылатын Тараптар үшін, атап айтқанда, әсіресе Конвенцияның 4-бабының 8 және 9-тармақтарында атап тізбеленген Тараптар үшін қолайсыз әлеуметтік, экологиялық және экономикалық салдарларды барынша азайтатындай етіп жүзеге асыруға ұмтылады. Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясы осы тармақтарды жүзеге асыру туралы Тараптар Конференциясының тиісті шешімдеріне сәйкес бірінші сессияда жоғарыда айтылған тармақтарда атап тізбеленген Тараптар үшін климаттың өзгеруінің қолайсыз салдарларын және/немесе ден қою шараларының салдарларын барынша азайтуға қандай іс-шаралар қабылдау қажет екенін қарастырады. Қаралуға жататын мәселелер қатарына технологияларды қаржыландыруды, сақтандыруды және беруді қамтамасыз ету жатады.

4-бап

1. I Қосымшаға енгізілген, өздерінің 3-бап бойынша міндеттемелерін бірлесіп орындау туралы келісімге қол жеткізген кез келген Тараптар олардың А Қосымшада атап тізбеленген, көміртегі диоксиді баламасындағы жиынтық антропогендік парник газдары шығарындыларының жалпы жинағы олардың В Қосымшада тіркелген және 3-баптың ережелеріне сәйкес шығарындыларды шектеу және қысқарту жөніндегі белгілі бір сандық міндеттемелерін орындау үшін есептелген белгіленген сандардан асып кетпеген жағдайда орындалды деп қарастырылады. Осындай келісімнің әрбір Тарабы үшін белгіленген шығарындылардың тиісті деңгейі осы келісімде айқындалады.
2. Осындай кез келген келісімнің Тараптары өзінің осы Хаттаманы ратификациялау, қабылдау, мақұлдау немесе оған қосылу туралы құжаттарын сақтауға тапсырған күні хатшылықты келісімнің шарттары туралы хабардар етеді. Хатшылық өз кезегінде Конвенцияның Тараптары мен сигнатарийлеріне осы келісімнің шарттары туралы хабарлайды.
3. Осындай кез келген келісім 3-баптың 7-тармағында көрсетілген міндеттемелер қолданылуының кезеңі бойында күшінде қалады.
4. Егер жеке-дара әрекет ететін Тараптар оны өңірлік экономикалық интеграциялану ұйымы шеңберінде немесе онымен бірлесіп жасаса, осы Хаттама қабылданғанннан кейін осы ұйым құрамында болған ешбір өзгеріс осы Хаттама бойынша бар міндеттемелерге әсер етпейді. Ұйым құрамындағы кез келген өзгеріс осы өзгерістен кейін қабылданған, 3-бап бойынша міндеттемелер мақсатына орай ғана қолданылады.
5. Егер осындай келісім Тараптары өздерінің шығарындылар деңгейінің жалпы жиынтық қысқаруына қол жеткізбесе, осындай келісімнің әрбір Тарабы осы келісімде белгіленген өзінің шығарындылар деңгейі үшін жауапты болады.
6. Егер бірлесіп әрекет ететін Тараптар оны осы Хаттаманың Тарабы болып табылатын өңірлік экономикалық интеграциялау ұйымы шеңберінде немесе онымен бірлесіп жасаса, онда шығарындылар деңгейінің жалпы жиынтық қысқаруына қол жеткізілмеген жағдайда хабарламасы осы бапқа сәйкес табыс етілген шығарындылар деңгейі үшін осындай өңірлік экономикалық интеграциялау ұйымының мүшесі әрбір мемлекет жеке өзі және 24-бапқа сәйкес әрекет ететін өңірлік экономикалық интеграциялау ұйымымен бірлесіп жауапты болады.

5-бап

1. I Қосымшаға енгізілген әрбір Тарап міндеттемелер қолданылуының бірінші кезеңі басталардан кемінде бір жыл бұрын Монреаль хаттамасында реттелмеген көздерден антропогендік шығарындыларды және парник газдар сіңіргіштерінің абсорбциясын бағалау үшін ұлттық жүйе құрады. Осындай ұлттық жүйелер үшін төменде 2-тармақта көрсетілген әдіснаманы қамтитын басшы принциптерді осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясы өзінің бірінші сессиясында қабылдайды.
2. Климаттың өзгеруі бойынша үкіметаралық сарапшылар тобы қабылдаған және Конвенция Тараптарының Конференциясы өзінің үшінші сессиясында мақұлдаған әдіснама Монреаль хаттамасында реттелмеген көздерден антропогендік шығарындыларды және парник газдар сіңіргіштерінің абсорбциясын бағалау үшін әдіснама болып табылады. Мұндай әдіснамалар пайдаланылмаған кезде осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясы өзінің бірінші сессиясында мақұлдаған әдіснамаларға сәйкес тиісті түзетулер енгізіледі. Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясы жұмыстың, атап айтқанда Климаттың өзгеруі бойынша үкіметаралық сарапшылар тобы жұмысының және Ғылыми және техникалық аспектілер бойынша консультация беруге арналған көмекші орган ұсынған консультациялардың негізінде осындай әдіснамалар мен түзетулерге ұдайы шолу жүргізеді және қажет болған кезде оларды Тараптар Конференциясының кез келген тиісті шешімдерін назарға ала отырып толықтай қайта қарайды. Әдіснамалар мен түзетулерді кез келген қайта қарау 3-бап бойынша міндеттемелердің міндеттемелер қолданылуының кез келген кезеңіне қатысты сақталуын белгілеу мақсатына орай ғана қолданылады.
3. Климаттың өзгеруі бойынша үкіметаралық сарапшылар тобы қабылдаған және Конвенция Тараптарының Конференциясы өзінің үшінші сессиясында мақұлдаған әлеуеттер А Қосымшада атап тізбеленген, көздерден антропогендік шығарындыларды және парник газдар сіңіргіштерінің абсорбциясын көміртегі диоксиді баламасына қайта есептеу үшін пайдаланылатын жаһандық жылыну әлеуеттері болып табылады. Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясы жұмыстың, атап айтқанда Климаттың өзгеруі бойынша үкіметаралық сарапшылар тобы жұмысының және Ғылыми және техникалық аспектілер бойынша консультация беруге арналған көмекші орган ұсынған консультациялардың негізінде осындай парник газдың жаһандық жылыну әлеуеті шамасын ұдайы қарастырады және қажет болған кезде оларды Тараптар Конференциясының кез келген тиісті шешімдерін толықтай назарға ала отырып толықтай қайта қарайды. Жаһандық жылынудың сол немесе өзге әлеуеті шамасының кез келген өзгерісі 3-бап бойынша міндеттемелерге міндеттемелер қолданылуының айтылған қайта қараудан кейінгі кез келген кезеңіне қатысты ғана қолданылады.

6-бап

1. I Қосымшаға енгізілген кез келген Тарап өзінің 3-бап бойынша міндеттемелерін орындау мақсатына орай экономиканың кез келген секторында көздерден антропогендік шығарындыларды қысқартуға немесе парник газдар сіңіргіштерінің абсорбциясын ұлғайтуға бағытталған жобалар нәтижесінде сатып алынған шығарындыларды қысқарту бірлігін:
а) кез келген осындай жобаны қатысушы Тараптар бекіткен;
b) кез келген осындай жоба өзге жағдайда орын алуы мүмкінге қосымша көздерден антропогендік шығарындыларды қысқартуды немесе парник газдар сіңіргіштерінің абсорбциясын ұлғайтуды көздеген;
с) егер ол 5 және 7-баптар бойынша өз міндеттемелерін сақтамаса, шығарындыларды қысқартудың ешбір бірлігін алмаған; және
d) шығарындыларды қысқартудың бірлігін сатып алу 3-бап бойынша міндеттемелерді орындау мақсатына орай ішкі іс-қимылды толықтырған жағдайда, кез келген осындай Тарапқа беруі немесе одан сатып алуы мүмкін.
2. Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясы өзінің бірінші сессиясында немесе практикалық тұрғыдан мүмкін болуына орай кейіннен осы бапты жүзеге асыру үшін, оның ішінде баяндамаларды тексеру және табыс ету үшін одан әрі басшы принциптерді әзірлеп шығарады.
3. I Қосымшаға енгізілген Тарап заңды тұлғаларды өзінің жауаптылығы аясында шығарындыларды қысқарту бірліктерін осы бапқа сәйкес алуға, беруге немесе сатып алуға бастайтын іс-әрекеттерге қатысуға уәкілетті етуі мүмкін.
4. Егер I Қосымшаға енгізілген сол немесе өзге Тараптың осы бапта көрсетілген талаптарды орындауына қатысты мәселе 8-баптың ережелеріне сәйкес анықталса, шығарындыларды қысқарту бірліктерін беру және сатып алу Тараптардың ешбірі сақтау туралы мәселе шешілгенге дейін осындай бірліктің ешқайсысын 3-бап бойынша өз міндеттемелерін орындау үшін пайдаланбаған жағдайда осы мәселе анықталғаннан кейін жалғаса береді.

7-бап

1. I Қосымшаға енгізілген әрбір Тарап өзінің Монреаль хаттамасында реттелмеген көздерден антропогендік шығарындыларының және парник газдар сіңіргіштері абсорбциясының жыл сайынғы кадастрына 3-баптың сақталуын қамтамасыз ету мақсаты үшін төменде 4-тармаққа сәйкес айқындалатын, Конвенция Тараптары Конференциясының тиісті шешімдеріне сәйкес табыс етілетін қажетті қосымша ақпаратты енгізеді.
2. I Қосымшаға енгізілген әрбір Тарап Конвенцияның 12-бабына сәйкес табыс етілетін өзінің ұлттық хабарламасына өзінің осы Хаттама бойынша, оның ішінде 2, 3, 5, 6, 7, 12 және 13-баптар бойынша міндеттемелерді сақтайтынын көрсету үшін қажетті, төменде 4-тармаққа сәйкес айқындалатын қосымша ақпаратты енгізеді.
3. I Қосымшаға енгізілген әрбір Тарап жоғарыда 1-тармаққа сәйкес талап етілетін ақпаратты осы Хаттама осы Тарап үшін күшіне енгеннен кейін міндеттемелер қолданылу кезеңінің бірінші жылы үшін Конвенцияға сәйкес табыс етілуге жататын бірінші кадастрдан бастап жыл сайынғы негізде табыс етеді. Осындай әрбір Тарап жоғарыда 2-тармаққа сәйкес талап етілетін ақпаратты осы Хаттама өзі үшін күшіне енгеннен кейін және төменде 4-тармақта көзделгендей басшы принциптер қабылданғаннан кейін Конвенцияға сәйкес табыс етілуге жататын бірінші ұлттық хабарламаның бір бөлігі ретінде табыс етеді. Осы бапқа сәйкес талап етілетін ақпаратты одан әрі табыс етудің кезеңділігін осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясы ұлттық хабарламаларды табыс ету үшін Тараптар Конференциясы қабылдаған кез келген кестені ескере отырып айқындайды.
4. Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясы өзінің бірінші сессиясында осы бапқа сәйкес талап етілетін ақпаратты дайындау үшін басшы принциптерді қабылдайды және кейіннен оларды I Қосымшаға енгізілген Тараптың ұлттық хабарламасын дайындау үшін Тараптар Конференциясы қабылдаған басшы принциптерді ескере отырып, кезең-кезеңмен қайта қарайды. Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясы сондай-ақ міндеттемелер қолданылуының бірінші кезеңі басталғанға дейін белгіленген сандарды есепке алу тәртібі туралы шешім қабылдайды.

8-бап

1. I Қосымшаға енгізілген әрбір Тарап Конвенцияның 7-бабына сәйкес табыс ететін ақпаратты қарау жөніндегі сарапшылар тобы Тараптар Конференциясының тиісті шешімдерін орындау үшін және осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясы осы мақсат үшін төменде 4-тармаққа сәйкес қабылдаған басшы принциптерге сәйкес қарастырады. I Қосымшаға енгізілген әрбір Тарап 7-баптың 1-тармағына сәйкес табыс ететін ақпарат шығарындылар кадастрының және белгіленген сандардың жыл сайынғы компиляциясының және есепке алынуының бір бөлігі ретінде қарастырылады. Бұған қосымша ретінде I Қосымшаға енгізілген әрбір Тарап 7-баптың 2-тармағына сәйкес табыс ететін ақпарат хабарламаларды қарастырудың бір бөлігі ретінде қарастырылады.
2. Қарау жөніндегі сарапшылар тобын хатшылық үйлестіреді және бұл топ Конвенция Тараптары және қажет болған жағдайда үкіметтік емес ұйымдар осы мақсат үшін Тараптар Конференциясы қабылдаған басшы нұсқауларға сәйкес ұсынатын кандидатуралардан іріктеп алынған сарапшылардың тұрады.
3. Қарау процесі шеңберінде осы Хаттаманы сол немесе өзге Тараптың жүзеге асыруының барлық аспектілеріне егжей-тегжейлі және толық қамтитын техникалық бағалау жүргізіледі. Қарау жөніндегі сарапшылар тобы осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясына баяндама әзірлейді, онда Тараптың өз міндеттемелерін жүзеге асыруына бағалау жүргізіліп, міндеттемелердің орындалуына әсер ететін кез келген әлеуетті проблемалар мен факторлар анықталады. Хатшылық осындай баяндамаларды Конвенцияның барлық Тараптары арасында таратады. Хатшылық осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясының одан әрі қарауы үшін осындай баяндамаларда анықталған, жүзеге асыруға қатысты мәселелердің тізбесін жасайды.
4. Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясы өзінің бірінші сессиясында қарау жөніндегі сарапшылар тобының осы Хаттаманың жүзеге асырылу барысын қарауы үшін басшы принциптерді қабылдайды және кейіннен оларды Тараптар Конференциясының тиісті шешімдерін ескере отырып, кезең-кезеңмен қайта қарайды.
5. Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясы жағдайға қарай Жүзеге асыру жөніндегі көмекші органның және Ғылыми және техникалық аспектілер бойынша консультация беруге арналған көмекші органның жәрдеміне сүйеніп:
а) Тараптар 7-бапқа сәйкес табыс еткен ақпаратты және сарапшылардың оны осы бапқа сәйкес жүргізілген қарау жөніндегі баяндамаларын, және
b) хатшылық жоғарыда 3-тармаққа сәйкес тізбеге енгізген, жүзеге асыруға қатысты мәселелерді, сондай-ақ Тараптар көтерген кез келген мәселелерді қарастырады.
6. Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясы жоғарыда 5-тармақта айтылған ақпаратты қарап шыққаннан кейін осы Хаттаманы жүзеге асыру үшін қажет кез келген мәселелер бойынша шешімдер қабылдайды.

9-бап

1. Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясы осы Хаттаманы қолда бар озық ғылыми ақпаратқа және климаттың өзгеруін және оның салдарларын бағалауға, сондай-ақ бұған қатысы бар техникалық, әлеуметтік және экономикалық ақпаратқа орай кезең-кезеңмен қайта қарайды. Мұндай қарастыру Конвенция шеңберіндегі тиісті қарастырулармен, атап айтқанда Конвенцияның 4-бабының 2 "d" тармағына және 7-бабының 2 "а" тармағына сәйкес көзделген қарастырулармен үйлестіріледі. Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясы осындай қарастырулар негізінде тиісті шешімдер қабылдайды.
2. Бірінші қарастыру осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясының екінші сессиясында өткізіледі. Бұдан әрі қарастырулар ұдайы және уақтылы жүрде өткізіледі.

10-бап

Барлық Тараптар өздерінің жалпы, бірақ сараланған жауаптылығын және өздерінің ерекше ұлттық және өңірлік басымдықтарын, даму саласындағы мақсаты мен шарттарын назарға алып, I Қосымшаға енгізілмеген Тараптар үшін жаңа міндеттемелерді қолданысқа енгізбей, бірақ Конвенцияның 4-бабының 1-тармағы бойынша бар міндеттемелерін қайтадан растай отырып және осы міндеттемелерді тұрақты дамуға қол жеткізу үшін жүзеге асыруды жалғастыра келіп, Конвенцияның 4-бабының 3, 5 және 7-тармақтарын назарға ала отырып:
а) шығарындылардың жергілікті көрсеткіштері сапасын арттырудың орынды және қаншалықты мүмкін болған жағдайда шығын тұрғысынан тиімді ұлттық бағдарламаларын және тиісті жағдайларда өңірлік бағдарламаларын, Монреаль хаттамасында реттелмеген көздерден антропогендік шығарындылардың және парник газдары сіңіргіштері абсорбциясының ұлттық кадастрын жасау және кезең-кезеңмен жаңартып тұру мақсатында әрбір Тараптың әлеуметтік-экономикалық жағдайларын көрсететін қызмет туралы деректерді және/немесе модельдерді Тараптар Конференциясы мақұлдайтын салыстырмалы әдіснамаларды пайдалана отырып және ұлттық хабарламаларды дайындау үшін Тараптар Конференциясы қабылдаған басшы принциптерге сәйкес қалыптастырады;
b) климаттың өзгеру салдарларын жұмсарту жөніндегі шаралар және климаттың өзгеруіне бара-бар бейімделуге жәрдемдесу жөніндегі шаралар көзделетін ұлттық бағдарламаларды және тиісті жағдайларда ұлттық бағдарламаларды қалыптастырады, жүзеге асырады және ұдайы жаңартып отырады.
і) осындай бағдарламалар, атап айтқанда, энергетика, көлік және өнеркәсіп, сондай-ақ ауыл шаруашылығы, орман шаруашылығы секторларына және қалдықты жоюға қатысты. Бұдан басқа, бейімдеу технологиялары мен аумақтық-кеңістік жоспарлауды жетілдіру әдістерінің арқасында климатқа бейімделуді жетілдіруге болады;
іі) I Қосымшаға енгізілген Тараптар ұлттық бағдарламаларды қоса алғанда, осы Хаттамаға сәйкес, 7-бапқа сәйкес іс-қимылдар туралы ақпарат береді, ал басқа Тараптар тиісті жағдайларда өздерінің ұлттық хабарламаларына тиісті Тараптың пікірінше, парник газдары шығарындыларының ұлғаюымен күресті, сондай-ақ сорғыштардың сапасы мен сорғыштардың жұтуы сапасын арттыруды, әлеуеті мен бейімдеу шараларын күшейтуді қоса алғанда, климаттың және оның қолайсыз салдарларының өзгеруі проблемаларын шешуге жәрдемдесетін шараларды қамтитын бағдарламалар туралы ақпаратты енгізуге тырысады;
с) экологиялық қауіпсіз технологиялар, ноу-хау, климаттың өзгеруіне қатысы бар практика мен процестерді әзірлеу, қолдану және тарату үшін тиімді жағдайлар жасауға көмек көрсетуде ынтымақтастық жасайды және мемлекеттің меншігіндегі немесе қоғамдық игілік болып табылатын экологиялық қауіпсіз технологияларды тиімді берудің саясатын және бағдарламаларын әзірлеуді қоса алғанда, осындай технологияларды, ноу-хауды, практика мен процестерді беруді, осындай технологияларға, ноу-хауға, практика мен процестерге әсіресе дамушы елдердің қол жеткізуіне жағдайларға қарай көтермелеу, жеңілдету әрі қаржыландыру және экологиялық қауіпсіз технологиялар беру мен оларға қол жеткізуді көтермелеу әрі кеңейтуге қатысты жеке секторға қолайлы жағдай жасау үшін барлық практикалық түрде орындалатын қадамдар жасайды;
d) климат жүйесімен, климаттың өзгеруінің қолайсыз салдарларымен және әртүрлі ден қою стратегияларының экономикалық және әлеуметтік салдарларымен байланысты белгісіз жағдайларды азайту үшін ғылыми-техникалық зерттеулерде әрі деректер мұрағатын жүйелі түрде қадағалау мен дамыту жүйелерін қолдау әрі дамытуда ынтымақтастық жасайды, сондай-ақ Конвенцияның 5-бабын назарға ала отырып, ғылыми зерттеулер мен жүйелі түрде қадағалау саласындағы бағдарламалар мен желілердегі халықаралық және үкіметаралық күш-жігер жұмсауға ішкі әлеует пен оларға қатысу мүмкіндіктерін ынталандырады және нығайтады;
е) ұлттық әлеуетті, атап айтқанда адамдар мен ұйымдастырушылық ресурстарды нығайтуды жандандыруды және атап айтқанда дамушы елдерге арналған осы саладағы қызметкерлер алмасу немесе сарапшалыр даярлау үшін қызметкерлерді іс-сапарларға жіберуді қоса алғанда, оқу-ағарту мен кадрлар даярлау бағдарламаларын әзірлеу және оларды жүзеге асыру ісінде орынды болған кезде қазіргі бар органдарды пайдалана отырып, халықаралық деңгейдегі ынтымақтастық жасау және көтермелеу жөнінде шаралар қабылдайды, сондай-ақ ұлттық деңгейде климаттың өзгеруі туралы ақпаратты жұртшылыққа жеткізу әрі ақпараттандыруға жәрдемдеседі. Конвенцияның тиісті органдары шеңберінде осы қызметті жүзеге асыру үшін қолайлы жағдайлар Конвенцияның 6-бабы ескеріле отырып, әзірленуі тиіс;
f) өздерінің ұлттық хабарламаларында Тараптар Конференцияларының тиісті шешімдеріне сәйкес осы бапты орындау үшін жүзеге асырылатын бағдарламалар мен қызмет туралы ақпаратты қамтиды; және
g) осы бап бойынша міндеттемелерді жүзеге асыру кезінде Конвенцияның 4-бабының 8-тармағын толық назарға алады.

11-бап

1. 10-бапты жүзеге асыру кезінде Тараптар Конвенцияның 4-бабының 4, 5, 7, 8 және 9-тармақтарының ережелерін назарға алады.
2. Конвенцияның 4-бабының 3-тармағының және 11-бабының ережелеріне сәйкес Конвенцияның 4-бабының 1-тармағын жүзеге асыру тұрғысында және Конвенцияның қаржы тетігін басқару жүктелген жедел орган немесе органдар арқылы дамушы елдер болып табылатын Тараптар және Конвенцияның II Қосымшасына енгізілген өзге де дамушы елдер болып табылатын Тараптар:
а) 10-баптың "а" тармақшасында қамтылатын, Конвенцияның 4-бабының 1 "а" тармағы бойынша міндеттемелерді орындау ісінде жылжыған кезде дамушы елдер болып табылатын Тараптар тартқан барлық келісілген шығындарды жабу үшін жаңа және қосымша қаржы ресурстарын береді; және
b) осындай қаржы ресурстарын, оның ішінде сондай-ақ 10-бапта қамтылатын және дамушы ел болып табылатын Тарап пен осы бапқа сәйкес Конвенцияның 11-бабында аталатын халықаралық орган немесе органдар арасында келісілген, Конвенцияның 4-бабының 1-тармағы бойынша міндеттемелерді орындау ісінде жылжумен байланысты барлық келісілген қосымша шығындарды жабу үшін дамушы елдер болып табылатын Тараптарға қажетті технологиялар беруге арналған қаржы ресурстарын береді.
Осы қазіргі міндеттемелерді орындау кезінде қаражат ағындары қажеттілігінің барабарлығы мен дамушы елдер болып табылатын Тараптар арасында ауыртпалықты тиісінше бөлісудің маңыздылығы назарға алынады. Тараптар Конференцияларының тиісті шешімдерінде қамтылған, оның ішінде осы Хаттама қабылданғанға дейін келісілген, Конвенцияның қаржы тетігін басқару жүктелген орган немесе органдарға арналған басшылыққа алынатын нұсқауларға осы тармақтың ережелері mutatis mutandis қолданылады.
3. Дамушы елдер болып табылатын Тараптар және Конвенцияның II Қосымшасына енгізілген өзге де дамушы Тараптар да 10-бапты жүзеге асыру үшін екі жақты, өңірлік және басқа да көп жақты арналар бойынша қаржы қаражаттарын беруі мүмкін, ал дамушы елдер болып табылатын Тараптар оларды алуы мүмкін.

12-бап

1. Осымен таза даму тетігі айқындалады.
2. Таза даму тетігінің мақсаты I Қосымшаға енгізілмеген Тараптарға орнықты дамуды қамтамасыз етуде және Конвенцияның түпкі мақсаттарына жетуде көмек көрсету және 3-бапқа сәйкес I Қосымшаға енгізілген Тараптарға шығарындыларды шектеу әрі азайту жөніндегі міндеттемелердегі сандық мөлшерді олардың қамтамасыз етуінде жәрдемдесу.
3. Таза даму тетігінің шеңберінде:
а) I Қосымшаға енгізілмеген Тараптар шығарындылардың сертификатталған азаюына әкеп соғатын жобаларды жүзеге асырудың тиімділіктерін пайдаланады; және
b) I Қосымшаға енгізілген Тараптар осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде жұмыс істейтін Тараптар Конференциясында айқындалған ретінде 3-бапқа сәйкес шығарындыларды шектеу әрі азайту жөніндегі міндеттемелердегі сандық мөлшерді олардың сақтауы бөлігінде жәрдемдесу мақсатында жоба бойынша осындай қызметтің нәтижесінде азайтылған, сертификатталған шығарындыларды пайдалануы мүмкін.
4. Таза даму тетігі осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде жұмыс істейтін Тараптар Конференциясының шешімдеріне бағынады әрі оның нұсқауларын басшылыққа алады және таза даму тетігі атқарушы кеңесімен басқарылады.
5. Жоба бойынша қызметтің әрбір түрінің нәтижесінде шығарындылардың азайтылуын осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде жұмыс істейтін Тараптар Конференциясы тағайындайтын жедел органдар мыналардың:
а) әрбір қатысушы тарап мақұлдаған ерікті қатысу;
b) климат өзгеруінің салдарынан жұмсаруына байланысты нақты, өлшемді әрі ұзақ мерзімді артықшылықтар; және
с) жоба бойынша сертификатталған қызмет түрінің болмауынан орын алуы ықтимал кез келген азайтуға қосымша шығарындылардың қысқартылуы негізінде сертификаттайды.
6. Таза даму тетігі қажет болған жағдайда жоба бойынша сертификатталған қызмет түрін қаржыландыруды ұйымдастыруда көмек көрсетеді.
7. Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде жұмыс істейтін Тараптар Конференциясы өзінің бірінші сессиясында ашықтығын, тиімділігі мен есептілігін қамтамасыз ету мақсатында жоба бойынша қызметті тәуелсіз салыстыра тексеру және тексеру жолымен оның шарттары мен рәсімдерін әзірлейді.
8. Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде жұмыс істейтін Тараптар Конференциясы жоба бойынша сертификатталған қызмет түрінен түскен түсімдердің бір бөлігі әкімшілік шығыстарды жабуға, сондай-ақ дамушы елдер болып табылатын Тараптарға, әсіресе климаттың өзгеруінен қолайсыз әсерден әлсіреген осал, дамушы елдер болып табылатын Тараптарға көмек көрсету үшін пайдаланылуын қамтамасыз етеді.
9. Таза даму тетігінде, оның ішінде жоғарыдағы 3 "а" тармағында аталған қызметке жеке және/немесе мемлекеттік субъектілер де қатысуы мүмкін және осындай қатысу таза даму тетігінің атқарушы кеңесі беретін кез келген басшылық нұсқауларына сәйкес жүзеге асырылады.
10. Міндеттемелер қолданылуының бастапқы кезеңі басталғанға дейін 2000 жылдан баста қол жеткізілген шығарындылардың сертификатталған азаюы міндеттемелер қолданылуының бастапқы кезеңін сақтауда көмек көрсету үшін пайдаланылуы мүмкін.

13-бап

1. Конвенцияның жоғары органы - Тараптар Конференциясы осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде жұмыс істейді.
2. Осы Хаттама Тараптары болып табылмайтын Конвенция Тараптары осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде жұмыс істейтін Тараптар Конференциясының кез келген сессиясына қатыса алады. Тараптар Конференциясы осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде жұмыс істейтін кезде осы Хаттамаға қатысты шешімдерді тек осы Хаттама Тараптары ғана қабылдай алады.
3. Тараптар Конференциясы осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде жұмыс істейтін кезде осы сәтте осы Хаттама Тарабы болып табылмайтын Конвенция Тарабының мүддесін білдіретін кез келген Конвенция Тарабы төралқасының мүшесі осы Хаттама Тараптары сайлайтын қосымша мүшемен алмастырылады.
4. Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде жұмыс істейтін Тараптар Конференциясы осы Хаттаманың жүзеге асырылуын ұдайы қарайды және өз мандатының шеңберінде оның тиімді жүзеге асырылуына жәрдемдесу үшін қажетті шешімдер қабылдайды. Осы Хаттамаға сәйкес оған жүктелген функцияларды атқарады, және:
а) осы Хаттаманың ережелеріне сәйкес оған ұсынылған бүкіл ақпараттың негізінде Тараптардың осы Хаттаманың жүзеге асырылуының барысын, осы Хаттаманы орындау үшін қабылданған шаралардың жалпы тиімділігін, атап айтқанда, экологиялық, экономикалық және әлеуметтік тиімділігін, сондай-ақ Конвенция мақсаттарына жетуге олардың жинақтаушы әсерін және ілгерілеу дәрежесін бағалайды;
b) Конвенция мақсаттарына жету, оны жүзеге асыру барысында жинақталған тәжірибе, ғылыми және техникалық білімнің дамуы тұрғысында Конвенцияның 4-бабының 2 "d" тармағына және 7-бабының 2-тармағына сәйкес талап етілетін кез келген қарауды тиісті түрде ескере отырып, осы Хаттама Тараптарының міндеттемелерін дүркін-дүркін қарайды және осыған байланысты осы Хаттаманың жүзеге асырылуы туралы тұрақты баяндамаларды қарайды әрі қабылдайды;
с) Тараптардың жағдайларындағы, жауапкершілігі мен мүмкіндіктеріндегі ерекшеліктерін және осы Хаттама бойынша олардың тиісті міндеттемелерін назарға ала отырып, климаттың өзгеруі мен оның салдарларының проблемаларын шешу үшін Тараптар қабылдайтын шаралар туралы ақпарат алмасуға жәрдемдеседі және көмек көрсетеді;
d) бір немесе бірнеше Тараптың өтініші бойынша Тараптардың жағдайларындағы, жауапкершілігі мен мүмкіндіктеріндегі ерекшеліктерін және осы Хаттама бойынша олардың тиісті міндеттемелерін назарға ала отырып, климат өзгеруі мен оның салдарларының проблемаларын шешу үшін олар қабылдайтын шараларды үйлестіруге көмек көрсетеді;
е) осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде әрекет ететін Тараптар Конференциясы мақұлдайтын, осы Хаттаманы тиімді жүзеге асыруға арналған салыстырмалы әдіснамаларды әзірлейтін әрі дүркін-дүркін нақтылайтын Конвенция Тараптары Конференциясының тиісті шешімдерін толық назарға ала отырып, Конвенцияның мақсаттарына және осы Хаттаманың ережелеріне сәйкес көтермелейді және бағыттайды;
f) осы Хаттаманы жүзеге асыру үшін қажетті кез келген мәселе бойынша ұсынымдар енгізеді;
g) 11-баптың 2-тармағына сәйкес қосымша қаржы қаражатын шоғырландыру үшін шаралар қабылдайды;
h) осы Хаттаманы жүзеге асыру үшін талап етілетін осындай көмекші органдар тағайындайды;
і) қажет болған кезде құзыретті халықаралық ұйымдар мен үкіметтік емес органдардың қызметін әрі ынтымақтастығын және олар беретін ақпаратты сұратады әрі пайдаланады; және
j) осы Хаттаманы жүзеге асыру үшін талап етілуі мүмкін осындай басқа да функцияларды атқарады және Тараптар Конференциясының шешімі болып табылатын кез келген міндеттерді қарайды.
5. Тараптар Конференциясы осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде жұмыс істейтін кезде консенсус негізінде өзге шешім қабылдай алатын жағдайларды қоспағанда, Тараптар Конференциясының рәсімдерінің ережелері және Конвенцияның қаржы рәсімдері осы Хаттамаға mutatis mutandis қолданылады.
6. Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде жұмыс істейтін Тараптар Конференциясының бірінші сессиясын Хатшылық осы Хаттама күшіне енетін күннен кейін жоспарланған Тараптар Конференциясының бірінші сессиясымен бір мезгілде шақырады. Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде жұмыс істейтін Тараптар Конференциясының кезекті сессиялары жыл сайын және егер осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде жұмыс істейтін Тараптар Конференциясы өзгеше шешім қабылдамаса, Тараптар Конференциясының кезекті сессияларымен бір мезгілде шақырылады.
7. Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде жұмыс істейтін Тараптар Конференциясы қажет деп тапқан кезде немесе хатшылық осы талапты Тараптарға жіберген кезде оны Тараптардың кемінде үштен бірі қолдаса, алты айдың ішінде Тараптардың кез келгенінің жазбаша талабы бойынша осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде жұмыс істейтін Тараптар Конференциясының кезектен тыс сессиялары шақырылады.
8. Біріккен Ұлттар Ұйымы, оның мамандандырылған мекемелері және Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттік, сондай-ақ Конвенцияның Тараптары болып табылмайтын кез келген мемлекет - осы ұйымдардың мүшелері немесе олардың байқаушылары, Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде жұмыс істейтін Тараптар Конференциясының сессияларына байқаушылар ретінде өкілдерін жіберуі мүмкін. Осы Хаттама қолданылатын салаға жататын мәселелерде құзыреті бар және осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде жұмыс істейтін Тараптар Конференциясының сессиясына өкілдерін жіберуге ниеті туралы хатшылықты хабардар еткен кез келген ұлттық немесе халықаралық органдар немесе мекемелер, бұған қатысушылардың кемінде үштен бірі қарсы болған жағдайларды қоспағанда, оған қатысуға жіберілуі мүмкін. Байқаушылардың қатысуына рұқсат ету және қатысуы жоғарыдағы 5-тармақта көрсетілгендей рәсімдер ережелерімен реттеледі.

14-бап

1. Конвенцияның 8-бабына сәйкес құрылған хатшылық осы Хаттама хатшылығының функцияларын атқарады.
2. Хатшылықтың функциялары туралы Конвенцияның 8-бабының 2-тармағы және хатшылықтың жұмыс істеуін ұйымдастыру туралы Конвенцияның 8-бабының 3-тармағы осы Хаттамаға mutatis mutandis қолданылады. Бұдан басқа, хатшылық осы Хаттамаға сәйкес оған жүктелген функцияларды атқарады.

15-бап

1. Конвенцияның 9 және 10-баптарына сәйкес құрылған Ғылыми және техникалық аспектілер бойынша консультация беруге арналған көмекші орган және оларды жүзеге асыру жөніндегі көмекші орган тиісінше құрылған Ғылыми және техникалық аспектілер бойынша консультация беруге арналған көмекші орган және осы Хаттаманы жүзеге асыру жөніндегі көмекші орган ретінде жұмыс істейді. Осы Конвенцияға сәйкес осы екі органның жұмыс істеуіне қатысты ережелер осы Хаттамаға mutatis mutandis қолданылады. Ғылыми және техникалық аспектілер бойынша консультация беруге арналған көмекші орган және осы Хаттаманы жүзеге асыру жөніндегі көмекші орган сессияларының отырыстары тиісінше Ғылыми және техникалық аспектілер бойынша консультация беруге арналған көмекші органның және Конвенцияны жүзеге асыру жөніндегі көмекші органның отырыстарына байланысты жүргізіледі.
2. Осы Хаттама Тараптары болып табылмайтын Конвенция Тараптары көмекші органдардың кез келген сессиясының жұмысына байқаушы ретінде қатыса алады. Көмекші органдар осы Хаттаманың көмекші органдары ретінде жұмыс істеген кезде осы Хаттамаға қатысты шешімдерді осы Хаттама Тараптары болып табылатын тараптар ғана қабылдайды.
3. Конвенцияның 9 және 10-баптарына сәйкес құрылған көмекші органдар осы Хаттамаға қатысты өздерінің функцияларын атқарған кезде осы сәтте Конвенция Тарабынан өкілдік ететін көмекші органдардың кез келген бюро мүшесі осы Хаттама Тараптары олардың ішінен сайлайтын қосымша мүшемен алмастырылады.

16-бап

Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде жұмыс істейтін Тараптар Конференциясы Конвенцияның 13-бабында аталған көп жақты консультативтік процесті осы Хаттамаға қолдану туралы және осы процесті түрлендіру туралы мәселені Тараптар Конференциясы қабылдауы мүмкін кез келген тиісті шешімдер тұрғысында, егер бұл қажет болса, практикалық түрде мүмкін болған кезде қарайды. Осы Хаттамаға қолданылуы мүмкін кез келген көп жақты консультативтік процесс 18-бапқа сәйкес тағайындалған рәсімдер мен тетіктерге зиян тигізбей қолданылуы мүмкін.

17-бап

Тараптар Конференциясы тиісті принциптерді, атап айтқанда, шығарындылардың саудасын тексеру, баяндамалар мен есепке алу шарттарын, ережелері мен басшылыққа алынатын принциптерді айқындайды. В қосымшасына енгізілген Тараптар 3-бап бойынша өз міндеттемелерін орындау мақсатында шығарындылардың саудасына қатысады. Кез келген осындай сауда осы бапқа сәйкес шығарындыларды шектеу және азайту жөніндегі белгіленген сандық міндеттемелерді орындау мақсатындағы ішкі іс-қимылды толықтырады.

18-бап

Осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде жұмыс істейтін Тараптар Конференциясы өзінің бірінші сессиясында осы Хаттама ережелерінің сақталмауы жағдайларын айқындау және осындай сақталмау жағдайларына ден қою үшін, оның ішінде сақталмаудың себебін, түрін, дәрежесін және жиілігін назарға ала отырып, салдарлардың бағдарлы тізбесін әзірлеу жолымен тиісті әрі тиімді рәсімдер мен тетіктерді бекітеді. Осы бапқа сәйкес міндетті сипатқа ие салдарларға әкеп соғатын кез келген рәсімдер мен тетіктер осы Хаттамаға түзету енгізу жолымен қабылданады.

19-бап

Конвенцияның 14-бабының ережелері осы Хаттамаға mutatis mutandis қолданылады.

20-бап

1. Кез келген тарап осы Хаттамаға түзетулер ұсына алады.
2. Осы Хаттамаға түзетулер осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде жұмыс істейтін Тараптар Конференциясының кезекті сессиясында қабылданады. Хатшылық оларды қабылдау ұсынылатын отырыстан кемінде алты ай бұрын осы Хаттамаға ұсынылып отырған кез келген түзетулердің мәтінін Тараптарға хабарлайды. Сондай-ақ, хатшылық ұсынылып отырған түзетулердің мәтінін Тараптарға және Конвенцияның сигнатарийлері мен ақпарат ретінде депозитарийге хабарлайды.
3. Тараптар осы Хаттамаға ұсынылып отырған кез келген түзету бойынша консенсус негізінде келісімге қол жеткізу үшін мүмкін болғанның бәрін жасайды. Егер консенсусқа қол жеткізуге бағытталған барлық күш-жігер жасалса да, келісімге қол жеткізілмесе, онда түзету соңғы шара ретінде осы отырысқа қатысушы әрі дауыс беруге қатысушы Тараптар дауысының төрттен үш көпшілігімен қабылданады. Хатшылық қабылданған түзетудің мәтінін депозитарийге хабарлайды, ал ол оны қабылдау үшін барлық Тараптарға жібереді.
4. Түзетудің қабылданғаны туралы құжаттар сақтауға депозитарийге тапсырылады. Жоғарыдағы 3-тармаққа сәйкес қабылданған түзету оны қабылдаған Тараптар үшін депозитарий қабылдау туралы құжатты осы Хаттама Тараптарының кемінде төрттен үшінен алған күннен бастап тоқсаныншы күні күшіне енеді.
5. Кез келген басқа Тарап үшін түзету аталған түзетудің қабылданғаны туралы құжаттар сақтауға депозитарийге тапсырылғаннан күннен кейін тоқсаныншы күні күшіне енеді.

21-бап

1. Осы Хаттамаға Қосымшалар оның ажырамас бөлігін құрайды және егер тікелей өзгеше көзделмесе, осы Хаттамаға сілтеме сонымен бір мезгілде кез келген оған қосымшаға сілтеме болып табылады. Осы Хаттама күшіне енгеннен кейін қабылданған кез келген Қосымшалар тізімдермен, нысандармен немесе ғылыми, техникалық, рәсімдік немесе әкімшілік мәселелерге қатысты сипаттамалық сипаттағы кез келген басқа да материалдармен шектеледі.
2. Кез келген Тарап осы Хаттамаға Қосымшаларды қабылдау туралы ұсыныстар енгізе алады және осы Хаттамаға түзетулер ұсына алады.
3. Осы Хаттамаға Қосымшалар және осы Хаттамаға Қосымшаларға түзетулер осы Хаттама Тараптарының кеңесі ретінде жұмыс істейтін Тараптар Конференциясының кезекті сессиясында қабылданады. Хатшылық кез келген ұсынылатын қосымша немесе қосымшаға түзетудің мәтінін оны қабылдау ұсынылатын отырыстан кемінде алты ай бұрын Тараптарға хабарлайды. Хатшылық, сондай-ақ кез келген ұсынылатын қосымша немесе қосымшаға түзетудің мәтінін Тараптарға және Конвенцияның сигнатарийлері мен ақпарат ретінде депозитарийге хабарлайды.
4. Тараптар осы Хаттамаға ұсынылып отырған кез келген қосымша немесе қосымшаға түзету бойынша консенсус негізінде келісімге қол жеткізу үшін мүмкін болғанның бәрін жасайды. Егер консенсусқа қол жеткізуге бағытталған барлық күш-жігер жасалса да, келісімге қол жеткізілмесе, онда қосымша немесе қосымшаға түзету соңғы шара ретінде осы отырысқа қатысушы әрі дауыс беруге қатысушы Тараптар дауысының төрттен үш көпшілігімен қабылданады. Хатшылық қабылданған қосымша немесе қосымшаға түзетудің мәтінін депозитарийге хабарлайды, ал ол оны қабылдау үшін барлық Тараптарға жібереді.
5. Осы кезең ішінде осы қосымшаны немесе осы қосымшаға түзетуді өздерінің қабылдамайтыны туралы депозитарийді жазбаша нысанда хабардар еткен Тараптарды қоспағанда, жоғарыдағы 3 және 4-тармақтарға сәйкес қабылданған немесе түзетулер енгізілген А және В Қосымшаларынан басқа, қосымша немесе қосымшаға түзету осы Хаттаманың барлық Тараптары үшін осындай Тараптарға осы қосымшаны немесе осы қосымшаға түзетудің қабылданғаны туралы депозитарий хабарлама жіберген күннен кейін алты айдан соң күшіне енеді. Өздерінің қабылдамайтыны туралы хабарламаның күшін жойған Тараптар үшін қосымша немесе қосымшаға түзету осындай хабардар етудің күші жойылғаны туралы хабарламаны депозитарий алған күннен бастап тоқсаныншы күні күшіне енеді.
6. Егер қосымшаны немесе қосымшаға түзетуді қабылдау осы Хаттамаға түзету енгізумен байланысты болса, онда осы Хаттамаға түзету күшіне енгенге дейін осындай қосымша немесе қосымшаға түзету күшіне енбейді.
7. Осы Хаттаманың А және В Қосымшаларына түзетулер В қосымшасына кез келген түзету тек қозғалатын Тараптың жазбаша келісімімен ғана қабылдануы шартымен, 20-бапта жазылған рәсімдерге сәйкес қабылданады және күшіне енеді.

22-бап

1. Төмендегі 2-тармақта көзделген жағдайларды қоспағанда, әрбір Тарап бір дауысқа ие.
2. Экономикалық интеграцияның өңірлік ұйымдары олардың құзыретінен енетін мәселелер бойынша осы Хаттама Тараптары болып табылатын мүше мемлекеттер санына тең дауыс санымен дауыс беруге қатысады. Егер өз құқығын оның мүше мемлекетінің өзі немесе керісінше пайдаланса, осындай ұйым дауыс беру құқығын иелене алмайды.

23-бап

Осы Хаттаманың депозитарийі функциясын Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы атқарады.

24-бап

1. Осы Хаттама қол қою үшін ашық және Конвенция тараптары болып табылатын экономикалық интеграция мемлекеттері мен өңірлік ұйымдары ратификациялауға, қабылдауға немесе мақұлдауға жатады. Ол 1998 жылғы 16 наурыздан бастап 1999 жылғы наурызға дейін Біріккен Ұлттар Ұйымының Нью-Йорктегі орталық мекемелерінде қол қою үшін ашық және қол қою үшін Хаттама жабылатын күннен кейінгі келесі күні қол қою үшін ашылады. Ратификациялау, қабылдау, мақұлдау немесе қосылу туралы құжаттар депозитарийге сақтауға тапсырылады.
2. Бұл ретте оның мүшесі болып табылатын, алайда Тарабы болмайтын бір де бір мемлекеттегі осы Хаттаманың Тарабына айналатын кез келген экономикалық интеграцияның өңірлік ұйымдары осы Хаттамадан туындайтын барлық міндеттемені қабылдайды. Бір немесе бірнеше мүше мемлекет осы Хаттаманың мүшесі болып табылатын осындай ұйымдар болған жағдайда, осы ұйым және оның мүше мемлекеттері осы Хаттама бойынша олар өздеріне қабылдаған міндеттемелерді сақтау жөнінде тиісті міндеттемелерге қатысты шешім қабылдайды. Осындай жағдайда осы ұйым мен оның мүше мемлекеттері осы Хаттамаға сәйкес құқықтарын бір мезгілде пайдалануға құқығы жоқ.
3. Экономикалық интеграцияның өңірлік ұйымдары ратификациялау, қабылдау, мақұлдау немесе қосылу туралы өздерінің құжаттарында осы Хаттамамен реттелетін мәселелерге қатысты өз құзыретінің шегі туралы жариялайды. Осы Ұйымдар депозитарийді хабардар етеді, ал ол өз кезегінде олардың құзыретінің шегіндегі кез келген елеулі өзгерістер туралы Тараптарды хабардар етеді.

25-бап

1. Осы Хаттама Конвенция Тараптарының кемінде 55-і, оның ішінде I қосымшаға енгізілген Тараптардың 1990 жыл үшін көміртек диоксидінің жалпы шығарындылары жиынтығының кемінде 55 проценті үлесіне тиетін, I қосымшаға енгізілген Тараптар ратификациялау, қабылдау, мақұлдау немесе қосылу туралы өздерінің құжаттарын депозитарийге сақтауға тапсырғаннан кейін тоқсаныншы күні күшіне енеді.
2. Осы баптың мақсаттары үшін "I қосымшаға енгізілген Тараптардың 1990 жыл үшін көміртек диоксидінің жалпы шығарындылары" деген сөздер I қосымшаға енгізілген Тараптар осы Хаттама қабылданған күні немесе Конвенцияның 12-бабына сәйкес өздерінің алғашқы хабарламаларында бұрын мәлімдеген мөлшерді білдіреді.
3. Жоғарыдағы 1-тармаққа сәйкес оның күшіне енуіне арналған шарттарды орындағаннан кейін осы Хаттаманы ратификациялаған, қабылдаған немесе мақұлдаған экономикалық интеграцияның әрбір мемлекеті немесе өңірлік ұйымдары үшін осы Хаттама ратификациялау, қабылдау, мақұлдау немесе қосылу туралы өздерінің құжаттарын сақтауға тапсырғаннан кейін тоқсаныншы күні күшіне енеді.
4. Осы баптың мақсаттары үшін экономикалық интеграцияның өңірлік ұйымдары сақтауға тапсырған бір де бір құжат осы ұйымның мүше мемлекеттері тапсырған қосымша құжат ретінде қаралмайды.

26-бап

Осы Хаттамаға ескертулер енгізуге жол берілмейді.

27-бап

1. Белгілі бір Тарап үшін Хаттама күшіне енген күннен бастап осы Тарап депозитарийге жазбаша хабарлама жіберіп, Хаттамадан шыға алады.
2. Кез келген осындай шығу депозитарий шығу туралы хабарлама алған күннен бастап немесе шығу туралы хабарламада көрсетілуі мүмкін одан неғұрлым кеш мерзімде бір жыл өткенге дейін күшіне енеді.
3. Конвенциядан шығатын кез келген Тарап осы Хаттамадан шықты деп есептеледі.

28-бап

Ағылшын, араб, испан, қытай, орыс және француз тілдеріндегі мәтіндері бірдей дәлме-дәл болып табылатын осы Хаттаманың түпнұсқасы Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына сақтауға тапсырылады. Бір мың тоғыз жүз тоқсан жетінші жылғы желтоқсан айының он бірінші күні Киотода ЖАСАЛДЫ. ОСЫНЫ КУӘЛАНДЫРУ ҮШІН оған тиісінше өкілеттік беріліп, төменде қол қойғандар көрсетілген күндері осы Хаттамаға өз қолдарын қойды.

(Қолдары)

А қосымшасы

Парник газдары
· Көміртек диоксиді (СО2)
· Метан (СН4)
· Азот тотығы (N2О)
· Гидрофтор көміртектері (ГФК)
· Перфтор көміртектері (ПФК)
· Күкірт гексафториді (SF6)

Көздер секторлары/санаттары
· Энергетика
· Отын жағу
· Энергетика өнеркәсібі
· Өңдеуші өнеркәсіп және құрылыс
· Көлік
· Басқа секторлар
· Өзге
· Отынды өндіру және тасымалдау кезіндегі ысырап
· Қатты отын
· Мұнай және табиғи газ
· Өзге
· Өнеркәсіптік процестер
· Тау-кен өнеркәсібінің өнімдері
· Химия өнеркәсібі
· Металлургия
· Басқа өндірістер
· Галогенді көміртекті қосылыстар мен күкірт гексафториді өндірісі
· Галогенді көміртекті қосылыстар мен күкірт гексафторидін тұтыну
· Өзге
· Ерітінділерді және басқа өнімдерді пайдалану
· Ауыл шаруашылығы
· Интестиналдық ферментация
· Көңді жинау, сақтау және пайдалану
· Күріш өндірісі
· Ауыл шаруашылығы жерлері
· Басқарылатын пал саванн
· Алқаптардағы ауыл шаруашылығы қалдықтарын өтеу
· Өзге
· Қалдықтар
· Топырақта қатты қалдықтарды жою
· Сарқынды суларды өңдеу
· Қалдықтарды өртеу
· Өзге

В қосымшасы

Тарап	Шығарындыларды шектеу немесе азайту жөніндегі белгіленген сандық міндеттемелер (базалық жылға немесе кезеңге процентпен)
Австралия	108
Австрия	92
Бельгия	92
Болгария*	92
Венгрия*	92
Германия	92
Греция	92
Дания	92
Еуропалық қоғамдастық	92
Ирландия	92
Исландия	110
Испания	92
Италия	92
Канада	94
Латвия*	92
Литва*	92
Лихтенштейн	92
Люксембург	92
Монако	92
Нидерланды	92
Жаңа Зеландия	100
Норвегия	101
Польша*	94
Португалия	92
Ресей Федерациясы*	100
Румыния*	92
Словакия*	92
Словения	92
Ұлыбритания құрама Корольдігі және Солтүстік Ирландия	92
Америка Құрама Штаттары	93
Украина*	100
Финляндия	92
Франция	92
Хорватия*	95
Чех Республикасы*	92
Швейцария	92
Швеция	92
Эстония*	92
Жапония	94
*Нарық экономикасына өту процесін жүзеге асырушы тараптар

Біріккен Ұлттар Ұйымының Климатының өзгеруі туралы негіздемелік конвенциясына Киото хаттамасы мемлекеттік тілдегі мәтінін Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігімен куәландырылған конвенцияның орыс тілдегі мәтінімен тең түпнұсқалы.

Қазақстан Республикасы
Қоршаған ортаны қорғау
министрлігінің жауапты хатшысы Р. Хамзин

РҚАО-ның ескертуі: бұдан әрі Хаттаманың ағылшын, араб, испан, қытай және француз тілдеріндегі мәтіні берілген