О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам судебно-экспертной деятельности

Закон Республики Казахстан от 2 июля 2013 года № 113-V

Статья 1. Внести изменения и дополнения в следующие законодательные акты Республики Казахстан:
1. В Уголовно-процессуальный кодекс Республики Казахстан от 13 декабря 1997 года (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1997 г., № 23, ст. 335; 1998 г., № 23, ст. 416; 2000 г., № 3-4, ст. 66; № 6, ст. 141; 2001 г., № 8, ст. 53; № 15-16, ст. 239; № 17-18, ст. 245; № 21-22, ст. 281; 2002 г., № 4, ст. 32, 33; № 17, ст. 155; № 23-24, ст. 192; 2003 г., № 18, ст. 142; 2004 г., № 5, ст. 22; № 23, ст. 139; № 24, ст. 153, 154, 156; 2005 г., № 13, ст. 53; № 21-22, ст. 87; № 24, ст. 123; 2006 г., № 2, ст. 19; № 5-6, ст. 31; № 12, ст. 72; 2007 г., № 1, ст. 2; № 5-6, ст. 40; № 10, ст. 69; № 13, ст. 99; 2008 г., № 12, ст. 48; № 15-16, ст. 62, 63; № 23, ст. 114; 2009 г., № 6-7, ст. 32; № 15-16, ст. 71, 73; № 17, ст. 81, 83; № 23, ст. 113, 115; № 24, ст. 121, 122, 125, 127, 128, 130; 2010 г., № 1-2, ст. 4; № 11, ст. 59; № 17-18, ст. 111; № 20-21, ст. 119; № 22, ст. 130; № 24, ст. 149; 2011 г., № 1, ст. 9; № 2, ст. 19, 28; № 19, ст. 145; № 20, ст. 158; № 24, ст. 196; 2012 г., № 1, ст. 5; № 3, ст. 26; № 4, ст. 32; № 5, ст. 35; № 6, ст. 44; № 10, ст. 77; № 14, ст. 93; 2013 г., № 2, ст. 10, 13; Закон Республики Казахстан от 21 мая 2013 года «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам персональных данных и их защиты», опубликованный в газетах «Егемен Қазақстан» и «Казахстанская правда» 25 мая 2013 г.):
в пункте 2 части первой статьи 243 слово «лицам» заменить словами «физическим лицам».

2. В Гражданский процессуальный кодекс Республики Казахстан от 13 июля 1999 года (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1999 г., № 18, ст. 644; 2000 г., № 3-4, ст. 66; № 10, ст. 244; 2001 г., № 8, ст. 52; № 15-16, ст. 239; № 21-22, ст. 281; № 24, ст. 338; 2002 г., № 17, ст. 155; 2003 г., № 10, ст. 49; № 14, ст. 109; № 15, ст. 138; 2004 г., № 5, ст. 25; № 17, ст. 97; № 23, ст. 140; № 24, ст. 153; 2005 г., № 5, ст. 5; № 13, ст. 53; № 24, ст. 123; 2006 г., № 2, ст. 19; № 10, ст. 52; № 11, ст. 55; № 12, ст. 72; № 13, ст. 86; 2007 г., № 3, ст. 20; № 4, ст. 28; № 9, ст. 67; № 10, ст. 69; № 13, ст. 99; 2008 г., № 13-14, ст. 56; № 15-16, ст. 62; 2009 г., № 15-16, ст. 74; № 17, ст. 81; № 24, ст. 127, 130; 2010 г., № 1-2, ст. 4; № 3-4, ст. 12; № 7, ст. 28, 32; № 17-18, ст. 111; № 22, ст. 130; № 24, ст. 151; 2011 г., № 1, ст. 9; № 2, ст. 28; № 5, ст. 43; № 6, ст. 50; № 14, ст. 117; № 16, ст. 128, 129; № 23, ст. 179; 2012 г., № 2, ст. 14; № 6, ст. 43, 44; № 8, ст. 64; № 13, ст. 91; № 14, ст. 93; № 21-22, ст. 124):
в подпункте 2) части четвертой статьи 91 слово «лицам» заменить словами «физическим лицам».

3. В Кодекс Республики Казахстан об административных правонарушениях от 30 января 2001 года (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2001 г., № 5-6, ст. 24; № 17-18, ст. 241; № 21-22, ст. 281; 2002 г., № 4, ст. 33; № 17, ст. 155; 2003 г., № 1-2, ст. 3; № 4, ст. 25; № 5, ст. 30; № 11, ст. 56, 64, 68; № 14, ст. 109; № 15, ст. 122, 139; № 18, ст. 142; № 21-22, ст. 160; № 23, ст. 171; 2004 г., № 6, ст. 42; № 10, ст. 55; № 15, ст. 86; № 17, ст. 97; № 23, ст. 139, 140; № 24, ст. 153; 2005 г., № 5, ст. 5; № 7-8, ст. 19; № 9, ст. 26; № 13, ст. 53; № 14, ст. 58; № 17-18, ст. 72; № 21-22, ст. 86, 87; № 23, ст. 104; 2006 г., № 1, ст. 5; № 2, ст. 19, 20; № 3, ст. 22; № 5-6, ст. 31; № 8, ст. 45; № 10, ст. 52; № 11, ст. 55; № 12, ст. 72, 77; № 13, ст. 85, 86; № 15, ст. 92, 95; № 16, ст. 98, 102; № 23, ст. 141; 2007 г., № 1, ст. 4; № 2, ст. 16, 18; № 3, ст. 20, 23; № 4, ст. 28, 33; № 5-6, ст. 40; № 9, ст. 67; № 10, ст. 69; № 12, ст. 88; № 13, ст. 99; № 15, ст. 106; № 16, ст. 131; № 17, ст. 136, 139, 140; № 18, ст. 143, 144; № 19, ст. 146, 147; № 20, ст. 152; № 24, ст. 180; 2008 г., № 6-7, ст. 27; № 12, ст. 48, 51; № 13-14, ст. 54, 57, 58; № 15-16, ст. 62; № 20, ст. 88; № 21, ст. 97; № 23, ст. 114; № 24, ст. 126, 128, 129; 2009 г., № 2-3, ст. 7, 21; № 9-10, ст. 47, 48; № 13-14, ст. 62, 63; № 15-16, ст. 70, 72, 73, 74, 75, 76; № 17, ст. 79, 80, 82; № 18, ст. 84, 86; № 19, ст. 88; № 23, ст. 97, 115, 117; № 24, ст. 121, 122, 125, 129, 130, 133, 134; 2010 г., № 1-2, ст. 1, 4, 5; № 5, ст. 23; № 7, ст. 28, 32; № 8, ст. 41; № 9, ст. 44; № 11, ст. 58; № 13, ст. 67; № 15, ст. 71; № 17-18, ст. 112, 114; № 20-21, ст. 119; № 22, ст. 128, 130; № 24, ст. 146, 149; 2011 г., № 1, ст. 2, 3, 7, 9; № 2, ст. 19, 25, 26, 28; № 3, ст. 32; № 6, ст. 50; № 8, ст. 64; № 11, ст. 102; № 12, ст. 111; № 13, ст. 115, 116; № 14, ст. 117; № 16, ст. 128, 129; № 17, ст. 136; № 19, ст. 145; № 21, ст. 161; № 24, ст. 196; 2012 г., № 1, ст. 5; № 2, ст. 9, 11, 13, 14, 16; № 3, ст. 21, 22, 25, 26, 27; № 4, ст. 32; № 5, ст. 35, 36; № 8, ст. 64; № 10, ст. 77; № 12, ст. 84, 85; № 13, ст. 91; № 14, ст. 92, 93, 94; № 15, ст. 97; № 20, ст. 121; № 23-24, ст. 125; 2013 г., № 1, ст. 2, 3; № 2, ст. 10, 11, 13; № 4, ст. 21; Закон Республики Казахстан от 21 мая 2013 года «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам персональных данных и их защиты», опубликованный в газетах «Егемен Қазақстан» и «Казахстанская правда» 25 мая 2013 г.):
в подпункте 2) части первой статьи 597 слово «лицам» заменить словами «физическим лицам».

4. В Закон Республики Казахстан от 20 января 2010 года «О судебно-экспертной деятельности в Республике Казахстан» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2010 г., № 1-2, ст. 3):
1) подпункты 2), 4), 10) и 12) статьи 1 изложить в следующей редакции:
«2) заключение эксперта – оформленный в соответствии с требованиями законов Республики Казахстан документ, отражающий ход и результаты судебно-экспертного исследования;»;
«4) лицензия на занятие судебно-экспертной деятельностью – разрешение, выдаваемое физическому лицу Министерством юстиции Республики Казахстан или уполномоченным органом в области здравоохранения, на занятие судебно-экспертной деятельностью;»;
«10) органы судебной экспертизы – государственные юридические лица, осуществляющие судебно-экспертную деятельность в порядке, установленном законами Республики Казахстан;»;
«12) судебный эксперт – лицо, соответствующее требованиям настоящего Закона, которому органом (лицом), ведущим уголовный процесс, судом либо органом (должностным лицом), уполномоченным рассматривать дела об административных правонарушениях, прокурором, нотариусом в порядке, установленном законами Республики Казахстан, поручено производство судебной экспертизы;»;
2) статью 4 изложить в следующей редакции:
«Статья 4. Задача судебно-экспертной деятельности
Задачей судебно-экспертной деятельности является обеспечение производства по уголовным, гражданским делам, а также по делам об административных правонарушениях результатами применения специальных научных знаний.»;
3) пункт 2 статьи 8 изложить в следующей редакции:
«2. Судебный эксперт дает заключение, основываясь на результатах проведенных исследований. При этом он самостоятелен в выборе средств и методов исследования, допустимость которых определяется законами Республики Казахстан.»;
4) подпункт 1) статьи 9 изложить в следующей редакции:
«1) прямо предусмотрены законами Республики Казахстан или не противоречат их нормам и принципам;»;
5) статьи 12, 13, 14, 15 и 16 изложить в следующей редакции:
«Статья 12. Профессиональные и квалификационные требования,
предъявляемые к судебному эксперту
1. Судебный эксперт должен обладать специальными научными знаниями.
2. Производство судебной экспертизы может быть поручено:
1) сотрудникам органов судебной экспертизы;
2) физическим лицам, осуществляющим судебно-экспертную деятельность на основании лицензии;
3) в разовом порядке иным лицам в случаях, предусмотренных пунктом 3 настоящей статьи.
3. Производство экспертизы в разовом порядке может быть поручено в случаях:
1) назначения судебной экспертизы, не предусмотренной перечнем видов судебных экспертиз, установленным Министерством юстиции Республики Казахстан или уполномоченным органом в области здравоохранения;
2) удовлетворения мотивированного ходатайства участника уголовного, гражданского процесса, органа (должностного лица), уполномоченного рассматривать дела об административных правонарушениях, участника производства по делу об административном правонарушении о привлечении в качестве эксперта лица, не являющегося сотрудником органов судебной экспертизы либо осуществляющего судебно-экспертную деятельность на основании лицензии в соответствии с законами Республики Казахстан;
3) удовлетворения отвода всем судебным экспертам соответствующей специальности, являющимся сотрудниками органов судебной экспертизы, а также осуществляющим судебно-экспертную деятельность на основании лицензии, либо мотивированного отстранения от производства судебной экспертизы органа судебной экспертизы в целом;
4) привлечения судебного эксперта иностранного государства в соответствии со статьей 49 настоящего Закона.
4. Лица, указанные в подпунктах 1) и 2) пункта 2 и подпунктах 1), 2) и 3) пункта 3 настоящей статьи, должны иметь высшее образование.
5. Лица, указанные в подпунктах 1) и 2) пункта 2 настоящей статьи, должны обладать квалификацией судебного эксперта, подтверждаемой квалификационным свидетельством на право производства определенного вида судебной экспертизы, быть аттестованы комиссиями Министерства юстиции Республики Казахстан или уполномоченного органа в области здравоохранения и внесены в Государственный реестр судебных экспертов Республики Казахстан.
6. Должность судебного эксперта в органах судебной экспертизы может занимать гражданин Республики Казахстан, соответствующий требованиям, установленным пунктами 1, 4 и 5 настоящей статьи.
7. Лица, впервые поступающие на работу в органы судебной экспертизы, проходят специальную профессиональную подготовку, завершающуюся сдачей квалификационного экзамена. Правила специальной профессиональной подготовки устанавливаются Министерством юстиции Республики Казахстан или уполномоченным органом в области здравоохранения.
8. Судебным экспертом не может являться лицо, признанное в судебном порядке ограниченно дееспособным или недееспособным, либо имеющее непогашенную или неснятую судимость.
В течение трех лет со дня соответствующего юридического факта судебным экспертом не может быть лицо:
1) судимость которого погашена или снята в установленном законом порядке;
2) освобожденное от уголовной ответственности по нереабилитирующим основаниям за совершение умышленного преступления;
3) уволенное по отрицательным мотивам с государственной службы из правоохранительных органов, судов, органов судебной экспертизы;
4) лишенное лицензии на занятие судебно-экспертной деятельностью;
5) действие лицензии на занятие судебно-экспертной деятельностью которого прекращено по основаниям, предусмотренным пунктом 3 статьи 16 настоящего Закона.
Статья 13. Присвоение квалификации судебного эксперта
1. Присвоение квалификации судебного эксперта осуществляется путем сдачи им квалификационного экзамена с выдачей квалификационного свидетельства судебного эксперта на право производства определенного вида судебной экспертизы.
2. Прием квалификационных экзаменов и выдача квалификационного свидетельства судебного эксперта на право производства определенного вида судебной экспертизы осуществляются квалификационными комиссиями Министерства юстиции Республики Казахстан или уполномоченного органа в области здравоохранения.
3. Правила деятельности и состав квалификационных комиссий, а также порядок приема квалификационных экзаменов для присвоения квалификации судебного эксперта определяются Министерством юстиции Республики Казахстан или уполномоченным органом в области здравоохранения.
Статья 14. Аттестация судебного эксперта
1. Судебные эксперты, являющиеся сотрудниками органов судебной экспертизы, а также физические лица, осуществляющие судебно-экспертную деятельность на основании лицензии на занятие судебно-экспертной деятельностью, в целях определения уровня их профессиональной подготовки один раз в пять лет проходят аттестацию, проводимую аттестационными комиссиями Министерства юстиции Республики Казахстан или уполномоченного органа в области здравоохранения.
При возникновении обоснованных сомнений в надлежащем уровне профессиональной подготовки судебного эксперта проводится его внеочередная аттестация.
2. Правила деятельности и состав аттестационных комиссий, а также порядок проведения аттестации судебного эксперта, в том числе внеочередной, определяются Министерством юстиции Республики Казахстан или уполномоченным органом в области здравоохранения.
Статья 15. Порядок и условия выдачи, отказа в выдаче
лицензии на занятие судебно-экспертной деятельностью
1. Лицензия на занятие судебно-экспертной деятельностью выдается физическим лицам.
2. Лицензия на занятие судебно-экспертной деятельностью является генеральной.
3. Порядок и условия выдачи, отказа в выдаче лицензии на занятие судебно-экспертной деятельностью устанавливаются законодательством Республики Казахстан о лицензировании.
4. Правила деятельности и состав комиссии по лицензированию судебно-экспертной деятельности устанавливаются Министерством юстиции Республики Казахстан или уполномоченным органом в области здравоохранения.
Статья 16. Приостановление, прекращение действия и
возобновление лицензии на занятие судебно-экспертной
деятельностью
1. Порядок, основания и условия приостановления, возобновления, прекращения действия и лишения лицензии на занятие судебно-экспертной деятельностью устанавливаются законодательством Республики Казахстан о лицензировании.
2. Помимо общих оснований, предусмотренных законодательством Республики Казахстан о лицензировании, действие лицензии на занятие судебно-экспертной деятельностью физического лица приостанавливается на период:
1) нахождения его на государственной службе;
2) исполнения им полномочий депутата Парламента Республики Казахстан, депутата маслихата, осуществляющего свою деятельность на постоянной или освобожденной основе, оплачиваемую за счет бюджетных средств;
3) работы в должности эксперта в органах судебной экспертизы;
4) прохождения срочной воинской службы.
3. Помимо общих оснований, предусмотренных законодательством Республики Казахстан о лицензировании, прекращение действия лицензии на занятие судебно-экспертной деятельностью физического лица осуществляется Министерством юстиции Республики Казахстан или уполномоченным органом в области здравоохранения в случаях:
признания лица по вступившему в законную силу решению суда недееспособным или ограниченно дееспособным, умершим либо безвестно отсутствующим;
утраты лицом гражданства Республики Казахстан;
освобождения лица от уголовной ответственности по нереабилитирующим основаниям за совершение умышленного преступления;
вступления в законную силу обвинительного приговора суда в отношении лица.
4. Помимо общих оснований, предусмотренных законодательством Республики Казахстан о лицензировании, лишение лицензии на занятие судебно-экспертной деятельностью физического лица осуществляется в судебном порядке по иску Министерства юстиции Республики Казахстан или уполномоченного органа в области здравоохранения в случаях:
грубого либо неоднократного нарушения лицом законодательства Республики Казахстан при осуществлении судебно-экспертной деятельности;
невозможности исполнения лицом обязанностей судебного эксперта вследствие недостаточного уровня профессиональной подготовки, подтвержденного результатами его аттестации;
уклонения лица от прохождения аттестации.
В указанных случаях комиссия по лицензированию судебно-экспертной деятельности при Министерстве юстиции Республики Казахстан или уполномоченном органе в области здравоохранения обращается к руководителю лицензирующего органа с представлением о подготовке искового заявления о лишении лицензии на занятие судебно-экспертной деятельностью.
Лишение лицензии на занятие судебно-экспертной деятельностью влечет прекращение ее действия.
5. Действие лицензии приостанавливается, возобновляется и прекращается приказом руководителя лицензирующего органа на основании материалов, представленных комиссией по лицензированию судебно-экспертной деятельности при Министерстве юстиции Республики Казахстан или уполномоченном органе в области здравоохранения, за исключением случаев, указанных в пункте 4 настоящей статьи.
О принятом решении в течение трех суток уведомляется физическое лицо, действие лицензии которого приостановлено, возобновлено или прекращено, и в течение пяти суток соответствующие сведения вносятся в Государственный реестр судебных экспертов Республики Казахстан.»;
6) пункт 1 статьи 17 изложить в следующей редакции:
«1. Сведения о судебных экспертах, являющихся сотрудниками органов судебной экспертизы, а также о физических лицах, обладающих лицензией на занятие судебно-экспертной деятельностью, вносятся в Государственный реестр судебных экспертов Республики Казахстан, цели и правила формирования и использования которого устанавливаются Правительством Республики Казахстан.»;
7) пункт 2 статьи 18 дополнить подпунктом 4) следующего содержания:
«4) сообщать кому-либо о результатах судебной экспертизы, за исключением органа (лица), ее назначившего.»;
8) подпункт 6) статьи 19 изложить в следующей редакции:
«6) не разглашать сведения об обстоятельствах дела и иные сведения, ставшие ему известными в связи с производством судебной экспертизы, в том числе сведения, составляющие государственную, коммерческую или иную охраняемую законом тайну;»;
9) статью 20 изложить в следующей редакции:
«Статья 20. Органы судебной экспертизы
К органам судебной экспертизы относятся:
1) органы судебной экспертизы Министерства юстиции Республики Казахстан;
2) органы судебной экспертизы уполномоченного органа в области здравоохранения, в том числе специализированные психиатрические и наркологические организации местных органов государственного управления здравоохранения, к функциям которых отнесено производство судебно-психиатрических, судебно-наркологических экспертиз.»;
10) пункт 1 статьи 23 изложить в следующей редакции:
«1. Основанием производства судебной экспертизы являются постановление, определение о назначении судебной экспертизы органа, ведущего уголовный процесс, суда, органа (должностного лица), в производстве которого находится дело об административном правонарушении, прокурора, нотариуса, вынесенное в порядке, установленном законами Республики Казахстан.»;
11) пункт 2 статьи 24 изложить в следующей редакции:
«2. Судебный эксперт подлежит отводу от участия в производстве судебной экспертизы, а если она ему поручена, обязан немедленно прекратить ее производство при наличии оснований, предусмотренных законами Республики Казахстан.»;
12) статью 25 изложить в следующей редакции:
«Статья 25. Сроки производства судебной экспертизы
1. Срок производства судебной экспертизы исчисляется со дня принятия органом судебной экспертизы, физическим лицом, осуществляющим судебно-экспертную деятельность на основании лицензии либо не являющимся сотрудником органа судебной экспертизы, привлеченным в качестве судебного эксперта, к производству постановления, определения о назначении судебной экспертизы и ее объектов.
2. Срок производства судебной экспертизы не должен превышать тридцать суток, кроме исключительных случаев, предусмотренных Министерством юстиции Республики Казахстан или уполномоченным органом в области здравоохранения.
Продление срока производства судебной экспертизы осуществляется органом (лицом), назначившим судебную экспертизу, по мотивированному ходатайству руководителя органа судебной экспертизы либо судебного эксперта (судебных экспертов), не являющегося сотрудником органа судебной экспертизы.
Порядок продления срока пребывания лиц, подвергающихся судебной экспертизе в добровольном порядке, и лиц, принудительно помещенных в медицинскую организацию, для производства судебной экспертизы установлен пунктами 2 и 3 статьи 37 настоящего Закона.
3. Общие критерии определения категорий сложности судебных экспертиз, порядок исчисления сроков производства судебных экспертиз в зависимости от категории их сложности, а также порядок продления срока производства судебной экспертизы устанавливаются Министерством юстиции Республики Казахстан или уполномоченным органом в области здравоохранения.
4. В случае, когда в ходе производства судебной экспертизы возникает необходимость в представлении дополнительных материалов, без исследования которых дача заключения невозможна, руководителем органа судебной экспертизы либо судебным экспертом, не являющимся сотрудником органа судебной экспертизы, направляется мотивированное ходатайство в адрес органа (лица), назначившего судебную экспертизу.
Производство судебной экспертизы в указанном случае приостанавливается руководителем органа судебной экспертизы либо судебным экспертом, не являющимся сотрудником органа судебной экспертизы, до устранения обстоятельств, явившихся основанием для приостановления, но не более чем на десять суток.
Если обстоятельства, явившиеся основанием для приостановления производства судебной экспертизы, в течение указанного срока не устраняются, постановление, определение о назначении судебной экспертизы и материалы, представленные для ее производства, направляются в адрес органа (лица), назначившего судебную экспертизу, без исполнения.
5. Заключение судебного эксперта либо сообщение о невозможности дать заключение направляется органу (лицу), назначившему судебную экспертизу, в течение трех суток после его составления.»;
13) пункт 3 статьи 27 изложить в следующей редакции:
«3. Правила обращения с объектами судебной экспертизы устанавливаются Правительством Республики Казахстан.»;
14) пункт 6 статьи 29 изложить в следующей редакции:
«6. Особенности организации производства комплексных судебных экспертиз, порученного разным органам судебной экспертизы, устанавливаются Министерством юстиции Республики Казахстан или уполномоченным органом в области здравоохранения.»;
15) пункты 2 и 4 статьи 31 изложить в следующей редакции:
«2. В заключении эксперта должны быть указаны: дата его оформления, сроки и место производства судебной экспертизы; основания производства судебной экспертизы; сведения об органе (лице), назначившем судебную экспертизу; сведения об органе судебной экспертизы и (или) судебном эксперте (судебных экспертах), которым поручено производство судебной экспертизы (фамилия, имя, отчество (при его наличии), образование, экспертная специальность, стаж работы по специальности, ученая степень и ученое звание, занимаемая должность); отметка, удостоверенная подписью судебного эксперта (экспертов), о том, что он предупрежден об уголовной ответственности за дачу заведомо ложного заключения; вопросы, поставленные на разрешение судебного эксперта (экспертов); сведения об участниках процесса, присутствовавших при производстве судебной экспертизы, и о данных ими пояснениях; объекты исследования; содержание и результаты исследований с указанием использованных методик; оценка результатов проведенных исследований, обоснование и формулировка выводов по поставленным перед судебным экспертом (экспертами) вопросам.»;
«4. Особенности оформления результатов производства комиссионной, комплексной, дополнительной и повторной судебной экспертизы определяются Министерством юстиции Республики Казахстан или уполномоченным органом в области здравоохранения.»;
16) пункты 2 и 3 статьи 32 изложить в следующей редакции:
«2. В сообщении о невозможности дать заключение должны быть указаны: дата его оформления, сроки и место производства судебной экспертизы; основания производства судебной экспертизы; сведения об органе (лице), назначившем судебную экспертизу; сведения об органе судебной экспертизы и (или) о судебном эксперте (экспертах), которым поручено производство судебной экспертизы (фамилия, имя, отчество (при его наличии), образование, экспертная специальность, стаж работы по специальности, ученая степень и ученое звание, занимаемая должность); отметка, удостоверенная подписью судебного эксперта (экспертов), о том, что он предупрежден об уголовной ответственности за дачу заведомо ложного заключения; вопросы, поставленные на разрешение судебного эксперта (экспертов); объекты исследования; обоснование невозможности ответить на поставленные перед судебным экспертом (экспертами) вопросы.
3. Структура и содержание сообщения о невозможности дать заключение определяются Министерством юстиции Республики Казахстан или уполномоченным органом в области здравоохранения.»;
17) пункт 4 статьи 35 изложить в следующей редакции:
«4. Производство судебной экспертизы живых лиц в принудительном порядке допускается только в случаях, прямо предусмотренных законами Республики Казахстан.»;
18) статью 37 изложить в следующей редакции:
«Статья 37. Сроки пребывания лица в медицинской организации при
производстве судебной экспертизы
1. Лицо может быть помещено в медицинскую организацию для производства судебно-медицинской или судебно-психиатрической экспертизы на необходимый срок до тридцати суток, кроме исключительных случаев, предусмотренных законами Республики Казахстан.
2. Продление указанного срока для лица, подвергающегося судебной экспертизе в добровольном порядке, осуществляется с его согласия органом (лицом), назначившим судебную экспертизу, по мотивированному ходатайству руководителя органа судебной экспертизы либо судебного эксперта (судебных экспертов), не являющегося сотрудником органа судебной экспертизы.
3. Продление срока пребывания в медицинской организации для лиц, принудительно в нее помещенных для производства судебной экспертизы, осуществляется в порядке, установленном законами Республики Казахстан.
4. Нарушение срока пребывания в медицинской организации лица, принудительно помещенного в нее для производства судебной экспертизы, а также порядка продления этого срока может быть обжаловано указанным лицом, его защитником, законным представителем или иными представителями, допущенными к участию в деле, в порядке, предусмотренном законами Республики Казахстан.»;
19) пункт 2 статьи 39 изложить в следующей редакции:
«2. В период производства в психиатрических стационарах судебно-психиатрической экспертизы лиц, не содержащихся под стражей, на них распространяется действие норм Уголовно-процессуального и Гражданского процессуального кодексов Республики Казахстан.»;
20) статьи 42 и 43 изложить в следующей редакции:
«Статья 42. Научно-методическое и учебное обеспечение
судебно-экспертной деятельности.
Профессиональная подготовка и повышение
квалификации судебных экспертов
1. Научно-методическое обеспечение судебно-экспертной деятельности, а также профессиональная подготовка и повышение квалификации судебных экспертов возлагаются на органы судебной экспертизы Министерства юстиции Республики Казахстан или уполномоченного органа в области здравоохранения.
2. Разработка, апробирование и внедрение методик судебно-экспертных исследований осуществляются в порядке, установленном Министерством юстиции Республики Казахстан или уполномоченным органом в области здравоохранения.
Статья 43. Государственный реестр методик судебно-экспертных
исследований Республики Казахстан
Сведения о методиках судебно-экспертных исследований, отвечающих требованиям настоящего Закона, вносятся в Государственный реестр методик судебно-экспертных исследований Республики Казахстан, цели, правила формирования и использования которого устанавливаются Правительством Республики Казахстан.».
Статья 2. Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования.

Президент
Республики Казахстан Н. НАЗАРБАЕВ

Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне сот-сараптама қызметі мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасының 2013 жылғы 2 шілдедегі № 113-V Заңы

1-бап. Қазақстан Республикасының мына заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:
1. 1997 жылғы 13 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексіне (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1997 ж., № 23, 335-құжат; 1998 ж., № 23, 416-құжат; 2000 ж., № 3-4, 66-құжат; № 6, 141-құжат; 2001 ж., № 8, 53-құжат; № 15-16, 239-құжат; № 17-18, 245-құжат; № 21-22, 281-құжат; 2002 ж., № 4, 32, 33-құжаттар; № 17, 155-құжат; № 23-24, 192-құжат; 2003 ж., № 18, 142-құжат; 2004 ж., № 5, 22-құжат; № 23, 139-құжат; № 24, 153, 154, 156-құжаттар; 2005 ж., № 13, 53-құжат; № 21-22, 87-құжат; № 24, 123-құжат; 2006 ж., № 2, 19-құжат; № 5-6, 31-құжат; № 12, 72-құжат; 2007 ж., № 1, 2-құжат; № 5-6, 40-құжат; № 10, 69-құжат; № 13, 99-құжат; 2008 ж., № 12, 48-құжат; № 15-16, 62, 63-құжаттар; № 23, 114-құжат; 2009 ж., № 6-7, 32-құжат; № 15-16, 71, 73-құжаттар; № 17, 81, 83-құжаттар; № 23, 113, 115-құжаттар; № 24, 121, 122, 125, 127, 128, 130-құжаттар; 2010 ж., № 1-2, 4-құжат; № 11, 59-құжат; № 17-18, 111-құжат; № 20-21, 119-құжат; № 22, 130-құжат; № 24, 149-құжат; 2011 ж., № 1, 9-құжат; № 2, 19, 28-құжаттар; № 19, 145-құжат; № 20, 158-құжат; № 24, 196-құжат; 2012 ж., № 1, 5-құжат; № 3, 26-құжат; № 4, 32-құжат; № 5, 35-құжат; № 6, 44-құжат; № 10, 77-құжат; № 14, 93-құжат; 2013 ж., № 2, 10, 13-құжаттар; 2013 жылғы 25 мамырда «Егемен Қазақстан» және «Казахстанская правда» газеттерінде жарияланған «Қазақстан Республикасының кейбiр заңнамалық актiлерiне дербес деректер және оларды қорғау мәселелерi бойынша өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы» 2013 жылғы 21 мамырдағы Қазақстан Республикасының Заңы):
243-баптың бірінші бөлігінің 2) тармағындағы «адамдарға» деген сөз «жеке тұлғаларға» деген сөздермен ауыстырылсын.
2. 1999 жылғы 13 шілдедегі Қазақстан Республикасының Азаматтық іс жүргізу кодексіне (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1999 ж., № 18, 644-құжат; 2000 ж., № 3-4, 66-құжат; № 10, 244-құжат; 2001 ж., № 8, 52-құжат; № 15-16, 239-құжат; № 21-22, 281-құжат; № 24, 338-құжат; 2002 ж., № 17, 155-құжат; 2003 ж., № 10, 49-құжат; № 14, 109-құжат; № 15, 138-құжат; 2004 ж., № 5, 25-құжат; № 17, 97-құжат; № 23, 140-құжат; № 24, 153-құжат; 2005 ж., № 5, 5-құжат; № 13, 53-құжат; № 24, 123-құжат; 2006 ж., № 2, 19-құжат; № 10, 52-құжат; № 11, 55-құжат; № 12, 72-құжат; № 13, 86-құжат; 2007 ж., № 3, 20-құжат; № 4, 28-құжат; № 9, 67-құжат; № 10, 69-құжат; № 13, 99-құжат; 2008 ж., № 13-14, 56-құжат; № 15-16, 62-құжат; 2009 ж., № 15-16, 74-құжат; № 17, 81-құжат; № 24, 127, 130-құжаттар; 2010 ж., № 1-2, 4-құжат; № 3-4, 12-құжат; № 7, 28, 32-құжаттар; № 17-18, 111-құжат; № 22, 130-құжат; № 24, 151-құжат; 2011 ж., № 1, 9-құжат; № 2, 28-құжат; № 5, 43-құжат; № 6, 50-құжат; № 14, 117-құжат; № 16, 128, 129-құжаттар; № 23, 179-құжат; 2012 ж., № 2, 14-құжат; № 6, 43, 44-құжаттар; № 8, 64-құжат; № 13, 91-құжат; № 14, 93-құжат; № 21-22, 124-құжат):
91-баптың төртінші бөлігінің 2) тармақшасындағы «адамдарға» деген сөз «жеке тұлғаларға» деген сөздермен ауыстырылсын.
3. 2001 жылғы 30 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., № 5-6, 24-құжат; № 17-18, 241-құжат; № 21-22, 281-құжат; 2002 ж., № 4, 33-құжат; № 17, 155-құжат; 2003 ж., № 1-2, 3-құжат; № 4, 25-құжат; № 5, 30-құжат; № 11, 56, 64, 68-құжаттар; № 14, 109-құжат; № 15, 122, 139-құжаттар; № 18, 142-құжат; № 21-22, 160-құжат; № 23, 171-құжат; 2004 ж., № 6, 42-құжат; № 10, 55-құжат; № 15, 86-құжат; № 17, 97-құжат; № 23, 139, 140-құжаттар; № 24, 153-құжат; 2005 ж., № 5, 5-құжат; № 7-8, 19-құжат; № 9, 26-құжат; № 13, 53-құжат; № 14, 58-құжат; № 17-18, 72-құжат; № 21-22, 86, 87-құжаттар; № 23, 104-құжат; 2006 ж., № 1, 5-құжат; № 2, 19, 20-құжаттар; № 3, 22-құжат; № 5-6, 31-құжат; № 8, 45-құжат; № 10, 52-құжат; № 11, 55-құжат; № 12, 72, 77-құжаттар; № 13, 85, 86-құжаттар; № 15, 92, 95-құжаттар; № 16, 98, 102-құжаттар; № 23, 141-құжат; 2007 ж., № 1, 4-құжат; № 2, 16, 18-құжаттар; № 3, 20, 23-құжаттар; № 4, 28, 33-құжаттар; № 5-6, 40-құжат; № 9, 67-құжат; № 10, 69-құжат; № 12, 88-құжат; № 13, 99-құжат; № 15, 106-құжат; № 16, 131-құжат; № 17, 136, 139, 140-құжаттар; № 18, 143, 144-құжаттар; № 19, 146, 147-құжаттар; № 20, 152-құжат; № 24, 180-құжат; 2008 ж., № 6-7, 27-құжат; № 12, 48, 51-құжаттар; № 13-14, 54, 57, 58-құжаттар; № 15-16, 62-құжат; № 20, 88-құжат; № 21, 97-құжат; № 23, 114-құжат; № 24, 126, 128, 129-құжаттар; 2009 ж., № 2-3, 7, 21-құжаттар; № 9-10, 47, 48-құжаттар; № 13-14, 62, 63-құжаттар; № 15-16, 70, 72, 73, 74, 75, 76-құжаттар; № 17, 79, 80, 82-құжаттар; № 18, 84, 86-құжаттар; № 19, 88-құжат; № 23, 97, 115, 117-құжаттар; № 24, 121, 122, 125, 129, 130, 133, 134-құжаттар; 2010 ж., № 1-2, 1, 4, 5-құжаттар; № 5, 23-құжат; № 7, 28, 32-құжаттар; № 8, 41-құжат; № 9, 44-құжат; № 11, 58-құжат; № 13, 67-құжат; № 15, 71-құжат; № 17-18, 112, 114-құжаттар; № 20-21, 119-құжат; № 22, 128, 130-құжаттар; № 24, 146, 149-құжаттар; 2011 ж., № 1, 2, 3, 7, 9-құжаттар; № 2, 19, 25, 26, 28-құжаттар; № 3, 32-құжат; № 6, 50-құжат; № 8, 64-құжат; № 11, 102-құжат; № 12, 111-құжат; № 13, 115, 116-құжаттар; № 14, 117-құжат; № 16, 128, 129-құжаттар; № 17, 136-құжат; № 19, 145-құжат; № 21, 161-құжат; № 24, 196-құжат; 2012 ж., № 1, 5-құжат; № 2, 9, 11, 13, 14, 16-құжаттар; № 3, 21, 22, 25, 26, 27-құжаттар; № 4, 32-құжат; № 5, 35, 36-құжаттар; № 8, 64-құжат; № 10, 77-құжат; № 12, 84, 85-құжаттар; № 13, 91-құжат; № 14, 92, 93, 94-құжаттар; № 15, 97-құжат; № 20, 121-құжат; № 23-24, 125-құжат; 2013 ж., № 1, 2, 3-құжаттар; № 2, 10, 11, 13-құжаттар; № 4, 21-құжат; 2013 жылғы 25 мамырда «Егемен Қазақстан» және «Казахстанская правда» газеттерінде жарияланған «Қазақстан Республикасының кейбiр заңнамалық актiлерiне дербес деректер және оларды қорғау мәселелерi бойынша өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы» 2013 жылғы 21 мамырдағы Қазақстан Республикасының Заңы):
597-баптың бірінші бөлігінің 2) тармақшасындағы «адамдарға» деген сөз «жеке тұлғаларға» деген сөздермен ауыстырылсын.
4. «Қазақстан Республикасындағы сот-сараптама қызметі туралы» 2010 жылғы 20 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2010 ж., № 1-2, 3-құжат):
1) 1-баптың 2), 4), 10) және 12) тармақшалары мынадай редакцияда жазылсын:
«2) сарапшының қорытындысы – Қазақстан Республикасы заңдарының талаптарына сәйкес ресiмделген, сот-сараптамалық зерттеудiң барысы мен нәтижелерiн көрсететiн құжат;»;
«4) сот-сараптама қызметiмен айналысуға арналған лицензия – Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгi немесе денсаулық сақтау саласындағы уәкiлеттi орган жеке тұлғаға сот-сараптама қызметiмен айналысуға беретiн рұқсат;»;
«10) сот сараптамасы органдары – Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен сот-сараптама қызметiн жүзеге асыратын мемлекеттiк заңды тұлғалар;»;
«12) сот сарапшысы – осы Заңның талаптарына сәйкес келетiн, қылмыстық процестi жүргiзушi орган (адам), сот не әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстердi қарауға уәкiлеттiк берiлген орган (лауазымды адам), прокурор, нотариус Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен сот сараптамасын жүргiзудi тапсырған адам;»;
4-бап мынадай редакцияда жазылсын:
«4-бап. Сот-сараптама қызметiнiң мiндеті
Сот-сараптама қызметінің міндеті қылмыстық, азаматтық істер бойынша, сондай-ақ әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша іс жүргізуді арнаулы ғылыми білімді қолдану нәтижелерімен қамтамасыз ету болып табылады.»;
3) 8-баптың 2-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Сот сарапшысы жүргiзiлген зерттеулердiң нәтижелерiн негiзге ала отырып, қорытынды бередi. Бұл ретте ол Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалып, жол берiлетiн зерттеу құралдары мен әдiстерiн таңдауда дербес болады.»;
4) 9-баптың 1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
«1) Қазақстан Республикасының заңдарында тiкелей көзделсе немесе олардың нормалары мен қағидаттарына қайшы келмесе;»;
5) 12, 13, 14, 15 және 16-баптар мынадай редакцияда жазылсын:
«12-бап. Сот сарапшысына қойылатын кәсiптiк және
бiлiктiлiк талаптары
1. Сот сарапшысының арнаулы ғылыми бiлiмi болуға тиiс.
2. Сот сараптамасын жүргiзу:
1) сот сараптамасы органдарының қызметкерлерiне;
2) сот-сараптама қызметiн лицензия негiзiнде жүзеге асыратын жеке тұлғаларға;
3) осы баптың 3-тармағында көзделген жағдайларда бiржолғы тәртiппен өзге де адамдарға тапсырылуы мүмкiн.
3. Бiржолғы тәртiппен сараптама жүргiзу:
1) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі немесе денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган белгілеген сот сараптамалары түрлерінің тізбесінде көзделмеген сот сараптамасы тағайындалған;
2) қылмыстық, азаматтық процеске қатысушының, әкiмшiлiк құқық бұзушылықтар туралы iстердi қарауға уәкiлеттiк берілген органның (лауазымды адамның), әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы іс бойынша iс жүргізуге қатысушының сот сараптамасы органдарының қызметкерi болып табылмайтын не Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес сот-сараптама қызметiн лицензия негiзiнде жүзеге асыратын адамды сарапшы ретiнде тарту туралы дәлелдi өтiнiшхаты қанағаттандырылған;
3) сот сараптамасы органдарының қызметкерлерi болып табылатын, сондай-ақ сот-сараптама қызметiн лицензия негiзiнде жүзеге асыратын тиiстi мамандықтағы барлық сот сарапшыларының бас тартуы қанағаттандырылған не сот сараптамасы органы тұтастай сот сараптамасын жүргiзуден дәлелдi түрде шеттетiлген;
4) осы Заңның 49-бабына сәйкес шет мемлекеттiң сот сарапшысы тартылған жағдайларда тапсырылуы мүмкiн.
4. Осы баптың 2-тармағының 1) және 2) тармақшаларында және 3-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында аталған адамдардың жоғары білімі болуға тиіс.
5. Осы баптың 2-тармағының 1) және 2) тармақшаларында аталған адамдардың сот сараптамасының белгiлi бiр түрiн жүргiзу құқығына бiлiктiлiк куәлiгiмен расталатын сот сарапшысының бiлiктiлiгi болуға, оларды Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнiң немесе денсаулық сақтау саласындағы уәкiлеттi органның комиссиялары аттестаттауға және олар Қазақстан Республикасы Сот сарапшыларының мемлекеттiк тiзiлiмiне енгiзiлуге тиiс.
6. Осы баптың 1, 4 және 5-тармақтарында белгiленген талаптарға сәйкес келетiн Қазақстан Республикасының азаматы сот сараптамасы органдарында сот сарапшысы лауазымына орналаса алады.
7. Сот сараптамасы органдарына алғаш жұмысқа кiретiн адамдар бiлiктiлiк емтиханын тапсырумен аяқталатын арнайы кәсiптiк даярлықтан өтедi. Арнайы кәсiптiк даярлық қағидаларын Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгi немесе денсаулық сақтау саласындағы уәкiлеттi орган белгiлейдi.
8. Сот тәртiбiмен әрекет қабiлетi шектеулi немесе әрекетке қабiлетсiз деп танылған не өтелмеген немесе алынбаған соттылығы бар адам сот сарапшысы бола алмайды.
Тиiстi заңдық факт болған күннен бастап үш жыл бойына:
1) соттылығы заңда белгiленген тәртiппен өтелген немесе алынған;
2) қасақана қылмыс жасағаны үшiн ақталмайтын негiздер бойынша қылмыстық жауаптылықтан босатылған;
3) мемлекеттiк қызметтен, құқық қорғау органдарынан, соттардан, сот сараптамасы органдарынан терiс себептермен шығарылған;
4) сот-сараптама қызметiмен айналысуға арналған лицензиядан айырылған;
5) сот-сараптама қызметiмен айналысуға арналған лицензиясының қолданысы осы Заңның 16-бабының 3-тармағында көзделген негiздер бойынша тоқтатылған адам сот сарапшысы бола алмайды.

13-бап. Сот сарапшысы біліктілігін беру

1. Сот сарапшысы біліктілігін беру оның біліктілік емтиханын тапсырып, сот сараптамасының белгілі бір түрін жүргізу құқығына сот сарапшысының біліктілік куәлігінің берілуі арқылы жүзеге асырылады.
2. Біліктілік емтихандарын қабылдауды және сот сараптамасының белгілі бір түрін жүргізу құқығына сот сарапшысының біліктілік куәлігін беруді Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің немесе денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органның біліктілік комиссиялары жүзеге асырады.
3. Біліктілік комиссиялары қызметінің қағидаларын және олардың құрамын, сондай-ақ сот сарапшысы біліктілігін беру үшін біліктілік емтихандарын қабылдау тәртібін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі немесе денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

14-бап. Сот сарапшысын аттестаттау

1. Сот сараптамасы органдарының қызметкерлері болып табылатын сот сарапшыларының, сондай-ақ сот-сараптама қызметімен айналысуға арналған лицензия негізінде сот-сараптама қызметін жүзеге асыратын жеке тұлғалардың кәсіптік даярлығының деңгейін анықтау мақсатында олар бес жылда бір рет Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің немесе денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органның аттестаттау комиссиялары жүргізетін аттестаттаудан өтеді.
Сот сарапшысының кәсіптік даярлығының тиісті деңгейіне негізді күмән туындаған кезде ол кезектен тыс аттестаттаудан өткізіледі.
2. Аттестаттау комиссиялары қызметінің қағидаларын және олардың құрамын, сондай-ақ сот сарапшысын аттестаттаудан, оның ішінде кезектен тыс аттестаттаудан өткізудің тәртібін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі немесе денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

15-бап. Сот-сараптама қызметімен айналысуға арналған лицензияны берудің, беруден бас тартудың тәртібі мен шарттары

1. Сот-сараптама қызметімен айналысуға арналған лицензия жеке тұлғаларға беріледі.
2. Сот-сараптама қызметімен айналысуға арналған лицензия бас лицензия болып табылады.
3. Сот-сараптама қызметімен айналысуға арналған лицензияны берудің, беруден бас тартудың тәртібі мен шарттары Қазақстан Республикасының лицензиялау туралы заңнамасында белгіленеді.
4. Сот-сараптама қызметін лицензиялау жөніндегі комиссия қызметінің қағидаларын және оның құрамын Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі немесе денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

16-бап. Сот-сараптама қызметімен айналысуға арналған лицензияның қолданысын тоқтата тұру, тоқтату және қайта жалғастыру

1. Сот-сараптама қызметімен айналысуға арналған лицензияның қолданысын тоқтата тұрудың, қайта жалғастырудың, тоқтатудың және одан айырудың тәртібі, негіздері мен шарттары Қазақстан Республикасының лицензиялау туралы заңнамасында белгіленеді.
2. Қазақстан Республикасының лицензиялау туралы заңнамасында көзделген жалпы негіздерден басқа, жеке тұлғаның сот-сараптама қызметімен айналысуына арналған лицензияның қолданысы:
1) ол мемлекеттік қызметте болған;
2) ол Қазақстан Республикасы Парламенті депутатының, өз қызметін бюджет қаражаты есебінен ақы төленетін тұрақты немесе босатылған негізде жүзеге асыратын мәслихат депутатының өкілеттіктерін атқарған;
3) сот сараптамасы органдарында сарапшы лауазымында жұмыс істеген;
4) мерзімді әскери қызметті өткерген кезеңде тоқтатыла тұрады.
3. Қазақстан Республикасының лицензиялау туралы заңнамасында көзделген жалпы негіздерден басқа, жеке тұлғаның сот-сараптама қызметімен айналысуына арналған лицензияның қолданысын тоқтатуды:
адам соттың заңды күшіне енген шешімі бойынша әрекетке қабілетсіз немесе әрекет қабілеті шектеулі, қайтыс болған не хабарсыз кеткен деп танылған;
адам Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалтқан;
адам қасақана қылмыс жасағаны үшін ақталмайтын негіздер бойынша қылмыстық жауаптылықтан босатылған;
соттың адамға қатысты айыптау үкімі заңды күшіне енген жағдайларда, Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі немесе денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.
4. Қазақстан Республикасының лицензиялау туралы заңнамасында көзделген жалпы негіздерден басқа, жеке тұлғаның сот-сараптама қызметімен айналысуына арналған лицензиядан айыру:
адам сот-сараптама қызметін жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасын өрескел не бірнеше рет бұзған;
адамды аттестаттау нәтижелерімен расталған кәсіптік даярлығының жеткіліксіз деңгейі салдарынан оның сот сарапшысы міндеттерін атқаруы мүмкін болмаған;
адам аттестаттаудан өтуден жалтарған жағдайларда, Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің немесе денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органның қуынымы бойынша сот тәртібімен жүзеге асырылады.
Көрсетілген жағдайларда, Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі немесе денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган жанындағы сот-сараптама қызметiн лицензиялау жөнiндегi комиссия сот-сараптама қызметiмен айналысуға арналған лицензиядан айыру туралы қуыным арызды дайындау жөніндегі ұсыныспен лицензиялаушы органның басшысына жүгiнедi.
Сот-сараптама қызметiмен айналысуға арналған лицензиядан айыру оның қолданысын тоқтатуға әкеп соғады.
5. Осы баптың 4-тармағында көрсетілген жағдайларды қоспағанда, лицензияның қолданысы Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі немесе денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган жанындағы сот-сараптама қызметiн лицензиялау жөнiндегi комиссия ұсынған материалдар негізінде лицензиялаушы орган басшысының бұйрығымен тоқтатыла тұрады, қайта жалғастырылады және тоқтатылады.
Лицензиясының қолданысы тоқтатыла тұрған, қайта жалғастырылған немесе тоқтатылған адам қабылданған шешім туралы үш тәулік ішінде хабардар етіледі және тиісті мәліметтер бес тәулік ішінде Қазақстан Республикасы Сот сарапшыларының мемлекеттік тізіліміне енгізіледі.»;
6) 17-баптың 1-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Сот сараптамасы органдарының қызметкерлері болып табылатын сот сарапшылары туралы, сондай-ақ сот-сараптама қызметiмен айналысуға арналған лицензиясы бар жеке тұлғалар туралы мәліметтер Қазақстан Республикасы Сот сарапшыларының мемлекеттiк тiзiлiмiне енгiзiледi, оның мақсаттары мен қалыптастырылу және пайдаланылу қағидаларын Қазақстан Республикасының Үкiметi белгілейді.»;
7) 18-баптың 2-тармағының 3) тармақшасындағы «жүргізуге құқылы емес.» деген сөздер «жүргізуге;» деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 4) тармақшамен толықтырылсын:
«4) сот сараптамасын тағайындаған органды (адамды) қоспағанда, сот сараптамасының нәтижелері туралы кімге де болсын хабарлауға құқылы емес.»;
8) 19-баптың 6) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
«6) iстiң мән-жайлары туралы мәлiметтердi және сот сараптамасын жүргiзуге байланысты өзiне белгiлi болған өзге де мәлiметтердi, оның ішінде мемлекеттік, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәлiметтердi жария етпеуге;»;
9) 20-бап мынадай редакцияда жазылсын:
«20-бап. Сот сараптамасы органдары
Сот сараптамасы органдарына:
1) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің сот сараптамасы органдары;
2) денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органның сот сараптамасы органдары, оның ішінде өздерінің функцияларына сот-психиатриялық, сот-наркологиялық сараптамаларды жүргізу жатқызылған денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдарының мамандандырылған психиатриялық және наркологиялық ұйымдары жатқызылады.»;
10) 23-баптың 1-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Қылмыстық процесті жүргізуші органның, соттың, әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс жүргізуінде жатқан органның (лауазымды адамның), прокурордың, нотариустың Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шығарылған сот сараптамасын тағайындау туралы қаулысы, ұйғарымы сот сараптамасын жүргізуге негіз болып табылады.»;
11) 24-баптың 2-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген негiздер болған кезде сот сарапшысы сот сараптамасын жүргiзуге қатысудан шеттетуге жатады, ал егер ол осы сот сарапшысына тапсырылған болса, оны жүргiзудi дереу тоқтатуға мiндеттi.»;
12) 25-бап мынадай редакцияда жазылсын:
«25-бап. Сот сараптамасын жүргізу мерзiмдерi
1. Сот сараптамасын жүргiзу мерзiмi сот сараптамасы органы, сот-сараптама қызметін лицензия негізінде жүзеге асыратын не сот сараптамасы органының қызметкерi болып табылмайтын, сот сарапшысы ретiнде тартылған жеке тұлға сот сараптамасын және оның объектiлерiн тағайындау туралы қаулыны, ұйғарымды iс жүргiзуге қабылдаған күннен бастап есептеледі.
2. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі немесе денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган көздеген ерекше жағдайларды қоспағанда, сот сараптамасын жүргізу мерзімі отыз тәуліктен аспауға тиіс.
Сот сараптамасын жүргiзу мерзiмiн ұзартуды сот сараптамасын тағайындаған орган (адам) сот сараптамасы органы басшысының не сот сараптамасы органының қызметкерi болып табылмайтын сот сарапшысының (сот сарапшыларының) дәлелдi өтiнiшхаты бойынша жүзеге асырады.
Ерiктi түрде сот сараптамасына тартылатын адамдардың және сот сараптамасын жүргiзу үшiн медициналық ұйымға мәжбүрлеп орналастырылған адамдардың онда болу мерзiмiн ұзарту тәртібі осы Заңның 37-бабының 2 және 3-тармақтарында белгiленген.
3. Сот сараптамаларының күрделілік санаттарын айқындаудың жалпы критерийлерін, олардың күрделілік санаттарына қарай сот сараптамаларын жүргізу мерзімдерін есептеу тәртібін, сондай-ақ сот сараптамасын жүргізу мерзімін ұзарту тәртібін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі немесе денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган белгілейді.
4. Сот сараптамасын жүргізу барысында зерттеу жүргізбей қорытынды беру мүмкін болмайтын қосымша материалдарды ұсыну қажеттілігі туындаған жағдайда, сот сараптамасы органының басшысы не сот сараптамасы органының қызметкерi болып табылмайтын сот сарапшысы сот сараптамасын тағайындаған органның (адамның) атына дәлелдi өтiнiшхат жібереді.
Көрсетілген жағдайда сот сараптамасын жүргізуді сот сараптамасы органының басшысы не сот сараптамасы органының қызметкерi болып табылмайтын сот сарапшысы тоқтата тұру үшiн негiз болған мән-жайлар жойылғанға дейiн, бiрақ он тәулiктен асырмай тоқтата тұрады.
Егер сот сараптамасын жүргізуді тоқтата тұру үшін негіз болған мән-жайлар көрсетілген мерзім ішінде жойылмаса, сот сараптамасын тағайындау туралы қаулы, ұйғарым және оны жүргізу үшін ұсынылған материалдар орындалмастан, сот сараптамасын тағайындаған органның (адамның) атына жіберіледі.
5. Сот сарапшысының қорытындысы не қорытынды берудiң мүмкiн еместiгi туралы хабарлама ол жасалғаннан кейiн үш тәулiк iшiнде сот сараптамасын тағайындаған органға (адамға) жiберiледi.»;
13) 27-баптың 3-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Сот сараптамасы объектiлерiн пайдалану қағидаларын Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.»;
14) 29-баптың 6-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«6. Сот сараптамасының әртүрлі органдарына тапсырылған кешенді сот сараптамаларын жүргізуді ұйымдастырудың ерекшеліктерін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі немесе денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган белгілейді.»;
15) 31-баптың 2 және 4-тармақтары мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Сарапшының қорытындысында: оның ресiмделген күнi, сот сараптамасын жүргiзудiң мерзiмдерi мен орны; сот сараптамасын жүргiзудiң негiздерi; сот сараптамасын тағайындаған орган (адам) туралы мәлiметтер; сот сараптамасын жүргiзу тапсырылған сот сараптамасы органы және (немесе) сот сарапшысы (сот сарапшылары) туралы мәлiметтер (тегi, аты, әкесiнiң аты (ол болған кезде), бiлiмi, сарапшылық мамандығы, мамандығы бойынша жұмыс өтілі, ғылыми дәрежесi және ғылыми атағы, атқаратын лауазымы); көрiнеу жалған қорытынды бергенi үшiн қылмыстық жауаптылық туралы өзiнiң ескертiлгенi туралы сот сарапшысының (сарапшылардың) қойылған қолымен куәландырылған белгi; сот сарапшысының (сарапшылардың) шешуiне қойылған мәселелер; сот сараптамасын жүргiзу кезiнде қатысқан процеске қатысушылар туралы және олар берген түсiндiрмелер туралы мәлiметтер; зерттеу объектiлерi; пайдаланылған әдiстемелер көрсетiлген зерттеулердiң мазмұны мен нәтижелерi; жүргiзiлген зерттеулердiң нәтижелерiн бағалау, сот сарапшысының (сарапшылардың) алдына қойылған мәселелер бойынша қорытындылардың негiздемесi және тұжырымы көрсетiлуге тиiс.»;
«4. Комиссиялық, кешенді, қосымша және қайталама сот сараптамасын жүргізу нәтижелерін ресімдеу ерекшеліктерін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі немесе денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.»;
16) 32-баптың 2 және 3-тармақтары мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Қорытынды берудiң мүмкiн еместiгi туралы хабарламада: оның ресiмделген күнi, сот сараптамасын жүргiзудiң мерзiмдерi және орны; сот сараптамасын жүргiзудiң негiздерi; сот сараптамасын тағайындаған орган (адам) туралы мәлiметтер; сот сараптамасын жүргiзу тапсырылған сот сараптамасы органы туралы және (немесе) сот сарапшысы (сарапшылар) туралы мәлiметтер (тегi, аты, әкесiнiң аты (ол болған кезде), бiлiмi, сарапшылық мамандығы, мамандығы бойынша жұмыс өтілі, ғылыми дәрежесi және ғылыми атағы, атқаратын лауазымы); көрiнеу жалған қорытынды бергенi үшiн қылмыстық жауаптылық туралы өзiнiң ескертiлгенi туралы сот сарапшысының (сарапшылардың) қойылған қолымен куәландырылған белгi; сот сарапшысының (сарапшылардың) шешуiне қойылған мәселелер; зерттеу объектiлерi; сот сарапшысының (сарапшылардың) алдына қойылған мәселелерге жауап қайтарудың мүмкiн еместiгiнiң негiздемесi көрсетiлуге тиiс.
3. Қорытынды берудің мүмкін еместігі туралы хабарламаның құрылымын және мазмұнын Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі немесе денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.»;
17) 35-баптың 4-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«4. Тiрi адамдарға мәжбүрлеу түрiнде сот сараптамасын жүргiзуге Қазақстан Республикасының заңдарында тiкелей көзделген жағдайларда ғана жол берiледi.»;
18) 37-бап мынадай редакцияда жазылсын:
«37-бап. Сот сараптамасын жүргiзу кезiнде адамның
медициналық ұйымда болу мерзiмдерi
1. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген ерекше жағдайларды қоспағанда, адам сот-медициналық немесе сот-психиатриялық сараптама жүргiзу үшiн медициналық ұйымда отыз тәулiкке дейiнгi қажетті мерзiмге орналастырылуы мүмкiн.
2. Ерікті түрде сот сараптамасына тартылған адам үшін көрсетілген мерзімді ұзартуды оның келісімімен, сот сараптамасын тағайындаған орган (адам) сот сараптамасы органы басшысының не сот сараптамасы органының қызметкерi болып табылмайтын сот сарапшысының (сот сарапшыларының) дәлелдi өтiнiшхаты бойынша жүзеге асырады.
3. Сот сараптамасын жүргiзу үшiн медициналық ұйымға мәжбүрлеп орналастырылған адамдардың онда болу мерзiмiн ұзарту Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.
4. Сот сараптамасын жүргiзу үшiн медициналық ұйымға мәжбүрлеп орналастырылған адамның онда болу мерзiмiнiң, сондай-ақ осы мерзiмдi ұзарту тәртiбiнiң бұзылуына аталған адам, оның қорғаушысы, заңды өкiлi немесе iске қатысуға жiберiлген өзге де өкiлдер Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртiппен шағым жасауы мүмкiн.»;
19) 39-баптың 2-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Күзетпен ұсталмаған адамдарға психиатриялық стационарларда сот-психиатриялық сараптама жүргiзу кезеңiнде оларға Қазақстан Республикасының Қылмыстық iс жүргiзу және Азаматтық iс жүргiзу кодекстері нормаларының күшi қолданылады.»;
20) 42 және 43-баптар мынадай редакцияда жазылсын:
«42-бап. Сот-сараптама қызметiн ғылыми-әдiстемелiк және оқумен
қамтамасыз ету. Сот сарапшыларын кәсiптік даярлау
және олардың бiлiктiлiгiн арттыру
1. Сот-сараптама қызметiн ғылыми-әдiстемелiк қамтамасыз ету, сондай-ақ сот сарапшыларын кәсiптік даярлау және олардың бiлiктiлiгiн арттыру Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнiң немесе денсаулық сақтау саласындағы уәкiлеттi органның сот сараптамасы органдарына жүктеледi.
2. Сот-сараптамалық зерттеулердің әдiстемелерін әзірлеу, байқаудан өткізу және енгізу Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі немесе денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жүзеге асырылады.
43-бап. Қазақстан Республикасының Сот-сараптамалық
зерттеулер әдiстемелерiнiң мемлекеттiк тiзiлiмi
Осы Заңның талаптарына сай келетiн сот-сараптамалық зерттеулердiң әдiстемелерi туралы мәлiметтер Қазақстан Республикасының Сот-сараптамалық зерттеулер әдiстемелерiнiң мемлекеттiк тiзiлiмiне енгiзiледi, оның мақсаттарын, қалыптастырылу және пайдаланылу қағидаларын Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.».
2-бап. Осы Заң алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті Н. НАЗАРБАЕВ