О коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности

Закон Республики Казахстан от 31 октября 2015 года № 381-V ЗРК. Утратил силу Законом Республики Казахстан от 1 июля 2024 года № 103-VIII.

Сноска. Закон утратил силу Законом РК от 01.07.2024 № 103-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Вниманию пользователей!
Для удобства пользования РЦПИ создано ОГЛАВЛЕНИЕ.

Настоящий Закон регулирует общественные отношения в области коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности как составной части научной сферы, направленной на развитие экономики Республики Казахстан.

Глава 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

1) результат научной и (или) научно-технической деятельности – новые знания или решения, полученные надлежащими научными методами и средствами в ходе выполнения научной и (или) научно-технической деятельности и зафиксированные на любом информационном носителе, внедрение научных разработок и технологий в производство, а также модели, макеты, образцы новых изделий, материалов и веществ;

2) внедрение (использование) результатов научной и (или) научно-технической деятельности – деятельность, направленная на реализацию заключительной стадии научно-производственного цикла освоения новой продукции или внедрения новой технологии;

3) коммерциализация результатов научной и (или) научно-технической деятельности – деятельность, связанная с практическим применением результатов научной и (или) научно-технической деятельности, включая результаты интеллектуальной деятельности, с целью вывода на рынок новых или усовершенствованных товаров, процессов и услуг, направленная на извлечение дохода;

4) центр (офис) коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности – юридическое лицо, структурное или обособленное подразделение научной организации, высшего учебного заведения, автономной или иной организации образования, осуществляющие коммерциализацию результатов научной и (или) научно-технической деятельности;

5) результат интеллектуальной деятельности в области коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности (далее – результат интеллектуальной деятельности) – изобретения, полезные модели, промышленные образцы, селекционные достижения, топологии интегральных микросхем, программы для электронных вычислительных машин и базы данных и другие результаты интеллектуальной деятельности, полученные в результате научной и (или) научно-технической деятельности;

6) грант на коммерциализацию результатов научной и (или) научно-технической деятельности – бюджетные и (или) внебюджетные средства, предоставляемые на безвозмездной и безвозвратной основе для реализации проектов коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности в рамках приоритетных секторов экономики;

7) сервисная компания – юридическое лицо, предоставляющее консалтинговые, инжиниринговые, сертификационные, патентные и другие услуги, необходимые для коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности;

8) стартап-компания – индивидуальный предприниматель или юридическое лицо, зарегистрированные на территории Республики Казахстан, относящиеся к субъектам малого или среднего предпринимательства и соответствующие одному из представленных требований:

созданные с участием организаций высшего и (или) послевузовского образования, научных организаций, деятельность которых направлена на коммерциализацию результатов научной и (или) научно-технической деятельности;

разрабатывающие инновации.

Сноска. Статья 1 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2018 № 174-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан в области коммерциализации результатов научной и (или)научно-технической деятельности

1. Законодательство Республики Казахстан в области коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности основывается на Конституции Республики Казахстан, состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

2. На правоотношения, урегулированные настоящим Законом, в части коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, полученных в рамках научных исследований, осуществляемых из средств грантового, программно-целевого финансирования, не распространяется действие законодательства Республики Казахстан, устанавливающее требования к порядку осуществления закупок, в том числе государственных.

3. Содействие субъектам промышленно-инновационной деятельности в коммерциализации технологий осуществляется в соответствии с Предпринимательским кодексом Республики Казахстан.

4. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.

Сноска. Статья 2 с изменением, внесенным Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 3. Принципы государственной политики в области коммерциализации результатов научной и (или)научно-технической деятельности

Государственная политика в области коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности основывается на принципах:

1) транспарентности при взаимодействии всех участников процесса;

2) гарантирования прав и интересов лиц, вовлеченных в получение результатов научной и (или) научно-технической деятельности, извлечение дохода;

3) экономического стимулирования коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности в приоритетных секторах экономики;

4) интеграции образования, науки, производства и институтов инновационного развития.

Статья 4. Компетенция уполномоченного органа в области науки

В компетенцию уполномоченного органа в области науки (далее – уполномоченный орган) входят:

1) реализация государственной политики в области коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности;

2) осуществление межотраслевой координации в области коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности;

3) планирование, реализация мер по стимулированию коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности;

4) исключен Законом РК от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

5) внесение в Правительство Республики Казахстан информации об эффективности мер по коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности;

6) исключен Законом РК от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

7) разработка, утверждение и реализация программы по подготовке, переподготовке кадров и повышению квалификации в области коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности;

8) осуществление мониторинга реализации программ содействия коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности;

9) размещение консолидированной аналитической информации о коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности в открытом доступе на интернет-ресурсах уполномоченного органа и в периодических печатных изданиях;

10) методологическое обеспечение коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности;

11) иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 4 с изменениями, внесенными Законом РК от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 5. Компетенция отраслевых уполномоченных органов

В компетенцию отраслевых уполномоченных органов входят:

1) реализация государственной политики в области коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности в соответствующей отрасли;

2) утверждение отчетов по выполненным программам содействия коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности в соответствующей отрасли, финансируемым за счет бюджетных средств;

3) предоставление информации об эффективности мер и о реализации мер по коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности в соответствующей отрасли в уполномоченный орган;

4) методологическое обеспечение коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности в соответствующей отрасли;

4-1) планирование, реализация мер по стимулированию коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности в соответствующей отрасли;

4-2) участие в реализации программы по подготовке, переподготовке кадров и повышению квалификации в области коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности в соответствующей отрасли;

4-3) осуществление мониторинга реализации программ содействия коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности в соответствующей отрасли;

4-4) исключен Законом РК от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
4-5) исключен Законом РК от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

5) осуществление иных полномочий, предусмотренных настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 5 с изменениями, внесенными законами РК от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 6. Компетенция местных исполнительных органов областей, городов республиканского значения, столицы

В компетенцию местных исполнительных органов областей, городов республиканского значения, столицы входят:

1) реализация государственной политики в сфере коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности на соответствующей территории;

2) оказание содействия по привлечению грантов и инвестиций субъектов частного предпринимательства для финансирования проектов коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, участие в их софинансировании;

3) осуществление мер по обеспечению взаимодействия субъектов частного предпринимательства, квазигосударственного сектора с субъектами научной и (или) научно-технической деятельности с целью создания совместных производств, осуществляющих выпуск высокотехнологичной продукции и (или) внедрение новых технологий;

4) участие в создании и (или) в уставном капитале юридических лиц, деятельность которых заключается в коммерциализации (практическом применении) результатов научной и (или) научно-технической деятельности, в том числе стартап-компаний;

5) участие совместно с уполномоченным органом и отраслевыми уполномоченными органами в методологическом обеспечении в области коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности;

6) иные полномочия, возложенные на них настоящим Законом и иным законодательством Республики Казахстан.

Статья 7. Участники коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности

Участниками коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности являются:

1) субъекты научной и (или) научно-технической деятельности;

2) субъекты частного предпринимательства, а также квазигосударственного сектора;

3) зарубежные высшие учебные заведения и научные организации, аккредитованные в Республике Казахстан в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

4) стартап-компании;

5) центры (офисы) коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности;

6) сервисные компании;

7) технологические парки;

8) физические или юридические лица, осуществляющие инвестирование в коммерциализацию результатов научной и (или) научно-технической деятельности.

Статья 8. Механизмы коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности

Реализация прав физических и юридических лиц на результаты их научной и (или) научно-технической деятельности осуществляется посредством механизмов коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, которыми являются:

1) заключение лицензионного договора и (или) договора уступки исключительных прав на результаты научной и (или) научно-технической деятельности;

2) создание стартап-компании;

3) внедрение (использование) результатов научной и (или) научно-технической деятельности в собственное производство;

4) иные способы, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

Глава 2. ГОСУДАРСТВЕННЫЕ МЕРЫ СТИМУЛИРОВАНИЯ И ПОДДЕРЖКИ КОММЕРЦИАЛИЗАЦИИ РЕЗУЛЬТАТОВ НАУЧНОЙ И (ИЛИ) НАУЧНО-ТЕХНИЧЕСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

Статья 9. Государственные меры стимулирования

К государственным мерам стимулирования, предоставляемым участникам коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, относятся:

1) выплаты вознаграждений авторам за создание и внедрение (использование) результатов научной и (или) научно-технической деятельности;

2) гранты на коммерциализацию результатов научной и (или) научно-технической деятельности;

3) содействие по созданию производств, осуществляющих выпуск высокотехнологичной продукции и (или) внедрение новых технологий, на основе государственно-частного партнерства;

4) программы повышения квалификации и переподготовки участников коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности;

5) иные меры стимулирования, определенные уполномоченным органом и отраслевыми уполномоченными органами, местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы.

Статья 10. Формы государственной поддержки

1. Формой государственной поддержки является реализация программ содействия коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности.

2. Программы содействия коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности разрабатываются и реализовываются уполномоченным органом, отраслевыми уполномоченными органами, местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы, а также могут разрабатываться и реализовываться высшими учебными заведениями, научными организациями и научно-образовательными консорциумами.

3. В программах содействия коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности могут участвовать сотрудники высших учебных заведений, научных организаций, стартап-компаний, других юридических лиц в соответствии с требованиями, установленными разработчиком программы.

4. Программы содействия коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности должны быть нацелены на развитие научно-производственных связей, региональное социально-экономическое развитие, создание и развитие стартап-компаний, повышение квалификации сотрудников высших учебных заведений, научных организаций, стартап-компаний, других юридических и физических лиц в области коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности.

5. Программы содействия коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности не распространяются на отношения, связанные с предоставлением и использованием материально-технической базы в элементах промышленно-инновационной инфраструктуры, за исключением центров (офисов) коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности.

Статья 10 с изменением, внесенным Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 11. Предоставление грантов на коммерциализацию результатов научной и (или) научно-технической деятельности

1. Грант на коммерциализацию результатов научной и (или) научно-технической деятельности, финансируемый из государственного бюджета, предоставляется аккредитованному субъекту научной и (или) научно-технической деятельности и иным участникам, заявленным в проекте коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, в порядке, предусмотренном правилами базового и программно-целевого финансирования научной и (или) научно-технической деятельности, а также грантового финансирования научной и (или) научно-технической деятельности и коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, финансирования научных организаций, осуществляющих фундаментальные научные исследования.

Договор на реализацию проекта коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, финансируемого из государственного бюджета, заключается между аккредитованным субъектом научной и (или) научно-технической деятельности и иным участником (участниками), заявленным (заявленными) в проекте коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, и юридическими лицами, определенными уполномоченным органом в сфере науки, финансирующими коммерциализацию результатов научной и (или) научно-технической деятельности, на весь срок его реализации, но не более чем на пять лет.

Грант на коммерциализацию результатов научной и (или) научно-технической деятельности, финансируемый из внебюджетных средств, предоставляется участникам коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности в порядке, определяемом физическими или юридическими лицами, осуществляющими финансирование в коммерциализацию результатов научной и (или) научно-технической деятельности.

2. Финансирование коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности осуществляется за счет бюджетных и (или) внебюджетных средств.

Сноска. Статья 11 с изменениями, внесенными законами РК от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 15.11.2021 № 72-VII (вводится в действие с 01.01.2022); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 12. Права участников коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности

1. Право интеллектуальной собственности, полученное субъектами научной и (или) научно-технической деятельности в результате научной и (или) научно-технической деятельности, осуществляемой за счет бюджетных средств, принадлежит научным организациям, если иное не предусмотрено договором между ними и автором (авторами) объекта интеллектуальной собственности.

2. Автор имеет право на получение вознаграждения за создание и внедрение (использование) результатов научной и (или) научно-технической деятельности, финансирование которых осуществлялось за счет бюджетных средств.

3. Высшие учебные заведения, научные организации самостоятельно распоряжаются имущественными правами на результаты интеллектуальной деятельности, а также доходами, полученными от деятельности созданных стартап-компаний, в том числе совместно с субъектами частного предпринимательства, квазигосударственного сектора.

4. Субъекты частного предпринимательства, квазигосударственного сектора вправе зарегистрировать за собой право интеллектуальной собственности на основании договора, заключенного с другим участником коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности.

Статья 13. Права авторов результатов научной и (или)научно-технической деятельности

1. Авторам результатов научной и (или) научно-технической деятельности, исключительные права на которые принадлежат работодателю, вознаграждение выплачивается работодателем в месячный срок с даты получения ими соответствующего патента или свидетельства о государственной регистрации прав на объект авторского права (охранного документа).

Вознаграждение за создание результатов научной и (или) научно-технической деятельности выплачивается работодателем в размере не менее одной среднемесячной заработной платы, если иное не установлено договором между ними.

В случае внедрения (использования) в собственном производстве результатов научной и (или) научно-технической деятельности, исключительные права на которые принадлежат работодателю, автору результата научной и (или) научно-технической деятельности выплачивается вознаграждение в размере не менее ста месячных расчетных показателей ежегодно в течение всего срока действия патента или свидетельства о государственной регистрации прав на объект авторского права (охранного документа).

2. В случае заключения лицензионного договора или договора уступки исключительного права вознаграждение автору составляет не менее тридцати процентов от суммы лицензионного договора (включая роялти) без ограничения максимального размера вознаграждения. Вознаграждение выплачивается на основании договора автора с работодателем. Вознаграждение за внедрение (использование) результатов научной и (или) научно-технической деятельности выплачивается автору не позднее трех месяцев после истечения каждого финансового года, в котором использовался такой результат, и не позднее трех месяцев после поступления платежей по лицензионному договору на протяжении всего срока действия лицензионного договора.

3. За несвоевременную оплату вознаграждений, предусмотренных пунктами 1 и 2 настоящей статьи, работодателем выплачивается пеня автору за каждый день просрочки в соответствии с договором, заключенным между ними.

4. Если результаты научной и (или) научно-технической деятельности созданы совместным творческим трудом нескольких авторов, исключительные права на которые принадлежат работодателю, то каждому из них выплачивается вознаграждение в размере не менее одной среднемесячной заработной платы.

Вознаграждения и пеня, предусмотренные пунктами 2 и 3 настоящей статьи, выплачиваются работодателем авторам поровну, если иное не предусмотрено договором между ними.

5. Выплата вознаграждений и пени, предусмотренных пунктами 2, 3 и 4 настоящей статьи, сохраняется и в случае прекращения трудовых отношений между работодателем и работником, являющимся автором результата научной и (или) научно-технической деятельности.

6. В случае если автор (авторы) результатов научной и (или) научно-технической деятельности, исключительные права на которые принадлежат ему (им), выступает в качестве учредителя стартап-компании, в том числе совместно с иными физическими и (или) юридическими лицами, то доля его (их) участия в уставном капитале стартап-компании должна составлять не менее пятнадцати процентов.

7. Споры, связанные с нарушением прав авторов и владельцев интеллектуальной собственности, заключением и исполнением договоров в области коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, рассматриваются в судебном порядке.

Статья 14. Права высших учебных заведений, научных организаций

1. Коммерциализация результатов научной и (или) научно-технической деятельности, наряду с образовательной и научной деятельностью, является приоритетным направлением деятельности высших учебных заведений и научных организаций.

2. Высшие учебные заведения, научные организации независимо от их организационно-правовой формы вправе:

1) самостоятельно распоряжаться исключительными правами на результаты научной и (или) научно-технической деятельности;

2) предоставлять право пользования результатом научной и (или) научно-технической деятельности по лицензионному договору;

3) отчуждать исключительное право на результат научной и (или) научно-технической деятельности на основании договора уступки исключительных прав;

4) передавать исключительное право на результат научной и (или) научно-технической деятельности в залог;

5) вносить исключительные права на результат научной и (или) научно-технической деятельности в качестве взноса в уставный капитал;

6) иным способом распоряжаться исключительным правом на результат научной и (или) научно-технической деятельности.

3. Государственные высшие учебные заведения, государственные научные организации независимо от их организационно-правовой формы в целях коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности имеют право без согласия собственника их имущества быть учредителями стартап-компании.

Государственные высшие учебные заведения, государственные научные организации вправе в качестве вклада в уставный капитал организации, осуществляющей коммерциализацию результатов научной и (или) научно-технической деятельности, без согласования с государственными органами вносить только право интеллектуальной собственности.

Распоряжение имущественными правами на интеллектуальную собственность государственными научными организациями, государственными высшими учебными заведениями осуществляется без согласования с уполномоченным государственным органом – собственником их имущества.

4. Высшие учебные заведения, научные организации в целях коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности имеют право привлекать другие физические и юридические лица в качестве учредителей (участников) создаваемых стартап-компаний.

Вклад в уставный капитал стартап-компаний такими физическими и юридическими лицами может быть оплачен денежными средствами не менее пятидесяти процентов от доли их участия либо исключительным правом интеллектуальной собственности, материалами, оборудованием или иным имуществом, необходимым для коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности.

5. Высшие учебные заведения, научные организации независимо от их организационно-правовой формы вправе самостоятельно, без согласования с уполномоченным государственным органом – собственником их имущества распоряжаться доходами, полученными в результате коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности.

6. Оценка прав интеллектуальной собственности, вносимых в качестве вклада в уставный капитал стартап-компании, осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан об оценочной деятельности.

7. Государственные высшие учебные заведения, государственные научные организации вправе самостоятельно без согласия собственника их имущества распоряжаться своими долями участия в уставных капиталах стартап-компаний.

8. Доходы, полученные от распоряжения долями участия в уставных капиталах стартап-компаний, учредителями (участниками) которых являются государственные высшие учебные заведения, государственные научные организации, а также часть дохода стартап-компаний, полученная данными государственными высшими учебными заведениями, государственными научными организациями, поступают в их самостоятельное распоряжение.

Доходы, полученные от деятельности стартап-компаний, направляются на правовую охрану интеллектуальной собственности, выплату вознаграждения автору и лицам, оказавшим содействие по коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, и на другие расходы стартап-компании, предусмотренные уставом.

9. Если иное не предусмотрено внутренними документами высших учебных заведений и научных организаций, доля авторов должна быть не менее тридцати процентов от доли прибыли стартап-компании, полученной высшими учебными заведениями, научными организациями.

10. При ликвидации стартап-компании исключительные права на результаты научной и (или) научно-технической деятельности, внесенные государственными высшими учебными заведениями, государственными научными организациями в качестве вклада в уставный капитал, передаются данным организациям. Если в качестве вклада в уставный капитал было внесено право использования результатов интеллектуальной деятельности, то соответствующий лицензионный договор прекращает свое действие с даты ликвидации стартап-компании.

Статья 15. Центры (офисы) коммерциализации результатов научной и (или)научно-технической деятельности

1. Деятельность центров (офисов) коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности направлена на оказание комплекса услуг по коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, включая в том числе поиск и оценку технологий для коммерциализации, маркетинговые исследования, предоставление консультационных услуг в области охраны и защиты прав интеллектуальной собственности, разработку стратегии коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, организацию взаимодействия субъектов научной и (или) научно-технической деятельности и субъектов частного предпринимательства в целях заключения ими договоров.

2. Функционирование центров (офисов) коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности обеспечивается за счет средств высших учебных заведений, научных организаций в размере не менее двух процентов от объема грантового финансирования, выделенного на выполнение научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ.

3. В целях обеспечения эффективности деятельности центров (офисов) коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности высшие учебные заведения, научные организации направляют им средства не менее десяти процентов от суммы лицензионных договоров и договоров уступки прав интеллектуальной собственности, заключенных высшими учебными заведениями и научными организациями.

Статья 16. Исключительные права на результаты научной и (или) научно-технической деятельности

1. Исключительные права на результаты научной и (или) научно-технической деятельности, созданные в рамках выполнения научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ субъектами научной и (или) научно-технической деятельности совместно с субъектами частного предпринимательства, квазигосударственного сектора, принадлежат им совместно, если иное не оговорено в договоре между ними.

2. В случае если договором предусмотрено, что исключительные права на результаты научной и (или) научно-технической деятельности принадлежат субъекту научной и (или) научно-технической деятельности, то за субъектом частного предпринимательства, квазигосударственного сектора сохраняется право на безвозмездную неисключительную лицензию на использование этих результатов в собственном производстве.

Статья 17. Мониторинг коммерциализации результатов научной и (или)научно-технической деятельности

Уполномоченным органом, отраслевыми уполномоченными органами, местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы проводится мониторинг реализации программ содействия коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности в целях:

1) оценки эффективности затрат на реализацию программ содействия коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности;

2) оценки достижения целевых показателей и индикаторов реализации программ содействия коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности;

3) оценки социально-экономических эффектов от реализации программ содействия коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности;

4) определения задач развития и совершенствования программ содействия коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности.

Глава 3. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ И ПЕРЕХОДНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 18. Ответственность за нарушение законодательства Республики Казахстан в области коммерциализации результатов научной и (или)научно-технической деятельности

Нарушение законодательства Республики Казахстан в области коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности влечет ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

Статья 19. Порядок введения в действие настоящего Закона

Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Президент
Республики Казахстан	Н. НАЗАРБАЕВ

Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру туралы

Қазақстан Республикасының Заңы 2015 жылғы 31 қазандағы № 381-V ҚРЗ. Күші жойылды - Қазақстан Республикасының 2024 жылғы 1 шілдедегі № 103-VIII Заңымен

Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру туралы

Ескерт. Күші жойылды – ҚР 01.07.2024 № 103-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Қолданушылар назарына!

Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.

МАЗМҰНЫ

Осы Заң Қазақстан Республикасының экономикасын дамытуға бағытталған ғылыми саланың құрамдас бөлігі ретінде ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижесі – ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті орындау барысында тиісті ғылыми әдістермен және құралдармен алынған және кез келген ақпараттық жеткізгіште тіркелген жаңа білім немесе шешімдер, өндіріске ғылыми әзірлемелер мен технологияларды енгізу, сондай-ақ жаңа бұйымдардың, материалдар мен заттардың модельдері, макеттері, үлгілері;

2) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін енгізу (пайдалану) – жаңа өнімді игерудің немесе жаңа технологияны енгізудің ғылыми-өндірістік циклінің қорытынды сатысын іске асыруға бағытталған қызмет;

3) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру – табыс алуға бағытталған жаңа немесе жетілдірілген тауарларды, процестер мен көрсетілетін қызметтерді нарыққа шығару мақсатында зияткерлік қызмет нәтижелерін қоса алғанда, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін практикалық тұрғыда қолдануға байланысты қызмет;

4) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру орталығы (офисі) – ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруды жүзеге асыратын заңды тұлға, ғылыми ұйымның, жоғары оқу орнының, дербес немесе өзге де білім беру ұйымының құрылымдық немесе оқшауланған бөлімшесі;

5) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру саласындағы зияткерлік қызмет нәтижесі (бұдан әрі – зияткерлік қызмет нәтижесі) – өнертабыстар, пайдалы модельдер, өнеркәсіптік үлгілер, селекциялық жетістіктер, интегралдық микросхемалардың топологиялары, электрондық есептеу машиналары мен дерекқорға арналған бағдарламалар және ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижесінде алынған зияткерлік қызметтің басқа да нәтижелері;

6) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға арналған грант – экономиканың басым секторлары шеңберінде ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру жобаларын іске асыру үшін өтеусіз және қайтарымсыз негізде берілетін бюджет және (немесе) бюджеттен тыс қаражат;

7) сервистік компания – ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға қажетті консалтингтік, инжинирингтік, сертификаттау, патенттік және басқа да көрсетілетін қызметтерді көрсететін заңды тұлға;

8) стартап-компания – Қазақстан Республикасының аумағында тіркелген, шағын немесе орта кәсіпкерлік субъектілеріне жататын және төменде келтірілген талаптардың біріне сәйкес келетін:

қызметі ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға бағытталған жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының, ғылыми ұйымдардың қатысуымен құрылған;

инновацияларды әзірлейтін дара кәсіпкер немесе заңды тұлға.

Ескерту. 1-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2018 № 174-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Қазақстан Республикасының ғылыми және (немесе)ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру саласындағы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру саласындағы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді, осы Заңнан және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

2. Осы Заңда реттелген, гранттық, бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру қаражатынан жүзеге асырылатын ғылыми зерттеулер шеңберінде алынған ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру бөлігіндегі құқықтық қатынастарға Қазақстан Республикасының сатып алуды, оның ішінде мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру тәртібіне қойылатын талаптарды белгілейтін заңнамасы қолданылмайды.

3. Өнеркәсіптік-инновациялық қызмет субъектілеріне технологияларды коммерцияландыруға жәрдемдесу Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.

4. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта, осы Заңда қамтылғаннан өзге қағидалар белгiленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

Ескерту. 2-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-бап. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру саласындағы мемлекеттік саясат қағидаттары

Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру саласындағы мемлекеттік саясат:

1) процеске барлық қатысушылардың өзара іс-қимылы кезіндегі транспаренттілігі;

2) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін алуға, табыс табуға тартылған тұлғалардың құқықтары мен мүдделеріне кепілдік беру;

3) экономиканың басым секторларында ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруды экономикалық ынталандыру;

4) білімнің, ғылымның, өндірістің және инновациялық даму институттарының интеграциясы қағидаттарына негізделеді.

4-бап. Ғылым саласындағы уәкілетті органның құзыреті

Ғылым саласындағы уәкілетті органның (бұдан әрі – уәкілетті орган) құзыретіне мыналар:

1) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру;

2) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру саласындағы салааралық үйлестіруді жүзеге асыру;

3) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруды жоспарлау, ынталандыру жөніндегі шараларды іске асыру;

4) алып тасталды - ҚР 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5) Қазақстан Республикасының Үкіметіне ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру жөніндегі шаралардың тиімділігі туралы ақпаратты енгізу;

6) алып тасталды - ҚР 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

7) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру саласында кадрларды даярлау, қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру жөніндегі бағдарламаны әзірлеу, бекіту және іске асыру;

8) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға жәрдемдесу бағдарламаларының іске асырылуына мониторингті жүзеге асыру;

9) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру туралы шоғырландырылған талдамалық ақпаратты уәкілетті органның интернет-ресурстарында және мерзімді баспасөз басылымдарында ашық қолжетімді орналастыру;

10) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруды әдіснамалық қамтамасыз ету;

11) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктер кіреді.

Ескерту. 4-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5-бап. Салалық уәкілетті органдардың құзыреті

Салалық уәкілетті органдардың құзыретіне:

1) тиісті саладағы ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру;

2) бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын тиісті саладағы ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға жәрдемдесудің орындалған бағдарламалары бойынша есептерді бекіту;

3) тиісті саладағы ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру жөніндегі шаралардың тиімділігі туралы және шараларды іске асыру туралы ақпаратты уәкілетті органға беру;

4) тиісті саладағы ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруды әдіснамалық қамтамасыз ету;

4-1) тиісті саладағы ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруды ынталандыру жөніндегі шараларды жоспарлау, іске асыру;

4-2) тиісті саладағы ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру саласында кадрларды даярлау, қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру жөніндегі бағдарламаны іске асыруға қатысу;

4-3) тиісті саладағы ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға жәрдемдесу бағдарламаларын іске асыру мониторингін жүзеге асыру;

4-4) алып тасталды - ҚР 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4-5) алып тасталды - ҚР 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру кіреді.

Ескерту. 5-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

6-бап. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының құзыреті

Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының құзыретіне:

1) тиісті аумақта ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру;

2) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру жобаларын қаржыландыру үшін жеке кәсіпкерлік субъектілерінің гранттары мен инвестицияларын тарту бойынша жәрдем көрсету, оларды қоса қаржыландыруға қатысу;

3) жоғары технологиялық өнім шығаруды және (немесе) жаңа технологиялар ендіруді жүзеге асыратын бірлескен өндірістерді құру мақсатында жеке кәсіпкерлік, квазимемлекеттік сектор субъектілерінің ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерімен өзара іс-қимылын қамтамасыз ету жөніндегі шараларды жүзеге асыру;

4) қызметі ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру (практикалық қолдану) болатын заңды тұлғаларды, оның ішінде стартап-компанияларды құруға және (немесе) олардың жарғылық капиталына қатысу;

5) уәкілетті органмен және салалық уәкілетті органдармен бірлесіп, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру саласындағы әдіснамалық қамтамасыз етуге қатысу;

6) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасында оларға жүктелген өзге де өкілеттіктер кіреді.

7-бап. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға қатысушылар

Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға қатысушылар:

1) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері;

2) жеке кәсіпкерлік, сондай-ақ квазимемлекеттік сектор субъектілері;

3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасында аккредиттелген шетелдік жоғары оқу орындары мен ғылыми ұйымдар;

4) стартап-компаниялар;

5) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру орталықтары (офистері);

6) сервистік компаниялар;

7) технологиялық парктер;

8) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға инвестициялауды жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлғалар болып табылады.

8-бап. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру тетіктері

Жеке және заңды тұлғалардың ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелеріне өздерінің құқықтарын іске асыру ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру тетіктері арқылы жүзеге асырылады, олар:

1) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелеріне лицензиялық шартты және (немесе) айрықша құқықтарды басқаға беру шартын жасасу;

2) стартап-компанияны құру;

3) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін өз өндірісіне ендіру (пайдалану);

4) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де тәсілдер болып табылады.

2-тарау. ҒЫЛЫМИ ЖӘНЕ (НЕМЕСЕ) ҒЫЛЫМИ-ТЕХНИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ НӘТИЖЕЛЕРІН КОММЕРЦИЯЛАНДЫРУДЫ МЕМЛЕКЕТТІК ЫНТАЛАНДЫРУ ЖӘНЕ ҚОЛДАУ ШАРАЛАРЫ

9-бап. Мемлекеттік ынталандыру шаралары

Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға қатысушыларға ұсынылатын мемлекеттік ынталандыру шараларына:

1) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін жасағаны және ендіргені (пайдаланғаны) үшін авторларға сыйақылар төлеу;

2) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға арналған гранттар;

3) мемлекеттік-жекешелік әріптестік негізінде жоғары технологиялық өнім шығаруды және (немесе) жаңа технологиялар ендіруді жүзеге асыратын өндірістер құруға жәрдемдесу;

4) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға қатысушылардың біліктілігін арттыру және оларды қайта даярлау бағдарламалары;

5) уәкілетті орган және салалық уәкілетті органдар, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары айқындаған өзге де ынталандыру шаралары жатады.

10-бап. Мемлекеттік қолдау нысандары

1. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға жәрдемдесу бағдарламаларын іске асыру мемлекеттік қолдау нысаны болып табылады.

2. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға жәрдемдесу бағдарламаларын уәкілетті орган, салалық уәкілетті органдар, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары әзірлейді және іске асырады, сондай-ақ жоғары оқу орындары, ғылыми ұйымдар және ғылыми-білім беру консорциумдары әзірлей және іске асыра алады.

3. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға жәрдемдесу бағдарламаларына жоғары оқу орындарының, ғылыми ұйымдардың, стартап-компаниялардың, басқа да заңды тұлғалардың қызметкерлері бағдарлама әзірлеуші белгілеген талаптарға сәйкес қатыса алады.

4. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға жәрдемдесу бағдарламалары ғылыми-өндірістік байланыстарды дамытуға, өңірлік әлеуметтік-экономикалық дамуға, стартап-компанияларды құру мен дамытуға, жоғары оқу орындары, ғылыми ұйымдар, стартап-компаниялар қызметкерлерінің, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру саласындағы басқа да заңды және жеке тұлғалардың біліктілігін арттыруға бағытталуға тиіс.

5. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға жәрдемдесу бағдарламалары, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру орталықтарын (офистерін) қоспағанда, өнеркәсіптік-инновациялық инфрақұрылым элементтерінде материалдық-техникалық базаны ұсынуға және пайдалануға байланысты қатынастарға қолданылмайды.

Ескерту. 10-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

11-бап. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға арналған гранттар беру

1. Мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің нәтижелерін коммерцияландыруға арналған грант ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің аккредиттелген субъектісі мен ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің нәтижелерін коммерцияландыру жобасында мәлімделген өзге де қатысушыларға ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті базалық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру, сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет пен ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің нәтижелерін коммерцияландыруды гранттық қаржыландыру, іргелі ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын ғылыми ұйымдарды қаржыландыру қағидаларында көзделген тәртіппен беріледі.

Мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің нәтижелерін коммерцияландыру жобасын іске асыруға арналған шарт ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің аккредиттелген субъектісі мен ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің нәтижелерін коммерцияландыру жобасында мәлімделген өзге де қатысушы (қатысушылар) және ғылым саласындағы уәкілетті орган айқындаған, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің нәтижелерін коммерцияландыруды қаржыландыратын заңды тұлғалар арасында ол іске асырылатын бүкіл мерзімге, бірақ бес жылдан аспайтын мерзімге жасалады.

Бюджеттен тыс қаражаттан қаржыландырылатын ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға арналған грант ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға қатысушыларға ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруды қаржыландыруды жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлғалар айқындайтын тәртіппен беріледі.

2. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруды қаржыландыру бюджет қаражаты және (немесе) бюджеттен тыс қаражат есебінен жүзеге асырылады.

Ескерту. 11-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

12-бап. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға қатысушылардың құқықтары

1. Бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылатын ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижесінде ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері алған зияткерлік меншік құқығы, егер ғылыми ұйымдар мен зияткерлік меншік объектісінің авторы (авторлары) арасындағы шартта өзгеше көзделмесе, ғылыми ұйымдарға тиесілі.

2. Автордың қаржыландырылуы бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылған ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін жасағаны және ендіргені (пайдаланғаны) үшін сыйақы алуға құқығы бар.

3. Жоғары оқу орындары, ғылыми ұйымдар зияткерлік қызмет нәтижелеріне берілген мүліктік құқықтарға, сондай-ақ құрылған, оның ішінде жеке кәсіпкерлік, квазимемлекеттік сектор субъектілерімен бірлесіп құрылған стартап-компаниялар қызметінен алынған табыстарға дербес иелік етеді.

4. Жеке кәсіпкерлік, квазимемлекеттік сектор субъектілері ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға басқа қатысушымен жасалған шарттың негізінде өзіне зияткерлік меншік құқығын тіркеуге құқылы.

13-бап. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелері авторларының құқықтары

1. Айрықша құқықтары жұмыс берушіге тиесілі ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерінің авторларына сыйақыны жұмыс беруші олар тиісті патентті немесе авторлық құқық объектісіне құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы куәлікті (қорғау құжатын) алған күнінен бастап бір ай мерзімде төлейді.

Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін жасағаны үшін сыйақыны жұмыс беруші, егер олардың арасындағы шартта өзгеше белгіленбесе, кемінде бір орташа айлық жалақы мөлшерінде төлейді.

Айрықша құқықтары жұмыс берушіге тиесілі ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін жеке өндірісінде ендірген (пайдаланған) жағдайда ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижесінің авторына кемінде бір жүз айлық есептік көрсеткіш мөлшеріндегі сыйақы патент немесе авторлық құқық объектісіне құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы куәлік (қорғау құжаты) қолданысының бүкіл мерзімі ішінде жыл сайын төленеді.

2. Лицензиялық шартты немесе айрықша құқықты басқаға беру шартын жасасқан жағдайда авторға сыйақы сыйақының ең жоғары мөлшері шектелмей, лицензиялық шарт сомасының (роялтиді қоса алғанда) кемінде отыз пайызын құрайды. Сыйақы автордың жұмыс берушімен жасасқан шарты негізінде төленеді. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін ендіргені (пайдаланғаны) үшін сыйақы авторға осындай нәтиже пайдаланылған әрбір қаржы жылы аяқталғаннан кейін үш айдан кешіктірмей және лицензиялық шарт қолданысының бүкіл мерзімі ішінде лицензиялық шарт бойынша төлемдер түскеннен кейін үш айдан кешіктірмей төленеді.

3. Осы баптың 1 және 2-тармақтарында көзделген сыйақыларды уақытында төлемегені үшін жұмыс беруші авторға олардың арасында жасалған шартқа сәйкес мерзімі өткен әрбір күн үшін өсімпұл төлейді.

4. Егер ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелері айрықша құқықтар жұмыс берушіге тиесілі бірнеше автордың бірлескен шығармашылық еңбегімен жасалған болса, онда олардың әрқайсысына кемінде бір орташа айлық жалақы мөлшерінде сыйақы төленеді.

Егер жұмыс беруші мен авторлар арасындағы шартта өзгеше көзделмесе, осы баптың 2 және 3-тармақтарында көзделген сыйақылар мен өсімпұлдарды жұмыс беруші авторларға тең мөлшерде төлейді.

5. Жұмыс беруші мен ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижесінің авторы болып табылатын жұмыскер арасындағы еңбек қатынастары тоқтаған жағдайда да осы баптың 2, 3 және 4-тармақтарында көзделген сыйақылар мен өсімпұл төлеу сақталады.

6. Егер айрықша құқықтары өзіне (өздеріне) тиесілі ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерінің авторы (авторлары) стартап-компанияның құрылтайшысы ретінде, оның ішінде өзге де жеке және (немесе) заңды тұлғалармен бірлесіп әрекет еткен жағдайда, оның (олардың) стартап-компанияның жарғылық капиталындағы қатысу үлесі кемінде он бес пайызды құрауға тиіс.

7. Зияткерлік меншік авторлары мен иелерінің құқықтарын бұзуға, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру саласындағы шарттарды жасауға және орындауға байланысты даулар сот тәртібімен қаралады.

14-бап. Жоғары оқу орындарының, ғылыми ұйымдардың құқықтары

1. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру білім беру қызметімен және ғылыми қызметпен қатар жоғары оқу орындары мен ғылыми ұйымдар қызметінің басым бағыты болып табылады.

2. Жоғары оқу орындары, ғылыми ұйымдар өздерінің ұйымдық-құқықтық нысанына қарамастан:

1) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелеріне айрықша құқықтарға дербес иелік етуге;

2) лицензиялық шарт бойынша ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижесін пайдалану құқығын беруге;

3) айрықша құқықтарды басқаға беру шартының негізінде ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижесіне айрықша құқықты иеліктен шығаруға;

4) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижесіне айрықша құқықты кепілге беруге;

5) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижесіне айрықша құқықтарды жарғылық капиталға жарна ретінде енгізуге;

6) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижесіне айрықша құқықты өзге де тәсілмен иелік етуге құқылы.

3. Мемлекеттік жоғары оқу орындары, мемлекеттік ғылыми ұйымдар өздерінің ұйымдық-құқықтық нысандарына қарамастан, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру мақсатында өздерінің мүлкінің меншік иесінің келісімінсіз стартап-компанияның құрылтайшылары болуға құқығы бар.

Мемлекеттік жоғары оқу орындары, мемлекеттік ғылыми ұйымдар мемлекеттік органдардың келісімінсіз ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруды жүзеге асыратын ұйымның жарғылық капиталына салым ретінде зияткерлік меншік құқығын ғана енгізуге құқылы.

Мемлекеттік ғылыми ұйымдардың, мемлекеттік жоғары оқу орындарының зияткерлік меншікке мүліктік құқықтарға иелік етуі уәкілетті мемлекеттік органның – олардың мүлкінің меншік иесінің келісімінсіз жүзеге асырылады.

4. Жоғары оқу орындарының, ғылыми ұйымдардың ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру мақсатында басқа да жеке және заңды тұлғаларды құрылатын стартап-компаниялардың құрылтайшылары (қатысушылары) ретінде тартуға құқығы бар.

Осы жеке және заңды тұлғалардың стартап-компаниялардың жарғылық капиталына салымы олардың қатысу үлесінің кемінде елу пайыз ақшалай қаражатымен не зияткерлік меншікке айрықша құқықпен, материалдармен, жабдықтармен немесе ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру үшін қажетті өзге де мүлікпен төленуі мүмкін.

5. Жоғары оқу орындары, ғылыми ұйымдар өздерінің ұйымдық-құқықтық нысанына қарамастан, уәкілетті мемлекеттік органның – өздерінің мүлкінің меншік иесінің келісімінсіз ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру нәтижесінде алынған табыстарға дербес иелік етуге құқылы.

6. Стартап-компанияның жарғылық капиталына салым ретінде енгізілетін зияткерлік меншік құқықтарын бағалау Қазақстан Республикасының бағалау қызметі туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

7. Мемлекеттік жоғары оқу орындары, мемлекеттік ғылыми ұйымдар өздерінің мүлкінің меншік иесінің келісімінсіз стартап-компаниялардың жарғылық капиталдарындағы өздерінің қатысу үлестеріне дербес иелік етуге құқылы.

8. Құрылтайшылары (қатысушылары) мемлекеттік жоғары оқу орындары, мемлекеттік ғылыми ұйымдар болып табылатын стартап-компаниялардың жарғылық капиталдарындағы қатысу үлестеріне иелік етуден алынған табыстар, сондай-ақ осы мемлекеттік жоғары оқу орындары, мемлекеттік ғылыми ұйымдар алған стартап-компаниялар табысының бір бөлігі олардың дербес иелік етуіне түседі.

Стартап-компанияның қызметінен алынған табыстар зияткерлік меншіктің құқықтық қорғалуына, автор мен ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға жәрдем көрсеткен адамдарға сыйақы төлеуге және стартап-компанияның жарғыда көзделген басқа да шығыстарына жұмсалады.

9. Егер жоғары оқу орындары мен ғылыми ұйымдардың ішкі құжаттарында өзгеше көзделмесе, авторлардың үлесі жоғары оқу орындары, ғылыми ұйымдар алған стартап-компания табысы үлесінің отыз пайызынан кем болмауға тиіс.

10. Стартап-компания таратылған кезде мемлекеттік жоғары оқу орындары, мемлекеттік ғылыми ұйымдар жарғылық капиталға салым ретінде енгізген ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелеріне айрықша құқықтар осы ұйымдарға беріледі. Егер жарғылық капиталға салым ретінде зияткерлік қызмет нәтижелерін пайдалану құқығы енгізілген болса, онда тиісті лицензиялық шарт стартап-компания таратылған күннен бастап өз қолданысын тоқтатады.

15-бап. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру орталықтары (офистері)

1. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру орталықтарының (офистерінің) қызметі, оның ішінде коммерцияландыру үшін технологиялар іздеуді және бағалауды, маркетингтік зерттеулерді, зияткерлік меншік құқықтарын сақтау және қорғау саласында консультациялық қызметтер көрсетуді, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру стратегиясын әзірлеуді, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері мен жеке кәсіпкерлік субъектілерінің шарттар жасасуы мақсатында олардың өзара іс-қимылын ұйымдастыруды қоса алғанда, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру жөнінде қызметтер кешенін көрсетуге бағытталған.

2. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру орталықтарының (офистерінің) жұмыс істеуі жоғары оқу орындарының, ғылыми ұйымдардың қаражаты есебінен ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды орындауға бөлінген гранттық қаржыландыру көлемінің кемінде екі пайызы мөлшерінде қамтамасыз етіледі.

3. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру орталықтары (офистері) қызметінің тиімділігін қамтамасыз ету мақсатында жоғары оқу орындары, ғылыми ұйымдар оларға жоғары оқу орындары мен ғылыми ұйымдар жасаған лицензиялық шарттар және зияткерлік меншік құқықтарын басқаға беру шарттары сомасының кемінде он пайыз қаражатын жібереді.

16-бап. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелеріне айрықша құқықтар

1. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері жеке кәсіпкерлік, квазимемлекеттік сектор субъектілерімен бірлесіп ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды орындау шеңберінде жасаған ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелеріне айрықша құқықтар, егер олардың арасындағы шартта өзгеше айтылмаса, оларға ортақ тиесілі.

2. Егер шартта ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелеріне айрықша құқықтар ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектісіне тиесілі екені көзделген жағдайда, онда жеке кәсіпкерлік, квазимемлекеттік сектор субъектісінің бұл нәтижелерді өз өндірісінде пайдалануға өтеусіз айрықша емес лицензияға құқығы сақталады.

17-бап. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру мониторингі

Уәкілетті орган, салалық уәкілетті органдар, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары:

1) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға жәрдемдесу бағдарламаларын іске асыруға жұмсалған шығындардың тиімділігін бағалау;

2) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға жәрдемдесу бағдарламаларын іске асырудың нысаналы көрсеткіштері мен индикаторларына қол жеткізуді бағалау;

3) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға жәрдемдесу бағдарламаларын іске асырудың әлеуметтік-экономикалық әсерлерін бағалау;

4) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға жәрдемдесу бағдарламаларын дамыту және жетілдіру міндеттерін айқындау мақсатында ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға жәрдемдесу бағдарламаларының іске асырылуына мониторинг жүргізеді.

3-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЖӘНЕ ӨТПЕЛІ ЕРЕЖЕЛЕР

18-бап. Қазақстан Республикасының ғылыми және (немесе)ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру саласындағы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

Қазақстан Республикасының ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру саласындағы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

19-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

Осы Заң алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Президенті

Н. Назарбаев