Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 365-бабы 3-тармағының 1-тармақшасына, "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 6-бабы 1-тармағының 15) тармақшасына, "Қазақстан Республикасы экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2023 жылғы 18 мамырдағы № 154-ө бұйрығына сәйкес жергілікті атқарушы органдардың әдістемелік ұсынымдарын бекіту туралы коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаны әзірлеу жөніндегі атқарушы органдарға" (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 24382 болып тіркелген), Әулиекөл аудандық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:
1. Әулиекөл ауданы бойынша қалдықтарды басқару бағдарламасы осы шешімнің қосымшасына сәйкес бекітілсін.
2. Осы шешім оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.
| Аудандық мәслихаттың төрағасы | Д. Қойшыбаев |
| Әулиекөл | |
| аудандық мәслихатының | |
| 2024 жылғы 29 ақпандағы | |
| № 155 шешіміне | |
| қосымша |
ҚОСТАНАЙ ОБЛЫСЫ ӘУЛИЕКӨЛ АУДАНЫНЫҢ КОММУНАЛДЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ БАҒДАРЛАМАСЫ
МАЗМҰНЫ
ҚЫСҚАРТУЛАР ТІЗІМІ ------------------------------------------------------------------------------------------------------ 3
БАҒДАРЛАМА ПАСПОРТЫ ------------------------------------------------------------------------------------------------ 4
Кіріспе ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 6
1. КӘСІПОРЫН ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР ------------------------------------------------------------------- 7
1.1. АЙМАҚ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР ------------------------------------------------------------------------ 7
1.1.1. Әкімшілік-аумақтық бөлініс ------------------------------------------------------------------------------------------ 8
1.2. Қолданыстағы ұлттық стратегиялық құжаттарға, аумақты дамыту жоспарларына енгізілген коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шаралар. ------------------------------------------------------------------- 9
2. КОММУНАЛДЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ АҒЫМДАҒЫ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 10
2.1. Өңірдегі коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы жай күйін бағалау ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 10
2.2. Қалдықтарды басқару саласындағы инфрақұрылымның жай күйі бойынша жалпы мәліметтер ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 11
2.3. Жинақтау және бөлек жинау, әкетумен қамту --------------------------------------------------------------------- 11
2.4. Тасымалдау ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 12
2.5. Сұрыптау және қайта өңдеу ------------------------------------------------------------------------------------------- 12
2.6. Жерлеу --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 13
2.7. Қалдықтарды орналастыру объектісінің сипаттамасы ----------------------------------------------------------- 13
2.8. Тарату қоры --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 18
2.9. Қалдықтармен ағымдағы жағдайдың сандық және сапалық көрсеткіштері -------------------------------- 18
2.10. КОММУНАЛДЫҚ БІЛІМ БЕРУ ЖӘНЕ ЖИНАҚТАУ НОРМАЛАРЫ ------------------------------------ 20
ҚАЛДЫҚТАР МЕН ТАРИФТЕР ------------------------------------------------------------------------------------------ 20
2.11. Коммуналдық қалдықтарды басқару бойынша ағымдағы жағдайды талдау бойынша қорытындылар ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 23
3. МАҚСАТТАР, МІНДЕТТЕР ЖӘНЕ НЫСАНАЛЫ КӨРСЕТКІШТЕР ----------------------------------------- 23
3.3. Бағдарламаның нысаналы көрсеткіштері. -------------------------------------------------------------------------- 25
4. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ, ҚОЙЫЛҒАН МАҚСАТТАРҒА ҚОЛ ЖЕТКІЗУ ЖОЛДАРЫ ЖӘНЕ ТИІСТІ ШАРАЛАР --------------------------------------------------------------------------- 26
Аудан халқын қалдықтарды жинау және әкету жөніндегі қызметтермен толық қамтуды қамтамасыз ету үшін коммуналдық қалдықтарды жинау және тасымалдау жүйесін одан әрі дамыту жөніндегі шаралар; -------- 26
5. ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР -------------------------------------------------------------------------------------------------- 34
6. КӘСІПОРЫНДА ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУ БАҒДАРЛАМАСЫН ІСКЕ АСЫРУ ЖӨНІНДЕГІ ІС ШАРАЛАР ЖОСПАРЫ - ----------------------------------------------------------------------------------------------------------- 34
1 қосымша ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 35
2 қосымша ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 40
ҚЫСҚАРТУЛАР ТІЗІМІ
ЖК | Жеке кәсіпкер |
ЖҚ | "Жасыл Қазақстан" ұлттық жобасы |
КҚ | Көлемді қалдықтар |
ҚР ЖЭ | Қазақстан Республикасының "жасыл экономикаға" көшу тұжырымдамасы |
КА | Контейнер алаңы |
ЖАО | Жергілікті атқарушы органдар |
ҚСК | Қалдықтарды сұрыптау кешені |
ЖТИ ЖХО | "Жасыл технологиялар мен инвестициялық жобалардың халықаралық орталығы" коммерциялық емес акционерлік қоғамы |
ҚР ЭГТРМ | Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі |
ЖТИ ЖХО | "Жасыл технологиялар мен инвестициялық жобалардың халықаралық орталығы" коммерциялық емес акционерлік қоғамы |
ҚОҚ | Қоршаған ортаны қорғау |
МЦЗТ | Некоммерческое акционерное общество "Международный центр зеленых технологий и инвестиционных проектов" |
ТҮКШ, ЖК АЖБ | Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі |
ЭЭЖҚ | Электрондық және электр жабдықтарының қалдықтары |
КҚББ | Коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасы |
ЖСҚ | Жобалық-сметалық құжаттама |
ҚР | Қазақстан Республикасы |
ҚСБҚ | Құрамында сынап бар қалдықтар |
ТҚҚ | Тұрмыстық қатты қалдықтар |
ЖШС | Жауапкершілігі шектеулі серіктестік |
ТРТПРБ | Табиғи ресурстар және табиғатты пайдалануды реттеу басқармасы |
ЖТ | Жеке тұлғалар |
ҚРЭК | Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі |
ЗТ | Заңды тұлға |
БАҒДАРЛАМАЛЫҚ ТӨЛ ҚҰЖАТ
КІРІСПЕ
Коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасы коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеудегі ағымдағы жағдайды талдауды және коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесін жетілдіру бойынша мақсатты көрсеткіштерге қол жеткізуге бағытталған шаралар кешенін қамтитын стратегиялық құжат болып табылады.
Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексінің (бұдан әрі – ҚР ЭК) 365-бабына сәйкес аудандардың, аудандық және облыстық маңызы бар қалалардың, республикалық маңызы бар қалалардың жергілікті атқарушы органдары (бұдан әрі – ЖАО) коммуналдық қалдықтарды басқаруды дамытуды ұйымдастырады. Бағдарлама (бұдан әрі – Бағдарлама). Бағдарламаны жергілікті өкілді органдар бекітеді.
Осы Бағдарламаны әзірлеу барысында ағымдағы талдау Әулиекөл аймағындағы тұрмыстық қалдықтармен жұмыс істеу жағдайы анықталды коммуналдық шаруашылықты басқару секторының проблемалары мен даму перспективалары қалдықтарды және жүйені жетілдіру бойынша кешенді шараларды ұсынды талаптарға сәйкес коммуналдық қалдықтарды басқару Қазақстан Республикасының табиғатты қорғау заңнамасы.
Бағдарламаны іске асыру коммуналдық қалдықтарды басқару саласында көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыруға, коммуналдық қалдықтарды жинау, сұрыптау және қайта өңдеу көлемін арттыруға, коммуналдық қалдықтардың қоршаған ортаға теріс әсерін барынша азайтуға, сондай-ақ коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы нысаналы индикаторларды жақсартуға мүмкіндік береді. коммуналдық қалдықтарды басқару саласы.
МЕКЕМЕ ТУРАЛЫ МӘЛЕМЕТ
Тапсырыс беруші: "Әулиекөл ауданы әкімдігінің тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі" мемлекеттік мекемесі.
БСН 050140001159 заңды мекенжайы: Қостанай облысы, Әулиекөл ауданы, Әулиекөл ауылы, Байтұрсынов көшесі, 49., тел.: 8 71453-22434
Негізгі қызмет түрі: тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты басқару
Меншік нысаны: мемлекеттік.
КОММУНАЛДЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ
1.1. Нысан орналасқан аумақтың сипаттамасы
Әулиекөл ауданы — Қостанай облысындағы аудан. Әкімшілік орталығы – Әулиекөл ауылы. Әулиекөл ауданы Қостанай облысының орталық бөлігінде орналасқан. Солтүстігінде Қостанаймен, солтүстік-шығысында Алтынсаринмен, шығысында Қарасумен, оңтүстігінде Наурызыммен, батысында Қамысты, Бейімбет Майлин аудандарымен шектеседі. Облыстың солтүстіктен оңтүстікке қарай ұзындығы 112 км, батыстан шығысқа қарай 130 км.
1.1.1. Әкімшілік-аумақтық бөлініс
Әулиекөл ауданы 13 ауылдық округтен тұрады, оның құрамына 33 ауыл кіреді:
Ауылдық округ | Елді мекендер |
Аманқарағай ауылдық округі | Аманқарагай ауылы, Лесной ауылы, ОзҰрное ауылы |
Әулиекөл ауылы | Әулиекөл ауылы |
Диев ауылдық округі | Диев ауылы, Ұшқарасу ауылы, Қоскөл ауылы, Қосагал ауылы, Қ. Тұрғымбаев атындағы ауыл |
Қазанбас ауылдық округі | Октябрь ауылы, Казанбасы ауылы, Бағаналы ауылы, Қарақалпақ ауылы, Дангербай ауылы |
Көктал ауылы | Көктал ауылы |
Құсмұрын кенті | Кушмурун кенті |
Москалев ауылдық округі | Москалев ауылы, Жалтыркөл ауылы |
Новонежин ауылдық округі | Новонежин ауылы, Калинин ауылы, Лаврентьев ауылы |
Новоселов ауылдық округі | Новоселов ауылы, Соснов ауылы, Аққұдық ауылы, Кұрғуус ауылы |
Первомай ауылы | Первомай ауыл |
Сұлукөл ауылдық округі | Юльев ауылы, Федосеев ауылы, Шили ауылы |
Тимофеевка ауылы | Тимофеев ауылы |
Чернигов ауылдық округі | Чернигов ауылы, Харьков ауылы, Дузбай ауылы |
Әулиекөл ауданындағы халық саны 35427 адамды құрайды, соңғы 2 жылда халық санының жылдық өсімі шамамен 2-2,5% құрайды.
Сурет 1. Ауданның орналасуының ситуациялық схемасы
1.2. Қолданыстағы ұлттық стратегиялық құжаттарға, аумақты дамыту жоспарларына енгізілген коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шаралар.
Қалдықтарды басқару саласындағы ҚР саясаты ҚР-ның "жасыл" экономикаға көшуі жөніндегі тұжырымдамамен (2013) және "Жасыл Қазақстан" ұлттық жобасымен (2021) айқындалады.
Стратегиялық құжаттар шығарумен қамту, бөлек жинауды енгізу, Қалдықтарды кәдеге жарату және қайта өңдеу үлесін ұлғайту және тиісінше полигондарда көмілетін қалдықтар көлемін азайту қажеттілігін белгілейді.
Кесте 1. ҚР-ның "жасыл" экономикаға және "Жасыл Қазақстан" ұлттық жобасына көшуі жөніндегі Тұжырымдаманың мақсаттары мен нысаналы көрсеткіштері
"Жасыл Қазақстан" ұлттық жобасында бөлек алыммен қамту бойынша нысаналы көрсеткіште Әулиекөл ауданы жоқ. Бірақ ҚР басқа облыстарымен ұқсастығы бойынша аудан үшін осындай көрсеткіштерді белгілеу қалдықтарды басқару жүйесін дамыту үшін оң әсер етеді. Осы Бағдарламаның 5-бөлімінде Әулиекөл ауданы бойынша нысаналы көрсеткіштер ұсынылды.
2. КОММУНАЛДЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ АҒЫМДАҒЫ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ
2.1. Өңірдегі коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы жай-күйін бағалау
Бұл бөлімде объектіде пайда болатын және (немесе) үшінші тұлғалардан алынатын қалдықтардың барлық түрлерін, сондай-ақ жинақталған қалдықтар мен көмуге ұшыраған қалдықтарды сипаттай отырып, көлемі мен құрамы, түзілудің орташа жылдамдығы (т/жыл), жіктелуі, Жинақтау, жинау тәсілдері туралы мәліметтерді қоса отырып, қалдықтарды басқарудың ағымдағы жай-күйіне баға берілген, қалдықтарды тасымалдау, залалсыздандыру, қалпына келтіру және жою.
Қалдықтарды басқару деп қалдықтар пайда болған сәттен бастап түпкілікті жойылғанға дейін оларға қатысты жүзеге асырылатын операциялар түсініледі.
Қалдықтарды басқару операцияларына мыналар жатады:
1) қалдықтар пайда болған жерде олардың жинақталуы;
2) Қалдықтарды жинау;
3) қалдықтарды тасымалдау;
4) Қалдықтарды қалпына келтіру;
5) қалдықтарды жою; осы тармақтың 1), 2), 4) және 5) тармақшаларында көзделген операцияларды жүзеге асыру процесінде орындалатын қосалқы операциялар;
6) қалдықтарды жинау, тасымалдау, қалпына келтіру және (немесе) жою жөніндегі операцияларға байқаулар жүргізу;
7) жойылған (жабық, пайдаланудан шығарылған) қалдықтарды жою объектілеріне қызмет көрсету жөніндегі қызмет.
Үй шаруашылықтарын қоспағанда, қалдықтарды басқару жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын адамдар тиісті қызметті жүзеге асыру кезінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен тізбеге енгізілген қалдықтарды басқару саласындағы ұлттық стандарттарды сақтауға міндетті. Осындай ұлттық стандарттарда көзделген талаптарды бұзу ҚР заңдарында белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.
ҚР экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің (бұдан әрі - ҚР Эгипр) деректеріне сәйкес Қазақстанда жыл сайын 4,5-5 млн. қатты тұрмыстық қалдықтар (бұдан әрі – ҚТҚ) түзіледі. Ұлттық статистика бюросының деректері бойынша коммуналдық қалдықтарды жинау және шығару жыл сайын 3,5 - 4,0 млн. тоннаны құрайды.
Ауданда жылына орта есеппен 6500 тонна коммуналдық қалдықтар түзіледі (№ 1 қосымша).
2.2. Қалдықтарды басқару саласындағы инфрақұрылымның жай-күйі бойынша жалпы мәліметтер
Қалдықтармен жұмыс істеу проблемалары осы аумақ үшін қажетті инфрақұрылымның болмауына немесе жеткіліксіз дамуына байланысты шешілмеген болып табылады. Бағдарлама құрастыру пункттері мен тасымалдау жүйелерін қоса алғанда, инфрақұрылымды жаңғыртуға және салуға қаражат бөлуді көздейді. Әулиекөл ауданының облыс орталықтарынан қашықтығына байланысты ауданда қалдықтарды бөлек жинау және сұрыптау жүзеге асырылмайды.
2.3. Жинақтау және бөлек жинау, әкетумен қамту
Әулиекөл ауданында коммуналдық қалдықтарды жинау және жинау екі жолмен жүзеге асырылады:
- контейнерлерде
- контейнерсіз (бестарсыз) әдіспен-аумақты айналып өту және белгіленген орындарда орналастырылатын пакеттерде/қаптарда қалдықтарды кесте бойынша жинау жолымен. Контейнерсіз шығару жеке секторда жүзеге асырылады ауданда қалдықтарды бөлек жинау енгізілмеген.
Контейнерлік алаңдар (бұдан әрі КА) жөндеуді қажет етеді, өйткені қоршаулар, қатты жабын жоқ, контейнерлер ескірген, мыжылған және ауыстыруды қажет етеді.
КА айналасында құрылыс қалдықтарын, ірі габаритті қалдықтарды (бұдан әрі – ІГҚ), электрондық және электр жабдығының қалдықтарын (бұдан әрі – ЭЖҚ) рұқсатсыз жинау байқалады.
КА айналасындағы қалдықтарды рұқсатсыз жинау ауданның жалпы проблемасы болып табылады, ауданның сыртқы түрін едәуір нашарлатады және халықтың шағымдарының негізгі себебі болып табылады.
Контейнерлік алаңдардан шығарылған барлық коммуналдық қалдықтар ҚТҚ полигонында сұрыптаусыз көміледі, бұл ҚР ЭК талаптарына сәйкес келмейді. Қатты тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу және кәдеге жарату үлесін ұлғайту қажет.
2.4. Тасымалдау
Кәсіпорындардың қалдықтары ҚТҚ полигондары бойынша қалдықтарды тапсыратын кәсіпорындардың өз автокөліктерімен жеткізіледі. Халықтың қалдықтары халықтың автокөлігімен тасымалданады, алайда көппәтерлі үйлердің қалдықтары аптасына 1 рет жалға алынған автокөлікпен ұйымдасқан түрде шығарылады. "Әулиекөл-сервис" ЖШС балансында 2013 жылы шығарылған Камаз 43253 автокөлігі бар, ол "Әулиекөл ауданы әкімдігінің қаржы бөлімі" ММ-не Камаз 43253 (қоқыс тасушы) түріндегі мемлекеттік мүлікті 21.04.2023 жылғы 2 жылға кейіннен сатып алу құқығынсыз сенімгерлік басқаруға беру туралы № 1038-ДУ шартының негізінде берілген. (Шарт қоса беріледі). Тиісінше, көптеген техникамен сапалы қызмет көрсетуге мүмкіндік жоқ. Бағдарламада қоқыс таситын көліктерді сатып алу қарастырылған. Қоқыс таситын көліктерді қажетті сатып алуды есептеу жөніндегі мәліметтер № 1 қосымшада қамтылады.
2.5. Сұрыптау және қайта өңдеу
Әулиекөл ауданында сұрыпталған қалдықтардың саны туралы нақты деректер жоқ. Негізінен, тұрғындар картонды, қағазды және т.б. үй пештерінде жағу арқылы дербес сұрыптайды және кәдеге жаратады.
Бөлек жиналған пластик, қағаз және картон ірі жинаушыларға немесе тікелей қайта өңдеушілерге тапсырылуы керек. Ауданның облыс орталығынан қашықтығына байланысты тұрғындарда мұндай мүмкіндік жоқ.
Халықтан электрондық және электр жабдығының (бұдан әрі – ЭЭҰ) қалдықтары жиналмайды, ЭЭҰ заңды тұлғалардан жиналады және мамандандырылған кәсіпорындарға беріледі. ЭЕҰ бойынша компаниялар электрондық және электр жабдықтарын, шығын материалдары мен оларды одан әрі кәдеге жарату үшін жинақтауыштарды қайта өңдеумен айналысады. Сондай-ақ, жабдықтар мен компоненттерді қайта пайдалану мүмкіндігі қолданылады. Әдетте, қайталама шикізатты бөлек жинауды, сұрыптауды және қайта өңдеуді жүзеге асыратын компаниялар жиналған және қайта өңделген қалдықтар туралы есептілікті ұсынбайды, осыған байланысты қайта өңдеу бойынша қолда бар статистика қалдықтарды қайта өңдеу туралы нақты деректерді көрсетпеуі мүмкін. Қалдықтарды жинау және қайта өңдеу саласындағы, оның ішінде қалдықтарды жинау және қайта өңдеу жөніндегі шағын және орта бизнес өкілдерімен ақпараттық жұмыс жүргізу жолымен статистиканы жетілдіру қажет
Әулиекөл ауданының аумағын дамытудың 2021-2025 жылдарға арналған бекітілген бағдарламасына сәйкес - 2025 жылға дейін қатты тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеу және кәдеге жарату үлесін ұлғайту жоспарлануда. Ол үшін қоқыс түрлеріне арналған контейнерлер мен бөлек контейнерлер орнатылады, кәсіпкерлерді тарту қалдықтарды қайта өңдеумен және қайталама пайдаланумен айналысады.
2.6. Жерлеу
Әулиекөл ауданында коммуналдық қалдықтардың пайда болу көздері – жеке үй шаруашылықтары, кеңсе ғимараттары, коммерциялық кәсіпорындар, бизнес орталықтар, өнеркәсіптік кәсіпорындар мен қоғамдық ұйымдар, балабақшалар, мектептер, ауруханалар, ауыл шаруашылығы субъектілері, сауда мекемелері, базарлар мен базарлар және коммуналдық қалдықтардың пайда болуының басқа да орындары болып табылады. Пайда болған коммуналдық қалдықтардың 93% - дан астамы ҚТҚ полигондарында көміледі. Полигондарда көмілген қалдықтардың көлемі жыл сайын артып келеді. Әулиекөл ауданында 16 ҚТҚ полигоны бар, олардың тек 4-і ғана экологиялық және санитарлық талаптарға сәйкес келеді. "Әулиекөл Сервис" ЖШС ҚТҚ полигоны (№ 1, 2, 3 алаң) және "Залевкая" ЖК. Бұл полигондарда әзірленген НРО жобалары бар. 2017 – 2026 жылдар кезеңіне арналған ҚТҚ полигоны үшін қалдықтарды орналастыру нормативтерінің жобасына мемлекеттік экологиялық сараптаманың қорытындысы алынды. "Әулиекөл-сервис" ЖШС үшін 13.01.2017 ж. № KZ79VCY00087514 және "Залевская О.Л." ЖК үшін 2017-2026 жж кезеңіне арналған ҚТҚ полигоны үшін қалдықтарды орналастыру жобасына мемлекеттік экологиялық сараптаманың қорытындысы (3-қосымша).
2.7. Қалдықтарды орналастыру объектісінің сипаттамасы
1.) Объектінің атауы: Әулиекөл кенті қатты тұрмыстық қалдықтар полигоны
Мақсаты: қатты тұрмыстық қалдықтарды (ҚТҚ) қабылдау және кәдеге жарату.
Орналасқан жері. Қолданыстағы қатты-тұрмыстық қалдықтар полигоны Қостанай облысы, Әулиекөл ауданы, Әулиекөл кенті, Мая көшесі, 48 үйде орналасқан.
Кәсіпорынның балансында үш өндірістік алаң бар. Полигонның жалпы ауданы:
20.01.2016 ж. 12-188-005-959 кадастрлық нөмірі бар уақытша өтеулі (ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді) жер пайдалану (жалға алу) құқығына актіге сәйкес № 1 – 5,0 га алаң (алаңның 5%-хозяй шаруашылық-тұрмыстық аймақ алады) (3-қосымша). Полигонда Әулиекөл, Аманқарағай, Лесное, Озерное, Черниговка, Харьковка, Дузбай, Диевка және Москалевка ауылдарының тұрғындары мен кәсіпорындарынан қалдықтар қабылдануда.
11.05.2016 ж. 12-188-022-127 кадастрлық нөмірі бар уақытша өтеулі (ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді) жер пайдалану (жалға алу) құқығына арналған актіге сәйкес № 2 – 2,0 га алаң (3-қосымша). Полигонда Новонежинка, Калинин, Лаврентьевка ауылдарының тұрғындары мен кәсіпорындарынан қалдықтар қабылдануда.
20.01.2016 ж. 12-188-019-1262 кадастрлық нөмірі бар уақытша өтеулі (ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді) жер пайдалану (жалға алу) құқығына арналған актіге сәйкес № 3 – 1,0 га алаң (3-қосымша). Полигонда Октябрьское ауылының тұрғындары мен кәсіпорындарынан қалдықтар қабылданады.
Ситуациялық карта - ҚТҚ полигондарының орналасуын көрсететін схема қоса беріледі.
Сурет 1.1. Ситуациялық карта - "Әулиекөл-сервис" ЖШС полигонының орналасу сызбасы
Ең жақын аймақ көздерден қашықтықта орналасқан:
N 1 учаске – солтүстік-шығыс бағытта 2455 м
N 2 учаске – оңтүстік-батыс бағытта 1060 м
N 3 учаске – батыс бағытта 1195 м
Пайдалануға берілген жылы:
№ 1 учаске – 1997 ж
№ 2 учаске – 2007 ж
№ 3 учаске – 2007 ж
Сыйымдылығы:
№ 1 учаске – 1 217 964,53 м3/243 592,905 тонна Келетін қалдықтардың жылдық көлемі 6318,025 тонна/жыл.
No 2 учаске – 190 069,51 м3/38 013,902 тонна. Келіп түсетін қалдықтардың жылдық көлемі 726,52 тонна/жыл.
№ 3 учаске – 66 865,1351 м3/13 373,027 тонна Жылдық түсетін қалдықтардың көлемі 262,88 тонна/жыл.
Әрбір полигондағы нығыздалған қойма биіктігі 10 м.
Жинақталған қалдықтардың мөлшері: 01.01.2016 жыл
N 1 учаске – 17807,781 тонна
N 2 учаске – 8623,28 тонна
N 3 учаске – 3447,73 тонна
2023-2032 жылдарға арналған нормативті кезеңдегі қалдықтарды орналастыру көлемі қатты тұрмыстық қалдықтар полигонының сыйымдылығынан аспайды.
Болжалды қызмет мерзімі: 49 жыл.
2) Объектінің атауы: "Залевская О.Л." ЖП қатты тұрмыстық қалдықтар полигоны.
Мақсаты: тұрмыстық қатты қалдықтарды (ҚТҚ) қабылдау, көму және кәдеге жарату.
Орналасқан жері: Қолданыстағы қатты тұрмыстық қалдықтар полигоны Қостанай облысы, Әулиекөл ауданы, Құсмұрын ауылы, К.Маркс көшесі, № 71 б ғимаратында орналасқан. Ең жақын тұрғын үй алаптары көздерден батыс бағытта 2020 м қашықтықта орналасқан. кәсіпорынның. № 12-188-014-448 уақытша өтеулі (ұзақ мерзімді, қысқа мерзімді) жер пайдалану (жалдау) құқығы туралы заңға сәйкес полигонның (жер телімі) жалпы ауданы 6,0 га құрайды. 19 желтоқсан 2014 ж. Полигон екі аймақтан тұрады: экономикалық аймақ және қалдықтар қоймасы. Полигонда 5 уақытша сақтау орны бар.
№ 1 учаске – металл сынықтарын сақтауға арналған
№ 2 учаске – шыны сақтауға арналған
№ 3 учаске – пластмассаларды сақтауға арналған
No 4 учаске - қағаз бен картон сақтауға арналған
№ 5 учаске – тамақ қалдықтарын сақтауға арналған
ҚТҚ полигондарының орналасуын көрсететін ситуациялық карта қоса берілген.
1.2-сурет. "Залевская О.Л." АЖ ТҚҚ полигонының орналасуының ситуациялық картасы-схемасы.
Пайдалануға берілген жылы – 2007 ж
Сыйымдылығы – 826 875 м3 / 165 375 тонна. Қалған қуаттылық 2016 жылға 106 327,89 тоннаны құрайды.
Тығыздалған күйде сақтау биіктігі - 10 м.
Жинақталған қалдықтардың мөлшері: 01.01.2016 жылы полигонда 59047,11 тонна.
2023-2032 жылдарға арналған нормативті кезеңдегі қалдықтарды орналастыру көлемі қатты тұрмыстық қалдықтар полигонының сыйымдылығынан аспайды.
Болжалды қызмет мерзімі: 49 жыл.
"Әулиекөл-сервис" ЖШС қалдықтарды кәдеге жарату технологиясы:
Қалдықтарды кәдеге жарату карта әдісімен жүзеге асырылады. Тұрмыстық қатты қалдықтар полигонында қалдықтарды орналастыру полигондарды пайдалану ережелері көрсетілген сақтау картасына кезеңді түрде итеру арқылы төгу арқылы жүзеге асырылады.
Қатты тұрмыстық қалдықтар полигонға арнайы көліктермен жеткізіледі. Технологиялық процесс стандартты схема бойынша жүзеге асырылады. Қоқыс таситын көліктерді түсіретін аумақ екі бөлікке бөлінген: бірінде қоқыс таситын көліктер, екіншісінде МТЗ-80 бульдозері жұмыс істеп тұр. Жұмыс картасына төселген қатты тұрмыстық қалдықтарды 0,5 м-ге дейінгі қабаттармен тығыздау ауыр МТЗ-80 бульдозерімен жүргізіледі. Тығыздау бульдозерді бір жерден 2-4 рет өткізу арқылы жүргізіледі. Қалыңдығы 150-170 см болатын қатты қалдықтар қабатын аралық тығыздау инертті материалдармен жүргізіледі. Аралық оқшаулау қабаты, тығыздаудан кейін, 0,25 м.
Қатты қалдықтарға (тамақ қалдықтары - 40%; қағаз және картон - 32%; ағаш - 2%; металл сынықтары - 5%; тоқыма бұйымдары - 3%; сүйектер - 2%; шыны - 2%; былғары және резеңке - 0.5 %; тастар және гипс - 0,5%; пластмасса - 4%; басқалар - 2% және скринингтер - 7%. Экологиялық кодекстің 301-бабына сәйкес келетін 100% қатты қалдықтардың 17% (ағаш, сүйек, былғары, резеңке, басқалар, сүзгілер, тастар, гипс, тоқыма бұйымдары) полигонға, ал қалған 83% сұрыпталуға тиіс. (тамақ қалдықтары, қағаз және картон, металл сынықтары, шыны, пластмасса) санитарлық талаптарға сәйкес тамақ қалдықтарын қоспағанда, өңдеумен және кәдеге жаратумен айналысатын мамандандырылған кәсіпорындарға берілгенге дейін уақытша (3 жылға дейін) сақталуы мүмкін. стандарттар, жылы мезгілде бір күннен артық сақтауға болмайды.
Қалдықтар қатты тұрмыстық қалдықтар полигонында сұрыпталады. Сұрыптау учаскесі полигон аумағында орналасқан. Бір ғана сұрыптау посты бар. Әрбір партия сұрыптау аймағында түсіріліп, қолмен сұрыпталады. Жұмысшылар барлық қалдықтарды түріне қарай сұрыптайды. Қалдықтардың әрбір түрі (тамақ қалдықтары, қағаз және картон, металл сынықтары, шыны, пластмасса) бөлек ыдыстарға сұрыпталып, кейін арнайы жабдықталған уақытша сақтау орындарына жіберіледі. Қалдықтардың әрқайсысының өз алаңы жобаланған және жабдықталған. Қалған қалдықтар (ағаш, тоқыма бұйымдары, сүйектер, былғары, резеңке, тастар, гипс, сүзгілер және т.б.) полигонға көмуге жіберіледі.
Жер асты суларын қорғау үшін барлық полигондарда саздан тұратын су өткізбейтін топырақ экраны бар. Полигонның периметрі бойынша жағалау бар. Санитарлық-қорғау аймағындағы тұрғын үй алқабының жағында ені кемінде 50 м ағаш және бұта екпелерінің жолағы қарастырылады.
Кәсіпорынның жұмыс режимі 8 сағаттық жұмыс күні, аптасына 6 күн.
ТҚҚ полигоны орналасқан аумақта қорықтар, сәулет ескерткіштері, санитарлық-тұрмыстық нысандар, демалыс орындары және басқа да табиғатты қорғау нысандары жоқ.
Полигонда қабылданған қалдықтарды өлшеп, есепке алатын таразылар орнатылған. Қалдықтардың қабылданған мөлшері туралы "Қалдықтарды қабылдау журналына" белгі қойылады.
Залевская О.Л. ЖК учаскісінде қалдықтарды кәдеге жарату технологиясы:
Тұрмыстық қатты қалдықтар полигонында қалдықтарды орналастыру полигондарды пайдалану ережелері көрсетілген сақтау картасына кезеңді түрде итеру арқылы төгу арқылы жүзеге асырылады.
Қалдықтардың әрбір түрі (тамақ қалдықтары, қағаз және картон, металл сынықтары, шыны, пластмасса) бөлек ыдыстарға сұрыпталып, кейін арнайы жабдықталған уақытша сақтау орындарына жіберіледі. Әрбір қоқыс орнының өзінің белгіленген және жабдықталған орны бар. Қалған қалдықтар (ағаш, тоқыма бұйымдары, сүйектер, былғары, резеңке, тастар, гипс, сүзгілер және т.б.) полигонға көмуге жіберіледі.
№ 1 учаске металл сынықтарын сақтауға арналған, ол жағаланған және саздан тұратын өтпейтін топырақ торымен жабылған. № 2 учаске шыны сақтауға арналған, ол жағаланған және саздан тұратын өтпейтін топырақ торымен жабылған. № 3 учаске пластмасса сақтауға арналған, ол жағалаумен жабылған және саздан тұратын өтпейтін топырақ торымен жабылған. № 4 алаң қағаз бен картон сақтауға арналған, ол жағалаумен жабылған және саздан тұратын өтпейтін топырақ торымен жабылған. Контейнерлерден алынған қағаз пакеттерге салынып, содан кейін оны элементтерден қорғау үшін пластикалық парақпен жабылады. No 5 учаске балшықтан тұратын өтпейтін топырақ торымен жабылған тамақ қалдықтарын сақтауға арналған. Азық-түлік қалдықтары жабық контейнерлерде 24 сағаттан аспайды.
Қатты тұрмыстық қалдықтар полигоны – қоршаған ортаны қорғауда санитарлық сенімділікке және халық үшін эпидемиологиялық қауіпсіздікке кепілдік беретін, оларды оқшаулау және залалсыздандыруға арналған арнайы құрылым. Полигонда қатты қалдықтардың статистикалық тұрақтылығы тығыздалу, минералдану, газдың бөліну динамикасын ескере отырып қамтамасыз етіледі.
Кәсіпорынның жұмыс режимі 8 сағаттық жұмыс күні, аптасына 6 күн.
ТҚҚ полигоны орналасқан аумақта қорықтар, сәулет ескерткіштері, санитарлық-тұрмыстық нысандар, демалыс орындары және басқа да табиғатты қорғау нысандары жоқ.
Негізгі құрылым - қалдықтарды сақтау алаңы. Ол аумақтың 95% дейін алып жатыр. Қойма алаңы 10 жыл ішінде бірінші пайдалану орнында қалдықтарды қабылдауды қамтамасыз етуді ескере отырып, пайдалану кезектеріне бөлінеді.
Қалдықтар қабаттарда сақталады. Биіктігі 2 м болатын тығыздалған қабат топырақ қабатымен оқшауланған. Сақтау алаңын кезектерге бөлу жер бедерін ескере отырып жүргізіледі.
Полигонның пайдалы аймағына мыналар кіреді: күзет ғимараты, дезинфекциялық ерітінділер мен тұрмыстық құрал-жабдықтарды сақтауға арналған қойма, су сақтайтын резервуарлар, 1 нүктелік дәретхана. Қонақ үй ғимараты дәліз мен қызметкерлер бөлмесінен тұрады. Экономикалық аймақ жалпы ауданның 5%-ын алып жатыр.
Баптың 5-тармағының 3-тармағына сәйкес. Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексінің 354-бабына сәйкес радиоактивті заттардың полигонға түсуіне жол бермеу үшін қалдықтардың әрбір партиясына дозиметриялық мониторинг жүргізу қажет.
Полигоннан шығатын жерде қоқыс таситын көліктердің дөңгелектерін өңдеуге арналған дезинфекциялық ерітіндісі (Лизол) бар дезинфекциялық ванна бар.
Полигонда қабылданған қалдықтарды өлшеп, есепке алатын таразылар орнатылған. Қалдықтардың қабылданған мөлшері туралы "Қалдықтарды қабылдау журналына" белгі қойылады.
2.8. Тарату қоры
ҚР Экологиялық кодексінің 350-бабының 16-тармағына сәйкес:
- Қалдықтар полигондарының жобасында оны жабу, жерді рекультивациялау, қоршаған ортаға әсер ету мониторингін жүргізу және полигон жабылғаннан кейін ластануды бақылау үшін тарату қорын құру көзделуге тиіс;
- Тарату қорын полигон операторы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен Қағидаларда белгіленген тәртіппен қалыптастырады;
- қалдықтар полигонын тарату қорының қатысуынсыз пайдалануға тыйым салынады.
ҚР Экологиялық Кодексінің 355-бабының 3-тармағына сәйкес:
- полигон (полигон бөлігі) жабылғаннан кейін полигон операторы аумақты рекультивациялауды жүзеге асырады және 1-сыныпты полигондар үшін отыз жыл ішінде қоқыс газы мен фильтрат шығарындыларына мониторинг жүргізеді. Бұзылған жерлерді қалпына келтіруге және кейіннен мониторинг жүргізуге арналған қаражат полигонның тарату қорынан түседі.
"Әулиекөл-сервис" ЖШС "Қазақстан Халық банкі" АҚ шотымен ұсынылған полигон жабылғаннан кейін жерді рекультивациялау және қоршаған ортаға әсер ету мониторингі жөніндегі іс-шараларды жүргізу үшін тарату қоры құрылды (2014 жылғы 18 қарашадағы № U/000012150/14 шарт).
"Залевская О.Л. "ЖК" Еуразиялық банк " АҚ шотымен ұсынылған полигонды жабу, полигон аумағын рекультивациялау және полигон жабылғаннан кейін қоршаған ортаға әсер ету мониторингін жүргізу жөніндегі іс-шараларды жүргізу үшін тарату қоры құрылды (2023 жылғы 27 шілдедегі № 0007/SMART13674569 шарт).
2.9. Қалдықтармен ағымдағы жағдайдың сандық және сапалық көрсеткіштері
Кәсіпорындағы Өндіріс қалдықтарын басқару тәртібі қалдықтарды пайдаланғанға, кәдеге жаратқанға, жойғанға немесе бөгде ұйымдарға бергенге дейінгі барлық процестерді, сондай-ақ өндірістік экологиялық бақылау жөніндегі есепке міндетті қосымша болып табылатын статистикалық есептілікті жасау рәсімін қамтиды.
Тұрғындардың қоқыстың пайда болуы мен өздігінен шығарылуын есепке алмауына байланысты пластикалық қалдықтар, шыны ыдыстар және басқа да қалдықтар сияқты дана бұйымдардың көлемін анықтау мүмкін емес, сандық және сапалық көрсеткіштер тек полигондардың деректері бойынша ұсынылған.
Кесте 2.1 сандық және сапалық қалдықтармен ағымдағы жағдайдың көрсеткіштері
2.1-кесте
Қалдықтардың атауы | тонна / жыл | тонна / жыл үшінші тұлғаларға аударылады | тонна / жыл |
"Әулиекөл-сервис" ЖШС | |||
Барлығы | 7310,619 | 7310,619 | 0 |
Оның ішінде өндіріс қалдықтары | 1695,779 | 1695,779 | 0 |
Тұтыну қалдықтары | 5614,84 | 5614,84 | 0 |
Қауіпті емес қалдықтар | |||
Ағаш қалдықтары | 17,0 | 17,0 | 0 |
Тұрмыстық қатты қалдықтар | 5614,84 | 5614,84 | 0 |
Күл және шлак | 1045,585 | 1045,585 | 0 |
Өлі астық қалдықтары | 630,0 | 630,0 | 0 |
ЖК "Залевская О.Л." № 1-5 учаскелер | |||
Барлығы | 6408,199 | 6408,199 | 0 |
Оның ішінде өндіріс қалдықтары | 3437,359 | 3437,359 | 0 |
тұтыну қалдықтары | 2970,84 | 2970,84 | 0 |
Қауіпті емес қалдықтар | |||
Ағаш қалдықтары | 100,0 | 100,0 | 0 |
Тұрмыстық қатты қалдықтар | 2970,84 | 2970,84 | 0 |
Күл және шлак | 3237,359 | 3237,359 | 0 |
Өлі астық қалдықтары | 100,0 | 100,0 | 0 |
Бөлімше аумағындағы қалдықтарды уақытша сақтау көлемдері мен мерзімдері қолданыстағы заңнамада белгіленген нормаларды бұзбайды. Қалдықтарды ұтымды басқару үшін кәсіпорынның жұмысы кезінде пайда болатын қалдықтардың барлық түрлерін қатаң есепке алу және бақылау қажет. Кәсіпорын қалдықтарды қауіпсіз түсіру мен тиеуді қамтамасыз ету үшін барлық қажетті шараларды қолданады, жоғалту мүмкіндігін болдырмайды.
Кесте 3. Соңғы 3 жылдағы ҚТҚ қабылдайтын полигондардың динамикасын қысқаша талдау
Атауы | 2020 ж | 2021 жыл | 2022 жыл |
"Әулиекөл-сервис" ЖШС | |||
№ 1 п.Әулиекөл | |||
Ағаш қалдықтары | 0 | 0 | 0 |
Тұрмыстық қатты қалдықтар | 2998,711 | 0 | 2480,0 |
Күл және шлак | 1217,9 | 0 | |
Өлі астық қалдықтары | 0 | 0 | 0 |
Құрылыс қалдықтары | 0 | 0 | 0 |
№ 2 Новонежин а. | |||
Ағаш қалдықтары | 0 | 0 | 0 |
Тұрмыстық қатты қалдықтар | 0 | 0 | 289,95 |
Күл және шлак | 0 | 0 | 0 |
Өлі астық қалдықтары | 0 | 0 | 0 |
Құрылыс қалдықтары | 0 | 0 | 0 |
№ 3 Октябрь а. | |||
Ағаш қалдықтары | 0 | 0 | 0 |
Тұрмыстық қатты қалдықтар | 0 | 0 | 114,4 |
Күл және шлак | 0 | 0 | 0 |
Өлі астық қалдықтары | 0 | 0 | 0 |
Құрылыс қалдықтары | 0 | 0 | 0 |
"Залевская О.Л" ЖК участкісі № 1-5 | |||
Ағаш қалдықтары | |||
Тұрмыстық қатты қалдықтар | 250,0 | 268,0 | 285,0 |
Күл және шлак | 2580,0 | 1985,0 | 2450,0 |
Өлі астық қалдықтары | |||
2.10. НОРМЫ ОБРАЗОВАНИЯ И НАКОПЛЕНИЯ КОММУНАЛЬНЫХ ОТХОДОВ И ТАРИФЫ
В августе 2022 года были утверждены нормы образования и накопления коммунальных отходов по Аулиекольскому району. Согласно данному документу, среднегодовой показатель нормы образования для благоустроенных домовладений и неблагоустроенных домовладений на 1 жителя составляет 0,97 м3.
В настоящее время проводится исследование по определению новых норм образования и накопления коммунальных отходов по Аулиекольскому району.
Әулиекөл ауданы бойынша коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормалары
№ | Коммуналдық қалдықтар жинақталатын объектілерінің түрлері | Есептік бірлік | 1 есептік бірлігіне жылдық норма, м3 |
1 | 2 | 3 | 4 |
1 | Жайлы үйлер | 1 тұрғын | 0,97 |
2 | Жайлы емес үйлер | 1 тұрғын | 0,98 |
3 | Жатақханалар, интернаттар, балалар үйлері, қарттар үйлері және сол сияқтылар | 1 орын | 0,724 |
4 | Қонақ үйлер, санаторийлер, демалыс үйлері | 1 орын | 0,743 |
5 | Балабақшалар, бөбекжай және басқа да мектепке дейінгі мекемелер | 1 орын | 0,535 |
6 | Мекемелер, ұйымдар, офистер, кеңселер, банктер, байланыс бөлімшелері | 1 қызметкер | 0,979 |
7 | Емханалар, медициналық орталықтар | 1 келіп кету | 0,147 |
8 | Ауруханалар, өзге де емдеу-сауықтыру мекемелері | 1 төсек - орын | 0,962 |
9 | Мектептер және өзге де оқу орындары | 1 оқушы | 0,22 |
10 | Мейрамханалар, дәмханалар, басқада көңіл көтеретін ғимараттар және қоғамдық тамақтану мекемелері | 1 отыратын орын | 0,91 |
11 | Театрлар, кинотеатрлар, концерт залдары, түнгі клубтар, ойынханалар, ойын автоматтарының залы, интернет-кафелер, компьютерлік клубтар | 1 отыратын орын | 0,132 |
12 | Мұражайлар, көрмелер | жалпы алаңы 1 м | 0,021 |
13 | Стадиондар, спорт алаңдары | жоба бойынша 1 орын | 0,025 |
14 | Спорт, би және ойын залдары | жалпы алаңы 1 м | 0,032 |
15 | Азық-түлік, өнеркәсіптік тауар дүкендері, супермаркеттер | сауда алаңы 1 м | 0,387 |
16 | Базарлар, сауда павильондары, дүңгіршектер, сөрелер | сауда алаңы 1 м | 0,21 |
17 | Вокзалдар, автовокзалдар, әуежайлар | жалпы алаңы 1 м | 0,281 |
18 | Дәріханалар | сауда алаңы 1 м | 0,08 |
19 | Автотұрақтар, автомобильді жуу орындары, АЖС | 1 машина-орын | 3,439 |
20 | Автомобиль шеберханалары | 1 жұмысшы | 1,267 |
21 | Шаштараздар, косметикалық салондар | 1 жұмыс орны | 1,099 |
22 | Кір жуатын орындар, химиялық тазалау орындары, тұрмыстық техниканы жөндеу орындары, тігін ательесі | жалпы алаңы 1 м | 0,11 |
23 | Зергерлік, аяқ киімді, сағаттарды жөндеу шеберханалары | жалпы алаңы 1 м | 0,101 |
24 | Моншалар, сауналар | жалпы алаңы 1 м | 0,148 Жүктеу |
Кесте 5. Әулиекөл ауданы бойынша қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге арналған халық үшін тарифтер
Наименование | Расчетная единица | Тенге (без налога на добавленную стоимость) |
Домовладения благоустроенные | в месяц с 1-го жителя | 318,32 |
Домовладения неблагоустроенные | в месяц с 1-го жителя | 321,6 |
Жеке және заңды тұлғалар үшін | 1 м3 | 3937,99 |
Қолданыстағы тарифтер (5-кесте) 2022 жылы белгіленді.
Бүгінгі таңда көптеген қалаларда жаңа тарифтер бекітілді (Семей, Өскемен, Орал, Көкшетау және Қостанай). Жалпы, Қазақстан бойынша тариф 84-тен 550 теңгеге дейін өзгереді (2-сурет). Ең жоғары тарифтер Алматы (553 теңге) және Көкшетау (500 теңге) қалаларында.
Тариф қалдықтарды жинау, тасымалдау және көму саласындағы кәсіпорындарды қаржыландырудың жалғыз көзі болып табылады. Коммуналдық қызметтер жыл сайын қымбаттайды, арнайы техниканың, компоненттердің және отынның бағасы айтарлықтай өседі, бірақ қалдықтарды жинау, шығару және көму тарифтері көптеген аймақтарда көптеген жылдар бойы өзгерген жоқ. Сонымен қатар, жыл сайын аудандардың халқы да артып келеді. Осыған байланысты, экономикалық негізделген тарифті белгілеу Әулиекөл ауданында қалдықтарды басқару жүйесін дамыту үшін өте маңызды және өзекті болып табылады.
Сондай-ақ, абоненттік қарыз мәселесі бар. Қамтылған халықтың тек 60% ғана қызмет ақысын төлейді. Өйткені қоқыс шығаратын компаниялардың (бұдан әрі - ҚШК) өкілдерінің ақпараты бойынша ҚТҚ жинау және әкету үшін қызметтерге ақы төлеу бойынша берешек шамамен 40% құрайды.
Осы мәселені пысықтау үшін 2021 жылдан бастап ҚР ЭК сәйкес ЖАО құзыретіне коммуналдық қалдықтарды жинау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын ұйымдар үшін тұрғылықты жері бойынша тіркелген азаматтардың санын сәйкестендіру мақсатында халықты тіркеу туралы мәліметтерге қолжетімділікті қамтамасыз ету кіреді. Осылайша, ҚТҚ жинау мен әкетуді жүзеге асыратын субъектілер өз қызметтері үшін дұрыс шот ұсыну үшін халықты тіркеу туралы мәліметтерге қол жеткізуді қамтамасыз етуі қажет.
ҚР ЭК сәйкес тұрғын үйлерде тұратын жеке тұлғалар жария шарттар негізінде орталықтандырылған жүйені пайдалануға және бекітілген тарифтерге сәйкес қызметтерге ақы төлеуге міндетті. Алайда, бұл норма ішінара орындалады. Жеке үйлердің тұрғындары жеке келісімшарттар жасағанды жөн көреді. Мүмкін, халықтың бір бөлігі жария шарттың бар екендігі туралы білмейді.
Кәсіпорындардың ҚТҚ жинау және әкету қызметтеріне ақы төлеу үшін жеке шарттар жасасуы тиімсіз, бұл ҚШК, жұмыс орындары, жалақы және т.б. үшін қосымша шығындарға әкеп соғады, сондықтан Халықпен ҚТҚ жинау және әкету үшін жеке шарттар жасасу тәжірибесін қайта қарау және жария шарт жасасуға көшу қажет. ЖАО мен ҚШК өз сайттарында жария шарт жариялап, халықты хабардар ету бойынша жұмыс жүргізуі қажет.
2.11. Коммуналдық қалдықтарды басқару бойынша ағымдағы жағдайды талдау бойынша қорытындылар
Әулиекөл ауданында коммуналдық қалдықтарды басқару бойынша ағымдағы жағдайды талдау қорытындысы бойынша коммуналдық қалдықтарды бөлек жинау, сұрыптау, қайта өңдеу және көму бойынша процестер жетілдіруді талап ететіні анықталды.
Бағдарлама шеңберінде коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесін жетілдіру және мынадай проблемалық мәселелерді шешу қажет:
1. Контейнерлік алаңдардың санитарлық талаптарға сәйкес келмеуі;
2. КА контейнерлермен қамтамасыз етілмеуі;
3. Халықты барлық жерде бөлек жинаумен қамтамасыз ету үшін қайталама ресурстарды бөлек жинауға арналған контейнерлердің жетіспеушілігі;
4. Халық арасында коммуналдық қалдықтардың қауіпті компоненттерін (ҚСБҚ, ЭЭО, Медициналық және т.б.) жинау жүйесінің болмауы, дегенмен ауданда 4 ҚСБҚ сауу контейнері бар.
5. Биологиялық ыдырайтын (тамақ) қалдықтарды бөлек жинаудың болмауы;
6. Ірі габаритті және құрылыс қалдықтарын жинау және тасымалдау жүйесінің болмауы;
7. Қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы халықтың хабардарлығы мен мәдениетінің төмендігі;
8. Коммуналдық қалдықтарды жинау және шығару қызметтеріне халықтың наразылығы мен наразылығы;
9. ҚТҚ шығару бойынша заңды тұлғаларды толық қамтымау. Заңды тұлғалардың ҚТҚ шығаруға шарт жасасудан бас тартуы;
10. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, әкетуге, қайта өңдеуге және көмуге арналған тарифтің төмен жиналуы;
11. Техника мен жабдықтардың жетіспеушілігі;
12. Қолданыстағы сұрыптау желілерінің болмауы;
13. Қалдықтарды сұрыптаусыз көму;
14. Құрылыс және тамақ қалдықтарын қайта өңдеудің болмауы;
15. ҚТҚ әкету жөніндегі қызметтер үшін жеке тұлғалармен есептеу және өзара есеп айырысу кезіндегі проблемалар. ҚШК-да тұратын жеке тұлғалардың саны туралы нақты деректер жоқ;
Жеке тұлғалардан төлемдер жинау проблемалары, соның салдарынан ҚШК-да дебиторлық берешек пайда болады, ол жыл сайын артып келеді;
3. МАҚСАТТАР, МІНДЕТТЕР ЖӘНЕ НЫСАНАЛЫ КӨРСЕТКІШТЕР
Бағдарламаның мақсаты түзілетін және жинақталған қалдықтардың, сондай-ақ жойылуға жататын қалдықтардың көлемін және (немесе) қауіпті қасиеттерінің деңгейін біртіндеп қысқартуға, қалдықтарды қалпына келтіру және полигондарды рекультивациялау үлесін ұлғайтуға бағытталған белгіленген көрсеткіштерге қол жеткізу болып табылады.
3.1. Бағдарламаның Мақсаты.
Бағдарламаның мақсаты Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарына сәйкес коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесін жетілдіру және Әулиекөл ауданының тұрғындары үшін қалдықтарды жинау және шығару бойынша көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыру болып табылады.
Жетістік жолдары:
улы қалдықтарды жою жөніндегі іс-шаралар;
елді мекендерге қызмет көрсетуге (5 және одан да көп жылға) қоқыс шығаратын компаниялармен, ҚТҚ көму жөніндегі кәсіпорындармен (ҚТҚ полигондары) ұзақ мерзімді шарттар жасасу;
бюджеттік ұйымдарда, сауда орталықтарында, базарларда, қоғамдық тамақтану орындарында қалдықтарды бөлек жинауды енгізу (пластикке, қағазға арналған контейнерлер орнату);
қалдықтарды бөлек жинауды, сұрыптауды және қайта өңдеуді енгізу бойынша бизнеспен өзара іс-қимыл жасау;
экономикалық орындылық жағдайында оларды газсыздандыру жөніндегі жобаларды іске асыру мүмкіндігін ескере отырып, ҚТҚ полигондарын (үйінділерін) жабу және рекультивациялау;
ҚТҚ орналастыру объектілерінің санын оңтайландыру саясатын ескере отырып, экологиялық талаптар мен санитарлық ережелерге сәйкес ҚТҚ жаңа полигондарын салу;
қатты тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеуді енгізу;
ҚТҚ түзетін көлемдер мен морфологияны ескере отырып, қалдықтарды қайта өңдеу бойынша қоқыс сұрыптау объектілері мен объектілерін (кәсіпорындарын) салу;
Іс-шаралар:
ауданның елді мекендерін жекелеген түрлері бойынша қалдықтарды бөлек жинауға арналған контейнерлермен жаңарту және қосымша жарақтандыру;
қалдықтарды сұрыптау, қайта өңдеу және кәдеге жарату, ҚТҚ полигондарын (полигондарын) газсыздандыру бойынша объектілерді салу жөніндегі жобаларды іске асыру үшін инвесторларды тарту;
тұрмыстық қатты қалдықтарды бөлек жинауға (жиналыстар, брошюралар, парақшалар, әлеуметтік бейнероликтер, оқу орындарындағы дәрістер, акциялар және т.б.) халықты үгіттеуді ұйымдастыру және жүргізу.
3.2. Бағдарламаның Міндеттері.
Бағдарламаның міндеттері-мақсатқа жетудің жолдарын неғұрлым тиімді және экономикалық негізделген әдістермен анықтау.
Міндеттер мыналарды ескере отырып, түзілетін және жинақталған қалдықтардың көлемін азайтуға бағытталған:
- кәсіпорында әлемде бар ең жақсы қолжетімділікті енгізу
қалдықтарды залалсыздандыру, қайта пайдалану және қайта өңдеу технологиялары;
- қалдықтарды қайта өңдеуге және қайта пайдалануға инвестициялар тарту
- орналастыру, залалсыздандыру, көму үшін қалдықтарды жинақтауыштарға әкетілетін қалдықтардың көлемін азайту;
- қалдықтармен жұмыс істеу кезінде қолданыстағы экологиялық, санитарлық-эпидемиологиялық және технологиялық нормалар мен ережелерді сақтау;
- қалдықтар қоршаған ортаның жай - күйіне және адам денсаулығына зиянды әсер етпейтін жағдайларды қамтамасыз ету;
- полигондар мен қалдықтар жиналатын орындардың қоршаған ортаға теріс әсерін азайту.
Қалдықтарды басқару бағдарламасында түзілетін қалдықтардың көлемін біртіндеп азайтуға және олардың қоршаған ортаға теріс әсерін азайтуға бағытталған іс-шаралар көзделеді.
ҚР Экологиялық Кодексіне, Қазақстан Республикасында қабылданған нормативтік құқықтық актілерге сәйкес өндіріс пен тұтынудың барлық қалдықтары олардың қоршаған ортаға әсерін ескере отырып жиналуға, сақтауға, залалсыздандыруға, тасымалдануға және көмілуге тиіс.
Табиғи орта компоненттерінің ластануын болдырмау мақсатында қалдықтарды жинақтау және жою халықаралық стандарттарға және Қазақстан Республикасының қолданыстағы нормативтеріне, сондай-ақ ішкі стандарттарға сәйкес жүргізіледі, оларды сақтау кезінде түзілетін қалдықтар қоршаған ортаның жай-күйіне және кәсіпорын пеҚСБҚналының денсаулығына зиянды әсер етпейтін жағдайлар қамтамасыз етілуге тиіс.
Кәсіпорындағы қалдықтарды басқару өндіріс және тұтыну қалдықтарымен жұмыс істеу бөлігінде ҚР қолданыстағы табиғат қорғау заңнамасы шеңберінде жүзеге асырылады.
Осыған сүйене отырып, өндірістік және шаруашылық қызметті жүзеге асыру кезінде қалдықтармен жұмыс істеудің келесі иерархиясы қабылданды:
- қалдықтардың түзілу көлемін азайту;
- қайта пайдалану (регенерация, қалпына келтіру);
- қайта өңдеу;
- залалсыздандыру;
- қауіпсіз орналастыру.
Қалдықтарды басқару жүйесі де мыналарды қамтиды:
- қалдықтарды түгендеу;
- пайда болған қалдықтарды сәйкестендіру және оларды есепке алу;
- қалдықтарды жоюдың одан әрі тәсілдерін оңтайландыру, сондай-ақ қалдықтардың белгілі бір түрлерін қайталама пайдалану мақсатында олардың қауіптілік деңгейі бойынша түрлердің орынды бірігуін ескере отырып, олардың түзілу орындарында қалдықтарды бөлек жинау (сегрегациялау);
- қалдықтарды орынды әкетуге дейін жинақтау және уақытша сақтау;
- қалдықтарды кейіннен өңдеу үшін тасымалдау;
- қалдықтарды залалсыздандыру;
- қалдықтарды көму.
3.3. Бағдарламаның нысаналы көрсеткіштері.
Бағдарламаның көрсеткіштері-белгілі бір кезеңдерде өндіріс және тұтыну қалдықтарының қоршаған ортаға теріс әсерін азайтуға бағытталған шаралар кешенін іске асырудың күтілетін нәтижелерін айқындайтын сандық және (немесе) сапалық мәндер. Көрсеткіштер бақыланатын және тексерілетін болуы, іске асыру кезеңдері бойынша айқындалуы тиіс бағдарламалар.
Кәсіпорындағы қалдықтарды басқару бағдарламасының негізгі көрсеткіштері:
1) Бағдарламаны іске асыру бойынша жоспарланған іс-шараларды енгізу нәтижесінде экономикалық және экологиялық тиімділік.
2) пайдаланылған (кәдеге жаратылған, залалсыздандырылған қалдықтардың) саны.
3) осы қалдықтардың түзілуінің нормативтік бекітілген көлемдеріне сәйкес аумақтан шығарылған (әкетілген) қалдықтардың саны.
Осы бағдарлама шеңберінде Әулиекөл ауданында коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесін жетілдіру бойынша нысаналы көрсеткіштер белгіленді (6-кесте). 1-қосымшада бағдарлама көрсеткіштерінің мониторингіне бірыңғай тәсілді қамтамасыз ету мақсатында осы Бағдарламада белгіленген көрсеткіштерді айқындау әдістемесі ұсынылған.
Кесте 6. Әулиекөл ауданының 2024-2026 жылдарға арналған қалдықтарын жинау және әкету, қайта өңдеу және көмумен халықты қамту жүйесін жетілдіру жөніндегі нысаналы көрсеткіштер.
4. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ, ҚОЙЫЛҒАН МАҚСАТТАРҒА ҚОЛ ЖЕТКІЗУ ЖОЛДАРЫ ЖӘНЕ ТИІСТІ ШАРАЛАР
Аудан тұрғындарын қалдықтарды жинау және шығару жөніндегі қызметтермен толық қамтуды қамтамасыз ету үшін коммуналдық қалдықтарды жинау және тасымалдау жүйесін одан әрі дамыту жөніндегі шаралар;
Коммуналдық қалдықтарды жинау және тасымалдау жүйесін одан әрі дамыту үшін мынадай шараларды орындау қажет:
- аудан тұрғындарын қалдықтарды жинау және шығару қызметтерімен қамту;
- ұзақ мерзімді келісімшарттар жасасу және бәсекелестік негізде конкурстар өткізу;
- экономикалық негізделген тарифтерді бекіту;
- тарифтің жиналуын арттыру;
- қалдықтарды жинауға арналған контейнерлік алаңдарды санитарлық нормаларға сәйкес келтіру. Жиналатын қалдықтардың көлемі мен ерекшелігіне қарай жаңа контейнерлерді ауыстыру және орнату. № 1 қосымшада контейнерлердің қажетті саны туралы мәліметтер көрсетіледі. Қоқыс таситын көліктер паркін және басқа да қажетті техниканы жаңарту № 1 қосымшада көрсетілген .
Халықты қалдықтарды жинау және шығару жөніндегі қызметтермен қамту
Тұрғын үйлерде немесе жеке тұрған ғимараттарда (егер контейнерлер болмаса) қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғалармен ҚТҚ жинау және әкету жөніндегі қызметтерге шарттар жасасу жөнінде белгілі бір тұрғын үйлерде немесе жеке тұрған ғимараттарда (егер контейнерлер болмаса) қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғалармен хабардар ету жұмыстарын жүргізу қажет. Осы учаскелерге қызмет көрсету үшін ЖАО.
Ұзақ мерзімді келісімшарттар жасасу және бәсекелестік негізде конкурстар өткізу
ҚТҚ жинау және әкету жөніндегі қызметтердің сапасын арттыру үшін коммуналдық қалдықтарды басқаруға бәсекелестік негізде ұзақ мерзімді келісімшарттар жасасу қажет.
Нарыққа қатысушыларды айқындау бойынша конкурс (тендер) өткізу кезінде ЖАО ҚР ЭК және коммуналдық қалдықтарды басқару қағидаларына сәйкес ЖАО үшін талаптарды белгілейтін болады. ҚТҚ жинау және тасымалдаумен қызметі ҚР экологиялық заңнамасының талаптарына сәйкес келетін мамандандырылған кәсіпорындар айналысуы тиіс.
ҚШК таңдау кезіндегі негізгі талаптардың бірі - ҚР Эгипр тізілімінде ҚТҚ жинау және әкету жөніндегі компанияның болуы, яғни қызметті жүзеге асырудың басталғаны туралы хабарлама беру. Қауіпті емес қалдықтарды жинау, сұрыптау және тасымалдау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілері "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" ҚР Заңына сәйкес ҚР Эгипр қызметіне кірісу туралы хабарлама беруге міндетті. Хабарламалық тәртіпке сәйкес келмейтін ҚШК конкурсқа қатыса алмайды және ҚТҚ жинау және әкету бойынша қызметтер көрсете алмайды, өйткені қауіпті емес қалдықтарды жинау, сұрыптау және тасымалдау жөніндегі қызметті ҚР Эгипр хабарламасынсыз жүзеге асыруға тыйым салынады.
Егер компания қауіпті қалдықтармен жұмыс істесе, онда лицензия болуы керек.
Экономикалық негізделген тарифтерді бекіту
Ауданда коммуналдық қалдықтарды басқарудың ұтымды жүйесін одан әрі дамыту үшін жаңа тарифтерді есептеу және бекіту қажет. Аудан бойынша қолданыстағы тариф (425,91 теңге) тиісті инфрақұрылымды құру және халыққа сапалы және уақтылы қызмет көрсету үшін жеткіліксіз. Белгіленген тарифтер қазіргі заманғы шындықтар мен инфляциялық процестерді ескере отырып, қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге мамандандырылған ұйымдардың шығындарын жабуы керек.
Экономикалық негізделген тарифтерді уақтылы қайта қарау, индекстеу және бекіту мамандандырылған ұйымдардың қалдықтарды жинау және шығару бойынша сапалы жұмысын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді, бұл ауданның экологиялық жағдайына және халықтың денсаулығына жағымды әсер етеді.
ҚТҚ жинауға, әкетуге, қайта өңдеуге және көмуге және халықтың уақтылы төлеуіне тарифтің жиналуын арттыру
Халықты тіркеу туралы мәліметтерге қол жеткізуге қатысты ЖАО-ның мамандандырылған ұйымдармен өзара іс-қимылын күшейту қажет.
Азаматтарды тұрғылықты, уақытша болатын (тұратын) жері бойынша тіркеу кезінде жаңа тіркеу мекенжайы туралы мәліметтер нақты уақыт режимінде ІІМ ақпараттық жүйесінен эталондық деректер банкі болып табылатын және оған қол жеткізу барлық мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдарға (әкімдіктерге) қамтамасыз етілген "жеке тұлғалар" Мемлекеттік Деректер базасына (әкімші – ҚР ӘМ) беріледі ҚР.
Осы интеграция шеңберінде ЖАО ҚТҚ жинау, әкету, қайта өңдеу және көму үшін төлемдерді дұрыс есептеуге мүмкіндік беретін мекенжай бойынша тіркелген азаматтардың саны туралы мәліметтерді иесіздендірілген түрде (дербес деректерді берусіз) ҚШК-ға беретін болады.
Жиналатын қалдықтардың көлемі мен ерекшелігіне қарай контейнерлік алаңдарды санитариялық нормаларға сәйкес келтіру, жаңа контейнерлерді ауыстыру және орнату
Құрылыс түріне байланысты коммуналдық қалдықтарды жинау және тасымалдау жүйесі келесідей ұйымдастырылады:
Жеке құрылыс аудандарында:
- арнайы контейнерлерді орнатыңыз;
- қалдықтарды шығару үшін үлкен көлемді және жоғары қысу қабілеті бар қоқыс таситын көліктерді пайдаланыңыз.
КА санитарлық нормаларына сәйкес келтіру үшін келесі іс шаралар орындалады:
Үй иелерінің, ұйымдардың, мәдени-бұқаралық мекемелердің, демалыс аймақтарының аумағында көлікке арналған кіреберістері бар қалдықтарды жинауға арналған контейнерлерді орналастыру үшін арнайы алаңдар бөлінсін. Алаңды қатты жабынмен орналастыруға және қалдықтарды желмен тарату (тарату) мүмкіндігін болдырмайтын, бірақ кемінде 1,5 м биіктікке дейін үш жағынан қоршауға.
Контейнерлік алаңды тұрғын және қоғамдық ғимараттардан, балалар объектілерінен, спорт алаңдарынан және халықтың демалыс орындарынан кемінде 25 м қашықтықта орналастыруға. Қалыптасқан құрылыс аудандарында, санитариялық алшақтықтарды сақтау мүмкіндігі болмаған кезде, қашықтықтар ЖАО-ның, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелерінің, объектілердің меншік иелерінің және басқа да мүдделі тұлғалардың қатысуымен комиссиялық түрде белгіленеді.
Коммуналдық қалдықтарды шығару кесте бойынша жүзеге асырылатын болады.
Коммуналдық қалдықтарды тасымалдау шығындарын азайту үшін белгіленген санитарлық және табиғатты қорғау талаптарына сәйкес келетін қалдықтарды шығарудың минималды жиілігі қабылданады.
Шығару жиілігін белгілеу кезінде коммуналдық қалдықтардың түзілу көлемін, олардың морфологиялық құрамын, жинау үшін қолданылатын контейнерлердің түрі мен санын (контейнерлер арқылы жинау кезінде) назарға алған жөн.
Қалдықтардың әрбір санаты (фракциясы, түрі) үшін бөлек жинау кезінде әкетудің өзіндік кезеңділігі айқындалады.
Қалдықтарды контейнерлерде 0оС және одан төмен температурада сақтау мерзімі – үш тәуліктен аспайды, оң температурада - бір тәуліктен аспайды.
Жаңа контейнерлерді ауыстыру және орнату жиналатын қалдықтардың көлемі мен ерекшелігіне және оларды сақтау мерзіміне байланысты жүргізіледі. Контейнерлерді жаңарту кезінде заманауи еуроконтейнерлерді сатып алу жоспарлануда.
Пластмасса, қағаз және картон қалдықтары көліктің барлық түрлерімен тасымалданады. Шыны ыдыстың қалдықтары бүлінуді болдырмауға бағытталған шараларды қабылдай отырып, көліктің кез келген түрімен тасымалданады. Шыны ыдыстың қалдықтарын тасымалдау, тиеу және түсіру кезінде олардың сақталуын, механикалық әсерлерден қорғалуын қамтамасыз ететін шаралар қабылдау қажет.
Осы бағдарлама шеңберінде ЖАО контейнерлердің нормативтік саны 197 дана болған кезде контейнерлер паркін жаңарту, толықтыру жоспарлануда, 195 дана бар, оның ішінде 50 дана жөндеуді талап етеді (барлығы 52 дана сатып алу), контейнерлік алаңдарды жөндеу және оларды санитарлық нормалар мен заңнама талаптарына сәйкес келтіру (барлығы 56 дана).
Сондай-ақ ЖАО пайдаланатын қоқыс таситын көліктер паркін толықтыру/жаңарту қажет. Қоқыс таситын көліктер паркін жаңарту ЖАО қаражаты және жеке инвестициялар есебінен жүзеге асырылатын болады.
Қалдықтарды бөлек жинау жүйесін жетілдіру жөніндегі шаралар
Бөлек жинау жүйесін жетілдіру үшін мынадай шараларды орындау қажет:
- барлық КА-да ҚТҚ құрғақ фракциясын бөлек жинауға арналған контейнерлерді орнатуды қамтамасыз ету және қайталама шикізатты бөлек шығаруды қамтамасыз ету;
- коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдас бөліктерін жинау және қалпына келтіру жүйесін ұйымдастыру;
- арнайы орындарды ұйымдастыру және КГО мен халықта пайда болатын құрылыс қалдықтарын тасымалдау үшін мамандандырылған компанияны анықтау.
Коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдас бөліктерін жинау және қалпына келтіру жүйесін ұйымдастыру
Коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдас бөліктерін жинау және қалпына келтіру жүйесін ұйымдастыру қалдықтардың қауіпті түрлерін: ҚСБҚ, ЭЭО, химиялық қоректендіру көздері, халық аккумуляторларын бөлек жинауды, тасымалдауды және қайта өңдеуді қамтамасыз ету үшін мердігер ұйымды таңдауға арналған конкурс ұйымдастыруға негізделетін болады.
Бүгінгі таңда ауданда МСО-ны ішінара жинаудан басқа, халық арасында коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдас бөліктерінің (ЭЭО, химиялық қоректендіру көздері, аккумуляторлар) қалдықтарын жинау жүйесі жолға қойылмаған.
ҚТҚ жалпы ағынындағы қалдықтардың бұл түрлері полигонға түседі, топырақты, суды және ауаны токсиндермен, ауыр металдармен, тұрақты органикалық ластағыштармен ластайды, осылайша адамдардың денсаулығы мен қоршаған ортаға айтарлықтай зиян келтіреді
ҚР ЭК 365-бабының 6-тармағына сәйкес коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдас бөліктері бөлек жиналып, мамандандырылған кәсіпорындарға қалпына келтіруге берілуі тиіс.
Құрамында сынап бар қалдықтар
ҚР СТ 1513 ресурс үнемдеу талаптарына сәйкес тұрғындардан МСО жинау жүйесін ұйымдастыру үшін. Технологиялық циклдің барлық кезеңдерінде қалдықтарды өңдеу. МСО-ны қайта өңдеудің жіктелуі мен әдістері. ЖАО негізгі ережелерін жүзеге асырады:
- халықта пайда болған МСО жинау үшін орнатылатын арнайы әмбебап контейнерлерді орнату мен оларға қызмет көрсетуді бақылау;
- кондоминиум объектісін басқару органдарының қызметін бақылау және ұйымдастыру, олар арнайы әмбебап контейнерлерді сақтау жөніндегі шараларды қамтамасыз етуге, контейнерге қызмет көрсететін мамандандырылған кәсіпорынмен өзара іс-қимылды жүзеге асыруға, оларға еркін қол жеткізуді қамтамасыз етуге, тұрғындармен түсіндіру жұмыстарын жүргізуге, контейнерге бөгде заттарды сақтауға, контейнерге бөгде жарнамаларды, хабарландыруларды және т.б. жапсыруға жол бермеуге міндетті;
- халық үшін демеркуризация жөніндегі шаралар кешенін іске асыруға және ҚСБҚ үшін контейнерлерді жөндеуге (ауыстыруға) мамандандырылған кәсіпорындардың жұмыстарын (қызметтерін) сатып алу үшін қаражат бөлу жолымен халық арасында пайдалануда болған құрамында сынап бар энергия үнемдейтін шамдарды қайта өңдеуді ұйымдастыру.
Мамандандырылған кәсіпорындардың халық үшін демеркуризациялау жөніндегі шаралар кешенін іске асыруға және ЖАО ҚСБҚ үшін контейнерлерді жөндеуге (ауыстыруға) арналған жұмыстарды (көрсетілетін қызметтерді) сатып алу ҚР ЭК, "Мемлекеттік сатып алу туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 4-тарауына және коммуналдық қалдықтарды басқару қағидаларына сәйкес конкурс (тендер) арқылы жүргізілетін болады.
Электрондық және электр жабдықтары
ҚР СТ 3753-2021 "ресурс үнемдеу. Құрамында сынап бар құрылғылар мен аспаптарды қоспағанда, өмірлік циклдің барлық кезеңдерінде электротехникалық және электрондық жабдықтардың қалдықтарымен жұмыс істеу. ЖАО "қауіпсіздік талаптары" халықтың тығыздығын ескере отырып, оның ішінде контейнерлік алаңдар мен стационарлық ЭЭО қабылдау пункттерін қоса алғанда, ЭЭО жинау, жинақтау және қайта өңдеу объектілерін орналастыруға жер учаскелерін бөлу арқылы қалдықтардың иелеріне ЭЭО өндірушілеріне немесе ЭЭО басқару саласындағы кәсіпкерлік субъектілеріне ЭЭО беруге мүмкіндік беретін инфрақұрылымды құруға ықпал етуі тиіс.
ЖАО ээо жөндеу, қалпына келтіру жүйесін ұйымдастыруды, сондай-ақ қалдықтардың иелерінен ЭЭО-ны бөлек жинау мен қайта өңдеуді, оның ішінде ЭЭО-ны жылжымалы қабылдау пункттерін құру арқылы қамтамасыз етуі тиіс.
ЖАО ақпараттық кампанияларды, конкурстарды, дәрістерді өткізуді қоса алғанда, бірақ олармен шектелмей, ээо-ның халықтан бөлек алымының үлесін ұлғайтуға бағытталған шаралар қабылдауы тиіс.
Тұрғындардан коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдас бөліктерін жинау жүйесін ұйымдастыру үшін мынадай шараларды қабылдау қажет:
батареялар, құрамында сынап бар шамдар, электрондық және электр жабдықтары сияқты қауіпті тұрмыстық қалдықтарды стационарлық немесе жылжымалы жинау пункттерін/пункттерін құру;
- қалдықтарды қабылдаудың ұйымдастырылған пункттері туралы халықты хабардар етуді және олармен қауіпсіз жұмыс істеуді насихаттауды қамтамасыз ету;
қалдықтарды жинауға және кәдеге жаратуға арналған шығыстардың бір бөлігін жабу мақсатында өндірушінің кеңейтілген жауапкершілік операторының функцияларын жүзеге асыратын "Жасыл Даму" АҚ-мен ынтымақтастықты нығайту.
Коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдас бөліктері үшін батареялар, құрамында сынап бар шамдар, электрондық және электр жабдықтары сияқты қауіпті тұрмыстық қалдықтарды қабылдайтын стационарлық пункттер көзделетін болады. Қабылдау пункттері көрсетілген тауарларды өткізуді жүзеге асыратын дүкендерде (дүкендер бөлімдерінде, сауда нүктелерінде) құрылуы мүмкін. Батареялар мен сынап шамдарын қабылдауды пәтер иелері бірлестіктерінің аумағында ұйымдастыруға болады.
Стационарлық лампаларды қабылдау пункттерінің орналасқан жері мен санын анықтау кезінде олардың халыққа қолжетімділігі мен ыңғайлылығы ескерілуі тиіс. Құрамында сынабы бар шамдарды стационарлық жинау пункттері бөгде адамдар үшін қолжетімсіз жеке кіреберіспен жабдықталады, шамдарды жинауға арналған арнайы контейнерлердің қажетті санымен қамтамасыз етіледі және қажетті тиісті қорытындылар мен рұқсаттар болады.
Коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдас бөліктерін бөлек жинауды енгізу және қайталама шикізат пункттерін құру бөлек жинау бойынша нысаналы көрсеткішке қол жеткізуге мүмкіндік береді.
Заңды тұлғалардан коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдас бөліктерін бөлек жинау және қалпына келтіру
Қызметтің түріне қарамастан заңды тұлғаларда пайда болатын қауіпті коммуналдық қалдықтарды қалдырушылар да бөлек жиналып, ҚР ЭК 365-бабының 6-тармағына сәйкес Мамандандырылған ұйымдарға (кәсіпорындарға) қалпына келтіруге берілуі тиіс.
Шағын және орта бизнес субъектілерімен қалдықтардың қауіпті құрамдас бөліктерін жинау және қалпына келтіру бойынша Адал және заңнама талаптарына сәйкес мамандандырылған кәсіпорындарды анықтау үшін ақпараттық жұмыс жүргізу қажет.
Сондай-ақ статистиканы қадағалау мақсатында жиналған және қалпына келтірілген қалдықтарды есепке алу бойынша мамандандырылған кәсіпорындардың әлеуетін нығайту қажет.
Арнайы орындарды ұйымдастыру және КГО мен халықта пайда болатын құрылыс қалдықтарын тасымалдау үшін мамандандырылған компанияны анықтау
Қалдықтарды бөлек жинауға қойылатын талаптың 19-тармағына сәйкес ЭГТРМ м.а. 2021 жылғы 2 желтоқсандағы № 482 бұйрығы ЖАО жеке тұлғаларда (тұрғындарда) түзілетін Құрылыс және ірі габаритті қалдықтар үшін жабыны мен қоршауы бар ауданы кемінде 12 м2 болатын орынды ұйымдастырады.
Жылжымайтын объектілерді салуды немесе жөндеуді жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар қалдықтарды бөлек жинауға қойылатын талаптың 17-тармағына сәйкес ЭГТРМ м.а. 2021 жылғы 2 желтоқсандағы № 482 бұйрықты
- Құрылыс және ірі габаритті қалдықтарды жергілікті атқарушы органдар ұйымдастырған арнайы орындарға өз бетінше шығару.
Абаттандыру ережелеріне сәйкес ірі көлемді қоқыстарды (қалдықтарды) шығаруды кәсіпорындардың өздері, мекемелер мен жеке тұлғалар немесе қоқыс шығаратын кәсіпорындар шарт негізінде жүргізетіні анықталды.
КГО әкету үшін төлем ҚТҚ жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму тарифіне енгізілмегендіктен, КГО мен құрылыс қалдықтарын жинау және әкету жөніндегі компанияны жеке анықтау қажет.
КГО және құрылыс қалдықтарын халықтан тасымалдау жөніндегі ұйымды айқындау үшін ЖАО "мемлекеттік сатып алу туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жергілікті бюджет есебінен КГО және құрылыс қалдықтарын жинауға және әкетуге конкурс (тендер) ұйымдастыру қажет.
Экспорттаушы компания хабарлама тәртібіне сәйкес келуі және ҚР Эгипр тізіліміне кіруі қажет.
Арнайы ұйымдастырылған орындарда құрылыс қалдықтарын жинауды мынадай тәсілдердің бірімен жүзеге асыруға болады: ауыстырылатын бункерлерге жинау және кейіннен мультилифт жүйесі бар автомобильдермен әкету; қаптарға жинау, оларды кейіннен борттық немесе самосвалдық автомобильге тиеу; қалдықтарды үйіп жинау, кейіннен борттық немесе самосвалдық автомобильге қайта тиеу.
Коммуналдық қалдықтарды, оның ішінде ерекше (тамақ, Құрылыс және ірі габаритті қалдықтарды, ЭЕҰ және т.б.) қайта өңдеу және кәдеге жарату жүйесін дамыту жөніндегі шаралар
Қалдықтарды қайта өңдеу және кәдеге жарату жүйесін дамыту үшін мынадай іс-шараларды орындау қажет:
жеке Санаттар: қайталама шикізат (пластик, қағаз және шыны); құрылыс қалдықтары; ірі габаритті қалдықтар; коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдас бөліктері бойынша қалдықтардың пайда болу көлемінен халықтың және заңды тұлғалардың қайталама шикізатты жинау үлесін ұлғайту;
аудан аумағында қызметін жүзеге асыратын қалдықтарды қалпына келтіру бойынша мамандандырылған кәсіпорындармен өзара іс-қимылды күшейту;
қалдықтарды қайта өңдеу бойынша жұмыс істеп тұрған өндірістердің дамуын ынталандыру және қайталама шикізатты қайта өңдеу және кәдеге жарату жөніндегі қуаттарды құру.
Қайталама шикізат (Қағаз, картон, пластик, шыны және т.б.) дайын өнімді одан әрі өңдеу және өндіру үшін мамандандырылған кәсіпорындарға берілетін болады.
Қағаз және картон қалдықтарын қалпына келтіру жаңа бұйымдарды (қағаз және картон, эковат, құрылыс материалдары) өндіру үшін физикалық, химиялық және басқа да тәсілдермен жүзеге асырылады.
Пластмасса қалдықтарын қалпына келтіруді технологиялық процестердің экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ететін технологиялар мен жабдықтарды қолдана отырып, мамандандырылған ұйымдар жүзеге асырады;
Шыны ыдыстың қалдықтарын қалпына келтіру қоршаған орта үшін қауіпсіздік талаптарын сақтау шартымен жүзеге асырылады:
қайта пайдалануға арналған шыны ыдыстың қалдықтарын дайындау (сұрыптау, жуу, өңдеу);
жаңа өнім өндірумен механикалық және термиялық әдістермен (шыны жүн, шыны ыдыс, шыны талшық, плитка және басқалар);
Қатты тұрмыстық қалдықтардың қайта өңделмейтін бөлігінен қатты отынды қалдықтардан (RDF) алуға болады. Отынның бұл түрін ҚТҚ көмуді азайту мақсатында цемент зауыттарында және ЖЭО-да қолдану қажет.
қауіпті қалдықтар үшін мамандандырылған кәсіпорындарға кәдеге жарату үшін жіберілетін болады.
Тамақ қалдықтары
Жеке жиналған биологиялық ыдырайтын ҚТҚ фракциялары, негізінен тамақ және органикалық қалдықтар аэробты немесе анаэробты әдіспен өңделуі керек. Сондай-ақ, бұл қалдықтарды кәріз-тазарту станцияларының шламымен бірге қайта өңдеу мүмкіндігі қарастырылады. Бүгінгі таңда органикалық қалдықтарды кәдеге жарату мен қайта өңдеудің әртүрлі технологиялары бар, олардың ішінде: биогаз алу, компосттау және басқалар.
ҚТҚ ыдырауының табиғи әдісіне компосттау жатады. Компосттау - бұл табиғи биологиялық ыдырауға негізделген қалдықтарды қайта өңдеу технологиясы.
Органикалық қалдықтарды компосттау тікелей үй шаруашылығында да, орталықтан да болуы мүмкін. Тікелей үй шаруашылықтарында компосттау тек компост шұңқырларында немесе арнайы компост машиналарын қолдану арқылы жүзеге асырылады. Орталықтандырылған компосттау кезінде тұтынушылар органикалық заттарды бөлек жинауды қамтамасыз етеді, содан кейін олар арнайы жабдықталған алаңдарға немесе компост төселетін сүрлем мұнараларына шығарылады. Кейіннен мұндай компост ауыл шаруашылығының қажеттіліктері үшін қолданылады. Биологиялық ыдырайтын қалдықтардың көп мөлшері пайда болатын және қосалқы шаруашылық бар ұйымдар мен мекемелерде (мысалы, мектептерде) компосттау жеке-жеке жүргізілуі мүмкін.
Ірі және құрылыс қалдықтары
Жинау пункттеріндегі ірі габаритті қалдықтардан қауіпті фракцияларды алып тастау, содан кейін Мамандандырылған ұйымдарға қайта өңдеуге және/немесе кәдеге жаратуға жіберу қажет.
Аралас құрылыс қалдықтарын жинау орнында қайта өңделген шикізат пен қауіпті компоненттерді алу арқылы сұрыптау керек. Бөлек сұрыптау керек: ағаш; қағаз және картон; металл (бөлек қара және түсті металдар); минералды қалдықтар (тас, құрылыс тасы және кірпіш, сылақ, бетон, гипс, қаңылтыр шыны және т.б.); темірбетон және бетон бөлшектері.
Ірі құрылыс қалдықтарын өңдеу үшін ұсақтау және сұрыптау кешендері қолданылады.
Қауіпті құрылыс қалдықтары бөлек жиналады және әрі қарай қайта өңдеу және/немесе кәдеге жарату үшін мамандандырылған компанияларға беріледі.
Одан әрі өңдеуге жатпайтын сұрыпталғаннан кейін коммуналдық қалдықтарды көму ҚТҚ полигонында жүзеге асырылады.
Коммуналдық қалдықтарды қауіпсіз көмуді қамтамасыз ету жөніндегі шаралар
Коммуналдық қалдықтарды қауіпсіз көмуді қамтамасыз ету үшін келесі шараларды орындау қажет:
рұқсат етілмеген полигондарды анықтау және жою.
Рұқсат етілмеген полигондармен проблемаларды шешу үшін "Қазақстан Ғарыш Сапары" ҰК" АҚ спутниктері тіркеген ҚТҚ барлық полигондары бойынша мұқият аудит жүргізу қажет.
Полигонды залалсыздандырудың қолданыстағы жалпы қабылданған әдістемесі мынадай кезеңдерді қамтиды: полигонның қауіптілік дәрежесін анықтау; баламалы нұсқаларды бағалау; залалсыздандыру және рекультивациялау технологиясын әзірлеу.
Рұқсат етілмеген полигондарды рекультивациялау бойынша техникалық шешімдер рекультивациядан кейін аумақтың функционалдық мақсатына және пайдаланылуына байланысты қабылданады.
Жаңа полигондардың пайда болуын болдырмау жөніндегі шараның негізі аудан тұрғындарын 2030 жылға қарай қалдықтарды жинау және тасымалдау жөніндегі қызметтермен 100% қамту және қалдықтарды қауіпсіз өңдеу бойынша шағын және орта бизнес субъектілерімен профилактикалық жұмыс болып табылады.
Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу мәселелері бойынша халықтың хабардарлығын арттыру және барлық мүдделі тараптардың өзара іс-қимылын күшейту жөніндегі шаралар
Бағдарламаның тиімді жұмыс істеуі үшін халықтың хабардарлығы мен қолдауы маңызды. Жұртшылықтың хабардарлығын арттыру - бұл тұрақты негізде жүргізілуі керек ұзақ мерзімді процесс.
ЖАО халықтың хабардарлығын арттыруда, ақпарат таратуда және қалдықтардың алдын алу жөніндегі бастамаларды қолдауда, сондай-ақ тиісті жағдайлар жасауда (мысалы, ірі габаритті қалдықтар, ЭЕҰ, құрылыс қалдықтары үшін арнайы орындар құру) шешуші рөл атқарады.
Жергілікті газеттер мен журналдарда қалдықтарды басқару мәселесі және қалдықтарды дұрыс басқару талаптары туралы халықты оқытуға бағытталған мақалалар жариялау ұсынылады.
ҚТҚ жинау және әкету жөніндегі мамандандырылған ұйымдардың қызметкерлері үй қалдықтарын сұрыптау тәртібін түсіндіретін және пластикке, шыныға, картонға және қағаз қалдықтарына арналған контейнерлерге бөлек қоймалауды кезең-кезеңімен экологиялық акциялар өткізу ұсынылады. Мұндай акциялар әдетте бөлек жинауға арналған контейнерлер орнатылған аулаларда да, олар әлі жоқ жерлерде де өткізіледі. Бұл ретте тұрғындарға полигондағы аралас күйдегі ҚТҚ-ның қоршаған ортаға тигізетін кері әсері және қалдықтарды бөлек жинауды енгізу қажеттілігі туралы егжей-тегжейлі түсіндірмелер жүргізіледі. Сондай-ақ, халық арасында қалдықтарды сұрыптаудың енгізілген жүйесі туралы түсіндірмелері бар түрлі-түсті парақшалардың таралуы жақсы нәтиже береді.
Мүдделі жұртшылықтың негізгі топтарына басымдық беріледі:
* халық (жұмыс істейтін және жұмыс істемейтін (үй шаруасындағы әйелдер, зейнеткерлер, балалар);
* мұғалімдер, еріктілер, белсенді топтар және мемлекеттік емес ұйымдар.
Жұртшылықты ақпараттандыру жөніндегі іс шаралар қалдықтармен жұмыс істеу бойынша халықпен ақпараттық жұмыс жоспарында көзделетін болады және мыналарды қамтитын болады:
* жергілікті газеттердегі басылымдар;
* мектептерде, жалпы жұртшылық арасында тарату үшін материалдық ресурстарды қайталама пайдалану туралы ақпараттық материалдар;
* үйдегі тамақ қалдықтарын компосттау туралы брошюралар;
* оқушылар мен студенттер үшін полигондарға таныстыру сапарларын ұйымдастыру;
Қалдықтарды қайта өңдеу ЖАО-ның ҚТҚ-ны бөлек жинау және қайта өңдеу жөніндегі бизнес бастамаларына жәрдемдесуі бар жерде дамиды. Қалдықтарды басқару саласындағы ұсыныстарды талқылау, қайталама шикізат пен контейнерлерді қабылдау пункттерін орнату және т.б. үшін ЖАО мен бизнестің, сондай-ақ басқа да мүдделі тараптардың өзара іс-қимылы бойынша түрлі кездесулер, дөңгелек үстелдер өткізілетін болады.
5. ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР
Бағдарлама мен іс-шараларды қаржыландыру:
* мемлекеттік және жергілікті бюджет,
* жеке инвестициялар,
* ӨКМ құралдары,
* халықаралық қаржы ұйымдарының қаражаты,
* Екінші деңгейдегі банктердің кредиттері және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған басқа да көздер.
Ұсынылған бағдарламаны іске асыруға және белгіленген табиғат қорғау іс-шараларын орындауға арналған қаржылық шығындарды бюджет қаражаты есебінен ҚР ЭК 29-бабына сәйкес жүзеге асыру жоспарлануда. Бұл тетік осы іс-шаралар жоспарын әзірлеу және бекіту жылының алдындағы үш жыл ішінде жергілікті бюджетке түскен қоршаған ортаға теріс әсер еткені үшін төлем сомасынан кем емес көлемде қаражатты пайдалануға мүмкіндік береді.
6. КӘСІПОРЫНДА ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУ БАҒДАРЛАМАСЫН ІСКЕ АСЫРУ ЖӨНІНДЕГІ ІС-ШАРАЛАР ЖОСПАРЫ
Іс-шаралар жоспары бағдарламаның құрамдас бөлігі болып табылады және қажетті ресурстарды, жауапты орындаушыларды, аяқталу нысандары мен орындалу мерзімдерін көрсете отырып, бағдарламаның мақсаты мен міндеттеріне қол жеткізуге бағытталған ұйымдастырушылық, экономикалық, ғылыми-техникалық және басқа да іс-шаралар кешенін білдіреді. Бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарында қалдықтар менеджментін жақсарту, қалдықтардың қоршаған ортаға теріс әсерін азайту жөніндегі іс-шаралар көзделеді. Іс-шаралар жоспарында іс-шараларды орындауға жауаптылар, Орындау мерзімдері, қаржыландыру көздері көрсетіледі. Жоспарда көзделген іс-шаралар қалдықтарды басқару бағдарламасының мақсаттары мен міндеттеріне барынша қол жеткізуге бағытталған.
Бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс шаралар жоспары 2 қосымшада ұсынылған
| Қосымша 1 |
Округтер бөлінісінде коммуналдық қалдықтардың түзілу көлемі туралы мәліметтер және ҚТҚ үшін қажетті контейнерлердің есептік саны және қоқыс таситын көліктердің қажеттілігін есептеу
АУЫЛ АТАУЛАРЫ | V жалпы - ҚТҚ көлемі м3 (тәулігіне орташа) | саны норма бойынша ҚТҚ көлемі | (12 ай ішінде ҚТҚ көлемі іс жүзінде әкетуге және көмуге, текше м. (күлсіз, көңсіз және т.б.) | 12 ай үшін) ҚТҚ көлемі, м3 (айына орташа | V жалпы - ҚТҚ көлемі м3 | контейнерлер саны | контейнерлік алаңдар саны айына | контейнерлер саны | рейстер саны тәулігіне рейстер саны (10 текше м кезінде) | айына ЖЖМ шығысының километрі | |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
35427 | 10825,2 | 6603,372 | 902,1 | 37,072603 | 195 | 59 | 113 | 10,47 | 218,9 | ||
1 | Әулиекөл ауданы | 19914 | 19316,58 | 11783,114 | 1609,715 | 66,153 | 68 | 9 | 48 | 1,8333333 | 65,5 |
Әулиекөл | 10829 | 10504,13 | 6 408 | 875,344 | 35,973 | 14 | 1 | 17 | 0,70 | 15,5 | |
Первомай а. | 501 | 485,97 | 296 | 40,498 | 1,664 | 13 | 2 | 16 | 0,63 | 15,5 | |
Құшмұрын к. | 6833 | 6628,01 | 4 043 | 552,334 | 22,699 | 13 | 3 | 6 | 0,20 | 12 | |
Тимофеева. | 1234 | 1196,98 | 730 | 99,748 | 4,099 | 25 | 2 | 5 | 0,17 | 11 | |
Көктал а. | 517 | 501,49 | 306 | 41,791 | 1,717 | 3 | 1 | 4 | 0,13 | 11,5 | |
2 | Аманқарагай ауылдық округі | 6610 | 6411,7 | 3911,137 | 534,30833 | 21,958 | 30 | 7 | 8 | 0,27 | 15 |
Аманқарагай а. | 6226 | 6039,22 | 3 684 | 503,268 | 20,682 | 22 | 3 | 4 | 0,13 | 5 | |
Лесной а. | 307 | 297,79 | 182 | 24,816 | 1,020 | 5 | 2 | 3 | 0,10 | 5 | |
ОзҰрный а. | 77 | 74,69 | 46 | 6,224 | 0,256 | 3 | 2 | 1 | 0,03 | 5 | |
3 | Диев ауылдық округі | 1881 | 1824,57 | 1112,9877 | 152,0475 | 6,2485274 | 25 | 8 | 12 | 2,27 | 25,8 |
Диев | 1461 | 1417,17 | 864 | 118,098 | 4,853 | 15 | 3 | 5 | 0,17 | 5 | |
Қоскөл | 24 | 23,28 | 14 | 1,940 | 0,080 | 3 | 2 | 2 | 0,07 | 5,2 | |
Үшқарасу | 170 | 164,9 | 101 | 13,742 | 0,565 | 2 | 1 | 2 | 0,07 | 5,2 | |
Қ.Тұргумбаева. | 123 | 119,31 | 73 | 9,943 | 0,409 | 3 | 1 | 2 | 1,93 | 5,2 | |
Қосағал | 103 | 99,91 | 61 | 8,326 | 0,342 | 2 | 1 | 1 | 0,03 | 5,2 | |
4 | Казанбас ауылдық округі | 1373 | 1331,81 | 812,4041 | 110,98417 | 4,5609932 | 14 | 8 | 10 | 1,90 | 60,3 |
Октябрь | 316 | 306,52 | 187 | 25,543 | 1,050 | 3 | 3 | 2 | 1,63 | 12,3 | |
Бағаналы | 312 | 302,64 | 185 | 25,220 | 1,036 | 3 | 1 | 2 | 0,07 | 12 | |
Дангербай | 34 | 32,98 | 20 | 2,748 | 0,113 | 2 | 0 | 2 | 0,07 | 12 | |
Қазанбасы | 564 | 547,08 | 334 | 45,590 | 1,874 | 4 | 2 | 2 | 0,07 | 12 | |
Қарақалпақ | 147 | 142,59 | 87 | 11,883 | 0,488 | 2 | 2 | 2 | 0,07 | 12 | |
5 | МоскалҰв ауылдық округі | 612 | 593,64 | 362,1204 | 49,47 | 2,0330137 | 6 | 2 | 4 | 1,37 | 10 |
Москалев | 573 | 555,81 | 339 | 46,318 | 1,903 | 4 | 2 | 2 | 1,30 | 5 | |
Жалтыркөл | 39 | 37,83 | 23 | 3,153 | 0,130 | 2 | 0 | 2 | 0,07 | 5 | |
6 | Новонежин ауылдық округі | 2131 | 2067,07 | 1260,9127 | 172,25583 | 7,0790068 | 19 | 7 | 9 | 1,23 | 12 |
Новонежин | 1814 | 1759,58 | 1 073 | 146,632 | 6,026 | 15 | 3 | 5 | 1,10 | 4 | |
Калинин | 155 | 150,35 | 92 | 12,529 | 0,515 | 2 | 2 | 2 | 0,07 | 4 | |
Лаврентьев | 162 | 157,14 | 96 | 13,095 | 0,538 | 2 | 2 | 2 | 0,07 | 4 | |
7 | НовосҰлов ауылдық округі | 1099 | 1066,03 | 650,2783 | 88,835833 | 3,6507877 | 11 | 7 | 9 | 0,87 | 14,4 |
Новоселов | 586 | 568,42 | 347 | 47,368 | 1,947 | 5 | 2 | 3 | 0,10 | 3,6 | |
Аққұдык | 182 | 176,54 | 108 | 14,712 | 0,605 | 2 | 2 | 2 | 0,63 | 3,6 | |
Құргуус | 59 | 57,23 | 35 | 4,769 | 0,196 | 2 | 1 | 2 | 0,07 | 3,6 | |
Соснов | 272 | 263,84 | 161 | 21,987 | 0,904 | 2 | 2 | 2 | 0,07 | 3,6 | |
8 | Сулуколь ауылдық округі | 942 | 913,74 | 557,3814 | 76,145 | 3,1292466 | 10 | 7 | 6 | 0,5 | 7,5 |
Юльев | 634 | 614,98 | 375 | 51,248 | 2,106 | 6 | 3 | 2 | 0,37 | 2,5 | |
Федосеев | 249 | 241,53 | 147 | 20,128 | 0,827 | 2 | 2 | 2 | 0,07 | 2,5 | |
Шили | 59 | 57,23 | 35 | 4,769 | 0,196 | 2 | 2 | 2 | 0,07 | 2,5 | |
9 | Чернигов ауылдық округі | 865 | 839,05 | 511,8205 | 69,921 | 2,8734589 | 12 | 4 | 7 | 0,2333333 | 8,4 |
Чернигов | 712 | 690,64 | 421 | 57,553 | 2,365 | 8 | 2 | 3 | 0,10 | 2,8 | |
Дұзбай | 56 | 54,32 | 33 | 4,527 | 0,186 | 2 | 0 | 2 | 0,07 | 2,8 | |
Харьков | 97 | 94,09 | 57 | 7,841 | 0,322 | 2 | 2 | 2 | 0,07 | 2,8 |
Кестенің жалғасы
АУЫЛ АТАУЛАРЫ | 1 Рейске уақыт, минут (50 км/сағ болғанда | рейстердің ең көп саны (11 сағатта). құл. қоқыс тасығыштар | саны рейс | көлемі | коэффициент контейнерлер | ҚТҚ жинаудың біркелкоэффстігі | контейнерлерді жөндеуге арналған | коэффициенті контейнерлердің қажетті саны в-1 жұмыс күніндегі | 1 қоқыс тасығыштың өнімділігі 10 м3 (бару және қайту) Кисп — саябақта автомобильдерді пайдалану коэффициенті 0,7-ге тең. | N-қоқыс таситын көліктердің есептік саны, n = Vқ / (в * Кисп • | |
1 | 2 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
1120 | 113 | 307 | 197 | 94,17 | 41 | ||||||
1 | Әулиекөл ауданы | 275 | 48 | 48 | 3,75 | 5,25 | 6,25 | 113 | 40 | 3,5 | 12 |
Әулиекөл | 60 | 17 | 17 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 55 | 14,2 | 0,7 | 3,63 | |
Первомай а. | 60 | 16 | 16 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 2 | 13,3 | 0,7 | 0,18 | |
Құшмұрын к. | 60 | 6 | 6 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 38 | 5,0 | 0,7 | 6,49 | |
Тимофеева. | 55 | 5 | 5 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 15 | 4,2 | 0,7 | 1,41 | |
Көктал а. | 40 | 4 | 4 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 2 | 3,3 | 0,7 | 0,74 | |
2 | Аманқарагай ауылдық округі | 75 | 8 | 8 | 34 | 6,67 | 9,9 | ||||
Аманқарагай а. | 25 | 4 | 4 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 32 | 3,3 | 0,7 | 8,86 | |
Лесной а. | 25 | 3 | 3 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 1 | 2,5 | 0,7 | 0,58 | |
ОзҰрный а. | 25 | 1 | 1 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 1 | 0,8 | 0,7 | 0,44 | |
3 | Диев ауылдық округі | 175 | 12 | 68 | 11 | 10,00 | 3 | ||||
Диев | 40 | 5 | 5 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 8 | 4,2 | 0,7 | 1,66 | |
Қоскөл | 35 | 2 | 2 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 1 | 1,7 | 0,7 | 0,07 | |
Үшқарасу | 30 | 2 | 2 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 1 | 1,7 | 0,7 | 0,48 | |
Қ.Тұргумбаева. | 25 | 2 | 58 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 1 | 1,7 | 0,7 | 0,35 | |
Қосағал | 45 | 1 | 1 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 1 | 0,8 | 0,7 | 0,59 | |
4 | Казанбас ауылдық округі | 200 | 10 | 57 | 7 | 8,33 | 4 | ||||
Октябрь | 40 | 2 | 49 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 1 | 1,7 | 0,7 | 0,90 | |
Бағаналы | 40 | 2 | 2 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 1 | 1,7 | 0,7 | 0,89 | |
Дангербай | 40 | 2 | 2 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 1 | 1,7 | 0,7 | 0,10 | |
Қазанбасы | 40 | 2 | 2 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 3 | 1,7 | 0,7 | 1,61 | |
Қарақалпақ | 40 | 2 | 2 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 1 | 1,7 | 0,7 | 0,42 | |
5 | МоскалҰв ауылдық округі | 60 | 4 | 41 | 4 | 3,33 | 2 | ||||
Москалев | 30 | 2 | 39 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 3 | 1,7 | 0,7 | 1,63 | |
Жалтыркөл | 30 | 2 | 2 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 1 | 1,7 | 0,7 | 0,11 | |
6 | Новонежин ауылдық округі | 75 | 9 | 37 | 10 | 7,50 | 2,1 | 3 | |||
Новонежин | 25 | 5 | 33 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 8 | 4,2 | 0,7 | 2,07 | |
Калинин | 25 | 2 | 2 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 1 | 1,7 | 0,7 | 0,44 | |
Лаврентьев | 25 | 2 | 2 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 1 | 1,7 | 0,7 | 0,46 | |
7 | НовосҰлов ауылдық округі | 80 | 9 | 26 | 7 | 7,50 | 3 | ||||
Новоселов | 20 | 3 | 3 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 3 | 2,5 | 0,7 | 1,11 | |
Аққұдык | 20 | 2 | 19 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 2 | 1,7 | 0,7 | 0,52 | |
Құргуус | 20 | 2 | 2 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 1 | 1,7 | 0,7 | 0,17 | |
Соснов | 20 | 2 | 2 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 1 | 1,7 | 0,7 | 0,77 | |
8 | Сулуколь ауылдық округі | 75 | 6 | 15 | 5 | 5,0 | 2,1 | 3 | |||
Юльев | 25 | 2 | 11 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 3 | 1,7 | 0,7 | 1,81 | |
Федосеев | 25 | 2 | 2 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 1 | 1,7 | 0,7 | 0,71 | |
Шили | 25 | 2 | 2 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 1 | 1,7 | 0,7 | 0,17 | |
9 | Чернигов ауылдық округі | 105 | 7 | 7 | 1,25 | 5 | 5,8333333 | 2,1 | 2 | ||
Чернигов | 35 | 3 | 3 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 3 | 2,5 | 0,7 | 1,35 | |
Дұзбай | 35 | 2 | 2 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 1 | 1,7 | 0,7 | 0,16 | |
Харьков | 35 | 2 | 2 | 0,75 | 1,05 | 1,25 | 1 | 1,7 | 0,7 | 0,28 |
Ескерту: қоқыс таситын көліктердің саны бойынша қажеттілік формула бойынша есептеледі:
n = Vсут / (в * Кисп), мұндағы
де Vсут - жинақталған қалдықтардың орташа тәуліктік көлемі
В-1 жұмыс күніндегі 1 қоқыс тасығыштың өнімділігі (алға және артқа)
Kisp - саябақта автомобильдерді пайдалану коэффициенті 0,7.
| Қосымша 2 |
