ИПС "Әділет"

"Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 31-бабына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 1 қыркүйектегі № 590 "Мемлекеттік органдар мен олардың құрылымдық бөлімшелерінің қызметін ұйымдастырудың кейбір мәселелері туралы" қаулысына сәйкес, Қарасу ауданының әкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" мемлекеттік мекемесінің Ережесі қосымшаға сәйкес бекітілсін.

2. "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" мемлекеттік мекемесі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіпте:

1) жоғарыда көрсетілген Ережені әділет органдарында мемлекеттік тіркеуді;

2) осы қаулыға қол қойылған күннен бастап күнтізбелік жиырма күн ішінде оның көшірмесін электрондық түрде қазақ және орыс тілдерінде Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне ресми жариялау және енгізу үшін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің "Қазақстан Республикасының Заңнама және құқықтық ақпарат институты" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының Қостанай облысы бойынша филиалына жолдауды;

3) ресми жарияланғаннан кейін осы қаулыны Қарасу ауданы әкімдігінің интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

3. Осы қаулының орындалуын бақылау Қарасу ауданы әкімінің жетекшілік ететін орынбасарына жүктелсін.

4. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Ауданы әкімі

В. Радченко

	Қарасу
	ауданы әкімдігінің
	2022 жылғы 8 сәуірдегі
	№ 59 қаулысымен
	бекітілген

"Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" мемлекеттік мекемесі туралы ереже

1. Жалпы ережелер

1. "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" мемлекеттік мекемесі (бұдан әрі – "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ) жер қатынастарын реттеу саласындағы басшылықты жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының мемлекеттік органы болып табылады.

2. "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ өз қызметін Қазақстан Республикасының Конституциясына және заңдарына, Қазақстан Республикасы Президенті мен Үкіметінің актілеріне, өзге де нормативтік құқықтық актілерге, сондай-ақ осы ережеге сәйкес жүзеге асырады.

3. "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ мемлекеттік мекеме ұйымдық-құқықтық нысанындағы заңды тұлға болып табылады, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы бейнеленген мөрлері және атауы қазақ тілінде жазылған мөртабандары, белгіленген үлгідегі бланкілері, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қазынашылық органдарында шоттары бар.

4. "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ азаматтық-құқықтық қатынастарды өз атынан жасайды.

5. "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес уәкілеттік берілген жағдайда ол мемлекеттің атынан азаматтық-құқықтық қатынастардың тарапы болуға құқылы.

6. "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ өз құзыретінің мәселелері бойынша заңнамада белгіленген тәртіппен "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ басшысының бұйрықтарымен және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген басқа да актілермен ресімделетін шешімдер қабылдайды.

7. "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" мемлекеттік мекемесінің құрылымы мен штат санының лимиті Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бекітіледі.

8. Заңды тұлғаның орналасқан жері: 111000, Қазақстан Республикасы, Қостанай облысы, Қарасу ауданы, Қарасу ауылы, А. Исақов көшесі, 66.

9. Осы Ереже "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ құрылтай құжаты болып табылады.

10. "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ қызметін қаржыландыру Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жергілікті бюджеттен жүзеге асырылады.

11. "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ кәсіпкерлік субъектілерімен "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ өкілеттіктері болып табылатын міндеттерді орындау тұрғысынан шарттық қарым-қатынас жасауға тыйым салынады.

Егер "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ заңнамалық актілермен кіріс әкелетін қызметті жүзеге асыру құқығы берілсе, онда алынған кіріс, егер Қазақстан Республикасының заңнамасында өзгеше белгіленбесе, мемлекеттік бюджетке жіберіледі.

2. Мемлекеттік органның мақсаттары мен өкілеттіктері

12. Мақсаттары:

1) жер қатынастарын реттеу саласында бірыңғай мемлекеттік саясатты жүргізу;

2) жер заңнамасын, аудандық өкілді және атқарушы органдардың шешімдерін орындау;

3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де міндеттер.

13. Өкілеттіктері: заңнамамен белгіленген құзырет шегінде жер қатынастарын реттеу саласындағы мемлекеттік саясатты жүзеге асыру.

14. Құқықтары мен міндеттері:

1) өз құзыреті шегінде мемлекеттік органдар мен лауазымды тұлғалардан және басқа да ұйымдардан қажетті ақпаратты, құжаттарды және өзге де материалдарды сұрату және алу;

2) Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасының нормаларын сақтау;

3) мемлекеттік қызметтер көрсету сапасын арттыру;

4) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де құқықтар мен міндеттер.

15. Функциялары:

1) иесі жоқ жер учаскелерін анықтау және оларды есепке алу жөніндегі жұмысты ұйымдастыру;

2) ауданның жергілікті атқарушы органының жер учаскелерін беру және олардың нысаналы мақсатын өзгерту жөніндегі ұсыныстары мен шешімдерінің жобаларын дайындау;

3) геологиялық зерттеуге және пайдалы қазбаларды барлауға байланысты жер қойнауын пайдалану мақсаттары үшін жария сервитуттарды белгілеу бойынша ауданның жергілікті атқарушы органы ұсыныстарының және шешімдерінің жобаларын дайындау;

4) мемлекет мұқтажы үшін жер учаскелерін мәжбүрлеп иеліктен шығару жөнінде ұсыныстар дайындау;

5) жер учаскелерінің бөлінетіндігі мен бөлінбейтіндігін айқындау;

6) жерге орналастыруды жүргізуді ұйымдастыру және жер учаскелерін қалыптастыру жөніндегі жерге орналастыру жобаларын бекіту;

7) аудандардың жерді аймақтарға бөлу жобаларын, жерді ұтымды пайдалану жөніндегі жобалары мен схемаларын әзірлеуді ұйымдастыру;

8) елді мекендер аумағының жер-шаруашылық орналастыру жобаларын әзірлеуді ұйымдастыру;

9) жер сауда-саттығын (конкурстар, аукциондар) жүргізуді ұйымдастыру;

10) жерді пайдалану мен қорғау мәселелерін қозғайтын, аудандық маңызы бар жобалар мен схемаларға сараптама жүргізу;

11) ауданның жер балансын жасау;

12) жер учаскелерінің меншік иелері мен жер пайдаланушылардың, сондай-ақ жер құқығы қатынастарының басқа да субъектілерінің есебін жүргізу;

13) ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерінің паспорттарын беру;

14) жер учаскесін сатып алу-сату шарттары мен жалдау және жерді уақытша өтеусіз пайдалану шарттарын жасасу және жасалған шарттар талаптарының орындалуын бақылауды жүзеге асыру;

15) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ауданның жергілікті атқарушы органының іздестіру жұмыстарын жүргізу үшін жер учаскелерін пайдалануға рұқсат беруі жөнінде ұсыныстар дайындау;

16) ауыл шаруашылығы алқаптарын бір түрден екіншісіне ауыстыру жөнінде ұсыныстар дайындау;

17) пайдаланылмай жатқан және Қазақстан Республикасының заңнамасын бұза отырып пайдаланылып жатқан жерді анықтау;

18) жерді резервке қалдыру жөніндегі ұсыныстарды дайындау;

19) жер-кадастрлық жоспарды бекіту;

20) Жеке және заңды тұлғаларға көрсетілетін мемлекеттік қызметтер тізіліміне құзыретіне кіретін мемлекеттік көрсетілетін қызметтер бөлігінде өзгерістер және/немесе толықтырулар енгізу бойынша ұсыныстар әзірлеу;

21) құзыретіне жатқызылған мәселелер бойынша жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау, олар бойынша қажетті шаралар қабылдау;

22) өз құзыреті шегінде гендерлік саясатты жүзеге асыру;

23) жоғары тұрған органдарға құзыретіне кіретін мәселелер бойынша есептілікті және ақпараттық құжаттарды дайындау және ұсыну;

24) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де функцияларды жүзеге асыру.

3. Мемлекеттік органның бірінші басшысының мәртебесі, өкілеттіктері

16. "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ басқаруды басшы жүзеге асырады, ол "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ жүктелген міндеттердің орындалуына және оның өз өкілеттіктерін жүзеге асыруына дербес жауапты болады.

17. "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ басшысы Қарасу ауданының әкімімен лауазымға тағайындалады және лауазымнан босатылады.

18. "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ басшысының өкілеттіктері:

1) "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ қызметкерлерінің міндеттері мен өкілеттіктері шеңберін белгілейді;

2) "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ қызметкерлерін қолданыстағы заңнамаға сәйкес лауазымдарға тағайындайды және лауазымдардан босатады;

3) бұйрықтар шығарады және "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ қызметкерлеріне орындау үшін міндетті болатын нұсқаулар береді;

4) заңнамада белгіленген тәртіпте көтермелеу, материалдық көмек көрсету, тәртіптік жазалар қолдану мәселелерін шешеді;

5) "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ атынан сенімхатсыз әрекет етеді;

6) "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ қолданыстағы заңнамаға сәйкес өзге ұйымдармен барлық өзара қарым-қатынастарда танытады;

7) белгіленген еңбекақы қоры және қызметкерлердің штат саны шегінде міндеттемелер мен төлемдер бойынша қаржыландыру жоспарын, "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ құрылымын бекітеді;

8) азаматтарға және заңды тұлғалардың өкілдеріне жеке қабылдау жүргізеді, жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін заңнамада белгіленген мерзімде қарайды, олар бойынша қажетті шаралар қабылдайды;

9) жеке-дара өкімдік қызмет арқылы сеніп тапсырылған органға басшылықты жүзеге асырады және қабылданатын шешімдердің заңдылығына дербес жауаптылықта болады;

10) жоғары тұрған лауазымды тұлғаның шешімдерімен қатаң сәйкестікте басшылықты жүзеге асырады;

11) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құзыретіне жатқызылған мәселелер бойынша өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

"Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ басшысы болмаған кезеңде оның өкілеттіктерін қолданыстағы заңнамаға сәйкес оны алмастыратын тұлға жүзеге асырады.

4. Мемлекеттік органның мүлкі

19. "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ заңнамада көзделген жағдайларда жедел басқару құқығында оқшауланған мүлкі болуы мүмкін.

"Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ мүлкі оған меншік иесі берген мүлік, сондай-ақ өз қызметі нәтижесінде сатып алынған мүлік (ақшалай кірістерді қоса алғанда) және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен қалыптастырылады.

20. "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ бекітілген мүлік коммуналдық меншікке жатады.

21. Егер заңнамада өзгеше көзделмесе, "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ өзіне бекітілген мүлікті және қаржыландыру жоспары бойынша өзіне берілген қаражат есебінен сатып алынған мүлікті өз бетімен иеліктен шығаруға немесе оған өзгедей тәсілмен билік етуге құқығы жоқ.

5. Мемлекеттік органды қайта ұйымдастыру және тарату

22. "Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" ММ қайта ұйымдастыру және тарату Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

В соответствии со статьей 31 Закона Республики Казахстан "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан", постановлением Правительства Республики Казахстан от 1 сентября 2021 года № 590 "О некоторых вопросах организации деятельности государственных органов и их структурных подразделений" акимат Карасуского района ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемое Положение о государственном учреждении "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района".

2. Государственному учреждению "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) в течение двадцати календарных со дня подписания настоящего постановления направление его в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Институт законодательства и правовой информации Республики Казахстан" в порядке установленном законодательством Республики Казахстан;

2) размещение настоящего постановления на интернет-ресурсе акимата Карасуского района после его официального опубликования;

3) направление учредительного документа на регистрацию в регистрирующий орган.

3. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на курирующего заместителя акима Карасуского района.

4. Настоящее постановление вводится в действие со дня его первого официального опубликования.

Аким района

В. Радченко

	Утверждено
	постановлением акимата
	Карасуского района
	от 8 апреля 2022 года
	№ 59

Положение о государственном учреждении "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района"

1. Общие положения

1. Государственное учреждение "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" (далее – ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района") является государственным органом Республики Казахстан, осуществляющим руководство в сфере регулирования земельных отношений.

2. ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" осуществляет свою деятельность в соответствии с Конституцией и законами Республики Казахстан, актами Президента и Правительства Республики Казахстан, иными нормативными правовыми актами, а также настоящим положением.

3. ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" является юридическим лицом в организационно-правовой форме государственного учреждения, имеет печати с изображением Государственного Герба Республики Казахстан и штампы со своим наименованием на казахском языке, бланки установленного образца, счета в органах казначейства в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

4. ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" вступает в гражданско-правовые отношения от собственного имени.

5. ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" имеет право выступать стороной гражданско-правовых отношений от имени государства, если оно уполномочено на это в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

6. ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" по вопросам своей компетенции в установленном законодательством порядке принимает решения, оформляемые приказами руководителя ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" и другими актами, предусмотренными законодательством Республики Казахстан.

7. Структура и лимит штатной численности государственного учреждения "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" утверждаются в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

8. Местонахождение юридического лица: 111000, Республика Казахстан Костанайская область, Карасуский район, село Карасу улица А. Исакова 66.

9. Настоящее Положение является учредительным документом ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района".

10. Финансирование деятельности ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" осуществляется из местного бюджета в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

11. ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" запрещается вступать в договорные отношения с субъектами предпринимательства на предмет выполнения обязанностей, являющихся полномочиями ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района".

Если ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" законодательными актами предоставлено право осуществлять приносящую доходы деятельность, то полученные доходы направляются в государственный бюджет, если иное не установлено законодательством Республики Казахстан.

2. Задачи и полномочия государственного органа

12. Задачи:

1) проведение единой государственной политики в области регулирования земельных отношений;

2) исполнение земельного законодательства, решений районных представительных и исполнительных органов;

3) иные задачи в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

13. Полномочия: реализация государственной политики в области регулирования земельных отношений в пределах установленной законодательством компетенции.

14. Права и обязанности:

1) в пределах своей компетенции запрашивать и получать необходимую информацию, документы и иные материалы от государственных органов и должностных лиц и других организаций;

2) соблюдать нормы действующего законодательства Республики Казахстан;

4) повышать качество предоставления государственных услуг;

5) иные права и обязанности, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

15. Функции:

1) выявление бесхозяйных земельных участков и организация работы по постановке их на учет;

2) подготовка предложений и проектов решений местного исполнительного органа района по предоставлению земельных участков и изменению их целевого назначения;

3) подготовка предложений и проектов решений местного исполнительного органа района по установлению публичных сервитутов для целей недропользования, связанных с геологическим изучением и разведкой полезных ископаемых;

4) подготовка предложений по принудительному отчуждению земельных участков для государственных нужд;

5) определение делимости и неделимости земельных участков;

6) организация проведения землеустройства и утверждение землеустроительных проектов по формированию земельных участков;

7) организация разработки проектов зонирования земель, проектов и схем по рациональному использованию земель района;

8) организация разработки проектов земельно-хозяйственного устройства территорий населенных пунктов;

9) организация проведения земельных торгов (конкурсов, аукционов);

10) проведение экспертизы проектов и схем районного значения, затрагивающих вопросы использования и охраны земель;

11) составление баланса земель района;

12) ведение учета собственников земельных участков и землепользователей, а также других субъектов земельных правоотношений;

13) выдача паспортов земельных участков сельскохозяйственного назначения;

14) заключение договоров купли-продажи и договоров аренды земельного участка и временного безвозмездного землепользования и осуществление контроля за исполнением условий заключенных договоров;

15) подготовка предложений по выдаче разрешений местным исполнительным органом района на использование земельных участков для проведения изыскательских работ в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

16) подготовка предложений по переводу сельскохозяйственных угодий из одного вида в другой;

17) выявление земель, неиспользуемых и используемых с нарушением законодательства Республики Казахстан;

18) подготовка предложений по резервированию земель;

19) утверждение земельно-кадастрового плана;

20) выработка предложений по внесению изменений и/или дополнений в Реестр государственных услуг, оказываемых физическим и юридическим лицам, в части государственных услуг, входящих в компетенцию;

21) рассмотрение обращений физических и юридических лиц по вопросам отнесенным к компетенции, принятие по ним необходимых мер;

22) осуществление гендерной политики в пределах своей компетенции;

23) подготовка и представление отчетности и информативных документов в вышестоящие органы по вопросам, входящим в компетенцию;

24) осуществление иных функций, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.

3. Статус, полномочия первого руководителя государственного органа

16. Руководство ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" осуществляется руководителем, который несет персональную ответственность за выполнение возложенных на ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" задач и осуществление им своих полномочий.

17. Руководитель ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" назначается на должность и освобождается от должности акимом Карасуского района".

18. Полномочия руководителя ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района":

1) определяет обязанности и круг полномочий работников ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района";

2) назначает на должности и освобождает от должностей работников ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" в соответствии с действующим законодательством;

3) издает приказы и дает работникам ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" указания, обязательные для исполнения;

4) в установленном законодательством порядке решает вопросы поощрения, оказания материальной помощи, наложения дисциплинарных взысканий;

5) без доверенности действует от имени ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района";

6) представляет ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" во всех взаимоотношениях с иными организациями в соответствии с действующим законодательством;

7) утверждает план финансирования по обязательствам и платежам, структуру ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" в пределах установленного фонда оплаты труда и штатной численности работников;

8) проводит личный прием граждан и представителей юридических лиц, рассматривает в установленные законодательством сроки обращения физических и юридических лиц, принимает по ним необходимые меры;

9) осуществляет руководство вверенным органом путем единоличной распорядительной деятельности и несет персональную ответственность за законность принимаемых решений;

10) осуществляет руководство в строгом соответствии с решениями вышестоящего должностного лица;

11) осуществляет иные полномочия в соответствии с законодательством Республики Казахстан по вопросам, отнесенным к его компетенции.

Исполнение полномочий руководителя ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" в период его отсутствия осуществляется лицом, его замещающим в соответствии с действующим законодательством.

4. Имущество государственного органа

19. ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" может иметь на праве оперативного управления обособленное имущество в случаях, предусмотренных законодательством.

Имущество ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" формируется за счет имущества, переданного ему собственником, а также имущества (включая денежные доходы), приобретенного в результате собственной деятельности и иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

20. Имущество, закрепленное за ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" относится к коммунальной собственности.

21. ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" не вправе самостоятельно отчуждать или иным способом распоряжаться закрепленным за ним имуществом и имуществом, приобретенным за счет средств, выданных ему по плану финансирования, если иное не установлено законодательством.

5. Реорганизация и упразднение государственного органа

22. Реорганизация и упразднение ГУ "Отдел земельных отношений акимата Карасуского района" осуществляются в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

"Қарасу ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі" мемлекеттік мекемесінің Ережесін бекіту туралы