Об особом статусе города Туркестана

Закон Республики Казахстан от 3 марта 2025 года № 165-VIII ЗРК

      Вниманию пользователей!
Для удобства пользования ИЗПИ создано
СОДЕРЖАНИЕ

      Настоящий Закон регулирует правовые основы особого статуса города Туркестана и направлен на его сохранение, изучение и продвижение в качестве уникального наследия.

Статья 1. Статус города Туркестана

      Город Туркестан является духовным, историко-культурным, туристским центром и архитектурным наследием Республики Казахстан.

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан об особом статусе города Туркестана

      1. Законодательство Республики Казахстан об особом статусе города Туркестана основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

      2. Международные договоры, ратифицированные Республикой Казахстан, имеют приоритет перед настоящим Законом. Порядок и условия действия на территории Республики Казахстан международных договоров, участницей которых является Республика Казахстан, определяются законодательством Республики Казахстан.

Статья 3. Основные цель, задачи и принципы настоящего Закона

      1. Основной целью настоящего Закона является создание условий для формирования, развития и функционирования города Туркестана как духовного, историко-культурного, туристского центра и архитектурного наследия Республики Казахстан.

      2. Основными задачами настоящего Закона являются:

      1) создание эффективной системы управления, сохранения, поддержания целостности памятников истории и культуры и объектов историко-культурного наследия города Туркестана, в том числе расположенных в охранных зонах мавзолея Ходжи Ахмеда Ясауи;

      2) планирование и управление археологическими и научно-реставрационными работами на памятниках истории и культуры на территории мавзолея Ходжи Ахмеда Ясауи и его охранных зон;

      3) сохранение, развитие, возрождение историко-культурного наследия и развитие национального ремесленничества;

      4) научное обеспечение принятых решений по охране и использованию объектов историко-культурного наследия города Туркестана;

      5) развитие международного сотрудничества города Туркестана.

      3. Основными принципами настоящего Закона являются:

      1) приоритет сохранения объектов историко-культурного наследия города Туркестана;

      2) сохранение значимости объектов историко-культурного наследия города Туркестана;

      3) защита сакрального значения и святости духовно-культурных ценностей и объектов историко-культурного наследия города Туркестана.

Статья 4. Территория города Туркестана

      Территорию города Туркестана составляют земли в границах (черте) города Туркестана, устанавливаемых и изменяемых совместным решением местного представительного и исполнительного органов области по согласованию с Правительством Республики Казахстан.

Статья 5. Региональная символика города Туркестана

      1. Город Туркестан имеет региональную символику, отражающую его особый статус как духовного, историко-культурного, туристского центра и архитектурного наследия Республики Казахстан.

      2. Описание и изображение региональной символики города Туркестана утверждаются местным представительным органом города Туркестана.

      3. Духовным, историко-культурным и туристским центром города Туркестана является памятник истории и культуры, внесенный в Список всемирного культурного и природного наследия ЮНЕСКО, подлежащий защите в соответствии с положениями Конвенции об охране всемирного культурного и природного наследия 1972 года, мавзолей Ходжи Ахмеда Ясауи.

Статья 6. Международное сотрудничество города Туркестана

      1. Памятники истории и культуры города Туркестана, внесенные в Список всемирного культурного и природного наследия ЮНЕСКО, подлежат защите в соответствии с положениями Конвенции об охране всемирного культурного и природного наследия 1972 года.

      2. В целях исполнения международных соглашений по объектам историко-культурного наследия города Туркестана Правительство Республики Казахстан координирует на территории города Туркестана исполнение международных соглашений, касающихся объектов историко-культурного наследия, а также в пределах компетенции осуществляет международное сотрудничество по охране и использованию объектов историко-культурного наследия, расположенных на территории города Туркестана.

Статья 7. Компетенция уполномоченного органа по охране и использованию объектов историко-культурного наследия

      Уполномоченный орган по охране и использованию объектов историко-культурного наследия:

      1) создает условия для реализации мер по исследованию, изучению и популяризации духовно-культурного наследия Ходжи Ахмеда Ясауи;

      2) согласовывает проекты научно-реставрационных работ на памятниках истории и культуры, хозяйственной и иной деятельности на территориях памятников истории и культуры, расположенных на территории города Туркестана, и в их охранных зонах;

      3) создает условия для сохранения памятников истории и культуры на территории города Туркестана;

      4) согласовывает проект генерального плана и иную градостроительную документацию города Туркестана;

      5) разрабатывает и утверждает правила создания резервата памятников археологии города Туркестана и условий их содержания;

      6) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Статья 8. Компетенция местного представительного органа города Туркестана

      Местный представительный орган города Туркестана:

      1) утверждает градостроительный регламент территории города Туркестана, за исключением градостроительного регламента территории охранных зон мавзолея Ходжи Ахмеда Ясауи;

      2) утверждает дизайн-код города Туркестана;

      3) утверждает правила формирования архитектурного облика и градостроительного планирования города Туркестана по согласованию с уполномоченным органом по делам архитектуры, градостроительства и строительства;

      4) утверждает правила возмещения части затрат мастеров в сфере национального ремесленничества города Туркестана за счет средств местного бюджета;

      5) утверждает правила установки видеокамер и проведения мониторинга видеонаблюдения в местах массового скопления граждан на территории города Туркестана при наличии согласия собственников по согласованию с органами внутренних дел Республики Казахстан и уполномоченным органом в сфере информатизации;

      6) утверждает схемы градостроительного освоения территории города Туркестана, разрабатываемые в реализацию генерального плана города Туркестана;

      7) утверждает правила предоставления туристских услуг по перевозке туристов на территории города Туркестана по согласованию с уполномоченным органом в области туристской деятельности;

      8) утверждает порядок использования региональной символики на территории города Туркестана;

      9) осуществляет иные полномочия по обеспечению прав и законных интересов граждан в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 9. Компетенция местного исполнительного органа города Туркестана и области

      1. Местный исполнительный орган города Туркестана:

      1) осуществляет государственный контроль в сфере охраны и использования объектов историко-культурного наследия на территории города Туркестана;

      2) обеспечивает выявление, учет, сохранение, изучение, использование и мониторинг состояния объектов историко-культурного наследия города Туркестана;

      3) предусматривает мероприятия по организации учета, сохранения, изучения, научно-реставрационных работ на памятниках истории и культуры местного значения и археологических работ в планах экономического и социального развития города Туркестана;

      4) рассматривает и согласовывает научно-проектную документацию научно-реставрационных работ, планируемых на памятниках истории и культуры местного значения города Туркестана;

      5) координирует деятельность по созданию и развитию национального ремесленничества города Туркестана и его инфраструктуры;

      6) разрабатывает правила возмещения части затрат мастеров в сфере национального ремесленничества города Туркестана за счет средств местного бюджета;

      7) возмещает часть затрат мастеров в сфере национального ремесленничества города Туркестана за счет средств местного бюджета;

      8) по согласованию с уполномоченным органом по охране и использованию объектов историко-культурного наследия при разработке и утверждении градостроительных проектов обеспечивает выполнение мероприятий по выявлению, изучению, сохранению памятников истории и культуры всех категорий, составление историко-архитектурных опорных планов и карт-схем на территории города Туркестана;

      9) разрабатывает градостроительный регламент территории города Туркестана, за исключением градостроительного регламента территории охранных зон мавзолея Ходжи Ахмеда Ясауи;

      10) согласовывает с уполномоченным органом по охране и использованию объектов историко-культурного наследия градостроительные проекты в случае планирования новых строительных работ на территории охранной зоны, зоны регулирования застройки и зоны охраняемого природного ландшафта объектов историко-культурного наследия города Туркестана, за исключением памятников истории и культуры, включенных в Список всемирного культурного и природного наследия ЮНЕСКО;

      11) разрабатывает дизайн-код города Туркестана;

      12) создает градостроительный совет и утверждает его положение;

      13) ведет работу по внесению в градостроительные проекты историко-архитектурных опорных планов города Туркестана;

      14) разрабатывает схемы градостроительного освоения территории города Туркестана, разрабатываемые в реализацию генерального плана города Туркестана;

      15) обеспечивает соблюдение градостроительного регламента территории, национального стандарта по доступности объектов инфраструктуры и услуг для лиц с инвалидностью и маломобильных групп населения при застройке в зоне регулирования застройки в соответствии с настоящим Законом;

      16) разрабатывает правила формирования архитектурного облика и градостроительного планирования города Туркестана по согласованию с уполномоченным органом по делам архитектуры, градостроительства и строительства;

      17) в целях развития туризма на территории города Туркестана:

      координирует деятельность по планированию и строительству объектов туристской индустрии;

      создает условия для субъектов туристской деятельности в развитии туризма, в том числе направленные на обеспечение равного (безбарьерного) доступа к инфраструктуре туризма для всех туристов, включая лиц с инвалидностью и маломобильные группы населения (инклюзивный туризм);

      оказывает субъектам туристской деятельности методическую и консультативную помощь в вопросах, связанных с организацией туристской деятельности;

      координирует деятельность по организации профессиональной подготовки экскурсоводов, гидов и инструкторов туризма;

      утверждает перечень санитарно-гигиенических узлов, по которым возмещается часть затрат при их содержании, по согласованию с уполномоченным органом в области туристской деятельности;

      разрабатывает правила предоставления туристских услуг по перевозке туристов на территории города Туркестана по согласованию с уполномоченным органом в области туристской деятельности;

      возмещает часть затрат субъектов предпринимательства при строительстве, реконструкции объектов туристской деятельности;

      возмещает часть затрат субъектов предпринимательства по строительству объектов придорожного сервиса на автомобильных дорогах международного и республиканского значений;

      субсидирует часть затрат субъектов предпринимательства на содержание санитарно-гигиенических узлов;

      возмещает часть затрат по приобретению автомобильных транспортных средств вместимостью более восьми мест для сидения, исключая место водителя, субъектам предпринимательства, осуществляющим туристскую деятельность;

      18) обеспечивает работы по благоустройству и содержанию территории памятников истории и культуры на территории города Туркестана;

      19) разрабатывает описание и изображение региональной символики города Туркестана с учетом пункта 3 статьи 5 настоящего Закона и на основании правил, утвержденных уполномоченным органом по вопросам использования государственных символов Республики Казахстан;

      20) разрабатывает порядок использования региональной символики на территории города Туркестана;

      21) разрабатывает правила установки видеокамер и проведения мониторинга видеонаблюдения в местах массового скопления граждан на территории города Туркестана при наличии согласия собственников по согласованию с органами внутренних дел Республики Казахстан и уполномоченным органом в сфере информатизации;

      22) разрабатывает и утверждает правила передачи в управление объектов транспортной инфраструктуры города Туркестана;

      23) разрабатывает и утверждает правила определения мест размещения, порядка установки, функционирования и демонтажа нестационарных объектов и нестационарных торговых объектов на территории города Туркестана;

      24) по согласованию с заинтересованными государственными органами определяет схемы и порядок движения транзитного автомобильного транспорта через территорию города Туркестана;

      25) предоставляет земельные участки в соответствии с подпунктом 8-7) статьи 18 Земельного кодекса Республики Казахстан;

      26) осуществляет в интересах местного государственного управления иные полномочия, возлагаемые на него законодательством Республики Казахстан.

      2. Местный исполнительный орган области:

      1) согласовывает схемы и порядок движения транзитного автомобильного транспорта через территорию города Туркестана;

      2) осуществляет в интересах местного государственного управления иные полномочия, возлагаемые на него законодательством Республики Казахстан.

Статья 10. Обеспечение охраны памятников истории и культуры на территории города Туркестана

      1. В соответствии с Законом Республики Казахстан "Об охpане и использовании объектов истоpико-культуpного наследия" памятники истории и культуры, расположенные на территории города Туркестана, подразделяются на:

      1) памятники истории и культуры международного значения, имеющие особое значение для всемирной истории и культуры:

      мавзолей Ходжи Ахмеда Ясауи;

      2) памятники истории и культуры республиканского значения, имеющие особое значение для истории и культуры Республики Казахстан:

      древний город Түркістан, городище Күлтөбе, подземная мечеть Хильвет, подземная мечеть Әулие Құмшық ата, Чилляхана, мавзолей Тәуке хана, мавзолей Рабии Сұлтан Бегім, мавзолей Безымянный, крепостная стена цитадели, восточная баня, мавзолей Есім хана, ворота крепостной стены цитадели, мечеть Жұма, мавзолей Гауһар ана, мавзолей Әлқожа ата, мечеть-медресе Жәудір ана, мечеть-медресе Шәмет Ишана, комплекс железнодорожной станции и здание штаба гарнизона;

      3) памятники истории и культуры местного значения, имеющие особое значение для истории и культуры города Туркестана:

      мавзолей Бала би, здание городского исполкома, детская спортивная школа, здание аптеки, казарма.

      2. Для сохранения и охраны памятников истории и культуры города Туркестана каждому памятнику устанавливаются охранные зоны в соответствии с законодательством Республики Казахстан об охране и использовании объектов историко-культурного наследия.

      В целях сохранения памятников истории и культуры:

      проводятся научно-реставрационные работы;

      составляются историко-архитектурные опорные планы и карты-схемы соответствующей местности памятников истории и культуры, включаемые в генеральный план города Туркестана.

      3. При планировании новых строительных работ на территории охранной зоны мавзолея Ходжи Ахмеда Ясауи направляется уведомление в Комитет всемирного наследия ЮНЕСКО в соответствии с Конвенцией об охране всемирного культурного и природного наследия 1972 года.

      4. При проведении строительных работ в зоне регулирования застройки не допускается их превышение по архитектурному облику над памятниками истории и культуры города Туркестана. В пределах зоны регулирования застройки устанавливается режим высотной застройки и определяются требования по реконструкции зданий, сооружений и их комплексов.

      Для сохранения уникальности мавзолея Ходжи Ахмеда Ясауи, в целях недопущения вокруг него застройки территории, изменения улично-дорожных сетей на расстоянии ста метров от границы охранной зоны мавзолея Ходжи Ахмеда Ясауи в зоне регулирования застройки не допускается строительство объектов:

      высотой более семи метров;

      несовместимых с памятниками истории и культуры по масштабу, цвету и строительным материалам.

      5. Запрещается проведение работ, которые могут создавать угрозу существованию объектов историко-культурного наследия на территории города Туркестана.

Статья 11. Резерват памятников археологии города Туркестана

      1. Резерватом памятников археологии города Туркестана признается территория памятников археологии, определяемая для обеспечения их сохранности, целостности, подлинности как наиболее уязвимой части историко-культурного наследия города Туркестана.

      2. Резерват памятников археологии города Туркестана создается в соответствии с правилами создания резервата памятников археологии города Туркестана и условий их содержания.

      3. В резерват памятников археологии города Туркестана могут быть включены и отдельные объекты археологии. Критерии отбора памятников археологии и объектов археологии, а также порядок включения и исключения их из резервата памятников археологии города Туркестана определяются правилами создания резервата памятников археологии города Туркестана и условий их содержания.

      4. Памятникам археологии и объектам археологии, включенным в резерват памятников археологии города Туркестана, обеспечивается сохранность облика путем мониторинга на постоянной основе и профилактического ухода.

      5. Иная деятельность в рамках археологических работ на памятниках археологии и объектах археологии, включенных в резерват памятников археологии города Туркестана, осуществляется по согласованию с уполномоченным органом по охране и использованию объектов историко-культурного наследия.

      6. Запрещается использование методов работ, негативно влияющих на целостность памятника археологии и объекта археологии, подлинность их дизайна, материала, исполнения и окружающий их ландшафт.

Статья 12. Инфраструктура города Туркестана

      1. Инфраструктура города Туркестана включает инженерную, транспортную и социальную инфраструктуру, направленную на обеспечение функционирования и развития города Туркестана, создание и поддержание комфортных и безопасных условий для его жителей и туристов.

      2. Развитие инфраструктуры города Туркестана регулируется с учетом особого статуса города Туркестана и направлено на сохранение объектов историко-культурного наследия, поддержание и развитие духовной, историко-культурной и туристской сферы.

      Генеральный план города Туркестана должен разрабатываться с учетом историко-архитектурного опорного плана и границ охранных зон памятников истории и культуры города Туркестана.

Статья 13. Порядок введения в действие настоящего Закона

      Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования, за исключением пункта 4 статьи 10, который вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

      Президент
Республики Казахстан
К. ТОКАЕВ

Түркістан қаласының ерекше мәртебесі туралы

Қазақстан Республикасының Заңы 2025 жылғы 3 наурыздағы № 165-VIII ҚРЗ

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      Осы заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 13-б. қараңыз.
      Қолданушылар назарына!
      Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.

      Осы Заң Түркістан қаласының ерекше мәртебесінің құқықтық негіздерін реттейді және оны бірегей мұра ретінде сақтауға, зерделеуге және ілгерілетуге бағытталған.

1-бап. Түркістан қаласының мәртебесі

      Түркістан қаласы Қазақстан Республикасының рухани, тарихи-мәдени, туристік орталығы және сәулет мұрасы болып табылады.

2-бап. Түркістан қаласының ерекше мәртебесі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасы

      1. Түркістан қаласының ерекше мәртебесі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

      2. Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттар осы Заңнан басым болады. Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын халықаралық шарттардың Қазақстан Республикасының аумағында қолданылу тәртібі мен талаптары Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалады.

3-бап. Осы Заңның негізгі мақсаты, міндеттері мен қағидаттары

      1. Осы Заңның негізгі мақсаты Түркістан қаласын Қазақстан Республикасының рухани, тарихи-мәдени, туристік орталығы және сәулет мұрасы ретінде қалыптастыру, дамыту және жұмыс істеуіне жағдай жасау болып табылады.

      2. Осы Заңның негізгі міндеттері мыналар болып табылады:

      1) Түркістан қаласының тарих және мәдениет ескерткіштері мен тарихи-мәдени мұрасы объектілерін, оның ішінде Қожа Ахмет Ясауи кесенесінің күзет аймақтарында орналасқан объектілерді басқарудың, сақтаудың және олардың тұтастығын сақтап тұрудың тиімді жүйесін құру;

      2) Қожа Ахмет Ясауи кесенесі мен оның күзет аймақтарының аумағындағы тарих және мәдениет ескерткіштеріне археологиялық және ғылыми-реставрациялық жұмыстарды жоспарлау және басқару;

      3) тарихи-мәдени мұраны сақтау, дамыту, қайта жаңғырту және ұлттық қолөнерді дамыту;

      4) Түркістан қаласының тарихи-мәдени мұрасы объектілерін қорғау және пайдалану жөнінде қабылданған шешімдерді ғылыми қамтамасыз ету;

      5) Түркістан қаласының халықаралық ынтымақтастығын дамыту.

      3. Осы Заңның негізгі қағидаттары мыналар болып табылады:

      1) Түркістан қаласының тарихи-мәдени мұрасының объектілерін сақтаудың басымдығы;

      2) Түркістан қаласының тарихи-мәдени мұрасы объектілерінің мән-маңызын сақтау;

      3) Түркістан қаласының рухани-мәдени құндылықтары мен тарихи-мәдени мұрасы объектілерінің киелі мәні мен қасиеттілігін қорғау.

4-бап. Түркістан қаласының аумағы

      Түркістан қаласының шекарасындағы (шегіндегі) жерлер Түркістан қаласының аумағын құрайды, ол Қазақстан Республикасының Үкіметімен келісу бойынша облыстың жергілікті өкілді және атқарушы органдарының бірлескен шешімімен белгіленеді және өзгертіледі.

5-бап. Түркістан қаласының өңірлік нышаны

      1. Түркістан қаласының Қазақстан Республикасының рухани, тарихи-мәдени, туристік орталығы және сәулет мұрасы ретіндегі ерекше мәртебесін көрсететін өңірлік нышаны бар.

      2. Түркістан қаласының өңірлік нышанының сипаттамасы мен бейнесін Түркістан қаласының жергілікті өкілді органы бекітеді.

      3. ЮНЕСКО-ның Дүниежүзілік мәдени және табиғи мұрасының тізіміне енгізілген, 1972 жылғы Дүниежүзілік мәдени және табиғи мұраны қорғау туралы конвенцияның ережелеріне сәйкес қорғалуға жататын тарих және мәдениет ескерткіші – Қожа Ахмет Ясауи кесенесі Түркістан қаласының рухани, тарихи-мәдени және туристік орталығы болып табылады.

6-бап. Түркістан қаласының халықаралық ынтымақтастығы

      1. ЮНЕСКО-ның Дүниежүзілік мәдени және табиғи мұрасының тізіміне енгізілген, Түркістан қаласының тарих және мәдениет ескерткіштері 1972 жылғы Дүниежүзілік мәдени және табиғи мұраны қорғау туралы конвенцияның ережелеріне сәйкес қорғалуға тиіс.

      2. Қазақстан Республикасының Үкіметі Түркістан қаласының тарихи-мәдени мұрасы объектілері бойынша халықаралық келісімдерді орындау мақсатында Түркістан қаласының аумағында тарихи-мәдени мұра объектілеріне қатысты халықаралық келісімдердің орындалуын үйлестіреді, сондай-ақ құзыреті шегінде Түркістан қаласының аумағында орналасқан тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану жөніндегі халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады.

7-бап. Тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану жөніндегі уәкілетті органның құзыреті

      Тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану жөніндегі уәкілетті орган:

      1) Қожа Ахмет Ясауидің рухани-мәдени мұрасын зерттеу, зерделеу және кеңінен таныту жөніндегі шараларды іске асыруға жағдай жасайды;

      2) Түркістан қаласының аумағында орналасқан тарих және мәдениет ескерткіштеріндегі ғылыми-реставрациялық жұмыстардың, тарих және мәдениет ескерткіштерінің аумақтарындағы және олардың күзет аймақтарындағы шаруашылық және өзге де қызметтің жобаларын келіседі;

      3) Түркістан қаласының аумағында тарих және мәдениет ескерткіштерін сақтауға жағдай жасайды;

      4) Түркістан қаласының бас жоспарының жобасын және өзге де қала құрылысы құжаттамасын келіседі;

      5) Түркістан қаласының археология ескерткіштерінің резерватын құру және оларды күтіп-ұстауға жағдай жасау қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      6) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

8-бап. Түркістан қаласының жергілікті өкілді органының құзыреті

      Түркістан қаласының жергілікті өкілді органы:

      1) Қожа Ахмет Ясауи кесенесінің күзет аймақтары аумағының қала құрылысы регламентін қоспағанда, Түркістан қаласы аумағының қала құрылысы регламентін бекітеді;

      2) Түркістан қаласының дизайн-кодын бекітеді;

      3) сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша Түркістан қаласының сәулет келбетін қалыптастыру және қала құрылысын жоспарлау қағидаларын бекітеді;

      4) Түркістан қаласының ұлттық қолөнер саласындағы шеберлері шығындарының бір бөлігін жергілікті бюджет қаражаты есебінен өтеу қағидаларын бекітеді;

      5) Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарымен және ақпараттандыру саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша меншік иелерінің келісімі болған кезде Түркістан қаласының аумағындағы азаматтар көп жиналатын орындарда бейнекамералар орнату және бейнебақылау мониторингін жүргізу қағидаларын бекітеді;

      6) Түркістан қаласының бас жоспарын іске асыру үшін әзірленетін Түркістан қаласы аумағының қала құрылысын игеру схемаларын бекітеді;

      7) туристік қызмет саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша Түркістан қаласының аумағында туристерді тасымалдау бойынша туристік көрсетілетін қызметтерді ұсыну қағидаларын бекітеді;

      8) Түркістан қаласының аумағында өңірлік нышанды пайдалану тәртібін бекітеді;

      9) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін қамтамасыз ету жөніндегі өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

9-бап. Түркістан қаласы мен облыстың жергілікті атқарушы органының құзыреті

      1. Түркістан қаласының жергілікті атқарушы органы:

      1) Түркістан қаласының аумағындағы тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

      2) Түркістан қаласының тарихи-мәдени мұрасы объектілерін анықтауды, есепке алуды, сақтауды, зерделеуді, пайдалануды және олардың жай-күйін мониторингтеуді қамтамасыз етеді;

      3) Түркістан қаласының экономикалық және әлеуметтік даму жоспарларында жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерін есепке алуды, сақтауды, зерделеуді, оларға ғылыми-реставрациялық жұмыстарды және археологиялық жұмыстарды ұйымдастыру жөніндегі іс-шараларды көздейді;

      4) Түркістан қаласының жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштеріне жоспарланатын ғылыми-реставрациялық жұмыстардың ғылыми-жобалау құжаттамасын қарайды және келіседі;

      5) Түркістан қаласының ұлттық қолөнерін және оның инфрақұрылымын құру және дамыту жөніндегі қызметті үйлестіреді;

      6) Түркістан қаласының ұлттық қолөнер саласындағы шеберлері шығындарының бір бөлігін жергілікті бюджет қаражаты есебінен өтеу қағидаларын әзірлейді;

      7) Түркістан қаласының ұлттық қолөнер саласындағы шеберлері шығындарының бір бөлігін жергілікті бюджет қаражаты есебінен өтейді;

      8) тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша қала құрылысы жобаларын әзірлеу және бекіту кезінде Түркістан қаласының аумағында барлық санаттағы тарих және мәдениет ескерткіштерін анықтау, зерделеу, сақтау жөніндегі іс-шараларды орындауды, тарихи-сәулет тірек жоспарларын және карта-схемалар жасауды қамтамасыз етеді;

      9) Қожа Ахмет Ясауи кесенесінің күзет аймақтары аумағының қала құрылысы регламентін қоспағанда, Түркістан қаласы аумағының қала құрылысы регламентін әзірлейді;

      10) ЮНЕСКО-ның Дүниежүзілік мәдени және табиғи мұрасының тізіміне енгізілген тарих және мәдениет ескерткіштерін қоспағанда, Түркістан қаласының тарихи-мәдени мұрасы объектілерінің күзет аймағы, құрылыс салуды реттеу аймақтары және күзетілетін табиғи ландшафт аймақтары аумағында жаңа құрылыс жұмыстарын жоспарлаған жағдайда, қала құрылысы жобаларын тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану жөніндегі уәкілетті органмен келіседі;

      11) Түркістан қаласының дизайн-кодын әзірлейді;

      12) қала құрылысы кеңесін құрады және оның ережесін бекітеді;

      13) Түркістан қаласының тарихи-сәулет тірек жоспарларын қала құрылысы жобаларына енгізу жөніндегі жұмысты жүргізеді;

      14) Түркістан қаласының бас жоспарын іске асыру үшін әзірленетін Түркістан қаласы аумағының қала құрылысын игеру схемаларын әзірлейді;

      15) құрылыс салуды реттеу аймағында құрылыс жүргізу кезінде осы Заңға сәйкес аумақтың қала құрылысы регламентінің, мүгедектігі бар адамдар мен халықтың жүріп-тұруы шектеулі топтарына инфрақұрылым объектілері мен көрсетілетін қызметтердің қолжетімді болуы жөніндегі ұлттық стандарттың сақталуын қамтамасыз етеді;

      16) сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша Түркістан қаласының сәулет келбетін қалыптастыру және қала құрылысын жоспарлау қағидаларын әзірлейді;

      17) Түркістан қаласының аумағында туризмді дамыту мақсатында:

      туристік индустрия объектілерін жоспарлау және салу жөніндегі қызметті үйлестіреді;

      туристік қызмет субъектілері үшін туризмді дамытуға, оның ішінде мүгедектігі бар адамдар мен халықтың жүріп-тұруы шектеулі топтарын (инклюзивті туризмді) қоса алғанда, барлық туристер үшін туризм инфрақұрылымына тең (кедергісіз) қолжетімділікті қамтамасыз етуге бағытталған жағдай жасайды;

      туристік қызмет субъектілеріне туристік қызметті ұйымдастыруға байланысты мәселелерде әдістемелік және консультациялық көмек көрсетеді;

      экскурсоводтарды, гидтерді және туризм нұсқаушыларын кәсіптік даярлауды ұйымдастыру жөніндегі қызметті үйлестіреді;

      туристік қызмет саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша күтіп-ұсталуы кезіндегі шығындардың бір бөлігі өтелетін санитариялық-гигиеналық тораптардың тізбесін бекітеді;

      туристік қызмет саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша Түркістан қаласының аумағында туристерді тасымалдау бойынша туристік көрсетілетін қызметтерді ұсыну қағидаларын әзірлейді;

      туристік қызмет объектілерін салу, реконструкциялау кезінде кәсіпкерлік субъектілері шығындарының бір бөлігін өтейді;

      кәсіпкерлік субъектілерінің халықаралық және республикалық маңызы бар автомобиль жолдарында жол бойындағы сервис объектілерін салу жөніндегі шығындарының бір бөлігін өтейді;

      кәсіпкерлік субъектілерінің санитариялық-гигиеналық тораптарды күтіп-ұстауға жұмсалатын шығындарының бір бөлігін субсидиялайды;

      туристік қызметті жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілеріне сыйымдылығы жүргізушінің орнын есепке алмағанда отыруға арналған сегіз орыннан асатын автомобиль көлігі құралдарын сатып алу шығындарының бір бөлігін өтейді;

      18) Түркістан қаласының аумағындағы тарих және мәдениет ескерткіштерінің аумағын абаттандыру және күтіп-ұстау жөніндегі жұмыстарды қамтамасыз етеді;

      19) осы Заңның 5-бабының 3-тармағын ескере отырып және Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздерін пайдалану мәселелері жөніндегі уәкілетті орган бекіткен қағидалардың негізінде Түркістан қаласының өңірлік нышанының сипаттамасы мен бейнесін әзірлейді;

      20) Түркістан қаласының аумағында өңірлік нышанды пайдалану тәртібін әзірлейді;

      21) Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарымен және ақпараттандыру саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша меншік иелерінің келісімі болған кезде Түркістан қаласының аумағындағы азаматтар көп жиналатын орындарда бейнекамералар орнату және бейнебақылау мониторингін жүргізу қағидаларын әзірлейді;

      22) Түркістан қаласының көлік инфрақұрылымы объектілерін басқаруға беру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      23) Түркістан қаласының аумағында стационарлық емес объектілерді және стационарлық емес сауда объектілерін орналастыру орындарын айқындау қағидаларын, орнату, олардың жұмыс істеуі және оларды демонтаждау тәртібін әзірлейді және бекітеді;

      24) мүдделі мемлекеттік органдармен келісу бойынша Түркістан қаласының аумағы арқылы транзиттік автомобиль көлігі жүрісінің схемалары мен тәртібін айқындайды;

      25) Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 18-бабының 8-7) тармақшасына сәйкес жер учаскелерін береді;

      26) өзіне Қазақстан Республикасының заңнамасында жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде жүзеге асырады.

      2. Облыстың жергілікті атқарушы органы:

      1) Түркістан қаласының аумағы арқылы транзиттік автомобиль көлігі жүрісінің схемалары мен тәртібін келіседі;

      2) өзіне Қазақстан Республикасының заңнамасында жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде жүзеге асырады.

10-бап. Түркістан қаласының аумағында тарих және мәдениет ескерткіштерін қорғауды қамтамасыз ету

      1. "Тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес Түркістан қаласының аумағында орналасқан тарих және мәдениет ескерткіштері былайша бөлінеді:

      1) дүниежүзілік тарих пен мәдениет үшін ерекше маңызға ие, халықаралық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері:

      Қожа Ахмет Ясауи кесенесі;

      2) Қазақстан Республикасының тарихы мен мәдениеті үшін ерекше маңызға ие, республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері:

      ежелгі Түркістан қаласы, Күлтөбе қалашығы, Қылует жерасты мешіті, Әулие Құмшық ата жерасты мешіті, Шілдехана, Тәуке хан кесенесі, Рәбия Сұлтан Бегім кесенесі, Белгісіз сағана, цитадельдің қамал қабырғасы, шығыс моншасы, Есім хан кесенесі, цитадельдің қамал қабырғасының қақпасы, Жұма мешіті, Гауһар ана кесенесі, Әлқожа ата кесенесі, Жәудір ана мешіт-медресесі, Шәмет Ишан мешіт-медресесі, теміржол станциясы кешені және гарнизон штабының ғимараты;

      3) Түркістан қаласының тарихы мен мәдениеті үшін ерекше маңызға ие, жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері:

      Бала би кесенесі, қалалық атқару комитетінің ғимараты, балалар спорт мектебі, дәріхана ғимараты, казарма.

      2. Түркістан қаласының тарих және мәдениет ескерткіштерін сақтау және қорғау үшін әрбір ескерткішке Қазақстан Республикасының тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану туралы заңнамасына сәйкес күзет аймақтары белгіленеді.

      Тарих және мәдениет ескерткіштерін сақтау мақсатында:

      ғылыми-реставрациялау жұмыстары жүргізіледі;

      Түркістан қаласының бас жоспарына енгізілетін тарих және мәдениет ескерткіштерінің тиісті жергілікті жерінің тарихи-сәулет тірек жоспарлары мен карта-схемалары жасалады.

      3. Қожа Ахмет Ясауи кесенесінің күзет аймағының аумағында жаңа құрылыс жұмыстарын жоспарлау кезінде 1972 жылғы Дүниежүзілік мәдени және табиғи мұраны қорғау туралы конвенцияға сәйкес ЮНЕСКО-ның Дүниежүзілік мұра комитетіне хабарлама жіберіледі.

      4. Құрылыс салуды реттеу аймағында құрылыс жұмыстарын жүргізу кезінде олардың сәулет келбеті бойынша Түркістан қаласының тарих және мәдениет ескерткіштерінен асып кетуіне жол берілмейді. Құрылыс салуды реттеу аймағының шегінде биік құрылыстар салу режимі белгіленеді және ғимараттарды, құрылысжайларды және олардың кешендерін реконструкциялау жөніндегі талаптар айқындалады.

      Қожа Ахмет Ясауи кесенесінің бірегейлігін сақтау үшін оның айналасындағы аумаққа құрылыс салуға, Қожа Ахмет Ясауи кесенесінің күзет аймағының шекарасынан бір жүз метр қашықтықта көше-жол желілерін өзгертуге жол бермеу мақсатында құрылыс салуды реттеу аймағында:

      биіктігі жеті метрден асатын;

      ауқымы, түсі және құрылыс материалдары бойынша тарих және мәдениет ескерткіштерімен үйлеспейтін объектілер салуға жол берілмейді.

      5. Түркістан қаласының аумағында тарихи-мәдени мұра объектілерінің сақталып тұруына қатер төндіруі мүмкін жұмыстарды жүргізуге тыйым салынады.

11-бап. Түркістан қаласының археология ескерткіштерінің резерваты

      1. Түркістан қаласының тарихи-мәдени мұрасының неғұрлым осал бөлігі ретінде археология ескерткіштерінің сақталуын, тұтастығын, төлнұсқалығын қамтамасыз ету үшін айқындалатын осындай ескерткіштер аумағы Түркістан қаласының археология ескерткіштерінің резерваты деп танылады.

      2. Түркістан қаласының археология ескерткіштерінің резерваты Түркістан қаласының археология ескерткіштерінің резерватын құру және оларды күтіп-ұстауға жағдай жасау қағидаларына сәйкес құрылады.

      3. Түркістан қаласының археология ескерткіштерінің резерватына жекелеген археология объектілері де енгізілуі мүмкін. Археология ескерткіштері мен археология объектілерін іріктеу өлшемшарттары, сондай-ақ оларды Түркістан қаласының археология ескерткіштерінің резерватына қосу және одан алып тастау тәртібі Түркістан қаласының археология ескерткіштерінің резерватын құру және оларды күтіп-ұстауға жағдай жасау қағидаларында айқындалады.

      4. Түркістан қаласының археология ескерткіштерінің резерватына енгізілген археология ескерткіштері мен археология объектілеріне тұрақты негізде мониторинг және профилактикалық күтім жасау арқылы олардың келбетінің сақталуы қамтамасыз етіледі.

      5. Түркістан қаласының археология ескерткіштерінің резерватына енгізілген археология ескерткіштері мен археология объектілеріндегі археологиялық жұмыстар шеңберіндегі өзге де қызмет тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша жүзеге асырылады.

      6. Археология ескерткіші мен археология объектісінің тұтастығына, олардың дизайнының, материалының, орындалуының төлнұсқалығына және оларды қоршаған ландшафтқа теріс әсер ететін жұмыс әдістерін пайдалануға тыйым салынады.

12-бап. Түркістан қаласының инфрақұрылымы

      1. Түркістан қаласының инфрақұрылымы Түркістан қаласының тыныс-тіршілігін және дамуын қамтамасыз етуге, оның тұрғындары мен туристер үшін жайлы әрі қауіпсіз жағдайларды жасауға және сақтап тұруға бағытталған инженерлік, көліктік және әлеуметтік инфрақұрылымды қамтиды.

      2. Түркістан қаласының инфрақұрылымын дамыту Түркістан қаласының ерекше мәртебесі ескеріліп реттеледі және тарихи-мәдени мұра объектілерін сақтауға, рухани, тарихи-мәдени және туристік саланы сақтап тұруға және дамытуға бағытталған.

      Түркістан қаласының бас жоспары Түркістан қаласының тарихи-сәулет тірек жоспары және тарих және мәдениет ескерткіштерінің күзет аймақтарының шекаралары ескеріліп әзірленуге тиіс.

13-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

      Осы Заң алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізілетін 10-баптың 4-тармағын қоспағанда, алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
Президенті
Қ. ТОҚАЕВ