О ратификации Конвенции о правовом статусе трудящихся-мигрантов и членов их семей государств-участников Содружества Независимых Государств

Закон Республики Казахстан от 31 декабря 2009 года № 235-IV

Ратифицировать Конвенцию о правовом статусе трудящихся-мигрантов и членов их семей государств-участников Содружества Независимых Государств, подписанную в Кишиневе 14 ноября 2008 года со следующей оговоркой: "Республика Казахстан при применении положений абзаца двенадцатого пункта 1 статьи 7 и пункта 1 статьи 13 настоящей Конвенции будет руководствоваться требованиями национального законодательства.".

Президент
Республики Казахстан Н. Назарбаев

КОНВЕНЦИЯ
о правовом статусе трудящихся-мигрантов и членов их семей
государств-участников Содружества Независимых Государств

Государства-участники Содружества Независимых Государств, именуемые в дальнейшем Сторонами,
стремясь создать условия для обеспечения равного обращения в отношении трудящихся-мигрантов, членов их семей и граждан принимающей Стороны в той мере, как это регламентируется ее законодательством и международными обязательствами,
сознавая необходимость создания благоприятных условий для перемещения рабочей силы по территориям Сторон, основываясь на их национальных интересах,
в целях эффективного регулирования трудовых миграционных потоков, достижения соответствия их объемов, направлений и состава интересам социально-экономического развития Сторон,
руководствуясь принципами взаимопонимания, терпимости, уважения между представителями различных народов, исходя из интересов развития Содружества Независимых Государств, приверженности Всеобщей декларации прав человека от 10 декабря 1948 года, а также другими обязательными для них основополагающими документами Организации Объединенных Наций и Содружества Независимых Государств в области прав человека и защиты прав трудящихся-мигрантов,

согласились о нижеследующем:

Раздел I
Сфера применения и определения

Статья 1

Для целей настоящей Конвенции приводимые ниже термины имеют следующие значения:
трудящийся-мигрант - лицо, являющееся гражданином одной из Сторон, а также лицо без гражданства, постоянно проживающее на территории одной Стороны, законно находящееся и на законном основании занимающееся оплачиваемой трудовой деятельностью на территории другой Стороны, гражданином которой оно не является и в которой постоянно не проживает;
приграничный трудящийся - трудящийся-мигрант, который работает на приграничной территории одной Стороны и сохраняет свое постоянное местожительство на приграничной территории другой Стороны, куда он возвращается каждый день или, по крайней мере, не реже одного раза в неделю;
сезонный трудящийся - трудящийся-мигрант, работа которого по своему характеру связана с сезонными условиями и выполняется в течение определенного периода года;
работодатель (наниматель) - юридическое или физическое лицо, которое предоставляет работу трудящимся-мигрантам на условиях и в порядке, предусмотренных законодательством принимающей Стороны;
член семьи трудящегося-мигранта — лицо, состоящее в браке с трудящимся-мигрантом, а также находящиеся на его иждивении дети и другие лица, которые признаются членами семьи в соответствии с законодательством принимающей Стороны;
Сторона постоянного проживания - государство, на территории которого трудящийся-мигрант проживает постоянно и с территории которого въезжает на территорию другой Стороны для осуществления оплачиваемой трудовой деятельности;
государство транзита - государство, через которое трудящийся-мигрант проезжает при следовании в принимающую Сторону или из принимающей Стороны в Сторону постоянного проживания;
принимающая Сторона - государство, на территории которого трудящийся-мигрант осуществляет оплачиваемую трудовую деятельность;
компетентные органы - органы государственной власти Сторон, в компетенцию которых входят вопросы, связанные с выполнением настоящей Конвенции;
условия труда - совокупность факторов трудового процесса и производственной среды, в которой осуществляется трудовая деятельность человека, оказывающих влияние на его здоровье и работоспособность в процессе труда, а также установленные в соответствии с законодательством принимающей Стороны продолжительность рабочего времени и времени отдыха, порядок предоставления оплачиваемых отпусков, оплата труда и другие условия труда;
охрана труда - система обеспечения безопасности жизни и здоровья трудящихся-мигрантов в процессе трудовой деятельности, включающая в себя правовые, социально-экономические, организационно-технические, санитарно-гигиенические, лечебно-профилактические, реабилитационные и иные мероприятия и средства, установленные в соответствии с законодательством принимающей Стороны;
цикл миграции - период времени, включающий выезд из Стороны постоянного проживания, транзит, въезд в принимающую Сторону, пребывание и осуществление оплачиваемой трудовой деятельности в принимающей Стороне, а также возвращение в Сторону постоянного проживания.

Статья 2

Действие настоящей Конвенции распространяется на всех трудящихся-мигрантов и членов их семей, находящихся на территории принимающей Стороны на законных основаниях, независимо от пола, расы, языка, вероисповедания или убеждений, политических или иных взглядов, национального, этнического или социального происхождения, гражданства Сторон, возраста, экономического, имущественного, семейного положения или любого другого признака.
Настоящая Конвенция регулирует отношения, складывающиеся в течение всего цикла миграции трудящихся-мигрантов и членов их семей.

Статья 3

Действие настоящей Конвенции не распространяется на:
лиц, направленных Сторонами в международные организации или нанятых международными организациями, учреждениями или какой-либо из Сторон для выполнения вне ее территории официальных функций, статус которых регулируется нормами международного права или соответствующими международными договорами, участницами которых являются Стороны;
лиц, направленных или нанятых одной из Сторон для участия вне ее территории в осуществлении программ развития либо сотрудничества, допуск и статус которых регулируется соответствующими международными договорами с принимающей Стороной и которые в соответствии с этими международными договорами не считаются трудящимися-мигрантами;
лиц, которые, будучи гражданами одной Стороны, выполняют работу на территории другой Стороны от имени и в интересах организации, имеющей филиалы (представительства) на территории этой другой Стороны;
лиц, занимающихся предпринимательской деятельностью, если иное не предусмотрено законодательством принимающей Стороны и международными договорами, участницей которых она является;
лиц, ходатайствующих о предоставлении им статуса беженца или убежища на территории принимающей Стороны;
лиц, получивших статус беженца или убежище на территории принимающей Стороны;
священнослужителей, занимающихся религиозной деятельностью в официально зарегистрированных религиозных организациях принимающей Стороны;
моряков;
лиц, приезжающих в целях обучения;
лиц, аккредитованных на территории принимающей Стороны в качестве сотрудников представительств иностранных фирм или средств массовой информации.

Статья 4

1. Каждая из Сторон в соответствии со своим законодательством может устанавливать для трудящихся-мигрантов ограничения в отношении:
категорий работ по найму, рода занятий или деятельности в интересах этой Стороны;
доступа к оплачиваемой трудовой деятельности в целях осуществления защиты национального рынка труда и обеспечения приоритетного права своих граждан на занятие вакантных мест.
2. Права трудящихся-мигрантов и членов их семей могут подлежать ограничениям, предусмотренным законодательством Сторон, в интересах обеспечения национальной безопасности, общественного порядка, здоровья и нравственности населения или для защиты прав и свобод других лиц.
3. Сторона информирует депозитарий о принятии предусмотренных настоящей статьей ограничений для трудящихся-мигрантов в течение 45 дней с даты принятия этих ограничений.

Раздел II
Основные права трудящихся-мигрантов и членов их семей

Статья 5

Трудящиеся-мигранты и члены их семей имеют право въезда на территорию принимающей Стороны, пребывания, перемещения и выезда в порядке, установленном ее законодательством и/или международными договорами.

Статья 6

1. Трудящиеся-мигранты пользуются на территории принимающей Стороны правами, которые в соответствии с законодательством предоставляются гражданам этой Стороны, на:
безопасные условия труда;
равное вознаграждение за равнозначную работу, включая получение доплат и компенсаций для лиц, имеющих на них право;
пользование жильем на возмездной основе;
социальное обеспечение (социальное страхование), кроме пенсионного, в соответствии с законодательством принимающей Стороны;
обязательное социальное страхование от несчастных случаев на производстве и профессиональных заболеваний в соответствии с законодательством принимающей Стороны;
возмещение вреда, причиненного жизни и здоровью в результате несчастного случая на производстве или профессионального заболевания;
доступ к другой оплачиваемой трудовой деятельности в случае ее потери по не зависящим от трудящегося-мигранта обстоятельствам, с учетом ограничений, предусмотренных статьей 4 настоящей Конвенции.
2. Права трудящихся-мигрантов, касающиеся осуществления ими трудовой деятельности в принимающей Стороне, регулируются законодательством и международными договорами, участницей которых является данная Сторона.

Статья 7

1. Трудящиеся-мигранты и члены их семей в соответствии с международными договорами и законодательством принимающей Стороны пользуются следующими основными правами:
на жизнь, свободу и личную неприкосновенность;
на вступление в брак;
на равенство с гражданами принимающей Стороны перед законом и судом;
на защиту от незаконного вмешательства в личную или семейную жизнь;
на защиту от незаконного посягательства на неприкосновенность жилища;
на защиту тайны личной переписки или других форм связи;
на защиту чести, достоинства и деловой репутации;
на защиту принадлежащей на законных основаниях частной собственности;
на получение образования;
на доступ к культурной жизни и участие в ней;
на социальное обеспечение (социальное страхование), кроме пенсионного;
на получение безвозмездной скорой (неотложной) медицинской помощи и иной медицинской помощи на возмездной основе;
на регистрацию рождения ребенка в принимающей Стороне.
2. Стороны гарантируют трудящимся-мигрантам и членам их семей реализацию права на свободу слова, вероисповедания, выражения своего мнения, создание ассоциаций, общественных организаций и вступление в профессиональные союзы в соответствии с законодательством принимающей Стороны.
3. Каждый трудящийся-мигрант и член его семьи имеет право на признание его правосубъектности на территории любой из Сторон в соответствии с законодательством и международными договорами этой Стороны.

Статья 8

Стороны не допускают случаев рабства, любого другого подневольного состояния, принудительного труда, пыток, жестокого и унижающего честь и достоинство человека обращения или наказаний в отношении трудящихся-мигрантов и членов их семей.

Статья 9

При ввозе и вывозе трудящимися-мигрантами и членами их семей личного имущества, а также предметов, предназначенных для трудовой деятельности, применяются международные договоры и законодательство принимающей Стороны.

Статья 10

Трудящиеся-мигранты имеют право переводить и перевозить из принимающей Стороны денежные средства, полученные в качестве оплаты трудовой деятельности в соответствии с настоящей Конвенцией, в валюте принимающей Стороны и в иностранной валюте в соответствии с международными договорами и ее законодательством.

Статья 11

Трудящиеся-мигранты и члены их семей имеют право на безвозмездное получение от компетентных органов Сторон информации, касающейся:
порядка реализации их прав и свобод, вытекающих из настоящей Конвенции;
условий их пребывания и осуществления оплачиваемой трудовой деятельности, а также прав и обязанностей, вытекающих из законодательства принимающей Стороны или государства транзита и их международных договоров.

Статья 12

1. Трудящиеся-мигранты и члены их семей не могут быть выдворены, подвергнуты депортации или реадмиссии из принимающей Стороны иначе как по основаниям, предусмотренным международными договорами и законодательством этой Стороны.
2. Стороны гарантируют, что никто, кроме компетентного органа, действующего при этом на основании и в порядке, предусмотренном законодательством принимающей Стороны, не может изъять документы, удостоверяющие личность, и документы, дающие право на въезд, пребывание и/или осуществление оплачиваемой трудовой деятельности трудящимся-мигрантом и членами его семьи.
Изъятие указанных документов, санкционированное компетентными органами, осуществляется при условии выдачи официального документа, подтверждающего такое изъятие. Не допускается уничтожение или порча паспорта или иного документа, удостоверяющего личность трудящегося-мигранта и/или членов его семьи, и документов, дающих право на въезд, пребывание и/или осуществление оплачиваемой трудовой деятельности трудящимся-мигрантом и членами его семьи.

Статья 13

1. Члены семей трудящихся-мигрантов (за исключением приграничных и сезонных трудящихся) пользуются в принимающей Стороне такими же правами, как и ее граждане, на общее образование и дополнительное профессиональное образование.
Содержание понятий «общее образование» и «дополнительное профессиональное образование» определяется законодательством принимающей Стороны.
2. Стороны содействуют организации программ изучения членами семей трудящихся-мигрантов языка принимающей Стороны и не препятствуют изучению родного языка.

Раздел III
Положения, применяемые к приграничным и сезонным
трудящимся и членам их семей

Статья 14

1. Приграничные трудящиеся пользуются правами, предусмотренными настоящей Конвенцией, которые могут предоставляться им в соответствии с пребыванием и осуществлением оплачиваемой трудовой деятельности в принимающей Стороне и с учетом ограничений, предусмотренных статьей 4 настоящей Конвенции.
2. Вопросы упрощенного порядка трудоустройства и пересечения государственной границы для приграничных трудящихся решаются Сторонами на основе двусторонних международных договоров.

Статья 15

1. Положения Конвенции распространяются на сезонных трудящихся в период осуществления ими трудовой деятельности с учетом ограничений, указанных в статье 4 настоящей Конвенции.
2. Вопросы упрощенного порядка трудоустройства сезонных трудящихся решаются Сторонами на основе международных договоров.

Раздел IV
Сотрудничество по обеспечению
прав трудящихся-мигрантов и членов их семей

Статья 16

1. Стороны взаимодействуют в области привлечения трудящихся-мигрантов и использования их труда на территориях Сторон.
2. Принимающая Сторона и Сторона постоянного проживания принимают все возможные меры по вопросам возвращения трудящихся-мигрантов после истечения срока их пребывания и осуществления ими оплачиваемой трудовой деятельности в принимающей Стороне, а также в случае нарушения ими миграционного законодательства принимающей Стороны, в том числе путем заключения соглашений о реадмиссии.
3. Стороны принимают согласованные меры по оформлению трудящимся-мигрантам и членам их семей документов, содержащих биометрические данные, созданию на их основе банков данных о трудящихся-мигрантах, выезжающих из Стороны постоянного проживания и осуществляющих трудовую деятельность в принимающей Стороне, а также обмену информацией о трудовых мигрантах.

Статья 17

Стороны сотрудничают по вопросам медицинского страхования трудящихся-мигрантов.

Статья 18

Принимающая Сторона и Сторона постоянного проживания могут осуществлять сотрудничество по вопросам профессионального образования трудящихся-мигрантов на территориях обеих Сторон по профессиям и специальностям, востребованным на рынке труда принимающей Стороны.

Статья 19

Компетентные органы Сторон во избежание двойного налогообложения в отношении налогов на доходы и имущество трудящихся-мигрантов руководствуются положениями международных договоров, участницами которых являются соответствующие Стороны.

Статья 20

Вопросы пенсионного обеспечения трудящихся-мигрантов и членов их семей регулируются законодательством Стороны постоянного проживания и международными договорами Сторон.

Статья 21

Стороны своевременно обмениваются информацией об изменениях в законодательстве в области труда, занятости населения и трудовой миграции, правилах въезда, пребывания, перемещения и выезда, условиях жизни и порядке осуществления оплачиваемой трудовой деятельности трудящимися-мигрантами и состоянии национальных рынков труда.

Статья 22

В случае смерти трудящегося-мигранта или члена его семьи компетентные органы Сторон:
информируют о факте смерти трудящегося-мигранта или члена его семьи дипломатическое представительство или консульское учреждение Стороны постоянного проживания, предоставляют им необходимые сведения по факту смерти;
содействуют осуществлению работодателем (нанимателем) перевозки тела и личного имущества умершего трудящегося-мигранта в Сторону постоянного проживания, а также выполнению работодателем (нанимателем) его финансовых обязательств в отношении умершего трудящегося-мигранта и членов его семьи на условиях трудового договора.

Раздел V
Заключительные положения Статья 23

1. Ничто в настоящей Конвенции не может истолковываться как ограничение или ущемление основных прав и свобод человека, которые признаются и гарантируются законодательством соответствующей Стороны и общепризнанными принципами и нормами международного права.
2. Ограничения, установленные настоящей Конвенцией в отношении прав и свобод трудящихся-мигрантов и членов их семей, не должны применяться для иных целей, кроме тех, для которых они предусмотрены.

Статья 24

Стороны не позднее чем в трехмесячный срок с даты подписания настоящей Конвенции определяют компетентные органы, на которые будет возложена ее реализация, и информируют об этом депозитарий.
В случае изменения компетентных органов Стороны незамедлительно информируют об этом депозитарий.

Статья 25

Настоящая Конвенция не затрагивает прав и обязательств Сторон, вытекающих из заключенных ими других международных договоров.

Статья 26

Вопросы о ходе реализации положений настоящей Конвенции рассматриваются на заседаниях Совета руководителей миграционных органов государств-участников Содружества Независимых Государств, а также Консультативного Совета по труду, миграции и социальной защите населения государств—участников Содружества Независимых Государств.

Статья 27

Спорные вопросы между Сторонами, связанные с применением или толкованием настоящей Конвенции, разрешаются путем консультаций и переговоров заинтересованных Сторон.

Статья 28

Настоящая Конвенция вступает в силу по истечении 30 дней с даты получения депозитарием третьего уведомления о выполнении подписавшими ее Сторонами внутригосударственных процедур, необходимых для ее вступления в силу.
Для Сторон, выполнивших внутригосударственные процедуры позднее, настоящая Конвенция вступает в силу по истечении 30 дней с даты получения депозитарием соответствующих документов.

Статья 29

В настоящую Конвенцию могут быть внесены изменения и дополнения с согласия Сторон, которые оформляются отдельным протоколом, вступающим в силу в порядке, предусмотренном статьей 28 настоящей Конвенции.

Статья 30

Каждая Сторона может выйти из настоящей Конвенции, направив письменное уведомление об этом депозитарию не позднее чем за 12 месяцев до даты выхода, урегулировав обязательства, возникшие во время действия настоящей Конвенции.

Статья 31

Настоящая Конвенция после ее вступления в силу открыта для присоединения любого государства-участника СНГ путем передачи депозитарию документа о присоединении.
Для присоединяющегося государства Конвенция вступает в силу по истечении 30 дней с даты получения депозитарием документа о присоединении.

Статья 32

Настоящая Конвенция действует в течение пяти лет с даты вступления в силу. По истечении этого срока настоящая Конвенция автоматически продлевается каждый раз на очередной пятилетний период, если Стороны не примут иного решения.

Совершено в городе Кишиневе 14 ноября 2008 года в одном подлинном экземпляре на русском языке. Подлинный экземпляр хранится в Исполнительном комитете Содружества Независимых Государств, который направит каждому государству, подписавшему настоящую Конвенцию, ее заверенную копию.

За Азербайджанскую Республику За Республику Молдова

За Республику Армения За Российскую Федерацию

За Республику Беларусь За Республику Таджикистан

За Грузию За Республику Туркменистан

За Республику Казахстан За Республику Узбекистан

За Кыргызскую Республику За Украину

Оговорка Республики Казахстан
к Конвенции о правовом статусе трудящихся-мигрантов
и членов их семей государств-участников СНГ

Республика Казахстан при применении положений абзаца 12 статьи 7 и пункта 1 статьи 13 настоящей Конвенции будет руководствоваться требованиями национального законодательства.

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

Настоящим удостоверяю, что прилагаемый текст является аутентичной копией Конвенции о правовом статусе трудящихся-мигрантов и членов их семей государств-участников Содружества Независимых Государств, принятой на заседании Совета глав правительств Содружества Независимых Государств, которое состоялось 14 ноября 2008 года в городе Кишиневе. Подлинный экземпляр вышеупомянутой Конвенции хранится в Исполнительном комитете Содружества Независимых Государств.

Первый заместитель Председателя
Исполнительного комитета -
Исполнительного секретаря СНГ В. Гаркун

Настоящим удостоверяю, что данный текст является заверенной копией аутентичной копии Конвенции о правовом статусе трудящихся-мигрантов и членов их семей государств-участников Содружества Независимых Государств, совершенной 14 ноября 2008 года в городе Кишиневе.

Начальник управления
Международно-правового департамента
Министерства иностранных дел
Республики Казахстан Б. Пискорский

Настоящим удостоверяю, что прилагаемый текст является аутентичной копией Конвенции о правовом статусе трудящихся-мигрантов и членов их семей государств-участников Содружества Независимых Государств, принятой на заседании Совета глав правительств Содружества Независимых Государств, которое состоялось 14 ноября 2008 года в городе Кишиневе. Подлинный экземпляр вышеупомянутой Конвенции хранится в Исполнительном комитете Содружества Независимых Государств.

Директор Департамента
занятости и миграции населения А. Нурсеитов

Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттердің еңбекші-мигранттары мен олардың отбасы мүшелерінің құқықтық мәртебесі туралы конвенцияны ратификациялау туралы

Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 31 желтоқсандағы № 235-IV Заңы

Кишиневке 2008 жылғы 14 қарашада қол қойылған Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттердің еңбекші-мигранттары мен олардың отбасы мүшелерінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция «Қазақстан Республикасы осы Конвенцияның 7-бабы 1-тармағы он екінші абзацының және 13-бабы 1-тармағының ережелерін қолданған кезде ұлттық заңнаманың талаптарын басшылыққа алатын болады.» деген ескертпемен ратификациялансын.

Қазақстан Республикасының
Президенті Н. Назарбаев.

Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттердің
еңбекші-мигранттары мен олардың отбасы мүшелерінің
құқықтық мәртебесі туралы
конвенция

Бұдан әрі Тараптар деп аталатын Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттер,
оның заңнамасы мен халықаралық міндеттемелерде реттелгендей мөлшерде қабылдаушы Тараптың еңбекші-мигранттарына, олардың отбасы мүшелеріне және азаматтарына қатысты тең қарай білуді қамтамасыз ету үшін жағдай жасауға ұмтыла отырып,
Тараптардың ұлттық мүдделерін негізге ала отырып, олардың аумақтарында жұмыс күшінің жүріп-тұруына қолайлы жағдай жасау қажеттігін мойындай отырып,
еңбек көші-қоны ағындарын тиімді реттеу, олардың көлемінің, бағыттары мен құрамының Тараптардың әлеуметтік-экономикалық даму мүдделеріне сәйкестігіне қол жеткізу мақсатында,
әр түрлі халықтардың өкілдері арасындағы өзара түсіністік, төзімділік, құрмет қағидаттарын басшылыққа ала отырып, Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығын дамыту мүдделерін, 1948 жылғы 10 желтоқсандағы Адам құқықтарының жалпыға ортақ декларациясын, сондай-ақ Біріккен Ұлттар Ұйымы мен Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының адам құқықтары мен еңбекші-мигранттардың құқықтарын қорғау саласындағы олар үшін міндетті басқа да негіз қалаушы құжаттарын ұстануына орай,
мыналар туралы келісті:

I бөлім
Қолданылу аясы және анықтамалар

1-бап

Осы Конвенцияның мақсаты үшін төменде келтірілген терминдердің мынадай мағыналары бар:
еңбекші-мигрант - Тараптардың бірінің азаматы болып табылатын, сондай-ақ бір Тараптың аумағында тұрақты тұратын, өзі азаматы болып табылмайтын және тұрақты тұрмайтын басқа Тараптың аумағында заңды түрде тұратын және заңды негізде ақысы төленетін еңбек қызметімен айналысатын азаматтығы жоқ адам;
шекара маңындағы еңбекші - бір Тараптың шекара маңындағы аумағында жұмыс істейтін және күн сайын немесе ең болмағанда, аптасына кемінде бір рет өзі қайта оралатын, басқа Тараптың шекара маңы аумағында өзінің тұрақты тұратын жерін сақтайтын еңбекші-мигрант;
маусымдық еңбекші - жұмысы өзінің сипаты бойынша маусымдық жағдайларға байланысты және жылдың белгілі бір кезеңі ішінде орындалатын еңбекші-мигрант;
жұмыс беруші (жалға алушы) - еңбекші-мигранттарға қабылдаушы Тараптың заңнамасында көзделген шарттарда және тәртіппен жұмыс беретін заңды немесе жеке тұлға;
еңбекші-мигранттың отбасы мүшесі - еңбекші-мигрантпен некеде тұрған адам, сондай-ақ оның асырауындағы балалар мен қабылдаушы Тараптың заңнамасына сәйкес отбасы мүшелері деп танылатын басқа да адамдар;
тұрақты тұру Тарабы - еңбекші-мигрант аумағында тұрақты тұратын және аумағынан ақысы төленетін еңбек қызметін жүзеге асыру үшін басқа Тараптың аумағына кететін мемлекет;
транзит мемлекеті - еңбекші-мигрант қабылдаушы Тарапқа немесе қабылдаушы Тараптан тұрақты тұру Тарабына бара жатқанда өтетін мемлекет;
қабылдаушы Тарап - аумағында еңбекші-мигрант ақысы төленетін еңбек қызметін жүзеге асыратын мемлекет;
құзыретті органдар - Тараптардың осы Конвенцияның орындалуына байланысты мәселелер құзыретіне енетін мемлекеттік билік органдары;
еңбек жағдайлары - адамның еңбек қызметі жүзеге асырылатын, еңбек процесінде оның денсаулығы мен еңбек ету қабілетіне әсер ететін, еңбек процесі мен өндірістік орта факторларының жиынтығы, сондай-ақ қабылдаушы Тараптың заңнамасына сәйкес белгіленген жұмыс уақыты мен демалыс уақытының ұзақтығы, ақысы төленетін демалыс берудің тәртібі, еңбекақы төлеу және басқа да еңбек жағдайлары;
еңбекті қорғау - құқықтық, әлеуметтік-экономикалық, ұйымдастыру-техникалық, санитарлық-гигиеналық, емдеу-алдын алу, оңалту және қабылдаушы Тараптың заңнамасына сәйкес белгіленген өзге де іс-шаралар мен құралдарды қамтитын еңбек қызметі процесінде еңбекші-мигранттардың өмірі мен денсаулығының қауіпсіздігін қамтамасыз ету жүйесі;
көші-қон циклі - тұрақты тұру Тарабынан шығуды, транзитті, қабылдаушы Тарапқа келуді, қабылдаушы Тарапта болуды және ақысы төленетін еңбек қызметін жүзеге асыруды, сондай-ақ тұрақты тұру Тарабына қайтуды қамтитын уақыт кезеңі.

2-бап

Осы Конвенция жынысына, нәсіліне, тіліне, діни сеніміне немесе нанымына, саяси немесе өзге де көзқарасына, ұлттық, этникалық немесе әлеуметтік тегіне, Тараптар азаматтығына, жасына, экономикалық, мүліктік, отбасы жағдайына немесе кез келген басқа белгілеріне қарамастан, қабылдаушы Тараптың аумағында заңды негізде жүрген барлық еңбекші-мигранттар мен олардың отбасы мүшелеріне қолданылады.
Осы Конвенция еңбекші-мигранттар мен олардың отбасы мүшелері көші-қонының барлық циклі бойында қалыптасатын қатынастарды реттейді.

3-бап

Осы Конвенцияның әрекеті мыналарға:
Тараптар халықаралық ұйымдарға жіберген немесе халықаралық ұйымдар, мекемелер немесе Тараптардың қайсыбірі өзінің аумағынан тыс жерде ресми функцияларды орындау үшін жалдаған, мәртебесі халықаралық құқық нормаларымен немесе Тараптар қатысушысы болып табылатын тиісті халықаралық шарттармен реттелетін адамдарға;
Тараптардың біреуі жіберген немесе өз аумағынан тыс жердегі даму не ынтымақтастық бағдарламаларын жүзеге асыруға қатысуға жалдаған, рұқсаты мен мәртебесі қабылдаушы Тараптың тиісті халықаралық шарттарына сәйкес реттелетін және осы халықаралық шарттарға сәйкес еңбекші-мигранттар деп есептелмейтін адамдарға;
бір Тараптың азаматтары бола тұрып, осы басқа Тараптың аумағында филиалдары (өкілдіктері) бар ұйымның атынан және соның мүддесі үшін басқа Тараптың аумағында жұмыс атқарып жүрген адамдарға;
егер қабылдаушы Тараптың заңнамасында және ол қатысушысы болып табылатын халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, кәсіпкерлік қызметпен айналысатын адамдарға;
қабылдаушы Тараптың аумағында өздеріне босқын мәртебесін немесе баспана беру туралы қолдаухат беріп жүрген адамдарға;
қабылдаушы Тараптың аумағында босқын мәртебесін немесе баспана алған адамдарға;
қабылдаушы Тараптың ресми түрде тіркелген діни ұйымдарында діни қызметпен айналысып жүрген діни қызметкерлерге;
теңізшілерге;
оқу мақсатында келетін адамдарға;
қабылдаушы Тараптың аумағында шетелдік фирмалар өкілдіктерінің немесе бұқаралық ақпарат құралдарының қызметкерлері ретінде аккредиттелген адамдарға қолданылмайды.

4-бап

1. Тараптардың әрқайсысы өзінің заңнамасына сәйкес еңбекші-мигранттар үшін:
осы Тараптың мүддесі үшін жалдау бойынша жұмыс санаттарына, кәсіп немесе қызмет түріне;
ұлттық еңбек нарығын қорғауды жүзеге асыру және бос жұмыс орындарына тұруға өз азаматтарының басым құқығын қамтамасыз ету мақсатында ақысы төленетін еңбек қызметіне қол жеткізуге қатысты шектеулер белгілей алады.
2. Ұлттық қауіпсіздікті, қоғамдық тәртіпті, халықтың денсаулығы мен имандылығын қамтамасыз ету мүддесінде немесе басқа адамдардың құқықтары мен бостандықтарын қорғау үшін еңбекші-мигранттар мен олардың отбасы мүшелерінің құқықтары Тараптардың заңнамасында көзделген шектеулерге жатқызылуы мүмкін.
3. Тарап еңбекші-мигранттар үшін осы бапта көзделген шектеулердің қабылданғаны туралы осы шектеулер қабылданған күнінен бастап 45 күннің ішінде депозитарииді хабардар етеді.

II бөлім
Еңбекші-мигранттар мен олардың отбасы мүшелерінің
негізгі құқықтары

5-бап

Еңбекші-мигранттар мен олардың отбасы мүшелерінің қабылдаушы Тараптың заңнамасында және/немесе халықаралық шарттарда белгіленген тәртіппен оның аумағына келуге, жүріп-тұруға және кетуге құқығы бар.

6-бап

1. Еңбекші-мигранттар қабылдаушы Тараптың аумағында заңнамаға сәйкес осы Тараптың азаматтарына:
қауіпсіз еңбек жағдайларына;
құқығы бар адамдарға арналған қосымша ақылар мен өтемақылар алуды қоса алғанда, бірдей жұмысы үшін бірдей сыйақыға;
қайтарымды негізде тұрғын үйді пайдалануға;
қабылдаушы Тараптың заңнамасына сәйкес зейнетақыдан басқа, әлеуметтік қамсыздандыруға (әлеуметтік сақтандыруға);
қабылдаушы Тараптың заңнамасына сәйкес өндірістегі жазатайым оқиғалар мен кәсіптік аурулардан міндетті әлеуметтік сақтандыруға;
өндірістегі жазатайым оқиға немесе кәсіптік ауру салдарынан өмірі мен денсаулығына келтірілген зиян өтеміне;
еңбекші-мигрантқа байланысты емес мән-жайлар бойынша ақысы төленетін еңбек қызметінен айырылған жағдайда осы Конвенцияның 4-бабында көзделген шектеулерді ескере отырып, басқасына қол жеткізуге берілетін құқықтарды пайдаланады.
2. Еңбекші-мигранттардың қабылдаушы Тарапта еңбек қызметін жүзеге асыруына қатысты құқықтары осы Тарап қатысушысы болып табылатын заңнамамен және халықаралық шарттармен реттеледі.

7-бап

1. Еңбекші-мигранттар мен олардың отбасы мүшелері қабылдаушы тараптың халықаралық шарттары мен заңнамасына сәйкес мынадай негізгі құқықтарды пайдаланады:
өмір сүру; бостандық және жеке басына қол сұғылмау;
некеге тұру;
қабылдаушы Тараптың азаматтарымен заң мен сот алдындағы теңдік;
жеке немесе отбасы өміріне заңсыз араласудан қорғау;
тұрғын жайға қол сұғылмауына заңсыз нұқсан келтіруден қорғау;
жеке хат жазысулардың немесе басқа да байланыс нысандарының құпиясын қорғау;
ар-намысын, абыройын және іскерлік беделін қорғау;
заңды негізде тиесілі жеке меншігін қорғау;
білім алу;
мәдени өмірге қол жеткізу және оған қатысу;
зейнетақыдан басқа, әлеуметтік қамсыздандыру (әлеуметтік сақтандыру);
өтеусіз негізде жедел (кезек күттірмейтін) медициналық көмек және қайтарымды негізде өзге медициналық көмек алу;
қабылдаушы Тарапта баланың тууын тіркеу.
2. Тараптар еңбекші-мигранттар мен олардың отбасы мүшелеріне қабылдаушы Тараптың заңнамасына сәйкес сөз бостандығы, діни сенім, өз пікірін білдіру, қауымдастықтар, қоғамдық ұйымдар құру және кәсіптік одақтарға кіру құқықтарын іске асыруға кепілдік береді.
3. Әрбір еңбекші-мигрант пен оның отбасы мүшесі Тараптардың кез келгенінің заңнамасына және халықаралық шарттарына сәйкес өзінің осы Тараптың аумағындағы құқықтық субъектілігінің танылуына құқығы бар.

8-бап

Тараптар еңбекші-мигранттар мен олардың отбасы мүшелеріне қатысты құлдық, кез келген басқа да мәжбүрлі жай-күйге, мәжбүрлі еңбекке, қинау, адамның ар-намысы мен абыройын қатыгездікпен және кемсітушілікпен қарау немесе жазалау жағдайларына жол бермейді.

9-бап

Еңбекші-мигранттар және олардың отбасы мүшелері жеке мүлкін, сондай-ақ еңбек қызметіне арналған заттарды әкелген және әкеткен кезде қабылдаушы Тараптың халықаралық шарттары мен заңнамасы қолданылады.

10-бап

Еңбекші-мигранттар осы Конвенцияға сәйкес халықаралық шарттар мен оның заңнамасына сәйкес қабылдаушы Тараптың валютасында және шетелдік валютада еңбек қызметіне ақы ретінде алынған ақшалай қаражатты қабылдаушы Тараптан аударуға және тасымалдауға құқығы бар.

11-бап

Еңбекші-мигранттар мен олардың отбасы мүшелері Тараптардың құзыретті органдарынан:
олардың осы Конвенциядан туындайтын құқықтары мен бостандықтарының іске асырылуы тәртібіне;
олардың келуі және ақысы төленетін еңбек қызметін жүзеге асыруы шарттарына, сондай-ақ қабылдаушы Тараптың немесе транзит мемлекетінің заңнамасынан және олардың халықаралық шарттарынан туындайтын құқықтары мен міндеттеріне қатысты ақпаратты өтеусіз алуға құқығы бар.

12-бап

1. Еңбекші-мигранттар мен олардың отбасы мүшелері осы Тараптың халықаралық шарттары мен заңнамасында көзделген негіздер бойынша қабылдаушы Тараптан қуыла алмайды, депортациялауға немесе реадмиссиялауға ұшырамайды.
2. Тараптар, бұл ретте қабылдаушы Тараптың заңнамасында көзделген негізде және тәртіппен әрекет ететін құзыретті органнан басқа ешкім жеке басын куәландыратын құжаттарды және еңбекші-мигранттың және оның отбасы мүшелерінің елге кіруіне, елде болуына және/немесе ақысы төленетін еңбек қызметін жүзеге асыруына құқық беретін құжаттарды алып қоймайтынына кепілдік береді.
Құзыретті органдар санкциялаған көрсетілген құжаттарды алып қою осындай алып қоюды растайтын ресми құжат берілген жағдайда жүзеге асырылады. Паспортты немесе еңбекші-мигранттың және/немесе оның отбасы мүшелерінің жеке басын куәландыратын өзге құжатты және еңбекші мигранттың және оның отбасы мүшелерінің елге кіруіне, елде болуына және/немесе ақысы төленетін еңбек қызметін жүзеге асыруына құқық беретін құжаттарды жоюға немесе бүлдіруге жол берілмейді.

13-бап

1. Еңбекші-мигранттардың отбасы мүшелері (шекара маңындағы және маусымдық еңбекшілерді қоспағанда) қабылдаушы Тарапта оның азаматтары сияқты жалпы білім алу және қосымша кәсіптік білім алу құқықтарын пайдаланады.
«Жалпы білім алу» және «қосымша кәсіптік білім алу» деген ұғымдардың мазмұны қабылдаушы Тараптың заңнамасында айқындалады.
2. Тараптар еңбекші-мигранттардың отбасы мүшелерінің қабылдаушы Тараптың тілін үйрену бағдарламаларын ұйымдастыруға жәрдемдеседі және ана тілін үйренуіне кедергі жасамайды.

III бөлім
Шекара маңындағы және маусымдық еңбекшілерге және олардың отбасы мүшелеріне қолданылатын ережелер

14-бап

1. Шекара маңындағы еңбекшілер осы Конвенцияда көзделген, қабылдаушы Тарапта олардың болуына және ақысы төленетін еңбек қызметін жүзеге асыруына сәйкес және осы Конвенцияның 4-бабында көзделген шектеулерді ескере отырып берілуі мүмкін құқықтарды пайдаланады.
2. Шекара маңындағы еңбекшілер үшін жұмысқа орналасудың және мемлекеттік шекарадан өтудің оңайлатылған тәртібі мәселелерін Тараптар екі жақты халықаралық шарттар негізінде шешеді.

15-бап

1. Конвенцияның ережелері маусымдық еңбекшілерге осы Конвенцияның 4-бабында көрсетілген шектеулерді ескере отырып, олардың еңбек қызметін жүзеге асыруы кезеңіне қолданылады.
2. Маусымдық еңбекшілерді жұмысқа орналастырудың оңайлатылған тәртібі мәселелерін Тараптар халықаралық шарттар негізінде шешеді.

IV бөлім
Еңбекші-мигранттардың және олардың отбасы мүшелерінің құқықтарын қамтамасыз ету жөніндегі ынтымақтастық

16-бап

1. Тараптар еңбекші-мигранттарды тарту және Тараптардың аумақтарында олардың еңбегін пайдалану саласында өзара іс-әрекет етеді.
2. Қабылдаушы Тарап пен тұрақты тұру Тарабы еңбекші-мигранттарды олардың қабылдаушы Тарапта болу және олардың ақысы төленетін еңбек қызметін жүзеге асыру мерзімі аяқталғаннан кейін, сондай-ақ олар қабылдаушы Тараптың көші-қон заңнамасын бұзған жағдайда, оның ішінде реадмиссия туралы келісімдер жасасу жолымен қайтару мәселелері жөнінде барлық ықтимал шараларды қабылдайды.
3. Тараптар еңбекші-мигранттар мен олардың отбасы мүшелерінің биометриялық деректері бар құжаттарын ресімдеу, солардың негізінде тұрақты тұру Тарабынан кететін және қабылдаушы Тарапта еңбек қызметін жүзеге асыратын еңбекші-мигранттар туралы деректер банкін құру, сондай-ақ еңбек мигранттары туралы ақпарат алмасу жөнінде келісілген шаралар қабылдайды.

17-бап

Тараптар еңбекші-мигранттарды медициналық сақтандыру мәселелері жөнінде ынтымақтасады.

18-бап

Қабылдаушы Тарап және тұрақты тұру Тарабы қабылдаушы Тараптың еңбек нарығында сұранысқа ие кәсіптер мен мамандықтар бойынша екі Тараптың да аумағында еңбекші-мигранттарға кәсіптік білім беру мәселелері жөніндегі ынтымақтастықты жүзеге асыруы мүмкін.

19-бап

Тараптардың құзыретті органдары еңбекші-мигранттардың табысы мен мүлкіне салынатын салықтарға қатысты қосарланған салық салуды болдырмау үшін тиісті Тараптар қатысушысы болып табылатын халықаралық шарттардың ережелерін басшылыққа алады.

20-бап

Еңбекші-мигранттар мен олардың отбасы мүшелерін зейнетақымен қамсыздандыру мәселелері тұрақты тұру Тарабының заңнамасымен және Тараптардың халықаралық шарттарымен реттеледі.

21-бап

Тараптар еңбек, халықты жұмыспен қамту және еңбек көші-қоны саласындағы заңнамадағы, елге кіру, елде болу, орын ауыстыру және кету ережелеріндегі өзгерістер, еңбекші-мигранттардың өмір сүру жағдайлары және ақысы төленетін еңбек қызметін жүзеге асырудың тәртібі мен ұлттық еңбек нарығының жай-күйі туралы уақтылы ақпарат алмасады.

22-бап

Еңбекші-мигрант немесе оның отбасы мүшесі қайтыс болған жағдайда Тараптардың құзыретті органдары:
дипломатиялық өкілдікті немесе тұрақты тұру Тарабының консулдық мекемесін еңбекші-мигранттың немесе оның отбасы мүшесінің қайтыс болу фактісі туралы хабардар етеді, оларға қайтыс болу фактісі бойынша қажетті мәліметтер береді;
жұмыс берушінің (жалдаушының) қайтыс болған еңбекші-мигранттың мәйітін және жеке мүлкін тұрақты тұру Тарабына тасымалдауды жүзеге асыруына, сондай-ақ еңбек шартының талаптарымен жұмыс берушінің (жалдаушының) қайтыс болған еңбекші-мигрантқа және оның отбасы мүшелеріне қатысты қаржылық міндеттемелерін орындауына жәрдемдеседі.

V бөлім
Қорытынды ережелер

23-бап

1. Осы Конвенцияда еш нәрсе тиісті Тараптың заңнамасында және халықаралық құқықтың жалпыға танылған қағидаттары мен нормаларында танылатын және кепілдік берілетін, адамның негізгі құқықтары мен бостандықтарының шектелуі немесе кемсітілуі ретінде түсіндіріле алмайды.
2. Еңбекші-мигранттар мен олардың отбасы мүшелерінің құқықтары мен бостандықтарына қатысты осы Конвенцияда белгіленген шектеулер олар көзделгеннен басқа, өзге мақсаттарға қолданылмауға тиіс.

24-бап

Тараптар осы Конвенцияға қол қойылған күнінен бастап үш ай мерзімнен кешіктірмей оны іске асыру жүктелетін құзыретті органдарды белгілейді және бұл туралы депозитарийді хабардар етеді.
Құзыретті органдар өзгерген жағдайда Тараптар бұл туралы тез арада депозитарийді хабардар етеді.

25-бап

Осы Конвенция Тараптар жасасқан басқа да халықаралық шарттардан туындайтын құқықтар мен міндеттемелерді қозғамайды.

26-бап

Осы Конвенция ережелерінің іске асырылу барысы туралы мәселелер Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттердің Көші-қон органдары басшылары кеңесінің, сондай-ақ Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттердің Еңбек, көші-қон және халықты әлеуметтік қорғау жөніндегі консулътативтік кеңесінің отырыстарында қаралады.

27-бап

Осы Конвенцияны қолдануға немесе түсіндіруге байланысты Тараптар арасындағы даулы мәселелер мүдделі Тараптардың консультациялары мен келіссөздері арқылы шешіледі.

28-бап

Осы Конвенция оған қол қойған Тараптардың оның күшіне енуіне қажетті мемлекетішілік рәсімдерді орындағаны туралы үшінші хабарламаны депозитарий алған күнінен бастап 30 күн өткен соң күшіне енеді.
Мемлекетішілік рәсімдерді кейінірек орындаған Тараптар үшін осы Конвенция депозитарий тиісті құжаттарды алған күнінен бастап 30 күн өткен соң күшіне енеді.

29-бап

Осы Конвенцияға Тараптардың келісімімен осы Конвенцияның 28-бабында көзделген тәртіппен күшіне енетін жеке хаттамамен ресімделетін өзгерістер мен толықтырулар енгізілуі мүмкін.

30-бап

Әрбір Тарап осы Конвенция қолданылған уақытта туындаған міндеттемелерді реттеп, депозитарийге шығу күніне дейін 12 айдан кешіктірмей бұл туралы жазбаша хабарлама жолдап, осы Конвенциядан шыға алады.

31-бап

Осы Конвенция өз күшіне енгеннен кейін Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы кез келген мемлекеттің депозитарийге қосылу туралы құжат тапсыруы жолымен қосылуы үшін ашық.
Қосылатын мемлекет үшін Конвенция депозитарий қосылу туралы құжатты алған күнінен бастап 30 күн өткен соң күшіне енеді.

32-бап

Осы Конвенция күшіне енген күнінен бастап бес жыл бойы қолданылады. Бұл мерзім өткен соң егер Тараптар өзге шешім қабылдамаса, осы Конвенция эр кезде кезекті бес жыл кезеңге автоматты түрде ұзартылады.

2008 жылы 14 қарашада Кишинев қаласында орыс тіліндегі бір түпнұсқа данада жасалды. Түпнұсқа данасы Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының Атқарушы комитетінде сақталады, ол осы Конвенцияға қол қойған әрбір мемлекетке оның куәландырылған көшірмесін жібереді.

Әзірбайжан Республикасы үшін Молдова Республикасы үшін
Армения Республикасы үшін Ресей Федерациясы үшін
Беларусь Республикасы үшін Тәжікстан Республикасы үшін
Грузия үшін Түрікменстан үшін
Қазақстан Республикасы үшін Өзбекстан Республикасы үшін
Қырғыз Республикасы үшін Украина үшін

Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттердің
еңбекші-мигранттары мен олардың отбасы мүшелерінің құқықтық
мәртебесі туралы конвенцияға Қазақстан Республикасының
ескертпесі

Қазақстан Республикасы осы Конвенцияның 7-бабы он екінші абзацының және 13-бабы 1-тармағының ережелерін қолданған кезде ұлттық заңнаманың талаптарын басшылыққа алатын болады.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов