О ратификации Договора между Республикой Казахстан и Турецкой Республикой о правовой помощи по гражданским делам

Закон Республики Казахстан от 31 октября 1997 года № 180

Ратифицировать Договор между Республикой Казахстан и Турецкой Республикой о правовой помощи по гражданским делам, подписанный 13 июня 1995 года в Алматы.

Президент
Республики Казахстан

ДОГОВОР
МЕЖДУ РЕСПУБЛИКОЙ КАЗАХСТАН
И ТУРЕЦКОЙ РЕСПУБЛИКОЙ
О ПРАВОВОЙ ПОМОЩИ ПО ГРАЖДАНСКИМ ДЕЛАМ

(Бюллетень международных договоров РК, 2000 г., N 6, ст. 57)
(Вступил в силу 2 октября 1999 года - ж. "Дипломатический курьер",
спецвыпуск N 2, сентябрь 2000 года, стр. 175)
Республика Казахстан и Турецкая Республика (в дальнейшем именуемые как "Договаривающиеся Стороны"), с целью обеспечения сотрудничества в правовой сфере на основе взаимного уважения суверенитета, равенства и взаимной выгоды, настоящим приняли решение о заключении данного Договора о правовой помощи по гражданским делам.
В этих целях обе Договаривающиеся Стороны пришли к соглашению о следующем:

ГЛАВА I
Общие положения


Статья 1
Правовая защита

Граждане одной Договаривающейся Стороны на территории другой Договаривающейся Стороны будут пользоваться такой же правовой защитой, какая предоставляется другой Договаривающейся Стороной своим гражданам, иметь право начать судопроизводство или обращаться с соответствующими просьбами к судебным властям другой Договаривающейся Стороны, которые рассматривают гражданские дела на тех же условиях, как для собственных граждан, в соответствии с национальными законодательствами.

Статья 2
Каналы правовой помощи


Обе Договаривающиеся Стороны назначают власти для оказания друг другу правовой помощи в соответствии с настоящим Договором за исключением мер, принимаемых согласно статье 11.
Центральной властью со стороны Турецкой Республики является Министерство юстиции. Центральной властью со стороны Республики Казахстан является Министерство юстиции.

Статья 3
Язык

1. В переписке между центральными властями обеих Договаривающихся Сторон будут использоваться их государственные языки с переводом на английский и русский языки.
2. Письменные обращения за правовой помощью и приложения к ним будут составляться на официальном языке обращающейся Договаривающейся Стороны с приложением их заверенных переводов на официальном языке запрашиваемой Договаривающейся Стороны либо на английском, либо на русском языках. Все эти документы составляются в двух экземплярах.

Статья 4
Плата за правовую помощь

Обе Договаривающиеся Стороны будут предоставлять друг другу бесплатную правовую помощь по мере, обеспечиваемой настоящим Договором, за исключением вознаграждения экспертам. Вознаграждение экспертам будет устанавливаться по правилам и инструкциям запрашиваемой Договаривающейся Стороны.

Статья 5
Отказ от правовой помощи

Если одна Договаривающаяся Сторона признает, что предоставление правовой помощи наносит ущерб ее государственному суверенитету, безопасности или общественному порядку, она может отказать в предоставлении правовой помощи запрашивающей другой Договаривающейся Стороне. Тем не менее, она сообщит другой Договаривающейся Стороне о причинах отказа в письменном виде.

Статья 6
Законы, применяемые при оказании
правовой помощи

При оказании правовой помощи Договаривающиеся Стороны будут применять свои соответствующие национальные законодательства. Одна Договаривающаяся Сторона может применять процедурные правила другой Договаривающейся Стороны по просьбе последней при условии, что ее основные юридические принципы не будут нарушаться.

Статья 7
Обмен информацией
по вопросам законодательства

Договаривающиеся Стороны должны по взаимной просьбе информировать друг друга о законах и инструкциях, которые находятся или были в силе в их государствах, а также об их применении в судебной практике.

Статья 8
Освобождение от легализации

Документы, составляемые или заверяемые компетентными органами одной Договаривающейся Стороны, не будут подлежать легализации для использования перед судами другой Договаривающейся Стороны, при условии, что они подписаны надлежащим образом и официально заверены печатью.

Статья 9
Доказательная сила документов


Документы, выданные официальными органами одной из договаривающихся Сторон, будут иметь аналогичную доказательную силу на территории другой Договаривающейся Стороны.

Статья 10
Урегулирование трудностей

Любые трудности, появляющиеся в ходе выполнения или толкования настоящего Договора, будут рассматриваться через дипломатические каналы.

Статья 11
Исполнение документов и сбор доказательств

Любая Договаривающаяся Сторона может исполнять документы и собирать доказательства на территории другой Договаривающейся Стороны через дипломатические и консульские органы при условии, что не будут нарушаться законы другой Договаривающейся Стороны, и не будут применяться никакие принудительные меры.

ГЛАВА II
Правовая помощь по гражданским делам

РАЗДЕЛ 1

Статья 12
Виды правовой помощи

В соответствии с настоящим Договором, Договаривающиеся Стороны будут оказывать друг другу следующую правовую помощь:
1. Передача и исполнение правовых документов в отношении интересующих лиц на территории другой Договаривающейся Стороны.
2. Сбор доказательств посредством письменных запросов.
3. Признание и исполнение решений судов и арбитражных органов.
4. Другая помощь, обеспечиваемая настоящим Договором.

Статья 13
Обращение за правовой помощью

1. Заявление о правовой помощи будет составляться в форме письменного запроса. Эти запросы будут содержать:
а) название запрашивающего и запрашиваемого органов;
б) характер судопроизводства и краткое изложение происшествий, вопросы, которые будут заданы лицам, подлежащим дальнейшему допросу;
в) имя, пол, возраст, национальность, занятие, постоянный адрес или местожительство, или местопребывание юридических лиц;
г) процессуальное действие, подлежащее исполнению;
д) имена и адреса лиц, подлежащих допросу;
е) документы или другие предметы, которые должны быть исследованы;
ж) другие документы, необходимые для исполнения запроса.
2. Вышеназванные письменные запросы и приложенные документы должны подписываться и заверяться печатью запрашивающего органа.

Статья 14
Освобождение от судебных расходов


Судебные власти одной Договаривающейся Стороны не будут требовать каких-либо гарантийных обязательств и/или залога от граждан другой Договаривающейся Стороны, обратившихся за правовой помощью, только на основании того, что они иностранцы или не имеют постоянного места жительства на территории другой Договаривающейся Стороны.
Аналогичное правило будет распространяться на любой другой платеж, требуемый при обращении за правовой помощью.

Статья 15
Судебные расходы

Граждане одной Договаривающейся Стороны будут оплачивать расходы судопроизводства на территории другой Договаривающейся Стороны на тех же условиях и в таком же размере, что и собственные ее граждане.

Статья 16
Юридические лица


Положения Статей 1, 14, 15 будут также применяться к юридическим лицам, учрежденным в соответствии с законодательством и правилами одной из Договаривающихся Сторон.

Статья 17
Правовая помощь
и освобождение от судебных расходов

Граждане одной Договаривающейся Стороны могут на территории другой Договаривающейся Стороны обращаться за освобождением от судебных расходов или освобождением от оплаты правовой помощи, как это принято в отношении граждан этой другой Договаривающейся Стороны. В случае апелляции об освобождении от судебных расходов или за обращение за правовой помощью, компетентные органы, где заявитель имеет постоянное или временное место жительство, должны выдать справку; если у заявителя нет постоянного или временного места жительства на территории любой из Договаривающихся Сторон, справку могут выдать дипломатические или консульские органы его страны.

РАЗДЕЛ 2

Исполнение документов
и сбор доказательств

Статья 18
Объем правовой помощи

Договаривающиеся Стороны по просьбе будут исполнять документы и собирать доказательства друг для друга:
1. Исполнение документов означает исполнение судебных и внесудебных документов;
2. Сбор доказательств включает в себя допрос сторон, свидетелей и экспертов с целью получения показаний, относящихся к гражданским и коммерческим процедурам, проведение экспертной оценки судебного осмотра.

Статья 19
Исполнение запросов

1. Если запрашиваемый орган посчитает себя некомпетентным исполнять запросы, он должен передать эти запросы компетентным органам, уполномоченным исполнять запросы, и уведомит об этом запрашивающую Договаривающуюся Сторону.
2. Если запрашиваемые компетентные органы Договаривающейся Стороны не могут исполнить запрос согласно адресу, указанному в письменном обращении, они примут надлежащие меры по установлению адреса и исполнению запроса. Они могут запросить у запрашивающей Договаривающейся Стороны необходимую дополнительную информацию.
3. Если запрашиваемая Договаривающаяся Сторона не может исполнить запрос из-за невозможности установить адрес или по другим причинам, она уведомит запрашивающую Договаривающуюся Сторону о причинах невозможности исполнения запроса и вернет все необходимые документы последнему.

Статья 20
Уведомление о результатах исполнения

1. Запрашиваемые компетентные органы Договаривающейся Стороны по каналам, указанным в Статье 2, уведомят в письменном виде запрашивающую Договаривающуюся Сторону о результатах исполнения запроса. Подобное уведомление должно сопровождаться распиской или материалами добытых доказательств.
2. Расписка должна содержать подписи адресатов и дату получения, печать исполнившего органа и подпись исполнившего должностного лица, способ и место исполнения, а также причины отказа в получении, если получатель отказывается принять документы.

РАЗДЕЛ 3
Признание и исполнение решений

Статья 21
Решения, подлежащие признанию
и исполнению

1. По условиям настоящего Договора, приведенным ниже, одна Договаривающаяся Сторона признает и исполнит на своей территории:
а) решения, принятые судами по гражданским делам;
б) судебные решения по уголовным делам о возмещении ущерба;
в) решения арбитражных органов другой Договаривающейся Стороны.
2. "Решения", упоминаемые в настоящем Договоре, также включают в себя примирительные решения, вынесенные судами.

Статья 22
Ходатайство о признании и исполнении

1. Ходатайство о признании и исполнении решений должно направляться непосредственно в компетентный суд запрашиваемой Договаривающейся Стороны.
2. Ходатайство должно сопровождаться:
а) копией решения, соответствующим оригиналу. К копии должна прилагаться справка, выдаваемая компетентными органами на случай, если признание и исполнение непонятны из самого решения;
б) справкой, показывающей, что проигравшая сторона, не явившаяся в суд, вызывалась в суд законным образом, и что в случае его неправоспособности, он был представлен в суде должным образом;
в) копией арбитражного решения о представлении на юрисдикцию арбитражного рассмотрения в случае обращения за признанием и исполнением арбитражного решения.

Статья 23
Отказ в признании и исполнении

Решения, перечисленные в Статье 21, не будут признаваться или исполняться запрашиваемыми судами в следующих случаях:
1. Если решение юридически невыполнимо в соответствии с законодательством запрашивающей Договаривающейся Стороны.
2. Если признается, что правовой орган запрашивающей Договаривающейся Стороны некомпетентен по данному делу в соответствии с законодательством запрашиваемой Договаривающейся Стороны.
3. Если, согласно законодательству Договаривающейся Стороны, принимающей решения, проигравшая в суде сторона, которая не участвовала в судопроизводстве, не была вызвана в суд должным образом или была лишена прав на защиту или прав на должное представительство в случае его неправоспособности.
4. Если, в отношении судебного процесса между одними и теми же сторонами по одному и тому же делу, суды или арбитражные органы запрашиваемой Договаривающейся Стороны уже приняли окончательное решение, или проводят его рассмотрение или признали окончательное решение, принятое третьим государством по этому судебному процессу.

Статья 24
Правила признания и исполнения

1. Вопрос признания и исполнения решения решается судами запрашиваемой Договаривающейся Стороны в соответствии с правилами своего национального законодательства.
2. Запрашиваемый суд ограничивается рассмотрением в случае выполнения условий, изложенных в настоящем Договоре.

Статья 25
Юридическая сила признания и исполнения

Решения, принятые правовыми органами одной Договаривающейся Стороны, признаваемые и исполняемые судами другой Договаривающейся Стороны, имеют такую же силу, что и решения, принятые судами последнего.

Статья 26
Признание и исполнение решений
арбитражных органов

Арбитражные решения будут признаваться и исполняться при условии, что, в дополнение к другим положениям, указанным в Разделе 3 настоящей Главы, выполняются следующие условия:
1. Если, в соответствии с законодательством запрашиваемой Договаривающейся Стороны, арбитражное решение подпадает под круг арбитражных решений, принимаемых по коммерческим спорам.
2. Если арбитражное решение принимается на основе письменного арбитражного соглашения сторон или по причине правовых конфликтов, возникающих из новых имеющих место условий, и если арбитражное решение принято в отношении компетенции, предусматриваемой арбитражным соглашением.
3. Если, в соответствии с законодательством запрашиваемой Договаривающейся Стороны, соглашение, указанное в пункте 2 данной Статьи, является действительным.

Статья 27
Экспорт ценных предметов и
перевод денежных средств

Положения настоящего Договора в отношении исполнения решений не должны нарушать законодательство и инструкции обеих Договаривающихся Сторон, связанные с переводом денежных средств и экспортом ценных предметов.

Статья 28
Явка свидетеля и эксперта


1. Если запрашивающая Договаривающаяся Сторона посчитает важным личную явку свидетеля или эксперта перед ее правовыми органами, она укажет это в просьбе о вручении судебной повестки, а запрашиваемая Договаривающаяся Сторона вызовет свидетеля или эксперта на явку.
2. Просьбы о вручении судебных повесток будут передаваться запрашиваемой Договаривающейся Стороне как минимум за два месяца до установленной даты явки указанных лиц в правовые органы.
3. Запрашиваемая Договаривающаяся Сторона сообщит запрашивающей Договаривающейся Стороне ответы свидетеля или эксперта. В случае, предусмотренном в пункте 1 настоящей Статьи, в запросе о вручении судебной повестки должны указываться приблизительные ставки оплаты, а также расходы на их командировку и проживание.

Статья 29
Расходы свидетеля и эксперта

Денежное содержание, включая проживание и питание, а также командировочные расходы для оплаты свидетелю или эксперту запрашивающей Договаривающейся Стороной, должны рассчитываться, исходя из места его проживания и по ставкам, равным ставкам, предусмотренным в размерах и в порядке, установленном в стране, где намечается слушание дела.

Статья 30
Защита свидетеля и эксперта


1. Свидетель или эксперт, независимо от их национальности, при явке по судебной повестке в правовые органы запрашивающей Договаривающейся Стороны, не должны подвергаться преследованию на предмет уголовной ответственности, ареста или лишения свободы в любой форме, со стороны запрашивающей Договаривающейся Стороны за его правонарушения, совершенные до его въезда на ее территорию, или за его свидетельские показания или экспертные оценки.
2. Свидетель или эксперт не должны лишаться защиты, предусмотренной в пункте 1 настоящей Статьи, если они не покинули территорию запрашивающей Договаривающейся Стороны спустя пятнадцать дней после даты, когда правовые органы уведомили его о необязательности его дальнейшего присутствия. Однако, этот период времени не должен включать время, в течение которого свидетель или эксперт не в состоянии покинуть территорию запрашивающей Договаривающейся Стороны по независящим от него причинам.
3. Лицо, вызываемое на явку для дачи свидетельских показаний или экспертной оценки, не должно подвергаться каким-либо принудительным мерам.

ГЛАВА III
Заключительные положения


Статья 31
Ратификация и вступление в силу

Настоящий Договор подлежит ратификации. Обмен ратификационными грамотами состоится в Анкаре. Настоящий Договор вступит в силу через тридцать дней после обмена ратификационными грамотами.

Статья 32
Прекращение

Настоящий Договор останется в силе до истечения шести месяцев после даты, когда любая из Договаривающихся Сторон представит по дипломатическим каналам письменное уведомление о прекращении действия настоящего Договора. В противном случае настоящий Договор остается в силе.

Составлено в двух экземплярах, в Алматы 13 июня 1995 года, каждый экземпляр на казахском, турецком, русском и английском языках, все тексты аутентичны. В случае расхождения будет превалировать текст на английском языке.

В доказательство этого уполномоченные представители Договаривающихся Сторон подписали настоящий Договор.

За Республику За Турецкую
Казахстан Республику

Қазақстан Республикасы мен Түркия Республикасы арасындағы азаматтық iстер жөнiндегi құқықтық көмек туралы шартты бекiту туралы

Қазақстан Республикасының Заңы 1997 жылғы 31 қазандағы N 180

1995 жылғы 13 маусымда Алматыда қол қойылған Қазақстан

Республикасы мен Түркия Республикасы арасындағы азаматтық iстер

жөнiндегi құқықтық көмек туралы шарт бекiтiлсiн.

Қазақстан Республикасының

Президентi

Қазақстан Республикасы мен Түркия Республикасы

арасындағы азаматтық iстер жөнiндегi құқықтық

көмек туралы

ШАРТ

ҚР халықаралық шарттары бюллетені, 2000 ж., N 6, 57-құжат.

1999 жылғы 2 қазанда күшіне енді - "Дипломатия жаршысы" ж.,

Арнайы шығарылым N 2, 2000 жылғы қыркүйек, 86 бет

Қазақстан Республикасы мен Түркия Республикасы (бұдан әрi

"Уағдаласушы Тараптар" деп аталатын),

егемендiктi, теңдiктi өзара құрметтеу және өзара пайданың

негiзiнде құқықтық саладағы ынтымақтастықты қамтамасыз ету

мақсатында, осымен Азаматтық iстер жөнiндегi құқықтық көмек туралы

шартты жасасу туралы шешiм қабылдады.

Осы мақсатпен екi Уағдаласушы Тарап төмендегiлер жайында

келiсiмге келдi:

I-БӨЛIМ

Жалпы ережелер

1-Бап

Құқықтық қорғау

Бiр Уағдаласушы Тараптың азаматтары екiншi Уағдаласушы Тараптың аумағында екiншi Уағдаласушы Тараптың өзiнiң азаматтарына жасағанындай құқықтық көмектi пайдаланатын болады, сот iсiн бастауға немесе тиiстi өтiнiштерiн екiншi Уағдаласушы Тараптың сот өкiмет орындарына беруге құқықты, олар азаматтық iстердi өздерiнiң азаматтары үшiн жасалған жағдайларда олардың тиiстi ұлттық заңдарына сәйкес қарайтын болады.

2-Бап
Құқықтық көмек арналары

Екi Уағдаласушы Тарап осы Шартқа сәйкес бiр-бiрiне құқықтық көмек көрсету үшiн, бұған 11-Бапқа сәйкес қабылданған iс-шараларды қоспағанда, өкiмет органдарын тағайындайды.
Қазақстан Республикасы тарапынан Орталық өкiмет органы Әдiлет министрлiгi болып табылады. Түркия Республикасы тарапынан Орталық өкiмет орны Әдiлет министрлiгi болып табылады.

3-Бап
Тiл

1. Екi Уағдаласушы Тараптың Орталық өкiмет орындарының арасындағы хат-хабар алысуда олардың ағылшын және орыс тiлдерiне аудармасы бар тiлдерi қолданылатын болады.
2. Құқықтық көмек сұраған жазбаша өтiнiштер мен оларға қосымшалар өтiнiш жасаушы Уағдаласушы Тараптың ресми тiлiнде олардың куәландырылған аудармалары қоса берiлген, сұрап отырған Уағдаласушы Тараптың ресми тiлiнде немесе ағылшын не болмаса орыс тiлдерiнде жасалатын болады. Осы құжаттардың бәрi екi данада жасалады.

4-Бап
Құқықтық көмектiң бағасы

Екi Уағдаласушы Тарап осы Шартпен қамтамасыз етiлетiн шамада, бұған сарапшылардың сыйақыларын қоспағанда, бiр-бiрiне тегiн құқықтық көмек көрсететiн болады. Сарапшыларға сыйақы сұратып отырған Уағдаласушы Тараптың ережелерi мен нұсқаулықтары бойынша белгiленетiн болады.

5-Бап

Құқықтық көмектен бас тарту

Егер Уағдаласушы Тараптың бiреуi құқықтық көмектiң берiлуiн

оның мемлекеттiк егемендiгiне, қауiпсiздiгiне немесе қоғамдық

тәртiбiне залалын тигiзедi деп танитын болса, ол сұралып отырған

екiншi Уағдаласушы Тараптың беретiн құқықтық көмегiнен бас тарта

алады. Қалай болғанда да ол екiншi Уағдаласушы Тарапқа бас

тартуының себебiн жазбаша түрде хабарлайды.

6-Бап

Құқықтық көмек көрсету кезiнде қолданылған заңдар

Құқықтық көмек көрсету кезiнде Уағдаласушы Тараптар өздерiнiң

тиiстi ұлттық заңдарын қолданатын болады. Бiр Уағдаласушы Тарап

екiншi Уағдаласушы Тараптың процедуралық ережелерiн соңғының өтiнiшi

бойынша, егерде оның негiзгi заңды принциптерi бұзылмайтын болса,

қолдана алады.

7-Бап

Заң мәселелерi мен нұсқаулықтар жөнiнде

ақпаратпен алмасу

Уағдаласушы Тараптар өзаралық өтiнiш бойынша олардың

мемлекеттерiндегi күшi бар немесе күшiнде болған заңдар мен

нұсқаулықтар туралы, сондай-ақ олардың сот практикасында

қолданылғаны жайында бiр-бiрiне мәлiмдеуге тиiс.

8-Бап

Ресмилендiрiлуден босатылу

Бiр Уағдаласушы Тараптың құзырлы органдары жасаған немесе

куәландырған құжаттары екiншi Уағдаласушы Тарап соттарының алдында

қолданылу үшiн ресмилендiрiлуге, егер оларға тиiстi түрде қол

қойылған және ресми түрде мөрмен куәландырылған болса, жатпайды.

9-Бап

Құжаттардың дәлелдеу күшi

Уағдаласушы Тараптардың бiрiнiң ресми органдары берген

құжаттары екiншi Уағдаласушы Тараптың аумағында да сондай дәлелдеу

күшiне ие болады.

10-Бап

Қиыншылықтарды реттеу

Осы Шартты орындау немесе түсiндiру барысында пайда болған кез

келген қиыншылықтар дипломатиялық арналар арқылы қарастырылады.

11-Бап

Дипломатиялық немесе консулдық органдардың

құжаттарды атқаруы және куәлiк жауаптар алуы

Кез келген Уағдаласушы Тарап екiншi Уағдаласушы Тараптың

заңдары бұзылмайтын және ешқандай күштеу шаралары қолданылмайтын

жағдайларда өзiнiң дипломатиялық немесе консулдық органдары арқылы

екiншi Уағдаласушы Тараптың аумағында құжаттарды атқарып, өз

азаматтарынан куәлiк жауаптар ала алады.

II ТАРАУ

Азаматтық iстер жөнiндегi құқықтық көмек

1-Бөлiм

12-Бап

Құқықтық көмектiң түрлерi

Осы Шартқа сәйкес Уағдаласушы Тараптар бiрiне бiрi мынадай

құқықтық көмек көрсетедi:

1. Екiншi Уағдаласушы Тараптың аумағында мүдделi тұлғалар

жөнiнде құқықтық құжаттар беру және атқару.

2. Жазбаша сұрау салу арқылы куәлiк жауаптар алу.

3. Соттар мен төрелiк сот органдарының шешiмдерiн мойындау және

атқару.

4. Осы Шарт арқылы қамтамасыз етiлетiн басқа да көмек.

13-Бап

Құқықтық көмек сұрау

1. Құқықтық көмек туралы өтiнiш жазбаша сұрау нысанында

жазылады. Бұл хаттарда мыналар қамтылады:

а) сұрау салушы және сұрау салынып отырған органдардың атаулары;

б) сот iсiн жүргiзудiң сипаты және оқиғалардың қысқаша

баяндалуы, одан әрi жауап алынатын адамдарға берiлетiн сұрақтар;

в) заңды тұлғалардың аты, жынысы, жасы, ұлты, кәсiбi, тұрақты

мекенжайы немесе тұратын жерi немесе жүрген жерi;

г) атқаруға арналған құқықтық акт;

д) жауап алынатын адамдардың аттары мен мекенжайлары;

е) зерттелуге тиiс құжаттар немесе басқа заттар;

ж) сұрау салуды атқару үшiн қажет басқа құжаттар.

2. Жоғарыда аталған жазбаша сұраулар мен қоса тiркелген

құжаттарға қол қойылады және олар сұрау салушы органның мөрiмен

куәландырылады.

14-Бап

Сот шығындарынан босату

Бiр Уағдаласушы Тараптың сот өкiмет орындары екiншi Уағдаласушы Тараптың құқықтық көмек сұраған азаматтарынан олардың шет елдiк болуы немесе екiншi Уағдаласушы Тараптың аумағында тұрақты немесе уақытша тұратын жерi болмауы негiзiнде ғана қандай да бiр кепiлдiк мiндеттемелер және/немесе кепiл талап етпейдi.

Бұл ереже құқықтық көмек сұралғанда талап етiлетiн кез келген

басқа төлемге қолданылады.

15-Бап

Сот шығындары

Бiр Уағдаласушы Тараптың азаматтары екiншi Уағдаласушы Тараптың

аумағында сот iсiн жүргiзу шығындарын оның өз азаматтары сияқты

жағдайлар мен мөлшерде төлейдi.

16-Бап

Заңды тұлғалар

1, 14, 15-Баптардың ережелерi сондай-ақ Уағдаласушы Тараптардың

бiрiнiң заңдары мен нұсқауларына сәйкес құрылған заңды тұлғаларға да

қолданылады.

17-Бап

Құқықтық көмек және сот шығындарынан босату

Бiр Уағдаласушы Тараптың азаматтары екiншi Уағдаласушы Тараптың аумағында, өз азаматтары жөнiнде қабылданғанындай, сот iсiн жүргiзу шығындарынан босатуды немесе құқықтық көмек көрсетудi сұрап өтiнiш бiлдiре алады. Сот iсiн жүргiзу шығындарынан босату туралы шағым жасалған немесе құқықтық көмек көрсетудi сұрап өтiнiш бiлдiрiлген

жағдайда өтiнiш иесi тұрақты немесе уақытша тұрып жатқан жердегi

құзыреттi органдар анықтама беруге тиiс; егер Уағдаласушы

Тараптардың кез келгенiнiң аумағында өтiнiш иесiнiң тұрақты немесе

уақытша тұратын жерi болмаса, анықтаманы оның елiнiң дипломатиялық

немесе консулдық органдары бере алады.

2-БӨЛIМ

Құжаттарды атқару және куәлiк жауаптарды жинау

18-Бап

Қамту

Уағдаласушы Тараптар өтiнiш бойынша бiрi үшiн екiншiсi

құжаттарды атқарып, куәлiк жауаптар жинайды:

1. Құжаттарды атқару сот құжаттарын және соттан тыс құжаттарды

атқару деген мағынаны бiлдiредi;

2. Куәлiк жауаптарды жинау азаматтық және коммерциялық

рәсiмдерге қатысты жауаптар алу мақсатымен тараптардан, куәлерден

және сарапшылардан жауап алуды, сарапшы бағалауы мен сот тексеруiн

жүргiзудi қамтиды.

19-Бап

Сұрау салуларды атқару

1. Егер сұрау салынып отырған орган өзiн сұрау салуларды атқаруға құзiреттi емеспiн деп есептейтiн болса, ол сұрау салуларды атқаруға өкiлеттiгi бар құзыреттi органдарға беруге және бұл туралы сұрау салушы Уағдаласушы Тарапты хабардар етуге тиiс.
2. Егер Уағдаласушы Тараптың сұрау салынып отырған құзыреттi органдары жазбаша өтiнiште көрсетiлген мекенжайға сәйкес сұрау салуды атқара алмайтын болса, олар мекенжайды анықтау және сұрау салуларды атқару жөнiнде тиiстi шаралар қолданады. Олар сұрау салушы Уағдаласушы Тараптан қажеттi қосымша ақпарат сұрай алады.
3. Егер сұрау салынып отырған Уағдаласушы Тарап мекенжайларды анықтаудың мүмкiн еместiгiнен немесе басқа себептер бойынша сұрау салуды атқара алмайтын болса, ол сұрау салушы Уағдаласушы Тарапты сұрау салуды атқарудың мүмкiн еместiгiнiң себептерi туралы хабардар етедi және барлық қажеттi құжаттарды соңғыға қайтарады.

20-Бап
Орындау нәтижелерi туралы хабарлау

1. Уағдаласушы Тараптың сауал қойылған құзырлы органдары

2-бапта көрсетiлген жолдар бойынша, сауалдың орындалу нәтижелерi

туралы сауал қоюшы Уағдаласушы Тарапқа жазбаша түрде хабарлайды.

Бұндай хабарлауға қоса табылған дәлелдердiң материалдары немесе

қолхат берiледi.

2. Қолхатта мекенжайлардың қолдары және алынған күнi, орындаған

органның мөрi мен орындаған лауазымды адамның қолы, орындалу әдiсi

мен орындалған жерi, егер алушы құжаттарды қабылдаудан бас тартса,

алудан бас тартудың себептерi көрсетiледi.

III ТАРАУ

Шешiмдердi мойындау және орындау

21-Бап

Мойындауға және орындауға жататын шешiмдер

1. Осы Шарттың төменде көрсетiлген шарттары бойынша,

Уағдаласушы Тараптың бiрi өз аумағында мыналарды мойындайды және

орындайды:

а) соттардың азаматтық iстер бойынша қабылданған шешiмдерi;

б) қылмыстық iстер бойынша зиянның орнын толтыру туралы сот

шешiмдерi;

в) Уағдаласушы басқа Тараптың төрелiк органдарының шешiмдерi;

2. Осы Шартта аталатын "шешiмдерге" соттар шығарған келiстiрушi

шешiмдер де кiредi.

22-Бап

Мойындау және орындау туралы өтiнiш

1. Шешiмдердi мойындау және орындау туралы өтiнiш сауал қойылған Уағдаласушы Тараптың құзырлы сотына тiкелей жiберiледi.
2. Өтiнiшке мыналар қос берiлуi тиiс:
а) шешiмнiң түпнұсқаға сәйкес көшiрмесi. Шешiмнiң өзiнен

тиiмдiлiгi мен орындалуы түсiнiксiз болған жағдайда құзырлы органдар

беретiн анықтама көшiрмеге қоса берiлуi тиiс;

б) сотқа келмеген ұтылған Тараптың ол жерге заңды түрде

шақырылғанын және оның құқық қабiлеттiлiгi болмаған жағдайда, оның

ол жерде тиiстi дәрежеде ұсынылғанын көрсететiн анықтама;

в) төрелiк шешiмдi мойындау және орындау жөнiнде айтылған

жағдайда төрелiк қараудың юрисдикцияға ұсынылғандығы туралы төрелiк

шешiмнiң көшiрмесi.

23-Бап

Мойындаудан және орындаудан бас тарту

21-бапта аталып өткен шешiмдердi сауал қойылған соттар мына

жағдайларда мойындамайды және орындамайды:

1. Егер шешiмдер сауал қоюшы Уағдаласушы Тараптың заңдарына

сәйкес заңды түрде орындала алмайтын болса.

2. Егер сауал қойылған Уағдаласушы Тараптың заңдары бойынша сауал қоюшы Уағдаласушы Тараптың құқықтық органының аталған iс бойынша құзыры жоқ екендiгiн мойындаса.
3. Егер шешiм қабылдайтын Уағдаласушы Тараптың заңдарына сәйкес, iстi жүргiзуге қатыспаған сотта ұтылған Тарап ол жерге тиiстi түрде шақырылмаған болса немесе қорғау құқығынан немесе оның құқық қабiлеттiлiгi болмаған жағдайда тиiстi өкiлдiкке құқығынан

айырылған болса.

4. Егер сот процесiне қатысты сауал қойылған Уағдаласушы

Тараптың төрелiк органдары немесе соттары сол белгiлi бiр тараптар,

сол белгiлi бiр iс бойынша соңғы шешiм қабылдаған болса, немесе ол

iстi қарап жатқан болса немесе бұл сол процесi бойынша үшiншi бiр

мемлекет қабылдаған соңғы шешiмдi мойындаған болса.

24-Бап

Мойындау мен орындау ережелерi

1. Шешiмдi мойындау және орындау мәселесi сауал қойылған

Уағдаласушы Тараптың соттары арқылы оның ұлттық заңдарына сәйкес

шешiледi.

2. Сауал қойылған сот осы Шарттың ережелерiнде айтылған шарттар

орындалған жағдайда тек қарап тексерумен шектеледi.

25-Бап

Мойындау мен орындаудың заңдық күшi

Бiр Уағдаласушы Тараптың құқықтық органдары қабылдаған, екiншi

Уағдаласушы Тараптың соттары мойындаған және орындаған шешiмiнiң

күшi, соңғы жақтың соттары қабылдаған шешiмдердiң күшiмен бiрдей

болады.

26-Бап

Төрелiк органдардың шешiмдерiн мойындау және орындау

Төрелiк шешiмдер, егер осы Тауардың 3-бөлiмiнде айтылған ережелерге қосымша мына шарттар орындалған жағдайда мойындалады және орындалады:
1. Егер сауал қойылған Уағдаласушы Тараптың заңына сәйкес,

төрелiк шешiм коммерциялық даулар жөнiндегi қабылданған төрелiк

шешiмдердiң шеңберiнде қалып қойса.

2. Егер төрелiк шешiм мүдделi жақтардың жазбаша жасалған

төрелiк келiсiмi негiзiнде немесе жаңа жағдайлардан туындап отырған

құқықтық дауларға байланысты қабылданса, және егер төрелiк шешiм

төрелiк келiсiмде көзделген мiндеттерге қатысты қабылданған болса;

3. Егер сауал қойылған Уағдаласушы Тараптың заңына сәйкес осы

баптың 2-тармағында көрсетiлген келiсiм өз күшiнде болса.

27-Бап

Бағалы заттарды экспортқа шығару және

ақша қаражатын аудару

Шешiмдердi орындауға қатысты бұл Шарттағы Ереже Уағдаласушы екi

Тараптың ақша қаражаттарын аударуға және бағалы заттарды экспортқа

шығаруға байланысты заңдары мен нұсқауларын бұзбауға тиiс.

28-Бап

Куәгер мен сарапшының келуi

1. Егер сауал қойылған Уағдаласушы Тарап куәгердi немесе сарапшыны өз құқықтық органдарының алдына келтiрудi маңызды деп ескермесе, ол бұл жөнiнде сотқа шақыру қағазында өтiнiш жасайды, ал сауал қоюшы Уағдаласушы Тарап куәгердi немесе сарапшыны шақыртып алады.
2. Сотқа шақыру туралы өтiнiштер сауал қойылған Уағдаласушы

Тарапқа, құқықтық органдардың алдына шақырылатын адамдардың келу

мерзiмi белгiленгенге дейiн кем дегенде екi ай бұрын жiберiледi.

3. Сауал қойылған Уағдаласушы Тарап сауал қоюшы Уағдаласушы

Тарапқа куәгердiң немесе сарапшының жауабын хабарлайды. Осы баптың

1-тармағында көзделген жағдайда сауал немесе сот шақыру қағазында

шамамен ақы мөлшерi, сондай-ақ iс сапар мен жатын орнының шығындары

көрсетiлуге тиiс.

29-Бап

Куәгер мен сарапшының шығындары

Жатын орны мен тамақтануды, сондай-ақ iс сапар шығындарын қоса

алғанда сауал қоюшы Уағдаласушы Тараптың куәгерге немесе сарапшыға

төлеуге арналған ақша қаражаты, iстi тыңдау өткiзiлетiн елде

қолданылатын мөлшерге сәйкес және сонда көзделген тәртiп бойынша

төленуге тиiс.

30-Бап

Куәгер мен сарапшыны қорғау

1. Сауал қоюшы Уағдаласушы Тараптың құқықтық органдарының алдында сотқа шақыру бойынша келген куәгер немесе сарапшы, олардың қай ұлтқа жататындығына қарамастан, сауал қойылған Уағдаласушы Тарап тарапынан, ол шыққанға дейiн өз жерiнде жасаған құқық бұзғаны, куә ретiнде жауап бергенi немесе сарапшылық баға бергенi үшiн тергеу болмауға тиiс.
2. Құқықтық органдар оған ендiгi жерде оның қатысуы мiндеттi емес деп ескерткен мерзiмнен кейiн он бес күн өткенше, егер олар сауал қоюшы Уағдаласушы Тараптың аумағынан әлi кете қоймаған жағдайда, осы баптың 1-тармағында көзделгенiндей, куәгер немесе

сарапшы қорғаудан тыс қамауға тиiс. Алайда бұл кезеңге, куәгер

немесе сарапшы өзiне қатыссыз себептермен сауал қоюшы Уағдаласушы

Тараптың аумағынан кете алмай отырған уақытты қосуға болмайды.

3. Куәгерлiк жауап немесе сарапшылық баға беруге шақырылған

адамға қандай да бiр күштеу шараларын қолдануға болмайды.

IV ТАРАУ

Қорытынды ережелер

31-Бап

Бекiтiлуi және күшiне енуi

Бұл Шарт бекітуге жатады. Бекiту грамоталарымен алмасу Анкарада

өтедi. Бұл Шарт бекiту грамоталарымен алмасудың кейiн 30 күн өткен

соң күшiне енедi.

32-Бап

Тоқтатылуы

Бұл Шарт кез келген Уағдаласушы Тарап дипломатиялық арналар арқылы осы Шарттың күшi жойылғаны туралы жазбаша хабарлаған күннен кейiн алты ай өткенге дейiн күшiнде болады. Бұндай болмаған жағдайда бұл Шарт өз күшiнде қалады.

Алматыда 1995 жылғы 13 маусымда әрқайсысы қазақ, түрiк, орыс

және ағылшын тiлдерiнде екi дана болып жасалды, барлық мәтiндер

түпнұсқаға сәйкес. Қайшылықтар болған жағдайда, ағылшын тiлiндегi

текст басым болады.

Осының дәлелi ретiнде Уағдаласушы Тараптардың өкiлеттi өкiлдерi

осы Шартқа қол қойды.

Қазақстан Республикасы Түркия Республикасы

үшiн үшiн