On practice of rendering by courts private rulings in civil cases

Normative Decree of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated June 25, 2010 No. 1.

      Unofficial translation

      Footnote. Throughout the text, the figures "253" as amended by the figures "270" respectively in accordance with the regulatory resolution of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated 31.03.2017 № 2 (shall be enforced from the day of its first official publication).

      For the purpose of unified implementation by courts of the standards of the Civil Procedure Code of the Republic of Kazakhstan when rendering private rulings, the plenary session of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan

      hereby RESOLVED as follows:

      1. Private rulings rendered in accordance with the procedure established by Article 270 of the Civil Procedure Code of the Republic of Kazakhstan (hereinafter referred to as the Civil Procedure Code) shall be acts of the courts' response to cases of violation of legality.

      2. The grounds for rendering private rulings shall be the cases of violation of legality identified in the court hearing.

      Violation of legality should be understood as acts that shall not meet the requirements of regulatory legal acts.

      There shall be no sufficient basis for rendering private rulings of improper performance by persons involved in the case of procedural obligations of proof.

      3. The courts shall render private rulings to organizations, officials and other persons performing management functions.

      Officials shall be persons who permanently, temporarily or under special authority exercising the functions of a representative of the authorities or performing organizational and administrative functions or administrative and economic functions in state bodies, local self-government bodies, as well as in the Armed Forces, other troops and military formations of the Republic of Kazakhstan.

      Other persons performing management functions should be understood as heads of executive bodies of commercial and non-commercial legal entities.

      4. A private ruling is issued by the court in the form of a separate procedural document simultaneously with the judicial act on the case under consideration.

      Footnote. Paragraph 4 as amended by the regulatory resolution of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2022 No. 8 (effective from the date of the first official publication).

      5. The content of the private rulings must meet the requirements of Article 269 of the Criminal Procedure Code, taking into account the nature of the cases resolved and committed violations of legality.

      The motivational part of the private rulings should state the arguments on which the court have concluded that committed violations of legality, revealed the essence of the committed violations, specified the specific regulatory legal acts whose requirements have been violated, as well as persons whose actions (omissions) have led to violation of legality.

      The private rulings should not contain specific regulations or proposals on the activities of persons concerned, as well as it should not establish the type and measures of legal liability of those liable.

      The operative part of the private rulings should indicate the name and residence of the organizations, as well as explain the provisions of part 2 of Article 270 of the Criminal Procedure Code on the consequences of non-performance, non-response or late response to the private rulings, on the right and procedure of appeal against the private determination.

      Footnote. Paragraph 5 as amended by the regulatory resolution of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated 31.03.2017 № 2 (shall be enforced from the day of its first official publication).

      6. Rendered private rulings shall be announced in the court hearing in the case under consideration.

      7. According to part 1 of Article 270 of the Criminal Procedure Code, organizations, officials and other persons performing management functions shall be obliged to inform the courts of taken measures within one month from the date of receipt of the private rulings.

      Footnote. Paragraph 7 as amended by the regulatory resolution of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated 31.03.2017 № 2 (shall be enforced from the day of its first official publication).

      8. In the event of the abandonment of private rulings or the failure to take measures to eliminate the violations of the law mentioned therein, as well as the late response to private rulings without valid reasons, the courts have the right to bring officials to administrative liability under Article 664 of the Code of Administrative Offences of the Republic of Kazakhstan.

      The imposition of administrative penalty shall not exempt the officials concerned from the obligation to report to the court on measures taken by private rulings.

      Footnote. Paragraph 8 as amended by the regulatory resolution of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated 24.12.2014 № 3 (shall be enforced from the day of its first official publication).

      9. In the event that the court has not rendered the private rulings, despite the existence and adequacy of the grounds for it, the subsequent court, in verifying the legality of the judicial act, has the right to render the private rulings itself in accordance with the procedure established by Article 270 of the Criminal Procedure Code.

      10. Private rulings may be subject to private complaints, a request by a prosecutor or protests in accordance with the procedure established by law.

      If persons whose rights and legitimate interests being affected by private rulings have not participated in the case, have been unaware of the private rulings rendered to them and (or) missed the legal appeal period, they shall be also entitled to appeal the private rulings.

      Footnote. Paragraph 10 as amended by the regulatory resolution of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated 20.04.2018 № 7 (shall be enforced from the day of its first official publication).

      11. The annulment of a judicial act shall not result in the annulment of the private rulings unless the violation of the legality specified in the private rulings has been established.

      12. In accordance with Article 5 of the Law of the Republic of Kazakhstan dated November 18, 2015 No. 410-V “On Combating Corruption” and Article 4 of the Criminal Procedure Code, the courts shall carry out state functions aimed at protecting the rights and freedoms of citizens and legal entities by preventing corruption-related offences, eliminating their consequences and bringing those liable to justice.

      In case of detection of signs of criminal offence in the actions of the parties, other participants of the process, officials and other persons, the courts report this to prosecutors.

      Footnote. Paragraph 12 as amended by the regulatory resolution of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated 29.12.2012 № 6 (shall be enforced from the day of its first official publication); dated 31.03.2017 № 2 (shall be enforced from the day of its first official publication).
      13. Excluded by the regulatory resolution of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated 29.12.2012 № 6 (shall be enforced from the day of its first official publication).

      14. To recognize as invalid:

      1) parts 2 and 3 of paragraph 30 of the resolution of the Plenum of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated December 22, 2000 № 16 "On practice of enforcement by courts of environmental protection legislation";

      2) paragraph 20 of the regulatory resolution of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated December 22, 2000 № 17 "On some issues of enforcement by courts of legislation on marriage and family in cases of adoption of children" (as amended and added by the regulatory resolution dated December 25, 2006 № 10 and dated December 22, 2008 № 14);

      3) paragraph 21 of the regulatory resolution of the Supreme Court of the Republic of Kazakhstan dated July 16, 2007 No. 6 "On some issues of enforcement by courts of land legislation ".

      15. According to Article 4 of the Constitution of the Republic of Kazakhstan, this regulatory resolution shall be included in the law, as well as shall be generally binding and put into effect from the date of its official publication.

      Chairman of the Supreme Court
      of the Republic of Kazakhstan M. Alimbekov
      Judge of the Supreme Court
      of the Republic of Kazakhstan,
      Secretary of the Plenary Session Zh. Baishev

Соттардың азаматтық істер бойынша жеке ұйғарымдар шығару тәжірибесі туралы

Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2010 жылғы 25 маусымдағы N 1 Нормативтік қаулысы.

      Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "АІЖК-нің" деген сөз "АПК-нің" деген сөзбен; "253" деген цифрлар "270" деген цифрлармен ауыстырылды – ҚР Жоғарғы Сотының 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

      Соттардың жеке ұйғарымдар шығару кезінде Қазақстан Республикасы Азаматтық іс жүргізу кодексінің нормаларын біркелкі қолдануы мақсатында, Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының жалпы отырысы

      қаулы етеді:

      1. Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексінің (бұдан әрі - АПК) 270-бабында қарастырылған тәртіпте шығарылған жеке ұйғарымдар – соттардың заңдылықты бұзушылық жағдайына назар аудару актісі болып табылады.

      Ескерту. 1-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Жоғарғы Сотының 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

      2. Сот отырысында анықталған заңдылықты бұзушылық жағдайлар жеке ұйғарымдар шығару үшін негіздемелер болып табылады.

      Нормативтік құқықтық актілердің талаптарына сәйкес келмейтін әрекеттерді заңдылықты бұзушылық деп түсінген жөн.

      Іске қатысушы тұлғалардың дәлелдеу жөніндегі іс жүргізу міндеттерін тиісінше орындамауы жеке ұйғарымдар шығару үшін жеткілікті негіздеме бола алмайды.

      3. Соттар тиісті ұйымдарға, басқару қызметін атқаратын лауазымды немесе өзге де тұлғаларға қатысты жеке ұйғарымдар шығарады.

      Мемлекеттік органдарда, жергілікті басқару органдарында, сонымен қатар Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа әскерлерде және әскери құралымдарда тұрақты, уақытша немесе арнайы өкілеттік бойынша билік өкілінің қызметін жүзеге асыратын немесе ұйымдастыру-әкімшілік немесе әкімшілік-шаруашылық қызмет атқаратын тұлғалар лауазымды тұлғалар болып танылады.

      Коммерциялық және коммерциялық емес заңды тұлғалардың атқару органдарының басшыларын басқару қызметін атқаратын өзге де тұлғалар деп түсінген жөн.

      4. Сот жеке ұйғарымды дербес іс жүргізу құжаты түрінде, қаралған іс бойынша сот актісімен бір уақытта шығарады.

      Ескерту. 4-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Жоғарғы Сотының 29.09.2022 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

      5. Жеке ұйғарымның мазмұны шешілетін істердің және жол берілген заңдылық бұзушылықтың сипаты ескеріле отырып, АПК-нің 269-бабының талаптарына сәйкес келуі тиіс.

      Жеке ұйғарымның дәлелдеме бөлімінде соттардың заңдылық бұзушылыққа жол берілгені туралы тұжырым жасауына негіз болған дәлелдер көрсетіліп, жол берілген заңдылық бұзушылықтың мәні ашылуы, талаптары бұзылған нақты нормативтік құқықтық актілер, сондай-ақ әрекеттері (әрекетсіздіктері) заңдылықтың бұзылуына әкеліп соқтырған тұлғалар көрсетілуге тиіс.

      Жеке ұйғарымда іс бойынша мүдделі тұлғалардың әрекеттеріне қатысты нақты нұсқаулар немесе ұсыныстар болмауға тиіс, сондай-ақ кінәлілердің құқықтық жауапкершілігінің түрі мен шаралары да белгіленбеуге тиіс.

      Жеке ұйғарымның қарар бөлімінде ұйымдардың атауы мен орналасқан жері көрсетілуге, сондай-ақ жеке ұйғарымды орындамаудың, жауапсыз қалдырудың немесе жеке ұйғарым бойынша мерзімінде жауап бермеудің салдары, жеке ұйғарымға шағым келтіру құқығы мен тәртібі туралы АПК-нің 270-бабы екінші бөлігінің ережелері түсіндірілуге тиіс.

      Ескерту. 5-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Жоғарғы Сотының 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

      6. Шығарылған жеке ұйғарым қаралатын іс бойынша сот отырысында жарияланады.

      7. АПК-нің 270-бабының бірінші бөлігіне сәйкес, ұйымдар, басқару қызметін атқаратын лауазымды немесе өзге де тұлғалар, жеке ұйғарымды алған күннен бастап бір ай мерзім ішінде ол бойынша қабылданған шаралар туралы соттарға хабарлауға міндетті.

      Ескерту. 7-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Жоғарғы Сотының 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

      8. Жеке ұйғарымдар қараусыз қалдырылған не оларда көрсетілген заң бұзушылықтарды жою жөнінде шаралар қабылданбаған, сондай-ақ жеке ұйғарымдарға жауап дәлелді себептерсіз мерзімінде берілмеген жағдайда, соттар лауазымды тұлғаларды Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы кодексінің 664-бабы бойынша әкімшілік жауапкершілікке тартуға құқылы.

      Әкімшілік жазаны қолдану жеке ұйғарым бойынша қабылданған шаралар туралы сотқа хабарлау міндетінен тиісті лауазымды тұлғаларды босатпайды.

      Ескерту. 8-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 24.12.2014 N 3 Нормативтік қаулысымен (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі).

      9. Егер сот жеке ұйғарым шығару үшін негіздердің болғанына және жеткіліктілігіне қарамастан жеке ұйғарым шығармаса, онда келесі сатыдағы сот АПК-нің 270-бабында бекітілген тәртіпте сот актісінің заңдылығын тексере отырып, өзі жеке ұйғарым шығаруға құқылы.

      10. Жеке ұйғарымдарға заңда бекітілген тәртіпте жеке шағымдар берілуі, прокурордың өтінішхаты немесе наразылықтар келтірілуі мүмкін.

      Егер жеке ұйғарымдар құқықтары мен заңды мүдделерін қозғайтын тұлғалар істерді қараған кезде қатыспаса, оларға қатысты жеке ұйғарымдар шығарылғаны туралы білмесе және (немесе) заңмен белгіленген шағымдану мерзімін өткізіп алса, олар сондай-ақ жеке ұйғарымдарға шағым беруге құқылы.

      Ескерту. 10-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 20.04.2018 № 7 нормативтік қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі).

      11. Жеке ұйғарымда көрсетілген заңдылықты бұзушылық анықталмаған жағдайларды қоспағанда, сот актісінің күшін жою жеке ұйғарымның күшін жоюға әкеп соқпайды.

      12. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 18 қарашадағы № 410-V Заңының 5-бабына, АПК-нің 4-бабына сәйкес соттар азаматтар мен заңды тұлғалардың құқықтары мен бостандықтарын қорғауға бағытталған мемлекеттік функцияларды сыбайлас жемқорлыққа байланысты құқық бұзушылықтардың алдын алу, олардың салдарларын жою және кінәлілерді жауапкершілікке тарту арқылы жүзеге асырады.

      Тараптардың, басқа да процеске қатысушылардың, лауазымды немесе басқа да тұлғалардың іс-әрекеттерінде қылмыстық құқық бұзушылық белгілері анықталған жағдайда, соттар бұл туралы прокурорға хабарлайды.

      Ескерту. 12-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 2012.12.29 № 6 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулыларымен.
      13. Алып тасталды - ҚР Жоғарғы Сотының 2012.12.29 № 6 (ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

      14. Мыналардың:

      1) "Соттардың қоршаған ортаны қорғау туралы заңнаманы қолдану тәжірибесі туралы" Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Пленумының 2000 жылғы 22 желтоқсандағы № 16 қаулысының 30-тармағының екінші және үшінші абзацтарының;

      2) "Соттардың бала асырап алу туралы істерді қарау кезінде неке және отбасы туралы заңнаманы қолдануының кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2000 жылғы 22 желтоқсандағы № 17 нормативтік қаулысының 20-тармағының (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2006 жылғы 25 желтоқсандағы № 10 және 2008 жылғы 22 желтоқсандағы № 14 нормативтік қаулыларымен енгізілген өзгерістерімен және толықтыруларымен бірге);

      3) "Соттардың жер заңнамасын қолдануының кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2007 жылғы 16 шілдедегі № 6 нормативтік қаулысының 21-тармағының күші жойылды деп танылсын.

      15. Қазақстан Республикасы Конституциясының 4-бабына сәйкес, осы нормативтік қаулы қолданыстағы құқық құрамына қосылады, сондай-ақ жалпыға бірдей міндетті болып табылады және ресми жарияланған күнінен бастап күшіне енеді.

Қазақстан Республикасы


Жоғарғы Сотының Төрағасы

М. Әлімбеков

Қазақстан Республикасы


Жоғарғы Сотының судьясы,


жалпы отырыс хатшысы

Ж. Бәйішев