ИПС "Әділет"

Unofficial translation

This Law shall regulate the social relations in the field of ensuring of the state guarantees of equal rights and equal opportunities of men and women and shall establish the basic principles and regulations, relating to the creation of conditions for gender equality in all spheres of the state and social life.

Article 1. The basic concepts, used in this Law

The following basic concepts shall be used in this Law:

1) gender – social aspect of relations between men and women, which shall be demonstrated in all spheres of life;

2) gender equality – a legal status, ensuring the men and women with equal rights and equal opportunities and real access to participation in political, economic, social, public and cultural spheres of life regardless of sexual identity;

3) discrimination on the grounds of sex – any limitation or impairment of a right and freedom of person, as well as disparagement of his (her) dignity of the grounds of sex;

4) equal rights – an equal right for men and women to exercise of civil, political, economic, social, culture and other rights, state-guaranteed, vested in the Constitution and the Laws of the Republic of Kazakhstan;

5) equal opportunities – the system of means and conditions, necessary for real achievement of equality of rights;

6) reproductive health - human health, reflecting his (her) ability to reproduction of full offspring.

Article 2. The legislation of the Republic of Kazakhstan on state guarantees of equal rights and equal opportunities of men and women

1. The legislation of the Republic of Kazakhstan on state guarantees of equal rights and equal opportunities of men and women shall be based on the Constitution of the Republic of Kazakhstan shall consist of this Law and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

2. If the international treaty, ratified by the Republic of Kazakhstan establishes the other rules, than those provided by this Law, the rules of international treaty shall be applied.

Article 3. The basic objectives of the state policy on ensuring of equal rights and equal opportunities of men and women

The basic objectives of the state policy on ensuring of equal rights and equal opportunities of men and women shall be:

1) ensuring of equal rights and equal opportunities of men and women in all spheres of the state and social life;

2) improvement and development of the legislation of the Republic of Kazakhstan;

3) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2013 No. 124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);

4) education and propaganda of culture of equality of men and women among population of country, nondiscrimination on the grounds of sex;

5) execution of generally recognized principles and regulations of international right and international obligations;

6) increasing the legal and political culture of society for ensuring of sexual equality in all spheres of life, including policy, social and labour, family relationship.

Footnote. Article 3 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2013 No. 124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 4. Discrimination on the grounds of sex

1. Regulatory legal acts that restrict or infringe on equal rights and equal opportunities for men and women may be challenged in court according to the procedure established by the laws of the Republic of Kazakhstan.

2. The following measures shall not be considered as discriminatory on the grounds of sex:

1) protection of motherhood, childhood and fatherhood;

2) protection of women in connection with pregnancy and childbirth;

3) increased expectation of life of men;

4) protection of women in criminal, criminal and processual, penal legislation.

Differences, exceptions, preferences and limitations, which shall be established by the requirements, inherent to this kind of labour or conditioned by special care of the state on persons, being in need of social and legal protection shall not be discrimination.

Footnote. Article 4 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2020 No. 351-VI (effective from 01.07.2021).

Article 5. Bodies, civil servants and organizations, carrying out activity in the scope of ensuring of equal rights and equal opportunities of men and women

Bodies and civil servants, carrying out activity in the scope of ensuring of equal rights and equal opportunities of men and women shall be:

1) the President of the Republic of Kazakhstan;

2) the Government of the Republic of Kazakhstan;

3) central executive bodies within its competence;

4) local executive bodies of regions, cities of republican significance and the capital within its competence,

Other bodies and organizations shall enforce the equal rights and equal opportunities of men and women in accordance with this Law, other Laws, the acts of the President and the Government of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 5 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.07.2011 No. 452-IV (shall be enforced from 13.10.2011).

Article 6. The competence of the Government of the Republic of Kazakhstan in the scope of ensuring of equal rights and equal opportunities of men and women

The Government of the Republic of Kazakhstan shall:

1) develop the basic directions of the state policy on ensuring of equal rights and equal opportunities of men and women;

2) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2013 No. 124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);

3) exercise other functions, imposed on it by the Constitution, the Laws of the Republic of Kazakhstan and the acts of the President of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 6 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.07.2011 No. 452-IV (shall be enforced from 13.10.2011); dated 03.07.2013 No. 124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 7. The competence of central executive bodies in the scope of ensuring of equal rights and equal opportunities of men and women

Central executive bodies within its competence in the scope of ensuring of equal rights and equal opportunities of men and women shall:

1) participate in realization of the state policy on ensuring of equal rights and equal opportunities of men and women;

2) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2013 No. 124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);

3) interact with the state bodies and public associations on issues of gender equality;

4) assist to observance of gender equality in personnel affairs;

5) consider the applications of citizens, concerning the issues of family, nonobservance of equality of men and women;

6) effect cooperation with international organizations on issues of gender equality;

7) exercise other powers, provided by the Constitution, other Laws of the Republic of Kazakhstan, the acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 7 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.07.2011 No. 452-IV (shall be enforced from 13.10.2011); dated 03.07.2013 No. 124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 8. The competence of local executive bodies of regions, cities of republican significance and the capital in the scope of ensuring of equal rights and equal opportunities of men and women

Local executive bodies of regions, cities of republican significance and the capital within its competence in the scope of ensuring of equal rights and equal opportunities of men and women shall:

1) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2013 No. 124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);

2) interact with public associations on ensuring of equal rights and equal opportunities of men and women;

3) contribute suggestions on improvement of legislation on issues of ensuring of equal rights and equal opportunities of men and women;

4) assist to observance of equal rights and equal opportunities of men and women;

5) exercise other powers, imposed on the local executive bodies by the legislation of the Republic of Kazakhstan in the interests of local state government.

Footnote. Article 8 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.07.2011 452-IV (shall be enforced from 13.10.2011); dated 03.07.2013 No. 124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 9. Guarantee of equal access of men and women to the state service

1. Heads of the state bodies shall be obliged to ensure the equal access of men and women to the state service in accordance with its experience, abilities and professional training.

2. The state shall enforce the equal partnership relations of men and women in legal, executive and judiciary branches of the state authority, bodies of local self-government.

3. Violation of requirements, established by this Article shall entail the repeal of illegal regulations (orders) or results of competition to fill the vacancy of the state service.

4. Obligation of presentation of information to the competition committees on professional training, education and experience of persons, participating in the competition, as well as data on correlation of employment volume of men and women on the relevant public posts of the state service shall be imposed on the personnel department of the state bodies.

Personnel department of the state bodies shall maintain the similar record upon resolution of the issues of certification, promotion in service, salary increase of the state servants.

Article 10. Participation of employers in ensuring of equal rights and equal opportunities of men and women in the scope of labour relations

1. Equal rights and equal opportunities in the scope of labour relations shall be guaranteed to the men and women, as well as:

1) upon conclusion of employment agreement;

2) equal access to the vacant working places;

3) in matters of raising of qualification, retraining and promotion in service.

2. An employer shall not have a right to require introduction of the documents, not provided by the labour legislation of the Republic of Kazakhstan.

3. General, industrial (tariff), regional agreements and collective contracts may include provisions, ensuring:

1) the equal rights and equal opportunities of men and women on the labour market;

2) the equal rights and equal opportunities of men and women on salary;

3) the measures, directed to improvement of provision of persons with family obligations;

4) the equal conditions upon recruitment in organization and its structural subdivisions.

4. Persons, considering, that suffered to discrimination in the scope of labour, shall have a right to apply to the bodies and organization, carrying out activity in the scope of ensuring of equal rights and equal opportunities of men and women.

5. An employer shall not have a right to create obstacles to the employee, who sent the complaint on cases of discrimination on the grounds of sex to the competent bodies.

Article 11. Ensuring of gender equality of rights and obligations of men and women in marriage and family relations and upbringing of children

Ensuring of gender equality of rights and obligations of men and women in marriage and family relations and upbringing of children shall be carried out by:

1) increasing of family status, strengthening of marriage and family relations and family;

2) equal division of responsibility for upbringing of children of men and women;

3) realization of social policy, directed to support and improvement of the quality of family life.

Article 12. Guarantee of the state on ensuring of gender equality in the field of protection of health, education, culture

The state shall guarantee:

1) further improvement of legislation of the Republic of Kazakhstan and adoption of measures on maintenance of reproductive health of men and women, reduction of mortality and narrowing of the gap between average duration of life of men and women;

2) ensuring of equal conditions for the access of men and women to all types of retraining and raising of qualification;

3) non-admission of privileges upon admission to study, except of the cases, provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan;

4) non-admission of advertisement, containing textual, visual, audio information, violating the generally accepted regulations of humanity and morals by use of offensive words, comparison, figures in relation of sex;

5) gender formation in accordance with the realized state policy on ensuring of equal rights and equal opportunities of men and women.

Article 13. The state control and supervision over observance of the legislation of the Republic of Kazakhstan on the state guarantees of equal rights and equal opportunities of men and women

The state control and supervision over observance of the legislation of the Republic of Kazakhstan on the state guarantees of equal rights and equal opportunities of men and women shall be carried out in the form of verifications by the state bodies, carrying out activity in the scope of ensuring of equal rights and equal opportunities of men and women according to the procedure, determined by the Laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 14. Interaction of bodies of the state control and supervision with social organizations

Bodies, carrying out the state control and supervision over observance of the legislation of the Republic of Kazakhstan on the state guarantees of equal rights and equal opportunities of men and women shall interact in their activity with the social organizations, participating in ensuring of gender equality and protection of rights of women.

Article 15. Responsibility for violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan on the state opportunities of the men and women

Violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan of the state guarantees of equal rights and equal opportunities of men and women shall entail responsibility, established by the Laws of the Republic of Kazakhstan.

The President
of the Republic of Kazakhstan N.Nazarbayev

Қолданушылар назарына!
Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін РҚАО мазмұнды жасады.

МАЗМҰНЫ

Осы Заң ерлер мен әйелдердің тең құқықтарының және тең мүмкіндіктерінің мемлекеттік кепілдіктерін қамтамасыз ету саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді және мемлекет пен қоғам өмірінің барлық салаларында гендерлік теңдікке жағдай жасауға қатысты негізгі принциптер мен нормаларды белгілейді.

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) гендер – ерлер мен әйелдер арасындағы қатынастардың өмірдің барлық салаларында көрініс табатын әлеуметтік қыры;

2) гендерлік теңдік – қай жынысқа жататынына қарамастан, ерлер мен әйелдердің тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін және саяси, экономикалық, әлеуметтік, қоғамдық және мәдени өмір салаларына қатысуға нақты қолжетімділігін қамтамасыз ететін құқықтық мәртебе;

3) жыныстық белгісі бойынша кемсітушілік – жыныстық белгісі бойынша адамның құқықтары мен бостандықтарын кез келген шектеу немесе оларға қысым жасау, сондай-ақ оның қадір-қасиетін түсіру;

4) тең құқықтар – ерлер мен әйелдер үшін азаматтық, саяси, экономикалық, әлеуметтік, мәдени және басқа да құқықтарды жүзеге асырудың мемлекет кепілдік берген, Қазақстан Республикасының Конституциясында және заңдарында бекітілген тең құқығы;

5) тең мүмкіндіктер – құқық теңдігіне нақты қол жеткізу үшін қажетті құралдар мен жағдайлардың жүйесі;

6) ұрпақты болу денсаулығы – адамның толымды ұрпақты өмірге келтіру қабілетін көрсететін денсаулығы.

2-бап. Қазақстан Республикасының ерлер мен әйелдердің тең құқықтарының және тең мүмкіндіктерінің мемлекеттік кепілдіктері туралы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының ерлер мен әйелдердің тең құқықтарының және тең мүмкіндіктерінің мемлекеттік кепілдіктері туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді, осы Заңнан және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда осы Заңда қамтылғандағыдан өзгеше қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

3-бап. Ерлер мен әйелдердің тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік саясаттың негізгі міндеттері

Ерлер мен әйелдердің тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік саясаттың негізгі міндеттері:

1) мемлекет пен қоғам өмірінің барлық салаларында ерлер мен әйелдердің тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру және дамыту;

3) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

4) ел халқы арасында ерлер мен әйелдердің тең құқылық мәдениетін тәрбиелеу және насихаттау, жыныстық белгісі бойынша кемсітушілікке жол бермеу;

5) халықаралық құқықтың жалпыға бірдей танылған принциптері мен нормаларын және халықаралық міндеттемелерді орындау;

6) саясатты, әлеуметтік-еңбек және отбасы қатынастарын қоса алғанда, тыныс-тіршіліктің барлық салаларында жыныстық теңдікті қамтамасыз ету үшін қоғамның құқықтық және саяси мәдениеті деңгейін көтеру болып табылады.

Ескерту. 3-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

4-бап. Жыныстық белгісі бойынша кемсітушілік

1. Ерлер мен әйелдердің тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін шектеуге немесе оларға нұқсан келтіруге бағытталған нормативтік құқықтық актілерге сотта Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен дау айтылуы мүмкін.

2. Мыналар:

1) ананы, баланы және әкені қорғауға;

2) әйелдерді жүктілігіне және босануына байланысты қорғауға;

3) ерлердің өмір сүру жасының ұзақтығын ұлғайтуға;

4) қылмыстық, қылмыстық іс жүргізу және қылмыстық-атқару заңнамасында әйелдерді қорғауға бағытталған шаралар жыныстық белгісі бойынша кемсітушілік шаралары деп саналмайды.

Еңбектің осы түріне тән талаптармен айқындалатын не әлеуметтік және құқықтық басымдықпен қорғалуға мұқтаж адамдар жөнінде мемлекеттің ерекше қамқорлығынан туындаған өзгешеліктер, ерекшеліктер, артықшылықтар мен шектеулер кемсітушілік болып табылмайды.

Ескерту. 4-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.06.2020 № 351-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5-бап. Ерлер мен әйелдердің тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету саласындағы қызметті жүзеге асыратын органдар, лауазымды адамдар мен ұйымдар

Ескерту. Тақырыпқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Мыналар:

1) Қазақстан Республикасының Президенті;

2) Қазақстан Республикасының Үкіметі;

3) өз құзыреті шегінде орталық атқарушы органдар;

4) өз құзыреті шегінде облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдары ерлер мен әйелдердің тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету саласындағы қызметті жүзеге асыратын органдар мен лауазымды адамдар болып табылады.

Өзге де органдар мен ұйымдар ерлер мен әйелдердің тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін сақтауды осы Заңға, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарына, Президентінің және Үкіметінің актілеріне сәйкес қамтамасыз етеді.

Ескерту. 5-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

6-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің ерлер мен әйелдердің тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету саласындағы құзыреті

Қазақстан Республикасының Үкіметі:

1) ерлер мен әйелдердің тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді;

2) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

3) өзіне Қазақстан Республикасының Конституциясында, заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде жүктелген өзге де функцияларды орындайды.

Ескерту. 6-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-бап. Орталық атқарушы органдардың ерлер мен әйелдердің тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету саласындағы құзыреті

Орталық атқарушы органдар ерлер мен әйелдердің тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету саласында өз құзыреті шегінде:

1) ерлер мен әйелдердің тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік саясатты іске асыруға қатысады;

3) мемлекеттік органдармен және қоғамдық бірлестіктермен гендерлік теңдік мәселелері бойынша өзара іс-қимыл жасайды;

4) кадр мәселелерінде гендерлік теңдіктің сақталуына ықпал етеді;

5) отбасы, ерлер мен әйелдердің тең құқылығын сақтамау мәселелеріне қатысты азаматтардың жолданымдарын қарайды;

6) халықаралық ұйымдармен гендерлік теңдік мәселелері бойынша ынтымақтастықты жүзеге асырады;

7) Қазақстан Республикасының Конституциясында, өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 7-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-бап. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалар мен астананың жергілікті атқарушы органдарының ерлер мен әйелдердің тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету саласындағы құзыреті

Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалар мен астананың жергілікті атқарушы органдары ерлер мен әйелдердің тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету саласында өз құзыреті шегінде:

1) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

2) қоғамдық бірлестіктермен ерлер мен әйелдердің тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету бойынша өзара іс-қимыл жасайды;

3) ерлер мен әйелдердің тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету мәселелері бойынша заңнаманы жетілдіру жөнінде ұсыныстар енгізеді;

4) ерлер мен әйелдердің тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін сақтауға ықпал етеді;

5) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 8-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

9-бап. Ерлер мен әйелдердің мемлекеттік қызметке теңдей қол жеткізуінің кепілдіктері

1. Мемлекеттік органдардың басшылары ерлер мен әйелдердің тәжірибесіне, қабілеттері мен кәсіптік даярлығына сәйкес олардың мемлекеттік қызметке теңдей қол жеткізуін қамтамасыз етуге міндетті.

2. Мемлекет мемлекеттік биліктің заң шығарушы, атқарушы және сот тармақтарында, жергілікті өзін-өзі басқару органдарында ерлер мен әйелдердің тең әріптестік қатынастарының сақталуын қамтамасыз етеді.

3. Осы бапта белгіленген талаптарды бұзу заңсыз өкімдердің (бұйрықтардың) немесе мемлекеттік қызметтің бос лауазымдарына орналасуға арналған конкурс нәтижелерінің күшін жоюға әкеп соғады.

4. Конкурстық комиссияларға конкурсқа қатысушы адамдардың кәсіптік даярлығы, білімі мен жұмыс тәжірибесі туралы мәліметтерді, сондай-ақ мемлекеттік қызметтің тиісті мемлекеттік лауазымдарында жұмыс істейтін ерлер мен әйелдер санының арақатынасы туралы деректерді беру міндеті мемлекеттік органдардың кадр қызметтеріне жүктеледі.

Мемлекеттік органдардың кадр қызметтері мемлекеттік қызметшілерді аттестаттау, қызметте жоғарылату, олардың жалақысын көбейту мәселелерін шешу кезінде осындай есепке алуды жүргізеді.

10-бап. Ерлер мен әйелдердің еңбек қатынастары саласындағы тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін қамтамасыз етуге жұмыс берушілердің қатысуы

1. Ерлер мен әйелдерге еңбек қатынастары саласында, оның ішінде:

1) еңбек шартын жасасу кезінде;

2) бос жұмыс орындарына теңдей қол жеткізуде;

3) біліктілікті арттыру, қайта даярлау және қызметте жоғарылау мәселелерінде тең құқықтарға және тең мүмкіндіктерге кепілдік беріледі.

2. Жұмыс беруші Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасында көзделмеген құжаттардың ұсынылуын талап етуге құқылы емес.

3. Бас келісімдерге, салалық (тарифтік), өңірлік келісімдерге және ұжымдық шарттарға мыналарды:

1) ерлер мен әйелдердің еңбек нарығындағы тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін;

2) ерлер мен әйелдердің жалақы бойынша тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін;

3) отбасылық міндеттері бар адамдардың жағдайын жақсартуға бағытталған шараларды;

4) ұйымда және оның құрылымдық бөлімшелерінде кадрларды жасақтау кезінде теңдей жағдайды қамтамасыз ететін ережелер енгізілуі мүмкін.

4. Еңбек нарығында кемсітушілікке ұшырадым деп есептейтін адамдар ерлер мен әйелдердің тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету саласындағы қызметті жүзеге асыратын органдар мен ұйымдарға жүгінуге құқылы.

5. Жұмыс беруші жыныстық белгісі бойынша кемсітушілік жағдайлары туралы құзыретті органдарға шағым жолдаған қызметкерге кедергі жасауға құқылы емес.

11-бап. Ерлер мен әйелдердің неке-отбасы қатынастарындағы және бала тәрбиесіндегі құқықтары мен міндеттерінің гендерлік теңдігін қамтамасыз ету

Ерлер мен әйелдердің неке-отбасы қатынастарындағы және бала тәрбиесіндегі құқықтары мен міндеттерінің гендерлік теңдігін қамтамасыз ету:

1) отбасының беделін арттыру, неке-отбасы қатынастарын нығайту, неке мен отбасының құндылықтарын насихаттау;

2) ерлер мен әйелдердің бала тәрбиесіндегі жауапкершілігінің тең бөлінуі;

3) отбасы өмірін қолдауға және оның сапасын арттыруға бағытталған әлеуметтік саясатты іске асыру жолымен жүзеге асырылады.

12-бап. Денсаулық сақтау, білім беру, мәдениет саласындағы гендерлік теңдікті қамтамасыз ету бойынша мемлекеттің кепілдіктері

Мемлекет:

1) ерлер мен әйелдердің ұрпақты болу денсаулығын сақтау, ерлер мен әйелдердің өлім-жітімін азайту және олардың орташа өмір сүру жасының ұзақтығы арасындағы айырмашылықты қысқарту бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасын одан әрі жетілдіруге және шаралар қабылдауға;

2) ерлер мен әйелдердің қайта даярлау мен біліктілікті арттырудың барлық түрлеріне қол жеткізуі үшін теңдей жағдайларды қамтамасыз етуге;

3) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, оқуға қабылдау кезінде артықшылықтарға жол бермеуге;

4) жынысына қатысты қорлайтын сөздерді, теңеулерді, бейнелерді пайдалану арқылы жалпыға бірдей қабылданған ізгілік пен мораль нормаларын бұзатын мәтіндік, көріністік, дыбыстық ақпаратты қамтитын жарнамаға жол бермеуге;

5) ерлер мен әйелдердің тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету бойынша іске асырылып жатқан мемлекеттік саясатқа сәйкес гендерлік білім беруге кепілдік береді.

13-бап. Қазақстан Республикасының ерлер мен әйелдердің тең құқықтарының және тең мүмкіндіктерінің мемлекеттік кепілдіктері туралы заңнамасының сақталуын мемлекеттік бақылау және қадағалау

Қазақстан Республикасының ерлер мен әйелдердің тең құқықтарының және тең мүмкіндіктерінің мемлекеттік кепілдіктері туралы заңнамасының сақталуын мемлекеттік бақылауды және қадағалауды ерлер мен әйелдердің тең құқықтарын және тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету саласындағы қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік органдар Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалған тәртіппен тексеру нысанында жүзеге асырады.

14-бап. Мемлекеттік бақылау және қадағалау органдарының қоғамдық ұйымдармен өзара іс-қимылы

Қазақстан Республикасының ерлер мен әйелдердің тең құқықтарының және тең мүмкіндіктерінің мемлекеттік кепілдіктері туралы заңнамасының сақталуын мемлекеттік бақылауды және қадағалауды жүзеге асыратын органдар өз қызметінде гендерлік теңдікті қамтамасыз етуге және әйелдердің құқықтарын қорғауға қатысатын қоғамдық ұйымдармен өзара іс-қимыл жасайды.

15-бап. Қазақстан Республикасының ерлер мен әйелдердің тең құқықтарының және тең мүмкіндіктерінің мемлекеттік кепілдіктері туралы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

Қазақстан Республикасының ерлер мен әйелдердің тең құқықтарының және тең мүмкіндіктерінің мемлекеттік кепілдіктері туралы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

Қазақстан Республикасының
Президенті	Н. Назарбаев

On State Guarantees of Equal Rights and Equal Opportunities of Men and Women