Қазақстан Республикасы Парламентінің Регламенті туралы

Қазақстан Республикасы Парламентінің 1996 жылғы 20 мамырдағы қаулысы.

      (Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің 22.06.2012 № 4-V, 19.12.2022 № 19-VІІ қаулыларымен енгізілген өзгерістер мен толықтыруларды қоса)

      МАЗМҰНЫ

Қазақстан Республикасы Парламентінің
Регламенті

      Қазақстан Республикасы Парламентінің Регламенті Палаталардың бірлескен отырыстарын өткізу жағдайы мен тәртібін, Сенат пен Мәжіліс Регламенттерінде реттелмеген мәселелерді қарау, Парламенттің бірлескен органдарын құру және олардың қызметін ұйымдастыру, сондай-ақ Парламенттің депутаттары мен лауазымды адамдарының өкілеттігін жүзеге асыру кезінде Палаталардың өзара қатынастары механизмін белгілейді.

І Бөлім. Жалпы ережелер

1-тармақ. Қазақстан Республикасының Парламенті өз жұмысын сессия тәртібімен жүзеге асырады.

      Парламент сессиясы оның Палаталарының бірлескен және бөлек отырыстары түрінде өткізіледі.

      Парламенттің бірінші сессиясын Қазақстан Республикасының Президенті сайлау қорытындылары жарияланған күннен бастап отыз күннен кешіктірмей шақырады.

      Ескерту. 1-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен өзгерістер енгізілді.

2-тармақ. Парламенттің сессиясы Сенат пен Мәжілістің бірлескен отырыстарында ашылып, жабылады. Парламенттің сессиясын, әдетте, Республика Президенті ашады, ал ол болмаған кезде Мәжіліс Төрағасы ашады.

      Парламенттің сессиясы ашылған және жабылған кезде Қазақстан Республикасының Гимні орындалады.

      Ескерту. 2-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен өзгерістер енгізілді.

3-тармақ. Парламенттің кезекті сессияларын Мәжіліс Төрағасы шақырады және олар жылына бір рет, қыркүйектің бірінші жұмыс күнінен бастап маусымның соңғы жұмыс күніне дейін өткізіледі.

      Парламент сессиясының ашылатын күні, уақыты және орны туралы мәліметтер бұқаралық ақпарат құралдары арқылы таратылады.

      Ескерту. 3-тармақ ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысының редакциясында.

4-тармақ. Заңда белгіленген мереке, демалыс күндері мен парламенттік каникул күндері Парламенттің жұмыс істемейтін күндері болып табылады.

      Егер парламенттік каникул Парламенттің кезектен тыс сессиясы шақырылуына байланысты үзілсе, ол кезектен тыс сессияның жұмысы аяқталғаннан кейін қайта басталып, парламенттік каникул мерзімі біткенге дейін жалғастырылады.

      Парламенттік каникул Республика Парламентінің қаулысымен жарияланады.

      Ескерту. 4-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен өзгерістер енгізілді.

ІІ Бөлім. Парламент Палаталарының бірлескен отырыстарын өткізу жағдайлары мен тәртібі

1-тарау. Парламент Палаталарының бірлескен отырыстары

      Ескерту. 1-тараудың тақырыбына ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен өзгерістер енгізілді.

5-тармақ. Парламент Палаталарының бірлескен отырысын, Палаталардың депутаттарына алдын ала хабарлай отырып, Мәжіліс Төрағасы шақырады. Бұл ретте Мәжіліс Төрағасы Парламенттің бірлескен отырысын шақыру туралы өкім шығарып, оны Парламент депутаттарына хабарлайды.

      Парламент Палаталарының бірлескен отырыстары сағат 12-ден 12 сағат 30 минутке дейін және сағат 14-тен 16-ға дейін үзіліс жасай отырып, сағат 10-нан 18-ге дейін өткізіледі.

      Парламент Палатаның бірлескен отырысын өткізудің өзгеше уақыты туралы шешім қабылдауы мүмкін.

      Төрағалық етуші отырыстарда өз бастамасы бойынша немесе Парламенттің қатысып отырған депутаттары саны көпшілігінің ұсынысы бойынша үзілістер жариялайды.

      Парламент Палаталарының бірлескен отырыстары кезінде Парламент пен оның Палаталары жұмыс органдарының отырыстары өткізілмейді.

      Ескерту. 5-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен өзгерістер енгізілді.

6-тармақ. Парламенттің отырысы оған әр Палата депутаттарының жалпы санының кемінде үштен екісі қатысқан жағдайда құқықты болады.

      Парламент отырысының заңдылығын анықтау үшін әрбір Палата депутаттарының дербес тіркелуі өткізіледі. Әрбір дауыс беру алдында депутаттарды қосымша дербес тіркеу өткізілуі мүмкін. Рәсімдік мәселелер бойынша дауыс беру алдында депутаттарды қосымша дербес тіркеу өткізілмейді.

      Ескерту. 6-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен өзгерістер енгізілді.

7-тармақ. Парламент отырысында Мәжіліс Төрағасы:

      - Парламенттің сессиялары мен отырыстарын ашады, жабады;

      - Палаталардың кезекті және кезектен тыс бірлескен отырыстарында төрағалық етеді;

      - жарыссөзде сөз сөйлеуге жазылғандар туралы мәліметтерді жария етеді;

      - Палаталардың депутаттарына талқыланып отырған мәселе бойынша сөйлеу үшін кезекпен, бірақ әрі кеткенде екі рет сөз береді;

      - сөйлеуші Регламентті бұзған жағдайда – оған ескерту жасауға, ал қайталап бұзған ретте сөзден айыруға құқылы;

      - депутатқа рәсімдік мәселелер бойынша кезектен тыс, бірақ әрі кеткенде екі рет сөз береді;

      - заңдардың, қаулылардың, үндеулердің, декларациялардың, мәлімдемелердің және Парламенттің басқа да актілерінің жобалары, депутаттардың отырыста қаралып отырған мәселелер бойынша түзетулері жөнінде дауыс беруді ұйымдастырады және дауыс беру нәтижелерін жариялайды;

      - Палаталардың бірлескен отырысын өткізудің осы Регламентпен белгіленген тәртібін қамтамасыз етеді.

      Парламент отырысында мәселелерді талқылау кезінде төрағалық етушінің депутаттардың сөйлеген сөздеріне баға беруге және түсініктеме жасауға құқығы жоқ.

      Парламент Мәжілісінің Төрағасы отырысты жүргізуді Мәжіліс Төрағасы орынбасарларының біріне беруге құқылы.

      Ескерту. 7-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен өзгерістер енгізілді.

8-тармақ. Парламент отырысының күн тәртібі мен жұмыс ретін Парламент Мәжілісінің Төрағасы енгізеді және олар Палаталардың бірлескен отырысында әрбір Палата депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен ашық дауыс беру арқылы бекітіледі.

      Күн тәртібі мен жұмыс реті жөніндегі ұсыныстар мен ескертпелер әр ұсыныс бойынша әрбір Палата депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен ашық дауыс беру арқылы қабылданады.

      Республика Президенті қараудың басымдығын айқындаған заң жобалары бірінші кезектегі тәртіппен екі ай ішінде қабылдануға тиіс.

      Парламент Мәжілісінде көрсетілген заң жобаларын қарау мерзімі күнтізбелік қырық күннен аспауға тиіс.

      Ескерту. 8-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V; ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен өзгерістер енгізілді.

9-тармақ. Парламент отырыстарында баяндамалар үшін – отыз минут шегінде, қосымша баяндамалар үшін – жиырма минутке дейін, жарыссөзде сөйлеушілер үшін – он минутке дейін, жарыссөзде қайтадан сөйлеу кезінде – бес минутке дейін, депутаттық сауалдарын жария ету үшін – бес минутке дейін, кандидатураларды талқылау кезінде – үш минутке дейін, рәсімдік мәселелер бойынша сөз сөйлеу үшін, анықтамалар беру мен сұрақтар қою үшін – екі минутке дейін уақыт беріледі. Сұрақтарға жауап қайтару үшін – бір сағаттан аспайтын, ал жарыссөзге бір жарым сағатқа дейін уақыт бөлінеді. Жарыссөз тоқтатылғаннан кейін баяндамашы мен қосымша баяндамашының он минут шегінде қорытынды сөз сөйлеуге құқығы бар.

      Саяси партиялар фракцияларының басшыларына, ал олар болмаған жағдайда не олардың уәкілеттік беруі бойынша саяси партиялар фракцияларының өкілдеріне талқыланатын мәселе бойынша фракцияның ұстанымын баяндау үшін сөз сөйлеу құқығына кепілдік беріледі және қажет болған кезде бес минут шегінде қосымша уақыт беріледі.

      Парламент депутаттардың жалпы санының көпшілік даусымен өзге де уақыт белгілей алады.

      Сөз мінберден немесе отырған орыннан сөйленеді.

      Сөз беру туралы өтініш отырған орыннан беріледі.

      Республика Президентіне сөз сөйлеу үшін оның өтініші бойынша кез келген уақытта сөз беріледі.

      Сенат Төрағасының, Мәжіліс Төрағасының, олардың орынбасарларының, Президент пен Үкімет өкілдерінің өтініші бойынша оларға талқыланып отырған мәселе бойынша сөйлеу үшін кезектен тыс сөз берілуі мүмкін.

      Парламенттің отырысында төрағалық етушінің рұқсатынсыз ешкімнің де сөз сөйлеуге құқығы жоқ.

      Ескерту. 9-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V; ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен өзгерістер енгізілді.

10-тармақ. Парламент Палаталарының бірлескен отырыстары қазақ және орыс тілдерінде жүргізіледі.

      Депутат қазақ және орыс тілдерін білмеген жағдайда оның өзге тілде сөйлеуге құқығы бар. Бұлайша сөйленген сөздің қазақ және орыс тілдеріне аудармасы қамтамасыз етіледі. Депутат өзінің кез келген басқа тілде сөйлегісі келетіні туралы Мәжіліс Төрағасына кем дегенде бір тәулік бұрын хабарлайды.

      Баяндамалар мен қосымша баяндамалардың мәтіндері Мәжіліс Аппаратына ілеспе аударма үшін алдын ала, бірақ Палатаның бірлескен отырысы басталардан кем дегенде екі сағат бұрын қазақ және орыс тілдерінде беріледі.

      Ескерту. 10-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен өзгерістер енгізілді.

11-тармақ. Парламент Палаталарының бірлескен отырыстары ашық жүргізіледі.

      Палаталардың бірлескен отырысына қатысуы қажеттігі туралы Парламент шешім қабылдаған мемлекеттік органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарының лауазымды адамдары Парламенттің отырысына келуге және оның құзыретіне кіретін мәселелер бойынша қажетті түсіндірмелер беруге міндетті. Парламенттің Республика Президенті жөнінде мұндай шешімдер қабылдауға құқығы жоқ.

      Мемлекеттік органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарының Парламент Палаталарының бірлескен отырысына қатысуы келу сипатында болатын лауазымды адамдарын Палаталардың Төрағалары шақырады.

      Сенат Аппаратының Басшысы алдын ала Мәжіліс Аппаратының Басшысына Парламент Палаталарының бірлескен отырысына шақырылған адамдар туралы тегін, есімін, әкесінің атын, атқаратын қызметін және оның кім ретінде шақырылып отырғанын көрсетіп хабарлайды.

      Парламент Палаталарының бірлескен отырысына шақырылған адамдардың келу тәртібін Палаталар Аппараттарының Басшылары белгілейді.

      Парламент Палаталарының бірлескен отырысын ұйымдық, құқықтық, құжаттық және ақпараттық-талдама жағынан қамтамасыз етуді Мәжіліс Регламентіне және Мәжіліс Аппараты туралы Ережеге сәйкес Мәжіліс Аппараты жүзеге асырады.

      Шақырылған адамдардың Парламент қызметіне араласуға құқығы жоқ, олар оның жұмысын мақұлдайтынын немесе мақұлдамайтынын білдіруден ұстануға, белгіленген тәртіпті сақтауға және төрағалық етушінің өкімдеріне бағынуға міндетті.

      Ескерту. 11-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен өзгерістер енгізілді.

12-тармақ. Президенттің не депутаттың ұсынысы бойынша, егер қатысып отырған депутаттардың жалпы санының көпшілігі жақтап дауыс берсе, Парламент жабық отырыстар өткізуі мүмкін.

      Республиканың Президенті, Премьер-Министрі мен Үкімет мүшелері, Ұлттық Банкі Төрағасы, Бас Прокуроры, Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Төрағасы, сондай-ақ Мемлекеттік кеңесші мен Республика Президенті Әкімшілігінің Басшысы Парламенттің кез келген отырысына қатысуға құқылы және өз сөзін тыңдатуға құқығы бар.

      Ескерту. 12-тармаққа ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен өзгерістер енгізілді.

13-тармақ. Парламенттің отырыстары стенограммаға түсіріледі. Стенограммаға отырыста төрағалық етуші қол қояды. Стенограмманы депутаттарға, Президент пен Үкімет өкілдеріне олардың өтініші бойынша Палаталардың Аппараттары береді.
14-тармақ. Парламент отырысында конституциялық құрылысты күштеп өзгертуді, Республиканың тұтастығын бұзуды, мемлекет қауіпсіздігіне іріткі салуды, соғысты, әлеуметтік, нәсілдік, ұлттық, діни, тектік-топтық және рулық астамшылықты, қатыгездік пен зорлық-зомбылыққа бой ұруды насихаттауға немесе үгіттеуге, сондай-ақ басқа адамдардың ар-ожданы мен қадір-қасиетіне нұқсан келтіретін сөздер айтуға жол берілмейді. Бұл талап бұзылған жағдайда төрағалық етуші сөйлеушіні сөзден айырады.

      Сөйлеушіні өзіне берілген уақыт ішінде төрағалық етуші сөзден айыра алмайды, бұған:

      - сөз сөйлеу уақыты біткен;

      - талқыланып отырған мәселе тақырыбынан ауытқыған реттер кірмейді.

15-тармақ. Жарыссөз барысында төрағалық етуші талқыланып отырған мәселе бойынша пікірлердің әралуан болуын анықтауды қамтамасыз етеді.

      Талқыланып жатқан мәселе бойынша жарыссөздер уақыттың бітуіне орай не Парламент Палаталарының бірлескен отырысына қатысып отырған әрбір Палата депутаттары санының көпшілік даусымен ашық дауыс беру арқылы қабылданған Парламент шешімі бойынша тоқтатылуы мүмкін. Жарыссөзді тоқтату туралы мәселе қойылған кезде төрағалық етуші Парламент депутаттарына сөз сөйлеуге жазылған және сөз сөйлеген депутаттардың саны туралы хабарлайды, сөз беруді кімнің талап ететінін анықтайды және қатысып отырған депутаттардың көпшілігі келіскен жағдайда оған сөз береді.

      Жарыссөздің тоқтатылуына байланысты сөз сөйлей алмай қалған депутаттар өз сөздерінің қол қойылған мәтіндерін Мәжіліс Аппараты арқылы Парламент Палаталарының бірлескен отырысының стенограммасына қосуға құқылы.

      Ескерту. 15-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен өзгерістер енгізілді.

2-тарау. Парламент Палаталарының кезектен тыс бірлескен отырыстары

16-тармақ. Парламент сессиялары аралығындағы кезеңде Республика Президенті өз бастамасы бойынша, Палаталар Төрағаларының немесе Парламент депутаттары жалпы санының кемінде үштен бірінің ұсынысы бойынша Парламенттің кезектен тыс сессиясын шақыра алады.

      Егер мәселелер Палаталардың бірлескен отырысында қаралуға жататын болса, Республика Президенті өз жарлығымен Палаталардың кезектен тыс бірлескен отырысын шақырады, соның негізінде отырыс Президент айқындаған мерзім мен тәртіп бойынша өткізіледі.

      Парламент Палаталарының кезектен тыс бірлескен отырысын шақыру туралы өзара бастама көтерген кезде Палаталардың Төрағалары Президентке тиісінше жазбаша ұсыныс енгізеді.

      Парламент депутаттары жалпы санының кемінде үштен бірінің бастамасы бойынша Президентке тиісінше жазбаша ұсыныс енгізіледі, онда Парламент Палаталарының кезектен тыс бірлескен отырысын өткізу үшін себеп болған мәселе ашып көрсетіледі.

      Палаталардың кезектен тыс бірлескен отырыстарында оларды шақыруға негіз болған мәселелер ғана қаралады.

      Палаталардың кезектен тыс бірлескен отырысын, әдетте, Республика Президенті ашады, ал ол болмаған жағдайда Мәжіліс Төрағасы ашады.

      Ескерту. 16-тармақ ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысының редакциясында

3-тарау. Парламент Палаталарының бірлескен отырыстарында дауыс беру және шешімдер қабылдау тәртібі

17-тармақ. Парламент Республиканың бүкіл аумағында міндетті күші бар Қазақстан Республикасының конституциялық заңдары мен заңдары, Парламент қаулылары нысанында заңнамалық актілер, сондай-ақ жеке қаулылар қабылдайды.

      Парламент пен оның Палаталары өз құзыретіндегі мәселелер бойынша үндеулер, декларациялар, мәлімдемелер, заңнамалық сипаты жоқ өзге де актілер қабылдауға құқылы. Оларды қабылдау осы Регламентте және Палаталар Регламенттерінде белгіленген шарттар мен талаптар сақтала отырып жүзеге асырылады.

      Ескерту. 17-тармақ ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысының редакциясында

17-1-тармақ. Парламент үндеуінің, декларациясының, мәлімдемесінің, заңнамалық сипаты жоқ өзге де актісінің жобасын оған бастамашы болған депутат (депутаттар) Парламенттің тиісті Палатасының Бюросына енгізеді.

      Тиісті Палатаның Бюросы бұл мәселені Парламент Палаталары бірлескен отырысының күн тәртібіне енгізу туралы Мәжілістің Төрағасына өтініш жасайды.

      Оны Парламент Палаталарының бірлескен отырысында қараған кезде үндеудің, декларацияның, мәлімдеменің, өзге де актінің жобасын оның бастамашысы жария етеді. Үндеудің, декларацияның, мәлімдеменің, өзге де актінің жобасы бойынша жарыссөз ашылуы мүмкін. Қажет болған жағдайда Парламент оны пысықтау жөнінде бірлескен комиссия құрады.

      Ескерту. ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен 17-1 тармақпен толықтырылды.

      18-тармақ. Парламенттің актілері, егер Республика Конституциясында өзгеше көзделмесе, әрбір Палата депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен қабылданады.

      Парламент Сенат пен Мәжілістің бірлескен отырысында заңнамалық және өзге де актілерді қабылдаған кезде дауыс беру Палаталар бойынша бөлек өткізіледі. Дауыс беру нәтижелері электрондық таблоға бір мезгілде шығарылуға тиіс.

      Ескерту. 18-тармақ ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысының редакциясында; ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен өзгерістер енгізілді.

      19-тармақ. Егер Республика Конституциясында өзгеше көзделмесе, Республика Конституциясына өзгерістер мен толықтырулар әрбір Палата депутаттары жалпы санының кемінде төрттен үш көпшілік даусымен енгізіледі.

      Ескерту. 19-тармаққа ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен өзгерістер енгізілді.

      20-тармақ. Республика Конституциясында көзделген мәселелер бойынша конституциялық заңдар әрбір Палата депутаттары жалпы санының кемінде үштен екі көпшілік даусымен қабылданады.

      21-тармақ. Парламент Палаталардың бірлескен отырыстарында шешімді дауыс беру арқылы қабылдайды.

      Парламент Палаталарының бірлескен отырысында дауыс беру:

      - дауыстарды санаудың электрондық жүйесін пайдалану арқылы;

      - қол көтеру арқылы;

      - бюллетеньдерді пайдалану арқылы жүзеге асырылады.

      Дауыс беруді өткізу үшін депутаттардың қажетті саны болмаған жағдайда төрағалық етуші кворумды қамтамасыз етуге шаралар қолданады. Кворумды қамтамасыз ету мүмкін болмаған жағдайда төрағалық етуші дауыс беруді Парламент Палаталарының келесі бірлескен отырысына қалдырады.

      Өткізілген дауыс беру рәсімі мен техникасында қате жіберілгені анықталған жағдайда Парламенттің шешімі бойынша қайта дауыс беру өткізіледі.

      Барлық мәселелер бойынша дауыс беру нәтижелерін дауыс беруге қатысқандардың, жақтап, қарсы дауыс бергендердің, қалыс қалғандардың санын және дауыс беру қорытындысын көрсете отырып төрағалық етуші жария етеді. Деректер Парламент Палаталарының бірлескен отырысы стенограммасына енгізіледі және Қазақстан Республикасы Парламентінің ресми сайтында жарияланады.

      Парламенттің бұрын қабылданған шешімдерінің күшін жою, оларға өзгерістер мен толықтырулар енгізу солар қабылданған кездегідей дауыс беру арқылы жүргізіледі.

      Ескерту. 21-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V; ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен өзгерістер енгізілді.

      22-тармақ. Парламенттің рәсімдік мәселелер жөніндегі шешімдері Палаталардың бірлескен отырысына қатысып отырған Парламенттің әрбір Палатасы депутаттарының көпшілік даусымен ашық дауыс беру арқылы қабылданады, қаулы қабылданбай хаттамамен рәсімделеді және жалпы отырыстардың стенограммасында көрсетіледі.

      Рәсімдік мәселелерге:

      - үзіліс, жалпы отырысты кейінге қалдыру туралы;

      - жалпы отырысты жүргізу реті туралы;

      - мәселелерді талқылау кезектілігі туралы;

      - жарыссөзді тоқтату туралы;

      - сөйленетін сөздердің уақытын шектеу немесе ұзарту туралы;

      - кворумды куәландыру мен дауысты қайта санау туралы;

      - бұрын қабылданған шешімдерге және (немесе) қайта дауыс беруді өткізуге қайтып оралу туралы;

      - дауыс беру әдістері туралы мәселелер жатады.

      Ескерту. 22-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен өзгерістер мен толықтырулар енгізілді.

      23-тармақ. Дауыс беру басталар алдында төрағалық етуші дауысқа қойылатын ұсыныстардың санын көрсетеді, олардың тұжырымдалуын, түсу ретін нақтылайды, депутаттардың қайсысы өз түзетуін алып тастайтынын анықтайды, шешімді қандай көпшілік дауыспен қабылдауға болатынын еске салады.

      Төрағалық етуші дауыс беру аяқталғаннан кейін дауыс беру нәтижелерін жариялайды.

      24-тармақ. Парламент қарайтын мәселе бойынша бірнеше ұсыныс енгізілген жағдайда төрағалық етуші енгізілген барлық ұсыныстар бойынша олардың түсу ретіне қарай дауыс беру өткізеді.

      Ұсыныстардың біреуі қабылданған жағдайда қалған балама ұсыныстар бойынша дауыс беру жүргізілмейді.

      Ескерту. 24-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен толықтырулар енгізілді.

      25-тармақ. Әрбір мәселе бойынша дауыс берген кезде депутаттың бір даусы болады, оны шешімнің қабылдануын жақтап немесе оған қарсы, не шешімнің қабылдануынан қалыс қалып береді.

      Дауыс беру кезінде болмаған депутаттың өз даусын кейіннен беруге құқығы жоқ.

      26-тармақ. Бюллетеньдерді пайдаланып жасырын дауыс беру өткізілген жағдайда Парламент Палаталары депутаттар арасынан Санақ комиссиясын сайлайды. Әрбір Палатадан депутаттар саны тепе-тең болатын Санақ комиссиясы мүшелерінің саны жұп болады. Сайланатын органның құрамына немесе лауазымды адамның қызметіне кандидатуралары ұсынылған депутаттар және ұсыныстары жасырын дауыс беруге салынатын депутаттар Санақ комиссиясына кіре алмайды. Санақ комиссиясын сайлау туралы Парламент әрбір Палата депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен қаулы қабылдайды.

      Санақ комиссиясы өз құрамынан комиссияның төрағасы мен хатшысын сайлайды. Санақ комиссиясының шешімдері комиссия мүшелері жалпы санының көпшілік даусымен қабылданады. Дауыстар тең бөлінген жағдайда комиссия төрағасының даусы шешуші дауыс болып есептеледі.

      Дауыс беру үшін қажетті ақпарат бар бюллетеньдер Санақ комиссиясының бақылауымен ол белгілеген нысанда және белгілі бір мөлшерде қазақ және орыс тілдерінде дайындалады.

      Дауыс беретін уақыт пен орынды, оны өткізу тәртібін Санақ комиссиясы белгілейді және оны Санақ комиссиясының төрағасы хабарлайды.

      Әр депутатқа бір бюллетень беріледі.

      Жасырын дауыс беруге арналған бюллетеньдер депутаттарға өздерінің депутат куәлігін көрсеткеннен кейін беріледі.

      Бюллетеньдерді депутат жасырын дауыс беруге арналған кабинада бюллетеньнен өзі қарсы дауыс беретін кандидаттың тегін сызып тастау, ал шешімнің жобасы жөніндегі бюллетеньдерде өзі қарсы дауыс беретін шешімдер жобаларының мәтіндерін сызып тастау арқылы толтырады.

      Белгіленбеген нысандағы бюллетеньдер, ал лауазымды адамдарды сайлаған кезде – бір қызметке екі және одан көп кандидатура қалдырылған бюллетеньдер де жарамсыз деп саналады. Бюллетеньде қосымша жазылған тектер дауыстарды санаған кезде есепке алынбайды. Шешімнің біреуден артық жобасы сызылмай қалдырылған бюллетеньдер жарамсыз деп саналады.

      Толтырылмаған бюллетеньдер мен барлық кандидаттардың тектері сызылып тасталған, сондай-ақ шешімдер жобаларының жаңа мәтіндері енгізілген бюллетеньдер жарамды деп танылады, бірақ дауыстарды санаған кезде есепке алынбайды.

      Жәшікті ашу Санақ комиссиясының барлық мүшелерінің қатысуымен жүзеге асырылады.

      Санақ комиссиясы жасырын дауыс беру нәтижелері туралы хаттама жасайды, оған Санақ комиссиясының барлық мүшелері қол қояды. Санақ комиссиясының баяндамасы бойынша Парламент ашық дауыс беру арқылы Парламент депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен Санақ комиссиясының жасырын дауыс беру нәтижелері туралы хаттамасын бекітеді.

      Өткізілген дауыс беру рәсімінде қателіктер анықталған жағдайда Парламент депутаттарының жалпы санының көпшілік даусымен ашық дауыс беру арқылы Парламенттің қабылданған шешімі бойынша қайта дауыс беру жүргізіледі.

      Ескерту. 26-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен өзгерістер мен толықтырулар енгізілді.

      27-тармақ. Төрағалық етушінің, сондай-ақ депутаттардың ұсынысымен Парламент депутаттар арасынан қатысып отырған депутаттар көпшілігінің ашық дауыс беруі арқылы қаралып отырған мәселе бойынша әрбір Палата депутаттарының тең санымен келісім комиссиясын сайлай алады.

      Комиссия құру туралы Парламент қаулы қабылдайды.

      28-тармақ. Парламенттің қаулыларына Мәжіліс Төрағасы қол қояды.

      Ескерту. 28-тармақ ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысының редакциясында.

ІІІ Бөлім. Парламент Палаталарының бірлескен отырыстарында қаралатын мәселелер

4-тарау. Республика Конституциясына өзгерістер мен толықтырулар қабылдау

      29-тармақ. Президенттің Конституцияға өзгерістер немесе толықтырулар жобасын енгізу жөнінде ұсыныстары түскен кезде Мәжіліс Төрағасы оларды бірінші оқылымында қарау үшін Парламент Палаталарының бірлескен отырысын шақырады.

      Президент ұсыныстарының Парламентте қаралу тәртібін Республика Президенті белгілейді.

      30-тармақ. Конституцияға өзгерістер мен толықтырулар енгізу мәселелері бойынша кемінде екі оқылым өткізілуі міндетті.

      Ескерту. 30-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен өзгеріс енгізілді.

      31-тармақ. Бірінші оқылымды өткізген кезде төрағалық етуші Конституцияға өзгерістер мен толықтырулар жобасын енгізу бастамашысына немесе оның өкіліне, содан соң белгіленген кезек ретімен депутаттарға сөз береді.

      Бірінші оқылымында Конституцияға өзгерістер мен толықтырулар жобасы тұжырымдамалық жағынан талқыланады.

      Талқылау нәтижелері бойынша Парламент Конституцияға өзгерістер мен толықтырулар енгізу жобасын бірінші оқылымында мақұлдау және оларды екінші оқылымына дайындау немесе оларды қабылдамай тастау туралы қаулы қабылдайды. Бұл орайда дауыс беру әрбір Палата депутаттары жалпы санының кемінде төрттен үшінің көпшілік даусымен өткізіледі.

      Ескерту. 31-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен толықтырулар енгізілді.

      32-тармақ. Түпкілікті оқылымда дауыс беру қорытындылары бойынша Парламент әрбір Палата депутаттары жалпы санының төрттен үш көпшілік даусымен Конституцияға өзгерістер мен толықтыруларды қабылдайды. Дауыс бергенде белгіленген дауыстар саны алынбаған жағдайда Президенттің Конституцияға өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөніндегі ұсыныстары қабылданбады деп есептеледі.

      32-1-тармақ. Қазақстан Республикасы Конституциясының 91-бабының 1-тармағында белгіленген жағдайда және тәртіппен Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгерістер мен толықтыруларды Қазақстан Республикасының Парламенті әрбір Палата депутаттарының жалпы санының кемінде бестен төртінің көпшілік даусымен қабылдауы мүмкін.

      Ескерту. 4-тарау ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен 32-1 тармақпен толықтырылды.

4-1-тарау. Конституциялық заңдарды қабылдау

      Ескерту. 3-бөлім ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен 4-1-тараумен толықтырылды.

      32-2-тармақ. Парламент конституциялық заңдарды Палаталардың бірлескен отырысында қабылдайды.

      32-3-тармақ. Конституциялық заңдардың жобалары бойынша кемінде екі оқылым өткізу міндетті.

      32-4-тармақ. Мәжіліс конституциялық заңның жобасын қарауға қабылдайды және екі күннен аспайтын мерзімде Сенатқа жұмыс істеу үшін жіберіледі.

      Бұл ретте, Мәжіліс Аппараты конституциялық заңның жобасын Мәжіліс Регламентіне сәйкес оларға берілетін қосымшаларымен бірге бастамашының редакциясында Сенат Аппаратына жібереді.

      32-5-тармақ. Палаталардың әрқайсысы Парламент Палаталарының бірлескен отырысы өткізілгенге дейін өз отырысында бірлескен комиссияның құрамына кандидатураларды және Палатадан қосымша баяндама жасаушыны айқындайды.

      32-6-тармақ. Мәжіліс Төрағасы конституциялық заңның жобасын бірінші оқылымда қарау үшін Парламент Палаталарының бірлескен отырысын шақырады, онда баяндама жасау үшін конституциялық заң жобасының бастамашысына немесе оның өкіліне, Палаталардан қосымша баяндама жасаушыларға, содан кейін депутаттарға белгіленген кезектілік тәртібімен сөз береді.

      Бірінші оқылымда конституциялық заңның жобасы тұжырымдамалық жағынан талқыланады.

      Парламент талқылау нәтижесі бойынша енгізілген конституциялық заңның жобасын бірінші оқылымда мақұлдау және оны екінші оқылымға дайындау немесе оны қабылдамау туралы қаулы қабылдайды.

      Шешім дауыс беру арқылы әрбір Палата депутаттары жалпы санының кемінде үштен екісінің көпшілік даусымен қабылданады.

      32-7-тармақ. Қажет болған кезде конституциялық заңның жобасын екінші оқылымға дайындау үшін осы Регламентте көзделген тәртіппен бірлескен комиссия құрылады, оның төрағасы сайланады, сондай-ақ оның жұмыс істеу мерзімдері айқындалады.

      Бірлескен комиссия мемлекеттік органдардың, қоғамдық бірлестіктердің, ғылыми мекемелердің өкілдерін, сондай-ақ мамандар мен ғалымдарды тарта отырып (қажет болған кезде), конституциялық заңның жобасы бойынша Парламент Палаталарының тұрақты комитеттері мен депутаттарының ескертулері мен ұсыныстарын қарайды және қорытады.

      32-8-тармақ. Конституциялық заңның жобасын екінші оқылымда қарау кезінде бірлескен комиссия құрылған жағдайда, оның төрағасы бірлескен комиссияның ұсыныстарымен сөз сөйлейді. Парламент Палаталарының депутаттары мен комитеттері бірлескен комиссияға жазбаша түрде енгізген ескертулер мен ұсыныстар ғана талқылауға жатады.

      Бірлескен комиссия ұсынысын қабылдамаған Парламент Палатасының депутаты не комитеті өз ұсынысын дауысқа қоюды өтініп, Парламент Палаталарының бірлескен отырысында сөз сөйлеуге құқылы.

      32-9-тармақ. Парламент соңғы оқылымда дауыс беру қорытындысы бойынша әрбір Палата депутаттары жалпы санының кемінде үштен екісінің көпшілік даусымен конституциялық заңды қабылдайды не оны қабылдамайды.

      32-10-тармақ. Қабылданған конституциялық заңды Сенат күнтізбелік он күн ішінде Республика Президентінің қол қоюына ұсынады.

4-2-тарау. Үкіметтің заң жобаларын дереу қарау

      Ескерту. 3-бөлім ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен 4-2-тараумен толықтырылды.

      32-11-тармақ. Халықтың өмірі мен денсаулығына, конституциялық құрылысқа, қоғамдық тәртіпті сақтауға, елдің экономикалық қауіпсіздігіне қатер төндіретін жағдайларға жедел ден қою мақсатында Республика Үкіметінің заң шығару бастамасы тәртібімен енгізілген заң жобасын Мәжіліс қарауға қабылдайды. Мәжіліс Төрағасы заң жобасы қабылданған күннен кейінгі жұмыс күнінен кешіктірмей Парламент Палаталарының бірлескен отырысын шақырады.

      32-12-тармақ. Мәжіліс Төрағасы бірлескен отырыста заң жобасының бастамашысына немесе оның өкіліне, содан кейін депутаттарға сұрақтар, сондай-ақ жарыссөзде сөйлеу үшін белгіленген кезектілік тәртібімен сөз береді.

      32-13-тармақ. Қажет болған жағдайда, осы Регламентте көзделген тәртіппен бірлескен комиссия құрылуы мүмкін.

      32-14-тармақ. Заң жобасы әрбір Палата депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен қабылданады. Конституциялық заңның жобасы әрбір Палата депутаттары жалпы санының кемінде үштен екісінің көпшілік даусымен қабылданады. Конституциялық заңдардың жобалары бойынша кемінде екі оқылым өткізу міндетті.

      Егер дауыс беру арқылы белгіленген дауыс саны жиналмаса, заң жобасы немесе конституциялық заңның жобасы қабылданбады деп есептеледі.

4-3-тарау. Республика Президентінің конституциялық заңдар бойынша қарсылықтарын Республика Парламентінің қарауы

      Ескерту. 3-бөлім ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен 4-3-тараумен толықтырылды.

      32-15-тармақ. Республика Президентінің қарсылықтарын туғызған конституциялық заңдар немесе конституциялық заңның баптары бойынша қайта талқылау мен дауысқа салуды Парламент қарсылықтар жіберілген күннен бастап бір ай мерзімде Палаталардың бірлескен отырысында жүргізеді.

      Бұл мерзімнің сақталмауы Президент қарсылықтарының қабылданғанын білдіреді.

      32-16-тармақ. Мәжіліс Төрағасы Парламент Палаталарының бірлескен отырысын шақырады, онда Президенттің өкіліне, содан кейін әрбір Палатаның депутаттарына кезектілік тәртібімен сөз беріледі.

      32-17-тармақ. Қарсылықтарды қарау барысында Республика Президенті депутаттардың ұсыныстарын ескере отырып, конституциялық заңның тұтастай не оның тиісті жекелеген баптарының өзі қарсылықтарда ұсынған редакциясын өзгертуге құқылы.

      32-18-тармақ. Егер Парламент әрбір Палата депутаттары жалпы санының төрттен үшінің көпшілік даусымен Президенттің қарсылықтарын еңсерсе, Президент бір ай ішінде конституциялық заңға қол қояды. Егер Президенттің қарсылықтары еңсерілмесе, конституциялық заң қабылданбады немесе Президент ұсынған редакцияда қабылданды деп есептеледі.

5-тарау. Конституциялық заңдарды қабылдау, оларға өзгерістер мен толықтырулар енгізу

      Ескерту. ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен 5-тарау алып тасталды.

6-тарау. Үкімет пен Жоғары аудиторлық палатаның есептерін бекіту тәртібі

      Ескерту. 6-тараудың тақырыбы ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысының редакциясында.

      39-тармақ. Үкімет пен Жоғары аудиторлық палатаның есептерін бекіту оларды ретімен әуелі – Мәжілісте, содан кейін Сенатта талқылағаннан кейін Палаталардың бірлескен отырысында жүргізіледі.

      Ескерту. 39-тармақ ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысының редакциясында; ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен өзгерістер енгізілді.

      40-тармақ. Талқылау қаралып отырған мәселе бойынша қорытындылары бар Үкімет, Жоғары аудиторлық палата өкілдерінің баяндамалары мен Палаталардың қосымша баяндамаларынан басталады. Республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есептерді бекіткен кезде Палаталар депутаттарының сөз сөйлеу кезегі сақталады.

      Ескерту. 40-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V; ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен өзгерістер енгізілді.

41-тармақ.

      Ескерту. ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен алып тасталды.

42-тармақ.

      Ескерту. ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен алып тасталды.

      43-тармақ. Үкіметтің республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есебін Парламенттің бекітпеуі Парламенттің Үкіметке сенімсіздік вотумын білдіргенін танытады.

      Ескерту. 43-тармақ ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысының редакциясында.

6-1-тарау. Премьер-Министрдің баяндамасын Парламенттің тыңдауы

      Ескерту. 3-бөлім ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен 6-1-тараумен толықтырылды.

      43-1-тармақ. Премьер-Министр Парламент Палаталарының бірлескен отырысында Үкімет қызметінің негізгі бағыттары және оның аса маңызды барлық шешімдері туралы Парламентке баяндап отырады. Депутаттар сұрақтар қоюға және жарыссөзде сөйлеуге құқылы.

      Премьер-Министрдің баяндамасын тыңдау қорытындысы бойынша Парламент баяндаманы назарға алу туралы қаулы қабылдайды.

7-тарау. Республика Президентінің қарсылықтарын талқылау

      Ескерту. ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен 7-тарау алып тасталды.

8-тарау. Республика Президентіне заң шығару өкілеттігін беру

      Ескерту. 8-тарау ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен алып тасталды.

9-тарау. Республиканың Премьер-Министрі мен Ұлттық Банкінің Төрағасын тағайындауға келісім беру

      Ескерту. ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен 9-тарау алып тасталды.

10-тарау. Қазақстан Республикасының Үкіметіне сенімсіздік вотумын білдіру

      Ескерту. 10-тараудың тақырыбы ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысының редакциясында.

58-тармақ.

      Ескерту. ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен алып тасталды.

59-тармақ.

      Ескерту. ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен алып тасталды.

      60-тармақ. Үкіметке сенімсіздік вотумын білдіру Палаталардың бірлескен отырысында:

      1) Үкімет енгізген заң жобасының қабылданбауына байланысты Премьер-Министр Үкіметке сенім білдіру туралы мәселені қойған жағдайда;

      2) осы Регламенттің 43-тармағында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

      Ескерту. 60-тармақ ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысының редакциясында.

      61-тармақ. Үкімет енгізген заң жобасының қабылданбауына байланысты Премьер-Министр Палаталардың бірлескен отырысында Үкіметке сенім білдіру туралы мәселе қоюға құқылы. Бұл мәселе бойынша дауыс беру сенім білдіру туралы мәселе қойылған кезден бастап кемінде қырық сегіз сағат өткен соң өткізіледі.

      Егер сенімсіздік вотумы туралы ұсыныс әрбір Палата депутаттары жалпы санының көпшілік даусын ала алмаса, заң жобасы дауысқа салынбай қабылданды деп есептеледі. Алайда, Үкімет бұл құқықты жылына екі реттен артық пайдалана алмайды.

      Ескерту. 61-тармақ ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысының редакциясында.

11-тарау. Соғыс және бейбітшілік мәселелерін шешу

      62-тармақ. Парламент соғыс және бейбітшілік мәселелерін Палаталардың бірлескен отырысында шешеді.

12-тарау. Республиканың Қарулы Күштерін бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтау жөніндегі халықаралық міндеттемелерді орындау үшін пайдалану туралы мәселелерді шешу

      63-тармақ. Республиканың демократиялық институттарына, тәуелсіздігі мен аумақтық тұтастығына, саяси тұрақтылығына, оның азаматтарының қауіпсіздігіне елеулі және тікелей қатер төніп, мемлекеттің конституциялық органдарының қалыпты жұмыс істеуі бұзылған жағдайда Республика Президенті Республиканың Премьер-Министрімен және Парламенті Палаталарының Төрағаларымен ресми түрде консультациялар алысқаннан кейін, Қазақстанның бүкіл аумағында және оның жекелеген жерлерінде төтенше жағдай енгізуді, Республика Қарулы Күштерін пайдалануды қоса, аталған мән-жайлар талап ететін шараларды қолданып, бұл туралы Республика Парламентіне дереу хабарлайды.

      64-тармақ. Республикаға қарсы агрессия жасалған не оның қауіпсіздігіне сырттан тікелей қатер төнген жағдайда Республика Президенті Республиканың бүкіл аумағында немесе оның жекелеген жерлерінде соғыс жағдайын енгізеді, ішінара немесе жаппай мобилизация жариялайды және бұл туралы Парламентке дереу хабарлайды.

      65-тармақ. Республика Қарулы Күштерін бейбітшілік пен қауіпсіздікті сақтау жөніндегі халықаралық міндеттемелерді орындау үшін пайдалану туралы Республика Президентінің ұсынысын ол Парламент Палаталарының бірлескен отырысына енгізеді. Бұл мәселені қарау шұғылдығын Президент белгілейді.

      Шешім Парламенттің әрбір Палатасы депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен қабылданады.

13-тарау. Республикалық референдум тағайындау туралы бастама көтеру

      Ескерту. ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен 13-тарау алып тасталды.

14-тарау. Конституциялық Соттың жыл сайынғы жолдауларын тыңдау

      Ескерту. 14-тараудың тақырыбы ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысының редакциясында.

68-тармақ.

      Ескерту. 68-тармақ ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен алып тасталды.

      69-тармақ. Конституциялық Соттың Республикадағы конституциялық заңдылықтың жай-күйі туралы жыл сайынғы жолдаулары Палаталардың бірлескен отырысында тыңдалады және назарға алынады.

      Ескерту. 69-тармаққа ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен өзгерістер енгізілді.

ІV Бөлім. Әуелі Мәжілісте, содан соң Сенатта ретімен қарау арқылы палаталардың бөлек отырыстарында Парламент қарайтын мәселелер

14-1-тарау. Конституциялық заңдарды қабылдау

      Ескерту. 4-бөлім ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен 14-1-тараумен толықтырылды; ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен алып тасталды.

15-тарау. Заңдарды қабылдау

70-тармақ.

      Ескерту. ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен алып тасталды.

      71-тармақ. Мәжіліс қарауға қабылдаған заң жобасы Мәжіліс Регламентіне сәйкес қаралады.

      Мәжіліс қарауға қабылдаған заң жобасының мәтіні танысу үшін Сенат депутаттарына күнтізбелік екі күн ішінде жіберіледі.

      Ескерту. 71-тармақ 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысының редакциясында.

72-тармақ.

      Ескерту. 72-тармақ ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен алып тасталды.

73-тармақ.

      Ескерту. 73-тармақ ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен алып тасталды.

      74-тармақ. Мәжіліс депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен қабылданған заң қабылданған күнінен бастап күнтізбелік он күн ішінде Сенатқа беріледі.

      Бұл ретте, Мәжіліс Сенатқа ілеспе хатпен мынадай материалдарды:

      1) Мәжілістің заңды қабылдау туралы қаулысын;

      2) Мәжіліс қабылдаған заңды;

      3) Мәжіліс отырысының стенограммасын;

      4) құқықтық нормалардың бұрынғы және жаңа редакциясының салыстырма кестесін;

      5) заң жобасына Мәжіліс депутаттары енгізген және мемлекеттік кірістерді қысқартуды немесе мемлекеттік шығыстарды ұлғайтуды көздейтін түзетулер бойынша Үкіметтен алынған қорытындыларды жібереді.

      Осы тармақтың екінші бөлігінде санамаланған материалдар қазақ және орыс тiлдерiнде қағаз және электрондық жеткізгіштерде ұсынылады.

      Халықаралық шартты ратификациялау немесе денонсациялау туралы Мәжіліс қабылдаған заңды жіберген кезде онымен бірге халықаралық шарттың және оған қосымшаның тиісті уәкілетті орган куәландырған көшірмесі ұсынылады.

      Қазақ және (немесе) орыс тілдеріндегі мәтініне қол қойылмаған халықаралық шартты ратификациялаған немесе денонсациялаған жағдайда, заңға тиісті уәкілетті орган куәландырған оның аталған тілдерге теңтүпнұсқалы аудармасы қоса беріледі.

      Қажеттi қосымшалар болмаған кезде Сенат Аппараты белгiленген талаптарды орындау үшiн құжаттарды тiркемей Мәжiлiске қайтарады.

      Мәжіліс қабылдаған заң, Парламент сессиялары аралығындағы уақытты есептемегенде, Сенат Аппаратында тіркелген күнінен бастап күнтізбелік алпыс күннен асырмай Сенатта қаралады.

      Сенат Мәжіліс қабылдаған, келіп түскен заңды Сенаттың Регламентіне сәйкес қарайды.

      Ескерту. 74-тармақ ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысының редакциясында.

      74-1-тармақ. Мәжіліс заң жобасын депутаттардың жалпы санының көпшілік даусымен тұтастай қабылдамауға құқылы. Бас тартылған заң жобасы қабылданбады деп есептеледі және бастамашыға қайтарылады.

      Ескерту. 15-тарау ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен 74-1-тармақпен толықтырылды.

      75-тармақ. 75-тармақ. Сенат депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен мақұлданған заңды Сенат күнтізбелік он күн ішінде Республика Президентінің қол қоюына ұсынады.

      Ескерту. 75-тармақ ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысының редакциясында.

      75-1-тармақ. Егер Сенат заңды тұтастай немесе оның жекелеген баптарын мақұлдамаса, онда заң шешім қабылданған кезден бастап күнтізбелік он күн ішінде Мәжіліске қайтарылады.

      Бұл ретте, Сенат Мәжіліске ілеспе хатпен мынадай материалдарды:

      1) Сенаттың заңды тұтастай немесе оның жекелеген баптарын мақұлдамау туралы қаулысын;

      2) заң тұтастай мақұлданбаған кезде уәжді қорытындыны;

      3) заңның жекелеген баптарының жаңа редакциясы ұсынылған жағдайда салыстырма кестені;

      4) Сенаттың жалпы отырысының стенограммасын жібереді.

      Осы тармақтың екінші бөлігінде санамаланған материалдар қазақ және орыс тілдерінде ұсынылады.

      Қайтарылған заң Мәжіліс Регламентіне сәйкес Мәжілісте қаралады.

      Ескерту. 15-тарау ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен 75-1-тармақпен толықтырылды; ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысының редакциясында.

      75-2-тармақ. Егер Сенат Аппараты заңды тіркеген күннен бастап алпыс күн ішінде Сенат тиісті шешім қабылдамаса, Сенат заңды он күн ішінде Президенттің қол қоюына ұсынады.

      Ескерту. 15-тарау ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен 75-2-тармақпен толықтырылды.

76-тармақ.

      Ескерту. ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен алып тасталды.

      76-1-тармақ. Егер Мәжіліс заңның жекелеген баптарының Сенат ұсынған редакциясына депутаттардың жалпы санының көпшілік даусымен келіссе, Мәжіліс заңды жаңа редакцияда қабылдаған және Сенат мақұлдаған болып есептеледі және Сенат он күн ішінде Президенттің қол қоюына ұсынады.

      Ескерту. 15-тарау ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен 76-1-тармақпен толықтырылды; ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысының редакциясында.

      76-2-тармақ. Егер Мәжіліс заңның жекелеген баптарының Сенат ұсынған редакциясына сол көпшілік дауыспен қарсылық білдірсе, сондай-ақ егер Сенат заңды тұтастай мақұлдамаған жағдайда, Палаталар арасындағы келіспеушіліктер келісу рәсімдері арқылы шешіледі.

      Туындаған келіспеушіліктерді еңсеру үшін Мәжіліс пен Сенат әрбір Палатадан саны тең депутаттардың қатысуымен келiсім комиссиясын құрады. Келiсім комиссиясының жұмысына заң шығару бастамасы құқығының субъектісі (ол уәкілеттік берген адам) кеңесшi дауыс құқығымен қатыса алады.

      Палаталар келісім комиссиясының мүшелерін сайлауды Палата депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен дербес жүзеге асырады.

      Келiсім комиссиясының мүшелерi өз құрамынан комиссия мүшелерi жалпы санының көпшiлiк даусымен төраға сайлайды.

      Келісім комиссиясының төрағасын сайлауды Палата өкілінің алдыңғы отырыста төрағалық ету кезектілігін ескере отырып, комиссия мүшелері бірінші отырыста жүзеге асырады.

      Келісім комиссиясының мүшелері болып табылмайтын Парламент депутаттары кеңесшi дауыс құқығымен келiсім комиссиясының жұмысына қатыса алады.

      Комиссия шешiмдi ашық дауыс беру арқылы қабылдайды. Келiсім комиссиясының шешiмдерi оның мүшелерiнің жалпы санының көпшiлiк даусымен қабылданады. "Жақтап" не "қарсы" берiлген дауыстар саны тең болған жағдайда, комиссия төрағасының даусы шешушi болып есептеледi.

      Келісім комиссиясы тиісті заңның бірыңғай мәтінін әзірлеуге ұмтыла отырып, Сенат пен Мәжіліс арасында келіспеушіліктер туындаған заң ережелерін ғана қарайды.

      Жұмыс нәтижелерi бойынша келiсім комиссиясы келiспеушiлiктердi еңсеру жөнiндегi ұсыныстар қамтылған қаулы қабылдайды, ол Мәжіліс Бюросы арқылы Мәжiлiстiң жалпы отырысының қарауына енгiзiледi.

      Өзгерістер енгізілген заң баптарының салыстырма кестесі келісім комиссиясының қаулысына қоса беріледі.

      Заңның келісім комиссиясы тұжырымдаған редакциясы тиісінше Мәжіліс пен Сенаттың регламенттерінде белгіленген тәртіппен Мәжіліс пен Сенаттың қарауына жатады.

      Ескерту. 15-тарау ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен 76-2-тармақпен толықтырылды; ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысының редакциясында.

      76-3-тармақ. Мәжіліс келісім комиссиясы ұсынған редакциядағы заңды Палата депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен қабылдамаған жағдайларда, Мәжіліс бұрын қабылданған редакциядағы заң бойынша қайтадан дауысқа салуды жүргізеді.

      Егер қайтадан дауысқа салу кезінде Мәжіліс Палата депутаттары жалпы санының үштен екісінің көпшілік даусымен бұрын қабылданған шешімді растаса, заң он күн ішінде Президенттің қол қоюына ұсынылады.

      Егер заң Мәжіліс депутаттарының көрсетілген көпшілік даусын алмаса, заң қабылданбады деп есептеледі және бастамашыға қайтарылады.

      Ескерту. 15-тарау ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен 76-3-тармақпен толықтырылды; ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысының редакциясында.

      76-4-тармақ. Парламент қабылдаған, Парламенттің әрбір Палатасы Төрағасының қолымен, сондай-ақ егер заң жобасын Үкімет енгізген болса, Премьер-Министрдің қолымен алдын ала бекемделген заңдарды Сенат қабылданған күнінен бастап он күн ішінде Республика Президентінің қол қоюына ұсынады.

      Ескерту. 15-тарау ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен 76-4-тармақпен толықтырылды; ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысының редакциясында.

76-5-тармақ.

      Ескерту. 15-тарау ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен 76-5-тармақпен толықтырылды; ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен алып тасталды.

77-тармақ.

      Ескерту. 77-тармақ ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен алып тасталды.

16-тарау. Республикалық бюджеттің атқарылуы туралы
есептерді талқылау

      Ескерту. 16-тарау ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысының редакциясында.

      78-тармақ. Парламент Палаталардың бөлек отырысында мәселелерді ретімен әуелі – Мәжілісте, содан кейін Сенатта қарау арқылы Үкімет пен Жоғары аудиторлық палатаның есептерін талқылайды.

      Парламент Мәжілісі Қазақстан Республикасы Үкіметінің республикалық бюджеттің атқарылуы туралы жылдық есебін Жоғары аудиторлық палатаның есебімен бірге талқылайды.

      Бұл мәселелерді талқылау мынадай баяндамаларды:

      Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілеттік берген адамдардың республикалық бюджеттің атқарылуы және тиісті кезеңге арналған әлеуметтік-экономикалық даму болжамында қабылданған елдегі салық-бюджет саясатының негізгі бағыттарының іске асырылуы туралы баяндамасын;

      Жоғары аудиторлық палата төрағасының баяндамасын;

      бас комитет өкілінің қосымша баяндамасын қамтиды.

      Әрбір сөз сөйлеушінің баяндамасы Мәжіліс Регламентіне сәйкес талқылануға тиіс.

      Талқылау қорытындылары бойынша Мәжіліс есептер бойынша қосымша баяндама дайындау тапсырылған комитетті және Парламент Палаталарының бірлескен отырысында Мәжілістің атынан сөз сөйлеу тапсырылған депутатты көрсете отырып, қаулы қабылдайды және оны Сенатқа жібереді.

      Сенатта Үкімет пен Жоғары аудиторлық палатаның есептерін осыған ұқсас талқылау рәсімінен кейін Сенат есептер бойынша қосымша баяндама дайындау тапсырылған Палата комитеті мен Парламент Палаталарының бірлескен отырысында Сенаттың атынан сөз сөйлеу тапсырылған депутат көрсетілетін қаулыны қабылдайды және оны Мәжіліске жібереді.

      Үкімет пен Жоғары аудиторлық палатаның есептері Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісінде және Сенатында талқыланғаннан кейін осы Регламенттің 6-тарауында белгіленген тәртіппен Парламент Палаталарының бірлескен отырысында бекітіледі.

      Ескерту. 78-тармақ ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен редакцияда.

16-1-тарау. Республика Парламентінің Республика
Президентінің қарсылықтарын қарауы

      Ескерту. ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен 16-1 тараумен толықтырылды.

      78-1-тармақ. Республика Президентінің қарсылықтарын туындатқан заңдар немесе заң баптары бойынша Парламент қарсылықтар жіберілген күннен бастап бір ай мерзім ішінде қайтадан талқылау мен дауыс беруді жүргізеді. Осы мерзімнің сақталмауы Президент қарсылықтарының қабылданғанын білдіреді.

      78-2-тармақ. Мәжіліс Төрағасы Республика Президентінің қарсылықтарымен қайтарылған заңды немесе оның баптарын Республика Президенті өкілінің қатысуымен, оларды қарау үшін Мәжілістің тиісті тұрақты комитетіне жібереді. Мәжілістің тиісті тұрақты комитеті қорытынды әзірлегеннен кейін Республика Президентінің қарсылықтарымен қайтарылған заң немесе оның баптары Палатаның шешім шығаруы үшін Мәжілістің жалпы отырысына шығарылады.

      Қарсылықтарды Мәжілісте қарау барысында Республика Президенті депутаттардың ұсыныстарын ескере отырып, өзі қарсылықтарында ұсынған заң редакциясын тұтастай не оның жекелеген тиісті баптарын өзгертуге құқылы.

      78-3-тармақ. Егер Мәжiлiс дауыс беру қорытындылары бойынша Президенттің қарсылықтарын еңсермесе, онда Президенттің қарсылықтарын Парламент Палаталарының одан әрi қарауы тоқтатылады және заң қабылданбады немесе Президент ұсынған редакцияда қабылданды деп есептеледi.

      Егер Мәжiлiс Палата депутаттары жалпы санының үштен екiсінің көпшiлiк даусымен Президенттің қарсылықтарын еңсерсе, онда заң Президенттің қарсылықтарымен бірге қабылданды деп есептеледі және одан әрi қарау үшiн Сенатқа берiледi.

      Ескерту. 78-3-тармақ ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен редакцияда.

      78-4-тармақ. Сенаттың тиiстi тұрақты комитетi қорытынды әзiрлегеннен кейiн заң немесе оның баптары Мемлекет басшысының қарсылықтарымен бірге Сенаттың жалпы отырысына шығарылады. Егер Сенат дауыс беру қорытындылары бойынша Президенттің қарсылықтарын еңсермесе, онда заң қабылданбады немесе Президент ұсынған редакцияда қабылданды деп есептеледi.

      Егер Сенат Палата депутаттары жалпы санының үштен екiсінің көпшiлiк даусымен Президенттің қарсылықтарын еңсерсе, онда заң немесе тиiсiнше оның баптары Парламент бiрiншi рет қабылдаған редакциясында қабылданды деп есептеледi және Президент осы заңға қол қоюға ұсынылған кезінен бастап бiр ай iшiнде қол қояды.

      Ескерту. 78-4-тармақ ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен редакцияда.

      78-5-тармақ. Парламент Палаталарының отырыстарында заң немесе оның жекелеген баптары қайтадан талқыланып, дауыс берілген жағдайда, егер Президенттің қарсылықтары тұтастай заңға туындаған болса, тұтастай заң бойынша не Республика Президентінің қарсылықтарын туындатқан баптар бойынша дауыс беру өткізіледі.

78-7-тармақ.

      Ескерту. 78-7-тармақ ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен алып тасталды.

      78-8-тармақ. Парламент Палаталарының әрқайсысының Президенттің қарсылықтарын қарау мерзімі күнтізбелік он бес күннен аспауға тиіс.

      Ескерту. ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен 16-1 тараумен толықтырылды.

16-2-тарау. Республикалық референдум тағайындау туралы
бастама көтеру

      78-9-тармақ. Республикалық референдум тағайындау туралы бастама көтеруді Парламент мәселелерді ретімен әуелі – Мәжілісте, содан кейін Сенатта қарау арқылы Палаталардың бөлек отырысында жүзеге асырады.

      78-10-тармақ. Мәжіліс республикалық референдум тағайындау туралы бастама көтеру туралы мәселені Палатаның отырысында қарайды және ол Парламент Сенатына жіберілетін тиісті қаулымен ресімделеді.

      78-11-тармақ. Республикалық референдум тағайындау туралы бастама көтеруді Сенат осы мәселені Мәжіліс қарағаннан кейін Палатаның отырысында жүзеге асырады және ол қаулымен ресімделеді.

      Парламент Палаталары қабылдаған республикалық референдум тағайындау туралы бастама көтеру жөніндегі қаулы күнтізбелік үш күннің ішінде Республика Президентінің қарауына беріледі.

      78-12-тармақ. Парламент республикалық референдум тағайындау туралы бастаманы Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу мәселесі бойынша көтеруі мүмкін.

      Конституцияға енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың жобасы, егер Президент оны Парламенттің қарауына беру қажет деп ұйғарса, республикалық референдумға шығарылмайды. Мұндай жағдайда, Парламенттің шешімі осы Регламенттің 4-тарауында белгіленген тәртіппен қабылданады.

      Егер Республика Президенті Конституцияға енгізілетін өзгерістер мен толықтыруларды республикалық референдумға шығару туралы Парламенттің ұсынысын қабылдамай тастаса, онда Парламент Палаталарының әрқайсысының депутаттары жалпы санының кемінде бестен төртінің көпшілік даусымен Парламент осы өзгерістер мен толықтыруларды Конституцияға енгізу туралы заң қабылдауға құқылы. Мұндай жағдайда, Республика Президенті осы заңға қол қояды немесе оны республикалық референдумға шығарады, егер республикалық референдумға қатысуға құқығы бар Республика азаматтарының жартысынан астамы дауыс беруге қатысқан болса, референдум өткізілді деп есептеледі.

      Ескерту. ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен 16-2 тараумен толықтырылды.

17-тарау. Республиканың әкімшілік-аумақтық құрылымы
мәселелерін шешу

      79-тармақ. Қазақстан Республикасының Парламенті Қазақстанның әкімшілік-аумақтық құрылымы мәселелерін шешу тәртібін заң қабылдау арқылы белгілейді.

      Ескерту. 17-тарау ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысының редакциясында.

18-тарау. Мемлекеттік наградаларды тағайындау, құрметті,
әскери және өзге де атақтарды, сыныптық шендерді,
Республиканың дипломатиялық дәрежелерін белгілеу,
Республиканың мемлекеттік нышандарын белгілеу

      80-тармақ. Парламент Палаталардың бөлек отырыстарында мәселелерді әуелі Мәжілісте, содан соң Сенатта ретімен қарау арқылы мемлекеттік наградаларды тағайындайды, құрметті, әскери және өзге де атақтарды, сыныптық шендерді, Республиканың дипломатиялық дәрежелерін белгілейді, Республиканың мемлекеттік нышандарын белгілейді.

      81-тармақ. Мемлекеттік награда тағайындаған, құрметті, әскери және өзге де атақтарды, сыныптық шенді, дипломатиялық дәрежені белгілеген жағдайда Парламент заң қабылдайды.

      82-тармақ. Парламенттің Қазақстан Республикасы азаматтарын ("Алтын Қыран" орденінен басқа) мемлекеттік наградалармен марапаттауға, ұсынуға құқығы бар.

      Бұл орайда:

      - Парламент Сенаты мен Мәжілісінің Төрағалары;

      - Парламент Сенаты мен Мәжілісінің тұрақты комитеттері;

      - Парламент депутаттарының 10 адамнан кем емес тобы, депутаттық топтар мен фракциялар бастамашылар бола алады.

      Республика Президентіне тиісті ұсыныс енгізіледі.

      Ескерту. 82-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен өзгерістер енгізілді.

19-тарау. Мемлекеттік қарыздар және Республиканың
экономикалық және өзге де көмек көрсетуі туралы
мәселелерді шешу

      83-тармақ. Қазақстан Республикасының Парламенті мемлекеттік қарыздар және Республиканың экономикалық және өзге де көмек көрсетуі туралы мәселелерді шешуді заң қабылдау арқылы жүзеге асырады.

      Ескерту. 19-тарау ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысының редакциясында.

20-тарау. Рақымшылық жасау мәселелерін шешу

      84-тармақ. Қазақстан Республикасының Парламенті рақымшылық жасау мәселелерін шешуді заң қабылдау арқылы жүзеге асырады.

      Ескерту. 20-тарау ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысының редакциясында.

21-тарау. Республиканың халықаралық шарттарын
ратификациялау және денонсациялау

      86-тармақ. Қазақстан Республикасының Парламенті Республиканың халықаралық шарттарын заңдарды қабылдау арқылы ратификациялайды және денонсациялайды.

      Ескерту. 21-тарау ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысының редакциясында.

V Бөлім. Парламент Палаталарының бірлескен комиссияларын
құру және олардың қызметін ұйымдастыру

      87-тармақ. Палаталардың бірлескен қызметіне қатысты мәселелерді шешу үшін Сенат пен Мәжіліс тепе-тең негізде бірлескен комиссиялар құруға құқылы. Бірлескен комиссиялардың сан құрамы Палаталар арасындағы келісім бойынша белгіленеді.

      Бірлескен комиссия құру туралы бастаманы, егер Палаталар бірінің депутаттары жалпы санының көпшілігі жақтап дауыс берсе және басқа Палатаның сондай көпшілігі қолдаса, Парламент депутаттары көтереді.

      Бірлескен комиссия мүшелерін өздерінің жалпы отырыстарында Палаталардың депутаттары ұсынады және депутаттардың жалпы санының көпшілік даусымен қабылданатын Палаталардың қаулыларымен бекітіледі.

      Палаталарда бірлескен комиссияның мүшелерін бекіткеннен кейін Палаталардың бірлескен отырысында Парламент әрбір Палата депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен осындай бірлескен комиссия құру туралы қаулы қабылдайды.

      Бірлескен комиссиялар Парламенттің жұмыс органдары болып табылады және тікелей соның алдында есеп береді.

      88-тармақ. Бірлескен комиссияның төрағасын сайлау Палаталардың бірлескен отырысында Парламенттің әр Палатасы депутаттары жалпы санының көпшілік дауысымен жүзеге асырылады. Комиссия Парламентке бірлескен комиссия төрағасының кандидатурасы туралы ұсыныс енгізуге құқылы.

      Парламенттің әр Палатасы депутаттары жалпы санының ең көп дауыс санын алған кандидат бірлескен комиссияның төрағасы болып сайланды деп есептеледі.

      89-тармақ. Бірлескен комиссиялардың шешімдері комиссия мүшелері жалпы санының көпшілік даусымен қабылданады. Дауыстар тепе-тең бөлінген жағдайда комиссия төрағасының даусы шешуші дауыс болып есептеледі.

      Комиссияда Мәжіліс пен Сенат депутаттарының бөлек-бөлек дауыс беруі өткізілмейді.

      Комиссияның отырысы, егер оған бірлескен комиссия мүшелері жалпы санының кемінде үштен екісі қатысса, заңды болады.

      90-тармақ. Бірлескен комиссияның төрағасы, егер Парламенттің әр Палатасы депутаттары жалпы санының көпшілігі жақтап дауыс берсе, қызметінен кері шақырылып алынуы мүмкін.

      91-тармақ. Бірлескен комиссиялар өз құзыретіндегі мәселелер бойынша қаулылар шығарады.

      91-1-тармақ. Бірлескен комиссия отырыстарын қамтамасыз етуді Парламент Палаталарының аппараттары жүзеге асырады.

      Ескерту. 5-бөлім ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен 91-1-тармақпен толықтырылды.

      92-тармақ. Республика Конституциясының 47-бабының 1-тармағында (Республика Президентін науқастануына байланысты өз міндеттерін жүзеге асыруға қабілетсіздігі дендеген жағдайда қызметінен мерзімінен бұрын босату) көзделген Парламент пен оның Палаталары өкілеттігін жүзеге асыру мақсатында Парламент арнаулы уақытша комиссия құрады.

      Комиссия мүшелері мен оның төрағасын сайлау осы Регламенттің 87, 88-тармақтарына сәйкес жүзеге асырылады. Медицинаның тиісті салаларындағы мамандар арасынан комиссия мүшелерін сайлау Палаталардың тиісті комитеттерінің ұсынысы бойынша Палаталардың бірлескен отырысында Парламенттің әр Палатасы депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен жүзеге асырылады.

      Комиссия шешімі осы Регламенттің 89-тармағына сәйкес қабылданады және комиссияның қорытындысы түрінде ресімделеді.

      Республика Президентін мерзімінен бұрын босату туралы шешім Парламент Палаталарының бірлескен отырысында комиссияның қорытындысы мен Конституциялық Соттың белгіленген конституциялық рәсімдердің сақталғандығы туралы қорытындысы негізінде олардың әр Палатасы депутаттары жалпы санының кемінде төрттен үш көпшілігімен қабылданады.

      Ескерту. 92-тармаққа ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен өзгерістер енгізілді.

VІ Бөлім. Парламент депутаттарының өкілеттігін жүзеге асыру
тәртібі, депутаттық әдеп ережелері және депутаттардың
жауапкершілігі
22-тарау. Парламент депутаттарының өкілеттігін жүзеге
асыру тәртібі

      93-тармақ. Депутат Парламенттің және оның өзі құрамына сайланған органдарының жұмысына қатысуға міндетті.

      94-тармақ. Депутат Парламенттің сессияларында және оның өзі құрамына енетін органдарының отырыстарында қаралатын барлық мәселелер бойынша шешуші дауыс құқығын пайдаланады.

      95-тармақ. Парламент депутаты:

      1) Парламент пен оның Палаталарының үйлестіруші және жұмыс органдарын сайлауға және оларға сайлануға;

      2) Сессияның күн тәртібі, талқыланатын мәселелерді қарау тәртібі мен олардың мәні жөнінде ұсыныстар мен ескертпелер енгізуге;

      3) Парламент Палаталары сайлайтын немесе тағайындайтын не олардың тағайындалуына Парламент Палаталары келісім беретін лауазымды адамдардың кандидатуралары жөнінде өз пікірін айтуға;

      4) Парламент Палаталарының бірлескен және бөлек отырыстарында қарау үшін ұсынылатын мәселелер бойынша Палата Бюросына ұсыныстар енгізуге, ал өз ұсыныстары қабылданбаған жағдайда оларды Палаталардың жалпы отырыстарының қарауына енгізуге;

      5) Парламент пен оның Палаталары органдарының отырыстарында қарау үшін мәселелер ұсынуға;

      6) Парламент Палаталарына есеп беретін лауазымды адамдардың есебін немесе хабарламасын Парламент сессиясында тыңдау туралы ұсыныстар енгізуге;

      7) заңда белгіленген тәртіппен депутаттық сауалдар салуға;

      8) жарыссөзге қатысуға, баяндамашыларға, сондай-ақ отырыста төрағалық етушіге сұрақтар қоюға;

      9) дауыс беру себептері бойынша өз ұсыныстарын негіздеп сөз сөйлеуге, анықтамалар беруге;

      10) Парламент қабылдайтын заңдардың, қаулылардың, басқа да актілердің жобаларына түзетулер енгізуге;

      11) Парламент депутаттарын азаматтардың қоғамдық маңызы бар үндеулерімен таныстыруға;

      12) Парламент отырыстарының стенограммалары мен хаттамаларындағы депутаттардың сөйлеген сөздерінің мәтіндерімен танысуға;

      13) "Қазақстан Республикасының Парламенті және оның депутаттарының мәртебесі туралы" Конституциялық заңға, осы Регламентке және Парламент Палатасының регламентіне сәйкес басқа да өкілеттікті жүзеге асыруға құқылы.

      Ескерту. 95-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен өзгерістер енгізілді.

      96-тармақ. Депутаттық міндеттерін орындауға кедергі жасау мақсатымен депутатқа немесе оның жақын туыстарына қандай түрде болса да ықпал жасау Республика заңдарына сәйкес жауаптылыққа әкеп соғады.

      Мемлекеттік органдар мен қоғамдық бірлестіктердің, жергілікті өзін-өзі басқару органдарының, ұйымдардың депутат алдындағы өз міндеттерін орындамаған, оған көрінеу жалған ақпарат берген, депутаттық қызметтің кепілдіктерін бұзған лауазымды адамдары Республика заңдарына сәйкес жауапқа тартылуға тиіс.

      97-тармақ. Парламент депутатының басқа өкілді органның депутаты болуға, оқытушылық, ғылыми немесе өзге де шығармашылық қызметтен басқа ақы төленетін өзге қызмет атқаруға, кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға, коммерциялық ұйымның басшы органының немесе байқаушы кеңесінің құрамына кіруге құқығы жоқ. Осы ереженің бұзылуы Республика Орталық сайлау комиссиясының ұсынуымен депутаттың өкілеттігін тоқтатуға әкеп соғады.

      98-тармақ. Депутаттық сауал Парламент Палаталарының бірлескен немесе бөлек жалпы отырысында депутаттың мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарына сол органның немесе лауазымды адамның құзыретіне кіретін мәселелер жөнінде Парламент сессиясында негізделген түсіндірме беруін немесе өз айқындамасын баяндауын ресми түрде қойған талабы болып табылады.

      Парламент депутатының Республиканың Премьер-Министрі мен Үкіметі мүшелеріне, Ұлттық Банкі Төрағасына, Орталық сайлау комиссиясының Төрағасы мен мүшелеріне, Бас Прокурорына, Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Төрағасына, Жоғары аудиторлық палатаның Төрағасына, мүшелеріне, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың әкімдеріне сауал жолдауға құқығы бар. Бұл орайда Бас Прокурорға не құқық қорғау органдары мен арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшыларына жолданған сауал қылмыстық қудалау міндеттерін жүзеге асыруға байланысты мәселелерге қатысты бола алмайды.

      Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Төрағасына жолданған депутаттық сауалды қарау Парламенттің немесе оның Палаталарының жабық отырыстарында жүргізіледі.

      Ескерту. 98-тармаққа ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен өзгерістер енгізілді.

      99-тармақ. Депутаттық сауал жазбаша түрде енгізілуі мүмкін және Парламент Палаталарының бірлескен немесе бөлек жалпы отырысында жария етілуге тиіс.

      100-тармақ. Депутат сауал салғанда өзі жолданып отырған нақты лауазымды адамды және күтетін жауабының нысанын (ауызша немесе жазбаша) көрсетуге міндетті.

      Сауал салған депутат құрамына кіретін Палатаның Аппараты салынған сауалды жалпы отырыста оқылған кезден бастап үш күн мерзімде оны мемлекеттік органның тиісті лауазымды адамына жібереді.

      101-тармақ. Егер депутаттық сауалға лауазымды адам Парламент Палаталарының бірлескен немесе Палатаның бөлек отырысында ауызша жауап қайтаруға тиіс болса, сауалға жауап ол жарияланған күннен бастап бір айдан аспайтын мерзімде Парламент Палаталарының бірлескен немесе Палатаның бөлек отырысында қайтарылуға тиіс.

      Депутаттық сауал Парламент Палаталарының бірлескен немесе Палатаның бөлек отырысында мынадай тәртіппен қаралады:

      1) депутаттың сауал салып сөз сөйлеуі (5 минутке дейін);

      2) депутаттық сауал салынған лауазымды адамның жауабы (20 минутке дейін).

      Жауап тыңдалып болғаннан кейін депутаттық сауалдың авторы, сондай-ақ басқа да депутаттар сауалда қойылған проблемалар бойынша сұрақтар қоя алады. Депутаттық сауал салынған лауазымды адамға депутаттардың сұрақтарына жауап қайтару үшін 30 минутке дейін уақыт бөлінеді. Салынған сауалға жауап бойынша жарыссөз ашылуы мүмкін.

      Ескерту. 101-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V; ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен өзгерістер енгізілді.

      102-тармақ. Лауазымды адам сауалға Парламент Палаталарының бірлескен немесе Палатаның бөлек отырысында жауап қайтаруға міндетті. Депутаттық сауал авторының келісуімен сауалға жауап қайтарылатын күні сауал салынған адамның міндетін атқаруға ресми тағайындалған лауазымды адамның да сауалға жауап қайтаруы мүмкін. Егер сауал салынған адам қызмет міндеттерін атқаруға байланысты Парламент Палаталарының бірлескен немесе Палатаның бөлек отырысына қатыса алмайтын болса, сауалға жауап қайтарылуын кейінге қалдыруға болады, бірақ ол бір айдан аспауы керек.

      Ескерту. 102-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен өзгерістер енгізілді.

      103-тармақ. Қажет болған кезде депутаттық сауалға берілген жауап пен оны талқылау нәтижелері бойынша Парламенттің немесе оның тиісті Палатасының қаулысы қабылданады. Сауал мен оған берілген жауап бұқаралық ақпарат құралдарында жариялануы мүмкін.

      Ескерту. 103-тармақ ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысының редакциясында.

      104-тармақ. Депутаттар Палаталардың бірлескен және бөлек жалпы отырысында Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі мен Үкіметі мүшелеріне, Ұлттық Банкі Төрағасына, Орталық сайлау комиссиясының Төрағасы мен мүшелеріне, Бас Прокурорына, Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Төрағасына, Жоғары аудиторлық палатаның Төрағасы мен мүшелеріне ауызша сұрақтар қоюға құқылы. Сұраққа жауап осы отырыста, ал жауап қайтаруға қосымша дайындық қажет болған жағдайда – үш күн мерзімде қайтарылады.

      Ескерту. 104-тармаққа ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен өзгерістер енгізілді.

      105-тармақ. Депутат Қазақстан Республикасының заңнамасына және Қазақстан Республикасы Парламенті Палаталарының Регламенттеріне сәйкес Республиканың кез келген өңіріне немесе одан тыс жерлерге іссапарға бара алады. Бұл ретте, депутаттарды іссапарға жіберу Парламент Палаталары мен оның органдарының бірлескен және бөлек отырыстарының кворумына әсер етпеуге тиіс.

      Ескерту. 105-тармақ ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысының редакциясында.

23-тарау. Депутаттық әдеп ережелері

      106-тармақ. Республика Парламенті депутаттарының депутаттық әдеп ережелері олар депутаттық өкілеттігін жүзеге асырған кезде де, оны атқармаған кезде де басшылыққа алуға тиіс болатын тәртіп нормаларын белгілейді:

      - Республика Парламентінің депутаттары бір-біріне және Парламент Палаталарының, комитеттердің, комиссиялар мен Парламент құрған басқа да депутаттық құрылымдардың жұмысына қатысушы өзге адамдардың бәріне сыйластықпен қарауға тиіс;

      - өз сөздерінде Парламент депутаттарының және басқа адамдардың ар-ожданы мен қадір-қасиетіне нұқсан келтіретін орынсыз айыптауларды, дөрекі, қорлайтын сөздерді қолданбауға тиіс;

      - заңсыз және күш қолданатын әрекеттерге шақырмауға тиіс;

      - Парламент Палаталарының, оның үйлестіруші және жұмыс органдарының қалыпты жұмысына кедергі келтірмеуге;

      - сөйлеушінің сөзін бөлмеуге;

      - парламенттік пікірталастар барысында басқа депутаттардың сөзіне түсініктеме бермеуге және өз ұстанымын баяндауға;

      - бөгде карточканы пайдаланып дауыс бермеуге;

      - іс-әрекетімен намысқа тиетін қимыл-ишарат жасауға, сес көрсетуге және қорлауға жол бермеуге тиіс.

      Ескерту. 106-тармаққа ҚР Парламентінің 19.12.2022 № 19-VІІ (01.01.2023 ж. бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен өзгерістер енгізілді.

      107-тармақ. Парламент депутаты мемлекеттік және өзге де заңмен қорғалатын құпиялары бар ақпаратты ондай құпияларды сақтаудың белгіленген тәртібін сақтай отырып пайдалануға міндетті.

      Парламент депутатының депутаттық өкілеттігін жүзеге асыру кезінде өзіне белгілі болған мәліметтерді, егер ол мәліметтердің Парламент Палаталары мен оның үйлестіруші және жұмыс органдарының жабық отырыстарында қаралған мәселелерге қатысы болса, жария етуіне болмайды.

      Парламент депутаты депутаттық бланкілерді тек ресми сауал салу, хаттар, құжаттар үшін ғана пайдаланып, оларға тікелей өзі қол қоюға міндетті.

      108-тармақ. Республика Парламентінен өкіл болуға арнаулы өкілеттігі жоқ Парламент депутаты басқа мемлекеттердің лауазымды адамдарымен және мемлекеттік органдарымен тек өз атынан ғана қатынас жасай алады.

      Бұл орайда депутат Қазақстан Республикасының мүдделерін, оның азаматтарының құқықтарын, бостандықтары мен мүдделерін қорғауға, өз әрекеттерімен республика мүдделеріне нұқсан келтірмеуге, сондай-ақ басқа мемлекеттердің заңдарын бұзбауға, оларда мекендейтін халықтардың ұлттық дәстүрлері мен салттарын құрметтеуге міндетті.

      109-тармақ. Парламент депутаты бұқаралық ақпарат құралдарында, баспасөз конференцияларында, митингілерде, өзге де көпшілік алдында сөйлеген сөздерінде немесе мәлімдемелерінде анық және тексерілген фактілерді ғана пайдалануға, қоғамдық пікірді бұрмалайтын пайымдауларға жол бермеуге, кез келген азаматтың ар-ожданы мен қадір-қасиетін қорлайтын сөздерді қолданбауға міндетті.

      Сынап сөйлеген сөздерінде шындыққа үйлеспейтін не тексерілмеген фактілерді қасақана немесе абайсызда қолданып қалған жағдайда бұл орайда мүдделері мен намысына нұқсан келген ұйымдардан, органдар мен адамдардан көпшілік алдында кешірім сұрау – Парламент депутатының парызы.

24-тарау. Парламент депутаттарының жауапкершілігі

      110-тармақ. Депутат Парламент Палаталарының бірлескен отырыстарында бір сессия ішінде дәлелді себептерсіз үш реттен артық болмаған жағдайда оған болмаған күндері үшін жалақы төлеуден бас тартылады.

      Депутат Парламент Палаталарының бірлескен және оның органдарының отырыстарында дәлелді себептерсіз бір айдан астам уақыт болмаған жағдайда депутатқа болмаған мерзімі үшін:

      - жалақы төлеуден;

      - көлікте жүру құжаттарын кезектен тыс сатып алудан;

      - іссапарға шығудан;

      - іссапар шығындарын төлеуден;

      - автомобиль көлігімен қызмет көрсетуден;

      - емдеу-сауықтыру және санаторий-курорт қызметін көрсетуден бас тартылады.

      Депутат Палатаның отырысында немесе Палаталардың бірлескен отырысында болмаған жағдайда бұл туралы шешімді – тиісті Палатаның Төрағасы, ал Палата органдарының отырыстарында болмаған жағдайда тиісті Палатаның Бюросы қабылдайды.

      Ескерту. 110-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен өзгерістер енгізілді.

      111-тармақ. Депутат өзінің дауыс беру құқығын тікелей жүзеге асырады. Қатыспаған депутат үшін дауыс беруге тыйым салынады.

      112-тармақ. Осы Регламентпен және Палаталардың Регламенттерімен белгіленген депутаттық әдеп ережелерін бұзған жағдайда тиісті Палата Төрағасының шешімімен депутатқа мынадай жазалау шаралары қолданылуы мүмкін:

      1) парламенттік мінеу;

      2) көпшілік алдында кешірім сұрауға мәжбүр ету;

      3) Палаталардың бірлескен немесе бөлек бір жалпы отырысы бойы сөзден айыру;

      4) Палаталардың бірлескен немесе бөлек үш жалпы отырысы бойы сөзден айыру;

      5) Палаталардың бірлескен немесе бөлек бір жалпы отырысы уақытында отырыс залынан шығарып жіберу;

      6) Палаталардың бірлескен немесе бөлек үш жалпы отырысы уақытына отырыс залынан шығарып жіберу;

      7) бір күндік жалақысынан айыру.

      Депутатқа қолданылатын аталған жазалау шараларының бәрі Палаталар Төрағаларының өкімдерімен ресімделіп, Парламент Палаталары Аппаратының орындауына беріледі.

      113-тармақ. Депутаттарға жазалау шараларын қолдануға, олардың осы Регламенттің 110, 111-тармақтарының талаптарын, депутаттық әдеп ережелерін сақтауына, сондай-ақ депутаттар өкілеттігінің тоқтатылуына және оларды өкілеттігі мен депутатқа ешкімнің тиіспеуінен айыруға байланысты мәселелерді дайындау Республиканың Орталық сайлау комиссиясына жүктеледі.

      114-тармақ. Депутаттың Парламент пен оның органдары отырыстарына тек Палаталар Төрағаларының немесе Парламенттің тиісті органдары басшыларының рұқсатымен ғана қатыспауына болады.

      114-1-тармақ. Мәжіліс депутаттарына осы тарауда көзделген жазалау шараларын қолдану туралы мәселеге саяси партиялардың Мәжілісте өкілдік ететін, құрамына депутаттар кіретін фракциялары бастама жасауы мүмкін.

      Ескерту. 6-бөлім ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен 114-1 тармақпен толықтырылды.

VІІ Бөлім. Республика Парламентіндегі депутаттық
бірлестіктер

      115-тармақ. Парламент депутаттары саяси партиялардың фракциялары және депутаттық топтар түрінде депутаттық бірлестіктер құруға құқылы.

      Ескерту. 115-тармақ ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысының редакциясында.

      116-тармақ. Саяси партияның фракциясы – заңда белгіленген тәртіппен тіркелген, саяси партияның атынан өкілдік ететін депутаттардың ұйымдасқан тобы, ол Парламент Мәжілісінде тиісті саяси партияның мүдделерін білдіру мақсатында құрылады. Саяси партия фракциясының ең аз саны Парламент Мәжілісінің регламентінде айқындалады. Саяси партия фракциясының құрамына Парламент Мәжілісінің депутаттары кіре алады. Депутаттың бір саяси партияның фракциясында ғана болуға құқығы бар.

      Ескерту. 116-тармақ ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысының редакциясында.

      117-тармақ. Депутаттық топ – депутаттардың өз өкілеттіктерін бірлесіп жүзеге асыруы үшін құрылатын бірлестігі. Депутаттық топтың құрамында Парламенттің кем дегенде он бес депутаты болуға тиіс.

      Ескерту. 117-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен өзгерістер енгізілді.

      118-тармақ. Саяси партиялардың фракцияларын тіркеу Парламент Мәжілісінің Бюросында жүзеге асырылады, депутаттық топтарды тіркеу Парламент Палаталарының Бюросында жүзеге асырылады. Саяси партиялардың фракцияларын және депутаттық топтарды тіркеу келіп тіркелу ретімен жүргізіледі және тек қана хабарламалық сипатта болады.

      Депутаттық топты тіркеуді Парламенттің қай Палатасының Бюросы жүзеге асыратынын депутаттық топтың өзі дербес айқындайды.

      Фракциялар мен депутаттық топтарды тіркеу үшін Парламенттің тиісті Палатасының Бюросына жазбаша хабарлама жіберіліп, онда оның атауы, мақсаттары, құрамы мен фракцияның немесе депутаттық топтың атынан сөйлеуге уәкілдік берілген және Парламенттің, Палаталардың отырыстарында, комиссияларда, мемлекеттік органдарда, саяси партиялар мен қоғамдық бірлестіктерде оның өкілі болатын адамдар белгіленеді.

      Бюро Парламент депутаттарына, бұқаралық ақпарат құралдарына фракциялар мен депутаттық топтардың құрамы туралы мәліметтер береді.

      Ескерту. 118-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен өзгерістер енгізілді.

      119-тармақ. Депутаттық бірлестіктер тіркелген кезде олардың бірде-біреуіне кірмеген Парламент депутаттары кейіннен олардың кез келгеніне кіре алады.

      Фракция немесе депутаттық топ жаңа мүшелерді қосып алған немесе олардың құрамынан депутаттар шыққан кезде ол жөнінде өзін тіркеген Бюроға хабарлайды.

      120-тармақ. Депутаттар депутаттық бірлестіктен шыққан жағдайда оның сан құрамы оны тіркелген кезде болуға тиісті мүшелер санынан азайып қалса, ол өз қызметін тоқтатады.

      121-тармақ. Парламент депутаттары бірнеше депутаттық топтың мүшесі бола алады.

      Ескерту. 121-тармақ ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысының редакциясында.

      122-тармақ. Депутаттық бірлестіктер өз шешімдері туралы Парламенттің екі Палатасының Төрағаларына хабарлап отырады.

      123-тармақ. Депутаттық бірлестіктердің өкілдері фракцияның, топтың атынан:

      - Парламент пен Палаталар отырыстарының күн тәртібі, талқыланатын мәселелерді қарау реті мен олардың мәні жөнінде ескертпелер мен ұсыныстар енгізуге;

      - Парламент Палаталары сайлайтын немесе тағайындайтын не Парламент Палаталары тағайындауға келісім беретін лауазымды адамдардың кандидатуралары бойынша өз пікірін айтуға;

      - Парламент пен оның Палаталары қабылдайтын заңдардың, қаулылардың және басқа да актілердің жобаларына түзетулер ұсынуға;

      - Парламент депутаттарын азаматтардың өтініштерімен, фракциялар, депутаттық топтар қабылдаған шешімдермен таныстыруға;

      - мемлекеттік органдардан және лауазымды адамдардан депутаттық бірлестіктің қызметі үшін қажетті материалдар мен құжаттарды сұратып алдыруға міндетті.

      Ескерту. 123-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен өзгерістер енгізілді.

      124-тармақ. Депутаттық бірлестіктердің ішкі қызметін олар дербес ұйымдастырады.

      Депутаттық бірлестіктердің қызметін ұйымдық, құжаттық, ақпараттық-талдама және өзге жағынан қамтамасыз етуді Парламент Палаталарының Аппараттары жүзеге асырады.

VІІІ Бөлім. Халықаралық, Парламентаралық ынтымақтастық

      125-тармақ. Қазақстан Республикасының Парламенті басқа мемлекеттердің Парламенттерімен және халықаралық парламенттік ұйымдармен парламентаралық ынтымақтастық туралы келісім жасай алады, оларға Палаталардың Төрағалары не Палаталар Төрағаларының бірі қол қояды.

      Ескерту. 125-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен толықтырулар енгізілді.

126-тармақ.

      Ескерту. ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен алып тасталды.

      127-тармақ. Парламенттің ресми делегацияларының, олардың басшыларының құрамы, сондай-ақ басқа мемлекеттердің парламенттерімен ынтымақтастық жөніндегі парламентаралық комиссиялардың (парламенттік, жұмыс топтарының) қазақстандық бөліктерінің құрамы Парламент Палаталарының регламенттеріне және парламентаралық ынтымақтастық туралы келісімдерге сәйкес айқындалады.

      Ескерту. 127-тармақ ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысының редакциясында.

128-тармақ.

      Ескерту. 128-тармақ ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен алып тасталды.

129-тармақ.

      Ескерту. 129-тармақ ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен алып тасталды.

130-тармақ.

      Ескерту. 130-тармақ ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен алып тасталды.

      131-тармақ. Мемлекеттер Парламенттерінің басшыларына, мемлекеттер мен Үкіметтердің басшыларына, Парламенттік делегациялардың басшыларына Сенат Төрағасымен келісілген Мәжіліс Төрағасының шешімі бойынша, олар Қазақстан Республикасының Парламентінде болған кезде Қазақстан Республикасы Парламенті депутаттарының алдында сөз сөйлеуге мүмкіндік берілуі мүмкін.

ІX Бөлім. Қорытынды ережелер

      132-тармақ. Қазақстан Республикасы Парламентінің Регламенті, оған енгізілетін өзгерістер мен толықтырулар әрбір Палата депутаттары жалпы санының көпшілік даусымен Парламент Палаталарының бірлескен отырысында Парламент қаулысымен қабылданады.

      Парламент Регламенті қабылданған күннен бастап күшіне енеді.

      Ескерту. 132-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен өзгерістер енгізілді.

      133-тармақ. Парламенттің Регламентін өзгерту мен толықтыру туралы ұсыныстарды Парламенттің Палаталары, фракциялар, депутаттық топтар мен депутаттар Мәжіліске енгізе алады, олар қаралғаннан кейін Мәжілістің Төрағасы оларды Парламенттің мәселелерді қарау жоспарына енгізуге және Палаталардың жалпы отырысында Парламенттің бекітуіне шығарады. Парламенттің Регламентін өзгерту мен толықтыру туралы мәселелер Парламент Палаталарының бірлескен отырысында қаралады.

      Ескерту. 133-тармаққа ҚР Парламентінің 2012.06.22 № 4-V қаулысымен өзгерістер енгізілді.

      134-тармақ. Парламент депутаттарының оның конституциялық өкілеттігін жүзеге асыруды мақсат етіп, Регламенттерде белгіленген ережелер мен рәсімдер сақталмай өткізілетін кез келген отырысы заңсыз болып табылады. Мұндай жиналыс қабылдаған актілер жарамсыз болады.

      135-тармақ. Парламент жұмыс органын – Парламент Регламенті жөніндегі бірлескен комиссия құрады, ол түсініктеме береді, депутаттардың Парламент Регламентіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөніндегі ұсыныстарын қарайды және оларды Парламент Палаталары бірлескен отырысының қарауына енгізеді.

О Регламенте Парламента Республики Казахстан

Постановление Парламента Республики Казахстан от 20 мая 1996 года.

      (с изменениями и дополнениями, внесенными постановлениями Парламента Республики Казахстан от 22.06.2012 № 4-V; от 19.12.2022 № 19-VII.)

      Оглавление

      Парламент Республики Казахстан постановляет:

      Утвердить Регламент Парламента Республики Казахстан (прилагается).

Председатель
Мажилиса Парламента
Республики Казахстан



Регламент
Парламента Республики Казахстан

      Регламент Парламента Республики Казахстан устанавливает условия и порядок проведения совместных заседаний Палат, механизм взаимоотношений Палат при рассмотрении вопросов, не урегулированных Регламентами Сената и Мажилиса, формирования совместных органов Парламента и организации их деятельности, а также осуществления полномочий депутатов и должностных лиц Парламента.

Раздел I. Общие положения

Пункт 1. Парламент Республики Казахстан осуществляет свою работу в сессионном порядке.

      Сессия Парламента проходит в форме совместных и раздельных заседаний его Палат.

      Первая сессия Парламента созывается Президентом Республики Казахстан не позднее тридцати дней со дня опубликования итогов выборов.

      Сноска. Пункт 1 с изменениями, внесенными постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 2. Сессия Парламента открывается и закрывается на совместных заседаниях Сената и Мажилиса. Сессия Парламента, как правило, открывается Президентом Республики, а в случае его отсутствия – Председателем Мажилиса.

      При открытии и закрытии сессии Парламента исполняется Гимн Республики Казахстан.

      Сноска. Пункт 2 с изменением, внесенным постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 3. Очередные сессии Парламента созываются Председателем Мажилиса и проводятся раз в год, начиная с первого рабочего дня сентября и по последний рабочий день июня.

      Сведения о дате, времени и месте открытия сессии Парламента распространяются через средства массовой информации.

      Сноска. Пункт 3 в редакции постановления Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 4. Нерабочими днями Парламента являются установленные законом праздничные, выходные дни и дни парламентских каникул.

      В случае, если парламентские каникулы прерываются в связи с созывом внеочередной сессии Парламента, они возобновляются после завершения работы внеочередной сессии и продолжаются до истечения сроков парламентских каникул.

      Парламентские каникулы объявляются постановлением Парламента Республики.

      Сноска. Пункт 4 с изменением, внесенным постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Раздел II. Условия и порядок проведения совместных заседаний Палат Парламента

Глава 1. Совместные заседания Палат Парламента

      Сноска. Заголовок главы 1 с изменением, внесенным постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 5. Совместное заседание Палат Парламента созывает Председатель Мажилиса, заблаговременно информируя депутатов Палат. В этом случае Председатель Мажилиса издает распоряжение о созыве совместного заседания Палат Парламента, о чем извещает депутатов Парламента.

      Совместные заседания Палат Парламента проводятся с 10 до 18 часов, с перерывами с 12 до 12 часов 30 минут и с 14 до 16 часов.

      Парламент может принимать решение об ином времени проведения совместного заседания Палат.

      Председательствующий объявляет перерывы на заседаниях по собственной инициативе или по предложению большинства от числа присутствующих депутатов Парламента.

      Во время совместных заседаний Палат Парламента заседания рабочих органов Парламента и его Палат не проводятся.

      Сноска. Пункт 5 с изменениями, внесенными постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 6. Заседание Парламента правомочно при условии присутствия на нем не менее двух третей от общего числа депутатов каждой из Палат.

      Для определения правомочности заседания Парламента проводится поименная регистрация депутатов каждой из Палат. Перед каждым голосованием может проводиться дополнительная поименная регистрация депутатов. Перед голосованием по процедурным вопросам дополнительная поименная регистрация депутатов не проводится.

      Сноска. Пункт 6 с изменением, внесенным постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 7. Председатель Мажилиса на заседании Парламента:

      - открывает, закрывает сессии и заседания Парламента;

      - председательствует на очередных и внеочередных совместных заседаниях Палат;

      - оглашает сведения о записавшихся для выступления в прениях;

      - предоставляет слово для выступлений депутатам Палат поочередно, но не более двух раз по обсуждаемому вопросу;

      - в случае нарушения выступающим Регламента вправе предупредить его, а при повторном нарушении лишить слова;

      - предоставляет слово депутату вне очереди по процедурным вопросам, но не более двух раз;

      - организует голосование по проектам законов, постановлений, обращений, деклараций, заявлений и других актов Парламента, поправкам депутатов по рассматриваемым на заседании вопросам и объявляет результаты голосования;

      - обеспечивает установленный настоящим Регламентом порядок проведения совместного заседания Палат.

      При обсуждении вопросов на заседании Парламента председательствующий не вправе давать оценку и комментировать выступления депутатов.

      Председатель Мажилиса Парламента вправе передать ведение заседания одному из заместителей Председателя Мажилиса.

      Сноска. Пункт 7 с изменениями, внесенными постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 8. Повестка дня и порядок работы заседания Парламента вносятся Председателем Мажилиса Парламента и утверждается на совместном заседании Палат открытым голосованием большинством голосов от общего числа депутатов каждой из Палат.

      Предложения и замечания по повестке дня и порядку работы принимаются открытым голосованием по каждому предложению большинством голосов от общего числа депутатов каждой из Палат.

      Законопроекты, приоритетность рассмотрения которых определена Президентом Республики, должны быть приняты в первоочередном порядке в течение двух месяцев.

      Срок рассмотрения указанных проектов законов в Мажилисе Парламента не должен превышать сорока календарных дней.

      Сноска. Пункт 8 с изменениями, внесенными постановлениями Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V; от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Пункт 9. Время для докладов на заседаниях Парламента предоставляется в пределах тридцати минут, для содокладов – до двадцати минут, выступающим в прениях – до десяти минут, при повторном выступлении в прениях – до пяти минут, для оглашения депутатских запросов – до пяти минут, при обсуждении кандидатур – до трех минут, для выступлений по процедурным вопросам, для справок и вопросов – до двух минут. Для ответов на вопросы отводится не более одного часа, а для прений – до полутора часов. После прекращения прений докладчик и содокладчик имеют право выступить с заключительным словом в пределах десяти минут.

      Руководителям фракций политических партий, а в случае их отсутствия либо по их уполномочию представителям фракций политических партий, для изложения позиции фракции по обсуждаемому вопросу гарантируется право выступления и при необходимости предоставляется дополнительное время в пределах пяти минут.

      Парламент большинством голосов от общего числа депутатов может установить иное время.

      Выступления производятся с трибуны или с места.

      Заявления о предоставлении слова подаются с места.

      Президенту Республики по его просьбе слово для выступления предоставляется в любое время.

      По просьбе Председателя Сената, Председателя Мажилиса, их заместителей, представителей Президента и Правительства им может предоставляться слово для выступления по обсуждаемому вопросу вне очереди.

      Никто не вправе выступать на заседании Парламента без разрешения председательствующего.

      Сноска. Пункт 9 с изменениями, внесенными постановлениями Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V; от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Пункт 10. Совместные заседания Палат Парламента проводятся на казахском и русском языках.

      В случае, когда выступающий не владеет казахским и русским языками, он имеет право выступить на ином языке. Такое выступление обеспечивается переводом на казахский и русский языки. О своем намерении выступить на любом другом языке выступающий сообщает Председателю Мажилиса не позднее чем за сутки.

      Тексты докладов и содокладов на казахском и русском языках заблаговременно представляются для синхронного перевода в Аппарат Мажилиса, но не позднее чем за два часа до начала совместного заседания Палат.

      Сноска. Пункт 10 с изменениями, внесенными постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 11. Совместные заседания Палат Парламента являются открытыми.

      Должностные лица государственных органов и органов местного самоуправления, о необходимости присутствия которых на совместном заседании Палат принято решение Парламента, обязаны прибыть на заседание Парламента и дать необходимые пояснения по вопросам, входящим в его компетенцию. Парламент не вправе принимать подобных решений в отношении Президента Республики.

      Должностные лица государственных органов и органов местного самоуправления, присутствие которых на совместном заседании Палат Парламента носит явочный характер, приглашаются Председателями Палат.

      Руководитель Аппарата Сената заблаговременно информирует Руководителя Аппарата Мажилиса о приглашенных на совместное заседание Палат Парламента лицах с указанием фамилии, имени, отчества, занимаемой должности и в качестве кого он приглашается.

      Порядок посещения приглашенных лиц на совместное заседание Палат Парламента определяется Руководителями Аппаратов Палат.

      Организационное, правовое, документальное и информационно-аналитическое обеспечение совместного заседания Палат Парламента осуществляется Аппаратом Мажилиса в соответствии с Регламентом Мажилиса и Положением об Аппарате Мажилиса.

      Приглашенные не имеют права вмешиваться в деятельность Парламента, обязаны воздерживаться от проявлений одобрения или неодобрения его работы, соблюдать установленный порядок и подчиняться распоряжениям председательствующего.

      Сноска. Пункт 11 с изменениями, внесенными постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 12. По предложению Президента либо депутата Парламент может проводить закрытые заседания, если за это проголосовало большинство от общего числа присутствующих депутатов.

      Президент, Премьер-Министр и члены Правительства, Председатель Национального Банка, Генеральный Прокурор, Председатель Комитета национальной безопасности Республики, а также Государственный советник и Руководитель Администрации Президента Республики вправе присутствовать на любых заседаниях Парламента и имеют право быть выслушанными.

      Сноска. Пункт 12 с изменением, внесенным постановлением Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Пункт 13. Заседания Парламента стенографируются. Стенограмма подписывается председательствующим на заседании. Стенограмма выдается депутатам, представителям Президента и Правительства по их просьбе Аппаратами Палат.
Пункт 14. На заседании Парламента не допускается пропаганда или агитация насильственного изменения конституционного строя, нарушения целостности Республики, подрыва безопасности государства, войны, социального, расового, национального, религиозного, сословного и родового превосходства, культа жестокости и насилия, а также выражений, затрагивающих честь и достоинство других лиц. В случае нарушения данного требования председательствующий лишает выступающего слова.

      Выступающий в предоставленное ему время не может быть лишен слова председательствующим, кроме случаев:

      - истечения времени выступления;

      - отклонения от темы обсуждаемого вопроса.

Пункт 15. В ходе прений председательствующий обеспечивает выявление разнообразия мнений по обсуждаемому вопросу.

      Прения по обсуждаемому вопросу могут быть прекращены по истечении времени либо по решению Парламента, принятому большинством голосов от числа депутатов каждой из Палат, присутствующих на совместном заседании Палат Парламента открытым голосованием. При постановке вопроса о прекращении прений председательствующий информирует депутатов Парламента о числе записавшихся и выступивших депутатов, выясняет, кто настаивает на выступлении, и при согласии большинства присутствующих депутатов предоставляет ему слово.

      Депутаты, которые не смогли выступить в связи с прекращением прений, вправе приобщить подписанные тексты своих выступлений к стенограмме совместного заседания Палат Парламента через Аппарат Мажилиса.

      Сноска. Пункт 15 с изменениями, внесенными постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Глава 2. Внеочередные совместные заседания Палат Парламента

Пункт 16. В период между сессиями Парламента Президент Республики по собственной инициативе, по предложению председателей Палат или не менее одной трети от общего числа депутатов Парламента может созвать внеочередную сессию Парламента.

      В случае если вопросы подлежат рассмотрению на совместном заседании Палат, Президент Республики своим указом созывает внеочередное совместное заседание Палат, на основании которого оно проводится в сроки и порядке, определенные Президентом.

      Председатели Палат, при обоюдной инициативе о созыве внеочередного совместного заседания Палат Парламента, вносят соответствующее письменное предложение Президенту.

      По инициативе не менее чем одной трети от общего числа депутатов Парламента соответствующее письменное предложение вносится Президенту, в котором раскрывается вопрос, послуживший поводом для проведения внеочередного совместного заседания Палат Парламента.

      На внеочередных совместных заседаниях Палат рассматриваются лишь вопросы, послужившие основанием для их созыва.

      Внеочередное совместное заседание Палат открывается, как правило, Президентом Республики, а в случае его отсутствия – Председателем Мажилиса.

      Сноска. Пункт 16 в редакции постановления Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Глава 3. Порядок голосования и принятия решений на совместных заседаниях Палат Парламента

Пункт 17. Парламент принимает имеющие обязательную силу на всей территории Республики законодательные акты в форме конституционных законов и законов Республики Казахстан, постановлений Парламента, а также индивидуальные постановления.

      Парламент и его Палаты вправе по вопросам своей компетенции принимать обращения, декларации, заявления, иные акты, не носящие законодательного характера. Их принятие осуществляется с соблюдением условий и требований, установленных настоящим Регламентом и Регламентами Палат.

      Сноска. Пункт 17 в редакции постановления Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 17-1. Проект обращения, декларации, заявления, иного акта Парламента, не носящего законодательного характера, вносится депутатом (депутатами), инициировавшим (-ми) его в Бюро соответствующей Палаты Парламента.

      Бюро соответствующей Палаты обращается к Председателю Мажилиса о включении данного вопроса в повестку дня совместного заседания Палат Парламента.

      При его рассмотрении на совместном заседании Палат Парламента проект обращения, декларации, заявления, иного акта оглашается его инициатором. По проекту обращения, декларации, заявления, иного акта могут быть открыты прения. В случае необходимости Парламентом создается совместная комиссия по его доработке.

      Сноска. Глава 3 дополнена пунктом 17-1 в соответствии с постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

      Пункт 18. Акты Парламента принимаются большинством голосов от общего числа депутатов каждой из Палат, если иное не предусмотрено Конституцией Республики.

      При принятии Парламентом законодательных и иных актов в совместном заседании Сената и Мажилиса голосование проводится раздельно по Палатам. Результаты голосования на электронных табло должны появляться одновременно.

      Сноска. Пункт 18 в редакции постановления Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

      Пункт 19. Изменения и дополнения в Конституцию Республики вносятся большинством не менее трех четвертей голосов от общего числа депутатов каждой из Палат, если иное не предусмотрено Конституцией Республики.

      Сноска. Пункт 19 с изменением, внесенным постановлением Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Пункт 20. Конституционные законы принимаются по вопросам, предусмотренным Конституцией Республики, большинством не менее двух третей голосов от общего числа депутатов каждой из Палат.

Пункт 21. Парламент на совместных заседаниях Палат принимает решения голосованием.

      Голосование на совместном заседании Палат Парламента осуществляется:

      - с использованием электронной системы подсчета голосов;

      - поднятием руки;

      - с использованием бюллетеней.

      При отсутствии необходимого числа депутатов для проведения голосования председательствующий принимает меры к обеспечению кворума. При невозможности обеспечения кворума председательствующий переносит голосование на следующее совместное заседание Палат Парламента.

      При выявлении ошибок в процедуре и технике проведенного голосования по решению Парламента проводится повторное голосование.

      Результаты голосования по всем вопросам оглашаются председательствующим с указанием количества принявших участие в голосовании, проголосовавших "за", "против", воздержавшихся и итог голосования. Данные вносятся в стенограмму совместного заседания Палат Парламента и публикуются на официальном сайте Парламента Республики Казахстан.

      Отмена, внесение изменений и дополнений в ранее принятые решения Парламента производятся путем такого же голосования, каким они были приняты.

      Сноска. Пункт 21 с изменениями, внесенными постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V; от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Пункт 22. Решения Парламента по процедурным вопросам принимаются открытым голосованием большинством голосов депутатов каждой из Палат Парламента, присутствующих на совместном заседании Палат, оформляются протокольно без принятия постановлений и фиксируются в стенограмме пленарных заседаний.

      К процедурным относятся вопросы:

      - о перерыве, отсрочке пленарного заседания;

      - о порядке ведения пленарного заседания;

      - об очередности обсуждения вопросов;

      - о прекращении прений;

      - об ограничении или продлении времени выступлений;

      - об удостоверении кворума и пересчете голосов;

      - о возврате к ранее принятым решениям и (или) к проведению повторного голосования;

      - о способах голосования.

      Сноска. Пункт 22 с изменениями, внесенными постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 23. Перед началом голосования председательствующий указывает количество предложений, ставящихся на голосование, уточняет их формулировки, порядок их поступлений, выясняет, кто из депутатов снимает свои поправки, напоминает, каким большинством голосов может быть принято решение.

      После окончания голосования председательствующий объявляет результаты голосования.

Пункт 24. При внесении нескольких предложений по рассматриваемому Парламентом вопросу председательствующий проводит голосование по всем внесенным предложениям в порядке их поступления.

      В случае принятия одного из предложений голосование по остальным альтернативным предложениям не проводится.

      Сноска. Пункт 24 с изменением, внесенным постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 25. При голосовании по каждому вопросу депутат имеет один голос, подавая его за или против принятия решения либо воздерживаясь от принятия решения.

      Депутат, который отсутствовал во время голосования, не вправе подать свой голос позже.

Пункт 26. При проведении тайного голосования с использованием бюллетеней Палатами Парламента избирается Счетная комиссия из числа депутатов. Счетная комиссия имеет четное число членов с равным числом депутатов от каждой Палаты. В Счетную комиссию не могут входить депутаты, чьи кандидатуры выдвинуты в состав избираемых органов или на посты должностных лиц, и депутаты, предложения которых выносятся на тайное голосование. Об избрании Счетной комиссии Парламент большинством голосов от общего числа депутатов каждой из Палат принимает постановление.

      Счетная комиссия избирает из своего состава председателя и секретаря комиссии. Решения Счетной комиссии принимаются большинством голосов от общего числа членов комиссии. В случае, если голоса разделились поровну, голос председателя комиссии считается решающим.

      Бюллетени с необходимой для голосования информацией изготавливаются под контролем Счетной комиссии по установленной ею форме и в определенном количестве на казахском и русском языках.

      Время и место голосования, порядок его проведения устанавливаются Счетной комиссией и объявляются председателем Счетной комиссии.

      Каждому депутату выдается один бюллетень.

      Бюллетени для тайного голосования выдаются депутатам по предъявлению ими удостоверения депутата.

      Заполнение бюллетеней проводится депутатом в кабине для тайного голосования путем зачеркивания в бюллетене фамилии кандидата, против которого он голосует, а в бюллетенях по проекту решения – путем зачеркивания текстов проектов решений, против которых он голосует.

      Недействительными считаются бюллетени неустановленной формы, а при избрании должностных лиц – также бюллетени, в которых оставлены две и более кандидатуры на одну должность. Фамилии, дописанные в бюллетене, при подсчете голосов не учитываются. Бюллетени, в которых не вычеркнутыми оставлено более одного проекта решения, считаются недействительными.

      Признаются действительными, но не учитываются при подсчете голосов незаполненные бюллетени и бюллетени, в которых вычеркнуты фамилии всех кандидатов, а также в которые внесены новые тексты проектов решений.

      Вскрытие урны осуществляется в присутствии всех членов Счетной комиссии.

      О результатах тайного голосования Счетная комиссия составляет протокол, который подписывается всеми членами Счетной комиссии. По докладу Счетной комиссии Парламент открытым голосованием большинством голосов от общего числа депутатов Парламента утверждает протокол Счетной комиссии о результатах тайного голосования.

      При выявлении ошибок в процедуре проведенного голосования по решению Парламента, принятому открытым голосованием большинством голосов от общего числа депутатов Парламента, проводится повторное голосование.

      Сноска. Пункт 26 с изменениями, внесенными постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 27. По предложению председательствующего, а также депутатов Парламент может из числа депутатов избрать открытым голосованием большинством от присутствующих депутатов согласительную комиссию по рассматриваемому вопросу, с равным числом депутатов каждой из Палат.

      Об образовании комиссии Парламент принимает постановление.

Пункт 28. Постановления Парламента подписываются Председателем Мажилиса.

      Сноска. Пункт 28 в редакции постановления Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Раздел III. Вопросы, рассматриваемые на совместных заседаниях Палат Парламента

Глава 4. Принятие изменений и дополнений в Конституцию Республики

Пункт 29. Председатель Мажилиса при поступлении предложений Президента по внесению проекта изменений или дополнений в Конституцию созывает совместное заседание Палат Парламента для рассмотрения их в первом чтении.

      Порядок рассмотрения предложений Президента в Парламенте определяется Президентом Республики.

Пункт 30. Проведение не менее двух чтений по вопросам внесения изменений и дополнений в Конституцию обязательно.

      Сноска. Пункт 30 с изменением, внесенным постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 31. При проведении первого чтения председательствующий предоставляет слово инициатору внесения проекта изменений и дополнений в Конституцию или его представителю, а затем депутатам в порядке установленной очередности.

      В первом чтении проект изменений и дополнений в Конституцию обсуждается концептуально.

      По результатам обсуждения Парламент принимает постановление об одобрении в первом чтении внесенного проекта изменений и дополнений в Конституцию и подготовки их ко второму чтению или их отклонении. Голосование при этом проводится большинством не менее трех четвертей голосов от общего числа депутатов каждой из Палат.

      Сноска. Пункт 31 с изменением, внесенным постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 32. По итогам голосования в окончательном чтении Парламент большинством не менее трех четвертей голосов от общего числа депутатов каждой из Палат принимает изменения и дополнения в Конституцию. В случае, если голосованием не набрано установленное количество голосов, предложения Президента по внесению изменений и дополнений в Конституцию считаются отклоненными.
Пункт 32-1. В случае и порядке, установленных пунктом 1 статьи 91 Конституции Республики Казахстан, изменения и дополнения в Конституцию Республики Казахстан могут быть приняты Парламентом Республики Казахстан большинством не менее четырех пятых голосов от общего числа депутатов каждой из Палат.

      Сноска. Глава 4 дополнена пунктом 32-1 в соответствии с постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Глава 4-1. Принятие конституционных законов

      Сноска. Постановление дополнено главой 4-1 в соответствии с постановлением Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      Пункт 32-2. Конституционные законы принимаются Парламентом на совместном заседании Палат.

      Пункт 32-3. Проведение не менее двух чтений по проектам конституционных законов обязательно.

      Пункт 32-4. Проект конституционного закона принимается к рассмотрению Мажилисом и не более чем в двухдневный срок направляется для работы в Сенат.

      При этом Аппарат Мажилиса направляет в Аппарат Сената проект конституционного закона в редакции инициатора с приложениями, предоставляемыми им согласно Регламента Мажилиса.

      Пункт 32-5. Каждая из Палат на своем заседании до проведения совместного заседания Палат Парламента определяет кандидатуры в состав совместной комиссии и содокладчика от Палаты.

      Пункт 32-6. Председатель Мажилиса для рассмотрения проекта конституционного закона в первом чтении созывает совместное заседание Палат Парламента, на котором предоставляет слово для доклада инициатору проекта конституционного закона или его представителю, содокладчикам от Палат, а затем депутатам в порядке установленной очередности.

      В первом чтении проект конституционного закона обсуждается концептуально.

      По результатам обсуждения Парламент принимает постановление об одобрении в первом чтении внесенного проекта конституционного закона и подготовке его ко второму чтению или его отклонении.

      Решение принимается путем голосования большинством не менее двух третей голосов от общего числа депутатов каждой из Палат.

      Пункт 32-7. При необходимости, для подготовки проекта конституционного закона ко второму чтению образуется совместная комиссия в порядке, предусмотренном настоящим Регламентом, избирается ее председатель, а также определяются сроки ее работы.

      Совместная комиссия рассматривает и обобщает замечания и предложения постоянных комитетов и депутатов Палат Парламента по проекту конституционного закона с привлечением (при необходимости) представителей государственных органов, общественных объединений, научных учреждений, а также специалистов и ученых.

      Пункт 32-8. При рассмотрении проекта конституционного закона во втором чтении, в случае образования совместной комиссии, выступает ее председатель с предложениями совместной комиссии. Обсуждению подлежат только те замечания и предложения, которые были внесены депутатами и комитетами Палат Парламента в письменном виде в совместную комиссию.

      Депутат либо комитет Палаты Парламента, чье предложение было отклонено совместной комиссией, вправе выступить на совместном заседании Палат Парламента с просьбой поставить свое предложение на голосование.

      Пункт 32-9. По итогам голосования в окончательном чтении Парламент большинством не менее двух третей голосов от общего числа депутатов каждой из Палат принимает конституционный закон либо отклоняет его.

      Пункт 32-10. Принятый конституционный закон в течение десяти календарных дней представляется Сенатом на подпись Президенту Республики.

Глава 4-2. Немедленное рассмотрение законопроектов Правительства

      Сноска. Постановление дополнено главой 4-2 в соответствии с постановлением Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      Пункт 32-11. Законопроект, внесенный в порядке законодательной инициативы Правительства Республики в целях оперативного реагирования на условия, создающие угрозу жизни и здоровью населения, конституционному строю, охране общественного порядка, экономической безопасности страны, принимается Мажилисом к рассмотрению. Председатель Мажилиса созывает совместное заседание Палат Парламента не позднее следующего, за днем принятия законопроекта, рабочего дня.

      Пункт 32-12. На совместном заседании Председатель Мажилиса предоставляет слово инициатору проекта закона или его представителю, а затем депутатам в порядке установленной очередности для вопросов, а также выступлений в прениях.

      Пункт 32-13. В случае необходимости может быть образована совместная комиссия в порядке, предусмотренном настоящим Регламентом.

      Пункт 32-14. Проект закона принимается большинством голосов от общего числа депутатов каждой из Палат. Проект конституционного закона принимается большинством не менее двух третей голосов от общего числа депутатов каждой из Палат. Проведение не менее двух чтений по проектам конституционных законов обязательно.

      В случае, если голосованием не набрано установленное количество голосов, проект закона или проект конституционного закона считается отклоненным.

Глава 4-3. Рассмотрение Парламентом Республики возражений Президента Республики по конституционным законам

      Сноска. Постановление дополнено главой 4-3 в соответствии с постановлением Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      Пункт 32-15. Повторное обсуждение и голосование по конституционным законам или статьям конституционного закона, вызвавшим возражения Президента Республики, проводится Парламентом в месячный срок со дня направления возражений на совместном заседании Палат.

      Несоблюдение этого срока означает принятие возражений Президента.

      Пункт 32-16. Председатель Мажилиса созывает совместное заседание Палат Парламента, на котором слово предоставляется представителю Президента, затем депутатам каждой из Палат в порядке очередности.

      Пункт 32-17. В ходе рассмотрения возражений Президент Республики вправе с учетом предложений депутатов изменить предложенную им в возражениях редакцию конституционного закона в целом либо соответствующих отдельных его статей.

      Пункт 32-18. Если Парламент большинством в три четверти голосов от общего числа депутатов каждой из Палат преодолеет возражения Президента, Президент в течение одного месяца подписывает конституционный закон. Если возражения Президента не преодолены, конституционный закон считается непринятым или принятым в редакции, предложенной Президентом.

Глава 5. Принятие конституционных законов, внесение в них изменений и дополнений

      Сноска. Глава 5 исключена постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Глава 6. Порядок утверждения отчетов Правительства и Высшей аудиторской палаты

      Сноска. Заголовок главы 6 - в редакции постановления Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      Пункт 39. Утверждение отчетов Правительства и Высшей аудиторской палаты происходит на совместном заседании Палат после их последовательного обсуждения вначале в Мажилисе, а затем в Сенате.

      Сноска. Пункт 39 - в редакции постановления Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V; с изменением, внесенным постановлением Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      Пункт 40. Обсуждение начинается с докладов представителей Правительства, Высшей аудиторской палаты и содокладов Палат с заключением по рассматриваемому вопросу. При утверждении отчетов об исполнении республиканского бюджета соблюдается очередность выступлений депутатов Палат.

      Сноска. Пункт 40 с изменениями, внесенными постановлениями Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V; от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Пункт 41.

      Сноска. Пункт 41 исключен постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 42.

      Сноска. Пункт 42 исключен постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 43. Неутверждение Парламентом отчета Правительства об исполнении республиканского бюджета означает выражение Парламентом вотума недоверия Правительству.

      Сноска. Пункт 43 в редакции постановления Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Глава 6-1. Заслушивание Парламентом доклада Премьер-Министра

      Сноска. Постановление дополнено главой 6-1 в соответствии с постановлением Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      Пункт 43-1. Премьер-Министр докладывает Парламенту об основных направлениях деятельности Правительства и о всех его важнейших решениях на совместном заседании Палат Парламента. Депутаты вправе задавать вопросы и выступать в прениях.

      По итогам заслушивания доклада Премьер-Министра Парламент принимает постановление о принятии доклада к сведению.

Глава 7. Обсуждение возражений Президента Республики

      Сноска. Глава 7 исключена постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Глава 8. Делегирование Президенту Республики законодательных полномочий

      Сноска. Глава 8 исключена постановлением Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Глава 9. Дача согласия на назначение Премьер-Министра и Председателя Национального Банка Республики

      Сноска. Глава 9 исключена постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Глава 10. Выражение Правительству Республики Казахстан вотума недоверия

      Сноска. Заголовок главы 10 в редакции постановления Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 58.

      Сноска. Пункт 58 исключен постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 59.

      Сноска. Пункт 59 исключен постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 60. Выражение вотума недоверия Правительству на совместном заседании Палат осуществляется:

      1) в случае постановки Премьер-Министром вопроса о доверии Правительству в связи с непринятием внесенного Правительством проекта закона;

      2) в порядке, установленном пунктом 43 настоящего Регламента.

      Сноска. Пункт 60 в редакции постановления Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 61. В связи с непринятием внесенного Правительством проекта закона Премьер-Министр вправе на совместном заседании Палат поставить вопрос о доверии Правительству. Голосование по этому вопросу проводится не ранее чем через сорок восемь часов с момента постановки вопроса о доверии.

      Если предложение о вотуме недоверия не наберет большинства голосов от общего числа депутатов каждой из Палат, проект закона считается принятым без голосования. Однако Правительство не может пользоваться этим правом более двух раз в год.

      Сноска. Пункт 61 в редакции постановления Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Глава 11. Решение вопросов войны и мира

Пункт 62. Парламент на совместном заседании Палат решает вопросы войны и мира.

Глава 12. Решение вопросов об использовании Вооруженных Сил Республики для выполнения международных обязательств по поддержанию мира и безопасности

Пункт 63. Президент Республики в случае, когда демократические институты, независимость и территориальная целостность, политическая стабильность Республики, безопасность ее граждан находятся под серьезной и непосредственной угрозой и нарушено нормальное функционирование конституционных органов государства, после официальных консультаций с Премьер-Министром и Председателями Палат Парламента Республики принимает меры, диктуемые названными обстоятельствами, включая введение на всей территории Казахстана и в отдельных его местностях чрезвычайного положения, применение Вооруженных Сил Республики, с незамедлительным информированием об этом Парламента Республики.
Пункт 64. Президент Республики в случае агрессии против Республики либо непосредственной внешней угрозы ее безопасности вводит на всей территории Республики или в отдельных ее местностях военное положение, объявляет частичную или общую мобилизацию и незамедлительно информирует об этом Парламент.
Пункт 65. Предложение Президента Республики об использовании Вооруженных Сил Республики для выполнения международных обязательств по поддержанию мира и безопасности вносится им на совместном заседании Палат Парламента. Срочность рассмотрения этого вопроса определяется Президентом.

      Решение принимается большинством голосов депутатов от общего количества депутатов каждой Палаты Парламента.

Глава 13. Проявление инициативы о назначении республиканского референдума

      Сноска. Глава 13 исключена постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Глава 14. Заслушивание ежегодных посланий Конституционного Суда

      Сноска. Заголовок главы 14 - в редакции постановления Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).
      Пункт 68. Исключен постановлением Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      Пункт 69. Заслушивание ежегодных посланий Конституционного Суда о состоянии конституционной законности в Республике происходит на совместном заседании Палат и принимается к сведению.

      Сноска. Пункт 69 с изменением, внесенным постановлением Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Раздел IV. Вопросы, рассматриваемые Парламентом в раздельном заседании Палат путем последовательного рассмотрения их вначале в Мажилисе, а затем в Сенате

Глава 14-1. Принятие конституционных законов

      Сноска. Раздел IV дополнен главой 14-1 в соответствии с постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V; исключен постановлением Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Глава 15. Принятие законов

Пункт 70.

      Сноска. Пункт 70 исключен постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

      Пункт 71. Законопроект, принятый Мажилисом к рассмотрению, рассматривается в соответствии с Регламентом Мажилиса.

      Текст законопроекта, принятого Мажилисом к рассмотрению, направляется депутатам Сената для ознакомления в течение двух календарных дней.

      Сноска. Пункт 71 - в редакции постановления Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Пункт 72.

      Сноска. Пункт 72 исключен постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.
      Пункт 73. Исключен постановлением Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      Пункт 74. Закон, принятый большинством голосов от общего числа депутатов Мажилиса, передается в Сенат в течение десяти календарных дней со дня его принятия.

      При этом Мажилис направляет в Сенат сопроводительным письмом следующие материалы:

      1) постановление Мажилиса о принятии закона;

      2) закон, принятый Мажилисом;

      3) стенограмму заседания Мажилиса;

      4) сравнительную таблицу прежней и новой редакции правовых норм;

      5) полученные от Правительства заключения по поправкам, внесенным депутатами Мажилиса в проект закона и предусматривающим сокращение государственных доходов или увеличение государственных расходов.

      Материалы, перечисленные в части второй настоящего пункта, представляются на казахском и русском языках на бумажном и электронном носителях.

      При направлении закона, принятого Мажилисом о ратификации или денонсации международного договора, вместе с ним представляется заверенная соответствующим уполномоченным органом копия международного договора и приложения к нему.

      В случае ратификации или денонсации международного договора, текст которого не подписывался на казахском и (или) русском языках, к закону прилагается заверенный соответствующим уполномоченным органом аутентичный его перевод на указанные языки.

      При отсутствии необходимых приложений Аппарат Сената возвращает документы в Мажилис без регистрации для выполнения установленных требований.

      Закон, принятый Мажилисом, рассматривается в Сенате не более шестидесяти календарных дней со дня регистрации в Аппарате Сената без учета времени между сессиями Парламента.

      Поступивший закон, принятый Мажилисом, Сенат рассматривает в соответствии с Регламентом Сената.

      Сноска. Пункт 74 - в редакции постановления Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      Пункт 74-1. Мажилис вправе в целом отклонить проект закона большинством голосов от общего числа депутатов. Отклоненный законопроект считается непринятым и возвращается инициатору.

      Сноска. Постановление дополнена пунктом 74-1 в соответствии с постановлением Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      Пункт 75. Одобренный большинством голосов от общего числа депутатов Сената закон в течение десяти календарных дней представляется Сенатом Президенту Республики на подпись.

      Сноска. Пункт 75 - в редакции постановления Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      Пункт 75-1. Если Сенат не одобрит закон в целом или отдельные его статьи, то закон возвращается в Мажилис в течение десяти календарных дней с момента принятия решения.

      При этом Сенат направляет в Мажилис сопроводительным письмом следующие материалы:

      1) постановление Сената о неодобрении закона в целом или отдельных его статей;

      2) мотивированное заключение при неодобрении закона в целом;

      3) сравнительную таблицу в случае предложения новой редакции отдельных статей закона;

      4) стенограмму пленарного заседания Сената.

      Материалы, перечисленные в части второй настоящего пункта, представляются на казахском и русском языках.

      Возвращенный закон рассматривается в Мажилисе в соответствии с Регламентом Мажилиса.

      Сноска. Глава 15 дополнена пунктом 75-1 в соответствии с постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V; в редакции постановления Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      Пункт 75-2. В случае, если Сенат в течение шестидесяти дней со дня регистрации закона Аппаратом Сената не принял соответствующего решения, закон представляется Сенатом в течение десяти дней на подпись Президенту.

      Сноска. Глава 15 дополнена пунктом 75-2 в соответствии с постановлением Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Пункт 76.

      Сноска. Пункт 76 исключен постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

      Пункт 76-1. В случае, если Мажилис большинством голосов от общего числа депутатов согласится с предложенной Сенатом редакцией отдельных статей закона, закон считается принятым Мажилисом в новой редакции и одобренным Сенатом и в течение десяти дней представляется Сенатом на подпись Президенту.

      Сноска. Глава 15 дополнена пунктом 76-1 в соответствии с постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V; в редакции постановления Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      Пункт 76-2. Если Мажилис тем же большинством голосов возражает против предложенной Сенатом редакции отдельных статей закона, а также в случае, если Сенат не одобрил закон в целом, разногласия между Палатами разрешаются путем согласительных процедур.

      Для преодоления возникших разногласий Мажилис и Сенат создают согласительную комиссию с участием равного количества депутатов от каждой Палаты. В работе согласительной комиссии может принимать участие с правом совещательного голоса субъект права законодательной инициативы (уполномоченное им лицо).

      Избрание членов согласительной комиссии осуществляется Палатами самостоятельно большинством голосов от общего числа депутатов Палаты.

      Члены согласительной комиссии из своего состава избирают большинством голосов от общего числа членов комиссии председателя.

      Избрание председателя согласительной комиссии осуществляется членами комиссии на первом заседании с учетом очередности председательствования представителя Палаты на предыдущем заседании.

      В работе согласительной комиссии могут принимать участие с правом совещательного голоса депутаты Парламента, не являющиеся членами согласительной комиссии.

      Комиссия принимает решение открытым голосованием. Решения согласительной комиссии принимаются большинством голосов от общего числа его членов. В случае равного количества голосов "за" либо "против" голос председателя комиссии считается решающим.

      Согласительная комиссия рассматривает лишь те положения закона, по которым возникли разногласия между Сенатом и Мажилисом, стремясь выработать единый текст соответствующего закона.

      По результатам работы согласительная комиссия принимает постановление, содержащее предложения по преодолению разногласий, которое вносится на рассмотрение через Бюро Мажилиса на пленарное заседание Мажилиса.

      К постановлению согласительной комиссии прилагается сравнительная таблица статей закона, в которые были внесены изменения.

      Выработанная согласительной комиссией редакция закона подлежит рассмотрению Мажилисом и Сенатом в порядке, установленном регламентами соответственно Мажилиса и Сената.

      Сноска. Глава 15 дополнена пунктом 76-2 в соответствии с постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V; в редакции постановления Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      Пункт 76-3. В случаях, когда Мажилис большинством голосов от общего числа депутатов Палаты не принял закон в редакции, предложенной согласительной комиссией, Мажилис проводит повторное голосование по закону в ранее принятой редакции.

      Если при повторном голосовании Мажилис большинством в две трети голосов от общего числа депутатов Палаты подтвердит ранее принятое решение, закон в течение десяти дней представляется Президенту на подпись.

      Если закон не наберет указанного большинства голосов депутатов Мажилиса, закон считается непринятым и возвращается инициатору.

      Сноска. Глава 15 дополнена пунктом 76-3 в соответствии с постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V; в редакции постановления Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      Пункт 76-4. Принятые Парламентом законы в течение десяти дней со дня их принятия, предварительно скрепленные подписью Председателя каждой из Палат Парламента, а также, если проект закона вносился Правительством, подписью Премьер-Министра, представляются Сенатом на подпись Президенту Республики.

      Сноска. Глава 15 дополнена пунктом 76-4 в соответствии с постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V; в редакции постановления Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).
      Пункт 76-5.
      Сноска. Глава 15 дополнена пунктом 76-5 в соответствии с постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V; исключен постановлением Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Пункт 77.

      Сноска. Пункт 77 исключен постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Глава 16. Обсуждение отчетов об исполнении республиканского бюджета

      Сноска. Глава 16 в редакции постановления Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

      Пункт 78. Парламент на раздельном заседании Палат путем последовательного рассмотрения вопросов вначале в Мажилисе, а затем в Сенате обсуждает отчеты Правительства и Высшей аудиторской палаты.

      Мажилис Парламента обсуждает годовой отчет Правительства Республики Казахстан об исполнении республиканского бюджета совместно с отчетом Высшей аудиторской палаты.

      Обсуждение данных вопросов включает доклады:

      уполномоченных Правительством Республики Казахстан лиц об исполнении республиканского бюджета и реализации основных направлений налогово-бюджетной политики в стране, принятых в прогнозе социально-экономического развития на соответствующий период;

      председателя Высшей аудиторской палаты;

      содоклад представителя головного комитета.

      Доклад каждого выступающего подлежит обсуждению в соответствии с Регламентом Мажилиса.

      По итогам обсуждения Мажилис принимает и направляет в Сенат постановление с указанием комитета, которому поручено подготовить содоклад по отчетам и депутата, которому поручено выступить на совместном заседании Палат Парламента от Мажилиса.

      После идентичной процедуры обсуждения в Сенате отчетов Правительства и Высшей аудиторской палаты Сенат принимает постановление, в котором указываются комитет Палаты, которому поручено подготовить содоклад по отчетам и депутат, которому поручено выступить на совместном заседании Палат Парламента от Сената, и направляет его в Мажилис.

      После обсуждения в Мажилисе и Сенате Парламента Республики Казахстан отчеты Правительства и Высшей аудиторской палаты утверждаются на совместном заседании Палат Парламента в порядке, установленном главой 6 настоящего Регламента.

      Сноска. Пункт 78 - в редакции постановления Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Глава 16-1. Рассмотрение Парламентом Республики возражений Президента Республики

      Сноска. Раздел IV дополнен главой 16-1 в соответствии с постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 78-1. Повторное обсуждение и голосование по законам или статьям закона, вызвавшим возражения Президента Республики, проводятся Парламентом в месячный срок со дня направления возражений. Несоблюдение этого срока означает принятие возражений Президента.
Пункт 78-2. Председатель Мажилиса направляет возвращенные с возражениями Президента Республики закон или его статьи в соответствующий постоянный комитет Мажилиса для их рассмотрения с участием представителя Президента Республики. После выработки заключения соответствующим постоянным комитетом Мажилиса возвращенные с возражениями Президента Республики закон или его статьи выносятся на пленарное заседание Мажилиса для принятия Палатой решения.

      В ходе рассмотрения возражений в Мажилисе Президент Республики вправе с учетом предложений депутатов изменить предложенную им в возражениях редакцию закона в целом либо соответствующих отдельных его статей.

      Пункт 78-3. Если Мажилис по итогам голосования не преодолеет возражения Президента, то дальнейшее рассмотрение возражений Президента Палатами Парламента прекращается и закон считается непринятым или принятым в редакции, предложенной Президентом.

      Если Мажилис большинством в две трети голосов от общего числа депутатов Палаты преодолеет возражения Президента, то закон с возражениями Президента считается принятым и передается для дальнейшего рассмотрения в Сенат.

      Сноска. Пункт 78-3 - в редакции постановления Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      Пункт 78-4. После выработки заключения соответствующим постоянным комитетом Сената закон или его статьи с возражениями Главы государства выносятся на пленарное заседание Сената. Если Сенат по итогам голосования не преодолеет возражения Президента, то закон считается непринятым или принятым в редакции, предложенной Президентом.

      Если Сенат большинством в две трети голосов от общего числа депутатов Палаты преодолеет возражения Президента, то закон или, соответственно, его статьи считаются принятыми в той редакции, в которой он был принят Парламентом в первый раз, и Президент подписывает данный закон в течение одного месяца с момента его представления на подпись.

      Сноска. Пункт 78-4 - в редакции постановления Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      Пункт 78-5. При повторном обсуждении и голосовании закона или отдельных его статей на заседаниях Палат Парламента голосование проводится по закону в целом, если возражения Президента вызвал закон в целом, либо по статьям, вызвавшим возражения Президента Республики.

      Пункт 78-7. Исключен постановлением Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      Пункт 78-8. Срок рассмотрения возражений Президента в каждой из Палат Парламента не должен превышать пятнадцать календарных дней.

Глава 16-2. Проявление инициативы о назначении республиканского референдума

      Сноска. Раздел IV дополнен главой 16-2 в соответствии с постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 78-9. Проявление инициативы о назначении республиканского референдума осуществляется Парламентом в раздельном заседании Палат путем последовательного рассмотрения вопросов вначале в Мажилисе, а затем в Сенате.
Пункт 78-10. Вопрос о проявлении инициативы о назначении республиканского референдума рассматривается Мажилисом на заседании Палаты и оформляется соответствующим постановлением, которое направляется в Сенат Парламента.
Пункт 78-11. Проявление инициативы о назначении республиканского референдума осуществляется Сенатом на заседании Палаты после рассмотрения данного вопроса Мажилисом и оформляется постановлением.

      Принятые Палатами Парламента постановления о проявлении инициативы о назначении республиканского референдума передаются на рассмотрение Президента Республики в течение трех календарных дней.

Пункт 78-12. Инициатива о назначении республиканского референдума может быть проявлена Парламентом по вопросу внесения изменений и дополнений в Конституцию Республики Казахстан.

      Проект изменений и дополнений в Конституцию не вносится на республиканский референдум, если Президент решит передать его на рассмотрение Парламента. Решение Парламента принимается в этом случае в порядке, установленном главой 4 настоящего Регламента.

      Если Президент Республики отклоняет предложение Парламента о вынесении на республиканский референдум изменений и дополнений в Конституцию, то Парламент вправе большинством не менее четырех пятых голосов от общего числа депутатов каждой из Палат Парламента принять закон о внесении этих изменений и дополнений в Конституцию. В таком случае Президент Республики подписывает этот закон или выносит его на республиканский референдум, который считается состоявшимся, если в голосовании приняло участие более половины граждан Республики, имеющих право участвовать в республиканском референдуме.

Глава 17. Решение вопросов административно-территориального устройства Республики

      Сноска. Глава 17 в редакции постановления Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 79. Порядок решения вопросов административно-территориального устройства Казахстана устанавливается Парламентом Республики Казахстан путем принятия закона.

Глава 18. Учреждение государственных наград, установление почетных, воинских и иных званий, классных чинов, дипломатических рангов Республики, определение государственных символов Республики

Пункт 80. Парламент в раздельном заседании Палат путем последовательного рассмотрения вопросов вначале в Мажилисе, а затем в Сенате учреждает государственные награды, устанавливает почетные, воинские и иные звания, классные чины, дипломатические ранги Республики, определяет государственные символы Республики.
Пункт 81. В случае учреждения государственной награды, установления почетного, воинского и иного звания, классного чина, дипломатического ранга Парламент принимает закон.
Пункт 82. Парламент имеет право представить к награждению государственными наградами (кроме ордена "Алтын Қыран") граждан Республики Казахстан.

      При этом инициаторами могут выступать:

      – Председатели Сената и Мажилиса Парламента;

      – постоянные комитеты Сената и Мажилиса Парламента;

      – группа депутатов Парламента не менее 10 человек, депутатские группы и фракции.

      Соответствующее представление вносится Президенту Республики.

      Сноска. Пункт 82 с изменением, внесенным постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Глава 19. Решение вопросов о государственных займах и оказании Республикой экономической и иной помощи

      Сноска. Глава 19 в редакции постановления Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 83. Решение вопросов о государственных займах и оказании Республикой экономической и иной помощи осуществляется Парламентом Республики Казахстан путем принятия закона.

Глава 20. Решение вопросов амнистии

      Сноска. Глава 20 в редакции постановления Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 84. Решение вопросов амнистии осуществляется Парламентом Республики Казахстан путем принятия закона.

Глава 21. Ратификация и денонсация международных договоров Республики

      Сноска. Глава 21 в редакции постановления Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 86. Парламент Республики Казахстан ратифицирует и денонсирует международные договоры Республики путем принятия законов.

Раздел V. Образование совместных комиссий Палат Парламента и организация их деятельности

Пункт 87. Для решения вопросов, касающихся совместной деятельности Палат, Сенат и Мажилис вправе на паритетных началах образовывать совместные комиссии. Количественный состав совместных комиссий определяется по согласованию между Палатами.

      Инициатива об образовании совместной комиссии принадлежит депутатам Парламента, если за это проголосовало большинство от общего числа депутатов одной из Палат и решение поддержано тем же большинством другой Палаты.

      Члены совместной комиссии выдвигаются депутатами Палат на своих пленарных заседаниях и утверждаются постановлениями Палат большинством голосов от общего числа их депутатов.

      После утверждения членов совместной комиссии в Палатах Парламент на совместном заседании Палат принимает постановление о создании такой совместной комиссии большинством голосов от общего числа депутатов каждой из Палат.

      Совместные комиссии являются рабочими органами Парламента и отчитываются непосредственно перед ним.

Пункт 88. Избрание председателя совместной комиссии осуществляется на совместном заседании Палат большинством голосов от общего числа депутатов каждой из Палат Парламента. Комиссия вправе вносить предложения Парламенту о кандидатуре председателя совместной комиссии.

      Председателем совместной комиссии считается избранный кандидат, набравший наибольшее количество голосов от общего числа депутатов каждой из Палат Парламента.

Пункт 89. Решения совместных комиссий принимаются большинством голосов от общего числа членов комиссии. В случае, если голоса разделились поровну, голос председателя комиссии считается решающим.

      Раздельного голосования депутатов Мажилиса и Сената в комиссии не проводится.

      Заседание комиссии правомочно, если на нем присутствует не менее двух третей от общего числа членов совместной комиссии.

Пункт 90. Председатель совместной комиссии может быть отозван от должности, если за это проголосовало большинство от общего числа депутатов каждой из Палат Парламента.

      Пункт 91. Совместные комиссии по вопросам своей компетенции издают постановления.

      Пункт 91-1. Обеспечение заседаний совместной комиссии осуществляется аппаратами Палат Парламента.

      Сноска. Глава 21 дополнена пунктом 91-1 в соответствии с постановлением Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      Пункт 92. В целях осуществления полномочий Парламента и его Палат, предусмотренных пунктом 1 статьи 47 Конституции Республики (досрочное освобождение Президента Республики от должности при устойчивой неспособности осуществлять свои обязанности по болезни), Парламентом образуется специальная временная комиссия.

      Избрание членов комиссии и ее председателя осуществляется в соответствии с пунктами 87, 88 настоящего Регламента. Избрание членов комиссии из числа специалистов в соответствующих областях медицины осуществляется на совместном заседании Палат большинством голосов от общего числа депутатов каждой из Палат Парламента по предложению соответствующих комитетов Палат.

      Решение комиссии принимается в соответствии с пунктом 89 настоящего Регламента и оформляется в виде заключения комиссии.

      Решение о досрочном освобождении Президента Республики принимается на совместном заседании Палат Парламента большинством не менее трех четвертей от общего числа депутатов каждой из Палат на основании заключения комиссии и заключения Конституционного Суда о соблюдении установленных конституционных процедур.

      Сноска. Пункт 92 с изменением, внесенным постановлением Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Раздел VI. Порядок осуществления полномочий депутатов Парламента, Правила депутатской этики и ответственность депутатов

Глава 22. Порядок осуществления полномочий депутатов Парламента

Пункт 93. Депутат обязан участвовать в работе Парламента и его органов, в состав которых он избран.

Пункт 94. Депутат пользуется правом решающего голоса по всем вопросам, рассматриваемым на сессиях Парламента и заседаниях его органов, в состав которых он входит.

Пункт 95. Депутат Парламента вправе:

      1) избирать и быть избранным в координационные и рабочие органы Парламента и его Палат;

      2) вносить предложения и замечания по повестке дня сессии, порядку рассмотрения и существу обсуждаемых вопросов;

      3) высказывать свое мнение по кандидатурам должностных лиц, которые избираются или назначаются Палатами Парламента, либо согласие на назначение которых дается Палатами Парламента;

      4) вносить в Бюро Палаты предложения по вопросам, предлагаемым для рассмотрения на совместных и раздельных заседаниях Палат Парламента, а в случае непринятия его предложений – вносить их на рассмотрение пленарных заседаний Палат;

      5) предлагать вопросы для рассмотрения на заседаниях органов Парламента и его Палат;

      6) вносить предложения о заслушивании на сессии Парламента отчета или информации должностных лиц, подотчетных Палатам Парламента;

      7) в установленном законом порядке обращаться с депутатскими запросами;

      8) участвовать в прениях, задавать вопросы докладчикам, а также председательствующему на заседании;

      9) выступать с обоснованием своих предложений по мотивам голосования, давать справки;

      10) вносить поправки к проектам законов, постановлений, других принимаемых Парламентом актов;

      11) знакомить депутатов Парламента с обращениями граждан, имеющими общественное значение;

      12) знакомиться с текстами выступлений депутатов в стенограммах и протоколах заседаний Парламента;

      13) осуществлять другие полномочия в соответствии с Конституционным законом "О Парламенте Республики Казахстан и статусе его депутатов", настоящим Регламентом и регламентом Палаты Парламента.

      Сноска. Пункт 95 с изменениями, внесенными постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 96. Воздействие в какой бы то ни было форме на депутата или его близких родственников с целью воспрепятствовать исполнению депутатских обязанностей влечет ответственность в соответствии с законами Республики.

      Должностные лица государственных органов и общественных объединений, органов местного самоуправления, организаций, не выполняющие своих обязанностей перед депутатом, предоставляющие ему заведомо ложную информацию, нарушающие гарантии депутатской деятельности подлежат ответственности в соответствии с законами Республики.

      Сноска. Пункт 96 с изменением, внесенным постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 97. Депутат Парламента не вправе быть депутатом другого представительного органа, занимать иные оплачиваемые должности, кроме преподавательской, научной или иной творческой деятельности, осуществлять предпринимательскую деятельность, входить в состав руководящего органа или наблюдательного совета коммерческой организации. Нарушение настоящего правила влечет за собой прекращение полномочий депутата по представлению Центральной избирательной комиссии Республики.
Пункт 98. Депутатский запрос является официально обращенным на совместном или раздельном пленарном заседании Палат Парламента требованием депутата к должностным лицам государственных органов дать на сессии Парламента обоснованное разъяснение или изложить позицию по вопросам, входящим в компетенцию этого органа или должностного лица.

      Депутат Парламента имеет право обратиться с запросом к Премьер-Министру и членам Правительства, Председателю Национального Банка, Председателю и членам Центральной избирательной комиссии, Генеральному Прокурору, Председателю Комитета национальной безопасности Республики, Председателю, членам Высшей аудиторской палаты, акимам областей, городов республиканского значения и столицы. При этом запрос, обращенный к Генеральному Прокурору либо первым руководителям правоохранительных и специальных государственных органов, не может касаться вопросов, связанных с осуществлением функций уголовного преследования.

      Рассмотрение депутатских запросов, обращенных к Председателю Комитета национальной безопасности, проводится на закрытых заседаниях Парламента или его Палат.

      Сноска. Пункт 98 с изменениями, внесенными постановлением Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Пункт 99. Депутатский запрос может быть внесен в письменной форме и подлежит оглашению на совместном или раздельном пленарном заседании Палат Парламента.
Пункт 100. Депутат в запросе обязан указать конкретное должностное лицо, к которому он обращается, и форму ожидаемого ответа (устно или письменно).

      Аппарат Палаты, в которой состоит депутат, обращающийся с запросом, в трехдневный срок с момента оглашения его на пленарном заседании направляет запрос соответствующему должностному лицу государственного органа.

      Пункт 101. В случае, если на депутатский запрос должен быть дан устный ответ должностного лица на совместном заседании Палат Парламента или раздельном заседании Палаты, ответ на запрос должен быть дан в срок не более месяца со дня его оглашения на совместном заседании Палат Парламента или раздельном заседании Палаты.

      Депутатский запрос на совместном заседании Палат Парламента или раздельном заседании Палаты рассматривается в следующем порядке:

      1) выступление депутата с запросом (до 5 минут);

      2) ответ должностного лица, к которому обращен депутатский запрос (до 20 минут).

      После заслушивания ответа автор депутатского запроса, а также другие депутаты могут задавать вопросы по поставленной в запросе проблеме. Должностному лицу, к которому обращен депутатский запрос, отводится до 30 минут для ответов на вопросы депутатов. По ответу на запрос могут быть открыты прения.

      Сноска. Пункт 101 с изменениями, внесенными постановлениями Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V; от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Пункт 102. Должностное лицо обязано отвечать на запрос на совместном заседании Палат Парламента или раздельном заседании Палаты. С согласия автора депутатского запроса отвечать на запрос может также должностное лицо, официально назначенное на день ответа на запрос исполняющим обязанности адресата запроса. Если адресат запроса не может в связи с выполнением служебных обязанностей участвовать в совместном заседании Палат Парламента или раздельном заседании Палаты, ответ на запрос может быть отложен, но не более чем на месяц.

      Сноска. Пункт 102 с изменениями, внесенными постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

      Пункт 103. При необходимости по ответу на депутатский запрос и результатам его обсуждения принимается постановление Парламента или его соответствующей Палаты. Запрос и ответ на него могут быть опубликованы в средствах массовой информации.

      Сноска. Пункт 103 - в редакции постановления Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      Пункт 104. Депутаты вправе на совместном и раздельном пленарном заседании Палат обращаться с устными вопросами к Премьер-Министру и членам Правительства, Председателю Национального Банка, Председателю и членам Центральной избирательной комиссии, Генеральному Прокурору, Председателю Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, Председателю и членам Высшей аудиторской палаты. Ответ на вопрос дается на данном заседании, а при необходимости дополнительной подготовки к ответу – в трехдневный срок.

      Сноска. Пункт 104 с изменением, внесенным постановлением Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      Пункт 105. Депутат может выезжать в командировки в любой регион Республики или за ее пределы согласно законодательству Республики Казахстан и Регламентам Палат Парламента Республики Казахстан. При этом командирование депутатов не должно отражаться на кворуме совместных и раздельных заседаний Палат Парламента и его органов.

      Сноска. Пункт 105 в редакции постановления Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Глава 23. Правила депутатской этики

      Пункт 106. Правила депутатской этики депутатов Парламента Республики определяют нормы поведения, которыми они должны руководствоваться как при осуществлении, так и вне депутатских полномочий:

      - депутаты Парламента Республики должны относиться друг к другу и всем другим лицам, участвующим в работе Палат Парламента, комитетов, комиссий и других депутатских формирований, образованных Парламентом, с уважением;

      – не должны употреблять в своих выступлениях необоснованные обвинения, грубые, оскорбительные выражения, наносящие ущерб чести и достоинству депутатов Парламента и других лиц;

      – не должны призывать к незаконным и насильственным действиям;

      – не должны препятствовать нормальной работе Палат Парламента, его координационным и рабочим органам;

      – не прерывать выступающего;

      – в ходе парламентских дискуссий не комментировать выступления других депутатов и излагать собственную позицию;

      – не голосовать, используя чужую карточку;

      – не допускать оскорбительных жестов, угроз и оскорблений действиями.

      Сноска. Пункт 106 с изменениями, внесенными постановлением Парламента РК от 19.12.2022 № 19-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Пункт 107. Депутат Парламента обязан использовать информацию, составляющую государственную и иную охраняемую законом тайну, строго соблюдая установленный порядок хранения таких тайн.

      Депутат Парламента не может разглашать сведения, которые стали ему известны при осуществлении депутатских полномочий, если эти сведения касаются вопросов, рассмотренных на закрытых заседаниях Палат Парламента и его координационных и рабочих органов.

      Депутат Парламента обязан использовать депутатские бланки только для официальных запросов, писем, документов и подписывать их собственноручно.

Пункт 108. Депутат Парламента, не имеющий специальных полномочий на представительство Парламента Республики, может вступать в отношения с должностными лицами и государственными органами других государств только от своего имени.

      При этом депутат обязан защищать интересы Республики Казахстан, права, свободы и интересы ее граждан, не причинять своими действиями ущерба интересам Республики, а равно не нарушать законы других государств, уважать национальные традиции и обычаи населяющих их народов.

Пункт 109. Депутат Парламента в средствах массовой информации, на пресс-конференциях, митингах, в других публичных выступлениях или заявлениях обязан использовать только достоверные и проверенные факты, не допускать дезориентирующих общественное мнение утверждений, не употреблять выражений, унижающих честь и достоинство любого гражданина.

      В случае умышленного или неосторожного употребления в критических выступлениях недостоверных либо непроверенных фактов долг депутата Парламента публично принести извинение тем организациям, органам и лицам, чьи интересы и честь пострадали при этом.

Глава 24. Ответственность депутатов Парламента

Пункт 110. В случае отсутствия депутата без уважительных причин на совместных заседаниях Палат Парламента более трех раз в течение одной сессии ему отказывается в выплате заработной платы за дни отсутствия.

      В случае отсутствия депутата без уважительных причин на совместных заседаниях Палат и его органов более одного месяца депутату на срок отсутствия отказывается:

      - в выплате заработной платы;

      - во внеочередном приобретении транспортных проездных документов;

      - в выезде в командировки;

      - в оплате командировочных расходов;

      - в обслуживании автомобильным транспортом;

      - в лечебно-оздоровительном и санаторно-курортном обслуживании.

      Решение об этом при отсутствии депутата на заседании Палаты или на совместном заседании Палат принимается председателем соответствующей Палаты, а при отсутствии на заседаниях органов Палаты – Бюро соответствующей Палаты.

      Сноска. Пункт 110 с изменением, внесенным постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 111. Депутат лично осуществляет свое право на голосование. Голосование за отсутствующего депутата запрещается.
Пункт 112. В случае нарушения правил депутатской этики, установленных настоящим Регламентом и Регламентами Палат, решением Председателя соответствующей Палаты к депутату могут быть применены следующие меры взыскания:

      1) парламентское порицание;

      2) понуждение к принесению публичного извинения;

      3) лишение слова в течение одного совместного или раздельного пленарного заседания Палат;

      4) лишение слова в течение трех совместных или раздельных пленарных заседаний Палат;

      5) удаление из зала заседаний на время одного совместного или раздельного пленарного заседания Палат;

      6) удаление из зала заседаний на время трех совместных или раздельных пленарных заседаний Палат;

      7) лишение однодневной заработной платы.

      Все перечисленные меры взыскания к депутату оформляются распоряжениями Председателей Палат и передаются к исполнению в Аппарат Палат Парламента.

Пункт 113. Подготовка вопросов, связанных с применением к депутатам мер взыскания, соблюдением ими требований пунктов 110, 111настоящего Регламента, правил депутатской этики, а также прекращением полномочий депутатов и лишением их полномочий и депутатской неприкосновенности возлагается на Центральную избирательную комиссию Республики.
Пункт 114. Депутат может отсутствовать на заседаниях Парламента и его органов только с разрешения Председателей Палат или руководителей соответствующих органов Парламента.
Пункт 114-1. Вопрос о применении к депутатам Мажилиса предусмотренных настоящей главой мер взыскания может быть инициирован фракциями политических партий, представленных в Мажилисе, в состав которых входят депутаты.

      Сноска. Глава 24 дополнена пунктом 114-1 в соответствии с постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Раздел VII. Депутатские объединения в Парламенте Республики

Пункт 115. Депутаты Парламента вправе создавать депутатские объединения в виде фракций политических партий и депутатских групп.

      Сноска. Пункт 115 в редакции постановления Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 116. Фракция политической партии — организованная группа депутатов, представляющих политическую партию, зарегистрированную в порядке, установленном законом, которая в целях выражения интересов соответствующей политической партии создается в Мажилисе Парламента. Минимальная численность фракции политической партии определяется регламентом Мажилиса Парламента. В состав фракции политической партии могут входить депутаты Мажилиса Парламента. Депутат имеет право состоять только в одной фракции политической партии.

      Сноска. Пункт 116 в редакции постановления Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 117. Депутатская группа – объединение депутатов для совместного осуществления своих полномочий. В составе депутатской группы должно быть не менее пятнадцати депутатов Парламента.

      Сноска. Пункт 117 с изменениями, внесенными постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 118. Регистрация фракций политических партий осуществляется в Бюро Мажилиса Парламента, регистрация депутатских групп осуществляется в Бюро Палат Парламента. Регистрация фракций политических партий и депутатских групп производится явочным порядком и носит исключительно информационный характер.

      Бюро какой Палаты Парламента будет осуществлять регистрацию депутатской группы, определяется последней самостоятельно.

      В Бюро соответствующей Палаты Парламента для регистрации фракции или депутатской группы направляется письменное уведомление, в котором определяется ее название, цели, состав и лица, уполномоченные выступать от имени фракции или депутатской группы и представлять ее на заседаниях Парламента, Палат, комиссиях, в государственных органах, политических партиях и общественных объединениях.

      Бюро представляет депутатам Парламента, средствам массовой информации сведения о составе фракций и депутатских групп.

      Сноска. Пункт 118 с изменениями, внесенными постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 119. Депутаты Парламента, не вошедшие ни в одно из депутатских объединений при их регистрации, в дальнейшем могут войти в любое из них.

      Фракция или депутатская группа при включении новых членов или выхода депутатов из их состава оповещает об этом Бюро, зарегистрировавшее ее.

Пункт 120. В случае выхода депутатов из депутатского объединения, численный состав которого стал насчитывать меньше членов, чем положено при ее регистрации, оно прекращает свою деятельность.
Пункт 121. Депутаты Парламента могут быть членами нескольких депутатских групп.

      Сноска. Пункт 121 в редакции постановления Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 122. Депутатские объединения информируют Председателей обеих Палат Парламента о своих решениях.
Пункт 123. Представители депутатских объединений вправе от имени фракции, группы:

      - вносить замечания и предложения по повестке дня заседания Парламента и Палат, порядку рассмотрения и существу обсуждаемых вопросов;

      - высказывать свое мнение по кандидатурам должностных лиц, которые избираются или назначаются Палатами Парламента либо согласие на назначение которых дается Палатами Парламента;

      - предлагать поправки к проектам законов, постановлений и других актов, принимаемых Парламентом и его Палатами;

      - знакомить депутатов Парламента с обращениями граждан, принятыми решениями фракции, депутатской группы;

      - запрашивать материалы и документы, необходимые для деятельности депутатского объединения у государственных органов и должностных лиц.

      Сноска. Пункт 123 с изменениями, внесенными постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 124. Внутренняя деятельность депутатских объединений организуется ими самостоятельно.

      Организационное, документальное, информационно-аналитическое и иное обеспечение деятельности депутатских объединений осуществляется Аппаратами Палат Парламента.

Раздел VIII. Международное, межпарламентское сотрудничество

Пункт 125. Парламент Республики Казахстан может заключать с Парламентами других государств и с международными парламентскими организациями соглашения о межпарламентском сотрудничестве, которые подписываются Председателями Палат либо одним из Председателей Палат.

      Сноска. Пункт 125 с изменением, внесенным постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 126.

      Сноска. Пункт 126 исключен постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 127. Состав официальных делегаций Парламента, их руководители, а также состав казахстанских частей межпарламентских комиссий (парламентских, рабочих групп) по сотрудничеству с парламентами других государств, их полномочия определяются в соответствии с регламентами Палат Парламента и соглашениями о межпарламентском сотрудничестве.

      Сноска. Пункт 127 в редакции постановления Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 128.

      Сноска. Пункт 128 исключен постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 129.

      Сноска. Пункт 129 исключен постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 130.

      Сноска. Пункт 130 исключен постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 131. Руководителям Парламентов государств, главам государств и Правительств, руководителям парламентских делегаций по решению Председателя Мажилиса, согласованному с Председателем Сената, при их посещении Парламента Республики Казахстан может быть предоставлена возможность выступить перед депутатами Парламента Республики Казахстан.

Раздел IX. Заключительные положения

Пункт 132. Регламент Парламента Республики Казахстан, изменения и дополнения к нему принимаются на совместном заседании Палат Парламента большинством голосов от общего числа депутатов каждой из Палат постановлением Парламента.

      Регламент Парламента вступает в силу со дня его принятия.

      Сноска. Пункт 132 с изменением, внесенным постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 133. Предложения об изменении и дополнении Регламента Парламента могут вноситься Палатами Парламента, фракциями, депутатскими группами и депутатами в Мажилис, после рассмотрения которых Председатель Мажилиса выносит их для включения в план рассмотрения вопросов Парламентом и утверждения Парламентом на совместном заседании Палат. Вопросы об изменении и дополнении Регламента Парламента рассматриваются на совместном заседании Палат Парламента.

      Сноска. Пункт 133 с изменением, внесенным постановлением Парламента РК от 22.06.2012 № 4-V.

Пункт 134. Всякое заседание депутатов Парламента, которое, имея целью осуществление его конституционных полномочий, проводится без соблюдения установленных Регламентами условий и процедур, является незаконным. Акты, принятые таким собранием, недействительны.
Пункт 135. Парламент создает рабочую группу – совместную комиссию по Регламенту Парламента, которая дает разъяснения, рассматривает предложения депутатов по внесению изменений и дополнений в Регламент Парламента и вносит их на рассмотрение совместного заседания Палат Парламента.