О ратификации Соглашения между Правительством Республики Казахстан, Правительством Кыргызской Республики, Правительством Республики Таджикистан, Правительством Туркменистана и Правительством Республики Узбекистан о статусе Международного Фонда спасения Арала (МФСА) и его организаций

Закон Республики Казахстан от 8 ноября 2010 года № 348-IV.

Ратифицировать Соглашение между Правительством Республики Казахстан, Правительством Кыргызской Республики, Правительством Республики Таджикистан, Правительством Туркменистана и Правительством Республики Узбекистан о статусе Международного Фонда спасения Арала (МФСА) и его организаций, утвержденное Решением Глав государств Центральной Азии 9 апреля 1999 года в Ашгабате.

Президент
Республики Казахстан	Н. Назарбаев

РЕШЕНИЕ
Глав государств Центральной Азии об утверждении Положения
о Международном Фонде спасения Арала и Соглашения
о статусе МФСА и его организаций

Главы государств Центральной Азии решили:

1. Утвердить Положение о Международном Фонде спасения Арала с учетом изменений и дополнений.

2. Утвердить Соглашение о статусе Международного Фонда спасения Арала и поручить Правительствам Республики Казахстан, Кыргызской Республики, Республики Таджикистан, Туркменистана и Республики Узбекистан обеспечить выполнение Соглашения на территориях государств Центральной Азии.

Совершено в г. Ашгабате 9 апреля 1999 года в одном подлинном экземпляре на русском языке.

Подлинный экземпляр хранится в архиве Правительства Туркменистана которое направит государствам, подписавшим настоящее Положение, его заверенную копию.

За Республику Казахстан
За Кыргызскую Республику
За Республику Таджикистан
За Туркменистан
За Республику Узбекистан

УТВЕРЖДЕНО Решением Глав государств Центральной Азии в г. Ашгабате 9 апреля 1999 г.

ПОЛОЖЕНИЕ
О Международном Фонде спасения Арала
I. Организационные основы Фонда

1.1. Международный Фонд спасения Арала, далее Фонд, создан в соответствии с решением Глав государств Центральной Азии, принятым 4 января 1993 года в г. Ташкенте и действует на основании настоящего Положения.

Основной задачей Фонда является финансирование и кредитование совместных практических действий и перспективных программ и проектов спасения Арала, экологического оздоровления Приаралья и бассейна Аральского моря в целом с учетом интересов всех государств региона.

1.2. Учредителями Фонда являются Республика Казахстан, Кыргызская Республика, Республика Таджикистан, Туркменистан и Республика Узбекистан. В числе учредителей на равноправных началах могут быть иные государства, поддерживающие цели создания Фонда и принимающие участие в финансировании его проектов и программ.

Участниками Фонда могут являться международные организации и другие юридические и физические лица.

1.3. Постоянно действующим исполнительным органом Фонда является Исполнительный Комитет (Исполком).

Исполком является юридическим лицом со статусом международной организации, обладающей соответствующими иммунитетом и привилегиями.

Деятельность Исполкома организуется на основе принципиальной схемы управления, одобренной Решением Глав государств Центральной Азии от 28 февраля 1997 г. в г. Алматы, и Положения об Исполкоме Фонда, утверждаемого Президентом Фонда.

1.4. Фонд включает в себя:

Правление;

Ревизионную комиссию;

Исполнительный комитет с региональными проектами и агентствами, финансируемыми государствами-учредителями, странами-донорами и международными организациями через Исполком;

Филиалы и отделения Исполкома в государствах Центральной Азии;

Межгосударственную Координационную Водохозяйственную Комиссию (МКВК), ее Секретариат, Научно-информационный Центр, Бассейновые водохозяйственные объединения - БВО "Амударья" и БВО "Сырдарья";

Комиссию Устойчивого Развития, ее Секретариат, Научно-Информационный Центр.

Установить, что место расположения создаваемых региональных проектов и агентств, финансируемых государствами-учредителями, странами-донорами и международными организациями через Исполком, в установленном порядке определяется Президентом МФСА по согласованию с Главами государств-учредителей Фонда.

II. Формирование средств Фонда

2.1. Фонд формируется за счет взносов государств-учредителей и участников. Учредители и участники Фонда, начиная с 1998 г., текущие взносы в Международный Фонд спасения Арала определяют от доходной части бюджета Республики Казахстан, Туркменистана, Республики Узбекистан в размере 0,3 %, Кыргызской Республики и Республики Таджикистан в размере 0,1 % и перечисление производят в американских долларах по курсу к национальным валютам.

Фонд формируется также за счет:

- добровольных взносов предприятий, международных и отдельных зарубежных общественных и национальных организаций, юридических и физических лиц;

- средств, направленных на решение отдельных целевых программ;

- иных поступлений.

2.2. Не использованные в отчетном году средства Фонда переходят на следующий финансовый год, изъятию не подлежат. Отвлечение средств на цели, не предусмотренные настоящим Положением и не связанные с проблемами Арала, не допускается.

2.3. Имущество Фонда составляют основные и оборотные средства, отраженные в его балансе.

III. Основные направления деятельности Фонда

3.1. Основными направлениями деятельности Фонда являются:

- финансирование и кредитование совместных межгосударственных экологических и научно-практических программ и проектов, направленных на спасение Аральского моря и оздоровление экологической обстановки в районах, подвергшихся влиянию Аральской катастрофы, а также решение общих социально-экологических проблем региона;

- финансирование совместных фундаментальных и прикладных исследований, научно-технических разработок по восстановлению экологического равновесия, рациональному использованию природных ресурсов и охране окружающей среды;

- создание и обеспечение функционирования межгосударственной экологической системы мониторинга, банка данных и других систем о состоянии окружающей природной среды Аральского бассейна;

- мобилизация средств на проведение совместных мероприятий по охране воздушного бассейна, водных и земельных ресурсов, растительного и животного мира;

- финансирование совместных научно-технических проектов и разработок по управлению трансграничными внутренними водами;

- участие в реализации международных программ и проектов по спасению Арала и экологическому оздоровлению Аральского бассейна.

IV. Права Фонда

4.1. Для выполнения задач, определенных настоящим Положением, Фонд имеет право:

- в установленном порядке в государствах-учредителях и иных государствах создавать свои филиалы и представительства, в том числе с правом юридического лица, по всем направлениям деятельности, отвечающим целям и задачам Фонда;

- осуществлять кредитные и иные операции с ценными бумагами, выступать гарантом и размещать средства на депозитах банковских учреждений, приобретать в установленном порядке акции, облигации и другие ценные бумаги;

- осуществлять инвестиции в сферах, связанных с реализацией экологических программ и проектов;

- заключать от своего имени договоры, открывать соответствующие счета в учреждениях банка, совершать сделки и иные юридические акты.

V. Управление Фондом

5.1. Фонд направляет свои усилия на реализацию программ и решений по проблемам бассейна Аральского моря.

Государства-учредители образуют Правление Фонда, в состав которого делегируют по два своих представителя, соответственно, по одному в Правление Фонда и в Ревизионную комиссию Правления Фонда.

Правление возглавляется Президентом Фонда, избираемым из числа Глав государств-учредителей на срок, устанавливаемый Решением Совета Глав государств Центральной Азии.

Президент осуществляет руководство деятельностью Фонда, определяет его внешнеэкономическую и международную деятельность, вносит предложения по дополнениям и изменениям к Положению о Фонде, рассматривает и утверждает планы работы Фонда.

Президент Фонда создает Исполком Международного Фонда, утверждает Положение об Исполкоме и по согласованию с Главами государств Центральной Азии назначает Председателя Исполкома.

Исполком располагается в той стране, Глава которой является Президентом Фонда.

Правление Фонда проводит свои заседания не реже двух раз в год. Государства-учредители могут вносить предложения о проведении дополнительных заседаний Правления.

5.2. Исполком обеспечивает свою деятельность в соответствии с Положением об Исполкоме, Регламентом (порядком) работы Правления Фонда, подотчетен Президенту и Правлению Фонда.

Председатель Исполкома по согласованию с Президентом Фонда определяет порядок и размер заработной платы штатных сотрудников, условий контрактов по найму исполнителей проектов и программ в пределах сметы, утверждаемой Правлением.

Председатель Исполкома имеет право без доверенности представлять Фонд во всех государственных, международных и иных предприятиях и организациях, распоряжаться имуществом Фонда, увольнять и принимать на работу сотрудников.

VI. Учет и отчетность Фонда

6.1. Финансовый год устанавливается с 1 января по 31 декабря календарного года. По окончании каждого года составляется отчет и баланс Фонда, которые представляются на утверждение Правления Фонда.

6.2. Бухгалтерский учет и отчетность ведутся в порядке, установленном законодательством государства по месту пребывания Фонда.

6.3. Учредители Фонда имеют право свободного выхода, с возвратом их первоначального и других взносов в Фонд и прибыли за вычетом средств, затраченных на осуществление экологических программ и проектов, с уведомлением Правления Фонда за 6 месяцев до выхода.

Вопросы, требующие внесения изменений и дополнений в текст настоящего Положения, относятся к исключительной компетенции Правления Фонда.

Деятельность Фонда может быть прекращена по решению Глав государств-учредителей Фонда.

УТВЕРЖДЕНО Решением Глав государств Центральной Азии в г. Ашгабате 9 апреля 1999 г.

СОГЛАШЕНИЕ

Между Правительством Республики Казахстан, Правительством Кыргызской Республики, Правительством Республики Таджикистан, Правительством Туркменистана и Правительством Республики Узбекистан

о Статусе
Международного Фонда спасения Арала (МФСА) и его организаций

Правительство Республики Казахстан, Правительство Кыргызской Республики, Правительство Республики Таджикистан, Правительство Туркменистана и Правительство Республики Узбекистан, именуемые далее "Сторонами",

исходя из целей, указанных в пунктах а) и в) статьи 55 Устава Организации Объединенных Наций, требующих своего решения для народов, проживающих в экологически кризисном регионе бассейна Аральского моря;

принимая во внимание:

Соглашение между Республикой Казахстан, Кыргызской Республикой, Республикой Таджикистан, Туркменистаном и Республикой Узбекистан "О сотрудничестве в сфере совместного управления использованием и охраной водных ресурсов межгосударственных источников", подписанное в г. Алматы 18 февраля 1992 года;

Решение Глав государств Центральной Азии "О создании Международного Фонда спасения Арала", принятое в г. Ташкенте 4 января 1993 года;

Соглашение Глав государств Центральной Азии "О совместных действиях по решению проблемы Аральского моря и Приаралья, экологическому оздоровлению и обеспечению социально экономического развития Аральского моря", подписанное в г. Кзыл-Орде 26 марта 1993 г.;

Решение Глав государств Центральной Азии о реорганизации структуры Международного Фонда спасения Арала, подписанное в г. Алматы 28 февраля 1997 г.;

и признавая тот факт, что Главы государств Центральной Азии "Нукусской Декларацией", подписанной в г. Нукусе 20 сентября 1995 года, подтвердили готовность оказывать всемерную помощь и доверие организациям МФСА;

Объединив усилия для дальнейшего решения кризисных проблем в бассейне Аральского моря,

Стороны согласились о нижеследующем:

Глава 1. СТРУКТУРА МЕЖДУНАРОДНОГО ФОНДА
СПАСЕНИЯ АРАЛА Статья 1

Международный Фонд спасения Арала, именуемый в дальнейшем "МФСА", включает в себя:

- Правление МФСА;

- Ревизионную комиссию;

- Исполнительный комитет МФСА (ИК МФСА);

- Филиалы Исполнительного комитета МФСА в государствах Центральной Азии;

- Межгосударственную Координационную Водохозяйственную Комиссию (МКВК), Секретариат МКВК, Научно-Информационный Центр (НИЦ МКВК), Бассейновые Водохозяйственные организации - БВО "Амударья" и БВО "Сырдарья";

- Комиссию по устойчивому развитию (КУР), Секретариат, Научно-Информационный Центр при Институте пустынь Туркменистана (НИЦ КУР).

Глава 2. ПРАВОВОЙ СТАТУС МФСА

Статья 2

Организации МФСА являются юридическими лицами, имеют статус международных организаций и правомочны:

- заключать контракты, определять структуру и численность сотрудников по согласованию с МФСА;

- быть истцами и ответчиками в суде;

- приобретать и распоряжаться имуществом, по согласованию с МФСА, получать дотации, гранты, займы и субсидии на цели, связанные с проблемами Арала и осуществлять свою деятельность в соответствии с уставами и положениями.

Глава 3. ПРИВИЛЕГИИ И ИММУНИТЕТЫ ОРГАНИЗАЦИЙ МФСА

Статья 3

Стороны принимают необходимые меры по защите помещений и имущества МФСА от преступных посягательств и нанесения ущерба.

Организации МФСА, их имущество в пределах территории Сторон освобождаются от всех прямых налогов. Все спонсорские выплаты международных доноров и организаций освобождаются от налогов и сборов.

Статья 4

Организации МФСА по согласованию с МФСА могут создавать филиалы и представительства, открывать расчетные и валютные счета с целью выполнения функций, возложенных на них учредительными документами и соответствующими положениями. Они могут переводить средства на счета в учреждениях банка, совершать сделки и иные юридические акты.

Организации МФСА могут перечислять средства с валютных счетов с целью покупки оборудования и материалов, а также выполнять другие функции по своей финансовой деятельности, которые не противоречат уставным документам, положениям и законодательствам Сторон.

Статья 5

Организации МФСА освобождаются от таможенных пошлин при ввозе и вывозе предметов, предназначенных для служебного пользования, не представляющих историческую, культурную ценность и не связанных с государственной тайной страны пребывания. Однако предполагается, что предметы, ввозимые согласно таким изъятиям, не будут продаваться в стране, в которую они ввезены, не иначе, как на условиях, выработанных с правительством этой страны.

Статья 6

Организации МФСА могут отправлять и получать корреспонденцию на условиях, не менее благоприятных, чем те, которыми пользуются правительственные организации страны пребывания.

Глава 4. ПРИВИЛЕГИИ И ИММУНИТЕТЫ ПЕРСОНАЛА

Статья 7

Организации МФСА имеют право нанимать местных и иностранных специалистов, консультантов (экспертов) и определять условия и положения найма штата сотрудников (основной и вспомогательный персонал).

Работы по контрактам с международными организациями должны выполняться, в основном, силами местных организаций и специалистов. Иностранные эксперты привлекаются лишь в случае крайней необходимости. Штат и персоны, нанятый учреждением, будут находиться под руководством Председателя или Директора этого учреждения или их первых заместителей.

Работникам МФСА, выезжающим в служебные командировки:

а) выездные документы компетентные органы оформляют в порядке и сроки, установленные законодательством Сторон;

б) Стороны принимают надлежащие меры для сохранения пенсий и пособий социального обеспечения, приобретенных сотрудниками до поступления на работу в организации МФСА.

Статья 8

Члены Правления и Ревизионной комиссии МФСА, представители Сторон в ИК МФСА - члены ИК МФСА, а также, (руководители филиалов и их заместители) для обеспечения независимого выполнения ими своих функций пользуются следующим привилегиями и иммунитетами:

а) иммунитетом от личного ареста или задержания и от наложения ареста на личный багаж, а также всякого рода судебно-процессуальным иммунитетом в отношении всего сказанного, написанного или совершенного ими в качестве должностных лиц;

б) неприкосновенностью всех бумаг и документов;

в) правом получать бумаги или корреспонденцию посредством курьеров или вализы;

г) изъятием их и их супругов из ограничений по иммиграции, регистрации иностранцев и государственной служебной повинности в стране, в которой они временно пребывают или через которую они проезжают при выполнении своих обязанностей;

д) теми же льготами в отношении валютных ограничений и ограничений обмена денег, какие предоставляются представителям иностранных правительств, находящихся во временных служебных командировках.

Статья 9

Организации МФСА имеют право осуществлять выплаты своим работникам (основному и вспомогательному персоналу) и экспертам в порядке и размерах, установленных сметами расходов и утвержденных сторонами;

Все виды выплат организациям МФСА персоналу и экспертам ведутся в порядке, установленном законодательством страны пребывания.

Статья 10

Каждая региональная организация определит категории должностных лиц, по отношению к которым должны применяться положения настоящей статьи.

Должностные лица региональных организаций:

- освобождаются, вместе с женами и родственниками, находящимися на их иждивении от ограничений по иммиграции и от регистрации иностранцев;

- пользуются теми же привилегиями в отношении обмена валюты, которые предоставляются должностным лицам соответствующего ранга, входящим в состав дипломатических миссий;

- имеют право ввезти беспошлинно свою мебель и имущество при первоначальном вступлении в должность в соответствующей стране;

- положение вышеуказанных пунктов не распространяется на граждан, являющихся гражданами страны-пребывания.

Статья 11

Должностным лицам региональных организаций предоставляется право пользоваться удостоверениями личности согласованного Сторонами образца.

Стороны признают и принимают удостоверения личностей региональных организаций, как законные документы.

Заявления о выдаче виз, где таковые требуются, от должностных лиц региональных организаций, имеющих удостоверения личности региональной организации, рассматриваются в спешном порядке, когда эти заявления сопровождаются уведомлениями в том, что эти лица следуют по делам региональных организаций. Кроме того, таким лицам предоставляются льготы для быстрого передвижения.

Статья 12

Привилегии и иммунитеты Членам Правления, Ревизионной комиссии и ИК МФСА, (руководители филиалов и их заместители) предоставляются не для личной выгоды отдельных лиц, а для того, чтобы обеспечить независимое выполнение ими своих функций, связанной с работой в этих учреждениях. Поэтому, Стороны не только имеют право, но и обязаны отказываться от иммунитета своих представителей в каждом случае, когда иммунитет по их мнению препятствует отправлению правосудия и когда отказ от него не причиняет ущерба той цели, ради которой иммунитет был предоставлен.

Глава 5. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 13

Все изменения к настоящему Соглашению вводятся по согласию Сторон.

Статья 14

Все споры и разногласия между организациями МФСА со Сторонами, возникающие в ходе реализации настоящего Соглашения, будут разрешаться путем переговоров и консультаций.

Статья 15

Настоящее Соглашение вступает в силу со дня его утверждения Главами государств Центральной Азии, то есть с 9 апреля 1999 года.

Каждая из Сторон вправе выйти из настоящего Соглашения путем письменного уведомления об этом депозитария не менее чем за шесть месяцев.

Настоящим удостоверяю, что прилагаемые тексты на 12-ти листах являются аутентичными копиями Положения о Международном Фонде спасения Арала и Соглашения о статусе Международного Фонда спасения Арала и его организаций, утвержденных Решением Глав государств Центральной Азии в г. Ашгабате 9 апреля 1999 года.

Подлинные экземпляры упомянутых документов хранятся в архиве Правительства Туркменистана.

Начальник
международно-правового отдела	Я. Кочумов
МИД Туркменистана

Настоящим удостоверяю, что данные тексты являются заверенными копиями завереных копий Положения о Международном Фонде спасения Арала и Соглашения о статусе Международного Фонда спасения Арала и его организаций, утвержденных Решением Глав государств Центральной Азии в Ашхабаде 9 апреля 1999 года.

Начальник управления
Международно-правового департамента
Министерства иностранных дел
Республики Казахстан	Б. Пискорский

Қазақстан Республикасының Үкіметі, Қырғыз Республикасының Үкіметі, Тәжікстан Республикасының Үкіметі, Түрікменстанның Үкіметі және Өзбекстан Республикасының Үкіметі арасындағы Халықаралық Аралды құтқару Қорының (ХАҚҚ) және оның ұйымдарының мәртебесі туралы келісімді ратификациялау туралы

Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 8 қарашадағы № 348-IV Заңы.

1999 жылғы 9 сәуірде Ашгабатта Орталық Азия Мемлекеттері басшыларының шешімімен бекітілген Қазақстан Республикасының Үкіметі, Қырғыз Республикасының Үкіметі, Тәжікстан Республикасының Үкіметі, Түрікменстанның Үкіметі және Өзбекстан Республикасының Үкіметі арасындағы Халықаралық Аралды құтқару Қорының (ХАҚҚ) және оның ұйымдарының мәртебесі туралы келісім ратификациялансын.

Қазақстан Республикасының
Президенті	Н. Назарбаев

Халықаралық Аралды құтқару Қоры туралы ережені және ХАҚҚ мен
оның ұйымдарының мәртебесі туралы келісімді бекіту туралы
Орталық Азия мемлекеттері басшыларының
ШЕШІМІ

Орталық Азия мемлекеттерінің басшылары мынаны шешті:

1. Өзгерістер мен толықтыруларды ескере отырып, Халықаралық Аралды құтқару Қоры туралы ереже бекітілсін.

2. Халықаралық Аралды құтқару Қорының мәртебесі туралы келісім бекітілсін және Қазақстан Республикасының, Қырғыз Республикасының, Тәжікстан Республикасының, Түрікменстанның және Өзбекстан Республикасының Үкіметтеріне Орталық Азия мемлекеттері аумағында Келісімнің орындалуын қамтамасыз ету тапсырылсын.

1999 жылғы 9 сәуірде Ашхабад қаласында орыс тілінде бір түпнұсқа данада жасалды.

Түпнұсқа данасы осы Ережеге қол қойған мемлекеттерге оның куәландырылған көшірмесін жіберетін Түрікменстан Үкіметінің мұрағатында сақталады.

Қазақстан Республикасы үшін
Қырғыз Республикасы үшін
Тәжікстан Республикасы үшін
Түрікменстан үшін
Өзбекстан Республикасы үшін

Орталық Азия Мемлекеттері басшыларының 1999 жылғы 9 сәуірдегі шешімімен БЕКІТІЛГЕН

Халықаралық Аралды құтқару Қоры туралы
ЕРЕЖЕ
I. Қордың ұйымдық негіздері

1.1. Бұдан әрі Қор деп аталатын Халықаралық Аралды құтқару Қоры Орталық Азия Мемлекеттері басшылары 1993 жылғы 4 қаңтарда Ташкент қаласында қабылдаған шешімге сәйкес құрылды және осы Ереженің негізінде әрекет етеді.

Қордың негізгі міндеті Аралды құтқарудың бірлескен нақты іс-әрекеттерін перспективалы бағдарламалары мен жобаларын, тұтастай алғанда, өңірдің барлық мемлекеттерінің мүдделерін ескере отырып, Арал маңын және Арал теңізі бассейнін экологиялық сауықтыруды қаржыландыру және оларға кредит беру болып табылады.

1.2. Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы, Тәжікстан Республикасы, Түрікменстан және Өзбекстан Республикасы Қордың құрылтайшылары болып табылады. Қор құрылтайшылары қатарында тең құқықты негізде Қорды құру мақсаттарын қолдайтын және оның жобалары мен бағдарламаларын қаржыландыруға қатысатын басқа мемлекеттер де болуы мүмкін.

Халықаралық ұйымдар мен басқа да заңды және жеке тұлғалар Қорға қатысушы бола алады.

1.3. Қордың тұрақты жұмыс істейтін атқарушы органы Атқарушы Комитет болып табылады.

Атқарушы комитет тиісті иммунитет пен артықшылықтарға ие халықаралық ұйым мәртебесі бар заңды тұлға болып табылады.

Атқарушы комитеттің қызметі 1997 жылғы 28 ақпанда Алматы қаласында Орталық Азия Мемлекеттері басшыларының Шешімімен мақұлданған қағидаттық басқару схемасы және Қор Президенті бекітетін Қордың Атқарушы комитеті туралы ереже негізінде ұйымдастырылады.

1.4. Қор өзіне:

Басқарма;

Тексеру комиссиясы;

Атқарушы комитет арқылы құрылтайшы мемлекеттер, донор елдер, халықаралық ұйымдар қаржыландыратын өңірлік жобалары мен агенттіктері бар Атқарушы комитет;

Атқарушы комитеттің Орталық Азия мемлекеттеріндегі филиалдары мен бөлімшелері;

Мемлекетаралық Үйлестіруші Су шаруашылығы Комиссиясы (МҮСК), оның Хатшылығы, Ғылыми-ақпараттық орталық, Бассейндік су шаруашылығы бірлестіктері - "Әмудария" БСБ және "Сырдария" БСБ;

Орнықты Даму Комиссиясын, оның Хатшылығын, Ғылыми-ақпараттық орталығын қамтиды.

Атқарушы комитет арқылы құрылтайшы мемлекеттер, донор елдер, халықаралық ұйымдар қаржыландыратын құрылғалы отырған өңірлік жобалар мен агенттіктердің орналасатын жерін Қорға құрылтайшы мемлекеттер Басшыларының келісімі бойынша белгіленген тәртіппен ХАҚҚ Президенті айқындайды деп белгіленсін.

II. Қор қаражатын қалыптастыру

2.1. Қор құрылтайшы мемлекеттер мен қатысушылар жарналарының есебінен құралады. Қордың құрылтайшылары мен қатысушылары 1998 жылдан бастап Халықаралық Аралды құтқару Қорына ағымдағы жарналарын Қазақстан Республикасы, Түрікменстан, Өзбекстан Республикасы бюджеттерінің кіріс бөлігінің 0,3 %-і мөлшерінде, Қырғыз Республикасы мен Тәжікстан Республикасы 0,1 %-і мөлшерінде белгілейді және ұлттық валюталарға қатысты бағам бойынша, американ долларымен аударады.

Қор сонымен қатар:

- кәсіпорындардың, халықаралық және жекелеген шетелдік қоғамдық және ұлттық ұйымдардың, заңды және жеке тұлғалардың ерікті жарналары;

- жекелеген нысаналы бағдарламаларды орындауға арналған қаражат;

- өзге де түсімдердің есебінен құралады.

2.2. Қордың есепті жылы пайдаланылмаған қаражаты келесі қаржы жылына өтеді және оны алуға болмайды. Осы Ережеде көзделмеген және Арал проблемаларымен байланысты емес мақсаттарға қаражат бөлуге тыйым салынады.

2.3. Қор мүлкі оның теңгерімінде көрсетілген негізгі және айналымдағы қаражаттан тұрады.

III. Қор қызметінің негізгі бағыттары

3.1. Қор қызметінің негізгі бағыттары:

- Арал теңізін құтқаруға және Арал апатының әсеріне ұшыраған аудандардың экологиялық жағдайын сауықтыруға, сондай-ақ өңірдің жалпы әлеуметтік-экологиялық проблемаларын шешуге бағытталған бірлескен мемлекетаралық экологиялық және ғылыми-тәжірибелік бағдарламалар мен жобаларды қаржыландыру және оларға кредит беру;

- экологиялық тепе-теңдікті қалпына келтіру, табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану және қоршаған ортаны қорғау жөніндегі бірлескен іргелі және қолданбалы зерттеулерді қаржыландыру;

- Арал бассейнін қоршаған табиғи ортаның жай-күйі туралы мемлекетаралық экологиялық мониторинг жүйесін, деректер банкін және басқа да жүйелерді құру және олардың жұмыс істеуін қамтамасыз ету;

- қаражатты ауа бассейнін, су және жер ресурстарын, өсімдік және жануарлар әлемін қорғау жөніндегі бірлескен іс-шараларды өткізуге шоғырландыру;

- трансшекаралық ішкі суларды басқару жөніндегі бірлескен ғылыми-техникалық жобалар мен әзірлемелерді қаржыландыру;

- Аралды құтқару және Арал бассейнін экологиялық сауықтыру жөніндегі халықаралық бағдарламалар мен жобаларды жүзеге асыруға қатысу болып табылады.

IV. Қордың құқықтары

4.1. Осы Ережеде белгіленген міндеттерді орындау үшін Қордың:

- Қордың мақсаттары мен міндеттеріне жауап беретін қызметтің барлық бағыттары бойынша белгіленген тәртіппен құрылтайшы мемлекеттерде, өзге де мемлекеттерде, өзінің филиалдары мен өкілдіктерін, соның ішінде заңды тұлға құқығындағы, ашуға;

- бағалы қағаздармен кредиттік және өзге де операцияларды жүзеге асыруға кепілгер болуға банк мекемелерінің депозиттеріне қаражат орналастыруға белгіленген тәртіппен акцияларды, облигацияларды және басқа да бағалы қағаздарды сатып алуға;

- экологиялық бағдарламалар мен жобаларды іске асыруға байланысты салаларда инвестицияларды жүзеге асыруға;

- өз атынан шарттар жасасуға, банк мекемелерінде тиісті шоттарды ашуға, мәмілелер мен басқа да заңды актілер жасауға құқығы бар.

V. Қорды басқару

5.1. Қор өзінің күш-жігерін Арал теңізі бассейнінің проблемалары бойынша бағдарламалар мен шешімдерді іске асыруға жұмсайды.

Құрылтайшы мемлекеттер Қор Басқармасын құрады, оның құрамына өздерінің екі өкілін, тиісінше біреуін Қор Басқармасына, екіншісін Қор Басқармасының Тексеру комиссиясына жібереді.

Басқарманы құрылтайшы Мемлекеттер басшыларының қатарынан, Орталық Азияның Мемлекеттері басшылары Кеңесінің шешімімен белгіленетін мерзімге сайланатын Қор Президенті басқарады.

Президент Қор қызметіне басшылықты жүзеге асырады, оның сыртқы экономикалық және халықаралық қызметін айқындайды, Қор туралы Ережеге өзгерістер мен толықтырулар жөнінде ұсыныстар енгізеді, Қордың жұмыс жоспарларын қарайды және бекітеді.

Қор Президенті Халықаралық Қордың Атқарушы комитетін құрады, Атқарушы комитет туралы ережені бекітеді және Орталық Азия Мемлекеттері басшыларының келісімімен Атқарушы комитеттің төрағасын тағайындайды.

Қор Президенті қай елдің басшысы болса, Атқарушы комитет сол елде орналасады.

Қор Басқармасы өз отырыстарын жылына кемінде екі рет өткізеді. Құрылтайшы мемлекеттер Басқарманың қосымша отырыстарын өткізу туралы ұсыныстар енгізе алады.

5.2. Атқарушы комитет өз қызметін Атқарушы комитет туралы ережеге, Қор Басқармасы жұмысының регламентіне (тәртібіне) сәйкес қамтамасыз етеді, Қордың Президенті мен Басқармасына есеп береді.

Атқарушы комитет төрағасы Қор Президентімен келісім бойынша штат қызметкерлері жалақысының тәртібі мен мөлшерін, Басқарма бекітетін смета шегінде жобалар мен бағдарламалардың орындаушыларын жалдау жөніндегі келісімшарттардың талаптарын айқындайды.

Атқарушы комитет төрағасы барлық мемлекеттік, халықаралық және өзге кәсіпорындар мен ұйымдарда сенімхатсыз Қордың мүдделерін білдіруге, Қор мүлкіне иелік етуге, қызметкерлерді жұмысқа алуға және одан босатуға құқылы.

VI. Қордың есебі мен есептілігі

6.1. Қаржылық жыл күнтізбелік жылдың 1 қаңтарынан 31 желтоқсанына дейін белгіленеді. Әр жылдың соңында Қордың есебі мен теңгерімі жасалып, Қор Басқармасының бекітуіне беріледі.

6.2. Бухгалтерлік есеп және есептілік Қор орналасқан мемлекеттің заңнамасында белгіленген тәртіппен жүргізіледі.

6.3. Қор құрылтайшылары экологиялық бағдарламалар мен жобаларды жүзеге асыруға жұмсалған қаражатты шегере отырып, өздерінің Қорға бастапқы және басқа жарналары мен табыстарын қайтарып алып, шығуына дейін 6 ай қалғанда Қор Басқармасын хабардар ете отырып, Қордан еркін шығуға құқылы.

Осы Ереженің мәтініне өзгерістер мен толықтырулар енгізуді талап ететін мәселелер Қор Басқармасының айрықша құзыретіне жатады.

Қордың қызметі Қорға құрылтайшы Мемлекеттер басшыларының шешімі бойынша тоқтатылуы мүмкін.

1999 жылғы 9 сәуірде Ашхабад қаласында Орталық Азия Мемлекеттері басшыларының шешімімен БЕКІТІЛГЕН

Қазақстан Республикасының Үкіметі, Қырғыз Республикасының
Үкіметі, Тәжікстан Республикасының Үкіметі, Түрікменстанның
Үкіметі және Өзбекстан Республикасының Үкіметі арасындағы
Халықаралық Аралды құтқару Қорының (ХАҚҚ) және
оның ұйымдарының мәртебесі туралы
КЕЛІСІМ

Бұдан әрі "Тараптар" деп аталатын Қазақстан Республикасының Үкіметі, Қырғыз Республикасының Үкіметі, Тәжікстан Республикасының Үкіметі, Түрікменстанның Үкіметі және Өзбекстан Республикасының Үкіметі

Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарғысының 55-бабының а) және в) тармақтарында көрсетілген Арал теңізі бассейнінің экологиялық дағдарыс өңірінде тұратын халықтар үшін өз шешімін талап ететін, мақсаттарды негізге ала отырып;

мыналарды:

1992 жылғы 18 ақпанда Алматы қаласында қол қойылған Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы, Тәжікстан Республикасы, Түрікменстан және Өзбекстан Республикасы арасындағы "Мемлекетаралық су көздерінің ресурстарын пайдалану мен қорғауды бірлесе басқару саласындағы ынтымақтастық туралы" келісімді;

1993 жылғы 4 қаңтарда Ташкент қаласында Орталық Азия Мемлекеттері басшылары қабылдаған "Халықаралық Аралды құтқару Қорын құру туралы" шешімді;

1993 жылғы 26 наурызда Қызылорда қаласында қол қойылған Орталық Азия Мемлекеттері басшыларының "Арал теңізі және Арал маңы мәселелерін шешу, Арал теңізін экологиялық сауықтыру әлеуметтік-экономикалық дамытуды қамтамасыз ету жөніндегі бірлескен іс-қимыл туралы" келісімін;

1997 жылғы 28 ақпанда Алматы қаласында қол қойылған Орталық Азия Мемлекеттері басшыларының Халықаралық Аралды құтқару Қорының құрылымын қайта ұйымдастыру туралы шешімін назарға ала отырып;

және Орталық Азия Мемлекеттері басшылары 1995 жылғы 20 қыркүйекте Нүкіс қаласында қол қойған "Нүкіс Декларациясы" арқылы ХАҚҚ ұйымдарына жан-жақты көмек көрсетуге және сенім білдіруге дайындықтарын растағанын тани отырып;

Арал теңізі бассейніндегі дағдарыс проблемаларын әрі шешу үшін күш-жігерді біріктіре отырып,

Тараптар төмендегілер туралы келісті:

1-тарау. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ АРАЛДЫ ҚҰТҚАРУ ҚОРЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ

1-бап

Бұдан әрі "ХАҚҚ" деп аталатын Халықаралық Аралды құтқару Қоры өзіне:

ХАҚҚ Басқармасы;

- Тексеру комиссиясы;

- ХАҚҚ-тың Атқарушы комитеті (ХАҚҚ АК);

- ХАҚҚ Атқарушы комитетінің Орталық Азия мемлекеттеріндегі филиалдары;

- Мемлекетаралық Үйлестіруші Су шаруашылығы Комиссиясы (МҮСК), МҮСК Хатшылығы, Ғылыми-ақпараттық орталық (ҒАО МҮСК), Бассейндік су шаруашылығы бірлестіктері - "Әмудария" БСБ және "Сырдария" БСБ;

Орнықты даму жөніндегі комиссия (ОДК), Хатшылық, Түрікменстанның Шөл институты жанындағы Ғылыми-ақпараттық орталықты (ТДК ҒАО) қамтиды.

2-тарау. ХАҚҚ-тың ҚҰҚЫҚТЫҚ МӘРТЕБЕСІ

2-бап

ХАҚҚ ұйымдары заңды тұлғалар болып табылады, халықаралық ұйымдар мәртебесіне ие және:

- ХАҚҚ-пен келісім бойынша келісім-шарттар жасасуға, қызметкерлердің құрамы мен санын белгілеуге;

- сотта талапкер және жауапкер болуға;

- ХАҚҚ-мен келісім бойынша мүлік сатып алуға және оған иелік етуге, Арал проблемаларына байланысты мақсаттарға дотациялар, гранттар, қарыздар мен субсидиялар алуға және өз қызметін жарғылар мен ережелерге сәйкес жүзеге асыруға құқылы.

3-тарау. ХАҚҚ ҰЙЫМДАРЫНЫҢ АРТЫҚШЫЛЫҚТАРЫ МЕН ИММУНИТЕТТЕРІ

3-бап

Тараптар ХАҚҚ-тың үй-жайлары мен мүліктеріне қылмыстық қол сұғудан және нұқсан келтіруден қорғау жөнінде қажетті шараларды қабылдайды.

Тараптар аумағы шегіндегі ХАҚҚ ұйымдары, олардың мүліктері барлық тікелей салықтардан босатылады. Халықаралық донорлар мен ұйымдардың барлық демеушілік төлемдері салықтар мен алымдардан босатылады.

4-бап

ХАҚҚ ұйымдары ХАҚҚ мен келісім бойынша филиалдар мен өкілдіктер құра алады, өздеріне құрылтайшы құжаттарымен және тиісті ережелермен жүктелген функцияларды орындау мақсатында есепшоттар мен валюталық шоттар аша алады. Олар банк мекемелеріндегі шоттарға қаражат аудара алады, мәмілелер және өзге де заң актілерін жасай алады.

ХАҚҚ ұйымдары жабдықтар мен материалдар сатып алу мақсатында валюталық шоттардан қаражат аудара алады, сондай-ақ өзінің қаржылық қызметінде жарғылық құжаттарға, ережелер мен Тараптардың заңнамаларына қайшы келмейтін басқа да функцияларды орындай алады.

5-бап

ХАҚҚ ұйымдары қызмет бабында пайдалануға арналған, тарихи, мәдени құндылығы жоқ және орналасқан елдің мемлекеттік құпиясына байланысы жоқ заттарды әкелу және әкету кезінде кедендік баждардан босатылады. Алайда осындай алып қоюға сәйкес әкелінетін заттар осы елдің үкіметі әзірлеген шарттардан өзге жағдайда, осы елде сатылмайтыны көзделеді.

6-бап

ХАҚҚ ұйымдары орналасқан елдің үкіметтік ұйымдары пайдаланатын шарттардан қолайлылығы кем емес жағдайда хат-хабарларды жібереді және қабылдай алады.

4-тарау. ПЕРСОНАЛДЫҢ АРТЫҚШЫЛЫҚТАРЫ МЕН ИММУНИТЕТТЕРІ

7-бап

ХАҚҚ ұйымдары жергілікті және шетелдік мамандарды, консультанттарды (сарапшыларды) жалдауға және қызметкерлер (негізгі және қосалқы персонал) штатын жалдаудың шарттары мен ережелерін белгілеуге құқылы.

Халықаралық ұйымдармен келісім-шарттар бойынша жұмыстар, негізінен, жергілікті ұйымдар мен мамандардың күшімен орындалуы тиіс. Шетелдік сарапшылар ерекше қажетті жағдайда ғана жұмысқа тартылады. Мекеме жалға алған штат пен персонал осы мекеме Төрағасының немесе Директорының немесе олардың бірінші орынбасарларының басшылығында болады.

Қызметтік іссапарларға шығатын ХАҚҚ жұмысшыларына:

а) сапарға шығу құжаттарын Тараптардың заңнамасында белгіленген тәртіппен және мерзімде құзыретті органдар ресімдейді;

б) Тараптар қызметкерлердің ХАҚҚ ұйымдарына жұмысқа кіргенге дейін ие болған зейнетақылары мен әлеуметтік қамсыздандыру жәрдемақыларын сақтау үшін тиісті шаралар қабылдайды.

8-бап

ХАҚҚ Басқармасы мен Ревизиялық комиссияның мүшелері, ХАҚҚ АҚ-дегі Тараптардың өкілдері - ХАҚҚ АК мүшелері, сондай-ақ (филиалдар басшылары мен олардың орынбасарлары) өздерінің функцияларын тәуелсіз орындауды қамтамасыз ету үшін мынадай артықшылықтар мен иммунитеттерді:

а) жеке басын ұстау немесе қамауға алудан және жеке жүктеріне тыйым салудан иммунитетті, сондай-ақ олардың лауазымды адамдар ретінде барлық айтқандары, жазғандары немесе жасағандарына қатысты қандай да болмасын сот-процессуалдық иммунитетті;

б) барлық қағаздар мен құжаттарға қол сұғылмаушылықты;

в) курьерлер немесе вализалар арқылы қағаздар мен хат-хабарламаларды алу құқығын;

г) өздері уақытша тұрып жатқан немесе өз міндеттерін орындау кезінде сол арқылы жүріп өткен елде өздерін және өздерінің жұбайларын көшіп келу, шетелдіктерді тіркеу және мемлекеттік қызметтік міндет жөніндегі шектеулерден босатуды;

д) валюталық шектеулерге және ақша айырбастау шектеулеріне қатысты уақытша қызметтік іс-сапарларда жүрген шетел үкіметтерінің өкілдеріне ұсынылатын жеңілдіктерді пайдаланады.

9-бап

ХАҚҚ ұйымдары өздерінің қызметкерлері (негізгі және қосалқы персонал) мен сарапшыларына шығыстар сметасында белгіленген және тараптар бекіткен тәртіппен және мөлшерде төлемдерді жүзеге асыруға құқылы;

ХАҚҚ ұйымдарының персоналына және сарапшыларына төлейтін барлық төлемдерінің түрлері олар болатын елдің заңнамасында белгіленген тәртіппен жүргізіледі.

10-бап

Осы баптың ережелері қолданылатын лауазымды адамдардың санаттарын әрбір өңірлік ұйым анықтайды.

Өңірлік ұйымдардың лауазымды адамдары:

- өздерінің асырауындағы жұбайларымен және туыстарымен қоса көшіп келу жөніндегі шектеулер мен шетелдіктерді тіркеуден босатылады;

- дипломатиялық миссиялардың құрамына кіретін, тиісті дәрежесі бар лауазымды адамдарға берілетін валюта айырбастауға қатысты артықшылықтарды пайдаланады;

- тиісті елде лауазымға алғаш рет кіріскен кезде өз жиһазы мен мүлкін баж салығынсыз әкелуге құқылы;

- жоғарыда көрсетілген тармақтардың ережелері олар болатын елдің азаматтарына қолданылмайды.

11-бап

Өңірлік ұйымдардың лауазымды адамдарына Тараптармен келісілген үлгідегі жеке куәлігін пайдалану құқығы беріледі.

Тараптар өңірлік ұйымдардың жеке куәліктерін заңды құжат ретінде қабылдайды және таниды.

Өңірлік ұйымдардың жеке куәлігі бар өңірлік ұйымдардың лауазымды адамдары талап етілген жерлерде көрсету үшін виза беру туралы өтініші, егер ол өтініштерге мұндай тұлғалар өңірлік ұйымдардың істері бойынша келе жатқаны туралы жазбаша хабарлама қоса берілген болса, жедел қаралады. Бұдан басқа, мұндай адамдары жылдам қозғалысына жеңілдіктер беріледі.

12-бап

Басқарманың, Тексеру комиссиясының және ХАҚҚ АК-нің Мүшелеріне (филиалдардың басшылары мен олардың орынбасарлары) артықшылықтар мен иммунитеттер жеке тұлғалардың жеке басының пайдасы үшін емес, бұл ұйымдардағы жұмысқа байланысты олардың өз функцияларын тәуелсіз орындауын қамтамасыз ету үшін беріледі. Сондықтан, Тараптардың пікірінше, иммунитет әділдік орнатуға кедергі жасайтын және одан бас тарту иммунитет берілген мақсатқа нұқсан келтірмейтін, әрбір жағдайда олар өз өкілдерінің иммунитеттерінен бас тартуға құқылы ғана емес, сонымен бірге міндетті де.

5-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

13-бап

Осы Келісімге барлық өзгерістер Тараптардың келісімі бойынша енгізіледі.

14-бап

Осы Келісімді іске асыру барысында туындайтын ХАҚҚ ұйымдары мен Тараптар арасындағы барлық даулар мен келіспеушіліктер келіссөздер мен консультациялар арқылы шешіледі.

15-бап

Осы Келісім Орталық Азия Мемлекеттері басшыларының оны бекіткен күнінен, яғни, 1999 жылғы 09 сәуірден бастап күшіне енеді.

Тараптардың әрқайсысы депозитарийді бұл туралы кемінде алты ай бұрын жазбаша хабардар ету жолымен осы Келісімнен шығуға құқылы.

Халықаралық Аралды құтқару Қоры туралы ереженің, Қазақстан Республикасының Үкіметі, Қырғыз Республикасының Үкіметі, Тәжікстан Республикасының Үкіметі, Түрікменстанның Үкіметі және Өзбекстан Республикасының Үкіметі арасындағы Халықаралық Аралды құтқару Қорының (ХАҚҚ) және оның ұйымдарының мәртебесі туралы келісімнің және 1999 жылғы 9 сәуірдегі оларды бекіту туралы Орталық Азия Мемлекеттері басшыларының Ашхабад қаласындағы шешімімен бекітілген орыс тіліндегі мәтіндеріне мемлекеттік тілдегі бекітілмеген мәтіндері сәйкес келеді.

Қазақстан Республикасы
Сыртқы істер министрлігі
Әкімшілік және бақылау
департаментінің директоры	Е. Қыстафин