Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. "Қазақстан Республикасында Шағын кәсіпкерлікті дамыту мен
қолдаудың 2001-2002 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы туралы"
Жарлықтың жобасы Қазақстан Республикасы Президентінің қарауына енгізілсін.
Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі
Қазақстан Республикасы Президентінің
ЖАРЛЫҒЫ
Қазақстан Республикасында Шағын кәсiпкерлiктi дамыту
мен қолдаудың 2001-2002 жылдарға арналған мемлекеттiк
бағдарламасы туралы
Қазақстан Республикасы Конституциясының K951000_ 44-бабының 8) тармақшасына сәйкес, Қазақстан Республикасында Шағын кәсiпкерлiктi одан әрi дамыту мен мемлекеттiк қолдау мақсатында ҚАУЛЫ ЕТЕМIН:
1. Қоса берiлiп отырған Қазақстан Республикасында Шағын кәсiпкерлiктi дамыту мен қолдаудың 2001-2002 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасы (бұдан әрi - Бағдарлама) бекiтiлсiн.
2. Қазақстан Республикасының Yкiметi бiр ай мерзiмде Бағдарламаны iске асыру жөнiндегi Iс-шаралар жоспарын әзiрлесiн және бекiтсiн.
3. Қазақстан Республикасының Табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестiктi қорғау және шағын бизнестi қолдау жөнiндегi агенттiгi Қазақстан Республикасы Президентiнiң Әкiмшiлiгi мен Қазақстан Республикасының Yкiметiне жыл сайын жартыжылдықтың және жылдың қорытындылары бойынша Бағдарламаны iске асыру барысы туралы жиынтық талдау баяндамасын ұсынсын.
4. Бағдарламаның орындалуын қамтамасыз етудi бақылау және үйлестiру
Қазақстан Республикасының Табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестiктi
қорғау және шағын бизнестi қолдау жөнiндегi агенттiгiне жүктелсiн.
5. Осы Жарлық қол қойылған күнінен бастап күшіне енеді.
Қазақстан Республикасының
Президенті
Қазақстан Республикасы
Президентінің
2001 жылғы "__"________
N___ Жарлығымен
бекітілген
Қазақстан Республикасында Шағын кәсіпкерлікті дамыту
мен қолдаудың 2001-2002 жылдарға арналған
МЕМЛЕКЕТТІК БАҒДАРЛАМАСЫ
1. Бағдарламаның паспорты
Атауы Қазақстан Республикасында Шағын кәсiпкерлiктi
дамыту мен қолдаудың 2001-2002 жылдарға
арналған мемлекеттік бағдарламасы
Бағдарламаны "Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2000-2002
әзірлеу туралы жылдарға арналған iс-қимыл бағдарламасын iске
негіздеме асыру жөнiндегі iс-шаралардың жоспары туралы"
Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2000 жылғы
7 наурыздағы N 367
қаулысының
3.11.3.-тармағы
Негізгi Қазақстан Республикасының Табиғи монополиялар.
әзірлеуші ды реттеу, бәсекелестiктi қорғау және шағын
бизнестi қолдау жөнiндегi агенттiгi
Бағдарламаның Шағын кәсiпкерлiктiң өндiрiстiк саласының
мақсаты серпiндi дамуын қамтамасыз ететiн мемлекеттiк
қолдау саясатын жетiлдiру
Бағдарламаның Бағдарлама мақсатын iске асыру үшiн мынадай
міндеттері мiндеттердi шешу көзделiп отыр:
халықты жұмыспен қамту;
қоғамдық ұйымдардың шағын кәсiпкерлiктi
қолдау және қорғау мәселелерiндегi рөлiн
күшейту;
шағын кәсiпкерлiктiң өндiрiстiк секторын
басымдықты дамыту;
кәсiпкерлiктi ақпараттық қамтамасыз ету
жүйесiн жетiлдiру және дамыту;
шағын кәсiпкерлiк қызметiнiң жекелеген
мәнiстерiн мемлекеттiк реттеуден салалық және
салааралық қауымдастықтар арқылы өзiн-өзi
реттеуге, "мемлекет - кәсiпкерлiк
бiрлестiктер" әрiптестiк қатынастар жүйесiн
құруға бiртiндеп көшу
Бағдарламаны Шағын кәсiпкерлiктi қолдаудың құрылатын
iске асыру жө- инфрақұрылымын пайдаланудың тиiмдiлiгiн
нiндегi негiзгi арттыру
iс-шаралар Шағын кәсiпкерлiк саласындағы нормативтiк
жоспары құқықтық актiлердi жетiлдiру және iске
асырылуын бақылау
Шағын бизнестi қолдаудың қаржылық-несиелік
және инвестициялық саясатының тетiктерiн
жетiлдiру
Шағын кәсiпкерлiкті кадрлық,
ғылыми-әдiстемелiк және ақпараттық
қамтамасыз ету
Шағын кәсiпкерлiктi аймақтық дамыту
Қаржыландыру Шағын кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдауды
көздерi қаржылық қамтамасыз ету республикалық және
жергiлiктi бюджет қаражаты есебiнен
көрсетiлген мақсаттарға жыл сайын көзделетiн
қаржының, сондай-ақ Қазақстан Республикасы
алатын мақсатты заемдардың, мемлекеттiк
заттай гранттардың шегiнде жүзеге асырылады
Бағдарламаны 2002 жылдың аяғына дейiн шағын кәсiпкерлiк
iске асырудан субъектiлерi санының 500 мыңға дейiн өсуi,
күтілетін түпкі олардың өндiрiстiк, қаржылық, ғылыми-
нәтиже технологиялық, сауда-делдалдық және басқа
салалардағы ұтымды арақатынасына қол жеткiзу,
жаңа жұмыс орындарының құрылуы мен шағын
бизнес саласында жұмыспен қамтылған адамдар
санының екi миллионға дейiн артуы. 2002
жылдың аяғына дейiн шағын кәсiпкерлiк
субъектiлерiнiң iшкi жалпы өнiмдегi үлесi 22
пайызға дейiн өсуге тиiс
Iске асыру 2001-2002 жылдар
мерзiмдерi
2. Кіріспе
Қазақстан Республикасының Табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестiктi қорғау және шағын бизнестi қолдау жөнiндегi агенттiгi "Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2000-2002 жылдарға арналған iс-қимыл бағдарламасын iске асыру жөнiндегi iс-шаралардың жоспары туралы" Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2000 жылғы 7 наурыздағы N 367 қаулысының 3.11.3.-тармағын орындау үшiн Қазақстан Республикасында Шағын кәсiпкерлiктi дамыту мен қолдаудың 2001-2002 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасын әзiрледi.
Шағын кәсiпкерлiктi қолдау мен дамытудың мемлекеттік бағдарламаларын 1992 және 2000 жылдардағы кезең iшiнде iске асыру Қазақстан Республикасында жеке кәсiпкерлiктiң жасақталуы мен қалыптасуына негiз салды.
Шағын кәсiпкерлiк экономикасының жинақылығы салыстырмалы түрде аздаған инвестициялар мен тәуекел жасауымен қысқа мерзiм iшiнде, бiрiншi кезекте тауар айналысы саласындағы, сол кездегi жағдайды өзгертуге және тұрақтандыруға мүмкiндiк бердi.
Қазақстан Республикасы Президентінiң "Шағын кәсiпкерлiктi дамытуға мемлекеттiк қолдауды күшейту және оны жандандыру жөнiндегi шаралар туралы" 1997 жылғы 6 наурыздағы N 3398 U973398_ және "Азаматтар мен заңды тұлғалардың кәсiпкерлiк қызмет еркiндiгiне құқығын қорғау туралы" 1998 жылғы 27 сәуiрдегi N 3928 U983928_ Жарлықтары соңғы жылдары шағын кәсiпкерлiктiң дамуына қуатты серпiн бердi.
Бағдарлама "Қазақстан-2030" Стратегиясының қағидаларында әзiрлендi және негiзделдi.
3. Проблеманың қазiргi жай-күйiн талдау
Реформалардың бастапқы кезеңiнде заң жүзiнде ұсынылған мемлекеттiк қолдау кепiлдiктерi бүгiн өз нәтижелерiн беруде. Шағын кәсiпкерлiк саласын сипаттайтын экономикалық көрсеткiштер экономиканың осы секторында қалыптасып келе жатқан оң үрдiстер туралы айғақтайды.
Қазiргi кезде шағын кәсiпкерлiк саласында 1,5 миллион адам жұмыспен қамтылған, бұл жұмыспен қамтылғандардың жалпы санының ширегiнен астам бөлiгiн құрайды.
2000 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша республикада 372 мыңнан астам шағын кәсiпкерлiк субъектiсi (заңды және жеке тұлғалар) тiркелген болатын, олардың iшiнен жұмыс iстейтiндерi 329,1 мыңды құрайды, шағын бизнес саласында жұмыспен қамтылғандардың саны - 1445,5 мың адам. Шағын кәсiпкерлiк субъектiлерi 1999 жыл iшiнде 435,8 млрд. теңге сомасына өнiм өндiрдi және қызмет көрсеттi, бюджетке 33,7 млрд. теңге салық төлемдерi түстi.
Шағын бизнес өкiлдерi 2000 жыл iшiнде 532,6 млрд. теңге сомасына өнiм өндiрдi және қызмет көрсеттi, ол 1999 жылдың тиiстi көрсеткiшiнен 1,2 есе артық. Шағын кәсiпкерлiк субъектiсi осының алдындағы жылдың осындай кезеңiне қарағанда бюджетке төленетiн төлемдi 1,4 есе көбейттi.
2001 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша Қазақстанда 388,2 мың шағын кәсiпкерлiк субъектiсi (заңды және жеке тұлғалар) тiркелген, олардың 353,6 мың жұмыс iстейдi (бұл көрсеткiш өткен жылдың жоғарыда аталған кезеңiмен салыстырғанда 1,1 есе өстi).
Шағын кәсіпкерлiктiң даму үрдiстерiн талдау олардың серпiндi-үдемелi сипаты бар екенiн және әлеуметтiк шиеленiстi төмендету факторы мен халықты жұмыспен қамтамасыз ету негiзi бола отырып, өзiнiң оң нәтижесiн берiп отырғанын айғақтайды. Сөйтiп, кәсiпкерлiк уклад экономикаға барған сайын тиiсті икемдiлiк берiп келедi, оның дамуының шешушi факторы болып келедi. Шағын кәсiпкерлiк жаңа кәсiпорындар мен жұмыс орындарын құру жолымен халықты жұмыспен қамтамасыз етіп отыр, рынокты әртүрлi тауарлармен және қызмет көрсетулермен молықтырып отыр.
1998 жылдан бастап 2000 жылға дейiн шағын кәсiпкерлiк субъектiлерi өндiрiп отырған өнiм көлемiнiң салалық құрылымындағы кейбiр оң өзгерiстерге қарамастан, ауыл шаруашылығы 9,4%-ға, өнеркәсiп 1,5 %-ға, құрылыс 1,6%-ға өстi, шағын кәсiпкерлiк қызметiнің неғұрлым анық үстем түрi сауда-делдалдық қызмет (тауарлар мен қызмет көрсетулердiң жалпы көлемiнiң 2/3-сiне жуық) болып қалып отыр. Шағын кәсiпкерлiк саласынан түсетiн салық түсiмдерiнiң деңгейi республика бойынша салық түсiмдерiнiң жалпы көлемiнiң 8-10%-ын құрайды.
Өнiмнiң жаңа түрлерiнiң саны, менеджменттiң деңгейi, өндiрiлетiн тауарлар мен қызмет көрсетулердiң сапасы бұрынғысынша олардың деңгейiн арттыруға септiгiн тигiзетiн iс-шаралар әзiрлеу мен оны iске асыруды талап етедi.
Шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң құбылмалы жағдайларға шектен тыс тәуелдiлiгi көбiнесе жергiлiктi жерлердегi атқарушы өкiмет органдарының iс-әрекеттерiне байланысты болып отыр.
Жаңа жұмыс орындарын құру, тауар рыногын отандық тауарлармен және қызмет көрсетулермен молықтыру, шаруашылық жүргiзушi субъектiлердiң инновациялық белсендiлiгiн арттыру мақсатында шағын кәсiпкерлiктi одан әрi дамыту, дамыған елдер тәжiрибесi көрсетiп отырғандай, арнайы мемлекеттiк қолдау шараларынсыз мүмкiн емес.
Мыналар:
шағын кәсiпкерлiктi қолдау инфрақұрылымы объектiлерiнiң желiсiн дамыту;
қолданылып жүрген заңдарды жергiлiктi деңгейде атқару жөнiндегі орындаушылық тәртiптi жақсарту;
негізгi және айналым қаражатын алу үшiн несиелiк ресурстарға қол жеткiзудi жеңiлдету;
экономиканың нақты секторындағы коммуналдық меншiктiң есебiндегi жұмыс iстемейтiн өндiрiстiк үй-жайларды шағын бизнес кәсiпорындарының алу рәсiмiн оңайлату;
кадрларды даярлау мен шағын бизнесті ақпараттық қолдаудың тұтас жүйесiн әзiрлеу арқылы Бағдарламаның бiрiншi кезектегі шараларын iске асыру шағын кәсіпкерлiктi дамытуды тежеп отырған проблемаларды шешуге мүмкiндiк бередi.
4. Бағдарламаның мақсаты мен мiндеттерi
Кәсiпкерлiктi қолдау мен дамытудың 2001-2002 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасының мақсаты шағын кәсiпкерлiктiң өндiрiстiк саласының серпiндi дамуын қамтамасыз ететiн мемлекеттiк қолдау саясатын жетiлдiру болып табылады.
Бағдарламаның мiндеттерi оның мақсатымен айқындалған және мыналар:
халықты жұмыспен қамту;
қоғамдық және кәсiптiк ұйымдардың шағын кәсiпкерлiктi қолдау мен қорғау мәселелерiндегi рөлін күшейту;
шағын кәсiпкерлiктiң өндiрiстiк саласын басымдықты дамыту;
кәсiпкерлiктi ақпараттық қамтамасыз ету жүйесiн жетiлдiру және дамыту;
шағын кәсiпкерлiк қызметiнiң жекелеген мәнiстерiн мемлекеттiк реттеуден салалық және салааралық қауымдастықтар арқылы өзiн-өзi реттеуге, "мемлекет - кәсiпкерлiк бiрлестiктер" әрiптестiк қатынастар жүйесiн құруға бiртiндеп көшу арқылы шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң тұрақты қызметi үшiн қолайлы жағдайлар жасау болып тұжырымдалады.
Бағдарлама iс-шараларын iске асыру кезiнде жоғарыда аталған мiндеттердi шешу республикалық та, аймақтық та деңгейде жүзеге асырылатын болады.
Бағдарламаның және Iс-шаралар жоспарының орындалу барысы туралы оның iске асырылуына қарай уәкiлеттi орган Қазақстан Республикасы Мемлекетiнiң басшысына және Қазақстан Республикасының Yкiметiне баяндайтын болады.
5. Бағдарламаның негiзгi бағыттары мен оны iске асырудың тетiгi
Қол жеткiзiлген оң үрдiстердi орнықтыру мен кәсiпкерлiктi дамытуға кедергі болып отырған проблемаларды жою мақсатында Бағдарламада мынадай негiзгі бағыттар:
құрылып отырған шағын кәсiпкерлiктi қолдау және қорғау инфрақұрылымын пайдаланудың тиiмдiлiгiн арттыру;
шағын кәсiпкерлiк саласындағы нормативтiк құқықтық актiлердi жетiлдiру және iске асырылуын бақылау;
шағын бизнестi қолдаудың қаржылық-несиелiк және инвестициялық саясаты тетiктерiн жетiлдiру;
шағын кәсiпкерлiктi кадрлық, ғылыми-әдiстемелiк және ақпараттық қамтамасыз ету;
шағын кәсіпкерлiкті аймақтық дамыту бойынша бiрқатар iс-шараларды жүзеге асыру көзделуде.
Көрсетiлген бағыттарда кәсiпкерлiктi қолдау жөнiндегi саясатты жүргiзу шағын кәсiпкерлiктiң, әсiресе экономиканың өндiрiстiк, инновациялық салаларында тиiмдi институционалдық қайта құрулар, инфрақұрылымды жетiлдiру мен дамыту, қаржылық, ақпараттық, ғылыми-әдiстемелiк қамтамасыз ету және кәсiпкерлiк кадрларын даярлау негiзiнде одан әрi өсуi үшiн жағдайлар жасауды қамтамасыз етедi.
Белгiленген шараларды iске асыру аймақтық құрылымдардың iс-әрекеттерiн кәсiпкерлердiң мүдделерiмен және мүмкiндiктерiмен барынша бiрiктiруге мүмкiндiк беретiнiне бүгiн сенiм бар.
5.1. Шағын кәсiпкерлiктi қолдаудың құрылатын
инфрақұрылымын пайдаланудың тиiмдiлiгiн арттыру
Шағын бизнестiң табысты дамуын айқындайтын басты шарттардың бiрi шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң қызметiн қамтамасыз ететiн инфрақұрылымның жақсы дамыған және дұрыс жұмыс жасайтын элементтерiнiң жолға қойылуы болып табылады. Кәсiпкерлiктiң жеке жүйесiн құру мен қолдау - бұл рыноктық қайта құруларды жүзеге асырып жатқан елдердiң аса маңызды мiндетi.
Қазiргi уақытта республикада шағын кәсiпорындардың өмiршеңдiгi мен өсуiн арттыратын, жаңа отандық технологияларды жасауға және игеруге, жоғары рентабельді ғылымды көп қажет ететiн өнiмдердi шығаруға мүмкiндiк туғызатын, кәсiпкерлiктi қолдаудың тиiмдi құралы болып табылатын бизнес-инкубаторлар, технопарктер және кәсiпкерлiктi дамыту жөнiндегi орталықтар жұмыс жасауда.
Бiрақ, шағын кәсiпкерлiктi қолдау орталықтарын құру идеясы Қазақстанның көптеген аймақтарында қолдау тапқанына және тарағанына қарамастан, жұмыс жасап тұрған ұйымдардың туындап келе жатқан тәжiрибесi республика кәсіпкерлiгiн қолдаудың рыноктық инфрақұрылымын табысты дамыту үшiн жеткiлiксiз. Кәсiпкерліктi қолдаудың республикалық жүйесiнiң дамуын тежеп отырған бiрқатар мәнiстер бар: кәсіпкерлiктi қолдау инфрақұрылымы объектiлерiн құру жөнiнде бiрыңғай әдiстемелiк ұсынымдар әзiрленген жоқ, жергілiктi жерлердегі атқарушы өкiметпен өзара iс-әрекет жасау схемалары жасалған жоқ және т.б.
Осыған байланысты, республика кәсiпкерлiгін қолдаудың рыноктық инфрақұрылымын табысты дамыту үшiн, шағын кәсiпкерлiктiң инфрақұрылымын қарқынды дамытуға бағытталған қолайлы институционалдық ахуалды қалыптастыру мақсатында Агенттiк "Шағын кәсiпкерлiк жөнiндегi Республикалық Ақпараттық-Көрме Орталығы" (бұдан әрi - РАКО) атты тiке бiрiктiрiлген құрылымды құру бастамасын көтердi. Осы құрылым ақпараттық қызметтер көрсетумен және шағын бизнес субъектiлерi өндiрiп отырған өнiмдер көрмелерiн ұйымдастырумен, шағын кәсiпкерлiктi қолдау және қорғау инфрақұрылымы объектiлерiнiң қызметiн ұйымдастыру әдiснамасын әзiрлеумен айналысатын болады.
5.2. Шағын кәсiпкерлiк саласындағы нормативтiк құқықтық
актiлердi жетiлдiру және олардың iске асырылуын бақылау
Республикада 1992 жылдан бастап 2000 жылға дейiн бұрын қабылданған кәсiпкерлiктi қолдау мен дамытудың мемлекеттiк бағдарламаларын талдау шағын кәсiпкерлiктi қолдау жөнiндегi нормативтiк құқықтық базаның iс жүзiнде қалыптасқанын айғақтайды.
"Шағын кәсiпкерлiкті мемлекеттiк қолдау туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес шағын бизнестi мемлекеттiк қолдаудың негiзгi бағыттарының бiрi шағын кәсiпкерлiк субъектiлерi үшiн қолайлылық туғызудың құқықтық режимiн белгiлеу болып табылады.
Кәсiпкерлердiң қоғамдық құрамаларына әдiстемелiк көмек көрсете отырып, сондай-ақ оларды нормативтiк әдiстемелік құжаттар жөнiнде, сондай-ақ келіп-түсiп жатқан өтiнiштер жөнiнде, оның iшiнде кәсiпкерлердiң құқықтарының бұзылуымен байланысты консультация бере отырып, олардың қызметiн жандандыруға ұмтылу қажет. Сонымен қатар, кәсiпкерлер бiрлестiктерiнiң күш-жiгерiн "Шағын кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдау туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көрсетiлген өз құқықтары мен өкiлеттiктерiн кеңiнен және нәтижелi пайдалануға бағдарлау және бағыттау керек.
Мұндай көзқарас заңнамалық және нормативтiк құқықтық актiлердiң аймақта орындалуына неғұрлым тиiмдi бақылау жасауды, сондай-ақ тартысты дауларды, оның iшiнде соттық анықтау жолымен шешу практикасын жетiлдiрудi қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Шағын кәсiпкерлiк субъектiлерi мен бақылаушы органдар арасында өркениетті қарым-қатынастардың қалыптасуына, сондай-ақ өзара қатынастардағы қайшылықтарды жою жөнiнде сындарлы ұсыныстар әзiрлеуге кәсiпкерлердiң орталық және жергiлiктi мемлекеттiк органдар басшыларымен тақырыптық кездесулерi жәрдемдесуге қабiлетті.
Экономиканың нақты секторы қызметiнiң әртүрлi салаларында франчайзингтiк қатынастарды дамыту мен құруды қамтамасыз ету үшiн бiрқатар заң және нормативтiк құқықтық актiлерге өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу ұсынылады.
5.3. Шағын бизнестi қолдаудың қаржылық-несиелiк және
инвестициялық саясатының тетiктерiн жетiлдiру
Шағын кәсiпкерлiктi қаржылық-несиелiк және инвестициялық қолдау:
екiншi деңгейдегi банктердiң басымдықты секторларды мақсатты мемлекеттiк заемдарды тарту есебiнен конкурстық негізде несиелендiру;
екiншi деңгейдегi банктердiң, әсiресе аймақтарда коммуналдық меншiк объектiлерiнен кепiлдiк қорлар қалыптастыру негiзiнде өндiрiстiк қызметпен айналысатын шағын бизнес субъектiлерiне беретiн несиелердi жергiлiктi атқарушы органдардың кепiлдендiру жүйесiн енгiзу және дамыту;
өндiрiс саласындағы және қызмет көрсетулер саласындағы шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне несие берудi жүзеге асыратын екiншi деңгейдегi банктердi ынталандыру тетiгiн әзiрлеу;
көрсетiлген мақсаттарға арналған қаражат тиiстi жылғы республикалық бюджетте көзделген жағдайда жобаларды екiншi деңгейдегі банктермен бiрлесе отырып бюджеттiк қоса қаржыландыру;
қоғамдардың өзара несие алысу және өзара сақтандыру қызметiн ұйымдастыру жөнiнде тетiктер әзiрлеу арқылы жүзеге асырылатын болады.
Шағын кәсіпкерлiк саласындағы инвестициялық саясат шағын бизнес субъектiлерiнiң қажеттiлiктерiне жауап беретiн жабдықтарды шығаруға қабiлеттi компанияларға бағдарланған, шағын бизнес субъектiлерiнiң өндiрiстiк бағыттылығы, олардың өнiмнiң жаңа түрлерiн игеруi, техникалық және технологиялық прогрессивтілігі ескерiлетiн болады.
Мемлекеттiк қолдаудың пәрмендi шараларының бiрi өндiрiс және қызмет көрсету саласында жұмыс iстейтiн шағын кәсiпкерлiк субъектiлерi арасындағы мемлекеттiк тапсырысты орналастыру болып табылады. Шағын кәсiпкерлiктi одан әрi дамытудың осындай практикасы iрi компаниялардың шағын бизнес субъектiлерiмен кооперативтiк байланыстарын кеңейту және олардың өнiмнiң (жұмыстар, қызмет көрсету) белгiлi бiр түрлерiн өндiрiске тарту жолымен мүмкiн болады.
5.4. Шағын кәсiпкерлiктi кадрлық, ғылыми-әдiстемелiк
және ақпараттық қамтамасыз ету
Кәсiпкерлiк үшiн кадрларды даярлаудың және қайта даярлаудың жеткiлiксiздiгi республикада шағын кәсiпкерлiктiң даму қарқынын баяулатып отырған себептердiң бiрi болып табылады. Қазақстанда кәсiпкерлiк рыноктық құрылымдарды құру және олардың қызметiн қамтамасыз ету бiлiмi мен тәжiрибесi бар кәсіптiк кадрларға өте зәру күй кешiп отыр.
Шағын кәсiпкерлiктi орташа мерзiмдi болашақта кадрлық, ғылыми-әдiстемелiк және ақпараттық қамтамасыз ету оқытушыларды кәсiпкерлiк пен шағын бизнеске мақсатты бағдарлай отырып даярлауды, ұйымдастыру желiлерiн құруды, отандық және шетелдiк озық тәжiрибенi қазақстандық аймаққа трансферттеудi жүзеге асыруды, дистанциялық бизнес бiлiмiн берудi дамытуды, оқыту және консалтингiлiк орталықтардың икемдi және тармақталған жүйесiн құруды қамтитын бiрқатар iс-шараларды iске асыруды бiлдiредi.
Шағын кәсiпкерлiктiң табысты дамуы үшiн қазiргi кезеңде прогрессивтi маркетингiлiк ортаны және Интернет желiсiнде деректердiң салалық (салааралық) дерекқорын құра отырып, бiрыңғай ақпарат базасын, байланыстың телекоммуникациялық жүйесiн, талдамалар алмасу схемасын құру, талдамалар мен технологиялардың аймақаралық және халықаралық трансфертiнiң жүйесiн құру және инновациялық кәсiпкерлiктi дамытудың мақсатты бағдарламаларын бiрлесiп әзiрлеуге, iрi халықаралық жобаларға қатысуға мүмкiндiк жасау қажет. Әр аймақтың өзiне тән проблемаларын шешуге бағдарланған оқу-ғылыми орталықтарын құрудың аймақтық қағидаты қазiргi уақытта еш шүбә келтiрмейдi.
Кәсiпкерлiктi, әсiресе шағын кәсiпкерлiктi қолдауды реттеудiң тиiмдi шараларын жүзеге асырудың анық және нақты қажеттiгiне қарамастан, нарықтық экономикасы дамыған елдердiң практикалық тәжiрибесiн негiзге ала отырып, оларды әзiрлеу мен iске асыру едәуiр кешеуiлдеп келедi. Оның себептерiнiң бiрi кәсiпкерлiк саласында ғылыми зерттеулер жүргiзуде үйлестiрудiң жоқтығы болып табылады. Осы тақырыпқа ғылыми зерттеулер, әдетте, бастама жасау тәртiбiмен жүзеге асырылады және осы ұйымдардың немесе мүдделi тұлғалардың ішкі мүдделерін бiлдiредi.
Кәсiпкерлiктi қолдау бағдарламаларын әзiрлеу және iске асыру үшiн ел экономикасы мен кәсiпкерлiгiнiң, шетел практикасының дамуы туралы талдау деректерiне сүйенетiн нысаналы болжамдық зерттеулердi, жүзеге асырылып жатқан кәсіпкерлiктi қолдау шараларының тиiмдiлiгiн ескере отырып, жолға қою қажет. Кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдаудың осы және өзге шараларын қабылдау ақиқатты ғылыми талдауға және жеткiлiктi дәлелденген әдiстемелiк ұсынымдарға сүйенуге тиiс.
РАКО және оның аймақтық құрылымдық желiсi шағын кәсiпкерлiктi дамытудың жоғарыда аталған iс-шараларын нақты iске асыру үшiн негiз болуға тиiс.
5.5. Шағын кәсiпкерлiктi аймақтық дамыту
Шағын кәсiпкерлiктi аймақтық дамыту, ең алдымен, өндiрiстiк секторды көтеруге, кәсіпкерлiктi қолдаудың инфрақұрылымын дамытуға, жаңа жұмыс орындарының неғұрлым көп санын құруға, жергiлiктi атқарушы органдардың кәсiпкерлiк ортамен неғұрлым жоғары деңгейде өзара iс-қимыл жасауына бағытталатын болады.
Бағдарламаның iс-шаралары негiзiнен аймақтық деңгейде жүзеге асырылатын болады. Аймақтық бағдарламалар мәслихаттардың сессияларында бекiтiледi және жұмыстың мынадай негiзгi бағыттарын:
шағын кәсiпкерлiк инфрақұрылымының элементтерiн облыстық және аудандық деңгейлерде құру жөнiндегi шараларды;
халықтың, әсiресе жұмыспен қамтылмаған неғұрлым қалың жiктерiн кәсiпкерлiк қызмет саласына тарту жөнiндегi iс-шараларды;
аяқталмаған құрылыс пен пайдаланылмай отырған объектiлердi шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне беру мәселелерiн;
кадрларды даярлау, қайта даярлау және бiлiктiлiгiн арттыру жөнiндегi iс-шараларды қамтуға тиiс.
6. Ресурстық қамтамасыз ету
Қазақстан Республикасында Шағын кәсiпкерлiктi мемлекеттiк дамыту мен қолдаудың 2001-2002 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасында көзделген Iс-шаралар жоспарын iске асыру үшiн республикалық бюджеттен жыл сайын 50 миллион теңге көлемiнде қаражат бөлу көзделiп отыр. Аймақтардың шағын кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдауды қаржылық қамтамасыз етуi жергiлiктi бюджеттiң қаражаты есебiнен жыл сайын осы мақсаттарға көзделетiн қаржы бөлу шегiнде жүзеге асырылатын болады.
Бағдарламаны орындау үшiн, сондай-ақ банктердiң; халықаралық ұйымдардың техникалық және консультациялық көмек шеңберiнде көзделетiн қаражаты тартылатын болады.
7. Бағдарламаны iске асырудың тиiмдiлiгін бағалау
Бағдарламаның iс-шараларын орындау шеңберiнде шағын кәсiпкерлiк саласындағы жұмыс орындарының санын екi миллионға дейiн арттыруға мүмкiндiк беретiн шағын кәсiпкерлiктiң жұмыс iстеп тұрған субъектiлерiн сақтау және жаңа субъектiлерiн құру үшiн жағдаймен қамтамасыз ету
көзделуде, яғни 500 мың жаңа жұмыс орнын құру көзделуде.
Бұрынғы Бағдарламаның iс-шараларын iске асыру нәтижесiнде 2000 жылғы
1 қазандағы жағдай бойынша 201 мың жаңа жұмыс орны құрылған болатын.
Бағдарламаның iс-шараларын аяқтағаннан кейiн шағын кәсiпкерлiктiң
iшкi жалпы өнiмдегi жалпы үлесi 22 пайызға өседi деп күтiлуде.
Мамандар:
Багарова Ж.А.
Қасымбеков Б.А.
