ON LIVESTOCK BREADING

THE LAW OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN dated 9 July, 1998 No. 278.

      Unofficial translation
      Footnote. Throughout the text, the word “admitted” shall be replaced with the word “recommended” under Law of the Republic of Kazakhstan № 424-V of 27.11.2015 (shall be enacted six months after the date of its first official publication).

      This Law determined the legal, organizational and economic basis of carrying out activity in the field of livestock breading, directed to preservation and augmentation of gene pool of breading animals, as well as reproduction and improving their productive qualities, regulates activity of the state bodies, individuals and legal entities, engaged in the field of livestock breading.

      Footnote. Preamble is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 14.12.2001 № 269.

Chapter 1. GENERAL PROVISIONS

Article 1. Basic definitions used in this Law

      The following basic definitions shall be used in this Law:

      1) breeding uterus of bees - breading fertilized female, providing reproduction of the breeding bee-family;

      2) breeding bee-family - highly productive family of thoroughbred, high-grade bees, steadfastly transfer of their breed features to offspring;

      2-1) republican register of pedigree animals - a compilation of data on the number, breeds, directions of productivity of pedigree animals;

      3) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication);

      4) pedigree certificate - a document confirming the pedigree, productive and other qualities of pedigree stock (material) issued by a national chamber according to the procedure established by the authorized body;

      5) studbook – a set of data on the most valuable in origin, productivity and other quality of breeding animals of a certain breed;

      6) breeding worth - the level of selectable traits of a breeding animal and the transferability of such traits to the offspring;

      7) pedigree animal - a purebred animal that meets the breed standard and shall be registered in the Republican Chamber in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan on pedigree animal husbandry;

      8) an individual breeding animal card - a form of primary on-farm record keeping, containing data on the origin, productive and other qualities of the animal, prepared pursuant to the procedure established by the authorised body;

      9) Excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall be brought into force sixty calendar days after the date of its first official publication).

      10) a distribution centre for sale of pedigree animal semen and embryos (hereinafter referred to as a distribution centre) - a legal entity having notified the authorized body responsible for pedigree livestock breeding of the commencement (cessation) of activities for acquisition, storage and sale of pedigree animal semen and embryos;

      11) livestock breeding – a branch of livestock breeding, covered by the system of stock breeding, directed to the sale of animals with high genetic potential, their storage and breeding;

      11-1) Excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall come into force sixty calendar days after the date of its first official publication);

      12) an authorized body in the field of livestock breeding (hereinafter – an authorized body) – the state body, carrying out management and implementation of state policy in the field of livestock breeding;

      13) breeding centre - a legal entity that has informed the authorized body of the commencement (cessation) of activities for keeping breeding animals - producers, engaged in obtaining, accumulation, acquisition, storage and sale of seed of breeding animals - producers, embryos;

      14) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication);

      15) pedigree stock (material) - a pedigree animal, as well as semen, embryos, hatching egg, day-old chickens, the eggs, larvae and young of fish, pedigree queen bees, pedigree honey bee colonies and package bees from pedigree animals;

      16) breeding animal - a male animal of a breeding animal used for the reproduction of farm animals;

      17) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication);
      18) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2012 № 36-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);
      19) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2012 № 36-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);

      20) farm animals (hereinafter – animals) – cultivated by person all species of animals, birds, fish and bees, directly related to agricultural production;

      21) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication);
      22) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication);

      23) bee package – an offshoot, separated from breeding bee-family, having in its composition a breeding fertilized uterus, brood (in the honeycomb package), live bees and bees feed required for transportation;

      23-1) appraiser (classifier) - a natural person who has notified the authorised body of the commencement (termination) of activities for the provision of appraisal services;

      23-2) bonitation - valuation of animals based on a set of economically useful characteristics (pedigree, productive qualities, exterior and constitutional features) and assignment of the appropriate class;

      23-3) first category pedigree beef cattle - purebred cattle that meet the breed standard, have information on at least three lines of ancestry, confirmed paternal ancestry based on molecular genetic examination and registered with the National Chamber;

      23-4) genomic evaluation - a predictive evaluation of the genetic value of the animal's breeding traits based on their genomic information, performed under the procedure determined by the authorised body;

      24) second category beef cattle are purebred cattle that meet the breed standard, have information on at least three rows of ancestors and are registered with the Republic Chamber;

      24-1) branding - marking a breeding animal by applying a number (tag, tattoo, taurus), fixing a tag and chip, ringing, allowing the precise identification of the respective animal;

      24-2) pedigree - information on the origin of a breeding animal;

      25) a line - group of breeding animals in a breed, originated from prominent ancestor, breeding and productive qualities of which are maintained and improved by corresponding system of selection and recruitment;

      26) breed type – a group of animals, being a part of breed, having except for the properties general for this breed, and some distinctive features in terms of productivity, character of body build and constitution, better adaptation to the conditions of breeding areas, resistance to disease;

      26-1) breeder - owner of an animal’s mother at the time of its birth;

      27) index evaluation - a method of determining the level of pedigree value of an animal by breeding traits, performed under the procedure determined by the authorized body;

      28) cross – a group of animals, originating from crossing a line with another line of animals;

      29) hand breeding - pairing of individually selected animals under the supervision of a specialist;

      30) grandparent herd of breeds and crosses of birds – male and female population of birds used for reproduction of parental herd of breeds and crosses of birds;

      31) parental herd of breeds and crosses of birds - male and female population of birds, hybrid offspring of which is used for production of hatching eggs or meat;

      31-1) specialized laboratory - an accredited legal entity or its structural subdivision acting on its behalf, as well as an accredited structural subdivision of a legal entity, engaged in molecular genetic expertise;

      32) molecular genetic examination - examination of animal biological material aimed at assessing the authenticity of its origin and (or) detecting genetic anomalies;

      33) breeding and pedigree work - a set of activities aimed at improving the breeding qualities of animals;

      34) information base for breeding and pedigree work - an automated system enabling the collection, accumulation and processing of data on pedigree animals and animals involved in the breeding process, used to improve and enhance the genetic potential of animals, as well as to record pedigree products (material), accompanied by an operator designated by an authorised body;

      34-1) a card of an agricultural animal involved in the breeding process - a form of primary on-farm accounting comprising data on its origin, productive and other qualities, prepared under the procedure prescribed by the authorized body;

      34-2) a purebred animal is an animal that has been bred using a single breed since its approval;

      35) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication);
      36) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication);

      36-1) a thoroughbred animal is an animal produced as a result of:

      the mating of thoroughbred parents of the same breed;

      mating two animals of related, closely related breeds with at least 75 per cent of the blood of one of the two breeds;

      crossing of unrelated breeds with at least 93.75 per cent of the blood of one breed

      creating a new breed with two or more unrelated breeds;

      37) thoroughbred breeding - breeding of breeding animals of the same breed for the purposes of consolidation and typing of features inherent in this breed, using of animals of related species in the selection and stock breeding;

      37-1) marking - text and (or) graphic information placed on pedigree material and (or) its packaging;

      38) breed with a limited gene pool - a group of rare occurrence and have no analogues in the wild world of domestic breed, needed for using in the breeding purposes and endangered;

      39) insemination technician - a natural person who has notified the authorised body of the commencement (termination) of artificial insemination services;

      40) breed - a group of animal of one species of common origin, formed under the influence of human creativity in certain economic and natural conditions, quantitatively sufficient for breeding "in itself" and having the economic and breeding value, supported by the selection, recruitment, establishment of technological conditions, appropriate to their genotype, as well as certain specificity in the morphological, physiological and economically useful properties that distinguish it from other breeds of one species;

      41) breed standard - minimum requirements for phenotypic, productive and (or) other indicators of breeding animals of the corresponding breed, approved by the republican chambers;

      42) embryo – an embryo develops from a fertilized egg;

      43) transfer of (transplant) embryos - a biotechnological method of obtaining a larger number of offspring from breeding animals;

      44) specialist in transplantation (transplantation) of embryos - an individual who has notified the authorized body of the commencement (termination) of activities for the provision of services for the receipt, cryopreservation and transplantation (transplantation) of embryos of breeding animals.

      Footnote. Article 1 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.01.2012 № 540-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2012 № 36-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 17.01.2014 № 165-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication); № 144-VII of 10.10.2022 (shall be enacted sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 09.07.2024 № 123-VIII (shall enter into force upon expiry of sixty calendar days after its first official publication).

Article 2. Basic principles of organization of activity in the field of livestock breeding

      An activity in the field of livestock breeding shall be based on the principles:

      improvement of the effectiveness and competitive ability;

      ensuring preservation of the breed;

      ensuring of proper accounting of data in the field of livestock breeding;

      operational information processing in the field of livestock breeding and its transfer to individuals and legal entities, carrying out breeding, use of breeding animals.

      Footnote. Article 2 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.01.2012 № 540-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 3. The legislation of the Republic of Kazakhstan on livestock breeding

      The legislation of the Republic of Kazakhstan on livestock breeding shall be based on the Constitution of the Republic of Kazakhstan and shall consist of this Law and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

      If by the international treaty, ratified by the Republic of Kazakhstan, made other rules than those that contained in this Law, the Rules of the international treaty shall be applied.

      Footnote. Article 3 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 14 December, 2001 № 269.

Article 4. Breeding product (material) as an object of civil rights

      Breeding products (material) in the property and personal non-property relations, connected with them may be an object of civil rights.

      The general rules on property, provided by the civil legislation of the Republic of Kazakhstan shall be applied to the breeding products (material).

      Footnote. Article 4 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.01.2012 № 540-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 5. Right of property and use of breeding products (material)

      Footnote. The title as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.01.2012 № 540-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

      Right of property and use of breeding products (material) by the individuals and legal entities shall be regulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 5 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.01.2012 № 540-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 6. Tradability of breeding products (materials)

      Sale of breeding products (material) shall be carried out by the individuals and legal entities in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Alienation or transfer of rights of property to the breeding products (material) shall be permitted in existence of pedigree certificate, issued in accordance with provisions of this Law.

      Footnote. Article 6 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 14.12.2001 № 269; dated 05.07.2008 № 62-IV (the order of enforcement see Article 2); dated 12.01.2012 № 540-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 7. Specific features of economic activities of entities in the field of livestock breeding

      Footnote. Article 7 is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall come into force upon expiration of sixty calendar days after its first official publication).

Article 8: Use of land and water bodies for breeding livestock

      Footnote. Article 8 is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall come into force sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 9. Export and import of breeding products (material)

      Export and import of breeding products (material) shall be carried out in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan on livestock breeding and in the field of veterinary.

      Export of breeding products (material) shall be carried out in existence of pedigree certificate and veterinary health certificate, issued by the authorized body.

      Import of breeding products (material) shall be carried out in existence of veterinary health certificate and pedigree certificate, recognized in the established manner or document, equivalent to it, issued by the component bodies of exporting country.

      Import of seed shall be carried out by the breeding and distribution centers for the purposes of further sale.

      Footnote. Article 9 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.01.2012 № 540-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 17.01.2014 № 165-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Chapter 2. STATE REGULATION IN THE FIELD
OF LIVESTOCK BREEDING

      Footnote. Chapter 2 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.01.2012 № 540-IV (the order of enforcement see Article 2).

Article 10. The system of livestock breeding of the Republic of Kazakhstan

      The system of livestock breeding of the Republic of Kazakhstan shall include:

      1) The Government of the Republic of Kazakhstan;

      2) an authorized body;

      3) local executive bodies of the regions, cities of republican significance, and the capital;

      4) subjects in the field of livestock breeding.

      Footnote. Article 10 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall become effective upon expiration of sixty calendar days after its first official publication).

Article 11. The competence of the Government of the Republic of Kazakhstan

      The competence of the Government of the Republic of Kazakhstan shall include:

      1) developing the key areas of state policy in the field of livestock breeding;

      2) exercise other functions, imposed on it by the Constitution of the Republic of Kazakhstan, the Laws of the Republic of Kazakhstan and acts of the President of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 11 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall enter into force sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 12. Bodies of the state management in the field of livestock breeding

      1. Bodies of the state management in the field of livestock breeding shall include the authorized body, including its departments with territorial subdivisions, carrying out the state control in the field of livestock breeding.

      2. The head of the authorized body shall have a right to assign a special name “Chief inspector on livestock breeding of the Republic of Kazakhstan” to the head of department.

      The head of department shall have a right to assign a special name “assistant of Chief state inspector on livestock breeding of the republic of Kazakhstan”, and to the relevant positions of administrative state servants of territorial subdivisions of department – special names “Chief state inspector on livestock breeding” and “assistant of Chief state inspector on livestock breeding”.

      Other civil servants of department and its territorial subdivisions, immediately carrying out the state control in the field of livestock breeding shall be the state inspectors on livestock breeding.

Article 13. The competence of the authorized body

      An authorized body shall exercise the following powers:

      1) implement state policy in the field of livestock breeding;

      2) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2013 № 124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);
      3) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2013 № 102-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

      3-1) coordinate and methodically manage the activities of local executive bodies of regions, cities of republican significance and the capital city in the field of breeding livestock breeding;

      4) develop and approve instructions on bonitation;

      4-1) draw up and approve the rules for index evaluation;

      4-2) develop and approve the rules for molecular genetic expertise;

      4-3) elaborate and approve qualification requirements for specialised laboratories;

      4-4) prepare and approve the rules for the evaluation of breeding animals by quality of progeny;

      4-5) elaborate and approve the rules for the evaluation (testing) of breeding animals on their own productivity;

      4-6) develop and approve rules for genomic evaluation;

      4-7) work out and approve standard training programmes for an appraisser (classifier), insemination technician and embryo transplantation (transfer) specialist and the scope of their hours;

      4-8) elaborate and approve standard programmes of advanced training courses for an appraiser (classifier), insemination technician and embryo transplantation (transfer) specialist and the scope of their hours;

      5) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication);
      6) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);

      7) develop and approve the method of performance of tests and approbation of selection achievements in the field of livestock breeding;

      7-1) develop and approve the rules for keeping the state register of breeding achievements in the field of animal husbandry recommended for use in the Republic of Kazakhstan;

      8) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);
      9) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);

      10) prepare and approve the regulation on state inspectors of pedigree livestock breeding;

      11) elaborate and approve the forms of acts of the state inspector on pedigree livestock breeding, including the form of a protocol on administrative offence, the procedure for drawing up and issuing thereof;

      12) develop and approve the rules of maintenance of studbook;

      13) elaborate and approve the regulations for maintaining the republican register of pedigree animals;

      13-1) receive notifications from individuals and legal entities on commencement (termination) of activities in the field of pedigree livestock breeding under the Law of the Republic of Kazakhstan “On Permits and Notifications”;

      13-2) maintain a state electronic register of permits and notifications in the field of animal breeding, and amend it;

      14) develop and approve provision on procedure of recognition of pedigree certificate or document, equivalent to it, issued to imported breeding products (material) by the competent bodies of exporting countries;

      14-1) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication);
      15) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);
      16) Excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall come into force sixty calendar days after the date of its first official publication).
      17) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day of its first official publication);

      18) in coordination with the authorised body responsible for state statistics, approve forms for the collection of administrative data in the field of pedigree livestock breeding;

      19) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication);

      20) keep the republican register of pedigree animals and post it on the authorised body's website;

      21) maintain and publish the state register of breeding achievements in the field of animal husbandry recommended for use in the Republic of Kazakhstan;

      22) perform the tests and approbation of selection achievements in the field of livestock breeding;

      23) carry out control of reliability of data of pedigree certificates for sold breeding products (material);

      24) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);

      25) develop and approve the regulations for maintaining the information base for breeding and pedigree work;

      25-1) determine directions of the state support in the field of livestock breeding;

      26) develop and approve:

      the regulations for subsidising the development of pedigree livestock breeding;

      the forms of accounting of pedigree products (material) by branch of livestock breeding;

      the forms of pedigree certificates for all types of pedigree products (material) and the rules for issuing (cancelling) them;

      regulations for the assignment (suspension, cancellation) of the status of pedigree products (material);

      the form and regulations for filling in the individual card of a breeding animal, as well as the card of an agricultural animal involved in the breeding process;

      27) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);
      28) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2012 № 36-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);
      29) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.12.2014 № 269-V (shall be enforced from 01.01.2015);

      30) carry out control of execution of the legislation of the Republic of Kazakhstan on livestock breeding;

      31) represent the Republic of Kazakhstan in the international relations in the field of livestock breeding;

      31-1) elaborate and approve regulatory legal acts in the field of livestock breeding;

      32) exercise other powers, provided by this Law, other Laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 13 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2012 № 36-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 13.06.2013 № 102-V(shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 03.07.2013 № 124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 17.01.2014 № 165-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 16.05.2014 № 203-V (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.12.2014 № 269-V (shall be enforced from 01.01.2015); dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication); № 144-VII of 10.10.2022 (shall be brought into force sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 14. The competence of local executive bodies of regions, cities of republican significance, the capital

      Local executive bodies of regions, cities of republican significance, the capital shall:

      1) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2013 № 124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);

      1-1) realize the state policy in the field of livestock breeding;

      2) Excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall be enacted sixty calendar days after the date of its first official publication).
      3) Excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall come into force sixty calendar days after the date of its first official publication).
      4) Excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall be put into effect sixty calendar days after the date of its first official publication).
      5) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 17.01.2014 № 165-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);
      6) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication);

      7) carry out subsidization of measures, directed to preservation and restoration of the gene pool of breeding animals, as well as breeds with a limited gene pool;

      8) exercise other powers, imposed on local executive bodies by the Legislation of the Republic of Kazakhstan in the interests of local state management.

      Footnote. Article 14 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2013 № 102-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 03.07.2013 № 124-V(shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 17.01.2014 № 165-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication);

Article 15. Competence of local executive bodies of districts, cities of regional significance

      Footnote. Article 15 is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall become effective upon expiration of sixty calendar days after its first official publication)).

Article 16. The state control in the field of livestock breeding

      1. State control in the sphere of livestock breeding - a complex of actions of officials of the department of the authorized body and its territorial subdivisions, intended to ensure the observance by natural and legal persons of the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      2. State control in the field of breeding livestock shall be carried out in the form of inspection, preventive control with a visit to the entity (facility) of control and preventive control without a visit to the entity (facility) of control.

      Verification and preventive control with a visit to the entity (facility) of control shall be carried out in accordance with the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan.

      Preventive control without visiting the entity (facility) of control shall be carried out in accordance with the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan and this Law.

      2-1. Preventive control without a visit to the entity (facility) being monitored shall be performed by analysing, comparing data and information from

      1) information systems;

      2) open sources, mass media.

      The entities ( facilities) affected by preventive control without a visit shall include breeding centres and distribution centres, natural and legal persons who have received budgetary subsidies, National Chambers.

      The objectives of preventive control without visiting the entity (facility) under control shall be the timely suppression and prevention of infringements, granting the entities under control the right to independently rectify infringements revealed based on the findings of preventive control without visiting the entity (facility) under control, and reducing the administrative burden thereof.

      Should a breach be revealed as a result of preventive control without visiting the entity (facility) being controlled in actions (inaction) of the entities, the authorized body or its territorial subdivisions shall forward a recommendation on rectification of breaches revealed as a result of preventive control without visiting the entity (facility) being controlled (hereinafter - the recommendation) to the entity within three working days from the date of revealing such breach. The recommendation shall specify the period of its execution, a period of minimum five working days from the day following the day of its delivery (receipt).

      The recommendation must be served to the entity being controlled by delivery against receipt or in another manner confirming its sending and receipt.

      A recommendation forwarded by one of the following ways shall be deemed to have been served (received) in the following cases:

      1) by courier deliver - from the date of the receipt notice;

      2) by post - from the date of notification of receipt by registered post;

      3) by e-mail - from the date of sending to the e-mail address of the entity being controlled stated in the letter at the time of the request.

      The recommendation must be applied by the date stated in the recommendation, following the date of its delivery (receipt).

      The entity being controlled shall notify the competent authority or its territorial subdivisions in writing of the application of the recommendation during a period of one working day following the rectification of the breaches revealed by the preventive control without a visit to the entity (facility) under control.

      Should the entity being controlled disagree with the breaches stated in the recommendation, it may submit an objection to the authority or its territorial subdivisions that sent the recommendation within five working days following the day on which the recommendation is handed over (received).

      Failure to observe the recommendation within the prescribed deadline shall result in the assignment of preventive control with a visit to the entity (facility) under control by inclusion in the semi-annual list of preventive control with a visit to the entity (facility) in question.

      The frequency of preventive controls without visits to the subject (object) of control is determined as data and information thereof become available, but at most once a month.

      The findings of preventive control without visiting the entity (facility) being monitored shall be recorded by the competent authority or its territorial subdivision in a special register of preventive control without visiting the entity (facility) being monitored, duly numbered, signed and affixed with the seal of the competent authority or its territorial subdivision.

      3. The state inspectors on livestock breeding shall have a right to:

      1) exercise state control over the accounting and reporting of actors in the field of livestock breeding, natural and legal persons who have received budgetary subsidies;

      2) Shall be excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication);
      3) Shall be excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon the expiration ten calendar days after the day of its first official publication);

      4) carry out the state control of procedure of use of breeding animals, acquired at the expense of budget funds by individuals and legal entities;

      5) Excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall become effective sixty calendar days after the date of its first official publication);

      5-1) carry out control of observance of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of livestock breeding by local executive bodies, including unimpeded visit the all objects of control and supervision, issuance of orders, compulsory for execution on rectifying of discovered violations of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of livestock breeding;

      6) consider the cases on administrative infractions in the field of livestock breeding and impose administrative penalties in the manner provided by the code of the Republic of Kazakhstan on administrative infractions;

      6-1) issue and control execution of orders;

      7) accept the notifications on commencement of activity in the field of livestock breeding by the individuals and legal entities in the manner, established by the Law of the Republic of Kazakhstan “On permissions and notifications”;

      7-1) provide recommendations to rectify the breaches revealed by the preventive control without visiting the entity (facility) under control, and monitor their implementation;

      8) Excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall be enacted sixty calendar days after the date of its first official publication).

      4. The acts of the state inspectors on livestock breeding within their competence are compulsory for execution by the subjects in the field of livestock breeding, individuals and legal entities, received the budgetary subsidy.

      5. Actions (inaction) of state inspectors for livestock breeding may be appealed in the manner prescribed by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 16 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2012 № 36-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 03.07.2013 № 124-V(shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 16.05.2014 № 203-V (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.10.2015 № 376-V (shall be enforced from 01.01.2016); dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication); dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced on the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 29.06.2020 № 351-VI (shall be enforced from 01.07.2021); № 144-VII of 10.10.2022 (shall become effective sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall enter into force upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 16-1. The state regulation in the field of livestock breeding

      The state regulation in the field of livestock breeding shall be carried out:

      1) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2012 № 36-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);

      2) conducting of the state control in the field of livestock breeding;

      3) conducting of scientific researches of fundamental and applied nature in the field of livestock breeding and selection on preservation, development and use of gene pool of animals in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      4) subsidization of measures, directed to preservation and restoration of the gene pool of breeding animals, as well as breeds with limited gene pool;

      5) subsidization of measures, directed to ensuring of accessibility of breeding products (material) for domestic agricultural producers;

      6) subsidization of measures on conducting of selection and stock breeding by domestic agricultural producers;

      7) performance of tests and approbation of selection achievements in the field of livestock breeding;

      8) maintaining the republican register of breeding animals;

      9) maintenance of the state register of breeding achievements in the field of animal husbandry recommended for use in the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 16-1 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2012 № 36-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 17.01.2014 № 165-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 144-VII of 10.10.2022 (shall be brought into effect sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 16-2. Notification on commencement of activity in the field of livestock breeding

      1. Prior to commencing activities in the field of livestock breeding, the natural and legal persons mentioned in this Article must inform the authorised body in the order stipulated by the Law of the Republic of Kazakhstan “On Permits and Notifications”.

      2. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication).
      3. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication).

      4. Legal entity, notified the authorized body on commencement of activity as the stud farm shall be obliged to:

      1) own on the right of ownership or lease (not less than three years) or leasing the material and technical base (premises for keeping breeding animals-producers, laboratory for low-temperature freezing and storage of seed of breeding animals-producers, veterinary and sanitary passageway, quarantine room, isolator, laboratory and cryogenic equipment);

      2) perform boning and (or) index evaluation;

      3) evaluate pedigree animals - producers by quality of progeny and (or) genomic evaluation;

      4) have employees in the staff on the relevant specialists;

      5) evaluate (test) breeding animals for their own productivity.

      The documents that shall be attached to the notification are as follows:

      1) the certificate of state registration (re-registration) of a legal entity (for a legal entity);

      2) copies of the veterinary and sanitary certificate for the facility and confirmation of business number assignment;

      3) as excluded by the Law of the RK dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall enter into force upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication);

      4) copies of pedigree certificates confirming the existence of pedigree breeding animals;

      5) copies of title documents confirming the availability of a set of production facilities (premises for keeping breeding animals - producers, laboratory for low-temperature freezing and storage of the seed of breeding animals - producers, veterinary and sanitary passageway, quarantine room, isolator, laboratory and cryogenic equipment (Dewar vessel), thermostat-thawer, water bath, microscopes, heating table, freezing machine, equipment for packing and labelling of breeding stock), as well as the right of ownership or lease (less than 1 year) or leasing of material and technical base (production premises with stationary biorepositories, laboratory and cryogenic equipment);

      6) veterinary passports confirming the identification;

      7) Excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall come into force sixty calendar days after the date of its first official publication).

      5. A legal entity, notified the authorized body on commencement of activity as distribution center shall be obliged to:

      1) own on the right of ownership or lease (not less than three years) or leasing the material and technical base (production facilities with stationary biorepositories, laboratory and cryogenic equipment);

      2) have employees in the staff on the relevant specialists.

      The documents that shall be attached to the notification are as follows:

      1) the certificate of state registration (re-registration) of a legal entity (for a legal entity);

      2) copies of the veterinary and sanitary certificate for the facility and confirmation of business number assignment;

      3) as excluded by the Law of the RK dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall enter into force upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication);

      4) copies of documents of title confirming the availability of material and technical base, including production facilities with stationary biorepositories, laboratory and cryogenic equipment (Dewar vessels), thermostat-thawer, water bath, microscopes, heating table), by right of ownership, or lease agreement (at least three years), or leasing agreement.

      6. Individual, notified the authorized body on commencement of activity as classificator (classifier) on the certain species and direction of productivity of animals, the notification shall be accompanied by the copies of:

      1) identification card;

      2) diploma of education in agriculture and bioresources or veterinary medicine;

      3) a document on the completion of training courses for appraisals (classifiers) for the respective animal species.

      7. Legal entity, notified the authorized body on commencement of activity as artificial breeding technician, the notification shall be accompanied by:

      1) identification card;

      2) diploma of education in the field of agriculture and bioresources, veterinar or a document confirming the completion of the training course as a seedling technician or a document confirming the duration of at least six months of work in the respective field;

      3) Excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall come into effect sixty calendar days after the date of its first official publication);

      4) title documents confirming the availability of material and technical base (laboratory room, control and measuring instruments, tools, cryogenic equipment (Dewar vessel), thermostat-thawer, water bath, microscope, heating table, syringe-catheter) on the right of ownership, or rental agreement (at least one year), or leasing agreement.

      8. Individual, notified the authorized body on commencement of activity as the specialist of embryo transfer (transplant), the notification shall be accompanied by:

      1) identification card;

      2) diploma in agriculture and bio-resources or veterinary studies;

      3) a document on the completion of training courses for a specialist in animal embryo transplantation;

      4) title documents confirming the availability of material and technical base (laboratory space, control and measuring instruments, tools, cryogenic and technological equipment (Dewar vessel), thermostat-thawer, heating table, microscope, syringes) by right of ownership, or rental agreement (at least a year), or leasing agreement.

      9. Excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall enter into force sixty calendar days after the date of its first official publication).

      10. Presentation of documents, provided by this Article shall not be required upon availability of possibility of obtaining the information contained in them from the state information systems and (or) form of details.

      Documents submitted via the “e-government” web portal or the “Government for Citizens” State Corporation shall be in electronic form.

      Footnote. Article 16-2 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2012 № 36-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 24.12.2012 № 60-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 17.01.2014 № 165-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 16.05.2014 № 203-V (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 17.11.2015 № 408-V (shall be enforced from 01.03.2016); dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication); dated 05.01.2021 № 408-VI (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication); № 144-VII of 10.10.2022 (shall be brought into force sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall enter into force upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 16-3. Recording of breeding products (material)

      Footnote. The title of Article 16-3 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall be put into effect sixty calendar days after the date of its first official publication).

      Breeding products (material) shall be entered into the information base of breeding and pedigree work and (or) in hard copy in a way established by an authorised body.

      Data on pedigree animals shall be entered into the republican register of pedigree animals under the procedure identified by the authorised body.

      Data on pedigree animals that are most valuable in terms of origin, productivity and other qualities are included in the breed registry.

      Data recorded in the pedigree book and the republican register of pedigree animals shall be accessible to interested persons.

      With a view to confirming the origin, productive and other qualities of an animal, natural and legal persons shall maintain accounting pursuant to the manner and in the forms approved by the authorised body.

      Footnote. Article 16-3 in the new wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication); as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall take effect sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 16-4. The state support of livestock breeding

      1. The state support of livestock breeding shall be carried out at the expense of budget funds.

      The basic form of the state support shall be subsidization of measures, directed to:

      1) preservation, development and restoration of gene pool of breeding animals, as well as the breeds with a limited gene pool;

      2) ensuring of accessibility of breeding products (material) for domestic agricultural producers;

      3) conducting of selection and stock breeding by domestic agricultural producers.

      4) reimbursement of the costs of maintaining the breeding stock of horse breeds and upper-harness directions bred on the territory of the Republic of Kazakhstan.

      2. The areas of public support for livestock breeding, provided from budgetary funds, shall be decided by the authorised body.

      3. Financing of programs of scientific researches in the field of livestock breeding shall be carried out at the expense of budget funds in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan and other sources, not prohibited by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 16-4 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2013 № 124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 144-VII of 10.10.2022 (shall be promulgated sixty calendar days after the date of its first official publication); dated 09.07.2024 № 123-VIII (shall enter into force upon expiry of sixty calendar days after its first official publication).

Article 16-5. Scientific researches in the field of livestock breeding

      Research and scientific organisations of the Republic of Kazakhstan in the agricultural sector shall conduct scientific research in the sphere of pedigree livestock breeding. These organisations jointly with the authorized body shall develop:

      1) state scientific and technical programs in the field of livestock breeding;

      2) instructions for appraisal;

      3) methods and technical means for assessment and genetic control of breeding products (material);

      4) information support systems in the field of livestock breeding, including in breeding and pedigree work.

      5) regulations for index evaluation;

      6) regulations for molecular genetic examination;

      7) regulations for the evaluation of breeding animals by quality of progeny;

      8) regulations for evaluation (testing) of breeding animals in terms of their own productivity;

      9) regulations for genomic evaluation.

      Footnote. Article 16-5 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day of its first official publication); № 144-VII of 10.10.2022 (shall become effective sixty calendar days after the date of its first official publication).

Chapter 3. THE STATE REGULATION OF LIVESTOCK BREEDING

      Footnote. Chapter 3 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.01.2012 № 540-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Chapter 4. RECOGNITION AND USE OF BREEDING PRODUCTS (MATERIAL)

      Footnote. The title in the new wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication); № 144-VII of 10.10.2022 (shall come into effect sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 17. Recognition of breeding products (material)

      1. Products (material) shall be recognised as pedigree by the Republic Chamber in accordance with the procedure defined by the authorised body.

      2. Imported pedigree products (material) shall be recognised as pedigree when they satisfy the requirements of part three of Article 9 hereof.

      Footnote. Article 17 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.01.2012 № 540-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication); № 144-VII of 10.10.2022 (shall be effective sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 18. Use and sale of pedigree products (material)

      1. Pedigree products (material) shall be used and sold under the procedure established by the authorised body, unless otherwise stipulated by this Article.

      2. Semen shall be used and sold upon simultaneous compliance with the following conditions:

      1) is derived from a breeding animal that has been evaluated for progeny quality and/or genomic evaluation;

      2) has appropriate morphofunctional indicators;

      3) is free from genetically determined diseases;

      4) is marked in a way that allows for its identification.

      3. The embryo shall be used and sold when the following conditions are met at the same time:

      1) derived from breeding animals;

      2) there are no genetically determined diseases;

      3) has a breeding certificate;

      4) is labelled in a way that allows its identification.

      4. No pedigree product (material) that is not labelled (unmarked) may be sold for pedigree purposes. When selling a breeding animal for breeding purposes, the breeding animal must also have a breeding certificate.

      5. Only breeding animals complying with the requirements laid down in Articles 19 and 20 hereof shall be used for the reproduction of the breed.

      6. To preserve data on the farms where breeding animals have been produced, information on the breeders shall be specified in the breeding certificates.

      7. For the purpose of improving the breed and productive qualities of animals, an agricultural producer shall also be entitled to use:

      1) freshly obtained semen complying with the requirements prescribed in sub-paragraphs 1) and 2) of paragraph 2 of this Article;

      2) freshly obtained embryo corresponding to the requirement set out in sub-paragraph 1) of paragraph 3 of this Article.

      The requirement of sub-paragraph 1) of paragraph 1 of this Article shall apply to the agricultural producer who owns a breeding animal-producer by right of ownership or on other legal grounds.

      Footnote. Article 18 - as reworded by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall be enacted upon expiration of sixty calendar days after its first official publication).

Article 19. Bonitation and index evaluation of breeding animals

      Breeding animals shall be subject to bonitation and (or) index evaluation, except as otherwise required by the legislation of the Republic of Kazakhstan in the sphere of pedigree livestock breeding.

      No pedigree animals that have not undergone bonitation and (or) index evaluation shall be allowed to be sold for pedigree purposes.

      Footnote. Article 19 - as reworded by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall come into effect upon expiration of sixty calendar days after its first official publication).

Article 20. Appraisal of pedigree animals - producers kept in breeding centres

      Pedigree animals-producers kept in breeding centres the semen thereof is used to produce purebred and pedigree animals, shall be subject to:

      appraisal and/or index evaluation;

      evaluation by progeny quality and (or) genomic evaluation;

      assessment (tests) of breeding animals on their own productivity.

      Footnote. Article 20 - as reworded by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall be brought into force upon expiration of sixty calendar days after its first official publication).

Article 20-1. Molecular genetic examination

      1. Molecular genetic examination shall be performed in specialised laboratories entering the results thereof into the information base of breeding and pedigree work.

      Customers for molecular genetic examination shall be natural or legal persons involved in livestock breeding activities.

      2. A negative molecular genetics report shall not deprive the customer of the right to reapply for molecular genetics examination at other specialised laboratories.

      3. The Customer shall be entitled to:

      1) withdraw his/her application at any stage of the molecular genetic examination;

      2) intervene in the consideration of issues arising in the course of molecular genetic examination.

      4. The customer shall be obliged to:

      1) collect and deliver samples of animal biological materials to the specialised laboratory;

      2) supervise the collection of samples of animal biological materials provided to the specialised laboratory for molecular genetic analysis;

      3) ensure that samples of animal biological material taken for molecular genetic examination are not inadvertently or intentionally tampered with;

      4) properly execute and submit the supporting documentation to the specialised laboratory;

      5) ensure that the inscriptions and identifiers on the packages and any accompanying documents provided correspond to the real animals with the identifiers indicated;

      6) pay the cost of the molecular genetic examination, including in the event of a negative molecular genetic examination report.

      5. The specialised laboratory shall be entitled to refuse to provide services in full or in part if the customer fails to fulfil the obligations stipulated in subparagraphs 1) - 5) of paragraph 4 of this Article and the agreement for molecular genetic examination.

      6. The specialised laboratory shall be obliged:

      1) to render services in full within the term set forth in the contract for molecular genetic examination;

      2) not to transfer its obligations under the agreement for performance of molecular genetic examination to third parties;

      3) inform the customer upon his/her request of any information on the progress of molecular genetic examination;

      4) immediately inform the customer when it is impossible to perform the obligations prescribed in the agreement for molecular genetic examination in good quality and in time, and this requires taking the necessary measures by the customer.

      7. The customer of molecular genetic examination and the specialised laboratory shall enjoy other rights and obligations envisaged by the legislation of the Republic of Kazakhstan and the agreement on molecular genetic examination.

      Footnote. Chapter 4 is supplemented by Article 20-1 under Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall be enacted upon expiration of sixty calendar days after its first official publication).

Article 21. Availability of data on evaluation

      Footnote. Article 21 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 14 December, 2001 № 269; is excluded – dated 10 January, 2006 № 116 (the order of enforcement see Article 2 of the Law № 116).

Chapter 5. ORGANIZATION OF ACTIVITY OF SUBJECTS
IN THE FIELD OF LIVESTOCK BREEDING

      Footnote. The title of chapter 5 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 14 December, 2001 № 269.

Article 22. The subjects in the field of livestock breeding

      An activity in the field of livestock breeding shall be carried out by individuals and legal entities.

      Entities in the field of livestock breeding shall maintain data records as prescribed by part one of Article 16-3 hereof.

      Breeding centres, distribution centres and National Chambers shall present reports in the order specified by the authorised body.

      Footnote. Article 22 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 14.12.2001 № 269; dated 20.12.2004 № 13 (shall be enforced from 01.01.2005); dated 10.01.2006 № 116 (the order of enforcement see Article 2 of the Law № 116); dated 12.01.2012 № 540-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 144-VII of 10.10.2022 (shall be enacted sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 23. Types of subjects in the field of pedigree livestock production

      Subjects in the field of pedigree livestock production are:

      1) breeding centers;

      2) distribution centers;

      3) valuers (classifiers);

      4) artificial insemination technicians;

      5) embryo transplantation (transfer) specialists;

      6) national chambers;

      7) natural and legal persons engaged in livestock breeding activities.

      Footnote. Article 23 in the new wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication); as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall come into force sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 24. Basic directions of activity of stud farms

      Footnote. Article 24 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication).

Article 25. Basic directions of activity of breed livestock farms

      Footnote. Article 25 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication).

Article 26. Basic directions of activity of breeding centers

      1. Basic directions of activity of breeding centers shall be:

      1) obtaining, accumulating, acquiring, storing and selling semen of breeding animals-producers, embryos and their recording in the information base of breeding and pedigree work;

      2) Excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall go into effect sixty calendar days after the date of its first official publication).
      3) Excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall be enacted sixty calendar days after the date of its first official publication).
      4) Excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall become effective sixty calendar days after the date of its first official publication).

      5) registration of results of use of semen of breeding animals-producers and embryos, maintenance of data bank thereon;

      6) carrying out exchange of gene pool;

      7) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication).

      Semen of breeding animals-producers and embryos shall be obtained, accumulated, acquired, stored and sold by breeding centres to the extent required by this Law.

      2. Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication).
      Footnote. Article 26 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 14.12.2001 № 269; as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.07.2008 № 62-IV (the order of enforcement see Article 2); dated 12.01.2012 № 540-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 03.07.2013 № 124-V(shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 17.01.2014 № 165-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication); № 144-VII of 10.10.2022 (shall go into effect sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 27. Basic directions of activity of distribution centers

      The key activities of distribution centres shall be acquisition, storage and sale of semen of breeding animals-producers, embryos and their registration in the information base of selection and breeding work.

      Semen of breeding animals and embryos shall be purchased, stored and sold by the distribution centres as required by this Law.

      Footnote. Article 27 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.01.2012 № 540-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication); № 144-VII of 10.10.2022 (shall come into effect sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 28. Basic directions of activity of classificatory (classifiers), artificial breeding technician and specialist on transfer (transplant) of embryos

      1. The key activity of appraisals (classifiers) shall be the appraisal (bonitation).

      2. The core line of business of insemination technicians shall be the provision of artificial insemination services for animals.

      3. The core activities of embryo transplants shall be the provision of services for obtaining, cryopreserving and transplanting (transferring) embryos of breeding animals.

      4. An appraisal (classifier), a fertility technician and an embryo transplantation (transfer) specialist shall undergo advanced training courses to obtain a certificate of advanced training courses as per the procedure set out by the authorized body.

      Footnote. Article 28 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.01.2012 № 540-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 17.01.2014 № 165-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication); № 144-VII of 10.10.2022 (shall become effective sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 28-1. Main directions of the activity of nucleus breeding units

      Footnote. Chapter 5 is supplemented by Article 28-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 14.12.2001 № 269; is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication).

Article 28-2. National chamber

      1. The National Chamber is a non-profit, self-financed organization established and operating to represent and protect the interests of natural and legal persons engaged in the breeding and (or) reproduction of breeding animals.

      2. A national chamber is a legal entity registered with the judicial authorities according to the procedure provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      3. National chambers are entitled to establish their own structural subdivisions (branches and representative offices) in the regions, cities of republican significance, the capital.

      4. The activity of a national chamber is governed by the laws of the Republic of Kazakhstan and the charter adopted by the chamber’s collegial body.

      5. In the Republic of Kazakhstan, for each cattle breed, a separate national chamber is set up to conduct activity on the relevant cattle breed.

      National Chambers of sheep and horse breeding on the territory of the Republic of Kazakhstan shall be established one for each type of sheep and horse production direction.

      National Chambers of poultry farming on the territory of the Republic of Kazakhstan shall be established one for all types and directions of poultry production.

      National Chambers of camel breeding, pig breeding, goat breeding, maral breeding (reindeer breeding), rabbit breeding, fur farming, bee keeping, fish breeding in the territory of the Republic of Kazakhstan shall be established one for each type of animal.

      6. Should the interests of natural and legal persons engaged in breeding pedigree animals of one breed of cattle or sheep and horses be represented in the National Chamber for cattle or sheep and horse production, a separate National Chamber shall be established by reorganizing (dividing, separating) the existing National Chamber for cattle or for sheep and horse production.

      The ground for reorganization (in the form of a division, separation) of the National Chamber in the areas of cattle productivity or in the areas of sheep and horse productivity shall be a joint decision of at least three members of the National Chamber, representing the interests of natural and legal persons engaged in breeding animals of one breed of cattle or in the areas of sheep and horse productivity, and at least one member of the Council of the National Chamber, submitted to the general meeting of members of the National Chamber.

      7. The sources of income (property) formation of a national chamber are:

      1) fees of members of the national chamber;

      2) income from services for the issuance of pedigree certificates (the cost of a form);

      3) voluntary asset contributions and donations;

      4) other sources not prohibited by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Chapter 5 is supplemented by Article 28-2 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.01.2012 № 540-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); in the new wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication); № 144-VII of 10.10.2022 (shall be enacted sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 28-3. Structure and powers of a national chamber

      1. The structure of a national chamber includes the collegial body, the council of the national chamber and the executive body, who share responsibility for the conduct and coordination of stock selection and breeding.

      2. The collegial body is a meeting of members of a national chamber that is the supreme governing body.

      The collegial body determines and makes decisions on strategic directions of the development of the national chamber.

      The collegial body shall be summoned at least once a year. An extraordinary meeting of the collegial body may be convened upon the request of at least two-thirds of the total number of members of the National Chamber.

      3. The council of the National Chamber shall be elected by a collegial body for a period of three years pursuant to the charter of the National Chamber and shall represent the interests of the members of the National Chamber.

      The composition of the council of the National Chamber may be re-elected by decision of the collegial body.

      The composition of the Council of the National Chamber shall be renewed annually by one third and the chairman of the Council of the National Chamber shall be elected once every three years.

      Equal regional representation shall be guaranteed when forming the Council of the National Chamber.

      4. The council of a national chamber exercises overall governance and management of the activity of the national chamber within the competence established by the laws of the Republic of Kazakhstan and the charter of the national chamber.

      5. The representatives of research organizations of the Republic of Kazakhstan in agricultural sector and members of the National Chamber shall be the members of the Council of the Republican Chamber.

      6. The chairman of the council of a national chamber is elected from among the members of the council of the national chamber and approved by the collegial body.

      One and the same person may not be elected as the Chairman of the Council of the National Chamber for over two times in a row.

      7. The council of a national chamber is appointed in accordance with the charter of the national chamber.

      8. The council of a national chamber:

      1) determines the rules of work and exercises control over the financial and economic activity of the executive body;

      2) approves the budget of the national chamber;

      3) recommends the collegial body to introduce changes in the tariff policy;

      4) recommends for approval of the collegial body a candidature for executive director;

      5) exercises other powers not contrary to the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      9. The executive body:

      1) organizes the registration of breeding stock depending on the chosen line of pedigree stock production by assigning (suspending, canceling) the status of pedigree stock (material) in accordance with the procedure approved by the authorized body;

      1-1) arrange for the registration of pedigree beef cattle of the first category and pedigree beef cattle of the second category by assigning (suspending, revoking) the status of pedigree products (material) following the procedure designated by the authorized body;

      2) implement activities to measure the breeding value of pedigree animals, including pedigree producer animals as per instructions on bonitation and (or) rules for index evaluation, and (or) rules for evaluation of pedigree producer animals in terms of progeny quality, and (or) rules for genomic evaluation, and (or) rules for evaluation (testing) of pedigree animals in terms of their own productivity;

      3) issues (cancels) pedigree certificates for pedigree stock (material) in accordance with the procedure approved by the authorized body;

      4) arranges the recognition of a pedigree certificate or equivalent document issued for imported pedigree stock (material) by the competent authorities of exporting countries in accordance with the procedure approved by the authorized body;

      5) Excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall enter into force sixty calendar days after the date of its first official publication).

      6) keep and publish breeding books separately for purebred and thoroughbred animals;

      7) monitor the data of bonitation, index evaluation, assessment of breeding animals by quality of progeny, genomic evaluation, assessment (tests) of breeding animals by their own productivity, and notify interested persons of its results;

      8) adopt a pedigree standard in coordination with the collegial body;

      8-1) keep a register of pedigree animals and submit its data to the authorized body based on the form approved by the authorized body for inclusion in the republican register of pedigree animals;

      9) exercises other powers not contrary to the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      10. A national chamber assigns the status and issues a pedigree certificate for pedigree stock (material) pursuant to an application of a natural and (or) legal person, irrespective of their membership in the national chamber.

      Footnote. Chapter 5 is supplemented by Article 28-3 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.01.2012 № 540-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); in the new wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.11.2015 № 424-V (shall be enforced upon expiry of six months after the day its first official publication); as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 144-VII of 10.10.2022 (shall enter into force sixty calendar days after the date of its first official publication).

Chapter 6. ARTIFICIAL INSEMINATION OF FARM ANIMALS AND
EMBRYO TRANSFER

      Footnote. Chapter 6 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated РК dated 14 December, 2001 № 269.

Chapter 7. RESOLUTION OF DISPUTES AND RESPONSIBILITY UPON
CARRYING OUT OF ACTIVITY IN THE FIELD OF
LIVESTOCK BREEDING Article 30. Resolution of disputes upon carrying out of activity in the field of livestock breeding

      The disputes, arising upon carrying out of activity in the field of livestock breeding shall be resolved in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 31. Responsibility for violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan on livestock breeding

      Footnote. The title as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.01.2012 № 540-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

      Violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan on livestock breeding shall entail responsibility in accordance with the Laws of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 31 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.07.2008 № 62-IV (the order of enforcement see Article 2); dated 12.01.2012 № 540-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Chapter 8. INTERNATIONAL COOPERATION OF THE
REPUBLIC OF KAZAKHSTAN IN THE FIELD OF LIVESTOCK BREEDING Article 32. International cooperation of the Republic of Kazakhstan in the field of livestock breeding

      The Republic of Kazakhstan shall contribute to development of international cooperation in the field of livestock breeding.

Article 33. The right to cooperation with foreign participation in the field of livestock breeding

      Individuals and legal entities of the Republic of Kazakhstan, participating in implementation of projects in the field of livestock breeding shall conclude agreements with the foreigners and (or) foreign legal entities in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 33 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.01.2012 № 540-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

      The President
of the Republic of Kazakhstan

Асыл тұқымды мал шаруашылығы туралы

Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 9 шiлдедегi N 278 Заңы.

      МАЗМҰНЫ

      Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "рұқсат етілген" деген сөздер "ұсынылатын" деген сөзбен ауыстырылды - ҚР 27.11.2015 № 424-V Заңымен (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз).

      Осы Заң асыл тұқымды мал шаруашылығы саласында қызметтi жүзеге асырудың құқықтық, ұйымдық және экономикалық негiздерiн белгiлейдi, асыл тұқымды малдың тектiк қорын сақтауға және көбейтуге, сондай-ақ оны өз төлiнен өсiруге және өнiмдiк сапасын жақсартуға бағытталған, асыл тұқымды мал шаруашылығы саласымен айналысатын мемлекеттiк органдардың, жеке және заңды тұлғалардың қызметiн реттейдi.

      Ескерту. Кіріспеге өзгеріс енгізілді - ҚР 2001.12.14 № 269 Заңымен.

1 тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

      Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

      1) асыл тұқымды аналық бал арасы – асыл тұқымды бал ара ұясын молайтуды қамтамасыз ететін асыл тұқымды ұрықтанған аналық бал ара;

      2) асыл тұқымды бал ара ұясы – ұрпақ буынына өзінің тұқымдық белгілерін ұдайы беріп отыратын, таза тұқымды, жоғары сыныпты бал араларының жоғары өнімді бал ара ұясы;

      2-1) асыл тұқымды жануарлардың республикалық тізілімі – асыл тұқымды жануарлардың саны, тұқымдары, өнімділік бағыттары бойынша деректер жиынтығы;

      3) алып тасталды - ҚР 27.11.2015 № 424-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі;

      4) асыл тұқымдық куәлiк – уәкілетті орган бекіткен тәртіппен республикалық палата беретін, асыл тұқымдық өнімнің (материалдың) тұқым-тегін, өнімділігін және өзге де сапаларын растайтын құжат;

      5) асыл тұқымдық кiтап – белгiлi бiр тұқымдағы неғұрлым құнды асыл тұқымды малдың шығу тегi, өнiмдiлiгі және өзге де сапалары туралы деректер жиынтығы;

      6) асыл тұқымдық құндылық – асыл тұқымды жануардың селекцияланатын белгілерінің деңгейі және оларды ұрпағына беру мүмкіндігі;

      7) асыл тұқымды жануар – тұқым стандартына сай келетін және Қазақстан Республикасының асыл тұқымды мал шаруашылығы туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен республикалық палатада тіркелген таза тұқымды жануар;

      8) асыл тұқымды малдың жеке карточкасы – уәкілетті орган айқындаған тәртіппен ресімделетін, оның шығу тегi туралы, өнiмдiлiгі және өзге де сапалары жөніндегі деректерді қамтитын, шаруашылық ішіндегі бастапқы есепке алу нысаны;

      9) алып тасталды – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      10) асыл тұқымды жануарлардың ұрығы мен эмбриондарын өткізу жөнiндегi дистрибьютерлiк орталық (бұдан әрi – дистрибьютерлiк орталық) – асыл тұқымды тұқымдық жануарлардың ұрығын, эмбриондарды сатып алу, сақтау және өткізу жөніндегі қызметтің басталғаны (тоқтатылғаны) туралы асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкілетті органға хабарлама жасаған заңды тұлға;

      11) асыл тұқымды мал шаруашылығы – тектік әлеуеті жоғары малды өз төлінен өсіруге, оларды сақтауға және өсіруге бағытталған асылдандыру жұмысының жүйесiмен қамтылған мал шаруашылығы саласы;

      11-1) алып тасталды – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      12) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы уәкiлеттi орган (бұдан әрі – уәкілетті орган) – асыл тұқымды мал шаруашылығы саласында басшылықты және мемлекеттік саясатты іске асыруды жүзеге асыратын мемлекеттік орган;

      13) асыл тұқымдық орталық – асыл тұқымды тұқымдық жануарларды күтіп-ұстау жөніндегі қызметтің басталғаны (тоқтатылғаны) туралы уәкілетті органды хабардар еткен, асыл тұқымды тұқымдық жануарлардың ұрығын, эмбриондарды алумен, жинақтаумен, сатып алумен, сақтаумен және өткізумен айналысатын заңды тұлға;

      14) алып тасталды - ҚР 27.11.2015 № 424-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі;

      15) асыл тұқымдық өнім (материал) – асыл тұқымды мал, сондай-ақ асыл тұқымды малдан алынған ұрық, эмбриондар, инкубациялық жұмыртқа, тәуліктік балапандар, уылдырық, құртшабақтар мен жас балықтар, асыл тұқымды аналық бал аралары, асыл тұқымды бал ара ұялары және бал ара пакеттері;

      16) асыл тұқымды тұқымдық жануар – ауыл шаруашылығы жануарын өз төлінен өсіру үшін пайдаланылатын асыл тұқымды жануардың дара аталығы;

      17) алып тасталды - ҚР 27.11.2015 № 424-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі;

      18) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      19) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      20) ауыл шаруашылығы жануары (бұдан әрі – жануар) – адам өсiретiн, ауыл шаруашылығы өндiрiсiне тiкелей қатысы бар жануарлардың, құстардың, балықтардың және бал араларының барлық түрi;

      21) алып тасталды - ҚР 27.11.2015 № 424-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі;

      22) алып тасталды - ҚР 27.11.2015 № 424-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі;

      23) бал ара пакеті – құрамында асыл тұқымды ұрықтанған аналығы, тұқымдығы (кәрез пакетінде), тірі бал аралары және тасымалдау үшін қажетті бал араларының қорегі бар, асыл тұқымды бал ара ұясынан бөлінген қалемше;

      23-1) бонитер (сыныптаушы) – бонитирлеу бойынша қызмет көрсету жөніндегі қызметтің басталғаны (тоқтатылғаны) туралы уәкілетті органды хабардар еткен жеке тұлға;

      23-2) бонитирлеу – жануарларды тиiстi сынып бере отырып, шаруашылыққа пайдалы белгілер кешенi (тұқымдылығы, өнiмдiлік сапалары, сыртқы тұрпаттық-бiтiмдiк ерекшелiктерi) бойынша бағалау;

      23-3) бірінші санатты етті бағыттағы асыл тұқымды ірі қара мал – тұқым стандартына сәйкес келетін, тегінің кемінде үш буыны бойынша ақпарат бар, әкесі жағынан шығу тегі молекулярлық генетикалық сараптама негізінде расталған және республикалық палатада тіркелген таза тұқымды ірі қара мал;

      23-4) геномдық бағалау – уәкілетті орган айқындаған тәртіппен жүзеге асырылатын, жануардың селекцияланатын белгілерінің генетикалық құндылығын олардың геномдық ақпараты негізінде болжамды бағалау;

      24) екінші санатты етті бағыттағы асыл тұқымды ірі қара мал – тұқым стандартына сәйкес келетін, тегінің кемінде үш буыны бойынша ақпарат бар және республикалық палатада тіркелген таза тұқымды ірі қара мал;

      24-1) ен салу – тиiстi жануарды дәл сәйкестендіруге мүмкiндiк беретiн, нөмiр салу (белгі, татуировка жасау, таңба басу), сырға және чип салу, сақиналау арқылы асыл тұқымды жануарды белгiлеу;

      24-2) жануардың тұқым-тегi – асыл тұқымды жануардың шығу тегі туралы мәлiметтер;

      25) желi – асыл тұқымдық және өнімділік сапалары тиісті таңдау және іріктеу жүйесімен ұсталынатын және жетілдірілетін, үздік тұқымдық тектерден тарайтын тұқымдағы асыл тұқымды мал тобы;

      26) зауыттық тип – тұқымның бір бөлігі болып табылатын, сол тұқымға ортақ қасиеттерден басқа, өнiмдiлiгi, дене тұрқы мен бiтiмiнiң сипаты жағынан өзiнiң кейбiр айрықша ерекшелiктерi бар, өсірілетін аймақтың жағдайына жақсы бейiмделген, ауруға төзiмдi мал тобы;

      26-1) зауытшы – мал туылған кездегі оның енесінің иесі;

      27) индекстік бағалау – уәкілетті орган айқындаған тәртіппен жүзеге асырылатын, селекцияланатын белгілері бойынша жануардың асыл тұқымдық құндылығы деңгейін айқындау әдісі;

      28) кросс – малдың бiр желiсiн басқа бiр желiсiмен будандастырудан тарайтын мал тобы;

      29) қолдан ұрықтандыру – жеке-жеке iрiктелiп алынған малды маманның бақылауымен шағылыстыру;

      30) құстардың тұқымдары мен кросстарының арғы ата-енелік тобы – құстардың тұқымдары мен кросстарының ата-енелік тобын молайту үшін пайдаланылатын еркек және ұрғашы құстар;

      31) құстардың тұқымдары мен кросстарының ата-енелік тобы – будандастырылған ұрпақ буыны инкубациялық жұмыртқа немесе ет өндірісі үшін пайдаланылатын еркек және ұрғашы құстар;

      31-1) мамандандырылған зертхана – молекулярлық генетикалық сараптаманы жүзеге асыратын аккредиттелген заңды тұлға немесе оның атынан әрекет ететін құрылымдық бөлімшесі, сондай-ақ заңды тұлғаның аккредиттелген құрылымдық бөлімшесі;

      32) молекулярлық генетикалық сараптама – жануардың шығу тегінің анықтығын бағалау және (немесе) генетикалық ауытқуларды анықтау мақсатында жүзеге асырылатын, оның биологиялық материалын зерттеу;

      33) селекциялық және асыл тұқымдық жұмыс – жануарлардың асыл тұқымдық сапаларын жетілдіруге бағытталған іс-шаралар кешені;

      34) селекциялық және асыл тұқымдық жұмыстың ақпарат қоры – уәкілетті орган айқындаған оператор жүргізетін, жануарлардың генетикалық әлеуетін жетілдіру және арттыру үшін, сондай-ақ асыл тұқымдық өнімді (материалды) есепке алу үшін пайдаланылатын, асыл тұқымды жануарлар және селекциялық процеске тартылатын жануарлар туралы деректерді жинаудың, жинақтаудың және өңдеудің автоматтандырылған жүйесі;

      34-1) селекциялық процеске тартылған ауыл шаруашылығы жануарының карточкасы – шығу тегі, өнімділік және оның өзге де сапалары туралы деректерді қамтитын, уәкілетті орган айқындаған тәртіппен ресімделетін бастапқы шаруашылықішілік есепке алу нысаны;

      34-2) таза қанды жануар – бекітілген кезінен бастап шығару кезінде бір тұқым пайдаланылған жануар;

      35) алып тасталды - ҚР 27.11.2015 № 424-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі;

      36) алып тасталды - ҚР 27.11.2015 № 424-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі;

      36-1) таза тұқымды жануар – мыналардың:

      бір тұқымның таза тұқымды ата-енелерін шағылыстыру;

      екі тұқымның біреуі бойынша қан құрамы кемінде 75 пайыз болған жағдайда тұқымдар генотипі бойынша жақын, туыс екі малды шағылыстыру;

      бір тұқымның қан үлесі кемінде 93,75 пайыз болған кезде туыс емес тұқымдарды будандастыру;

      екі және одан көп туыс емес тұқымдардың қатысуымен жаңа тұқым жасау нәтижесінде алынған жануар;

      37) таза тұқымды өсіру – селекциялық және асыл тұқымдық жұмыста тектес тұқымдағы малдарды пайдалана отырып, осы тұқымға тән белгілерді топтастыру және түрге бөлу мақсатында бір тұқымдағы асыл тұқымды малды өсіру;

      37-1) таңбалау – асыл тұқымдық материалға және (немесе) оның қаптамасына салынатын мәтіндік және (немесе) графикалық ақпарат;

      38) тектiк қоры шектеулi тұқым – селекциялық мақсаттарда пайдалану үшiн қажет және құрып кету қаупi төнген отандық тұқымның сирек кездесетiн және дүние жүзінде өзiне теңдесі жоқ мал тобы;

      39) техник-ұрықтандырушы – жануарларды қолдан ұрықтандыру бойынша қызмет көрсету жөніндегі қызметтің басталғаны (тоқтатылғаны) туралы уәкілетті органға хабарлама жасаған жеке тұлға;

      40) тұқым – адамның шығармашылық қызметiнiң ықпалымен белгiлi бiр шаруашылық және табиғи жағдайда қалыптасқан, "өз ішінде" өсiру үшiн саны жеткiлiктi және iрiктеліп, таңдалып, тектiк типіне сәйкес келетін технологиялық жағдай жасалып, қолдау көрсетілетін шаруашылық және асыл тұқымдық құндылығы, сондай-ақ оны бір түрге жататын басқа тұқымдардан ерекшелендіретін морфологиялық, физиологиялық және шаруашылыққа пайдалы қасиеттерiнің белгiлi бiр өзгешелiгi бар, шығу тегi ортақ бiр түрге жататын малдың тобы;

      41) тұқым стандарты – республикалық палаталар бекітетін тиiстi тұқымдағы асыл тұқымды жануарлардың фенотиптік, өнімділік және (немесе) өзге де көрсеткіштеріне қойылатын ең төмен талаптар;

      42) эмбрион – ұрықтанған жұмыртқа жасушадан дамитын ұрық;

      43) эмбриондарды телу (ауыстырып салу) – асыл тұқымды малдардан төл басын көбірек алудың биотехнологиялық әдісі;

      44) эмбриондарды транспланттау (ауыстырып салу) жөнiндегi маман – асыл тұқымды жануарлардың эмбриондарын алу, криоконсервациялау және транспланттау (ауыстырып салу) жөніндегі қызметтің басталғаны (тоқтатылғаны) туралы уәкілетті органға хабарлама жасаған жеке тұлға.

      Ескерту. 1-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.01.12 № 540-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен, өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.01.2014 № 165-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 27.11.2015 № 424-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 09.07.2024 № 123-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы қызметтi ұйымдастырудың негiзгi принциптерi

      Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы қызмет:

      тиiмдiлiгi мен бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыру;

      тұқымның сақталуын қамтамасыз ету;

      асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы деректердiң тиiсiнше есепке алынуын қамтамасыз ету;

      асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы ақпараттық жедел өңдеу және оны асыл тұқымды малды өсiрудi, пайдалануды жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғаларға беру принциптерiне негiзделедi.

      Ескерту. 2-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.01.12 № 540-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-бап. Қазақстан Республикасының асыл тұқымды мал шаруашылығы туралы заңдары

      Қазақстан Республикасының асыл тұқымды мал шаруашылығы туралы заңдары Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнен тұрады. Егер Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шарттарда осы Заңдағыдан өзгеше ережелер белгiленсе, халықаралық шарттың ережелерi қолданылады.

      Ескерту. 3-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2001.12.14 № 269 Заңымен.

4-бап. Азаматтық құқық объектiсi ретiндегi асыл тұқымды өнiм (материал)

      Асыл тұқымды өнiм (материал) мүлiктiк және соған байланысты мүлiктiк емес жеке қатынастарда азаматтық құқық объектiсi бола алады.

      Асыл тұқымдық өнiмге (материалға) Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында көзделген мүлiк туралы жалпы ережелер қолданылады.

      Ескерту. 4-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.01.12 № 540-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5-бап. Асыл тұқымды өнiмге (материалға) меншiк құқығы және оны пайдалану

      Ескерту. Тақырыпқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.01.12 № 540-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Асыл тұқымды өнiмдi (материалды) жеке және заңды тұлғалардың меншiктену және пайдалану құқығы Қазақстан Республикасының заңдарымен реттеледi.

      Ескерту. 5-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.01.12 № 540-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

6-бап. Асыл тұқымды өнiмнiң (материалдың) айналымда болуы

      Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жеке және заңды тұлғалар асыл тұқымдық өнiмдi (материалды) өткізуді жүзеге асырады.

      Асыл тұқымды өнiмге (материалға) меншiк құқығынан айыруға немесе оның ауысуына осы Заңның ережелерiне сәйкес берiлетiн асыл тұқымдық куәлік болған жағдайда рұқсат етiледi.

      Ескерту. 6-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2001.12.14 № 269, 2008.07.05. № 62-IV (қолданысқа енгiзiлу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2012.01.12 № 540-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-бап. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы субъектiлердiң экономикалық қызметiнiң ерекшелiктерi

      Ескерту. 7-бап алып тасталды – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

8-бап. Жердi және су объектiлерiн асыл тұқымды мал шаруашылығының мұқтаждары үшiн пайдалану

      Ескерту. 8-бап алып тасталды – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

9-бап. Асыл тұқымдық өнiм (материал) экспорты мен импорты

      Асыл тұқымдық өнiм (материал) экспорты мен импорты Қазақстан Республикасының асыл тұқымды мал шаруашылығы туралы және ветеринария саласындағы заңнамасында белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.

      Асыл тұқымдық өнiм (материал) экспорты уәкiлеттi орган берген ветеринариялық сертификат және асыл тұқымдық куәлiк болған кезде жүзеге асырылады.

      Асыл тұқымдық өнiм (материал) импорты ветеринариялық сертификат және белгіленген тәртіппен танылған, экспорттаушы елдiң құзыретті органдары берген асыл тұқымдық куәлiк немесе оған балама құжат болған кезде жүзеге асырылады.

      Ұрықтың импортын одан әрі өткізу мақсатында асыл тұқымдық және дистрибьютерлік орталықтар жүзеге асырады.

      Ескерту. 9-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.01.12 № 540-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгеріс енгізілді - ҚР 17.01.2014 № 165-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2-тарау. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы мемлекеттік
реттеу

      Ескерту. 2-тарау жаңа редакцияда - ҚР 2012.01.12 № 540-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңымен.

10-бап. Қазақстан Республикасының асыл тұқымды мал шаруашылығы жүйесі

      Қазақстан Республикасының асыл тұқымды мал шаруашылығы жүйесіне:

      1) Қазақстан Республикасының Үкіметі;

      2) уәкілетті орган;

      3) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары;

      4) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы субъектілер кіреді.

      Ескерту. 10-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

11-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті

      Қазақстан Республикасының Үкіметі асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді.

      Ескерту. 11-бап жаңа редакцияда – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

12-бап. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы мемлекеттік басқару органдары

      1. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы мемлекеттік басқару органдарына асыл тұқымды мал шаруашылығы саласында мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын аумақтық бөлімшелері бар ведомствосын қоса алғанда, уәкілетті орган жатады.

      2. Уәкілетті органның басшысы ведомство басшысына "Қазақстан Республикасының асыл тұқымды мал шаруашылығы жөніндегі Бас мемлекеттік инспекторы" арнайы атауын беруге құқылы.

      Ведомство басшысы "Қазақстан Республикасының асыл тұқымды мал шаруашылығы жөніндегі Бас мемлекеттік инспекторының орынбасары" арнайы атауын, ал ведомствоның аумақтық бөлімшелерінің әкімшілік мемлекеттік қызметшілерінің тиісті лауазымдарына – "асыл тұқымды мал шаруашылығы жөніндегі Бас мемлекеттік инспектор" және "асыл тұқымды мал шаруашылығы жөніндегі Бас мемлекеттік инспектордың орынбасары" арнайы атауларын беруге құқылы.

      Ведомствоның және оның аумақтық бөлімшелерінің асыл тұқымды мал шаруашылығы саласында тікелей мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын өзге де лауазымды адамдары асыл тұқымды мал шаруашылығы жөніндегі мемлекеттік инспекторлар болып табылады.

13-бап. Уәкілетті органның құзыреті

      Уәкілетті орган мынадай өкілеттіктерді жүзеге асырады:

      1) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастырады және іске асырады;

      2) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      3) алып тасталды - ҚР 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      3-1) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласында облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының қызметін үйлестіруді және әдістемелік басшылық жасауды жүзеге асырады;

      4) бонитирлеу жөніндегі нұсқаулықты әзірлейді және бекітеді;

      4-1) индекстік бағалау жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      4-2) молекулярлық генетикалық сараптама жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      4-3) мамандандырылған зертханаларға қойылатын біліктілік талаптарын әзірлейді және бекітеді;

      4-4) асыл тұқымды тұқымдық жануарларға ұрпағының сапасы бойынша бағалау жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      4-5) асыл тұқымды жануарларға өз өнімділігі бойынша бағалау (сынақтар) жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      4-6) геномдық бағалау жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      4-7) бонитерді (сыныптаушыны), техник-ұрықтандырушыны және эмбриондарды транспланттау (ауыстырып салу) жөніндегі маманды оқыту курстарының үлгілік бағдарламаларын және олардың сағат көлемін әзірлейді және бекітеді;

      4-8) бонитердің (сыныптаушының), техник-ұрықтандырушының және эмбриондарды транспланттау (ауыстырып салу) жөніндегі маманның біліктілігін арттыру курстарының үлгілік бағдарламаларын және олардың сағат көлемін әзірлейді және бекітеді;

      5) алып тасталды - ҚР 27.11.2015 № 424-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі;

      6) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      7) мал шаруашылығы саласындағы селекциялық жетістіктерді сынақтардан және байқаулардан өткiзу әдістемесін әзірлейді және бекітеді;

      7-1) Қазақстан Республикасында пайдалануға ұсынылатын, мал шаруашылығы саласындағы селекциялық жетістіктердің мемлекеттік тізілімін жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      8) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      9) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      10) асыл тұқымды мал шаруашылығы жөніндегі мемлекеттік инспекторлар туралы ережені әзірлейді және бекітеді;

      11) асыл тұқымды мал шаруашылығы жөніндегі мемлекеттік инспектор актілерінің нысандарын, оның ішінде әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттаманың нысанын, оларды жасау және беру тәртібін әзірлейді және бекітеді;

      12) асыл тұқымдық кітап жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      13) асыл тұқымды жануарлардың республикалық тізілімін жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      13-1) "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жеке және заңды тұлғалардан асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы қызметтің басталғаны (тоқтатылғаны) туралы хабарламалар қабылдауды жүзеге асырады;

      13-2) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік электрондық тізілімін жүргізеді және оған өзгерістер мен толықтырулар енгізеді;

      14) экспорттаушы елдердің құзыретті органдары импортталған асыл тұқымдық өнімге (материалға) берген асыл тұқымдық куәлікті немесе оған балама құжатты тану тәртібі туралы ережені әзірлейді және бекітеді;

      14-1) алып тасталды - ҚР 27.11.2015 № 424-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі;

      15) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      16) алып тасталды – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      17) алып тасталды - ҚР 27.11.2015 № 424-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі;

      18) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы әкімшілік деректерді жинауға арналған нысандарды мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша бекітеді;

      19) алып тасталды - ҚР 27.11.2015 № 424-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі;

      20) асыл тұқымды жануарлардың республикалық тізілімін жүргізуді және оны уәкілетті органның интернет-ресурсында жариялауды жүзеге асырады;

      21) Қазақстан Республикасында пайдалануға ұсынылатын асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы селекциялық жетістіктердің мемлекеттік тізілімін жүргізеді және басып шығарады;

      22) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы селекциялық жетістіктерді сынақтан және байқаудан өткізеді;

      23) өткізілетін асыл тұқымды өнімге (материалға) берілетін асыл тұқымдық куәліктер деректерінің дәйектілігіне бақылауды жүзеге асырады;

      24) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      25) селекциялық және асыл тұқымдық жұмыстың ақпарат қорын жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      25-1) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласында мемлекеттік қолдаудың бағыттарын айқындайды;

      26) мыналарды:

      асыл тұқымды мал шаруашылығын дамытуды субсидиялау қағидаларын;

      мал шаруашылығы салалары бойынша асыл тұқымдық өнімді (материалды) есепке алу нысандарын;

      асыл тұқымдық өнімнің (материалдың) барлық түрлеріне асыл тұқымдық куәліктердің нысандарын және оларды беру (жою) тәртібін;

      асыл тұқымдық өнім (материал) мәртебесін беру (тоқтата тұру, күшін жою) қағидаларын;

      асыл тұқымды жануардың жеке карточкасының, сондай-ақ селекциялық процеске тартылған ауыл шаруашылығы жануары карточкасының нысаны мен оларды толтыру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      27) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
      28) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      29) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      30) Қазақстан Республикасының асыл тұқымды мал шаруашылығы туралы заңнамасының орындалуына бақылауды жүзеге асырады;

      31) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы халықаралық қатынастарда Қазақстан Республикасының атынан өкілдік етеді;

      31-1) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді және бекітеді;

      32) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 13-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.01.2014 № 165-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 16.05.2014 № 203-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.11.2015 № 424-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

14-бап. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының құзыреті

      Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары:

      1) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      1-1) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;

      2) алып тасталды – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      3) алып тасталды – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      4) алып тасталды – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      5) алып тасталды - ҚР 17.01.2014 № 165-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      6) алып тасталды - ҚР 27.11.2015 № 424-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі;

      7) асыл тұқымды малдың, оның ішінде тектік қоры шектеулі тұқымдардың тектік қорын сақтауға және қалпына келтіруге бағытталған іс-шараларды субсидиялауды жүзеге асырады;

      8) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде жергілікті атқарушы органдарға Қазақстан Республикасының заңнамасымен жүктелген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 14-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.01.2014 № 165-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.11.2015 № 424-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

15-бап. Аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың жергілікті атқарушы органдарының құзыреті

      Ескерту. 15-бап алып тасталды – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

16-бап. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы мемлекеттiк бақылау

      1. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы мемлекеттiк бақылау – уәкілетті орган ведомствосының және оның аумақтық бөлімшелерінің лауазымды адамдарының Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын жеке және заңды тұлғалардың сақтауын қамтамасыз етуге бағытталған іс-қимылдарының жиынтығы.

      2. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы мемлекеттік бақылау тексеру, бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нысанында жүзеге асырылады.

      Тексеру және бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.

      Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне және осы Заңға сәйкес жүзеге асырылады.

      2-1. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау:

      1) ақпараттық жүйелерден;

      2) ашық көздерден, бұқаралық ақпарат құралдарынан алынған деректер мен ақпаратты талдау, салыстыру арқылы жүргізіледі.

      Асыл тұқымдық орталықтар мен дистрибьютерлік орталықтар, бюджеттік субсидиялар алған жеке және заңды тұлғалар, республикалық палаталар бармай профилактикалық бақылау субъектілері (объектілері) болып табылады.

      Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылаудың мақсаттары бұзушылықтардың уақтылы жолын кесу және оларға жол бермеу, бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды өз бетінше жою құқығын бақылау субъектілеріне беру және оларға әкімшілік жүктемені төмендету болып табылады.

      Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша бақылау субъектілерінің әрекеттерінде (әрекетсіздігінде) бұзушылықтар анықталған жағдайда, уәкілетті органның ведомствосы немесе оның аумақтық бөлімшелері бақылау субъектісіне бұзушылықтар анықталған күннен бастап үш жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсыным (бұдан әрі – ұсыным) жібереді. Ұсынымда оны орындау мерзімі көрсетіледі, бұл табыс етілген (алынған) күнінен кейінгі күннен бастап бес жұмыс күнінен кем болмауға тиіс.

      Ұсыным бақылау субъектісіне қолын қойғызып, жеке өзіне немесе оны жөнелту және алу фактілерін растайтын өзге де тәсілмен табыс етілуге тиіс.

      Төменде санамаланған тәсілдердің бірімен жіберілген ұсыным мынадай жағдайларда:

      1) қолма-қол – ұсынымға алғаны туралы белгі қойылған күннен бастап;

      2) поштамен – тапсырысты хатпен пошта жөнелтілімін алғаны туралы хабардар етілген күннен бастап;

      3) электрондық тәсілмен – сұрау салған кезде хатта көрсетілген бақылау субъектісінің электрондық мекенжайына жөнелтілген күннен бастап табыс етілді (алынды) деп есептеледі.

      Ұсыным табыс етілген (алынған) күнінен кейінгі, ұсынымда көрсетілген мерзім ішінде орындалуға тиіс.

      Бақылау субъектісі уәкілетті органның ведомствосын немесе оның аумақтық бөлімшелерін бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жойған күннен бастап бір жұмыс күні ішінде ұсынымның орындалғаны туралы жазбаша хабардар етеді.

      Бақылау субъектісі ұсынымда көрсетілген бұзушылықтармен келіспеген жағдайда, ұсынымды жіберген уәкілетті орган ведомствосына немесе оның аумақтық бөлімшелеріне ұсыным табыс етілген (алынған) күннен кейінгі күннен бастап бес жұмыс күні ішінде қарсылық жіберуге құқылы.

      Ұсынымды белгіленген мерзімде орындамау бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің жартыжылдық тізіміне енгізу жолымен бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды тағайындауға алып келеді.

      Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылаудың жиілігі деректер мен ақпараттың келіп түсуіне қарай, бірақ айына бір реттен жиілетпей айқындалады.

      Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері уәкілетті орган ведомствосының немесе оның аумақтық бөлімшесінің бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылауды тіркеудің арнаулы журналында есепке алуына жатады, ол нөмірленуге, тігілуге және уәкілетті орган ведомствосының немесе оның аумақтық бөлімшесінің мөрімен бекемделуге тиіс.

      3. Асыл тұқымды мал шаруашылығы жөнiндегi мемлекеттік инспекторлар:

      1) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы субъектілердегі, бюджеттік субсидиялар алған жеке және заңды тұлғалардағы есепке алу мен есептіліктің жүргізілуіне мемлекеттік бақылауды жүзеге асыруға;

      2) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      3) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      4) асыл тұқымдық куәліктерде көрсетілген деректердің анықтығын тексеруге;

      5) алып тасталды – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      6) Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде көзделген тәртіппен асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарауға және әкімшілік жазалар қолдануға;

      7) нұсқамалар беруге және олардың орындалуын бақылауға;

      7-1) бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсынымдар беруге және олардың орындалуын бақылауға құқылы;

      8) алып тасталды – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      4. Асыл тұқымды мал шаруашылығы жөнiндегi мемлекеттiк инспекторлардың өз құзыретi шегiндегі актілерiн асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы субъектiлердiң, бюджеттік субсидиялар алған жеке және заңды тұлғалардың орындауы мiндеттi.

      5. Асыл тұқымды мал шаруашылығы жөнiндегi мемлекеттiк инспекторлардың әрекеттерiне (әрекетсiздiгіне) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасалуы мүмкiн.

      Ескерту. 16-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 16.05.2014 № 203-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.11.2015 № 424-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 351-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-1-бап. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы мемлекеттiк реттеу

      Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы мемлекеттiк реттеу:

      1) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      2) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласында мемлекеттік бақылау жүргізу;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес асыл тұқымды мал шаруашылығы саласында іргелі және қолданбалы сипаттағы ғылыми зерттеулер және малдың тектік қорын сақтау, дамыту және пайдалану бойынша селекция жүргізу;

      4) асыл тұқымды, оның ішінде тектік қоры шектеулі малдың тектік қорын сақтауға және қалпына келтіруге бағытталған іс-шараларды субсидиялау;

      5) отандық ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер үшін асыл тұқымдық өнімге (материалға) қолжетімділікті қамтамасыз етуге бағытталған іс-шараларды субсидиялау;

      6) отандық ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің селекциялық және асыл тұқымдық жұмыс жүргізу жөніндегі іс-шараларын субсидиялау;

      7) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы жетістіктерді сынақтан және байқаудан өткізу;

      8) асыл тұқымды жануарлардың республикалық тізілімін жүргізу;

      9) Қазақстан Республикасында пайдалануға ұсынылатын, асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы селекциялық жетістіктердің мемлекеттік тізілімін жүргізу арқылы жүзеге асырылады.

      Ескерту. 16-1-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.01.2014 № 165-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-2-бап. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы қызметтің басталғаны туралы хабарлама жасау

      1. Осы бапта аталған жеке және заңды тұлғалар асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы қызметті бастағанға дейін бұл жөнінде уәкілетті органды "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен хабардар етуге міндетті.

      2. Алып тасталды - ҚР 27.11.2015 № 424-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      3. Алып тасталды - ҚР 27.11.2015 № 424-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      4. Асыл тұқымдық орталық ретінде қызметін бастағаны туралы уәкілетті органға хабарлама жасаған заңды тұлға:

      1) меншік немесе жалға алу (кемінде үш жыл) немесе лизинг құқығында материалдық-техникалық базаға (асыл тұқымды тұқымдық жануарларды күтіп-ұстауға арналған үй-жайға, асыл тұқымды тұқымдық жануарлардың ұрығын төменгi температурада мұздатуға және сақтауға арналған зертханаға, ветеринариялық-санитариялық тексеру өткізетін орынға, карантиндік үй-жайға, изоляторға, зертханалық және криогендiк жабдыққа) иелік етуі;

      2) бонитирлеу және (немесе) индекстік бағалау жүргізуге;

      3) асыл тұқымды тұқымдық жануарларға ұрпақ сапасы бойынша бағалау және (немесе) геномдық бағалау жүргізуге;

      4) штатында тиісті мамандықтар бойынша қызметкерлерінің болуға;

      5) асыл тұқымды жануарларға өз өнімділігі бойынша бағалау (сынақтар) жүргізуге міндетті.

      Хабарламаға мынадай құжаттар:

      1) заңды тұлғаны (заңды тұлға үшін) мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы анықтама;

      2) объектіге ветеринариялық-санитариялық қорытындының және есепке алу нөмірінің берілгені туралы растаудың көшірмелері;

      3) алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      4) асыл тұқымды тұқымдық жануарлардың болуын растайтын асыл тұқымдық куәліктердің көшірмелері;

      5) өндірістік үй-жайлар кешендерінің (асыл тұқымды тұқымдық жануарларды күтіп-ұстауға арналған үй-жайдың, асыл тұқымды тұқымдық жануарлардың ұрығын төменгi температурада мұздатуға және сақтауға арналған зертхананың, ветеринариялық-санитариялық тексеру өткізетін орынның, карантиндік үй-жайдың, изолятордың, зертханалық және криогендiк жабдықтардың (Дьюар ыдысының), еріткіш термостаттың, су моншасының, микроскоптың, жылыту үстелінің, мұздатқыштың, асыл тұқымды материалды буып-түюге және таңбалауға арналған жабдықтардың) меншік құқығында болуын растайтын құқық белгілейтін құжаттардың немесе жалға алу (кемінде үш жыл) шартының немесе лизинг шартының көшірмелері;

      6) сәйкестендіру жүргізілгенін растайтын ветеринариялық паспорттар қоса беріледі.

      7) алып тасталды – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      5. Дистрибьютерлік орталық ретінде қызметін бастағаны туралы уәкілетті органға хабарлама жасаған заңды тұлға:

      1) меншік немесе жалға алу (кемінде үш жыл) немесе лизинг құқығында материалдық-техникалық базаға (стационарлық биоқоймалары бар өндiрiстiк үй-жайларға, зертханалық және криогендiк жабдыққа) иелік етуі;

      2) штатында тиісті мамандықтар бойынша қызметкерлерінің болуы міндетті.

      Хабарламаға мынадай құжаттар:

      1) заңды тұлғаны (заңды тұлға үшін) мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы анықтама;

      2) объектіге ветеринариялық-санитариялық қорытындының және есепке алу нөмірінің берілгені туралы растаудың көшірмелері;

      3) алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      4) стационарлық биоқоймалары бар өндiрiстiк үй-жайларды, зертханалық және криогендiк жабдықтарды қоса алғанда, материалдық-техникалық базаның (Дьюар ыдысының), еріткіш термостаттың, су моншасының, микроскоптың, жылыту үстелінің) меншік құқығында болуын растайтын құқық белгілейтін құжаттардың немесе жалға алу (кемінде үш жыл) шартының немесе лизинг шартының көшірмелері қоса беріледі.

      6. Малдың белгілі бір түрі және өнімділігінің бағыты бойынша бағалаушы (сыныптаушы) ретінде қызметін бастағаны туралы уәкілетті органға хабарлама жасаған жеке тұлға хабарламаға:

      1) жеке куәлігінің;

      2) "ауыл шаруашылығы және биоресурстар" немесе "ветеринария" бағыты бойынша білімі туралы дипломның;

      3) жануардың тиісті түрі бойынша бонитерлерді (сыныптаушыларды) оқыту курсынан өткені туралы құжаттың көшірмелерін қоса береді.

      7. Техник-ұрықтандырушы ретінде қызметін бастағаны туралы уәкілетті органға хабарлама жасаған жеке тұлға хабарламаға:

      1) жеке куәлігінің;

      2) "ауыл шаруашылығы және биоресурстар", "ветеринария" бағыты бойынша білімі туралы дипломның немесе техник-ұрықтандырушыны оқыту курстарынан өткені туралы құжаттың немесе осы бейін бойынша кемінде алты ай жұмыс өтілін растайтын құжаттың;

      3) алып тасталды – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      4) материалдық-техникалық базаның (зертханалық үй-жайдың, бақылау-өлшеу аспаптарының, құрал-саймандардың, криогендiк жабдықтардың (Дьюар ыдысының), еріткіш термостаттың, су моншасының, микроскоптың, жылыту үстелінің, шприц-катетердің) меншік құқығында болуын растайтын құқық белгілейтін құжаттардың немесе жалға алу (кемінде бір жыл) шартының немесе лизинг шартының көшірмелерін қоса береді.

      8. Эмбриондарды телу (ауыстырып салу) жөніндегі маман ретінде қызметін бастағаны туралы уәкілетті органға хабарлама жасаған жеке тұлға хабарламаға:

      1) жеке куәлігінің;

      2) "ауыл шаруашылығы және биоресурстар" немесе "ветеринария" бағыты бойынша білімі туралы дипломның;

      3) эмбриондарды транспланттау (ауыстырып салу) жөніндегі маманды оқыту курстарынан өткені туралы құжаттың;

      4) материалдық-техникалық базаның (зертханалық үй-жайдың, бақылау-өлшеу аспаптарының, құрал-саймандардың, криогендiк немесе технологиялық жабдықтардың (Дьюар ыдысының), еріткіш термостаттың, жылыту үстелінің, микроскоптың, шприцтің) меншік құқығында болуын растайтын құқық белгілейтін құжаттардың немесе жалға алу (кемінде бір жыл) шартының немесе лизинг шартының көшірмелерін қоса береді.

      9. Алып тасталды – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      10. Осы бапта көзделген құжаттарды ұсыну оларда қамтылған ақпаратты мемлекеттік ақпараттық жүйелерден және (немесе) мәліметтер нысанынан алу мүмкін болған жағдайда, талап етілмейді.

      Құжаттар "электрондық үкімет" веб-порталы немесе "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы арқылы берілген кезде құжаттар электрондық нысанда ұсынылады.

      Ескерту. 16-2-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен, өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.12.24 № 60-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 17.01.2014 № 165-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 16.05.2014 № 203-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.11.2015 № 408-V (01.03.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.11.2015 № 424-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.01.2021 № 408-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-3-бап. Асыл тұқымдық өнiмдi (материалды) есепке алу

      Ескерту. 16-3-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Асыл тұқымдық өнiм (материал) уәкілетті орган айқындаған тәртіппен селекциялық және асыл тұқымдық жұмыстың ақпараттық дерекқорында және (немесе) қағаз жеткізгіштерде есепке алынуға жатады.

      Асыл тұқымды жануарлардың республикалық тізіліміне уәкілетті орган айқындаған тәртіппен асыл тұқымды жануарлар туралы деректер енгізіледі.

      Асыл тұқымды малдың шығу тегі, өнімділігі және өзге де сапалары бойынша неғұрлым құндылары туралы деректер асыл тұқымдық кітапқа енгізіледі.

      Асыл тұқымдық кiтапқа және асыл тұқымды жануарлардың республикалық тізіліміне енгiзiлген деректер мүдделi тұлғалар үшiн қолжетiмдi болып табылады.

      Жануардың шығу тегін, өнімділік және өзге де сапаларын растау мақсатында жеке және заңды тұлғалар уәкілетті орган бекіткен тәртіппен және нысандар бойынша есепке алуды жүргізеді.

      Ескерту. 16-3-бап жаңа редакцияда - ҚР 27.11.2015 № 424-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-4-бап. Асыл тұқымды мал шаруашылығын мемлекеттiк қолдау

      1. Асыл тұқымды мал шаруашылығын мемлекеттiк қолдау бюджет қаражаты есебiнен жүзеге асырылады.

      Мемлекеттiк қолдаудың негiзгi нысаны:

      1) асыл тұқымды малдың, оның iшiнде тектiк қоры шектеулi тұқымдардың тектiк қорын сақтауға, дамытуға және қалпына келтiруге;

      2) отандық ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлер үшін асыл тұқымды өнiмге (материалға) қолжетімділікті қамтамасыз етуге;

      3) отандық ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердің селекциялық және асыл тұқымдық жұмыс жүргізуіне;

      4) Қазақстан Республикасының аумағында өсірілген мініс және мініс-жегін жылқылар тұқымдарының асыл тұқымды мал басын күтіп-бағуға жұмсалған шығындарды өтеуге бағытталған іс-шараларды субсидиялау болып табылады.

      2. Бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылатын асыл тұқымды мал шаруашылығын мемлекеттiк қолдау бағыттарын уәкілетті орган айқындайды.

      3. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы ғылыми зерттеулер бағдарламаларын қаржыландыру Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бюджет қаражаты және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен жүзеге асырылады.

      Ескерту. 16-4-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 09.07.2024 № 123-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-5-бап. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы ғылыми зерттеулер

      Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы ғылыми зерттеулердi ауыл шаруашылығы бейiнiндегi Қазақстан Республикасының ғылыми ұйымдары жүзеге асырады. Аталған ұйымдар уәкiлеттi органмен бiрлесе отырып:

      1) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласында мемлекеттiк ғылыми-техникалық бағдарламаларды;

      2) бонитирлеу жөніндегі нұсқаулықтарды;

      3) асыл тұқымды өнiмдi (материалды) бағалау мен генетикалық бақылау үшін әдiстемелер мен техникалық құралдарды;

      4) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласында, оның ішінде селекциялық және асыл тұқымдық жұмыста ақпараттық қамтамасыз ету жүйелерiн;

      5) индекстік бағалау жүргізу қағидаларын;

      6) молекулярлық генетикалық сараптама жүргізу қағидаларын;

      7) асыл тұқымды тұқымдық жануарларға ұрпақ сапасы бойынша бағалау жүргізу қағидаларын;

      8) асыл тұқымды жануарларға өз өнімділігі бойынша бағалау (сынақтар) жүргізу қағидаларын;

      9) геномдық бағалау жүргізу қағидаларын әзірлеуді жүзеге асырады.

      Ескерту. 16-5-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.11.2015 № 424-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3-тарау. Асыл тұқымды мал шаруашылығын мемлекеттiк реттеу

      Ескерту. 3-тарау алып тасталды - ҚР 2012.01.12 № 540-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4-тарау. Асыл тұқымдық өнiмдi (материалды) тану және пайдалану

      Ескерту. 4-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 27.11.2015 № 424-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

17-бап. Асыл тұқымдық өнiмдi (материалды) тану

      1. Өнiмді (материалды) республикалық палата уәкілетті орган айқындаған тәртіппен асыл тұқымдық деп таниды.

      2. Осы Заңның 9-бабы үшінші бөлігінің талаптарына сәйкес келген кезде импортталған асыл тұқымдық өнiм (материал) асыл тұқымды деп танылады.

      Ескерту. 17-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.01.12 № 540-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 27.11.2015 № 424-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

18-бап. Асыл тұқымдық өнімді (материалды) пайдалану және өткізу

      1. Егер осы бапта өзгеше көзделмесе, асыл тұқымдық өнімді (материалды) пайдалану және өткізу уәкілетті орган айқындаған тәртіппен жүзеге асырылады.

      2. Ұрық мынадай шарттарға бір мезгілде сәйкес келген кезде:

      1) ұрпақ сапасы және (немесе) геномдық бағалау бойынша бағаланған асыл тұқымды тұқымдық жануардан алынған;

      2) тиісті морфофункционалдық көрсеткіштері болған;

      3) генетикалық детерминделген аурулары болмаған;

      4) сәйкестендіруге мүмкіндік беретін таңбалауы болған кезде пайдаланылады және өткізіледі.

      3. Эмбрион мынадай шарттарға бір мезгілде сәйкес келген кезде:

      1) асыл тұқымды жануарлардан алынған;

      2) генетикалық детерминделген аурулары болмаған;

      3) асыл тұқымдық куәлігі болған;

      4) сәйкестендіруге мүмкіндік беретін таңбалауы болған кезде пайдаланылады және өткізіледі.

      4. Ені (таңбалауы) жоқ асыл тұқымдық өнімді (материалды) өткізуге жол берілмейді. Асыл тұқымды жануар асыл тұқымдық мақсатқа өткізілген кезде асыл тұқымды жануардың асыл тұқымдық куәлігі де болуға тиіс.

      5. Тұқымның өсімін молайту үшін осы Заңның 19 және 20-баптарында көзделген талаптарға сәйкес келетін асыл тұқымды жануарлар ғана пайдаланылады.

      6. Асыл тұқымды жануарлар алынған шаруашылықтар туралы деректерді сақтау мақсатында зауытшылар туралы мәліметтер асыл тұқымдық куәліктерде көрсетіледі.

      7. Жануарлардың тұқымдық және өнімділік сапаларын жақсарту мақсатында ауыл шаруашылығы тауарын өндіруші:

      1) осы баптың 2-тармағының 1) және 2) тармақшаларында белгіленген талаптарға сәйкес келетін жаңадан алынған ұрықты;

      2) осы баптың 3-тармағының 1) тармақшасында белгіленген талапқа сәйкес келетін жаңадан алынған эмбрионды пайдалануға құқылы.

      Осы тармақтың бірінші бөлігі 1) тармақшасының талабы асыл тұқымды тұқымдық жануарды меншік құқығында немесе өзге де заңды негізде иелік ететін ауыл шаруашылығы тауарын өндірушіге қолданылады.

      Ескерту. 18-бап жаңа редакцияда – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

19-бап. Асыл тұқымды жануарларды бонитирлеу және индекстік бағалау

      Егер Қазақстан Республикасының асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы заңнамасында өзгеше көзделмесе, асыл тұқымды жануарлар бонитирлеуге және (немесе) индекстік бағалауға жатады.

      Бонитирлеуден және (немесе) индекстік бағалаудан өтпеген асыл тұқымды жануарларды асыл тұқымдық мақсаттарға өткізуге жол берілмейді.

      Ескерту. 19-бап жаңа редакцияда – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

20-бап. Асыл тұқымдық орталықтарда күтіп-ұсталатын асыл тұқымды тұқымдық жануарларды бағалау

      Асыл тұқымдық орталықтарда күтіп-ұсталатын, ұрығы таза тұқымды және асыл тұқымды жануарлар алу үшін пайдаланылатын асыл тұқымды тұқымдық жануарлар:

      бонитирлеуге және (немесе) индекстік бағалауға;

      ұрпақ сапасы бойынша бағалауға және (немесе) геномдық бағалауға;

      асыл тұқымды жануарларды өз өнімділігі бойынша бағалауға (сынақтарға) жатады.

      Ескерту. 20-бап жаңа редакцияда – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

20-1-бап. Молекулярлық генетикалық сараптама

      1. Молекулярлық генетикалық сараптама мамандандырылған зертханаларда жүзеге асырылады, олар оның нәтижелерін селекциялық және асыл тұқымдық жұмыстың ақпараттық дерекқорына енгізеді.

      Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы қызметті жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлғалар молекулярлық генетикалық сараптамаға тапсырыс берушілер болып табылады.

      2. Молекулярлық генетикалық сараптаманың теріс қорытындысын алу тапсырыс берушіні молекулярлық генетикалық сараптама жүргізу үшін басқа мамандандырылған зертханаларға қайта жүгіну құқығынан айырмайды.

      3. Тапсырыс берушінің:

      1) молекулярлық генетикалық сараптама жүргізудің кез келген кезеңінде өтінімді кері қайтарып алуға;

      2) молекулярлық генетикалық сараптама жүргізу барысында туындайтын мәселелерді қарауға қатысуға құқығы бар.

      4. Тапсырыс беруші:

      1) жануардың биологиялық материалдарының үлгілерін іріктеуге және мамандандырылған зертханаға жеткізуге;

      2) молекулярлық генетикалық сараптама жүргізу үшін мамандандырылған зертханаға берілетін жануардың биологиялық материалдары үлгілерінің жиналуын бақылауға;

      3) молекулярлық генетикалық сараптама жүргізу үшін іріктелген жануардың биологиялық материалдарының үлгілерін абайсызда немесе қасақана ауыстыру жағдайларын болғызбауды қамтамасыз етуге;

      4) ілеспе құжаттаманы тиісті түрде ресімдеуге және мамандандырылған зертханаға ұсынуға;

      5) қаптамалардағы жазбалар мен сәйкестендіргіштердің және ұсынылып отырған барлық ілеспе құжаттардың көрсетілген сәйкестендіргіштері бар нақты жануарларға сәйкес келуіне кепілдік беруге;

      6) молекулярлық генетикалық сараптама жүргізу құнын, оның ішінде молекулярлық генетикалық сараптаманың теріс қорытындысын алған жағдайда да төлеуге міндетті.

      5. Тапсырыс беруші осы баптың 4-тармағының 1) – 5) тармақшаларында және молекулярлық генетикалық сараптама жүргізуге арналған шартта көзделген міндеттерді орындамаған жағдайда, мамандандырылған зертхананың көрсетілетін қызметтерді ұсынудан толық көлемде не ішінара бас тартуға құқығы бар.

      6. Мамандандырылған зертхана:

      1) молекулярлық генетикалық сараптама жүргізуге арналған шартта белгіленген мерзімде толық көлемде қызметтерді көрсетуге;

      2) молекулярлық генетикалық сараптама жүргізуге арналған шарт бойынша өз міндеттемелерін үшінші тұлғаларға бермеуге;

      3) тапсырыс берушіге оның талабы бойынша молекулярлық генетикалық сараптаманың жүргізілу барысы туралы барлық мәліметтерді хабарлауға;

      4) егер молекулярлық генетикалық сараптама жүргізуге арналған шартта көзделген міндеттемелерді сапалы және мерзімінде орындау мүмкін болмаса және бұл тапсырыс беруші тарапынан қажетті шаралар қолдануды қажет етсе, тапсырыс берушіге дереу хабар беруге міндетті.

      7. Молекулярлық генетикалық сараптамаға тапсырыс беруші мен мамандандырылған зертхананың Қазақстан Республикасының заңнамасында және молекулярлық генетикалық сараптама жүргізуге арналған шартта көзделген өзге де құқықтары мен міндеттері болады.

      Ескерту. Заң 20-1-баппен толықтырылды – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

21-бап.

      Ескерту. 21-бап алынып тасталды – ҚР 2006.01.10 № 116 (01.01.2006 бастап қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

5-тарау. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы субъектiлердiң қызметiн ұйымдастыру

22-бап. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы субъектiлер

      Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы қызметтi жеке және заңды тұлғалар жүзеге асырады.

      Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы субъектiлер осы Заңның 16-3-бабының бірінші бөлігіне сәйкес деректерді есепке алуды жүргізеді.

      Асыл тұқымдық орталықтар, дистрибьютерлік орталықтар және республикалық палаталар уәкілетті орган айқындаған тәртіппен есептілік ұсынады.

      Ескерту. 22-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2001.12.14 № 269, 2004.12.20 № 13 (2005.01.01 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2006.01.10 № 116 (2006.01.01 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2012.01.12 № 540-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

23-бап. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы субъектiлердiң түрлерi

      Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы субъектiлерге:

      1) асыл тұқымдық орталықтар;

      2) дистрибьютерлiк орталықтар;

      3) бонитерлер (сыныптаушылар);

      4) техник-ұрықтандырушылар;

      5) эмбриондарды транспланттау (ауыстырып салу) жөніндегі мамандар;

      6) республикалық палаталар;

      7) асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы қызметті жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар жатады.

      Ескерту. 23-бап жаңа редакцияда - ҚР 27.11.2015 № 424-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

24-бап. Асыл тұқымды мал зауыттары қызметiнiң негiзгi бағыттары

      Ескерту. 24-бап алып тасталды - ҚР 27.11.2015 № 424-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

25-бап. Асыл тұқымдық шаруашылықтар қызметiнiң негiзгi бағыттары

      Ескерту. 25-бап алып тасталды - ҚР 27.11.2015 № 424-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

26-бап. Асыл тұқымдық орталықтар қызметiнің негiзгi бағыттары

      Ескерту. 26-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      1. Асыл тұқымдық орталықтар қызметiнiң негiзгi бағыттары:

      1) асыл тұқымды тұқымдық жануарлардың ұрығын, эмбриондарды алу, жинақтау, сатып алу, сақтау мен өткізу және оларды селекциялық және асыл тұқымдық жұмыстың ақпарат қорында тіркеу;

      2) алып тасталды – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      3) алып тасталды – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      4) алып тасталды – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      5) асыл тұқымды тұқымдық жануарлардың ұрығын және эмбриондарды пайдалану нәтижелерiн есепке алу, олар туралы деректер банкiн жүргiзу;

      6) тектiк қормен алмасуды жүзеге асыру болып табылады.

      7) алып тасталды - ҚР 27.11.2015 № 424-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Асыл тұқымды тұқымдық жануарлардың ұрығын, эмбриондарды алуды, жинақтауды, сатып алуды, сақтауды және өткізуді асыл тұқымдық орталықтар осы Заңның талаптарына сәйкес жүзеге асырады.

      2. Алып тасталды - ҚР 27.11.2015 № 424-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Ескерту. 26-бап жаңа редакцияда - ҚР 2001.12.14 № 269 Заңымен, өзгерістер енгізілді - ҚР 2008.07.05. № 62-IV (қолданысқа енгiзiлу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2012.01.12 № 540-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.01.2014 № 165-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.11.2015 № 424-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

27-бап. Дистрибьютерлік орталықтар қызметінің негізгі бағыттары

      Дистрибьютерлік орталықтар қызметінің негізгі бағыттары асыл тұқымды тұқымдық жануарлардың ұрығын, эмбриондарды сатып алу, сақтау мен өткізу және оларды селекциялық және асыл тұқымдық жұмыстың ақпарат қорында тіркеу болып табылады.

      Асыл тұқымды тұқымдық жануарлардың ұрығын, эмбриондарды сатып алуды, сақтауды және өткізуді дистрибьютерлік орталықтар осы Заңның талаптарына сәйкес жүзеге асырады.

      Ескерту. 27-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.01.12 № 540-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 27.11.2015 № 424-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

28-бап. Бағалаушылар (сыныптаушылар), техник-ұрықтандырушылар және эмбриондарды телу (ауыстырып салу) жөніндегі мамандар қызметiнiң негiзгi бағыттары

      1. Бонитерлер (сыныптаушылар) қызметiнiң негiзгi бағыттары бонитирлеу жүргізу болып табылады.

      2. Техник-ұрықтандырушы қызметiнiң негiзгi бағыттары жануарларды қолдан ұрықтандыру жөніндегі қызметтерді көрсету болып табылады.

      3. Эмбриондарды транспланттау (ауыстырып салу) жөніндегі мамандар қызметiнiң негiзгi бағыттары асыл тұқымды жануарлардың эмбриондарын алу, криоконсервациялау және транспланттау (ауыстырып салу) жөніндегі қызметтерді көрсету болып табылады.

      4. Бонитер (сыныптаушы), техник-ұрықтандырушы және эмбриондарды транспланттау (ауыстырып салу) жөніндегі маман уәкілетті орган айқындаған тәртіпке сәйкес біліктілікті арттыру курстарынан өтеді және біліктілікті арттыру курстарынан өткені туралы сертификат алады.

      Ескерту. 28-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.01.12 № 540-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 17.01.2014 № 165-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.11.2015 № 424-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

28-1-бап. Асыл тұқымдық репродукторлар қызметiнiң негiзгiбағыттары

      Ескерту. 28-1-баппен толықтырылды - ҚР 2001.12.14 № 269 Заңымен; алып тасталды - ҚР 27.11.2015 № 424-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі.

28-2-бап. Республикалық палата

      1. Республикалық палата асыл тұқымды жануарларды өсiрудi және (немесе) өсімін молайтуды жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалардың мүдделерiн білдіру және қорғау үшiн құрылатын және жұмыс істейтін, коммерциялық емес, өзiн-өзi қаржыландыратын ұйым болып табылады.

      2. Республикалық палата заңды тұлға болып табылады және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртiппен әдiлет органдарында тiркеледi.

      3. Республикалық палата облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың аумағында өзінің құрылымдық бөлімшелерін (филиалдары мен өкілдіктерін) құруға құқылы.

      4. Республикалық палатаның қызметi Қазақстан Республикасының заңдарымен және палатаның алқалы органы қабылдаған жарғымен реттеледi.

      5. Қазақстан Республикасының аумағында ірi қара малдың әр тұқымы бойынша ірі қара малдың тиісті тұқымы жөніндегі бiр республикалық палата құрылады және жұмыс істейді.

      Қазақстан Республикасының аумағында қой шаруашылығы және жылқы шаруашылығы республикалық палаталары қойлардың және жылқылардың әр өнімділік бағыты бойынша біреуден құрылады.

      Қазақстан Республикасының аумағында құстардың барлық түрі мен өнімділік бағыттарына бір құс шаруашылығы республикалық палатасы құрылады.

      Қазақстан Республикасының аумағында түйе шаруашылығы, шошқа шаруашылығы, ешкі шаруашылығы, марал шаруашылығы (бұғы шаруашылығы), қоян шаруашылығы, аң шаруашылығы, бал ара шаруашылығы, балық өсіру шаруашылығы республикалық палаталары жануардың әр түрі бойынша біреуден құрылады.

      6. Егер ірі қара малдың бір тұқымы бойынша немесе қой мен жылқының өнімділік бағыттары бойынша асыл тұқымды жануарларды өсіруді жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалардың мүдделері ірі қара малдың өнімділік бағыттары бойынша немесе қой мен жылқының өнімділік бағыттары бойынша республикалық палатада білдірілсе, жекелеген республикалық палатаны құру ірі қара малдың өнімділік бағыттары бойынша немесе қой мен жылқының өнімділік бағыттары бойынша жұмыс істеп тұрған республикалық палатаны қайта ұйымдастыру (бөлу, бөліп шығару нысанында) арқылы жүзеге асырылады.

      Ірі қара малдың өнімділік бағыттары бойынша немесе қой мен жылқының өнімділік бағыттары бойынша республикалық палатаны қайта ұйымдастыру (бөлу, бөліп шығару нысанында) үшін республикалық палата мүшелерінің жалпы жиналысында шығарылған және республикалық палата мүшелерінің кемінде елу пайыз дауысын алған, ірі қара малдың бір тұқымы бойынша немесе қой мен жылқының өнімділік бағыттары бойынша асыл тұқымды жануарларды өсіруді жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалардың мүдделерін білдіретін республикалық палатаның кемінде үш мүшесінің және республикалық палата кеңесінің кемінде бір мүшесінің бірлескен шешімі негіз болып табылады.

      7. Республикалық палатаның кірісін (мүлкін) қалыптастыру көздері:

      1) республикалық палата мүшелерінен жарналардың түсуі;

      2) асыл тұқымдық куәліктерді беру бойынша қызметтер көрсетуден алынған кірістер (бланкінің құны);

      3) ерікті мүліктік жарналар мен қайырмалдықтар;

      4) Қазақстан Республикасының заңнамасымен тыйым салынбаған басқа да көздер болып табылады.

      Ескерту. Заң 28-2-баппен толықтырылды - ҚР 2012.01.12 № 540-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР 27.11.2015 № 424-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

28-3-бап. Республикалық палатаның құрылымы мен өкілеттіктері

      1. Республикалық палатаның құрылымы селекциялық және асыл тұқымдық жұмысты жүргізу мен үйлестіруге бірлесіп жауап беретін алқалы органнан, республикалық палата кеңесінен және атқарушы органнан тұрады.

      2. Алқалы орган – республикалық палата мүшелерінің жиналысы, ол жоғары басқару органы болып табылады.

      Алқалы орган республикалық палатаны дамытудың стратегиялық бағыттары бойынша шешімдерді айқындайды және қабылдайды.

      Алқалы орган жылына бір реттен сиретпей шақырылады. Алқалы органның кезектен тыс жиналысы республикалық палата мүшелері жалпы санының кемінде үштен екісінің талап етуі бойынша шақырылуы мүмкін.

      3. Республикалық палатаның жарғысына сәйкес республикалық палата кеңесін үш жыл мерзімге алқалы орган сайлайды және ол республикалық палата мүшелерінің мүдделерін білдіреді.

      Республикалық палата кеңесінің құрамы алқалы органның шешімімен қайта сайлануы мүмкін.

      Республикалық палата кеңесінің құрамы жыл сайын үштен біріне жаңартылып отырады, республикалық палата кеңесінің төрағасы үш жылда бір рет сайланады.

      Республикалық палата кеңесінің құрамын қалыптастыру кезінде өңірлердің тең өкілдігі қамтамасыз етіледі.

      4. Республикалық палата кеңесі Қазақстан Республикасының заңдарында және республикалық палатаның жарғысында белгіленген құзыретке сәйкес республикалық палата қызметіне жалпы басшылықты және оны басқаруды жүзеге асырады.

      5. Республикалық палата кеңесінің құрамына ауыл шаруашылығы бейініндегі Қазақстан Республикасы ғылыми ұйымдарының өкілдері және республикалық палата мүшелері кіреді.

      6. Республикалық палата кеңесінің төрағасы республикалық палата кеңесі мүшелерінің арасынан сайланады және оны алқалы орган бекітеді.

      Сол бір адам республикалық палата кеңесінің төрағасы болып қатарынан екі реттен артық сайлана алмайды.

      7. Республикалық палата кеңесінің отырысы республикалық палата жарғысына сәйкес белгіленеді.

      8. Республикалық палата кеңесі:

      1) жұмыс регламентін айқындайды және атқарушы органның қаржылық-шаруашылық қызметін бақылауды жүзеге асырады;

      2) республикалық палатаның бюджетін бекітеді;

      3) алқалы органға тарифтік саясатқа өзгерістер енгізуді ұсынады;

      4) алқалы органға атқарушы директор кандидатурасын бекітуге ұсынады;

      5) Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      9. Атқарушы орган:

      1) уәкілетті орган бекіткен тәртіппен асыл тұқымдық өнім (материал) мәртебесін беру (тоқтата тұру, күшін жою) арқылы асыл тұқымды мал шаруашылығының таңдалған бағытына қарай асыл тұқымды мал басын есепке алуды ұйымдастырады;

      1-1) уәкілетті орган айқындаған тәртіппен асыл тұқымдық өнім (материал) мәртебесін беру (тоқтата тұру, күшін жою) арқылы бірінші санатты етті бағыттағы асыл тұқымды ірі қара малды және екінші санатты етті бағыттағы асыл тұқымды ірі қара малды есепке алуды ұйымдастырады;

      2) бонитирлеу жөніндегі нұсқаулыққа және (немесе) индекстік бағалау жүргізу қағидаларына және (немесе) асыл тұқымды тұқымдық жануарларға ұрпақ сапасы бойынша бағалау жүргізу қағидаларына және (немесе) геномдық бағалау жүргізу қағидаларына және (немесе) асыл тұқымды жануарларға өз өнімділігі бойынша бағалау (сынақтар) жүргізу қағидаларына сәйкес асыл тұқымды жануарлардың, оның ішінде асыл тұқымды тұқымдық жануарлардың асыл тұқымдық құндылығын айқындау жөніндегі іс-шараларды жүзеге асырады;

      3) уәкілетті орган бекіткен тәртіппен асыл тұқымды өнімге (материалға) асыл тұқымдық куәліктер беруді (жоюды) жүзеге асырады;

      4) импортталған асыл тұқымдық өнімге (материалға) экспорттаушы елдердің құзыретті органдары берген асыл тұқымдық куәлікті немесе оған балама құжатты уәкілетті орган бекіткен тәртіппен тануды жүзеге асырады;

      5) алып тасталды – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      6) таза қанды және таза тұқымды жануарлар бойынша асыл тұқымдық кітаптарды бөлек жүргізеді және басып шығарады;

      7) бонитирлеу, индекстік бағалау, асыл тұқымды тұқымдық жануарларды ұрпақ сапасы бойынша бағалау, геномдық бағалау, асыл тұқымды жануарларды өз өнімділігі бойынша бағалау (сынақтар) деректеріне мониторингті жүзеге асырады, сондай-ақ мүдделі тұлғаларға оның нәтижелері туралы хабар береді;

      8) алқалы органмен келісу бойынша тұқым стандартын бекітеді;

      8-1) асыл тұқымды жануарлардың республикалық тізіліміне енгізу үшін уәкілетті орган бекіткен нысан бойынша асыл тұқымды жануарлар тізілімін жүргізеді және оның деректерін уәкілетті органға ұсынады;

      9) Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      10. Асыл тұқымдық өнімге (материалға) мәртебе мен асыл тұқымдық куәлік беруді – республикалық палатаға мүшелігіне қарамастан, жеке және (немесе) заңды тұлғаның өтініші негізінде республикалық палата жүзеге асырады.

      Ескерту. Заң 28-3-баппен толықтырылды - ҚР 2012.01.12 № 540-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР 27.11.2015 № 424-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 10.10.2022 № 144-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

6-тарау. Ауыл шаруашылығы малын қолдан ұрықтандыру және эмбриондарды телу

      Ескерту. 6-тарау алып тасталды - ҚР 2001.12.14 № 269 Заңымен.

7-тарау. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы дауларды шешу және оның қызметiн жүзеге асыру кезiндегi жауаптылық

30-бап. Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы қызметтi жүзеге асыру кезiндегi дауларды шешу

      Асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы қызметтi жүзеге асыру кезiнде туындаған даулар Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен шешiледi.

31-бап. Қазақстан Республикасының асыл тұқымды мал шаруашылығы туралы заңдарын бұзғаны үшiн жауаптылық

      Ескерту. Тақырыпқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.01.12 № 540-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Қазақстан Республикасының асыл тұқымды мал шаруашылығы туралы заңдарын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылыққа әкеп соғады.

      Ескерту. 31-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2008.07.05. № 62-IV (қолданысқа енгiзiлу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2012.01.12 № 540-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-тарау. Қазақстан Республикасының асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы халықаралық ынтымақтастығы

32-бап. Қазақстан Республикасының асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы халықаралық ынтымақтастығы

      Қазақстан Республикасы мал шаруашылығы саласындағы халықаралық ынтымақтастықтың дамуына жәрдемдеседi.

33-бап. Шетелдiң қатысуымен асыл тұқымды мал шаруашылығы саласындағы ынтымақтастық жасау құқығы

      Шетелдiң қатысуымен асыл тұқымды мал шаруашылығы саласында жобаларды жүзеге асыруға қатысатын Қазақстан Республикасының жеке және заңды тұлғалары Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес шетелдіктермен және (немесе) шетелдiк заңды тұлғалармен шарттар жасасады.

      Ескерту. 33-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.01.12 № 540-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Қазақстан Республикасының
Президентi