Об утверждении отраслевой рамки квалификаций в сфере электроэнергетики

Приказ Заместителя Премьер-Министра Республики Казахстан - Министра индустрии и новых технологий Республики Казахстан от 19 декабря 2013 года № 419. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 23 января 2014 года № 9083. Утратил силу приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 2 апреля 2015 года № 262

Сноска. Утратил силу приказом Министра энергетики РК от 02.04.2015 № 262.

В соответствии с пунктом 3 статьи 138-4 Трудового Кодекса Республики Казахстан от 15 мая 2007 года, ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить прилагаемую отраслевую рамку квалификаций в сфере электроэнергетики.
2. Департаменту электроэнергетики и угольной промышленности Министерства индустрии и новых технологий Республики Казахстан (Есимханову С.К.) в установленном законодательством порядке обеспечить:
1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;
2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление на официальное опубликование в средствах массовой информации и информационно-правовой системе «Әділет»;
3) размещение настоящего приказа на Интернет-ресурсе Министерства индустрии и новых технологий Республики Казахстан.
3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра индустрии и новых технологий Республики Казахстан Джаксалиева Б.М.
4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Заместитель Премьер-Министра
Республики Казахстан – Министр
индустрии и новых технологий
Республики Казахстан А. Исекешев

Утверждена
приказом
Заместителя Премьер-Министра
Республики Казахстан – Министра
индустрии и новых технологий
Республики Казахстан
от 19 декабря 2014 № 419

Отраслевая рамка квалификаций в сфере электроэнергетики

1. Отраслевая рамка квалификаций в сфере электроэнергетики (далее – ОРК) содержит восемь квалификационных уровней, что соответствует Национальной рамке квалификаций, утвержденной совместным приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 24 сентября 2012 года № 373-ө-м и Министра образования и науки Республики Казахстан от 28 сентября 2012 года № 444 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 8022).
2. ОРК определяет единую шкалу квалификационных уровней, обеспечивает сопоставимость квалификаций и является основой для профессиональных стандартов и системы подтверждения соответствия и присвоения квалификации специалистов в химической отрасли.
3. Миссия отрасли: надежное, безопасное и эффективное производство, передача, распределение (для последующего потребления) электрической энергии участникам оптового и розничного рынка, а также потребителям Республики Казахстан.
4. Технологическая последовательность работ по реализации данной миссии предполагает добычу и переработку топлива, производство, передачу, распределение и поставку электрической энергии.
5. Данные виды работ определяют наименования областей профессиональной деятельности отрасли «электроэнергетика»:
1) производство электроэнергии;
2) передача электроэнергии;
3) распределение и поставка электроэнергии.
6. Отраслевая рамка квалификаций (ОРК) предназначена для различных групп пользователей (объединений работодателей, органов управления образования, организаций, граждан) и позволяет:
1) формировать общую стратегию развития рынка труда и системы подготовки кадров в конкретной отрасли, в том числе, планировать различные траектории образования, ведущие к получению конкретной квалификации, повышению квалификационного уровня, карьерному росту;
2) описывать требования к квалификации работников и выпускников при разработке профессиональных и образовательных стандартов, программ профессионального образования;
3) формировать систему сертификации;
4) планировать и развивать человеческие ресурсы.
7. Цель ОРК: описать требования к личностным и профессиональным компетенциям, умениям, навыкам и знаниям работников на основе Национальной рамки квалификаций (НРК) с учетом стратегии, существующих и перспективных технологий отрасли.
8. ОРК разрабатываются с учетом следующих принципов:
1) определение в отрасли взаимосвязанных областей профессиональной деятельности;
2) преемственность личностных и профессиональных компетенций, умений, навыков и знаний работников при переходе от низших квалификационных уровней к высшим с учетом практического опыта;
3) приемлемость требований ОРК ко всем областям профессиональной деятельности;
4) соответствие иерархии квалификационных уровней структуре разделения труда и системе образования Республики Казахстан;
5) описание квалификационных уровней ОРК через параметры профессиональной деятельности;
6) прозрачность описания квалификационных уровней для всех пользователей.
9. ОРК разработана на основе НРК, с учетом норм Трудового Кодекса Республики Казахстан и применяется при:
1) разработке единых требований отрасли к содержанию профессиональных стандартов и образовательных программ;
2) формировании стратегии развития рынка труда и системы образования применительно к потребностям отрасли;
3) создании прозрачной и управляемой системы оплаты труда.
10. Основные нормативные правовые акты, в рамках которых осуществляется деятельность отрасли:
1) Закон Республики Казахстан от 9 июля 2004 года «Об электроэнергетике»;
2) Закон Республики Казахстан от 9 июля 1998 года «О естественных монополиях и регулируемых рынках»;
3) Закон Республики Казахстан от 25 декабря 2008 года «О конкуренции»;
4) Стратегический план развития Республики Казахстан до 2020 года, утвержденный Указом Президента Республики Казахстан от 1 февраля 2010 года № 922;
5) Государственная Программа по форсированному индустриально-инновационному развитию Республики Казахстан на 2010 – 2014 годы, утвержденный Указом Президента Республики Казахстан от 19 марта 2010 года № 958;
6) Программа по развитию электроэнергетики Республики Казахстан на 2010 – 2014 годы, утвержденная постановлением Правительства Республики Казахстан от 29 октября 2010 года № 1129;
7) Послание Президента Республики Казахстан Назарбаева Н. А. народу Казахстана «Стратегия «Казахстан-2050».
11. Электроэнергетика, являясь одной из базовых отраслей, играет важную роль в экономической, социальной сфере государства. Поэтому электроэнергетический комплекс определен как один из приоритетных секторов экономики Республики Казахстан и рассматривается как динамично сбалансированная система: энергетика - экономика - природа - общество при устойчивом развитии электроэнергетики на базе новых высокоэффективных технологий и постоянного снижения энергоемкости внутреннего валового продукта страны.
12. Стратегические цели отрасли:
1) обеспечение энергетической независимости страны;
2) надежное, безопасное и эффективное производство и поставка электрической и тепловой энергии;
3) разработка требований к техническим заданиям для создания высокотехнологического энергетического оборудования;
4) обновление, модернизация, замена устаревшего энергетического оборудования;
5) повышение стандартов социальной ответственности;
6) повышение профессионализма работников;
7) обеспечение экспорта электроэнергии.
13. Основные производственные задачи отрасли, связанные с применением существующих и перспективных технологий производства, передачи и реализации электрической энергии:
1) анализ используемого технологического оборудования, выявление недостатков;
2) разработка проектно-сметной документации на замену, модернизацию технологического оборудования;
3) совершенствование механизмов взаимодействия и поддержание партнерских отношений с научными, образовательными, проектными, машиностроительными организациями и предприятиями;
4) совершенствование организации труда;
5) обеспечение надежной, безопасной и эффективной эксплуатации основного и вспомогательного энергетического оборудования;
6) надежное, безопасное и эффективное обеспечение потребителей электрической энергией.

Приложение 1
к Отраслевой рамке квалификаций
в сфере электроэнергетики

Структура отраслевой рамки квалификаций
в сфере электроэнергетики

Уровень НРК	Уровень ОРК	Область профессиональной деятельности: 1. Производство электроэнергии
		Требования к личностным и профессиональным компетенциям	Требования к умениям и навыкам	Требования к знаниям
1	1	Самостоятельность: работа под полным руководством при очень низком уровне самостоятельности в ходе выполнения задач по обеспечению исправного состояния обслуживаемых устройств и оборудований, обеспечивающих производство электроэнергии, правильной их эксплуатации. Ответственность: за выполнение работ; за соблюдение правил технической эксплуатации и техники безопасности самим и другими. Сложность: работа по инструкции.	Выполняет типовые несложные практические задания, демонстрирует навыки самонаблюдения и самодисциплины	Базовые знания о предмете труда, процессе его преобразования и цикле соответствующих исполнительских действий
2	2	Самостоятельность: работа под руководством при наличии некоторой самостоятельности в знакомых ситуациях; обучение под руководством в ходе выполнения задач по обеспечению исправного состояния, безаварийной и надежной работы обслуживаемых устройств и оборудований, обеспечивающих производство электроэнергии, правильной их эксплуатации и номинальной производительности. Ответственность: за результаты выполнения простых заданий; за соблюдение правил технической эксплуатации и техники безопасности самим и другими; за выполнение требований экологических стандартов. Сложность: исполнение простых типовых задач.	Выполняет несложные практические задания, демонстрирует навыки контроля и коррекции своих действий в простых производственных ситуациях	Базовые знания о предмете труда, средствах и способах достижения результата при выполнении простых типовых задач.
3	3	Самостоятельность: осуществление самостоятельной работы в типовых ситуациях и под руководством в сложных ситуациях профессиональной деятельности; самостоятельная организация обучения в ходе выполнения задач по обеспечению исправного состояния, безаварийной и надежной работы обслуживаемых устройств и оборудований, обеспечивающих производство электроэнергии, правильной их эксплуатации и номинальной производительности. Ответственность: за результаты выполнения работ; за соблюдение правил технической эксплуатации и техники безопасности самим и другими; за выполнение требований экологических стандартов. Сложность: решение типовых практических задач; выбор способа действий из известных на основе знаний и практического опыта.	Выполняет стандартные практические задания, демонстрирует навыки планирования, выбора способы выполнения поставленных задач.	Знания о технологиях преобразования предмета, планировании и организации труда
4	4	Самостоятельность: исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками в ходе выполнения задач по обеспечению исправного состояния, безаварийной и надежной работы обслуживаемых устройств и оборудований, обеспечивающих производство электроэнергии, правильной их эксплуатации и номинальной производительности. Ответственность: за результаты при реализации нормы; за соблюдение правил технической эксплуатации и техники безопасности самим и другими; за выполнение требований экологических стандартов. Сложность: решение различных типовых практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочих ситуаций.	Уточняет полученные задания, ставит задачи подчиненным, оценивает результаты деятельности, определяет недостаточность знаний и навыков, мотивирует повышение профессионализма работников.	Знания о подходах, принципах и способах постановки и решения профессиональных задач, об этике и психологии отношений, способах мотивации и стимулирования труда
5	5	Самостоятельность: управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия по производству электроэнергии. Ответственность: за оценку и совершенствование собственного труда, собственное обучение и обучение других; за планирование и разработку процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию; за соблюдение правил технической эксплуатации и техники безопасности самим и другими; за выполнение требований экологических стандартов. Сложность: решение практических задач на основе выбора способов решения в различных изменяющихся условиях рабочих ситуаций.	Демонстрирует навыки понимания заказа, анализа ситуаций и своих действий, принятия решений и создания условий их реализации, контроля и коррекции деятельности в контексте командной работы, повышения управленческого и исполнительского профессионализма	Знания о методологии системного анализа и проектирования профессиональных ситуаций, способах принятия управленческих решений, о коллективо- и командообразовании
6	6	Самостоятельность: управленческая деятельность в рамках стратегии деятельности предприятия по производству электроэнергии, предполагающая согласование работ с другими участками. Ответственность: за планирование и разработку процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию; за соблюдение работниками правил технической эксплуатации и техники безопасности; ответственность за повышение профессионализма работников. Сложность: деятельность, направленная на решение задач, предполагающих выбор и многообразие способов решения.	Демонстрирует навыки проектирования и принятия решений в социальных и профессиональных ситуациях высокой неопределенности, культуру самоуправления, организации коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации результатов, использования современных программных продуктов и технических средств	Знания о методологии совместного анализа, проектирования и принятия решений в сложных социальных и профессиональных ситуациях, способах коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации аналитической и проектной документации
7	7	Самостоятельность: управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития структур отрасли. Ответственность: за планирование, разработку и результаты процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию; за соблюдение работниками правил технической эксплуатации и техники безопасности. Сложность: деятельность, предполагающая решение задач развития, разработку новых подходов, использование разнообразных методов.	Демонстрирует навыки постановки задач и проблем, их системного решения с применением инновационных подходов, методы построения концепций и стратегий деятельности	Знания о методологии построения концепций, стратегий, функциональных моделей деятельности и взаимодействия, способах постановки и системного решения задач и проблем с применением акмеологических подходов
8	8	Самостоятельность: управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития крупных институциональных структур отрасли государственного масштаба. Ответственность: за планирование, разработку и результаты процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию; за соблюдение работниками правил технической эксплуатации и техники безопасности. Сложность: деятельность, предполагающая решение задач развития, разработку новых подходов, использование разнообразных методов.	Демонстрирует системное и стратегическое мышление, навыки принятия взаимовыгодных решений с использованием логических методов, построения и проигрывания моделей профессиональной деятельности и взаимодействия	Знания о построении кооперативных систем деятельности и взаимодействия, методологии моделирования и управления макросоциальными и макроэкономическими системами

Уровень НРК	Уровень ОРК	Область профессиональной деятельности: 2. Передача электроэнергии
		Требования к личностным и профессиональным компетенциям	Требования к умениям и навыкам	Требования к знаниям
1	1	Самостоятельность: работа под полным руководством при очень низком уровне самостоятельности в ходе выполнения задач по обеспечению исправного состояния обслуживаемых устройств и оборудований, обеспечивающих передачу электроэнергии, правильной их эксплуатации. Ответственность: за выполнение работ; за соблюдение правил технической эксплуатации и техники безопасности самим и другими. Сложность: работа по инструкции.	Выполняет типовые несложные практические задания, демонстрирует навыки самонаблюдения и самодисциплины	Базовые знания о предмете труда, процессе его преобразования и цикле соответствующих исполнительских действий
2	2	Самостоятельность: работа под руководством при наличии некоторой самостоятельности в знакомых ситуациях; обучение под руководством в ходе выполнения задач по обеспечению исправного состояния, безаварийной и надежной работы обслуживаемых устройств и оборудований, обеспечивающих передачу электроэнергии, правильной их эксплуатации и номинальной производительности. Ответственность: за результаты выполнения простых заданий; за соблюдение правил технической эксплуатации и техники безопасности самим и другими; за выполнение требований экологических стандартов. Сложность: исполнение простых типовых задач.	Выполняет несложные практические задания, демонстрирует навыки контроля и коррекции своих действий в простых производственных ситуациях	Базовые знания о предмете труда, средствах и способах достижения результата при выполнении простых типовых задач.
3	3	Самостоятельность: осуществление самостоятельной работы в типовых ситуациях и под руководством в сложных ситуациях профессиональной деятельности; самостоятельная организация обучения в ходе выполнения задач по обеспечению исправного состояния, безаварийной и надежной работы обслуживаемых устройств и оборудований, обеспечивающих передачу электроэнергии, правильной их эксплуатации и номинальной производительности. Ответственность: за результаты выполнения работ; за соблюдение правил технической эксплуатации и техники безопасности самим и другими; за выполнение требований экологических стандартов. Сложность: решение типовых практических задач; выбор способа действий из известных на основе знаний и практического опыта.	Выполняет стандартные практические задания, демонстрирует навыки планирования, выбора способы выполнения поставленных задач.	Знания о технологиях преобразования предмета, планировании и организации труда
4	4	Самостоятельность: исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками в ходе выполнения задач по обеспечению исправного состояния, безаварийной и надежной работы обслуживаемых устройств и оборудований, обеспечивающих передачу электроэнергии, правильной их эксплуатации и номинальной производительности. Ответственность: за результаты при реализации нормы; за соблюдение правил технической эксплуатации и техники безопасности самим и другими; за выполнение требований экологических стандартов. Сложность: решение различных типовых практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочих ситуаций.	Уточняет полученные задания, ставит задачи подчиненным, оценивает результаты деятельности, определяет недостаточность знаний и навыков, мотивирует повышение профессионализма работников.	Знания о подходах, принципах и способах постановки и решения профессиональных задач, об этике и психологии отношений, способах мотивации и стимулирования труда
5	5	Самостоятельность: управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия по передаче электроэнергии. Ответственность: за оценку и совершенствование собственного труда, собственное обучение и обучение других; за планирование и разработку процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию; за соблюдение правил технической эксплуатации и техники безопасности самим и другими; за выполнение требований экологических стандартов. Сложность: решение практических задач на основе выбора способов решения в различных изменяющихся условиях рабочих ситуаций.	Демонстрирует навыки понимания заказа, анализа ситуаций и своих действий, принятия решений и создания условий их реализации, контроля и коррекции деятельности в контексте командной работы, повышения управленческого и исполнительского профессионализма	Знания о методологии системного анализа и проектирования профессиональных ситуаций, способах принятия управленческих решений, о коллективо- и командообразовании
6	6	Самостоятельность: управленческая деятельность в рамках стратегии деятельности предприятия по передаче электроэнергии, предполагающая согласование работ с другими участками. Ответственность: за планирование и разработку процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию; за соблюдение работниками правил технической эксплуатации и техники безопасности; ответственность за повышение профессионализма работников. Сложность: деятельность, направленная на решение задач, предполагающих выбор и многообразие способов решения.	Демонстрирует навыки проектирования и принятия решений в социальных и профессиональных ситуациях высокой неопределенности, культуру самоуправления, организации коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации результатов, использования современных программных продуктов и технических средств	Знания о методологии совместного анализа, проектирования и принятия решений в сложных социальных и профессиональных ситуациях, способах коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации аналитической и проектной документации
7	7	Самостоятельность: управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития структур отрасли. Ответственность: за планирование, разработку и результаты процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию; за соблюдение работниками правил технической эксплуатации и техники безопасности. Сложность: деятельность, предполагающая решение задач развития, разработку новых подходов, использование разнообразных методов.	Демонстрирует навыки постановки задач и проблем, их системного решения с применением инновационных подходов, методы построения концепций и стратегий деятельности	Знания о методологии построения концепций, стратегий, функциональных моделей деятельности и взаимодействия, способах постановки и системного решения задач и проблем с применением акмеологических подходов
8	8	Самостоятельность: управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития крупных институциональных структур отрасли государственного масштаба. Ответственность: за планирование, разработку и результаты процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию; за соблюдение работниками правил технической эксплуатации и техники безопасности. Сложность: деятельность, предполагающая решение задач развития, разработку новых подходов, использование разнообразных методов.	Демонстрирует системное и стратегическое мышление, навыки принятия взаимовыгодных решений с использованием логических методов, построения и проигрывания моделей профессиональной деятельности и взаимодействия	Знания о построении кооперативных систем деятельности и взаимодействия, методологии моделирования и управления макросоциальными и макроэкономическими системами

Уровень НРК	Уровень ОРК	Область профессиональной деятельности: 3. Распределение и поставка электроэнергии
		Требования к личностным и профессиональным компетенциям	Требования к умениям и навыкам	Требования к знаниям
1	1	Самостоятельность: работа под полным руководством при очень низком уровне самостоятельности в ходе выполнения задач по обеспечению исправного состояния обслуживаемых устройств и оборудований, обеспечивающих распределение и поставку электроэнергии, правильной их эксплуатации. Ответственность: за выполнение работ; за соблюдение правил технической эксплуатации и техники безопасности самим и другими. Сложность: работа по инструкции.	Выполняет типовые несложные практические задания, демонстрирует навыки самонаблюдения и самодисциплины	Базовые знания о предмете труда, процессе его преобразования и цикле соответствующих исполнительских действий
2	2	Самостоятельность: работа под руководством при наличии некоторой самостоятельности в знакомых ситуациях; обучение под руководством в ходе выполнения задач по обеспечению исправного состояния, безаварийной и надежной работы обслуживаемых устройств и оборудований, обеспечивающих распределение и поставку электроэнергии, правильной их эксплуатации и номинальной производительности. Ответственность: за результаты выполнения простых заданий; за соблюдение правил технической эксплуатации и техники безопасности самим и другими; за выполнение требований экологических стандартов. Сложность: исполнение простых типовых задач.	Выполняет несложные практические задания, демонстрирует навыки контроля и коррекции своих действий в простых производственных ситуациях	Базовые знания о предмете труда, средствах и способах достижения результата при выполнении простых типовых задач.
3	3	Самостоятельность: осуществление самостоятельной работы в типовых ситуациях и под руководством в сложных ситуациях профессиональной деятельности; самостоятельная организация обучения в ходе выполнения задач по обеспечению исправного состояния, безаварийной и надежной работы обслуживаемых устройств и оборудований, обеспечивающих распределение и поставку электроэнергии, правильной их эксплуатации и номинальной производительности. Ответственность: за результаты выполнения работ; за соблюдение правил технической эксплуатации и техники безопасности самим и другими; за выполнение требований экологических стандартов. Сложность: решение типовых практических задач; выбор способа действий из известных на основе знаний и практического опыта.	Выполняет стандартные практические задания, демонстрирует навыки планирования, выбора способы выполнения поставленных задач.	Знания о технологиях преобразования предмета, планировании и организации труда
4	4	Самостоятельность: исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками в ходе выполнения задач по обеспечению исправного состояния, безаварийной и надежной работы обслуживаемых устройств и оборудований, обеспечивающих распределение и поставку электроэнергии, правильной их эксплуатации и номинальной производительности. Ответственность: за результаты при реализации нормы; за соблюдение правил технической эксплуатации и техники безопасности самим и другими; за выполнение требований экологических стандартов. Сложность: решение различных типовых практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочих ситуаций.	Уточняет полученные задания, ставит задачи подчиненным, оценивает результаты деятельности, определяет недостаточность знаний и навыков, мотивирует повышение профессионализма работников.	Знания о подходах, принципах и способах постановки и решения профессиональных задач, об этике и психологии отношений, способах мотивации и стимулирования труда
5	5	Самостоятельность: управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия по распределению и поставке электроэнергии. Ответственность: за оценку и совершенствование собственного труда, собственное обучение и обучение других; за планирование и разработку процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию; за соблюдение правил технической эксплуатации и техники безопасности самим и другими; за выполнение требований экологических стандартов. Сложность: решение практических задач на основе выбора способов решения в различных изменяющихся условиях рабочих ситуаций.	Демонстрирует навыки понимания заказа, анализа ситуаций и своих действий, принятия решений и создания условий их реализации, контроля и коррекции деятельности в контексте командной работы, повышения управленческого и исполнительского профессионализма.	Знания о методологии системного анализа и проектирования профессиональных ситуаций, способах принятия управленческих решений, о коллективо- и командообразовании
6	6	Самостоятельность: управленческая деятельность в рамках стратегии деятельности предприятия по распределению и поставке электроэнергии, предполагающая согласование работ с другими участками. Ответственность: за планирование и разработку процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию; за соблюдение работниками правил технической эксплуатации и техники безопасности; ответственность за повышение профессионализма работников. Сложность: деятельность, направленная на решение задач, предполагающих выбор и многообразие способов решения.	Демонстрирует навыки проектирования и принятия решений в социальных и профессиональных ситуациях высокой неопределенности, культуру самоуправления, организации коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации результатов, использования современных программных продуктов и технических средств	Знания о методологии совместного анализа, проектирования и принятия решений в сложных социальных и профессиональных ситуациях, способах коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации аналитической и проектной документации
7	7	Самостоятельность: управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития структур отрасли. Ответственность: за планирование, разработку и результаты процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию; за соблюдение работниками правил технической эксплуатации и техники безопасности. Сложность: деятельность, предполагающая решение задач развития, разработку новых подходов, использование разнообразных методов.	Демонстрирует навыки постановки задач и проблем, их системного решения с применением инновационных подходов, методы построения концепций и стратегий деятельности	Знания о методологии построения концепций, стратегий, функциональных моделей деятельности и взаимодействия, способах постановки и системного решения задач и проблем с применением акмеологических подходов
8	8	Самостоятельность: управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития крупных институциональных структур отрасли государственного масштаба. Ответственность: за планирование, разработку и результаты процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию; за соблюдение работниками правил технической эксплуатации и техники безопасности. Сложность: деятельность, предполагающая решение задач развития, разработку новых подходов, использование разнообразных методов.	Демонстрирует системное и стратегическое мышление, навыки принятия взаимовыгодных решений с использованием логических методов, построения и проигрывания моделей профессиональной деятельности и взаимодействия	Знания о построении кооперативных систем деятельности и взаимодействия, методологии моделирования и управления макросоциальными и макроэкономическими системами

Приложение 2
к Отраслевой рамке квалификаций
в сфере электроэнергетики

Показатель достижения квалификации

Уровень квалификации	Пути достижения квалификации соответствующего уровня
1	Практический опыт и/или краткосрочное обучение (инструктаж) на рабочем месте и/или краткосрочные курсы при наличии основного среднего образования, но не ниже начального образования.
2	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (краткосрочные курсы на базе организации образования или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования, но не ниже основного среднего.
3	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования или общего среднего образования без практического опыта.
4	Техническое и профессиональное образование повышенного уровня (дополнительная профессиональная подготовка), практический опыт.
5	Техническое и профессиональное образование (специалист среднего звена), послесреднее образование, практический опыт, или высшее образование.
6	Высшее образование, практический опыт.
7	Высшее образование, практический опыт. Послевузовское образование практический опыт.
8	Высшее образование, практический опыт, и/или послевузовское образование, практический опыт. В настоящем квалификационном уровне высшее образование включает в себя высшее образование, полученное до введения в действие Закона Республики Казахстан «Об образовании», а также послевузовское образование, определенное в соответствии с уровнями образования установленными указанным законом.

Электр энергетикасы аясындағы салалық біліктілік шеңберін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары - Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрінің 2013 жылғы 19 желтоқсандағы № 419 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2014 жылы 23 қаңтарда № 9083 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 2 сәуірдегі № 262 бұйрығымен

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Энергетика министрінің 02.04.2015 № 262 бұйрығымен.

2007 жылғы 15 мамырдағы Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінің 138-4-бабының 3-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Осы бұйрыққа қоса беріліп отырған Электр энергетикасы аясындағы салалық біліктілік шеңбері бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің Электр энергетикасы және көмір өнеркәсібі департаменті (С.Қ. Есімханов) заңнамада белгіленген тәртіпте мыналарды:
1) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде осы бұйрықтың мемлекеттік тіркелуін;
2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін он күнтізбелік күн ішінде бұқаралық ақпарат құралдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;
3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің Интернет-ресурсында орналасуын қамтамасыз етсін.
3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Индустрия және жаңа технологиялар вице-министрі Б.М. Жақсалиевке жүктелсін.
4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы
Премьер-Министрінің орынбасары –
Қазақстан Республикасы
Индустрия және жаңа технологиялар
министрі Ә. Исекешев

Қазақстан Республикасы
Премьер-Министрінің орынбасары –
Индустрия және жаңа
технологиялар министрінің
2013 жылғы «19» желтоқсандағы
№ 419 бұйрығымен
бекітілді

Электр энергетика аясындағы салалық біліктілік шеңбері

1. «Электр энергетикасы» саласындағы салалық біліктілік шеңбері (бұдан әрі- СБШ) Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2012 жылғы 24 қыркүйектегі № 373-ө-м және Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 28 қыркүйектегі № 444 бірлескен бұйрығымен бекітілген Ұлттық біліктілік шеңберіне сәйкестендірілген біліктілік деңгейлерді қамтиды (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу реестрінде № 8022 тіркелген).
2. СБШ бірыңғай біліктілік деңгейлер межесін анықтайды, біліктіліктің салыстырмалылығын қамтамасыз етеді және кәсіби стандарттар үшін және химия саласы мамандарының біліктілігінің сәйкестігі мен берілгендігін растайтын жүйеге негіз болып табылады.
3. «Электр энергетикасы» саласының миссиясы – электр энергиясын сенімді, қауіпсіз және тиімді өндіру, көтерме және бөлшек сауда қатысушыларына, сондай-ақ Қазақстан Республикасының тұтынушыларына тарату, бөлу (әрі қарай пайдалану үшін).
4. Осы миссияны іске асыру бойынша жұмыстарының технологиялық кезектілігі - отынды өндіру мен өңдеуді, электр энергиясын өндіру, тарату, бөлу және жеткізуді көздейді.
5. Бұл жұмыстардың атаулары «электр энергетикасы» саласының кәсіби қызмет саласының атауларын белгілейді:
1) электр энергиясын өндіру;
2) электр энергиясын тарату;
3) электр энергиясын бөлу және жеткізу.
6. СБШ түрлі пайдаланушылар тобына (жұмыс берушілер бірлестіктер, білім беру басқарма мекемелері, ұйымдар, азаматтар) арналады және:
1) нақты саладағы еңбек нарығы мен кадрларды даярлау нарығын дамытудың ортақ стратегиясын қалыптастыру, оның ішінде нақты біліктілік алу, кәсіптік деңгейін көтеру, мансаптық өсуге жетектейтін түрлі білім беру траекторияларын жоспарлау;
2) Кәсіптік және білім беру стандарттарын, кәсіптік білім беру бағдарламаларын әзірлеу кезінде қызметкерлер мен түлектердің біліктілігіне қойылатын талаптарды сипаттау;
3) сертификаттау жүйесін құру;
4) адами ресурстарды жоспарлау және дамыту мүмкіндігін береді.
7. СБШ мақсаты - саланың қолданыстағы және перспективалық технологияларын ескере отырып, қызметкердің құзыреттеріне, біліміне, дағдылары мен білігіне қойылатын Ұлттық біліктілік шеңбері (ҰБШ) стратегиясымен қоса біліктілік деңгей талаптарын нақтылау;
8. СБШ:
1) саланың өзара байланысты кәсіптік қызмет салаларын бөлу;
2) төменгі біліктілік деңгейінен жоғарғысына ауысқан кезде қызметкердің жеке және кәсіптік құзыреттілігінің, дағдыларының және білімінің сабақтастығы;
3) СБШ талаптарының кәсіптік қызметтің барлық салалары үшін жарамды болуы;
4) біліктілік деңгейлері иерархиясының еңбекті бөлу құрылымына және Қазақстан Республикасының білім беру жүйесіне сәйкестігі;
5) СБШ біліктілік деңгейлерін кәсіптік қызмет параметрлері арқылы сипаттау;
6) барлық пайдаланушылар үшін біліктілік деңгейлерін сипаттаудың ашықтығы қағидаттарын ескерумен әзірленеді.
9. СБШ Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің нормаларын ескеруімен ҰБШ негізінде әзірленді және:
1) саланың кәсіптік стандарттар мен білім беру бағдарламаларының мазмұнына қойылатын бірыңғай талаптарын әзірлегенде;
2) сала қажеттіліктеріне қатысты еңбек нарығы мен білім беру жүйесінің даму стратегиясын қалыптастырғанда;
3) ашық және басқарылатын еңбекақы жүйесін құрған кезде қолданылады.
10. Сала қызметі шеңберінде жүзеге асырылатын негізгі нормативтік құқықтық актілер:
1) «Электр энергетикасы туралы» Заңы (2004 жылғы 09 шілдедегі № 588-ІІ);
2) «Табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар туралы» Заңы (1998 жылғы 09 шілдедегі № 272-І);
3) «Бәсекелестік туралы» Заңы (2008 жылғы 25 желтоқсандағы 112-IV);
4) 2010 жылғы № 922 1 ақпанда Қазақстан Республикасының Президентінің жарлығымен бекітілген, Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейін стратегиялық даму бағдарламасы;
5) Қазақстан Республикасының 2010-2014 жылдарға арналған мемлекеттік үдемелі индустриалдық-инновациялық даму бағдарламасы 2010 жылғы № 958 19 наурызда бекітілген Қазақстан Республикасының Президентінің жарлығы.
6) 2010 жылғы № 1129 29 қазанда Қазақстан Республикасының Президентінің жарлығымен бекітілген, Қазақстан Республикасының 2010 - 2014 жылғы электр энергетиканы дамыту программасы.
7) Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақстан-2050» стратегиясы» Қазақстан халқына жолдауы.
11. Электр энергетикасы негізгі салалардың бірі бола тұра, мемлекеттің экономикалық, әлеуметтік саласында маңызды роль атқарады. Сондықтан, электр энергетика кешені Қазақстан Республикасының экономикасында басым секторларының бірі ретінде айқындалған және динамикалық теңдестірілген жүйе ретінде: электр энергиясының тұрақты дамуының негізі жаңа жоғарғы тиімді технология және ішкі жалпы өніміне энергияның жұмсалуының үнемі төмендеуіне байланысты энергетика – экономика – табиғат – қоғам ретінде қарастырылады.
12. «Электр энергетикасы» саласының стратегиялық мақсаттары:
1) елдің энергетикалық тәуелсіздігін қамтамасыз ету;
2) электр және жылу энергиясын сенімді, қауіпсіз және тиімді өндіру және жеткізу;
3) жоғары технологиялық энергетикалық жабдықты құру үшін техникалық тапсырмаларға талаптарды әзірлеу;
4) тозған энергетикалық жабдықтың жаңарту, жаңғырту, ауыстыру;
5) әлеуметтік жауапкершілік стандарттарын арттыру;
6) қызметкерлердің кәсіпқойлығын арттыру;
7) электр энергиясының экспортын қамтамасыз ету.
13. «Электр энергетика» саласының электр энергиясын өндіру, тарату және іске асырудың қолданыстағы және перспективалы технологияларын қолданумен байланысты негізгі өндірістік міндеттері:
1) қолданылатын технологиялық жабдықты талдау, ақауларды анықтау;
2) технологиялық жабдықты ауыстыруға, жаңғыртуға жобалық-сметалық құжаттама жасау;
3) ғылыми, білім беру, жобалау, машина жасау ұйымдармен және кәсіпорындармен өзара іс-қимыл жасау және серіктестік қарым-қатынасты қолдау механизмдерін жетілдіру;
4) еңбекті ұйымдастыруды жетілдіру;
5) негізгі және қосалқы энергетикалық жабдықты сенімді, қауіпсіз және тиімді пайдалануды қамтамасыз ету;
6) тұтынушыларды электр энергиясымен сенімді, қауіпсіз және тиімді қамтамасыз ету.

Электр энергетикасы саласындағы
салалық біліктілік шеңберінің
1-қосымшасы

Электр энергетикасы саласындағы салалық біліктілік
шеңберінің құрамы

ҰБШ деңгейі	СБШ деңгейі	Кәсіптік қызмет салалары: 1. Электр энергия өндырысы
		Жеке және кәсіби құзыретіне қойылатын талаптар	Білігі мен дағдысына қойылатын талаптар	Біліміне қойылатын талаптар
1	1	Дербестігі: электр энергиясын өндіруді қамтамасыз ететін қызмет көрсетілетін құрылғылар мен жабдықтардың іске жарамды күйін, оларды дұрыс пайдалану бойынша міндеттерді орындау барысында өте төмен дербестік деңгейінде толық басшылық жасалатын жұмыс. Жауапкершілігі: жұмыстардың орындалуы; өзінің және басқалардың техникалық пайдалану қағидалары және қауіпсіздік техникасын сақтауы үшін. Күрделілігі: нұсқаулық бойынша жұмыс істеу	Үлгілік күрделі емес практикалық тапсырмаларды орындайды, өзін-өзі бақылау және өзін-өзі басқара білу дағдыларын көрсетеді	Еңбек мәні, оны өзгерту процестері және тиісті орындаушылық іс-қимылдар циклы туралы базалық білім
2	2	Дербестігі: таныс жағдайларда белгілі бір дербестік болғанда басшылық етумен жасалатын жұмыс; электр энергиясын өндіруді қамтамасыз ететін қызмет көрсетілетін құрылғылар мен жабдықтардың іске жарамды күйін, авариясыз және сенімді жұмысын, оларды дұрыс пайдалану мен номиналды өнімділігі бойынша міндеттерді орындау барысында басшылық етумен оқыту. Жауапкершілігі: қарапайым тапсырмалардың орындалу нәтижелері үшін; өзінің және басқалардың техникалық пайдалану қағидалары және қауіпсіздік техникасын сақтауы үшін; экологиялық стандарттар талаптарын орындау үшін. Күрделілігі: қарапайым үлгілік тапсырмаларды шешу	Үлгілік күрделі емес практикалық тапсырмаларды орындайды, қарапайым өндірістік жағдайларда өзін-өзі бақылау және өзін-өзі басқара білу дағдыларын көрсетеді	Еңбек мәні, үлгілік қарапайым тапсырмаларды орындау кезінде нәтижеге қол жеткізу құралдары мен жолдары туралы базалық білім
3	3	Дербестігі: үлгілік жағдайларда дербес жұмыстарды және күрделі жағдайларда басшылық етумен кәсіби қызметтерді жүзеге асыру, электр энергиясын өндіруді қамтамасыз ететін қызмет көрсетілетін құрылғылар мен жабдықтардың іске жарамды күйін, авариясыз және сенімді жұмысын, оларды дұрыс пайдалану мен номиналды өнімділігі бойынша міндеттерді орындау барысында оқытуды өз бетінше ұйымдастыру Жауапкершілігі: жұмыстардың орындалу нәтижелері үшін; өзінің және басқалардың техникалық пайдалану қағидалары және қауіпсіздік техникасын сақтауы үшін; экологиялық стандарттар талаптарын орындау үшін	Стандартты практикалық тапсырмаларды орындайды, жоспарлау, қойылған міндеттерді орындау тәсілдерін таңдай білу дағдыларын көрсетеді	Еңбек мәнін технологиялық өзгерту, еңбекті жоспарлау және ұйымдастыру туралы білім
4	4	Дербестігі: электр энергиясын өндіруді қамтамасыз ететін қызмет көрсетілетін құрылғылар мен жабдықтардың іске жарамды күйін, авариясыз және сенімді жұмысын, оларды дұрыс пайдалану мен номиналды өнімділігі бойынша міндеттерді орындау барысында бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз бетінше белгілеуін, нормаларды іске асыруды ұйымдастыру мен бақылауды көздейтін басшылық етумен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: норманың іске асырылу нәтижелері үшін; өз қауіпсіздігі және басқалардың қауіпсіздігі үшін; қоршаған экологиялық стандарттар талаптарын сақтау үшін. Күрделілігі: жұмыс жағдайларын өз бетінше талдауды талап ететін түрлі үлгілік практикалық міндеттерді шешу.	Алынған тапсырмаларды нақтылайды, бағыныштылардың міндеттерін белгілейді, қызметтерінің нәтижесін бағалайды, білімі мен дағдылардың жетіспеушілігін анықтайды, қызметкерлерді кәсіпқойлығын арттыруға ынталандырады	Кәсіби міндеттерді шешу және белгілеу тәсілдері, принциптері және амалдары, қарым-қатынас этикасы мен психологиясы, еңбек уәждемесі және еңбекке ынталандыру тәсілдері туралы білім
5	5	Дербестігі: кәсіпорынның электр энергиясын өндіру бойынша қызметінің технологиялық процесс учаскесі мен стратегиясы шегіндегі басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: өз еңбегін бағалау және жетілдіру, өзінің оқуы және басқаларды оқыту үшін; өзінің және басқалардың техникалық пайдалану қағидалары және қауіпсіздік техникасын сақтауы үшін; экологиялық стандарттар талаптарын орындау үшін. Күрделілігі: жұмыс жағдайлары өзгермелі түрлі жағдайларда шешім табу тәсілдерін таңдау негізінде практикалық міндеттерді шешу	Тапсырысты түсіне білу, жағдайды және өзінің іс-қимылдарын талдай білу, шешім қабылдау және оларды іске асыруға жағдай жасау, командалық жұмыс, басқарушылық және орындаушылық кәсіпқойлықты жоғарылату тұрғысынан қызметті бақылау және түзету дағдыларын көрсетеді	Кәсіби жағдайларды жүйелік талдау және жобалау әдіснамасы, басқарушылық шешімдерді қабылдау тәсілдері, ұжым және ұжымдық құрылым туралы білім
6	6	Дербестігі: жұмыстарды басқа учаскелермен келісіп жасауды көздейтін, кәсіпорынның электр энергиясын өндіру қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: маңызды өзгерістерге немесе дамуға әкелуі мүмкін қызмет процестерін жоспарлау және әзірлеу үшін, қызметкерлердің техникалық пайдалану және техникалық қауіпсіздік қағидаларын орындауы, қызметкерлердің кәсіпқойлығын арттыру үшін Күрделілігі: шешім қабылдау тәсілдерін таңдауды және олардың әр түрлілігін көздейтін міндеттерді шешуге бағытталған қызметтер.	Белгісіздігі жоғары әлеуметтік және кәсіби жағдайларда жобалау және шешім қабылдау, өзін-өзі басқару мәдениеті, коммуникацияны ұйымдастыру және көзқарастарды келісу, нәтижелерді ресімдеу және олармен таныстыру, заманауи бағдарламалық өнімдер мен техникалық құралдарды пайдалану дағдыларын көрсетеді	Әлеуметтік және кәсіби күрделі жағдайларда бірлесіп талдау, жобалау және шешім қабылдау әдіснамасы, коммуникацияны ұйымдастыру және көзқарастарды келісу, аналитикалық және жобалық құжаттаманы ресімдеу және таныстыру тәсілдері туралы білім
7	7	Дербестігі: сала құрылымының жұмыс істеу және даму стратегиясын құруды көздейтін басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: маңызды өзгерістерге немесе дамуға әкелуі мүмкін қызмет процестерін жоспарлау және әзірлеу үшін, қызметкерлердің техникалық пайдалану және техникалық қауіпсіздік қағидаларын орындауы, қызметкерлердің кәсіпқойлығын арттыру үшін Күрделілігі: даму міндеттерін шешу, жаңа тәсілдерді әзірлеу, әр түрлі әдістерді пайдалануды көздейтін қызмет	Міндет пен проблемаларды қою, инновациялық тәсілдерді, тұжырымдама жасау және қызмет стратегиясы әдістерін қолдана отырып, оларды жүйелі түрде шешу дағдыларын көрсетеді	Тұжырымдаманы, стратегияны, қызметтің функционалдық модельдерін құру әдіснамасын, акмеологиялық әдістерді қолдана отырып, міндеттер мен проблемаларды қою мен жүйелі түрде шешу тәсілдері туралы білім
8	8	Дербестігі: саланың мемлекеттік ауқымдағы ірі институционалдық құрылымдарының жұмыс істеу мен даму стратегиясын құруды көздейтін басқарушылық қызмет Жауапкершілігі: маңызды өзгерістерге немесе дамуға әкелуі мүмкін қызмет процестерін жоспарлау және әзірлеу үшін, қызметкерлердің техникалық пайдалану және техникалық қауіпсіздік қағидаларын орындауы үшін Күрделілігі: даму міндеттерін шешу, жаңа тәсілдерді әзірлеу, әр түрлі әдістерді пайдалануды көздейтін қызмет	Жүйелік және стратегиялық ойлауды, логикалық әдістерді, кәсіби қызмет пен өзара іс-қимылдың модельдерін құру мен орындау әдістерін қолдана отырып, өзара тиімді шешімдерді қабылдау дағдысын көрсетеді	Қызметтің және өзара іс-қимылдың кооперативтік жүйелерін құру, макроәлеуметтік және макроэкономикалық жүйелерді үлгілеу және басқару әдіснамасы туралы білім

ҰБШ деңгейі	СБШ деңгейі	Кәсіптік қызмет салалары: 2. Электр энергиясын тарату
		Жеке және кәсіби құзыретіне қойылатын талаптар	Білігі мен дағдысына қойылатын талаптар	Біліміне қойылатын талаптар
1	1	Дербестігі: электр энергиясын таратуды қамтамасыз ететін қызмет көрсетілетін құрылғылар мен жабдықтардың іске жарамды күйін, оларды дұрыс пайдалану бойынша міндеттерді орындау барысында өте төмен дербестік деңгейінде толық басшылық жасалатын жұмыс. Жауапкершілігі: жұмыстардың орындалуы; өзінің және басқалардың техникалық пайдалану қағидалары және қауіпсіздік техникасын сақтауы үшін Күрделілігі: нұсқаулық бойынша жұмыс істеу	Үлгілік күрделі емес практикалық тапсырмаларды орындайды, өзін-өзі бақылау және өзін-өзі басқара білу дағдыларын көрсетеді	Еңбек мәні, оны өзгерту процестері және тиісті орындаушылық іс-қимылдар циклы туралы базалық білім
2	2	Дербестігі: таныс жағдайларда белгілі бір дербестік болғанда басшылық етумен жасалатын жұмыс; электр энергиясын таратуды қамтамасыз ететін қызмет көрсетілетін құрылғылар мен жабдықтардың іске жарамды күйін, авариясыз және сенімді жұмысын, оларды дұрыс пайдалану мен номиналды өнімділігі бойынша міндеттерді орындау барысында басшылық етумен оқыту. Жауапкершілігі:қарапайым тапсырмалардың орындалу нәтижелері үшін; өзінің және басқалардың техникалық пайдалану қағидалары және қауіпсіздік техникасын сақтауы үшін; экологиялық стандарттар талаптарын орындау үшін Күрделілігі: қарапайым үлгілік тапсырмаларды шешу	Үлгілік күрделі емес практикалық тапсырмаларды орындайды, қарапайым өндірістік жағдайларда өзін-өзі бақылау және өзін-өзі басқара білу дағдыларын көрсетеді	Еңбек мәні, үлгілік қарапайым тапсырмаларды орындау кезінде нәтижеге қол жеткізу құралдары мен жолдары туралы базалық білім
3	3	Дербестігі: үлгілік жағдайларда дербес жұмыстарды және күрделі жағдайларда басшылық етумен кәсіби қызметтерді жүзеге асыру, электр энергиясын таратуды қамтамасыз ететін қызмет көрсетілетін құрылғылар мен жабдықтардың іске жарамды күйін, авариясыз және сенімді жұмысын, оларды дұрыс пайдалану мен номиналды өнімділігі бойынша міндеттерді орындау барысында оқытуды өз бетінше ұйымдастыру Жауапкершілігі: жұмыстардың орындалу нәтижелері үшін; өзінің және басқалардың техникалық пайдалану қағидалары және қауіпсіздік техникасын сақтауы үшін; экологиялық стандарттар талаптарын сақтау үшін	Стандартты практикалық тапсырмаларды орындайды, жоспарлау, қойылған міндеттерді орындау тәсілдерін таңдай білу дағдыларын көрсетеді	Еңбек мәнін технологиялық өзгерту, еңбекті жоспарлау және ұйымдастыру туралы білім
4	4	Дербестігі: электр энергиясын таратуды қамтамасыз ететін қызмет көрсетілетін құрылғылар мен жабдықтардың іске жарамды күйін, авариясыз және сенімді жұмысын, оларды дұрыс пайдалану мен номиналды өнімділігі бойынша міндеттерді орындау барысында бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз бетінше белгілеуін, нормаларды іске асыруды ұйымдастыру мен бақылауды көздейтін басшылық етумен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: норманың іске асырылу нәтижелері үшін; өзінің және басқалардың техникалық пайдалану қағидалары және қауіпсіздік техникасын сақтауы үшін, экологиялық стандарттар талаптарын сақтау үшін. Күрделілігі: жұмыс жағдайларын өз бетінше талдауды талап ететін түрлі үлгілік практикалық міндеттерді шешу	Алынған тапсырмаларды нақтылайды, бағыныштылардың міндеттерін белгілейді, қызметтерінің нәтижесін бағалайды, білімі мен дағдылардың жетіспеушілігін анықтайды, қызметкерлерді кәсіпқойлығын арттыруға ынталандырады	Кәсіби міндеттерді шешу және белгілеу тәсілдері, принциптері және амалдары, қарым-қатынас этикасы мен психологиясы, еңбек уәждемесі және еңбекке ынталандыру тәсілдері туралы білім
5	5	Дербестігі: кәсіпорынның электр энергиясын тарату бойынша қызметінің технологиялық процесс учаскесі мен стратегиясы шегіндегі басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: өз еңбегін бағалау және жетілдіру, өзінің оқуы және басқаларды оқыту үшін; өз қауіпсіздігі және басқалардың қауіпсіздігі үшін; экологиялық стандарттар талаптарын сақтау үшін. Күрделілігі: жұмыс жағдайлары өзгермелі түрлі жағдайларда шешім табу тәсілдерін таңдау негізінде практикалық міндеттерді шешу	Тапсырысты түсіне білу, жағдайды және өзінің іс-қимылдарын талдай білу, шешім қабылдау және оларды іске асыруға жағдай жасау, командалық жұмыс, басқарушылық және орындаушылық кәсіпқойлықты жоғарылату тұрғысынан қызметті бақылау және түзету дағдыларын көрсетеді	Кәсіби жағдайларды жүйелік талдау және жобалау әдіснамасы, басқарушылық шешімдерді қабылдау тәсілдері, ұжым және ұжымдық құрылым туралы білім
6	6	Дербестігі: жұмыстарды басқа учаскелермен келісіп жасауды көздейтін, кәсіпорынның электр энергиясын өндіру қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: маңызды өзгерістерге немесе дамуға әкелуі мүмкін қызмет процестерін жоспарлау және әзірлеу үшін, қызметкерлердің техникалық пайдалану және техникалық қауіпсіздік қағидаларын орындауы, қызметкерлердің кәсіпқойлығын арттыру үшін Күрделілігі: шешім қабылдау тәсілдерін таңдауды және олардың әр түрлілігін көздейтін міндеттерді шешуге бағытталған қызметтер	Белгісіздігі жоғары әлеуметтік және кәсіби жағдайларда жобалау және шешім қабылдау, өзін-өзі басқару мәдениеті, коммуникацияны ұйымдастыру және көзқарастарды келісу, нәтижелерді ресімдеу және олармен таныстыру, заманауи бағдарламалық өнімдер мен техникалық құралдарды пайдалану дағдыларын көрсетеді	Әлеуметтік және кәсіби күрделі жағдайларда бірлесіп талдау, жобалау және шешім қабылдау әдіснамасы, коммуникацияны ұйымдастыру және көзқарастарды келісу, аналитикалық және жобалық құжаттаманы ресімдеу және таныстыру тәсілдері туралы білім
7	7	Дербестігі: сала құрылымының жұмыс істеу және даму стратегиясын құруды көздейтін басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: маңызды өзгерістерге немесе дамуға әкелуі мүмкін қызмет процестерін жоспарлау және әзірлеу үшін, қызметкерлердің техникалық пайдалану және техникалық қауіпсіздік қағидаларын орындауы Күрделілігі: даму міндеттерін шешу, жаңа тәсілдерді әзірлеу, әр түрлі әдістерді пайдалануды көздейтін қызмет	Міндет пен проблемаларды қою, инновациялық тәсілдерді, тұжырымдама жасау және қызмет стратегиясы әдістерін қолдана отырып, оларды жүйелі түрде шешу дағдыларын көрсетеді	Тұжырымдаманы, стратегияны, қызметтің функционалдық модельдерін құру әдіснамасын, акмеологиялық әдістерді қолдана отырып, міндеттер мен проблемаларды қою мен жүйелі түрде шешу тәсілдері туралы білім
8	8	Дербестігі: саланың мемлекеттік ауқымдағы ірі институционалдық құрылымдарының жұмыс істеу мен даму стратегиясын құруды көздейтін басқарушылық қызмет Жауапкершілігі: маңызды өзгерістерге немесе дамуға әкелуі мүмкін қызмет процестерін жоспарлау және әзірлеу үшін, қызметкерлердің техникалық пайдалану және техникалық қауіпсіздік қағидаларын орындауы үшін Күрделілігі: даму міндеттерін шешу, жаңа тәсілдерді әзірлеу, әр түрлі әдістерді пайдалануды көздейтін қызмет	Жүйелік және стратегиялық ойлауды, логикалық әдістерді, кәсіби қызмет пен өзара іс-қимылдың модельдерін құру мен орындау әдістерін қолдана отырып, өзара тиімді шешімдерді қабылдау дағдысын көрсетеді	Қызметтің және өзара іс-қимылдың кооперативтік жүйелерін құру, макроәлеуметтік және макроэкономикалық жүйелерді үлгілеу және басқару әдіснамасы туралы білім

ҰБШ деңгейі	СБШ деңгейі	Кәсіптік қызмет салалары: 3. Электр энергиясын бөлу және жеткізу
		Жеке және кәсіби құзыретіне қойылатын талаптар	Білігі мен дағдысына қойылатын талаптар	Біліміне қойылатын талаптар
1	1	Дербестігі: электр энергиясын бөлу және жеткізуді қамтамасыз ететін қызмет көрсетілетін құрылғылар мен жабдықтардың іске жарамды күйін, оларды дұрыс пайдалану бойынша міндеттерді орындау барысында өте төмен дербестік деңгейінде толық басшылық жасалатын жұмыс. Жауапкершілігі: жұмыстардың орындалуы; өзінің және басқалардың техникалық пайдалану қағидалары және қауіпсіздік техникасын сақтауы үшін Күрделілігі: нұсқаулық бойынша жұмыс істеу	Үлгілік күрделі емес практикалық тапсырмаларды орындайды, өзін-өзі бақылау және өзін-өзі басқара білу дағдыларын көрсетеді	Еңбек мәні, оны өзгерту процестері және тиісті орындаушылық іс-қимылдар циклы туралы базалық білім
2	2	Дербестігі: таныс жағдайларда белгілі бір дербестік болғанда басшылық етумен жасалатын жұмыс; электр энергиясын бөлу және жеткізуді қамтамасыз ететін қызмет көрсетілетін құрылғылар мен жабдықтардың іске жарамды күйін, авариясыз және сенімді жұмысын, оларды дұрыс пайдалану мен номиналды өнімділігі бойынша міндеттерді орындау барысында басшылық етумен оқыту. Жауапкершілігі:қарапайым тапсырмалардың орындалу нәтижелері үшін; өзінің және басқалардың техникалық пайдалану қағидалары және қауіпсіздік техникасын сақтауы үшін; экологиялық стандарттар талаптарын орындау үшін Күрделілігі: қарапайым үлгілік тапсырмаларды шешу	Үлгілік күрделі емес практикалық тапсырмаларды орындайды, қарапайым өндірістік жағдайларда өзін-өзі бақылау және өзін-өзі басқара білу дағдыларын көрсетеді	Еңбек мәні, үлгілік қарапайым тапсырмаларды орындау кезінде нәтижеге қол жеткізу құралдары мен жолдары туралы базалық білім
3	3	Дербестігі: үлгілік жағдайларда дербес жұмыстарды және күрделі жағдайларда басшылық етумен кәсіби қызметтерді жүзеге асыру, электр энергиясын бөлу және жеткізуді қамтамасыз ететін қызмет көрсетілетін құрылғылар мен жабдықтардың іске жарамды күйін, авариясыз және сенімді жұмысын, оларды дұрыс пайдалану мен номиналды өнімділігі бойынша міндеттерді орындау барысында оқытуды өз бетінше ұйымдастыру Жауапкершілігі: жұмыстардың орындалу нәтижелері үшін; өзінің және басқалардың техникалық пайдалану қағидалары және қауіпсіздік техникасын сақтауы үшін; экологиялық стандарттар талаптарын сақтау үшін	Стандартты практикалық тапсырмаларды орындайды, жоспарлау, қойылған міндеттерді орындау тәсілдерін таңдай білу дағдыларын көрсетеді	Еңбек мәнін технологиялық өзгерту, еңбекті жоспарлау және ұйымдастыру туралы білім
4	4	Дербестігі: электр энергиясын бөлу және жеткізуді қамтамасыз ететін қызмет көрсетілетін құрылғылар мен жабдықтардың іске жарамды күйін, авариясыз және сенімді жұмысын, оларды дұрыс пайдалану мен номиналды өнімділігі бойынша міндеттерді орындау барысында бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз бетінше белгілеуін, нормаларды іске асыруды ұйымдастыру мен бақылауды көздейтін басшылық етумен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: норманың іске асырылу нәтижелері үшін; өзінің және басқалардың техникалық пайдалану қағидалары және қауіпсіздік техникасын сақтауы үшін, экологиялық стандарттар талаптарын сақтау үшін. Күрделілігі: жұмыс жағдайларын өз бетінше талдауды талап ететін түрлі үлгілік практикалық міндеттерді шешу	Алынған тапсырмаларды нақтылайды, бағыныштылардың міндеттерін белгілейді, қызметтерінің нәтижесін бағалайды, білімі мен дағдылардың жетіспеушілігін анықтайды, қызметкерлерді кәсіпқойлығын арттыруға ынталандырады	Кәсіби міндеттерді шешу және белгілеу тәсілдері, принциптері және амалдары, қарым-қатынас этикасы мен психологиясы, еңбек уәждемесі және еңбекке ынталандыру тәсілдері туралы білім
5	5	Дербестігі: кәсіпорынның электр энергиясын бөлу және жеткізуді бойынша қызметінің технологиялық процесс учаскесі мен стратегиясы шегіндегі басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: өз еңбегін бағалау және жетілдіру, өзінің оқуы және басқаларды оқыту үшін; өз қауіпсіздігі және басқалардың қауіпсіздігі үшін; экологиялық стандарттар талаптарын сақтау үшін. Күрделілігі: жұмыс жағдайлары өзгермелі түрлі жағдайларда шешім табу тәсілдерін таңдау негізінде практикалық міндеттерді шешу	Тапсырысты түсіне білу, жағдайды және өзінің іс-қимылдарын талдай білу, шешім қабылдау және оларды іске асыруға жағдай жасау, командалық жұмыс, басқарушылық және орындаушылық кәсіпқойлықты жоғарылату тұрғысынан қызметті бақылау және түзету дағдыларын көрсетеді	Кәсіби жағдайларды жүйелік талдау және жобалау әдіснамасы, басқарушылық шешімдерді қабылдау тәсілдері, ұжым және ұжымдық құрылым туралы білім
6	6	Дербестігі: жұмыстарды басқа учаскелермен келісіп жасауды көздейтін, кәсіпорынның электр энергиясын бөлу және жеткізу қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: маңызды өзгерістерге немесе дамуға әкелуі мүмкін қызмет процестерін жоспарлау және әзірлеу үшін, қызметкерлердің техникалық пайдалану және техникалық қауіпсіздік қағидаларын орындауы, қызметкерлердің кәсіпқойлығын арттыру үшін Күрделілігі: шешім қабылдау тәсілдерін таңдауды және олардың әр түрлілігін көздейтін міндеттерді шешуге бағытталған қызметтер	Белгісіздігі жоғары әлеуметтік және кәсіби жағдайларда жобалау және шешім қабылдау, өзін-өзі басқару мәдениеті, коммуникацияны ұйымдастыру және көзқарастарды келісу, нәтижелерді ресімдеу және олармен таныстыру, заманауи бағдарламалық өнімдер мен техникалық құралдарды пайдалану дағдыларын көрсетеді	Әлеуметтік және кәсіби күрделі жағдайларда бірлесіп талдау, жобалау және шешім қабылдау әдіснамасы, коммуникацияны ұйымдастыру және көзқарастарды келісу, аналитикалық және жобалық құжаттаманы ресімдеу және таныстыру тәсілдері туралы білім
7	7	Дербестігі: сала құрылымының жұмыс істеу және даму стратегиясын құруды көздейтін басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: маңызды өзгерістерге немесе дамуға әкелуі мүмкін қызмет процестерін жоспарлау және әзірлеу үшін, қызметкерлердің техникалық пайдалану және техникалық қауіпсіздік қағидаларын орындауы Күрделілігі: даму міндеттерін шешу, жаңа тәсілдерді әзірлеу, әр түрлі әдістерді пайдалануды көздейтін қызмет	Міндет пен проблемаларды қою, инновациялық тәсілдерді, тұжырымдама жасау және қызмет стратегиясы әдістерін қолдана отырып, оларды жүйелі түрде шешу дағдыларын көрсетеді	Тұжырымдаманы, стратегияны, қызметтің функционалдық модельдерін құру әдіснамасын, акмеологиялық әдістерді қолдана отырып, міндеттер мен проблемаларды қою мен жүйелі түрде шешу тәсілдері туралы білім
8	8	Дербестігі: саланың мемлекеттік ауқымдағы ірі институционалдық құрылымдарының жұмыс істеу мен даму стратегиясын құруды көздейтін басқарушылық қызмет Жауапкершілігі: маңызды өзгерістерге немесе дамуға әкелуі мүмкін қызмет процестерін жоспарлау және әзірлеу үшін, қызметкерлердің техникалық пайдалану және техникалық қауіпсіздік қағидаларын орындауы үшін Күрделілігі: даму міндеттерін шешу, жаңа тәсілдерді әзірлеу, әр түрлі әдістерді пайдалануды көздейтін қызмет	Жүйелік және стратегиялық ойлауды, логикалық әдістерді, кәсіби қызмет пен өзара іс-қимылдың модельдерін құру мен орындау әдістерін қолдана отырып, өзара тиімді шешімдерді қабылдау дағдысын көрсетеді	Қызметтің және өзара іс-қимылдың кооперативтік жүйелерін құру, макроәлеуметтік және макроэкономикалық жүйелерді үлгілеу және басқару әдіснамасы туралы білім

Электр энергетикасы саласындағы
салалық біліктілік шеңберіне
2-қосымша

Біліктілікке қол жеткізу көрсеткіші

Біліктілік деңгейі	Тиісті деңгейдегі біліктілікке қол жеткізу жолдары
1	Практикалық тәжірибе және/немесе жұмыс орнында қысқа мерзімді оқыту (нұсқау) және/немесе бастауыштан кем емес орта білімі болған кезде қысқа мерзімді курстар.
2	Практикалық тәжірибе және/немесе негізгі орта білімнен кем емес жалпы орта білімі болған кезде кәсіби даярлау (білім беру мекемесі негізінде қысқа мерзімді курстар немесе корпоративті білім беру) және/немесе ересектерді қайта даярлау.
3	Практикалық тәжірибе және/немесе жалпы орта білім немесе негізгі орта білімнің негізінде техникалық және кәсіби білім немесе практикалық тәжірибесіз жалпы орта білім болған кезде кәсіби даярлау (білім беру мекемелерінің негізінде бір жылға дейін кәсіби даярлау бағдарламалары бойынша курстар немесе корпоративті оқыту).
4	Жоғары дәрежелі техникалық және кәсіби білім (қосымша кәсіби дайындық) және практикалық тәжірибе.
5	Техникалық және кәсіби білім (орта буын маманы), ортадан кейінгі білім, практикалық тәжірибе немесе жоғары білім.
6	Жоғары білім, практикалық тәжірибе.
7	Жоғары білім, практикалық тәжірибе және/немесе жоғары оқу орнынан кейінгі білім, практикалық тәжірибе.
8	Жоғары білім, практикалық тәжірибе және/немесе жоғары оқу орнынан кейінгі білім, практикалық тәжірибе. Осы біліктілік деңгейінде жоғары білім «Білім туралы» Қазақстан Республикасының Заңы қабылданғанға дейін алынған жоғары білімді, сондай-ақ осы заңда белгіленген білім деңгейіне сәйкес айқындалған жоғары білімнен кейінгі білімді қамтиды.