ИПС "Әділет"

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 13.04.2018 № 193.

Во исполнение Указа Президента Республики Казахстан от 18 июня 2009 года № 827 "О Системе государственного планирования в Республике Казахстан" Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемую Стратегию развития акционерного общества "Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары" на 2011 - 2020 годы.

2. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания.


Премьер-Министр Республики Казахстан	К. Масимов

Утверждена
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 30 ноября 2010 года № 1277

Стратегия
развития акционерного общества
"Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары"
на 2011 - 2020 годы
Содержание

Введение

1. Анализ текущего состояния

1.1. Анализ внешней среды

1.1.1. Анализ внешней микросреды

1.1.2. Анализ внешней макросреды

1.2. Анализ внутренней среды

2. Миссия и видение

3. Стратегические направления деятельности, цели, ключевые показатели деятельности и ожидаемые результаты

3.1. Стратегические направления деятельности, цели, ключевые показатели деятельности

3.2. Ожидаемые результаты реализации стратегии

Приложение 1. Анализ внешней микросреды

Приложение 2. Цели, задачи и показатели стратегии

Приложение 3. Обоснование расчетов ключевых показателей по целям и задачам

Введение

Настоящая Стратегия развития акционерного общества "Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары" (далее - Стратегия) определяет его стратегические направления, цели и показатели результатов деятельности на ближайшие 10 лет.

Основанием для разработки Стратегии являются:

Стратегический план развития Республики Казахстан до 2020 года¹ (далее - Стратегический план - 2020);

Государственная программа по форсированному индустриально-инновационному развитию Республики Казахстан на 2010 - 2014 годы² (далее - ГПФИИР);

Стратегический план Национального космического агентства Республики Казахстан на 2010 - 2014 годы³ (далее - Стратегический план Казкосмоса).

Акционерное общество "Национальная компания "Казахстан Ғарыш Сапары" (далее - Компания) создано в соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 17 марта 2005 года № 242 со стопроцентным участием государства в уставном капитале Компании. Право владения и пользования государственным пакетом акций осуществляется Национальным космическим агентством Республики Казахстан.

__________________________

¹ утвержден Указом Президента Республики Казахстан от 1 февраля 2010 года № 922

² утверждена Указом Президента Республики Казахстан от 19 марта 2010 года № 958

³ утвержден постановлением Правительства Республики Казахстан от 3 марта 2010 года № 170

1. Анализ текущего состояния
1.1. Анализ внешней среды
1.1.1. Анализ внешней микросреды

В настоящее время Компания задействована в следующих сегментах мирового рынка космических услуг путем реализации соответствующих проектов:

1) производство космических аппаратов (далее - КА) - проект "Создание сборочно-испытательного комплекса космических аппаратов" (далее - проект СбИК КА);

2) пусковые услуги - проекты по участию в коммерческом использовании РН "Зенит" и РН "Днепр";

3) услуги предоставления данных ДЗЗ - проект "Создание космической системы дистанционного зондирования Земли Республики Казахстан" (далее - проект КС ДЗЗ РК);

4) услуги спутниковой навигации - проект "Создание наземной инфраструктуры системы высокоточной спутниковой навигации Республики Казахстан" (далее - проект СВСН РК).

В результате анализа указанных сегментов рынка (Приложение 1) сделаны следующие выводы:

Производство космических аппаратов

Республика Казахстан развивает собственную космическую программу в весьма жестких условиях развития мировой космической деятельности:

1) во-первых, нарастающая конкуренция между ключевыми участниками космической деятельности (США, Европейское космическое агентство, Япония, КНР), которые занимают на рынке лидирующие позиции, проводят агрессивную маркетинговую политику и фактически поделили рынок между собой;

2) во-вторых, казахстанская программа развивается на фоне активного включения государств мирового сообщества, имеющих разный уровень экономико-индустриального развития, в космическую деятельность.

Успешное функционирование отечественного производства КА обеспечит возможность участия Казахстана в международных космических программах и кооперациях, что существенно повысит рейтинг страны.

Появляется возможность для самостоятельного освоения части государственного заказа на создание космической техники, которая при других вариантах организации космической деятельности в стране инвестируется в развитие зарубежных технологий и производств.

Одним из наиболее эффективных путей ускоренного вхождения в мировой рынок КА является кооперация в различной форме с ведущими участниками рынка, включая создание совместного предприятия (далее - СП) с ними. Кроме вхождения в рынок, это позволит распределить риски между участниками СП, повысить технологический уровень предприятия и высокий уровень целевой подготовки персонала, что позволит увеличить долю участия СП в жизненном цикле создания КА.

В Республике Казахстан проект СбИК КА реализуется с участием выбранного в 2009 году стратегического партнера - мирового лидера космической отрасли - компания EADS Astrium. В соответствии с планом реализации проекта СБИК КА Компанией и ее стратегическим партнером создано совместное казахстанско-французское предприятие "Ғалам" для создания и эксплуатации предприятий по производству, сборке и испытаниям КА в Республике Казахстан. Также в проектировании и строительстве сборочно-испытательного комплекса КА (далее - СбИК КА) будут участвовать отечественные предприятия.

Создаваемый СбИК КА соответствует всем требованиям европейских стандартов, предъявляемым к сборочно-испытательным центрам и не имеет аналогов в СНГ.

Пусковые услуги

В Стратегическом плане Казкосмоса отмечается, что в настоящее время космодром "Байконур" предоставляет Казахстану уникальные конкурентные преимущества для участия в производимых с него запусках КА, усиления своих позиций в контроле и коммерческом использовании пусков с космодрома, участия в управлении коммерческими проектами и в технологических операциях подготовки и пусков этих ракета-носителей (далее - РН).

Участие Казахстана в коммерческом использовании РН "Зенит" и РН "Днепр" позволит решить следующие задачи:

1) реальное участие Республики Казахстан в управлении космодромом "Байконур", как влиятельного игрока сегмента пусковых услуг;

2) гарантийный запуск собственных КА;

3) трансферт современных космических технологий в области выведения КА на околоземную орбиту;

4) развитие отечественного научно-технического, промышленного потенциала, общий подъем научно-технологического и образовательного уровня отрасли;

5) интеграция в мировое космическое сообщество путем участия в различных международных проектах и кооперациях с использованием объектов инфраструктуры космодрома "Байконур";

6) приобретение знаний, практического опыта и навыков в области подготовки, обслуживания и осуществления пусков РН, развитию собственной производственно-испытательной базы Республики Казахстан.

Услуги предоставления данных дистанционного зондирования Земли

В настоящее время сегмент услуг предоставления данных дистанционного зондирования Земли (далее - ДЗЗ) мирового рынка характеризуется следующими тенденциями:

1) государственный сектор всех уровней продолжает оставаться основным покупателем данных ДЗЗ;

2) растет число космических систем ДЗЗ, в т.ч. появление КА ДЗЗ сверхвысокого разрешения нового поколения, радарных КА для всепогодной съемки;

3) расширяются области применения сверх многоспектральных съемок;

4) совершенствуются технологии всех этапов процесса предоставления данных ДЗЗ, в т.ч. широко используются сетевые, ГИС-технологии, возможности Интернета;

5) растет партнерство государства с частным сектором.

Уровень информатизации становится все более важным критерием оценки могущества и безопасности любого государства и важным средством выработки внутренней и внешней стратегии. Казахстанский рынок ДЗЗ крайне молод и не способен пока воспользоваться всеми возможностями ДЗЗ в силу отсутствия опыта, а также высоких цен на данные ДЗЗ.

Кроме того, при запуске спутника также нужно учитывать, что он вряд ли сможет удовлетворить все потребности страны. Опыт ряда стран показывает, что даже группировки спутников страны иногда не могут дать всю необходимую информацию. Именно поэтому на рынке данных ДЗЗ в любой развитой стране, сегодня в равной степени представлены данные как национальных, так и зарубежных систем ДЗЗ.

В настоящее время развитие внутреннего рынка данных ДЗЗ сдерживается следующими факторами:

1) недостаточный уровень осведомленности о возможностях систем ДЗЗ;

2) недостаточная проработанность нормативной и методической основы для использования данных ДЗЗ в Республике Казахстан;

3) отсутствие у государственных органов возможностей и современных средств для автоматизированной обработки космических снимков;

4) недостаточное количество специалистов, способных заниматься обработкой снимков ДЗЗ.

Создаваемая в Республике Казахстан космическая система дистанционного зондирования Земли (далее - КС ДЗЗ) будет иметь в своем составе 2 КА, характеристики которых соответствуют лучшим характеристикам аналогичных передовых КА ДЗЗ с оптической аппаратурой и позволят удовлетворить текущие потребности внутреннего рынка ДЗЗ.

Для обеспечения растущих потребностей экономики Казахстана рассматривается возможность дополнить состав КС ДЗЗ радарным КА, обеспечивающим высокоточную съемку независимо от метеоусловий и освещенности в районе расположения цели.

Таким образом, создание национальной системы ДЗЗ продиктовано объективной необходимостью решения актуальных задач социально-экономического развития страны с использованием наиболее эффективных средств космического мониторинга.

Услуги спутниковой навигации

Динамику развития навигационному рынку придает его ориентированность на конечного пользователя, доступность и растущий спрос. На развитие данного сегмента сильное влияние оказывают высокотехнологичные отрасли, непосредственно использующие навигационные услуги - производители портативных навигационных приборов, мобильная телефония, транспортные операторы и др.

Анализ развития систем высокоточной спутниковой навигации показал, что основной тенденцией является широкое распространение на территории стран Центральной и Восточной Европы, а также отдельных стран Азиатского региона спутниковых навигационных высокоточных систем, реализованных в соответствии со стандартами и рекомендациями EUPOS (European Position Determination System - Европейская система позиционирования).

Рынок навигационных услуг в Республике Казахстан неразвит. Реализация проекта СВСН РК является одним из этапов работ в развитии рынка навигационных услуг. Основным видом деятельности наземной инфраструктуры системы высокоточной спутниковой навигации (далее - НИСВСН РК) является предоставление качественных координатно-временных и навигационных услуг потребителям, сертификация и производство навигационного оборудования.

В настоящее время наблюдается активный рост мобильных устройств, имеющих в своем составе встроенные навигационные приемники (сотовые телефоны, радиостанции, коммуникаторы и т.д.). Однако точность определения координат таких устройств не удовлетворяет требованиям отдельных потребителей (геодезисты, картографы, строители и др.), что порождает спрос на более высокую точность определения координат. Решить данную задачу можно с помощью дифференциальной корректирующей поправки, предоставляемой НИСВСН РК.

Появление нового поколения навигационных космических аппаратов, увеличивающих точность определения координат, не приведет к существенному снижению использования услуг НИСВСН РК, которые обеспечивают целостную, надежную, гарантированную точность определения координат потребителям системы, т.к. НИСВСН РК уменьшает влияние внешних факторов, таких как состояние ионосферы, расположение активных КА глобальной навигационной спутниковой системы (далее - ГНСС), погодные условия и пр.

1.1.2. Анализ внешней макросреды

На достижение стратегических целей Компании могут оказать влияние следующие факторы:

Политико-правовые факторы

Благоприятные политические условия, а также многовекторные международные отношения Республики Казахстан со странами мира обеспечивают основу для успешной реализации проектов Компании в сотрудничестве с ведущими зарубежными организациями.

Долгосрочные приоритеты политики государства определены в Стратегическом плане - 2020 и ГПФИИР, в соответствии с которыми к концу 2014 года планируется завершить первый этап создания космической отрасли Казахстана.

Для достижения поставленной цели предусмотрены меры государственной ресурсной и финансовой поддержки реализации инвестиционных проектов ГПФИИР, в том числе проектов Компании - СбИК КА, КС ДЗЗ РК, СВСН РК, что окажет положительное влияние на достижение стратегических целей Компании.

В Казахстане имеется определенная законодательная база, позволяющая обеспечивать международную деятельность в космической сфере, в т.ч. вопросы космической деятельности, а также сотрудничества по комплексу "Байконур". Экспортные ограничения стран-производителей на трансферт технологий и поставку комплектующих КА и космической техники в Республике Казахстан являются серьезным препятствием для производства КА и продвижения на мировой рынок услуг Компании.

Важным фактором для обеспечения успешной реализации проектов Компании станет планируемое в 2010 году принятие следующих законодательных актов - Закон Республики Казахстан "О космической деятельности", Правила получения и распространения данных дистанционного зондирования Земли, Правила создания и эксплуатации космических систем в Республике Казахстан, Правила организации и осуществления спутниковой навигационной деятельности, а также меры государственной поддержки по обеспечению регулирования в области распространения снимков ДЗЗ, применения спутниковой навигации.

Для реализации проектов КС ДЗЗ РК и СбИК КА Парламентом Республики Казахстан ратифицировано Соглашение между Правительством Республики Казахстан и Правительством Французской Республики о порядке использования космического аппарата ДЗЗ высокого разрешения (1м) и условиях создания и функционирования СбИК КА (Закон Республики Казахстан от 15 июля 2010 года № 331-IV ЗРК).

Экономические факторы

В соответствии со Стратегическим планом - 2020 планируется постепенное увеличение, начиная, с 2010 года, темпов роста внутреннего валового продукта (далее - ВВП) и инвестиций в национальную экономику, что позволит проводить активную инвестиционную политику, направленную на формирование основ инновационной экономики, в которой доминирующая роль отводится приоритетным секторам "экономики будущего", в том числе и космической деятельности.

В соответствии с ГПФИИР одним из секторов развития "экономики будущего" обозначена космическая деятельность. Это является положительным фактором, так как создает уверенность в государственной поддержке осуществления космической деятельности.

Последовательные экономические преобразования позволяют надеяться на постепенное восстановление экономики Казахстана со всеми вытекающими последствиями, оказывающими положительное влияние на деятельность Компании, в случае отсутствия непредвиденных неблагоприятных событий на мировом финансовом рынке.

Природные и экологические факторы

Казахстан по запасам природных ресурсов одна из богатейших стран мира с сырьевой направленностью национальной экономики.

Суровые климатические условия и тяжелая экологическая обстановка в Республике Казахстан являются факторами, которые ведут к росту риска подверженности страны чрезвычайным ситуациям. Наиболее эффективным инструментом решения данного вопроса являются космические системы ДЗЗ и высокоточной навигации.

На сегодня в республике отсутствует целостная система мониторинга чрезвычайных ситуаций техногенного и природного характера.

Космическая система ДЗЗ Республики Казахстан станет важнейшим элементом единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов.

Социально-культурные факторы

Потенциальная емкость внутреннего рынка Казахстана вследствие низкой плотности населения (5,9 чел./кВ.км) и уровня прироста населения (0,3 % в год) мала и не обеспечивает достаточного уровня прибыльности и скорого возврата инвестиций в создание производственных объектов космической отрасли.

В этой связи, для достижения приемлемых уровней прибыльности и реализации космических услуг и продукции Компании в достаточном объеме требуется выход на внешний рынок космических услуг.

Достаточно высокий общий образовательный уровень населения Казахстана, обучение казахстанцев на аэрокосмических специальностях по программе "Болашак", создание аэрокосмических специальностей в ведущих учебных заведениях республики могут позволить в течение ближайшего будущего создать кадровый потенциал для космической отрасли Республики Казахстан.

В то же время отсутствие у отечественных высших учебных заведений (далее - ВУЗ) достаточного опыта, научно-технической базы для подготовки квалифицированных специалистов для космической отрасли является сдерживающим фактором в обеспечении Компании высокопрофессиональными специалистами.

Технико-технологические факторы

Устойчивое экономическое развитие и повышение конкурентоспособности развитых стран обеспечивается на базе эффективно функционирующих национальных инновационных систем с широким применением кластерных подходов при формировании его инфраструктурных элементов.

Доля новых инновационных решений и ноу-хау, воплощаемых в менеджменте, технологиях, оборудовании, квалификации кадров, в развитых странах обеспечивает 70-85 % прироста внутреннего валового продукта (далее - ВВП).

В ГПФИИР, одним из главных принципов является поддержка кластерных инициатив в несырьевом секторе национальной экономики.

Растущий спрос процессов формирования и развития инновационной экономики на услуги информационных технологий - космических технологий ДЗЗ и высокоточной навигации, подтверждает будущую востребованность услуг Компании.

Анализ современных тенденций развития мировой космической деятельности также свидетельствует, что ведущие страны мира наращивают свой научный и производственный потенциал в космической сфере путем технологической и территориальной интеграции предприятий, работающих в различных сегментах мирового рынка космических услуг.

Такая интеграция осуществляется и функционирует, как правило, на базе кластерных подходов и принципов, направленных на инновационное развитие, как предприятия, так и отрасли. В Казахстане на сегодня отсутствуют как система реальной интеграции разработок смежных отраслей в космическое производство, так и инфраструктура эффективного трансферта достижений космических технологий в другие отрасли промышленности.

Для решения данной задачи прорабатывается вопрос о создании Национального космического центра в г. Астана (далее - НКЦ).

В Республике Казахстан до настоящего времени отсутствуют нормативные документы в области технического регулирования и метрологии, устанавливающие комплекс норм и требований, необходимых для реализации космических проектов современного уровня.

В связи с этим, необходима разработка государственных стандартов используемых в области космической деятельности.

Сегодня на мировом рынке конкурентоспособность предприятия достигается за счет сокращения времени выпуска производимой продукции. Все большее количество предприятий в мире переходит к стандартизированным концепциям управления производственными процессами в сочетании с инструментами автоматизации такими, как PLM⁴-технологии и электронная коммерция, которые позволяют существенно снизить временные и финансовые издержки производства и продвижения на рынок своих услуг.

___________________________

⁴ Product Lifccycle Management (PLM) - менеджмент жизненного цикла изделия.

1.2. Анализ внутренней среды

Производство

В рамках Плана развития Компании на 2009 - 2011 годы была сформулирована миссия Компании, определены ее стратегические цели и задачи, выработаны механизмы достижения ожидаемых результатов, составлен прогноз важнейших показателей развития в среднесрочном периоде. Определен перечень инвестиционных проектов Компании: СбИК КА, КС ДЗЗ РК, СВСН РК, обеспечивающей инфраструктуры Национального космического центра в г. Астане. Также Компания в соответствии со Стратегическим планом Казкосмоса с 2010 года начала проработку вопроса о целесообразности участия в коммерческом использовании РН "Зенит" и РН "Днепр".

К июню 2010 года в производственной деятельности Компании получены следующие результаты:

1) на территории свободной экономической зоны (далее - СЭЗ) "Астана - новый город" создано СП "Ғалам" совместно с ведущим производителем космической техники, стратегическим партнером Компании - компанией ЕADS Astrium;

2) специальное конструкторско-технологическое бюро космической техники (далее - СКТБ КТ) оснащено программно-аппаратным комплексом, достаточным для проведения проектных работ на начальных стадиях выполнения проектов создания космической техники;

3) разработано финансово-экономическое обоснование (далее - ФЭО), заключен контракт на общее эскизное проектирование на создание сборочно-испытательного комплекса космических аппаратов;

4) разработано ФЭО и заключен контракт на создание космической системы дистанционного зондирования Земли Республики Казахстан;

5) ведутся проектные работы по созданию системы высокоточной спутниковой навигации;

6) проведена реконструкция и обеспечена эксплуатация административного здания и одного жилого дома на космодроме "Байконур" (планировавшаяся реконструкция второго жилого дома признана нецелесообразной, в связи с чем этот дом законсервирован и относится к числу проблемных активов Компании);

7) проведены переговоры с ЗАО МКК "Космотрас" и ООО "Международные космические услуги" (далее - ООО МКУ) по выработке схемы участия Компании в коммерческом использовании РН "Зенит" и РН "Днепр";

8) проводятся предпроектные работы по созданию СбИК КА в г. Астана на выделенном городским акиматом земельном участке (30 га) на территории СЭЗ "Астана - новый город";

9) заключено соглашение с Европейским космическим агентством об использовании стандартов ECSS⁵, на базе которых Компанией разработан проект государственного стандарта в области космической деятельности и ряд стандартов организации по жизненному циклу и обеспечению гарантии качества продукции;

10) в рамках реализации проектов Компании предполагается трансферт технологий и обучение специалистов, в т.ч. это предусмотрено в подписанных контрактах по проектам КС ДЗЗ РК и СбИК КА;

11) Компанией в рамках работы технического комитета (далее - ТК) по стандартизации ТК 66 "Космическая деятельность" разработаны 15 проектов государственных стандартов на основе международных стандартов ИСО⁶ в области космической деятельности.

Налажено сотрудничество с компаниями Европы, Японии, Китая, стран Организации Исламской Конференции для проработки вопросов реализации текущих проектов Компании и участия в международных проектах по производству КА и компонентов космической техники.

Применение концепции PLM позволит повысить эффективность проектирования и производства космических аппаратов, сократить временные и финансовые затраты на сопровождение этапов их жизненного цикла. С этой целью Компанией проводятся мероприятия по оснащению современными средствами автоматизированного проектирования и расчета, системой конструкторско-технологического документооборота и информационной системой управления проектами.

В целях эффективной реализации проектов и улучшения производственных процессов Компании внедряются современные технологии системы стратегического планирования, системы управления проектами, системы менеджмента качества (получен сертификат на соответствие СТ РК ИСО 9001-2001⁷), системы управления финансами и рисками.

______________________

⁵ ECSS - Европейская кооперация по космической стандартизации

⁶ ИСО - Международная организация по стандартизации, (ИСО от англ. International Organization for Standardization, ISO)

⁷ СТ РК ИСО 9004-2001 - стандарты РК "Системы менеджмента качества. Рекомендации по улучшению деятельности"

Сильной стороной Компании является наличие научно-технологического задела в СКТБ КТ для практической разработки технологий производства комплектующих космических систем.

В связи с начальным этапом становления космической отрасли в Казахстане слабыми сторонами Компании являются:

1) отсутствие практического опыта в реализации проектов создания космических систем;

2) отсутствие производственной базы для создания космических систем и наземных комплексов;

3) большая зависимость от иностранных поставщиков компонентов КА и космической техники;

4) несоответствующая мировой практике система корпоративного управления, в т.ч. недостаточные самомотивация персонала и эффективность делового взаимодействия, понимание важности вклада каждого в достижения Компании.

Финансовая подсистема

Финансирование проектов реализуемых Компанией осуществляется путем увеличения уставного капитала. Вся деятельность Компании с момента создания направлена на создание производственных объектов космической отрасли Казахстана.

Финансовые результаты деятельности Компании характеризуются суммой полученной прибыли и уровнем рентабельности. В соответствии с финансовой отчетностью Компании за 2006 - 2009 годы, подтвержденной аудиторскими отчетами, финансовые результаты Компании за истекший период изменились с 182 054 тыс. тенге чистой прибыли в 2006 году до убытка в 465 543 тыс. тенге в 2009 году. Большая величина убытков была связана с обесценением активов Компании, созданных в рамках Государственной программы развития космической отрасли Республики Казахстан на 2005 - 2007 годы, утвержденной Указом Президента Республики Казахстан от 25 января 2005 года № 1513.

Согласно финансовой отчетности с 2006 по 2009 годы произошло снижение рентабельности активов и собственного капитала, что связано с инвестированием средств Компании в создание производственных объектов, ввод в эксплуатацию которых планируется только с 2012 года. Необходимо учесть, что проекты реализуемые в космической отрасли являются долгосрочными, технически сложными и капиталоемкими.

Рентабельность активов снизилась с 6,48 % в 2006 году до минус 2,78 % в 2009 году (рентабельность активов в 2007 году составила минус 0,09 %, в 2008 году - минус 4,16 %), рентабельность собственного капитала снизилась с 11,0 % в 2006 году до минус 2,79 % в 2009 году.

Слабой стороной деятельности Компании является высокая зависимость от республиканского бюджета в части финансирования проектов, а именно необходимость ежегодного переподтверждения финансирования проектов Компании из республиканского бюджета. Кроме того, наличие непрофильных и проблемных активов на балансе Компании является фактором, отрицательно влияющим на ее финансовое состояние.

Организационная структура

Компания в 2010 году начала практическую реализацию нескольких долгосрочных и высокотехнологичных проектов, что вызвало увеличение нагрузки на высшее руководство Компании в части принятия оперативных решений одновременно по разным проектам, и создавало риск недостаточного контроля за стратегическим управлением и операционной деятельностью Компании. В целях усиления контроля и координации за реализацией проектов, внедрена линейно-штабная организационная структура с элементами матричной структуры. В качестве штабного подразделения сформирован Проектный офис, который выполняет функции планирования, мониторинга, координации и анализа процессов реализации всех проектов Компании. Для сохранения гибкости реагирования на изменения внешней среды сохранены элементы матричной структуры. Матричная структура реализована в виде команд проектов, состоящих из работников разных функциональных подразделений.

Кадровое обеспечение

Одной из актуальных проблем в деятельности Компании является обеспечение структурных подразделений профессионально подготовленными специалистами, имеющими профильное базовое образование и практические навыки по проектированию, созданию и эксплуатации космических систем и комплексов.

Для решения поставленной задачи в Компании разработана и утверждена Кадровая политика, включающая систему оценки, мотивации, профессионального обучения и развития персонала в соответствии со стратегическими целями Компании. Проводится работа по привлечению и закреплению в Компании лучших специалистов.

В целях дальнейшего обеспечения Компании высококвалифицированными специалистами прорабатываются вопросы целевой подготовки их в ряде зарубежных вузов аэрокосмического профиля и в рамках Международной президентской программы "Болашак". Также предусмотрено обучение специалистов на производственных площадях стратегического партнера в процессе реализации проектов КС ДЗЗ РК и СбИК КА.

Сильной стороной Компании является профессиональный топ-менеджмент. Высокий образовательный уровень и опыт работы в производственной и научной сфере, в т.ч. космической деятельности, руководства Компании обеспечивает высокий профессионализм и компетентность управленцев.

Результаты анализа внутренней и внешней среды

Результаты анализа внутренней и внешней среды позволили выделить сильные и слабые стороны Компании, а также угрозы и возможности, которые приведены в таблице 1.

Таблица 1.

Сильные стороны

Слабые стороны

Государственная поддержка проектов

Компании.

Отсутствие практического опыта в

реализации проектов создания космических

систем.

Стратегическое партнерство мирового

лидера в космической сфере - компании

EADS Astrium.

Необходимость ежегодного переподтверждения

финансирования проектов Компании из

республиканского бюджета.

Профессиональный топ-менеджмент.

Несоответствующая мировой практике система

корпоративного управления.

Наличие научно-технологического задела

для практической разработки технологий

производства комплектующих космических

систем.

Отсутствие производственной базы для

создания космических систем и наземных

комплексов.

Наличие непрофильных и проблемных активов

на балансе Компании

Возможности

Угрозы

Возможности выхода на внешний рынок

услуг по распространению данных ДЗЗ,

привлечений заказов на производство,

сборку и испытания КА, их компонентов и

космической техники.

Увеличение барьеров (конкуренция новых

игроков, экспортные ограничения и др.) для

выхода на зарубежные рынки по производству

КА и компонентов космической техники

Возможность получения государственного

заказа по производству КА, их

компонентов и космической техники в

Республике Казахстан, на предоставление

услуг по распространению данных ДЗЗ и

навигационных услуг в Республике

Казахстан.

Высокий уровень конкуренции со стороны

российских компаний на рынке Казахстана по

распространению данных ДЗЗ в результате

создания единого таможенного союза.

Возможность привлечения

высококвалифицированных выпускников

программы "Болашак", создаваемых

аэрокосмических специальностей в

казахстанских ВУЗах и филиалах

российских ВУЗов в Республике

Казахстан.

Неконкурентоспособность данных КС ДЗЗ на

внешнем рынке услуг по распространению

данных ДЗЗ из-за появления новых КА ДЗЗ

предоставляющих более качественные и

дешевые снимки ДЗЗ.

Создание конкурентоспособных

предприятий по производству КА,

создание научно-технологической базы

космической отрасли, трансферт

технологий и обучение специалистов в

рамках реализации проектов.

Уменьшение запусков РН с космодрома

"Байконур".

Развитие в Республике Казахстан

программного обеспечения для рынка

навигационных услуг, предоставления

услуг ДЗЗ, ГИC-технологий.

Несоответствие уровня подготовки

выпускников казахстанских ВУЗов

требованиям космической отрасли.

Создание законодательной и нормативной

базы для развития рынка услуг ДЗЗ и

навигационных услуг в Республике

Казахстан, интеграция в единую систему

космического мониторинга окружающей

среды.

Невозможность трансферта технологий по

ракетно-космической технике и

соответственно угроза развитию космодрома

"Байконур" из-за неприсоединения к Режиму

контроля ракетных технологий.

Участие в развитии космодрома

"Байконур".

Анализ внешней и внутренней среды позволил выделить следующие основные риски для достижения целей Компании:

1. Коммерческие риски, связанные с риском невостребованности услуг Компании по причине:

1) неэффективности государственных мер по развитию в Республике Казахстан рынка услуг по предоставлению данных ДЗЗ, навигационных услуг, отсутствия государственного заказа на сборку и испытания КА;

2) увеличения стоимости проектов, изменения мировой конъюнктуры цен на оборудование и услуги, внедрения новых технологий, а также влияния кризиса на экономику Республики Казахстан;

3) отсутствия положительного имиджа и рейтингов у Компании на мировом рынке по производству компонентов, сборке и испытаний КА, а также на рынке Республики Казахстан по испытаниям образцов некосмического (смежных областей техники) оборудования, машин и механизмов.

2. Финансовые риски, связанные со снижением финансовой устойчивости Компании, валютным и инфляционным рисками.

3. Управленческие риски, в т.ч. связанные с репутационным риском и риском утечки высококвалифицированных кадров из-за отсутствия привлекательных социальных условий.

Для эффективного реагирования на риски в Компании внедряется система управления рисками, а также запланированы мероприятия по повышению уровня осведомленности потенциальных потребителей в Республике Казахстан о возможностях КС ДЗЗ и НИСВСН РК, по лоббированию принятия нормативно-правовых актов, направленных на развитие в Республике Казахстан рынка услуг ДЗЗ и навигационных услуг, меры по страхованию рисков, созданию резервных фондов, привлечению высококвалифицированных независимых экспертов, обеспечению привлекательных социальных условий для персонала Компании и др.

2. Миссия и видение

Миссия: Внедрять конкурентоспособные космические технологии в интересах Казахстана.

Видение - к 2020 году высокотехнологичная, динамично развивающаяся Компания (включая ее дочерние и зависимые организации) способная самостоятельно проектировать, создавать и эксплуатировать конкурентоспособные космические системы и предоставлять качественные услуги, востребованные на региональном и мировом рынках.

Компания в качестве управляющей организации обеспечивает привлечение заказов и распределение их по ее дочерним и зависимым организациям (далее - ДЗО), созданным по продуктовым направлениям и функциям:

1) проектирование космических аппаратов и компонентов космической техники, сборка и испытание космических аппаратов и компонентов космической техники;

2) эксплуатация наземной инфраструктуры и предоставление конкурентоспособных на мировом и региональном рынке услуг по распространению данных ДЗЗ;

3) эксплуатация наземной инфраструктуры системы высокоточной спутниковой навигации, предоставление навигационных услуг, услуг по оценке соответствия спутниковой навигационной аппаратуры, производство навигационного оборудования;

4) предоставление услуг компьютерного инжиниринга, электронных продаж;

5) обеспечение эксплуатации объектов НКЦ.

Для повышения конкурентоспособности Компании и ее ДЗО будут разработаны государственные стандарты и стандарты организации в области космической деятельности, внедрены современные технологии корпоративного управления.

ДЗО Компании пополнят число инновационно-активных предприятий Республики Казахстан. Таким образом, Компания реализует цель по диверсификации экономики путем увеличения доли таких предприятий в соответствии со Стратегическим планом - 2020.

3. Стратегические направления деятельности, цели, ключевые
показатели деятельности и ожидаемые результаты

В Стратегическом плане Казкосмоса определены основные направления формирования полноценной космической отрасли в Республике Казахстан.

Стратегические направления Компании соответствуют стратегическим направлениям, указанным в Стратегическом плане Казкосмоса, а также установлено дополнительное направление для совершенствования корпоративного управления Компании.

3.1. Стратегические направления деятельности, цели,
ключевые показатели деятельности

Сноска. Подраздел 3.1. с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 17.05.2012 № 631.

Стратегические направления Компании:

1. Создание целевых космических систем, технологий и их ислользование.

2. Развитие комплекса "Байконур" и средств производства космических аппаратов.

3. Институциональное обеспечение космической деятельности.

4. Совершенствование системы корпоративного управления.

Создание целевых космических систем, технологий и их использование

В рамках данного направления обозначены две цели, согласованные с целями и задачами проектов Компании КС ДЗЗ РК и СВСН РК:

1) Независимое получение Республикой Казахстан оперативной мониторинговой информации и данных КС ДЗЗ для отраслей экономики, а также обеспечение национальной безопасности.

Для достижения этой цели Компания реализует проект КС ДЗЗ РК.

Для обеспечения космическими снимками различных отраслей экономики возможно расширение КС ДЗЗ путем добавления радиолокационного КА. Обновление КА ДЗЗ должно быть не позже срока их активного существования, т.е. через 7 лет. Обеспечение эффективного продвижения на рынок услуг Компании предполагается с использованием гео-порталов и механизмов электронной коммерции. Предоставление услуг Компании по обработке данных ДЗЗ будет осуществляться с применением новейших высокопроизводительных технологий (Pixel Factory и др.), передаваемых стратегическим партнером в рамках трансферта технологий и обучения специалистов Компании.

2) Формирование условий гарантированного получения качественных координатно-временных и навигационных услуг потребителями информации глобальной навигационной спутниковой системы на территории Республики Казахстан.

Весь комплекс задач, направленных на достижение этой цели, будет выполнен в рамках проекта СВСН РК.

Компания является представителем Республики Казахстан в организации EUPOS⁸ и при реализации проекта СВСН РК будет ориентироваться на стандарты и требования данной организации. В перспективе в 2013 - 2020 годы возможно разворачивание широкозонной системы по аналогии систем WAAS, EGNOS, которые используются для предоставления корректирующей информации метровой точности на всей территории страны. В схему НИСВСН РК заложено использование проверенного международным опытом варианта построения системы на базе стабильной, точной системы референцных станций в рамках ГНСС на территории Республики Казахстан.

_______________________

⁸ EUPOS - международная организация сотрудничества стран Центральной и Восточной Европы, задачами которой являются координация формирования технических требований, осуществление стандартизации программно-технических средств, средств связи, обменных форматов данных, оказание консультационной помощи и профессиональной подготовки специалистов странам-участницам на стадии проектирования и эксплуатации проектов.

Наиболее эффективное применение услуг НИСВСН РК ожидается в таких отраслях как: картография и геодезия, автомобильный и железнодорожный транспорт, строительство, морской и речной флот, информационно-навигационные системы военного и специального назначения, социально-значимые службы и др.

Развитие комплекса "Байконур" и средств производства космических аппаратов.

В рамках этого направления ставятся следующие две цели:

1) Создание и развитие средств выведения космических аппаратов.

После проработки вопроса об экономической целесообразности участия Республики Казахстан в коммерческом использовании ракеты-носителя (РН) "Днепр" будет рассматриваться вопрос о вхождении Компании в число акционеров управляющих компаний – операторов запусков РН "Днепр". Это позволит усилить свои позиции в контроле и коммерческом использовании космодрома "Байконур" и создать реальные условия для перехода космодрома "Байконур" Казахстану. Кроме того, для развития космодрома "Байконур" прорабатывается вопрос о создании технического комплекса для подготовки космических аппаратов и их интеграции с космическими головными частями ракеты-носителей различного назначения (далее – ТК КГЧ РН) непосредственно перед запуском в космическое пространство на РН "Днепр", "Байтерек" на космодроме "Байконур".

При участии в коммерческих запусках РН "Днепр" предусматриваются возможность кластерного запуска, предоставления резервных ракеты-носителей на период подготовки к пуску основной ракеты, а также высокая надежность запуска, подтвержденная предыдущей статистикой запусков данных ракеты-носителей.

2) Создание комплекса по проектированию и производству космических аппаратов.

Данная цель будет полностью реализована в рамках проекта Компании СбИК КА.

Проектирование и последующее создание СбИК КА, в составе сборочно-испытательного комплекса и конструкторско-лабораторного комплекса для СКТБ КТ, при непосредственном участии и ответственности EADS Astrium, в полном соответствии с требованиями европейских и отечественных стандартов позволит сертифицировать СбИК КА на международном уровне. Подготовленные кадры проектировщиков и испытателей, прошедшие обучение и стажировку на реальных проектах и испытаниях КА также будут сертифицированы европейскими учебными центрами.

На начальном этапе определяющим видом продукции СбИК КА будет разработка, сборка и испытание отечественных КА. Возможно также предоставление услуг на базе оборудования и участков СбИК КА по проведению испытаний не только КА, а также машин и механизмов, различного оборудования и приборов "некосмического" назначения.

Кроме того, производственные возможности СбИК КА могут быть привлечены для обслуживания заказов стратегического партнера по СП. В перспективе СбИК КА может участвовать в международных проектах, программах.

Заказы на производство компонентов КА и космических систем на коммерческой основе могут обеспечить выпуск экспортной продукции, однако более существенный эффект на рост экспортного потенциала страны окажет общий подъем научно-технологического и образовательного уровня в результате широкого использования космических технологий в других отраслях экономики.

Институциональное обеспечение космической деятельности

В рамках этого направления поставлена цель "Стимулирование деятельности организаций осуществляющих космическую деятельность".

1) Для достижения этой цели прорабатывается вопрос о реализации проекта Компании "Строительство обеспечивающей инфраструктуры Национального космического центра в г. Астана". На сегодняшний день Компанией разработано технико-экономическое обоснование (далее — ТЭО) "Сборочно-испытательный комплекс космических аппаратов в г. Астане" (Космический центр), которое утверждено 16 апреля 2010 года приказом № 155-ПИР Агентства Республики Казахстан по делам строительства и жилищно-коммунального хозяйства.

Перечень объектов Национального космического центра в г.Астана запланирован в соответствии вышеуказанным ТЭО и состоит из следующих объектов:

производственные объекты, состоящие из предприятий:

а. по проектированию космических систем и комплексов на базе СКТБ КТ;

б. по производству космических аппаратов на базе СбИК КА;

в. наземный сегмент космической системы дистанционного зондирования Земли Республики Казахстан;

г. центр дифференциальной коррекции и мониторинга наземной инфраструктуры системы высокоточной спутниковой навигации.

обеспечивающая инфраструктура в составе национальной лаборатории космических технологий (за счет возможного привлечения бюджетных инвестиций), а также объектов административного и социально-культурного назначения (за счет привлечения внебюджетных инвестиций) в следующем составе:

а. административный комплекс, включая центр подготовки и переподготовки кадров;

б. музей космонавтики с планетарием;

в. объекты социально-культурного назначения (жилой комплекс, спортивный комплекс, гостиница на 50 номеров, торговый комплекс, детский сад).

Интеграция (территориальная и технологическая) производственных объектов СбИК КА, КС ДЗЗ и НИСВСН РК, а также СКТБ КТ является важной особенностью НКЦ. Вхождение в состав НКЦ объектов научно-образовательного характера и остальной обеспечивающей инфраструктуры позволит создать полный взаимоувязанный комплекс по реализации космических проектов и формированию квалифицированного кадрового состава космической отрасли, создаст предпосылки для развития ее научно-технологической базы.

В целом НКЦ будет представлять собой кластерную систему локализованных на одной территории хозяйствующих субъектов - производственных и проектных предприятий, научно-образовательных центров, учреждений социально-культурного назначения и других организаций, которые взаимодополняя и взаимоусиливая друг друга будут способствовать эффективной работе НКЦ.

Ключевыми элементами научно-технологической базы станут СКТБ КТ, Национальная лаборатория космических технологий (создаваемая для проведения научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ (далее - НИОКР), разработки инновационных технологий в сфере космической деятельности), центр подготовки и переподготовки кадров для космической отрасли.

2) Для развития отечественного производства КА и их компонентов необходима отработка технологий разработки и производства отдельных элементов полезной нагрузки и космических аппаратов, проектирования, сборки и испытаний КА (подсистемы собственной разработки).

Для осуществления этих задач прорабатывается вопрос создания космической системы научно-технологического назначения (далее - КС НТН). Проектирование КС НТН будет осуществляться силами казахстанских инженеров-конструкторов и ученых, в т.ч. специалистов СКТБ КТ.

Будут продолжены сотрудничества с европейскими компаниями, компаниями стран Юго-восточной Азии для продвижения услуг компании, участия в международных проектах, создания стратегических альянсов, в т.ч. по производству КА и компонентов космической техники.

3) В результате оснащения СКТБ КТ необходимыми средствами PLM-технологий, появится возможность обеспечить нужды космической отрасли, а также предоставлять дополнительные платные услуги компьютерного инжиниринга. Для этого прорабатывается вопрос о создании Центра предоставления услуг компьютерного инжиниринга. На первом этапе данный Центр компьютерного инжиниринга будет создан в виде виртуальной проектной организации, предоставляющей услуги компьютерного инжиниринга.

На базе центра может быть основан республиканский банк знаний в сфере высоких технологий. Создаваемый центр будет способен удовлетворить внутриреспубликанские потребности в услугах компьютерного инжиниринга и обучения кадров по данному направлению.

Для обеспечения продвижения услуг предприятий космической отрасли предполагается использование современных подходов электронной коммерции и прорабатывается вопрос о создании центра электронных продаж услуг космической отрасли.

4) Для эффективной реализации проектов Компании планируется разработка и гармонизация проектов государственных стандартов на основе международных, региональных (европейских) и национальных стандартов Российской Федерации и Украины в области космической деятельности.

Вступление Компании в состав Консультативного комитета по космическим информационным системам (далее - CCSDS) позволит использовать стандарты CCSDS в космической деятельности Республики Казахстан.

В рамках технического комитета ТК 66 "Космическая деятельность" будет продолжено сотрудничество с международным техническим комитетом ИСО/ТК 20 "Авиация и космические аппараты" для участия в международной стандартизации в области космической деятельности.

Совершенствование системы корпоративного управления Компании

Актуальность совершенствования системы корпоративного управления Компании продиктована необходимостью эффективного управления и развития ДЗО, создаваемых для продвижения услуг Компании на региональный и мировой рынок.

Внедрение интегрированной системы менеджмента (системы менеджмента качества, системы экологического менеджмента, системы охраны здоровья и обеспечения безопасности труда, элементы системы социальной ответственности), системы управления рисками, управления результативностью и эффективностью, совершенствование системы управления персоналом будет содействовать устранению или смягчению коммерческих рисков, связанных с риском невостребованности услуг Компании, а также позволит более эффективно управлять финансовыми и управленческими рисками.

Получение рейтинга корпоративного управления будет содействовать получению положительного имиджа и рейтингов у Компании для продвижения услуг Компании на мировой рынок. В связи с этим получение рейтинга по корпоративному управлению Компании планируется к 2018 году после наработки соответствующего опыта по предоставлению услуг введенных в эксплуатацию производственных объектов СбИК КА, КС ДЗЗ, НИСВСН РК.

Стратегические цели и ключевые показатели

Стратегические цели, задачи и ключевые показатели для реализации этих целей приведены в Приложении 2, обоснование расчетов ключевых показателей - в Приложении 3.

При этом финансово-экономические показатели будут рассчитаны на пятилетний период и приведены соответственно в планах развития Компании на 2011 - 2015 и 2016 - 2020 годы, в том числе и показатели по обеспечению роста валовой добавленной стоимости и экспорта, указанные в ГПФИИР в разделе "Космическая деятельность".

3.2. Ожидаемые результаты реализации стратегии

Сноска. Подраздел 3.2. с изменением, внесенным постановлением Правительства РК от 17.05.2012 № 631.

К 2020 году будут достигнуты следующие ожидаемые результаты в результате реализации следующих направлений:

1. Создание целевых космических систем, технологий и их использование:

1) Будут созданы и введены в эксплуатацию:

а. наземная инфраструктура системы высокоточной спутниковой навигации, лаборатория по оценке соответствия аппаратуры спутниковой навигации, опытное производство навигационного оборудования;

б. КС ДЗЗ, обеспечивающая сбор, обработку и распространение данных ДЗЗ в интересах отраслей экономики, национальной безопасности и обороны Республики Казахстан.

2) Будет осуществлен трансферт технологий и подготовленный штат специалистов по эксплуатации НИСВСН РК и КС ДЗЗ, а также в области проектирования космических аппаратов.

3) КС ДЗЗ будет интегрирована в единую систему мониторинга окружающей среды и природных ресурсов для обеспечения управления состоянием окружающей среды, природных ресурсов и экологической безопасностью.

4) Будет создана информационная основа для развития высокотехнологичных отраслей экономики.

2. Развитие комплекса "Байконур" и средств производства космических аппаратов:

1) Будут созданы и введены в эксплуатацию в г. Астана:

а. конструкторское бюро, обеспечивающее проведение всех проектно-конструкторских работ для производства КА;

б. сборочно-испытательный комплекс, обеспечивающий замкнутый цикл работ по сборке и испытанию космических аппаратов;

в. производственные участки для изготовления отдельных компонентов космических аппаратов.

2) Будут созданы условия для оказания услуг "некосмического" профиля отечественных и зарубежных производителей электронного оборудования и приборов, антенных устройств, механизмов и машин, продукция которых могут проходить испытание по специфике и возможностям испытательного оборудования СбИК КА.

3) Казахстан станет полноправным игроком мирового рынка пусковых услуг и обеспечит гарантированные запуски своих КА, создаваемых в СбИК КА Республики Казахстан.

4) Будет осуществлен трансферт современных космических технологий в сфере пусковых услуг, обучены казахстанские специалисты по предстартовой подготовке КА и космических головных частей РН на технических и стартовых комплексах космодрома "Байконур". Будет осуществлен трансферт современных космических технологий в сфере пусковых услуг, обучены казахстанские специалисты по предстартовой подготовке КА и космических головных частей РН на технических и стартовых комплексах космодрома "Байконур".

5) Будут получены доходы от участия в коммерческих пусках РН "Днепр".

3. Институциональное обеспечение космической деятельности:

В результате достижения намеченных целей по созданию обеспечивающей инфраструктуры НКЦ будут:

1) Осуществлен трансферт передовых космических технологий и создан производственный комплекс в составе СбИК КА, СКТБ КТ, наземного целевого комплекса и центра управления полетами КА.

2) Обеспечены условия для предоставления космических услуг на базе наземного целевого комплекса, выставочного комплекса и офисных помещений административного здания.

3) Создана обеспечивающая инфраструктура космической отрасли в составе:

а. административного здания (офисные помещения для предприятий и организаций космической отрасли, интегрированный с производственным процессом центр подготовки и переподготовки кадров космической отрасли);

б. гостиничного и жилого комплексов для казахстанских и иностранных специалистов.

4) Реализованы в Республике Казахстан национальные и международные космические проекты и продукция и услуги НКЦ в интересах Казахстана.

4. Совершенствование системы корпоративного управления:

Будет внедрена в Компании и созданных ДЗО корпоративная культура, нацеленная на результат путем внедрения интегрированной системы менеджмента (системы менеджмента качества, системы экологического менеджмента, системы охраны здоровья и обеспечения безопасности труда, системы социальной ответственности), системы управления рисками, управления результативностью и эффективностью, совершенствования системы управления персоналом, оптимизации активов Компании. Будет получен рейтинг корпоративного управления - "5", соответствующий среднему уровню согласно требованиям методики Standard & Poors.

Выбор альтернативных стратегий

В качестве механизма реализации Стратегии развития рассматривались три возможных варианта сценария развития Компании:

1) инерционный путь развития;

2) инновационное развитие через трансферт технологий и инноваций и знаний в сфере космической деятельности;

3) развитие через создание стратегических альянсов с известными в мире брендами в сфере космической индустрии.

Первый путь предполагает достижение поставленных целей Компании через концентрацию ресурсов и усилий на реализацию только основных проектов Компании, самостоятельно осваивая дорогостоящие и сложные технологии зарубежных брендов без тесной технологической интеграции с основными игроками мирового рынка космических услуг.

Учитывая существующий научно-технологический разрыв между развитыми странами и Казахстаном в этой сфере, данный сценарий развития представляется не приемлемым.

Второй путь предусматривает проведение агрессивной политики трансферта самых современных технологий в сфере космической деятельности и последующего их освоения для решения задач отраслей экономики. Однако такой сценарий связан с трудностями выхода на внешний рынок, т.к. Компания не имеет рейтингов и практического опыта создания космических систем.

Третий путь предусматривает развитие через создание альянса с известными в мире брендами для совместной реализации крупных проектов.

Стратегическим партнером Компании по проектам КС ДЗЗ РК и СбИК КА выбрана компания EADS Astrium (Франция) - один из мировых лидеров на мировом рынке космических услуг. В качестве стратегического партнера по реализации данных ДЗЗ также рассматриваются французская компания Spot Infoterra Groupe и ряд организаций космической отрасли Казахстана.

Такая форма сотрудничества будет способствовать:

1) успешной реализации основных проектов Компании снижению рисков Компании через распределение их между участниками соответствующих альянсов;

2) заимствованию Компанией международного опыта, современных технологий и знаний в области космической деятельности;

3) более быстрому вхождению Компании на мировой рынок в сотрудничестве с известными брендами.

Таким образом, наиболее приемлемым путем развития Компании является создание совместных предприятий и стратегических альянсов.

Базовой бизнес-стратегией Компании будет создание совместных предприятий и стратегических альянсов с зарубежными компаниями и отечественными организациями и предприятиями, в т.ч. с EADS Astrium, Spot Infoterra Groupe, АО "НЦКИТ", РГКП "Астанатопография", АО "Казгеокосмос" и др.

Реализация ключевых проектов Компании будет осуществляться совместно с компанией EADS Astrium - всемирно известным брендом.

Финансовая стратегия Компании предусматривает финансирование проектов за счет государственного бюджета и привлечение частных инвестиций партнеров, а также кредиты международных и казахстанских финансовых организаций. При этом объемы финансирования из республиканского бюджета проектов Компании будут рассматриваться в установленном порядке после оценки их экономической целесообразности.

Реализация проектов Компании повысит инвестиционную привлекательность экономики Республики Казахстан, позволит выйти государству на новые международные рынки, расширит международное сотрудничество, позволит подготовить специалистов в области проектирования, сборки и испытаний КА, обработки данных ДЗЗ, спутниковой навигации и увеличить научно-технический потенциал в этой области.

Заключение

Для реализации Стратегии развития Компании будут разработаны пятилетние планы развития Компании, где будет определены основные цели и задачи Компании на пятилетний период, в т.ч. цели, задачи, показатели результатов и основные консолидированные показатели финансово-хозяйственной деятельности, включая инвестиции, доходы, расходы, займы, дивиденды и другие сведения.

Приложение 1

Анализ внешней микросреды
1. Краткий анализ сегмента производства КА

В соответствии с прогнозами исследовательской компании Euroconsult, ключевыми тенденциями развития сегментов производства КА и пусковых услуг в 2009 - 2018 годы по сравнению с предыдущим десятилетием будут:

1) рост коммерческого сегмента на 15 %, до 234 работающих спутников к 2018 году;

2) значительный рост производства КА различного назначения - на 47 % больше чем в предыдущие 10 лет;

3) увеличение доли тяжелых, многофункциональных КА в коммерческом сегменте на 28 % к 2018 году.

В Республике Казахстан планируется создание космических систем различного назначения. Учитывая ограниченность объема отечественного рынка КА, а также высокий уровень конкуренции, можно однозначно заключить, что трудно стать конкурентоспособной компанией на международном рынке, ориентируясь только на внутренние потребности страны. Также очевидно, как свидетельствует мировой опыт, реализация подобного проекта невозможна без государственной поддержки и кооперации с компанией, имеющей прочные позиции на мировом космическом рынке.

Партнером Компании в этом сегменте рынка является компания EADS Astrium (Франция), с которой создано совместное предприятие (СП), в состав которого войдут Сборочно-испытательный комплекс КА, Специальное конструкторско-технологическое бюро и предприятия по производству комплектующих космической техники.

Основными конкурентами Компании в данном сегменте внешнего рынка являются Thales Alenia Space (Франция), Surrey Satellite Technology Limited (Великобритания), Space Systems/Loral (США), Dongfanghong Satellite Company (Китай), JAXA/NASDA (Япония), Korea Aerospace Research Institute (Ю.Корея).

Новыми игроками данного сегмента являются быстрорастущие космические предприятия Индии, Тайвань, Ирана, КНДР.

Поставщиками космических платформ, комплектующих, полезной нагрузки, а также испытательного оборудования выступают специализированные компании США, Франции, Великобритании, Японии, Германии, Израиля, Украины. При этом все компоненты имеют, в основном, унифицированный интерфейс, что позволяет производить закуп комплектующих у разных производителей.

Потребители. Основная деятельность СП заключается в предоставлении услуг по проектированию, сборке и испытанию КА до 6 тонн. Основными потребителями продукции СП на первоначальном этапе будут заказчики отечественных космических систем связи, дистанционного зондирования Земли, научного назначения.

В последующем СП может участвовать в рамках международных коопераций в реализации совместных программ и проектов. Возможно предоставление на базе СбИК услуг по сборке, и проведению квалификационных испытаний КА зарубежных фирм, испытанию различных электронных устройств, машин и оборудования "некосмического" назначения.

2. Краткий анализ сегмента пусковых услуг

Основные тенденции:

1) значительный рост в предстоящие 10 лет количества пусков - на 47 % по сравнению с прошедшим десятилетием;

2) увеличение количества кассетных (кластерных) пусков;

3) появление новых крупных игроков в данном сегменте рынка - Китая и Индии, что будет способствовать снижению цен на пусковые услуги.

Результатом интенсивного развития пусковой деятельности на мировом рынке пусковых услуг, наблюдаемого четвертый год подряд, стало то, что в 2009 году по количеству пусков достигнут уровень 2000 года, после которого начался длительный спад пусковых услуг.

В данном сегменте рынка Россия пятый год подряд подтверждает свое лидерство, далее идут США, Франция (Европейское космическое агентство), Китай и другие страны.

По итогам 2009 года успешные пуски в разрезе стран и РН выглядят таким образом^1:

1. Россия - 32 (41 %), США - 24 (31 %), Европейское космическое агентство (далее - ЕКА) - 7 (9 %), Китай - 6 (8 %), остальные страны осуществили 11 % пусков (Япония, Индия и др.).

2. Союз (РФ) - 11, Протон - 10; Delta-2 (США) - 8; Ariane-5ECA и -GS (Франция, ЕКА) - 7; китайские Chang Zheng различных модификаций - 6; украинские РН Зенит, Циклон и Днепр - 4, 1, 1, соответственно.

Основными конкурентами в данном сегменте рынка являются предприятия России, США, ЕКА, Китая, Японии.

Новые игроки данного сегмента - предприятия КНДР, Южной Кореи, Иран.

Потребителями пусковых услуг с использованием РН "Днепр" и РН "Зенит" будут разработчики и владельцы космических аппаратов казахстанского производства, а также зарубежные заказчики.

Анализ данного сегмента рынка показывает значительные перспективы украинских РН, особенно РН "3eнит-3SLБ", которые используются в коммерческих пусках с космодрома "Байконур". Энергетические возможности РН: выведение на низкую околоземную орбиту КА массой до 14,0 т., на орбиту, переходную к геостационарной - до 3,6 т.

_______________________

¹ Итоги космической деятельности мира в 2009 году, http://www.warandpeace.ru/ru/analysis/view/42894/

На сегодня РН "Зенит-3SLБ", наряду с РН "Протон-М" и РН "Ariane-5", является одним из самых надежных РН тяжелого класса в мире.

РН "Протон" с 1965 года имеет 327 запусков при 99 % успешности, чем подтверждается статус самой надежной в мире РН тяжелого класса. Согласно планам Роскосмоса, семейство РН "Протон" в 2015 - 2016 гг. сменится на еще более прогрессивную "Ангара-5", способную вывести полезную нагрузку на все виды орбиты.

"Ariane-5", имея к настоящему времени 35 удачных запусков подряд, и в предстоящие 10-15 лет, останутся одними из самых востребованных на мировом рынке тяжелых РН, за счет высоких качеств оказываемых услуг.

Сложившаяся на рынке жесткая конкуренция усиливается выходом на рынок перспективных китайских РН.

Такая ситуация на рынке может привести к падению спроса на услуги ракет семейств "Зенит" и, как следствие, закрытию проекта "Наземный старт" на космодроме "Байконур".

В целях не допущения такого развития событий, участники данного проекта (Россия и Украина) предпринимают активные меры для усиления конкурентных преимуществ РН путем проведения соответствующей модернизации.

РН "Зенит" была создана на базе самых передовых технологий, достигнутых в СССР и не использует токсичные компоненты топлива.

В этой связи для Казахстана сложилась благоприятная ситуация для участия в коммерческом использовании РН "Зенит". В случае ухода России с космодрома "Байконур" усиление конкурентных преимуществ РН "Зенит", в т.ч. за счет модернизации РН и технических комплексов Байконура, станут решающим фактором сохранения и дальнейшего функционирования космодрома "Байконур".

В настоящее время прорабатываются вопросы участия Казахстана в модернизации РН "Зенит" путем вхождения в состав участников проектов по коммерческому использованию РН "Зенит".

3. Краткий анализ сегмента ДЗЗ

Основные тенденции.

Согласно исследованию "Рынок гражданских и коммерческих спутников дистанционного зондирования" компании Forecast International (США) объем мирового рынка гражданских и коммерческих спутников дистанционного зондирования Земли достигнет 16 млрд. долл. США в течение 2010-2019 гг². В течение следующих 10 лет будут подготовлены 110 КА ДЗЗ. Согласно оценкам компании Euroconsult коммерческий рынок данных ДЗЗ будет расти ежегодно на 16 %, достигнув к 2018 году порядка 4 млрд. долларов США³.

_____________________

² Статья "Обзор мирового рынка ДЗЗ", http://www.gisa.ru/62385

В настоящее время сегмент услуг КС ДЗЗ мирового рынка характеризуется следующими тенденциями⁴:

1) правительства и военные ведомства отдельных стран остаются важнейшими потребителями данных спутниковой съемки: с 2009 по 2018 годы предполагается запуск 65 правительственных КА ДЗЗ по сравнению с 15 КА ДЗЗ за предыдущее десятилетие;

2) появление КА ДЗЗ сверхвысокого разрешения нового поколения;

3) интенсивное освоение радарных КА для всепогодной съемки;

4) появление и расширение областей применения сверх многоспектральных съемок (видеоспектрометрических, гиперспектральных) с числом каналов 256 и более;

5) совершенствование технологий получения, обработки и предоставления данных, увеличение скоростей передачи данных, сокращение времени поставки данных потребителю через "виртуальные станции";

6) широкое использование сетевых технологий и возможностей Интернета;

7) растущее партнерство государства с частным сектором с целью создания и эксплуатации спутников. Индийский Cartosat, канадский RADARSAT, франко-итальянский COSMO-SkyMed/Pleiades являются результатами такого партнерства.

Основными поставщиками и конкурентами на мировом рынке услуг предоставления данных ДЗЗ являются международные компании GeoEye (США), Digital Globe (США), Spot Infoterra Groupe (Франция/Германия), которые занимают 63 % мирового рынка³.

При этом данные высокого и сверхвысокого пространственного разрешения американских спутников QuickBird, Ikonos, WorldView-1 и КА ДЗЗ Франции, Индии, Израиля и Канады пользовались наибольшим спросом на быстрорастущем рынке данных ДЗЗ.

Потребителями услуг предоставления данных КС ДЗЗ будут, в первую очередь, государственные органы и ведомства Республики Казахстан, крупные национальные холдинги и компании, научно-исследовательские и коммерческие организации. В качестве потребителей данных ДЗЗ также рассматриваются организации и ведомства приграничных стран, транснациональные компании, международные организации.

Новые игроки. Важной тенденцией развития рынка в 2009 году можно выделить участие интернет-гигантов Google и Microsoft в финансировании космической индустрии ДЗЗ путем закупок больших объемов геоданных для создания и обновления популярных картографических веб-порталов Google Earth/Maps, Microsoft Virtual Earth/Bing, Yahoo Maps и др.

Основными потребителями в Казахстане являются АО "Национальный центр космических исследований и технологий", АО "КазГеоКосмос", ТОО "DigitalORB", ТОО "Центр дистанционного зондирования и ГИС "Терра", ТОО "Надир" и РГКП "Астанатопография". Маркетинговые исследования показали отсутствие на казахстанском рынке ДЗЗ заметной конкуренции.

Каждая из этих компаний работает в отдельном сегменте рынка и активно на нем функционирует.

______________________

³ Статья "Commercial data sales top$l billion in 2009 for Earth observation sector" 12.11.2009, http://www.euroconsult-ec.com/news/euroconsult-in-the-news-34-14/154. html

⁴1) Статья Совзонд "Создание Центра космического мониторинга. Болсуновский М.А., http://www.sovzond.ru/dzz/publications/543/4816.html.

2) Аналитический обзор РНИИКП http://rniikp.ru/ru/news/index/20100113_5.html и другие материалы.

4. Краткий анализ сегмента СВСН
4.1. Анализ сегмента систем высокоточной спутниковой навигации

Анализ развития систем высокоточной спутниковой навигации показал, что основной тенденцией в этом процессе является широкое распространение систем высокоточной спутниковой навигации, реализованных в соответствии с принципами EUPOS (European Position Determination System - Европейская система позиционирования), что подтверждается наличием систем высокоточной спутниковой навигации в 17 странах Центральной и Восточной Европы. На данный момент количество референцных станций EUPOS достигает 372, в общем, к 2012 году, планируется достичь около 900 референцных станций EUPOS в 18 европейских странах.

EUPOS - международная организация сотрудничества стран Центральной и Восточной Европы, задачами которой являются координация формирования технических требований, осуществление стандартизации программно-технических средств, средств связи, обменных форматов данных, оказание консультационной помощи и профессиональной подготовки специалистов странам-участницам на стадии проектирования и эксплуатации проектов.

Республика Казахстан в лице АО "Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары" является членом данной организации и при реализации проекта СВСН РК будет ориентироваться на стандарты и требования этой системы. На сегодняшний день система EUPOS уже имеет большой опыт предоставления своим пользователям корректирующей информации (далее - КИ) в режиме реального времени, и гарантированно обеспечивает "сантиметровый" уровень точности определения координат (режим RTK), "метровый" уровень точности (режим DGPS) и "миллиметровый" уровень точности (режим РР).

В части операторской деятельности навигационных услуг можно опираться на опыт таких зарубежных компаний, как Axio-Net GmbH (в их сети находится более 300 референцных станций), которая предоставляет услуги путем предоставления корректирующей информации в режиме реального времени с точностью от 1м до 2см, и точностью выше 1 см после обработки данных, имеет опыт предоставления оборудования для клиентов и сотрудничает с ведущими компаниями мира, и имеет большую клиентскую базу).

В перспективе в 2013 - 2020 годы возможно разворачивание широкозонной системы по аналогии систем WAAS, EGNOS, MSAS⁵, которые используются для предоставления корректирующей информации метровой точности на всей территории страны и используют геостационарные спутники для передачи дифференциальных корректирующих поправок всем потребителям, находящимся в зоне их покрытия.

Поставщиками комплектующих и элементной базы, необходимых для развертывания элементов НИСВСН РК, могут выступить специализированные компании США, Германии, Китая, Японии, России и ведущие производители навигационного оборудования геодезического класса, такие как, Торсоn, NovAtel, Trimble, Leica Geosystems и др.

На сегодняшний день в мире основными производителями пользовательских навигационных устройств являются: Garmin International Inc, TomTom International, MioTechnology Corporation, Magellan и Navman. Другие игроки это Rockwell Collins Inc., Trimble, Leica Geosystems BV, Hemisphere GPS Inc, Fine Digital USA, и SiRF Technology Inc.

Конкурентами на внутреннем рынке РК являются немногочисленные компании, которые дают возможность получения дифференциальных поправок. В том числе официальный представитель швейцарской фирмы Leica Geosystems AG, ERDAS inc. (США) и NovAtel (Канада) в РК - ТОО "ЕАТС" установила по 5 дифференциальных станций в РГКП "Астанатопография, АО "Национальный центр космических исследований и технологий" и ГУ "Сейсмологическая опытно-методическая экспедиция". Также по 1-2 станции в РГП "ГосНПЦзем", РГКП "Запгеодезия", ГУ "Отдел архитектуры и градостроительства города Уральска", ГКП "Инвентаризация недвижимости", Научная станция Российской академии наук и других организациях на территории РК.

Всего в РК насчитывается 30 базовых станций дифференциальных поправок.

Потребителями дифференциальных поправок КИ в РК будут организации специализирующиеся в сфере геодезии и картографии; проектно-строительные организации, сельскохозяйственные предприятия, различные транспортные организации; государственные службы, коммерческие организации, частные лица и др.

__________________________

⁵ EGNOS (European Geostationary Navigation Overlay Service) - Европейская геостационарная служба навигационного покрытия. EGNOS предназначена для улучшения работы системы GPS на территории Европы и является европейским аналогом системы WAAS. Зона действия EGNOS охватывает всю Европу и небольшую Европейскую часть России. Также как и WAAS, система состоит из наземной станции, которая аккумулирует информацию от GPS спутников, и геостационарного спутника, через который эта информация транслируется на GPS приемники, поддерживающие дифференциальные поправки EGNOS.

WAAS (Wide Area Augmentation System) - служит для повышения точности позиционирования навигационных GPS систем. Принцип действия системы несколько отличается от обычного DGPS режима в котором используются корректирующие поправки с наземных базовых станций, передаваемые по каналам GPRS, УКВ и т.п. В случае с WAAS, сигнал с поправками ретранслируется с геостационарных спутников, и обрабатывается навигатором с помощью одного из GPS-каналов. Это возможно благодаря тому, то сигнал WAAS передается на той же частоте, что и сигнал С/А L1 системы GPS, и имеет схожую структуру кодирования. В мире существует несколько аналогичных WAAS систем: в Европе - EGNOS, в Японии - MSAS. Общепринятое название таких систем - SBAS (Space Based Augmentation System), что можно дословно перевести, как "космические вспомогательные системы". В литературе можно также встретить название WADGPS (Wide Area Differential GPS) - глобальный дифференциальный GPS.

4.2. Анализ сегмента производства навигационного оборудования

Работы по созданию и дальнейшему совершенствованию функциональных дополнений спутниковых навигационных систем для решения экономических и научных задач ведутся во многих странах, в том числе в США, Германии, Швеции, Швейцарии, Франции, Канаде, Финляндии, Нидерландах и др.

Согласно данным исследовательской компании RNCOS "Прогноз мирового рынка GPS навигации до 2013 года" ожидается:

1) дальнейший рост объема продаж навигационных устройств - 75 млрд. долларов США к 2013 году;

2) рост объема рынка LBS услуг, основанных на определении местоположения с использованием GPS. Ключевыми элементами формирования серьезного рынка LBS-услуг станут наблюдаемые процессы увеличения продаж устройств, оснащенных GPS-модулем и повсеместное создание и ввод в коммерческую эксплуатацию 3G-связи.

Стремительный рост мобильных навигационных технологий - к 2013 году доля мобильных телефонов в общем объеме продаж устройств с поддержкой GPS навигации составит 70 %. В 2007 году 90 % рынка принадлежало PND-устройствам.

Основными конкурентами на внешнем рынке являются три бренда - TomTom, Garmin, MiTAC, на долю которых приходится около 82 % всех продаж в этом секторе.

Поставщиками специализированного навигационного оборудования на мировом рынке являются компании Торсоn (Япония), Leica Geosystems (Швейцария), Trimble (США), NovAtel (Канада) и др.

Потребители - корпоративные и индивидуальные пользователи информации в области управления движением и персональной навигации, геодезического обеспечения строительных и сельскохозяйственных работ, трассировки и прокладки различных коммуникаций, мониторинга деформаций искусственных сооружений, землеустройства и проведения проектно-строительных работ.

Приложение 2

Стратегические направления и цели, показатели Компании

Сноска. Приложение 2 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 17.05.2012 № 631.

Наименование направления/

цели/задачи/ключевого

показателя

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

Стратегическое направление

1. Создание целевых космических систем, технологий и их использование

Цель 1.1. Формирование условий гарантированного получения качественных

координатно-временных и навигационных услуг потребителям информации глобальной

навигационной спутниковой системы на территории Республики Казахстан.

Ключевой

показатель:

Степень

удовлетворения

потребностей

страны в

предоставлении

услуг

высокоточной

спутниковой

навигации

(% покрытия

территории

Республики

Казахстан)

11,5

Задачи:

Показатели

1.1.1.

Строитель-

ство здания

центра

НИСВСН РК

Акты

государствен-

ной

приемочной

комиссии

(ед.)

1.1.2.

Создание

центра

дифференци-

альной

коррекции и

мониторинга

Количество

центров

дифференци-

альной

коррекции и

мониторинга

(ед.)

1.1.3.

Создание

сети

дифференци-

альных

станций

Увеличение

количества

дифференци-

альных

станций (ед.)

1.1.4.

Создание

лаборатории

по оценке

соответс-

твия

аппаратуры

спутниковой

навигации

(ранее -

научно-тех-

нической

лаборатории

сертифика-

ции)

Количество

лабораторий

по оценке

соответствия

аппаратуры

спутниковой

навигации,

(ед.)

1.1.5.

Создание

морской

локальной

дифференци-

альной

станции

Количество

морских

локальных

дифференци-

альных

станций (ед.)

1.1.6.

Создание

опытного

производ-

ства

навигацион-

ного

оборудо-

вания

Опытное

производство

навигацион-

ного

оборудования

(ед.)

1.1.7.

Интеграция

существу-

ющих в

Республике

Казахстан

дифференци-

альных

станций

Количество

интегрирован-

ных в НИСВСН

РК

существующих

дифференци-

альных

станций (ед.)

1.1.8.

Расширение

сети

дифференци-

альных

станций

Увеличение

количества

дифференци-

альных

станций (ед.)

1.1.9.

Гарантиро-

ванное

предостав-

ление

качествен-

ных

координа-

тно-

временных и

навигацион-

ных услуг

потребите-

лям

(МТК, МЧС,

МООС, МО,

коммерчес-

кие

организа-

ции)

% выполнения

(от общего

количества

видов услуг)

100

1.1.10.

Интеграция

в между-

народное

навигацион-

ное прос-

транство

Регион

интеграции

(регионы и

страны)

Рос-

сия,

евро-

пейс-

кие

стра-

ны

(сис-

тема

EUPOS)

Страны

Азиат-

ско-

тихо-

оке-

анс-

кого

реги-

она

Цель 1.2. Участие в формировании условий для независимого получения Республикой

Казахстан оперативной мониторинговой информации и данных космической системы

дистанционного зондирования Земли (КСДЗЗ) в интересах отраслей экономики, обороны и

национальной безопасности

Ключевой

показатель:

Доля данных с

казахстанских

КА ДЗЗ в

общем

количестве

космических

данных,

предоста-

вляемых

потребителям,

(% от общего

объема данных

ДЗЗ в

Республике

Казахстан)

50*

60*

Задачи:

Показатели

Создание

космической

системы ДЗЗ

Республики

Казахстан

Создание и

запуск

оптического

КА среднего

разрешения,

(количество

КА)

Создание и

запуск

оптического

КА высокого

разрешения,

(количество

КА)

Создание

Центра

управления

спутником,

(ед.)

Создание

наземного

целевого

комплекса для

приема и

обработки

космических

данных, (ед.)

Создание и

запуск

радиолокаци-

онного

спутника

высокого

разрешения,

(количество

КА)

Создание и

запуск

оптического

спутника

среднего

разрешения,

(количество

КА)

Работы по

созданию

оптического

спутника

высокого

разрешения,

выполнения на

2018-2021 годы

(% выполнения)

Работы по

созданию

радиолокацион-

ного спутника

высокого

разрешения

начиная с

2020 года,

(% выполнения)

Подготовлен-

ные кадры,

(количество

человек)

до 21

специ-

алиста

по

эксплу-

атации

системы

до 24

инже-

неров-

кон-

струк-

торов

Распростра-

нение

снимков ДЗЗ

Производи-

тельность КА

среднего

разрешения

(объем в

сутки начиная

с 2013 года),

(кв. км)

1000

тыс.

1000

тыс.

1000

тыс.

1000

тыс.

1000

тыс.

1000 тыс.

1000

тыс.

1000

тыс.

Производи-

тельность

КА высокого

разрешения

(объем в

сутки начиная

с 2014 года),

(кв. км)

220

тыс.

220

тыс.

220

тыс.

220

тыс.

220

тыс.

220

тыс.

220

тыс.

Создание

совместных

предприятий

по распрос-

транению

снимков ДЗЗ,

(юр. лиц)

Стратегическое направление

2. Развитие комплекса "Байконур" и средств производства космических аппаратов

Цель 2.1. Создать конкурентоспособное на мировом рынке предприятие по проектированию и

производству космических аппаратов (КА) различного назначения

Ключевой

показатель:

Создание

сборочно-

испытатель-

ного

комплекса КА

(ед.)

Задачи:

Показатели

Ввод в экс-

плуатацию

сборочно-

испытатель-

ного

комплекса

КА

Количество

рабочих мест

в СбИК КА

(чел.)

130

Ключевой

показатель:

Оказание

услуг по

проектирова-

нию и

производству

КА

(количество

КА)

Задачи:

Показатели

Проектиро-

вание и

производ-

ство КА

различного

назначения

КА, в

проектиро-

вании,

производс-

тве которых

принимает

участие

Компания

(ед.)

Цель 2.2. Создание реальных условий для постепенного вхождения Республики Казахстан в

космодром "Байконур" путем участия предприятий Казахстана в коммерческом использовании

КРК РН "Днепр"

Ключевой

показатель:

Участие в

предоставлении

пусковых услуг

с космодрома

"Байконур"

(количество

пусков РН)

Задачи:

Показатели

Вхождение

АО "НК

"ҚҒС" в

состав

участников

ЗАО "МКК

"Космотрас"

Доля в

уставном

капитале (%)

(рас-

смот-

реть

воз-

мож-

ность

финан-

сиро-

вания

из

рес-

публи-

канс-

кого

бюджета)

Вхождение

АО "НК

"ҚҒС" в

состав

управляющей

компании —

оператора

запусков РН

"Зенит"

Доля в

уставном

капитале (%)

Модерни-

зация

РН "Зенит"

Работы по

увеличению

грузоподъем-

ности РН

"Зeнит-ЗSLБ"

(виды работ)

Инвес-

тиции,

начало

работ

по

повы-

шению

энер-

гети-

ческих

хара-

кте-

ристик

РН

"Зенит-

ЗSLБ"

рост

гру-

зопо-

дъем-

ности

РН

"Зенит-

ЗSLБ"

по

выве-

дению

КА на

стан-

дар-

тную

гео-

пере-

ходную

орбиту

рост

грузо-

по-

дъем-

ности

за

счет

соз-

дания

РКК

"Энер-

гия"

модер-

низи-

рован-

ного

двига-

теля

РН

Стратегическое направление

3. Институциональное обеспечение космической деятельности

Цель 3. Создать условия для внедрения передовых космических технологий с целью

предоставления широкого спектра космических услуг в интересах Казахстана,

конкурентоспособного на внешнем рынке

Ключевой

показатель:

Количество

объектов

научно-техно-

логической,

учебной базы

космической

отрасли (ед.)

Количество

запущенных КА

для

проведения

экспериментов

(ед.)

Обеспечение

привлекатель-

ных

социальных

условий для

специалистов

отрасли (ед.)

300

Задачи:

Показатели

Разработка и

утверждение

ПСД на

строитель-

ство объектов

Националь-

ного

космичес-

кого центра

в г. Астане

% выполнения

работ

100

Строитель-

ство

объектов

Националь-

ного

космического

центра в

г. Астана

Выполнение

строительно-

монтажных

работ

(% выполнения

работ)

100

Обеспечение эксплуа-

тации

объектов

Количество

объектов (ед.)

Развитие

научно-

технологи-

ческой,

конструк-

торской,

учебной и

производс-

твенной

базы

космической

отрасли

Виды работ

Выпол-

нение

зака-

зов

СбИК

КА

Соз-

дание

соб-

стве-

нной

науч-

ной и

экс-

пери-

мен-

таль-

ной

базы

Учас-

тие

наци-

ональ-

ной

лабо-

рато-

рии

косми-

ческих

техно-

логий

в меж-

дуна-

родных

проек-

тах и

прог-

раммах

Интеграция

научно-образо-

вательных

производствен-

ных процессов

Создание

космической

системы

научно-тех-

нологичес-

кого

назначения

Разработка

технико-эко-

номического

обоснования

на создание

космической

системы

научно-техно-

логического

назначения (%

выполнения)

100

Создание КА

научно-техно-

логического

назначения (%

выполнения)

100

Участие в

создании

фонда

нормативных

документов

по техни-

ческому

регулиро-

ванию

космической

деятельности

Разработка

государствен-

ных

стандартов на

основе

международных,

национальных

и региональ-

ных

стандартов

других стран

(ед.)

Стратегическое направление

4. Совершенствование системы корпоративного управления

Цель 4. Обеспечить эффективность корпоративной системы управления для реализации

высокотехнологичных проектов космической отрасли

Ключевой

показатель:

Рейтинг

корпоративного

управления

уровень в

соответствии

с требо-

ваниями

агентства

Standard&Poor

(балл)

Задачи:

Показатели

Совершенст-

вование

корпоратив-

ной системы

управления

виды работ

внедрение интегрированной

системы управления, системы

управления рисками, системы

управления эффективностью,

совершенствование системы

управления персоналом,

менеджмента качества

внедрение системы

управления рисками,

системы управления

эффективностью,

совершенствование

системы управления

персоналом,

менеджмента

качества в ДЗО

* - данные будут уточняться в 2012 году по результатам маркетинговых исследований.

Примечание: расшифровка аббревиатур:

НИСВСН РК - наземная инфраструктура системы высокоточной спутниковой

навигации Республики Казахстан

МТК - Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан

МЧС - Министерство по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан

МО - Министерство обороны Республики Казахстан

МООС - Министерство охраны окружающей среды Республики Казахстан

EUPOS - European Position Determination System - Европейская система

позиционирования

ДЗЗ - дистанционное зондирование земли

КА - космический аппарат (спутник)

СбИК КА - сборочно-испытательный комплекс космических аппаратов в

г. Астане

СКТБ КТ - специальное конструкторско-технологическое бюро космической

техники, входящее в комплекс СбИК КА

КPК - космический ракетный комплекс

АО "НК "ҚҒС" - акционерное общество "Национальная компания "Қазақстан

Ғарыш Сапары"

ЗАО "МКК "Космотрас" - закрытое акционерное общество "Международная

космическая компания "Космические транспортные системы" (управляющая

компания - оператор запусков РН "Днепр")

РН - ракета-носитель

ПСД - проектно-сметная документация

ДЗО - дочерние и зависимые организации

Приложение 3

Обоснование расчетов ключевых показателей по целям и задачам

Сноска. Приложение 3 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 17.05.2012 № 631.

1. Расчет ключевого показателя по цели "Формирование условий
гарантированного получения качественных координатно-временных и
навигационных услуг потребителям информации глобальной
навигационной спутниковой системы на территории
Республики Казахстан"

Ключевой показатель "Гарантированное предоставление качественных координатно-временных и навигационных услуг потребителям Республики Казахстан (% покрытия территории Республики Казахстан)" рассчитывается следующим образом.

Определение площади покрытия корректирующей информации "метрового" уровня точности определения координат:

Для определения площади покрытия корректирующей информации передаваемой с дифференциальных станций НИСВСН РК и обеспечивающих "метровый" уровень точности определения координат (т.е. обеспечение точности позиционирования с ошибкой от 0,5 м до 1,5 м по плановым координатам и от 1,5 м до 3,0 м по высоте) необходимо использовать следующие расчеты.

Процент площади покрытия корректирующей информации одной дифференциальной станцией, по отношению к общей площади Республики Казахстан составляет 1,15 % и рассчитывается по формуле:

^Sдс - площадь охвата территории одной дифференциальной станции;

ⁿдс - количество дифференциальных станций;

^Sрк - общая площадь территории Республики Казахстан.

За первый год строительства и начала эксплуатации дифференциальных станций (2010 год) планируется установка 10 станций, что обеспечит площадь покрытия корректирующей информации "метрового" уровня точности на 314 000 км² и рассчитывается по формуле:

В 2011 году планируется установка 10 дифференциальных станций, что обеспечит в 2012 году процент площади покрытия корректирующей информации "метрового" уровня точности порядка 11 %, что составляет 314 000 км².

В 2013 году будет установлено 50 дифференциальных станций, которые с учетом 10 станций, установленных в 2011 году, позволят охватить порядка 70 % территории республики.

С 2016 года по 2020 планируется расширение сети ежегодно на 10 дифференциальных станций.

Расчет показателей по задачам

Сервисы предоставляемые пользователям НИСВСН РК представлены в таблице 1.

Таблица 1

Сегмент

потребителей

Тип услуг/сервиса

(2014 г., составляет 50 % от

общего количества услуг

НИСВСН РК)

Тип услуг/сервиса

(2015 г., составляет 100 % от общего

количества услуг НИСВСН РК)

Министерство

транспорта и

коммуникаций

Республики

Казахстан

(наземный,

железнодорожный,

водный, воздушный

транспорты,

аэропорты)

1) контроль транспортных

потоков и инфраструктуры

коммунального хозяйства;

2) навигационно-

информационного обеспечения

перевозок опасных грузов;

3) мониторинг геометрии пути

и навигации железнодорожного

транспорта с помощью

эталонных координатных

моделей путей;

4) контроль транспортных

потоков и инфраструктуры

коммунального хозяйства;

мониторинг движений

железнодорожного транспорта;

5) мониторинг состояния

дорог, опасных участков

требующих ремонта вводятся в

виде дополнительной

информации для последующего

использования в программах

инвентаризации и ГИС.

1) контроль транспортных потоков и

инфраструктуры коммунального

хозяйства;

2) навигационно-информационного

обеспечения перевозок опасных грузов;

3) мониторинг геометрии пути и

навигации железнодорожного транспорта

с помощью эталонных координатных

моделей путей;

4) контроль транспортных потоков и

инфраструктуры коммунального

хозяйства, мониторинг движений

железнодорожного транспорта;

5) мониторинг состояния дорог,

опасных участков требующих ремонта

вводятся в виде дополнительной

информации для последующего

использования в программах

инвентаризации и ГИС;

6) навигационно-информационное

сопровождение на платных дорогах, в

международных транспортных коридорах,

координация региональных и

межрегиональных автомобильных

перевозок пассажиров и грузов;

7) поисковые работы затонувших

кораблей или выполнения других

технических операций;

8) поддержка клиентов морского и

речного судовождения;

9) развитие инфраструктуры портов,

маячной службы, морских и береговых

нефтяных терминалов; поддержка малой

городской авиации;

10) управление беспилотными

специальными аппаратами;

11) обеспечение точного захода на

посадку согласно стандартам ИКАО¹.

Министерство

чрезвычайных

ситуаций

Республики

Казахстан

1) мониторинг динамического

поведения мостов;

2) мониторинг положения

зданий, мостов, крупных

строительных сооружений и

т.д.;

3) поддержка строительных

работ;

4) проведение

топографических съемок для

целей градостроительного

кадастра.

1) мониторинг динамического поведения

мостов;

2) мониторинг положения зданий,

мостов, крупных строительных

сооружений и т.д.;

3) поддержка строительных работ;

4) проведение топографических съемок

с применением GPS приемников для

целей градостроительного кадастра;

5) поддержка сельскохозяйственных

работ;

6) поддержка строительных работ;

7) предупреждение стихийных явлений и

техногенных катастроф;

8) мониторинг критически важных

объектов, состояния зданий и

крупногабаритных сооружений.

Другие

заинтересованные

государственные

органы

(Министерство

обороны

Республики

Казахстан,

Министерство

охраны окружающей

среды Республики

Казахстан) и

коммерческие

организации

1) предоставление

навигационных услуг

государственным органам;

2) создание и ведение банка

данных о состоянии земельных

ресурсов;

3) создание единой системы

геопространственных данных;

4) создание и обработка

графических построений;

5) поддержка при разработке

горных месторождений;

6) создание системы

мониторинга на карьере

горной разработки;

7) картографическая

поддержка потребителей в

государственном секторе и

на массовом рынке.

1) предоставление навигационных услуг

государственным органам;

2) создание и ведение банка данных о

состоянии земельных ресурсов;

3) создание единой системы

геопространственных данных;

4) создание и обработка графических

построений;

5) поддержка при разработке горных

месторождений;

6) создание системы мониторинга на

карьере горной разработки;

7) картографическая поддержка

потребителей в государственном

секторе и на массовом рынке;

8) поддержка геодезических измерений

и уравнивания сетей;

9) инвентаризация, установление и

восстановление границ земельных

участков;

10) картографические и геодезические

работы;

11) поддержка землеустроительных и

кадастровых работ; исследование

короткопериодных деформаций разломных

зон верхней части земной коры;

12) мониторинг движения земной коры в

сейсмоопасных регионах;

13) исследование геодинамических

процессов с применением

GPS-технологий;

14) мониторинг оседания нефтяного

оборудования; проведение экспериментальных

исследований геомеханической модели

формирования очагов техногенных

катастроф при добыче полезных

ископаемых.

¹ ИКАО - Международная организация гражданской авиации (ИКАО от англ.

ICAO - International Civil Aviation Organization)

2. Расчет ключевого показателя по цели "Участие в формировании
условий для независимого получения Республикой Казахстан
оперативной мониторинговой информации и данных космической
системы дистанционного зондирования Земли (КСДЗЗ) в интересах
отраслей экономики, обороны и национальной безопасности"

Доля данных с казахстанских КА ДЗЗ в общем количестве космических данных, предоставляемых потребителям (% от общего объема данных ДЗЗ в Республике Казахстан).

В соответствии с маркетинговым исследованием проектов "Создание наземной инфраструктуры системы высокоточной спутниковой навигации" и "Создание космической системы дистанционного зондирования Земли Республики Казахстан" Центра бизнес-информации, социологических и маркетинговых исследований BISAM Central Asia (авторы Отенко Т.В., Терова Н.В.), опыт развитых стран мира показывает, что роль государства на рынке ДЗЗ довольно высока.

Наибольшая доля в емкости казахстанского рынка приходится на снимки высокого и среднего разрешения, примерно 90 %. Столь высокая доля объясняется, тем, что данные снимки наиболее востребованы сегодня на рынке.

При этом согласно отчету BISAM Central Asia, доли среднего и высокого разрешения на рынке в настоящий момент в среднем составляют примерно 30 % и 60 % соответственно. Предполагается, что к 2014 году данное соотношение не изменится.

Начиная с 2014 года, национальный оператор ДЗЗ РК, сможет оказывать услуги по предоставлению данных ДЗЗ вначале среднего, а затем и высокого разрешения.

Учитывая мнения экспертов отчета BISAM Central Asia, что наибольшим спросом в настоящее время пользуются данные высокого разрешения можно предположить, что львиная доля заказов будет приходиться именно на них. Отсюда можно сделать вывод, что на этапе до ввода в эксплуатацию спутника высокого разрешения (до 2014 года) максимальная доля данных ДЗЗ с казахстанских КА может составлять 30 % от общего объема рынка ДЗЗ, так как в эксплуатацию будет сдан только КА среднего разрешения. Учитывая производительность системы ДЗЗ среднего разрешения, а также тот факт, что Общество в 2014 году будет являться новым участником рынка ДЗЗ, максимальная доля Компании на казахстанском рынке снимков ДЗЗ среднего разрешения только к концу 2014 года может составить около 50 % от рынка снимков ДЗЗ среднего разрешения. Достижение этого показателя возможно при реальной поддержке государства и грамотной ценовой политикой компании.

С 2016 года планируется ввести в эксплуатацию радиолокационный спутник ДЗЗ высокого разрешения, что увеличит возможность удовлетворения потребностей в данных ДЗЗ на внутреннем рынке. При поддержке национального оператора ДЗЗ на уровне Правительства Республики Казахстан, а также при условии оказания льгот для отечественных потребителей на рынке и политике повышения заинтересованности потенциальных потребителей, можно предположить, что доля данных с казахстанских КА ДЗЗ в общем количестве космических данных предоставляемых потребителям в Республике Казахстан в среднем может составить не менее 50 % - 60 % от общей доли данных ДЗЗ РК.

При этом, данные необходимо будет корректировать как в 2012 году, так и в последующих годах после ввода в эксплуатацию КС ДЗЗ, исходя из возможностей изменения как экономики Республики Казахстан, так и рынка данных ДЗЗ, а также потребностей потенциальных потребителей данных ДЗЗ.

Расчет показателей по задачам

Показатели производительности КА и периодичности съемки соответствуют требованиям технической спецификации на КС ДЗЗ, утвержденной межведомственной экспертной комиссией представлены в таблице 2.

Таблица 2

Производительность космического аппарата

среднего разрешения (в сутки, начиная с 2013

года)

1000 тыс. кв. км

Производительность космического аппарата

высокого разрешения (в сутки, начиная с 2014

года)

220 тыс. кв. км

Периодичность съемки одного и того же объекта

на территории Республики Казахстан

не менее 1 раза

в 3 дня

Создание совместного предприятия по распространению снимков ДЗЗ планируется в 2014 году (после ввода в эксплуатацию КС ДЗЗ) с учредителями в лице Компании, компании Spot Infoterra Group (Франция), а также АО "Казгеокосмос" и АО "НЦКИТ" (по согласованию).

3. Расчет ключевого показателя по цели "Создать
конкурентоспособное на мировом рынке предприятие по
проектированию и производству космических аппаратов (КА)
различного назначения"

Раздел 3 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 17.05.2012 № 631.

Срок создания сборочно-испытательного комплекса КА соответствует графику реализации проекта СбИК КА.

График услуг по проектированию и производству КА приведен в соответствии со стратегическим планом Казкосмоса и необходимостью восполнения космического сегмента КС ДЗЗ, KazSat и КА научно-технологического назначения (далее – КАНН) (таблица 3). При этом учитывалось, что срок активного существования КА ДЗЗ – 7 лет, КАНН – 5 лет, KazSat-4 – 15 лет.

Таблица 3

№	Наименование КА	ед.изм.	Сроки выполнения работ (годы)
1	2	3	4
1	КАНН-1	1 шт.	2012 – 2015
2	KazSar-1 (КА ДЗЗ радиолокационный)	1 шт.	2013 – 2016
3	KazSat-4	1 шт.	2014 – 2017
4	КА ДЗЗ-3	1 шт.	2016 – 2019
5	КАНН-2	1 шт.	2017 – 2020
6	ДЗЗ-4	1 шт.	2018 – 2021
7	KazSar-2 (КА ДЗЗ радиолокационный)	1 шт.	2020 – 2023

Расчет показателей по задачам

Показатель по количеству рабочих мест в СбИК КА после ввода его в эксплуатацию согласно финансово-экономического обоснования проекта соответствует прогнозу об увеличении постоянных рабочих мест для высококвалифицированных специалистов до 130 человек. В работе совместного предприятия (далее - СП), обеспечивающего эксплуатацию СбИК КА, будет задействовано 108 человек производственного персонала и 22 человека обслуживающих служб. Штатное расписание и организационная структура СП ежегодно рассматриваются и одобряются СП - наблюдательным советом ТОО "Ғалам".

4. Расчет ключевого показателя по цели "Создание реальных
условий для постепенного вхождения РК в космодром "Байконур"
путем участия предприятий Казахстана в коммерческом
использовании КРК РН "Днепр"

Сноска. Раздел 4 в редакции постановления Правительства РК от 17.05.2012 № 631.

Расчет ключевого показателя по количеству пусков РН с космодрома "Байконур" представлен в таблице 4.

Таблица 4

Примерный график пусковой программы "Днепр" на период 2012 – 2017 годы, согласно стоимостного анализа акционерного капитала ЗАО "МКК "Космотрас" по состоянию на 31 декабря 2010 года, подготовленного компанией ЗАО "Делойт и Туш СНГ".

Год	Количество пусков РН "Днепр"
2012 год	2
2013 год	2
2014 год	2
2015 год	2
2016 год	3
2017 год	2
Итого:	13

Расчет показателей по задачам

Рассмотреть вопрос доведения доли компании в уставном капитале управляющей компании – оператора запусков РН "Днепр" до 33,3 % – равное долевое участие стран (Казахстан – Россия – Украина) с возможностью финансирования из республиканского бюджета.

5. Расчет ключевого показателя по цели "Создать условия для
внедрения передовых космических технологий с целью
предоставления широкого спектра космических услуг в интересах
Казахстана, конкурентоспособного на внешнем рынке"

1. Состав объектов научно-технологической, учебной базы космической отрасли включает в себя 3 объекта в соответствии с ТЭО "Сборочно-испытательный комплекс космических аппаратов в г. Астане" (Космический центр)² - Национальная лаборатория космических технологий, центр подготовки и переподготовки специалистов космической отрасли, Музей ракетно-космической техники.

2. Количество запущенных КА для проведения экспериментов - 1 КА научно-технологического назначения для отработки технологий проектирования, сборки и испытаний КА, проведения научных исследований ионосферы Земли, а также получение летной истории для технологической нагрузки (подсистемы собственной разработки).

3. В соответствии с "ТЭО на строительство "Сборочно-испытательный комплекс космических аппаратов в г. Астане" (Космический центр)" в жилом комплексе в НКЦ предусмотрено 300 квартир.

_____________________

² утверждено приказом от 16.04.2010 г. № 155-ПИР Агентства Республики Казахстан по делам строительства и жилищно-коммунального хозяйства.

Расчет показателей по задачам

Показатели соответствуют расчетам, приведенным в документе "ТЭО на строительство "Сборочно-испытательный комплекс космических аппаратов в г. Астане" (Космический центр)" представлены в таблице 5.

Таблица 5.

Задачи:	Показатели:	2011 г.	2012 г.	2013 г.	2014 г.	2015 г.
Разработка ПСД с экспертизой по объектам Национального космического центра в г. Астана	% выполнения			100
Строительство комплекса зданий Национального космического центра в г. Астана (% выполнения по объектам)	% выполнения строительных работ, в т.ч. по объектам:			23	76	100
	Национальная лаборатория космических технологий			60	95	100
	Административный комплекс, включая центр подготовки и переподготовки кадров			60	95	100
	Гостиница на 50 номеров				64	100
	Музей космонавтики с планетарием				64	100
	Детский сад				62	100
	Жилые дома со встроенными помещениями и крытым паркингом			63	98	100
	Спортивно- оздоровительный комплекс				64	100
	Торговый комплекс				63	100

Всего объектов обеспечивающей инфраструктуры НКЦ - 8. В таблице процент выполнения строительных работ указан с нарастающим итогом.

В 2013 году будет построено 23 % от общего количества объектов обеспечивающей инфраструктуры НКЦ, (60+60+63)/8 вычислено как среднеарифметическое от доли выполнения объектов обеспечивающей инфраструктуры НКЦ.

В 2014 году будет построено 76 %, (95+95+64+64+62+98+64+63)/8, вычислено аналогично вышеприведенному примеру.

В 2015 году планируется построить 100 % объектов обеспечивающей инфраструктуры НКЦ.

6. Расчет ключевого показателя по цели "Обеспечить
эффективность корпоративной системы управления для реализации
высокотехнологичных проектов космической отрасли"

Оценка 6 или 5 присваивается компании, которая, по мнению Standard & Poor's, имеет средние процессы и практику корпоративного управления компании которым присвоен рейтинг этого уровня, имеют недостатки в некоторых основных областях корпоративного управления.

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 13.04.2018 № 193 қаулысымен.

"Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2009 жылғы 18 маусымдағы № 827 Жарлығын орындау үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған "Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының 2011 - 2020 жылдарға арналған даму стратегиясы бекітілсін.

2. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының

Премьер-Министр К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2010 жылғы 30 қарашадағы
№ 1277 қаулысымен
бекітілген

"Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының 2011 - 2020 жылдарға арналған даму стратегиясы
Мазмұны

Кіріспе

1. Ағымдағы жағдайды талдау

1.1. Сыртқы ортаны талдау

1.1.1. Сыртқы микроортаны талдау

1.1.2. Сыртқы макроортаны талдау

1.2. Ішкі ортаны талдау

2. Миссиясы мен пайымдауы

3. Қызметтің стратегиялық бағыттары, мақсаттары, қызметтің түйінді көрсеткіштері мен межелі нәтижелер

3.1. Қызметтің стратегиялық бағыттары, мақсаттары, қызметтің түйінді көрсеткіштері

3.2. Стратегияны іске асырудың межелі нәтижелері

1-қосымша. Сыртқы микроортаны талдау

2-қосымша. Стратегияның мақсаттары, міндеттері мен көрсеткіштері

3-қосымша. Мақсаттар мен міндеттер бойынша түйінді көрсеткіштер есептеулерінің негіздемесі

Кіріспе

Осы "Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының даму стратегиясы (бұдан әрі - Стратегия) оның алдағы 10 жылға арналған стратегиялық бағыттарын, мақсаттарын және қызмет нәтижелерінің көрсеткіштерін анықтайды.

Стратегияны әзірлеу үшін мыналар негіз болып табылады:

Қазақстан Республикасы 2020 жылға¹ дейінгі Стратегиялық даму жоспары (бұдан әрі - Стратегиялық жоспар - 2020);

Қазақстан Республикасы үдемелі индустриялық-инновациялық дамыту жөніндегі 2010-2014 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарлама²(бұдан әрі - ҮИИДМБ);

Қазақстан Республикасы Ұлттық ғарыш агенттігінің 2010 - 2014 жылдарға арналған стратегиялық жоспары³ (бұдан әрі - Қазғарыштың стратегиялық жоспары);

"Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамы (бұдан әрі - Компания) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 17 наурыздағы № 242 қаулысына сәйкес Компанияның жарғылық капиталына мемлекеттің жүз пайыздық қатысуымен құрылды. Акциялардың мемлекеттік пакетін пайдалану және иелену құқығын Қазақстан Республикасы Ұлттық ғарыш агенттігі жүзеге асырады.

_________________________________

¹Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 1 ақпандағы № 922 Жарлығымен бекітілген

²Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 19 наурыздағы № 958 Жарлығымен бекітілген

³Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 3 наурыздағы № 170 қаулысымен бекітілген

1. Ағымдағы жағдайды талдау
1.1. Сыртқы ортаны талдау
1.1.1. Сыртқы микроортаны талдау

Қазіргі уақытта Компания тиісті жобаларды іске асыру жолымен әлемдік ғарыш қызметтері нарығының мына сегменттерінде әрекет етеді:

1) ғарыш аппараттары (бұдан әрі - ҒА) өндірісі - "Ғарыш аппараттарын құрастыру-сынау кешенін құру" жобасы (бұдан әрі - ҒА ҚұСК жобасы);

2) іске қосу қызметтері - "Зенит" ЗТ мен "Днепр" ЗТ-ны коммерциялық пайдалануға қатысу бойынша жобалар;

3) ЖҚЗ деректерін беру қызметтері - "Қазақстан Республикасының Жерді қашықтықтан зондтау ғарыш жүйесін құру" жобасы (бұдан әрі - ҚР ЖҚЗ ҒЖ жобасы);

4) спутниктік навигация қызметтері - "Қазақстан Республикасының Жоғары дәлдікті спутниктік навигация жүйесінің жерүсті инфрақұрылымын құру" жобасы (бұдан әрі - ҚР ЖСНЖ жобасы).

Аталған нарық сегменттерін талдау нәтижесінде (1-қосымша) мынадай қорытындылар шығарылды:

Ғарыш аппараттары өндірісі

Қазақстан Республикасы өзінің ғарыш бағдарламасын дүниежүзілік ғарыш қызметінің өте қатал даму жағдайларында дамытуда:

1) біріншіден, нарықта көшбасшылық орынды алып отырған, агрессиялы маркетингтік саясат жүргізіп отырған және нарықты өз араларында бөліп алған ғарыш қызметінің негізгі қатысушылары (АҚШ, Еуропа ғарыш агенттігі, Жапония, ҚХР) арасындағы өсіп келе жатқан бәсеке;

2) екіншіден, қазақстандық бағдарлама әр түрлі экономикалық-индустриялық даму деңгейіндегі әлемдік қоғамдастық мемлекеттерінің ғарыш қызметіне белсенді қосылуының аясында дамуда.

ҒА отандық өндірісінің табысты қызмет істеуі Қазақстанның халықаралық ғарыштық бағдарламалар мен кооперацияларға қатысу мүмкіндігін қамтамасыз етеді, ол елдің рейтингін айтарлықтай жоғарылатады.

Ғарыштық техника жасауға мемлекеттік тапсырыстың бір бөлігін өз бетімен игеру үшін мүмкіндік пайда болады, бұл елімізде ғарыш қызметін ұйымдастырудың басқа нұсқаларында шетелдік технологиялар мен өндірістерді дамытуға қаржы салынады.

ҒА әлемдік нарығына тездетіп кірудің тиімді жолының бірі олармен бірлескен кәсіпорын (бұдан әрі - БК) құруды қоса алғанда, нарықтың жетекші қатысушыларымен әр түрлі нысандағы кооперация болып табылады. Нарыққа кіргеннен басқа ол ҒА құрудың тіршілік циклында БК қатысу үлесін ұлғайту мүмкіндігін беретін тәуекелдерді БК қатысушылары арасында бөлуге, кәсіпорынның технологиялық деңгейін және персоналдың нысаналы даярлық деңгейін көтеруге мүмкіндік береді.

Қазақстан Республикасында ҒА құрастыру-сынау кешенін (бұдан әрі - ҒА ҚұСК) құру жобасы 2009 жылы таңдап алынған стратегиялық әріптес - ғарыш саласының әлемдік көшбасшысы - EADS Astrium компаниясының қатысуымен іске асырылады. ҒА ҚұСК жобасын іске асыру жоспарына сәйкес Компания өзінің стратегиялық әріптесімен бірігіп Қазақстан Республикасында ҒА жасау, құрастыру және сынау жөніндегі кәсіпорын құру мен пайдалану үшін "Ғалам" Қазақстан-Француз бірлескен кәсіпорнын құрды. Сондай-ақ ҒА ҚұСК жобалауға және салуға отандық кәсіпорындар да қатысатын болады.

Құрылатын ҒА ҚұСК құрастыру-сынау орталықтарына қойылатын еуропалық стандарттардың барлық талаптарына сай келеді және ТМД-да аналогы жоқ.

Іске қосу қызметтері

Қазғарыштың стратегиялық жоспарында бүгінгі таңда Қазақстанға "Байқоңыр" ғарыш айлағы, содан жүргізілетін ҒА ұшыруларына қатысу, ғарыш айлағынан іске қосуларды бақылауда және коммерциялық пайдалануда өз позицияларын күшейту, коммерциялық жобаларды басқаруға және осы зымыран-тасығыштарды (бұдан әрі - ЗТ) дайындау әрі іске қосу технологиялық операцияларына қатысу үшін бірегей бәсекелес басымдылық беретіні атап өтілген.

Қазақстанның "Зенит" ЗТ және "Днепр" ЗТ-ны коммерциялық пайдалануға қатысуы мына міндеттерді шешуге мүмкіндік береді:

1) іске қосу қызметтері сегментінің беделді ойыншысы ретінде Қазақстан Республикасының "Байқоңыр" ғарыш айлағын басқаруға нақты қатысуға;

2) өз ғарыш аппараттарын кепілдікті ұшыруға;

3) ҒА жер төңірегіндегі орбитаға шығару саласында қазіргі ғарыш технологияларының трансферті;

4) отандық ғылыми-техникалық, өнеркәсіптік әлеуетті дамыту, саланың ғылыми-технологиялық және білім деңгейін жалпы көтеру;

5) "Байқоңыр" ғарыш айлағы инфрақұрылымының объектілерін пайдалана отырып, түрлі халықаралық жобалар мен кооперацияларға қатысу арқылы әлемдік ғарыштық бірлестікке бірігу;

6) ЗТ дайындау, қызмет көрсету және іске қосуды жүзеге асыру саласында білімді, практикалық тәжірибені және машықтарды игеру, Қазақстан Республикасының меншікті өндірістік-сынау базасын дамыту.

Жерді қашықтықтан зондтау деректерін беру қызметтері

Қазіргі уақытта әлемдік нарықтың Жерді қашықтықтан зондтау (бұдан әрі - ЖҚЗ) деректерін беру қызметтерінің сегменті мына үрдістермен сипатталады:

1) барлық деңгейлердің мемлекеттік секторы ЖҚЗ деректерінің негізгі сатып алушысы болып қала береді;

2) ЖҚЗ ғарыштық жүйелерінің саны өсуде, с.і. жаңа буынның аса жоғары шешімді ЖҚЗ ҒА-ның, барлық ауа райында түсіруге жарамды радарлық ҒА-ның пайда болуы;

3) аса жоғары көпспектрлі суретке түсірулерді қолдану аясы кеңеюде;

4) ЖҚЗ деректерін беру үдерісінің барлық кезеңдерінің технологиялары жетілдірілуде, с.і. желілік, ГИС-технологиялар, Интернет мүмкіндіктері кеңінен қолданылады;

5) мемлекеттің жеке сектормен әріптестігі өсуде.

Ақпараттану деңгейі кез-келген мемлекеттің қуаттылығы мен қауіпсіздігін бағалаудың маңызды өлшемі мен ішкі және сыртқы стратегияны жасаудың маңызды құралы бола түсуде. Қазақстандық ЖҚЗ нарығы өте жас және тәжірибенің жоқтығынан, ЖҚЗ деректері бағасының жоғарылығынан ЖҚЗ-ның барлық мүмкіндіктерін пайдалануға қабілеті жоқ.

Бұдан басқа, спутникті ұшыру кезінде, ол елдің барлық қажеттіліктерін қанағаттандыратыны екіталай екенін ескеру қажет. Бірқатар елдер тәжірибесі, тіпті ел спутниктерінің топтары барлық қажетті ақпаратты бере алмайтынын көрсетті. Сондықтанда кез келген дамыған елдегі ЖҚЗ деректерінің нарығында ұлттық сияқты, сондай-ақ шетелдік ЖҚЗ жүйелерінің деректері бірдей ұсынылған.

Қазіргі уақытта ЖҚЗ деректерінің ішкі нарығын дамытуды мынадай факторлар тежеуде:

1) ЖҚЗ жүйелерінің мүмкіндіктері туралы хабардар болу деңгейінің жеткіліксіздігі;

2) Қазақстан Республикасында ЖҚЗ деректерін пайдалану үшін нормативтік және әдістемелік негіздің жеткіліксіз пысықталуы;

3) мемлекеттік органдардың ғарыштық түсірілімдерді автоматты түрде өңдеу үшін мүмкіндіктері мен қазіргі заманғы қүралдарының жоқтығы;

4) ЖҚЗ түсірілімдерін өңдеумен айналысуға қабілетті мамандар санының жеткіліксіздігі.

Қазақстан Республикасында құрылып жатқан Жерді қашықтықтан зондтау ғарыш жүйесінің (бұдан әрі - ЖҚЗ ҒЖ) құрамында 2 ҒА болады, олардың сипаттамалары оптикалық аппаратурасы бар алдыңғы қатарлы ұқсас ЖҚЗ ҒА сипаттамасына сәйкес келеді, әрі ЖҚЗ ішкі нарығының ағымдағы қажеттіліктерін қанағаттандыруға мүмкіндік береді.

Қазақстан экономикасының өсіп келе жатқан қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін ЖҚБ ҒЖ құрамын нысана орналасқан аудандағы метеожағдайлар мен жарықтандыруға тәуелсіз жоғарыдәлдікті суретке түсіруді қамтамасыз ететін радарлық ҒА-мен толықтыру мүмкіндігі қарастырылуда.

Осылайша, ЖҚЗ ұлттық жүйесін құру ғарыш мониторингінің аса тиімді құралдарын пайдалана отырып, елдің әлеуметтік-экономикалық дамуының көкейкесті міндеттерін шешумен байланысты.

Спутниктік навигация қызметтері

Навигациялық нарыққа даму серпінін оның соңғы тұтынушыға бағдарлануы, қолжетімдігі және өсіп келе жатқан сұраныс береді. Осы сегменттің дамуына навигациялық қызметті тікелей қолданатын жоғары технологиялық салалар - портативтік навигациялық құралдарды өндірушілер, ұтқыр телефония, көлік операторлары және т.б. күшті әсерін тигізеді.

Жоғарыдәлдікті спутниктік навигация жүйелерінің дамуын талдау негізгі үрдіс Орталық және Шығыс Еуропа, сондай-ақ Азия өңірінің жекелеген елдерінің аумағында EUPOS (European Position Determination System - Еуропалық позициялау жүйесі) стандарттары мен ұсынымдарына сәйкес іске асырылған жоғарыдәлдікті спутниктік навигация жүйелерінің кеңінен таралуы болып табылатынын көрсетті.

Навигациялық қызметтер нарығы Қазақстан Республикасында дамымаған. ҚР ЖСНЖ жобасын іске асыру навигациялық қызметтер нарығының дамуындағы жұмыстар кезеңінің бірі болып табылады. Жоғарыдәлдікті спутниктік навигация жүйесінің жерүсті инфрақұрылымы (бұдан әрі - ҚР ЖСНЖЖИ) қызметінің негізгі түрі тұтынушыларға сапалы координаттық-уақыттық және навигациялық қызметтер ұсыну, навигациялық жабдықты сертификаттау және өндіру болып табылады.

Қазіргі уақытта өз құрамында ішіне орнатылып жасалған навигациялық қабылдағыштары бар ұтқыр құрылғылардың (ұялы телефондар, радиостанциялар, коммуникаторлар және т.б.) белсенді өсуі байқалады. Бірақ мұндай құрылғылардың координаталарын анықтау дәлдігі жекелеген тұтынушылардың (геодезистер, картографтар, құрылысшылар және т.б.) талаптарын қанағаттандырмайды, бұл координаталарды анықтау дәлдігінің жоғары болуына сұраныс туғызады. Бұл мәселені ҚР ЖСНЖЖИ ұсынатын дифференциалды түзетудің көмегімен шешуге болады.

Координаталарды анықтау дәлдігін ұлғайтатын навигациялық ғарыш аппараттарының жаңа буынының пайда болуы ҚР ЖСНЖЖИ қызметтерін пайдалануды айтарлықтай төмендете алмайды, олар жүйе тұтынушыларына координаталарды анықтаудың толық, сенімді, кепілдікті дәлдігін қамтамасыз етеді, яғни ҚР ЖСНЖЖИ ионосфера жағдайы, ғаламдық навигациялық спутниктік жүйенің (бұдан әрі - ҒНСЖ) белсенді ҒА орналасуы, ауа райы сияқты және өзге сыртқы факторлардың әсерін азайтады.

1.1.2. Сыртқы макроортаны талдау

Компанияның стратегиялық мақсаттарына жетуіне мынадай факторлар әсер етуі мүмкін:

Саяси-құқықтық факторлар

Қолайлы саяси жағдайлар, сондай-ақ Қазақстан Республикасының дүниежүзі елдерімен көп векторлы халықаралық қатынастары жетекші шет елдік ұйымдармен ынтымақтастықта Компания жобаларын табысты іске асыру үшін негізді қамтамасыз етеді.

Мемлекет саясатының ұзақ мерзімді басымдықтары Стратегиялық жоспар - 2020 мен ҮИИД МБ-да белгіленген, соларға сәйкес 2014 жылдың аяғына қарай Қазақстанның ғарыш саласын құрудың бірінші кезеңін аяқтау жоспарлануда.

Алға қойылған мақсатқа жету үшін ҮИИД МБ-ның ивестициялық жобаларын, соның ішінде Компанияның жобалары - ҒА ҚұСК, ҚР ЖҚБ КЖ, ҚР ЖСНЖ іске асыруды мемлекеттік, ресурстық және қаржылық қолдау шаралары көзделген, бұл Компанияның стратегиялық мақсаттарына жетуге оң әсерін тигізеді.

Қазақстанда ғарыш саласында халықаралық қызметі, соның ішінде ғарыш қызметінің мәселелерін, сондай-ақ "Байқоңыр" кешені бойынша ынтымақтастықты қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін белгілі заңнамалық база бар. Қазақстан Республикасына технологиялар трансфертіне және ҒА жиынтықтауыштары мен ғарыштық техниканы жеткізуге экспорттық шектеулер ҒА өндіруге және Компания қызметтерінің әлемдік нарыққа шығуына қауіпті кедергі болып табылады.

Компания жобаларын табысты іске асыруды қамтамасыз ету үшін 2010 жылы жоспарланған мынадай заң актілерін - "Ғарыш қызметі туралы" Қазақстан Республикасының Заңын, Жерді қашықтықтан зондтау деректерін қабылдау және тарату қағидасын, Қазақстан Республикасында ғарыш жүйелерін жасау және пайдалану қағидасын, Спутниктік навигациялық қызметті ұйымдастыру және жүзеге асыру қағидасын, сондай-ақ ЖҚЗ түсірілімдерін тарату, спутниктік навигацияны қолдану саласындағы реттеуді қамтамасыз ету бойынша мемлекеттік қолдау шараларын қабылдау маңызды фактор болады.

ҚР ЖҚЗ ҒЖ және ҒА ҚұСК жобаларын іске асыру үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Француз Республикасының Үкіметі арасындағы жоғары шешімді (1 м) ЖҚЗ ғарыш аппаратын пайдалану тәртібі және ҒА ҚұСК құру және жұмыс істеу жағдайлары туралы келісімді Қазақстан Республикасы Парламенті ратификациялады (2010 жылғы 15 шілдедегі № 331-ІV ҚРЗ Заңы).

Экономикалық факторлар

Стратегиялық жоспар - 2020 сәйкес 2010 жылдан бастап жалпы ішкі өнімнің (бұдан әрі - ЖІӨ) мен ұлттық экономикаға инвестициялардың өсу қарқынын біртіндеп көбейту жоспарланып отыр, бұл "болашақтың экономикасының" басым секторларына, соның ішінде ғарыш қызметіне үстем рөл беретін инновациялық экономиканың негіздерін қалыптастыруға бағытталған белсенді инвестициялық саясат жүргізуге мүмкіндік береді.

ҮИИД МБ сәйкес ғарыш қызметі "болашақты экономикасы" дамыту секторларының бірі болып белгіленген. Бұл оң фактор болып табылады, яғни ғарыш қызметін жүзеге асыруда мемлекеттік қолдау болатынына сенім береді.

Жүйелі экономикалық өзгерістер әлемдік қаржы нарығында күтпеген жағымсыз жағдайлар орын алмаса, Компания қызметіне оң әсерін тигізетін барлық салдарлармен Қазақстан экономикасының біртіндеп қалпына келетініне сенімділік туғызады.

Табиғи және экологиялық факторлар

Қазақстан ұлттық экономикасы шикізатқа бағытталған, табиғи қорлар бойынша әлемнің бай елдерінің бірі.

Қазақстан Республикасының қатаң климаттық жағдайы мен ауыр экологиялық ахуалы елдің төтенше жағдайларға шалдығу тәуекелінің өсуіне әкелетін факторлар болып табылады. Бұл мәселені аса тиімді шешу құралы ЖҚЗ-ның және жоғары дәлдікті навигацияның ғарыштық жүйелері болып табылады.

Бүгінгі таңда республикада техногенді және табиғи сипаттағы төтенше жағдайлар мониторингінің тұтас қадағалау жүйесі жоқ.

Қазақстан Республикасының ЖҚЗ ғарыштық жүйесі қоршаған орта мен табиғи қорлар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесінің маңызды элементі болады.

Әлеуметтік-мәдени факторлар

Қазақстанның ішкі нарығының әлеуетті сыйымдылығы халық тығыздығының (5,9 адам/кВ.км) және халық өсімі деңгейінің (жылына 0,3 %) төмендігі салдарынан аз және ғарыш саласының өндірістік объектілерін құруға салынған инвестициялардың жеткілікті пайдалылық деңгейін әрі тез қайтаруын қамтамасыз етпейді.

Осыған байланысты, пайдалылықтың қолайлы деңгейіне жету және Компанияның ғарыштық қызметтері мен өнімін жеткілікті іске асыру үшін сыртқы ғарыштық қызметтер нарығына шығу қажет.

Қазақстан халқының едәуір жоғары жалпы білімінің деңгейі, қазақстандықтардың "Болашақ" бағдарламасы бойынша әуеғарыштық мамандықтарға оқуы, республиканың жетекші оқу орындарында әуеғарыштық мамандықтарды оқыту жақын болашақта Қазақстан Республикасы ғарыш саласы үшін кадрлық әлеует құруға мүмкіндік береді.

Сонымен қатар, ғарыш саласы үшін білікті мамандар даярлауға отандық жоғары оқу орындарында (бұдан әрі - ЖОО) жеткілікті тәжірибенің, ғылыми-техникалық базаның болмауы Компанияны жоғары білікті мамандармен қамтамасыз етуде тежеуіш фактор болып табылады.

Техникалық-технологиялық факторлар

Дамыған елдердің тұрақты экономикалық дамуы және бәсекеге қабілеттілігінің артуы тиімді қызмет істейтін ұлттық инновациялық жүйелер негізінде, олардың инфрақұрылымдық элементтерін құру кезінде кластерлік әдістерді кеңінен пайдалану арқылы қамтамасыз етіледі.

Менеджментте, технологияларда, жабдықтарда және мамандардың біліктілігінде қолданылатын жаңа инновациялық шешімдердің және ноу-хаулардың үлесі дамыған елдерде жалпы ішкі өнімнің (бұдан әрі - ЖІӨ) 70-85 %-ын қамтамасыз етеді.

ҮИИДМБ-ның ең негізгі принциптердің бірі ұлттық экономиканың шикізаттық емес секторындағы кластерлік бастамаларды қолдау болып табылады.

Инновациялық экономиканың құрылу және даму үдерістерінің ақпараттық технологиялардың - ЖҚБ және жоғарыдәлдікті навигацияның ғарыш технологиясының қызметтеріне өсіп келе жатқан сұранысы Компанияның қызметі болашақта үлкен сұранысқа ие болатынын дәлелдейді.

Сондай-ақ әлемдік ғарыш қызметінің қазіргі даму үрдісін талдау, әлемнің жетекші елдері ғарыш саласындағы өзінің ғылыми және өндірістік әлеуетін әлемдік ғарыш қызметтері нарығының түрлі сегменттерінде жұмыс істейтін кәсіпорындарды технологиялық және аумақтық ықпалдастыру арқылы өсіретінін көрсетті.

Мұндай ықпалдастыру әдеттегідей кәсіпорынның да, сондай-ақ саланың да инновациялық дамуына бағытталған кластерлік тәсілдер мен қағидаттар негізінде жүзеге асырылады әрі жұмыс істейді. Бүгінгі таңда Қазақстанда бір-бірімен байланысты салалардың әзірлемелерін ғарыш саласына нақты ықпалдастыру жүйесі сияқты, сондай-ақ ғарыш технологияларының жетістіктерін өнеркәсіптің басқа салаларына тиімді трансферттеу инфрақұрылымы да жоқ.

Бұл міндетті шешу үшін Астана қаласында Ұлттық ғарыш орталығын (бұдан әрі - ҰҒО) құру мәселесі пысықталуда.

Қазақстан Республикасында осы уақытқа дейін қазіргі заманғы деңгейдегі ғарыш жобаларын іске асыру үшін қажетті нормалар мен талаптардың кешенін белгілейтін техникалық реттеу және метрология саласындағы нормативтік құжаттар жоқ.

Осыған орай ғарыш қызметі саласында пайдаланылатын мемлекеттік стандарттарды әзірлеу қажет.

Бүгінде әлемдік нарықта кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігіне өнім өндіру уақытын қысқарту есебінен қол жеткізіліп отыр. Әлемнің көптеген кәсіпорындары өндірістің және өз қызметтерін нарыққа жылжытудың уақыттық әрі қаржылық шығындарын төмендетуге айтарлықтай мүмкіндік беретін РLМ⁴ -технологиялары мен электрондық коммерция сияқты автоматтандыру құралдарын үйлестіре отырып, өндірістік үдерістерді басқарудың стандартталған тұжырымдамаларына көшуде.

_________________________________

⁴Рrоduct Lіfecycle Маnаgement (РLМ) - бұйымның өмірлік циклінің менеджменті.

1.2. Ішкі ортаны талдау

Өндіріс

Компанияның 2009 - 2011 жылдарға арналған даму жоспарының шеңберінде Компанияның миссиясы тұжырымдалған, стратегиялық мақсаттары мен міндеттері белгіленген, күтілетін нәтижелерге жету тетіктері анықталған, орта мерзімді кезеңде дамудың маңызды көрсеткіштерінің болжамы жасалған. Компанияның инвестициялық жобаларының тізбесі анықталған: ҒА ҚұСК, ЖҚЗ ҒЖ, ҚР ЖСНЖ, Астана қаласындағы Ұлттық ғарыш орталығын қамтамасыз етуші инфрақұрылымы. Сонымен қатар, Компания Қазғарыштың стратегиялық жоспарына сәйкес 2010 жылдан бастап "Зенит" ЗТ мен "Днепр" ЗТ коммерциялық пайдалануға қатысудың орындылығы туралы мәселені пысықтай бастады.

2010 жылдың маусым айына қарай Компанияның өндірістік қызметінде мынадай нәтижелерге қол жеткізілді:

1) "Астана - жаңа қала" еркін экономикалық аймақ (бұдан әрі - ЕЭА) аумағында ғарыш техникасының жетекші өндірушісімен, Компанияның стратегиялық әріптесі - ЕАDS Аstrium компаниясымен бірге "Ғалам" БК құрылды;

2) ғарыш техникасының арнайы конструкторлық-технологиялық бюросы (бұдан әрі - ҒТ АКТБ) ғарыш техникасын құру жобаларын орындаудың бастапқы сатыларында жобалау жұмыстарын жүргізу үшін жеткілікті бағдарламалық-аппараттық кешенмен жабдықталған.

3) ғарыш аппараттарын құрастыру-сынау кешенін құруға қаржылық-экономикалық негіздеме (бұдан әрі - ҚЭН) әзірленді, жалпы нобайлық жобалауға келісімшарт жасалды;

4) Қазақстан Республикасының Жерді қашықтықтан зондтау ғарыш жүйесін құруға ҚЭН әзірленді және келісімшарт жасалды;

5) жоғарыдәлдікті спутниктік навигация жүйесін құру бойынша жобалау жұмыстары жүргізілуде;

6) "Байқоңыр" ғарыш айлағындағы әкімшілік ғимаратпен бір тұрғын үй қалпына келтірілді және пайдалануы қамтамасыз етілді (екінші тұрғын үйді жоспарланған қайта жаңғырту орынсыз деп танылды, осыған байланысты бұл үйдің құрылысы тоқтатылды және Компанияның проблемалық активтерінің қатарына жатады);

7) Компанияның "Зенит" ЗТ және "Днепр" ЗТ коммерциялық пайдалануға қатысу схемасын құру жөнінде "Космотрас" ХҒК ЖАҚ және "Международные космические услуги" ЖШҚ - пен (бұдан әрі - "МКУ" ЖШҚ) келіссөздер жүргізілді.

8) "Астана - жаңа қала" ЕЭА аумағында қалалық әкімшілік бөлген жер участкесіндегі (30 га) Астана қаласындағы ҒА ҚұСК құру бойынша жобалау алдындағы жұмыстар жүргізілуде;

9) Еуропа ғарыш агенттігімен ЕСSS⁵ стандарттарын пайдалану туралы келісім жасалды, Компания оның негізінде ғарыш қызметі саласындағы мемлекеттік стандарт жобасын және өнімнің өмірлік циклын ұйымдастыру әрі сапасының кепілдігін қамтамасыз ету бойынша бірқатар стандарттар әзірледі.

10) Компания жобаларын іске асыру шеңберінде технологиялар трансферті және мамандарды оқыту көзделген, соның ішінде бұл ҚР ЖҚЗ ҒЖ және ҒА ҚұСК жобалары бойынша қол қойылған келісімшарттарда көзделген.

11) "Ғарыш қызметі" ТК 66 стандарттау жөніндегі техникалық комитеті (бұдан әрі - ТК) жұмысының шеңберінде Компания ғарыш қызметі саласындағы ИСО⁶ халықаралық стандарттарының негізінде 15 мемлекеттік стандарт жобасын әзірледі.

Еуропа, Жапония, Қытай, Ислам Конференциясы Ұйымы елдерінің компанияларымен Компанияның ағымдағы жобаларын іске асыру мәселелерін өңдеу үшін және ҒА мен ғарыштық техника компоненттерін өндіру жөнінде халықаралық жобаларға қатысу үшін ынтымақтастық жолға қойылды.

РLМ тұжырымдамасын қолдану ғарыш аппараттарын жобалау және өндіру тиімділігін арттырады, олардың құрылу сатыларына жұмсалатын уақыттық және қаржылық шығынды қысқартады. Компания бұл мақсатта қазіргі заманғы автоматтандырылған жобалау және есептеу құралдарымен, конструкторлық-технологиялық құжат алмасу және ақпараттық жобаларды басқару жүйелерімен жабдықтау жөніндегі іс-шараларды жүргізіп жатыр.

Жобаларды тиімді іске асыру және Компанияның өндірістік үрдістерін жақсарту мақсатында стратегиялық жобалау жүйелерін қазіргі заманғы технологиялары, жобаларды басқару жүйелері, сапа менеджменті жүйелері (ҚР ИСО 9001-2001 СТ⁷ сәйкестік сертификаты алынды), қаржы және тәуекелдерді басқару жүйелері енгізілуде.

Компанияның күшті жағы ғарыштық жүйелер жиынтықтауыштары өндірісінің технологияларын практикалық әзірлеу үшін ҒТ АКТБ-да ғылыми-технологиялық дайындаманың болуы болып табылады.

Қазақстанның ғарыш саласының бастапқы даму сатысында болуына байланысты Компанияның әлсіз жақтары мыналар болып табылады:

1) ғарыш жүйелерінің құру жобаларын іске асыруда практикалық тәжірибенің болмауы;

2) ғарыш жүйелері мен жерүсті кешендерін құру үшін өндірістік базаның болмауы;

3) ҒА және ғарыш техникасының құрамдас бөліктерін шетелдік жеткізушілерге тәуелділіктің болуы;

4) әлемдік практикаға сәйкес келмейтін бірлескен басқару жүйесі, соның ішінде қызметкерлер құрамының өзін өзі уәждемелеудің және іскерлік өзара әрекет ету тиімділігінің, Компания жетістіктеріне әр қызметкер үлесінің маңыздылығын түсінудің жеткіліксіздігі.

_________________________________

⁵ЕСSS - ғарыштық стандарттау жөніндегі еуропалық кооперациясы

⁶ИСО - стандарттау жөніндегі халықаралық ұйым (ИСО ағылш. ISO - International Organization for Standardization, ISO)

⁷СТ РК ИСО 9004-2001 - "Сапа менежменті жүйесі. Қызметті жақсарту жөніндегі ұсынымдар" Қазақстан Республикасы стандарттары

Қаржылық кіші жүйе

Компания іске асыратын жобаларды қаржыландыру жарғылық капиталды ұлғайту арқылы жүзеге асырылады. Құрылған күнінен бастап Компанияның барлық қызметі Қазақстанның ғарыш саласы өндірістік объектілерін құруға бағытталды.

Компания қызметінің қаржылық нәтижелері алынған пайданың сомасымен және пайдалылық деңгейімен сипатталады. Аудиторлық есептермен расталған Компанияның 2006 - 2009 жылдарғы қаржы есептілігіне сәйкес, Компанияның қаржылық нәтижелері ағымдағы кезең ішінде 2006 жылғы 182 054 мың теңге таза табыстан 2009 жылғы 465 543 мың теңге залалға дейін өзгерді. Залалдың үлкен мөлшері Қазақстан Республикасы Президентінің 2005 жылғы 25 қаңтардағы № 1513 Жарлығымен бекітілген 2005 - 2007 жылдарға арналған Қазақстан Республикасында ғарыш қызметін дамытудың мемлекеттік бағдарламасының шеңберінде құрылған Компания активтерінің құнсыздануына байланысты болды.

Қаржы есептілігіне сәйкес 2006 - 2009 жылдар аралығында активтер мен меншікті капиталдың пайдалылығы төмендеді, бұл Компанияның қаражатының тек 2012 жылдан бастап пайдалануға қосылатын объектілерге инвестициялануымен байланысты. Ғарыш саласында іске асырылатын жобалар ұзақ мерзімді, техникалық жағынан күрделі және капиталды қажетсінетін жобалар болып табылатынын ескеру қажет.

Активтердің тиімділігі 2006 жылғы 6,48 %-дан 2009 жылы минус 2,78 %-ға дейін төмендеді (активтердің тиімділігі 2007 жылы минус 0,09 %, 2008 жылы - минус 4,16 % құрады), меншікті капиталдың тиімділігі 2006 жылғы 11,0 %-дан 2009 жылы минус 2,79 % төмендеді.

Компания қызметінің әлсіз жағы жобаларды қаржыландыру бөлігінде республикалық бюджеттен жоғары тәуелділігі, атап айтқанда республикалық бюджеттен Компания жобаларын қаржыландыруды жыл сайын қайта растау қажеттігі болып табылады. Бұдан басқа, Компанияның балансында бейінді емес және проблемалы активтердің болуы Компанияның қаржылық жағдайына теріс әсер етуші фактор болып табылады.

Ұйымдық құрылымы

Компания 2010 жылы бірнеше ұзақ мерзімді және жоғарытехнологиялық жобаларды практика жүзінде іске асыруға кірісті, бұл Компанияның жоғары басшылығына әртүрлі жобалар бойынша бір уақытта шұғыл шешімдер қабылдау бөлігінде жүктеменің көбеюіне әкеліп соқты және Компанияны стратегиялық басқару және операциялық қызметті жеткіліксіз бақылау тәуекелін туғызды. Жобалардың іске асырылуын бақылауды және үйлестіруді күшейту мақсатында матрицалық құрылым элементтерімен желілік-штабтық ұйымдық құрылым енгізілді. Штабтық бөлімше ретінде Жобалау офисі құрылды, ол Компанияның барлық жобаларын іске асыру үрдістерін жоспарлауды, бақылауды, үйлестіруді және талдауды орындайды. Сыртқы ортаның өзгерістеріне икемділікті сақтау үшін матрицалық құрылым элементтері сақталды. Матрицалық құрылым түрлі функционалдық бөлімшелер қызметкерлерінен тұратын жоба командалары түрінде іске асырылған.

Кадрмен қамтамасыз ету

Компания қызметінің өзекті мәселелерінің бірі құрылымдық бөлімшелерді бейінді негізгі білімі және ғарыштық жүйелер мен кешендерді жобалау, құру және пайдалану бойынша практикалық дағдылары бар, кәсіби даярланған мамандармен қамтамасыз ету болып табылады.

Компанияда алға қойылған міндеттерді шешу үшін Компанияның стратегиялық мақсаттарына сәйкес персоналды бағалау, уәждемелеу, кәсіптік оқыту және дамыту жүйесін қамтитын кадр саясаты әзірленді және бекітілді. Компанияға ең жақсы мамандарды тарту және бекіту жұмыстары жүргізілуде.

Компанияны одан әрі жоғары біліктілікті мамандармен қамтамасыз ету мақсатында оларды бірқатар шетелдік аэроғарыштық бейінді оқу орындарында, "Болашақ" халықаралық президенттік бағдарламасы аясында нысаналы даярлау мәселесі пысықталуда. Сондай-ақ ҚР ЖҚЗ ҒЖ және ҒА ҚұСК жобаларын іске асыру үдерісінде стратегиялық әріптестің өндірістік аландарында мамандарды оқыту көзделген.

Кәсіби топ-менеджмент Компанияның күшті жағы болып табылады. Компания басшылығының жоғары білім деңгейі және өндірістік әрі ғылыми саладағы, соның ішінде ғарыш қызметіндегі тәжірибесі басқарушылардың жоғары біліктілігі мен құзыреттілігін қамтамасыз етеді.

Ішкі және сыртқы ортаны талдау нәтижелері

Ішкі және сыртқы ортаны талдау нәтижесі Компанияның күшті және әлсіз жақтарын, сонымен қатар 1-кестеде келтірілген қауіптер мен мүмкіндіктерді атап көрсетуге мүмкіндік берді.

1-кесте

Күшті жақтары	Әлсіз жақтары
Компания жобаларын мемлекеттік қолдау	Ғарыш жүйелерін құру жобаларын іске асыруда практикалық тәжірибенің жоқтығы.
Ғарыш саласындағы әлемдік көшбасшы - ЕАDS Astrium компаниясымен стратегиялық әріптестік.	Компания жобаларын республикалық бюджеттен қаржыландыруды жыл сайынғы қайта растау қажеттілігі
Кәсіби топ менеджмент.	Әлемдік практикаға сәйкес келмейтін бірлесіп басқару жүйесі
Ғарыштық жүйелер жиынтықтауыштары өндірісінің технологияларын практикалық әзірлеу үшін ғылыми-технологиялық дайындаманың болуы	Ғарыштық жүйелер мен жерүсті кешендерін құру үшін өндірістік базаның болмауы
	Компанияның теңгерімінде бейінді емес және проблемалық активтердің болуы
Мүмкіндіктер	Қауіп-қатерлер
ЖҚЗ деректерін тарату бойынша қызметтер көрсетудің сыртқы нарығына шығу, ҒА және олардың құрамдауыштарын, және ғарыштық техниканы өндіруге, құрастыруға және сынауға тапсырыстар тарту мүмкіндігі.	ҒА және ҒА құрамдауыштарын, және ғарыштық техниканы өндіру бойынша шетелдік нарықтарға шығу үшін бөгеулердің (жаңа ойыншылар бәсекесі, экспорттық шектеулер және т.б.) көбеюі.
ЖҚЗ және навигациялық қызметтер көрсету деректерін Қазақстан Республикасында тарату бойынша қызметтер көрсету үшін ҒА және оның құрамдауыштарын және Қазақстан Республикасы ғарыштық техниканы өндіруге мемлекеттік тапсырыс алу мүмкіндігі.	Бірыңғай кеден одағын құру нәтижесінде ЖҚЗ деректерін тарату бойынша Қазақстан нарығында Ресей компаниялары тарапынан бәсекелестіктің жоғары деңгейі.
"Болашақ" бағдарламасының, Қазақстан ЖОО және Қазақстан Республикасындағы Ресей ЖОО филиалдарында құрылып жатқан аэроғарыш мамандықтарының жоғары білікті түлектерін тарту мүмкіндігі.	Сапалылау және арзан ЖҚЗ түсірілімдерін ұсынатын жаңа ЖҚЗ ҒЖ пайда болуына орай ЖҚЗ деректерін тарату бойынша сыртқы қызметтер көрсету нарығында ҚР ЖҚЗ ҒЖ деректерінің бәсекеге қабілетсіздігі.
ҒА өндірісі бойынша бәсекеге қабілетті кәсіпорындар құру, ғарыш саласының ғылыми-технологиялық базасын құру, технологиялар трансферті және жобаны іске шеңберінде мамандарды оқыту.	Байқоңыр" ғарыш айлағынан ЗТ ұшыруларын азайту
Навигациялық қызметтер көрсету, ЖҚЗ, ГИС-технологиялар кызметтерін көрсету нарығы үшін Қазақстан Республикасында бағдарламалық қамтамасыз етуді дамыту	Қазақстандық ЖОО түлектерінің даярлық деңгейінің ғарыш саласының талаптарына сәйкессіздігі
Қазақстан Республикасында навигациялық қызмет және ЖҚЗ қызметтерін көрсету нарығын дамыту үшін заң және нормативтік базасын құру, қоршаған ортаның бірыңғай ғарыштық мониторинг жүйесін құру.	Зымыран-ғарыш техникасы бойынша технологиялар трансферті мүмкіндігінің болмауы және тиісінше Зымыран технологияларын бақылау режиміне қосылмағандықтан "Байқоңыр" ғарыш айлағының дамуына қауіп-қатер төнуі.
"Байқоңыр" ғарыш айлағын дамытуға қатысу

Сыртқы және ішкі ортаны талдау Компания мақсаттарына жету үшін мынадай тәуекелдерді атап көрсетуге мүмкіндік берді:

1. Мынадай себептер бойынша Компания қызметтеріне сұраныс болмау тәуекелімен байланысты коммерциялық тәуекелдер:

1) Қазақстан Республикасында ЖҚЗ деректерін, навигация қызметтерін көрсету нарығын дамыту жөніндегі мемлекеттік шаралардың тиімсіздігі, ҒА құруға және сынауға мемлекеттік тапсырыстың болмауы;

2) жобалар құнының ұлғаюы, жабдыққа және қызметтер көрсетуге бағалардың әлемдік коньюктурасының өзгеруі, жаңа технологиялар енгізу, сондай-ақ Қазақстан Республикасының экономикасына дағдарыстың әсері;

3) құрамдауыштарды өндіру, ҒА құрастыру және сынау әлемдік нарығында, сондай-ақ ғарыштық емес (техниканың байланысты салалары) жабдықтың, машиналар мен тетіктердің үлгілерін сынау бойынша Қазақстан Республикасының нарығында Компанияның оң имиджі мен рейтингінің болмауы.

2. Компанияның қаржы тұрақтылығының төмендеуімен, валюталық және инфляциялық тәуекелдермен байланысты қаржы тәуекелдері.

3. Басқару тәуекелдері, соның ішінде бедел тәуекеліне және тартымды әлеуметтік жағдайлар болмағандықтан, жоғары білікті кадрлар жылыстау тәуекеліне байланысты тәуекелдер.

Тәуекелдерге тиімді әрекет ету үшін Компанияда тәуекелдерді басқару жүйесі енгізіледі, сондай-ақ Қазақстан Республикасындағы әлеуетті тұтынушылардың ЖҚЗ ҒЖ және ҚР ЖСНЖЖИ мүмкіндіктері туралы хабардар болу деңгейін көтеру, Қазақстан Республикасында ЖҚЗ қызметтерінің және навигациялық қызметтер нарығының дамуына бағытталған нормативтік-құқықтық актілердің қабылдануын жылжыту жөніндегі іс-шаралар, тәуекелдерді сақтандыру, резерв қорларын құру, тәуелсіз жоғары білікті сарапшыларды тарту, Компания қызметкерлерінің құрамын тартымды әлеуметтік жағдайлармен қамтамасыз ету жөніндегі шаралар жоспарланған.

2. Миссиясы мен пайымдауы

Миссиясы: Қазақстанның мүддесінде бәсекеге қабілетті ғарыш технологияларын енгізу.

Пайымдауы - 2020 жылға қарай жоғары технологиялық, динамикалық дамып келе жатқан, бәсекеге қабілетті ғарыш жүйелерін дербес жобалауға, жасауға және пайдалануға әрі өңірлік және дүниежүзілік нарықтарда талап етілетін сапалы қызметтер көрсетуге қабілетті Компания (оның еншілес және тәуелді ұйымдарын қоса алғанда).

Компания басқарушы ұйым ретінде тапсырыстар тартуды және оларды өнім бағыттары мен функциялары бойынша құрылған еншілес кәсіпорындарға және тәуелді ұйымдарға (бұдан әрі - ЕТҰ) бөлуді қамтамасыз етеді.

1) ғарыш аппараттарын және ғарыш техникасының құрамдауыштарын жобалау, ғарыш аппараттары мен ғарыш техникасының құрамдауыштарын құрастыру және сынау;

2) жерүсті инфрақұрылымын пайдалану әрі дүниежүзілік және өңірлік нарықта бәсекеге қабілетті ЖҚЗ деректерін тарату бойынша қызметтер ұсыну;

3) жоғарыдәлдікті спутниктік навигация жүйесінің жерүсті инфрақұрылымын пайдалану, навигациялық қызметтер, спутниктік навигациялық жабдықтың сәйкестігін бағалау қызметтерін көрсету, навигациялық жабдық өндіру;

4) компьютерлік инжиниринг, электрондық сату қызметтерін көрсету;

5) ҰҒО объектілерін пайдалануды қамтамасыз ету.

Компанияның және оның ЕТҰ бәсекелестікке қабілеттілігін арттыру үшін мемлекеттік стандарттар және ғарыш қызметі саласындағы стандарттар әзірленеді, бірлескен басқарудың қазіргі технологиялары енгізіледі.

Компанияның ЕТҰ Қазақстан Республикасының инновациялық-белсенді кәсіпорындар санын толықтырады. Сонымен Компания, 2020 - стратегиялық жоспарға сәйкес, мұндай кәсіпорындардың үлесін көбейту арқылы экономиканы диверсификациялау мақсатын іске асырады.

3. Қызметтің стратегиялық бағыттары, мақсаттары, қызметтің түйінді көрсеткіштері және межелі нәтижелер

Қазғарыштың стратегиялық жоспарында Қазақстан Республикасында толыққанды ғарыш саласын қалыптастырудың негізгі бағыттары белгіленген.

Қазғарыштың стратегиялық бағыттары Қазғарыштың стратегиялық жоспарында көрсетілген стратегиялық бағыттарға сәйкес келеді, сондай-ақ Компанияны бірлесіп басқаруды жетілдіру үшін қосымша бағыт белгіленді.

3.1. Қызметтің стратегиялық бағыттары, мақсаты, қызметтің түйінді көрсеткіштері

Ескерту. 3.1-кіші бөлімге өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2012.05.17 № 631 Қаулысымен.

Компанияның стратегиялық бағыттары:

1. Мақсатты ғарыш жүйелерін, технологияларын құру және оларды пайдалану.

2. "Байқоңыр" кешенін және ғарыш аппараттары өндірісінің құралдарын дамыту.

3. Ғарыш қызметін институционалды қамтамасыз ету.

4. Корпоративтік басқару жүйесін жетілдіру.

Мақсатты ғарыш жүйелерін, технологияларын құру және оларды пайдалану

Бұл бағыт шеңберінде ҚР ЖҚЗ ҒЖ және ҚР ЖСНЖ жерүсті инфрақұрылымын құру жөнінде Компанияның мақсаттарымен және міндеттерімен өзара байланыстырылған екі мақсат атап көрсетілген:

1) экономика салалары үшін шұғыл мониторингтік ақпаратты және ЖҚЗ ҒЖ деректерін Қазақстан Республикасының тәуелсіз алуы, сондай-ақ ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету.

Осы мақсатқа жету үшін Компания ҚР ЖҚЗ ҒЖ құру жобасын іске асырады.

Экономиканың түрлі салаларын ғарыш түсірілімдерімен қамтамасыз ету үшін радиолокациялық ҒА қосу арқылы ҚР ЖҚЗ ҒЖ кеңейту мүмкін. ЖҚЗ ҒЖ жаңарту, олардың белсенді тіршілік ету мерзімінен кеш емес, яғни 7 жылдан кейін болуға тиіс. Компания қызметтерін нарыққа тиімді жылжытуды қамтамасыз ету гео-порталдар мен электрондық коммерция тетіктерін пайдаланумен көзделіп отыр. ЖҚЗ деректерін өңдеу бойынша Компания қызметтерін ұсыну технологиялар трансферті және Компания мамандарын оқыту шеңберінде стратегиялық әріптес беретін жаңа жоғары өнімді технологияларды (Pixel Factory және т.б.) қолданумен жүзеге асырылады.

2) Қазақстан Республикасының аумағында ғаламдық навигациялық спутниктік жүйе ақпаратын тұтынушылардың сапалы, координаттық-уақыттық және навигациялық қызметтерді кепілді алу шарттарын қалыптастыру.

Бұл мақсатқа жетуге бағытталған барлық міндеттер кешені Компанияның ҚР ЖСНЖ жобасының шеңберінде орындалады.

Компания Қазақстан Республикасының EUPOS⁸ ұйымындағы өкілі болып табылады және ҚР ЖСНЖ жобасын іске асыру кезінде осы ұйымның стандарттары мен талаптарына бағдарланатын болады. Болашақта 2013 - 2020 жылдары еліміздің барлық аумағында метрлік дәлдікпен түзетуші ақпарат (бұдан әрі - ТА) беру үшін пайдаланылатын, WAAS, ЕGNOS жүйелеріне ұқсас кең аймақты жүйені өрістету мүмкін. ҚР ЖСНЖЖИ схемасына халықаралық тәжірибеде тексерілген, Қазақстан Республикасының аумағындағы ҒНСЖ шеңберінде референцті станциялардың тұрақты, нақты жүйесінің негізінде жүйені құру нұсқасы салынған.

ҚР ЖСНЖЖИ мынадай салаларда аса тиімді қолдану табады: картография және геодезия; ауылшаруашылық; автомобиль және теміржол көлігі; құрылыс; теңіз және өзен флоты; әскери және арнайы мақсаттағы ақпараттық-навигациялық жүйелер, әлеуметтік-маңызды қызметтер және басқа салаларда күтіледі.

_________________________________

⁸ EUPOS — Орталық және Шығыс Еуропа елдерінің халықаралық ынтымақтастық ұйымы, оның міндеттері жобаларды жобалау және пайдалану сатысында қатысушы-елдерге техникалық талаптар қалыптастыруды үйлестіру, бағдарламалық-техникалық құралдарды, байланыс құралдарын, деректердің ауыспалы форматтарын стандарттауды жүзеге асыру, кеңес беру көмегін көрсету және мамандарын кәсіптік даярлау болып табылады.

"Байқоңыр" кешенін және ғарыш аппараттары өндірісінің құралдарын дамыту

Осы бағыттың шеңберінде мынадай екі мақсат қойылады:

1) Ғарыш аппараттарын жасау және шығару құралдарын дамыту.

Қазақстан Республикасының "Днепр" зымыран тасығышын (ЗТ) коммерциялық пайдалануға қатысуының экономикалық орындылығы туралы мәселе пысықталғаннан кейін Компанияның "Днепр" ЗТ ұшыруларын басқарушы оператор компаниялары акционерлерінің қатарына кіруі туралы мәселе қаралатын болады. Бұл "Байқоңыр" ғарыш айлағын бақылауда және коммерциялық пайдалануда өз позициямызды күшейтуге және "Байқоңыр" ғарыш айлағының Қазақстанға өтуі үшін нақты жағдай жасауға мүмкіндік береді. Бұдан басқа, "Байқоңыр" ғарыш айлағын дамыту үшін ғарыш аппараттарын дайындау және "Байқоңыр" ғарыш айлағында "Днепр", "Бәйтерек" ЗТ ғарыш кеңістігіне тікелей ұшыру алдында оларды әртүрлі мақсаттағы зымыран тасығыштардың ғарыштық бас бөлшектерімен (бұдан әрі – ЗТ ҒББ ТК) ықпалдастыру үшін техникалық кешен құру туралы мәселе пысықталуда.

"Днепр" ЗТ коммерциялық ұшыруларына қатысу кезінде кластерлік ұшыру, негізгі зымыранды ұшыруға дайындау кезеңінде резервтік зымыран тасығышты ұсыну мүмкіндігі, сондай-ақ осы ЗТ ұшыруларының алдыңғы статистикасымен расталған ұшырудың жоғары сенімділігі көзделген.

2) Ғарыш аппараттарын (ҒА) жобалау және өндіру кешенін құру.

Осы мақсат Компанияның ҒА ҚұСК құру жобасының шеңберінде толық іске асырылады.

Еуропалық және отандық стандарттар талаптарына толық сәйкес, EADS Astrium, тікелей қатысуымен және жауапкершілігімен, құрастыру-сынау кешені және ҒТ АКТБ арналған конструкторлық-зертханалық кешен құрамында ҒА ҚұСК жобалау және құруын кейін іске асыру ҒА ҚұСК халықаралық деңгейде сертификаттауға мүмкіндік береді. Сондай-ақ, оқыған және ҒА нақты жобалары мен сынауларында тағылымдамадан өткен жобалаушылар мен сынаушылардың даярланған кадрларын еуропалық оқу орталықтары сертификаттайды.

Бастапқы кезеңде ҒА ҚұСК өнімінің айыратын түрі отандық ҒА әзірлеу, құрастыру және сынау болады. Сондай-ақ ҒА ҚұСК жабдығының және учаскелерінің негізінде ҒА ғана емес, "ғарыштық емес" машиналар мен тетіктерге, түрлі жабдыққа және аспаптарға сынау жүргізуге қызметтер ұсыну мүмкін.

Бұдан басқа ҒА ҚұСК өндірістік мүмкіндіктерін БК стратегиялық әріптесінің тапсырыстарына қызмет көрсетуге тартуға болады. Болашақта ҒА ҚұСК халықаралық жобаларға, бағдарламаларға қатыса алады.

Коммерциялық негізде ҒА құрамдауштарын және ғарыш жүйелерін өндіруге арналған тапсырастар экспорттық өнім шығаруды қамтамасыз етеді, бірақ экономиканың басқа салаларында ғарыштық технологияларды кеңінен пайдалану нәтижесінде ғылыми-технологиялық және білім беру деңгейінің жалпы өркендеуі елдің экспорттық әлеуетіне айтарлықтай әсерін тигізеді.

Ғарыш қызметін институционалдық қамтамасыз ету

Бұл бағыттың шеңберінде "Ғарыш қызметін жүзеге асыратын ұйымдардың қызметін ынталандыру" мақсаты қойылды.

1) Бұл мақсатқа жету үшін Компанияның "Астана қаласындағы Ұлттық ғарыш орталығын қамтамасыз етуші инфрақұрылымның құрылысы" жобасын іске асыру мәселесі пысықталуда. Бүгінгі күні Компания "Астана қ. Ғарыш аппараттарын құрастыру-сынау кешенінің" (Ғарыш орталығы) техникалық-экономикалық негіздемесін (бұдан әрі - ТЭН) әзірледі, ол Қазақстан Республикасы Құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері агенттігінің 2010 жылғы 16 сәуірдегі № 155-ПИР бұйрығымен бекітілді.

Астана қ. Ұлттық ғарыш орталығы объектілерінің тізбесі жоғарыда көрсетілген ТЭН-ге сәйкес мынадай объектілерден тұрады:

кәсіпорындардан құрылған өндірістік объектілер:

а. ҒТ АКТБ негізінде ғарыш жүйелері мен кешендерін жобалау жөніндегі;

б. ҒА ҚұСК негізінде ғарыш аппараттарының өндірісі жөніндегі;

в. ҚР Жерді қашықтықтан зондтау ғарыш жүйесінің жерүсті сегменті;

г. жоғарыдәлдікті спутниктік навигация жүйесінің жерүсті инфрақұрылымын дифференциалды түзету және мониторингі орталығы.

ұлттық ғарыштық технологиялар зертханасы (бюджеттік инвестициялар тарту есебінен), сондай-ақ әкімшілік және әлеуметтік-мәдени мақсаттағы объектілер (бюджеттен тыс инвестицияларды тарту есебінен) құрамындағы мынадай құрамдағы қамтамасыз етуші инфрақұрылым:

а. кадрлар даярлау және қайта даярлау орталығын қоса, әкімшілік кешен;

б. планетариі бар космонавтика мұражайы;

в. әлеуметтік-мәдени мақсаттағы объектілер (тұрғын үй кешені, спорт кешені, 50 нөмірлі қонақ үй, сауда кешені, балабақша).

ҒА ҚұСК, ЖҚЗ ҒЖ және ҚР ЖСНЖЖИ, сондай-ақ ҒТ АКТБ өндірістік объектілерін ықпалдастыру (аумақтық және технологиялық) ҰҒО маңызды ерекшелігі болып табылады. Ғылыми-білім беру сипатындағы объектілердің және барлық қамтамасыз етуші инфрақұрылымның ҰҒО құрамына кіруі ғарыш жобаларын іске асыру және ғарыш саласының білікті кадрлар құрамын қалыптастыру бойынша толық өзара байланысқан кешен құруға мүмкіндік береді, ғылыми-технологиялық базаны дамытуға алғышарттар жасайды.

Жалпы ҰҒО бір аумақта орналасқан шаруашылықпен айналысатын субъектілердің - өндірістік және жобалау кәсіпорындарының, ғылыми-білім орталықтарының, әлеуметтік-мәдени мақсаттағы мекемелердің және басқа ұйымдардың кластерлік жүйесі болып табылады, олар бірін бірі өзара толықтырып және өзара күшейте отырып, ҰҒО тиімді жұмысына ықпал етеді.

Ғылыми-технологиялық базаның негізгі элементтері ҒА ҚұСК, Ұлттық ғарыш технологиялар зертханасы (ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар жүргізу үшін құрылған (бұдан әрі - ҰҒТЗ) ғарыш саласы үшін кадрлар даярлау және қайта даярлау орталығы болады.

2) ҒА және оның құрамдауыштарының отандық өндірісін дамыту үшін пайдалы жүктеменің және ғарыш аппараттарының жекелеген элементтерін әзірлеу және өндіру, ҒА жобалау, құрастыру және сынау, Жер ионосферасына (меншікті әзірленімнің кіші жүйесі) ғылыми зерттеулер жүргізу технологияларын пысықтау қажет.

Бұл міндеттерді жүзеге асыру үшін ғылыми-технологиялық мақсаттағы ғарыш жүйесін (бұдан әрі - ҒТМ ҒЖ) құру мәселесі пысықталуда. ҒТМ ҒЖ жобалау қазақстандық инженер-конструкторлардың және ғалымдардың күшімен жүзеге асырылады.

Компанияның қызметтерін жылжыту, халықаралық жобаларға қатысу, стратегиялық альянстар, соның ішінде ҒА және ғарыштық техника құрауыштарын өндіру жөніндегі альянстар құру үшін еуропалық компаниялармен, Оңтүстік Шығыс Азия компанияларымен ынтымақтастық жалғасатын болады.

3) ҒТ АКТБ барлық қажетті РLМ-технологияларымен жабдықтау нәтижесінде ғарыш саласының қажеттіліктерін қамтамасыз ету, сондай-ақ компьютерлік инжинирингтің қосымша ақылы қызметтерін көрсету мүмкіндігі туындайды. Бұл үшін Компьютерлік инжиниринг қызметтерін көрсету орталығын құру мәселесі пысықталуда. Бірінші кезеңде бұл Компьютерлік инжиниринг қызметтерін көрсету орталығы компьютерлік инжиниринг қызметтерін ұсынатын виртуалды жобалау ұйымы түрінде құрылатын болады.

Орталықтың негізінде жоғары технологиялар аясындағы республикалық білім банкі құрылуы мүмкін. Құрылатын орталық компьютерлік инжиниринг және осы бағыт бойынша кадрлар оқыту қызметтеріне ішкі республикалық қажеттіліктерді қанағаттандыруға қабілетті болады.

Ғарыш саласы кәсіпорындарының қызметтерін сатып алуды қамтамасыз ету үшін электрондық коммерцияның қазіргі тәсілдерін пайдалану және ғарыш саласы қызметтерін электрондық сату орталығын құру мәселесі пысықталуда.

4) Компания жобаларын тиімді іске асыру үшін ғарыш қызметі саласындағы халықаралық, өңірлік (еуропалық) және Ресей Федерациясы мен Украинаның ұлттық стандарттарының негізінде мемлекеттік стандарттар жобаларын әзірлеу және үндестіру жоспарланып отыр.

Компанияның Ғарыштық ақпараттық жүйелер жөніндегі консультативтік комитеттің (бұдан әрі - ССSDS) құрамына кіруі ССSDS стандарттарын Қазақстан Республикасының ғарыш қызметінде пайдалануга мүмкіндік береді.

"Ғарыш қызметі" ТК 66 техникалық комитетінің шеңберінде ғарыш қызметі саласындағы халықаралық стандарттауға қатысу үшін "Авиация және ғарыш аппараттары" ИСО/ТК 20 халықаралық техникалық комитетімен ынтымақтастық жалғасады.

Компанияның корпоративтік басқару жүйесін жетілдіру

Компанияның басқару жүйесін жетілдіру өзектігі өңірлік және әлемдік нарыққа Компания қызметтерін жылжыту үшін құрылатын ДЗО тиімді басқару және дамыту қажеттілігіне байланысты.

Үйлестірілген менеджмент жүйесін (сапа менеджменті жүйесін, экологиялық менеджмент жүйесін, денсаулық сақтау және еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету жүйесін, әлеуметтік жауапгершілік жүйесінің элементтерін), тәуекелдерді басқару, нәтижелілігін және тиімділігін басқару жүйесін енгізу, персоналды басқару жүйесін жетілдіру, Компания активтерін оңтайландыру (профильдік емес және проблемалық активтерді сату, жалға беру немесе жаңа жобаларда қолдану арқылы) Компания қызметтеріне сұраныс болмау тәуекеліне байланысты коммерциялық тәуекелдердің алдын алу немесе жеңілдетуге ықпалын тигізеді, сондай-ақ, қаржылық және басқарма тәуекелдерін тиімдірек басқаруға мүмкіндік береді.

Корпоративтік басқару рейтингін алу әлемдік нарыққа Компания қызметтерін жылжыту үшін Компанияның оң имиджін және рейтингтерін алуға ықпалын тигізеді. Осыған байланысты, Компанияның корпоративтік басқару рейтингін алу 2018 жылы ҒА ҚұСК, ЖҚЗ ҒЖ, ҚР ЖСНЖЖИ өндірістік объектілерін пайдалануға беру қызметтерін ұсыну бойынша сәйкестелген тәжірибе алынғаннан кейін жоспарланып отыр.

Стратегиялық мақсаттар және түйінді көрсеткіштер

Стратегиялық мақсаттар, міндеттер және осы мақсаттарды іске асыру үшін түйінді көрсеткіштер 2-қосымшада, түйінді көрсеткіштер есептеулерінің негіздемесі - 3-қосымшада келтірілген.

Бұл ретте, қаржылық экономикалық көрсеткіштер бесжылдық мерзімге есептелетін болады және Компанияның 2011 - 2015 және 2016 - 2020 жылдарға арналған даму жоспарларында, соның ішінде ҮИИД МБ-ның "Ғарыш қызметі" бөлімінде көрсетілген жалпы қосылған құнның және экспорттің өсуін қамтамасыз ететін көрсеткіштер де келтірілген.

3.2. Стратегияны іске асырудан күтілетін нәтижелер

Ескерту. 3.2-кіші бөлімге өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2012.05.17 № 631 Қаулысымен.

Келесі бағыттарды іске асыру нәтижесінде 2020 жылға қарай мынадай межелі нәтижелерге қол жеткіземіз:

1. Мақсатты ғарыш жүйелерін, технологияларын құру және оларды пайдалану:

1) Мыналар құрылады және пайдалануға қосылады:

а. жоғарыдәлдікті спутниктік навигация жүйесінің жерүсті инфрақұрылымы, аппаратураның спутниктік навигациялыққа сәйкестігін бағалау зертханасы, навигациялық жабдықтың тәжірибелік өндірісі;

б. экономика салалары, ұлттық қауіпсіздік пен қорғаныс мүдделерінде ЖҚЗ деректерін алуды қамтамасыз ететін ҚР ЖҚЗ ҒЖ.

2) Технологиялар трансферті жүзеге асырылады және ҚР ЖСНЖЖИ және ЖҚЗ ҒЖ пайдалану, сондай-ақ ғарыш аппараттарын жобалау саласында мамандар штаты даярланады.

3) ЖҚЗ ҒЖ қоршаған ортаның жағдайын, табиғи ресурстарды және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін қоршаған орта және табиғи ресурстардың бірыңғай мониторинг жүйесіне ықпалдастырылады.

4) Экономиканың жоғары технологиялық салаларын дамыту үшін ақпараттық негіз құрылады.

2. "Байқоңыр" кешенін және ғарыш аппараттары өндірісінің құралдарын дамыту:

1) Астана қаласында құрылады және пайдалануға енгізіледі:

а. ҒА өндірісі үшін барлық жобалау-конструкторлық жұмыстар жүргізуді қамтамасыз ететін конструкторлық бюро;

б. ҒА құрастыру және сынау жұмыстарының тұйық циклын қамтамасыз ететін құрастыру-сынау кешені;

в. ғарыш аппараттарының жеке құрамдауыштарын жасауға арналған өндірістік учаскелер.

2) ҒА ҚҰСК айрықшалауы және сынау жабдығының мүмкіндіктері

бойынша өнімі сынаудан өте алатын, электрондық жабдық пен аспаптар,

антенналық құрылғылар, тетіктер мен машиналар отандық және шетелдік

өндірушілері үшін "ғарыштық емес" бейінде қызметтер көрсету үшін

жағдайлар жасалады.

1) Қазақстан дүниежүзілік іске қосу қызметтері нарығының толық құқылы ойыншысы болады және Қазақстан Республикасының ҒА ҚҰСК-да құрылатын өз ҒА кепілді ұшыруларын қамтамасыз етеді.

2) Іске қосу аясында қазіргі заманғы ғарыш технологиялар трансферті жүзеге асырылады, "Байқоңыр" ғарыш айлағының техникалық және старт кешендерінде ҒА және ЗТ ғарыштық бас бөліктерін старт алдында дайындау бойынша қазақстандық мамандар оқытылады.

3) "Днепр" ЗТ коммерциялық ұшыруларына қатысудан табыс алынады.

3. Ғарыш қызметін институционалдық қамтамасыз ету:

ҰҒО қамтамасыз етуші инфрақұрылымын құру жөнінде белгіленген мақсаттарға жету нәтижесінде:

1) Озық ғарыш технологиялар трансферті жүзеге асырылады, ҒА ҚҰСК, ҒТ АКТБ, ҒА жерүсті мақсатты кешені мен ұшуларды басқару орталығы құрамында өндірістік кешен құрылады.

2) Жерүсті мақсатты кешенінің, көрме кешенінің және әкімшілік ғимаратының офистік үй-жайларының негізінде ғарыш қызметтерін көрсету үшін жағдайлар қамтамасыз етіледі.

3) Ғарыш саласының қамтамасыз етуші инфрақұрылымы мынадай құрамда құрылады:

а. әкімшілік ғимараты (өндірістік үдеріспен ықпалдасқан ғарыш саласы кәсіпорындары мен ұйымдары үшін офистік үй-жайлар ғарыш саласы кадрларын даярлау және қайта даярлау орталығы);

б. қазақстандық және шетелдік мамандарға арналған қонақ үй мен тұрғын үй кешендері.

4) Қазақстан Республикасында ұлттық және халықаралық ғарыш жобалары мен өнім және Қазақстан мүддесінде ҰҒО қызметтері іске асырылды.

4. Бірлескен басқару жүйесін жетілдіру:

Компанияларға және құрылған ЕТҰ-ларға ықпалдасқан менеджмент жүйесін (сапа менеджменті жүйесі, экологиялық менеджмент жүйесі, денсаулық сақтау және еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету, әлеуметтік жауапкершілік жүйесі), тәуекелдерді басқару, нәтижелілік пен тиімділікті басқару жүйесін енгізу, қызметкерлер құрамын басқару, Компания активтерін оңтайландыру жүйесін жетілдіру арқылы нәтижеге бағытталған бірлескен мәдениет енгізіледі. Standard & Poors әдістемесінің талаптарына сай орта деңгейге сәйкес келетін "5" - корпоративтік басқару рейтингі алынады.

Балама стратегияларды таңдау

Стратегияны іске асыру тетігі ретінде Компания дамуы сценарийінің мүмкін болатын үш нұсқасы қаралды:

1) инерциялық даму жолы;

2) ғарыш қызметі саласында технологиялар трансферті және инновациялар мен білім арқылы инновациялық даму;

3) ғарыш индустриясы саласында дүниежүзіне белгілі брендтермен стратегиялық альянстар құру арқылы даму.

Бірінші жол дүниежүзілік ғарыш қызметтері нарығының негізгі ойыншыларымен тығыз технологиялық интеграциясыз шетелдік брендтерді қымбат әрі күрделі технологияларын өз бетімен игере отырып, Компанияның тек негізгі жобаларын іске асыруға ресурстар мен күшті жұмылдыру арқылы Компания қойған мақсаттарға жетуді көздейді.

Дамыған елдер мен Қазақстан арасындағы осы саладағы ғылыми-технологиялық алшақтықты ескере отырып, бұл даму сценарийі жарамсыз болып табылады.

Екінші жол ғарыш қызметі саласындағы ең жаңа технологиялар трансфертінің агрессивті саясатын жүргізуді және экономика салаларының міндеттерін шешу үшін оларды игеруді көздейді. Алайда, мұндай сценарий сыртқы нарыққа шығу қиындықтарымен байланысты, яғни Компанияның рейтингтері және ғарыш жүйелерін құру практикалық тәжірибесі жоқ.

Үшінші жол ірі жобаларды бірлесіп іске асыру үшін дүниежүзіне белгілі брендтермен альянс құру арқылы дамуды көздейді.

Компанияның ЖҚЗ ҒЖ және ҚұСК құру бойынша ірі инвестициялық жобаларды іске асыру жөніндегі стратегиялық әріптесі - дүниежүзілік ғарыш қызметтерінің нарығында әлемдік көшбасшылардың бірі EADS Astrium (Франция) таңдап алынды. Сондай-ақ ЖҚЗ деректерін іске асыру жөніндегі стратегиялық әріптес ретінде Spot Image француз компаниясы және Қазақстанның бірқатар ғарыш ұйымдары қаралады.

Ынтымақтастықтың осындай нысаны мыналарға ықпал етеді:

1) Компанияның негізгі жобаларын табысты іске асыруға, тиісті альянс қатысушыларының арасында бөлу арқылы Компанияның тәуекелдерін төмендетуге;

2) Компанияның халықаралық тәжірибені, ғарыш қызметі саласындағы қазіргі заманғы технологиялар мен білімді алып пайдалануына;

3) Компанияның дүниежүзілік нарыққа белгілі брендтермен ықтымақтастықта жылдам кіруіне.

Сонымен, бірлескен кәсіпорындар мен стратегиялық альянстар құру Компания дамуының ең қолайлы жолы болып табылады.

Компанияның базалық бизнес-стратегиясы шетелдік компаниялармен, отандық кәсіпорындармен және ұйымдармен, соның ішінде EADS Astrium, Spot Infoterra Groupe, НЦКИТ, "Астанатопография" РМКК, "Казгеокосмос" АҚ және басқа компаниялармен бірлескен кәсіпорындар мен стратегиялық альянстар құру болады.

Компанияның негізгі жобаларын іске асыру әлемге әйгілі бренд - EADS Astrium компаниясымен бірлесіп жүзеге асырылады.

Компанияның қаржы стратегиясы жобаларды мемлекеттік бюджет есебінен қаржыландыруды және әріптестердің жеке инвестицияларын тарту, сондай-ақ халықаралық және қазақстандық қаржы ұйымдарының несиелерін көздейді. Бұл ретте Компания жобаларын республикалық бюджеттен қаржыландыру көлемі, олардың экономикалық мақсатқа сәйкестілігі бағаланғаннан кейін, белгіленген тәртіппен қаралатын болады.

Компанияның жобаларын іске асыру Қазақстан Республикасы экономикасының инвестициялық тартымдылығын арттырады, мемлекетке жаңа халықаралық нарықтарға шығуға мүмкіндік береді, халықаралық ынтымақтастықты кеңейтеді, ҒА жобалау, құрастыру және сынау, ЖҚЗ деректерін өңдеу, спутниктік навигация саласында мамандар даярлауға және осы салада ғылыми-техникалық әлеуетті ұлғайтуға мүмкіндік береді.

Қорытынды

Компанияның даму стратегиясын іске асыру үшін Компания дамуының бес жылғы жоспарлары әзірленеді, онда бес жылдық кезеңге Компанияның негізгі мақсаттары мен міндеттері айқындалады, соның ішінде мақсаттар, міндеттер, нәтижелер көрсеткіштері және инвестицияларды, кірісті, шығысты, займдарды, дивиденттерді және басқа мәліметтерді қоса, қаржы-шаруашылық қызметінің негізгі, мерзімі ұзартылған көрсеткіштері белгіленеді.

1-қосымша

Сыртқы микроортаны талдау
1. ҒА өдірісі сегментін қысқаша талдау

Еuroconsult зерттеу компаниясының болжамдарына сәйкес өткен онжылдықпен салыстырғанда 2009 - 2018 жылдары ҒА өндірісі сегменттерінің және ұшыру қызметтері дамуының негізгі үрдісі:

1) коммерциялық сегменттің 15 %-ға, 2018 жылы 234 жұмыс істейтін спутниктерге дейін өседі;

2) түрлі мақсаттағы ҒА өндірісінің - алдыңғы 10 жылға қарағанда 47 %-ға айтарлықтай өседі;

3) 2018 жылы коммерциялық сегментте ауыр, көп функционалды ҒА үлесі 28 %-ға ұлғаяды.

Қазақстан Республикасында түрлі мақсаттағы ғарыш жүйелерін құру жоспарланады. ҒА отандық нарығы көлемінің шектеулігін, сондай-ақ бәсекелестіктің жоғары деңгейін ескере отырып, елдің ішкі сұранысына ғана бағдарлана отырып, халықаралық нарықта бәсекеге қабілетті компания болу қиын деп қорытынды жасауға болады. Әлемдік тәжірибе көрсетіп отырғандай, осындай жобаны мемлекеттік қолдаусыз және әлемдік ғарыш нарығында тұрақты позициялары бар компаниямен бірлестірусіз іске асыру мүмкін емес.

Компанияның нарықтың осы сегментіндегі әріптесі ЕАDS Аstrium (Франция) болып табылады, онымен бірге бірлескен кәсіпорын (БК) құрылды, оның құрамына Құрастыру-сынау кешені, Арнайы конструкторлық-технологиялық бюро және ғарыш техникасының жиынтықтауыштарын өндіру жөніндегі кәсіпорындар кіреді.

Сыртқы нарықтың осы сегментінде Компанияның негізгі бәсекелестері Тhales Аlenіа Sрасе (Франция), Surrey Satellita Тесhnology Limited (Ұлыбритания), Sрасе Systems/Lоral (АҚШ), Dongfanghong Satellite Company (Қытай), JAXA/NASDA (Япония), Korea Aerospace Research Institute (О. Корея) болып табылады.

Осы сегменттің жаңа ойыншылары Үндістанның, Тайваннің, Иранның, ҚХДР тез дамып келе жатқан ғарыш кәсіпорындары болып табылады.

АҚШ, Франция, Ұлыбритания, Жапония, Германия, Израиль, Украина елдерінің мамандандырылған компаниялары ғарыш тұғырнамаларының, жиынтықтауыштарының, пайдалы жүктеменің, сондай-ақ, сынау жабдығының жеткізушілері болып табылады. Бұл ретте, негізінен барлық құрауыштардың біріздендірілген интерфейсі бар, бұл жиынтықтауыштарды әртүрлі өндірушілерден сатып алу мүмкіндігін береді.

Тұтынушылар. БК негізгі қызметі 6 тоннаға дейінгі ҒА жобалау, құрастыру және сынау қызметтерін ұсынуға негізделген. Бастапқы сатыда БК өнімінің негізгі тұтынушылары болып отандық ғарыштық байланыс, Жерді қашықтықтан зондтау, ғылыми мақсаттағы жүйелерінің тапсырыс берушілері болады.

Кейіннен БК халықаралық кооперациялар шеңберінде бірлескен бағдарламалар мен жобаларды іске асыруға қатыса алады. ҚұСК базасында шетелдік фирмалардың ҒА құрастыру және біліктілік сынауларын жүргізу, "ғарыштық емес" мақсаттағы түрлі электронды қондырғыларды, машиналарды және жабдықты сынау жөніндегі қызметтерді ұсынуы мүмкін.

2. Ұшыру қызметтері сегментін қысқаша талдау

Негізгі үрдістер:

1) өткен онжылдықпен салыстырғанда алдыңғы 10 жылда ұшыру

санының айтарлықтай 47 %-ға өсуі;

2) кассеталық (кластерлік) ұшыру санының ұлғаюы;

3) нарықтың осы сегментінде - Қытай және Үндістан сияқты жаңа ірі ойыншылардың пайда болуы, бұл іске қосу қызметтеріне бағалардың төмендеуіне ықпал етеді.

2009 жылы іске қосу саны 2000 жылдың деңгейіне жеткізілгені төрт жыл бойы байқалып келе жатқан іске қосу қызметтерінің әлемдік нарығында іске қосу қызметінің қарқынды даму нәтижесі болды, одан кейін іске қосу қызметтерінің ұзақ уақыт төмендеуі басталды.

Нарықтың осы сегментінде Ресей бес жыл қатар өзінің көшбасшылығын дәлелдеп келеді, одан кейін АҚШ, Франция (Еуропа ғарыш агенттігі), Қытай және басқа елдер келеді.

2009 жылдың қорытындылары бойынша елдер және ЗТ тұрғысынан табысты іске қосулар былай бейнеленген¹:

1. Ресей - 32 (41 %), АҚШ - 24 (31 %), Еуропа ғарыш агенттігі (бұдан әрі - ЕҒА) - 7 (9 %), Қытай — 6 (8 %), қалған елдер (Жапония, Үндістан және басқа) іске қосулардың 11 % жүзеге асырды.

2. Союз (РФ) - 11; Протон - 10; Delta-2 (АҚШ) - 8; Ariane-5ECA мен - GS (Франция, ЕҒА) - 7; түрлі модификациядағы қытайлық Chang Zheng - 6; тиісінше украиндық Зенит ЗТ, Циклон және Днепр - 4, 1, 1.

Нарықтың осы сегментінде негізгі бәсекелестер Ресей, АҚШ, ЕҒА, Қытай, Жапония кәсіпорындары болып табылады.

Осы сегменттің жаңа ойыншылары — ҚХДР, Оңтүстік Корея, Иран кәсіпорындары.

"Днепр" ЗТ және "Зенит" ЗТ пайдалана отырып іске қосу қызметтерінің тұтынушылары қазақстандық өндірістің ғарыш аппараттарының әзірлеушілері және иелері, сондай-ақ, шетелдік тапсырыс берушілер болады.

Нарықтың осы сегментін талдау "Байқоңыр" ғарыш айлағынан коммерциялық ұшыруларда қолданылатын украиндық ЗТ, әсіресе, "Зенит-3SLБ" ЗТ айтарлықтай перспективаларын көрсетеді. ЗТ энергетикалық мүмкіндіктері: массасы 14,0 тоннаға дейінгі ҒА төмен жер маңындағы орбитаға шығару, 3,6 тоннаға дейінгіні - геостационарлыққа ауысатын орбитаға шығару.

Бүгінгі таңда "Зенит-3SLБ" ЗТ "Протон-М" ЗТ және "Ariane-5" ЗТ-мен қатар әлемдегі ең сенімді ауыр сыныпты ЗТ бірі болып табылады.

1965 жылдан бастап "Протон" ЗТ 99 % табыстылығымен 327 ұшыруы бар, осымен ол әлемдегі ең сенімді ауыр сыныпты ЗТ мәртебесін растайды. Роскосмостың жоспарларына сәйкес, "Протон" ЗТ тобы 2015 - 2016 жылдары пайдалы жүктемені орбитаның барлық түрлеріне шығару мүмкіндігі бар, аса үдемелі Ангара-5 ауысады.

Қазіргі уақытта қатарынан 35 табысты ұшыруы бар "Ariane-5", көрсететін қызметтерінің жоғары сапасының есебінен алдыңғы 10-15 жыл ішінде ауыр ЗТ әлемдік нарығында ең сұранысқа ие болып қалады.

Нарықта қалыптасқан қатал бәсекелестік нарыққа перспективалы қытайлық ЗТ шығуымен күшеюде.

Нарықтағы мұндай жағдай "Зенит" тобы зымырандарының қызметтеріне сұраныстың төмендеуіне және оның салдарынан, "Байқоңыр" ғарыш айлағындағы "Жерүсті старт" жобасының жабылуына әкеліп соғады.

Жағдайдың осылай дамуына жол бермеу мақсатында осы жобаның қатысушылары (Ресей және Украина) тиісті жаңғырту жүргізу жолымен ЗТ бәсекелестік артықшылықтарын күшейту үшін белсенді шаралар қабылдап жатыр.

"Зенит" ЗТ КСРО-да қол жеткізілген алдыңғы қатарлы технологиялардың негізінде құрылған болатын және жанармайдың улы құрауыштарын пайдаланбайды.

Осыған байланысты Қазақстан үшін "Зенит" ЗТ коммерциялық пайдалануға қатысу үшін қолайлы жағдай қалыптасты. Ресей "Байқоңыр" ғарыш айлағынан кеткен жағдайда "Зенит" ЗТ бәсекелік басымдығын ЗТ және Байқоңырдың техникалық кешендерін жаңғырту есебінен күшейту "Байқоңыр" ғарыш айлағын сақтап қалудың және бұдан әрі жұмыс істеуінің шешуші факторы болып табылады.

Қазіргі уақытта "Зенит" ЗТ коммерциялық пайдалану жөніндегі жобалар қатысушыларының құрамына кіру арқылы "Зенит" ЗТ жаңғыртуға Қазақстанның қатысу мәселелері пысықталу үстінде.

______________________________

2009 жылғы әлемдік ғарыш қызметінің қорытындылары,http://www.warandpeace.ru/ru/analysis/view/42894/

3. ЖҚЗ сегментін қысқаша талдау

Негізгі үрдістер.

Forecast International (АҚШ) компаниясының "Қашықтықтан зондтау азаматтық және коммерциялық спутниктер нарығы" зерттеуіне сәйкес Жерді қашықтықтан зондтау азаматтық және коммерциялық спутниктер әлемдік нарығының көлемі 2010-2019 жылдардың ішінде 16 млрд. АҚШ долларына жетеді². Келесі 10 жылдың ішінде 110 ЖҚЗ ҒА әзірленетін болады. Euroconsult компаниясының бағалауына сәйкес ЖҚЗ деректерінің коммерциялық нарығы жыл сайын 16 %-га өсіп отырады, 2018 жылы шамамен 4 млрд. АҚШ долларына жетеді³.

Қазіргі уақытта әлемдік нарықтың ЖҚЗ ҒЖ қызметтерінің сегменті мынадай үрдістермен сипатталады⁴:

1) жекелеген елдердің үкіметтері және әскери ведомстволары спутниктік түсірілімдер деректерінің аса маңызды тұтынушылары болып қалады: 2009 және 2018 жылдар аралығында өткен онжылдық ішіндегі 15 ЖҚЗ ҒА салыстырғанда 65 үкіметтік ЖҚЗ ҒА ұшыру ұйғарылады;

2) жаңа буынның өте жоғары шешімді ЖҚЗ ҒЖ пайда болуы;

3) барлық ауа райы түсірілімдері үшін радарлық ҒА қарқынды игеру;

4) 256 және одан да көп арналар санымен көпспектрлік түсірілімдердің үстінен қолдану салаларының пайда болуы және кеңейтуі (видеоспектрметрлік, гиперспектрлік);

5) деректерді қабылдау, өңдеу және ұсыну технологияларын жетілдіру, деректерді беру жылдамдықтарын ұлғайту, "виртуалды станциялар" арқылы тұтынушыға деректерді жеткізу уақытын қысқарту;

6) Интернеттің желілік технологияларын және мүмкіндіктерін кеңінен қолдану;

7) спутниктерді құру және пайдалану мақсатында меншікті сектормен мемлекеттің өсіп келе жатқан серіктестігі. Үнді Cartosat, канадалық RADARSAT, франко-итальяндық COSMO-SkyMed/Pleiades осындай серіктестіктің нәтижелері болып табылады.

ЖҚЗ деректерін ұсынудың әлемдік нарығында негізгі жеткізушілер және бәсекелестер GeoEye (АҚШ), Digital Globe (АҚШ), Spot Infoterra Groupe (Франция/Германия) халықаралық компаниялар болып табылады, олар әлемдік нарықтың 63 %-ын алып отыр³.

Бұл ретте, QuickBird, Ikonos, WorldView-1 американдық спутниктерінің және Францияның, Үндістанның, Израильдің және Канаданың ЖҚЗ ҒА жоғары және өте жоғары кеңістікті шешімді деректері ЖҚЗ деректерінің тез өсетін нарығында аса үлкен сұранысқа ие болды.

ЖҚЗ ҒЖ деректерін ұсыну қызметтерінің тұтынушылары бірінші кезекте Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары мен ведомстволары, ірі ұлттық холдингтер және компаниялар, ғылыми-зерттеулік және коммерциялық ұйымдар болады. ЖҚЗ деректерін тұтынушылар ретінде сондай-ақ, шекаралас елдердің ұйымдары мен ведомстволары, трансұлттық компаниялар, халықаралық ұйымдар қарастырылады.

Жаңа ойыншылар. 2009 жылы нарықтың дамуының маңызды үрдісін Google Earth/Maps, Microsoft Virtual Earth/Bing, Yahoo Maps және басқа белгілі картографиялық веб-порталдар құру және жаңарту үшін геодеректердің үлкен көлемдерін сатып алу арқылы ЖҚЗ ғарыш индустриясын қаржыландыруға Google және Microsoft интернет-гиганттарының қатысуын атап өткен жөн.

Қазақстандағы негізгі тұтынушылар "Ұлттық ғарыш зерттеулер және технологиялар орталығы" АҚ, "КазГеоКосмос" АҚ, "DigitalORB" ЖШС, "Терра" қашықтықтан зондтау және ГИГ орталығы", "Надир" ЖШС және "Астанаполиграфия" РМҚМ болып табылады. Маркетингтік зерттеулер ЖҚЗ қазақстандық нарығында айтарлықтай бәсекелестіктің жоқ екенін көрсетті.

Осы компаниялардың әрбірі нарықтың жеке сегментінде жұмыс істейді және онда белсенді қызмет атқарады.

__________________________________

²"ЖҚЗ әлемдік нарығына шолу" мақала, http://www.gisa.ru/62385

³"Commercial data sales top$l billion in 2009 for Earth observation sector" 12.11.2009, http://www.euroconsult-ec.com/news/euroconsult-in-the-news-34-14/154. html

⁴ 1) М.А. Болсуновский, Совзонд мақаласы "Создание Центра космического мониторинга.http://www.sovzond.ru/dzz/publications/543/4816.html

2) ҒА РҒЗИ талдамалық шолу http://rniikp.ru/ru/news/index/ 20100113_5.html және басқа материалдар.

4. ЖСНЖ сегментін қысқаша талдау
4.1. Жоғарыдәлдікті спутниктік навигация жүйесінің сегментін талдау

Жоғарыдәлдікті спутниктік навигация жүйесінің дамуын талдау көрсетуі бойынша осы үдерістегі негізгі үрдіс EUPOS (European Position Determination System - Еуропалық позициялау жүйесі) қағидаттарына сәйкес іске асырылған жоғарыдәлдікті спутниктік навигация жүйелерін кеңінен тарату болып табылады, бұл Орталық және Шығыс Еуропаның 17 елінде жоғарыдәлдікті спутниктік навигация жүйелерінің болуымен расталады. Бүгінгі таңда EUPOS референцтік станцияларының саны 372-ге жетті, жалпы, 2012 жылға қарай 18 еуропалық елде шамамен 900 EUPOS референцтік станцияларына қол жеткізу жоспарланып отыр.

EUPOS - Орталық және Шығыс Еуропа елдері ынтымақтастығының халықаралық ұйымы, оның міндеттері техникалық талаптарды қалыптастыруды үйлестіру, бағдарламалық-техникалық құралдардың, байланыс құралдарының, деректердің ауыспалы форматтарының стандарттауын жүзеге асыру, жобаларды жобалау және пайдалану кезеңінде қатысушы елдерге мамандардың консультациялық көмегін көрсету және кәсіби даярлау болып табылады.

Қазақстан Республикасы "Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" АҚ-ның атынан осы ұйымның мүшесі болып табылады және ҚР ЖСНЖ жобасын іске асыру барысында осы жүйенің стандарттарына және талаптарына бағдарланады. Бүгінгі таңда EUPOS жүйесі нақты уақыт режимінде түзетуші ақпаратты (бұдан әрі - ТА) өз тұтынушыларына ұсынуда үлкен тәжірибесі бар және координаттарды белгілеу дәлдігінің "сантиметрлік" деңгейін (RTK режимі), дәлдігінің "метрлік" деңгейін(DGPS режимі) және дәлдігінің "миллиметрлік" деңгейін (РР режимі) қамтамасыз етеді.

Навигациялық қызметтер көрсету операторлық қызметінің бөлігінде Axio-Net GmbH (олардың желісінде 300 астам рефернцтік станциялар бар) сияқты шетелдік компаниялардың тәжірибесіне сүйенуге болады, ол деректерді өңдеуден кейін 1 метрден 2 см-ге дейін дәлдікпен және 1 см-ден жоғары дәлдікпен нақты уақыт режиміндегі түзетуші ақпарат беру жолымен қызметтер ұсынады, клиенттерге жабдықтар ұсыну тәжірибесі бар және әлемнің жетекші компанияларымен ынтымақтасады әрі үлкен клиенттік базасы бар).

Перспективада 2013 - 2020 жылдары елдің барлық аумағында метрлік дәлдікті түзетуші ақпаратты ұсыну үшін пайдаланылатын және оларды жабу аймағында орналасқан барлық тұтынушыларға дифференциалдық түзетушілер беру үшін геостационарлық спутниктерді пайдаланатын WAAS, EGNOS, MSAS⁵ жүйелерінің аналогтары бойынша кеңаймақты жүйені өрістетуге болады.

ҚР ЖСНЖ ЖИ элементтерін өрістету үшін қажет жиынтықтауыштар мен элементтік база жеткізушілері ретінде АҚШ, Германия, Қытай, Жапония, Ресейдің мамандандырылған компаниялары және Торсоn, NovAtel, Trimble, Leica Geosystems сияқты және басқалар геодезиялық сыныпты навигациялық жабдықтың жетекші өндірушілері бола алады.

Бүгінгі таңда әлемде тұтынушы навигациялық құрылғылардың негізгі өндірушілері: Garmin International Inc, TomTom International, MioTechnology Corporation, Magellan и Navman болып табылады. Басқа ойыншылар Rockwell Collins Inc., Trimble, Leica Geosystems BV, Hemisphere GPS Inc, Fine Digital USA, и SiRF Technology Inc.

Қазақстан Республикасының ішкі нарығындағы бәсекелестері дифференциалдық түзетулерді алуға мүмкіндік беретін азғана компаниялар болып табылады. Оның ішінде Қазақстан Республикасындағы Leica Geosystems AG швейцариялық фирмасының ресми өкілі, ERDAS inc. (АҚШ) және NovAtel (Канада) - "ЕАТС" ЖШС "Астанатопография" РМҚК, "Ұлттық ғарыш зерттеулер және технологиялар орталығы" АҚ және "Сейсмологиялық тәжірибелі-әдістемелік экспедиция" МБ 5 дифференциалдық станция орнатты. Сондай-ақ "ГосНПЦзем" РМК, "Запгеодезия" РМКҚ, "Орал қаласының Сәулет және қала салу бөлімі" ММ, "Жылжылмайтын мүлікті түгендеу" МКҚ-да, Ресей ғылым академиясының ғылыми станциясында және Қазақстан Республикасының аумағындағы басқа да ұйымдарда 1-2 станциядан.

Қазақстан Республикасында барлығы 30 базалық дифференциалдық түзетулер станциялары бар.

Қазақстан Республикасында ҒА дифферециалдық түзетулерінің тұтынушылары геодезия және картография саласында мамандандырылған ұйымдар; жобалау-құрылыс ұйымдары, ауылшаруашылық кәсіпорындары, түрлі көлік ұйымдары; мемлекеттік қызметтер, коммерциялық ұйымдар, жеке тұлғалар және басқалар болады.

_________________________________

⁵ EGNOS (European Geostationary Navigation Overlay Service) - Еуропалық геостанцианарлық навигациялық жабу қызметі. EGNOS - Еуропа аумағында GPS жүйесінің жұмысын жақсартуға арналған және еуропалық WAAS жүйесінің аналогы болып табылады. EGNOS әрекет ету аймақтары барлық Еуропаны және Ресейдің шағын еуропалық бөлігін қамтиды. WAAS сияқты, жүйе жерүсті кешенінен тұрады, ол GPS спутниктерінен және геостанционарлық спутниктерден ақпаратты жинайды, бұл ақпарат EGNOS дифференциялдық түзетулерін сүймелдейтін GPS қабылдағыштары арқылы таратылады.

WAAS (Wide Area Augmentation System) - GPS жүйелерінің навигациялық орналастыру дәлдігінің артуына қызмет етеді. Жүйенің әрекет ету принципі жерүсті базалық станцияларынан GPRS, УКВ және т.б. арналар арқылы берілетін түзететін түзетулер пайдаланылатын қарапайым DGPS режимінен өзгеше. WAAS жағдайында, геостанционарлық спутниктерден түзетулермен дабылдар ретрансляцияланады және оларды GPS арналарының бірінің көмегімен навигатор өңдейді. Бұл WAAS дабылы GPS жүйесі С/А L1 дабылы сияқты жиілікте берілгендіктен және қолдау құрылымы да ұқсас болғандықтан мүмкін. Әлемде бірнеше ұқсас WAAS жүйелері бар: Еуропада - EGNOS, Жапонияда - MSAS. Мұндай жүйелердің жалпы қабылданған атаулары - SBAS (Space Based Augmentation System), сөзбе-сөз аударғанда "ғарыштық көмекші жүйелері". Әдебиеттерде сондай-ақ WADGPS (Wide Area Differential GPS) атауын кездестіруге болады - ғаламдық дифференциалдық GPS.

4.2. Навигациялық жабдық өндірісі сегментін талдау

Экономикалық және ғылыми міндеттерді шешу үшін спутниктік навигациялық жүйелердің функционалдық толықтыруларын құру және бұдан әрі жетілдіру жөніндегі жұмыстар көптеген елдерде, оның ішінде АҚШ, Германия, Швеция, Швейцария, Франция, Канада, Финляндия, Нидерланды және басқаларда жүріп жатыр.

RNCOS зерттеу компаниясының "2013 жылға дейінгі GPS әлемдік нарығының болжамы" деректеріне сәйкес:

1) навигациялық құрылғыларды сату көлемінің бұдан әрі өсуі -

2013 жылға қарай 75 млрд. АҚШ доллары.

2) GPS пайдалана отырып орналасқан жерді белгілеуге негізделген LBS қызметтер нарығы көлемінің өсуі. LBS-қызметтерінің маңызды нарығын құрудың басты элементтері GPS-модулімен жабдықталған құрылғылардың сатылымын ұлғайтуды қадағалау үрдістері және 3G байланысын жер-жерде құру және коммерциялық пайдалануға енгізу болады.

Ұтқыр навигациялық технологиялардың жылдам өсуі - 2013 жылға қарай GPS навигациясының сүйемелдеуімен құрылғыларды сатудың жалпы көлемінде ұтқыр телефондардың үлесі 70 %-ды құрайды. 2007 жылы нарықтың 90 %-ы PND) - құрылғыларына тиесілі болды.

Сыртқы нарықтағы негізгі бәсекелестер үш бренд - TomTom, Garmin, MiTAC болып табылады, олардың үлесіне осы сектордегі барлық сатылымдардың шамамен 82 %-ына келеді.

Әлемдік нарықта мамандандырылған навигация жабдығының тасымалдаушылары Торсоn (Жапония), Leica Geosystems (Швейцария), Trimble (АҚШ), NovAtel (Канада) және басқалар болып табылады.

Тұтынушылар — қозғалысты басқару және дербес навигация, құрылыс және ауылшаруашылық жұмыстарын геодезиялық қамтамасыз ету, түрлі коммуникациялардың трассаларын белгілеу және төсеу, жасанды құрылыстардың түрін өзгерту мониторингі, жерге орналастыру және жобалау-құрылыс жұмыстарын өткізу саласындағы ұжымдық және жеке ақпарат тұтынушылары.

2-қосымша

Компанияның стратегиялық бағыттары, мақсаттары мен көрсеткіштері

Ескерту. 2-қосымшаға өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2012.05.17 № 631 Қаулысымен.

Бағыттың/мақсаттың/ міндеттің/түйінді көрсеткіштің атауы		2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
Стратегиялық бағыт
1. Мақсатты ғарыш жүйелерін, технологияларын құру және оларды қолдану
1.1-мақсат. Қазақстан Республикасының аумағында ғаламдық навигациялық спутниктік жүйелердің ақпаратын тұтынушыларға сапалы координаттық-уақыттық және навигациялық қызметтерін кепілді алу шарттарын қалыптастыру.
Түйінді көрсеткіш:	Жоғары дәлдікті спутниктік навигациялық қызметтерді ұсынуда елдің қажеттілігін қанағаттандыру дәрежесі (Қазақстан Республикасының аумағын қамту %)		11,5	11,5	70	70	80	90
Міндеттер:	Көрсеткіштер
1.1.1. ҚРЖСНЖ ЖИ орталығының ғимаратын салу	Мемлекеттік қабылдау комиссиясының актілері, (бірлік)		1
1.1.2. Дифференциалды түзету және мониторинг орталығын құру	Дифференциалды түзету және мониторинг орталықтарын саны, (бірлік)			1
1.1.3. Дифференциалды станциялар желісін, дифференциалды түзету және мониторинг орталығын құру	Дифференциалдық станциялар санын көбейту, (бірлік)			50
1.1.4. Спутниктік навигация аппаратурасының сәйкестігін бағалау жөніндегі зертхана құру (бұрын-сертификаттау ғылыми-техникалық зертханасы)	Спутниктік навигация аппаратурасының сәйкестігін бағалау жөніндегі зертхана саны, (бірлік)			1
1.1.5. Теңіз жергілікті дифференциалдық станциясын құру	Теңіз жергілікті дифференциалдық станциялар саны, (бірлік)			1
1.1.6. Навигациялық жабдықтың тәжірибелі өндірісін құру	Навигациялық жабдықтың тәжірибелі өндірісі, (бірлік)			1
1.1.7. Қазақстан Республикасындағы барлық дифференциалдық станцияларды интеграциялау	ҚР ЖСНЖ ЖИ интеграцияланған барлық дифференциалдық станциялар саны, (бірлік)			20
1.1.8. Дифференциалдық станциялар желісін кеңейту	Дифференциалдық станциялар санын көбейту, (бірлік)						10	10	10	10	10
1.1.9. Тұтынушыларға сапалы координаттық-уақыттық және навигациялық қызметтерді ұсыну (ККМ, ТЖМ, Қоршағанортамині, Қорғанысмині, коммерциялық ұйымдар)	Орындау % (қызмет түрлерінің жалпы санынан)				50	100	100	100	100	100	100
1.1.10. Халықаралық навигациялық кеңістікке интеграциялау	Интеграция өңірі (өңірлер мен елдер)		Ресей, еуропалық елдер (ЕUPOS жүйесі)		Азия- тынық мұхит өңірінің елдері
1.2-мақсат. Экономика, қорғаныс және ұлттық қауіпсіздік салаларының мүддесінде Жерді қашықтықтан зондтау ғарыш жүйесі (ЖҚЗҒЖ) деректерін және жедел мониторинг ақпаратын Қазақстан Республикасының тәуелсіз алуы үшін шарттар қалыптастыруға қатысу
Түйінді көрсеткіш:	Тұтынушыларға ұсынылатын ғарыш деректерінің жалпы көлемінде қазақстандық ЖҚЗ ҒА деректер үлесі (ҚР ЖҚЗ деректердің жалпы көлемінен %)				50*	50*	50*	60*	60*	60*	60*
Міндеттер:	Көрсеткіштер
Қазақстан Республикасының ЖҚЗ ғарыш жүйесін құру	Орта шешімді оптикалық ҒА құру және ұшыру, (бірлік)			1
	Жоғары шешімді оптикалық ҒА құру және ұшыру, (бірлік)				1
	Спутникті басқару орталығын құру, (бірлік)			1
	Ғарыш деректерін қабылдау және өңдеу үшін жерүсті мақсатты кешенін құру, (бірлік)			1
	Жоғары шешімді радиолокациялық спутник құру және ұшыру, (ҒА саны)						1
	Орта шешімді оптикалық спутник құру және ұшыру, (ҒА саны)									1
	Жоғары шешімді оптикалық спутник құру жөніндегі 2018-2021 жылдардағы жұмыстар, (орындау %)								40	70	90
	Жоғары шешімді радиолокациялық спутник құру жөніндегі 2020 жылдан басталатын жұмыстар, (орындау %)										40
	Даярланған кадрлар, (адам саны)			жүйені пайдалану бойынша 21 маманға дейін	24 инженер конструкторға дейін
ЖҚЗ түсірілімдерін тарату	Орта шешімді ҒА өнімділігі (2013 жылдан бастап тәулігіне), (шар. км)			1000 мың	1000 мың	1000 мың	1000 мың	1000 мың	1000 мың	1000 мың	1000 мың
	Жоғары шешімді ҒА өнімділігі (2014 жылдан бастап тәулігіне), (шар. км)					220 мың	220 мың	220 мың	220 мың	220 мың	220 мың
	ЖҚЗ түсірілімдерін тарату жөніндегі бірлескен кәсіпорындар (заңды тұлғалар) құру				1
Стратегиялық бағыт
2. "Байқоңыр" кешенін және ғарыш аппараттары өндірісінің құралдарын дамыту
2.1-мақсат. Түрлі мақсаттағы ғарыш аппараттарын (ҒА) жобалау және шығару жөніндегі әлемдік нарықта бәсекеге қабілетті кәсіпорын
Түйінді көрсеткіш:	Ғарыш аппараттарын құрастыру-сынау кешенін құру (объектілердің саны)			1
Міндеттер:	Көрсеткіштер
ҒА құрастыру-сынау кешенін пайдалануға берк	ҒА ҚұСК жүмыс орындарының саны(адам)			130
Түйінді көрсеткіш:	ҒА жобалау және өндіру жөніндегі қызметтерді көрсету (ҒА саны)					1	1	1		1	1
Міндеттер:	Көрсеткіштер
Түрлі мақсаттағы ҒА жобалау және өндіру	Жобалауға, өндіруге Компания қатысқан ҒА, (бірлік)					1	1	1		1	1
2.2-мақсат. Қазақстан кәсіпорындарының "Днепр" ЗТ ҒЗК-ны коммерциялық пайдалануға қатысуы арқылы "Байқоңыр" ғарыш айлағына Қазақстан Республикасының біртіндеп кіруі үшін нақты жағдай жасау.
Қызметінің түйінді көрсеткіші:	"Байқоңыр" ғарыш айлағынан ұшыру қызметтерін ұсынуға қатысу (ЗТ ұшу саны)		2	2	2	2	3	2
Міндеттер:	Көрсеткіштер:
"ҚҒС" ҰК" АҚ "Космотрас" ХҒК ЖАҚ қатысушылар құрамына кіруі	Жарғылық капиталдағы үлесі, (%)	10	10	33 (республикалық бюджеттен қаржыландыру мүмкіндігін қарау)
"ҚҒС" ҰК" АҚ "Зенит" ЗТ ұшыруларының операторы-басқарушы компанияның құрамына кіруі	Жарғылық капиталдағы үлесі, (%)	33
"Зенит" ЗТ жаңғырту	"Зенит- ЗSLБ" ЗТ жүк көтеруінің өсуіне арналған жұмыстар, (жұмыс түрлері)		Инвестициялар, "Зенит-ЗSLБ" энергетикалық сипаттамаларын жоғарылату жұмыстарын бастау	ҒА стандартты геоауыспалы орбитаға шығару жөніндегі "Зенит-ЗSLБ" ЗТ жүк көтеруінің өсуі	ЗТ жаңартылған қозғалтқыш "Энергия" ЗҒК құру арқылы жүк көтеруінің өсуі
Стратегиялық бағыт
3. Ғарыш қызметін институционалды қамтамасыз ету
3-мақсат. Сыртқы нарықта бәсекеге қабілетті Қазақстанның мүддесінде ғарыш қызметтерінің кең спектрін ұсыну мақсатында алдыңғы қатарлы ғарыш технологияларын енгізу үшін жағдайлар жасау
Түйінді көрсеткіш:	Ғарыш саласының ғылыми-технологиялық, оқу базасы объектілерінің саны, (бірлік)					3
	Эксперименттер өткізу үшін ұшырылған ҒА саны, (бірлік)					1
	Сала мамандары үшін тартымды әлеуметтік жағдайларды қамтамасыз ету (бірлік)					300
Міндеттер:	Көрсеткіштер
Астана қ. Ұлттық ғарыш орталығының объектілерін салу ЖСҚ әзірлеу және бекіту	Жұмыстар орындау %, (%)			100
Астана қ. Ұлттық ғарыш орталығы объектілерін салу	Құрылыс монтаждық жұмыстарды (жұмысты орындау %)			23	76	100
Объектілерді пайдалануды қамтамасыз ету	Объектілер саны, (бірлік)					8
Ғарыш саласының ғылыми-технологиялық, конструкторлық, оқу және өндіріс базасын дамыту	Жұмыс түрлері					ҒА ҚұСК тапсырыстарын орындау	Өзінің ғылыми және эксперименталды базасы құру	Ұлттық ғарыш технологиялар зертханасының халықаралық жобалар мен бағдарламаларға қатысуы	ғылыми-білім және өндірістік үдерістердің интеграциялануы
Ғылыми-технологиялық мақсаттағы ғарыш жүйесін құру (орындау %)	Ғылыми-технологиялық мақсаттағы ғарыш жүйесін құруға техникалық экономикалық негіздемені әзірлеу (орындау %)	100
	Ғылыми-технологиялық мақсаттағы ҒА құру (орындау %)		50	70	90	100
Ғарыш қызметін техникалық реттеу жөніндегі нормативтік құжаттар қорын құруға қатысу	Басқа елдердің халықаралық, ұлттық және өңірлік стандарттарының негізінде мемлекеттік стандарттарды әзірлеу, (бірлік)	10	10	10	10	10	10	10	10	10	10
Стратегиялық бағыт
4. Корпоративтік басқару жүйесін жетілдіру
4.1-мақсат. Ғарыш саласының жоғары технологиялық жобаларын іске асыру үшін бірлескен басқару жүйесінің тиімділігін қамтамасыз ету
Түйінді көрсеткіш:	Бірлескен басқару рейтингі (Standard&Poors агенттігінің талаптарына сәйкес деңгей) (балл)								5	5	5
Міндеттер:	Көрсеткіштер
Корпоративтік басқару жүйесін жетілдіру	Жұмыс түрлері	интеграцияланған басқару жүйесін, тәуекелдерді басқару жүйесін, тиімділікті басқару жүйесін енгізу, персоналды басқару жүйесін, сапа менеджментін жетілдіру				ЕТҰ-да тәуекелдерді басқару жүйесін, тиімділікті басқару жүйесін енгізу, персоналды басқару жүйесін, сапа менеджментін жетілдіру
* - деректер 2012 жылы маркетингтік зерттеулердің нәтижелері бойынша нақтыланатын болады.

Ескертпе: аббревиатуралардың толық жазылуы:

ҚР ЖСНЖ ЖИ - Қазақстан Республикасының жоғары

дәлдікті спутниктік навигация

жүйесінің жерүсті инфрақұрылымы

ККМ - Қазақстан Республикасы Көлік және

коммуникация министрлігі

ТЖМ - Қазақстан Республикасы Төтенше

жағдайлар министрлігі

Қорғанысмині - Қазақстан Республикасы Қорғаныс

министрлігі

Қоршағанортамині - Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны

қорғау министрлігі

European Position

Determination System - Еуропалық позициялау жүйесі

ЖҚЗ - жерді қашықтықтан зондтау

ҒА - ғарыш аппараты (спутник)

ҒА ҚұСК - Астана қ. ғарыш аппараттарын

құрастыру-сынау кешені

ҒТ АКТБ - ҒА ҚұСК құрамына кіретін Ғарыш

техникасының арнайы

конструкторлық-технологиялық бюросы

ҒЗК - ғарыш зымыран кешені

"ҚҒС" ҰК" АҚ - "Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық

компаниясы" акционерлік қоғамы

"Космотрас" ХҒК" ЖАҚ - "Космические транспортные системы"

халықаралық ғарыш компаниясы" жабық

акционерлік қоғамы ("Днепр" ЗТ

ұшыруларының операторы - басқарушы

компания)

ЗТ - зымыран-тасығыш

ЖСҚ - жобалау-сметалық құжаттама

ЕТҰ - еншілес және тәуелді ұйымдар

3-қосымша

Мақсаттар мен міндеттер бойынша түйінді көрсеткіштер есептеулерінің негіздемесі
1. "Қазақстан Республикасының аумағында ғаламдық навигациялық спутниктік жүйелердің ақпаратын тұтынушыларға сапалы координаттық-уақыттық және навигациялық қызметтерін кепілді алу шарттарып қалыптастыру" мақсаты бойынша түйінді көрсеткіштердің есебі

Ескерту. 1-бөлімге өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2012.05.17 № 631 Қаулысымен.

"Қазақстан Республикасының тұтынушыларына сапалы координаттық-уақытша және навигациялық қызметтерін кепілденген ұсыну, (Қазақстан Республикасының аумағын қамту %)" түйінді көрсеткіші былайша есептеледі.

"Метрлік" дәлдік деңгейімен координатаны анықтау үшін түзеткіш ақпараттың қамту ауданын анықтау:

ҚР ЖСНЖЖИ дифференциалық станцияларының түзеткіш ақпараттың қамту алаңын анықтау және "метрлік" дәлдік деңгейімен координатаны анықтауда (яғни, жоспарлы координаттардың дәлдік позициялану деңгейін 0,5 м және 1,5 м аралығындағы қателікпен қамтамасыз ету, және биіктік бойынша 1,5 м мен 3,0 м аралығында) мынадай есептеулерді қолдану қажет.

Қазақстан Республикасының жалпы жер ауданына қатысты бір дифференциялдық станцияның түзеткіш ақпаратының қамту алаңының пайыздығы 1,15 %-ды құрайды және келесі формуламен анықталады:

^Sдс - бір дифференциялдық станцияның аумағын қамту алаңы;

ⁿдс - дифференциалдық станциялар саны;

^Sрк - Қазақстан Республикасы аумағының жалпы ауданы.

Дифференциялдық станцияларды құру және пайдалануды бастаудың бірінші жылына (2010 жыл) 10 станцияны орнату жоспарлануда, нәтижесінде "метрлік" дәлдік деңгейімен координатаны анықтау үшін түзеткіш ақпараттың қамту алаңы 314 000 км²-ті қамтамасыз етеді және келесі формуламен анықталады:

2011 жылы 10 дифференциалдық станция орнату жоспарлануда, бұл 2012 жылы "метрлік" дәлдік деңгейінің ақпаратын түзететін жабу алаңының пайызын шамамен 11 % қамтамасыз етеді, бұл 314 000 км² құрайды.

2013 жылы 50 дифференциалдық станция орнатылады, 2011 жылы орнатылған 10 станцияны есепке ала отырып, олар республика аумағының шамамен 70 % қамтуға мүмкіндік береді.

2016 жылдан бастап 2020 жыл аралығында жыл сайын 10 дифференциялдық станцияда желіні кеңейту жоспарланып отыр.

Міндеттер бойынша көрсеткіштерді есептеу

ҚР ЖСНЖ ЖИ тұтынушыларына ұсынылатын қызметтер 1-кестеде көрсетілген.

1-кесте

Тұтынушылар сегменті	Қызметтер/сервис түрі (2014 ж., ҚР ЖСНЖ ЖИ қызметтерінің жалпы санының 50 % құрайды)	Қызметтер/ сервис түрі (2015 ж., ҚР ЖСНЖ ЖИ қызметтерінің жалпы санының 100 % құрайды)
Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министірлігі (жерүсті, темір жол, су, әуе көліктері, әуежайлар)	1) көліктік ағымдарды және коммуналдық шаруашылық инфрақұрылымын бақылау; 2) қауіпті жүктер тасымалдауды навигациялық-ақпараттық қамтамасыз ету; 3) жолдың эталондық координаттық модельдері арқылы темір жол көліктерді жол геометриясын және навигациясының мониторингі; 4) көліктік ағымдарды және коммуналдық шаруашылық инфрақұрылымын бақылау; теміржол транспорты қозғалысының мониторингі; 5) жөндеуді қажет ететін жолдардың жағдайы, қауіпті учаскелердің мониторингі түгендеу және ГИС бағдарламаларында бұдан әрі қолдану үшін қосымша ақпарат түрінде енгізіліп отыр.	1) көліктік ағымдарды және коммуналдық шаруашылық инфрақұрылымын бақылау; 2) қауіпті жүктер тасымалдауды навигациялық-ақпараттық қамтамасыз ету; 3) жолдың эталондық координаттық модельдері арқылы теміржол транспортының жол геометриясын және навигациясының мониторингі; 4) көліктік ағымдарды және коммуналдық шаруашылық инфрақұрылымын бақылау, темір жол көліктері қозғалысының мониторингі; 5) жөндеуді қажет ететін жолдардың жағдайы, қауіпті учаскелердің мониторингі түгендеу және ГИС бағдарламаларында бұдан әрі қолдану үшін қосымша ақпарат түрінде енгізіліп отыр; 6) ақылы жолдарда, халықаралық транспорттық дәліздерде навигациялық-ақпараттық сүйемелдеу, жолаушыларды және жүктерді өңірлік және өңіраралық автомобильдік тасымалдарды үйлестіру; 7) батып кеткен кемелерді іздестіру жұмыстары немесе өзге де техникалық операцияларды орындау; 8) теңізде және өзенде кеме жүргізу клиенттерін қолдау; 9) порттар, маяк қызметі, теңіздік және жағалық мұнай терминалдар инфрақұрылымын дамыту; кіші қалалық авиациясын қолдау; 10) пилотсыз арнайы аппараттарын басқару; 11) ИКАО¹ стандарттарына сәйкес отыруға дәлдікті отырғызуды қамтамасыз ету.
Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар жөніндегі министрлігі	1) көпірлердің серпінді күйінің мониторингі; 2) ғимараттардың, көпірлердің, ірі құрылыстық ғимараттардың жағдайы мониторингі және т.б.; 3) құрылыс жұмыстарын қолдау. 4) қала құрылыс кадастры мақсаттары үшін топографиялық түсірілімдерді жүргізу.	1) көпірлердіқ динамикалық күйінің мониторингі; 2) ғимараттардың, көпірлердің, ірі құрылыстық ғимараттардың жағдайы мониторингі және т.б.; 3) құрылыс жұмыстарын қолдау; 4) қала құрылыс кадастрі мақсаттары үшін GPS қабылдағыштарын қолдануымен топографиялық түсірілімдерді жүргізу; 5) ауыл шаруашылық жұмыстарды қолдау; 6) құрылыс жұмыстарын қолдау; 7) апат құбылыстарын және техногенді апаттарды ескерту; 8) критикалық маңызды объекттер, ғимараттар және ірі ғимараттар жағдайының мониторингі.
Басқа да мүдделі мемлекеттік органдар (Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі, Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлігі) және коммерциялық ұйымдар	1) мемлекеттік органдарға навигациялық қызметтер көрсету; 2) жер ресурстарының жағдайы туралы деректер банкін құру және жүргізу; 3) бірыңғай гоекеңістік деректер жүйесін құру; 4) графикалық құрылымдарды құру және өңдеу; 5) тау-кен орындарын әзірлеу барысында қолдау; 6) тау-кен карьерін әзірлеуде мониториг жүйесін құру; 7) мемлекеттік секторда және массалық нарықта тұтынушыларды картографиялық қолдау.	1) мемлекеттік органдарға навигациялық қызметтер көрсету; 2) жер ресурстарының жағдайы туралы деректер банкін құру және жүргізу; 3) бірыңғай геокеңістік деректер жүйесін құру; 4) графикалық құрылымдарды құру және өңдеу; 5) тау-кен орындарын әзірлеу барысында қолдау; 6) тау-кен карьерін әзірлеуде мониториг жүйесін құру; 7) мемлекеттік секторда және массалық нарықта тұтынушыларды картографиялық қолдау; 8) геодезиялык өлшемдерді және желілерді теңестіруді қолдау; 9) жер телімдерінің шекараларын түгендеу, орнату және қалпына келтіру; 10) картографиялық және гоедезиялық жұмыстар; 11) жерді пайдалану және кадастрлық жұмыстарды қолдау; жер қыртысының жоғарғы бөлігінің омырылу аймақтарының деформацияларын қысқа мерзімді зерттеу; 12) сейсмоқауіпті өңірлерде жер қабатының қозғалыс мониторингі; 13) GPS-технологиясын қолдануымен геодинамикалық процесстерді зерттеу; 14) мұнай жабдықтарының басылып қалу мониторингі, пайдалы қазбаларды өндіру барысында техногенді апаттардың ошақтарын қалыптастыру геомеханикалық модельдерін эксперименталдық зерттеулер жүргізу.

______________________________

¹ ИКАО - Халықаралық азаматтық авиация ұйымы (ИКАО ағылш. ІСАО - ICAO - International Civil Aviation Organization)

2. "Экономика, қорғаныс және ұлттық қауіпсіздік салаларының мүддесінде Жерді қашықтықтан зондтау ғарыш жүйесі (ЖҚЗҒЖ) деректерін және жедел мониторинг ақпаратын Қазақстан Республикасының тәуелсіз алуы үшін шарттар қалыптастыруға қатысу" мақсаты бойынша түйінді көрсеткіштің есебі

Тұтынушыларға ұсынылатын ғарыш деректерінің жалпы санындағы қазақстандық ЖҚЗ ҒА деректерінің үлесі (Қазақстан Республикасында ЖҚЗ деректерінің жалпы көлемінен %).

BISAM Central Asia бизнес-ақпарат, әлеуметтік және маркетингтік зерттеулер орталығының (авторлары Отенко Т.В., Терова Н.В.) "Жоғарыдәлдікті спутниктік навигация жүйесінің жерүсті инфрақұрылымын құру" және "Қазақстан Республикасының Жерді қашықтықтан зондтау ғарыш жүйесін құру" жобаларының маркетингтік зерттеулеріне сәйкес, әлемнің дамыған елдерінің тәжірибелері ЖҚЗ нарығында мемлекеттің рөлі едәуір жоғары екендігін көрсетеді.

Қазақстандық нарық сыйымдылығындағы үлестің көп бөлігі жоғары және орта шешімді түсірілімдерге келеді, шамамен 90 %. Осыншама жоғарғы үлес, аталған түсірілімдер қазіргі нарықта өте жоғарғы сұранысқа ие екендігімен түсіндіріледі.

Сондай-ақ, BISAM Central Asia есебіне сәйкес, қазіргі уақытта нарықтағы жоғарғы және орта шешімді түсірілімдердің үлесі, шамамен алғанда, орта есеппен 30% және 60% құрайды. 2010 жылға дейін аталған сәйкестік өзгермейді деп болжануда.

2014 жылдан бастап, ҚР ЖҚЗ ұлттық операторы, алғашқы уақытта орта шешімді, содан кейін жоғары шешімді ЖҚЗ деректерін ұсыну бойынша қызметтер көрсете алады.

BISAM Central Asia есебі сарапшыларының пікірін ескерсек, қазіргі уақыттағы сұраныстың көп бөлігі жоғары шешімді деректерді пайдалануда, сондықтан тапсырыстың ең көп үлесі дәл осыларға келетінін болжауға болады. Осыдан жоғары шешімді спутникті пайдалануға енгізуге дейінгі кезеңде (2014 жылға дейін) қазақстандық ҒА ЖҚЗ деректерінің максималды үлесі ЖҚЗ нарығының жалпы көлемінен 30 % құрайтыны туралы қорытынды шығаруға болады, өйткені пайдалануға тек қана орта шешімді ҒА беріледі. Орта шешімді ЖҚЗ жүйесінің өнімділігін, сонымен қатар, Қоғамның 2014 жылы ЖҚЗ нарығының жаңа қатысушысы болып табылатынын ескерсек, Компанияның орта шешімді ЖҚЗ түсірілімдерінің Қазақстан нарығындағы максималды үлесі орта шешімді ЖҚЗ түсірілімдері нарығында тек 2014 жылдың аяғында 50 % жететін мүмкіндігі бар. Бұл көрсеткішке мемлекеттің шынайы қолдауымен және компанияның сауатты баға саясатының арқасында жетуге болады.

2016 жылдан бастап ішкі нарықтағы ЖҚЗ деректерінің сұранысын қанағаттандыру мүмкіндігін арттыратын жоғары шешімді ЖҚЗ радиолокациялық спутникті пайдалануға енгізу жоспарлануда. ЖҚЗ ұлттық операторын Қазақстан Республикасының Үкіметі деңгейінде қолдаған жағдайда, сонымен қатар әлеуетті тұтынушылардың қызығушылығын жоғарлату саясаты мақсатында нарықта отандық тұтынушылар үшін жеңілдік көрсеткен жағдайда, Қазақстан Республикасының тұтынушыларына ұсынылатын қазақстандық ЖҚЗ ҒА ғарыш деректері орташа есеппен ҚР ЖҚЗ деректерінің жалпы үлесінен 50 %-60 % кем болмайды деп болжауға болады.

Бұл ретте, көрсетілген мәліметтерді 2012 жылы және одан кейінгі жылдары ҚР ЖҚЗ ҒЖ енгізгеннен кейін, Қазақстан Республикасы экономикасының және ЖҚЗ деректері нарығын, сонымен қатар әлеуеттік тұтынушылардың қажеттілігінің өзгеруін ескере отырып түзету қажет.

Міндеттерге сәйкес көрсеткіштерді есептеу

ҒА өнімділігі және түсірілім кезеңділігі көрсеткіштері ведомствоаралық сараптау комиссиясы бекіткен ЖҚЗ ҒЖ техникалық спецификациясының талаптарына сәйкес 2-кестеде көрсетілген.

2-кесте

Орта шешімді ғарыш аппаратының өнімділігі (2013 жылдан бастап тәулігіне)	1000 мың ш. км
Жоғары шешімді ғарыш аппаратының өнімділігі (2014 жылдан бастап тәулігіне)	220 мың ш. км
Қазақстан Республикасының аумағында территориясында бір объектіні қайта түсіру кезеңділігі	3 күнде 1 реттен кем емес

ЖҚЗ түсірілімдерін тарататын бірлескен кәсіпорынды 2014 жылы құру жоспарланып отыр (ҚР ЖҚЗ ҒЖ пайдалануға енгізілгеннен кейін), оның құрылтайшылары болуға Компаниямен бірге Spot Infoterra Group (Франция) компаниясы және "Казгеокосмос" АҚ және "ҰҒЗТО" АҚ (келісуге сәйкес) көзделіп отыр.

3. "Түрлі мақсаттағы ғарыш аппараттарын (ҒА) жобалау және шығару жөніндегі әлемдік нарықта бәсекеге қабілетті
кәсіпорын" мақсаты бойынша түйінді көрсеткіштің есебі

Ескерту. 3-бөлімге өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2012.05.17 № 631 Қаулысымен.

ҒА құрастыру-сынау кешенін құру мерзімі ҒА ҚұСК жобасын іске асыру кестесіне сәйкес келеді.

ҒА жобалау және шығару жөніндегі қызметтердің кестесі Қазғарыштың стратегиялық жоспарына және ЖҚЗ ҒЖ, KazSat және ғылыми-технологиялық мақсаттағы ҒА (бұдан әрі - ҒМҒА) ғарыш сегментін толтыру қажеттігіне сәйкес келтірілген (3-кесте). Бұл ретте, ЖҚЗ ҒА белсенді қызмет атқару мерзімі - 7 жыл, ҒМҒА - 5 жыл, KazSat - 4-15 жыл ескерілді.

3-кесте

№	ҒА атауы	Өлшем бірлігі	Жұмыстың орындалу мерзімі (жылдар)
1	2	3	4
1	ҒМҒА-1	1 дана	2012-2015
2	KazSar-1 (ЖҚЗ радиолокациялық ҒА)	1 дана	2013-2016
3	KazSat-4	1 дана	2014-2017
4	ЖҚЗ ҒА-3	1 дана	2016-2019
5	ҒМҒА-2	1 дана	2017-2020
6	ЖҚЗ ҒА-4	1 дана	2018-2021
7	KazSar-2 (ЖҚЗ радиолокациялық ҒА)	1 дана	2020-2023

Міндеттер бойынша көрсеткiштердiң есебі

Пайдалануға берілгеннен кейін ҒА ҚұСК-дағы жұмыс орындарының саны бойынша көрсеткіш жобаның қаржы-экономикалық негіздемесіне сәйкес 130 адамға дейінгі біліктілігі жоғары мамандар үшін тұрақты жұмыс орындарының ұлғаюы туралы болжамға сәйкес келеді. ҒА ҚұСК-ны пайдалануды қамтамасыз ететін бірлескен кәсіпорынның (бұдан әрі - БК) жұмысына өндірістік персоналдың 108 адамы және қызмет көрсететін қызметтердің 22 адамы тартылады. БК-ның штаттық кестесі және ұйымдық құрылымы жыл сайын қаралады және БК – "Ғалам" ЖШС Қадағалаушы кеңесі мақұлдайды.

4. Қазақстан кәсіпорындарының "Днепр" ЗТ ҒЗК-ны коммерциялық
пайдалануға қатысуы арқылы "Байқоңыр" ғарыш айлағына Қазақстан
Республикасының біртіндеп кіруі үшін нақты жағдай жасау"
мақсаты бойынша түйінді көрсеткіштің есебі

Ескерту. 4-бөлім жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2012.05.17 № 631 Қаулысымен.

"Байқоңыр" ғарыш айлағынан ЗТ ұшыру саны бойынша түйінді көрсеткіштің есебі 4-кестеде берілген.

4-кесте

2010 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша "Космотрас" ХҒК" ЖАҚ акционерлік капиталының құнын талдауға сәйкес "Делойт и Туш СНГ" ЖАҚ компаниясы дайындаған 2012-2017 жылдарға арналған кезеңге "Днепр" ұшыру бағдарламасының болжамды кестесі

Жыл	"Днепр" ЗТ ұшыру саны
2012 жыл	2
2013 жыл	2
2014 жыл	2
2015 жыл	2
2016 жыл	3
2017 жыл	2
Жиыны:	13

Міндеттер бойынша көрсеткіштердің есебі

Республикалық бюджеттен қаржыландыру мүмкіндігімен "Днепр" ЗТ ұшыруларын басқарушы оператор компанияның жарғылық капиталындағы үлесін елдердің (Қазақстан - Ресей - Украина) үлестік қатысуына тең 33,3 %-ға дейін жеткізу мәселесін қарау.

5. "Сыртқы нарықта бәсекелеске сай Қазақстанның мүддесінде ғарыш қызметтерінің кең спектрін ұсыну мақсатында жетекші ғарыш технологияларын енгізу үшін жағдайлар жасау" мақсаты бойынша түйінді көрсеткіштің есебі

1. Ғарыш саласының ғылыми-техникалық, оқу базасының объектілер құрамы "Астана қ. Ғарыш аппараттарын құрастыру-сынау кешенінің" ТЭН сәйкес 3 объектіні (Ғарыш орталығы)² — Ұлттық ғарыш технологияларының зертханасын (Ұлттық ғарыш зертханасын), ғарыш саласының мамандарын даярлау және қайта даярлау орталығын, Зымыран-ғарыш техникасының мұражайын қамтиды.

2. Тәжірибелер өткізу үшін ұшырылған ҒА саны - ҒА жобалау, жинау және сынау технологияларын өңдеу, Жердің ионосферасын ғылыми зерттеу өткізу, сондай-ақ, технологиялық қуат үшін ұшу тарихын алу үшін ғылыми-технологиялық мақсаттағы 1 ҒА (жеке әзірлеудің кіші жүйелері).

3. "Астана қ. Ғарыш аппараттарын құрастыру-сынау кешенінің" ТЭН сәйкес ҰҒО тұрғын кешенде 300 пәтер қарастырылған.

Міндеттер бойынша көрсеткіштердің есебі.

Көрсеткіштер "Астана қ. Ғарыш аппараттарын құрастыру-сынау кешенінің" ТЭН құжатында көрсетілген есептерге сәйкес келеді (5-кестеде).

5-кесте

Міндеттер:	Көрсеткіштер:	2011 ж.	2012 ж.	2013 ж.	2014 ж.	2015 ж.
Астана қаласындағы Ұлттық ғарыш орталығының объектілері бойынша сараптамасымен бірге ЖСҚ әзірлеу	Орындалу %			100
Астана қаласындағы Ұлттық ғарыш орталығы ғимараттарының кешенін салу (объектілер бойынша орындалу %)	Құрылыс жұмыстарының орындалу %, оның ішінде, объектілер бойынша:			23	76	100
	Ұлттық ғарыш технологияларының зертханасы			60	95	100
	Әкімшілік кешен, мамандарды даярлау және қайта даярлау орталығы			60	95	100
	50 нөмірге арналған қонақ үй				64	100
	Планетарийі бар космонавтика мұражайы				64	100
	Бала бақша				62	100
	Енгізілген ғимараттары және жабық паркингі бар тұрғын үйлер			63	98	100
	Спорттық-сауықтыру кешені				64	100
	Сауда кешені				63	100

___________________________________________

²ҚР Құрылыс тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері агенттігінің 16.04.2010 № 155-ПИР бұйрығымен бекітілген.

ҰҒО инфрақұрылымын қамтамасыз ететін барлық объектілердің саны - 8. Кестеде құрылыс жұмыстарының орындалу пайызы өсу қорытындысымен көрсетілген.

2013 жылы ҰҒО инфрақұрылымын қамтамасыз ету объектілерінің жалпы санынан 23 % салынатын болады, (60+60+63)/8 ҰҒО инфрақұрылымын қамтамасыз ететін объектілерді орындау үлесінен ортаарифметикалық ретінде саналды.

2014 жылы 76 % салынатын болады, (95+95+64+64+62+98+64+63)/8, жоғарыда көрсетілген мысал бойынша есептелді.

2015 жылы ҰҒО инфрақұрылымын қамтамасыз ету объектілерінің 100 % салу жоспарлануда.

6. "Ғарыш саласының жоғары технологиялық жобаларын іске асыру үшін корпоративтік басқару жүйесінің тиімділігін қамтамасыз ету" мақсаты бойынша түйінді көрсеткіштің есебі

6 немесе 5 бағасы Standard & Poor's пікірі бойынша осы деңгейдің рейтингіне ие болған компанияның корпоративтік басқару орта үдерістері және практикасы бар, корпоративтік басқарудың кейбір негізгі салаларында жетіспеушіліктері бар компанияға тиесілі.

Об утверждении Стратегии развития акционерного общества "Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары" на 2011 - 2020 годы

Стратегия
развития акционерного общества
"Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары"
на 2011 - 2020 годы
Содержание

Введение

1. Анализ текущего состояния
1.1. Анализ внешней среды
1.1.1. Анализ внешней микросреды

1.1.2. Анализ внешней макросреды

1.2. Анализ внутренней среды

2. Миссия и видение

3. Стратегические направления деятельности, цели, ключевые
показатели деятельности и ожидаемые результаты

3.1. Стратегические направления деятельности, цели,
ключевые показатели деятельности

3.2. Ожидаемые результаты реализации стратегии

Заключение

Анализ внешней микросреды
1. Краткий анализ сегмента производства КА

2. Краткий анализ сегмента пусковых услуг

3. Краткий анализ сегмента ДЗЗ

4. Краткий анализ сегмента СВСН
4.1. Анализ сегмента систем высокоточной спутниковой навигации

4.2. Анализ сегмента производства навигационного оборудования

Стратегические направления и цели, показатели Компании

Обоснование расчетов ключевых показателей по целям и задачам

"Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының 2011 - 2020 жылдарға арналған даму стратегиясын бекіту туралы

"Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының 2011 - 2020 жылдарға арналған даму стратегиясы
Мазмұны

Кіріспе

1. Ағымдағы жағдайды талдау
1.1. Сыртқы ортаны талдау
1.1.1. Сыртқы микроортаны талдау

1.1.2. Сыртқы макроортаны талдау

1.2. Ішкі ортаны талдау

2. Миссиясы мен пайымдауы

3. Қызметтің стратегиялық бағыттары, мақсаттары, қызметтің түйінді көрсеткіштері және межелі нәтижелер

3.1. Қызметтің стратегиялық бағыттары, мақсаты, қызметтің түйінді көрсеткіштері

3.2. Стратегияны іске асырудан күтілетін нәтижелер

Қорытынды

Сыртқы микроортаны талдау
1. ҒА өдірісі сегментін қысқаша талдау

2. Ұшыру қызметтері сегментін қысқаша талдау

3. ЖҚЗ сегментін қысқаша талдау

4. ЖСНЖ сегментін қысқаша талдау
4.1. Жоғарыдәлдікті спутниктік навигация жүйесінің сегментін талдау

4.2. Навигациялық жабдық өндірісі сегментін талдау

Компанияның стратегиялық бағыттары, мақсаттары мен көрсеткіштері

Об утверждении Стратегии развития акционерного общества "Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары" на 2011 - 2020 годы

Стратегияразвития акционерного общества"Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары"на 2011 - 2020 годыСодержание

Введение

1. Анализ текущего состояния1.1. Анализ внешней среды1.1.1. Анализ внешней микросреды

1.1.2. Анализ внешней макросреды

1.2. Анализ внутренней среды

2. Миссия и видение

3. Стратегические направления деятельности, цели, ключевыепоказатели деятельности и ожидаемые результаты

3.1. Стратегические направления деятельности, цели,ключевые показатели деятельности

3.2. Ожидаемые результаты реализации стратегии

Заключение

Анализ внешней микросреды1. Краткий анализ сегмента производства КА

2. Краткий анализ сегмента пусковых услуг

3. Краткий анализ сегмента ДЗЗ

4. Краткий анализ сегмента СВСН4.1. Анализ сегмента систем высокоточной спутниковой навигации

4.2. Анализ сегмента производства навигационного оборудования

Стратегические направления и цели, показатели Компании

Обоснование расчетов ключевых показателей по целям и задачам

"Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының 2011 - 2020 жылдарға арналған даму стратегиясын бекіту туралы

"Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының 2011 - 2020 жылдарға арналған даму стратегиясыМазмұны

Кіріспе

1. Ағымдағы жағдайды талдау1.1. Сыртқы ортаны талдау1.1.1. Сыртқы микроортаны талдау

1.1.2. Сыртқы макроортаны талдау

1.2. Ішкі ортаны талдау

2. Миссиясы мен пайымдауы

3. Қызметтің стратегиялық бағыттары, мақсаттары, қызметтің түйінді көрсеткіштері және межелі нәтижелер

3.1. Қызметтің стратегиялық бағыттары, мақсаты, қызметтің түйінді көрсеткіштері

3.2. Стратегияны іске асырудан күтілетін нәтижелер

Қорытынды

Сыртқы микроортаны талдау1. ҒА өдірісі сегментін қысқаша талдау

2. Ұшыру қызметтері сегментін қысқаша талдау

3. ЖҚЗ сегментін қысқаша талдау

4. ЖСНЖ сегментін қысқаша талдау4.1. Жоғарыдәлдікті спутниктік навигация жүйесінің сегментін талдау

4.2. Навигациялық жабдық өндірісі сегментін талдау

Компанияның стратегиялық бағыттары, мақсаттары мен көрсеткіштері

Стратегия
развития акционерного общества
"Национальная компания "Қазақстан Ғарыш Сапары"
на 2011 - 2020 годы
Содержание

1. Анализ текущего состояния
1.1. Анализ внешней среды
1.1.1. Анализ внешней микросреды

3. Стратегические направления деятельности, цели, ключевые
показатели деятельности и ожидаемые результаты

3.1. Стратегические направления деятельности, цели,
ключевые показатели деятельности

Анализ внешней микросреды
1. Краткий анализ сегмента производства КА

4. Краткий анализ сегмента СВСН
4.1. Анализ сегмента систем высокоточной спутниковой навигации

"Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының 2011 - 2020 жылдарға арналған даму стратегиясы
Мазмұны

1. Ағымдағы жағдайды талдау
1.1. Сыртқы ортаны талдау
1.1.1. Сыртқы микроортаны талдау

Сыртқы микроортаны талдау
1. ҒА өдірісі сегментін қысқаша талдау

4. ЖСНЖ сегментін қысқаша талдау
4.1. Жоғарыдәлдікті спутниктік навигация жүйесінің сегментін талдау