On approval of the Rules on loans of final instance, provided by the National Bank of the Republic of Kazakhstan

Resolution of the Board of the National Bank of the Republic of Kazakhstan of September 27, 2018 No. 227. Registered with the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan on November 5, 2018 No. 17691.

Unofficial translation

Footnote. Expired by resolution of the Board of the National Bank of the Republic of Kazakhstan dated 19.11.2019 No. 196 (effective from 01.01.2020).

In accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated March 30, 1995 "On the National Bank of the Republic of Kazakhstan", in order to determine the procedure for granting loans of final instance by the National Bank of the Republic of Kazakhstan, the Board of the National Bank of the Republic of Kazakhstan SHALL DECIDE:

1. To approve the attached Rules on loans of the final instance, provided by the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

2. The Department of financial stability (S.T. Khakimzhanov), in accordance with the procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, to ensure:

1) the state registration of this resolution in the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan together with the Legal Department (Sarsenova N.V.);

2) within ten calendar days from the date of the state registration of this resolution, to send it in the Kazakh and Russian languages to the Republican state enterprise on the basis of the right of economic management "Republican Center for Legal Information" for official publication and inclusion into the Reference Control Bank of regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan;

3) the placement of this resolution on the official Internet resource of the National Bank of the Republic of Kazakhstan after its official publication;

4) within ten working days after the state registration of this resolution, to submit the information to the Legal Department on implementation of the measures provided for in subparagraphs 2) and 3) of this paragraph and paragraph 3 of this resolution.

3. The Department for protection of the rights of consumers of financial services and external communications (Terentiev A.L.) shall ensure, within ten calendar days after the state registration of this resolution, the submission of its copy for official publication in periodicals.

4. Control over execution of this resolution shall be entrusted to the Deputy Chairman of the National Bank of the Republic of Kazakhstan Smolyakov O.A.

5. This resolution shall enter into force on January 1, 2019 and shall be subject to official publication.

Chairman of the National Bank

D. Akishev

Approved by the resolution of the Board of the National Bank of the Republic of Kazakhstan dated September 27, 2018, No. 227

The Rules on loans of final instance, provided by the National Bank of the
Republic of Kazakhstan
Chapter 1. General provisions

1. These Rules on loans of final instance, provided by the National Bank of the Republic of Kazakhstan (hereinafter referred to as the Rules) shall be developed in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated March 30, 1995 "On the National Bank of the Republic of Kazakhstan" (hereinafter - the Law on the National Bank) and shall determine the procedure of provision of loans of the final instance(hereinafter referred to as loan, loans) by the National Bank of the Republic of Kazakhstan (hereinafter referred to as the National Bank) to the second-tier banks (hereinafter referred to as the bank) and organizations, assigned to the core infrastructural financial organizations in accordance with the resolution of the Board of the National Bank of the Republic of Kazakhstan dated December 24, 2014 No. 257 "On approval of the Rules for classification of financial organizations as core ones", registered in the Register of the state registration of regulatory legal acts under No. 10210 (hereinafter referred to as the core infrastructural financial organizations).

2. The Rules shall use the concepts, provided for by the Civil Code of the Republic of Kazakhstan (General Part) dated December 27, 1994, the Law on the National Bank, the laws of the Republic of Kazakhstan dated August 31, 1995 "On banks and banking activities in the Republic of Kazakhstan" (hereinafter - the Law on banks and banking activities), dated July 2, 2003 "On securities market", dated January 14, 2016 "On precious metals and precious stones" and dated January 10, 2018 "On valuation activities in the Republic of Kazakhstan" (hereinafter - the Law on valuation activities) as well as the following concepts:

1) a portfolio of homogeneous loans - a group of bank loans with similar characteristics of credit risk and corresponding to the internal rules of the bank, approved by the governing body of the bank;

2) discount - the percentage, set by the National Bank in accordance with Article 51-3 of the Law on the National Bank, by which the value of bank assets pledged as collateral is reduced, in order to reduce the risks associated with their possible depreciation;

3) a pre-position of a pledge - a preliminary procedure for the National Bank and the bank to determine the bank's assets, provided for in subparagraphs 2) and 3) of paragraph 28 of the Rules, acceptable for the National Bank to take in pledge in case if the National Bank grants a loan, with conclusion of an agreement on the pre-position of the pledge;

4) pledge pre-position agreement - an agreement, concluded between the National Bank and the bank on determination of bank’s assets, provided for in subparagraphs 2) and 3) of paragraph 28 of the Rules acceptable for the National Bank to take in pledge if the National Bank grants a loan;

5) a funding plan - a bank document, containing information on actual and forecast flows of liquid assets of a bank, including cash inflows, using which the bank plans to repay the loan, information on optimizing bank expenses, including remuneration of bank executives;

6) idiosyncratic liquidity shock - an event that occurred due to the need to immediately meet the requirements of depositors and creditors of a bank (except for those having special relations with a bank), arising due to external factors, independent of the bank;

7) short-term liquidity shortage - lack of money in the bank due to the idiosyncratic liquidity shock.

3. The loan shall be provided by the National Bank to a bank in order to ensure the stability of the financial system of the Republic of Kazakhstan.

4. The loan, provided by the National Bank shall be used to cover the short-term liquidity deficit of the bank and shall not be a tool to maintain its solvency.

5. The loan shall be provided to the core infrastructural financial organizations in the manner and under the conditions, specified in the Rules, except for the cases of non-applicability of certain requirements of the Rules, due to the specifics of their activities.

Chapter 2. Loan terms

6. The National Bank shall provide a loan to a bank experiencing a short-term liquidity shortage and satisfying the following requirements in aggregate:

1) the bank is not categorized as a bank with an unstable financial situation, endangering the interests of its depositors and creditors and (or) threatening the stability of the financial system of the Republic of Kazakhstan, or the category of insolvent banks;

2) the bank has exhausted all other sources of liquidity support.

7. The loan shall be provided in the national currency of the Republic of Kazakhstan - tenge.

8. The loan amount shall not exceed the maximum amount of actual and forecast short-term liquidity deficit.

9. The amount of the forecast short-term liquidity deficit shall be determined by the bank on the basis of the funding plan and calculated as the forecast amount of outflow of money to fulfill the obligations of the bank to its depositors and creditors (except for the persons having special relations with the bank) during the term of the loan, reduced by the forecast amount of money receipts for the same period.

10. The interest rate on a loan shall be set at a level not lower than the official refinancing rate of the National Bank, taking into account the top level of interest rates on the main operations of the state monetary policy of the Republic of Kazakhstan, effective on the day of provision of the loan (in case of prolongation - on the day of conclusion of an additional agreement to the loan agreement).

The interest rate on the loan shall not change until the maturity date of the loan in full, except for the cases of prolongation of the loan.

The interest shall be calculated from the date the National Bank grants the loan to the bank until the maturity date (inclusive) of the loan in full. To calculate the interest, 360 (three hundred and sixty) calendar days per year and 30 (thirty) calendar days per month or the actual number of calendar days with an incomplete month shall be taken into account.

11. The loan shall be provided to the bank for a period from fourteen to ninety calendar days with the possibility of prolongation for not more than three times.

The total term of use of the loan, taking into account all renewals, shall not exceed one year.

The loan shall be prolonged under the conditions, provided for in Article 51-3 of the Law on the National Bank.

12. The loan shall be provided to the bank against the pledge of the bank’s assets, as provided for by paragraph 28 of the Rules.

Chapter 3. Pre-position of pledge

13. The pre-position of the pledge shall be carried out prior to the bank’s applying for a loan for the preliminary assessment of the bank’s assets, provided for in subparagraphs 2) and 3) of paragraph 28 of the Rules, provided by the bank as collateral if a bank applies for a loan.

Bank assets, provided for in subparagraphs 2) and 3) of paragraph 28 of the Rules, which have not been pre-collateralized, shall not be accepted by the National Bank as a pledge if the bank applies for a loan.

For the pre-position of the pledge, the bank shall:

1) form the assets of the bank for pre-position of the pledge;

2) ensure the conduct of the valuation of the bank's assets for the pre-position of pledge by the subject of valuation activity in accordance with the Law on valuation activity.

14. For the pre-position of the pledge, the bank shall submit to the National Bank a petition on the pre-position of the pledge, drawn up in an arbitrary form and signed by the first head of the bank or, in his absence, by the person, performing his duties (hereinafter - the petition on the pre-position of the pledge), as well as the following documents, information and (or) data:

1) documents, confirming the property rights of the bank for the assets, provided for in subparagraph 2) of paragraph 28 of the Rules, and (or) the rights (claims) of the bank under bank loan agreements, concluded between the borrower (hereinafter - the bank borrower) and the bank (hereinafter - the bank loan agreement), provided for by subparagraph 3) of paragraph 28 of the Rules, including pledge agreements, concluded as security for bank loan agreements;

2) documents, confirming the absence of restrictions and (or) encumbrances on bank assets for the pre-position of the pledge.

In the event that a bank provides bank assets, provided for by subparagraph 3) of paragraph 28 of the Rules, for pre-position of the pledge, the bank shall submit the documents, confirming the absence of restrictions and (or) encumbrances on the property that secured the fulfillment of obligations of the bank’s borrowers under bank loan agreements (except for the encumbrances, imposed by the bank under bank loan agreements);

3) information on the characteristics of the bank assets, provided for by subparagraph 3) of paragraph 28 of the Rules, including the number and date of conclusion of each bank loan agreement, last name, first name, patronymic (if any) or name of the bank borrower, interest rate, repayment schedule, balance of principal debt and the accrued interest, the date of the debt on the principal debt and the accrued interest, confirmation of the absence of the deferral under the bank loan agreement, date and number of the pledge agreement, concluded to secure the bank loan agreement, data about financial condition of the bank borrower, the cost of the property, which secures the fulfillment of the obligations by the bank borrower under the bank loan agreement, defined by the subject of valuation activities in accordance with the Law on valuation activities and (or) the bank when drawing up the conclusion on collateral security;

4) a report on the valuation of bank assets for the pre-position of a pledge, compiled by the subject of valuation activity in accordance with the Law on valuation activity, not earlier than three months before the date the bank submits a petition for the pre-position of a pledge to the National Bank;

5) a written confirmation of the bank about the absence of restructuring and (or) refinancing on the bank’s assets, provided for by subparagraph 3) of paragraph 28 of the Rules, for the pre-position of the pledge, signed by the first head of the bank or, in his absence, by the person, performing his duties, and the chief accountant of the bank.

Submission of additional documents, information and (or) data necessary for analyzing the financial condition of the bank and adoption of the decision by the National Bank on the pre-position of the pledge shall be allowed.

15. The National Bank shall consider the petition for pre-position of the pledge and documents, information and (or) data, stipulated by paragraph 14 of the Rules, within three months from the date the National Bank receives the full package of documents. It shall be allowed for the National Bank to extend the period for consideration of the petition for pre-position of the pledge and documents, information and (or) data, stipulated by paragraph 14 of the Rules for a period not exceeding three months, and the National Bank shall notify the bank about it in writing within three working days from the date of prolongation.

16. In the event that the bank submits an incomplete package of documents, information and (or) data, provided for in part one of paragraph 14 of the Rules, the National Bank shall leave the petition for pre-position of the pledge without consideration and shall return the documents submitted to it to the bank.

The National Bank shall review the resubmitted petition for pre-position of the pledge and documents, information and (or) data, stipulated by paragraph 14 of the Rules, within the period, stipulated by paragraph 15 of the Rules.

17. The decision to approve the petition for pre-position of the pledge or to refuse the petition for pre-position of the pledge shall be made by the Board of Directors of the National Bank.

When the Board of Directors of the National Bank decides to approve a petition for pre-position of the pledge or refuses a petition for pre-position of the pledge, the bank’s compliance with the requirements of sub-paragraph 1) of paragraph 6 of the Rules, the financial condition of the bank, the impact of the bank on the stability of the financial system of the Republic of Kazakhstan and the quality of the bank’s assets for pre-position of the pledge shall be taken into account.

18. In the event that the Board of Directors of the National Bank decides to approve a petition for the pre-position of the pledge, the National Bank and the bank shall enter into an agreement on the pre-position of the pledge.

19. The pre-position of the pledge shall not require the imposition by the National Bank of encumbrances on the bank’s assets that have passed the pre-position of the pledge.

20. The bank shall submit to the National Bank the updated documents, information and (or) data, provided for by sub-paragraphs 3) and 5) of paragraph 14 of the Rules, quarterly, in the order and within the time, stipulated by the agreement for the pre-position of the pledge (in case the bank provides bank assets, provided for by sub-paragraph 3) of paragraph 28 of the Rules for the pre-position of the pledge), and the annually updated full package of documents, stipulated by paragraph 14 of the Rules.

21. In the event of the non-compliance of the bank’s assets that have passed a pre-position of the pledge with the requirements of the Rules, the bank, in consultation with the National Bank, shall exclude them from the pre-position of pledge or replace them with the bank’s assets, complying with the requirements of the Rules, while meeting the requirements of this chapter.

Chapter 4. Loan granting

22. To receive a loan, the bank shall submit to the National Bank the following documents, information and / or data:

1) a petition for a loan in any form, signed by the bank’s chief executive or, if he is absent, by the person, performing his duties, indicating the loan amount, loan period, bank’s assets pledged, and information about the idiosyncratic liquidity shock and the inability of the bank to use other sources of liquidity support (hereinafter referred to as the loan petition);

2) a funding plan for twelve months from the date of submission of the loan petition;

3) documents, confirming the property rights of the bank to the assets, provided for in subparagraphs 1) and 2) of paragraph 28 of the Rules, and the rights (claims) of the bank under bank loan agreements, provided for in subparagraph 3) of paragraph 28 of the Rules, including collateral agreements concluded to secure the bank loan agreements;

4) documents, confirming the absence of restrictions and (or) encumbrances on bank’s assets, provided as pledge.

If the bank pledges the bank’s assets as provided for by sub-paragraph 3) of paragraph 28 of the Rules, the bank shall additionally submit the documents, confirming the absence of restrictions and (or) encumbrances on the property that secured the obligations of the bank’s borrowers under bank loan agreements (except for the encumbrances, imposed by the bank under the bank loan agreements);

5) information on the characteristics of bank assets, provided for by subparagraph 1) of paragraph 28 of the Rules provided as pledge, including international identification number (ISIN code), classification of a financial instrument and a short name of a financial instrument (CFI and FISN codes, if available), type of security, name of the issuer, date of issue, commencement of circulation and termination of circulation (if any), currency of nomination, market value expressed in currency of nomination, interest rate and rating (if any) of the security and (or) type of precious metal, serial number and (or) certificate number, manufacturer's trademark, sample, ligature mass (in grams and (or) troy ounces), chemically pure mass of the base metal (in grams and (or) troy ounces) and the market value of the precious metal.

If the bank pledges the bank’s assets as provided for by sub-paragraph 3) of paragraph 28 of the Rules that have passed the pre-position of the pledge, the bank shall submit to the National Bank the updated information, provided for by paragraphs 3) and 5) of paragraph 14 of the Rules.

The bank shall be allowed to submit additional documents and information necessary for analyzing the financial condition of the bank and making a decision on granting a loan by the National Bank.

23. The National Bank shall consider the loan petition of the bank and the documents, information and (or) data, provided for in paragraph 22 of the Rules, within a period of not more than twenty working days from the date of their receipt by the National Bank. The National Bank may extend the period for consideration of a loan petition and documents, information and (or) data, stipulated in paragraph 22 of the Rules for a period not exceeding ten working days, and the National Bank shall notify the bank about it in writing within three working days from the date of prolongation.

24. In the event that a bank submits to the National Bank an incomplete package of documents, information and (or) data, provided for in part one of paragraph 22 of the Rules, the National Bank shall leave the loan petition without consideration and shall return to the bank the documents submitted.

The National Bank shall review the resubmitted loan petition and the documents, information and (or) data, provided for in paragraph 22 of the Rules, within the period provided for by paragraph 23 of the Rules.

25. The decision on approval of a loan petition of a bank or refusal to satisfy a loan petition shall be made by the Board of the National Bank.

When the Board of the National Bank makes a decision on approval of the petition on granting a loan or denies to satisfy a loan petition, the bank’s compliance with the Rules, the financial condition of the bank, the bank’s influence on the stability of the financial system of the Republic of Kazakhstan, analysis of the reasons that caused the bank’s liquidity shock, and the quality of bank assets pledged, shall be taken into account.

26. In the event that the Board of the National Bank makes a decision on approval of a loan petition, the National Bank shall enter into a loan agreement with the bank, a pledge agreement.

27. In the order and terms, stipulated by the loan agreement, the bank shall monthly submit to the National Bank the documents, information and (or) data:

1) on execution by the bank of the funding plan and the measures taken to overcome the short-term liquidity shortage;

2) on the characteristics of bank’s assets pledged as provided for in subparagraph 5) of paragraph 22 of the Rules;

3) information, requested by the National Bank in order to monitor and control execution of the terms of the loan and pledge agreements.

Chapter 5. Security of fulfillment of bank’s obligations under the loan agreement

28. The bank shall pledge the following assets belonging to the bank as security for the fulfillment of obligations under the loan agreement:

1) highly liquid and low-risk securities and refined precious metals in standard or dimensional ingots;

2) immovable property, located in the territory of the Republic of Kazakhstan and not being the object of unfinished construction;

3) rights (claims) under bank loan agreements. Requirements for bank loan agreements, the rights (claims) of which are granted as collateral, are provided in the Annex to the Rules.

29. The list and types of bank’s assets pledged as provided for by subparagraph 1) of paragraph 28 of the Rules, and the amount of the discount to the value of bank’s assets pledged shall be established by the National Bank in accordance with Article 51-3 of the Law on the National Bank.

The discount to the value of bank’s assets, provided for in subparagraphs 2) and 3) of paragraph 28 of the Rules, provided as pledge, shall be established in the amount of not less than fifty percent of their value, determined by the subject of valuation activity in accordance with the Law on valuation activity.

30. The National Bank shall check the bank’s assets pledged for compliance with the Rules, including with the assistance of independent experts, including subjects of valuation activities.

31. The National Bank shall take in pledge the bank’s assets free of restrictions and (or) encumbrances of third parties.

32. The value of bank assets pledged, taking into account the discount to their value, shall cover the amount of the loan and interest on it in full.

33. Securities provided for by sub-paragraph 1) of paragraph 28 of the Rules shall be taken by the National Bank as a pledge and shall be estimated, based on the latest market revaluation of the stock exchange of the Republic of Kazakhstan, taking into account the discount.

Valuation of securities, provided for by subparagraph 1) of paragraph 28 of the Rules for which there is no market revaluation of the stock exchange of the Republic of Kazakhstan, shall be carried out in accordance with the pledge agreement.

34. Refined precious metals, stipulated by sub-paragraph 1) of clause 28 of the Rules, shall be taken by the National Bank as a security on fixing (price quotation) (hereinafter – the fixing) (morning fixing - if available) of the London bullion market association on the business day preceding the date of their acceptance as the pledge, taking into account the discount.

The evaluation of refined precious metals, stipulated by subparagraph 1) of paragraph 28 of the Rules, according to which the London Bullion Market Association does not establish the fixing, shall be carried out in accordance with the pledge agreement.

35. Bank assets, provided for in subparagraphs 2) and 3) of paragraph 28 of the Rules, which have passed the procedure of pre-position of a pledge, shall be taken by the National Bank as a pledge at the value, determined by the subject of valuation activity in accordance with the Law on valuation activity, taking into account the discount.

36. In the event of a decrease in the value and (or) incompliance of bank’s assets pledged with the requirements of the Rules, the bank shall return, within the period specified in the loan agreement, a portion of the principal debt and accrued interest on the loan in proportion to the amount of decrease in the value of the bank’s assets pledged, or shall replace with the bank’s assets, whose compliance with the requirements of the Rules is confirmed by the National Bank, in the amount sufficient to cover the loan amount and interest on it in full in the period, specified in the pledge agreement.

Chapter 6. Loan repayment

37. The payment of the amount of the principal debt on the loan and interest on it shall be carried out by the bank in accordance with the loan agreement and loan repayment schedule.

In case of early repayment of the loan in full or in part, the loan interest shall be accrued for the actual time of use of the loan.

38. The Bank shall make early repayment of the loan:

1) in case of the presence of objective evidence of deterioration in the financial condition of the bank, leading to non-fulfillment of monetary obligations by the bank and (or) violation of prudential standards;

2) if the bank violates the terms of agreements (contracts, transactions), concluded with the National Bank, and (or) non-compliance with the requirements of the Rules;

3) if the bank submits to the National Bank the unreliable, unconfirmed documents, information and (or) data, including those contained in the funding plan, the unreliability and unconfirmation of which were revealed by the National Bank after the loan was provided to the bank.

39. In accordance with the loan agreement, in case of improper fulfillment and (or) non-performance of loan obligations by the bank, the National Bank shall take measures to ensure financial stability and settle insolvent banks, as provided for in the Law on banks and banking activities, and shall satisfy the requirements of the loan agreement at the expense of the bank’s assets pledged.

40. The foreclosure of the bank’s assets pledged shall be carried out by the National Bank in an extrajudicial manner by transferring to the National Bank the bank’s ownership rights to the bank’s assets, provided for in subparagraphs 1) and 2) of paragraph 28 of the Rules, provided as collateral, and (or) via selling the bank’s assets to another bank or an organization, specializing in improving the quality of banks' loan portfolios, or mortgage organizations (hereinafter - third parties), provided for in subparagraph 3) of paragraph 28 of the Rules, which are pledged.

41. In order to sell the bank’s assets to a third party under sub-paragraph 3) of paragraph 28 of the Rules, which are pledged, the National Bank shall send a letter - proposal to the third parties about the sale of the bank’s assets, provided for in sub- paragraph 3) of paragraph 28 of the Rules, in order to fulfill the bank’s obligations to the National Bank under the loan agreement.

42. The selection of a third party - purchaser of bank’s assets, provided for by subparagraph 3) of paragraph 28 of the Rules, (hereinafter referred to as the third party- purchaser) shall be made by the National Bank.

43. Assignment of bank’s claims to the bank’s assets, provided for by subparagraph 3) of paragraph 28 of the Rules, to the third party-purchaser shall be carried out on the basis of an agreement concluded between the National Bank, the third person-purchaser and the bank and after the third party- purchaser pays the money to the National Bank in the amount of the size of the balance of the bank’s debt on the principal debt and the accrued interest on the loan in full.

44. On the bank’s assets, provided for in sub-paragraph 3) of paragraph 28 of the Rules, the bank shall continue to service the bank’s borrowers under bank loan agreements until the full assignment of rights (claims) on them to a third-party purchaser.

45. Assignment of bank’s claims (requirement) to the bank’s assets, provided for by sub-paragraph 3) of paragraph 28 of the Rules, to the third party-purchaser, shall not require:

1) the consent of the shareholders, the borrower of the bank, as well as other interested parties (including the pledgers, guarantors, warrantors). At the same time, the identity of a new lender is recognized as not having substantial significance for a bank borrower;

2) making amendments to the agreements, concluded by the bank with bank borrowers, as well as other persons (including mortgagors, guarantors, warrantors), in part of specifying a new party to the bank loan agreement.

Annex to the Rules on loans of final instance, provided by the National Bank of the Republic of Kazakhstan

Requirements for bank loan agreements, the rights (claims) for which
are provided as collateral

Index	Requirements
1. Quality of a bank loan agreement	Under a bank loan agreement: 1) there are no restrictions and (or) encumbrances on the rights (claims) of the bank; 2) there are no conditions, prohibiting the bank to make the assignment of rights (claims) under a bank loan agreement to a third party; 3) there are money receipts to repay principal and accrued debt and there are no overdue debts of more than seven days under bank loan agreements, concluded with individuals and fifteen days under bank loan agreements, concluded with legal entities for the last six calendar months or three payment periods (under bank loan agreements, where the loan is repaid with a different frequency than the monthly repayment), preceding the dates of submission of petition for pre-position of the pledge and a petition for a loan, provided for in paragraphs 14 and 22 of the Rules on loans of final instance, provided by the National Bank of the Republic of Kazakhstan; 4) the period until the full repayment of the debt on the principal debt and the accrued interest is not less than six calendar months; 5) the frequency of repayment of debt on the principal debt and accrued interest is not more than once a month; 6) there are no refinancing and (or) restructuring of bank loans due to the deterioration of the financial condition of the bank's borrower; 7) balance of principal debt and accrued interest under bank loan agreements, concluded with individuals and unsecured using the methods, stipulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan does not exceed two thousand monthly calculation indicators, established for the relevant financial year by the law on the republican budget and valid on the dates of submission of the petitions for pre-position of the pledge and a petition for a loan, provided for in paragraphs 14 and 22 of the Rules on loans of final instance, provided by the National Bank of the Republic of Kazakhstan. Bank loan agreements, concluded with individuals shall be classified by the bank to the homogeneous loans portfolio.
2. Security of fulfillment of obligations under the bank loan agreement	Fulfillment of the obligations of the bank borrower shall be secured by a pledge of real estate, located in the territory of the Republic of Kazakhstan and not being an object under construction, free from restrictions and (or) encumbrances, imposed by the persons other than a bank. The value of immovable property that secured the fulfillment of the obligations of the bank borrower under a bank loan agreement, determined by the subject of valuation activities in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated January 10, 2018 "On valuation activities in the Republic of Kazakhstan" (including during the annual valuation) and (or) by the bank when drawing up a conclusion on the pledged security, not earlier than six months before the date of submission of the petition for pre-position of the pledge, provided for in paragraph 14 of the Rules on loans of final instance, provided by the National Bank of the Republic of Kazakhstan, shall cover the outstanding amount of the principal debt and accrued interest under the bank loan agreement in full. In the case of securing the fulfillment of obligations under several bank loan agreements of one or several bank borrowers with one real estate, such bank loan agreements shall be recorded as one bank asset, taken in pledge. The requirements of this paragraph for securing the fulfillment of obligations under a bank loan agreement shall not apply to bank loan agreements, concluded with individuals and unsecured by the methods, provided for by the Civil Code of the Republic of Kazakhstan dated December 27, 1994.
3. Currency of a bank loan agreement	Tenge
4. Bank borrower	A legal entity, from the day of the state registration of which at least three years have passed, as well as an individual - a resident of the Republic of Kazakhstan, who in total meet the following requirements: 1) shall not be a person, having a special relationship with the bank; 2) shall be solvent and shall have no tax debt; 3) there is no information on his involvement in suspicious transactions in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated August 28, 2009 "On countering the legalization (laundering) of proceeds of crime and financing of terrorism".

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі беретін соңғы сатыдағы қарыздар туралы қағидаларды бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2018 жылғы 27 қыркүйектегі № 227 қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2018 жылғы 5 қарашада № 17691 болып тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2019 жылғы 19 қарашадағы № 196 қаулысымен

Ескерту. Қаулының күші жойылды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 19.11.2019 № 196 (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
РҚАО-ның ескертпесі!
Осы қаулы 01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі.

"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы" 1995 жылғы 30 наурыздағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің соңғы сатыдағы қарыздарды беру тәртібін айқындау мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі беретін соңғы сатыдағы қарыздар туралы қағидалар бекітілсін.

2. Қаржылық тұрақтылық департаменті (Хәкімжанов С.Т.) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) Заң департаментімен (Сәрсенова Н.В.) бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы қаулы мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде оны қазақ және орыс тілдерінде "Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына ресми жариялау және Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін жіберуді;

3) осы қаулыны ресми жарияланғаннан кейін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ресми интернет-ресурсына орналастыруды;

4) осы қаулыны мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Заң департаментіне осы қаулының осы тармағының 2) және 3) тармақшаларында және 3-тармағында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Қаржылық қызметтерді тұтынушылардың құқықтарын қорғау және сыртқы коммуникациялар басқармасы (Терентьев А.Л.) осы қаулы мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесін мерзімді баспасөз басылымдарында ресми жариялауға жіберуді қамтамасыз етсін.

4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары О.А. Смоляковқа жүктелсін.

5. Осы қаулы 2019 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

Ұлттық Банк Төрағасы

Д. Ақышев

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2018 жылғы 27 қыркүйектегі № 227 қаулысымен бекітілген

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі беретін соңғы сатыдағы қарыздар туралы қағидалар

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі беретін соңғы сатыдағы қарыздар туралы қағидалар (бұдан әрі – Қағидалар) "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы" 1995 жылғы 30 наурыздағы Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі – Ұлттық Банк туралы заң) сәйкес әзірленді және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің (бұдан әрі – Ұлттық Банк) соңғы сатыдағы қарыздарды (бұдан әрі – қарыз, қарыздар) екінші деңгейдегі банктерге (бұдан әрі – банк) және Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10210 болып тіркелген "Қаржы ұйымдарын жүйе құраушылар қатарына жатқызу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2014 жылғы 24 желтоқсандағы № 257 қаулысына сәйкес жүйе құраушы инфрақұрылымдық қаржы ұйымдарына (бұдан әрі – жүйе құраушы инфрақұрылымдық қаржы ұйымдары) беру тәртібін айқындайды.

2. Қағидаларда 1994 жылғы 27 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiнде (Жалпы бөлiм), Ұлттық Банк туралы заңда, "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" 1995 жылғы 31 тамыздағы (бұдан әрі – Банктер және банк қызметі туралы заң), "Бағалы қағаздар рыногы туралы" 2003 жылғы 2 шілдедегі, "Бағалы металдар мен асыл тастар туралы" 2016 жылғы 14 қаңтардағы және "Қазақстан Республикасындағы бағалау қызметі туралы" 2018 жылғы 10 қаңтардағы (бұдан әрі – Бағалау қызметі туралы заң) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген ұғымдар, сондай-ақ мына ұғымдар пайдаланылады:

1) біртекті қарыздар портфелі – кредиттік тәуекел сипаттамалары ұқсас және банктің басқару органы бекіткен банктің ішкі қағидаларына сәйкес келетін банктік қарыздар тобы;

2) дисконт – Ұлттық Банк банк активтері ықтималды құнсыздануымен байланысты тәуекелдерді төмендету мақсатында Ұлттық Банк туралы заңның 51-3-бабына сәйкес белгілейтін кепілге берілетін банк активтерінің құны азайтылатын пайыз;

3) кепіл препозициясы – Ұлттық Банк кепіл препозициясы туралы келісімді жасаса отырып қарыз берген жағдайда, Ұлттық Банк пен банк Қағидалардың 28-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көзделген, Ұлттық Банк кепілге қабылдауға жарамды банк активтерін айқындауы жөніндегі алдын ала рәсім;

4) кепіл препозициясы туралы келісім – Ұлттық Банк қарыз берген жағдайда, Қағидалардың 28-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көзделген Ұлттық Банк пен банк Ұлттық Банк кепілге қабылдауға жарамды банк активтерін анықтау жөніндегі алдын ала рәсім;

5) қорландыру жоспары – банктің өтімді активтерінің нақты және болжамды ағындары, оның ішінде банк пайдалану арқылы қарызды өтеуді жоспарлап отырған ақша ағындары туралы ақпаратты, банк шығындарын, оның ішінде банктің басшы қызметкерлеріне еңбек ақы төлеу бойынша шығыстарын оңтайландыру туралы ақпаратты қамтитын банктің құжаты;

6) өтімділіктің идиосинкратикалық күйзелісі – банкке байланысты емес сыртқы факторлар әсерінен туындаған банк депозиторларының және кредиторларының талаптарын дереу қанағаттандыру (банкпен ерекше қатынастар арқылы байланысты тұлғалардың талаптарын қоспағанда) қажеттілігіне байланысты басталған оқиға;

7) өтімділіктің қысқа мерзімді тапшылығы – өтімділіктің идиосинкратикалық күйзелісіне байланысты банктің ақшасы жеткіліксіз болуы.

3. Ұлттық Банк қарызды банкке Қазақстан Республикасының қаржы жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз етуге жәрдемдесу мақсатында береді.

4. Ұлттық Банк берген қарыз банк өтімділігінің қысқа мерзімді тапшылығын жабу үшін пайдаланылады және оның төлем қабілеттілігін қолдау құралы болып табылмайды.

5. Қарыз жүйе құраушы инфрақұрылымдық қаржы ұйымдарына, Қағидалардың жекелеген талаптарының, олардың қызметінің ерекшелігіне қарай қолданылмау жағдайларын қоспағанда, Қағидаларда көрсетілген тәртіппен және талаптармен беріледі.

2-тарау. Қарыз беру талаптары

6. Ұлттық Банк өтімділіктің қысқа мерзімді тапшылығына ұшырап отырған және мына талаптардың жиынтығын қанағаттандыратын банкке қарыз береді:

1) банк өзінің депозиторлары мен кредиторларының мүдделеріне қатер және (немесе) Қазақстан Республикасының қаржы жүйесінің тұрақтылығына қатер төндіретін қаржылық жағдайы орнықсыз банктер санатына немесе төлемге қабілетсіз банктер санатына жатқызылмаған;

2) банк өтімділікті ұстап тұру үшін барлық басқа қаражат көзін жойған.

7. Қарыз Қазақстан Республикасының ұлттық валютасы – теңгемен беріледі.

8. Қарыз сомасы өтімділіктің қысқа мерзімді тапшылығының нақты және болжамды ең жоғары мөлшерінен аспайды.

9. Банк өтімділіктің болжанатын қысқа мерзімді тапшылығының мөлшерін қаржыландыру жоспарының негізінде айқындайды және сол кезеңдегі түсімдердің болжанатын көлеміне азайтылған қарызды пайдалану мерзімі ішінде банктің өз депозиторлары мен кредиторлары (банкпен ерекше қатынастар арқылы байланысты тұлғаларды қоспағанда) алдындағы міндеттемелерін орындау үшін болжанған ақша әкетілу көлемі ретінде есептейді.

10. Қарыз бойынша сыйақы мөлшерлемесі қарызды беру күні (мерзімін ұзартқан кезде – қарыз туралы шартқа қосымша келісім жасалған күні) қолданыстағы Қазақстан Республикасы мемлекеттік ақша-кредит саясатының негізгі операциялары бойынша сыйақы мөлшерлемесінің жоғарғы деңгейін ескере отырып, Ұлттық Банктің ресми қайта қаржыландыру мөлшерлемесінен төмен емес деңгейде белгіленеді.

Қарыз бойынша сыйақы мөлшерлемесі қарыздың мерзімін ұзартқан жағдайларды қоспағанда, қарызды толық көлемде өтеген күнге дейін өзгертілмейді.

Сыйақы Ұлттық Банк қарызды банкке берген күнінен бастап қарызды толық көлемде өтеген күнге дейін (қоса алғанда) есептеледі. Сыйақыны есептеу үшін шартты түрде жылына күнтізбелік 360 (үш жүз алпыс) күн және бір айда күнтізбелік 30 (отыз) күн не ай толық болмаған кезде күнтізбелік күндердің нақты саны есепке алынады.

11. Қарыз банкке мерзімін үш реттен астам ұзартпау мүмкіндігімен, күнтізбелік он төрт күннен тоқсан күнге дейінгі мерзімге беріледі.

Қарызды пайдаланудың жалпы мерзімі барлық мерзімін ұзартуды қосқанда бір жылдан аспайды.

Қарыздың мерзімін ұзарту Ұлттық Банк туралы заңның 51-3-бабында көзделген талаптармен жүзеге асырылады.

12. Қарыз Қағидалардың 28-тармағында көзделген банк активтерінің кепілімен беріледі.

3-тарау. Кепіл препозициясы

13. Кепіл препозициясы банк қарыз алуға өтініш берген жағдайда, Қағидалардың 28-тармағының 2) және 3) тармақшасында көзделген, банк кепілге ұсынатын банк активтерін алдын ала бағалау үшін, банк қарыз алуға өтініш бергенге дейін алдын ала жүзеге асырылады.

Банк қарыз алуға өтініш берген жағдайда, Ұлттық Банк Қағидалардың 28-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көзделген, кепіл препозициясынан өтпеген банк активтерін кепілге қабылдамайды.

Банк кепіл препозициясы үшін:

1) кепіл препозициясы үшін банк активтерін қалыптастырады;

2) кепіл препозициясы үшін бағалау қызметі субъектісінің Бағалау қызметі туралы заңға сәйкес банк активтерін бағалауын қамтамасыз етеді.

14. Кепіл препозициясы үшін банк Ұлттық Банкке ерікті нысанда жасалған және банктің бірінші басшысы не ол болмаған жағдайда, оның міндеттерін атқаратын тұлға қол қойған кепіл препозициясы туралы өтінішті (бұдан әрі − кепіл препозициясы туралы өтініш), сондай-ақ мына құжаттарды, ақпаратты және (немесе) мәліметтерді:

1) банктің Қағидалардың 28-тармағының 2) тармақшасында көзделген активтерге меншік құқығын және (немесе) банктік қарыз шарттарын қамтамасыз ету үшін жасалған кепіл шарттарын қосқанда, Қағидалардың 28-тармағының 3) тармақшасында көзделген қарыз алушы (бұдан әрі – банктің қарыз алушысы) мен банк арасында жасалған, банктік қарыз шарттары бойынша (бұдан әрі − банктік қарыз шарты) банктің құқықтарын (талаптары) растайтын құжаттарды;

2) кепіл препозициясы үшін банктің активтеріне шектеулердің және (немесе) ауыртпалықтардың жоқтығын растайтын құжаттарды ұсынады.

Егер банк Қағидалардың 28-тармағының 3) тармақшасында көзделген банк активтерін ұсынған жағдайда, банк кепіл препозициясы үшін банктің қарыз алушыларының банктік қарыз шарттары бойынша міндеттемелерін орындау қамтамасыз етілген мүлікке шектеулердің және (немесе) ауыртпалықтардың жоқтығын (банк банктік қарыз шарттары шеңберінде салған ауыртпалықтарды қоспағанда) растайтын құжаттарды қосымша ұсынады;

3) Қағидалардың 28-тармағының 3) тармақшасында көзделген, әрбір банктік қарыз шартының нөмірі мен жасалған күнін, банктің қарыз алушысының тегін, атын, әкесінің атын (бар болса) немесе атауын, пайыздық мөлшерлемені, өтеу кестесін, негізгі борыш пен есептелген сыйақы бойынша берешек қалдығын, негізгі борыш пен есептелген сыйақы бойынша берешектің туындау күнін, банктік қарыз шарты бойынша мерзімін өткізу болмауын растауды, банктік қарыз шартын қамтамасыз ету үшін жасалған кепіл шартының күні мен нөмірін, банктің қарыз алушысының қаржылық жай-күйі туралы, кепілмен қамтамасыз ету жөніндегі қорытынды жасалған кезде Бағалау қызметі туралы заңға сәйкес бағалау қызметі субъектісі және (немесе) банк айқындаған банктің қарыз алушысының банктік қарыз шарты бойынша міндеттемелерді орындауы қамтамасыз етілген мүліктің құны туралы деректерді қамтитын банк активтерінің сипаттамасы туралы ақпаратты;

4) банк Ұлттық Банкке кепіл препозициясы туралы өтініш берген күнге дейін үш ай бұрыннан ерте емес Бағалау қызметі туралы заңға сәйкес бағалау қызметі субъектісі жасаған кепіл препозициясы үшін банк активтерін бағалау туралы есепті;

5) банктің бірінші басшысы немесе ол болмаған жағдайда, оның міндеттерін атқаратын тұлға және банктің бас бухгалтері қол қойған, банктің кепіл препозициясы үшін Қағидалардың 28-тармағының 3) тармақшасында көзделген банк активтері бойынша қайта құрылымдау және (немесе) қайта қаржыландыру болмауы туралы жазбаша түрдегі растауын ұсынады.

Банкке Ұлттық Банк банктің қаржылық жағдайын талдауы және кепіл препозициясы туралы шешім қабылдауы үшін қажетті қосымша құжаттарды, ақпаратты және (немесе) мәліметтерді ұсынуына рұқсат беріледі.

15. Ұлттық Банк кепіл препозициясы туралы өтінішті және Қағидалардың 14-тармағында көзделген құжаттарды, ақпаратты және (немесе) мәлiметтердi Ұлттық Банкке құжаттардың толық топтамасы келіп түскен күннен бастап үш ай ішінде қарайды. Ұлттық Банкке кепіл препозициясы туралы өтінішті және Қағидалардың 14-тармағында көзделген құжаттарды, ақпаратты және (немесе) мәліметтерді қарау мерзімін үш айдан аспайтын мерзімге ұзартуына рұқсат беріледі, Ұлттық Банк бұл жөнінде банкке мерзім ұзартылған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде жазбаша нысанда хабарлайды.

16. Банк Қағидалардың 14-тармағының бірінші бөлігінде көзделген құжаттардың, ақпараттың және (немесе) мәліметтердің толық топтамасын ұсынбаған жағдайда, Ұлттық Банк кепіл препозициясы туралы өтінішті қарамаусыз қалдырады және банкке ол ұсынған құжаттарды қайтарады.

Ұлттық Банк қайта ұсынылған кепіл препозициясы туралы өтінішті және Қағидалардың 14-тармағында көзделген құжаттарды, ақпаратты және (немесе) мәліметтерді Қағидалардың 15-тармағында көзделген мерзімде қарайды.

17. Ұлттық Банктің Директорлар кеңесі кепіл препозициясы туралы өтінішті қанағаттандыру немесе кепіл препозициясы туралы өтінішті қанағаттандырудан бас тарту туралы шешімді қабылдайды.

Ұлттық Банктің Директорлар кеңесі кепіл препозициясы туралы өтінішті қанағаттандыру немесе кепіл препозициясы туралы өтінішті қанағаттандырудан бас тарту туралы шешімді қабылдаған кезде банк Қағидалардың 6-тармағы 1) тармақшасының талаптарына сәйкес келуін, банктің қаржылық жай-күйін, банктің Қазақстан Республикасының қаржылық жүйесінің тұрақтылығына әсерін және банктің кепіл препозициясы үшін активтерінің сапасын ескереді.

18. Ұлттық Банктің Директорлар кеңесі кепіл препозициясы туралы өтінішті қанағаттандыру туралы шешім қабылдаған жағдайда, Ұлттық Банк пен банк кепіл препозициясы туралы келісім жасасады.

19. Кепіл препозициясы Ұлттық Банктің кепіл препозициясынан өткен банк активтеріне ауыртпалықтарды салуын талап етпейді.

20. Банк кепіл препозициясы туралы келісімде көзделген тәртіппен және мерзімдерде Ұлттық Банкке Қағидалардың 14-тармағының 3) және 5) тармақшаларында көзделген жаңартылған құжаттарды, ақпаратты және (немесе) мәліметтерді (банк кепіл препозициясы үшін Қағидалардың 28-тармағының 3) тармақшасында көзделген банк активтерін ұсынған жағдайда) тоқсан сайын және Қағидалардың 14-тармағында көзделген жаңартылған толық құжаттар топтамасын жыл сайын ұсынады.

21. Кепіл препозициясынан өткен банк активтері Қағидалардың талаптарына сәйкес келмеуі туындаған жағдайда, банк Ұлттық Банкпен келісу бойынша оларды кепіл препозициясынан алып тастайды немесе осы тараудың талаптарын сақтай отырып, Қағидалардың талаптарына сәйкес келетін банк активтерімен алмастырады.

4-тарау. Қарыз беру

22. Банк қарыз алу үшін Ұлттық Банкке мына құжаттарды, ақпаратты және (немесе) мәліметтерді:

1) қарыз сомасын, қарыз мерзiмiн, банктің кепілге берілетін активтерін, сондай-ақ өтiмдiлiктiң идиосинкратикалық күйзелісі басталғаны және банк өтімділікті қолдаудың басқа көздерін пайдалана алмайтындығы туралы мәліметтерді көрсете отырып, банктің бірінші басшысы не ол болмаған жағдайда, оның міндеттерін атқаратын тұлға қол қойған, еркін нысандағы қарыз беру туралы өтiнiшті (бұдан әрі – қарыз беру туралы өтiнiш);

2) қарыз беру туралы өтінішті берген күннен бастап он екі айға арналған қаржыландыру жоспарын;

3) банктің Қағидалардың 28-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген активтерге меншік құқығын және банктік қарыз шарттарын қамтамасыз ету үшін жасалған кепіл шарттарын қоса алғанда, банктің Қағидалардың 28-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген банктік қарыз шарттары бойынша құқықтарын (талаптарын) растайтын құжаттарды;

4) банктің кепілге берілген активтеріне шектеулердің және (немесе) ауыртпалықтардың жоқтығын растайтын құжаттарды ұсынады.

Банк Қағидалардың 28-тармағының 3) тармақшасында көзделген банктің активтерін кепілге берген жағдайда, банк қарыз алушыларының банктік қарыз шарттары бойынша міндеттемелерін орындау қамтамасыз етілген мүлікке шектеулердің және (немесе) ауыртпалықтардың жоқтығын растайтын құжаттарды банк қосымша ұсынады (банк банктік қарыз шарттарының шегінде салған ауыртпалықтарын қоспағанда);

5) қаржы құралының халықаралық сәйкестендіру нөмірі (ІSІN коды), сыныптауышы мен қаржы құралының қысқаша атауы (CFI және FISN кодтары – бар болса), бағалы қағаздың түрі, эмитенттің атауы, шығару күні, айналымның басталуы және айналымның тоқтатылуы (бар болса), номинирлеу валютасы, номинирлеу валютасымен көрсетілген нарықтық құны, бағалы қағаздың сыйақы мөлшерлемесі мен рейтингі (бар болса) және (немесе) бағалы металдың түрі, сертификаттың сериялық нөмірі және (немесе) нөмірі, шығарушы кәсіпорынның тауарлық белгісі, негізгі металдың сынамы, лигатурлық массасы (граммен және (немесе) троя унциясымен), химиялық таза массасы (граммен және (немесе) троя унциясымен) және бағалы металдың нарықтық құны қамтылатын, Қағидалардың 28-тармағының 1) тармақшасында көзделген кепілге ұсынылатын банк активтерінің сипаттамалары туралы ақпаратты ұсынады.

Банк Қағидалардың 28-тармағының 3) тармақшасында көзделген кепіл препозициясына өткен банк активтерін кепілге берген жағдайда, банк Қағидалардың 14-тармағының 3) және 5) тармақшаларында көзделген жаңартылған ақпаратты Ұлттық Банкке ұсынады.

Банкке Ұлттық Банк банктің қаржылық жағдайын талдауы және қарыз беру туралы шешім қабылдауы үшін қажетті қосымша құжаттар мен ақпаратты ұсынуына рұқсат беріледі.

23. Ұлттық Банк банктің қарыз беру туралы өтінішін және Қағидалардың 22-тармағында көзделген құжаттарды, ақпаратты және (немесе) мәліметтерді олар Ұлттық Банкке келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күнінен аспайтын мерзімде қарайды. Ұлттық Банк қарыз беру туралы өтінішті қарау мерзімін және Қағидалардың 22-тармағында көзделген құжаттарды, ақпаратты және (немесе) мәліметтерді он жұмыс күнінен аспайтын мерзімге ұзартуына рұқсат беріледі, бұл жөнінде Ұлттық Банк мерзім ұзартылған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде жазбаша түрде банкке хабарлайды.

24. Банк Қағидалардың 22-тармағының бірінші бөлігінде көзделген құжаттардың, ақпараттың және (немесе) мәліметтердің топтамасын Ұлттық Банкке толық ұсынбаған жағдайда, Ұлттық Банк қарыз беру туралы өтiнiшті қараусыз қалдырады және банкке ол ұсынылған құжаттарды қайтарады.

Ұлттық Банк қайта ұсынылған қарыз беру туралы өтінішті және Қағидалардың 22-тармағында көзделген құжаттарды, ақпаратты және (немесе) мәліметтерді Қағидалардың 23-тармағында көзделген мерзімде қарайды.

25. Ұлттық Банктің Басқармасы банктің қарыз беру туралы өтінішін қанағаттандыру немесе қарыз беру туралы өтінішін қанағаттандырудан бас тарту туралы шешімді қабылдайды.

Ұлттық Банктің Басқармасы қарыз беру туралы өтінішті қанағаттандыру немесе қарыз беру туралы өтінішті қанағаттандырудан бас тарту туралы шешім қабылдаған кезде банк Қағидалардың талаптарына сәйкес келуін, банктің қаржылық жағдайын, банктің Қазақстан Республикасының қаржы жүйесінің тұрақтылығына әсерін, банкте өтімділіктің идиосинкратикалық күйзелісінің туындауына ықпал ететін себептерді талдауды және банктің кепілге берілетін активтерінің сапасын ескереді.

26. Ұлттық Банктің Басқармасы қарыз беру туралы өтінішті қанағаттандыру туралы шешім қабылдаған жағдайда, Ұлттық Банк банкпен қарыз туралы шартты, кепіл туралы шартты жасасады.

27. Банк қарыз туралы шартта көзделген тәртiппен және мерзiмдерде Ұлттық Банкке ай сайын құжаттарды, ақпаратты және (немесе) мәлiметтердi:

1) банктің қорландыру жоспарын және өтімділіктің қысқа мерзімді тапшылығын еңсеру бойынша қабылданған шаралар туралы;

2) банк активтерінің Қағидалардың 22-тармағының 5) тармақшасында көзделген кепілге берілген сипаттамалары туралы;

3) Ұлттық Банк қарыз және кепіл туралы шарттардың талаптарын орындалуына мониторинг жүргізу және бақылау мақсатында сұрататын ақпаратты ұсынады.

5-тарау. Қарыз туралы шарт бойынша банк міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз ету

28. Банк қарыз туралы шарт бойынша міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету үшін банкке тиесілі мына активтерді:

1) өтімділігі жоғары және тәуекелі төмен бағалы қағаздарды және стандартты немесе өлшенген құймалардағы аффинирленген бағалы металдарды;

2) Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан және аяқталмаған құрылыс объектісі болып табылмайтын жылжымайтын мүлікті;

3) банктік қарыз шарттары бойынша құқықтарды (талаптарды) кепілге береді. Құқықтары (талаптары) кепілге берілетін банктік қарыз шарттарына қойылатын талаптар Қағидаларға қосымшада көзделген.

29. Ұлттық Банк кепілге берілетін, Қағидалардың 28-тармағының 1) тармақшасында көзделген банк активтерінің тізбесі мен түрлерін және кепілге берілетін банк активтерінің құнына қатысты дисконттың мөлшерін Ұлттық Банк туралы заңның 51-3-бабына сәйкес белгілейді.

Қағидалардың 28-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көзделген кепілге берілетін банк активтерінің құнына қатысты дисконт Бағалау қызметі туралы заңға сәйкес бағалау қызметінің субъектісі айқындаған олардың құнының елу пайызынан кем емес мөлшерде белгіленеді.

30. Ұлттық Банк кепілге берілетін банк активтерін Қағидалардың талаптарына сәйкес келуін, оның ішінде бағалау қызметінің субъектілерін қоса алғанда, тәуелсіз сарапшыларды тарта отырып тексереді.

31. Ұлттық Банк үшінші тұлғалардың шектеулерінен және (немесе) ауыртпалықтарынан бос банктің активтерін кепілге қабылдайды.

32. Кепілге берілетін банк активтерінің құнына қатысты дисконтты есептегендегі олардың құны қарыз сомасын және ол бойынша сыйақыны толық көлемде өтейді.

33. Ұлттық Банк Қағидалардың 28-тармағының 1) тармақшасында көзделген бағалы қағаздарды кепілге қабылдайды және Қазақстан Республикасының қор биржасындағы соңғы нарықтық қайта бағалануына қарай дисконтты ескере отырып бағалайды.

Қағидалардың 28-тармағының 1) тармақшасында көзделген, Қазақстан Республикасы қор биржасының нарықтық қайта бағалауы жоқ бағалы қағаздарды бағалау кепіл туралы шартқа сәйкес жүзеге асырылады.

34. Ұлттық Банк Қағидалардың 28-тармағының 1) тармақшасында көзделген аффинирленген бағалы металдарды олар кепілге қабылданған күннің алдындағы жұмыс күнінде Лондон бағалы металдар нарығына қатысушылар қауымдастығының (London bullion market association) фиксингі (баға белгілеуі) (бұдан әрі – фиксинг) (таңертеңгі фиксинг – бар болса) бойынша дисконтты ескере отырып кепілге қабылдайды.

Қағидалардың 28-тармағының 1) тармақшасында көзделген, олар бойынша Лондон бағалы металдар нарығына қатысушылар қауымдастығы (London bullion market association) фиксинг белгілемейтін аффинирленген бағалы металдарды бағалау кепіл туралы шартқа сәйкес жүзеге асырылады.

35. Ұлттық Банк Қағидалардың 28-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көзделген, кепіл препозициясы рәсімінен өткен банктің активтерін Бағалау қызметі туралы заңға сәйкес бағалау қызметінің тәуелсіз субъектісі анықтаған құны бойынша дисконтты ескере отырып кепілге қабылдайды.

36. Кепілге берілген банк активтерінің құны азайған және (немесе) Қағидалардың талаптарына сәйкес келмеуі туындаған жағдайда, банк қарыз туралы шартта айқындалған мерзімде қарыз бойынша берешектің бір бөлігін кепілге берілген банк активтерінің құнын кеміту мөлшеріне тепе-тең қайтарады немесе кепіл туралы шартта айқындалған мерзімде қарыз сомасын және ол бойынша сыйақыны толық көлемде өтеуге жеткілікті мөлшерде Ұлттық Банк Қағидалардың талаптарына сәйкес келуін растаған банк активтерімен алмастырады.

6-тарау. Қарызды өтеу

37. Банк қарыз бойынша негізгі борыш және ол бойынша сыйақы сомасын төлеуді қарыз туралы шартқа және қарызды өтеу кестесіне сәйкес жүзеге асырады.

Қарызды мерзімінен бұрын толық немесе бөліп-бөліп қайтарған кезде қарыз бойынша сыйақы қарызды нақты пайдаланған уақытқа есептеледі.

38. Банк мынадай:

1) банктің ақшалай міндеттемелерін орындамауына және (немесе) пруденциялық нормативтерді бұзуына әкелетін банктің қаржылық жағдайы нашарлауының объективті айғақтары болған;

2) банктің Ұлттық Банкпен жасалған шарттардың (келісімдердің, мәмілелердің) талаптарын бұзған және (немесе) Қағидалардың талаптарын сақтамаған;

3) банк Ұлттық Банкке дәйексіз, расталмаған құжаттарды, ақпаратты және (немесе) мәліметтерді, оның ішінде Ұлттық Банк дәйексіздігі мен расталмағанын қарызды бергеннен кейін анықтаған, қорландыру жоспарында қамтылғандарды ұсынған кезде қарызды мерзімінен бұрын қайтарады.

39. Қарыз туралы шартқа сәйкес банк қарыз бойынша міндеттемелерін тиісінше орындамаған және (немесе) орындамаған жағдайда, Ұлттық Банк Банктер және банк қызметі туралы заңда көзделген қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз ету және төлем жасауға қабілетсіз банктерді реттеу бойынша шаралар қабылдайды және кепілге берілген банктің активтері есебінен қарыз туралы шарт бойынша талаптарды қанағаттандырады.

40. Ұлттық Банк кепілге берілген банктің активтерінен өндіріп алуға өтінішті Қағидалардың 28-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген, кепілге берілген банк активтеріне банктің меншік құқықтарын Ұлттық Банкке беру арқылы соттан тыс тәртіппен және (немесе) Қағидалардың 28-тармағының 3) тармақшасында көзделген кепілдегі банк активтерін басқа банкке немесе банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға мамандандырылған ұйымға, немесе ипотекалық ұйымдарға (бұдан әрі – үшінші тұлғаларға) сату арқылы жүзеге асырады.

41. Ұлттық Банк қарыз туралы шарт бойынша банктің Ұлттық Банк алдындағы міндеттемелерін орындауы мақсатында Қағидалардың 28-тармағының 3) тармақшасында көзделген кепілдегі банктің активтерін үшінші тұлғаларға сату мақсатында үшінші тұлғаларға Қағидалардың 28-тармағының 3) тармақшасында көзделген банктің активтерін банк сататыны туралы ұсыныс хат жібереді.

42. Ұлттық Банк Қағидалардың 28-тармағының 3) тармақшасында көзделген банктің активтерін сатып алушы үшінші тұлғаны (бұдан әрі – сатып алушы үшінші тұлға) таңдайды.

43. Банктің Қағидалардың 28-тармағының 3) тармақшасында көзделген банктің активтеріне талап ету құқықтарын сатып алушы үшінші тұлғаға беруі Ұлттық Банк, сатып алушы үшінші тұлға мен банк арасында жасалған шарт негізінде және сатып алушысы үшінші тұлға Ұлттық Банкке банктің қарыз бойынша негізгі борыш пен есептелген сыйақы бойынша берешегінің қалдығы мөлшеріндегі ақшаны толық көлемде төлегеннен кейін жүзеге асырылады.

44. Банк Қағидалардың 28-тармағының 3) тармақшасында көзделген банктің активтері бойынша банктің қарыз алушыларына банктік қарыз шарттары бойынша қызмет көрсетуді олар бойынша құқықтарды (талаптарды) үшінші тұлғаға беруді толық аяқтағанға дейін жалғастырады.

45. Банктің Қағидалардың 28-тармағының 3) тармақшасында көзделген банктің активтеріне құқықтарды (талаптарды) сатып алушы үшінші тұлғаға беруі:

1) акционерлердің, банктің қарыз алушысының, сондай-ақ өзге де мүдделі тұлғалардың (кепіл берушілерді, кепілгерлерді, кепілдеме берушілерді қоса алғанда) келісімін талап етпейді. Бұл ретте жаңа кредитордың жеке басы банктің қарыз алушысы үшін айтарлықтай мәні жоқ болып танылады;

2) банк банктің борышкерлерімен, сондай-ақ өзге тұлғалармен (кепіл берушілерді, кепілгерлерді, кепілдеме берушілерді қоса алғанда) жасасқан шарттарға банктік қарыз шартының жаңа тарабын көрсету бөлігінде өзгерістер енгізуді талап етпейді.

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі беретін соңғы сатыдағы қарыздар туралы қағидаларға қосымша

Құқықтары (талаптары) кепілге берілетін банктік қарыз шарттарына қойылатын талаптар

Көрсеткіш	Талаптар
1. Банктік қарыз шартының сапасы	Банктік қарыз шарты бойынша: 1) банктің құқықтарына (талаптарына) шектеулер жоқ және (немесе) ауыртпалық салынбаған; 2) банкке банктік қарыз шарты бойынша құқықтарды (талаптарды) үшінші тұлғаға беруге тыйым салатын талаптар жоқ; 3) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі беретін соңғы сатыдағы қарыздар туралы қағидалардың 14 және 22-тармақтарында көзделген кепіл препозициясы туралы өтініш хатты және қарызды беру туралы өтініш хатты ұсыну күнінің алдындағы соңғы күнтізбелік алты ай ішінде немесе үш төлем кезеңінде (қарызды өтеу ай сайынғы өтеуге қарағанда өзге кезеңділікпен жүзеге асырылатын банктік қарыз шарттары бойынша) негізгі борыш пен есептелген сыйақы бойынша берешекті өтеу есебіне ақша түсімдерінің болуы және жеке тұлғалармен жасалған банктік қарыз шарттары бойынша жеті күннен астам және заңды тұлғалармен жасалған банктік қарыз шарттары бойынша он бес күннен астам мерзімі өткен берешек жоқ; 4) негізгі борыш пен есептелген сыйақы бойынша берешекті толық өтегенге дейінгі мерзім күнтізбелік алты айдан кем емес болады; 5) негізгі борыш пен есептелген сыйақы бойынша берешекті өтеу кезеңділігі бір айда бір реттен жиі емес белгіленген; 6) банктің қарыз алушысының қаржылық жай-күйі нашарлауына байланысты банктік қарыздарды қайта қаржыландыру және (немесе) қайта құрылымдау жоқ; 7) жеке тұлғалармен жасалған және Қазақстан Республикасы заңнамасында көзделген қамтамасыз етілмеген тәсілдермен жасалған банктік қарыз шарттары бойынша негізгі борыш пен есептелген сыйақы бойынша қалдық Республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі беретін соңғы сатыдағы қарыздар туралы қағидалардың 14 және 22-тармақтарында көзделген кепіл препозициясы туралы өтініш хатты және қарыз беру туралы өтініш хатты ұсыну күндерінде қолданыстағы екі мың айлық есептік көрсеткіштен аспайды. Банк жеке тұлғалармен жасалған банктік қарыз шарттарын біртекті портфельге жатқызған.
2. Банктік қарыз шарты бойынша міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету	Банктің қарыз алушысының міндеттемелерін орындау Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан және аяқталмаған құрылыс объектісі болып табылмайтын, банкке қарағанда өзге тұлғалар салған шектеулерден және (немесе) ауыртпалықтардан бос жылжымайтын мүлік кепілімен қамтамасыз етілген. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі беретін соңғы сатыдағы қарыздар туралы қағидалардың 14-тармағында көзделген кепіл препозициясына өтініш хатты берген күнге дейін алты айдан ерте емес бағалау қызметінің субъектісі "Қазақстан Республикасындағы бағалау қызметі туралы" 2018 жылғы 10 қаңтардағы Қазақстан Республикасының заңына сәйкес және (немесе) банк кепілмен қамтамасыз ету жөніндегі қорытындыны жасаған кезде айқындаған банктік қарыз шарты бойынша банктің қарыз алушысының міндеттемелердің орындалуы қамтамасыз етілген жылжымайтын мүліктің құны банктік қарыз шарты бойынша негізгі борыш пен есептелген сыйақы бойынша берешек қалдығының сомасын толық көлемде өтейді. Банктің бір немесе бірнеше қарыз алушысының бірнеше банктік қарыз шарттары бойынша міндеттемелерді орындау бір жылжымайтын мүлікпен қамтамасыз еткен жағдайда, мұндай банктік қарыз шарттары кепілге қабылданатын банктің бір активі ретінде есепке алынады. Осы тармақтың банктік қарыз шарты бойынша міндеттемелерді орындауды қамтамасыз етуге қойылатын талаптары жеке тұлғалармен жасалған және 1994 жылғы 27 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде көзделген тәсілдермен қамтамасыз етілмеген банктік қарыздар шарттарына қолданылмайды.
3. Банктік қарыз шартының валютасы	Теңге
4. Банктің қарыз алушысы	Жиынтығында мына талаптарды қанағаттандыратын: 1) банкпен ерекше қатынастар арқылы байланысты тұлға болып табылмайды; 2) төлем жасауға қабілетті болып табылады және салықтық берешегі жоқ; 3) ол бойынша "Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы" 2009 жылғы 28 тамыздағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес ол күдiктi операцияларды жүргізгені туралы ақпарат болмайтын мемлекеттік тіркеуден өткен күнінен бастап кемінде үш жыл өткен заңды тұлға, сондай-ақ Қазақстан Республикасының резиденті жеке тұлға.