"Ұлттық инвестициялық стратегия" инвестицияларды тарту жөніндегі бағдарламаны бекіту және "Үкіметтік бағдарламалардың тізбесін бекіту және Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң кейбiр шешiмдерiнің күші жойылды деп тану туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 30 желтоқсандағы № 1136 қаулысына толықтыру енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 22 тамыздағы № 498 қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 15 шiлдедегi № 482 қаулысымен.

      Ескерту. Қаулының күші жойылды – ҚР Үкіметінің 15.07.2022 № 482 қаулысымен.

      Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

      1. Қоса беріліп отырған "Ұлттық инвестициялық стратегия" инвестицияларды тарту жөніндегі бағдарлама (бұдан әрі – Бағдарлама) бекітілсін.

      2. Орталық және жергілікті атқарушы органдар мен өзге де ұйымдар Бағдарламаны іске асыру бойынша шаралар қабылдасын.

      3. Жауапты орталық және жергілікті атқарушы органдар "Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесінің одан әрі жұмыс істеуінің кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 4 наурыздағы № 931 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының Стратегиялық даму жоспарын, мемлекеттік және үкіметтік бағдарламаларды, мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларын, аумақтарды дамыту бағдарламаларын әзірлеу, іске асыру, мониторинг жүргізу, бағалау және бақылау, сондай-ақ Елді аумақтық кеңістікте дамытудың болжамды схемасын әзірлеу, іске асыру және бақылау қағидаларына сәйкес Бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарына сәйкес ақпарат берсін.

      4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрлігіне жүктелсін.

      5. Күші жойылды – ҚР Үкіметінің 03.06.2019 № 361 қаулысымен.

      6. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі
Б. Сағынтаев


  Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2017 жылғы 22 тамыздағы
№ 498 қаулысымен
бекітілген

"Ұлттық инвестициялық стратегия" инвестицияларды тарту жөніндегі бағдарлама

      Ескерту. Бағдарламаға өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 19.04.2019 № 215; 29.07.2019 № 546 қаулыларымен.

Бағдарламаның паспорты


2. Кіріспе


3. Ағымдағы жағдайды талдау


4. Бағдарламаның мақсаты, нысаналы индикаторлары, міндеттері мен іске асыру нәтижелерінің көрсеткіштері


4.1.

Бағдарламаның мақсаты


4.2.

Нысаналы индикаторлар


4.3.

Міндеттер



Бірінші бағыт: Қазақстан Республикасының инвестициялық ахуалын жақсарту



Екінші бағыт: тиімді операциялық шараларды іске асыру және инвестицияларды тартудың жаңа тәсілдерін әзірлеу



Үшінші бағыт: жекешелендіру жоспары мен мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетіктерінің шетелдік инвестицияларды тартудың басымдықтарымен сәйкестігі


5. Бағдарламаның негізгі бағыттары, мақсаты мен міндеттеріне қол жеткізу олдары, тиісті шаралар


5.1.

Бірінші бағыт: Қазақстан Республикасының инвестициялық ахуалын жақсарту


5.1.1.

Инвестицияларды тарту үшін қолайлы жағдайлар жасау



Инвестициялық қызметті реттеу айқындығын арттыру



Ел нарығына шығуды және шетелдік инвестицияларды орналастыру тәртібін жеңілдету


5.1.2.

Инвесторлар құқықтарын қорғау деңгейін арттыру



Дауларды шешу тетігін жетілдіру



Инвесторлар үшін салықтық әкімшілендірудің айқындылығы мен болжамдығын арттыру


5.1.3.

Шетелдік инвесторлар мен жергілікті компаниялар арасындағы сауда логистикасын жақсарту мен өндіру-өткізу байланыстарын дамыту


5.2.

Екінші бағыт: тиімді операциялық шараларды іске асыру және инвестицияларды тартудың жаңа тәсілдерін әзірлеу


5.2.1.

Инвесторларды тарту, сүйемелдеу және қолдау бойынша институционалдық тетіктерді жетілдіру


5.2.2.

Қазақстан Республикасында инвестицияларды тарту жүйесін дамыту


5.2.3.

Инвестицияларды тартудың және ұстап қалудың алдын ала белсенді тәсілдерін қалыптастыру


5.3.

Үшінші бағыт: жекешелендіру жоспары мен мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетіктерін шетелдік инвестицияларды тарту басымдықтарымен сәйкестігі


5.3.1.

Жекешелендіруге шетелдік инвестицияларды тарту


5.3.2.

Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларына инвестицияларды тарту


6. Қажетті ресурстар


Бағдарламаға қосымша. "Ұлттық инвестициялық стратегия" инвестицияларды тарту жөніндегі бағдарламаны іске асыру бойынша іс-шаралар жоспары.


1. Бағдарламаның паспорты

Атауы

"Ұлттық инвестициялық стратегия" инвестицияларды тарту жөніндегі бағдарлама

Әзірлеу үшін негіздеме

"Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспары туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 1 ақпандағы № 922 Жарлығы;
Қазақстан Республикасының Президенті - Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың "Қазақстан – 2050" Стратегиясы" қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты" атты 2012 жылғы 14 желтоқсандағы Қазақстан халқына Жолдауы;
"Қазақстан Республикасын индустриялық-инновациялық дамытудың 2015 – 2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын бекіту туралы және "Мемлекеттік бағдарламалар тізбесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 19 наурыздағы № 957 Жарлығына толықтыру енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2014 жылғы 1 тамыздағы № 874 Жарлығы;
"Инфрақұрылымды дамытудың 2015 – 2019 жылдарға арналған "Нұрлы жол" мемлекеттік бағдарламасын бекіту және "Мемлекеттік бағдарламалар тізбесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 19 наурыздағы № 957 Жарлығына толықтыру енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2015 жылғы 6 сәуірдегі № 1030 Жарлығы;
"Ұлт Жоспары - 100 нақты қадам" Қазақстан Республикасы Президентінің 2015 жылғы 20 мамырдағы бағдарламасы;
Мемлекет басшысы Н.Назарбаевтың "Қазақстанның үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік" атты 2017 жылғы 31 қаңтардағы Қазақстан халқына Жолдауы;
"Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017 – 2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын бекіту және "Мемлекеттік бағдарламалар тізбесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 19 наурыздағы № 957 Жарлығына өзгеріс пен толықтыру енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2017 жылғы 14 ақпандағы № 420 Жарлығы.

Үкіметтік бағдарламаны әзірлеуге және іске асыруға жауапты мемлекеттік органды көрсету

Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрлігі

Мақсаты

Қолайлы инвестициялық ахуал қалыптастыру және тиімділікті арттыруға бағытталған инвестицияларды тарту

Міндеттері

Бірінші бағыт. Қазақстан Республикасының инвестициялық ахуалын жақсарту:
1. Инвестицияларды тарту үшін қолайлы жағдайлар жасау
2. Инвесторлардың құқықтарын қорғау деңгейін арттыру
3. Сауда логистикасын жақсарту және шетелдік инвесторлар мен жергілікті компаниялар арасындағы өндіру-өткізу байланыстарын дамыту
Екінші бағыт. Тиімді операциялық шараларды іске асыру және инвестицияларды тартудың жаңа тәсілдерін әзірлеу:
4. Инвесторларды тарту, сүйемелдеу және қолдау бойынша институционалдық тетіктерді жетілдіру
5. Инвестицияларды тартудың және ұстап қалудың алдын ала белсенді тәсілдерін қалыптастыру
Үшінші бағыт. Жекешелендіру жоспары мен мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетіктерінің шетелдік инвестицияларды тарту басымдықтарымен сәйкестігі:
6. Жекешелендіру процесіне шетелдік инвесторлардың қатысуын қамтамасыз ету.
7. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларына инвестицияларды тарту

Іске асыру мерзімі

2018 – 2022 жылдар

Нысаналы индикаторлар

2022 жылға қарай мынадай нысаналы индикаторларға қол жеткізіледі:
1. Тікелей шетелдік инвестициялардың (бұдан әрі – ТШИ) жалпы ағыны 1,26 есе ұлғаяды (2016 жылғы деңгейге қарағанда);
2. ТШИ-дің жалпы көлемінің жалпы ішкі өнімге арақатынасы;
3. ТШИ-дің өңдеу өнеркәсібіне ағыны 1,5 есе ұлғаяды (2016 жылғы деңгейге қарағанда);
4. Экономиканың шикізаттық емес секторының негізгі капиталына жасалатын инвестициялардың көлемі 1,46 есе ұлғаяды (2016 жылғы деңгейге қарағанда);
5. Экономиканың шикізаттық емес секторының негізгі капиталына жасалатын сыртқы инвестициялардың көлемі 1,5 есе ұлғаяды (2016 жылғы деңгейге қарағанда).

Қаржыландыру көздері мен көлемдері

Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына сәйкес, сондай-ақ Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына қайшы келмейтін бюджеттен тыс қаражат есебінен Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрлігіне көзделген қаражат есебінен және соның шегінде

2. Кіріспе

      "Ұлттық инвестициялық стратегия" инвестицияларды тарту жөніндегі бағдарлама (бұдан әрі – Бағдарлама) Қазақстан Республикасы Президентінің "Қазақстанның үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік" атты 2017 жылғы 31 қаңтардағы Қазақстан халқына Жолдауында берген тапсырмасына сәйкес әзірленді.

      Қазақстан Республикасының экономикасын дамыту мен жаңғырту мақсаттарына қол жеткізуге ықпал етуге арналған бағдарлама инвестицияларды арттыру мен әртараптандыруға бағытталған елдің инвестициялық пайымын қалыптастырады. Тиімділікті көп мөлшерде арттыруға бағытталған инвестицияларды тартуды қамтамасыз ететін елдің инвестициялық бәсекеге қабілеттілігін арттыру Бағдарламаға негіз болды.

      Бұл Бағдарлама әлемдік экономика жаһандық қаржы дағдарысынан енді-елді оңала бастаған кезде іске асырылмақшы. Тауар нарығындағы әлемдік бағалардың түсуі жекелеген кәсіпорындардың қаржы-экономикалық күйі үшін де, біріктірілген макрокөрсеткіштер үшін де жағдайды қиындатты.

      Сонымен бірге Қазақстан Республикасы елдің бай табиғи ресурстарына қол жеткізуге бағытталған инвестициялар үшін тартымды жер болып қала береді.Бұған қоса елде Қазақстан Республикасының өсіп келе жатқан ішкі нарығына қызығушылық танытатын инвесторларды тартуды жалғастырылып отыр.

      Қазақстан Республикасын дамыту мақсаттарына қол жеткізудегі, экономиканы әртараптандыру деңгейін арттырудағы, өнімділікті, экспортты өсірудегі және жұмыс орындарын ашудағы инвестициялардың маңыздылығы Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің бірқатар құжаттарында (Қазақстан 2050, Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспары, Инфрақұрылымды дамытудың 2015 – 2019 жылдарға арналған "Нұрлы жол" мемлекеттік бағдарламасы, "100 нақты қадам" Ұлт жоспары, Қазақстан Республикасын индустриялық-инновациялық дамытудың 2015 – 2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы, Агроөнеркәсіптік кешенді дамытудың 2017 – 2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы, "Жаңғырту 3.0.") атап өтілген.

      Тиімділікті арттыруға бағытталған инвестицияларды көбірек тарту Қазақстан Республикасы үшін өзекті міндет болып табылады. Инвестициялардың осы түрі Қазақстан Республикасының инвестициялық ахуалының бәсекелестік артықшылықтарын пайдалану арқылы халықаралық нарықтар мен қосылған құнның жаһандық тізбектерінде қаржыландырылатын өндірістің бәсекелестік қабілетін арттырады, алушы ел үшін экономикалық әртараптандыруға қол жеткізу үшін салаларды жаңғыртуға және өндірістік мүмкіндіктерді кеңейтуге ықпал ететін капитал, ноу-хау және технологиялар жиынтығын ұсынады.


      Мемлекет басшысы Н.Назарбаевтың "Қазақстанның үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік" 2017 жылғы 31 қаңтардағы Қазақстан халқына Жолдауы


      Инвестициялардың бұл түрі ішкі нарыққа бағытталған инвестициялар сияқты елімізге "келіп түспейді". Оларды тарту және ұстап қалу Қазақстан Республикасының халықаралық бәсекеге қабілеттілігін арттыруды, сондай-ақ инвестициялық ахуалды жақсартуды талап етеді.

      Бағдарлама тиімділікті арттыруға бағдарланған инвестицияларды ынталандыруға бағытталған белсенді мемлекеттік және инвестициялық саясат жүргізуді болжайды. Бағдарламаны іске асыру үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі еліміздің инвестициялық ахуалының бәсекеге қабілеттілігін және тартымдылығын Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымының (бұдан әрі – ЭЫДҰ) стандарттарына сәйкес жақсартуды жалғастыратын болады.

      Осы Бағдарламаны табысты іске асыру елдің тұрақты экономикалық өсуіне ықпал етуі тиіс. Жекелеген ұсыныстар мен іс-шараларды негіздеу үшін ел бойынша және өңірлік талдау жүргізіледі, сондай-ақ инвестициялық саясатты іске асыру бойынша шетелдердің тәжірибесі, сондай-ақ елдің артықшылықтарына жетуге ықпал ететін факторлар талданатын болады.

      Бағдарлама мен оның іс-шаралары инвестицияларды тарту үшін институционалдық және нормативтік-реттеуші ортаны егжей-тегжейлі бағалауға негізделген. Бағалауды Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрлігі Дүниежүзілік банк тобының техникалық қолдауымен іске асырды. Бұған басқа Бағдарламаны әзірлеу кезінде Қазақстан Республикасының 2016 және 2017 жылдардағы инвестициялық ахуалын егжей-тегжейлі шолуда баяндалған ЕЭДҰ-ның талдамалық қорытындылары, сондай-ақ басқа да халықаралық және ұлттық ұйымдардың, талдау орталықтарының зерттеушілік және талдамалық жұмыстары ескерілді.

Негізгі терминдер мен анықтамалар

      Осы Бағдарламада мынадай жаңа терминдер мен анықтамалар пайдаланылады:

      1) тиімділікті арттыруға бағдарланған инвестициялар – басқа елдерге немесе өңірлерге экспорт мүмкіндігін қамтамасыз ететін, оның бәсекеге қабілеттілігі факторларын пайдалану мақсатында белгілі бір елде өндірісті ұйымдастыруға бағытталған инвестициялар түрі. Бәсекеге қабілеттіліктің мұндай факторлары құн, білім немесе мамандану, шетелдік нарықтарға жеңіл қолжетімділік, сапалы инфрақұрылым және т.б. жағынан тиімді жұмыс күшін қамтуы мүмкін. Инвесторға қандай да бір ел ұсынатын халықаралық нарықтардағы бәсеке қабілеттіліктің деңгейі, атап айтқанда, құнды жасаудың жаһандық тізбегіне бірігу қабілеттілігі инвестициялардың осы түрін тартудағы ынталандырушы факторлар болып табылады;

      2) ішкі нарыққа бағытталған инвестициялар – қабылдаушы елдің ішкі нарығын дамытуға бағытталған инвестициялар түрі. Осылайша ішкі нарықтың өсу қарқыны мен мөлшері инвестициялардың бұл түрінің басты факторы болып табылады;

      3) ІRM (follow-up) ақпараттық-мониторингтік жүйесі – инвесторлар, инвестициялық жобалар, өндірістік алаңдар мен әлеуетті инвесторлардың ақпараттық сұрау салулары туралы толық, сенімді және өзекті ақпаратты қамтитын қазақстандық, шетелдік инвесторлар мен кәсіпкерлерге арналған бірыңғай ақпараттық алаң;

      4) штаттан тыс кеңесшілер – орталық және жергілікті атқарушы органдармен, өзге де ұйымдармен өзара іс-қимыл арқылы проблемалық мәселелерді шешу бойынша инвесторлармен атаулы жұмыс, инвестициялық жобалардың іске асырылуын толық сүйемелдеу мен мониторингті жүзеге асыратын облыстар, Астана және Алматы қалалары әкімдерінің штаттан тыс кеңесшілері қызметін қоса атқаратын "Kazakh Invest" ҰК" АҚ өңірлік директорлары және олардың орынбасарлары;

      5) инвестициялық преференциялар – инвестициялық жобаны іске асыратын Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларына және инвестициялық жобаны іске асыру аясында инвестициялық жобаны іске асыратын Қазақстан Республикасының заңды тұлғалары үшін қаржы лизингі келісімшарты негізінде технологиялық жабдықты импорттайтын лизингілік компанияларға Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес берiлетiн атаулы сипаттағы артықшылықтар;

      6) инвестициялық омбудсмен – Қазақстан Республикасының Үкіметі тағайындайтын (айқындайтын), инвесторлардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауға жәрдемдесу жөніндегі функциялар жүктелетін лауазымды тұлға;

      7) "бір терезе" ("бірыңғай терезе") – құжаттарды жинау мен дайындауда инвесторлардың қатысуын азайтуды және олардың мемлекеттік органдармен тікелей байланыс жасауын шектеуді көздейтін мемлекеттік көрсетілетін қызметтерді ұсынуда инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган тарапынан инвесторларға жәрдемдесудің орталықтандырылған түрі.

3. Ағымдағы жағдайды талдау

Жаһандық экономикалық жағдайды жақсарту

      Ішкі қаржылық ресурстардың шектеулілігі жағдайында экономиканы әртараптандыру мен оның бәсекеге қабілеттілігін арттыру негізінде Қазақстан Республикасының тұрақты және теңдестірілген экономикалық өсуін қамтамасыз ету міндетін инвестицияларды тартудың ынталандырушы саясатын іске асырмай жүзеге асыру мүмкін емес.

      Инвестициялар елдің әлеуметтік-экономикалық дамуына елеулі ықпал етеді:

      макродеңгейде кеңейтілген ұдайы өндіріс саясатын, өндірістік секторды құрылымдық қайта құру және экономиканың барлық салаларын теңдестіріп дамыту, инновацияларды енгізу, ел экономикасының бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету үшін негіз болып табылады;

      микродеңгейде өндірісті кеңейту мен дамыту, оның техникалық және технологиялық деңгейін арттыру, негізгі қорлардың моральдық және физикалық тозуын төмендету, өнімдердің сапасы мен бәсекеге қабілеттілігін арттыру, сондай-ақ қоршаған ортаға зиянды экологиялық әсерін төмендету үшін қажет.

      Қазақстан Республикасы инвестицияларды тарту бойынша жаңа Бағдарламаны әлемдік экономика жаһандық қаржы дағдарысынан кейін қалыпқа келе бастаған уақытта іске асыратын болады. Әлсіз әлемдік экономикалық өсу, әсіресе, дамушы елдер мен экономикасы өтпелі елдердегі әлемдік сауда көлемі серпінінің әлсіздігіне байланысты 2016 жылы ТШИ-дің әлемдік ағынының 13 %-ға азаюына қарамастан, 2017 және 2018 жылдары экономикалық белсенділіктің ұлғаюы күтілуде.

      Еліміздің экономикасына сыртқы инвестициялауды қарау барысында әдетте ТШИ тартылған көлем бойынша қаралатынын ерекше атап өту керек, осыған орай шетелдік инвесторлармен жұмыстың тиімділігі сынға түседі.

      Жаһандық геосаяси және экономикалық тұрлаусыздыққа қарамастан, ТШИ дағдарыстан кейінгі оңалудың алдыңғы кезеңінде тұр. ЮНКТАД (ЮНКТАД – Біріккен Ұлттар Ұйымының сауда және даму конференциясы) деректеріне сәйкес әлемдік инвестициялық ағынның ең үлкен деңгейі дағдарыс алдында 2007 жылы белгіленген, ол 1,9 трлн. АҚШ долл. құрады. Бұл ретте 2015 және 2016 жылдары ТШИ жалпы кіріс ағыны 1,8 трлн. АҚШ долл. дейін ұлғайды (1-сурет), бұл 2008 жылдан бері ең үлкен көрсеткіш болып табылады.

      ТШИ-дің соңғы екі жылда ұлғаюына дамушы нарықтардың өсу қарқынының азаюы және шикізат тауарларына бағалардың күрт төмендеуі басым болған әлемдік макроэкономикалық жағдай себеп болды. Сонымен қатар мұндай өсімге трансұлттық деңгейдегі компаниялардың қосылу және сіңісу (бұдан әрі – ҚжС) процесі әсер етті.

      1-сурет

      Жаһандық деңгейде және мемлекеттердің жекелеген топтары бойынша ТШИ ағынының көрсеткіштері

      (млрд. АҚШ доллары)



      Дереккөз: UNCTAD

      ЮНКТАД деректері бойынша дамушы елдерде, оның ішінде экономикасы өтпелі елдерде тіркелген ірі инвестициялардың жалпы көрсеткіштерінің өсімі күтілуде. Сонымен қатар 2017 жылы әлемдік тауарлар және көрсетілетін қызметтер саудасының көлемі 3,8%-ға ұлғаяды деп күтілуде, бұл 2016 жылға қарағанда көбірек (2,3%).

      ТШИ ағындары әлемдік экономикалық үрдістер ықпалымен және жаһандық ойыншылардың ішкі экономикалық саясатының факторлық әсерінен өзгеретіндігін атап өткен жөн.

      Елдерді даму деңгейі бойынша жіктеуге байланысты ТШИ ағындарының басым бөлігі басқа елдер топтарымен салыстырғанда дамыған елдерге бағытталады. Оның үстіне бұл сегмент біршама құбылмалылығымен ерекшеленеді, бұл белгілі бір уақыт кезеңінде нақты трендттерді айқындауға кедергі жасайды.

      Айталық, 2016 жылы баяу қарқынмен болса да дамушы елдерге ТШИ ағыны қайтадан оң серпінді көрсетті, ол 1,03 трлн. АҚШ долл. дейін жетті (2015 жылы – 0,98 трлн. АҚШ долл.).

      Орта мерзімді перспективада болжамдар бойынша жаһандық ТШИ ағындары 2017 жылы қайта өсе бастайды және 2018 жылы 1,8 трлн. АҚШ долл. асады, бұл әлемдік экономикада күтілетін өсімді көрсетеді.

      Сонымен қатар дамушы елдерге ТШИ ағыны 2008 жылғы дағдарыстан кейін қайта басталып, 2016 жылға қарай сәл төмендегенімен үдемелі үрдісті көрсетіп отыр.

      Басқа елдер топтарымен салыстырғанда экономикасы өтпелі елдер топтары, оның ішінде Қазақстан Республикасы да ТШИ-дің аз көлемімен ерекшеленеді. 2016 жылы бұл топқа ТШИ ағыны 2015 жылғы көрсеткіштермен салыстырғанда 81%-ға ұлғайып, 68 млрд. АҚШ долл. құрады, бұл да біршама құбылмалықтың бар екенін көрсетеді.

      Экономикасы өтпелі елдерде таза ТШИ-дің оң көрсеткіші төмен, алайда бұған Ресейден инвестициялардың көптен кетуі әсер етуі мүмкін. ТШИ-дің үлесі мен көлемі аталмыш елдерде (үрдіс ретінде) 2008 жылдан бері төмендеуде. Айталық, бұл елдерге келетін ТШИ ағыны 2013 жылдан бастап 2015 жылға дейін 85 млрд. АҚШ долларынан 35 млрд. АҚШ долларына дейін жартысынан астам азайып, әлемдік ТШИ-дің жылыстау ағыны 6%-дан 2%-ға дейін қысқарды.

      Әлемдік экономиканы сауықтырудың оң перспективасына қарамастан, жаңа геосаяси ахуал және үдеп келе жатқан шиеленістің ықтимал салдары болуы мүмкін. Экономикасы өтпелі елдерде ТШИ ағыны 10 жыл бұрын болған деңгейлерге дейін түсті. Бұл шикізат тауарларына төмен бағалардың, ішкі нарықтардың әлсізденуі сияқты факторлардың әсері мен геосаяси шиеленіске байланысты шектеу шараларының салдарынан орын алды.

      2014 жылғы мұнай бағасының күрт төмендеуі Африкадағы, Оңтүстік Америкадағы мұнай экспорттаушы елдер мен экономикасы өтпелі елдерде ТШИ ағынына қатты әсер етті. ТШИ-дің өңірден кетуі халықаралық капитал нарығына қолжетімділіктің азаю салдарынан қысқарды.

      Қазіргі кезде жаһандық ТШИ ағындарына ықпал ететін үш негізгі ойыншыны бөліп көрсетуге болады, олар: АҚШ, Еуропаның дамыған елдері мен Қытай. Бұл ретте 2016 жылы 385 млрд. АҚШ долларын тартып, АҚШ бұрынғыдай ТШИ-дің аса ірі алушысы болып табылады.

      Сонымен бірге таза ТШИ-дің көрсеткіштері Шығыс және Оңтүстік Азия өңірі (көлемі бойынша екінші экономика – Қытайды қоса алғанда) ТШИ-дің алушысы болғанын және болып қала беретінін көрсетіп отыр. Тек дамыған Еуропа ТШИ-дің таза реципиенттері елдерінің тобынан ТШИ-дің донор-көздері елдерінің тобына өтіп, рөлін өзгертті.

      Әлемдік инвестициялық капитал нарықтарында болатын өзгерістерді назарға ала отырып, Қазақстан Республикасына және ТШИ тарту перспективасына тікелей әсер ететін бірнеше трендтерді бөліп көрсету қажет:

      1) шикізаттық тауар топтарына ең алдымен мұнай мен газға конъюнктураның өзгеруі бүкіл әлемде ТШИ көлемінің азаюына және инвестициялық ағындардың қайта бағдарлануына негізгі себеп болды;

      2) бірқатар елдер қолданыстағы заңнамасына жаңа инвестициялық стимулдың пайда болуын, сондай-ақ практикалық инвестициялық шараларды жеңілдетуді көздейтін бірқатар елеулі өзгерістер енгізді, бұл ретте инвестициялық преференцияларға қатысты мемлекеттің реттеуші және қадағалау функциялары елеулі оңайлатуға ұшырады;

      3) дамушы елдердің бірқатары бұрын шетелдік инвестициялауға қолжетімді болмаған, экономика секторларына, оның ішінде жекешелендіру және мемлекеттік-жекешелік әріптестік (бұдан әрі – МЖӘ) құралдары арқылы мүмкіндік ашты, сонымен қатар инвестициялық шектеулер қорғаныс өнеркәсібі, энергетика және көлік сияқты стратегиялық маңызды салалар шеңберінде енгізілді;

      4) жылжымайтын мүлік нарығы үдемелі трендті көрсете бастады, егер дамыған елдерде әрдайым сапалы жылжымайтын мүлік және инфрақұрылым объектілеріне сұраныс сезілсе, ал дамушы елдерде сұраныс қазір ғана жандана бастады;

      5) көрсетілетін қызметтер секторы жаһандық инвестициялық ағындарда шешуші рөл атқара бастады. Абсолютті мәндерде ол әлі де болса өндірістік сектордан қалыс қалғанымен, бірақ өсу қарқыны мен жалпы көлемдегі үлесі бойынша айтарлықтай күшеюде. Әсіресе көрсетілетін қызметтер секторындағы компаниялардың трансұлттық қосылу және сіңісу саласындағы өзгерістер айқын байқалады;

      6) Оңтүстік-Шығыс Азия мемлекеттері қауымдастығының (бұдан әрі – АСЕАН) елдерінде, сондай-ақ Қытай мен Үндістанда өңірлік құн құру тізбектерінің ішінде байланыстар күшейтілуде. Өңір ішіндегі өндірістік байланыстардың нығаюы арқылы инвестициялық ағындар үшін жаңа тартымдылық бағыттары ашылды;

      7) Қытай компаниялары өндіруді тереңдету және қосылған құны жоғары өнімдерді өндіру бағытында қарыштап өсуде. Бұл, әсіресе, жоғары технологиялық химиялық өнімдер, электроника өндірісі, автомашиналар мен авиақұрылыс секторларында байқалады. Жаңа қытай брендтері, меншікті инновациялық әзірлемелер және жаһандық өткізу желілері пайда болуда;

      8) көптеген компаниялар өзінің сыртқы инвестицияларын орналастыруға қатысты күту әдісін ұстануда әрі қолданыстағы өндірістік қуаттылыққа қайта инвестициялауды жөн деп санайды;

      9) қалалар инвестиция жасалатын негізгі орын болады. Бұл тұрғындар санын қолдан көбейту есебінен емес, қалалар аумағында және айналасында белгілі бір экономикалық қызмет түрлерінің шоғырлануы нәтижесінде болып отыр. Бүгінде ірі қалалар – әсіресе, сервис секторларында капитал мен білікті жұмыс күшінің шоғырланған орталығы болып табылады.

      Аталған трендтердің жиынтығы осы өзгерістерден пайда болатын тәуекелдерді жай ғана еңсеру емес, керісінше, инвестициялық әлеуетті арттыру үшін пайдалануға болатын тетіктерді әзірлеу қажеттігін айқындайды. Сондықтан экономикалық тұрлаусыздық және жаһандық ТШИ құрамының өзгеруі Қазақстан Республикасы үшін қиындықтармен қатар мүмкіндіктер де әкеледі.

      Қазақстан Республикасына инвестициялар ағынына қатысты жағдайдың да өз серпіні мен бірқатар ерекшеліктері бар.

      Соңғы жылдары Қазақстан Республикасының ТШИ тартуы төмендеу үрдісін көрсетті, ал кейбір жақын көршілеріміз әрі бәсекелестеріміз құлдыраудан кейін тез қалпына келді.

      Қазақстан Республикасындағы ТШИ таза ағынының көрсеткіштері ЮНКТАД деректеріне сәйкес 2016 жылы шамамен 4 млрд. АҚШ долларын құраған экономикасы өтпелі елдердің орташа мәнінен асты.

      Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің деректері бойынша 2005 – 2016 жылдары Қазақстан Республикасына жалпы ТШИ ағынының көлемі 243 млрд. АҚШ долл. құрады, оның ішінде 2016 жылы – 20,6 млрд. АҚШ долл., бұл 2015 жылмен салыстырғанда 39,9%-ға көп. Сонымен қатар 2005 – 2016 жылдары Қазақстан Республикасына таза ТШИ ағыны 115,1 млрд. АҚШ долларын, оның ішінде 2016 жылы – 9,1 млрд. АҚШ долл. құрады.

      Жалпы көрсетілген кезеңде ең үлкен көлем кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет (35,8 % немесе 86,9 млрд. АҚШ долл.), тау-кен өндіру өнеркәсібі (27,1 % немесе 65,9 млрд. АҚШ доллары), өңдеу өнеркәсібі (12, 3% немесе 30 млрд. АҚШ долл.), сауда (8, 9% немесе 21,6 млрд. АҚШ долл.), қаржы және сақтандыру қызметі (5 % немесе 12,2 млрд. АҚШ долл.), құрылыс (3,5 % немесе 8,5 млрд. АҚШ долл.) сияқты салаларға тиесілі болды.

      2-сурет

      2005 – 2016 жылдардағы Қазақстан Республикасындағы ТШИ серпіні

      (млрд. АҚШ долл.)


      Дереккөз: Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі, 2017 жыл

      2-суретте көрсетілгендей жалпы ағынның ең үлкен көлемі 2012 жылы 28,9 млрд. АҚШ доллары болды. Алайда келесі 3 жылда бірқатар ішкі және сыртқы факторларға байланысты инвестициялардың азаюы (28,9 млрд. АҚШ долларынан 14,8 млрд. АҚШ долларына дейін) байқалады. Жаһандық экономикалық конъюнктураның нашарлауына және энергия ресурстары мен металға әлемдік бағаның төмендеуіне байланысты инвестициялардың ағыны 2015 жылы 37 %-ға (2015 жылы 23,7 млрд. АҚШ долл. 2014 жылы 14,8 млрд. АҚШ долл. дейін) төмендегені байқалды. ТШИ теріс серпінінің негізгі себебі шикі мұнай мен табиғи газ өндіруге инвестициялардың 62% -ға төмендеуі (2014 жылға қарағанда 4,5 млрд. АҚШ долл. кем) болып табылады.

      Бірақ 2013 жылдан бастап инвестициялардың бірқалыпты төмендеуінен кейін 2016 жылы теріс тренді өзгертуге мүмкіндік туды. Айталық 2016 жылы инвестициялардың тағы да өскені байқалады – ТШИ-дің жалпы ағыны шамамен 40% -ға өсті.

      Қазақстан Республикасы тәуелсіздік жылдары ішінде Орталық-Азия өңіріндегі экономикаға инвестицияларды тарту бойынша көшбасшыға айналғанын атап өту қажет.

      20 жыл ішінде жан басына шаққандағы жалпы ішкі өнімінің (бұдан әрі – ЖІӨ) 17,4 есеге, 1994 жылы 735,9 АҚШ долларынан 2014 жылы 12806,7 АҚШ долларына дейін өсті. Әрине, шетелдік инвестициялар елдің экономикасын қалпына келтіру мен қайта бағдарлауда маңызды рөл атқарды.

      Алынған шетелдік капиталдың арқасында Қазақстан Республикасы қуатты энергетикалық ресурстарға ие, келешекке амбициялық әрі орнықты жоспары бар ел ретіндегі ұстанымын күшейтті.

      Бесжылдық кезең (2005 – 2009 жылдар) ішінде Қазақстан Республикасын Үдемелі индустриялық-инновациялық дамыту жөніндегі 2010 – 2014 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламаны іске асыру басталғанға дейін 82,1 млрд. АҚШ долл. тартылған болатын, ал 2010 – 2014 жылдары 149,5 млрд. АҚШ долл. тартылды (1,5 есе өсім), бұл шетелдік инвесторлардың ел экономикасына қызығушылығының жоғарылауын растайды.

      Сонымен қатар 2005 жылдан 2016 жылға дейінгі тікелей инвестициялардың Қазақстан Республикасынан шетелге кеткен жалпы ағыны 60,2 млрд. АҚШ долл. құрады. Отандық капиталдың ең үлкен ағыны Нидерланды (37,2 млрд. АҚШ доллары), Ұлыбритания (5,5 млрд. АҚШ долл.), Ресей Федерациясы (2,9 млрд. АҚШ долл.) және Ирландия (1,8 млрд. АҚШ долл.) бағыттарында байқалды.

      Қазақстан Республикасында ТШИ ағындары шикізаттық тауарлардың әлемдік бағаларының өзгеруіне сезімтал.

      Қазақстанның экономикасы өндіруші салалардағы (мұнай-газ, тау-кен, металлургия және ілеспелі қызмет салалары) ресурстарға бағдарланған инвестициялармен тығыз байланысты болғандықтан, ел әртараптандырудың жетіспеушілігіне байланысты жоғары қауіптерге ие болды.

      Жалпы барлық кен өндіру саласы мен карьерлерді өңдеу 58%-ға, көтерме және бөлшек сауда 46,7% (1,3 млрд. АҚШ долл. аз) және геологиялық барлау және іздеу шаралары 5,1%-ға (295 млн долларға аз) азайды. Бұл ретте ТШИ жалпы ағынында өңдеу өнеркәсібінің көрсеткіштері өскенімен, әлі де болса аз болып қалуда (3-сурет).

      Экономиканы әртараптандыру – елді дамыту басымдықтарының бірі.

      Экономиканы әртараптандыру мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі көптеген Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің (Қазақстан 2050, Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспары, "Нұрлы жол" инфрақұрылымды дамытудың 2015 – 2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы, "100 нақты қадам" Ұлт жоспары, Қазақстан Республикасын индустриялық-инновациялық дамытудың 2015 – 2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы, Агроөнеркәсіптік кешенді дамытудың мемлекеттік бағдарламасы) құжаттарын қабылдады.

      3-сурет

      2005 – 2016 жылдары Қазақстан Республикасындағы ТШИ көлемі

      (млрд. АҚШ долл.)



      Дереккөз: Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі, 2017 ж.

      Бұдан басқа Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі даму стратегиясында бәсекеге қабілетті әрі әртараптандырылған экономиканы дамыту бағдарламаларын іске асыру одан әрі жалғастыруды талап етеді деп көрсетілген.

      3-суретте көрсетілгендей, ТШИ-дің жалпы ағынындағы өңдеу өнеркәсібінің үлесі өскенімен, әлі де болса шамалы болып қалуда. Айталық, өңдеу өнеркәсібінің үлес салмағы 2005 жылғы 4,4% -дан 2016 жылы 18,4% -ға дейін өсті.

      Қазақстан Республикасында қайта инвестициялаудың үлкен құбылмалығы байқалады. Бұл ретте инвесторлар түскен кірісті шикізат секторының жаңа жобаларына инвестициялауды қалайды.

      Келесі суретте көрсетілгендей ТШИ жалпы ағынының негізгі бөлігін борыштық құралдар құрайды, олардың үлесі 2005 жылғы 80,6%-дан 2016 жылы 51,4%-ға дейін азайды. Сонымен бірге, капиталдағы қатысу құралдарының үлес салмағы мен қайта инвестициялаудың жылдан жылға өсуі байқалады. Осылайша, капиталға қатысу құралдарының үлесі 2005 жылғы 16,8%-дан 2016 жылы 24,8%-ға дейін өсті. Сонымен бірге 2005 – 2016 жылдары қайта инвестицияланған кірістер үлесі 2,6%-дан 23,8%-ға дейін артты (4-сурет).

      4-сурет

      ТШИ-дің үлестік ағынының компоненттер бойынша құрамы

      Дереккөз: Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі, 2017 ж.

      Қазақстан Республикасында қайта инвестициялаудың құбылмалылығы байқалады: ТШИ ағынындағы қайта инвестицияланған кірістер үлесінің бірде өсіп, бірде күрт құлдырайтынын атап өткен жөн. Мысалы, егер 2014 жылы бұл көрсеткіш 21%-ды құраса, 2015 (-1,8%) және 2016 жылдары 23,8%-ға дейін қайтадан өсті. Жалпы, 2005 – 2016 жылдары аталған көрсеткіш бойынша орташа мәні 10,4%-ды құраса, әлем бойынша орташа 30-35%-ды құрайды.

      Елдегі аталған көрсеткіштің төменгі деңгейі инвесторлардың салалық-шикізаттық мүдделерімен түсіндіріледі.

      Бұдан басқа қайта инвестицияланған кірістердің төменгі үлесі жұмыс істеп жатқан шетелдік инвесторларды ұстап қалумен байланысты проблемалардың бар екенін көрсетеді, бұл олардың елдегі өзінің қызметін жалғастыру және кеңейту қабілетіне теріс әсер етеді.

      Қазақстан Республикасы экономикасының нақты секторындағы инвестициялардың ауқымды ағыны дамуды анықтайтын шарттардың бірі болып табылады.

      Жалпы экономиканы әртараптандыру үшін тиімділікті арттыруға бағдарланған инвестицияларды тартуға көп күш жұмсау қажет. Инвестициялардың осы түрі капитал көзі болып табылады, технологиялар мен білімнің белсенді трансфертіне, сондай-ақ экспортты әртараптандыруға, қабылдаушы экономиканың жаһандық бәсекеге қабілеттілігін арттыруға және елде жаңа сапалы жұмыс орындарын құруға ықпал етеді.

      Қазақстан Республикасында тиімділікті арттыруға бағдарланған ТШИ үлесі төмен болып қалуда.

      Соңғы онжылдықта Қазақстан Республикасындағы ТШИ ағынының құрылымы елеулі өзгерістерге ұшыраған жоқ. Айталық, Дүниежүзілік банктің әдіснамасына сәйкес (5-сурет):

      55 %-дан 78 %-ға дейінгі ТШИ – геологиялық барлау сияқты ілеспелі қызметтерді қоса алғанда, өндіруші салаларға;

      19 %-дан 36 %-ға дейінгі ТШИ – қаржы, сақтандыру немесе бөлшек сауда секторлары сияқты нарыққа бағдарланған салаларға;

      тек 2 %-дан 17 %-ға дейінгі ТШИ жоғары қосылған құнды тудыратын салаларға, оның ішінде металл өңдеу саласына бағдарланады.

      5-сурет

      Қазақстан Республикасындағы инвесторларды ынталандыруға қатысты ТШИ-дің түрлері



      * (салыстырмалы үлестер)

      *тиімділікті арттыруға бағдарланған, нарыққа бағдарланған, табиғи ресурстарға бағдарланған ( жалпыдан үлесі %)

      Дереккөз: Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі, 2017, Дүниежүзілік банк тобының есептері

      Инвестициялар көлемінің азаюы, оның ішінде мемлекеттің елеулі қатысы бар салаларда орын алғандығын айта кету қажет.

      Экономикадағы мемлекеттік сектордың үлесі жоғары болып қалуда.

      Мемлекет бақылайтын және жанама түрде бақылайтын ұйымдардың жалпы қосылған құнының ЖІӨ қатынасы 2014 жылы 21,1 %-ды, 2015 жылы 19,1 %-ды құрады.

      ЭЫДҰ-ның көптеген елдерінде мемлекеттің ұлттық экономикаға қатысу деңгейі орташа есеппен ЖІӨ-нің 15 % құрайды.

      Осы мәселені шешу үшін 2014 жылы Қазақстан Республикасының Үкіметі мемлекет және олардың үлестес тұлғалары қатысатын заңды тұлғаларды ауқымды жекешелендіру туралы жариялады. Жалпы алғанда 2016 – 2020 жылдар аралығында 4-тен 7 млрд. АҚШ долл. сомасына дейін мемлекет және ұлттық холдингтердің еншілес компаниялары қатысатын 878 заңды тұлға сатылуы тиіс, оның ішінде:

      1) 68 ірі компания (ТОП-68), олардың ішінде 14 республикалық меншіктегі ұйым, 1 коммуналдық меншіктегі ұйым және 53 ұлттық басқарушы холдингтердің ұйымдары;

      2) ТОП-68 құрамына кірмеген "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" АҚ 168 ұйымы;

      3) 50 республикалық және 440 коммуналдық меншіктегі ұйымдар;

      4) 152 ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың ұйымдары, оның ішінде әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациялар бар.

      Тиімділікті арттыруға бағытталған жаңа инвестицияларды тарту үшін неғұрлым тиімді болып табылатын бірқатар салаларды бөлуге болады.

      Жалпы Қазақстан Республикасының экспорттық әлеуетін іске асыратын инвестицияларды белсенді тарту үшін салалар екі топқа бөлінеді.

      I топ "Әлеуеті қолданыстағы салалар": азық-түлік өнеркәсібі, мұнай мен газды, пайдалы қазбаларды терең қайта өңдеу (металлургия, химия, мұнай-химия), сондай-ақ машина жасау. I топ қысқа мерзімді немесе орта мерзімді перспективада тиімділікті арттыруға бағытталған ТШИ ілгерілетуге болатын салалардан тұрады. Бұл салалар Қазақстан Республикасының бәсекелі басымдылықтарының көзі болып табылады және Қазақстанды экспорт үшін өндірістік база ретінде пайдаланатын ТШИ тартатын болады. Ақпараттық жұмыс осы салаларға, сондай-ақ жергілікті жеткізушілердің саны мен сапасын арттыруға белсенді түрде бағытталатын болады.

      II топ "Перспективалы салалар": ақпараттық-коммуникациялық технологиялар (бұдан әрі – АКТ), туризм және қаржы. Бұл топ инвесторлар ұзақ мерзімді перспективада қызығушылық танытуы мүмкін салалардан тұрады. Елдің бәсекелестік артықшылықтары күшейген және нарықтың ауқымы ұлғайған жағдайда осы салалар инвестицияларды тарту үшін жақсы әлеует көрсете алады және экспорттық әлеуетті арттыратын болады (мысалы, туризм үшін - келетін туристердің санын арттыру; қаржы секторы үшін – "Астана" халықаралық қаржы орталығы (бұдан әрі – АХҚО) табысты жұмыс істеуі, АКТ үшін – аталған салада елдегі мамандардың санын көбейту). Сондай-ақ бұл салалар жаңа инвестицияларға тұрақты жаһандық сұранысты көрсетеді және ел үшін әлеуетті жоғары кірісті қамтамасыз етуі мүмкін. Бірақ қазіргі уақытта олар шетелдік инвесторларға жеткілікті артықшылықтарды ұсынбайды:

      АКТ- ға инвестицияларды тарту бойынша басты кедергі білікті кадрлардың жетіспеушілігі, инфрақұрылымның жеткіліксіз дамуы, заңнаманың жетілмегендігі болып табылады, оның ішінде МЖӘ және өзге салаларда;

      туризм саласындағы нарық елеулі өсуге қол жеткізбей отыр, себебі сектордың дамуына кедергі келтіретін негізгі проблемалар туризм инфрақұрылымның жеткіліксіз дамуы, халықаралық бағыттағы авиатасымалдар құнының жоғары болуы және жергілікті компаниялар көрсететін кызмет деңгейінің төмендігі болып табылады;

      АХҚО өңірлік қаржылық хаб ретінде сәтті дамыған жағдайда шетелдік инвестициялар үшін елдің қаржы секторының тартымдылығы артады. Жетекші стандарттар, ағылшын құқығы, халықаралық кадрларды тарту жетілдірілген стандарттар мен технологияларды көшіру арқылы қаржы секторына оң әсер етеді.

      І және ІІ топтағы салаларға қатысты тиімділікті арттыруға бағытталған инвестициялар бойынша Қазақстан Республикасының ұсынатын басымдылықтарын (құн бойынша ұсыныс) жарнамалау маңызды болып табылады.

      Басқа өңірлік бәсекелестермен салыстырғанда бәсекелестік артықшылықтарды анықтау қажет.

      Бұл ретте қазіргі кезде кездесетін инвестициялық кедергілерді жою мақсатында салалық саясатты және нормативтік құқықтық базаны түзету мен жетілдіру жөніндегі шараларды іске асыру қажет. Салалық саясатты әзірлеуді Қазақстан Республикасы әлеуетті инвесторларға ұсынуға дайын салалық артықшылықтарды тұрақты түрде жақсарту мақсатында негізгі мүдделі тараптардың келісілген күштерімен жүргізу қажет.

      Белгіленген салалар топтарына инвестицияларды тарту үшін басым елдердің тізімін анықтау, сонымен қатар қайта инвестициялау көлемін ұлғайту нысаналы шетелдік инвесторларды анықтау процесінің бірінші қадамы болып табылады.

      Олардың Қазақстан Республикасымен ынтымақтастығының геосаяси және экономикалық шарттарына сүйене отырып мынадай блоктар айқындалды:

      ЕАЭО-ға мүше елдер, бұл ретте Қазақстан Республикасында ірі инвесторлар;

      әлемдегі капитал мен технологиялардың иесі болып табылатын, сондай-ақ Қазақстан Республикасында ірі активтерге ие Азия елдері;

      ЭЫДҰ мүше елдер мен әріптес мемлекеттер - капитал мен технологиялардың иелері.

      Таяу Шығыс елдері - капитал иелері.

      Нәтижесінде ТШИ үшін нысаналы салалардағы өлшемшарттарға неғұрлым сәйкес келетін елдердің нысаналы тізімі құрылды. Ынтымақтастықтың мынадай тарихи алғышарттары өлшемшарттар ретінде қабылданды:

      ТШИ бойынша халықаралық инвестициялық позиция;

      Қазақстан Республикасындағы шетелдер қатысатын заңды тұлғалардың саны;

      тауар айналымы;

      бұрын таңдалған салалық басымдықтарға сәйкестік.

      Бұл ретте барлық өлшемшарттар бойынша үздік 30 ел қатарына кіретін елдерге басымдық беріледі (1-кестені қараңыз).

      1-кесте

      ТШИ үшін нысаналы салаларда өлшемшарттарға неғұрлым сәйкес келетін елдердің тізімі

Ел

Елдің ҚР-дағы активтері (ТШИ) (01.01.2017ж. жағдай бойынша)

ҚР-дағы капиталы бар кәсіпорындар саны (01.05.2017ж. жағдай бойынша)

Тауар айналымы (2016 жылы)

Өлшемшарттар бойынша үздік 30-ға кіреді

ЕАЭО

РФ

6 – орын (4,3 млрд. $ немесе жалпы санынан 3 %)

1 – орын (12 579 немесе жалпы санынан 31 %)

1 – орын (12,7 млрд. $ немесе жалпы санынан 20 %)

3

Азия

Қытай

8 – орын (3,5 млрд. $ немесе жалпы санынан 2 %)

3 – орын (2 853 немесе жалпы санынан 7 %)

3 – орын (7,9 млрд. $ немесе жалпы санынан 13 %)

3

Жапония

9 – орын (2010-2016 жылдары 3,2 млрд. $ немесе жалпы санынан 2 %)

47 – орын (82 немесе жалпы санынан 1 % төмен)

12 – орын (1,1 млрд. $ немесе жалпы санынан 1,7 %)

3

Оңтүстік Корея

10 – орын (2010-2016 жылдары 2,6 млрд. $ немесе жалпы санынан 2 %)

8 – орын (1 011 немесе жалпы санынан 2,4 % төмен)

19 – орын (0,6 млрд. $ немесе жалпы санынан 1 %)

3

ЕО (ЭЫДҰ)

АҚШ
(ЭЫДҰ мүшесі)

2 – орын (24 млрд. $ немесе жалпы санынан 17 %)

9 – орын (1 012 немесе жалпы санынан 2 %)

7 – орын (1,9 млрд. $ немесе жалпы санынан 3 %)

3

Франция

3 – орын (13 млрд. $ немесе жалпы санынан 9 %)

30 – орын (224 немесе жалпы санынан 1 %)

6 – орын (2,8 млрд. $ немесе жалпы санынан 5 %)

3

Германия

19 – орын (0,4 млрд. $ немесе жалпы санынан 0,3 %)

5 – орын (1 442 немесе жалпы санынан 4 %)

8 – орын (1,7 млрд. $ немесе жалпы санынан 3 %)

3

Ұлыбритания

7 – орын (3,8 млрд. $ немесе жалпы санынан 3 %)

11 – орын (859 немесе жалпы санынан 2 %)

14 – орын (1,3 млрд. $ немесе жалпы санынан 2 %)

3

Аустрия

28 – орын (0,1 млрд. $ немесе жалпы санынан 0,1 %)

29 – орын (224 немесе жалпы санынан 1 %)

35 – орын (0,2 млрд. $ немесе жалпы санынан 0,3 %)

2

Италия

23 – орын (0,2 млрд. $ немесе жалпы санынан 0,1 %)

20 – орын (363 немесе жалпы санынан 1 %)

2 – орын (8,3 млрд. $ немесе жалпы санынан 13 %)

3

Нидерланды

1 – орын (69 млрд. $ немесе жалпы санынан 48 %) *

7 – орын (1 173 немесе жалпы санынан 3 %)

4 – орын (3,5 млрд. $ немесе жалпы санынан 6 %)

2

Польша

32 – орын (0,1 млрд. $ немесе жалпы санынан 0 %)

32 – орын (209 немесе жалпы санынан 1 %)

18 – орын (0,8 млрд. $ немесе жалпы санынан 1 %)

1

Испания

33 – орын (0,1 млрд. $ немесе жалпы санынан 0 %)

40 – орын (94 немесе жалпы санынан 0 %)

12 – орын (1,4 млрд. $ немесе жалпы санынан 2 %)

1

Таяу Шығыс

БАӘ
 

13 – орын (0,9 млрд. $ немесе жалпы санынан 1 %)

23 – орын (280 немесе жалпы санынан 1 %)

25 – орын (0,4 млрд. $ немесе жалпы санынан 1 %)

3

Кувейт

58 – орын (0,009 млрд. $ немесе жалпы санынан 0,1 %)

97– орын (7 немесе жалпы санынан 0 %)

89 – орын (0,001 млрд. $ немесе жалпы санынан 0 %)

0

Қатар

35 – орын (0,1 млрд. $ немесе жалпы санынан 0.01 %)

103– орын (6 немесе жалпы санынан 0 %)

75 – орын (0,001 млрд. $ немесе жалпы санынан 0 %)

0

Иран

49 – орын (0,015 млрд. $ немесе жалпы санынан 0,0 %)

14– орын (544 немесе жалпы санынан 1 %)

20 – орын (0,6 млрд. $ немесе жалпы санынан 1 %)

2

Сауд Арабиясы

29 – орын (0,1 млрд. $ немесе жалпы санынан 0,1 %)

64– орын (38 немесе жалпы санынан 0 %)

51 – орын (0,04 млрд. $ немесе жалпы санынан 0,1 %)

1

Түркия (ЭЫДҰ мүшесі)

16 – орын (0,5 млрд. $ немесе жалпы санынан 0,4 %)

2 – орын (4 076 немесе жалпы санынан 10 %)

11 – орын (1,5 млрд. $ немесе жалпы санынан 2 %)
 

3

      * - есепке алынбайды, себебі Нидерланды офшорлы юрисдикция бола отырып, салықтық құрылымдану кезінде кең қолданады.

      Басым елдерді айқындау нысаналы шетел инвесторларын идентификациялау барысында бірінші қадам болып табылады. Әзірленген инвестициялық ұсыныстар ұсынылатын, сондай-ақ келіссөздер тетігі іске қосылатын әлеуетті инвесторларды, компанияларды таңдау түпкілікті мақсат болып табылады.

      Бұл ретте шетел инвестицияларын тартудың осы кезеңінде инвестициялық және инновациялық жобалардың отандық экономикамен байланысын нығайтатын іріктеп алынған нысаналы елдер үшін аталған өлшемшарттарды ескере отырып, "сапалы" инвестицияларды тарту маңызды аспект болып табылатынын атап өту керек.

4. Бағдарламаның мақсаты, нысаналы индикаторлары, міндеттері және іске асыру нәтижелерінің көрсеткіштері 4.1. Бағдарламаның мақсаты

      Қолайлы инвестициялық ахуал қалыптастыру және тиімділікті арттыруға бағытталған инвестицияларды тарту

4.2 Нысаналы индикаторлар


Р/с №

Нысаналы индикаторлар

Өлш. бірл.

Ақпарат көзі

Базалық жыл

Жоспарлы жыл

Іске асыру жылдары

Жауапты орындаушылар

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

1

ТШИ жалпы ағыны

2016 жылдың деңгейіне %

ҰБ деректері

100

102

104

109

113

118

126

ИДМ, ҰЭМ, СІМ, Қаржымині, ЭМ, АШМ, ДСМ, Еңбекмині, БҒМ, ҚАӨМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)

2

ТШИ жалпы көлемінің ЖІӨ-ге қатынасы

%

стат. деректер

15,3

16

16,5

17

17,5

18

19

ИДМ, ҰБ (келісім бойынша),
ҰЭМ, СІМ, Қаржымині, ЭМ, АШМ, ДСМ, Еңбекмині, БҒМ, ҚАӨМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)

3

Өңдеу өнеркәсібіне ТШИ ағыны

2016 жылдың деңгейіне %

ҰБ деректері

100

105

110

120

130

140

150

ИДМ, ҰЭМ, СІМ, Қаржымині, ЭМ, АШМ, ДСМ, Еңбекмині, БҒМ, ҚАӨМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)

4

Экономиканың шикізаттық емес секторына жасалған инвестициялардың көлемі (мемлекеттік бюджетті қоспағанда)
 

2016 жылдың деңгейіне %

стат. деректер

100

103

106

113

123

134

146

ИДМ, ҰЭМ, СІМ, ЭМ, АШМ, ДСМ, Еңбекмині, ҚАӨМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)

5

Экономиканың шикізаттық емес секторының негізгі капиталына жасалатын сыртқы инвестициялардың көлемі
 

2016 жылдың деңгейіне %

стат. деректер

100

103

107

115

130

140

150

ИДМ, ҰЭМ, СІМ, Қаржымині, ЭМ, АШМ, ДСМ, Еңбекмині, ҚАӨМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)

4.3. Міндеттер

      Бағдарламаның мақсаты мен нысаналы индикаторларына қол жеткізу үшін жұмыс мынадай үш бағыт бойынша жүргізілетін болады:

      1. Қазақстан Республикасының инвестициялық ахуалын жақсарту.

      2. Тиімді операциялық шараларды іске асыру және инвестициялар тартудың жаңа тәсілдерін әзірлеу.

      3. Жекешелендіру жоспары мен МЖӘ тетіктерінің шетелдік инвестицияларды тарту басымдылықтарына сәйкестігі.

Бірінші бағыт: Қазақстан Республикасының инвестициялық ахуалын жақсарту

      Осы бағыт аясында мына міндеттер шешілетін болады:

      1. Инвестицияларды тарту үшін қолайлы жағдайларды жасау

      1-кесте. Инвестицияларды тарту үшін қолайлы жағдайларды жасау бойынша нәтижелер көрсеткіштері

№Р/с №

Нәтиже көрсеткішінің атауы

Өлш. бірл.

Ақпарат көзі

Базалық жыл

Жоспарланған жыл

Іске асыру жылдары

Жауапты орындаушылар
 

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

1

ДЭФ ЖБИ "ТШИ реттеу: бизнеске ықпалы"

орын

ДЭФ ЖБИ

92

91

90

85

80

75

70

ИДМ

2

ДЭФ ЖБИ "Жұмыс берушілер мен жалдамалы қызметкерлер қатынасындағы әріптестік"

орын

ДЭФ ЖБИ

60

59

58

56

53

49

45

Еңбекмині

3

ДЭФ ЖБИ "Әкімшілік реттеудің ауыртпалығы"

орын

ДЭФ ЖБИ

38

36

34

32

31

30

29

ҰЭМ

4

ТШИ-ге шектеу индексі
(1=жабық, 0= ашық)

индекс

ЭЫДҰ

0,215

0,210

0,205

0,195

0,180

0,160

0,150

ИДМ

      2. Инвесторлардың құқықтарын қорғау деңгейін арттыру

      2-кесте. Нәтижелер көрсеткіштері

№ Р/с №

Нәтиже көрсеткішінің атауы

Өлш. бірлігі

Ақпарат көзі

Базалық жыл

Жоспарланған жыл

Іске асыру жылдары

Жауапты орындаушылар

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

1

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ "CRM" жүйесі аясында инвесторлардың өтініштері бойынша олардың пайдасына шешілген мәселелер үлесі

%

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ деректері

-

-

90

90

100

100

100

ИДМ

2

ДЭФ ЖБИ "Инвесторларды қорғау"

орын

ДЭФ ЖБИ

25

25

24

24

23

22

21

ҰБ (келісім бойын ша), ЖС (келісім бойын ша) ИДМ, ҰЭМ

3

ДЭФ ЖБИ "Сот процестерінің тәуелсіздігі"

орын

ДЭФ ЖБИ

68

67

66

63

60

55

50

ЖС (келісім бойын ша)

4

ДЭФ ЖБИ "Құқық қорғау индексі"

орын

ДЭФ ЖБИ

86

85

84

83

82

81

80

ҰБ (келісім бойын ша), Қаржымині, ҰЭМ

5

ДЭФ ЖБИ "Миноритарлы акционерлердің мүдделерін қорғау"

орын

ДЭФ ЖБИ

65

64

63

62

61

60

59

ҰБ (келісім бойын ша), ҰЭМ, Әділетмині, ИДМ

6

Инвесторлардың сенім деңгейі

%

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ сауалнамасы

-

-

50

55

60

70

80

ИДМ

7

ДЭФ ЖБИ "Салық салудың инвестициялау ниетіне әсері"

орын

ДЭФ ЖБИ

57

55

53

48

42

35

28

ҰЭМ, Қаржымині

8

"Doing Business" Дүниежүзілік банктің "Салық салу" рейтингі

рейтингтегі орын

Дүниежүзілік банк

60

59

57

55

50

45

40

Қаржымині, ҰЭМ

      3. Сауда логистикасын жақсарту және шетелдік инвесторлар мен жергілікті компаниялар арасындағы өндіру-өткізу байланыстарын дамыту

      3-кесте. Нәтижелер көрсеткіштері

№Р/с№

Нәтиже көрсеткішінің атауы

Өлш. бірлігі

Ақпарат көзі

Базалық жыл

Жоспарланған жыл

Іске асыру жылдары

Жауапты орындаушылар

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

1

Логистика тиімділігінің индексі (LPI)

орын

Дүниежүзілік банктің рейтингі

77

76

73

70

67

64

60

ИДМ

2

ДЭФ ЖБИ "Сыртқы нарық көлемінің индексі"

орын

ДЭФ ЖБИ

47

6

45

43

41

38

35

ҰЭМ, ИДМ, АШМ

3

ДЭФ ЖБИ "Ішкі нарықтағы жабдықтаушылардың сапасы"

орын

ДЭФ ЖБИ

97

96

95

90

84

77

70

"QazIndustry" ҚИЭО" АҚ (келісім бойынша)", "Атамекен" ҰКП (келісім бойын ша)

4

"Ішкі нарықтағы жабдықтаушылардың саны" ДЭФ ЖБИ

орын

ДЭФ ЖБИ

113

112

111

107

100

90

80

"QazIndustry" ҚИЭО" АҚ (келісім бойынша)", "Атамекен" ҰКП (келісім бойын ша)

5

Жергілікті компаниялармен өндіру-өткізу байланыстарын орнату бойынша шетелдік инвесторларды сервистік қолдау туралы келісімдер

жиынтық саны

ИДМ әкімшілік деректері

-

2

5

7

9

12

15

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойын ша)

Екінші бағыт: тиімді операциялық шараларды іске асыру және инвестицияларды тартудың жаңа тәсілдерін әзірлеу

      Осы бағыт шеңберінде мынадай міндеттер шешілетін болады:

      4. Инвесторларды тарту, сүйемелдеу және қолдау бойынша институционалдық тетіктерді жетілдіру

      4-кесте. Нәтижелер көрсеткіштері

Р/с№

Нәтиже көрсеткішінің атауы

Өлш. бірлігі

Ақпарат көзі

Базалық жыл

Жоспарланған жыл

Іске асыру жылдары

Жауапты орындаушылар
 

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

1

Әлеуетті инвесторларға арналған дайын инвестициялық ұсыныстар
 

бірл.

ИДМ әкімшілік деректері

-

50

50

70

100

150

200

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)

млрд. АҚШ долл.

-

0,5

1

1,5

2,25

3,5

5

2

Шетелдік инвесторлардың қатысуымен басым секторларда мәлімделген жобалар

жиынтық саны

ИДМ әкімшілік деректері
 

-

10

16

25

33

43

53

ИДМ, ЭМ, АШМ, АКМ, ДСМ, БҒМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, "Kazakh Invest" ҰҚ" АҚ (келісім бойынша)
 

млрд. АҚШ долл.

-

0,5

1

1,2

1,5

2

2,5

      5. Инвестицияларды алдын ала белсенді тарту және ұстап қалу тәсілдерін қалыптастыру

      5-кесте. Нәтижелер көрсеткіштері

№Р/с№

Нәтиже көрсеткішінің атауы

Өлш. бірлігі

Ақпарат көзі

Базалық жыл

Жоспарланған жыл

Іске асыру жылдары

Жауапты орындаушылар
 

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

1

Өңдеуші секторға тартылған трансұлттық корпорациялар саны

жиынтық саны

ИДМ-нің әкімшілік деректері

-

7

12

17

22

28

35

ИДМ, ЭМ, АШМ, АКМ, ДСМ, БҒМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)

2

Басым секторларда "тұғырлы инвесторлармен" бірге құрылған бірлескен кәсіпорындардың саны

жиынтық саны

ИДМ-нің әкімшілік деректері

-

2

4

6

9

12

15

ИДМ, ЭМ, АШМ, АКМ, ДСМ, БҒМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)

3

Инвестициялық ахуалдың қолайсыз жағдайына байланысты Қазақстан нарығынан кеткен инвесторлар

бірлік

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ ақпараты

-

-

5

3

1

0

0

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), ИДМ, ҰЭМ, Қаржымині, ЭМ, АШМ, МСМ, АКМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

4

Жұмыс істеп жатқан шетелдік инвесторлардың Қазақстанның экономикасына қайта салған инвестициялары ның көлемі

2016 жылдың деңгейіне %

ҰБ ақпараты

100

101

103

107

110

115

120

ИДМ, ҰБ (келісім бойынша), "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)

Үшінші бағыт: жекешелендіру жоспары мен мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетіктерін шетелдік инвестицияларды тарту басымдықтарымен сәйкестендіру

      Осы бағыт шеңберінде мынадай міндет шешілетін болады:

      6. Жекешелендіру процесіне шетелдік инвесторлардың қатысуын қамтамасыз ету

№Р/с№

Нәтиже көрсеткішінің атауы

Өлш. бірлігі

Ақпарат көзі

Базалық жыл

Жоспарланған жыл

Іске асыру жылдары

Жауапты орындаушылар
 

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

1

Шетелдік инвесторларға сатылған жекешелендіру объектілерінің саны

жекешелендірілген объектілердің жалпы санынан %

"Самұрық-Қазына" ҰӘҚ" АҚ (келісім бойынша)

-

-

15

33

33

-

-

"Самұрық-Қазына" ҰӘҚ" АҚ (келісім бойынша)

      7. МЖӘ жобаларына инвестицияларды тарту.

      7-кесте. Нәтижелер көрсеткіштері

№Р/с№

Нәтиже көрсеткішінің атауы

Өлш. бірлігі

Ақпарат көзі

Базалық жыл

Жоспарланған жыл

Іске асыру жылдары

Жауапты орындаушылар
 

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

1

ТШИ-дің қатысуымен МЖӘ жобалары

бірл.

ҰЭМ деректері

-

2

3

5

15

20

30

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), ИДМ, ҰЭМ, БҒМ, ДСМ

млрд.
АҚШ долл.
 

-

0,2

0,5

0,7

1

1,5

1,8

5. Бағдарламаның негізгі бағыттары, мақсаттары мен міндеттеріне қол жеткізу жолдары, тиісті шаралар

      Бағдарламаны іске асырудың түйінді органдары – Инвесторларды тарту мәселелері жөніндегі үкіметтік кеңес (Инвестициялық штаб) (бұдан әрі – Кеңес) және Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрлігі.

      Бұл ретте Кеңестің құрамы мен функциялары кеңейтілетін болады.

      Осыған байланысты Кеңестің құрамына түйінді мемлекеттік органдардың, мемлекеттік ұйымдардың, бизнес-қоғамдастықтардың, бизнес-қауымдастықтардың өкілдерін қосу ұсынылады.

      Кеңес өзінің қызметін Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің төрағалығымен жүзеге асыруды жалғастырады, өз қызметінде Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының заңдарын және өзге де құқықтық актілерін, сондай-ақ өзінің ережесін басшылыққа алады.

      Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрлігі Кеңестің жұмыс органы болады.

      Кеңес мына бағыттар бойынша ұсыныстар әзірлеуді жүзеге асыратын болады:

      Бағдарламаны іске асырудың жалпы мониторингі мен жетістіктерді тұрақты есепке алу;

      шетелдік инвесторлардың құқықтары мен мүдделерін қорғау, инвестициялық саясатқа қатысты Қазақстан Республикасының құқықтық базасын жетілдіру;

      инвесторлардың салық, кеден, көші-қон заңнамасы саласындағы жүйелік мәселелері;

      Инвестициялық омбудсменмен өзара іс-қимыл кезіндегі инвестициялық жобалардың проблемалық мәселелері;

      халықаралық тәжірибені ескере отырып инвесторлардың мүдделерін қозғайтын құқықтық актілерді әзірлеуге шетелдік инвесторларды тарту;

      басым инвестор елдерге қатысты тиімді келіссөз жүргізу әдісін таңдау;

      өңірлерге инвестицияларды тартуға кедергі келтіретін шектеулерді алып тастау және т.б.

      Осы Бағдарламаның ажырамас бөлігі болып табылатын мониторинг пен бағалау жүйесі Бағдарламаны басқару мен нәтижелерді бақылаудың негізін қалыптастыратын болады.

Бағдарламаның негіз қалаушы қағидаттарын сақтау

      Бағдарлама инвестицияларды тарту, қолдау мен ұстап қалу бойынша жұмыстың барлық кезеңдерінде оны сәтті іске асыру үшін шешуші болып табылатын негізгі төрт қағидатқа сүйенеді.

      1. Қазақстан Республикасы Үкіметі шешімдерінің айқындығы мен негізділігі. Мемлекеттік органдар қызметінің айқындығын, әсіресе, инвесторлармен қарым-қатынас кезінде арттыру қажет. Қазақстан Республикасы Үкіметінің әрекеті эмпириялық бақылаулармен және деректермен негізделетін болады – мысалы, инвестицияларды тарту бойынша шешімдер мен әрекеттер жоғары сапалы салалық талдауға сүйенсе, реттеуші құралдарға реттеушілік әсерді мамандандырылған бағалау жүргізілетін болады.

      2. Жеке секторды тарту. Жеке сектор инвестициялар саласындағы мемлекеттік саясатты әзірлеуге және іске асыруға қатысатын болады. Ол үшін мемлекет-жеке диалогтық алаң ретінде салалық қауымдастықтардың рөлі күшейтіледі (бүкіл экономиканың және/немесе жекелеген салалардың ауқымында), сонымен бірге жекеменшік сектормен сұхбат құрудың және бірігіп шешім қабылдаудың жаңа мәдениеті енгізілетін болады. Мысалы, Қазақстан Республикасының Үкіметі ұсынылатын заңдар мен нормативтік актілер туралы ақпаратты жариялап қана қоймай, жеке сектордан қарастырылатын бастамалар бойынша сындарлы бағалауды белсенді түрде сұрататын болады. Инвестициялық ахуалды жақсарту жұмысына қажеттілігіне қарай өзге де мүдделі тараптар тартылатын болады.

      3. Нәтижеге бағдарлану. Бағдарламаны іске асыру мониторингі мен бағалау тиісті түрде қамтамасыз етілетін болады. Жүргізілетін шаралар мен реформалардың экономикалық әсерін бағалау үшін, сонымен бірге Бағдарламаны іске асыруда маңызды мәні бар мониторинг пен бағалаудың тиімді орындалуын қамтамасыз ету үшін тиімділіктің түйінді көрсеткіштерінің (бұдан әрі – ТТК) жинағын әзірлеу мен енгізу жоспарлануда. Мемлекеттік саясат, бағдарламалар мен реформалар кейін іске асырылуы кезіндегі кемшіліктерге байланысты жиі тиісті нәтиже бермейді. Реформалар бойынша өзекті бастамалармен байланысты іс-шараларды сапалы түрде іске асыруды қамтамасыз ету мақсатында инвесторлардан енгізілетін шаралардың ағымдағы жағдайы мен сапасы туралы уақтылы сигнал алуға мүмкіндік беретін кері байланыстың тиімді тетіктері әзірленетін болады. Алынған ақпарат негізінде қажеттілігіне қарай түзету әрекеттері жүргізілетін болады. Бағдарламаны іске асыру шараларының тиімділігін арттыру мақсатында қатаң және эмпириялық тұрғыдан негізделген бағалауға басты назар аударылады.

      4. Орталық мемлекеттік органдар (бұдан әрі – ОМО) мен жергілікті атқарушы органдарды (бұдан әрі – ЖАО) тиімді үйлестіру. ОМО мен ЖАО арасындағы үйлестіру мен ақпарат алмасудың жеткіліксіздігі жиі мемлекеттік реттеу саясатының тиімсіз жүзеге асырылуының себебі болып табылады. Мемлекеттік реттеу саясатының дәйексіздігі мен келіспеушілігі инвесторлар үшін инвестициялық ахуалдың болжамсыздығының негізгі қайнар көзі. Осыған байланысты Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрлігінің, "Kazakh Invest" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының
(бұдан әрі – Kazakh Invest) нақты регламенті мен жауапкершілік аймақтары анықталып, барлық ОМО және ЖАО іс-қимыл тәртібі әзірленеді және бекітілетін болады.

5.1. Бірінші бағыт: Қазақстан Республикасының инвестициялық ахуалын жақсарту

      Осы Бағдарламаның негізгі міндеті Қазақстан Республикасының экономикалық белсенділігін арттыруға және өңдеу өнеркәсібін дамытуға ықпал ететін инвестицияларды тарту және ұстап қалу үшін Қазақстан Республикасында қолайлы инвестициялық ахуал құру болып табылады.

      2050 жылға қарай Қазақстан Республикасы әлемнің дамыған 30 мемлекетінің қатарына қосылуы үшін бизнес-ортаны жақсартуға және инвестициялардан түскен экономикалық әсерді экспорт пен әртараптандыру бағытына қарай күшейтуге бағытталған ауқымды реформалар жүргізілуде. 2014 жылғы 17 қаңтардағы "Қазақстан жолы – 2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ" атты Жолдауында Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев инвестициялардың көлемін қамтамасыз ету үшін ЭЫДҰ бірқатар қағидаттары мен стандарттарын енгізу міндетін қойды.

      Тиісінше, Бағдарламаның Қазақстан Республикасының инвестициялық ахуалын жақсарту бойынша шаралары 2012 мен 2016 жылдары ЭЫДҰ инвестициялық саясаттың бірінші және екінші шолулары аясында берген ұсыныстардан тұрады.

      Тиімділікті арттыруға бағдарланған ТШИ-ден толық экономикалық әсер алу үшін Инвестициялық саясат құрылымын инвестициялардың өмірлік циклдарының барлық кезеңдерінде ТШИ-дің осы түрінің нақты талаптарына сәйкестендіру қажет. ТШИ-ді ел Үкіметі мен жекелеген шетелдік компаниялар арасындағы бір реттік мәміле ретінде емес, елдегі шетелдік инвестордың белсенділігінің әр кезеңінде түрлі мүдделі тараптар арасындағы ұзақ мерзімді өндірістік-экономикалық байланыстарды дамыту аясында қарастыру қажет. ТШИ-дің өмірлік циклы елдің жалпы инвестициялық тұжырымдамасы мен басымдықтарын айқындаудан басталады. Бұдан әрі инвестицияларды қорғаудың тиімді шаралары арқылы инвестицияларды тарту, енгізу мен орналастыру, сондай-ақ ұстап қалу кезеңдері орын алады. Инвестормен іс-әрекет жүргізудің дұрыс тәсілі болған жағдайда экономика үшін қосымша әсер беретін жергілікті өнім берушілермен және тапсырыс берушілермен тұрақты өндірістік байланысты орнатудың мүмкіндіктері пайда болады.

      6-сурет

      Инвестициялардың өмірлік циклінің құрылымы


      Дереккөзі: Дүниежүзілік банк тобы

5.1.1. Инвестицияларды тарту үшін қолайлы жағдайлар жасау


      Инвестициялық қызметті реттеудің айқындығын арттыру

      Мемлекеттің институционалды ортасын жетілдіру, инвестициялық саясаттың айқындығы мен болжамдылығын арттыру инвесторлардың сенімін нығайтудың маңызды факторлары болып табылады. Бұл бөлікте заңнаманы және оны әкімшілендіруді одан әрі жақсарту, сондай-ақ инвестициялық қоғамдастықпен өзара іс-қимыл жасау тетіктерін нығайту бойынша жұмыстар жалғасын табады.

      Сонымен қатар, мемлекеттің инвестициялық саясатын реттейтін нормативтік құқықтық базаны ағылшын тіліне ауқымды аудару ұйымдастырылады және жүзеге асырылатын болады. Сонымен бірге жүйелі және ашық негізде инвестициялық қызметті регламенттейтін нормативтік құқықтық актілер әзірлеуге жеке секторды неғұрлым кеңінен тарту қамтамасыз етіледі. Заң жобаларын, оның ішінде ағылшын тілінде жариялау ашық тыңдаулар өткізу арқылы жүзеге асырылады.

Инвестициялық қызметті ынталандырудың айқын және тиімді режимі

      Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында инвестициялық жобаны іске асырушы инвесторға кедендік баж және импортқа қосылған құн салығын салудан босату түрінде инвестициялық преференциялар, мемлекеттік заттай гранттар, салықтар бойынша преференциялар ұсынылуы мүмкін.

      Сонымен бірге ынталандырулардың жаңа топтамасын ескере отырып
2016 жылы жүргізілген талдау инвестициялық келісімшарттардың экономиканың басым секторларына инвестицияларды тартуда нақты құралға айналмағанын көрсетті. Елде инвестициялар тарту мен оларды ұстап қалуға кедергі келтіретін бірқатар реттеуші және әкімшілік кедергілер анықталды.

      Инвестициялық ахуалды жақсарту бойынша проблемалық мәселелерді жою үшін кәсіпкерлік қызмет, оның ішінде салық саласындағы заңнаманы жетілдіру бойынша мәселе қаралатын болады.

      Ұлттық және өңірлік деңгейлерде ұсынылатын барлық инвестициялық преференциялардың тізбесін тұрақты түрде жариялау арқылы инвесторларға арналған қолданыстағы преференциялар туралы ағылшын тіліндегі тиісті ақпаратқа қолжетімділік жақсартылатын болады. Бұл ресми интернет-ресурста толық және түбегейлі өзекті ақпаратты жариялаудан тұрады. Барлық инвестициялық преференцияларды ұсыну рәсімдері мен талаптары айқын және қолжетімді түрде жарияланады. Бұдан басқа, ағылшын тілінде "үлгілік инвестициялық келісімшарт" әзірленіп, орналастырылады.

      Инвестициялық преференцияларды ұсыну және іске асыру процесі ОМО мен ЖАО рөлі көрсетіле отырып жазылатын болады. Ол үшін преференциялар ұсынуға тартылған мемлекеттік органдар функцияларының қайталануын қысқарту мен жою мақсатында заңнамаға тексеру жүргізіледі.

Ел нарығына шығуды жеңілдету және шетелдік инвестицияларды орналастыру

      Ел нарығына шығу мен шетелдік инвестицияларды орналастыруды жеңілдету және қолдау, сондай-ақ Қазақстан Республикасында жоғары білікті жұмыс күшінің болуы инвестицияларды тарту үшін маңызды факторлар болып табылады.

      Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрлігі жанындағы шетелдік инвесторларға арналған "бір терезені" құру сияқты маңызды бастамалар қабылданды. Шетелдік мамандар үшін визалар мен рұқсаттарды беру тәртібін жеңілдету, Қазақстан Республикасына визасыз кіретін елдердің тізімін кеңейту, басым инвестициялық жобаларды іске асыру үшін инвестициялық келісімшарт жасасқан кәсіпорындарда жұмыс істейтін шетелдік жеке тұлғаларды жұмыс істеу үшін квоталар мен рұқсаттарды алу бойынша талаптардан босату жұмыстары жалғасуда.

      Елімізге келетін шетелдік инвестициялардың, технологиялар мен инновациялардың ағынын ұлғайту үшін кедергілер мен шектеулерді жою бойынша жұмыстар жалғасын табатын болады.

      Визалық режим және жұмыс істеуге рұқсат беру

      Визалық режимге шектеу қолайлы инвестициялық орта құру үшін қажетті еңбек ресурстарын тартуда Қазақстан Республикасының бәсекеге қабілеттілігінің төмендеуіне алып келуі мүмкін.

      Технологиялық жаңғыру мен экономиканы дамытудың міндеттерін ескере отырып құзыретті және талап етілетін адам ресурстары, бизнес өкілдері мен инвесторлар үшін визалық режимді одан әрі жеңілдету жөнінде шаралар қабылдау талап етіледі. Жалдау бойынша шектеулерді босаңсыту жөнінде шаралар қабылданып, жоғары білікті басқарушы және ғылыми-техникалық персоналды тарту мақсатында көші-қон рәсімдерін жеңілдету бойынша шаралар қабылданады.

      ТШИ үшін экономиканың нысаналы секторларындағы шетелдік азаматтар үшін жұмыс істеуге рұқсаттар беру рәсімдері мен қағидаларына кешенді бағалау жүргізу бойынша мәселе қаралатын болады. Жүргізілген бағалаудың қорытындысы бойынша визалық және көші-қон режимін жетілдіру бойынша жұмыстар жүргізіледі.

      Сонымен қатар шетелдік мамандардың корпоративішілік ауысуларына қатысты ауыртпалық талаптар жойылып, іс жүзінде өзінің кәсіби саласында жеткілікті жұмыс тәжірибесі бар техникалық мамандар үшін біліктілік талаптары (дипломдарды, сертификаттарды және т.с.с. ұсыну) жеңілдетілетін болады және осы факті аталған маманды тартушы кәсіпорынның ресми хатымен расталуы мүмкін.

      Визалық режимді жетілдіру және шетелдік азаматтарға жұмыс істеуге рұқсаттар беру бойынша қабылданған шаралар сыртқы әлеммен ынтымақтастықты жолға қою үшін елдің бизнес-қоғамдастығына қосымша мүмкіндіктер беріп, біздің азаматтарымыздың әртүрлі қызмет салаларындағы шетелдік әріптестермен байланыстарын жеңілдетеді.

      Арнайы экономикалық аймақтарды дамыту

      Дамыған және дамушы елдердің тәжірибесі арнайы экономикалық аймақтарды (бұдан әрі – АЭА) құру өңірдің инвестициялық белсенділігін ынталандырудың тиімді нысандарының бірі болып табылатынын көрсетеді.

      Бүгінгі таңда Қазақстанда өңдеу өнеркәсібі саласында 10 АЭА құрылған.

      10 АЭА инфрақұрылымына шамамен 275 млрд. теңге салынса, 5 АЭА (Оңтүстік, Бурабай, Сарыарқа, ИТП, Қорғас) инфрақұрылымы толығымен аяқталып, қалған АЭА-да инфрақұрылым дамудың әртүрлі кезеңдерінен өтуде.

      АЭА аумағында 157 жоба (оның ішінде шетелдіктердің қатысуымен 32 жоба) іске қосылып, 651 млрд. теңге инвестиция салынды, осы жылы тағы да 100 млрд. теңгеге 24 жобаны іске қосу жоспарланып отыр:

      1) "Астана – жаңа қала" АЭА (2002–2027) бағыты – аралас құрылыс;

      2) "Қорғас – Шығыс қақпасы" АЭА (2011–2036) бағыты – аралас логистика;

      3) "Оңтүстік" АЭА (2005–2030) бағыты – тоқыма;

      4) "Тараз химия паркі" АЭА (2012–2037) бағыты – химия;

      5) "Инновациялық технологиялар паркі" АЭА (2003–2028) бағыты – АКТ мен ҒЗТКЖ;

      6) "Сарыарқа" АЭА (2011–2036) бағыты – металлургия және ауыр машина жасау;

      7) "Павлодар" АЭА (2011–2036) бағыты – химия және мұнай-химия;

      8) "Бурабай" АЭА (2007–2017) бағыты – туризм;

      9) "Ақтау теңіз порты" АЭА (2003–2028) бағыты – мұнай-химия және мұнай жабдықтары, логистика;

      10) "Ұлттық индустриялық мұнай-химия технопаркі" АЭА (2007–2032) бағыты – химия және мұнай-химия.

      Қазақстан Республикасындағы АЭА-ның ерекше құқықтық режимі кедендік босаңсуларды, салықтар бойынша түрлі жеңілдіктерді, АЭА аумағындағы жер учаскелеріне жеңілдетілген түрде қол жеткізу тәртібін, сондай-ақ шетелдік жұмыс күшін тартудың жеңілдетілген тәртібін қарастырады.

      Барлық АЭА қатысушыларына мынадай преференциялар қарастырылған:

      корпоративтік табыс салығынан босату;

      жер салығынан босату;

      мүлік салығынан босату;

      өндіріс процесінде толығымен тұтынылатын АЭА аумағындағы тауарларды іске асыру кезінде қосылған құн салығынан босату.

      "Инновациялық технологиялар паркі" АЭА қатысушылары үшін әлеуметтік салықтан босату сияқты қосымша салықтық жеңілдіктер мен эксаумақтық қағидат қарастырылған.

      Соған қарамастан АЭА – дағы құқық қолдану практикасын талдау АЭА әлеуетін ашуға кедергі келтіретін бірқатар жүйелік кедергілерді анықтады.

      Бүгінгі таңда АЭА аумағындағы инвесторлар шешуді және жоюды талап ететін мынадай кедергілерге тап болуда:

      1) АЭА инфрақұрылымын дамыту айтарлықтай баяу жүзеге асырылады. Қазақстан Республикасындағы инфрақұрылым құрылысының орташа мерзімі 5 жылдан асады. Ал әлемдік практикада 2-3 жыл (БАӘ, Польша, Қытай). Инфрақұрылымды дамытудың "Нұрлы жол" мемлекеттік бағдарламасында көрсетілгендей, индустриялық инфрақұрылымның дамығандығы АЭА, индустриялық аймақтардың тиімді қызметінің қажетті шарты болып табылады;

      2) басқару органдарының (басқарушы компаниялардың) баяу толықтырылуы мен жұмыс тиімділігінің төмендігі. Қазіргі таңда барлық АЭА аумағында дайын инфрақұрылымы бар 1417 гектар қолжетімді жер учаскелері бар.

      3) күрделі әкімшілендіру себебіне байланысты АЭА жеңілдіктерін қолдануға қатысты проблемалар;

      4) АЭА-дағы салалық шектеулер. Қызметтің басым түрлерін кеңейту тәртібі күрделі және айтарлықтай ұзақ процесс (орта есеппен 6 айдан бастап 1 жылға дейін жалғасады) болып келеді;

      5) өңірлердегі жер учаскелерін ресімдеудің ұзақ мерзімді алуы. Жалпы қағидалар бойынша рұқсат беру құжаттарын алу жобаларды іске асыру мерзімдерін ұзарта түседі, ал әлемдік тәжірибеге сәйкес АЭА режимі арнайы жеңілдетілген режимді қарастыруы тиіс;

      6) "Инновациялық технологиялар паркі" АЭА ("ИТП" АЭА) үшін әлеуметтік салық бойынша жеңілдік орындалмайтын талаптарға байланысты тиімді жұмыс атқармайды;

      7) жаңа қатысушылар үшін инфрақұрылымды құру сатысында АЭА-да қолжетімділікті шектеу.

      Жоғарыда баяндалғанды ескере отырып, Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігі заңнаманы жетілдіру арқылы оларды жою бойынша жұмыстарды жүргізетін болады.

      Индустриялық аймақтарды дамыту

      Шағын және орта бизнесті тиімді түрде дамытудың, сондай-ақ өндірісті ынталандырудың тиімді құралдарының бірі индустриялық аймақтарды (бұдан әрі – ИА) құру және дамыту болып табылады.

      ИА кәсіпорындарға да, мемлекетке де инженерлік инфрақұрылымды жүргізу шығыстарын едәуір қысқартуға мүмкіндік береді.

      Бүгінгі таңда ИА-ны құру, оның жұмыс істеуінің халықаралық тәжірибесіне талдау жүргізілді, ол ИА әдетте, индустриялық және өнеркәсіптік парктерді білдіретінін көрсетті.

      Әлемдік практикада өнеркәсіптік ИА-мен қатар, логистика, туризм, сауда және IT-индустрия (технопарктер) саласындағы ИА белсенді түрде даму үстінде. Одан басқа мемлекет шығындары азайтылған жекеменшік ИА-лар табысты жұмыс істейді.

      Қазір Қазақстан Республикасының аумағында дайын инфрақұрылымы бар 20-дан астам индустриялық аймақ жұмыс істейді, олардың 4-еуі жекеменшік болып табылады. Оңтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан, Қостанай облыстары мен Алматы қаласында 9 ИА құрылысы жүргізілуде. Тағы 13 аймақ жобалау кезеңінде.

      Жалпы республикалық бюджеттен ИА құру үшін 53,1 млрд. теңге бөлінді. ИА аумағында инвестицияларының көлемі шамамен 100 млрд. теңге болатын 113 өндіріс іске қосылды. Шашамен 7 мыңға жуық тұрақты жұмыс орындары құрылды.

      Салынып жатқан және жоспарланғандарды ескере отырып ИА-ның жоғары әлеуетін атап өту қажет. Болашақта шамамен 20 мың жаңа жұмыс орнын құру үшін өз жобаларын орналастыруға дайын шамамен 218 инвестор бар.

      Отандық ИА одан әрі дамуына кедергі келтіретін проблемалық мәселелерді анықтау бойынша өңірлерге барып олардың қызметіне талдау жүргізілді (Оңтүстік Қазақстан, Алматы, Қызылорда, Атырау, Ақтөбе облыстары), оның ішінде:

      1) АИ үшін бөлінген жер учаскесін алып қою және бөлу шарттары заңнамалық деңгейде реттелмейді;

      2) АИ қатысушылары мен сервистік компаниялардың АИ инфрақұрылымына қызмет көрсететін, осындай инвестор компанияларға деген, оның ішінде коммуналдық қызметтерге тарифтерді қалыптастыру кезіндегі тәуекелдікті азайтатын өзара іс-қимыл тетіктері.

      Халықаралық тәжірибе мен Қазақстан Республикасының тәжірибесін ескере отырып жүргізілген талдау негізінде, сондай-ақ ИА құру мен дамытудың жүйелі проблемаларын шешу мақсатында "Арнайы экономикалық және индустриялық аймақтар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы әзірленді.

      Заң жобасында:

      1) ИА құру мен олардың жұмыс істеуі жөніндегі мемлекеттік саясат мәселелері бойынша бірыңғай уәкілетті мемлекеттік орган ретінде Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрлігін анықтау. Қазіргі таңда Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің функцияларына индустрияландыру және инвестицияларды тарту бағдарламасын іске асыру кіреді;

      2) ЖАО-ның, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен анықталатын, Бірыңғай үйлестіру орталығының іске асыру функцияларын айқындау, ол АИ-ны талдайды, мониторинг жүргізеді, жоспарлайды және жобаларға сараптама жүргізетін болады;

      3) мемлекеттік және жекеменшік ИА инфрақұрылымын салуды қаржыландырудың тиімді тетігін құру;

      4) жер учаскелерін беру, алып қою және қайтарудың жеңілдетілген тетігін белгілеу (АЭА бойынша алдағы қателіктерге жол бермеу үшін ұтымды пайдаланылмаған жер учаскелерін алып қою мәселесін қарау ұсынылады);

      5) жер учаскелерін басқару, таңдау және бөлу, олардың құжаттамасын ресімдеу мен беру және инфрақұрылымды басқару бөлігіндегі ИА басқарушы компанияларының функцияларын айқындау;

      6) жекеменшік ИА құру мен олардың жұмыс істеуі бойынша мәселелерді заңнамалық деңгейде регламенттеу көзделген.

      Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, сондай-ақ жаңа индустрияландыру кезеңіне өтудің маңызды екендігін назарға ала отырып, практикада жіберілген барлық "қателіктер мен олқылықтарды" ескерген жөн. Бұл ИА-ның тиімділігін арттыруға және елді индустриялық-инновациялық дамыту, шағын және орта бизнесті дамыту, инвестицияларды тарту және ИИДМБ-да көрсетілген халықты жұмыспен қамту деңгейін арттыру бойынша белгіленген бірқатар міндеттерге қол жеткізуге мүмкіндік береді.

5.1.2. Инвесторлар құқығын қорғау деңгейін арттыру

      Инвестицияларды қорғау инвестицияларды ұлғайту және ұстап қалу бойынша жұмыстың негізгі аспектісі болып табылады. Атап айтқанда, инвесторлардың құқығын қорғаудың негізгі кепілдіктерін тиісінше орындау басымдық болып саналады. Бұл экспроприациядан қорғауды, инвесторлармен іс-әрекет кезіндегі әділеттілік пен тең құқықтық қағидаттарының орындалуын қамтамасыз етуді, неғұрлым қолайлы жағдай туғызуды, валютаны/капиталды еркін айырбастау және аудару кепілдіктерін және дауларды шешу тетіктеріне қол жеткізуді қамтиды.

      Инвестицияларды ұстап қалу үшін инвесторлардың сауалдарына тиімді және жедел ден қою тетігі

      Инвесторлардың құқықтарын қорғау жөніндегі міндеттемелердің орындалмауының салдары ретінде инвесторлардың сенімін одан әрі арттыру және инвесторлар мен мемлекет арасындағы даулардың туындау тәуекелін азайту үшін мынадай шаралар қабылданатын болады.

      Туындаған проблемаларды, оның ішінде халықаралық инвестициялық келісімдер (бұдан әрі – ХИК) ережелерінің бұзылуымен байланысты туындаған проблемаларды сот талқылауына жіберілгенге дейін шешудің тиімді тетігі әзірленді.

      Келіспеушіліктер туындаған сәтте оларды шешуге мүмкіндік беретін инвесторлармен кері байланыс орнату құралы әзірленетін болады. Бұдан басқа дауларды шешу инвестордың инвестициялық омбудсменге және/немесе Жоғары кеңеске жүгіну арқылы Kazakh Invest-пен өзара іс-қимыл жасауы деңгейінде шешілуі мүмкін.

      Kazakh Invest инвесторлардың шағымдарын жүйелі түрде анықтайтын, олардың пайда болу көздерін бағалайтын, сондай-ақ тәуекел аймағына түскен инвестициялардың санын, шағымдарға байланысты инвесторлардың шығындарын айқындауға мүмкіндік беретін инвесторлардың проблемаларын қадағалайтын құрал әзірлейтін болады. Сонымен бірге инвесторлармен өзара іс-қимыл жасау жөніндегі электрондық жүйеге инвестициялық жобаларды есепке алу, аталған жобалардың жай-күйін, даму мәртебесін және иелерін есепке алу жүйесі кіреді. Есепке алу жазбалары жеке инвестициялық жобаларды жабудан болатын тәуекелдер мен ықтимал шығындарды бағалауға мүмкіндік береді.

      Үздік халықаралық практиканы ескере отырып, Қазақстан Республикасы Үкіметінің ең жоғары деңгейінде тиісті техникалық және құқық қолдану әлеуетімен бекітілген инвесторлардың шағымдарын басқару тетігі мен проблемаларды тиімді шешу әдістері енгізілетін болады. Сонымен бірге шағымдарды шешуге қатысатын басқа да ОМО мен ЖАО үйлестіру тетігі әзірленіп, енгізілетін болады.

      Инвестицияларды енгізу және орналастырудан (инвесторды тіркеу) басталып, инвестициялардың бүкіл өту кезеңінде қайталанатын инвестицияларды (қайта инвестицияларды) орналастыру кезеңіне дейін осы тетіктің қолданылатындығы туралы инвесторлардың хабардар болуын арттыратын іс-шаралар іске асырылады.

      Аталған бастамаларды іске асыру үшін бірқатар заңнамалық және нормативтік құқықтық актілерді өзгерту талап етіледі.

      Ұлттық заңнаманың халықаралық инвестициялық құқықтармен келісімділігі

      Мемлекеттік органдардың барлық деңгейлерінде Қазақстан Республикасының халықаралық міндеттемелерін орындауды қамтамасыз ету бойынша жұмыстар жүргізілетін болады.

      Бұдан басқа осы мақсатпен мемлекеттік органдар қызметкерлерінің біліктілігі мен құзыреттілігін арттыру бойынша бағдарламалар ұйымдастырылатын болады.

      ХИК пен инвестицияларды көтермелеу мен өзара қорғау туралы халықаралық келісімдерді жасасудың жаңа регламенті арасындағы келісімділік

      Қазіргі уақытта мемлекеттік органдардың, сондай-ақ келіссөздер мен ХИК жасасуға қатысатын түрлі мемлекеттік органдар арасында өзара іс-қимыл желісі бойынша үйлестіру тетігін енгізу талап етіледі. Мұндай тетіктің болмауы Қазақстан Республикасының халықаралық міндеттемелерін дұрыс түсінбеу мен ашықтықтың болмауына алып келуі мүмкін.

      Инвестицияларды көтермелеу және өзара қорғау туралы халықаралық келісімдерді жасасудың ерекшеліктері мен өлшемшарттарын анықтайтын "Инвестицияларды көтермелеу мен өзара қорғау туралы халықаралық келісімдерді жасасудың жалпы тәсілдерін" әзірлеу ұсынылуда.

      Бұл ретте жалпы әдістерде Қазақстан Республикасы ХИК-інің негізгі ережелері, атап айтқанда:

      ХИК-ті жасасу мақсаттары;

      ХИК-ті қолдану саласы;

      инвестицияларды және инвесторлардың қызметін жүзеге асыру шарттары;

      инвестордың инвестицияларын қорғауды қарастыру;

      ХИК тараптары арасындағы дауларды шешу тәртібі;

      жалпы ерекшеліктер;

      өзге де міндеттемелер мен басқа да ережелер қайта қаралатын болады.

      ХИК-ті жасасу кезеңінде кешенді талдау жүргізу ТШИ-ді тартудың орынды екендігін қарастыруға және ықтимал тәуекелдерді жою үшін қажетті шараларды қабылдауға мүмкіндік береді.

      Сонымен қатар Кеңес жанында қызмет ететін келіссөз жүргізу тобының тұрақты құрамын бекіту қарастырылуда.

      Тиімді мемлекеттік инвестициялық саясат әзірлеу мақсатында ХИК нысанындағы халықаралық міндеттемелер, преференциялық сауда келісімдері, қосарланған салық салуды болдырмау туралы келісімдер (бұдан әрі – ҚСК), Дүниежүзілік сауда ұйымының (бұдан әрі – ДСҰ) келісімдері мен ішкі заңнама арасындағы өзара байланысты талдамалық сүйемелдеу және тиімді пайдалану бойынша мемлекеттік орган қызметкерлерінің кәсіби құзыретін арттыру бойынша шаралар қабылданатын болады.

Дауларды шешу тетігін жетілдіру

      Даулар туындаған жағдайда, рәсімдердің айқындығы, сот шешімдері мен дауларды реттеу тетіктерінің бір-біріне қайшы келмеуі жалпы әрекет ететін және жаңа инвесторлар үшін болжамдылықтың жоғары деңгейін қамтамасыз етеді.

      Қазіргі уақытқа дейін сот жүйесінде бірқатар заңды және институционалдық реформалар іске асырылды. Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексі кәсіпорындарға қазақстандық соттың көмегіне жүгіну құқығын беріп, төрелік сот пен медиацияны қоса алғанда, дауларды шешудегі баламалы тетіктердің кең ауқымын қарастырады.

      Сондай-ақ 2016 жылдан бастап арнайы инвестициялық сот ісін жүргізу құрылып, жұмыс істейді. Жоғарғы Сотта инвестициялық дауларды шешу үшін Астана қаласының сотында мамандандырылған сот алқасы – мамандандырылған сот құрамы құрылды. Бұдан басқа АХҚО алаңында ағылшын құқығы базасында дербес сот жүйесі бар инвестициялық дауларды шешудің арнайы тәртібін құру қарастырылған. Аталған шешімдер инвесторлар үшін Қазақстан Республикасының тартымдылығын күшейту жолындағы маңызды қадамдар болып табылады.

      Сот, сондай-ақ дауларды реттеудің соттан тыс жүйелерін жетілдіру бойынша жұмыстар жалғасын табады.

      Реформалау бойынша күш инвесторлардың инвестициялық қызметімен байланысты инвестициялық және өзге де даулар бойынша сот практикасын жетілдіруге, атап айтқанда:

      1) инвестициялық даулар бойынша бірегей тәжірибені белгілеу бойынша шараларды қабылдауға;

      2) мамандандырылған экономикалық және инвестициялық мәселелер бойынша судьяларды қосымша оқыту арқылы кәсіпкерлік қызметпен байланысты мәселелер бойынша судьялардың біліктілігін арттыруға бағытталатын болады.

Инвесторлар үшін салықтық әкімшілендірудің айқындылығы мен болжамдығын арттыру

      Қазақстанның салық режимі инвестициялық шешімдерге әсер ететін саясаттың негізгі құралдарының бірі болып табылады, осыған байланысты Қазақстан Республикасы Үкіметі өзгелерден бөлек негізгі сауда және инвестициялық әріптестермен 52 ҚСК жасасқан болатын. Мұндай келісімдер инвестицияларды тарту және ұстап қалу процесінде елеулі рөл атқарады.

      Салық заңнамасындағы көптеген өзгерістер елдің инвестициялық тартымдылығына оң әсер етуі тиіс. Сонымен қатар, инвесторлар үшін қағидалардың айқындығы мен болжамдығын арттыру мақсатында одан әрі жақсарту талап етіледі.

      Бірінші кезектегі іс-әрекеттер ретінде инвесторлар атап көрсеткен салық заңнамасының айқындылығы мен болжамдығына қатысты мәселелер шешілетін болады.

      Ағылшын тіліндегі ҚСК-нің нұсқалары қолжетімді болады. Қазіргі уақытта тек қазақ немесе орыс тіліндегі кейбір келісімдер ғана қолжетімді және оларға рұқсат алу өте қиын.

      Орталық және өңірлік салық органдарының арасында салық заңнамасын бірегей қолданудың болмауы түйінді проблема болып табылады. Бұдан басқа, салық мәселелерімен байланысты шешімдерді қабылдауда салық саясатын қолдану мен шешім қабылдауға бақылауды күшейтуді болжау мүмкін емес. Аталған проблемалардың болуы ішкі, сондай-ақ халықаралық салық салуға, кәсіпорындардың кірісіне және ел мен одан тыс аумақтардағы капитал қозғалысына әсер етеді.

      Осыған байланысты, шетелдік инвесторлармен консультация өткізу қорытындысы бойынша мемлекеттік лауазымды тұлғалар заңнаманы қолданудағы бірыңғай тәсілдер жөніндегі бірқатар шаралар әзірлеп, іске асырады.

      Қазақстан Республикасының Үкіметі салық төлеушілер мен салық органдары арасында салық қағидаларының сақталуын жеңілдету мен қажетсіз дауды болдырмау мақсатында нақты және дәйекті түрде анықталып, түсіндірілетін тиімді салық қағидаларын әзірлеуде маңызды рөл атқаратын болады. Бұдан басқа салықтық әкімшілендіру жақсартылып, олардың мәнін субъективті түрде түсіндіруге мүмкіндік беретін артық қағидалар мен күрделі өлшемшарттар жойылады. Олар инвесторлардың салық ортасын жақсы түсінуіне мүмкіндік беретін және тең талаптардың болмауымен байланысты олардың алаңдаушылығын төмендетуге мүмкіндік беретін жүйемен алмастырылады.

5.1.3. Шетелдік инвесторлар мен жергілікті компаниялар арасындағы сауда логистикасын жақсарту мен өндіру-өткізу байланыстарын дамыту

      Сауда логистикасын жақсарту "Белдеу және жол" атты Қытайдың жаңа бастамасы, Еуразиялық экономикалық одақ, Орталық Азия өңірлік экономикалық ынтымақтастығы (бұдан әрі – ОАӨЭЫ) және ДСҰ-ға кіру арқылы өңірлік экономикалық ықпалдасуды күшейту өңірлік және дүниежүзілік ауқымда Қазақстан Республикасының табысты экономикалық ықпалдасуы, сондай-ақ елдің Азия, Еуропа және Таяу Шығыс арасында негізгі сауда және транзит дәлізі ретінде орнығуы үшін жаңа мүмкіндіктерді ашады.

      Инвесторларға сауда шығынын азайтып, кедендік рәсімдерге жұмсалатын уақытты қысқарту қажет болғандықтан, шекарадан өтудегі әкімшілік рәсімдерді жетілдіру және оңайлату Қазақстан Республикасы үшін инвесторларды тартуда тиімділікті арттыруға бағытталған маңызды шара болып табылады.

      Қазақстан Республикасының Үкіметі халықаралық сауда саласында бірқатар реформалар тізбегін жүргізеді. ДСҰ бойынша міндеттемелердің шеңберінде Қазақстан тауарлардың кедендік шығарылымын жеңілдету мен жылдамдату және тауар шығындарын азайту мақсатында сауда рәсімдерін оңайлату бойынша жұмыстар жүргізуде. ДСҰ-ның сауда рәсімдерін оңайлату бойынша келісімді Қазақстан Республикасы 2015 жылғы қазанда ратификациялады, ол 2017 жылғы ақпанда күшіне енді.

      Тиімділікті арттыру және елімізді өңірлік транзит, бизнес және логистика орталығына айналдыруға үшін бағытталған инвестицияларды тарту және ұстап қалу міндеттерін шешу үшін мынадай негізгі үш салада шаралар қабылданатын болады:

      1) халықаралық сауда шарттары сыртқы экономикалық қызметтің қатысушыларына сараланған тәсілді қолдану мен кедендік рәсімдерді жеделдету, айқындылығын арттыру, тәуекелдерді басқару жүйесін қолдану тиімділігін арттыру, транзит еркіндігін жақсарту және Еуразиялық экономикалық одақ деңгейінде кедендік рәсімдерді одан әрі үйлестіру арқылы жақсартылатын болады;

      2) шығыстарды қысқарту және Қазақстанның өңірлерін өңірлік және халықаралық нарықтармен біріктіру мақсатында логистикалық сектордың бәсекеге қабілеттілігін арттыруға көңіл бөле отырып, сауда-логистикалық инфрақұрылымға жаңғырту жүргізілетін болады. Инвесторлар бағдар алатын халықаралық көрсеткіштердің мысалдары: Дүниежүзілік банк логистикасының тиімділік индексі, Дүниежүзілік банк кәсіпорындарының зерттеуі немесе көлік инфрақұрылымының сапасы бойынша 2015 – 2016 жылдардағы Дүниежүзілік экономикалық форумның жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексі;

      3) интермодальды инфрақұрылымды және логистикалық орталықтарды құру, логистикаға қатысты заманауи тәсілдерді енгізуге ынталандыру және озық халықаралық практиканы енгізу, мультимодальды тасымал саласын дамыту және АКТ мен деректерді электрондық алмасу жүйелерін барынша кең ауқымда пайдалануды ілгерілету бойынша шаралар қабылданатын болады.

      Ұлттық экономика үшін өндірістік байланыстар мен қайта құйылу әсерін (спилловер-әсерлер) дамыту

      ТШИ тарту және ұстап қалу бойынша Қазақстан Республикасы Үкіметінің міндеті осындай инвестициялармен байланысты аса жоғары деңгейдегі оң экономикалық пайдаға қол жеткізу болып табылады. ТШИ және жергілікті компаниялар арасындағы өндіру-өткізу байланыстарын кеңейту мен тереңдету жергілікті компаниялар арасында жаңа технологиялардың, инновациялардың және озық практикалардың маңызды тетігі болып табылады, сондай-ақ ұзақ мерзімді тұрақты экономикалық дамуға ықпал етеді.

      Қазақстан Республикасында жаңа инвесторлар мен елде ұзақ уақыт болуды көздеген инвесторлар үшін тартымдылықты арттыру үшін жергілікті өнім берушілердің сапалы, әлемдік стандарттарға сәйкес келетін бірыңғай базасын құру қажет.

      Әдетте, шетелдік инвесторлар мен жергілікті компаниялар арасындағы өндіру-өткізу байланыстары инвесторлардың келуімен бірден пайда болмайды. Өзара тиімді ынтымақтастықтың пайда болуы мен дамуына инвестор, жергілікті бизнес-қоғамдастық және қабылдаушы елдің Үкіметі бетпе-бет келетін көптеген шектеулер мен нарықтың жетілмеуі әсер етеді. Осы факторлардың барлығы өңірлер, өнеркәсіп салалары және құн жасау тізбектерінің бөлінісінде өндіру-өткізу байланыстарының экономикалық әлеуетін қалыптастырады.

      Осыған орай үздік халықаралық практика негізінде шетелдік инвесторлар мен жергілікті компаниялар арасында осындай өндіру-өткізу байланыстарын дамыту бойынша бағдарлама әзірленіп, іске асырылатын болады. Енгізілетін тәсілдер осы Бағдарлама аясында айқындалған нарық заңдарына бағынып, басым секторлардағы экономикалық және технологиялық мүмкіндіктерге бағдарланатын болады.

      Өндіру-өткізу байланыстарына әсер ететін жергілікті қамтуға қойылатын талаптар

      Осы Бағдарламада көрсетілген жоғарғы экспорттық әлеуеті бар, ДСҰ басым секторларының талаптарына сәйкес келетін жергілікті өнім берушілерді қорғаудың қолданыстағы тетіктерінің әзірленуіне қарай Қазақстан Республикасы аумағындағы тауарларды, көрсетілетін қызметтерді, персоналды жеткізушілерді немесе қаржыландыру көздерін іріктеуге қатысты кез келген нысаналы көрсеткіштерді немесе ең төменгі шекті деңгейін қоса алғанда, жергілікті қамту бойынша міндетті талаптардың болмауы саясатына қолдау көрсету қамтамасыз етілетін болады. Тиімділікті арттыруға бағытталған инвестициялар олардың бәсекеге қабілеттілігін төмендетуге ықпал ететін қосымша реттеушілік талаптарға өте сезімтал болып келеді. Сондықтан халықаралық сауда және инвестициялық келісімдер аясында Қазақстан Республикасының қолданыстағы міндеттемелеріне реттеушілік тәжірибенің сәйкестігін қамтамасыз ету қажет.

      Шет тілін, ең алдымен ағылшын тілін білу саласында жұмыскерлердің біліктілігін арттыру үшін жағдай жасау мен ынталандыру басымдыққа айналады. Тиімділікті көздейтін инвесторлардың жаһандық нарықтарына бағдарлануын ескере отырып жергілікті нарықты ағылшын тілін білетін білікті жұмысшы персоналмен қамтамасыз ету стратегиялық мақсатқа айналуы тиіс.

      Сонымен бірге ТШИ үшін басым секторларда өнім берушілерді дамыту бағдарламасын әзірлеу мен енгізу ТШИ-дің жергілікті өнім берушілермен өндіру-өткізу байланыстарын дамытуға жәрдем ететін болады. Өнім берушілерді дамыту бағдарламасы өндіру-өткізу байланыстарын дамытудың негізі мемлекеттік саясатты болады.

      Өнім берушілердің деректер базасы әріптестерді іздеу бойынша қызметтерді ұсынудың, сондай-ақ қолайлы әрі экономикалық тұрғыдан ұтымды шарттарды іздеу шығындарын азайтудың маңызды құралына айналады.

      ТШИ үшін нысаналы секторларда өндірісті жаңғыртуға ішкі инвестицияларды ынталандыру шараларды әзірлеу, басқарудың жаңа модельдерін енгізу және кадрлардың біліктілігін арттыру, халықаралық стандарттар мен сертификаттарды сақтау тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді қазақстандық өндірушілердің халықаралық деңгейге шығу процесін жеделдетуге мүмкіндік береді. Жергілікті өнім берушілерден тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алуға шетел инвесторларының ынталы болуы мен осы өнім берушілерді, оның ішінде жергілікті компанияларды оқыту және құзыреттерін арттыру арқылы дамыту міндетті шарттардың бірі болып табылады.

      Кездесетін заңды немесе әкімшілік кедергілерді жою және мақсатты қолдауды ұсыну арқылы нарыққа шығу тәсілдерін қоса алғанда, нарыққа шығуды жеңілдету және тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің халықаралық нарығындағы бәсекеге қабілетті өнім берушілердің инвестицияларын жүзеге асыратын шаралар қабылданатын болады.

      Барлық қабылданып жатқан шараларда есеп беру, кемсітпеу, ашықтық және тиімділік саласындағы үздік халықаралық тәжірибе қағидаттары қолданылатын болады. Қолдау неғұрлым бәсекеге қабілетті жергілікті компанияларға бағытталып, компаниялардың көлеміне немесе белгілі бір елге тиесілілігіне тәуелді болмайды. Шетелдік инвесторлар бағдарламаларды әзірлеу мен іске асыруда консультациялық көмек бере отырып, сондай-ақ өндірілетін өнімге қажетті нарықтық сұранысты қамтамасыз ету арқылы өндіру-өткізу тізбектерін құру мен оларды дамыту жөніндегі іс-шараларды өткізуде негізгі мүдделі тараптар болады.

      Kazakh Invest инвесторлар үшін инвестициядан кейінгі қызмет көрсету мен бизнес әріптестерін іздеу функциясын орындай отырып, жергілікті компаниялар мен шетелдік инвесторлар арасындағы өндіру-өткізу байланыстарын дамытуда маңызды рөл атқаратын болады. Осындай шаралардың мысалдары, В2В байланыстарын орнату, трансұлттық корпорациялар (бұдан әрі – ТҰК) мен жергілікті өнім берушілердің деректер базасын әзірлеу, өнім берушілерді дамыту бағдарламасын бірлесіп іске асыру, сондай-ақ өзге де үкіметтік мекемелермен жиі ынтымақтастықта неғұрлым ауқымды реформаларды өткізу бойынша іс-шараларды қамтиды.

      Қабылданып жатқан шаралар жетекші шетелдік инвесторлармен қарым-қатынастарды жолға қою есебінен жаһандық және өңірлік өндіру-өткізу тізбектеріне қазақстандық өндірушілер мен экспорттаушыларды неғұрлым тұрақты және ұзақ мерзімді қосуды қамтамасыз ету үшін 2015 – 2019 жылдарға арналған ИИДМБ-ге (индустриялық және кластерлік даму бағытында) және әзірленіп жатқан экспорттық стратегияға сәйкес келетін болады.

5.2. Екінші бағыт: тиімді операциялық шараларды іске асыру және инвестицияларды тартудың жаңа тәсілдерін әзірлеу

      Ағымдағы инвестицияларды ұстап қалу және кеңейту арқылы тиімділікке бағдарланған жаңа инвестицияларды тарту үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі инвестицияларды тарту бойынша қабылдайтын шаралардың тиімділігі мен нәтижелілігін арттыруды жалғастырады.

      Тиімділікке бағытталған инвесторлар үшін негізгі басымдылық әлемдік нарықта өндірілетін өнімдер бағасының бәсекеге қабілеттілігі болып табылады. Осыған орай олар экспорт кезіндегі өнімнің ең төменгі түпкілікті құнын қамтамасыз ететін инвестициялар үшін өндірістік алаңдарды таңдайды. Осы бағаны қалыптастырудағы маңызды факторлар инвестициялық ахуалдың сапасы мен сауда операцияларын жүргізудің жеңілдігі болып табылады, ал ресурсқа және нарыққа бағытталған инвесторлар үшін оң инвестициялық шешімді қабылдау кезінде жалпы елеулі ресурстық базаның болуы немесе өндірілген өнімді өткізу үшін ішкі нарыққа қол жеткізуді қамтамасыз ету жеткілікті.

      Елдер арасында инвестициялар үшін жаһандық бәсекелестіктің күшеюін ескере отырып, Қазақстан Республикасы осындай инвесторларды табысты тарту тәсілдерінде белсенді әрекет етуі қажет.

      Тиімділікті арттыруға бағытталған инвестицияларды тарту жалпы елдің инвестициялық ахуалын жақсарту аясында да, инвестицияларды тарту жүйесінің операциялық процестеріндегі нақты өзгерістер аясында да реформалар жүргізу қажет.

      Осы процестің маңызды бағыттары ең алдымен экспортқа бағытталған инвестициялар үшін қазақстандық экономиканың бәсекелік артықшылықтары туралы ақпаратты анықтау және әлемдік инвестициялық қоғамдастыққа ұсыну болып табылады.

      Жаңа инвестицияларды тартудан басқа Қазақстан Республикасының инвестицияларды тарту жүйесі ағымдағы инвесторларды ұстап қалуға және олардың инвестициялық қызметінің қосымша әсерін кеңейтуге бағытталуы тиіс.

5.2.1. Инвесторларды тарту, сүйемелдеу және қолдау бойынша институционалдық тетіктерді жетілдіру

      Инвестиция тарту бойынша ұлттық операторды дамыту

      Инвестицияларды тарту бойынша алға қойылған мақсаттарға қол жеткізу үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі шетелдік өкілдер мен өңірлік филиалдар желісі бар, инвестицияларды тарту бойынша ұлттық оператордың ауқымды өкілеттігі берілген "Kazakh Invest" инвестициялар жөніндегі мамандандырылған ұлттық компаниясын құрды. "Kazakh Invest" қызметін бақылауды Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі басқаратын Директорлар кеңесі жүзеге асыратын болады.

      "Kazakh Invest" қызметі инвестициялық жобаларға қолдау көрсетуге, қабылдаушы елде бастапқы келіссөздер жүргізуден бастап барлық кезеңдерінде мемлекеттік қызмет көрсетуге және жобаларды іске асырғанға және одан әрі қызмет көрсетуге дейін инвестициялық шешімдер қабылдау үшін инвесторға қажетті барлық ақпаратты ұсынуға бағытталған.

      Осы тұрғыдан "Kazakh Invest" мынадай функцияларды атқаратын болады:

      1) инвестициялық жобалардың перспективалары мен оларды іске асыру шарттарын талқылаған кезде Қазақстан Республикасы Үкіметінің мүддесін білдіретін бірыңғай келіссөз жүргізуші;

      2) мемлекеттік көрсетілетін қызметтер жүйесіне қол жеткізудің бірыңғай арнасы, ол инвесторларға инвестициялық преференциялар нысанында мемлекеттік қолдау көрсетуді және инвестициялық жобаларды одан әрі іске асыру үшін қажетті түрлі рұқсаттар мен келісулерді беруді қамтиды.

      Бұл ретте жауапты мемлекеттік органдар мемлекеттік қызметтер көрсету немесе бас тарту себептерін көрсету бойынша шешімдер қабылдайтын болады. "Kazakh Invest" бір терезе қағидаты бойынша инвестор үшін Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарының өкілдерімен өзара іс-қимыл жасау қажеттілігін болдырмау немесе барынша азайту функцияларын жүзеге асыратын болады, мысалы, қажетті құжаттарды жинау, кездесулерде инвестордың мүддесін білдіру, рұқсат беру құжаттарын беру және т.с.с.

      ТШИ тарту бойынша әлемдік практикаға сәйкес қызметті жүзеге асыру үшін "Kazakh Invest" мынадай қағидаттарды басшылыққа алады:

      нақты белгіленген мандат пен басқару құрылымы, ынталы және жақсы оқытылған персонал;

      Директорлар кеңесінің мүшелері жекеменшік сектордан да, мемлекеттік сектордан да құралады (Кеңес "Kazakh Invest" қызметіне операциялық қадағалауды ғана қамтамасыз етіп қоймай, сонымен қатар инвесторларға қызмет көрсетуде, сондай-ақ әлемдік инвестициялық қоғамдастықты инвестициялық ахуалдың жақсаруы туралы хабардар етуге де қолдау көрсетуге тиіс);

      ішкі процестер инвесторлардың бизнестегі қажеттіліктеріне сәйкес қалыптасқан;

      өз қызметін басқаруда "Kazakh Invest" Кеңес бекіткен инвестицияларды ілгерілету жөніндегі орта мерзімді жоспарды, сондай-ақ нәтижеге бағдарланған бірқатар нақты және қадағаланатын ТТК бар жыл сайынғы жедел жоспарларды қолданады;

      әлемдік стандарттарға сәйкес келетін сервистік қызметтер көрсету арқылы клиенттермен тұрақты өзара қарым-қатынас орнату;

      қызметкерлер салаларды/нарықты өте жақсы біледі және инвестицияларды ілгерілету бойынша міндеттерді айқын түсінеді;

      "Kazakh Invest" Қазақстан Республикасында бизнесті жүргізу шарттары туралы барлық қажетті ақпаратты қамтыған тартымды веб-сайты бар;

      "бір терезе" қағидаты бойынша түрлі мемлекеттік мекемелерге қол жеткізуге мүмкіндік беретін инвесторларға қызмет көрсетуге арналған жобаларды басқару жүйесі бар.

      "IRM" клиенттермен өзара қарым-қатынастарды басқару жүйесі

      Инвесторлар, инвестициялық жобалар, өндірістік алаңдар мен әлеуетті инвесторлардың ақпараттық сұрау салулары туралы толық, нақты және өзекті ақпаратты қамтитын инвесторлар мен кәсіпкерлерге арналған бірыңғай ақпараттық инвестициялық алаң – "IRM" (бұдан әрі – IRM) клиенттермен өзара қарым-қатынасты басқару жүйесі әзірленіп, іске қосылады, сонымен қатар "Kazakh Invest" базасында "бір терезе" қағидаты автоматтандырылады

      Анықтамалық материалдар ұсыну, инвестициялық жобалардың іске асырылу мониторингін қамтамасыз ету, ресми тұлғалардың уағдаластықтарын кейіннен орындау (follow-up) және іске асыру сәті басталғанға дейін қандай да болмасын жобаларды сапалы және толыққанды пысықталмай қалуын мүлдем болғызбау түпкілікті нәтиже болып табылады. Сонымен қатар біздің жүйедегі проблемалы учаскелерді көрсете отырып, оларды тиімді жоюға мүмкіндік беретін инвесторларға мемлекеттік қызметтерді ұсынудағы кедергілердің себептерін мониторгтеудің құралы болады.

      Инвесторлармен жұмысқа жауапты барлық тараптар үшін онлайн-режимде әрбір инвестициялық жобаның іске асырылу барысы туралы өзекті ақпараты бар арнайы виртуалды кабинеттер құрылатын болады.

      Инвесторлар сеніміне сауалнама жүргізу

      Инвестициялық жобаларды іске асыру кезінде проблемалық мәселелерге ықпал ететін жүйелік алғышарттарды анықтау мақсатында Қазақстан Республикасындағы инвесторлық қоғамдастықтың сеніміне және бизнестегі қажеттіліктеріне тұрақты негізде сауалнама жүргізілетін болады. Өрісті зерттеулер мен инвесторлардың сеніміне сауалнама жүргізу, инвесторларды қадағалау жүйесі қажеттіліктерді анықтаудың құралдары болып табылады.

      Қазақстан Республикасындағы инвестициялық қоғамдастықтың проблемалары туралы шынайы ақпарат алу үшін Инвестициялық омбудсмен, әкімдіктер жанындағы инвесторларға қызмет көрсету орталықтары (бұдан әрі – ИҚКО), Шетелдік инвесторлар кеңесі және Инвестициялық саясат жөніндегі кеңес, Қазақстан Республикасындағы шетелдік мекемелер мен шет елдердің қауымдастықтары сияқты Қазақстан Республикасындағы инвесторлардың ағымдағы проблемалары туралы ақпаратқа ие институттармен ынтымақтастық жолға қойылатын болады.

      Инвесторлармен өзара іс-қимыл жасаудың барлық құрамдастары (инвесторлардың сеніміне сауалнама жүргізудің кіші жүйесі, жобалардың іске асырылуының мониторингі, инвесторлардың қызметін ақпараттық қамтамасыз ету және т.б.) инвесторлармен өзара іс-қимыл жасаудың бірыңғай электрондық жүйесіне біріктірілетін болады.

      Проблемалы учаскелер мен инвесторлардың қажеттіліктерін түсінуді бағалау нәтижелері базасында Кеңестің қарауына инвестициялар саласындағы заңнаманы жетілдіру жөніндегі ұсыныстар жүйелі түрде шығарылатын болады.

5.2.2. Қазақстанға инвестицияларды тарту жүйесін дамыту

      Қазіргі уақытта инвестицияларды басқарудың аралас моделін енгізу жүргізілуде, мұнда бұл саладағы үйлестіруші органның рөлі Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрлігіне, ал ТШИ-дің практикалық мәселелерін шешу өкілеттіктері "Kazakh Invest"-ке беріледі.

      Сонымен бірге өзге министрліктер мен ведомстволар Қазақстан Республикасына инвестициялар тарту процесіне белсенді түрде қатысуда. Жалпы Қазақстан Республикасына инвестицияларды тарту жүйесін 3 деңгейге бөлуге болады:

      1. Сыртқы деңгейде Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі, Қазақстанның шетелдегі мекемелері жанындағы инвестициялар жөніндегі кеңесшілері мен "Kazakh Invest" өкілдері Қазақстан Республикасындағы инвестициялық мүмкіндіктер туралы имидждік ақпаратты тарату, нысаналы инвесторларды сәйкестендіру, әлеуетті инвесторлармен келіссөздер жүргізу, инвесторлардың Қазақстан Республикасына сапарларын ұйымдастыру бойынша жұмыстарды жүргізетін болады.

      Шетелдік инвестицияларды тарту бойынша тиімді жұмыс жүргізу үшін әлеуетті инвестициялармен олар орналасқан елдерде жұмыс жүргізген орынды. Осыған байланысты Қазақстан Республикасының шетелдегі мекемелерінің ресурсын пайдаланудан басқа шетелде "Kazakh Invest" өкілдіктері құрылатын болады.

      Қазақстан Республикасының Инвестициялар жөніндегі кеңесшілері мен "Kazakh Invest"-тің шетелдік өкілдерінің міндеттері инвестицияларды тарту тұрғысынан мына міндеттері қамтиды:

      1) Қазақстан Республикасының түрлі экономика салаларына әлеуетті шетелдік инвесторларды сәйкестендіру;

      2) елде/жетекшілік ететін өңірде үкіметтік, үкіметтік емес және корпоративтік секторлардың компанияларымен кездесулер өткізу;

      3) Қазақстан Республикасына әлеуетті инвесторлардың сапарларын ұйымдастыру;

      4) инвесторлармен атаулы ақпараттық жұмысты жүзеге асыру және әртүрлі іс-шараларды ұйымдастыру.

      2. Орталық деңгейде инвестициялар жөніндегі уәкілетті орган ретінде Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрлігі ТШИ тарту саясатын, стратегиясын айқындап, осы саладағы заңнамалық базаны қалыптастырып, салалық мемлекеттік органдар мен ұйымдардың жұмысын үйлестірумен қатар инвестициялық жобаларды іске асыру мониторингін жүзеге асырады.

      "Kazakh Invest" инвестицияларды тарту, сондай-ақ қазақстандық визаларды ресімдеу үшін уәкілетті органдарға құжаттарды дайындаудан бастап рұқсат құжаттарына дейін "бір терезе" қағидаты бойынша инвесторларға қызмет көрсету мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі атынан жалғыз келіссөз жүргізуші ретінде өкілдік етеді, сол арқылы инвестициялық жобаларды іске асыруды және туындайтын проблемалық мәселелерді жедел шешуді қамтамасыз етеді.

      Салалық мемлекеттік органдар мен ұйымдар шетелдік инвестицияларды тарту үшін басым бағыттарды/салаларды айқындап, инвестициялық жобаларды іске асырудың орындылығы туралы салалық қорытындылар шығарады, инвестициялар жөніндегі уәкілетті органға шетелдік инвестицияларды тартуды талап ететін инвестициялық жобалар туралы, ағымдағы уағдаластықтар мен инвестициялық жобалар жөніндегі шетелдік инвесторлармен келіссөздер жүргізу нәтижелері туралы ақпаратты жолдайтын болады.

      Тиімділікті арттыруға бағытталған инвестициялар үшін тұтынушылық нарықтарға қол жеткізуді, қолайлы көлік қатынасын, ауыртпалықсыз кедендік рәсімдер мен барлық нысаналы салаларда сенімді логистиканы қамтамасыз ету маңызды.

      Осыған байланысты экономика салаларындағы қолданыстағы кедергілерді жою мақсатында салалық дамуды реттейтін заңнамалық актілерді жетілдіру бойынша шаралар қабылданатын болады. Аталған жұмыс Қазақстан Республикасының ұсынылып отырған салалық артықшылықтарын (құнды ұсынысын) тұрақты түрде жақсарту мақсатында негізгі мүдделі тараптардың келісілген күшімен жүргізілетін болады. Нысаналы салалардың әрқайсысы үшін орталық және жергілікті мемлекеттік органдар, салалық қауымдастықтар, жекеменшік бизнес өкілдерінің, кәсіби консультанттардың, білім беру мекемелерінің қатысуымен инвестициялық саясаттың шектеулері мен кедергілерін анықтау тетігі құрылатын болады. Оның мақсаты нысаналы салалардың халықаралық бәсекеге қабілеттілігіне тұрақты түрде талдау жүргізу, сондай-ақ Қазақстан Республикасына тартымды инвестициялық бағыт болып қалуға көмектесетін шаралар мен саясат қабылдау болып табылады. Салалық басымдықтарды жақсарту елдің бәсекеге қабілеттілігі қазіргі уақытта кейбір шектеулерге кезігетін II салалық топқа қатысты ерекше зор мәнге ие.

      3. Өңірлік деңгейде ЖАО "Kazakh Invest"-тің өңірлік өкілдерінің желісімен бірлесіп өңірдің инвестициялық тұжырымдамасын әзірлеп, онда шетелдік инвестицияларды тарту үшін басым бағыттарды айқындайды, сондай-ақ өңірдің басым артықшылықтарын ескере отырып, өңірде инвестициялық жобаларды іске асырудың орындылығы туралы қорытындылар шығарады, өңірлік инвестициялық жоспарларды, инвестициялық жобаларды іске асыруда "бір терезе" қағидаты бойынша сүйемелдеу көрсетуді, инвестициялар тартуды талап ететін инвестициялық жобалар тізбесін бекітеді.

      Бұл ретте жергілікті жердегі инвестициялық жобаларды сүйемелдеу процесіне басты назар аудару қажет, себебі жалпы бүкіл жүйе қызметінің түпкілікті нәтижесі елде нақты жергілікті инвестициялық алаңдарда өндірістер ашу және дамыту болып табылады. Жергілікті атқарушы органдардың инвестициялар тартуға қатысуы мен одан әрі қызмет көрсетуі маңызы мәнге ие.

      Әкімдіктер өңірлік ИҚКО арқылы өңірлер аумағында қызметін жүзеге асыратын шетелдік инвесторларға қолдау көрсетеді. Бұл қолдау инвестициялық ынталандыруларды іске асыруды және өндірістік алаңдарға, оның ішінде меншік құқығымен байланысты проблемаларды шешу арқылы қол жеткізуді қамтамасыз ету болып табылады.

      Қазақстан Республикасында инвестициялар тарту жүйесінің реформасы әкімдіктердің тиімділікті арттыруға бағытталған инвестициялар ағыны мен оларды ұстап қалуға ықпал ететін салалық саясаттарды әзірлеуге және іске асыруға етене араласуын талап етеді.

      Инвестициялар тарту бойынша алған қойылған мақсаттарға қол жеткізу үшін әрбір өңірдің әлеуеті мен инвестициялық ахуалын талдау, ЖАО тиімділігін бағалау үнемі жүргізіледі әрі инвестициялар тарту және инвесторларға қолдау көрсету бойынша базалық дағдыларды нығайту бойынша шаралар қолданылатын болады.

      Осыған байланысты ТШИ тарту саласындағы мемлекеттік саясаттың тиімділігін арттыру мақсатында Қазақстан Республикасы Үкіметіне ұсыныстар енгізумен ТШИ саласындағы функциялар мен міндеттерді нақты айқындай отырып, мемлекеттік органдар мен ұйымдардың жаңа жұмыс істеу жүйесін енгізу қажет.

      Инвестициялар бойынша уәкілетті орган инвестициялар тарту бойынша өзара іс-қимылды регламенттейтін және Қазақстан Республикасына инвестициялар тарту жүйесінің барлық қатысушыларының функциялары мен міндеттерін нақты айқындайтын құжат әзірлейтін болады.

      Салалық мемлекеттік органдардың, ұлттық компаниялардың және ЖАО-ның инвестицияларды тарту бойынша жоспарларды тиімді іске асыруы үшін жыл сайын Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрлігімен келісу бойынша нақты индикаторлары мен тартылатын және мониторингтелетін жобалары бар инвестицияларды тарту жөніндегі салалық және өңірлік жоспарлар бекітілетін болады.

      Олардың болжамды әлеуметтік-экономикалық әсерін ескере отырып, экономиканың секторлары бойынша тартылатын шетелдік инвестициялардың ықтимал тәуекелдеріне талдау жүргізу қажет.

      Осы жұмыстың қорытындысы бойынша инвестицияларды тарту саласына тартылған мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдар мен ұйымдар үшін нұсқаулық әзірлеу қажет.

      Инвестициялық жобалар картасы

      Инвесторлармен тиімді жұмыс жүргізу және "Kazakh Invest"-тің инвестициялық жобаларын іске асыру мониторингі үшін Инвестициялық жобалар картасы (бұдан әрі – Карта) әзірленеді, ол перспективалы инвестициялық жобалар және іске асырылатын жобалар деп екі топқа бөлінеді.

      Перспективалы инвестициялық жобалар "Kazakh Invest" жүргізетін талдау, сондай-ақ мүдделі мемлекеттік органдардың, ұлттық компаниялар мен жеке бизнестің ұсыныстары негізінде жыл сайын қалыптастырылатын болады. "Kazakh Invest" келіп түскен ұсыныстар бойынша жобаларға сараптама жүргізеді және салалар мен өңірлер бөлінісінде перспективалық инвестициялық жобалардың тізбесін құрастырып, одан әрі халықаралық стандарттарға сәйкес құжаттар топтамасын қалыптастырады.

      Іске асырылатын жобалар ірі инвесторлар мен ТҰК ұсыныстары есебінен қалыптастырылады.

      Карта инвестициялық жобалардың сапалық және сандық көрсеткіштерін қамтиды және проблемалар туралы сигнал беру мүмкіндігін қамтамасыз ететін заманауи ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, жобалар бойынша ақпарат жинау мен өңдеудің интерактивті процесін қамтамасыз етеді.

      Жоба бойынша проблемалық мәселелер туындаған жағдайда жобаны іске асыруға жауаптылар жоба бастамашыларымен бірге проблемалық мәселелерді шешу бойынша келісілген іс-шаралар жоспарын қабылдайды.

      Карта жобаларының мониторингін жобаларды іске асыруға жауапты мемлекеттік органдар мен ұйымдар, сондай-ақ инвестициялық жоба аумағында іске асырылып жатқан немесе іске асырылатын жергілікті атқарушы органдар ұсынатын ақпарат негізінде Kazakh Invest"-пен бірлесіп Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігі жүзеге асырады.

      Инвестициялық жобалар картасын жүргізу қағидалары мен тетіктері перспективалық жобаларды енгізу тіркелген күннен басқа, жобаларды дайын болуына қарай енгізу мүмкіндігін айқындайтын жеке құжатпен айқындалады.

      Мемлекеттік қолдау көрсету мәселелерін қарау кезінде Карта жобалары басым тәртіппен қаралатын болады.

      Жетекші халықаралық қаржы орталығын қалыптастыру

      АХҚО құру Қазақстан Республикасы Президентінің ұзақ мерзімді дамытуға бағытталған бес институционалдық реформаны іске асыру жөніндегі "100 нақты қадам" Ұлт жоспарының бөлігі болып табылады. "Қазақстанның үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік" атты Қазақстан халқына жолдауында Президент шетелдік инвестицияларды тарту бойынша көшбасшылықты сақтау мақсатын қойды, бұл ретте АХҚО ел экономикасына қаржы ресурстарын тартуда маңызды рөл ойнауы тиіс.

      Еліміздің ең елеулі және маңызды жобаларының бірі ретінде халықаралық қаржы орталығын табысты дамыту үшін АХҚО-ға ерекше құқықтық мәртебе берілді және ЭКСПО - 2017 жоғары технологиялық инфрақұрылымын қамтитын жеке аумақ бөлінді.

      АХҚО-ның арнайы мәртебесі заң жүзінде Қазақстан Республикасының Конституциялық заңымен бекітілген. Осылайша АХҚО алаңында инвестицияларды тарту бойынша қолайлы жағдай жасау үшін бірқатар артықшылықтар қарастырылған:

      1) ерекше құқықтық режим. АХҚО-да ағылшын құқығы қағидаттарына негізделген, меншікті коммерциялық және азаматтық құқығы бар арнайы юрисдикция жұмыс істейтін болады. АХҚО қатысушыларының арасындағы дауларды шешетін негізгі институт АХҚО соты болады ол ағылшын құқығы юрисдикциясы бар елдерде практикалық тәжірибесі бар жоғары білікті судьялармен қамтамасыз етіледі. АХҚО-да дауларды шешудің баламалы тәсілін ұсынатын Халықаралық төрелік орталығы да жұмыс істейтін болады;

      2) тәуелсіз реттеуші режим. АХҚО аумағында қаржы нарығының әділдігін, ашықтығы мен тиімділігін қамтамасыз ету үшін тәуелсіз реттеуші қызмет етеді және әлемде танылған стандарттарға сай келетін нормативтік-құқықтық база әзірленеді;

      3) арнайы салық режимі. АХҚО-да 2065 жылдың соңына дейін АХҚО қатысушыларын корпоративтік және жеке табыс салығын төлеуден босату түрінде салықтық жеңілдіктер көзделген;

      4) қолайлы іскерлік ортаны құру. Озық халықаралық тәжірибеге ұқсас АХҚО бір терезе жүйесін, виза берудің, тіркеудің, жұмысқа рұқсат алудың және басқа да тіркеу рәсімдерінің оңайлатылған режимін енгізеді. Көші-қон және әкімшілік полиция, мемлекеттік кірістер органдарының, халыққа қызмет көрсету орталығының және инвесторлардың қызметтерін шоғырландыру арқылы АХҚО-ның шетелдік қызметкерлері мен олардың отбасы мүшелерінің кіруі мен орналасуына қолайлы жағдайларды қамтамасыз ету үшін мамандандырылған орталық – "АХҚО Экспат орталығын" құру жоспарланып отыр;

      5) ресми тіл. АХҚО-ның аумағында ағылшын тілі ресми тіл болып табылады (АХҚО-ның актілері, құжаттама, сот ісі, мәмілелер, сондай-ақ АХҚО реттейтін барлық қоғамдық қатынастар саласында).

      Портфельдік шетелдік инвестициялар ТШИ-мен қатар елге инвестицияларды тартудың маңызды тәсілі болып табылады. Елдегі капитал нарығының табысты жұмыс істеуі және портфельдік инвестициялардың өсімі үшін қажетті экожүйе құру, сапалы инфрақұрылымды дамыту және инвесторлар мен нарық қатысушылары үшін қолайлы жағдайларды қамтамасыз ету бойынша жұмыс жүргізілуде. Жоғары технологиялық биржалық инфрақұрылымы бар, жетекші әлемдік биржалармен ынтымақтастықта құрылған АХҚО Биржасы бизнес пен инвестициялар үшін үлкен функционалдық мүмкіндіктер береді. Сонымен қатар АХҚО Биржасы отандық нарық бағыттарына "жасыл" қаржыландыру, исламдық қаржы, қаржы технологиялары сияқты жаңа құралдарды шығару үшін негізгі платформа болады.

      Табысты қаржы орталығының ажырамас бөлігі ретінде АХҚО үшін басым бағыттардың бірі активтерді басқару нарығын дамыту болып табылады. Реттеуші-нормативтік ортаны қалыптастыру және қолайлы инвестициялық ахуалды құру жергілікті активтерді басқару нарығын мен капитал нарығын дамытуға пәрменді түрткі болады және нәтижесінде нарыққа ірі институционалдық және жеке инвесторлардың келуіне ықпал етеді.

      Осылайша АХҚО-ны дамыту шетелдік инвестициялардың өсіміне, елдің экономикасына шетелдік қаржы институттары мен жоғары білікті кадрларды тартуға оң әсерін тигізеді.

5.2.3. Инвестицияларды тартудың және ұстап қалудың алдын ала белсенді тәсілдерін қалыптастыру

      Инвестицияларды атаулы түрде елдер және салалар бойынша тарту

      Инвестицияларды атаулы түрде тарту Қазақстан Республикасына тиімділікті арттыруға бағдарланған инвестициялардың үлкен ағынын тартуға бағытталатын болады. Алдын ала белсенді инвестициялық таргеттеу жаңа инвестицияларды тарту анағұрлым ұтымды болатын бәсекеге қабілетті салаларды айқындауды талап етеді.

      Осыған байланысты талдау негізінде Қазақстан Республикасы экономикасының инвесторлар үшін қызығушылық тудыратын және елдердің даму мүддесіне жауап беретін салалары айқындалды.

      Инвестициялар тартудың алдын ала белсенді тәсілі ТШИ үшін нысаналы салаларда, елдер мен компанияларда "Kazakh Invest"-тің операциялық қызметінің негізіне айналады. Әрбір басым сала үшін жеке тәсіл таңдалады, ол әрбір инвестормен атаулы жұмыс жүргізуді қамтамасыз етеді.

      Басым салаларға қатысты Қазақстан Республикасы инвестициялары үшін ұсынып отырған артықшылықтарын айқындау және олар туралы әлемдік инвестициялық қоғамдастыққа хабарлау маңызды болмақ. Бұл ретте Қазақстан Республикасы ЕАЭО шеңберінде нарықтарға жеңілдікпен қол жеткізуді бөлісетін басқа өңірлік бәсекелестермен салыстырғанда Қазақстан Республикасының бәсекелі басымдықтарын айқындау ерекше маңызға ие.

      "Kazakh Invest" әлемдік экономикалық конъюнктураның құбылмалылығына және қосылған құндар тізбектерінің салалық құрылымын өзгертетін зиянкестік технологиялардың пайда болуына, оған қоса бизнес жүргізу шарттарын жақсарту бойынша Қазақстан Республикасында жүргізіліп жатқан реформаларға байланысты экономиканың нысаналы секторларына мерзімді талдау жүргізеді, әлеуетті тартымды салаларға арналған инвестициялық ұсыныстарды анықтап, құрастыратын болады.

      Тиімділікке бағдарланған инвестицияларды атаулы түрде тартуда инвесторларды тарту тұрғысынан да, сол сияқты өндірілетін өнім экспорты шеңберінде де нақты елдерді айқындау зор маңызға ие.

      Ағымдағы инвесторларды ұстап қалу және олардың қызметін кеңейту

      Инвестициялар әртүрлі кезеңдік сатыларында көптеген мүдделі тараптармен тұрақты қарым-қатынас жасауға алып келеді. Осыған байланысты инвесторларға қолдау, оларды Қазақстан Республикасына өндіріс ашу үшін тарту сатысында ғана емес, сондай-ақ инвесторлардың құқықтарын қорғаудың тиісті деңгейі есебінен инвестицияларды ұстап қалу және жергілікті экономикамен тұрақты байланыстарды дамытуда көмек көрсету мақсатында инвестициялық жобаны дамытудың кейінгі кезеңдерінде де қолдау көрсетілетін болады.

      Соңғы мақсат инвестордың елде қалып, Қазақстан Республикасында өндірісін күшейтіп, кеңейтуді жалғастыруына, сондай-ақ өз өндірісін қосылған құнның анағұрлым жоғары деңгейіне дейін жаңғыртуына келіп саяды. Шетелдік инвесторлардың өндірісі мен бизнесі үшін стратегиялық құндылық болып табылатын, қосылған құны анағұрлым жоғары жаңа, жаңғыртылған өнімдер мен көрсетілетін қызметтерді игеру, әзірлеу және енгізу үнемі көтермеленіп, қолдау көрсетілетін болады. Жергілікті кәсіпкерлерге шетелдік инвесторлардың сертификатталған жеткізушілері болуы үшін өндірістік және технологиялық қуаттылықтарды және басқарушылық әлеуетті халықаралық стандарттарға дейін дамыту бойынша қолдау көрсетіледі.

      Қазақстан Республикасына негізінен ресурстық және нарықтық бағыттағы (мұнай және газ, өндіру салаларымен байланысты көрсетілетін қызметтер, бөлшек сауда) бірқатар ірі халықаралық компаниялар әлдеқашан тартылған. Елде шетелдік компаниялардың болуынан экономикалық пайданы ұлғайту, олардың қызметін кеңейту және жергілікті экономикамен терең ықпалдастыққа қол жеткізу басым міндет болып табылады. Оған негізінен инвестициялық циклдің барлық сатыларында инвесторларға әлемдік стандарттарға сәйкес келетін сервистік қызметтер ұсыну есебінен қол жеткізілетін болады, бұл инвестициялар тарту саласында елімізге маңызды бәсекелесу басымдығын береді. "Kazakh Invest" әлеуетті инвесторларға ғана емес, сонымен қатар қазіргі инвесторларға да стратегиялық міндеттерді іске асыруда қолдау көрсететін болады. Инвесторлардың Қазақстан Республикасында бизнес жүргізу тәжірибесі жөнінде олардан жүйелі кері байланыс алу жұмыстың тұрақты құрамына айналады.

      "Kazakh Invest" елдегі инвесторларға қолдау көрсету бойынша өз міндеттемесі аясында постинвестициялық қызмет көрсететін жаңа сервисті іске қосады, ол шетелдік инвесторларға өңірлік ИҚКО-мен тығыз ынтымақтастықта қызметтердің кең ауқымын көрсететін болады:

      1) компаниялардың Қазақстанда жұмыс істеуіне ықпал ететін әкімшілік қызметтер;

      2) шетелдік инвесторлардың тиімді әрі жедел қызметін қолдайтын операциялық қызметтер;

      3) инвестициялардың Қазақстан Республикасында одан әрі дамуына, жаңа қуаттылықтарды енгізуге және өндірістік процестерді кеңейтуге ықпал ететін стратегиялық қызметтер.

5.3. Үшінші бағыт: жекешелендіру жоспары мен мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетіктерінің шетелдік инвестицияларды тарту басымдықтарымен сәйкестігі

      МЖӘ тетігі арқылы ТШИ тарту Қазақстан Республикасының экономикасын әртараптандыру бағдарламасы үшін елеулі мүмкіндіктерді қамтиды. ТШИ ұлттық экономикада жекеменшік секторды нығайтып, оның рөлін күшейту үшін оң әсер қалыптастыра алады.

      Көптеген елдердің тәжірибесі көрсеткендей, бәсекелі салаларда және реттелетін нарықтарда стратегиялық шетелдік инвесторларды тарта отырып жекешелендіру қазіргі стратегиялық және жаңа инвесторлардан қосымша инвестицияларға алып келуі мүмкін. Осыған ұқсас МЖӘ-нің ойдағыдай іске асырылуы көлік, энергетика, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық (бұдан әрі – ТКШ) қызметтері және әлеуметтік инфрақұрылым сияқты салалардағы стратегиялық жобаларды іске асыру үшін қажетті қаржылық ынталандыру бола алады. Алдағы уақытта сапалы телекоммуникациялық инфрақұрылымның болуы, әсіресе, Қазақстан Республикасының қызмет көрсету секторына тиімділікті арттыруға бағдарланған ТШИ тартудың негізгі шарттарының бірі болады.

      Қазақстан Республикасының Үкіметі ТШИ-дің сервистік (телекоммуникацияларды қоса алғанда) және инфрақұрылымдық жобаларға қатысуын ұлғайту бойынша шаралар қабылдайтын болады, өйткені олар экономиканың бәсекеге қабілеттілігін арттыруға ықпал етеді сондай-ақ орта мерзімді перспективада тиімділікті арттыруға бағдарланған ТШИ үшін Қазақстан Республикасының тартымдылығын арттыра алады. Тиімділікті арттыруға бағдарланған инвестициялар ағыны әлемдік денгейдегі қызметтерге, сондай-ақ өңірлік және әлеуетті, жаһандық жеткізу тізбектеріне тиімді ықпалдасуға ықпал ететін инфрақұрылымға қол жеткізу мүмкіндігінің болуына тәуелді. Нысаналы жекешелендіру және МЖӘ-нің тиімді тетігі осындай инвестицияларды тарту процесін жеделдете алады.

5.3.1. Жекешелендіруге шетелдік инвестицияларды тарту

      Қазақстан экономикасында жекеменшік сектордың рөлін арттыру үшін жоспарланған жекешелендіру жалғастырылады, ол 1991 жылы еліміз тәуелсіздік алғаннан бергі ең ірі жекешелендіру болады.

      Бағалау бойынша 2016 – 2020 жылдар аралығында мемлекеттік және квазимемлекеттік сектордан 800-ден астам актив жекешендірілетін болады, олардың 215-і "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" АҚ-ға (бұдан әрі – "Самұрық-Қазына" ҰӘҚ" АҚ) тиесілі. Жекешелендіру өзге де салалармен қатар мұнай-газ секторы, көлік және логистика, өнеркәсіп тауарларын өндіру секторында, коммуникациялар, пошта, электр энергиясын өндіру секторында жұмыс істейтін объектілерді қамтиды.

      "Самұрық-Қазына" ҰӘҚ" АҚ-ның ірі активтерінің IPO өтетін АХҚО Биржасы елімізге Қазақстан Республикасының бүкіл қор нарығын Астана қаласында шоғырландыруға мүмкіндік береді. АХҚО Биржасында акцияларды орналастыру өтімділіктің өсуіне және елімізде өтімді капитал нарығын құруға әкеледі. Активтердің жоғары сапасы және іргелі сипаттамалары, шетелдік және отандық инвесторлар тарапынан аса қызығушылықты тудыратыны сөзсіз. Бұл ретте осы жекешелендіру бағдарламасының аясында шетелдік инвесторлардың тартылуы еліміздің іргелес салаларына қосымша әсер беруге және Қазақстан Республикасының инвестициялық әлеуетін одан әрі зерттеуге әлемдік қоғамдастықтың қызығушылығын тудыруға мүмкіндік береді.

      Мұндай ірі көлемді жекешелендірудің әлеуетті оң әсерін барынша көбейту үшін бірқатар іс-шаралар жүзеге асырылады.

      2015 жылғы желтоқсанда Қазақстан Республикасының Үкіметі Жекешелендірудің 2016 – 2020 жылдарға арналған кешенді жоспарын қабылдау туралы қаулы қабылдады, оның негізінде аталмыш Бағдарламаның басымдықтарымен үндестірілген жекешелендіру процесінің міндеттері мен қағидаттарын түсіндіруге бағытталған, жекешелендіруге жататын компанияларды ілгерілету бойынша іс-шаралар жоспары әзірленетін болады. Атап айтқанда, елдің ұлттық әлеуметтік-экономикалық даму міндеттерімен (оның ішінде өнімділікті арттыру, инвестицияларды тарту, жоғары білікті жұмыс орындарын көбейту, экономиканы сервистендіру және т.б.) өзара байланыс көрсетілетін болады.

      Мемлекеттік объектілерді жекешелендірудегі шетелдік капиталдың қатысу рөлі де анықталды, оның ішінде шетелдік капитал үшін қандай салалар мен жобалардың ашық екендігі және жекешелендіру процесіне шетелдік инвестицияларды қосуда "Kazakh Invest"-тің қандай рөл атқаратындығы туралы ақпарат ашық түрде көрсетіледі. Бұдан басқа бәсекеге қабілетті ұсынысқа негізделген шетелдік және жергілікті фирмалар үшін жекешелендіруге тең қол жеткізу қағидаты қамтамасыз етіледі.

5.3.2. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларына инвестицияларды тарту

      МЖӘ мемлекеттік кәсіпорындар әлі күнге дейін басым салаларда ТШИ-ді қоса алғанда, жекеменшік сектордың қатысуы үшін көп мүмкіндіктер бере алады. Қазақстан Республикасы тиімділікті арттыруға бағдарланған инвестициялар әкелетін МЖӘ жобалары арқылы қомақты қаржылық түсімдер алар еді. Бұдан басқа, көлік, энергетика және әлеуметтік инфрақұрылым, сондай-ақ ТКШ қызметтері салалары шетелдік қатысумен МЖӘ-ні дамытудың бастамасы болар еді.

      Осы себепке байланысты бірқатар реформалар іске асырылды, атап айтқанда, МЖӘ жобаларын іске асыру кезінде мемлекеттік және бизнес ұйымдардың арасындағы ынтымақтастыққа арналған заңнамалық базаны құру үшін 2015 жылғы 31 қазанда "Мемлекеттік-жекешелік әріптестік туралы" Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды. 2008 жылғы шілдеде құрылған Қазақстандық МЖӘ орталығы МЖӘ-ні дамыту жұмысын үйлестіреді.

      Бірқатар елдердегі жекеменшік кәсіпорындар мен халықаралық қаржы ұйымдары МЖӘ жобаларына қызығушылық білдіргеніне қарамастан, кейбір кедергілер әлі де болса олардың табысты іске асырылуына бөгет болып отыр.

      Инфрақұрылымдық инвестицияларды талап ететін МЖӘ жобалары тиімділікті арттыруға бағдарланған ТШИ-ді тарту мақсатында пысықталатын болады. Ол үшін жобаларға сапалы халықаралық инвесторларды тарту үшін қажетті үлгілік заңды ережелерді көздейтін заңнамалық база жетілдіріледі.

      Жобалардың салыстырмалы түрде шағын көлеміне оларды әзірлеу сатысында күш-жігер салу аса маңызды болып табылады. Осыған байланысты МЖӘ жобаларын қолдау үшін көзделген мемлекеттік қаражаттың жұмсалу тиімділігін арттыру қажет.

      Бұл күрделі тендерлік ұсыныстар мен тәуекелдерді басқара алатын әрі жобаларды іске асыруда тосқауылдарды алып тастап, әсіресе ірі ауқымды инфрақұрылымдық жобаларды сүйемелдеу процесін жақсарта алатын жоғары білікті кәсіпқой мамандарды жалдауды қоса алғанда, тиісті агенттіктер шеңберінде МЖӘ-нің неғұрлым мықты әлеуетін қалыптастыруды қажет етеді. Бұл өз кезегінде МЖӘ жобаларын іріктеу, дайындау және басқару процестерін институционалдық қолдаудың жаңа жүйесін құруды талап етеді.

      МЖӘ-ні сүйемелдеудің өзге де функционалдық қажеттіліктерінің арасында жобаларды басқару және әзірлеу үшін арнайы құзыреттерді дамытуды қоса алғанда, мәмілелер ағынына қолдау көрсету, МЖӘ жобаларын өңдеуді жеңілдету және стандарттау үшін нақты қатысу қағидалары қабылданады.

      "Kazakh Invest"-ке МЖӘ жобаларын қолдау жөніндегі функциялар беріледі және ол "бір терезе" базасында инвесторларды сүйемелдейтін болады.

      Ұзақ мерзімді қаржыландыру инфрақұрылымы құрылып, МЖӘ-ні қолдау үшін бюджеттік процесс тетігі жетілдіріледі, себебі ол әлеуетті инвесторлар мен қаржыландырушы ұйымдар арасында мұндай жобалардың табысты болуы үшін қажетті жағдай жасайды.

      Халықаралық қаржы ұйымдарын МЖӘ жобаларын қаржыландыруға тарту табысты шаралардың бірі болуы мүмкін.

      Іс-шаралар жоспарын әзірлеу үшін 2016 жылы Дүниежүзілік банк жүргізген "МЖӘ-нің саяси және институционалдық тетіктерін дамыту және өмірге бейімді МЖӘ жобаларын іріктеу арқылы экономикаға инвестициялар тарту" атты зерттеудің нәтижелері бойынша ұсынымдарды назарға алу қажет.

      Инвесторлар сенімі деңгейінің мониторингі

      Инвесторлардың құқықтарын қорғау кепілдіктерінің және басқа да реформалардың орындалуын жақсарту нәтижесінде инвестордың сенімін үнемі арттыруды қамтамасыз ету үшін жаһандық инвестициялық және саяси тәуекелдерді талдау бойынша Инвестициялық кепілдіктер жөніндегі көпжақты агенттік әдістемесінің негізінде инвесторлар арасында ұдайы сауалнама жүргізілетін болады. Аталған әдіснама Қазақстан Республикасы үшін сыналып, кейіннен тұрақты негізде пайдаланылады.

      Реттеушілік әсерді бағалау

      Қазақстан Республикасындағы реттеушілік әсерді талдау институты 2015 жылдан бері енгізіліп келеді және қазіргі уақытта осы құралды өңірлерде енгізу жүргізіліп жатыр. Алайда шетелдік инвесторлар үшін жағдайдың нашарлауына жол бермеу мақсатында мемлекеттік реттеудің ТШИ-ге әсерін бағалау бойынша тиісті тетік жоқ.

      Мемлекеттік реттеудің ТШИ-ге әсерін бағалауды жүргізу әдістемесін әзірлеу қажет.

6. Қажетті ресурстар

      Бағдарлама 2018 – 2022 жылдары Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына сәйкес, сондай-ақ Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына қайшы келмейтін бюджеттен тыс қаражат есебінен Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрлігіне көзделген қаражат есебінен және соның шегінде іске асырылатын болады.

  Бағдарламаға қосымша

"Ұлттық инвестициялық стратегия" инвестицияларды тарту жөніндегі бағдарламаны іске асыру бойынша іс-шаралар жоспары

      Ескерту. Жоспарға өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 19.04.2019 № 215; 29.07.2019 № 546 қаулысымен.

Р/с №

Атауы

Өлшем бірлігі

Аяқтау нысаны

Орындау мерзімдері

Орындауға жауаптылар

Оның ішінде жылдар бойынша

Барлығы

Қаржыландыру көздері

Бюджет тік бағдарламаның коды

2018

2019

2020

2021

2022

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

Мақсаты. Қолайлы инвестициялық ахуал қалыптастыру және тиімділікті арттыруға бағытталған инвестицияларды тарту

1

Жалпы ТШИ ағыны

2016 жылғы деңгейге %



ИДМ, ҰЭМ, СІМ, Қаржымині, ЭМ, АШМ, ДСМ, Еңбекмині, БҒМ, ҚАӨМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)

104

109

113

118

126




2

Жалпы ТШИ көлемінің ЖІӨ-ге қатынасы

2016 жылғы деңгейге %



ИДМ, ҰБ (келісім бойынша), ҰЭМ, СІМ, Қаржымині, ЭМ, АШМ, ДСМ, Еңбекмині, ҚАӨМ, БҒМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)

16,5

17

17,5

18

19




3

Өңдеуші өнеркәсіпке ТШИ ағыны

2016 жылғы деңгейге %



ИДМ, ҰЭМ, СІМ, Қаржымині, ЭМ, АШМ, ДСМ, Еңбекмині, ҚАӨМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)

110

120

130

140

150




4

Экономиканың шикізаттық емес секторының негізгі капиталына салынған инвестициялардың көлемі (мемлекеттік бюджетті қоспағанда)

2016 жылғы деңгейге %



ИДМ, ҰЭМ, СІМ, ЭМ, АШМ, ДСМ, Еңбекмині, ҚАӨМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)

106

113

123

134

146




5

Экономиканың шикізаттық емес секторының негізгі капиталына салынған сыртқы инвестициялардың көлемі
 

2016 жылғы деңгейге %



ИДМ, ҰЭМ, СІМ, Қаржымині, ЭМ, АШМ, ДСМ, Еңбекмині, ҚАӨМ, облыстар, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)

107

115

130

140

150




Бірінші бағыт. Қазақстанның инвестициялық ахуалын жақсарту

1-міндет. Инвестициялар тарту үшін қолайлы жағдайлар жасау


Нәтижелер көрсеткіштері













1

ДЭФ ЖБИ "ТШИ-ді реттеу: бизнеске әсері"

орын
 



ИДМ

90

85

80

75

70




2

ДЭФ ЖБИ "Жұмыс берушілер мен жалдамалы жұмысшылар қатынасындағы әріптестік"

орын



Еңбекмині

58

56

53

49

45




3

ДЭФ ЖБИ "Әкімшілік реттеудің ауыртпалығы"

орын



ҰЭМ

34

32

31

30

29




4

ТШИ-ге шектеу индексі (1=жабық, 0= ашық)

ЭЫДҰ индексі



ИДМ

0,205

0,195

0,180

0,160

0,150





Іс-шаралар













1

Инвесторларды тарту мәселелері бойынша Үкіметтік кеңеске (Инвестициялық штаб) "Ұлттық инвестициялық стратегия" бағдарламасын іске асыру бойынша қосымша функциялар мен өкілеттіктер беру


Қазақс тан Респуб ликасы Премьер-Минист рінің өкімі

2018 жылғы ақпан

ИДМ, ҰЭМ, Қаржымині, АШМ, ҚАӨМ, СІМ, Әділетмині, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


2

Дүниежүзілік банктің "Doing Business" бизнес жүргізудің жеңілдігі рейтингінде Қазақстанның позициясын жақсарту жөніндегі кешенді іс-шаралар жоспарын әзірлеу


Қазақстан Республикасы Премьер-Минист рінің өкімі

2018 жылғы шілде

ҰЭМ, ИДМ, ЭМ, Қаржымині, Әділетмині, ҰБ (келісім бойынша), "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


3

Инвестициялар тарту және инвесторлармен жұмыс істеу саласындағы тартылған мемлекеттік органдар мен ұйымдар қызметкерлерінің біліктілігі мен құзыретін арттыру бойынша оқу бағдарламаларын ұйымдастыру мәселесін пысықтау
(инвестициялық жобаларды дайындау, "IRM" жүйесіндегі жұмыс, іскерлік ағылшын тілі, халықаралық және сыртқы экономикалық байланыстар, келіссөздер жүргізу: халықаралық инвестициялық келісімдер, шарттар, келісімшарттар жасасу)


оқу бағдарламасы

2017 жылғы желтоқ сан

ИДМ, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), мүдделі мемлекеттік органдар







талап етілмейді


4

Кәсіпкерлік пен инвестициялық қызмет мәселелерін (инвестицияларды ынталандыру, АЭА мен ИА қызметі, салық заңнамасы, кедендік рәсімдер, еңбек заңнамасы, рұқсат беру рәсімдері, өзгелері) қозғайтын негізгі заңдар мен нормативтік құқықтық актілерді ағылшын тіліне аудару үшін тізбе құрастыру
 


ИДМ-ге ақпарат

2017 жылғы желтоқ сан

мүдделі мемлекеттік органдар, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)







талап етілмейді


5

Бекітілген тізбеге сәйкес заңдар мен өзге де нормативтік құқықтық актілерді аударуды ұйымдастыру мәселесін пысықтау, оны кейіннен Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің ақпараттық-құқықтық жүйесінде жариялау


Қазақс тан Респуб ликасы ның ақпарат тық-құқық тық жүйеле рінде жария лау

2018 жылғы желтоқ сан

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), Әділетмині, ИДМ, Қаржымині, ҰЭМ







талап етілмейді


6

Инвестициялар саласында үш тілді (қазақ, орыс және ағылшын) норма шығару қызметіне көшу жөніндегі мәселені пысықтау


Кеңес шешімі

2018 жылғы қыркүй ек

ИДМ, ҰЭМ, Қаржымині, АШМ, ЭМ, ҚАӨМ, СІМ, Әділетмині, БҒМ, МСМ, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


7

Жаңа НҚА әзірлеу процесіне нақты жақсартуларды енгізу бойынша, оның ішінде:
-кәсіпкерлік субъектілері, салалық қауымдастықтар, негізгі стейкхолдерлер субъектілері арасында сауалнама жүргізу арқылы жаңа НҚА әзірлеуге жеке секторды кеңінен тартуды және жария талқылау процесін жүйелендіруді;
-жаңа НҚА әзірлеу бойынша барлық бастамаларды олар қабылданғанға дейін жариялауды көздейтін іс-шаралар жоспарын әзірлеу


кеңес шешімі
 

2018 жылғы мамыр

ИДМ, мүдделі мемлекеттік органдар, "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


8

ЭЫДҰ ұсынымдарын ескере отырып, көші-қон режимін жетілдіру, шетелдік жұмыс күшін (жоғары білікті басқарушылық және техникалық кадрлар) тарту жағдайларын жақсарту бойынша ұсыныстар әзірлеу


ИДМ-ге ұсыныс

2018 жылғы қаңтар

Еңбекмині, СІМ, Әділетмині, ДСМ, ІІМ, БП (келісім бойынша), ҰҚК (келісім бойынша), "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)







талап етілмейді


9

Салық және кеден заңнамасын жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу


ИДМ-ге ұсыныс

2018 жылғы қаңтар

ҰЭМ, Қаржымині, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)







талап етілмейді


10

Визалық режимді, көші-қон режимін, ШЖК тарту шарттарын, салық және кеден заңнамасын жетілдіруді көздейтін "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне инвестициялық ахуалды жақсарту бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Заң тұжырымдамасының жобасын әзірлеу және ВАК-тың қарауына енгізу


заң тұжырымдамасы ның жобасы және ВАК хаттамасы

2018 жылғы наурыз

ИДМ, СІМ, Еңбекмині, ІІМ, ҰЭМ, Қаржымині, ДСМ, Әділетмині, АШМ, ЭМ, ҰБ (келісім бойынша), ҰҚК (келісім бойынша), БП (келісім бойынша), ЖС (келісім бойынша), "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)







талап етілмейді


11

Әрбір АЭА-ны одан әрі дамыту стратегияларын әзірлеу


облыстар дың, Астана және Алматы қалалары әкімдікте рінің қаулы лары, АЭА басқару шы компания лардың директор лар кеңесінің шешім дері

2017 жылғы желтоқ сан

ИДМ, ҰЭМ, Қаржымині, ЭМ, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, ҰКП "Атамекен" (келісім бойынша)







талап етілмейді


12

МЖӘ тетігін қолдану мүмкіндігімен, сондай-ақ стратегиялық инвесторлар ретінде АЭА-ны басқару бойынша халықаралық стратегиялық әріптестерді тарту


ИДМ-ге ақпарат

2018 жылғы желтоқ сан

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), ҰЭМ, Қаржымині, ЭМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, ҰКП "Атамекен" (келісім бойынша)







талап етілмейді


13

Жер учаскелері бойынша электрондық порталды іске қосу мәселесін пысықтау (АЭА және ИА қоса алғанда, инвесторлар үшін бос учаскелердің орналасқан жерінің көрнекі картасымен және басқа да ақпаратпен қамтамасыз ету және әкімдіктердің құрылысты бұзу, сондай-ақ елді мекен шекараларының кеңеюі нәтижесінде пайдаланылмаған иесіз учаскелерді алу есебінен тұрақты негізде ақпаратты жаңартуды қамтамасыз етуі)


ИДМ-ге ақпарат

2018 жылғы желтоқ сан

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), АШМ, "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


14

Бірыңғай үйлестіру орталығының қызметін жетілдіру бойынша ұсыныстарды пысықтау
 


Кеңестің шешімі

2018 жылғы ақпан

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), АШМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


15

АЭА және ИА тиімділігін бағалаудың негізгі өлшемшарттарын әзірлеу және бекіту (негізгі индикаторлар)


ИДМ бұйрығы

2017 жылғы қараша

ИДМ, ҰЭМ, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


16

Инвестициялар тарту үшін халықаралық тәжірибені және басым салаларды ескере отырып, қолданыстағы инвестициялық преференцияларды және мемлекеттік қолдаудың басқа да түрлерінің тиімділігін салыстырмалы талдау


Үкіметке ақпарат

2018 және 2021 жылдар дағы желтоқ сан

ИДМ, Қаржымині, Әділетмині, ЭМ, АШМ, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


17

Инвесторларды мемлекеттік қолдаудың қолданыстағы шараларын жетілдіру және оңтайландыру бойынша мәселелерді пысықтау


Кеңестің шешімі

2018 жылғы желтоқ сан

ИДМ, ҰЭМ, Қаржымині, ЭМ, АШМ, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


2-міндет. Инвесторлардың құқықтарын қорғау деңгейін арттыру


Нәтижелер көрсеткіштері













1

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ "IRM" жүйесі аясында инвесторлардың өтініштері бойынша олардың пайдасына шешілген мәселелер үлесі (Қазақстан заңнамасына қайшы келмейтін инвесторлардың мәселелері есепке алынады)

%



ИДМ

90

90

100

100

100




2

ДЭФ ЖБИ "Инвесторларды қорғау"

орын



ҰБ (келісім бойынша), ЖС (келісім бойынша) ИДМ, ҰЭМ

24

24

23

22

21




3

ДЭФ ЖБИ "Сот процестерінің тәуелсіздігі"

орын



ЖС (келісім бойынша)

66

63

60

55

50




4

ДЭФ ЖБИ "Құқық қорғау индексі"

орын



ҰБ (келісім бойынша), Қаржымині, ҰЭМ

84

83

82

81

80




5

ДЭФ ЖБИ "Миноритарлы акционерлердің мүдделерін қорғау"

орын



ҰБ (келісім бойынша), ҰЭМ, Әділетмині, ИДМ

63

62

61

60

59




6

Инвесторлардың сенім
деңгейі

%



ИДМ

50

55

60

70

80




7

ДЭФ ЖБИ "Салық салудың инвестиция салу ниетіне әсері"

орын



ҰЭМ, Қаржымині

53

48

42

35

28




8

Дүниежүзілік банктің "Doing business" рейтингінде "Салық салу"

орын



Қаржымині, ҰЭМ

57

55

50

45

40





Іс-шаралар













18

Инвестициялық омбудсмен қызметінің, Қазақстандағы инвесторлардың құқықтарын қорғау саясаты мен институционалдық тетіктерінің тиімділігіне кешенді зерттеу жүргізу және озық халықаралық тәжірибені ескере отырып, одан әрі жетілдіру бойынша ұсыныстарды әзірлеу мәселесін пысықтау


Кеңес шешімі

2018 жылғы шілде

ИДМ, ҰЭМ, Қаржымині, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


19

Халықаралық тәжірибе негізінде шетелдік инвесторлармен, бизнес- қауымдастықтармен және ұйымдармен бірлесіп, инвесторлардың құқықтарын қорғауды және Инвестициялық омбудсменнің қызметін жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу


Кеңес шешімі

2018 жылғы қыр
күйек

ИДМ, ҰЭМ, Қаржымині, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


20

Инвесторлардың құқықтарын соттық қорғау мен жария құқықтық дауларды қараудың тиімді тетігін одан әрі жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу


Кеңес шешімі

2018 жылғы қыр күйек

ИДМ, Әділетмині, ЖС (келісім бойынша), БП (келісім бойынша, ҰЭМ, Қаржымині, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша) АХҚО (келісім бойынша)







талап етілмейді


21

Халықаралық тәжірибе негізінде инвесторлардың қызметін шетелдік инвесторлармен, бизнес- қауымдастықтармен және ұйымдармен бірлесіп тексеруді қысқарту бойынша ұсыныстар әзірлеу


Кеңес шешімі

2018 жылғы қыр күйек

ИДМ, ҰЭМ, Қаржымині, ЭМ, Әділетмині, АШМ, ҚАӨМ, ІІМ, БП (келісім бойынша), "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


22

Инвесторлардың шағымдарын қадағалау және жүйелік сәйкестендіру, олардың көздерін бағалау, сондай-ақ шағымдарға байланысты инвесторлар үшін шығындарды бағалау және қауіп төнген инвестицияларды өлшеу құралын іске қосу


ИДМ-ге ақпарат

2018 жылғы қазан

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)







"Ka zakh Invest" ҰК" АҚ-ның меншікті қаражаты


23

Тұрақты жұмыс істейтін ведомствоаралық жұмыс тобын құруды, халықаралық инвестициялық келісімдер жасасудың жалпы тәсілдерін әзірлеуді көздейтін халықаралық инвестициялық келісімдер бойынша ведомствоаралық үйлестірудің тиімді тетігін әзірлеу және енгізу


ИДМ бұйрығы

2018 жылғы наурыз

ИДМ, ҰЭМ, Қаржымині, Әділетмині, ҰҚК (келісім бойынша), "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)







талап етілмейді


24

Инвесторлар мен мемлекеттің арасында дауларға әкелуі мүмкін салық заңнамасын жергілікті жерлерде қарама-қайшы қолдануға назар аудара отырып, ондай фактілерді азайту бойынша ұсыныстарды әзірлеу


Кеңес шешімі

желтоқ сан, жыл сайын

Қаржымині, ИДМ, ҰЭМ







талап етілмейді


25

Құқық қолдану практикасында бірыңғай тәсіл қалыптастыратын салық және кеден заңнамаларының нормаларын бірыңғай түсіндіру бойынша түсіндірме нұсқаулықтарды және/немесе хаттарды әзірлеу және салық қызметі органдарының ақпараттық ресурстарына орналастыру
 


ИДМ-ге ақпарат

желтоқ сан, жыл сайын

Қаржымині, ҰЭМ







талап етілмейді


3-міндет. Сауда логистикасын жақсарту және шетелдік инвесторлар мен жергілікті компаниялар арасындағы өндіру-өткізу байланыстарын дамыту


Нәтижелер көрсеткіштері













1

Логистика тиімділігі индексі (LPI)

орын



ИДМ

73

70

67

64

60




2

ДЭФ ЖБИ "Сыртқы нарық көлемінің индексі"

орын



ҰЭМ, ИДМ, АШМ

45

43

41

38

35




3

ДЭФ ЖБИ "Ішкі нарықтағы жабдықтаушылардың сапасы"

орын



ИДМ, "QazIndustry" ҚИЭО" АҚ (келісім бойынша)", "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)

95

90

84

77

70




4

ДЭФ ЖБИ "Ішкі нарықтағы жабдықтаушылардың саны"

орын



ИДМ, "QazIndustry" ҚИЭО" АҚ (келісім бойынша)", "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)

111

107

100

90

80




5

Жергілікті компаниялармен өндіру-өткізу байланыстарын орнату бойынша шетелдік инвесторларды сервистік қолдау туралы келісімдер

жиынтық саны



"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)

5

7

9

12

15





Іс-шаралар













26

Халықаралық сауда, логистика инфрақұрылымын жаңғырту, интермодальды инфрақұрылым мен логистикалық орталықтар құру салаларын талдау


ИДМ-ге ақпарат

2018 жылғы ақпан

ҰЭМ, ЭМ, Қаржымині, "Самұрык-Қазына" ҰӘҚ" АҚ (келісім бойынша), "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)







талап етілмейді


27

Халықаралық сауда, логистика инфрақұрылымын жаңғырту, интермодальды инфрақұрылым мен логистикалық орталықтар құру жағдайларын жақсарту бойынша шаралар кешенін әзірлеу


Кеңес шешімі

2018 жылғы қараша

ИДМ, ҰЭМ, ЭМ







талап етілмейді


28

Шетелдік және жергілікті компаниялар арасында өндіру-өткізу байланыстарын дамыту бойынша зерттеу жүргізу мәселесін пысықтау


ИДМ-ге ұсыныс

2018 жылғы және 2021 жылғы қыркүйек

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), ҰЭМ, "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


29

Шетелдік және жергілікті компаниялар арасында өндіру-өткізу байланыстарын дамыту бойынша шаралар кешенін әзірлеу


кеңес шешімі

2018 жылғы қазан

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), ҰЭМ, ИДМ, ЭМ, АШМ "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


30

Жоғары сапалы өнімдер мен қызметтерді өндіру мен жеткізуді жүзеге асыратын отандық жабдықтаушылардың жалпыға қолжетімді тізбесін құру және жүргізу, оны "IRM" жүйесіне кіріктіру


ИДМ-ге ақпарат

маусым, жыл сайын

"QazIndustry" ҚИЭО" АҚ (келісім бойынша)", "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), ҰЭМ, "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


31

Жергілікті компаниялармен өндіру-өткізу байланыстарын құру бойынша шетелдік инвесторларды сервистік қолдау туралы келісімдер жасасу


ИДМ-ге ақпарат

желтоқсан, жыл сайын

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)







талап етілмейді


32

Инвесторлар үшін отандық компаниялардың, әлеуетті әріптестердің жалпыға қолжетімді тізбесін құрастыру және жүргізу, оны "IRM" жүйесіне кіріктіру


ИДМ-ге ақпарат

2018 жылғы маусымнан бастап тоқсан сайын

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), ИДМ, ҰЭМ, "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


Екінші бағыт. Тиімді операциялық шараларды іске асыру және инвестицияларды тартудың жаңа тәсілдерін әзірлеу

1-міндет. Инвесторларды тарту, сүйемелдеу және қолдау бойынша институционалдық тетіктерді жетілдіру


Нәтижелер көрсеткіштері













1

Әлеуетті инвесторларға арналған дайын инвестициялық ұсыныстар

жобалардың саны



"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)

50

70

100

150

200




жобалардың жиынтық құны, млрд. АҚШ долл.

1

1,5

2,25

3,5

5

2

Шетелдік инвесторлардың қатысуымен басым секторларда мәлімделген жобалар

жиынтық саны



"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)

16

25

33

43

53




млрд. АҚШ долл.

1

1,2

1,5

2

2,5





Іс-шара













33

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ ұзақ мерзімді даму стратегиясын әзірлеу


ИДМ-ге ақпарат

2018 жылғы қаңтар

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)







талап етілмейді


34

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ базасында ақпараттық-мониторинг жүйесін (IRM) енгізу мәселесін пысықтау


ИДМ-ге ақпарат

2018 жылғы қазан

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)







талап етілмейді


35

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 30 желтоқсандағы №1133 қаулысымен бекітілген Инвесторлар үшін "бір терезе" қызметін ұйымдастыру туралы қағидаларға өзгерістер енгізу


Қазақстан Республи касы Үкіметі қаулысы ның жобасы

2018 жылғы ақпан

ИДМ, АШМ, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), "АТКО" ЖШС (келісім бойынша), мүдделі мемлекеттік органдар







талап етілмейді


36

Мемлекеттік қызмет көрсету аясында "Kazakh Invest" ҰК" АҚ өзара іс-қимыл жасау үшін жауапты тұлғаларды анықтау үшін мемлекеттік қызмет көрсетуге жауапты мемлекеттік органдармен бірлескен бұйрықтарды әзірлеу және қабылдау


бірлескен бұйрықтар

2018 жылғы сәуір

ИДМ, мүдделі мемлекеттік органдар мен жергілікті атқарушы органдар, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), "АТКО" ЖШС (келісім бойынша)







талап етілмейді


37

ИДМ, СІМ, шетелдік мекемелер, орталық және жергілікті атқарушы органдар, ұлттық компаниялар және "Kazakh Invest"ҰҚ" АҚ арасында инвестицияларды тарту бойынша өзара іс-қимыл жасау тәртібін регламенттейтін тетікті пысықтау


бірлескен бұйрық

2017 жылғы желтоқ
сан

ИДМ, СІМ, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), ЖАО







талап етілмейді


38

ИДМ-мен келісу бойынша инвестицияларды тарту бойынша салалық және өңірлік жоспарларды әзірлеу және бекіту


мемлекеттік органдардың бірінші басшыларының бұйрықтары; облыстардың, Алматы және Астана қалалары әкімдіктерінің қаулылары; ұлттық компаниялардың бірінші басшыларының бұйрықтары

жыл сайын, желтоқ
сан

ИДМ, АШМ, ЭМ, ҚАӨМ, АКМ, МСМ, БҒМ, "Самұрык-Қазына" ҰӘҚ" АҚ (келісім бойынша), "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ (келісім бойынша), "ҚазАгро" ҰБХ" АҚ, (келісім бойынша), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


39

Қазақстан өңірлерінің инвестициялық ахуалын және әлеуетін бағалау мен арттыру бойынша кешенді зерттеу жүргізу мәселесін пысықтау


ИДМ-ге ақпарат

2018 жылғы ақпан

Қаржымині, ЭМ, АШМ, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


40

Қостанай облысы бойынша Дүниежүзілік банктің ұсынымдарын есепке ала отырып, өңірлік деңгейде инвестицияларды тарту тетіктерін жетілдіру бойынша ұсыныстарды талдау және әзірлеу


Кеңестің қарауына шығару

2018 жылғы наурыз

ИДМ, ҰЭМ, облыстардың, Алматы және Астана қалаларының әкімдіктері, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша) "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


41

Өңірде инвестицияларды тарту тетігін енгізу бойынша іс-шаралар жоспарын әзірлеу (кемінде 2 пилоттық өңір)


облыстар дың, Астана және Алматы қалалары әкімдікте рінің қаулыла ры

2018 жылғы наурыз

облыстардың, Алматы және Астана қалаларының әкімдіктері, ИДМ, ҰЭМ, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


42

Жақсы нәтиже көрсеткен пилоттық өңірлердің тәжірибесінде өңірлерде инвестицияларды тарту тетігін жетілдіру бойынша іс-шаралар жоспарын әзірлеу (кемінде 2 пилоттық өңір)


облыстар дың, Астана және Алматы қалалары әкімдікте рінің қаулыла ры

2018 жылғы наурыз

ИДМ, облыстардың, Алматы және Астана қалаларының әкімдіктері, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша) "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


43

Инвестициялық жобалар картасын жүргізу қағидаларын, рәсімдерін және тетіктерін әзірлеу, "IRM" жүйесіне кіріктіру


"Kazakh Invest" ҰК" АҚ Басқарма сының шешімі

2017 жылғы желтоқ сан

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), ИДМ, "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


44

Халықаралық стандарттарға сәйкес перспективалық инвестициялық жобалар құжаттарының топтамасын қалыптастыру


"Kazakh Invest" ҰК" АҚ Басқарма сының шешімі

маусым, жыл сайын

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), ИДМ, АШМ, ЭМ, АКМ, ДСМ, "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ (келісім бойынша), "Самұрық-Қазына" ҰӘҚ" АҚ (келісім бойынша ), "Зерде" ҰИХ" АҚ (келісім бойынша), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


45

Перспективалық инвестициялық жобалар құжаттарының қалыптастырылған топтамасын сараптау


"Kazakh Invest" ҰК" АҚ директор лары кеңесінің шешімі

тамыз, жыл сайын

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), ИДМ, АШМ, ЭМ, АКМ, ДСМ, "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ (келісім бойынша), "Самұрық -Қазына" ҰӘҚ" АҚ (келісім бойынша ), "Зерде" ҰИХ" АҚ (келісім бойынша), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


46

Инвестициялық жобалар картасына перспективалық инвестициялық жобалар құжаттарының қалыптастырылған топтамасын енгізу


"Kazakh Invest" ҰК" АҚ директорлар кеңесінің шешімі

қараша, жыл сайын

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), ИДМ, АШМ, ЭМ, АКМ, ДСМ, "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ (келісім бойынша), "Самұрық-Қазына" ҰӘҚ" АҚ (келісім бойынша ), "Зерде" ҰИХ" АҚ (келісім бойынша), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


47

Инвестициялық жобаларды қаржыландыру құралдары мен қаржыландыру тетіктерін жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу


ИДМ-ге ұсыныс

2017 жылғы желтоқ сан

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ (келісім бойынша), "Самұрық-Қазына" ҰӘҚ" АҚ (келісім бойынша ), АХҚО (келісім бойынша), "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


48

Инвесторларды қаржылай қолдау құралдарын жетілдіру мәселесін пысықтау
 


ИДМ-ге ұсыныс

2018 жылғы тамыз

ҰЭМ, Қаржымині, ҰБ (келісім бойынша), "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ (келісім бойынша), "Самұрық-Қазына" ҰӘҚ" АҚ (келісім бойынша ), АХҚО (келісім бойынша), "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


49

Басым елдермен инвестициялық қызмет саласындағы екіжақты ынтымақтастықты дамыту мүмкіндіктерін талдау және практикалық ұсынымдарды әзірлеу


ИДМ-ге ақпарат

желтоқ сан, жыл сайын

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), СІМ







талап етілмейді


50

Әлеуетті елдермен ынтымақтастық бойынша анықтамалық құжаттарды (ақ кітаптарды) әзірлеу


ИДМ-ге ақпарат

желтоқ сан, жыл сайын

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), СІМ







талап етілмейді


51

Экономика секторлары бойынша тартылатын шетелдік инвестициялардың ықтимал тәуекелдерін, олардың болжамды әлеуметтік экономикалық әсерін ескере отырып талдау


ИДМ-ге ақпарат

2018 жылғы желтоқ сан

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), ҰЭМ, Қаржымині, ЭМ, АШМ, ДСМ, БҒМ, СІМ, Әділетмині, ЖАО







талап етілмейді


52

Елде және шетелде инвестициялық іс-шаралар өткізуді және оларға қатысуды оңтайландыру жөніндегі мәселені пысықтау


ИДМ-ге ұсыныс тар

2017 жылғы қазан

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), облыстардың, Алматы және Астана қалаларының әкімдіктері







талап етілмейді


53

Елдегі барлық инвестициялық іс-шаралар кестесін бекіту


"Kazakh Invest" ҰК" АҚ директор лар кеңесінің шешімі

2017 жылғы қараша

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)







талап етілмейді


54

Астанада "Invest in Kazakhstan" инвестициялық форумын өткізу мәселесін пысықтау


ИДМ-ге ақпарат

наурыз, жыл сайын

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), мүдделі мемлекеттік органдар, ҰБ (келісім бойынша), облыстардың, Алматы және Астана қалаларының. әкімдіктері, "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ (келісім бойынша), "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), "Самұрық-Қазына" ҰӘҚ" АҚ (келісім бойынша), АХҚО (келісім бойынша), "Зерде" ҰИХ" АҚ (келісім бойынша), "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


55

Бағдарламаның басымдықтарын және халықаралық тәжірибені есепке ала отырып, ҰЭМ СК-нің статистикалық есеп жүргізу әдістемесін жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу


ҰЭМ бұйрығы

2017 жылғы желтоқ сан

ҰЭМ, Қаржымині, ИДМ







талап етілмейді


56

Мүдделі мемлекеттік органдармен келісім бойынша басым салалар мен өңірлер бөлінісінде Бағдарламаның нысаналы индикаторларының декомпозициясын жүргізу


ИДМ бұйрығы

2018 жылғы ақпан

ИДМ, ҰЭМ, мүдделі мемлекеттік органдар, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері







талап етілмейді


2-міндет. Инвестицияларды тартудың және ұстап қалудың алдын ала белсенді тәсілдерін қалыптастыру


Нәтижелер көрсеткіштері













1

Қайта өңдеуші секторға тартылған ТҰК саны
 

жиынтық саны



ИДМ, ЭМ, АШМ, ДСМ, БҒМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының. әкімдіктері, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)

12

17

22

28

35




2

Басым секторларда "тұғырлы инвесторлармен" бірге құрылған бірлескен кәсіпорындардың саны

жиынтық саны



ИДМ, ЭМ, АШМ, ДСМ, БҒМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)

4

6

9

12

15




3

Инвестициялық ахуалдың қолайсыз жағдайларына байланысты Қазақстан нарығынан кетіп қалған шетелдік инвесторлар
 

бірлік



"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), ИДМ, ҰЭМ, Қаржымині, ЭМ, АШМ, МСМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

5

3

1

0

0




4

Жұмыс істеп жатқан шетелдік инвесторлардың Қазақстанның экономикасына қайта салған инвестицияларының көлемі

2016 жылғы деңгейге %



ИДМ, ҰБ (келісім бойынша), "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)

103

107

110

115

120





Іс-шара













57

Инвесторлардың қанағаттану дәрежесін мониторингтеу және инвестициялық қызмет барысында туындайтын проблемалық мәселелерді анықтау үшін инвесторларға кешенді сауалнама жүргізу мәселесін пысықтау


ИДМ-ге ақпарат

тамыз, жыл сайын

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), СІМ, Қаржымині, ҰЭМ







талап етілмейді


58

Инвестицияларды тарту үшін басым секторларда өңірлік және салалық шектеулерді талдау


ИДМ-ге ақпарат

тамыз, жыл сайын

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), Қаржымині, ҰЭМ, "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)







талап етілмейді


59

Қазақстан нарығынан кеткен және IRM тіркелген әрбір шетелдік компанияның кету себептерін талдау және анықталған проблемалық мәселелерді жою бойынша ұсынымдар әзірлеу


Үкіметке ақпарат

ақпан, 2019 жылдан бастап жыл сайын

ИДМ, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), ЭМ, АШМ, СІМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері







талап етілмейді


60

Жүргізілген сауалнама, өңірлік және салалық шектеулерді талдау, Қазақстан нарығынан инвесторлардың кетуін талдау қорытындысы бойынша есепті әзірлеу және жариялау


ИДМ-ге ақпарат

сәуір, жыл сайын

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), СІМ, Қаржымині, ҰЭМ







талап етілмейді


61

Өңірлік және салалық шектеулерді, Қазақстан нарығынан инвесторлардың кету себептерін анықтау бойынша инвесторларға жүргізілген сауалнаманың, талдаулардың барысында анықталған тосқауылдар мен шектеулерді жою бойынша шаралар кешенін әзірлеу


Кеңес шешімі

мамыр, жыл сайын

"Kazakh Invest" ҰК"АҚ (келісім бойынша), ИДМ, СІМ, Қаржымині, ҰЭМ, "Атамекен" ҰКП







талап етілмейді


62

ТШИ-ге мемлекеттік реттеудің әсеріне бағалау жүргізу тетігі бойынша ұсыныстар әзірлеу


Кеңес шешімі

2018 жылғы сәуір

ИДМ, ҰЭМ, Қаржымині







талап етілмейді


63

Әлеуетті және қолданыстағы экспорттаушыларды сервистік қолдау


ИДМ-ге ақпарат

тоқсан сайын

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), ИДМ, ЭМ, АШМ, МСМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері







талап етілмейді


64

Инвесторларға пост-инвестициялық қызмет көрсету сервисін енгізу


"Kazakh Invest" ҰК" АҚ директор лар кеңесінің шешімі

2017 жылғы қараша

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), ИДМ, ЭМ, АШМ, МСМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері







талап етілмейді


Үшінші бағыт. Жекешелендіру жоспары мен мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетіктерін шетелдік инвестицияларды тарту басымдықтарымен сәйкестендіру

1-міндет. Жекешелендіруге шетелдік инвестицияларды тарту


Нәтижелер көрсеткіштері













1

Шетелдік инвесторларға өткізілген жекешелендіру объектілерінің саны

жекеше лендіріл ген объектілердің жалпы санында ғы %



"Самұрық-Қазына" ҰӘҚ" АҚ (келісім бойынша)

15

33

33

-

-





Іс-шаралар













65

Шетелдік инвесторлар үшін жекешелендіруге жататын компанияларды ілгерілету бойынша шаралар жоспарын әзірлеу


"Kazakh Invest" ҰК" АҚ директорлар кеңесінің шешімі

2017 жылғы желтоқ сан

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), "Самұрық-Қазына" ҰӘҚ" АҚ (келісім бойынша)







талап етілмейді


66

Қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде privatization.gov.kz ақпараттық-анықтамалық интернет-ресурсын іске қосу


интернет-ресурсты іске қосу

2017 жылғы желтоқ сан

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), "Самұрық-Қазына" ҰӘҚ" АҚ (келісім бойынша)







талап етілмейді


2-міндет. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларына инвестицияларды тарту


Нәтижелер көрсеткіштері













1

ТШИ қатысуымен МЖӘ жобалары

бірлік



"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), ИДМ, ҰЭМ, БҒМ, ДСМ

3

5

15

20

30




млрд.
АҚШ долл.

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), ИДМ, БҒМ, ДСМ

0,5

0,7

1

1,5

1,8


Іс-шаралар













67

Мемлекеттік-жекешелік әріптестік саласындағы заңнаманы жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу


ҰЭМ-ге ұсыныс

2018 жылғы маусым

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша), ИДМ







талап етілмейді


68

Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларын қаржыландыруда халықаралық қаржы ұйымдарымен өзара іс-қимыл жасау тетігін әзірлеу бойынша ұсыныстар әзірлеу


Кеңес шешімі

2019 жылғы наурыз

ИДМ, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)







талап етілмейді


69

Инвесторлар үшін "Бір терезе" негізінде мемлекеттік-жекешелік әріптестік мәселелері бойынша инвесторларды ақпараттық сүйемелдеу бойынша қызмет көрсету мәселесін пысықтау


ИДМ-ге ұсыныс
тар

2018 жылғы наурыз

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)







талап етілмейді


70

"Kazakh Invest" ҰК" АҚ-ға мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларын ілгерілету жөніндегі функцияны беру бойынша ұсыныстар әзірлеу (қолданыстағы штат шеңберінде)


Кеңес шешімі

2018 жылғы наурыз

ИДМ, "Kazakh Invest" ҰК" АҚ (келісім бойынша)







талап етілмейді


71

Жартыжылдық қорытындысы бойынша "Ұлттық инвестициялық стратегия" инвестицияларды тарту жөніндегі бағдарламаны іске асыру жөніндегі
іс-шаралар жоспарын мониторингтеу


Үкіметке есеп

жарты жылдық қорытындысы бойын ша жылына екі рет 20 наурызға және 20 қыр күйекке қарай

ИДМ,ҰЭМ, Қаржымині, Әділетмині, АШМ,СІМ, ІІМ, ЭМ, ДСМ, Еңбекмині, АКМ, БҒМ, ҚАӨМ, ЖС (келісім бойынша), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша), "Самұрық-Қазына" ҰӘҚ" АҚ (келісім бойынша), "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ (келісім бойынша), "Kazakh Invest" ҰҚ" АҚ (келісім бойынша), "QazIndustry" ҚИЭО" АҚ (келісім бойынша)", АХҚО (келісім бойынша), "Зерде" ҰИХ" АҚ (келісім бойынша), "АТКО" ЖШС







талап етілмейді


      Ескертпе: аббревиатуралардың толық жазылуы:

      ИДМ – Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрлігі

      ҰЭМ – Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігі

      Қаржымині – Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі

      Әділетмині – Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі

      АШМ – Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі

      СІМ – Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі

      ІІМ – Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі

      ЭМ – Қазақстан Республикасының Энергетика министрлігі

      ДСМ – Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі

      Еңбекмині – Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі

      АКМ – Қазақстан Республикасының Ақпарат және коммуникациялар министрлігі

      БҒМ – Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

      ҚАӨМ – Қазақстан Республикасының Қорғаныс және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі

      МСМ – Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт министрлігі

      ЖС – Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты

      "Атамекен" ҰКП – "Атамекен" ұлттық кәсіпкерлер палатасы

      "Kazakh Invest" ҰК" АҚ – "Kazakh Invest" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамы

      "Самұрық-Қазына" ҰӘҚ" АҚ – "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамы

      "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ – "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамы

      "QazIndustry" ҚИЭО" АҚ – "QazIndustry" қазақстандық индустрия және экспорт орталығы" акционерлік қоғамы".

      АХҚО – Астана халықаралық қаржы орталығы

      "Зерде" ҰИХ" АҚ – "Зерде" ұлттық инфокоммуникация холдингі" акционерлік қоғамы

      "АТКО" ЖШС – "Агротехнологияларды трансферттеу және коммерцияландыру орталығы" жауапкершілігі шектеулі серіктестік

On approval of the Programme for attracting investments “National Investment Strategy” and making amendments to the Resolution No. 1136 of the Government of the Republic of Kazakhstan dated December 30, 2015 On Approval of the List of Government Programmes and Repeal of Certain Decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan

Resolution No. 498 of the Government of the Republic of Kazakhstan dated August 22, 2017. Abolished by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated July 15, 2022 No. 482

      A footnote. Abolished by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated July 15, 2022 No. 482


      The Government of the Republic of Kazakhstan DECREES that:

      1. proposed Programme for attracting investments “National Investment Strategy” (hereinafter – the Programme) Shall beapproved

      2. Central and local executive bodies and other institutions shall take measures to implement the Programme.

      3. Responsible central and local executive bodies shall provide information according to the Programme Implementation Action Plan in accordance with the Rules for the development, implementation, monitoring, evaluation and control of the Strategic Development Plan of the Republic of Kazakhstan, state and government programmes, strategic plans of state bodies, programmes of development of territories, as well as the development, implementation and control of the Forecast Scheme of the Territorial and Spatial Development of the Country, approved by Decree No. 931 of the President of the Republic of Kazakhstan dated March 4, 2010 On Certain Issues relating to Further Operation of the State Planning System in the Republic of Kazakhstan.

      4. The Ministry for Investments and Development of the Republic of Kazakhstan shall be responsible for the monitoring of this Resolution implementation.

      5. Resolution No. 1136 of the Government of the Republic of Kazakhstan dated December 30, 2015 On Approval of the List of Government Programmes and Repeal of Certain Decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan (CAPP of the Republic of Kazakhstan, 2015, No. 77-78-79, article 583) shall be amended as follows:

      The List of Government Programmes approved by the above stated Resolution shall be supplemented with a line, ordinal number 8, with the following text:


8

Programme for attracting investments “National Investment Strategy”

The Ministry for Investments and Development of the Republic of Kazakhstan

2018 – 2022

      6. This Resolution shall come into force on the date of its signing.

      Prime Minister
of the Republic of Kazakhstan
B. Sagintayev

  Approved by Decree
No. 498 of the Republic
of Kazakhstan
dated 22 August 2017

Programme for attracting investments “National Investment Strategy”

1. Programme Passport

2. Introduction

3. Analysis of the current situation

4. Goals, target indicators, objectives and the Programme implementation progress indicators

4.1.

Goals of the Programme

4.2.

target indicators

4.3.

Objectives


First area: improvement of the investment climate of the Republic of Kazakhstan


Second area: implementation of effective operational measures and development of new approaches to attract investment


Third area: compliance of the privatization plan and public-private partnership mechanisms with the priorities of attracting foreign investment

5. Main areas, means of achieving Programme goals and objectives, relevant measures

5.1.

First area: improvement of the investment climate of the Republic of Kazakhstan

5.1.1.

Creation of favourable conditions for attracting investments


Improving of transparency in the investment activity regulation


Simplification of procedure for both the access to the country market and the location of foreign investments

5.1.2.

Upgrade of protection of the investors’ rights


Improving the dispute settlement mechanism


Improving of the transparency and predictability of tax administration for investors

5.1.3.

Improving the trade logistics and developing the production and sale relations between foreign investors and local companies

5.2.

Second area: implementation of effective operational measures and development of new approaches to attract investment

5.2.1.

Improving the institutional mechanisms for attracting, guiding and supporting investors

5.2.2.

Development the system of attracting investments in the Republic of Kazakhstan

5.2.3

Development of proactive approaches to attracting and retaining investments

5.3.

Third area: compliance of the privatization plan and public-private partnership mechanisms with the priorities of attracting foreign investment.

5.3.1.

Attracting the foreign investments to privatization

5.3.2.

Attracting investments to the public-private partnership projects

6. Required resources

Annex to the Programme. Action Plan for the implementation of the Programme for attracting investments “National Investment Strategy”

1. Programme Passport

Description

Programme for attracting investments “National Investment Strategy”

Basis of development

Decree No. 922 of the President of the Republic of Kazakhstan dated February 1, 2010 On Strategic Development Plan of the Republic of Kazakhstan until 2020;
The Address of the President of the Republic of Kazakhstan, Leader of the Nation, N. A. Nazarbayev to people of Kazakhstan dated 14 December 2012 Kazakhstan-2050 Strategy: a New Political Course of the Successful State;
Decree No. 874 of the President of the Republic of Kazakhstan dated August 1, 2014 On approval of the Government Programme of Industrial and Innovative Development of the Republic of Kazakhstan for 2015-2019 and amendments to Decree No. 957 of the President of the Republic of Kazakhstan dated March 19, 2010 On approval of the List of Government Programmes;
Decree No. 1030 of the President of the Republic of Kazakhstan dated April 6, 2015 On approval of the Government Programmes of Infrastructure Development Nurly Zhol for 2015-2019 and amendments to Decree No. 957 of the President of the Republic of Kazakhstan dated March 19, 2010 On Approval of the List of Government Programmes
The Programme of the President of the Republic of Kazakhstan dated May 20, 2015 National Plan - 100 Concrete Steps;
The Address of the President of the Republic of Kazakhstan, the Leader of the Nation N. A. Nazarbayev to people of Kazakhstan dated January 31, 2017, The Third Modernization of Kazakhstan: Global Competitiveness;
Decree No. 420 of the President of the Republic of Kazakhstan dated February 14, 2017 , On Approval of the Government Programme for Development of the Agricultural and Industrial Complex of the Republic of Kazakhstan for 2017-2021 and amendments to Decree No. 957 of the President of the Republic of Kazakhstan dated March 19, 2010 On Approval of the List of Government Programmes

Instruction of the state body responsible for development and implementation of the government programme

The Ministry for Investments and Development of the Republic of Kazakhstan

Goal

Creating a favourable investment climate and attracting the efficiency-oriented investments

Objectives

First area. Improving the Investment Climate of Kazakhstan:
1. Creation of favourable conditions for attracting investments
2. Upgrade of the investors’ rights protection
3. Improving the trade logistics and developing the production and sale relations between foreign investors and local companies
Second area. Implementation of effective operational measures and development of new approaches to attract investment:
4. Improving the institutional mechanisms for attracting, guiding and supporting investors
5. Development of proactive approaches to attracting and retaining investments
Third area. Compliance of the privatization plan and public-private partnership mechanisms with the priorities of attracting foreign investment:
6. Ensuring the participation of foreign investors in the privatization process
7. Attracting investments to the public private partnership projects

Period of implementation

2018 - 2022

Target indicators

By 2022 the following target indicators will be achieved:
1. Gross inflow of foreign direct investment (hereinafter-FDI) will increase 1.26 times (compared to 2016 level).
2. Gross FDI and gross domestic product ratio.
3. FDI inflow to the processing industry increased 1.5 times (compared to 2016 level).
4. The volume of investments in fixed capital of the non-oil sector of the economy (except for the government budget) will increase 1.46 times (compared to 2016 levels).
5. The volume of outward investments in fixed capital of the non-oil economy sector will increase 1.5 times (compared to 2016 level).

Sources and volume of funding

At the expense and within the funds provided for to the Ministry for Investments and Development of the Republic of Kazakhstan, in accordance with the fiscal legislation of the Republic of Kazakhstan, and also at the expense of extra budgetary funds that do not contradict the fiscal legislation of the Republic of Kazakhstan

2. Introduction

      The Programme for attracting investments National Investment Strategy (hereinafter – the Program) has been developed in accordance with the instructions of the President of the Republic of Kazakhstan, given in the Address to the nation of Kazakhstan dated January 31, 2017 The Third Modernization of Kazakhstan: Global Competitiveness.

      The Programme designed to contribute to the goals of development and modernization of the economy of the Republic of Kazakhstan builds the investment perspectives of the country aimed at enhancing and diversification of investments. The core of this Programme is to increase the investment competitiveness of the country, ensuring the attraction of the efficiency-oriented investments in greater amounts.

      This Programme is launched at a time when the world economy is still recovering from the global financial crisis. The fall in world prices in commodity markets has made the situation worse both for the financial and economic condition of individual enterprises and for aggregate macro indicators.

      At the same time, the Republic of Kazakhstan continues to be a location attractive for investments aiming at gaining access to the country's rich natural resources. Besides, the country continues to attract investors who are interested in the growing domestic market of the Republic of Kazakhstan.

      The importance of investments in achieving the development goals of the Republic of Kazakhstan, increasing the level of economic diversification, productivity growth, exports and job creation has been stated in several documents of the State Planning System (Kazakhstan 2050, the Strategic Development Plan of the Republic of Kazakhstan until 2020, the Government Programmes of Infrastructure Development Nurly Zhol for 2015-2019, Nation Plan - 100 Concrete Steps; The Government Programme of Industrial and Innovative Development of the Republic of Kazakhstan for 2015-2019, the Government Programme of the Agricultural Complex Development, Modernization 3.0.).

      Attracting large amounts of investments aiming at improving efficiency is a real challenge for the Republic of Kazakhstan. This type of investment increases the competitiveness of the financed production in international markets and in global value chains by using the competitive strengths of the investment climate of the Republic of Kazakhstan, offers the recipient country a package of capital, know-how and technologies that contribute to the modernization of industries and the expansion of production capabilities to achieve economic diversification.

      This type of investment does not “enter” the country as well as investments focused on the domestic market. Attracting and retaining them require the enforcement of international competitiveness of the Republic of Kazakhstan and improvement of the investment climate.

      The programme involves an active government and investment policy aimed at encouragement of investments oriented at improving efficiency. In the Programme implementation, the Government of the Republic of Kazakhstan will continue to improve the competitiveness and attractiveness of the investment climate of the country in accordance with the standards of the Organization for Economic Cooperation and Development (hereinafter - OECD).

      The successful implementation of this Programme should contribute to the sustainable economic development of the country. To substantiate individual proposals and activities, a country and regional analysis is carried out, as well as analysis of the international experience in the implementation of investment policy, and also the factors that will contribute to achievement of the country's advantages.

      The Programme and its components are based on a detailed estimation of the institutional and regulatory environment to attract investment. The estimation was implemented by the Ministry for Investments and Development of the Republic of Kazakhstan with the technical support of the World Bank group. Besides, the analytical findings made by the OECD and stated in a detailed review of the investment climate of the Republic of Kazakhstan for 2016 and 2017, as well as research and analytical work of other international and national organizations, analytical centers were taken intoaccount for the development of the Programme.

Basic terms and definitions

      New terms and definitions used in this Programme are as follows:

      1) efficiency-oriented investment is a type of investment aimed at organizing production in a particular country in order to use its competitiveness factors, which will provide an opportunity to export to other countries or regions. Such competitiveness factors may include efficient labour force in terms of cost, education or specialization, easy access to foreign markets, high-quality infrastructure, etc. The motivating factors in attracting this type of investments are the level of competitiveness in international markets offered by a country to an investor, and in particular, the ability to integrate into global value chains;

      2) domestic market oriented investment is a type of investments aimed at development of domestic market of the recipient country. Thus, the main factors of this type of investment are the size and growth rate of domestic market.

      3) information and monitoring system IRM (follow-up) is a unified information platform for Kazakh, foreign investors and entrepreneurs, which contains complete, accurate and up-to-date information about investors, investment projects, production facilities and information requests of potential investors;

      4) freelance advisors - regional Directors working as freelance advisers of akims of regions and Astana and Almaty cities, who monitor and fully support the implementation of investment projects, targeted work with investors to address problematic issues through interaction with central and local executive bodies and other organizations;

      5) investment preferences are targeted advantages, provided to legal entities of the Republic of Kazakhstan in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan, implementing investment project, and leasing companies, importing technological equipment within the framework of the investment project under financial leasing agreement for a legal entity of the Republic of Kazakhstan, implementing the investment project;

      6) Investment Ombudsman is an officer appointed (assigned) by the Government of the Republic of Kazakhstan, who is entrusted with the functions of assistance in protecting the rights and legitimate interests of investors;

      7) ‘One Window/ (‘Single Window’) is a centralized form of assistance to investors by the authorized body for investments in the provision of public services, which provides for minimizing the participation of investors in the collection and preparation of documents and limiting their direct contact with public authorities.

3. Analysis of the current situation Improving the global economic conditions

      The objective of ensuring sustainable and balanced economic growth of the Republic of Kazakhstan on the basis of diversification of the economy and increasing its competitiveness under the conditions of limited domestic financial resources cannot be achieved without implementation of a stimulating policy to attract investment.

      Investments have a significant impact on the social and economic development of the country:

      at macro level, they are the basis for the implementation of the policy of expanded reproduction, structural changeover of the production sector and balanced development of all sectors of the economy, introduction of innovations, competitiveness of the country's economy;

      at the micro level, they are needed to expand and develop production, increase its technical and technological levels, reduce the moral and physical deterioration of fixed assets, improve the quality and competitiveness of products, and also reduce the environmental hazards.

      The Republic of Kazakhstan is launching a new Investments Attracting Programme at a time when the world economy continues to recover from the global financial crisis. Economic activity is expected to increase in 2017 and 2018, despite a 13% decline in global FDI flows in 2016 due to weak global economic growth and low global trade dynamics especially in developing countries and countries with economies in transition.

      It should be particularly noted that when considering foreign investment in the country's economy, FDI is traditionally considered on the basis of the amounts by which the effectiveness of working with foreign investors is measured.

      Despite global geopolitical and economic uncertainty, FDIs are in a preliminary stage of recovery after the crisis. According to the United Nations Conference on Trade and Development (hereinafter - UNCTAD), the highest level of global investment flows was recorded in pre-crisis 2007 amounting to USD 1.9 trillion. At the same time, total FDI inflows in 2015 and 2016 increased up to USD1.8 trillion (Figure 1), which is the highest rate since 2008.

      The FDI increases in the last two years were caused by the state of the global macroeconomic environment, in which the reduction in the growth rates of emerging markets and the sharp decline in commodity prices prevailed. Also, this growth was impacted by the process of mergers and acquisitions (hereinafter M&A) of companies at the transnational level.

      Fig. 1

      The FDI inflows at the global level and for selected country groups (USDbillion)



      Source: UNCTAD

      According to UNCTAD, gross fixed capital investment in developing countries, including countries with economies in transition is expected to increase. At the same time, the volume of world trade in goods and services in 2017 is expected to increase by 3.8%, which exceeds the volume of 2016 (2.3%).

      It should be noted that the FDI flow is changing under the influence of global economic trends and the factor influence of domestic economic policies of global players.

      Depending on the classification of countries by level of development, most FDI flow to developed countries as compared to other groups of countries. In addition, this segment is characterized by relative volatility, which makes it difficult to determine specific trends for certain periods of time.

      Thus, FDI inflows to developed countries in 2016 again showed a positive trend, even though at a slower pace, reaching USD 1.03 trillion (USD 0.98 trillion in 2015).

      In the medium-term perspective, global FDI flows are projected to resume growth in 2017 exceeding USD 1.8 trillion in 2018 that presents the expected growth in the global economy.

      At the same time, FDI inflows to emerging economies show an upward trend, which resumed after the 2008 crisis and declined slightly by 2016.

      In comparison with other groups of countries with economies in transition, the Republic of Kazakhstan is characterized by low levels of FDI. In 2016, FDI inflows to this group amounted to USD 68 billion, having increased by 81 % compared to 2015 that imply a presence of some volatility.

      Countries with transition economies have a small positive net FDI stock, but it can be affected by a huge outflow from Russia. The share and amount of FDI in these countries (as a trend) have been declining since 2008. Thus, FDI inflows to these countries reduced by more than half from USD 85 billion to USD 35 billion from 2013 to 2015. This represents a decline from nearly 6 % of global FDI outflows to 2 %.

            Despite the positive perspectives for the world economy recovery, the new geopolitical realities and growing tensions can have potential consequences. FDI inflows in transition economies have fallen to levels of almost 10 years ago. This is due to factors such as low primary commodity prices, weakening of domestic markets and the impact of restrictive measures due to geopolitical tensions.

      The rapid decline in oil prices that occurred in 2014 had a major impact on FDI flows to oil-exporting countries in Africa, the South America and countries with transition economies. FDI outflows from the region have also declined due to reduced access to international capital markets.

      At the present time it is possible to identify three major players which influence the global FDI flows, they are namely: The United States, developed European countries and China. At the same time, the US continues to be the largest recipient of FDI, attracting approximately USD 385 billion in 2016.

      At the same time, net FDI indicators show that the East and South Asia region (including the second largest economy - China) was and continues to be the recipient of FDI. Only the developed Europe changed its role, leaving the net FDI recipient countries group for the FDI donor countries group.

      With due regard to the changes taking place in the world investment capital markets, several trends should be identified that will have a direct impact on the Republic of Kazakhstan and the prospects for attracting FDI:

      1) changes in raw commodity groups situation, especially oil and gas, have been the main reason for the decline in FDI worldwide and the reorientation of investment flows;

      2) a number of countries have made some amendments in existing laws providing for new investment incentives and also simplification of practical investment measures, with significant simplification of the regulatory and supervisory functions of the government in relation to investment preferences;

      3) a number of developing countries have opened access to economic sectors previously inaccessible to foreign investment, including through privatization and public-private partnerships (PPP), but investment restrictions have been imposed in the most strategic sectors, such as defence industry, energy and transport;

      4) the real estate market is beginning to show an upward trend, while in developed countries there was a regular demand for high quality real estate and infrastructure, in developing countries the demand has only now started to pick up steam again;

      5) the service sector is taking a key role in global investment flows. In absolute terms, it is still inferior to the manufacturing sector, but in terms of growth rates and share in the total volume it is significantly strengthened. The changes are especially noticeable in the area of transnational mergers and acquisitions of companies in the service sector.

      6) links within regional value chains in the countries of the Association of Southeast Asian Nations (hereinafter - ASEAN), and also China and India are strengthening. Through the strengthening of intraregional production links, a new outline of attractiveness for investment flows is emerging.

      7) Chinese companies are rapidly trending towards the advanced processing and production of products with high added value. This is particularly noticeable in the sectors of high-tech chemical products, electronics, automotive and aircraft manufacturing. New Chinese brands, their innovative developments and global sales networks are emerging.

      8) any companies take a wait-and-see attitude towards placing their foreign investments, preferring to reinvest in existing production facilities;

      9) cities are becoming a key point for investment. This is not due to a mechanical increase in the population, but because of the concentration of certain kinds of economic activity in and around cities. Today, large cities are reservoirs of capital and skilled labour force, especially in the service sectors.

      The totality of these trends determines the need to develop mechanisms that will not only overcome the risks brought by these changes, but also use them in order to build investment potential. Therefore, economic uncertainty and changes in the global FDI structure entail both difficulties and opportunities for the Republic of Kazakhstan.

      The investments inflow situation in the Republic of Kazakhstan also has its own dynamics and some peculiarities.

      Attraction of FDI by the Republic of Kazakhstan in recent years trends towards a reduction, while some of the nearest neighbours, and at the same time competitors, have recovered faster after the recession.

      The rates of net FDI inflows to the Republic of Kazakhstan exceed the average one of the countries with transition economy, which is about USD 4 billion in 2016, according to UNCTAD.

      According to the National Bank of the Republic of Kazakhstan in 2005-2016 the volume of gross FDI inflows to the Republic of Kazakhstan amounted to USD 243 billion, out of it: in 2016 – USD 20.6 billion, which is more than in 2015 by 39.9 %. However, in 2005-2016, net FDI inflows to the Republic of Kazakhstan amounted to USD 115.1 billion, out of it: in 2016 – USD 9.1 billion.

      In total, the largest amount during this period came to the following industries: professional, scientific, and technical activities (35.8 % or USD 86.9 billion), mining industry (27.1 % or USD 65.9 billion), processing industry (12.3 % or USD 30 billion), trade (8.9 % or USD 21.6 billion); financial and insurance activities (5 % or USD 12.2 billion); construction (3.5 % or USD 8.5 billion).

      Figure 2

      FDI dynamics in the Republic of Kazakhstan over 2005-2016.

      (USD billion)



      Source: the National Bank of the Republic of Kazakhstan, 2017.

      As you can see in Fig. 2, the largest gross inflow took place in 2012, amounting to USD 28.9 billion. However, due to some internal and external factors, over the next 3 years there is a decrease in investment (reduction from USD 28.9 billion to USD14.8 billion). Due to the worsening of the global economic situation and the reduction in process for energy and metals, there is a noticeable 37% decline in the flow of investment in 2015 (a reduction from USD 23.7 billion in 2014 to USD 14.8 billion in 2015). The main reason for the negative dynamics of FDI is the decrease in investment in the production of crude oil and natural gas by 62 % (USD 4.5 billion less than in 2014).

      But after a gradual decrease in investment inflow from 2013, in 2016 the negative trends were reversed. Thus, the growth of investments in 2016 is noticeable again, the gross inflow of FDI increased by almost 40%.

      It should be noted that the Republic of Kazakhstan has become a leader in the Central Asian region in the attracting investment to the economy since its independence.

      For 20 years, the gross domestic product (hereinafter - GDP) per capita increased 17.4 times from USD 735.9 in 1994 to USD 12,806.7 in 2014. There is no doubt that foreign investment has played an important role in the recovery and reorientation of the country's economy.

      Thanks to the received foreign capital, the Republic of Kazakhstan has strengthened its position as a country with powerful energy resources having ambitious, but at the same time sustainable plans for the future.

      During the five-year period (2005-2009) before the launch of the Government Programme on Forced Industrial and Innovative Development of the Republic of Kazakhstan for 2010–2014, the attracted investments amounted to only USD 82.1 billion, while over 2010-2014 they reached USD 149.5 billion (1.5 times growth), which confirms the growing interest of foreign investors in the country's economy.

      At the same time, over 2005-2016, the gross outflow of direct investments from the Republic of Kazakhstan to foreign countries amounted to USD 60.2 billion. The largest outflow of domestic capital is channeled to the Netherlands (USD 37.2 billion), the United Kingdom (UDS 5.5 billion), the Russian Federation (USD 2.9 billion) and Ireland (USD 1.8 billion).

      The FDI flows to the Republic of Kazakhstan are sensitive to changes in world commodity prices.

      The economy of the Republic of Kazakhstan is closely connected with the investment-related resources; that is, in the extractive industries (oil and gas, mining, metallurgical and related services industries), the country is exposed to high risks associated with insufficient diversification.

      Overall, FDI in mining and quarrying have declined by 58 %, in wholesale and retail trade by 46.7 % (USD 1.3 billion less), and in geological exploration and survey activities by 5.1 % (USD 295 million less). At the same time, the share of manufacturing industry in total FDI flows is growing but still remains small (Fig. 3).

      Economic diversification is one of the priorities of the country's development.

      In order to diversify the economy, the Government of the Republic of Kazakhstan is taking measures, including various documents of the State Planning System, and namely: Kazakhstan 2050, the Strategic Development Plan of the Republic of Kazakhstan until 2020, the Government Programme of Infrastructure Development Nurly Zhol for 2015-2019, 100 Concrete Steps National Plan, the Government Programme of Industrial and Innovative Development of the Republic of Kazakhstan for 2015-2019, the Government Programme of Agricultural and Industrial Complex Development.

      Fig. 3

      Amount of FDI in the Republic of Kazakhstan from 2005 to 2016

      (USD billion)



      Source: the National Bank of the Republic of Kazakhstan, 2017.

      Moreover, the Strategic Development Plan of the Republic of Kazakhstan until 2020 states that the implementation of programs for the development of competitive and diversified economy need further continuation.

      As shown in Figure 3, the portion of manufacturing industry in total FDI inflows is increasing but still remains small. Thus, the share of the manufacturing industry has increased from 4.4% in 2005 to 18.4% in 2016.

      There is a high volatility of reinvestment in the Republic of Kazakhstan. At the same time, investors prefer to invest their revenues to new projects in the commodity sector.

      As you can see in the next Figure, the main part of the gross inflow of FDI belong to debt instruments, the share of which decreased from 80.6% in 2005 to 51.4% in 2016. At the same time, it is noticeable that the share of instruments of capital participation and reinvestments increases every year. Thus, the share of capital participation instruments increased from 16.8% in 2005 to 24.8% in 2016. The share of reinvested earnings increased from 2.6 % to 23.8 % over 2005-2016 (Figure 4).

      Figure 4

      Break down of gross FDI inflow:



      Source: the National Bank of the Republic of Kazakhstan, 2017.

      It should be noted that reinvestments in the Republic of Kazakhstan demonstrate high volatility: the portion of reinvested earnings in FDI inflows grows, and then falls steeply. For example, if in 2014 this indicator amounted to 21%, then in 2015 (-1.8 %) and in 2016 again it increased to 23.8 %. In general, over 2005-2016 the average value for this indicator is 10.4%, while the world average is 30-35%.

      The low level of country indicator is explained by investors’ preferences in relation to industry and raw materials.

      Besides, the low portion of reinvested earnings may indicate problems with retaining existing foreign investors thereby affecting their ability to continue and expand activities in the country.

      Large-scale investments inflow in the real sector of the economy of the Republic of Kazakhstan is one of the determining conditions for development.

      In general, great efforts should be taken in order to attract efficiency-oriented investments for economy diversification. This type of investments is a source of capital; it promotes the active transfer of technology and knowledge, as well as export diversification, the growth of global competitiveness of the host economy and the creation of new high quality jobs in the country.

      The portion of efficiency oriented FDI in the Republic of Kazakhstan remains low.

      The structure of FDI flows in the Republic of Kazakhstan has not significantly changed over the past decade. Thus, according to the methodology of the World Bank (Fig. 5):

      from 55 % to 78 % of FDI are concentrated in extracting sectors, including related services, such as geological exploration;

      from 19 % to 36% of FDI are concentrated in market-oriented sectors, such as financial, insurance, and retail sectors;

      only from 2 % to 17% of FDI are concentrated in the industry generating high added value, and in particular, in the metal industry.

      Figure 5

      The FDI types in respect of the investors’ motivation in the Republic of Kazakhstan (in respect of portion)



      Efficiency-oriented, market-oriented, natural-resources-oriented (% portion of the total amount)

      Source: National Bank of the Republic of Kazakhstan, 2017, calculation by the World Bank Group

      It should be noted that the decrease of investments has occurred also in the industries having a significant state participation.

      The portion of the public sector in the economy remains high.

      The ratio of gross value added, controlled and indirectly controlled by the state, organizations, to GDP for 2014 amounted to 21.1 %, and for 2015 - 19.1 %.

      It should be noted that in most OECD countries the level of state participation in the national economy is on average 15% of GDP.

      To resolve this issue, in 2014 the Government of the Republic of Kazakhstan announced a large-scale privatization of legal entities with the participation of the state and their affiliates. In total, 878 legal entities with the participation of the state and national holdings subsidiaries in the amount from USD 4 billion to USD 7 billion shall be sold during the period from 2016 to 2020, and out of them:

      1) 68 big companies (top-68), out of them 14 institutions of republican ownership, 1 institution of communal ownership, and 53 institutions of national managing holdings;

      2) 168 institutions of JSC National Wealth Fund Samruk Kazyna, which are not included in top-68;

      3) 50 institutions of republican ownership and 440 institutions of communal ownership;

      4) 152 institutions of national managing holdings, national holdings, national companies, including social entrepreneurship corporations.

      There are certain sectors which are marked as the most profitable to attract new efficiency-oriented investments.

      In general, there are two groups of sectors to proactively attract investments that fulfill the export potential of the Republic of Kazakhstan.

      Group I - Sectors with Existing Potential: food industry, advanced oil, gas and minerals processing (metallurgy, chemistry and petrochemistry), and also mechanical engineering. Group I consists of sectors in which it is possible to promote efficiency-oriented FDI in the short or medium term perspectives. These sectors are the sources of competitive advantages of the Republic of Kazakhstan and will attract the FDI, which will use Kazakhstan as a production base for exports. Awareness-raising will proactively target these sectors, as well as improving the number and quality of local suppliers.

      Group II Promising Sectors: Information and communication technologies (ICT), tourism and finance. This group consists of sectors in which investor can be interested in long term perspective. In cases of increasing competitive advantages of the country and increasing the scope of the market, these industries can demonstrate good potential for attracting investment and increase export potential (for example, increasing the number of tourists in tourism sector; the successful functioning of the Astana International Financial Center (AIFC) in the financial sector, building up a critical mass of experts in this field for ICT sector). These industries show a strong global demand for new investments and can potentially provide high returns for the country. However, currently they do not offer sufficient advantages to foreign investors:

      the major obstacles to attracting investment to ICT sector are the following: the lack of skilled labour force, limited infrastructure, shortcomings in the legislation, including in the area of PPP and others;

      the tourism industry does not demonstrate a significant growth, since the main problems impeding the development of the sector are connected with the underdevelopment of tourism infrastructure, the high cost of air transportation in international directions and the low level of services provided by local companies;

      if the AIFC is successfully developed as a regional financial hub, the country's financial sector will become more attractive for foreign investment. Advanced standards, English law, attracting international staff will have the effect of the overflow on the financial sector through the retransmission of improved standards and technologies.

      With regard to the sectors of groups I and II, it is important to effectively advertise the investment advantages (value proposition) offered by the Republic of Kazakhstan aimed at improving efficiency.

      It is necessary to determine competitive advantages in comparison with other regional competitors.

      In this regard, it is necessary to implement measures to adjust and improve sectoral policies and regulatory framework in order to eliminate existing investment barriers. The development of sectoral policies should be carried out by concerted efforts of the main stakeholders in order to continuously improve the proposed sectoral benefits which the Republic of Kazakhstan is ready to offer to potential investors.

      Determining a list of priority countries for attracting investments in selected groups of industries, as well as increasing the volume of reinvestment is the first step in the process of identification of target foreign investors.

      Based on their geopolitical and economic conditions of cooperation with the Republic of Kazakhstan, the following clusters were identified:

      EAEU member states and large investors in the Republic of Kazakhstan at the same time;

      Asian countries that own capital and technology in the world and also have large assets in the Republic of Kazakhstan;

      OECD member- and partner-countries - owners of capital and technology;

      Middle East countries - owners of capital.

      As a result, a target list of countries that meet most of the criteria in the target FDI industries has been formed. The historical backgrounds of the cooperation used as criteria are as follows:

      FDI international investment position;

      number of legal entities in the Republic of Kazakhstan with foreign participation;

      trade turnover;

      compliance with the previously selected sectoral priorities.

      At the same time, a special priority is given to those countries that are in the top 30 by all criteria (see Table 1).

      Table 1

      The List of countries which meet most of the criteria in the FDI target industries

Country

Assets (FDI) of the country in Kazakhstan (as of 01.01.2017)

Number of enterprises with capital in the RK (as of 01.05.2017)

Turnover (for 2016)

top 30 by criteria

EAEU

RF

6th position (USD 4,3 billion or 3 % of total number)

1st position (12 579 or 31 % of total number)

1st position (USD 12.7 billion or 20 % of total number)

3

Asia

China

8th position (USD 3,5 billion or 2 % of total number)

3rd position (2 853 or 7 % of total number)

3rd position (USD 7.9 billion or 13 % of total number)

3

Japan

9th position (USD 3,2 billion during the period from 2010 to 2016 or 2 % of total number)

47th position (82 or less than 1 % of total number)

12th position (USD 1.1 billion or 1.7 % of total number)

3

South Korea

10th position (USD 2.6 billion during the period from 2010 to 2016 or 2 % of total number)

8th position (1 011 or less than 2.4 % of total number)

19th position (USD 0.6 billion or 1 % of total number)

3

EU (ОECD)

USA (OECD country)

2nd position (USD 24 billion or 17 % of total number)

9th position (1 012 or 2 % of total number)

7th position (USD 1,9 billion or 3 % of total number)

3

France

3rd position (USD 13 billion or 9 % of total number)

30th position (224 or 1 % of total number)

6th position (USD 2.8 billion or 5 % of total number)

3

Germany

19th position (USD 0,4 billion or 0.3 % of total number)

5th position (1 442 or 4 % of total number)

8th position (USD 1.7 billion or 3 % of total number)

3

Great Britain

7th position (USD 3.8 billion or 3 % of total number)

11th position (859 or 2 % of total number)

14th position (USD 1.3 billion or 2 % of total number)

3

Austria

28th position (USD 0,1 billion or 0.1 % of total number)

29th position (224 or 1 % of total number)

35th position (USD 0.2 billion or 0.3 % of total number)

2

Italy

23th position (USD 0.2 billion or 0.1 % of total number)

20th position (363 or 1 % of total number)

2nd position (USD 8.3 billion or 13 % of total number)

3

Netherlands

1st position (USD 69 billion or 48 % of total number)*

7th position (1 173 or 3 % of total number)

4th position (USD 3.5 billion or 6 % of total number)

2

Poland

32nd position (USD 0.1 billion or 0 % of total number)

32nd position (209 or 1 % of total number)

18th position (USD 0.8 billion or 1 % of total number)

1

Spain

33rd position (USD 0.1 billion or 0 % of total number)

40th position (94 or 0 % of total number)

12th position (USD 1.4 billion or 2% of total number)

1

Middle East

UAE

13th position (USD 0.9 billion or 1 % of total number)

23rd position (280 or 1 % of total number)

25th position (USD 0.4 billion or 1 % of total number)

3

Kuwait

58th position (USD 0.009 billion or 0.1 % of total number)

97th position (7 or 0 % of total number)

89th position (USD 0.001 billion or 0 % of total number)

0

Qatar

35th position (USD 0,1 billion or 0.01 % of total number)

103rd position (6 or 0 % of total number)

75th position (USD 0.001 billion or 0 % of total number)

0

Iran

49th position (USD 0,015 billion or 0,0 % of total number)

14th position (544 or 1 % of total number

20th position (USD 0.6 billion or 1 % of total number)

2

Saudi Arabia

29th position (USD 0.1 billion or 0.1 % of total number)

64th position (38 or 0 % of total number

51th position (USD 0.04 billion or 0.1 % of total number)

1

Turkey (OECD country)

16th position (USD 0.5 billion or 0.4 % of total number)

2nd position (4 076 or 10 % of total number)

11th position (USD 1.5 billion or 2 % of total number)

3

      * it is not taken into account due to the fact that the Netherlands, being an offshore jurisdiction, is widely used in tax structuring.

      The identification of priority countries is the first step in the process of identifying target foreign investors. The final goal is to select companies - potential investors which will be offered investment proposals, as well as to launch a negotiation mechanism.

      It should be noted that at this stage of attracting foreign investment, it important to attract "high quality" investments, taking into account the listed criteria for the selected target countries, which will strengthen the connection of investment and innovation projects with the domestic economy.

      4. Goals, target indicators, objectives and indicators of achievement of the Programme implementation

      4.1 Goals of the Programme

      Creating a favorable investment climate and attracting efficiency-oriented investments

      4.2 Target Indicators

Ser. No

Target indicators

Unit of measure
ment

Source of information

Base year

Planned year

Years of implementation

Body in charge for fulfillment

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

1

Gross inflow of FDI

% compared to 2016 level

Data from NB

100

102

104

109

113

118

126

MID, MNE, MFA, MF, МE, MA, MH, MLSP, MES, MDAI, akimats of regions and cities Astana & Almaty, JSC NC KazakhInvest (as agreed)

2

The ratio of gross FDI to GDP

%

Statistical data

15,3

16

16,5

17

17,5

18

19

MID, NB (as agreed), MNE, MFA, MF, ME, MA, MH, MLSP, MES, MDAI, akimats of regions and cities Astana & Almaty, JSC NC KazakhInvest (as agreed)

3

FDI inflow to the manufacturing industry

% compared to 2016 level

Data from NB

100

105

110

120

130

140

150

MID, MNE, MFA, MF, ME, MA, MH, MLSP, MES, MDAI, Akimats of regions and cities Astana & Almaty, JSC NC KazakhInvest (as agreed)

4

The amount of investments in fixed capital of the non-oil sector of the economy (except for the state budget)

% compared to 2016 level

Statistical data

100

103

106

113

123

134

146

MID, MNE, MFA, ME, MA, MH, MLSP, MDAI, Akimats of regions and cities Astana & Almaty, JSC NC KazakhInvest (as agreed)

5

Volume of foreign investments in fixed capital of non-oil sector of economy

% compared to 2016 level

Statistical data

100

103

107

115

130

140

150

MID, MNE, MFA, MF, ME, MA, MH, MLSP, MDAI, Akimats of regions and cities Astana & Almaty, JSC NC KazakhInvest (as agreed)

      4.3. Objectives

      To achieve the goals and target indicators of the Programme, the work will be carried out in the following three areas:

      1. Improvement of the investment climate of the Republic of Kazakhstan.

      2. Implementation of effective operational measures and development of new approaches to attract investment.

      3. Compliance of the privatization plan and PPP mechanisms with the attracting foreign investment priorities.

      The first area: improvement of the investment climate of the Republic of Kazakhstan

      Within the framework of this area the following tasks will be solved:

      1. Creation of favorable conditions for attracting investments

      Table 1. Indicators of achievements

Ser. No

Description of achievement indicator

Unit of measure
ment

Source of information

Base year

Planned year

Years of implementation

Body in charge

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022


1

The regulation of FDI: impact on business
GCI WEF

position

GCI WEF

92

91

90

85

80

75

70

MID

2

Partnership between Employers and Employees
GCI WEF

position

GCI WEF

60

59

58

56

53

49

45

MLSP

3

Complexity of Administrative Regulation
GCI WEF

position

GCI WEF

38

36

34

32

31

30

29

MNE

4

Index of restrictions for FDI (1=closed, 0= open)

Index

OECD

0,215

0,210

0,205

0,195

0,180

0,160

0,150

MID

      2. Enhancement of Investor’s rights Protection

      Table 2. Indicators of achievements

Ser. No

Description of achievement indicator

Unit of measure
ment

Source of information

Base year

Planned year

Years of implementation

Body in charge

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

1

Portion of issues resolved in favor of investors based on the results of their appeal within the CRM System, JSC NC Kazakh Invest

%

Data from JSC NC Kazakh Invest

-

-

90

90

100

100

100

MID

2

Protection of investors GCI WEF

position

GCI WEF

25

25

24

24

23

22

21

NB (as agreed), SC (as agreed) MID, MNE

3

Independence of Court Processes GCI WEF

position

GCI WEF

68

67

66

63

60

55

50

SC (as agreed)

4

Rights Protection Index
GCI WEF

position

GCI WEF

86

85

84

83

82

81

80

NB (as agreed), MF, MNE

5

Protection of Minority Shareholders' Interests
GCI WEF

position

GCI WEF

65

64

63

62

61

60

59

NB (as agreed), MNE, MJ, MID

6

Investor Confidence Level

%

Enquiry by JSC NC Kazakh Invest

-

-

50

55

60

70

80

MID

7

The Effect of Taxation on the Intention to Invest
GCI WEF

position

GCI WEF

57

55

53

48

42

35

28

MNE, MF

8

Taxation.
The World Bank’s Doing Business rating

position in rating

World Bank

60

59

57

55

50

45

40

MF, MNE

      3. Improving trade logistics and developing supply chains between foreign investors and local companies.

      Table 3. Indicators of achievements

Ser. No

Description of achievement indicator

Unit of measure
ment

Source of information

Base year

Planned year

Years of implementation

Body in charge

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

1

Logistics performance index (LPI)

position

Index of the World Bank

77

76

73

70

67

64

60

MID

2

Foreign Market Index
GCI WEF

position

GCI WEF

47

46

45

43

41

38

35

MNE, MID, MA

3

Quality of Suppliers in the Domestic market
GCI WEF

position

GCI WEF

97

96

95

90

84

77

70

MID, JSC NADLoC (as agreed), NCE Atameken (as agreed)

4

Number of Suppliers in the Domestic Market GCI WEF

position

GCI WEF

113

112

111

107

100

90

80

MID, JSC NADLoC (as agreed), NCE Atameken (as agreed)

5

Agreements on service support to foreign investors on building production and sales relations with local companies

Total number

Administrative data from MID

-

2

5

7

9

12

15

JSC NC KazakhInvest (as agreed)

      Second area: implementation of efficient operational measures and development of new approaches to attract investment

      Within this area the following objectives will be achieved:

      4. Improvement of institutional mechanisms for attracting, guiding and supporting investors

      Table 4. Indicators of achievements

Ser. No

Description of achievement indicator

Unit of measure
ment

Source of information

Base year

Planned year

Years of implementation

Body in charge

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

1

Prepared investment proposals for potential investors

Unit

Administrative data from MID

-

50

50

70

100

150

200

JSC NC KazakhInvest (as agreed)

USD billion

-

0,5

1

1,5

2,25

3,5

5

2

Announced projects in priority sectors with the participation of foreign investors

Total number

Administrative data from MID

-

10

16

25

33

43

53

MID, ME, MA, MIC, MH, MES, Akimats of regions and cities Astana & Almaty, JSC NC KazakhInvest (as agreed)

USD billion

-

0,5

1

1,2

1,5

2

2,5

      5. Development of proactive approaches to attracting and retaining investments.

      Table 5. Indicators of Achievements

Ser. No

Description of achievement indicator

Unit of measure
ment

Source of information

Base year

Planned year

Years of implementation

Body in charge

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

1

Number of transnational companies involved in the processing sector

Total number

Administrative data from MID

-

7

14

22

31

41

52

MID, МE, МA, МIC, МH, МES, Akimats of regions and cities Astana & Almaty, JSC NC Kazakh Invest (as agreed)

2

Number of established joint ventures with ‘anchor investors’ in priority sectors

Total number

Administrative data from MID

-

2

4

6

9

12

15

MID, МE, МA, МIC, МH, МES, Akimats of regions and cities Astana & Almaty, JSC NC Kazakh Invest (as agreed)

3

Foreign investors who left the Kazakhstan market due to unfavorable circumstances of the investment climate

Unit

Data from JSC NC Kazakh Invest

-

-

5

3

1

0

0

JSC NC Kazakh Invest (as agreed), MID, MNE, MF, МE, МA, МKS, МIC, Akimats of regions and cities Astana & Almaty

4

The volume of reinvestments to the economy of Kazakhstan by existing foreign investors

% versus the 2016 level

Data from NB

100

101

103

107

110

115

120

MID, NB (as agreed), JSC NC Kazakh Invest (as agreed)

      Third area: compliance of the privatization plan and public-private partnership mechanisms with the priorities of attracting foreign investments

      Objective to be addressed within this area:

      6. Ensuring the participation of foreign investors in the privatization process

Ser. No

Description of achievement indicator

Unit of measure
ment

Source of information

Base year

Planned year

Years of implementation

Body in charge

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

1

Number of privatization facilities which were sold to foreign investors

% of the total number of privatized facilities

JSC АО NWF Samruk Kazyna

-

-

15

33

33

-

-

JSC NWF Samruk Kazyna (as agreed)

      7. Attracting investments to PPP projects.

      Table 7. Indicators of achievements

Ser. No

Description of achievement indicator

Unit of measurement

Source of data

Base year

Planned year

Years of implementation

Body in charge

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

1

PPP projects with FDI

Unit

Data of MNE

-

2

3

5

15

20

30

JSC NC Kazakh Invest (as agreed), MID, MNE, MES, МH

USD billion

-

0,2

0,5

0,7

1

1,5

1,8

5. Main areas, ways to achieve the goals and objectives of the Programme, and appropriate measures

      The key bodies implementing the Programme are the following: the Government Council on attracting investors (Investment Headquarters) (hereinafter - the Council) and the Ministry for Investments and Development of the Republic of Kazakhstan.

      At the same time, the membership and functions of the Council will be expanded.

      It is therefore proposed to nominate to the Council the representatives of key state bodies, public organizations, business communities, business associations.

      At the same time, the Council will continue to operate under the chairmanship of the Prime Minister of the Republic of Kazakhstan, in its activities it will be governed by the Constitution of the Republic of Kazakhstan, laws and other legal acts of the Republic of Kazakhstan, as well as its position.

      The Ministry for Investments and Development of the Republic of Kazakhstan will be the working body of the Council.

      Moreover, the Council will develop proposals in the following areas:

      overall monitoring of Programme implementation and regular recording of achievements;

      protection of the rights and interests of foreign investors, improvement of the legal framework of the Republic of Kazakhstan regarding investment policy;

      systemic issues of investors related to tax, customs and migration laws;

      challenging issues of investment projects in cooperation with the Investment Ombudsman;

      involvement of foreign investors in the development of legal acts addressing the interests of investors and taking into account international experience;

      the choice of effective negotiation tactics in relation to the priority countries-investors;

      removal of restrictions that prevent attracting investment to the regions, etc.

      The monitoring and evaluation system, which is an integral part of the Programme, will form the basis for Programme management and achievement monitoring.

      Compliance with the fundamental principles of the Programme

      The programme is based on four fundamental principles that are crucial for its successful implementation at all stages of attracting, supporting and retaining investments.

      1. Transparency and appropriateness of decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan. There is a need to make the activities of public authorities more transparent, especially when interacting with investors. The actions of the Government of the Republic of Kazakhstan will be substantiated by empirical observations and data, i.e. the decisions and actions related to the attracting investments will be based on high-quality industry analytics, and regulatory instruments will undergo special regulatory impact assessment.

      2. Private sector involvement. The private sector will be involved in the development and implementation of public investment policies. This requires to strengthen the role of industry associations as public-private dialogue platforms (economy-wide and/or sector-specific), along with a new culture of dialogue with the private sector and joint decision-making. For example, the Government of the Republic of Kazakhstan will not only publish information on proposed laws and regulations, but will also actively request a constructive assessment of the initiatives from the private sector. Other stakeholders will be involved as needed to improve the investment climate.

      3. Focus on result. Monitoring and evaluation of the implementation of the Programme will be ensured in an appropriate manner. It is planned to develop and introduce a set of key performance indicators (hereinafter - KPIs) to assess the economic impact of the measures and reforms, as well as to ensure the effective implementation of monitoring and evaluation, which will be crucial for the implementation of the Programme. Public policies, programmes and reforms are often ineffective due to shortcomings in the implementation process. To ensure the high-quality implementation of activities related to key reform initiatives, effective feedback mechanisms will be developed, which allow receiving timely comments from investors about the current situation and the quality of implemented measures. Based on the information received, corrective actions will be taken as necessary. Particular attention will be given to a rigorous and empirical evaluation of Programme implementation measures to improve their effectiveness.

      4. Efficient coordination of central governments (hereinafter – CGs) and local governments (hereinafter- LGs). Insufficient coordination and exchange of information between LGs and LGs is often the reason of inefficient implementation of state regulatory policy. Inconsistency and incoherence of state regulatory policy are the main causes leading to the creation of an unpredictable investment environment for investors. In this regard, the procedure of interaction of the Ministry for Investments and Development of the Republic of Kazakhstan and JSC National Company Kazakh Invest (hereinafter – Kazakh Invest) with all CGs and LGs with clearly defined regulations and areas of responsibility will be developed and approved.

5.1. First area: improvement of investment climate in the Republic of Kazakhstan

      The main objective of this Programme is to create favorable conditions for attracting and retaining investments, promoting the economic activity and development of the manufacturing sector in the Republic of Kazakhstan.

      To become one of the 30 most competitive countries in the world by 2050, the Republic of Kazakhstan is carrying out large-scale reforms aimed at improving the business environment and strengthening the economic effect of investments oriented towards export and diversification. In the State of the Nation Address dated January 17, 2014 Kazakhstan – 2050: Common Goal, Common Interests, Common Future, the President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbayev set a goal of introducing a number of OECD principles and standards to increase investments to the Republic of Kazakhstan.

      Thus, the measures of the Programme for the Improvement of Investment Climate of the Republic of Kazakhstan include recommendations that were given in the context of the first and second reviews of the OECD investment policy in 2012 and 2016.

      In order to achieve the best economic effect from efficiency-oriented FDI, it is necessary to bring the Investment policy framework inconformity with the specific requirements of this type of FDI at all stages of the investment life cycle. FDI should not be viewed as a one-time transaction between the Government and individual foreign companies, but rather in the context of the development of long-term production and economic relations between different stakeholders at different stages of a foreign investor's activity in the country. The life cycle of FDI begins with the determination of country's overall investment concept and priorities. This is followed by the stages of attracting, entering and placing, as well as retaining investments through effective investment protection measures. With the right approach to interaction with the investor, it is possible to establish sustainable production relationships with local suppliers and customers, which have an additional effect on the economy.

      Figure 6

      Structure of investments life cycle




      Source: The Works Bank Group

      5.1.1. Creation of favourable conditions for attracting investments

      Increasing transparency of investment activity regulation

      Improving the institutional environment, increasing the transparency of the predictability of the state's investment policy are key factors in strengthening investor confidence. In this part, the work will continue to further improve the legislation and its administration, as well as to strengthen the mechanisms of interaction with the investment community.

      At the same time, the translation into English of a large base of regulatory documents governing the state’s investment policy will be organized and implemented. Besides, the wider involvement of the private sector in the development of legal acts regulating investment activities will be ensured on a systematic and transparent basis. The publication of draft laws, including in English, will be carried out with arrangement of open hearings.

      Transparent and effective investment promotion regime

      An investor implementing an investment project in the Republic of Kazakhstan can be currently granted with investment preferences in the form of exemption from customs duties and value added tax on imports, Government grants-in kind, and tax preferences.

      At the same time, the analysis for 2016, taking into account the new package of incentives, showed that investment contracts have not become a real tool in attracting investments to the priority sectors of the economy. A number of regulatory and administrative barriers to attracting and retaining investment in the country were identified.

      To address the challenges of improving the investment climate, the issue of enhancement of the legislation related to entrepreneurship and taxation will be worked out.

      A facilitated access to relevant information on existing preferences for investors in the English language will be provided through the regular publication of a list of all investment preferences proposed at the national and regional levels. This includes the publication of complete and detailed up-to-date information on the official Internet resource. The procedures and conditions for granting all investment preferences will be transparent and publicly available. In addition, a model investment contract will be made and posted in English.

      The process of granting and implementation of investment preferences will be provided with a description of the role of CG and LG. For this purpose, the work will be done to revise the legislation in relation to duplicating functions of state bodies involved in the granting of preferences with a view to their reduction and elimination.

Facilitation of access to the country market and placement of foreign investments

      Facilitation and placement of foreign investments, as well as availability of highly skilled labour force in the Republic of Kazakhstan are important factors for attracting investments.

      A number of important initiatives have been undertaken, such as the creation of a 'Single Window' for foreign investors under the Ministry for Investment and Development of the Republic of Kazakhstan. The Republic of Kazakhstan continues the work aimed to facilitate the regime for issuing visas and work permits for foreign experts, expanding the list of countries for visa-free entry, exemption from the requirements for obtaining quotas and work permits for foreign individuals working at enterprises that have concluded an investment contract for the implementation of priority investment projects.

      For the purpose of increasing the flow of foreign investments, technologies and innovations, the country will continue taking actions to remove barriers and restrictions.

      Visa regime and work permit

      Restrictions on the visa regime can result in the lowering of competitiveness of the Republic of Kazakhstan in attracting the labor resources needed to create a favorable investment environment.

      Restrictions in the visa regime can result in the decrease of competitiveness of the Republic of Kazakhstan in attracting the labour forces needed to create a favorable investment environment.

      Given the challenges of technological modernization and economic development, it is necessary to take measures to further improve the visa regime for competent and in-demand human resources, business representatives and investors. Work will, thus, be undertaken to reduce restrictions on employment and facilitate migration procedures in order to attract highly skilled executive and scientific and technical personnel.

      The issue on comprehensive evaluation of the procedures and rules for issuing work permits to foreign nationals in the FDI-targeted sectors of the economy will be defined. As a result of the evaluation, there will be taken measures to improve the visa and migration regime.

      At the same time, burdensome requirements for intra-company transfers of foreign experts will be eliminated, qualification requirements (provision of diplomas, certificates, etc.) for technical specialists who in fact have sufficient experience in their professional field will be simplified, and this fact can be confirmed by an official letter from the enterprise engaging this expert.

      The measures taken to improve the visa regime and issue work permits to foreign citizens will provide additional opportunities for the business community of the country to establish cooperation with the outside world and facilitate contacts between our citizens and foreign partners in various areas of activities.

      Development of Special Economic Zones

      The experience of developed and developing countries shows that the establishment of special economic zones (hereinafter - SEZ) is one of the effective forms of incentives for investment activity in the region.

      To date 10 SEZs of manufacturing industry been established in Kazakhstan.

      About KZT275 billion have been invested in the infrastructure of 10 SEZs, the infrastructure of 5 SEZs (Ontustik, Burabay, Saryarka, ITP, Khorgos) has been fully constructed, and the infrastructure of other SEZs is in different stages of construction.

      157 projects (32 of them with foreign participation) were launched on the territory of SEZ, KZT651 billion have been invested this year and it is planned to launch 24 more projects for KZT100 billion:

      1) Astana-New City SEZ (2002-2027); focus: construction, mixed;

      2) Khorgos – Eastern Gate SEZ (2011-2036); focus: logistics, mixed;

      3) Ontustik SEZ (2005-2030); focus: textile;

      4) Taraz Chemical Park SEZ (2012-2037); focus: chemistry;

      5) Innovation Technology Park SEZ (2003-2028); focus: ICT and R&D;

      6) Saryarka SEZ (2011-2036); focus: metallurgy and heavy engineering industry;

      7) Pavlodar SEZ (2011-2036); focus: chemistry and petro-chemistry;

      8) Burabay SEZ (2007-2017); focus: tourism;

      9) Seaport Aktau SEZ (2003-2028); focus: petro-chemistry and petroleum equipment, logistics;

      10) National Industrial Petrochemical Technopark SEZ (2007-2032); focus: chemistry and petro-chemistry.

      The SEZ special legal regime in the Republic of Kazakhstan provides for customs relief, various tax benefits, simplified procedure for access to the SEZs territory, as well as a simplified procedure for engaging foreign labour force.

      The following preferences are provided for participants of all SEZs:

      emption from corporate income tax;

      exemption from land tax;

      exemption from property tax;

      exemption from value added tax on the sale of goods on the territory of the SEZs, which are fully consumed in the production process.

      There are additional tax benefits for the participants of the Innovation Technology Park SEZ, e.g. an exemption from social tax; and also, a provision for principle of extraterritoriality.

      Nevertheless, the analysis of law enforcement practice in the Special Economic Zones revealed a number of system-related barriers impeding the development of SEZs capacities.

      To date, investors on the SEZs territory face the following challenges:

      1) the SEZ infrastructure development is rather slow. The average term for the construction of infrastructure in the Republic of Kazakhstan is more than 5 years. In the world practice it is 2-3 years (UAE, Poland, and China). As it is noted in the Government Programme of Infrastructure Development Nurly Zhol, the development of industrial infrastructure is a precondition for effective operation of the SEZs and industrial zones.

      2) low occupancy rate and weak operational efficiency of management bodies (managing companies). Today there are available 1417 hectares of land plots with a ready infrastructure on the territory of all SEZs.

      3) problems related to the use of SEZ benefits due to complex administration;

      4) sectorial limitations on the SEZ territory. Today the procedure of expansion of priority activities is a complex and rather long process (on average, it takes from 6 months to 1 year).

      5) process of land registration in the regions takes a long time. The obtaining permits under the general rules also increases the duration of project, while according to world practice, the SEZ regime should provide for a special facilitated regime;

      6) social tax exemption for the Innovation Technology Park SEZ (ITP SEZ) is inefficient due to the impractical requirements;

      7) restrictions on accessibility to the SEZs at the stage of creating infrastructure for new participants.

      Given the above, the Ministry for Investments and Development of the Republic of Kazakhstan will work to eliminate them by improving the legislation.

      Development of industrial zones

      One of the effective tools for development of small and medium-sized businesses, as well as the enhancement of production is the creation and development of industrial zones (hereinafter - IZs).

      IZs allow both enterprises and the state to significantly reduce the cost of engineering infrastructure.

      The analysis of international practices in the creation and operation of IZs, which has been made to date, showed that IZs, as a rule, are industrial and industrial parks.

      According to the world practice, along with IZs in profuction, IZs are actively developed in the field of logistics, tourism, trade and IT-industry (technoparks). In addition, private IZs function successfully, where the state budget costs are minimal.

      Today there are more than 20 industrial zones with ready-made infrastructure in the Republic of Kazakhstan, out of them 4 IZs are private. 9 IZs are under construction in South Kazakhstan, East Kazakhstan, and Kostanay oblasts and in Almaty city. Another 13 IZs are at the design stage.

      In total, KZT 53.1 billion were allocated from the Republican budget to develop IZs. 113 manufacturing facilities with investment of about KZT 100 billion have been launched in IZ territories. About 7 thousand permanent jobs have been created.

      It is necessary to note a high potential of the IZs which are planned and under construction. There are about 218 investors who are ready to place their projects with the prospect of creating about 20 thousand new jobs.

      An analysis of domestic IZs activities was carried out with visits to the regions to identify problematic issues that impede their further development (South Kazakhstan oblast, Almaty oblast, Kyzylorda oblast, Atyrau oblast, Aktyubinsk oblast), and in particular:

      1) conditions of allocation and withdrawal of land for IZs are the not regulated at the legislative level;

      2) mechanisms of interaction between IZs participants and service companies providing maintenance services to IZs infrastructure, which would minimize the dependence on such investors companies, including the formation of tariffs for utilities.

      Therefore, a draft Law of the Republic of Kazakhstan on Special Economic and Industrial Zones aimed to address the systematic problems of the IZs development and creation was developed taking into account the analysis findings, the world practices, and domestic experience.

      The draft law provides for:

      1) determination of a single authorized state body – the Ministry for Investments and Development of the Republic of Kazakhstan on the state policy of creation and functioning of IZs. Today, the functions of the Ministry for Investments and Development of the Republic of Kazakhstan include the implementation of the programme of industrialization and attraction of investments.

      2) Determination of implementation functions for the M&E, as well as the Single Coordination Center (hereinafter - SCC), identified by the Decision of the Government of the Republic of Kazakhstan, which will analyze, monitor, and plan IZs and expertise projects;

      3) establishing effective mechanism for financing the construction of infrastructure of public and private IZs;

      4) establishing a simplified mechanism for granting, withdrawal and return of land plots (in order to avoid previous errors in the SEZs, it is proposed to consider the issue of withdrawal of land which is used irrationally);

      5) defining the functions of IZ managing companies in terms of management, selection and distribution, issuance of documents for land plots and infrastructure management;
6) regulation at the legislative level of issues on the creation and functioning of private IZs..

      Given the above, and taking into account the importance of moving to a new stage of industrialization, it is advisable to take into account all the mistakes and shortcomings made in practice. This allows improving the efficiency of IZs and achieving a number of objectives for the industrial and innovative development of the country, the development of small and medium-sized businesses, attracting investment and increasing the level of employment noted in the SPIID.

      ______________________

      8 of the President of the Republic of Kazakhstan dated August 1, 2014 № 874

      5.1.2. Increase in the level of investor’s rights protection

      Investment protection is a key aspect in the work aimed at investments increasing and retaining. In particular, proper implementation of basic guarantees for the protection of investors' rights are deemed to ne the priority. This includes protection from expropriation, ensuring compliance with the principles of justice and equity in investor relations, the most favored nation treatment, guarantees of free conversion and transfer of currency / capital and access to dispute settlement mechanisms.

      The mechanism of effective and rapid response to requests from investors for retaining the investments

      To further increase investor confidence and minimize the risk of disputes between investors and the state, as a result of non-fulfillment of obligations to protect the rights of investors, the following measures will be taken.

      An effective mechanism has been developed for solving emerging problems, in particular, those related to the violation of the provisions of international investment agreements (hereinafter referred to as “IIA”) prior toinitiation of the court proceeding.

      Appropriate tool will be developed for feedback with investors that will make it possible to settle the disagreements at the time of their occurrence. In addition, dispute settlements may occur at the level of investor interaction with KazakhInvest, through appeal to the investment ombudsman and / or the Board.

      Kazakh Invest will develop a tool to trace the investors 'problems, which will systematically identify investors' complaints, assess their sources, as well as quantify investments at risk, and the costs incurred by investors in connection with complaints. In addition, the electronic system of interaction with investors9 will include a system of accounting for investment projects, status, development status and owners of these projects. The accounts will allow to assess the risks and possible losses connected with the closure of individual investment projects.

      With due regard to the best international practice, mechanisms for managing investors' complaints and effective methods for solving problems will be introduced, supported by relevant technical and law enforcement potential at the highest level of the Government of the Republic of Kazakhstan. A coordination mechanism will also be developed and implemented with other central government authorities (CGA) and local executive authorities (LEA) involved in consideration of, and making decisions on complaints.

      Measures will be taken to raise investors' awareness of the existence of this mechanism, starting from the moment of entry and placement of investments (investor registration), throughout the investment life cycle, before the period of investment (reinvestment).

      To implement these initiatives, it will be necessary to amend a number of legislative and subordinate regulatory legal acts.


      ___________________________

      9IRM – investor relationship management system

      National legislation coherence with international investment law

      The certain Work will be carried out to ensure the fulfillment of the international obligations of the Republic of Kazakhstan at all levels of the government bodies.

      In addition, for this purpose, programs will be arranged to improve the skills and competencies of government officials.

      Consistency between the IIA and the new regulation on the conclusion of international agreements aimed at promotion and mutual protection of investments

      Currently, it is necessary to introduce a coordination mechanism in the area of ​​interaction between state bodies, as well as among various state bodies participating in the negotiations and IIA conclusion. Lack of such mechanism may lead to the loss of transparecy and a proper understanding of the international obligations of the Republic of Kazakhstan.

      It is proposed to develop "Common approaches to the conclusion of international agreements aimed at promotion and mutual protection of investments", which will determine the features and criteria for the conclusion of international agreements aimed at promotion and mutual protection of investments.

      At the same time, the common approaches will provide for the main provisions of the IIA of the Republic of Kazakhstan, in particular:

      the purpose of the IIA conclusion;

      the scope of the IIA;

      conditions for investment and investor activities;

      envisaged investment protection for the investor;

      procedure for settlement of disputes between the IIA parties;

      general exceptions;

      other obligations and provisions.

      Conducting a comprehensive analysis at the stage of the IIA conclusion will make it possible to provide for rationale of FDI attracting and taking the measures required to eliminate possible risks.

      In addition, it is provided for to approve the permanent membership of the negotiating group, which will act under the Council.

      In order to develop the effective state investment policy, measures will be taken to increase the professional competence of government officials for analytical support and effective use of the relationship between international obligations in the form of IIA, preferential trade agreements, double taxation avoidance agreements (hereinafter – “DTAA”, World Trade Organization agreements (hereinafter – “WTO”) and domestic legislation.

      Improving the Dispute Settlement Mechanism

      In the event of disputes, transparency of procedures, consistency of court decisions and dispute settlement mechanisms, in general, provide a high level of predictability for existing and new investors.

      To date, a number of legal and institutional reforms in the judicial system have been implemented. The Entrepreneur Code of the Republic of Kazakhstan entitles the enterprises to apply for assistance from Kazakhstan courts and provides a wide range of alternative dispute settlement mechanisms, including arbitration and mediation.

      Also, starting from 2016, a special investment legal procedure has been created and is functioning. To settle investment disputes, a specialized judicial board has been formed in the Supreme Court, and a specialized board of judges has been formed in Astana court. In addition, on the AIFC platform it is planned to create a special regime for settlement of investment disputes with an autonomous judicial system based on English law. These decisions are important steps towards increasing the Republic of Kazakhstan attractiveness for investors.

      Work on improving the judicial as well as out-of-court dispute settlement systems will be continued.

      Reform efforts will be aimed at improving judicial practice in investment disputes and other disputes related to investment activities of investors, in particular:

      measures to establish uniform practices in investment disputes have already been taken;

      improved qualifications of judges in matters related to business activities have been improved - through additional training of judges in specialized economic and investment issues.

      Increasing the transparency and predictability of tax administration for investors

      Kazakhstan’s tax regime is one of the key policy instruments affecting investment decisions, and in connection with this, the Government of the Republic of Kazakhstan, among other things, has concluded 52 DTAA with major trading and investment partners. Such agreements play a significant role in the process of attracting and retaining investments.

      Numerous changes in tax legislation should positively affect the investment attractiveness of the country. However, further improvements are required to increase the transparency and predictability of the rules for investors.

      As a matter of priority, problems regarding the transparency and predictability of tax legislation, voiced by investors, will be solved.

      DTAA versions in English also will be available. Currently, some agreements are only available in Kazakh or Russian, and it is difficult to access them.

      The key problem consists in the lack of uniform application of tax legislation among central and regional tax authorities. In addition, there is no predictability in applying tax policies and strengthening control over decisions related to tax matters. These problems existence affects domestic as well as international taxation, corporate income and capital flows within and outside the country.

      In this regard, following results of consultations with foreign investors, a number of measures will be developed and implemented on a unified approach to the application of legislation by government officials.

      The Government of the Republic of Kazakhstan will play an important role in developing effective tax rules that will be clearly and objectively defined and explained in order to simplify their observance and prevent unnecessary disputes between taxpayers and tax authorities. In addition, tax administration will be improved, unnecessary rules and complex criteria will be eliminated, allowing them to subjectively interpret their meaning. They will be replaced by a system to allow investors to better understand the tax environment and reduce their concerns about the lack of equal conditions.

      5.1.3. Improving trade logistics and developing supply chains between foreign investors and local companies

      Improving trade logistics

      China’s new initiative “One belt – One road”, strengthening regional economic integration through the Eurasian Economic Union, Central Asian Regional Economic Cooperation (hereinafter – “CAREC”) and joining the WTO open up new prospects for more successful economic integration of the Republic of Kazakhstan on a regional and global scale, and also positioning the country as a key trade and transit corridor between Asia, Europe and the Middle East.

      Since investors need to reduce trade costs and reduce the time spent on customs procedures10, improving and simplifying the administrative border crossing procedures are the most important measures for the Republic of Kazakhstan in attracting efficiency-oriented investments.

      The Government of the Republic of Kazakhstan is conducting a series of reforms in the field of international trade. As part of its WTO commitments, Kazakhstan is working on simplification of trade procedures in order to facilitate and expedite the customs release of goods and reduce trade costs. The WTO Trade Facilitation Agreement was ratified by the Republic of Kazakhstan in October 2015 and entered into force in February 2017.

      In order to meet the challenges of attracting and retaining investments aimed at increasing efficiency and transforming the country into a center for regional transit, business and logistics, measures will be taken in the following three key areas:

      international trade conditions will be improved by applying a differentiated approach to participants in foreign economic activity, speeding up customs procedures, enhancing the transparency, increasing the effectiveness of applying risk management, improving transit freedom and further harmonizing customs procedures at the level of the Eurasian Economic Union.

      modernization of the trade and logistics infrastructure will be carried out with a focus on improving the competitiveness of the logistics sector in order to reduce costs and connect the regions of Kazakhstan with regional and international markets. Examples of international indicators that investors are targeting are: the World Bank Logistics Performance Index, the World Bank Enterprise Survey, or the Global Competitiveness Index of the World Economic Forum 2015-2016 for the quality of transport infrastructure.

      3) measures will be taken to create intermodal infrastructure and logistics centers, stimulate the introduction of modern approaches to logistics and introduce international best practices, develop the multimodal transport industry and promote greater use of ICT and electronic data interchange systems.


      _____________________________

      10 Kazakhstan– 2050

      Development of production tides and spillover effects for the national economy

      Objective of the Government of Kazakhstan on the FDI attracting and retaining consists in achievement of a higher level of positive economic benefits associated with such investments. Broadening and deepening of production and marketing linkages between FDI and local businesses is a key mechanism for the transfer of new technologies, innovations and best practices among local companies, as well as contribution to the sustainable long-term economic development.

      In the Republic of Kazakhstan it is necessary to create a high-quality, international standard-compliant base of local suppliers in order to increase the attractiveness for new investors and investors aimed at a long-term presence in the country.

      As a rule, production-and-market relations (value chain) between foreign investors and local companies do not appear immediately with the coming of the investor. The emergence and development of mutually beneficial cooperation are influenced by a wide range of existing restrictions and market imperfections faced by the investor, the local business community and the Government of the host country. All these factors form the economic potential of production-and-market relations in the context of regions, industries and value chains.

      In this regard, a program to develop similar supply chain between foreign investors and local companies based on international best practice will be developed and implemented. The introduced approaches will be subject to the laws of the market and focus on the economic and technological opportunities in the priority sectors identified under this Program.

      Local content requirements affecting supply chains

      As effective mechanisms are developed to protect local suppliers that meet WTO requirements in priority sectors with high export potential reflected in this Program, policies will be maintained where there are no mandatory local content requirements, including any targets or minimum thresholds for selecting suppliers of goods, services, personnel or sources of funding in the Republic of Kazakhstan. Efficiency-oriented investments are extremely sensitive to additional regulatory requirements that can reduce their competitiveness. Therefore, it is necessary to ensure compliance of regulatory practices with existing obligations of the Republic of Kazakhstan in the framework of international trade and investment agreements.

      Creation of conditions and incentives improving the skills of workers, especially in the foreign language skills, primarily English will become the priority. Given the focus on global investor markets looking for efficiency, the strategic goal shall be to provide the local market with qualified workers with the English language skills.

      In the meantime, the development and implementation of a supplier development program in priority sectors for FDI will contribute to the development of supply chain links with local suppliers. The supplier development program will form the basis of state policy for the development of supply chains.

      The suppliers’ database creation will be an important tool for providing partner search services, as well as reducing the costs for finding acceptable and economically viable conditions.

      Development of support measures in targeted sectors for FDI, stimulating domestic investments in production modernization, introduction of new management models and professional development of personnel, compliance with international standards and certification will speed up the process of exit of Kazakhstan producers of goods, works and services to the international level. Obligatory conditions for this will be the motivation of foreign investors to purchase goods, works and services from local suppliers and the development of these suppliers, including through training and improving the competencies of local companies.

      Measures will be taken to facilitate market entry and investment by suppliers of internationally competitive goods and services, including market entry methods, by removing existing legal or administrative barriers and providing targeted support.

      In all measures taken, the principles of best international practice in the field of accountability, non-discrimination, transparency and efficiency will be applied. Support will focus on more competitive local companies and will not depend on the size or country affiliation of the companies. Foreign investors will be the key stakeholders in the implementation of measures to create and develop value chains, providing consulting assistance in the design and implementation of programs, as well as ensuring the necessary market demand for manufactured products.

      Kazakh Invest will play an important role in the development of value chain links between local companies and foreign investors, performing post-investment services and finding business partners for investors. Examples of such measures will include building up B2B contacts, developing databases of transnational corporations (hereinafter – “TNC”) and local suppliers, jointly implementing vendor development programs, and promoting broader reforms, often in collaboration with other government agencies.

      The measures taken will be consistent with the SPIID for 2015–2019 (in the area of industrial and cluster development) and the developing export strategyin order to ensure a more sustainable and long-term inclusion of Kazakhstani producers and exporters into global and regional value chains through well-established relations with leading foreign investors.


      _______________________________

      11Type of information and economic interaction, classified by type of interacting entities.

      5.2. The second area: implementation of effective operating measures and development of new approaches to attracting investments

      In order to attract new efficiency-oriented investments, together with the retention and expansion of current investments, the Government of the Republic of Kazakhstan will continue to improve the efficiency and effectiveness of measures taken to attract investments.

      For investors focused on efficiency, the main priority is the competitiveness of the price of products on world markets. As a result, they choose those production sites for investment that provide the lowest final cost of production for export. Important factors in the formation of this price are the quality of the investment climate and ease of trading, while for resource-based and market-oriented investors making a positive investment decision is generally sufficient to have a substantial resource base or to provide access to the domestic market to sell their products.

      In view of the increasing global competition for investments between the countries, the Republic of Kazakhstan needs to be proactive in its approaches to successfully attracting such investors.

      Attracting investments aimed at improving efficiency will require reforms, both in terms of improving the investment climate of the country as a whole, and in concrete changes in the operational processes of the investment attraction system.

      The important directions of this process are the definition and transfer to the global investment community of information on the competitive advantages of the Kazakhstan economy, primarily for export-oriented investments.

      In addition to attracting new investments, the system of attracting investments of the Republic of Kazakhstan should be focused on keeping current investors and expanding the additional effects of their investment activities.

      5.2.1. Improving institutional mechanisms for attracting, guiding and supporting investors

      Development of national operator to attract investments

      In order to achieve its goals to attract investments, the Government of the Republic of Kazakhstan established a specialized national investment company, Kazakh Invest, with broad powers of a national operator to attract investments with a network of foreign representatives and regional branches. The control of Kazakh Invest will be carried out by the Board of Directors headed by the Prime Minister of the Republic of Kazakhstan.

      The Kazakh Invest activities are aimed at assisting investment projects, including the provision of public services at all stages of the life cycle, from conducting initial negotiations in the host country and providing all the information necessary for the investor to make investment decisions, to the implementation of projects and subsequent maintenance.

      In this context, Kazakh Invest will perform the following functions:

      a single negotiator representing the interests of the Government of the Republic of Kazakhstan when discussing the prospects and conditions for the implementation of investment projects;

      a single channel of access to the public services system, which includes both government support for investors in the form of investment preferences, and the issuance of various permits and approvals necessary for the further implementation of investment projects.

      At the same time, the responsible state bodies will make decisions on rendering state services or setting reasons for refusal. Kazakh Invest on the principle of single window will perform functions that eliminate or minimize the need for an investor in cooperation with representatives of state bodies of the Republic of Kazakhstan, for example, collect the necessary documents, represent the interests of the investor at meetings, issue permits, etc.

      In order to carry out activities in accordance with international practice for attracting FDI, Kazakh Invest follows the following principles:

      well-defined mandate and management structure, competent, motivated and well-trained staff;

      members of the Board of Directors represent both the private and public sectors (the Board shall not only provide operational oversight of the activities of Kazakh Invest, but also provide support both in servicing investors and informing the global investment community about improvements in the investment climate);

      internal processes are aligned with the business needs of investors;

      Kazakh Invest in the management of its activities uses a medium-term plan for the promotion of investments, approved by the Council, as well as annual operational plans with a number of specific and tracked performance-oriented KPIs;

      stable relationship with customers through the provision of services that meet international standards;

      employees have an in-depth knowledge of the industries / market and a clear understanding of the investment promotion objectives;

      Kazakh Invest has an attractive website containing all the necessary information about the conditions of doing business in the Republic of Kazakhstan;

      there is a project management system for servicing investors, allowing investors to gain access to various government agencies on a “single window” basis.

      Customer Relationship Management System IRM

      The IRM Client Relationship Management System (hereinafter – “IRM”), a single information platform for investors and entrepreneurs, containing complete, reliable and up-to-date information about investors, investment projects, production sites and information requests of potential investors, will be developed and launched, along withit the principle of a "single window" based on Kazakh Invest will be automated.

      The final results are the possibility of providing reference materials, ensuring the monitoring of the implementation of investment projects, the subsequent execution of agreements (follow-up) of officials and the complete elimination of the "loss" of any projects without a high-quality and full-fledged study until the start of implementation. In addition, this system will become a tool to monitor the reasons for the delay in the issuance of public services to investors, showing problem areas of our system, and provide an opportunity to effectively eliminate them.

      For all parties responsible for working with investors, special virtual rooms will be created with up-to-date information on the progress of each investment project in the online mode.

      Investor Confidence Survey

      In order to identify systemic preconditions that influence the topical issues in the investment project implementation, a survey of the trust and business needs of the investment community in the Republic of Kazakhstan will be conducted on an ongoing basis. The tools for identifying needs are field studies and surveys of investor confidence, and investor tracing system.

      In order to obtain objective information about the problems of the investment community in the Republic of Kazakhstan, cooperation will be established with institutions that have information about current problems of investors in the Republic of Kazakhstan, such as the Investment Ombudsman, investor service centers (hereinafter –“ISC”) at akimats, the Council of Foreign Investors and the Council on Investment foreign institutions and associations of foreign countries in the Republic of Kazakhstan.

      All components of investor relations (the investor confidence survey subsystem, monitoring the implementation of projects, information support for investors, etc.) will be combined into a single electronic system of interaction with investors.

      Based on the results of the problematic areas assessing and understanding of the investors’ needs, the Council will systematically make suggestions on how to improve investment legislation.

      5.2.2. Development of a system for attracting investments in Kazakhstan

      Currently, a mixed investment management model is being introduced, when the role of the coordinating body in this area is assigned to the Ministry of Investment and Development of the Republic of Kazakhstan, and the authority to resolve practical issues of FDI is transferred to the established Kazakh Invest.

      At the same time, other ministries and departments also take an active part in the process of attracting investments to the Republic of Kazakhstan. In general, the system of attracting investments in the Republic of Kazakhstan can be divided into 3 levels:

      At the external level, the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan, investment advisers at foreign institutions of Kazakhstan and representatives of Kazakh Invest will work to spread image information about investment opportunities in the Republic of Kazakhstan, identify target investors, negotiate with potential investors, organize visits of investors to Republic of Kazakhstan.

      To ensure effective work on attracting the foreign investment, it is practible to work with potential investors in the countries of their operation. In this regard, in addition to the use of the resource of the overseas institutions of the Republic of Kazakhstan, Kazakh Invest offices will be established abroad.

      The tasks of the investment advisors of the Republic of Kazakhstan and the foreign representatives of Kazakh Invest in the context of attracting investments include:

      identification of potential foreign investors in various sectors of the economy of the Republic of Kazakhstan;

      holding meetings in the supervised region / country with companies of the governmental, non-governmental and corporate sectors;

      3) organization of visits of potential investors to the Republic of Kazakhstan;

      4) implementation of targeted informational work with investors and the organization of various events.

      2. At the central level, the Ministry for Investments and Development of the Republic of Kazakhstan, as the authorized investment body, will determine the policy and strategy for attracting FDI, form the legislative framework in this area, coordinate the work of sectoral government bodies and organizations, along with monitoring the implementation of investment projects.

      Kazakh Invest will act as a single negotiator on behalf of the Government of the Republic of Kazakhstan on issues of attracting investments, as well as servicing investors on the principle of "single window", ranging from the preparation of documents for issuing Kazakhstani visas to authorized bodies to permits, thereby ensuring the implementation of investment projects and prompt resolution of emerging issues.

      Sectoral state bodies and organizations will determine priority areas / sectors for attracting foreign investments, make industry conclusions on the feasibility of implementing investment projects, send to the authorized investment bodies information on investment projects requiring foreign investments, information on current agreements and results of negotiations with foreign investors on investment projects.

      For investments aimed at improving efficiency, it is important to provide access to consumer markets, convenient transport links, easy customs procedures and reliable logistics in all target industries.

      In this regard, in order to eliminate existing barriers in economic sectors, measures will be taken to improve the legislation regulating sectoral development. This work will be carried out by concerted efforts of key stakeholders in order to continually improve the proposed industry benefits (value proposition) of the Republic of Kazakhstan. For each of the target sectors, a mechanism will be created for determining the restrictions and barriers of investment policy with the participation of representatives of central and local government bodies, industry associations, private business, professional consultants, and educational institutions. The objectives are to conduct a regular analysis of the international competitiveness of target industries, as well as the adoption of measures and policies that will help the Republic of Kazakhstan to remain an attractive investment direction. Improving sectoral advantages is particularly important in relation to the industries of Group II, in which the country's competitiveness now faces some limitations.

      3. At the regional level, the IOI, together with the network of regional representatives of Kazakh Invest, will develop an investment concept for the region, where they will identify priority areas for attracting foreign investment, and taking into account the competitive advantages of the region will draw conclusions about the feasibility of implementing investment projects in the region, approving regional investment projects plans, a list of investment projects requiring investment, to provide support in the implementation of investment projects according to the principle of the "single window".

      At the same time, special attention should be paid to the process of supporting investment projects on the ground, since the final results of the activity of the entire system are the opening and development of production at specific local investment sites in the country. The involvement of local executive bodies in attracting investment and subsequent maintenance are extremely important.

      Akimats provide support to foreign investors operating in the regions through regional ISC. This support includes the implementation of investment incentives and access to production sites, also by solving problems related to ownership.

      Reform of the investments attracting system in the Republic of Kazakhstan requires the close involvement of Akimats in the development and implementation of sectoral policies that affect the flow and retention of investments aimed at improving efficiency.

      In order to achieve the goals for attracting investments, the investment climate and potential of each region will be regularly analyzed, IOI will be assessed and measures will be taken to strengthen basic investment attraction and investors assistance skills.

      In this regard, in order to improve the effectiveness of state policy in attracting FDI, it is necessary to introduce a new system of work of government bodies and organizations with clear definition of the functions and tasks in the field of FDI, making proposals to the Government of the Republic of Kazakhstan.

      The authorized body on investments will develop a document regulating cooperation in attracting investments and clearly defining the functions and tasks of all participants in the system of attracting investments in the Republic of Kazakhstan.

      Also, for the effective implementation of plans for attracting investments, sectoral and regional plans for attracting investments with clear indicators and projects for attracting and monitoring will be approved annually by agreement with the Ministry of Investment and Development of the Republic of Kazakhstan.

      It is necessary to analyze the possible risks of foreign investments attracted by sectors of the economy, taking into account their expected socio-economic effect.

      As a result of this work, a guide should be developed for state and local executive bodies and organizations involved in attracting investments.

      Investment Project Map

      For effective work with investors and monitoring the implementation of investment projects Kazakh Invest, an Investment Project Map will be developed (hereinafter referred to as the “Map”), which will be divided into two groups: high potential investment projects and ongoing projects.

      High potential investment projects will be formed annually based on the analysis conducted by Kazakh Invest, as well as proposals from interested government agencies, national companies and private business. Kazakh Investbasing on the submitted proposals will conduct an examination of projects and form a list of high potential investment projects in the context of industries and regions, with the further formation of a package of documents in accordance with international standards.

      The Map will contain qualitative and quantitative indicators of investment projects and will provide an interactive process of collecting and processing information on projects using modern information technologies, providing the opportunity to signal arising problems.

      In case if a problem arises in a project, those responsible for the implementation of the project together with the project initiators adopt an agreed plan of measures to resolve problem issues.

      Map is monitored by the Ministry of Investment and Development of the Republic of Kazakhstan in cooperation with Kazakh Invest on the basis of information provided by government agencies and organizations responsible for project implementation, as well as local executive bodies on whose territory an investment project is being implemented or will be implemented.

      The rules and mechanism for maintaining the Map will be determined by a separate document that, in addition to a fixed date for the inclusion of high potential projects, will determine the possibility of including projects as soon as they are ready.

      The Map will be considered as a priority when considering issues of providing state support.

      Formation of a leading international financial center

      The creation of the AIFC constitutes a part of the Plan of the Nation "100 concrete steps" on the implementation of the five institutional reforms of the President of the Republic of Kazakhstan aimed at long-term development. In his message to the people of Kazakhstan, "The Third Modernization of Kazakhstan: Global Competitiveness", the President set the task of maintaining leadership in attracting foreign investment, while the AIFC should play an important role in attracting financial resources to the country's economy.

      For successful development of the international financial center, as one of the most significant and important projects of the country, the AIFC has been gtanted a special legal status and a separate territory was allocated, including the high-tech infrastructure of EXPO - 2017.

      The special status of the AIFC is legislated by the Constitutional Law of the Republic of Kazakhstan. So, on the AIFC site, a number of privileges are provided for creating favorable conditions for attracting investments:

      1) special legal regime. The AIFC will have special jurisdiction with its own commercial and civil law, based on the principles of English law. The main institute for the resolution of disputes between participants of the AIFC will be the AIFC court, provided by highly qualified judges with practical experience in countries with jurisdiction over English law. The AIFC will also have an International Arbitration Center, providing an alternative method for resolving disputes.

      2) independent regulatory regime. To ensure fairness, transparency and efficiency of the financial market, an independent regulator will operate on the territory of the AIFC, and a regulatory framework conforming to recognized international standards will be developed.

      3) special tax regime. The AIFC provides tax concessions in the form of exempting the AIFC participants from paying corporate and individual income taxes until the end of 2065.

      4) creating a favorable business environment. By analogy with advanced foreign experience, the AIFC introduces a single window system, a simplified mode for issuing visas, registration, work permits and other registration procedures. It is planned to create a specialized center - Expat Center AIFC - to ensure favorable conditions for the entry and localization of foreign employees of the AIFC and their family members by consolidating the services of the migration and administrative police, government revenues, the ISC and investors.

      5) official language. English is the official language of the AIFC on its territory (acts of the AIFC, documentation, legal proceedings, transactions, as well as in all AIFC-regulated spheres of public relations).

      Foreign portfolio investment, along with FDI, is an important way to attract investment to the country. For the successful functioning of the capital market in the country and the growth of portfolio investments, work is underway to create the necessary ecosystem, develop high-quality infrastructure and provide favorable conditions for investors and market participants. The AIFC Exchange with a high-tech exchange infrastructure, created in cooperation with the world's leading exchanges, will provide broad functionality for business and investment. Moreover, the AIFC Exchange will become the main platform for issuing new instruments for the domestic market, such as green finance, Islamic finance, and financial technologies.

      One of the priorities for the AIFC, as an integral component of a successful financial center, is the development of the asset management market. The formulation of a regulatory environment and the creation of a favorable investment climate will give an effective impetus to the development of a local market for asset management and a capital market, and will subsequently facilitate the entry of large institutional and private investors into the market.

      Thus, the development of the AIFC will make it possible to positively influence the growth of foreign investments, the attraction of foreign financial institutions and highly qualified personnel to the country's economy.

      5.2.3. Formation of proactive approaches to attract and retain investments

      Targeted country and industrial investment attraction

      Targeted attraction of investments will be aimed at attracting to the Republic of Kazakhstan a greater flow of investments focused on increasing efficiency. Proactive12 investment targeting requires the definition of competitive industries in which it is most beneficial to attract new investment.

      In this regard, based on the analysis, identified sectors of the economy of the Republic of Kazakhstan that are of interest to investors and meet the interests of the development of countries.

      A proactive approach of attracting investment will be the basis for Kazakh Invest’s operations in FDI-targeted industries, countries and companies. An individual approach will be selected for each priority industry, which will provide targeted work with each investor.

      In relation to priority sectors, it is important both to determine the benefits for investments offered by the Republic of Kazakhstan and to report about them to the global investment community. At the same time, determining the competitive advantages of the Republic of Kazakhstan in comparison with other regional competitors with which the Republic of Kazakhstan shares preferential market access within the EAEU is of particular importance.

      Kazakh Invest, in view of the volatility of the global economic environment and the emergence of subversive technologies that change the sectoral structure of value chains, together with reforms in the Republic of Kazakhstan to improve business conditions, will periodically analyze target sectors of the economy, identify and create investment proposals for potentially attractive industries.

      Of great importance in addressing the attraction of efficiency-oriented investments is the definition of specific countries, both in the context of attracting investors and within the framework of exporting products.


      __________________________

      12 to be pro-active

      Hold current investors and expand their activities

      Investment entails ongoing relationships with many stakeholders at different stages of the investment life cycle. In this regard, support will be provided to investors not only at the stage of their involvement in the Republic of Kazakhstan for starting production, but also at the subsequent phases of the investment project in order to keep investments at the expense of an appropriate level of investor protection and assist in developing sustainable ties with the local economy.

      The ultimate goal is to ensure that the investor remains in the country and continues to increase and expand production in the Republic of Kazakhstan, as well as upgrade its production to a higher level of value added. The mastery, development and introduction of new upgraded products with higher value added services that are of strategic value to the production and business of foreign investors will be constantly encouraged and supported. Local entrepreneurs will be supported in the development of production and technological capacities, management capacity to the level of international standards, so that they become certified suppliers of foreign investors.

      A number of large international companies have been attracted to the Republic of Kazakhstan, mainly in the resource and market sectors (oil and gas, services related to the extractive industries, retail trade). The priority tasks are to increase the economic benefits of the presence of foreign companies in the country, to expand their activities and to achieve deep integration with the local economy. This will be achieved mainly by providing investors with services that meet international standards at all stages of the investment cycle, which will give the country a serious competitive advantage in attracting investments. Kazakh Invest will provide support not only to potential but also to existing investors in the implementation of their strategic objectives. Receiving regular feedback from investors about their business experience in the Republic of Kazakhstan will become a permanent component of the work.

      As part of its commitment to support investors in the country, Kazakh Invest will launch a new post-investment service, which will provide a wide range of services to foreign investors in close cooperation with regional ISC:

      1) administrative services that facilitate the work of companies in Kazakhstan;

      2) operational services that support the efficient and operational activities of foreign investors;

      3) strategic services that affect the further development of investments in the Republic of Kazakhstan, the introduction of new capacities and the expansion of production processes.

      5.3. The third direction: the compliance of the privatization plan and the mechanisms of public-private partnership with the priorities of attracting foreign investment

      FDI attracting through the PPP mechanism contains significant opportunities for a program to diversify the economy of the Republic of Kazakhstan. FDI can generate a positive effect in strengthening the role of the private sector in the national economy.

      The experience of many countries shows that privatization involving strategic foreign investors both in competitive industries and in regulated markets may entail additional investments both from existing strategicinvestors and new investors. Similarly, the successful implementation of PPP can provide the necessary financial incentive for the implementation of strategic projects in such sectors as transport, energy, housing and communal services (hereinafter – “housing and communal services”) and social infrastructure. In the future, the availability of high-quality telecommunications infrastructure will be one of the main conditions for attracting FDI, focused on improving efficiency, in particular, in the services sector of the Republic of Kazakhstan.

      The Government of the Republic of Kazakhstan will take measures to increase the FDI participation in service (including telecommunications) and infrastructure projects, as they can help improve the competitiveness of the economy, but also increase the attractiveness of the Republic of Kazakhstan for FDI focused on efficiency in the medium term. Efficiency-oriented investment flows depend on having access to world-class services, as well as infrastructure that facilitates effective integration into regional and potential, global supply chains. Targeted privatization and an effective PPP mechanism can accelerate the process of attracting such investments.

      5.3.1. Foreign investment attracting to privatization

      In order to enhance the role of the private sector in the Kazakhstan economy, it is planned to continue privatization, which will become the largest one after gaining independence in 1991.

      In accordance with estimations, more than 800 assets, where 215 of which belong to National Welfare Fund Samruk-Kazyna Joint Stock Company (hereinafter - “NWF Samruk-Kazyna” JSC), will be privatized from the state and quasi-state sectors between 2016 and 2020. Privatization will include facilities engaged in the oil and gas sector, transport and logistics, manufacturing of industrial goods, communications, post, electricity generation, among other industries.

      The AIFC Exchange, which will host the IPO13 of major assets of the National Wealth Fund Samruk-Kazyna, will allow the country to concentrate the entire stock market of the Republic of Kazakhstan in the city of Astana. Placing shares on the AIFC market will increase liquidity and create a liquid capital market in the country. High quality and the fundamental characteristics of the assets will certainly arouse great interest from domestic and foreign investors. At the same time, the involvement of foreign investors in this privatization program will create an accompanying effect on related sectors of the country and arouse the interest of the world community to further study the investment potential of the Republic of Kazakhstan.

      A number of measures will be implemented to maximize the potential positive effects of such large-scale privatization.

      In December 2015, the Government of the Republic of Kazakhstan adopted a resolution on the adoption of the Comprehensive Privatization Plan for 2016-2020, on the basis of which an action plan will be developed to promote companies subject to privatization, aimed at explaining the objectives and principles of the privatization process, harmonized with the priorities of this Program. In particular, the relationship with the objectives of the national socio-economic development of the country will be presented (including increasing productivity, attracting investment, the growth of highly skilled jobs, service economy, etc.).

      The role of foreign capital participation in the privatization of state-owned facilities will also be disclosed, including the information about which industries and projects will be open to foreign capital and what is the role of Kazakh Invest in the inclusion of foreign investment in the privatization process. In addition, the principle of equal access to privatization for foreign and local firms will be ensured basing on competitive supply.


      ______________________________

      13IPO (Initial Public Offering) - the initial public sale of shares of a joint stock company among an unlimited number of persons.

      5.3.2. Investments attracting to public-private partnership projects

      PPP can provide more opportunities for private sector participation, including FDI, in sectors where state-owned enterprises still dominate. The Republic of Kazakhstan, in particular, would receive substantial financial revenues through PPP projects through which efficiency-oriented investments will come. In addition, the transport, energy, and social infrastructure, as well as housing and utilities services, could have initiated the development of PPP with foreign participation.

      Thus, several reforms have been implemented and, in particular, the Law of the Republic of Kazakhstan "On public-private partnership" was adopted on October 31, 2015 to create a legislative framework for cooperation between government and business organizations in implementing PPP projects. The Kazakhstani PPP Center, established in July 2008, coordinates the work on the development of PPP.

      Although private enterprises and international financial organizations from a number of countries have shown interest in PPP projects, some significant barriers still hinder their successful implementation.

      PPP projects requiring infrastructure investments will be designed to attract FDI focused on efficiency increase. For this, the legislative base will be improved, which will provide the model legal provisions necessary for attraction of high-quality international investors to projects.

      Focusing on a relatively small number of projects at the design stage will be critical. In this regard, it is necessary to improve the efficiency of spending public funds envisaged to support PPP projects.

      This requires a building stronger PPP capacities within relevant agencies, including hiring highly qualified professionals who are able to manage complex tender offers and risks, while removing barriers to project implementation and improving the maintenance process, especially large-scale infrastructure projects. This, in turn, will require the creation of a new system of institutional support for the processes of selection, preparation and management of PPP projects.

      Clear rules of participation will be adopted to support the flow of transactions, including the development of specific competencies for managing and developing projects, simplifying and standardizing the processing of PPP projects, among other functional needs of accompanying PPP.

      Kazakh Invest will be vested with the functions of promoting PPP projects and will accompany investors on the basis of "single window".

      The infrastructure of long-term financing will be mobilized, the budget process mechanism will be improved to support PPP, as they constitute necessary condition for the success of such projects among potential investors and financiers.

      The involvement of international financial organizations in the financing of PPP projects can be one of the successful measures.

      To develop an Agenda, it is necessary to take into account the recommendations of the study conducted by the World Bank in 2016 "Attracting investment in the economy through the development of political and institutional mechanisms of PPP and the selection of viable PPP projects."

      Monitoring investor confidence

      In order to ensure continual increase in investor confidence as a result of improved enforcement of investor protection guarantees and other reforms, investors will be regularly surveyed using the Multilateral Investment Guarantee Agency's analysis of global investment and political risks. This methodology will be tested for the Republic of Kazakhstan and subsequently used on an ongoing basis.

      Regulatory impact assessment

      The Institute for the Analysis of Regulatory Impact in the Republic of Kazakhstan has been introduced since 2015 and is currently being implemented in the regions. However, there is no similar mechanism for assessing the government regulation impact on FDI in order to prevent deterioration of conditions for foreign investors.

      It is necessary to develop a methodology for assessing the government regulation impact on FDI.

      6. Necessary resources.

      The program in 2018–2022 will be implemented at the expense and within the funds provided for the Ministry of Investment and Development of the Republic of Kazakhstan, in accordance with the budget legislation of the Republic of Kazakhstan, as well as through extrabudgetary funds that do not contradict the budget legislation of the Republic of Kazakhstan.

  Annex to Program

Agenda on the implementation of the Investment
Attraction Program
"National Investment Strategy"

Ser.No.

Title

Unit of measure

Form of closing

Deadline

Responsible for execution

Including years

Total

Revenue sources

Budget program code

2018

2019

2020

2021

2022




1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

Goal. Creation of favorable investment climate and attracting efficiency-oriented investments
 

1

Gross FDI

% to the level of 2016



MID, MNE, MFA, MF, МE, МA, МH, МLSPP, МES, МDAI, oblast akimats, akimats of Almaty and Astana, KazakhInvest NC JSC (to be agreedto be agreed)

104

109

113

118

126




2

The ratio of gross FDI to GDP
 

% to the level of 2016



МID, NB (to be agreedto be agreed), MNE, МFA, МF, МE, МA, МH, МLSPP, МES, MDAI, oblast akimats, akimats of Almaty and Astana, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)

16,5

17

17,5

18

19




3

FDI inflows into manufacturing
 

% to the level of 2016



MID, МNE, МFA, МF, МE, МA, МH, МLSPP, МDAI, oblast akimats, akimats of Almaty and Astana, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)

110

120

130

140

150




4

The volume of investments in fixed capital of the non-primary sector of the economy (excluding the state budget)

% to the level of 2016



МID, МNE, МFA, МE, МA, МH, МLSPP, МDAI, oblast akimats, akimats of Almaty and Astana, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)

106

113

123

134

146




5

The volume of foreign investment in fixed assets of non-primary sector of the economy

% to the level of 2016



MID, МNE, МFA, МF, МE, МA, МH, МLSPP, МDAI, oblast akimats, akimats of Almaty and Astana, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)

107

115

130

140

150




The first area. Improving the investment climate of Kazakhstan

Mission 1. Creating a favorable environment for attracting investment


Performance Indexes













1

"Regulation of FDI: Impact on Business" GCI WEF

Ranking



MID

90

85

80

75

70




2

"Partnership in relations between employers and employees" GCI WEF

Ranking



МLSPP

58

56

53

49

45




3

"Burden of administrative regulation" GCI WEF

Ranking



МNE

34

32

31

30

29




4

Index of restrictions on FDI (1 = closed, 0 = open)

OECD index



МID

0,205

0,195

0,180

0,160

0,150





Events













1.

Empowering the Government Council for Attracting Investors (Investment Headquarters) with additional functions and powers to implement the National Investment Strategy Program


Decree of the Prime-Minister of the Republic of Kazakhstan

February 2018

МID, МNE, МF, МA, МDAI, МFA, МJ, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), NCE Atameken (to be agreed)







not required


2.

Developing a comprehensive agenda to improve the position of Kazakhstan in the World Bank’s Ease of Doing Business ranking
 


Decree of the Prime-Minister of the Republic of Kazakhstan

July 2018

МNE, МID, МE, МF, МJ, NB (to be agreed), NCE Atameken (to be agreed)







not required


3.

Address the issue of the organization of training programs to improve the skills and competence of government officials and organizations involved in attracting investments and working with investors (preparing investment projects, working in the IRM system, English business language, international and foreign economic relations, negotiating: conclusion international investment agreements, contracts)


Training program

December 2017

MID, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), involved state authorities







not required


4.

Preparation of a list of the main laws and regulations affecting business and investment activities (investment promotion, activities of the SEZ and the IZ, tax laws, customs procedures, labor laws, licensing procedures, etc.) for the translation to English


Information to MID

December 2017

involved state authorities, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)







not required


5.

Address the issue of organizing the translation of laws and other regulatory legal acts in accordance with the approved list, with subsequent publication on the information-legal system of regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan


publication on information and legal systems of the Republic of Kazakhstan

December 2018

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), MJ, МID, МF, МNE







not required


6.

Elaboration of the issue of transition to a trilingual (Kazakh, Russian, English) regulatory activity in the field of investment


Council decision

September 2018

МID, МNE, МF, МA, МE, МDAI, МFA, МJ, МES, МCS, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), NCE Atameken (to be agreed)







not required


7.

Development of an agenda for the implementation of specific improvements in the process of developing new regulatory legal acts, including those involving:
- wider involvement of the private sector in the development of new regulatory legal acts through a survey among business entities, industry associations, key stakeholders and the systematization of the public discussion process;
- publication of all initiatives to develop new regulatory legal acts before their adoption


Council decision

May 2018

МID, involved state authorities, NCE Atameken (to be agreed)







not required


8.

Elaboration of proposals for improving the migration regime, improving the conditions for attracting foreign labor, (highly qualified managerial and technical personnel) taking into account the recommendations of the OECD


Proposal toMID

January 2018

МLSPP, МFA, МJ, МH, МIA, SE (to be agreed), NSC (to be agreed), Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)







not required


9.

Elaboration of proposals for improving tax and customs legislation


Proposal toMID

January 2018

МNE, МF, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)







not required


10.

Development and submission for consideration of the Inter-Institutional Commission of the draft concept of the Law "On Amendments and Additions to Certain Legislative Acts of the Republic of Kazakhstan on Improving the Investment Climate", providing improvement of the visa and migration regime, conditions for attracting foreigners, tax and customs legislation, etc.


Draft of the Law concept and minutes ofInter-institutional Commission

March 2018

МID, МFA, МLSPP, МIA, МNE, МF, МH, МJ, МA, МE, NB
(to be agreed), NSC (to be agreed), SE (to be agreed), SC (to be agreed), Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)







not required


11.

Development of strategies for the further development of each SEZ


Decision of oblast akimats, akimats of Almaty and Astana, decisions of the Board of Directors of SEZ

December 2017

МID, МNE, МF, МE, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), oblast akimats, akimats of Almaty and Astana, NCE Atameken (to be agreed)







not required


12.

Attracting strategic international partners in the management of special economic zones with the possible use of the PPP mechanism, as well as strategic investors


Information toMID

December 2018

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), МNE, МF, МE, oblast akimats, akimats of Almaty and Astana







not required


13.

Elaboration of the issue of launching an electronic portal on land plots (including free economic zones and IZ, with a visual map of the location of free sites and other information for investors and ensuring that akimats continuously update information by removing unused orphaned sites vacated as a result of the demolition of the structure and boundaries of the settlement)


Information to MID

December 2018

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), МA, NCE Atameken (to be agreed)







not required


14.

Development of proposals for improving the activities of the Single Coordination Center


Council decision

February 2018

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), МA, oblast akimats, akimats of Almaty and Astana, NCE Atameken (to be agreed)







not required


15.

Development and approval of the main criteria for evaluating the effectiveness of the SEZ and IZ (key indicators)


Decree from MID

November 2018

МID, МNE, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), oblast akimats, akimats of Almaty and Astana, NCE Atameken (to be agreed)







not required


16.

 Comparative analysis of the effectiveness of existing investment preferences and other types of government support, taking into account international experience and priority sectors to attract investment


Information to the Government

December 2018 and 2021

МID, МF, МJ, МE, МAKazakh Invest NC JSC (to be agreed), NCE Atameken (to be agreed)







not required


17.

Elaboration of questions on the improvement and optimization of existing measures of state support for investors


Council decision

December 2018

МID, МNE, МF, МE, МA, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), NCE Atameken (to be agreed)







not required


Mission 2. Increasing investor protection


Performance Indexes













1

The share of issues resolved in favor of investors following their appeal within the framework of the IRM system Kazakh Invest NC JSC ( only those issues that do not contradict the laws of the Republic of Kazakhstanare taken into account)

%



МID

90

90

100

100

100




2

"Investor Protection" GCI WEF
 

Ranking



NB (to be agreed), SC (to be agreed) МID, МNE

24

24

23

22

21




3

"Independence of the litigation" GCI WEF

Ranking



SC (to be agreed)

66

63

60

55

50




4

“Rights Protection Index” GCI WEF

Ranking



NB (to be agreed), МF, МNE

84

83

82

81

80




5

"Protecting the interests of minority shareholders"GCI WEF

Ranking



NB (to be agreed), МNE, МJ, МID

63

62

61

60

59




6

Investor Confidence

%



МID

50

55

60

70

80




7

Impact of taxation on the intention to invest GCI WEF
 

Ranking



МNE, МF

53

48

42

35

28




8

 "Taxation" of the World Bank "Doing Business"

Ranking



MF, MNE

57

55

50

45

40





Events













18.

Address the issue of conducting a comprehensive study of the effectiveness of the Investment Ombudsman, policies and institutional mechanisms for the protection of investors' rights in Kazakhstan and the development of proposals for further improvement, taking into account international best practices
 


Council decision

July 2018

MID, MNE, MF, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), NCE Atameken (to be agreed)







not required


19.

Elaboration of proposals for improving the protection of the rights of investors and the activities of the Investment Ombudsman together with foreign investors, business associations and organizations based on international experience


Council decision

September 2018

MID, MNE, MF, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), NCE Atameken (to be agreed)







not required


20.

Elaboration of proposals for further improvement of judicial protection of investors' rights and an effective mechanism for the consideration of public law disputes


Council deciion

September 2018

MID, MJ, SC (to be agreed), SE (to be agreed), MNE, MF, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), NCE Atameken (to be agreed), AIFC (to be agreed)







not required


21.

Elaboration of proposals for the reduction of inspections of investors in conjunction with foreign investors, business associations and organizations based on international experience


Council decision

September 2018

MID, MNE, MF, ME, MJ, MA, MDAI, МВД, SE (to be agreed), Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), NCE Atameken (to be agreed)







not required


22.

Launching a tool to track and systematically identify investor complaints, assess their sources, as well as measuring investments at risk and assess investor costs in connection with complaints


Information to MID

October 2018

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)







own fund of Kazakh Invest NC JSC


23.

Development and implementation of an effective mechanism of interdepartmental coordination on international investment agreements, providing for the creation of a permanently functioning interdepartmental working group, the development of common approaches to the conclusion of international investment agreements


Decree from MID

March 2018

MID, MNE, MF, MJ, NSC (to be agreed), Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)







not required


24.

Elaboration of proposals to reduce the facts of contradictory application of tax legislation in the field, with an emphasis on those that may lead to disputes between investors and the state


Council decision

December, annually

MF, MID, MNE







not required


25.

Development and placement of tax authorities explanatory manuals and / or letters on a single interpretation of the norms of tax and customs legislation, which form a unified approach to law enforcement practice, on the information resources


Information to MID

December, annually

MF, MNE







not required


Mission 3. Improvement of trade logistics and development of supply chain between foreign investors and local companies


Performance Indexes













1

Logistics Performance Index (LPI)

Ranking
 



MID

73

70

67

64

60




2

"Index of the size of the external market" GCI WEF

Ranking



MNE, MID, MA

45

43

41

38

35




3

"Quality of suppliers in the domestic market" GCI WEF
 

Ranking



MID, NADLoC JSC (to be agreed), NCE Atameken (to be agreed),

95

90

84

77

70




4

"The number of suppliers in the domestic market" GCI WEF
 

Ranking



MID, NADLoC JSC (to be agreed), NCE Atameken (to be agreed),

111

107

100

90

80




5

Agreements on service support for foreign investors to build supply chain with local companies

Total number



Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)

5

7

9

12

15





Events













26.

Analysis of the areas of international trade, modernization of logistics infrastructure, the creation of intermodal infrastructure and logistics centers


Information to MID

February 2018

MNE, ME, MF, SWF Samruk-Kazyna JSC (to be agreed), Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)







not required


27.

 Development of a set of measures to improve the conditions of international trade, modernization of the logistics infrastructure, the creation of an intermodal infrastructure and logistics centers


Council decision

November 2018

MID, MNE, ME







not required


28.

Address the issue of conducting research on the development of supply chains between foreign and local companies
 


Proposal to MID

September 2018 and 2021

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), MNE, NCE Atameken (to be agreed)







not required


29.

 Development of a set of measures for the development of supply chain between foreign and local companies


Council decision

October 2018

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), MNE, MID, ME, MA, NCE Atameken (to be agreed)







not required


30.

Creation and maintenance of a publicly available list of domestic suppliers engaged in the production and supply of high-quality products and services with integration into the IRM system


Information to MID

June, annually

NADLoC JSC (to be agreed), Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), MNE, NCE Atameken (to be agreed)







not required


31.

Conclusion of agreements on service support for foreign investors to build supply chain with local companies


Information to MID

December, annually

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)







not required


32.

Creation and maintenance of a publicly available list of domestic companies, potential partners for investors with integration into the IRM system


Information to MID

Quarterly from June 2018

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), MID, MNE, NCE Atameken (to be agreed)







not required


The second area. Implementation of effective operating measures and development of new approaches to attracting investments

Goal 1. Improving institutional mechanisms for attracting, guiding and supporting investors


Performance Indexes













1

Ready investment offers for potential investors

Number of projects



Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)

50

70

100

150

200




total cost of projects, bln. USD

1

1,5

2,25

3,5

5




2

Declared projects in priority sectors with the participation of foreign investors

Total number



Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)

16

25

33

43

53




bln. USD




1

1,2

1,5

2

2,5





Events













33.

Development of a long-term development strategy of Kazakh Invest NC JSC


Information to MID

January 2018

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)







not required


34.

Elaboration of the issue of implementation of the informational-monitoring system (IRM) on the basis of Kazakh Invest NC JSC


Information to MID

октябрь 2017 г.

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)







not required


35.

Amendment of Rules for the Organization of “single window” activities for Investors, approved by the Government of the Republic of Kazakhstan on December 30, 2015, No. 1133
 


Draft decree of the Government of the Republic of Kazakhstan

February 2018

MID, MA, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), CTCAT LLP (to be agreed), involved state authorities







not required


36.

Development and adoption of joint orders with state bodies responsible for the provision of public services, by definition of responsible persons for interaction with Kazakh Invest NC JSC within the framework of public services


Joint decrees

April 2018

MID, involved state authorities and local authorities, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), CTCAT LLP (to be agreed)







not required


37.

Elaboration of a mechanism regulating the procedure for cooperation in attracting investments between MID, MFA, overseas agencies, central and local executive bodies, national companies and Kazakh Invest NC JSC


Joint decrees

December 2017

MID, MFA, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), local executive authorities







not required


38.

Developing and approving sectoral and regional investment attraction plans to be agreed with MID
 


Decrees from CEO of national companies;
decisions of oblast akimats, akimats of Almaty and Astana;

December, annually

MID, MA, ME, MDAI, MIC, MCS, MES, SWF Samruk-Kazyna JSC (to be agreed), NMH Baiterek JSC (to be agreed), NMH KazAgro JSC, (to be agreed), oblast akimats, akimats of Almaty and Astana, NCE Atameken (to be agreed)







not required


39.

Address of the issue of conducting a comprehensive study to assess and improve the investment climate and potential of the regions of Kazakhstan
 


Information to MID

December 2018

MF, ME, MA, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), oblast akimats, akimats of Almaty and Astana, NCE Atameken (to be agreed)







not required


40.

Analysis and development of proposals for improving the mechanisms for attracting investment at the regional level, taking into account the recommendations of the World Bank for Kostanay region


Submission for consideration of the Council

March 2018

MID, MNE, oblast akimats, akimats of Almaty and Astana, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), NCE Atameken (to be agreed)







not required


41.

Development of an agenda for the introduction of a mechanism to attract investment in the region (at least 2 pilot regions)


Decision of oblast akimats, akimats of Almaty and Astana

March 2018

oblast akimats, akimats of Almaty and Astana, MID, MNE, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), NCE Atameken (to be agreed)







not required


42.

Development of an agenda to improve the mechanism for attracting investment in the regions on the experience of positively recommended pilot regions (at least 2 pilot regions)


Decision of oblast akimats, akimats of Almaty and Astana

December 2018

MID, oblast akimats, akimats of Almaty and Astana, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), NCE Atameken (to be agreed)







not required


43.

Development of rules, procedures and mechanisms for maintaining the Map of investment projects with integration into the IRM system


Resolution of the Board of Kazakh Invest NC JSC

December 2017

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), MID, NCE Atameken (to be agreed)







not required


44.

Formation of a package of documents for high-potential investment projects in accordance with international standards
 


Resolution of the Board of Kazakh Invest NC JSC

June, annually

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), MID, MA, ME, MIC, MH, "NMH "Baiterek" JSC (to be agreed), SWF Samruk-Kazyna JSC (to be agreed), Zerde NIH JSC (to be agreed), oblast akimats, akimats of Almaty and Astana, NCE Atameken (to be agreed)







not required


45.

Examination of the generated package of documents for high-potential investment projects
 


Resolution of the Board of Directors of Kazakh Invest NCJSC

August, annually

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), MID, MA, ME, MIC, MH, NMH Baiterek JSC (to be agreed), SWF Samruk-Kazyna JSC (to be agreed), Zerde NIH JSC (to be agreed), oblast akimats, akimats of Almaty and Astana, NCE Atameken (to be agreed)







not required


46.

Inclusion of the formed package of documents for high-potential investment projects in the Map of investment projects
 


Resolution of the Board of Directors of Kazakh Invest NC JSC

November, annually

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), MID, MA, ME, MIC, MH, NMH Baiterek JSC (to be agreed), SWF Samruk-Kazyna JSC (to be agreed), Zerde NIH JSC (to be agreed), oblast akimats, akimats of Almaty and Astana, NCE Atameken (to be agreed)







not required


47.

Elaboration of proposals for the improvement of financial instruments and mechanisms for financing investment projects
 


Proposal to MID

December 2017

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), NMH Baiterek JSC (to be agreed), SWF Samruk-Kazyna JSC (to be agreed), AIFC (to be agreed), NCE Atameken (to be agreed)







not required


48.

Elaboration of the issue of improving tools for financial support of investors
 


Proposal to MID

August 2018

MNE, MF, NB (to be agreed), NMH Baiterek JSC (to be agreed), Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), SWF Samruk-Kazyna JSC (to be agreed), AIFC (to be agreed), NCE Atameken (to be agreed)







not required


49.

Analysis of the possibility of developing bilateral cooperation in the field of investment activities with priority countries and the development of practical recommendations


Information to MID

December, annually

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), MFA







not required


50.

 Development of reference documents (white books) on cooperation with priority countries


Information to MID

December, annually

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), MFA







not required


51.

Analysis of possible risks of attracted foreign investments by economic sectors taking into account their expected socio-economic effect.


Informatin to MID

December 2018

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), MNE, MF, ME, MA, MH, MES, MFA, MJ, МИО???







not required


52.

Address the issue of optimizing the implementation and participation in investment activities in the country and abroad


Proposal to MID

October2017

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), oblast akimats, akimats of Almaty and Astana







not required


53.

Approval of all investment activities in the country
 


Resolution of the Board of Directors of Kazakh Invest NC JSC

November 2017

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)







not required


54.

Address of the issue of holding an investment forum "Invest in Kazakhstan" in Astana
 


Information to MID

March, annually

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), involved state authorities, NB (to be agreed), oblast akimats, akimats of Almaty and Astana, NMH Baiterek JSC (to be agreed), Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), SWF Samruk-Kazyna JSC (to be agreed), AIFC (to be agreed), Zerde NIH JSC (to be agreed), NCE Atameken (to be agreed)







not required


55.

Elaboration of proposals for improving the methodology for maintaining statistical records of the MNE SC, taking into account the priorities of the Program and international experience


Decree from MNE

December 2017

MNE, MF, MID







not required


56.

The decomposition of the target indicators of the Program in the context of priority sectors and regions is to be agreed with involved government agencies


Decree from MID

February 2018

MID, MNE, involved state authorities, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), oblast akimats, akimats of Almaty and Astana







not required


Mission 2. Formation of proactive approaches to attract and retain investments


Performance Indexes













1

The number of attracted TNC in the processing sector
 

Total number



MID, ME, MA, MH, MES, oblast akimats, akimats of Almaty and Astana, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)

14

22

31

41

52




2

Number of joint ventures with anchor investors in priority sectors
 

Total number



MID, ME, MA, MH, MES, oblast akimats, akimats of Almaty and Astana, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)

4

6

9

12

15




3

Foreign investors who left the Kazakhstan market due to unfavorable circumstances of the investment climate
 

Unit



Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), MID, MNE, MF, ME, MA, MCS, oblast akimats, akimats of Almaty and Astana

5

3

1

0

0




4

Volume of reinvestment in the economy of Kazakhstan by existing foreign investors
 

% to the level of 2016



MID, NB (to be agreed), Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)

103

107

110

115

120





Events













57.

Address the issue of conducting a comprehensive survey of investors for monitoring of the degree of investor satisfaction and identifying problematic issues arising in the course of investment activities


Information to MID

August, annually

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), MFA, MF, MNE







not required


58.

Analysis of regional and sectoral restrictions in priority sectors for attracting investments
 


Information to MID

August, annually

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), MF, MNE, NCE Atameken (to be agreed)







not required


59.

 Analysis of the reasons for the departure of each foreign company registered with IRM, who left the Kazakhstan market, and develop recommendations for the elimination of identified issues


Information to the Government

February, annually from 2019

MID, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), ME, MA, MFA, oblast akimats и akimats of Almaty and Astana







not required


60.

Development and publication of a report on the results of the survey, analysis of regional and industry constraints and analysis of investor withdrawal from the Kazakhstan market


Information to MID

April, annually

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), MFA, MF, MNE







not required


61.

 Development of a set of measures to eliminate barriers and restrictions identified in the course of a survey of investors, analyzes conducted to identify regional and sectoral restrictions, the reasons for investors leaving the Kazakhstan market


Council decision

May, annually

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), MID, MFA, MF, MNE, NCE Atameken (to be agreed)







not required


62.

Elaboration of proposals on the mechanism for assessing the impact of government regulation on FDI


Council decision

April 2018

MID, MNE, MF







not required


63.

Service support for potential and existing exporters
 


Information to MID

quarterly

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), ME, MA, MCS, oblast akimats и akimats of Almaty and Astana







not required


64.

Introduction of service of post-investment service for investors
 


Resolution of the Board of Directors of Kazakh Invest NC JSC

November 2017

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), MID, ME, MA, MCS, oblast akimats и akimats of Almaty and Astana







not required


The third area: the compliance of the privatization plan and the mechanisms of public-private partnership with the priorities of attracting foreign investment

Mission 1. Attracting foreign investment to privatization


Performance Indexes













1

The number of privatization objects sold to foreign investors
 

% of total number of privatized objects



SWF Samruk-Kazyna JSC (to be agreed)

15

33

33

-

-





Events













65.

Development of a plan of measures to promote companies to be privatized for foreign investors
 


Resolution of the Board of Directors of Kazakh Invest NC JSC

December 2017

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), SWF Samruk-Kazyna JSC (to be agreed)







not required


66.

Launch of information and reference Internet resource: privatization.gov.kz in Kazakh, Russian and English languages


Launch of internet resource

December 2017

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), SWF Samruk-Kazyna JSC (to be agreed)







not required


Mission 2. Attracting investment in public-private partnership projects


Performance indicators













1

PPP projects with FDI participation
 

Unit



Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), MID, MES, MH

3

5

15

20

30




Bln. USD

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), MID, MES, MH

0,5

0,7

1

1,5

1,8





Events













67.

Elaboration of proposals for the improvement of legislation in the field of public-private partnership
 


Proposal to MNE

June 2018

Kazakh Invest NC JSC, MID







not required


68.

Elaboration of proposals for the development of a mechanism for interaction with international financial organizations in financing public-private partnership projects
 


Council decision

March 2019

MID, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)







not required


69.

Elaboration of the issue of providing information support services to investors on public-private partnership on the basis of the "single Window" principle for investors
 


Proposal to MID

March 2018

Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)







not required


70.

Elaboration of proposals for vesting "Kazakh Invest" NC " JSC with the function of promoting public-private partnership projects (within the framework of the current staff)
 


Council decision

March 2018

MID, Kazakh Invest NC JSC (to be agreed)







not required


71.

Monitoring of the Agenda for the implementation of the Investment Promotion Program "National Investment Strategy" following the results of the half- year
 


Report to the Government

Twice a year (by March, 20 and September, 20, at half-year end)

MID, MNE, MF, MJ, MA, MFA, МIA, ME, MH, МLSPP, MIC, MES, MDAI, SC (to be agreed), oblast akimats и akimats of Almaty and Astana, NCE Atameken (to be agreed), SWF Samruk-Kazyna JSC (to be agreed), NMH Baiterek JSC (to be agreed), Kazakh Invest NC JSC (to be agreed), NADLOC JSC (to be agreed), AIFC (to be agreed), Zerde NIH JSC (subject to an approval), CTCAT LLP







not required


      Note: interpretation of abbreviations:

      MID – Ministry for Investments and Development of the Republic of Kazakhstan

      MNE – Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan

      MF – Ministry of Finance of the Republic of Kazakhstan

      MJ – Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan

      MA – Ministry of Agriculture of the Republic of Kazakhstan

      MCS – Ministry of Culture and Sport of the Republic of Kazakhstan

      MFA – Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan

      MIA – Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan

      ME – Ministry of Energy of the Republic of Kazakhstan

      MH – Ministry of Healthcare of the Republic of Kazakhstan

      MLSPP – Ministry of Labor and Social Protection of Population of the Republic of Kazakhstan

      MIC – Ministry of Information and Communication of the Republic of Kazakhstan

      MES – Ministry of Education and Science of the Republic of Kazakhstan

      MDAI – Ministry of Defense and Aerospace Industry of the Republic of Kazakhstan

      SC – Supreme Court of the Republic of Kazakhstan

      NCE Atameken – National Chamber of Entrepreneurs of the Republic of Kazakhstan Atameken

      KazakhInvest NC JSC – KazakhInvest National Company Joint Stock Company

      SWF Samruk-Kazyna JSC – Sovereign Wealth Fund Samruk-Kazyna Joint Stock Company

      NMH Baiterek JSC – National Managing Holding Baiterek Joint Stock Company

      NADLOC JSC – NADLOC National Agency for Development of Local Content Joint Stock Copmpany

      AIFC – Аstana International Financial Center

      Zerde NIH JSC – Zerde National Infocommunication HoldingJoint Stock Company

      CTCAT LLP – Limited Liability Partnership Center for Transfer and Commercialization of Agricultural Technologies