О ВНЕШНЕМ ЗАИМСТВОВАНИИ И УПРАВЛЕНИИ ВНЕШНИМ ДОЛГОМ

Закон Республики Казахстан от 10 апреля 1997 г. N 90-1. Утратил силу - Законом РК от 2 августа 1999 г. N 465 ~Z990465.

Сноска. Утратил силу Законом РК от 02.08.1999 № 465.

Настоящий Закон регулирует отношения, возникающие в процессе осуществления внешнего заимствования, а также при осуществлении государственными органами полномочий по привлечению, освоению и погашению внешних займов, по управлению государственным внешним долгом, негосударственным, включая гарантированный государством, внешним долгом, определяет права, обязанности и ответственность резидентов Республики Казахстан в отношении привлечения, освоения и возврата заимствованных средств.

Глава 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Основные понятия, используемые

в настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие понятия:

валовый внешний долг - сумма освоенных и непогашенных государственных и негосударственных внешних займов на определенную дату;

внешний заем - отношение займа, в котором заимодателем выступает иностранный кредитор, а заемщиком - Республика Казахстан или резидент Республики Казахстан;

внешнее заимствование - процесс, включающий в себя принятие решения о необходимости привлечения заемных средств, проведение переговоров с иностранными кредиторами, подписание соответствующих документов по займу, ратификацию договора займа (при государственном внешнем заимствовании), получение, учет и использование средств займа, а также обслуживание и погашение полученных средств;

внутренний заемщик (конечный заемщик) - резидент Республики Казахстан, получающий заемные ресурсы от Правительства и Национального Банка Республики Казахстан;

гарантированный государством внешний долг - сумма освоенных и непогашенных негосударственных внешних займов на определенную дату, имеющих государственную гарантию Республики Казахстан;

государственная гарантия Республики Казахстан - обязательство Правительства Республики Казахстан перед кредитором полностью или частично погасить задолженность в случае неуплаты заемщиком причитающейся с него суммы в установленный срок;

государственный внешний долг - сумма освоенных и непогашенных государственных внешних займов на определенную дату;

государственный внешний заем - отношение внешнего займа, где заемщиком выступает Республика Казахстан в лице Правительства или Национального Банка Республики Казахстан;

долговая ценная бумага - вид ценной бумаги, которая удостоверяет право ее держателя на получение от лица, выпустившего ее, в предусмотренный ею срок номинальной стоимости долговой ценной бумаги или иного имущественного эквивалента. Долговая ценная бумага также может предоставлять ее держателю право на получение вознаграждения (интереса) от ее номинальной стоимости либо иное имущественное право;

иностранные кредиторы - иностранные государства, международные организации и кредиторы, являющиеся нерезидентами Республики Казахстан;

контргарантия - обязательство юридического лица перед Правительством Республики Казахстан полностью или частично погасить задолженность, образовавшуюся в результате выполнения Правительством Республики Казахстан обязательств гаранта перед иностранным кредитором;

лимит государственного долга - фиксированная сумма получаемых Правительством на внешнем и внутреннем рынках заемного капитала и непогашенных займов, ежегодно утверждаемая в республиканском бюджете, которую не должен превышать государственный долг на конец финансового года;

лимит государственных гарантий Республики Казахстан - фиксированная сумма, утверждаемая в составе республиканского бюджета на соответствующий финансовый год, в пределах которой Министерством финансов Республики Казахстан могут быть выданы государственные гарантии Республики Казахстан;

мониторинг внешнего долга - деятельность государства в лице уполномоченных им органов по отслеживанию и контролю процесса формирования, изменения и обслуживания внешнего долга;

негосударственный внешний долг - сумма освоенных и непогашенных негосударственных внешних займов на определенную дату;

негосударственный внешний заем - отношение внешнего займа, где заемщиком выступают резиденты Республики Казахстан, за исключением Правительства и Национального Банка Республики Казахстан;

обслуживание внешнего займа - деятельность банка-агента по зачислению средств займа на счета заемщика и осуществлению платежей в связи с расходованием, погашением и выплатой вознаграждения (интереса), комиссионных и прочих платежей заемщиком в условиях, установленных внешним займом;

обслуживание государственного внешнего долга - совокупные выплаты в погашение основного долга, вознаграждения (интереса), комиссионных и штрафов по государственному долгу за определенный период;

программа государственных инвестиций - утверждаемая Правительством Республики Казахстан программа инвестирования государственных и/или привлекаемых государством, в том числе под государственные гарантии, средств по приоритетным секторам экономики;

управление внешним долгом - деятельность государства в лице уполномоченных им органов по обеспечению рационального (эффективного) внешнего заимствования и оптимизации стоимости обслуживания внешних займов в целях избежания макроэкономических трудностей и проблем платежного баланса в будущих периодах;

ходатайствующее лицо - резидент Республики Казахстан, обратившийся за выдачей государственной гарантии Республики Казахстан по негосударственному внешнему займу, в котором это лицо выступает заемщиком.

Сноска. В статью 1 внесены изменения - Законом РК от 11 июля 1997 г. N 154 Z970154_ .

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан

о внешнем заимствовании

1. Законодательство Республики Казахстан о внешнем заимствовании основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из норм Гражданского кодекса Республики Казахстан и настоящего Закона, других законодательных и иных нормативных правовых актов.

2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые предусмотрены законодательством Республики Казахстан о внешнем заимствовании, то применяются правила международного договора.

Статья 3. Виды и формы внешних займов

1. Внешние займы подразделяются на следующие виды:

государственные внешние займы, состоящие из внешних займов Правительства Республики Казахстан и внешних займов Национального Банка Республики Казахстан;

негосударственные внешние займы, имеющие государственную гарантию Республики Казахстан;

негосударственные внешние займы, не имеющие государственной гарантии Республики Казахстан.

2. Внешние займы могут иметь форму:

договора о внешнем займе;

долговой ценной бумаги.

Статья 4. Публичность сведений о состоянии

внешнего долга

Сведения о текущем состоянии валового и государственного внешних долгов Республики Казахстан, о сумме средств, полученных по внешним займам, и их использовании, о сумме средств, выплаченных в счет погашения внешнего долга, а также о выданных государственных гарантиях Республики Казахстан по негосударственным внешним займам и суммах средств, выплаченных по таким гарантиям, являются открытыми и подлежат ежегодному опубликованию в форме государственного статистического отчета уполномоченным государственным органом.

Статья 5. Полномочия государственных органов в области

внешнего заимствования и управления внешним

долгом

1. Парламент Республики Казахстан осуществляет возложенные на него Конституцией Республики Казахстан полномочия по утверждению республиканского бюджета и ратификации международных договоров по вопросам государственных займов.

2. Правительство Республики Казахстан:

1) ежегодно, до 1 августа текущего года, принимает программу заимствования на предстоящий 10-летний период, в соответствии с которой будет осуществляться заимствование Республики Казахстан с учетом бюджетной политики государства;

2) принимает решение о необходимости привлечения Правительством внешних займов, определяет порядок проведения переговоров с иностранными кредиторами, подписания соответствующих документов по займу, получения, учета и использования средств займа, а также обслуживания и погашения внешних займов Правительства Республики Казахстан, организует управление государственным внешним долгом;

3) определяет в составе проекта республиканского бюджета на очередной финансовый год сумму государственных внешних займов, поступающих в этот бюджет, лимитов на выдаваемые гарантии и сумму средств, предназначенных для обслуживания внешнего долга Правительства Республики Казахстан;

4) устанавливает компетенцию министерств и государственных комитетов Республики Казахстан, а также иных центральных исполнительных органов, не входящих в состав Правительства Республики Казахстан, в области государственного внешнего заимствования и управления государственным внешним долгом в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

5) осуществляет общую координацию деятельности центральных исполнительных органов Республики Казахстан в области государственного внешнего заимствования и управления государственным внешним долгом по внешним займам Правительства;

6) выступает гарантом по негосударственным внешним займам, имеющим государственную гарантию, может выступать гарантом по внешним займам Национального Банка Республики Казахстан.

3. Национальный Банк Республики Казахстан:

1) по согласованию с Правительством Республики Казахстан осуществляет обслуживание внешних займов Правительства;

2) принимает решения о необходимости привлечения заемных средств, ведет переговоры с иностранными кредиторами, подписывает соответствующие документы по займам, получает, ведет учет и использует средства займа, а также обслуживает и возвращает средства внешних займов Национального Банка Республики Казахстан; осуществляет управление государственным внешним долгом по таким внешним займам;

3) осуществляет регистрацию и мониторинг договоров по негосударственным внешним займам, не имеющим государственных гарантий, и оценку валового внешнего долга Республики Казахстан.

4. Министерство финансов Республики Казахстан:

1) разрабатывает программу заимствования на предстоящий 10-летний период на основе долгосрочного прогноза экономического развития и с учетом программы государственных инвестиций;

2) вносит предложения в Правительство Республики Казахстан о необходимости привлечения заемных средств, ведет переговоры с иностранными кредиторами, подписывает соответствующие документы по внешним займам, получает, ведет учет и использует средства внешнего займа, а также возвращает средства внешних займов Правительства Республики Казахстан; осуществляет управление государственным внешним долгом;

3) по согласованию с Правительством Республики Казахстан выдает и регистрирует государственные гарантии Республики Казахстан по негосударственным внешним займам;

4) по согласованию с Национальным Банком Республики Казахстан уполномочивает банки второго уровня на обслуживание государственных и негосударственных внешних займов, имеющих государственные гарантии.

Глава 2. ГОСУДАРСТВЕННОЕ ВНЕШНЕЕ ЗАИМСТВОВАНИЕ

Статья 6. Цели государственного внешнего

заимствования

Государственные внешние займы привлекаются для поддержки платежного баланса и финансирования дефицита республиканского бюджета.

Статья 7. Перемена лиц в обязательствах внешнего

займа

1. Правопреемство при реорганизации юридического лица - заемщика по обязательству внешнего займа, а также перевод долга по обязательству внешнего займа осуществляются при обязательном переоформлении в установленном порядке на нового заемщика прав и обязанностей по данным обязательствам.

2. Любое изменение субъекта заемных отношений и банка-агента по гарантированным государством негосударственным внешним займам производится по согласованию с Министерством финансов Республики Казахстан.

Статья 8. Субъекты государственного внешнего

заимствования

1. По государственным внешним займам Республики Казахстан заимодателями выступают иностранные кредиторы, заемщиком - Правительство Республики Казахстан или Национальный Банк Республики Казахстан.

2. Правительство Республики Казахстан вправе выступать гарантом по внешним займам Национального Банка Республики Казахстан. Условия выдачи таких гарантий определяются сторонами по договоренности.

3. Национальный Банк Республики Казахстан не вправе выдавать гарантии по внешним займам Правительства Республики Казахстан и резидентов Республики Казахстан.

Статья 9. Ограничения государственного внешнего

заимствования

1. Национальный Банк Республики Казахстан осуществляет внешнее заимствование в соответствии с программой Правительства Республики Казахстан. Объемы внешних займов, привлекаемых Национальным Банком Республики Казахстан на определенную дату, не могут превышать 50 процентов его чистых золотовалютных активов.

2. Местным представительным и исполнительным органам административно-территориальных единиц Республики Казахстан, административным советам специальных экономических зон, а также другим государственным органам Республики Казахстан, в том числе их территориальным подразделениям, запрещается осуществлять внешнее заимствование в любой форме.

Сноска. В статью 9 внесены изменения - Законом РК от 11 июля 1997 г. N 154 Z970154_ .

Статья 10. Учет и использование заемных средств

1. Средства, полученные по внешним займам Правительства Республики Казахстан, зачисляются в республиканский бюджет и используются в порядке исполнения бюджета.

2. Средства, полученные по внешним займам Национального Банка Республики Казахстан, учитываются на балансе Национального Банка и используются в соответствии с проводимой им денежно-кредитной политикой.

3. Внутренние заемщики (конечные заемщики) обязаны представлять Министерству финансов, Национальному Банку, в органы государственной статистики Республики Казахстан сведения по использованию и обслуживанию внешних займов. Порядок представления сведений устанавливается Министерством финансов, Национальным Банком и органами государственной статистики Республики Казахстан.

Статья 11. Порядок использования заемных средств

1. Средства, полученные по государственным внешним займам, в зависимости от их целевого назначения, могут направляться непосредственно для безвозмездного использования или предоставляться на возвратной основе внутренним заемщикам (конечным заемщикам).

2. Безвозмездное использование заемных средств осуществляется путем бюджетного расходования (ассигнования) или использования их Национальным Банком, а предоставление заемных средств внутренним заемщикам (конечным заемщикам) - путем государственного кредитования.

3. Средства государственных внешних займов должны использоваться только на те цели, которые были предусмотрены условиями государственного внешнего займа.

Статья 12. Государственное кредитование за счет

средств внешних займов

1. Средства, поступившие по внешним государственным займам, предоставляются внутренним заемщикам (конечным заемщикам) по кредитным договорам, заимодателем по которым выступает Правительство или Национальный Банк Республики Казахстан.

2. Государственные кредиты являются возмездными и целевыми. Контроль за целевым использованием кредитных средств осуществляется заимодателем в порядке, предусмотренном законодательством и договором. Нецелевое использование кредитных средств внутренними заемщиками (конечными заемщиками) влечет последствия, предусмотренные законодательством и договорами.

3. Иные условия предоставления государственных кредитов внутренним заемщикам (конечным заемщикам), включая формы их обеспечения, определяются договором.

Глава 3. НЕГОСУДАРСТВЕННОЕ ВНЕШНЕЕ ЗАИМСТВОВАНИЕ И

ГОСУДАРСТВЕННЫЕ ГАРАНТИИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

Статья 13. Негосударственное внешнее заимствование

1. Негосударственное внешнее заимствование осуществляется резидентами Республики Казахстан самостоятельно в любом размере, в любой валюте и в любой форме с учетом ограничений, установленных законодательством Республики Казахстан.

2. Негосударственные внешние займы могут привлекаться под государственные гарантии Республики Казахстан.

Статья 14. Субъекты негосударственного внешнего

заимствования

1. Заемщиками по негосударственным внешним займам выступают резиденты Республики Казахстан, заключающие договоры от своего имени.

2. Государственные предприятия и учреждения не вправе осуществлять внешнее заимствование.

3. Республика Казахстан не отвечает по обязательствам резидентов Республики Казахстан - заемщиков по негосударственным внешним займам, не имеющим государственных гарантий.

Статья 15. Учет негосударственных внешних займов

1. Резиденты Республики Казахстан, осуществляющие негосударственное внешнее заимствование, обязаны регистрировать договоры о внешних займах, имеющих государственные гарантии, в Министерстве финансов Республики Казахстан, не имеющих государственных гарантий, - в Национальном Банке Республики Казахстан.

2. Не подлежат регистрации текущие торговые или расчетные операции, при которых обязательства платежа следуют не позднее чем через 180 дней за поставкой товаров, выполнением работ, оказанием услуг.

3. Национальный Банк Республики Казахстан не несет ответственности по зарегистрированным им негосударственным внешним займам.

4. Для оценки валового внешнего долга государственный орган, регулирующий рынок ценных бумаг, представляет в Национальный Банк Республики Казахстан информацию о долговых ценных бумагах, эмитируемых резидентами Республики Казахстан, держателями которых являются нерезиденты Республики Казахстан. Порядок учета долговых ценных бумаг, эмитируемых резидентами Республики Казахстан, определяется государственным органом, регулирующим рынок ценных бумаг.

Статья 16. Условия выдачи государственных гарантий Рес-

публики Казахстан под негосударственные внеш-

ние займы

1. Государственные гарантии Республики Казахстан выдаются в пределах лимита, утвержденного в составе республиканского бюджета на соответствующий финансовый год.

2. Удовлетворение ходатайства о выдаче государственной гарантии Республики Казахстан допускается при условии использования средств внешнего займа на инвестиционные проекты и полного погашения ходатайствующим лицом ранее полученного под государственную гарантию Республики Казахстан внешнего займа, срок погашения которого наступил.

3. Государственной гарантией Республики Казахстан может быть признан только такой документ, который соответствует требованиям статей 19 и 20 настоящего Закона.

4. Никакие акты или иные документы государственных органов и их должностных лиц, визы, резолюции и (или) распоряжения, одобряющие договор внешнего займа и (или) его условия и (или) подтверждающие платежеспособность заемщика, но не соответствующие требованиям статей 19 и 20 настоящего Закона, не имеют силы государственной гарантии Республики Казахстан.

5. Порядок и условия выдачи государственной гарантии Республики Казахстан устанавливаются Правительством Республики Казахстан. За предоставление государственной гарантии по негосударственному внешнему займу взымается плата в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Статья 17. Общие требования, предъявляемые

к ходатайствующим лицам

1. К ходатайствующим лицам предъявляются следующие требования:

1) быть юридическим лицом-резидентом Республики Казахстан;

2) осуществлять предпринимательскую деятельность;

3) иметь активы, подлежащие государственной регистрации, или контргарантию третьего лица, удовлетворяющего требованиям, предъявляемым к контргарантам в качестве обеспечения возвратности внешнего займа;

4) дать обязательство на обслуживание внешнего займа в банке второго уровня, указанного в подпункте 4) пункта 4 статьи 5 настоящего Закона.

2. Правительством Республики Казахстан могут устанавливаться дополнительные требования, предъявляемые к ходатайствующим лицам, в зависимости от условий негосударственного внешнего займа и риска инвестиционного проекта.

Статья 18. Порядок отбора инвестиционных проектов, пре-

тендующих на финансирование за счет привлече-

ния заемных средств под государственные гаран-

тии Республики Казахстан

1. Государственные гарантии Республики Казахстан выдаются в соответствии с ежегодно утверждаемым Правительством Республики Казахстан перечнем приоритетных секторов экономики, предполагаемых к финансированию за счет привлечения негосударственных внешних займов под государственные гарантии Республики Казахстан. Перечень подлежит обязательной публикации.

2. В случае, если ходатайствующее лицо имеет соответствующий кредитный рейтинг и надлежащее обеспечение гарантийного обязательства по инвестиционному проекту либо по такому проекту имеется соответствующая контргарантия третьего лица, то ходатайствующее лицо вправе непосредственно обратиться в Министерство финансов Республики Казахстан о выдаче государственной гарантии Республики Казахстан.

Уровень кредитного рейтинга, список рейтинговых агентств и требования, предъявляемые к контргарантам, устанавливаются Правительством Республики Казахстан.

3. При отсутствии требований, установленных в пункте 2 настоящей статьи, ходатайства для получения государственной гарантии Республики Казахстан по инвестиционному проекту, требующему финансирования по договорам внешнего займа, принимаются Министерством экономики и торговли Республики Казахстан.

4. Министерство экономики и торговли Республики Казахстан принимает к рассмотрению ходатайства при наличии следующих условий:

1) наличия собственных ресурсов, необходимых для софинансирования предлагаемого инвестиционного проекта, которые должны составлять не менее 15 процентов от общей стоимости этого проекта;

2) отсутствия задолженностей перед государственным бюджетом, внебюджетными фондами, а также иной задолженности перед кредиторами.

5. Отбор инвестиционных проектов производится Министерством экономики и торговли Республики Казахстан на конкурсной основе с оформлением заключения и с последующей оценкой фактической экономической эффективности проекта, для которого были использованы средства внешних займов, привлеченных под государственные гарантии Республики Казахстан.

6. Министерство финансов Республики Казахстан по полученным им ходатайствам, а также ходатайствам, поступившим с положительным заключением Министерства экономики и торговли Республики Казахстан, готовит заключение по условиям финансирования проектов и в рамках утвержденного лимита государственных гарантий Республики Казахстан формирует и представляет в Правительство Республики Казахстан перечень инвестиционных проектов, предлагаемых к финансированию за счет привлечения внешних займов под государственные гарантии Республики Казахстан.

7. Правительство Республики Казахстан утверждает перечень инвестиционных проектов, финансирование которых осуществляется за счет привлечения внешних займов под государственные гарантии Республики Казахстан.

Статья 19. Форма государственной гарантии

Республики Казахстан

1. Государственная гарантия Республики Казахстан должна иметь форму договора о предоставлении государственной гарантии (гарантийного договора), заключенного Министерством финансов Республики Казахстан с иностранным кредитором, письменного уведомления (гарантийного обязательства) Министерства финансов Республики Казахстан.

2. Гарантийный договор вступает в силу со дня его подписания сторонами, если в договоре не предусмотрено иное.

Гарантийное обязательство вступает в силу со дня его выдачи.

3. Гарантийный договор, гарантийное обязательство по каждому инвестиционному проекту подписываются Министром финансов Республики Казахстан либо лицом, исполняющим его обязанности.

4. Все государственные гарантии Республики Казахстан подлежат регистрации в порядке, устанавливаемом Министерством финансов Республики Казахстан.

Статья 20. Содержание государственной гарантии

Республики Казахстан

1. В гарантийном договоре и гарантийном обязательстве должны быть указаны:

1) постановление Правительства Республики Казахстан, согласно которому инвестиционный проект включен в перечень инвестиционных проектов, предлагаемых к финансированию за счет привлечения займов под государственные гарантии Республики Казахстан;

2) должностное лицо, подписавшее государственную гарантию Республики Казахстан;

3) общая сумма, на которую выдается государственная гарантия Республики Казахстан;

4) содержание основного обязательства заемщика по внешнему займу, имеющему государственную гарантию Республики Казахстан;

5) срок, на который выдана государственная гарантия Республики Казахстан.

2. При отсутствии в гарантийном договоре и гарантийном обязательстве условий, предусмотренных подпунктами 3)-5) пункта 1 настоящей статьи, считается, что:

1) общая сумма государственной гарантии Республики Казахстан равна общей сумме задолженности заемщика;

2) государственная гарантия Республики Казахстан обеспечивает исполнение всех обязанностей должника по внешнему займу;

3) государственная гарантия прекращается исполнением обязательств по договору внешнего займа.

3. При отсутствии в гарантийном договоре и гарантийном обязательстве условия, предусмотренного подпунктом 1) пункта 1 настоящей статьи, либо их подписании неуполномоченным лицом в нарушение пункта 3 статьи 19 настоящего Закона государственная гарантия Республики Казахстан считается недействительной.

Статья 21. Исполнение государственной гарантии

Республики Казахстан

Если иное не предусмотрено условиями государственной гарантии Республики Казахстан, такая гарантия подлежит исполнению, но не ранее чем через 30 дней после наступления даты платежа, по требованию иностранного кредитора в случае, если обеспеченный гарантией внешний заем не будет погашен заемщиком полностью или частично на день наступления срока платежа и после того, как кредитор примет все разумные меры к удовлетворению этого требования заемщиком.

Статья 22. Контроль за использованием средств, полученных

по договору внешнего займа, имеющего государ-

ственную гарантию Республики Казахстан

За использованием средств, полученных по договору внешнего займа, имеющего государственную гарантию Республики Казахстан, осуществляется контроль в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.

Глава 4. ЗАЩИТА ИНТЕРЕСОВ ИНОСТРАННЫХ КРЕДИТОРОВ

Статья 23. Недопустимость аннулирования или отсрочки

обязательства перед иностранным кредитором

Обязательства перед иностранным кредитором, в том числе обязательства, вытекающие из государственных гарантий Республики Казахстан, не могут быть аннулированы или отсрочены в одностороннем порядке.

Статья 24. Защита от незаконных действий государственных

органов и должностных лиц

Акты государственных органов и их должностных лиц, принятые в нарушение законодательства Республики Казахстан и ухудшающие привлечение, использование или погашение внешних займов, не имеют юридической силы.

Статья 25. Компенсация и возмещение убытков

иностранным кредиторам

1. Иностранным кредиторам, чьим интересам в Республике Казахстан был причинен ущерб в результате войны или другого вооруженного конфликта, революции, чрезвычайного положения, гражданских столкновений или подобных обстоятельств, а также в связи с принятием незаконных нормативных правовых актов и судебных решений или осуществлением незаконных действий должностными лицами государственных органов, предоставляется режим, не менее благоприятный, чем применяемый в отношении юридических и физических лиц Республики Казахстан при возмещении ущерба, понесенного ими в результате вышесказанных обстоятельств, и (или) выплате компенсаций.

2. Убытки, причиненные незаконным приостановлением, ограничением использования или возврата внешнего займа государственными органами и их должностными лицами, возмещаются иностранному кредитору в согласованной с ним валюте за счет средств бюджета, по которому финансировался государственный орган, принявший незаконное решение.

Статья 26. Гласность в деятельности, связанной

с внешними займами

Все нормативные правовые акты, а также судебные решения, относящиеся к внешним займам, должны быть доступными для заинтересованных лиц.

Глава 5. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 27. Применимое право

Применимым правом является право Республики Казахстан, если иное прямо не предусмотрено условиями внешнего займа, государственной гарантии Республики Казахстан или иных соглашений с иностранным кредитором.

Статья 28. Разрешение споров

1. Споры, связанные с заключением и (или) исполнением договора внешнего займа, невозвратом внешнего займа, выдачей и исполнением государственной гарантии Республики Казахстан, иные споры, непосредственно связанные с внешним займом, решаются по возможности в соответствии с ранее согласованными процедурами разрешения споров, установленными в договорах, либо путем переговоров, в том числе с привлечением экспертов.

2. Если такие споры, участником которых выступает иностранный кредитор, не могут быть разрешены путем переговоров в течение трех месяцев с даты письменного обращения любой из сторон к другой стороне, то любая из сторон в споре может передать спор, при наличии письменного согласия иностранного кредитора, для разрешения в суды Республики Казахстан или в один из следующих арбитражных органов:

1) Международный центр по урегулированию инвестиционных споров (далее - Центр), созданный в соответствии с Конвенцией по урегулированию международных споров между государствами и гражданами других государств, открытой для подписания в Вашингтоне 18 марта 1965 года (Конвенция ИКСИД), если государство инвестора является участником этой Конвенции;

2) дополнительное учреждение Центра (функционирующее по правилам дополнительного органа), если государство инвестора не является участником Конвенции ИКСИД;

3) арбитражные органы, учреждаемые в соответствии с Арбитражным регламентом Комиссии Организации Объединенных Наций по международному торговому праву (ЮНСИТРАЛ);

4) арбитражное рассмотрение при Арбитражном институте международной торговой палаты в Стокгольме.

3. В случае, если сторона в течение шести месяцев с даты первого письменного обращения к другой стороне не получит письменного ответа на рассмотрение спора в порядке, предусмотренном пунктом 2 настоящей статьи, спор может быть передан в суды Республики Казахстан.

4. Все остальные споры, не охватываемые рамками пункта 1 настоящей статьи, включая споры иностранного кредитора с юридическими лицами и гражданами Республики Казахстан, разрешаются судами Республики Казахстан, если иное не предусмотрено соглашением сторон.

Статья 29. Ответственность за нарушения законодательства

по внешнему заимствованию и управлению внешним

долгом

Нарушение настоящего Закона влечет ответственность в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан.

Статья 30. Заключительные положения

1. Настоящий Закон применяется к правоотношениям, возникшим после вступления его в силу.

2. По правоотношениям, возникшим до вступления в силу настоящего Закона и продолжающимся после вступления его в силу, нормы настоящего Закона применяются в части, не противоречащей условиям внешних займов, выданных гарантий и иных обязательств.

Президент

Республики Казахстан

Сыртқы қарыз алу және сыртқы борышты басқару туралы

Қазақстан Республикасының Заңы 1997 жылғы 10 сәуiр N 90. Күші жойылды - Қазақстан Республикасының 1999.08.02. N 465 Заңымен. ~Z990465

Осы Заң сыртқы қарыз алуды жүзеге асыру процесiнде, сондай-ақ мемлекеттiк органдардың мемлекеттiк сыртқы қарыздарды тарту, игеру және өтеу жөнiндегi, мемлекеттiк сыртқы борышты, мемлекет кепiлдiк берген сыртқы борышты қоса мемлекеттiк емес борышты басқару жөнiндегi өкiлеттiктi жүзеге асыруы кезiнде туындайтын қатынастарды реттейдi, Қазақстан Республикасы резиденттерiнiң қарызға алынған қаражатты тартуға, игеруге және қайтаруға қатысты құқықтарын, мiндеттерi мен жауапкершiлiгiн белгiлейдi.

1-тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негiзгi ұғымдар

Осы Заңда мынадай ұғымдар пайдаланылады:
жалпы сыртқы қарыз - белгiлi бiр күнде игерiлген және өтелмеген мемлекеттiк және мемлекеттiк емес сыртқы қарыздар сомасы;
сыртқы қарыз - шетелдiк несие берушi - қарыз берушi, ал Қазақстан Республикасы немесе Қазақстан Республикасының резидентi қарыз алушы болатын қарыз қатынасы;
сыртқы қарыз алу - қарыз қаражатын тарту қажеттiгi туралы шешiмдер қабылдауды, шетелдiк несие берушiлермен келiссөздер жүргiзудi, қарыз бойынша тиiстi құжаттарға қол қоюды, қарыз шартын бекiтудi (мемлекеттiк сыртқы қарыз алу жағдайында), қарыз қаражатын алуды, есептеудi және пайдалануды, сондай-ақ алынған қаражатқа қызмет көрсетудi және оларды өтеудi қамтитын процесс;
iшкi қарыз алушы (түпкi қарыз алушы) - Қазақстан Республикасының Үкiметiнен және Ұлттық Банкiнен қарыз ресурстарын алушы Қазақстан Республикасының резидентi;
мемлекет кепiлдiк берген сыртқы борыш - белгiлi бiр күнде игерiлген және өтелмеген, Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгi бар мемлекеттiк емес сыртқы қарыздар сомасы;
Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгi - қарыз алушы өзiнен алынатын сомасы белгiленген мерзiмде төлемеген жағдайда Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң несие берушi алдында берешектi толық немесе iшiнара өтеуге алған мiндеттемесi;
мемлекеттiк сыртқы борыш - белгiлi бiр күнде игерiлген және өтелмеген мемлекеттiк сыртқы қарыздар сомасы;
мемлекеттiк сыртқы қарыз - Қазақстан Республикасының Үкiметi немесе Ұлттық Банкi арқылы Қазақстан Республикасы қарыз алушы болып табылатын сыртқы қарыз қатынасы;
борыштық бағалы қағаз - бағалы қағаз түрi, ол өзiн ұстаушының оны шығарған тұлғадан онда көзделген мерзiмде борыштық бағалы қағаздың атаулы құнын немесе өзге де мүлiктiк эквивалентiн алу құқығын куәландырады. Борыштық бағалы қағаз өзiн ұстаушыға оның атаулы құнынан сыйақы (мүдде) алу құқығын не өзге мүлiктiк құқық беруi де мүмкiн;
шетелдiк несие берушiлер - шет мемлекеттер, халықаралық ұйымдар және Қазақстан Республикасының резиденттерi емес несие берушiлер;
қарсы кепiлдiк - Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шетелдiк несие берушi алдындағы кепiлдiк мiндеттемелерiн орындауы нәтижесiнде пайда болған берешектi заңды тұлғаның толық және iшiнара өтеуге Қазақстан Республикасының Үкiметi алдындағы мiндеттемесi;
мемлекеттiк борыш лимитi - Үкiмет сыртқы және iшкi рыноктарда алған қарыз капиталы мен өтелмеген қарыздың жыл сайын республикалық бюджетте бекiтiлiп отыратын тiркелген сомасы, қаржы жылының аяғындағы мемлекеттiк борыш одан аспауға тиiс;
Қазақстан Республикасы мемлекеттiк кепiлдiктерiнiң лимитi - тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджеттiң құрамында бекiтiлетiн тiркелген сома, Қазақстан Республикасының Қаржы министрлiгi сол сома шегiнде Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiктерiн беруi мүмкiн;
сыртқы борыш мониторингi - сыртқы борыштың қалыптасуын, өзгеруiн және оған қызмет көрсетудi қадағалау мен бақылау жөнiнде соған уәкiлеттi органдар арқылы мемлекет атқаратын қызмет;
мемлекеттiк емес сыртқы борыш - белгiлi бiр күнде игерiлген және өтелмеген мемлекеттiк емес сыртқы қарыздар сомасы;
мемлекеттiк емес сыртқы қарыз - Қазақстан Республикасының Үкiметi мен Ұлттық Банкiн қоспағанда, Қазақстан Республикасының резиденттерi қарыз алушы болып табылатын сыртқы қарыз қатынасы;
сыртқы қарызға қызмет көрсету - банк-агенттiң қарыз қаражатын қарыз алушының шотына есептеу және қарыз алушының сыртқы қарызда белгiленген шарттармен сыйақыларды (мүдделердi), комиссиялық алымдарды және басқа да төлемдердi жұмсауға, өтеуге және төлеуге байланысты төлемдердi жүзеге асыру жөнiндегi қызметi;
мемлекеттiк сыртқы борышқа қызмет көрсету - белгiлi бiр кезеңдегi мемлекеттiк борыш бойынша негiзгi борышты, сыйақыларды (мүдделердi), комиссиялық алымдар мен айыппұлдарды өтеудiң жиынтық төлемдерi;
мемлекеттiк инвестициялар бағдарламасы - Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтетiн экономиканың басым секторлары бойынша мемлекеттiк қаражатты және/немесе мемлекет тартатын, соның iшiнде мемлекет кепiлдiк бере отырып тартатын қаражатты инвестициялау бағдарламасы;
мемлекеттiк сыртқы борышты басқару - мемлекеттiк өзi уәкiлдiк берген органдар арқылы ұтымды (тиiмдi) сыртқы қарыз алуды қамтамасыз ету және болашақ кезеңдердегi төлем балансының макроэкономикалық қиындықтары мен проблемаларын болғызбау мақсатында сыртқы қарыздарға қызмет көрсету құнын оңтайландыру жөнiндегi қызметi;
өтiнiш жасаушы тұлға - өзi қарыз алушы болатын мемлекеттiк емес сыртқы қарыз бойынша Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгiн беру жөнiнде өтiнiш жасаған Қазақстан Республикасының резидентi.
ЕСКЕРТУ. 1-бап өзгертiлдi - ҚР Президентiнiң 1997.07.11. N 154
Заңымен. Z970154_

2-бап. Қазақстан Республикасының сыртқы қарыз алу
туралы заңдары

1. Қазақстан Республикасының сыртқы қарыз алу туралы заңдары Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi, Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексiнiң және осы Заңның нормалары мен басқа да заң және өзге нормативтiк құқықтық актiлерден тұрады.
2. Егер Қазақстан Республикасы Бекiткен халықаралық шартта Қазақстан Республикасының сыртқы қарыз алу туралы заңдарында көзделгеннен өзгеше ережелер белгiленсе, халықаралық шарттың ережелерi қолданылады.

3-бап. Сыртқы қарыздың түрлерi мен нысандары

1. Сыртқы қарыздар мынадай түрлерге бөлiнедi:
Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң сыртқы қарыздарынан және

Қазақстан Республикасы Ұлттық банкiнiң сыртқы қарыздарынан тұратын

мемлекеттiк сыртқы қарыздар;

Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгi бар мемлекеттiк

емес сыртқы қарыздар;

Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгi жоқ мемлекеттiк

емес сыртқы қарыздар.

2. Сыртқы қарыздар мынадай нысанда болуы мүмкiн:

сыртқы қарыздар туралы шарттар;

борыштық бағалы қағаз.

4-бап. Сыртқы борыштың жай-күйi туралы

мәлiметтердiң жариялылығы

Қазақстан Республикасы жалпы және мемлекеттiк сыртқы борыштарының ағымдағы жай-күйi туралы, сыртқы қарыз бойынша алынған қаражаттың сомасы және олардың пайдаланылуы туралы, сыртқы борышты өтеу есебiне, төленген қаражат сомасы туралы, сондай-ақ мемлекеттiк емес сыртқы қарыздар бойынша Қазақстан Республикасының берiлген мемлекеттiк кепiлдiктерi және осындай кепiлдiктер бойынша төленген қаражат сомалары туралы мәлiметтер ашық мәлiметтер болып табылады және оларды уәкiлеттi мемлекеттiк орган мемлекеттiк статистикалық есеп беру нысанында жыл сайын жариялап отыруға тиiс.

5-бап. Мемлекеттiк органдардың сыртқы қарыз алу және сыртқы
борышты басқару саласындағы өкiлеттiгi

1. Қазақстан Республикасының парламентi республикалық бюджеттi бекiту және мемлекеттiк қарыз мәселелерi бойынша халықаралық шарттарды бекiту жөнiндегi өзiне Қазақстан Республикасының Конституциясы жүктеген өкiлеттiктердi жүзеге асырады.
2. Қазақстан Республикасының Үкiметi:
1) жыл сайын ағымдағы жылдың 1 тамызына дейiн алдағы 10 жылдық кезеңге арналған қарыз алу бағдарламасын қабылдайды, Қазақстан Республикасының қарыз алуы соған сәйкес мемлекеттiк бюджет саясатын ескере отырып жүзеге асырылады;
2) Үкiметтiң сыртқы қарызды тартуы қажет екенi туралы шешiм қабылдайды, шетелдiк несие берушiлермен келiссөздер жүргiзу, қарыз бойынша тиiстi құжаттарға қол қою, қарыз қаражатын алу, есептеу және пайдалану, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң сыртқы қарызына қызмет көрсету және оларды өтеу тәртiбiн белгiлейдi, мемлекеттiк сыртқы борышты басқаруды ұйымдастырады;
3) кезектi қарыз жылына арналған республикалық бюджет жобасының құрамында осы бюджетке түсетiн мемлекеттiк сыртқы қарыздың, берiлетiн кепiлдiктер лимиттерiнiң сомасын және Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң сыртқы борышына қызмет көрсетуге арналған қаражат сомасын белгiлейдi;
4) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес Қазақстан Республикасы министрлiктерi мен мемлекеттiк комитеттерiнiң, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң құрамына кiрмейтiн өзге де орталық атқарушы органдардың мемлекеттiк сыртқы қарыз алу және мемлекеттiк сыртқы борышты басқару саласындағы құзыретiн белгiлейдi;
5) Қазақстан Республикасы орталық атқарушы органдарының мемлекеттiк сыртқы қарыз алу және Үкiметтiң сыртқы қарызы бойынша мемлекеттiк сыртқы борышты басқару саласындағы қызметiн жалпы үйлестiрудi жүзеге асырады;
6) мемлекеттiк кепiлдiгi бар мемлекеттiк емес сыртқы қарыз бойынша кепiл болады. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң сыртқы қарызы бойынша кепiлдiк ете алады.
3. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi:
1) Қазақстан Республикасының Үкiметiмен келiсе отырып, Үкiметтiң сыртқы қарызына қызмет көрсетудi жүзеге асырады;
2) сыртқы қарызды тарту қажеттiгi туралы шешiм қабылдайды, шетелдiк несие берушiлермен келiссөз жүргiзедi, қарыз бойынша тиiстi құжаттарға қол қояды, қарыз қаражатын алып, оның есебiн жүргiзедi және оны пайдаланады, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң сыртқы қарыз қаражатына қызмет көрсетедi және оны қайтарады; осындай сыртқы қарыз бойынша мемлекеттiк сыртқы борышты басқаруды жүзеге асырады;
3) мемлекеттiк кепiлдiгi жоқ мемлекеттiк емес сыртқы қарыз бойынша несие келiсiмдерiн (шарттарын) тiркеу мен олардың мониторингiн және Қазақстан Республикасының жалпы сыртқы борышын бағалауды жүзеге асырады.
4. Қазақстан Республикасының Қаржы министрлiгi:
1) экономикалық дамудың ұзақ мерзiмдi болжамы негiзiнде және мемлекеттiк инвестициялар бағдарламасын ескере отырып, алдағы 10 жыл кезеңге арналған қарыз алу бағдарламасын әзiрлейдi;
2) Қазақстан Республикасы Үкiметiне қарыз қаражатын тарту қажеттiгi туралы ұсыныстар енгiзедi, шетелдiк несие берушiлермен келiссөз жүргiзедi, сыртқы қарыз бойынша тиiстi құжаттарға қол қояды, сыртқы қарыз қаражатын алады, оның есебiн жүргiзедi және пайдаланады, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң сыртқы қарыз қаражатын қайтарады, мемлекеттiк сыртқы борышты басқаруды жүзеге асырады;
3) Қазақстан Республикасының Үкiметiмен келiсе отырып, Қазақстан Республикасының мемлекеттiк емес сыртқы қарыз бойынша мемлекеттiк кепiлдiктерiн бередi және тiркейдi;
4) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiмен келiсе отырып, екiншi деңгейдегi банктерге мемлекеттiк және мемлекеттiк кепiлдiгi бар, мемлекеттiк емес сыртқы қарызға қызмет көрсетуге уәкiлдiк бередi;

2-тарау. Мемлекеттiк сыртқы қарыз алу

6-бап. Мемлекеттiк сыртқы қарыз алу мақсаттары
Мемлекеттiк сыртқы қарыз төлем балансын көтермелеу және республикалық бюджет тапшылығын қаржыландыру үшiн тартылады.

7-бап. Сыртқы қарыз мiндеттемелерiндегi тұлғаларды ауыстыру
1. Қайта ұйымдастыру кезiнде заңды тұлғаның - қарыз берушiнiң сыртқы қарыз мiндеттемесi бойынша құқық сабақтастығы, сондай-ақ сыртқы қарыз мiндеттемесi бойынша борышты аудару осы мiндеттемелер бойынша құқықтары мен мiндеттерiн жаңа қарыз алушыға белгiленген тәртiппен мiндеттi түрде қайта ресiмдей отырып жүзеге асырылады.
2. Қарыз қатынастары субъектiсiн және банк-агенттi кез келген өзгерту мемлекет кепiлдiк берген мемлекеттiк емес сыртқы қарыз бойынша Қазақстан Республикасының Қаржы министрлiгiмен келiсе отырып жүзеге асырылады.

8-бап. Мемлекеттiк сыртқы қарыз алу субъектiлерi
1. Қазақстан Республикасының мемлекеттiк сыртқы қарызы бойынша қарыз берушiлер - шетелдiк несие берушiлер, қарыз алушы - Қазақстан Республикасының Үкiметi немесе Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi болып табылады.
2. Қазақстан Республикасының Үкiметi Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң сыртқы қарызы бойынша кепiл болуға құқылы. Мұндай кепiлдiктер берудiң шарттарын талаптар уағдаластық бойынша белгiлейдi.
3. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң Қазақстан Республикасы Үкiметi мен Қазақстан Республикасы резиденттерiнiң сыртқы қарызы бойынша кепiлдiктер беруге құқығы жоқ.

9-бап. Мемлекеттiк сыртқы қарызды алуды шектеу
1. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi сыртқы қарыз алуды Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң бағдарламасына сәйкес жүзеге асырады. Белгiлi бiр күнде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi тартатын сыртқы қарыздың көлемi оның таза алтын-валюталық активтерiнiң 50 процентiнен аспауы керек.
2. Қазақстан Республикасының әкiмшiлiк-аумақтық бөлiнiстерiнiң жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдарына, арнаулы экономикалық аймақтардың әкiмшiлiк кеңестерiн қоса алғанда, сондай-ақ Қазақстан Республикасының басқа да мемлекеттiк органдарына, соның iшiнде олардың аумақтық бөлiмшелерiне кез келген нысанда сыртқы қарыз алуды жүзеге асыруға тыйым салынады.
ЕСКЕРТУ. 9-бап өзгертiлдi - ҚР Президентiнiң 1997.07.11. N 154
Заңымен. Z970154_

10-бап. Қарыз қаражатын есепке алу мен пайдалану
1. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң сыртқы қарыз бойынша алынған қаражаты республикалық бюджетке есептеледi және бюджеттiң атқарылуы тәртiбiмен пайдаланылады.
2. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң сыртқы қарыз бойынша алған қаражаты Ұлттық Банктiң балансында ескерiледi және оның жүргiзетiн ақша-несие саясатына сәйкес пайдаланылады.
3. Iшкi қарыз алушылар (түпкi қарыз алушылар) Қазақстан Республикасының Қаржы министрлiгiне, Ұлттық Банкiне, мемлекеттiк статистика органдарына сыртқы қарыздың пайдаланылуы және оған қызмет көрсету жөнiнде мәлiметтер берiп отыруға мiндеттi. Мәлiметтер беру тәртiбiн Қазақстан Республикасының Қаржы министрлiгi, Ұлттық Банкi және мемлекеттiк статистика органдары белгiлейдi.

11-бап. Қарыз қаражатын пайдалану тәртiбi
1. Мемлекеттiк сыртқы қарыз бойынша алынған қаражат оның нысаналы мақсатына қарай тiкелей өтемсiз пайдалану үшiн бағытталуы немесе iшкi қарыз алушыларға (түпкi қарыз алушыларға) қайтарымдық негiзде берiлуi мүмкiн.
2. Қарыз қаражатын өтемсiз пайдалану - бюджеттiк шығыс жасау (қаржы бөлу) немесе оларды Ұлттық Банктiң пайдалануы арқылы, ал қарыз қаражатын iшкi қарыз алушыларға (түпкi қарыз алушыларға) беру - мемлекеттiк несие беру арқылы жүзеге асырылады.
3. Мемлекеттiк сыртқы қарыз қаражаты тек мемлекеттiк сыртқы қарыз шарттарында көзделген мақсаттарға ғана пайдаланылуға тиiс.

12-бап. Сыртқы қарыз қаражаты есебiнен
мемлекеттiк несие беру
1. Сыртқы мемлекеттiк қарыз бойынша түскен қаражат iшкi қарыз алушыларға (түпкi қарыз алушыларға) несие шарттары бойынша берiледi, ол бойынша Қазақстан Республикасының Үкiметi немесе Ұлттық Банкi қарыз берушi болады.
2. Мемлекеттiк несиелер өтелетiн және нысанда несиелер болып табылады. Несие қаражатының нысаналы пайдаланылуын бақылауды қарыз берушi заңдарда және шартта көзделген тәртiппен жүзеге асырады. Iшкi қарыз алушылардың (түпкi қарыз алушылардың) несие қаражатын нысаналы пайдаланбауы заңдарда және шарттарда көзделген салдарға әкеп соғады.
3. Мемлекеттiк несиелердi iшкi қарыз алушыларға (түпкi қарыз алушыларға) берудiң өзге ережелерi, соның iшiнде оларды қамтамасыз ету нысандары шартпен белгiленедi.

3-тарау. Мемлекеттiк емес сыртқы қарыз алу және
Қазақстан Республикасының мемлекеттiк
кепiлдiктерi

13-бап. Мемлекеттiк емес сыртқы қарыз алу
1. Мемлекеттiк емес сыртқы қарыз алуды Қазақстан Республикасының резиденттерi кез келген мөлшерде, кез келген валюта түрiнде және кез келген нысанда Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген шектеулердi ескере отырып дербес жүзеге асырады.
2. Мемлекеттiк емес сыртқы қарыз Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгiмен тартылуы мүмкiн.

14-бап. Мемлекеттiк емес сыртқы қарыз алу субъектiлерi
1. Өз атынан шарт жасалатын Қазақстан Республикасының резиденттерi мемлекеттiк емес сыртқы қарыз бойынша қарыз алушылар болады.
2. Мемлекеттiк кәсiпорындар мен мекемелердiң сыртқы қарыз алуды жүзеге асыруға құқығы жоқ.
3. Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiктерi жоқ мемлекеттiк емес сыртқы қарыз бойынша қарыз алушылардың - Қазақстан Республикасы резиденттерiнiң мiндеттемелерi бойынша жауап бермейдi.

15-бап. Мемлекеттiк емес сыртқы қарызды есепке алу
1. Мемлекеттiк емес сыртқы қарыз алуды жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының резиденттерi мемлекеттiк кепiлдiктерi бар сыртқы қарыз туралы шарттарын Қазақстан Республикасының Қаржы министрлiгiнде, мемлекеттiк кепiлдiктерi жоқтарын - Қазақстан Республикасының Ұлттық банкiнде тiркеуi мiндеттi.
2. Төлем мiндеттемелерiн тауарлар жеткiзiлгеннен кейiн, жұмыс атқарылып, қызмет көрсетiлгеннен кейiн кемiнде 180 күннен кешiктiрмей төлеу керек болатын ағымдағы сауда немесе есеп айырысу операциялары тiркеуге жатпайды.
3. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi өзi тiркеген мемлекеттiк емес сыртқы қарыз бойынша жауап бермейдi.
4. Жалпы сыртқы борышты бағалау үшiн бағалы қағаздар рыногын реттейтiн мемлекеттiк орган Қазақстан Республикасының резиденттерi шығаратын, Қазақстан Республикасының резидент еместерi ұстаушылар болып табылатын борыштық бағалы қағаздар туралы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiне ақпарат бередi. Қазақстан Республикасының резиденттерi шығаратын борыштық бағалы қағаздарды есепке алу тәртiбiн бағалы қағаздар рыногын реттейтiн мемлекеттiк орган белгiлейдi.

16-бап. Мемлекеттiк емес сыртқы қарызға Қазақстан
Республикасының мемлекеттiк кепiлдiктерiн
беру ережелерi
1. Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiктерi тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет құрамында бекiтiлген лимиттер шегiнде берiледi.
2. Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгiн беру туралы өтiнiштi қанағаттандыруға сыртқы қарыз қаражатын инвестициялық жобаларға пайдалану және өтiнiш берушi тұлғаның Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгiмен бұрын алынып, өтеу мерзiмi келген сыртқы қарызын толық өтеген жағдайда жол берiледi.
3. Осы Заңның 19 және 20-баптарындағы талаптарға сәйкес келетiн құжат қана Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгi деп танылуы мүмкiн.
4. Мемлекеттiк органдардың және олардың лауазымды адамдарының сыртқы қарыз шарттың және (немесе) оның ережелерiн мақұлдайтын және (немесе) қарыз алушының төлем қабiлетiн растайтын, бiрақ осы Заңның 19 және 20-баптарының талаптарына сай келмейтiн ешбiр актiлерiнiң немесе өзге де құжаттарының, визаларының, бұрыштамаларының және (немесе) өкiмдерiнiң Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгi күшi болмайды.
5. Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгiн беру тәртiбi мен ережелерiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi. Мемлекеттiк емес сыртқы қарыз бойынша мемлекеттiк кепiлдiк берiлгенi үшiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейтiн тәртiппен ақы алынады.

17-бап. Өтiнiш берушi тұлғаларға қойылатын жалпы талаптар

1. Өтiнiш берушi тұлғаларға мынадай талаптар қойылады:
1) заңды тұлға - Қазақстан Республикасының резидентi болу;
2) кәсiпкерлiк қызметтi жүзеге асыру;
3) мемлекеттiк тiркеуге жататын активтерi немесе қарсы кепiлдерге сыртқы қарыздың қайтарылуын қамтамасыз ету ретiнде қойылатын талаптарды қанағаттандыратын үшiншi бiр тұлғаның қарсы кепiлдiгi болуы;
4) осы Заңның 5-бабы 4-тармағының 4) тармақшасында аталған екiншi деңгейдi банкте сыртқы қарызға қызмет көрсетiлетiнiне мiндеттеме беру.
2. Қазақстан Республикасының Үкiметi өтiнiш берушi тұлғаларға мемлекеттiк емес сыртқы қарыздың және инвестициялық жоба тәуекелiнiң ережелерiне байланысты қойылатын қосымша талаптар белгiлеуi мүмкiн.

18-бап. Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгiмен
қарыз қаражатын тарту есебiнен қаржыландырылуға
үмiткер инвестициялық жобаларды iрiктеу тәртiбi

1. Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiктерi экономиканың Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiктерiмен мемлекеттiк емес сыртқы қарыз тарту есебiнен қаржыландырылуы көзделiп отырған басым секторларының Қазақстан Республикасының Үкiметi жыл сайын бекiтiп отыратын тiзбесiне сәйкес берiледi. Бұл тiзбе мiндеттi түрде жариялануға тиiс.
2. Егер өтiнiш берушi тұлғаның тиiстi несие рейтингi болса және инвестициялық жоба бойынша кепiлдi мiндеттеменi тиiсiнше қамтамасыз ететiн болса не осындай жоба бойынша үшiншi тұлғаның тиiстi қарсы кепiлдiгi болса, өтiнiш берушi тұлға Қазақстан Республикасының Қаржы министрлiгiнен Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгiн беру туралы тiкелей сұрауға хақылы.
Несие рейтингiнiң деңгейiн, рейтинг агенттiктерiнiң тiзiмiн және қарсы кепiлдерге қойылатын талаптарды Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.
3. Осы баптың 2-тармағында белгiленген талаптар болмаған жағдайда, сыртқы қарыз алу шарттары бойынша қаржыландырылуды талап ететiн инвестициялық жоба жөнiндегi Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгiн алу үшiн берiлетiн өтiнiштердi Қазақстан Республикасының Экономика және сауда министрлiгi қабылдайды.
4. Қазақстан Республикасының Экономика және сауда министрлiгi мынадай шарттар болған ретте өтiнiштi қарауға қабылдайды:
1) ұсынылып отырған инвестициялық жобаны қосылып қаржыландыру үшiн қажеттi өз ресурстарының болуы, олар осы жобаның жалпы құнының кемiнде 15 процентi болуға тиiс;
2) мемлекеттiк бюджеттiң, бюджеттiк емес мемлекеттiк қорлардың алдында берешектерiнiң, сондай-ақ несие берушiлер алдында өзге берешектерiнiң болмауы.
5. Инвестициялық жобаларды iрiктеп алу iсiн қорытынды ресiмдеу және Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгiмен тартылған сыртқы қарыз қаражаты пайдаланылған жобаның нақты экономикалық тиiмдiлiгiн кейiннен бағалау арқылы конкурстық негiзде Қазақстан Республикасының экономика және сауда министрлiгi жүргiзедi.
6. Қазақстан Республикасының Қаржы министрлiгi өзi алған өтiнiштер, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Экономика және сауда министрлiгiнiң оң қорытындысымен келiп түскен өтiнiштер бойынша жобаларды қаржыландыру ережелерi жөнiнде және Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгiнiң бекiтiлген лимитi шеңберiнде қорытынды дайындайды және Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгiмен сыртқы қарыз қаражатын тарту есебiнен қаржыландыруға ұсынылып отырған инвестициялық жобалардың тiзбесiн әзiрлеп, Қазақстан Республикасының Үкiметiне табыс етедi.
7. Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгiмен сыртқы қарыз қаражатын тарту есебiнен қаржыландырылуы жүзеге асырылатын инвестициялық жобалардың тiзбесiн Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтедi.

19-бап. Қазақстан Республикасы мемлекеттiк кепiлдiгiнiң
нысаны
1. Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгi Қазақстан Республикасының Қаржы министрлiгi шетелдiк несие берушiлермен жасасқан мемлекеттiк кепiлдiк беру туралы шарт (кепiлдiктi шарт), Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгiнiң жазбаша хабарламасы (кепiлдiктi мiндеттемесi) нысанында болуға тиiс.
2. Егер шартта өзгеше көзделмесе, кепiлдiктi шарт оған талаптар қол қойған күннен бастап күшiне енедi.
Кепiлдiктi мiндеттеме берiлген күнiнен бастап күшiне енедi.
3. Әрбiр инвестициялық жоба бойынша кепiлдiктi шартқа, кепiлдiктi мiндеттемеге Қазақстан Республикасының Қаржы министрi не оның мiндетiн атқарушы адам қол қояды.
4. Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiктерiнiң бәрi Қазақстан Республикасының Қаржы министрлiгi белгiлейтiн тәртiппен тiркелуге тиiс.

20-бап. Қазақстан Республикасы мемлекеттiк
кепiлдiгiнiң мазмұны
1. Кепiлдiктi шартта және кепiлдiктi мiндеттемеде:
1) инвестициялық жобаны Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгiмен қарыз тарту есебiнен қаржыландыруға ұсынылатын инвестициялық жобалардың тiзбесiне енгiзiлгенде негiзге алынған Қазақстан Республикасы үкiметiнiң қаулысы;
2) Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгiне қол қойған лауазымды адам;
3) Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгi берiлетiн жалпы сома;
4) Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгi бар сыртқы қарыз бойынша қарыз алушының негiзгi мiндеттемесiнiң мазмұны;
5) Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгi берiлген мерзiм көрсетiлуге тиiс.
2. Кепiлдiктi шарт пен кепiлдiктi мiндеттемеде осы баптың 1-тармағының 3) -5) тармақшаларында көзделген ережелер болмаған жағдайда:
1) Қазақстан Республикасы мемлекеттiк кепiлдiгiнiң жалпы сомасы қарыз алушы берешегiнiң жалпы сомасына тең;
2) Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгi сыртқы қарыз бойынша борышкердiң барлық мiндеттемелерiн орындауды қамтамасыз етедi;
3) Мемлекеттiк кепiлдiк сыртқы қарыз шарты бойынша мiндеттемелердiң орындалуымен тоқтатылады.
3. Кепiлдiктi шарт пен кепiлдiктi мiндеттемеде осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген талаптар болмаған не оларға осы Заңның 19-бабының 3-тармағын бұзып, уәкiлеттi емес адам қол қойған жағдайда Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгi жарамсыз деп есептеледi.

21-бап. Қазақстан Республикасының мемлекеттiк
кепiлдiгiн орындау
Егер Қазақстан Республикасы мемлекеттiк кепiлдiгiнiң ережелерiнде өзгеше көзделмесе, егер кепiлдiкпен қамтамасыз етiлген сыртқы қарызды қарыз алушы төлем мерзiм басталған күнi және несие берушi осы талаптарды қарыз алушының қанағаттандыруына барлық орынды шараларды қолданғаннан кейiн толық немесе iшiнара өтелмеген жағдайда,

шетелдiк несие берушiнiң талап етуi бойынша ондай кепiлдiк төлем күнi

келгеннен кейiн, бiрақ одан кейiн кемiнде 30 күннен кейiн орындалуға

тиiс.

22-бап. Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгi бар

сыртқы қарыз шарты бойынша алынған қаражаттың

пайдаланылуын бақылау

Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгi бар сыртқы қарыз

шарты бойынша алынған қаражаттың пайдаланылуын бақылау Қазақстан

Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiппен жүзеге асырылады.

4-тарау. Шетелдiк несие берушiлердiң

мүдделерiн қорғау

23-бап. Шетелдiк несие берушiлер алдындағы мiндеттемелердiң

күшiн жоюға немесе оларды кейiнге қалдыруға

жол берiлмеуi

Шетелдiк несие берушiлер алдындағы мiндеттемелердiң, соның

iшiнде Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiктерiнен

туындайтын мiндеттемелердiң бiржақты тәртiппен күшiн жоюға немесе

оларды кейiнге қалдыруға болмайды.

24-бап. Мемлекеттiк органдар мен лауазымды адамдардың

заңсыз iс-әрекеттерiнен қорғау

Мемлекеттiк органдар мен олардың лауазымды адамдарының Қазақстан Республикасы заңдарын бұзып қабылдаған және сыртқы қарызды тартуды, пайдалануды немесе өтеудi нашарлататын актiлерiнiң заңды күшi болмайды.

25-бап. Шетелдiк несие берушiлерге келтiрiлген зиянды
өтеу және оның орнын толтыру
1. Соғыстың немесе басқа да қарулы жанжалдың, революцияның, төтенше жағдайдың, азаматты қақтығыстардың немесе сол сияқты жағдаяттардың салдарынан, сондай-ақ заңсыз нормативтiк құқықтық актiлер мен сот шешiмдерiнiң қабылдануына немесе мемлекеттiк органдардың лауазымды адамдарының заңсыз iс-әрекеттердi жүзеге асыруына байланысты шетелдiк несие берушiлердiң Қазақстан Республикасындағы мүдделерiне залал келтiрсе, оларға Қазақстан Республикасының заңды және жеке тұлғаларына жоғарыда аталған жағдаяттар салдарынан келтiрiлген залалдың орнын толтыру және (немесе) өтем төлеу кезiнде қолданылатын қолайлылығы жағынан кем түспейтiн режим жасалады.
2. Мемлекеттiк органдар мен олардың лауазымды адамдарының сыртқы қарызды заңсыз тоқтата тұруын, пайдаланылуы немесе қайтарылуын шектеуiнен келтiрiлген зияндар шетелдiк несие берушiге заңсыз шешiмдi қабылдаған мемлекеттiк орган қаржыландырылған бюджет қаражаты есебiнен онымен келiсiлген валютамен өтеледi.

26-бап. Сыртқы қарызға байланысты қызметтегi жариялылық
Барлық нормативтiк құқықтық актiлер, сондай-ақ сыртқы қарыздарға қатысты сот шешiмдерi мүдделi тұлғалар үшiн алуға оңай болуға тиiс.

5-тарау. Қорытынды ережелер

27-бап. Қолданылатын құқық
Қазақстан Республикасының құқығы, егер сыртқы қарыздың, Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгiнiң немесе шетелдiк несие берушiмен өзге де келiсiмдердiң ережелерiнде өзгеше тiкелей көзделмесе, қолданылатын құқық болып табылады.

28-бап. Дауларды шешу
1. Сыртқы қарыз шартын жасауға және (немесе) орындауға, сыртқы қарыздың қайтарылмауына, Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгiн беруге және орындауға байланысты даулар, сыртқы қарызға тiкелей байланысты өзге де даулар мүмкiндiгiнше дауларды шешудiң бұрын келiсiлген шарттарында белгiленген рәсiмдерiне сәйкес не келiссөз арқылы, соның iшiнде сарапшыларды тарта отырып шешiледi.
2. Егер шетелдiк несие берушi қатысатын мұндай даулардың кез келген тарап екiншi тарапқа жазбаша жолдау жасаған күннен бастап үш ай iшiнде келiссөз арқылы шешiлуi мүмкiн болмаса, дауласушы кез келген тарап шетелдiк несие берушiнiң жазбаша келiсiмi болған жағдайда дауды шешу үшiн Қазақстан Республикасының соттарына немесе мына төрелiк органдарының бiрiне:
1) мемлекеттердiң және басқа мемлекеттiк азаматтарының арасындағы халықаралық дауларды реттеу жөнiндегi конвенцияға сәйкес құрылған, егер инвестордың мемлекетi осы Конвенцияға қатысушы болса, 1965 жылғы 18 наурызда Вашингтонда қол қою үшiн ашылған (ИКСИД Конвенциясы) Инвестициялық дауларды реттеу жөнiндегi халықаралық орталыққа (бұдан әрi - Орталық);
2) егер инвестордың мемлекетi ИКСИД Конвенциясына қатысушы болмаса, Орталықтың (қосымша органның ережелерi бойынша жұмыс iстейтiн) қосымша мекемесiне;
3) Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Халықаралық сауда құқығы жөнiндегi комиссиясының (ЮНСИТРАЛ) Төрелiк регламентiне сәйкес құрылатын төрелiк органдарға;
4) Стокгольмдегi Халықаралық сауда палатасы төрелiк институты жанындағы төрелiк қарауға бере алады.
3. Егер тарап басқа тарапқа алғашқы жазбаша жолдау жасаған күннен бастап алты ай iшiнде осы баптың 2-тармағында көзделген тәртiппен дауды қарауға жазбаша жауап алмаса, дау Қазақстан Республикасының соттарына берiлуi мүмкiн.
4. Осы баптың 1-тармағының шеңберiнде қамтылмаған өзге даулардың

бәрiн, оның iшiнде шетелдiк несие берушiнiң Қазақстан

Республикасының заңды тұлғаларымен және азаматтарымен дауларын, егер

тараптардың келiсiмiнде өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының

соттары шешедi.

29-бап. Сыртқы қарыз алу және сыртқы борышты басқару

жөнiндегi заңдарды бұзғаны үшiн жауапкершiлiк

Осы Заңды бұзу Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген

жауаптылыққа әкеп соғады.

30-бап. Қорытынды ережелер

1. Осы Заң өзi күшiне енгiзiлгеннен кейiн туындаған құқықтық

қатынастарға қолданылады.

2. Осы Заң күшiне енгiзiлгенге дейiн туындаған және ол күшiне

енгiзiлгеннен кейiн жалғастырыла беретiн құқықтық қатынастар бойынша

осы Заңның нормалары сыртқы қарыздардың, берiлген кепiлдiктер мен

өзге де мiндеттемелердiң ережелерiне қайшы келмейтiн бөлiгiнде

қолданылады.

Қазақстан Республикасының

Президентi