Исатай ауданы бойынша коммуналдық қалдықтарды басқарудың 2024-2030 жылдарға арналған бағдарламаны бекіту туралы

Атырау облысы Исатай аудандық мәслихатының 2024 жылғы 30 шілдедегі № 103-VIII шешімі

      Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 365-бабы 3-тармағының 1) тармақшасына, "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасының Заңының 6-бабы 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес, Исатай аудандық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

      1. Осы шешімнің қосымшасына сәйкес 2024-2030 жылдарға арналған коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасы бекітілсін.

      2. Осы шешім алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Аудандық мәслихаттың төрағасы А. Рахметов

  Исатай аудандық мәслихатының
2024 жылғы 30 шілдедегі
№ 103-VIII шешіміне қосымша

     


      ГЛОССАРИЙ

ҚТҚ

Қатты тұрмыстық қалдықтар

ҚР

Қазақстан Республикасы

ЖІӨ

Ішкі жалпы өнім

ЖАО

Жергілікті атқарушы орган

МЖӘ

Мемлекеттік-жекешелік әріптестік

ӨКМ

Өндірушінің кеңейтілген жауапкершілігі

     


      Кіріспе

      Қоршаған ортаны қорғау Қазақстан үшін өзекті мәселе болды және болып қала береді, ал өндіріс пен тұтыну қалдықтарын кәдеге жарату ең күрделі мәселелердің бірі болып табылады. Экономиканың өсуі және Қазақстанда жалғасып жатқан урбанизация геометриялық прогрессияда өсіп келе жатқан қалдықтар көлемінің жыл сайын артуының себептері болып табылады, бұл ретте таяудағы жылдары Азық-түлік және азық-түлік емес тауарлар номенклатурасының, олар үшін қаптаманың ассортименті мен түрлерінің ұлғаюы, халықтың өмір сүру деңгейінің өсуі есебінен қатты тұрмыстық қалдықтардың түзілу көлемінің ұлғаюын күту керек.

      Қазақстан Республикасында ҚТҚ-ны қалыптастыру және жинақтау мәселелері еліміздегі өзекті экологиялық мәселелердің бірі болып табылады. ҚТҚ-ның қоршаған ортаға әсері және олардың білім беру көлемі ҚТҚ-мен жұмыс істеу мәселелерін шешу бойынша кешенді тәсілдер мен іс-шараларды әзірлеуді талап етеді. Атап айтқанда, "Жасыл экономиканың" нысаналы индикаторларының бірі қайта өңделген қалдықтардың үлесін 2030 жылға дейін 40% - ға дейін арттыру болып табылады.

      Қалдықтарды басқару қоршаған орта мен табиғи ресурстарды тұрақты басқарудың негізгі мәселелерінің бірі болып табылады. Оңтайлы шешім-қалдықтардың пайда болуын болдырмау, оларды экологиялық және экономикалық негізделген әдістер болған жағдайда олардың компоненттерін қайта кәдеге жарату арқылы өндірістік циклге қайта қосу. Осылайша, қалдықтарды басқарудың бірінші кезектегі мақсаттары:

      1) өндіріс пен тұтынудың әртүрлі процестері шеңберінде түзілетін қалдықтардың уыттылығы мен көлемін азайту жолымен қалдықтардың пайда болуының алдын алу;

      2) қайталама шикізаттан дайындалған материалдардың үлес салмағын ұлғайту жолымен қайта өңдеу және қайта пайдалану;

      3) оңтайлы түпкілікті жоюды және жетілдірілген мониторингті қоса алғанда, жою тұрғысынан қалдықтарды экологиялық ұтымды басқару.

ИСАТАЙ АУДАНЫ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР

      Исатай ауданы (қаз. Исатай ауданы) — Қазақстанның Атырау облысының батысындағы аудан. Әкімшілік орталығы-Аққыстау ауылы.

      Аудан аумағы 14,7 мың шаршы км. аумақтың рельефі-жазық. Исатай ауданының аумағы Каспий маңы ойпатының орталық бөлігінде орналасқан. Аумақтың көп бөлігін Нарын, Бузанай және Ментеке құмдары алып жатыр; шығыс бөлігі — Жайық өзенінің аңғары. Негізгі табиғи ресурстар-мұнай мен газ. Климаты күрт континенталды: қысқа, аз қарлы, бірақ қысы өте суық және жазы ыстық. Орташа температура қаңтар -14 °С, шілде 22-23 °С. орташа жылдық жауын-шашын мөлшері 300-350 мм. Жиренкөл Көлі. Оның көп бөлігін тұзды және тұзды топырақтар алып жатыр. Шөлейт топырақтарда типчак, қауырсын, жусан өседі. Қасқыр, түлкі, қоян, қабан, үйрек, қаз, Шағала, чибис және басқалар ұя салады.

      Аудан 1928 жылы құрылған, ауданы-14,7 мың шаршы км. аудан халқының саны 2023 жылғы 1 қаңтарға-26 545 адам. Аудан құрамына 7 ауылдық округ, 16 ауылдық елді мекен кіреді.

      Өнеркәсіптің дамуы 1968 жылы маймыл мұнай-газ кен орнын игеруден басталды. Кейінірек Забурунье, Октябрь, Ровное кен орындары ашылды. Атырау — Мартышы мұнай құбыры салынды, ұзындығы 85,6 км. 1997 жылы қой және Қаракөл шаруашылықтарының базасында "Жанбай", "Ақкөл", "Новобогатский", "Бақсай"ауыл шаруашылығы кооперативтері ашылды. Аудан аумағы бойынша Атырау — Астрахань темір және автомобиль жолдары мен Қиғаш — Атырау — өзен су құбыры өтеді.

      2022 жылғы қаңтар-желтоқсандағы әлеуметтік-экономикалық даму қорытындылары

      Өнеркәсіп

      Өнеркәсіп өндірісінің көлемі 230 122 млн. теңгені құрады, нақты көлем индексі - 100%.

      Ауыл шаруашылығы

      Ауыл шаруашылығының жалпы өнімінің көлемі 10 463,1 млн. теңгені құрады, нақты көлем индексі - 101,3%.

      6 645,6 тонна ет өндірілді немесе 2021 жылдың тиісті кезеңіне

      сүт - 5 682,2 тонна (105%), жұмыртқа - 154,5 мың дана (100%).

      Ірі қара мал басы 2021 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 23 266 тоннаны немесе 102,3% -., қой мен ешкі - 36 370 басты (97,5%), жылқы - 25 416 басты (106,5%), түйе-8 908 басты (103,3%) құрады.

      Инвестициялық қызмет

      Негізгі капиталға салынған инвестициялар көлемі 17 969 млн. теңгені құрады, нақты көлем индексі-138,3%

      Ауданда 11 153 шаршы метр тұрғын үй пайдалануға берілді, бұл 2022 жылдың тиісті мерзіміне 56% құрайды.

      Қаржы

      Мемлекеттік бюджетке 4 375,6 млн.теңге (болжам 95,7%), оның ішінде жергілікті бюджетке - 3 940 млн. теңге (болжам 103,2%) жиналды.

      Кәсіпкерлік

      2 120 шағын кәсіпкерлік субъектісі тіркелді, бұл 2022 жылдың сәйкес кезеңінен 10,9% - ға артық. Оның ішінде қолданыстағылар-1 830 немесе тіркелгендер санының 86%.

      Еңбек нарығы

      Экономиканың барлық салаларында 1 836 жұмыс орны құрылды, бұл 2022 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 4,4% - ға аз.

      2023 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша жұмыссыздар саны 399 адамды құрады, бұл 2022 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 5,0% - ға аз.

      Кедейлік шегінен төмен тұратындардың саны-400 адам (бұл 2022 жылдың тиісті кезеңінен 34,4% - ға аз).

      Барлық қаржыландыру көздерінен 108,2 млн. теңгеге әлеуметтік көмек, оның ішінде 400 адамға 24,3 млн. теңгеге атаулы әлеуметтік көмек көрсетілді.

      1 056 адам жұмысқа орналастырылды, бұл 2022 жылғы қаңтардағы деңгейден 38,0% - ға аз, қоғамдық жұмыстарға-334 адам жіберілді.

      Денсаулық сақтау

      Исатай ауданы бойынша мемлекеттік денсаулық сақтау желісінің құрамына 1 аудандық аурухана, 4 дәрігерлік амбулатория, 1 аудандық емхана кіреді.

      2023 жылғы 1 қаңтарға туберкулездің 12,5 жағдайы тіркелді, 2022 жылғы 1 қаңтарға аурушаңдықтың 4,1 жағдайға, 2 жағдайға (100 мың тұрғынға) өсуі байқалады.

      Қатерлі ісіктердің 33,4 жағдайы тіркелді (2022 жылы 16,5 жағдай), 4 жағдайдың өсуі байқалады. Ана өлімі тіркелген жоқ.

      Білім

      Ауданда 15 жалпы білім беретін мектеп (5 379 оқушы) және 50 оқушыға арналған 1 мектеп жанындағы интернат жұмыс істейді.

      Сондай-ақ 12 балабақша ( 1 305 бала), 12 мектептегі 16 шағын орталық (226 бала), 5 мектептен тыс мекеме (1 590 бала) және № 4 психологиялық-медициналық-педагогикалық түзету кабинеті (131 бала).

      Мәдениет

      Ауданда 29 мәдениет ұйымы жұмыс істейді, оның ішінде:

      18 кітапхана, 2 мұражай, 3 мәдениет үйі және 6 клуб мекемесі.

1 кесте - Исатай ауданының халық саны, 2021 жылғы Ұлттық халық санағының қорытындысы бойынша, елді мекендер бойынша бөліністе

Ауылдық округі

Елді мекендер

2009

2021

2009-2021 ж %


Исатай ауданы

24643

26440

107,3

 
1

Аққыстау ауылдық округі

Аққыстау Ауылы

7717

8880

115,1

Өркен Ауылы

546

1050

192,3

Разьезд 17

388

337

86,9

2


Жанбай Ауылы

3036

3231

106,4

3

Жанбай ауылдық округі

Зинеден Ауылы

1104

1242

112,5

Амангелді Ауылы

145

36

24,8

4

Забурун ауылдық округі

Исатай Ауылы

1501

1466

97,7

5

Исатай ауылдық округі

Нарын Ауылы

842

812

96,4

Жаңа Жанбай Ауылы

296

287

97

Мыңтөбе Ауылы

156

46

29,5

6

Нарын ауылдық округі

Хамит Ерғалиев Ауылы

3451

3719

107,8

Айкайран Ауылы

140

46

32,9

Жасқайрат Ауылы

304

132

43,4

7

Қамысқала ауылдық округі

Тұщықұдық Ауылы

4108

4683

114

Айбас Ауылы

562

229

40,7

Қызылуй Ауылы

347

244

70,3

2 кесте - Исатай ауданының халық саны 2023 жыл

№№

Елді мекендер

Үйге иелік ету абаттандырылған

Үйге иелік ету абаттандырылмаған

1

Аққыстау

2315

7752

1.1

Бүркіт

1.2

17-ші разъезд

2

Тасқұдық

41

4720

2.1

Айбасово

0

312

2.2

Қызыл сиыр

0

273

3

Исатаево

355

1095

4

Жанбаево

0

3286

5

Х. Ерғалеево

0

3968

5.1

Жасқайрат

0

139

5.2

Тараптан

0

46

6

Зинеденово

0

1282

6.1

Амангелді

0

23

7

Нәзік

125

658

7.1

Шың

0

50

7.2

Жаңа Янбай

0

296

1. ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ АҒЫМДАҒЫ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ

      1.1 Қазақстан Республикасындағы коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесі туралы жалпы мәліметтер

      Коммуналдық қалдықтарды айқындау Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 365-бабының 1-тармағында беріледі, онда коммуналдық қалдықтар деп мынадай тұтыну қалдықтары түсініледі:

      1) қағаз және картон, шыны, металдар, пластмассалар, органикалық қалдықтар, ағаш, тоқыма бұйымдары, орауыштар, пайдаланылған электр және электрондық жабдықтар, батареялар мен аккумуляторларды қоса алғанда, бірақ олармен шектелмей, үй шаруашылықтарының аралас қалдықтары мен бөлек жиналған қалдықтары;

      2) егер мұндай қалдықтар сипаты мен құрамы жағынан үй шаруашылықтарының қалдықтарына ұқсас болса, аралас қалдықтар және басқа көздерден бөлек жиналған қалдықтар.

      Коммуналдық қалдықтарға өндіріс, ауыл шаруашылығы, орман шаруашылығы, балық шаруашылығы, септиктер мен кәріз желілерінің қалдықтары, сондай-ақ ағынды сулардың шөгінділерін, пайдаланудан шыққан көлік құралдарын немесе құрылыс қалдықтарын қоса алғанда, тазарту құрылыстарының қалдықтары кірмейді.

      Тұтыну қалдықтарына адамның тіршілік әрекеті нәтижесінде пайда болатын, өзінің тұтыну қасиеттерін толық немесе ішінара жоғалтқан өнімдер және (немесе) бұйымдар, олардың қаптамасы және өзге де заттар немесе олардың қалдықтары жатады, олардың жарамдылық не пайдалану мерзімі олардың агрегаттық жай-күйіне қарамастан аяқталған, сондай-ақ меншік иесі физикалық тұрғыдан өз бетінше құтылған не құжатпен разрядқа ауыстырған қалдықтар жатады тұтыну қалдықтары.

      Қалдықтарды басқару қоршаған ортаға және адам денсаулығына теріс әсерді азайту мақсатында қалдықтармен олардың басымдылық дәрежесі бойынша іс-қимылдарды білдіреді және келесі кезеңдерді ұстанады.

      қалдықтардың пайда болуын болдырмау немесе азайту;

      қалдықтарды олардың пайда болу көздерінен бөлу;

      қалдықтарды қайта пайдалану, оларды шикізат пен өнімдерге қайта өңдеу;

      энергия алу арқылы жану;

      қалдықтарды залалсыздандыру немесе көму үшін дайындау;

      қалдықтарды көму.

     


      1 сурет-ҚТҚ-ны орталықтандырылған жинау және әкетумен халықты қамту бойынша Қазақстан Республикасы бойынша орташа көрсеткіштер

      Қазіргі уақытта халықты қалдықтарды жинау және әкетумен қамту 70% -. құрайды. Ірі қалаларда қамту-100%. Аудандарда және ауылдық елді мекендерде төмен қамту

      Қазақстанда жыл сайын 5-6 млн. тонна қатты тұрмыстық қалдықтар түзіледі. Алдағы жылдары Азық-түлік және азық-түлік емес тауарлар номенклатурасын, олар үшін қаптаманың ассортименті мен түрлерін ұлғайту, халықтың өмір сүру деңгейінің өсуі есебінен ҚТҚ түзілу көлемінің ұлғаюын күту керек.

      Қатты тұрмыстық қалдықтар үш санатқа бөлінеді:

      1) қайта өңдеуге жататын, жалпы ағыннан бөлінетін қайталама шикізат;

      2) Компосттауға жататын Биологиялық ыдырайтын қалдықтар (тамақ қалдықтары)

      3) Қайта өңделмейтін қалдықтар (қалдықтар) – қазіргі уақытта не өнімге қайта өңдеуге болмайды, не оларды қайта өңдеу жоғары шығынды болып табылады. Қазіргі тұжырымдамаға сәйкес, олар жану арқылы энергия алуға бағытталған (пиролиз).

     


      Ауылдық жерлердегі қалдықтардың морфологиялық құрамы қалалық жерлерден ерекшеленеді. Онда органикалық қалдықтар және пластмассаның, орауыш материалдардың, қағаздың және картонның аз үлесі басым. Айта кету керек, ауылдық жерлерде қалдықтардың органикалық бөлігі әдетте полигонға немесе полигондарға орналастырылмайды. Органикалық қалдықтардың едәуір бөлігі жануарларға беріледі немесе үйде компост жасалады. Сонымен қатар, Ағашты және басқа материалдарды жылыту мақсатында жағуға болады. Бұл екі қызмет те пайда болған қалдықтардың құрамы мен көлеміне әсер етеді.

      2 сурет-республика бойынша ҚТҚ морфологиялық құрамының орташа көрсеткіштері

      Қазақстандағы қалдықтарды басқару Экологиялық кодекспен реттеледі. 2013 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен Қазақстан Республикасының "жасыл экономикаға"көшуі жөніндегі тұжырымдама бекітілді. Тұжырымдаманың негізгі бағыттарының бірі қатты тұрмыстық қалдықтарды (ҚТҚ) жинаудың, тасымалдаудың, өңдеудің және жоюдың тиімділігін, сенімділігін, экологиялық және әлеуметтік қолайлылығын арттыру болып табылады. 2030 жылға қарай қалдықтарды қайта өңдеу үлесі 40% - ға дейін және 2050 жылға қарай 50% - ға дейін нысаналы көрсеткіштер болып табылады, ал 2030 жылға қарай халықты ҚТҚ орталықтандырылған жинаумен қамту 100% -. құрауы тиіс.

     


      Тұрмыстық қатты қалдықтарды қайта өңдеу саласын (бұдан әрі – ҚТҚ) дамыту мақсатында нормативтік құқықтық база жетілдірілді. Атап айтқанда, Экологиялық кодекске түзетулер енгізілді:

      "коммуналдық қалдықтарды бөлек жинау", "қайталама шикізат" ұғымдары енгізілді, оларға қойылатын талаптар белгіленді;

      өндірушілердің (импорттаушылардың)кеңейтілген міндеттемелері енгізілді;

      полигондарда қалдықтардың кейбір түрлерін көмуге тыйым салынды.

      2016 жылдан бастап полигондарда құрамында сынап бар шамдар мен аспаптарды; металл сынықтарын; пайдаланылған майлар мен сұйықтықтарды; батареяларды; электрондық қалдықтарды көмуге тыйым салынады;

      2019 жылғы 1 қаңтардан бастап пластмасса; макулатура, картон және қағаз, шыны қалдықтарын көмуге тыйым салу күшіне енді;

      2021 жылдан бастап – құрылыс және тамақ қалдықтарына.

      Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 365-бабы 3-тармағының 2) тармақшаларына сәйкес аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті өкілді органдары коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы мемлекеттік саясатты:

      1) өз құзыреті шегінде коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаны бекіту;

      2) Коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын бекіту;

      3) халық үшін қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге арналған тарифтерді бекіту.

      3 кесте - 2017-2022 жылдардағы қайта өңделген және кәдеге жаратылған ҚТҚ үлесі, %

Аймақ / Облыс

2018 ж.

2019 ж.

2020 ж.

2021 ж.

2022 ж.

1.

Абай





1,58

2.

Ақмола

2,93

3,02

15

8,7

7,93

3.

Ақтөбе

11,69

10

10

10,7

15,02

4.

Алматы

27,55

23,28

17

17,6

17,12

5.

Атырау

1,69

10,44

20

21,6

27,46

6.

Шығыс-

4,84

3,28

18

11,3

16,00

7.

Қазақстан

3,11

8,53

13

12,7

16,11

8.

Жамбыл





17,77

9.

Жетісу

5,28

8,6

11

11,6

15,10

10.

Батыс Қазақстан

16,39

17,42

29

29

54,61

11.

Қарағанды

9,65

10,3

12

17,7

18,21

12.

Қостанай

7,42

10,78

18

19,7

24,51

13.

Қызылорда

1,42

33,8

35

28,3

32,08

14.

Маңғыстау

0,12

15

22

23,8

27,30

15.

Павлодар

7,59

10,78

13

15,

18,34

16.

Солтүстік Қазақстан

7,17

10,05

13

16

19,00

17.

Түркістан





0,19

18.

Ұлытау

5,70

10,95

10

14

18,00

19.

Алматы қ.

12,25

15,92

30

75

75,20

20.

Астана қ.

18,28

22,77

25

27,2

30,28

ИТОГО

Шымкент қ.

14,9

18,3

21,1

25,4

      Дереккөз: ҚР Экология және табиғи ресурстар министрлігі.

      ҚТҚ бөлек жинау және сұрыптау

      2022 жылы республикада 207 қала мен аудандардан бөлек алым әртүрлі кезеңдерде 133, ал сұрыптау – 103 елді мекенде енгізілді. 31.12.2022 ж. Қазақстанда қалдықтарды басқару саласында шамамен 564 кәсіпорын жұмыс істейді.

      ҚТҚ-ны бөлек жинау мен сұрыптауды енгізу туралы ақпарат кестеде келтірілген.

      4 кесте - Қазақстанда 2022 жылы ҚТҚ бөлек жинау мен сұрыптауды енгізу

Аймақ / Облыс

ҚТҚ бөлек жинау енгізілген НП саны*

ҚТҚ сұрыптау енгізілген НП саны*

1

Абай

2

2

2

Ақмола

10

7

3

Ақтөбе

9

7

4

Алматы

10

3

5

Атырау

6

5

6

Шығыс Қазақстан

2

1

7

Жамбыл

11

9

8

Жетісу

4

1

9

Батыс Қазақстан

13

13

10

Қарағанды

8

6

11

Қостанай

20

13

12

Қызылорда

8

8

13

Маңғыстау

4

4

14

Павлодар

7

3

15

Солтүстік Қазақстан

7

1

16

Түркістан

17

16

17

Ұлытау

1

1

18

Шымкент қ.

1

1

19

Алматы қ.

1

1

20

Астана қ.

1

1

Барлығы

142

103

      Ескерту. * Жергілікті атқарушы органдардың ақпаратына сәйкес. Дереккөз: ҚР Экология және табиғи ресурстар министрлігі.

      Жиналған және тасымалданған қалдықтардың жалпы санының 5,6% – государственной мемлекеттік меншік нысанындағы кәсіпорындар, 93,6% – част жеке және 0,8% - иностран шетелдік меншік нысанындағы кәсіпорындар жинады.

      5 кесте - 2022 жылғы мемлекеттік қалдықтар кадастрында тіркелген полигондар Саны

Аймақ / Облыс

Полигон
қауіпті қалдықтар, бірл.

Полигон
қауіпті емес қалдықтар, бірл.

ҚТҚ полигоны, бірл.

1

Абай

0

0

0

2

Ақмола

6

9

21

3

Ақтөбе

11

7

7

4

Алматы

0

5

3

5

Атырау

10

0

4

6

Шығыс Қазақстан

2

7

5

7

Жамбыл

1

20

13

8

Жетісу

0

0

0

9

Батыс Қазақстан

1

2

30

10

Қарағанды

1

40

31

11

Қостанай

2

29

60

12

Қызылорда

2

9

4

13

Маңғыстау

14

2

3

14

Павлодар

7

19

27

15

Солтүстік Қазақстан

0

9

9

16

Түркістан

4

11

12

17

Ұлытау

0

0

0

18

Алматы қ.

1

1

0

19

Астана қ.

0

1

1

20

Шымкент қ.

3

2

1

БАРЛЫҒЫ

65,0

173,0

231,0

      Қазақстан Республикасы бойынша 2022 жылы барлығы 469 қалдықтар полигоны тіркелген, оның ішінде:

      – қауіпті қалдықтар полигондары-65 бірлік.;

      - қауіпті емес қалдықтар полигондары-173 бірлік.;

      - ҚТҚ полигондары - 231 бірлік.

      6 кесте - 2021-2022 жылдардағы экологиялық және санитарлық-эпидемиологиялық нормаларға сәйкес келетін полигондардың үлесі

№п/ п

Область/ Регион

ҚТҚ полигондарының саны, бірл.

Нормаларға сәйкес келетін саны
полигондар, бірл.

Нормаларға сәйкес келетін полигондардың үлесі, %


2021 год

2022 год

2021 год

2022год

2021 год

2022 год

1

Абай

-

170

-

5

-

2,94

2

Ақмола

130

130

23

24

17,69

18,46

3

Ақтөбе

323

323

12

15

3,72

4,64

4

Алматы

313

131

14

7

4,47

5,07

5

Атырау

55

55

8

8

14,5

14,55

6

Шығыс- Қазақстан

335

165

30

22

8,96

13,33

7

Жамбыл

158

158

158

158

100

100,00

8

Жетісу

-

189

-

7

-

3,70

9

Батыс- Қазақстан

147

147

2

2

1,36

1,36

10

Қарағанды

202

169

24

39

11,88

23,08

11

Қостанай

239

239

139

139

58,2

58,16

12

Қызылорда

145

145

7

7

4,83

4,83

13

Маңғыстау

23

23

7

7

30,43

30,43

14

Павлодар

321

321

4

5

1,25

1,56

15

Солтүстік- Қазақстан

456

453

16

11

3,51

2,43

16

Түркістан

158

158

158

158

100

100,00

17

Ұлытау

-

34

-

17

-

50,00

18

Алматы қ.

Қалада полигон жоқ, Алматы облысына шығарылады

19

Астана қ.

1

1

1

1

100

100

20

Шымкент қ.

1

1

1

1

100

100

Қазақстан Республикасы бойынша барлығы

Ұлытау

3012

603

633

20

21

      7 кесте - Қазақстан Республикасында коммуналдық қалдықтардың түзілуі және оларды қайта өңдеу деңгейі*

Көрсеткіштің атауы

Өлшем бірлігі

Кезең, Жыл

2018

2019

2020

2021

2022

1

Коммуналдық қалдықтардың түзілуі

мың тонна

3 692,0

3 674,0

3 708,5

4 006,5

3 822,8

2

Коммуналдық қалдықтардың пайда болу индексі

пайыз 2010=100

97,6

97,1

98,0

105,9

101,0

3

Коммуналдық қалдықтарды қайта өңдеу және кәдеге жарату

мың тонна

427,1

418,3

760,0

546,3

595,3

5

Коммуналдық қалдықтарды қайта өңдеу және кәдеге жарату үлесі

пайыз

11,6

11,4

20,5

13,6

15,6

6

Жан басына шаққандағы коммуналдық қалдықтардың пайда болу қарқындылығы

кг

202

198

198

211

195

      * "Жасыл экономика" көрсеткіштері, ҚР Аспирі Ұлттық статистика бюросы, 2023 жылғы 29 қараша.

      Әкімдіктер қатты тұрмыстық қатты заттарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге арналған халық үшін тарифті есептеу әдістемесін бекіту туралы "Қазақстан Республикасы Экология, Геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 14 қыркүйектегі № 377 (Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2021 жылғы 16 қыркүйекте № 24382 болып тіркелген) бұйрығына сәйкес ҚТҚ жинауға арналған тарифтерді қалыптастыруға (есептеуге) тиіс қалдықтар".

      2021 жылдан бастап қолданылып жүрген бұйрықтың нормаларына сәйкес ҚТҚ әкетуге арналған тарифтің есебіне: (1) нақты және/немесе нормативтік шығындарды көрсететін өзіндік құн (ҚТҚ жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму жөніндегі қызметтерді орындауға жұмсалатын шығындар сомасы, жалпы пайдалану және пайдаланудан тыс шығыстар), сондай-ақ (2) пайданың жол берілетін деңгейі, ол тарифті есептеу күніне Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қайта қаржыландыру мөлшерлемесінен жоғары емес деңгейде айқындалады.

      ҚТҚ жинау тарифтері

      2021 жылғы 2 қаңтарда қабылданған Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің нормаларын іске асыру үшін 2021 жылғы 14 қыркүйекте ҚТҚ жинауға арналған тарифті есептеу әдістемесі бұйрығына қол қойылды, тиісінше бүкіл республика бойынша ҚТҚ жинауға арналған тарифтер қайта қаралуға тиіс болды.

      Исатай аудандық мәслихатының 2022 жылғы 12 желтоқсандағы № 173-VII "Исатай ауданы бойынша қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге халық үшін тарифтерді бекіту туралы" шешімімен ауданда қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге халық үшін мынадай тарифтер бекітілді:

      8 кесте - Исатай ауданы бойынша халық үшін қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге арналған тарифтер

Атауы

Есеп бірлігі

Теңге (ҚҚС-сыз)

Абаттандырылған үй иелері

1-ші тұрғыннан айына

180,00

Абаттандырылмаған үй иелері

1-ші тұрғыннан айына

207,70

Бірлікке жылдық тариф (көлемі)

1 м3

3323,08

      9 кесте - Исатай ауданы бойынша коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормалары

      Атырау облысы Исатай аудандық мәслихатының 2022 жылғы 13 маусымдағы № 135-VII шешімімен Исатай ауданы бойынша коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормалары бекітілді:

Коммуналдық қалдықтарды жинақтау объектісі

Есеп бірлігі

1 есептік бірлікке жылдық норма, м3

1

Абаттандырылған үй иелері

1 тұрғын

0,65

Абаттандырылмаған үй иелері

1 тұрғын

0,75

2

Қонақ үйлер, санаторийлер, демалыс үйлері

1 орын

1,29

3

Балабақшалар, бөбекжайлар және басқа да мектепке дейінгі мекемелер

1 орын

0,47

4

Мекемелер, ұйымдар, кеңселер, кеңселер, банктер, байланыс бөлімшелері

1 қызметкер

1,42

5

Емханалар, медициналық орталықтар

1 бару

0,0007

6

Ауруханалар, өзге де емдеу-алдын алу мекемелері

1 төсек-орын

1,70

7

Мектептер және басқа оқу орындары

1 оқушы

0,14

8

Мейрамханалар, кафелер, басқа да ойын-сауық орындары мен қоғамдық тамақтану мекемелері

1 орын

1,03

9

Мұражайлар, көрмелер

Жалпы ауданы 1 м2

0,05

10

Стадиондар, спорт алаңдары

Жоба бойынша 1 орын

0,02

11

Спорт, би және ойын залдары

Жалпы ауданы 1 м2

0,02

12

Азық-түлік және Өнеркәсіптік дүкендер, аралас дүкендер

1м2 сауда алаңы

1,39

13

Базарлар, сауда павильондары, дүңгіршектер, науалар

1м2 сауда алаңы

0,23

14

Тұрмыстық үйлер: халыққа қызмет көрсету

Жалпы ауданы 1 м2

0,13

15

Вокзалдар, автовокзалдар

Жалпы ауданы 1 м2

0,22

16

Дәріханалар

1м2 сауда алаңы

0,14

17

Автотұрақтар, автокөлік жуу орындары, ЖҚС

1 машина орны

2,35

18

Автокөлік шеберханалары

1 қызметкер

1,3

19

Шаштараздар, сұлулық салондары

1 жұмыс орны

1,4

20

Кір жуу, Құрғақ тазалау, тұрмыстық техниканы жөндеу, Тігін ательесі

Жалпы ауданы 1 м2

0,33

21

Моншалар, сауналар

Жалпы ауданы 1 м2

0,30

      Жалпы алғанда, "қалдықтарды басқару" барлық келесі әрекеттерді қамтиды деп саналады: қалдықтарды жинау, тасымалдау, қайта өңдеу және жою, соның ішінде қалдықтарды жою объектілеріне кейінгі күтім, сондай-ақ кейбір сарапшылардың пікірінше, қалдықтардың пайда болуын азайтуға бағытталған іс-шаралар.

      Қоршаған ортаны қорғаудың маңызды бағыттарының бірі өндіріс және тұтыну қалдықтарын басқаруды ұтымды ұйымдастыру болып табылады. Бұл ретте қалдықтары аз және қалдықсыз технологияларды енгізуді, оларды залалсыздандыру және кәдеге жарату мақсатында Қалдықтарды қайта өңдеуді экономикалық ынталандыру маңызды рөл атқарады.

      2021 жылы республика бойынша ҚТҚ полигондарының саны 3 007 құрады, оның ішінде Экологиялық және санитарлық нормаларға сәйкес – 603 (20%).

      Атырау облысындағы полигондардың едәуір бөлігі қатты тұрмыстық қалдықтармен жұмыс істеу бойынша белгіленген нормаларға сәйкес келмейді. Бұл экологиялық және санитарлық стандарттарға сай болу үшін аймақтағы қалдықтарды басқару жүйесін жақсарту үшін күш пен шараларды қажет етеді.

      2022 жылы бекітілген қалаларда тұрғын үй кешендері мен жеке тұрғын үйлердің тұрғындары үшін ҚТҚ жинау тарифінің орташа мәні тиісінше 428,72 және 448,27 теңге. 2022 жылғы осы орташа мәндер қаралатын барлық 37 Қала үшін тарифтердің орташа деңгейінен жоғары (тиісінше 1 994, 301 және 315 теңге).

      Қалдықтарды қайта өңдеуді және кәдеге жаратуды жүзеге асыратын кәсіпорындар туралы мәліметтер.

      10 кесте - Шыны қаптаманың қалдықтарын кәдеге жарату:

Атауы

Орналасқан жері

Қуаты, жылына тонна

1

Алматы Шыны ЖШС

Алматы облысы, Қарасай ауданы

20 000

2

Еврокристалл ЖШС

Шымкент қ.

12500

3

Qazaq Glass Company ЖШС

Алматы облысы, Іле ауданы

2021 жылы 20 000, 2022 жылы 25 000

      11 кесте - Пластикалық қаптаманың қалдықтарын кәдеге жарату

Атауы

Орналасқан жері

Қуаты, жылына тонна

1

Astana Recycling Plant ЖШС

Астана қ.

3300

2

Green Technology Industries ЖШС

Түркістан облысы, Ордабасы ауданы

2021 жылы 7 000 тонна; 2022 жылы 10 000 тонна

3

Радуга ЖШС

Солтүстік Қазақстан облысы, Петропавл қ.

3200

4

ГорКомТранс ЖШС

Қарағанды облысы, Қарағанды қ.

2021 жылы 3000 тонна; 2022 жылы 3578 тонна

5

"Экокомфорт клинингтік компаниясы" ЖШС

Қарағанды облысы, Қарағанды қ.

300

6

Статус-Эверест ЖШС

Түркістан облысы, Кентау қаласы

2021 жылы 910 тонна; 2022 жылы 2000 тонна

7

Qazaq Recycling ЖШС

Алматы қаласы

1200

8

ДорПласт-инвест өндірістік компаниясы ЖШС

Алматы облысы, Қапшағай қаласы

900

9

ЖК Попов и. А.

Павлодар облысы, Павлодар қ.

800

10

"Green Park Kokshetau"ЖШС

Солтүстік Қазақстан облысы, Петропавл қ.

1680

      12 кесте - Картон-қағаз қаптамасының қалдықтарын кәдеге жарату

Атауы

Орналасқан жері

Қуаты, жылына тонна

1

Қағазды тау-кен өңдеу

Алматы қ.

2021 жылы 55 000 тонна; 2022 жылы 60 000 тонна

2

"NUR KAGAZY" ЖШС

Алматы облысы, Талғар ауданы

2021 жылы 30 000 тонна; 2022 жылы 40 000 тонна

3

"Эко пакет Астана" ЖШС

Ақмола облысы, Целиноград ауданы

2021 жылы 2 160 тонна; 2022 жылы 5 400 тонна

4

Картон-қағаз комбинаты-2015 ЖШС

Қостанай облысы, Лисаков қ.

550

5

Тау ЛисБум.KZ

Қостанай облысы, Лисаков қ.

2021 жылы 2000 тонна; 2022 жылы 3000 тонна

6

Тау Бумпромы

Түркістан облысы, Еңбекші ауданы

2021 жылы 10 000 тонна; 2022 жылы 15 000 тонна

7

Goldman Astana Тауы

Солтүстік Қазақстан облысы, Қызылжар ауданы

2021 жылы 3 600 тонна; 2022 жылы 7 200 тонна

8

Интер Мульти сервис ЖШС

Алматы қ.

2021 жылы 26 000 тонна; 2022 жылы 40 000 тонна

9

Тау-Кен Зауыты Гофротара

Павлодар облысы, Павлодар қ.

936

10

Қызылорда Тау қағазы

Қызылорда облысы, Қызылорда қаласы

312

11

Ақтау қағаз компаниясы ЖШС

Маңғыстау облысы, Мұнайлы ауданы

200

12

И. Лайбекова.Ж.

Түркістан облысы, Сарыағаш ауданы

800

      1.2 Исатай ауданындағы коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы жай-күйін бағалау

      ҚР Ұлттық статистика бюросының деректері бойынша, Атырау облысында 2022 жылы өздігінен шығаратын кәсіпорындарды ескере отырып жиналған қалдықтардың көлемі 92 644 тоннаны құрады, оның ішінде 79 738 тонна коммуналдық қалдықтар.

      13 кесте - Полигондарға түскен коммуналдық қалдықтардың жалпы көлемі, 2022 жылғы Атырау облысы бойынша коммуналдық қалдықтарды сұрыптау көрсеткіштері


Түскен қалдықтардың көлемі, тонна


Өздігінен шығаратын кәсіпорындардың қалдықтарын ескере отырып, жиналған қалдықтардың жалпы көлемі

Оның ішінде жиналған коммуналдық

Атырау облысы

92644

79738

Атырау қ.

58180

47295

Исатай ауданы

379

379

Жылыой ауданы

2519

х

Қызылқоға ауданы

х

х

Құрманғазы

11250

11250

Индер ауданы

2338

2338

Мақат ауданы

13873

13873

Махамбет

4105

4105

      Қатты тұрмыстық қалдықтарды кәдеге жарату мен қайта өңдеудің өткір проблемасына байланысты облыстың аудандарында және ірі елді мекендерінде сұрыпталған қалдықтарды (пластик, макулатура, шыны және т.б.) қабылдау пункттерін ашу жоспарланып отыр, кәсіпкерлер ҚТҚ-ны сұрыптау және қайта өңдеу жөніндегі жұмысқа кеңінен тартылады.

      ҚТҚ полигондары

      Облыста ҚТҚ орналастыруға арналған барлығы 55 полигон бар, олардың тек 8-і экологиялық және санитарлық талаптарға сәйкес келеді.

      Атырау қаласында жеке инвесторлардың қаражаты есебінен сұрыптау желілері бар (жылына 225 мың тоннаға дейін) ҚТҚ үшін екі полигон құрылысы басталды. Сол жағалау бөлігінде қала әкімдігі сұрыптау желісі бар ҚТҚ полигондарын салу үшін "Промэкология" ЖШС-нің ауданы 30 га жер учаскесін бөлді. 2022 жылы кешенді салуға және инженерлік инфрақұрылымды жобалауға қажетті техникалық шарттар алынды.

      Атырау қаласының оң жағалауында "ГринСитиКлининг" ЖШС ауданы 5 га учаскеде қоқыс сұрыптау кешенінің құрылысы аяқталды.

      Стихиялық полигондар

     


      "Қазақстан Ғарыш Сапары "ҰК" АҚ ғарыштық мониторингінің деректері бойынша 2022 жылы облыс аумағында 131 рұқсатсыз қалдықтарды орналастыру орны анықталды: Атырау қаласында - 67, Махамбет ауданында – 4, Жылыой ауданында – 58, Мақат ауданында – 2. Барлық табиғи полигондар толығымен жойылды.

      Облыстық табиғат пайдалану басқармасының ресми ақпаратына сәйкес, Атырау облысының аумағында коммуналдық қалдықтарды жинау және әкету жөніндегі қызметті әртүрлі меншік нысанындағы 10 шаруашылық жүргізуші субъект жүзеге асырады.

      1. Атырау қ." Спецавтобаза " ЖШС

      2. "Экокала ХХІ" ЖШС Жылыой ауданы

      3. "Жомарт" ЖК Индер ауданы

      4. "ИсатайГазСтрой-Сервис" ЖШС," Рыспаев Өтеміс " ЖК Исатай ауданы

      5. "Тазалық" ЖК Қызылқоға ауданы

      6. "Зере" ЖК Құрманғазы ауданы

      7. "Ақтау+НШ" ЖШС, "Тазалық-Көгал" ЖШС Мақат ауданы

      8. "Westernconstructionteam" ЖШС Махамбет ауданы

      Аққыстау ауылындағы Исатай ауданында халықтың коммуналдық қалдықтарын (ҚТҚ) жинаумен және шығарумен "Рыспаев У" ЖК және Тұщықұдық ауылында "Кәусар"ЖК айналысады.

      Ауданда 13 елді мекенді қамтитын қатты тұрмыстық және өнеркәсіптік қалдықтарды сақтауға арналған 1-ҚТҚ полигоны, 6-алаң жұмыс істейді.

      2022 жылы Исатай ауданының жиналған қалдықтарының жалпы көлемі 379 тоннаны құрайды.

      Аққыстау ауылдық округінде ҚТҚ полигоны Аққыстау, Өркен және 17 разьезд ауылдарын қамтиды. Исатай ауданы әкімдігінің ақпаратына сәйкес, ауданы 2,345 га Аққыстау ауылындағы ҚТҚ полигоны "Рыспаев Өтеміс" ЖК 5 жылға сенімгерлік басқаруға берілді (ҚР экология, геология және табиғи ресурстар министрлігінің 27.11.2019 ж. №kz22vcz00516714 рұқсаты), сондай-ақ мынадай көлік құралдары берілді:

      1.Қоқыс таситын көлік-2 дана, 2.Самосвал-1 дана,

      3.Тиегіш - 1 дана, 4.Трактор-1 дана.

      Полигон қатты тұрмыстық және өндірістік қалдықтарды сақтау және қатты тұрмыстық қалдықтарды көму үшін қолданылады. Ең жақын тұрғын үй құрылысы батыс бағытта 2000 метрден асады. Қатты тұрмыстық қалдықтарды сұрыптау жүйесі жоқ.

      Электр қуаты өткізілді. Жасыл желектер, инженерлік коммуникациялар жоқ. Аққыстау ауылында орнатылған контейнерлер саны – 106 дана, Өркен ауылында-20 дана.

      Контейнерлік алаңдардың орналасу картасы"Аққыстау" ауылы

     


      №1 алаң. Жанбай ауылы

      Жанбай ауылдық округіндегі ҚТҚ (0.64 га) Жанбай ауылын қамтиды, қатты тұрмыстық және өнеркәсіптік қалдықтарды сақтау үшін пайдаланылады. Ең жақын тұрғын үй құрылысы 1000 метрден асады. Ауыл тұрғындары жасаған қалдықтарды ауылдық округ әкімдігі немесе тұрғындар өз бетінше бөлетін автокөлікті пайдалана отырып жеткізеді. Контейнерлер саны 40 дана.

      № 2 алаң. Зинеден ауылы

      Алаң (бұрын Забурунск) Зинеден ауылдық округі (0.64 га) Зинеден және Амангелді ауылдарын қамтиды, қатты тұрмыстық және өнеркәсіптік қалдықтарды сақтау үшін пайдаланылады. Ең жақын тұрғын үй құрылысы 1000 метрден асады. Ауыл тұрғындары жасаған қалдықтарды ауылдық округ әкімдігі немесе тұрғындар өз бетінше бөлетін автокөлікті пайдалана отырып жеткізеді. Зинеден а. орнатылған контейнерлер саны - 2 дана.

      №3 алаң. Исатай ауылы

      Исатай ауылдық округінің алаңы (0.64 га) Исатай ауылын қамтиды, қатты тұрмыстық және өнеркәсіптік қалдықтарды сақтау үшін пайдаланылады. Ең жақын тұрғын үй құрылысы 1500 метрден асады. Ауыл тұрғындары жасаған қалдықтарды ауылдық округ әкімдігі немесе тұрғындар өз бетінше бөлетін автокөлікті пайдалана отырып жеткізеді. Исатай ауылында орнатылған контейнерлер саны – 5 дана.

      №4 алаң. Нарын ауылы

      Нарын ауылдық округіндегі алаң (0.64 га) Нарын, Жаңа Жанбай, Мыңтөбе ауылдарын қамтиды, қатты тұрмыстық және өнеркәсіптік қалдықтарды сақтау үшін пайдаланылады. Ең жақын тұрғын үй құрылысы 2000 метрден асады. Орнатылған контейнерлер саны 1 дана.

      №5 алаң. Тұщықұдық ауылы

      Тұщықұдық ауылдық округіндегі алаң (0.64 га) Тұщықұдық, Айбас және Қызылуй ауылдарын қамтиды, қатты тұрмыстық және өнеркәсіптік қалдықтарды сақтау үшін пайдаланылады. Ең жақын тұрғын үй құрылысы 1000 метрден асады. Халықтың коммуналдық қалдықтарын (ҚТҚ) жинаумен және әкетумен "Кәусар"ЖК айналысады. Орнатылған контейнерлер саны – 54 дана.

      №6 алаң. с. х Ерғалиева

      Қамысқала ауылдық округіндегі алаң (0,64 га) Хамит Ерғалиев, Айкайран және Жасқайрат ауылдарын қамтиды, қатты тұрмыстық және өнеркәсіптік қалдықтарды сақтау үшін пайдаланылады. Ең жақын тұрғын үй құрылысы 2000 метрден асады. Ауыл тұрғындары жасаған қалдықтарды ауылдық округ әкімдігі немесе тұрғындар өз бетінше бөлетін автокөлікті пайдалана отырып жеткізеді. Орнатылған контейнерлер саны – 30 дана.

      Қамысқала ауылдық округіндегі алаң (0,64 га) Хамит Ерғалиев, Айкайран және Жасқайрат ауылдарын қамтиды, қатты тұрмыстық және өнеркәсіптік қалдықтарды сақтау үшін пайдаланылады. Ең жақын тұрғын үй құрылысы 2000 метрден асады. Ауыл тұрғындары жасаған қалдықтарды ауылдық округ әкімдігі немесе тұрғындар өз бетінше бөлетін автокөлікті пайдалана отырып жеткізеді. Орнатылған контейнерлер саны – 30 дана.

      1.3 Қалдықтардың жіктелуі туралы мәліметтер

      ҚТҚ - ның физикалық сипаттамалары ерімейтін, ұшпайтын, жарылғыш емес, қатты.

      2024-2030 жылдарға арналған қалдықтардың химиялық және морфологиялық құрамы келесідей жоспарлануда:

      Қатты тұрмыстық қалдықтар. Химиялық және морфологиялық құрамы бойынша қатты тұрмыстық қалдықтар негізінен тамақ, қағаз және тоқыма өнімдерінен тұратын халық пен кәсіпорындардың қалдықтары болып табылады. Тұрмыстық қатты қалдықтар полигондарынан атмосфераға ластаушы заттардың шығарындыларын есептеу әдістемесіне сәйкес (ҚР ҚОҚ министрінің 18.04.2008 Ж. №100-п бұйрығына №17 қосымша) тұрмыстық қатты қалдықтардың құрамы ұсынылған ( % ): тамақ қалдықтары (35-45); Қағаз, картон (32-35); ағаш (1-2); қара металл сынықтары (3-4); түсті металл сынықтары (0,5-1,5); тоқыма (3-5); сүйектер (1-2); шыны (2-3); былғары, резеңке (0,5-1); тастар, сылақ (0,5-1); пластмасса (3-4); басқалары (1-2); 15 мм-ден аз скрининг (5-7).

      ҚТҚ - ның физикалық сипаттамалары ерімейтін, ұшпайтын, жарылғыш емес, қатты.

      Уақытша сақтауға арналған қатты тұрмыстық қалдықтардың морфологиялық құрамы (83%) кейіннен арнайы заттарды беру үшін. ұйымдарға: 2024-2030 жж. - тамақ қалдықтары (40%); Қағаз, картон (32%); шыны (2%); металл сынықтары (5%); пластмасса (4%).

      Көмуге арналған қатты тұрмыстық қалдықтардың морфологиялық құрамы (17%): - 2024-2030 жж. - ағаш (2%); тоқыма (3%); сүйектер (2%); былғары, резеңке (0,5%); тастар, сылақ (0,5%); басқалары (2%); 7% скрининг.

      Құрылыс қоқыстары үй-жайларды жөндеуден кейін пайда болады. Өндіріс және тұтыну қалдықтарын шекті орналастыру нормативтерінің жобаларын әзірлеу әдістемесіне сәйкес (ҚР ҚОҚ министрінің 18.04.2008 Ж. №100-п бұйрығына №16 қосымша) қалдықтардың құрамына мыналар кіреді: цемент қалдықтары - 10%, құм - 30%, керамикалық плиткамен күрес - 5%, сылақ - 55%. 2024-2030 жж. - полигонға қабылданатын құрылыс қоқыстары кейіннен кәдеге жарату, қалпына келтіру немесе қайта өңдеу мақсатында арнайы ұйымдарға беру үшін уақытша сақтау алаңдарында жиналады.

     


      3 сурет - Қатты тұрмыстық қалдықтардың морфологиялық құрамы

     


      4 сурет - Көмуге арналған қатты тұрмыстық қалдықтардың морфологиялық құрамы

     


      5 сурет - Көмуге арналған қатты тұрмыстық қалдықтардың морфологиялық құрамы

      1.4 Коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы негізгі проблемалар

      Қолданыстағы қоқыс таситын көліктер паркінің негізгі бөлігі-мамандандырылмаған жүк көліктері. Флоттың едәуір бөлігі ескі және қатты тозған автомобильдер. Сондықтан көбінесе автопарктің 50% - ы пайдалануға жарамсыз күйде (жөндеуде) болады. Тасымалданатын ҚТҚ-ны тығыздау мүмкіндігі бар заманауи мамандандырылған қоқыс таситын көліктер автопарктің аз ғана бөлігін құрайды, ал сығымдалмаған тұрмыстық қалдықтарды тасымалдау (тығыздығы 200-250 кг/м3) көлік шығындарын едәуір арттырады.

      Сондай – ақ," әлсіз жер " - жолдар. Олар көбінесе тым тар және/немесе сапасыз және жаңбырлы ауа-райында жүрмейді.

      Қазақстан Республикасы Экология, Геология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2021 жылғы 2 желтоқсандағы № 482 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2021 жылғы 8 желтоқсанда № 25595 болып тіркелді. "Техникалық, экономикалық және экологиялық орындылығын ескере отырып, міндетті түрде бөлек жинауға жататын қалдықтарды бөлек жинауға, оның ішінде қалдықтардың түрлеріне немесе топтарына (түрлерінің жиынтығына) қойылатын талаптарды бекіту туралы", 1-тарау, 7-тармақ. Қалдықтардың иелері қалдықтардың пайда болуын болдырмау және пайда болған қалдықтарды басқару жөніндегі иерархия қағидатына сәйкес қалдықтарды басқару жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілеріне қалдықтарды беру арқылы қалдықтарды қауіпсіз басқаруды дербес жүзеге асырады немесе оларды қауіпсіз басқаруды қамтамасыз етеді.

      Қалдықтарды басқару жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын қалдықтардың иелері және (немесе) мамандандырылған ұйымдар (кәсіпорындар) адамдардың өміріне және (немесе) денсаулығына зиян келтіру және экологиялық залал келтіру қаупінсіз тиісті операцияларды орындайды:

      1) су, оның ішінде жерасты, атмосфералық ауа, топырақ, жануарлар мен өсімдіктер дүниесі үшін қауіп;

      2) ландшафттарға және ерекше қорғалатын табиғи аумақтарға теріс әсер ету.

      Коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесінің негізгі мәселелері:

      - ауылдық жерлерге осы қызметтерді көрсетудің болмауы немесе жеткіліксіз дәрежесі және қызметтердің сапасыздығы проблемасы тән.

      - тұрғындарды тарта отырып, қатты тұрмыстық қалдықтарды сұрыптау жүйесінің, сондай-ақ мамандандырылған алаңдардың болмауы және полигондардың қашықтығы рұқсат етілмеген полигондардың өсуіне алып келеді.

      - ауылдарда жайластырылған контейнерлік алаңдардың болмауы тұрғын үйлер мен коммуналдық қалдықтар жиналатын орындардың айналасында антисанитариялық жағдай жасауға алып келеді.

      Жалпы, Қазақстанда қалдықтарды сұрыптау және қайта өңдеу үлесі өте аз, бұл ретте "жасыл" энергия өндіруге арналған қуаттар жоқ. Полигондарда қалдықтарды орналастыру саласында Қазақстанда бар ҚТҚ көму объектілеріне тән типтік сәйкессіздіктер:

      - қалдықтарды орналастыру объектілерінің көпшілігінде синтетикалық немесе сазды сүзгіге қарсы экранның болмауы;

      - орналастырылған қалдықтарды топырақтың (саздың) оқшаулағыш қабатымен жүйелі емес тығыздау және себу не ондай болмауы;

      - фильтрат пен полигон газдарын (метанды қоса алғанда)жинауға арналған жүйенің болмауы;

      - полигондарды бақылау жүйесінің болмауы;

      Қазіргі уақытта Қазақстанда ҚТҚ сұрыптау және қайта өңдеу бойынша 170-тен астам шағын және орта бизнес кәсіпорындары жұмыс істейді. ҚТҚ-ның жекелеген фракцияларын қайта өңдеу бойынша объектілердің қашықтығы ҚТҚ жинау субъектілеріне жиналған қайта шикізатты жеткізуді жүзеге асыруға мүмкіндік бермейді, өйткені айтарлықтай көлік шығындары тиімсіз қызметке әкеп соғады, бұл да сектордың инвестициялық тартымсыздығының басты себептерінің бірі болып табылады.

      Саланы дамытудың негізгі тежегіш факторы ретінде төмен инвестициялық тартымдылық мемлекеттік қолдаудың заңнамалық шараларының жеткіліксіздігін де қамтиды. ҚТҚ қайта өңдеу және кәдеге жарату проблемасының өте маңызды аспектісі – қайта өңдеу дамуының негізгі шектегіші болып табылатын қалдықтар нарығы мен қалдықтардан жасалған бұйымдар нарығын қалыптастыру.

      Бүгінгі күні нормативтік техникалық құжаттамада дайын өнім өндірісінде қайта өңделетін шикізатты пайдалануға мүмкіндік беретін қажетті стандарттар жоқ. Сондай-ақ өндіріс процесін қоса алғанда, қайталама шикізаттан шығарылатын өнімнің экологиялық және санитарлық талаптарына сәйкестігін мемлекеттік бағалауды жүзеге асыратын қажетті зертханалық база мен инфрақұрылымның жоқтығын атап өту қажет.

      ҚР Энергетика министрінің 2016 жылғы 1 қыркүйектегі № 404 бұйрығымен бекітілген ҚТҚ жинауға, әкетуге, кәдеге жаратуға, қайта өңдеуге және көмуге арналған тарифті есептеу әдістемесі тарифке ҚТҚ жинауға, әкетуге және көмуге арналған шығындарды ғана емес, сондай-ақ ҚТҚ-ны қайта өңдеуге және кәдеге жаратуға арналған шығындарды да қосуды көздейді. Қазақстан Республикасының "жасыл экономикаға" көшуі жөніндегі тұжырымдамада іс жүзінде Қазақстанға қалдықтарды басқарудың кешенді жүйесін қайта құру қажет, өйткені іс жүзінде ұйымдастырушылық және құқықтық негіздер жоқ. Қалдықтарды ұтымды басқару үшін нормалар жеткіліксіз, ал кешенді жүйенің құрылысы мен жұмысына жауапкершілік бөлінбейді.

      Осылайша, қалдықтармен жұмыс істеу жүйесіндегі төмен тарифтер, қандай да бір басқа субсидиялардың болмауы инвесторлар мен бизнестің саланың кәсіпкерлік қызметіне қатысуын тартымды етпейді. Бұл мәселе жергілікті атқарушы және өкілді органдар үшін ең күрделі мәселе болып табылады, өйткені тарифтердің өсуі, ең алдымен, халық үшін әлеуметтік мәселе ретінде қарастырылады. Осындай төмен тарифпен өңірлерде сұрыптау қуаттарын құру немесе ұлғайту мүмкін емес, ал өңірде сұрыптау желілерінің болмауы ҚТҚ-ның жекелеген түрлерін көмуге енгізілген тыйымды іске асыруға мүмкіндік бермейді.

      Қатты тұрмыстық қалдықтарды сұрыптауға, өңдеуге және жоюға байланысты кәсіпкерлік қызмет жеткізілетін көлемге және оның морфологиясына өте тәуелді. Бүгінде ел халқының 66,4% қоқыс шығару қызметімен қамтылған. Өңірлерде орталықтандырылған және есеп беретін жүйенің болмауы коммуналдық қалдықтарды бөлек жинау, қайта өңдеу және кәдеге жарату жүйесін енгізу бойынша ЖАО-ның заңнамалық белгіленген міндеттерін іске асыруды қамтамасыз етуге мүмкіндік бермейді. Бұл міндеттер ҚР ЭК-де, оның ішінде қалдықтарды жинаудың орталықтандырылған жүйесін ұйымдастыру форматында қойылған, алайда оны іске асыру тетігі ашылмаған.

      Қалдықтарды басқару жүйесінің дамуына, әдетте, үш үлкен топқа бөлуге болатын бірқатар кедергілер кедергі келтіреді: ұйымдастырушылық-әкімшілік, қаржылық-экономикалық, мәдени-ақпараттық.

      ҚТҚ-мен жұмыс істеу секторын дамыту мәселелері және оларды шешу бойынша ұсынылған шаралар басымдық тәртібімен ұсынылған. Ең маңызды кедергі-қаржыландырудың жеткіліксіздігі және оны дамытуға экономикалық ынталандырудың болмауы.

      Қаржылық-экономикалық кедергілер бірінші кезекте инвестицияларды қайтарудың кепілі ретінде тұрақты қаржыландыруды қамтамасыз етудің қиындықтарымен шартталған. Мұндай кедергілерге қалдықтармен байланысты тарифтер мен басқа төлемдерді белгілеу және реттеу мәселелері, сондай-ақ қайта өңдеуді дамытуға нақты экономикалық ынталандырудың болмауы жатады.

      Бүгінгі таңда ҚТҚ шығару және кәдеге жарату шығындарын өтеудің негізгі көзі халықтың төлемдері болып табылады. Сонымен қатар, тұрмыстық қалдықтарды залалсыздандыру үшін қолданыстағы тарифтер жеткіліксіз және тіпті қалдықтарды көму және оларды шығару шығындарын жаба алмайтыны анық.

      Кәдеге жарату қаражатының жетіспеушілігі мемлекеттік бюджеттің субсидияларымен өтеледі, бірақ сонымен бірге ТКШ органдарында Еуропада бұрыннан қолданылып келе жатқан бөлек жинау жүйесін дамытуға қаражат жоқ. Сонымен қатар, бүгінде ҚТҚ-мен жұмыс істеу тарифі сараланбаған – сіз қалдықтарды бөлек жинайсыз ба, әлде бәрін бір ортақ контейнерге тастайсыз ба, маңызды емес-қоқысты тастау үшін ақы төлейсіз

      Әкімшілік кедергілер жаңа қатысушылардың нарыққа кіруіне кедергі келтіреді, өйткені бұл саланың жұмыс істеуін жеткілікті түрде ашық етпейді. Мүдделі қатысушылар шешім қабылдау үшін қажетті толық ақпаратқа қол жеткізе алмайды. Бұл жерде нарық қатысушылары арасындағы жауапкершіліктің анық бөлінбеуі, МЖӘ тетіктерінің қатаңдығы, қалдықтар туралы сенімді деректердің тапшылығы, Техникалық реттеу және экологиялық қадағалау мәселелері де рөл атқарады.

      Ақпараттық кедергілер қоғамның өзі қалдықтармен сапалы жұмыс істеудің маңыздылығын жеткіліксіз түсінуімен көрінеді, нәтижесінде халықтың тиісті сападағы қызметтерге деген сұранысы іс жүзінде жоқ. Қалдықтармен тиімді жұмыс істеу жөніндегі шараларды іске асыру халық тарапынан да, билік тарапынан да көзқарасты өзгертуді талап етеді. Қалдықтарға деген көзқарастың түбегейлі өзгеше мәдениетін қалыптастыру, мінез-құлықтың жаңа нормалары мен ережелерін әзірлеу қажет. Шығындарды үнемдеу түрінде жедел экономикалық пайданы бағалау мүмкіндігі жоқ.

      Жоғарыда аталған кедергілерді барлық деңгейдегі мемлекеттік органдардың белсенді қатысуынсыз еңсеру мүмкін емес.

      Қазақстан өңірлерінде бюджет қаражатын бөлу, сондай-ақ инвесторларды тарту арқылы шешуді талап ететін қалдықтарды басқаруда проблемалар бар. Қалдықтарды жинауға арналған орындарды жайластыру бойынша стандарттардың орындалмауы, контейнерлерге арналған алаңдарда қатты жабынның және қоршаудың болмауы байқалады. Сондай-ақ, қалдықтарды сақтау және залалсыздандыру ережелерінде бұзушылықтар, соның ішінде уақтылы әкетілмеу және сақтау мерзімінен асып кету анықталды. Тұрмыстық қатты қалдықтар полигонын орналастыру кезінде экологиялық стандарттар сақталмайды.

      Сонымен қатар, қалдықтарды бөлек жинау мен қайта өңдеудің тиімді жүйесінің болмауы, сондай-ақ тұтыну қалдықтарын залалсыздандырудың тиімсіз әдістерін пайдалану атап өтіледі. Көлік қозғалысын бақылауға, арнайы жабдықталған көлік құралдарын пайдалануға және қоршаған орта туралы Ұлттық ақпараттық жүйеге ақпарат беруге қойылатын талаптар сақталмайды. Бұл проблемалар қалдықтарды басқарудың қанағаттанарлықсыз деңгейін және жағдайды жақсарту үшін шұғыл шаралар қабылдау қажеттілігін көрсетеді.

      Исатай ауданындағы қалдықтарды жинау және шығару саласындағы негізгі проблемалар:

1. Қатты тұрмыстық қалдықтарды орналастыру үшін ауылдардағы қолданыстағы объектілердің санитарлық ережелерінің талаптарына сәйкес келмеуі:

      1. ҚТҚ уақытша сақтау алаңдарының болмауы.

      2. Қатты тұрмыстық қалдықтарды сұрыптау, қайта өңдеу және кәдеге жарату жөніндегі өндірістердің болмауы.

      3. Қалдықтарды шығаруға арналған арнайы техниканың жетіспеушілігі.

      4. Контейнерлік алаңдарға, өнеркәсіптік алаңдарға кірме жолдардың қанағаттанарлықсыз жай-күйі.

      5. МВО қызметін бақылау және мониторингілеу тетігінің болмауы.

      6. Қатты тұрмыстық қалдықтарды сұрыптау, бөлек жинау және қайта өңдеу қызметіне қызығушылық танытатын инвесторлардың болмауы.

2. МАҚСАТЫ, МІНДЕТТЕРІ ЖӘНЕ НЫСАНАЛЫ КӨРСЕТКІШТЕРІ

      Бағдарлама паспорты

Атауы

Коммуналдық қалдықтарды басқарудың 2024 - 2030 жылдарға арналған бағдарламасы

Даму үшін негіз

Қазақстан Республикасы Президентінің 2013 жылғы 30 мамырдағы № 577 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының "жасыл экономикаға" көшуі жөніндегі тұжырымдама,

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 29 шілдедегі № 479 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының "жасыл экономикаға" көшуі жөніндегі 2021 – 2030 жылдарға арналған Тұжырымдаманы іске асыру жөніндегі Қазақстан Республикасы Үкіметінің іс-шаралар жоспары

Әзірлеуге жауапты мемлекеттік орган

"Исатай ауданы әкімдігінің тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары және тұрғын үй инспекциясы бөлімі" ММ

Іске асыруға жауапты мемлекеттік орган

"Исатай ауданы әкімдігінің тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары және тұрғын үй инспекциясы бөлімі" ММ

Бағдарламаның Мақсаты

Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, кәдеге жарату, қайта өңдеу және көму жөніндегі қызметтер кешенінің тиімділігін, сенімділігін, экологиялық және әлеуметтік қолайлылығын арттыру, ҚТҚ қайта өңдеу үлесін ұлғайту, сондай-ақ қалдықтарды қауіпсіз көмуді қамтамасыз ету.

Бағдарламаның Міндеттері

1.ҚТҚ өңдеу жүйесін жетілдіру;

2.Тұрмыстық қатты қалдықтарды қабылдау, сұрыптау, қайта өңдеу және көмудің күрделі инфрақұрылымы бар Санитариялық қағидалардың қазіргі заманғы талаптарына жауап беретін тұрмыстық қатты қалдықтардың қуаты аз қолданыстағы полигондарын жаңғырту және салу;

3.Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және тасымалдау жүйесін жаңғырту;;

4."Жасыл" экономиканы дамыту қағидаттары мен тұжырымдамасы шеңберінде және оған сәйкес қатты тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеуді енгізу және жүйелі кеңейту;

5. Коммуналдық қалдықтарды қайта өңдеу жүйесін жетілдіру;

6. Қалдықтарды бөлек жинау жүйесі туралы хабардарлық пен білімді арттыру;

7. Білім беру көзінен қалдықтарды бөлек жинауды кеңінен енгізу;

8. Білім беру көзінен ірі габаритті қалдықтарды бөлек жинауды кеңінен енгізу.

Бағдарламаны іске асыру мерзімдері мен кезеңдері

2024 - 2030 жылдар

Нысаналы индикаторлар

Бағдарламаның мақсатын іске асыру үшін келесі нысаналы индикаторға қол жеткізіледі:

Халықты қатты тұрмыстық қалдықтарды шығарумен қамту - 2030 жылға қарай 100 %.

Қоқысты санитарлық сақтау-2030 жылға қарай 95%.

Қайта өңделген қалдықтардың үлесі-2030 жылға қарай 40%.

Қаржыландыру көлемі

Исатай ауданының 2024-2030 жылдарға арналған бағдарламасын қаржыландыру көлемі әрбір ауылдық округ үшін егжей-тегжейлі есептеулер негізінде айқындалатын болады. Нақты есептеулер жобалау-сметалық құжаттаманы және басқа аналитикалық деректерді әзірлеу шығындарын бағалауды қамтиды. Талдау бюджет қаражатының оңтайлы бөлінуін қамтамасыз ете отырып, полигондардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып жүргізіледі. Бағдарламаның икемділігі іске асыру жағдайлары мен экономикалық жағдайдағы өзгерістерге бейімделу үшін көзделген.

      2.1 Бағдарламаның мақсаты

      Коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасы қатты тұрмыстық қалдықтарды (ҚТҚ) жинау, тасымалдау, кәдеге жарату және көму саласындағы көп қырлы жақсартуларға бағытталған. Біріншіден, бағдарлама шығындарды азайту және жалпы тиімділікті қамтамасыз ету мақсатында оңтайландырылған процестерді енгізу арқылы жүйенің тиімділігін арттыруға тырысады. Сонымен қатар, қалдықтарды басқару шеңберінде көрсетілетін қызметтердің тұрақтылығы мен сенімділігін қамтамасыз етуге баса назар аударылады.

      Бағдарламаның маңызды аспектісі-экологиялық және әлеуметтік қолайлылыққа ұмтылу. Бұған экологиялық таза технологияларды енгізу және білім беру бағдарламалары және қалдықтарды басқару саласындағы әлеуметтік бастамаларды қолдау арқылы жұртшылықты белсенді тарту кіреді. Міндеттердің бірі-қалдықтарды сұрыптау және қайта өңдеу үшін инфрақұрылымды дамыту арқылы қол жеткізілетін ҚТҚ өңдеу үлесін ұлғайту.

      Соңында, бағдарлама қалдықтарды қауіпсіз көмуді қамтамасыз етуге бағытталған. Бұл жерлеу кезінде санитарлық нормаларды сақтауды және жер асты суларының ластануын болдырмауға бағытталған технологияларды енгізуді қамтиды. Бағдарлама шеңберінде қоғамның әртүрлі аспектілері мен мүдделерінің кешенін ескере отырып, коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеудің тұрақты және жауапты жүйесін құру үшін ортақ күш-жігермен қадамдар жасалуда.

      2.2 Бағдарламаның міндеттері

      1-міндет. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму жөніндегі операторларды анықтау.

      1.1. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму бойынша жеке серіктесті таңдау үшін конкурс өткізу.

      1.2. Жеке әріптес болмаған жағдайда КМК құру.

      2-міндет. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және тасымалдау жүйесін ұйымдастыру. Білім беру көзінен қалдықтарды бөлек жинауды кеңінен енгізу;

      2.1. 21 қоқыс жәшігін орнату.

      2.2. Уақытша сақтау пункттерін жайластыру – 13

      2.3. Қалдықтарды жинау және шығару үшін көлік сатып алу-3 самосвал, 3-қоқыс таситын көлік, 3-тиегіш және 1-бульдозер.

      Уақытша сақтау пункттерінің санын есептеу ауыл халқының санына және олардың арасындағы қашықтыққа сәйкес жүзеге асырылады. Көлік құралдарының санын анықтау елдегі ұқсас полигондардың деректері негізінде жүргізілді.

      3-міндет. Тұрмыстық қатты қалдықтарды қабылдау, сұрыптау және көмудің күрделі инфрақұрылымы бар Санитариялық қағидалардың қазіргі заманғы талаптарына жауап беретін тұрмыстық қатты қалдықтардың қуаты аз қолданыстағы полигондарын жаңғырту және салу. Табиғи полигондарды қалпына келтіру.

      3.1. Аққыстау ауылындағы полигонды жаңғырту.

      3.2. 4 ауылдық округті қамти отырып, Нарын ауылында қуаты аз ҚТҚ полигонын салу.

      3.3. Қалдықтарды уақытша сақтауға арналған 13 алаңды жайластыру

      3.4. Табиғи полигондарды қалпына келтіру

      Тапсырма 4. Қалдықтарды бөлек жинау жүйесі туралы хабардарлық пен білімді арттыру.

      4.1. Қалдықтарды бөлек жинаудың қағидаттары мен артықшылықтары туралы халыққа жарты жылда кемінде 1 рет ақпараттық семинарлар өткізу;

      4.2. Ауданның әлеуметтік желілерінде және жергілікті газеттерде тоқсанына кемінде 1 рет Жарияланымдар;

      4.3. Қалдықтарды бөлек жинау және кәдеге жарату жүйесі туралы қолжетімді ақпаратты қамтамасыз ететін қоғамдық орындарда ақпараттық стендтер орнату;

      4.4. Қоқысты жедел сұрыптауға баса назар аудара отырып, сенбілік іс-шараларын іске асыру.

      14 кесте - Ауылдық аудандар бойынша қатты тұрмыстық қалдықтарды (ҚТҚ) басқару жоспары: полигондар мен қамтылатын ауылдарды бөлу.

Полигондар

Қамтылатын ауылдар

Уақытша сақтау пункттері

2022 жылы қалдықтардың түзілу көлемі / т

Уақытша сақтау пункттерінен полигонға дейінгі қашықтық, км

Қоқыс контейнерлері орнатылды, бірл.

Қоқыс жәшіктерінің қажеттілігі, бірлік.

Аққыстау ауылының қуаты аз полигоны
Аққыстау ауылдық округі
Қамысқала ауылдық округі
Тұщықұдық ауылдық округі

Аққыстау Ауылы

-

379

2

106 (из 160)


Өркен Ауылы

-

5

20


Разьезд 17

+

45


2

Х. Ерғалиев Ауылы

+

1

30


Айкайран Ауылы

+

16


1

Жасқайрат Ауылы

+

73


1

Тұщықұдық Ауылы

+

7

54


Айбас Ауылы

+

7


2


Қызылуй Ауылы

+

30


2

Барлығы


7


210

8

Нарын ауылы ауданындағы қуаты аз Полигон
Жанбай ауылдық округі
Забурун ауылдық округі
Исатай ауылдық округі
Нарын ауылдық округі

Нарын Ауылы

-

3

1

10

Зинеден Ауылы

+

58

2


Амангелді Ауылы

+

47


1

Жанбай Ауылы

+

27

40


Исатай Ауылы

+

63

5


Жаңа Жанбай Ауылы

+

2,5


1

Мыңтөбе Ауылы

+

191


1



6



48

13

БАРЛЫҒЫ


13

379


258

21

      15 кесте - Бағдарламаны іске асыру нәтижелерінің көрсеткіштері

Нәтиже көрсеткіштері, %

жылдар

2024 г.

2026 г.

2028 г.

2030 г.

1-міндет. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму жөніндегі бірыңғай операторды айқындау.

Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму бойынша жеке әріптесті таңдау үшін конкурстар өткізу.

ағымдағы жағдай

100%

100%

100%

Жеке әріптес болмаған жағдайда КМК құру.

ағымдағы жағдай

100%

100%

100%

2-міндет. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау және тасымалдау жүйесін жаңғырту. Білім беру көзінен қалдықтарды бөлек жинауды кеңінен енгізу;

Контейнерлік алаңдарды қоқыс жәшіктерімен жабдықтау

ағымдағы жағдай

60%

100%

100%

Уақытша сақтау пункттерін құру

ағымдағы жағдай

50%

70%

100%

Қалдықтарды жинау және шығару үшін көлік сатып алу

ағымдағы жағдай

55%

85%

100%

3-міндет. Тұрмыстық қатты қалдықтарды қабылдау, сұрыптау және көмудің күрделі инфрақұрылымы бар санитарлық ережелердің заманауи талаптарына жауап беретін қолданыстағы қатты тұрмыстық қалдықтар полигонын жаңғырту және салу.

Қуаты аз 1 полигон салу

ағымдағы жағдай

33%

66%

100%

Аққыстау ауылындағы полигонды жаңғырту

ағымдағы жағдай

100%

100%

100%

Тапсырма 4. Қалдықтарды бөлек жинау жүйесі туралы хабардарлық пен білімді арттыру.

Қалдықтарды бөлек жинаудың қағидаттары мен артықшылықтары туралы халыққа жарты жылда кемінде 1 рет ақпараттық семинарлар өткізу;

ағымдағы жағдай

60%

100%

100%

Ауданның әлеуметтік желілерінде және жергілікті газеттерде тоқсанына кемінде 1 рет Жарияланымдар;

ағымдағы жағдай

75%

100%

100%

Қалдықтарды бөлек жинау және кәдеге жарату жүйесі туралы қолжетімді ақпаратты қамтамасыз ететін қоғамдық орындарда ақпараттық стендтер орнату;

ағымдағы жағдай

50%

100%

100%

Қоқысты жедел сұрыптауға баса назар аудара отырып, сенбілік іс-шараларын іске асыру.

ағымдағы жағдай

60%

80%

100%

      2.3 Бағдарламаның нысаналы көрсеткіштері

      Осы коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасын іске асыру 2030 жылға дейінгі мерзімде орындауға және мынадай нысаналы индикаторларға қол жеткізуге есептелген:

      1. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму жөніндегі операторларды анықтау 2024-2025 жылдарға-100%

      2. Исатай ауданының халқын 2030 жылға қарай орталықтандырылған тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау және әкету – 90 %.

      3. Исатай ауданының полигондарын санитарлық нормалар мен талаптарға сәйкес келтіру 2030 жылға қарай-100%.

      4. Исатай ауданы бойынша олардың пайда болған жеріндегі сұрыпталған коммуналдық қалдықтардың үлесі 2030 жылға қарай – 100%.

      Кесте 16-Swot талдау

Оң факторлар

Теріс факторлар

Күшті жақтары

Әлсіз жақтары

1. Бұл сектор әлемдік тәжірибеде зерттелген-оны жаңғырту үшін дәлелденген технологиялар мен шешімдер бар.

1. Дамымаған жинау жүйесі, оның ішінде ҚТҚ бөлек жинау.

2. Нарық әлеуетті инвесторлар мен жеке қаржыландыру көздері үшін ашық.

2. Ауданның барлық аумағында қалдықтарды алдын ала өңдеусіз көму.

3. "Жасыл" энергетиканы дамыту мақсатында ҚТҚ пайдаланудың қолда бар әлеуеті.

3. Республика бойынша қалдықтарды қайта өңдеу мен кәдеге жаратудың төмен көлемі.

4. ҚТҚ - дан алынған қайталама ресурстарды пайдалану әлеуеті.

4. Ауылдарда бар ҚТҚ көму объектілерінің санитариялық қағидалардың талаптарына сәйкес келмеуі.

Мүмкіндіктер

Қауіптер

1. ҚТҚ жинаудың тиімді жүйесі.

1. Жинақталған қалдықтары бар аймақтарда сыни экологиялық жағдайлардың туындауы.

2. ҚТҚ айналым жүйесінде өңірлік тәсілді енгізу.

2. Түзілетін қалдықтар көлемінің бірнеше есе ұлғаюы.

3. Қалдықтарды қайта өңдеу және кәдеге жарату көлемін арттыру.

3. Климаттың өзгеруіне әсер ететін қолданыстағы полигондардан атмосфераға шығарындылар.

4. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау және өңдеудің маңызды және үнемді әдістеріне қол жеткізу.

Теріс факторлар

5. Республика аумағындағы қоқыстарды қалпына келтіру.

Әлсіз жақтары

6. Әлемдік стандарттарға сәйкес келетін ҚТҚ полигондарын салу.

1. Дамымаған жинау жүйесі, оның ішінде ҚТҚ бөлек жинау.

3. НЕГІЗГІ БАҒЫТТАР, ҚОЙЫЛҒАН МАҚСАТҚА ЖЕТУ ЖОЛДАРЫ ЖӘНЕ ТИІСТІ ШАРАЛАР

      МЖӘ тетігі, ӨКМ, ӨМК өтеу

      Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің, Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 2 қаңтардағы № 400-VI ҚРЗ Кодексінің 366-бабына сәйкес инфрақұрылымды жобалау, салу, құру, реконструкциялау, жаңғырту және пайдалану және қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау, көму, стихиялық қоқыс үйінділерін жою (бұдан әрі – қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару) жөніндегі қызметті жүзеге асыру Қазақстан Республикасының Мемлекеттік-жекешелік әріптестік саласындағы заңнамасына сәйкес мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларын іске асыру жолымен жүзеге асырылуы мүмкін.

      Тұрмыстық қатты қалдықтарды басқару жөніндегі мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобаларын іске асыру үшін кәдеге жарату төлемінің қаражатын пайдалану осы бапта көзделген ерекшеліктер ескеріле отырып қолданылады. Бұл ретте мұндай жобалар халық үшін қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге арналған тариф есебінен жүзеге асырылатын қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару жөніндегі қызмет үшін ғана қолданылады.

      Қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару (ҚТҚ) саласындағы МЖӘ жобалары қазіргі уақытта іске асырудың үш нұсқасын қарастыруда, олардың біріншісі – сервистік келісімшарт.

      Сервистік келісімшарт

      Осы тәсілге сәйкес жеке әріптес МЖӘ объектісін құруға және пайдалануға қаражат салады, сондай-ақ ҚТҚ басқару қызметтерін ұсынады. Мемлекеттік әріптес өз кезегінде көрсетілетін қызметтердің сапасына мониторинг пен бақылауды жүзеге асырады, сондай-ақ инфрақұрылымға қажеттіліктердің жабылуына қамқорлық жасайды.

      Мемлекеттік кәсіпорын құру:

      Мемлекеттік кәсіпорындарды жаңғырту шеңберінде олардың тиімділігі мен функционалдығын жақсартуға бағытталған мемлекеттік-жекешелік әріптестік (МЖӘ) нұсқасы қарастырылуда. Осы модельге сәйкес жеке серіктес бірқатар негізгі міндеттерді өз мойнына алады.

      Жеке серіктес МЖӘ объектілерінің қосымша қуаттарын қайта құру, күрделі жөндеу немесе салу үшін инвестициялар ұсынады. Болашақта ол осы Объектілерді сенімгерлік басқаруға қабылдайды, оларды пайдалануды қамтамасыз етеді және қатты тұрмыстық қалдықтарды (ҚТҚ) басқару қызметтерін ұсынады.

      Мемлекеттік әріптес МЖӘ объектілерінде меншікті сақтайды, жекеше әріптес ұсынатын қызметтердің сапасына мұқият мониторинг пен бақылауды жүзеге асырады, сондай-ақ инфрақұрылымға қажеттіліктерді жабу жөнінде шаралар қабылдайды.

      Сонымен қатар, қалдықтарды басқару жүйесін жақсарту үшін нақты қадамдар қарастырылған. Жеке серіктестің қаражаты есебінен қалдықтарды тиімді әкету үшін ағымдағы және қосымша көлік құралдарын сатып алуды қоса алғанда, көлік паркін жаңарту жоспарлануда. Сондай-ақ жаңғырту, реконструкциялау және кейіннен пайдалану үшін ҚТҚ басқарудың толық циклін жеке серіктестің қолына беру көзделеді.

      МЖӘ жаңа объектісін салу және пайдалану:

      Мемлекеттік-жекешелік әріптестіктің (МЖӘ) жаңа объектісін құруға және кейіннен пайдалануға бағытталған жобада жеке және мемлекеттік әріптестердің рөлдері оңтайлы ынтымақтастықты ескере отырып бөлінеді.

      Жеке серіктес:

      Жеке серіктес МЖӘ-нің жаңа объектісін жобалау мен салуға инвестиция салады, оның қазіргі заманғы және тиімді болуын қамтамасыз етеді. Құрылыс аяқталғаннан кейін объект мемлекеттік меншікке беріледі, онда жеке серіктес оны пайдалануға кіріседі. Сонымен қатар, жеке серіктес қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару бойынша қызметтер көрсетеді, осылайша қалдықтарды өңдеу мәселелерін кешенді және сапалы шешуді қамтамасыз етеді.

      Мемлекеттік серіктес:

      МЖӘ объектісі мемлекеттік кәсіпорынның (МЖ) меншігінде қалады, бұл негізгі инфрақұрылымды басқаруда мемлекеттік бақылау мен сенімділікті қамтамасыз етеді. Мемлекеттік әріптес жеке әріптес ұсынатын қызметтердің стандарттар мен үміттерге сәйкестігіне кепілдік бере отырып, олардың сапасына мониторинг пен бақылауды жүзеге асырады. Ол сондай-ақ ҚТҚ басқару жүйесінің сенімді және тұрақты жұмыс істеуін қамтамасыз ете отырып, инфрақұрылым қажеттіліктерін жабуға белсенді қамқорлық жасайды.

      Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 366-бабы 6-тармағына, Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 2 қаңтардағы № 400-VI ҚРЗ кодексіне сәйкес өндірушілердің (импорттаушылардың) Кеңейтілген Міндеттемелерінің Операторы осы баптың 3-тармағының 3) тармақшасына сәйкес мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасы шеңберінде шекті тариф пен халық үшін жинауға арналған ағымдағы тариф арасындағы айырманы өтейді, қатты тұрмыстық қалдықтарды тасымалдау, сұрыптау және көму.

      Осы тармақты іске асыру үшін "Жасыл даму" АҚ қатысуымен мынадай институционалдық схема көзделеді:

     


      Осы институционалдық схемада қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару (ҚТҚ) саласындағы МЖӘ жобасы көзделеді. Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің, Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 2 қаңтардағы № 400-VI ҚРЗ Кодексінің 366-бабының 7-тармағына сәйкес қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге арналған мемлекеттік-жекешелік әріптестіктің әрбір жобасы үшін шекті тарифтің мөлшерін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді және нақты және инвестициялық тиісті қалада, ауданда көрсетілген операциялар бойынша шығыстар.

      Исатай ауданында коммуналдық қалдықтарды басқару нарығына қатысуға қызығушылық білдіретін жеке әріптес болмаған кезде Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 29 қазандағы № 375-V ҚРЗ Кәсіпкерлік кодексінің "мемлекеттің кәсіпкерлік қызметке қатысу негіздері" 192-бабы 4-тармағының ережелеріне сәйкес коммуналдық мемлекеттік кәсіпорын (КМК) құру мүмкіндігін қарастыру ұсынылады.

      Жарғылық капиталына қатысу үлесі елу пайыздан асатын және мемлекетке тиесілі Мемлекеттік кәсіпорындарды құру монополияға қарсы органның алдын ала келісімін талап етеді. "Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексінің" және "өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптарды", сондай-ақ "коммуналдық қалдықтарды басқару қағидаларын" ескере отырып, Ұлттық экономика министрінің бұйрығына сәйкес бюджеттік кредит алу үшін қаржы-экономикалық негіздеме жасау ұсынылады. "мемлекеттік инвестициялық жобаның инвестициялық ұсынысын әзірлеу немесе түзету, қажетті сараптамалар жүргізу, сондай-ақ Бюджеттік инвестицияларды жоспарлау, қарау, іріктеу, іске асырылуын мониторингілеу және бағалау және бюджеттік инвестициялардың іске асырылуын бағалау және бюджеттік кредиттеудің орындылығын айқындау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасының 2019 жылғы 9 шілдедегі № 62 экономикасы .

      Бұл негіздеменің мақсаты-қатты тұрмыстық қалдықтарды (ҚТҚ) басқару объектілерін құру және тиімді жұмыс істеуі үшін талап етілетін қажетті қаржы ресурстарын қамтамасыз ету үшін бюджеттік кредит алу. Ұсыныстың экологиялық және санитарлық қауіпсіздікке баса назар аудара отырып, тиісті заңнамада белгіленген нормативтер мен талаптарға сәйкестігіне назар аудару маңызды.

      Бюджеттік кредиттің негізгі кемшілігі коммуналдық мемлекеттік кәсіпорын (КМК) үшін Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 366-бабының 6-тармағында (2021 жылғы 2 қаңтардағы№ 400-VI ҚРЗ) көзделгендей шекті және нақты тарифтер арасындағы шығындарды өтеуге қатысу мүмкін являетсястігі болып табылады. Осы Ережеге сәйкес өндірушілердің (импорттаушылардың) Кеңейтілген Міндеттемелерінің Операторы мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасы шеңберінде халық үшін шекті және ағымдағы тарифтер арасындағы айырманы өтеуге міндеттенеді. КМК жеке серіктес бола алмайтындығын ескере отырып, бұл шығындарды өтеу мүмкіндігі шектеулі.

      3.1 Коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасының негізгі бағыттары

      Қалдықтардың пайда болуы және оларды өңдеу нәтижесінде жағымсыз әсердің алдын алу немесе азайту:

      Бағдарламаның бірінші бағыты шеңберінде бастапқы көзде қалдықтардың пайда болу көлемін азайтуға бағытталған инновациялық әдістерді құруға және енгізуге бағытталған. Бұл қалдықтардың пайда болуының негізгі көздерін анықтау үшін зерттеулер жүргізуді және олардың алдын алу үшін тиісті шараларды әзірлеуді қамтиды. Тұрақты даму қағидаттарын ескере отырып, өндірістік процестерді оңтайландыруға қабілетті технологияларды енгізуге ерекше назар аударылады. Сонымен қатар, Бағдарлама халықты және кәсіпорындарды қалдықтарды тиімді басқару қағидаттарына белсенді түрде ақпараттандыру мен оқытуды мақсат етеді.

      ҚТҚ басқару саласын жетілдіру:

      Екінші бағытта тұрмыстық қатты қалдықтарды (ҚТҚ) заманауи басқару жүйесін құру көзделген. Бұл қалдықтарды басқарудың барлық кезеңдерін бақылау және бақылау үшін озық ақпараттық технологияларды енгізуді қамтиды. Ресурстарды оңтайландыру және қоршаған ортаға теріс әсерді азайту мақсатында ҚТҚ жинау, тасымалдау және кәдеге жарату процестерін автоматтандыруға ерекше назар аударылады. ҚТҚ басқаруды жүзеге асыратын персоналға арналған тұрақты оқыту бағдарламалары олардың біліктілігін арттыру және осы саладағы жұмыстың озық әдістерімен танысу үшін көзделген.

      Басқа тұрмыстық қалдықтарды жинау жүйесін құру:

      Бағдарламаның үшінші бағыты әртүрлі тұрмыстық қалдықтарды жинаудың тиімді жүйесін құруға бағытталған. Бұл әртүрлі түрдегі қалдықтарды бөлек жинауға арналған арнайы контейнерлер мен қабылдау пункттерінің желісін құруды және кеңейтуді қамтиды. Қалдықтарды бөлек жинау мен қайта өңдеудің маңыздылығына халықтың назарын аударуға бағытталған ақпараттық науқандарды ұйымдастыру да осы бағыттың шеңберіне кіреді. Бағдарлама қалдықтардың дәстүрлі түрлерін ғана емес, сонымен қатар тұрмыстық қалдықтардың спектрін толық қамтуға ықпал ететін электронды техниканы жинау және кәдеге жарату бастамаларын белсенді қолдайды.

      Технологиялар мен қызмет көрсету деңгейін стандарттау:

      Бағдарламаның төртінші бағытында коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы стандарттарды енгізуге баса назар аударылады. Бұл қалдықтарды жинау, тасымалдау және кәдеге жаратудың тиімді әдістерін анықтайтын технологиялық стандарттарды бекітуді көздейді. Бұдан басқа, осы салада көрсетілетін қызметтер сапасының нормативтері белгіленеді. Қалдықтарды басқару жөніндегі қызметтерді ұсынатын ұйымдар қызметінің тұрақты мониторингі мен аудиті белгіленген стандарттардың сақталуын қамтамасыз етуге және осы саладағы қызметтердің жалпы деңгейін арттыруға бағытталған.

      Бағдарламаның түгендеуі және ақпараттық-талдамалық базасы:

      Бағдарламаның бесінші аспектісі коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы ағымдағы проблемалар мен ресурстарға жан-жақты түгендеу жүргізуді көздейді. Орталықтандырылған ақпараттық-аналитикалық мәліметтер базасын құру бағдарлама көрсеткіштерінің динамикасын тиімді бақылау мен талдаудың маңызды құралы болып табылады. Қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы өзгерістерге сәйкес дерекқорды тұрақты жаңарту ақпараттың жоғары өзектілігі мен дұрыстығын қамтамасыз етеді, бұл өз кезегінде өзгеріп отырған жағдайлар мен қажеттіліктерге жедел ден қоюға мүмкіндік береді.

      Сектордың құрылымдық және институционалдық Ұйымын реформалау:

      Бағдарламаның алтыншы бағыты коммуналдық қалдықтарды басқару секторының құрылымдық және институционалдық құрылымын жаһандық реформалауға бағытталған. Бюрократиялық процестерді оңтайландыру және басқарудың әртүрлі деңгейлері арасындағы үйлестіруді арттыру осы реформаның негізгі элементтері болып табылады. Сондай-ақ қалдықтарды басқарудың тиімді жүйесін құру үшін мемлекеттік органдар, жеке сектор және қоғамдық ұйымдар арасындағы әріптестік тетіктерін белсенді енгізу көзделеді. Коммуналдық қалдықтарды басқарудағы ашықтық пен жауапкершілік ерекше маңызға ие, бұл сектордың тұрақты дамуына ықпал етеді және бағдарламаның барлық қатысушыларының тиімді өзара іс-қимылын қамтамасыз етеді.

      3.2 Қойылған мақсатқа жету жолдары және тиісті шаралар

      Бағдарламаны іске асыру шеңберінде 3-тарауда сипатталған әкімшілік басқарудың екі негізгі нұсқасы көзделген. Бірінші нұсқа жеке серіктестің ҚТҚ нарығына қатысуын, ал екіншісі — ҚТҚ жергілікті нарығына қатысу үшін жергілікті атқарушы орган (ЖАО) атынан жалғыз қатысушысы бар КМК құруды көздейді.

      Коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасы шеңберінде Исатай ауданында қоқыс полигонын қалпына келтіру және жою, сондай-ақ коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шаралар көзделген. Елді мекендерде қалдықтарды уақытша сақтау пункттерін (алаңдарын) жабдықтау және жарты жылда кемінде 1 рет ҚТҚ полигондарына тұрақты шығаруды ұйымдастыру ұсынылады. Іс-шаралар адам қызметінің қоршаған ортаға теріс әсерін азайтуға және аймақтың тұрақты дамуын қамтамасыз етуге бағытталған.

      Жалпы, бұл іс-шараларды іске асыру экологиялық жағдайды жақсартуға ықпал етеді, қалдықтарды басқаруда тұрақтылықты қамтамасыз етеді және жергілікті халықтың өмірі мен дамуы үшін қолайлы орта құруға ықпал етеді.

4. ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР

      Исатай ауданы үшін 2024-2030 жылдарға арналған бағдарламаны қаржыландыру көлемі әрбір полигон үшін егжей-тегжейлі есептеулер негізінде айқындалатын болады. Нақты есептеулер техникалық-экономикалық негіздемелерге (ТЭН), жобалау-сметалық құжаттамаға, бизнес-жоспарларға және басқа да Талдамалық деректерге негізделген шығындарды бағалауды қамтиды. Талдау бюджет қаражатының оңтайлы бөлінуін қамтамасыз ете отырып, полигондардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып жүргізіледі. Бағдарламаның икемділігі іске асыру жағдайлары мен экономикалық жағдайдағы өзгерістерге бейімделу үшін көзделген.

5. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУ ЖӨНІНДЕГІ ІС-ШАРАЛАР ЖОСПАРЫ

      Атырау облысы Исатай ауданының 2024 – 2030 жылдарға арналған

      Коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары

№ п/п

Іс-шаралар

Аяқтау нысаны

Орындауға жауаптылар

Орындау мерзімі

Болжамды шығыстар (мың теңге)

Қаржыландыру көздері

1

2

3

4

5

6

7

1.

ҚТҚ нарығына қатысушыларды анықтау

Шарт

ЖАО

2024 жыл ішінде

Талап етпейді

ЖАО

2.

Заңнамалық нормаларға сәйкестендіру мақсатында Аққыстау ауылындағы қолданыстағы полигонды жаңғырту.


Жеке серіктес/КМК

2026 жылға дейін

ТЭН қорытындысы бойынша

Жеке серіктес/КМК

3.

Қалдықтарды уақытша сақтау пункттерін құру

Қабылдау актісі

Жеке серіктес/КМК


ЖСҚ бойынша

Жергілікті бюджет/жеке инвестициялар

4.

Коммуналдық қалдықтарды басқару объектілерін салуға және (немесе) орналастыруға, оның ішінде уақытша сақтау пункттерін, контейнерлік алаңдарды жайластыру үшін жер учаскелерін бөлу.

Әкімнің шешімі

ЖАО

2026 жылға дейін-8 тармақ,

Талап етпейді

ЖАО

5.

Нарын ауылында қуаты аз жаңа полигон салу

Аяқтау нысаны

Жеке серіктес/КМК

2028 жылға дейін-5 тармақ,

ЖСҚ бойынша

Жеке серіктес/КМК

6.

Елді мекендерді қоқыс контейнерлерінің тиісті санымен жабдықтау. (21 дана)

3

ЖАО


1050

ЖАО

7.

Бульдозерлердің қажетті санын сатып алу (1 бірлік)

Шарт

Жеке серіктес/КМК

2024 жыл ішінде

55000

Жеке серіктес/КМК

8.

Самосвалдардың қажетті санын сатып алу. (3 бірлік)


Жеке серіктес/КМК

2027 жылға дейін

750000

Жеке серіктес/КМК

9.

Қоқыс таситын көліктердің қажетті санын сатып алу.(3 бірлік)

Қабылдау актісі

Жеке серіктес/КМК

2027 жылға дейін

132000

Жеке серіктес/КМК

10.

Тиегіштердің қажетті санын сатып алу. (3 бірлік)

Әкімнің шешімі

Жеке серіктес/КМК

2027 жылға дейін

36000

Жеке серіктес/КМК

11.

Бөлек жинауды қоса алғанда, қатты тұрмыстық қалдықтарды жинаудың, кәдеге жаратудың және қайта өңдеудің ұтымды жүйесі туралы халықты хабардар ету.

Аяқтау нысаны

ЖАО

2028 жылға дейін

Болжамды шығыстар (мың теңге)

ЖАО

      *сомалар ашық көздерден алынған және бюджетті қалыптастыру кезінде нақтылауға жатады

      Аққыстау ауылы, Губайдуллин көшесі



      с.Аккистау, ул.Сейфуллина



      Аққыстау ауылы, Есенғариев көшесі



      Аққыстау ауылы, Каспий көшесі



     


      Аққыстау ауылы, Жас Алаш көшесі



      Аққыстау ауылы полигоны

     


     


Об утверждении программы по управления коммунальными отходами Исатайскому районе на 2024-2030 год

Решение Исатайского районного маслихата Атырауской области от 30 июля 2024 года № 103-VIII

      В соответствии с подпунктом 1 пункта 3 статьи 365 Экологического кодекса Республики Казахстана, подпунктом 1) пункта 1 статьи 6 Закона Республики Казахстан "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан", Исатайский районный маслихат РЕШИЛ:

      1. Утвердить Программу по управлению коммунальными отходами по Исатайскому району на 2024-2030 годы согласно приложению к настоящему решению.

      2. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

      Председатель районного маслихата А. Рахметов

  Приложение к решению
Исатайского районного
маслихата от 30 июля 2024
года № 103-VIII

     


      ГЛОССАРИЙ

ТБО

Твердые бытовые отходы

РК

Республика Казахстан

ВВП

Внутренний валовый продукт

МИО

Местный исполнительный орган

ГЧП

Государственно-частное партнерство

РОП

Расширенная ответственность производителя

     


ВВЕДЕНИЕ

      Охрана окружающей среды была и остается для Казахстана острейшей проблемой, а утилизация отходов производства и потребления одна из самых сложных. Рост экономики и продолжающаяся урбанизация в Казахстане являются причинами ежегодного повышения объемов отходов, растущих в геометрической прогрессии, при этом в ближайшие годы следует ожидать увеличения объемов образования твердых бытовых отходов за счет увеличения номенклатуры продовольственных и непродовольственных товаров, ассортимента и видов упаковки для них, роста уровня жизни населения.

      Вопросы образования и накопления ТБО в Республике Казахстан являются одними из острых экологических вопросов в стране. Влияние ТБО на окружающую среду и объемы их образования требуют выработки комплексных подходов и мероприятий по решению проблем обращения с ТБО. В частности, одним из целевых индикаторов "зеленой экономики" является повышение доли переработанных отходов до 40% до 2030 года.

      Управление отходами является одной из ключевых проблем для окружающей среды и устойчивого управления природными ресурсами. Оптимальное решение заключается в предотвращении образования отходов, повторном их включении в производственный цикл путем реутилизации их компонентов в тех случаях, когда для этого существует экологически и экономически обоснованные методы. Таким образом, первоочередными целями управления отходами являются:

      1) предупреждение образования отходов путем снижения токсичности и объема отходов, образующихся в рамках различных процессов производства и потребления;

      2) рециркуляция и повторное использование путем увеличения удельного веса материалов, изготовленных из вторичного сырья;

      3) экологически рациональное управление отходами с точки зрения удаления, включая оптимальное окончательное удаление и усовершенствованный мониторинг.

      ОБЩИЕ СВЕДЕНИЯ О ИСАТАЙСКОМ РАЙОНЕ

      Исатайский район (каз. Исатай ауданы)— район на западе Атырауской области Казахстана. Административный центр — село Аккистау.

      Территория района составляет 14,7 тыс.кв.км. Рельеф территории — равнинный. Территория Исатайского района расположена в центральной части Прикаспийской низменности. Большую часть территории занимают пески Нарын, Бузанай и Ментеке; восточную часть — долина реки Урал. Главные природные ресурсы — нефть и газ. Климат резко континентальный: короткая малоснежная, но довольно холодная зима и жаркое продолжительное лето. Средние температуры января −14 °С, июля 22—23 °С. Среднегодовое количество атмосферных осадков 300—350 мм.. На полупустынных почвах произрастают типчак, ковыль, полынь. Обитают волк, лисица, заяц, кабан, сайгак, суслик; гусь, чайка, чибис и другие.

      Район образован в 1928 году, площадь - 14,7 тыс. кв. км. Численность населения района на 1 января 2023 года - 26 545 человек. В состав района входят 7 сельских округов, 16 сельских населенных пунктов.

      Развитие промышленности началось в 1968 году с освоения нефтегазового месторождения Мартыши. Позже открыты месторождения Забурунье, Октябрь, Ровное. СооружҰн нефтепровод Атырау — Мартыши, длиной 85,6 км. В 1997 году на базе овцеводческих и каракулеводческих хозяйств открыты сельскохозяйственные кооперативы "Жанбай", "Акколь", "Новобогатский", "Баксай". По территории района проходят железные и автомобобильные дороги Атырау — Астрахань и водопровод Кигаш — Атырау — Озен.

      Итоги социально-экономического развития за январь-декабрь 2022 года

      Промышленность

      Объем промышленного производства составил 230 122 млн. тенге, индекс физического объема - 100%.

      Сельское хозяйство

      Объем валовой продукции сельского хозяйства составил 10 463,1 млн. тенге, индекс физического объема - 101,3%.

      Произведено 6 645,6 тонн мяса или на соответствующий период 2021 года

      молока - 5 682,2 тонн (105%), яиц - 154,5 тыс. штук (100%).

      Поголовье крупного рогатого скота составило 23 266 тонн или 102,3% к соответствующему периоду 2021 года, овец и коз - 36 370 голов (97,5%), лошадей - 25 416 голов (106,5%), верблюдов - 8 908 голов (103,3%).

      Инвестиционная деятельность

      Объем инвестиций в основной капитал составил 17 969 млн. тенге, индекс физического объема - 138,3%

      В районе введено в эксплуатацию 11 153 кв м жилья, что составляет 56% к соответствующему сроку 2022 года.

      Финансы

      В государственный бюджет собрано 4 375,6 млн. тенге (прогноз 95,7%), в том числе в местный бюджет - 3 940 млн. тенге (прогноз 103,2%).

      Предпринимательство

      Зарегистрировано 2 120 субъектов малого предпринимательства, что на 10,9% больше аналогичного периода 2022 года. Из них действующих - 1 830 или 86% от числа зарегистрированных.

      Рынок труда

      Во всех отраслях экономики создано 1 836 рабочих мест, что на 4,4% меньше, чем за аналогичный период 2022 года.

      Численность безработных на 1 января 2023 года составила 399 человек, что на 5,0% меньше, чем за аналогичный период 2022 года.

      Число проживающих ниже черты бедности - 400 человек (это на 34,4% меньше соответствующего периода 2022 года).

      Из всех источников финансирования оказана социальная помощь на 108,2 млн. тенге, в том числе адресная социальная помощь на 400 человек 24,3 млн. тенге.

      Трудоустроено 1 056 человек, что на 38,0% меньше уровня января 2022 года, на общественные работы направлены- 334 человек.

      Здравоохранение

      В состав государственной сети здравоохранения по Исатайскому району входят 1 районная больница, 4 врачебные амбулатории, 1 районная поликлиника.

      На 1 января 2023 года зарегистрировано 12,5 случаев туберкулеза, на 1 января 2022 года наблюдается рост заболеваемости на 4,1 случая, на 2 случая (на 100 тыс. населения).

      Зарегистрировано 33,4 случаев злокачественных новообразований (16,5 случаев в 2022 г.), наблюдается рост на 4 случая. Материнская смертность не зарегистрирована.

      Образование

      В районе функционируют 15 общеобразовательных школ (5 379 учащихся) и 1 пришкольный интернат на 50 учащихся.

      Также 12 детских садов (1 305 детей), 16 мини-центров в 12 школах

      (226 детей), 5 внешкольных учреждений (1 590 детей) и кабинет психолого-медико-педагогической коррекции № 4 (131 ребенок).

      Культура

      В районе функционируют 29 организаций культуры, в том числе:

      18 библиотек, 2 музея, 3 дома культуры и 6 клубных учреждений.

Таблица 1 – Численность населения Исатайского района, по итогам Национальной переписи населения 2021 года, в разрезе по населенным пунктам

Сельский округ

Населенный пункты

2009

2021

2009-2021 в %


Исатайский район

24643

26440

107,3

 
1

Аккистауский сельский округ

Село Аккистау

7717

8880

115,1

Село Оркен

546

1050

192,3

Разьезд 17

388

337

86,9

2

Жанбайский сельский округ

Село Жанбай

3036

3231

106,4

3

Забурунский сельский округ

Село Зинеден

1104

1242

112,5

Село Амангельды

145

36

24,8

4

Исатайский сельский округ

Село Исатай

1501

1466

97,7

5

Нарынский сельский округ

Село Нарын

842

812

96,4

Село Жана Жанбай

296

287

97

Село Мынтобе

156

46

29,5

6

Камыскалинский сельский округ

Аул Хамита Ергалиева

3451

3719

107,8

Село Айкайран

140

46

32,9

Село Жаскайрат

304

132

43,4

7

Тущыкудукский сельский округ

Село Тущыкудук

4108

4683

114

Село Айбас

562

229

40,7

Село Кызылуй

347

244

70,3

Таблица 2 - Численность население Исатайского района 2023 год

№№

Населенный пункт

Домовладение благоустроенные

Домовладение неблагоустроенные

1

Аккистау

2315

7752

1.1

Оркен

1.2

17-разъезд

2

Тущыкудук

41

4720

2.1

Айбас

0

312

2.2

Кызыл уй

0

273

3

Исатай

355

1095

4

Жанбай

0

3286

5

Х.Ергалиев

0

3968

5.1

Жаскайрат

0

139

5.2

Айкайран

0

46

6

Зинеден

0

1282

6.1

Амангельды

0

23

7

Нарын

125

658

7.1

Мыңтөбе

0

50

7.2

Жаңа Жанбай

0

296

1. АНАЛИЗ ТЕКУЩЕГО СОСТОЯНИЯ УПРАВЛЕНИЯ ОТХОДАМИ

      1.1 Общие сведения о системе управления коммунальными отходами в Республике Казахстан

      Определение коммунальных отходов, дается в пункте 1 статьи 365 Экологического кодекса Республики Казахстан, где под коммунальными отходами понимаются следующие отходы потребления:

      1) смешанные отходы и раздельно собранные отходы домашних хозяйств, включая, помимо прочего, бумагу и картон, стекло, металлы, пластмассы, органические отходы, древесину, текстиль, упаковку, использованные электрическое и электронное оборудование, батареи и аккумуляторы;

      2) смешанные отходы и раздельно собранные отходы из других источников, если такие отходы по своему характеру и составу сходны с отходами домашних хозяйств.

      Коммунальные отходы не включают отходы производства, сельского хозяйства, лесного хозяйства, рыболовства, септиков и канализационной сети, а также от очистных сооружений, включая осадок сточных вод, вышедшие из эксплуатации транспортные средства или отходы строительства.

      К отходам потребления относятся отходы, образующиеся в результате жизнедеятельности человека, полностью или частично утратившие свои потребительские свойства продукты и (или) изделия, их упаковка и иные вещества или их остатки, срок годности либо эксплуатации которых истек независимо от их агрегатного состояния, а также от которых собственник самостоятельно физически избавился либо документально перевел в разряд отходов потребления.

      Управление отходами представляет собой действия с отходами по степени их приоритетности с целью минимизации негативного воздействия на окружающую среду и здоровье человека и следует по следующим этапам.

      - предотвращение или снижение образования отходов;

      - разделение отходов у источников их образования;

      - вторичное использование отходов, переработка их в сырье и продукты;

      - сжигание с получением энергии;

      - обезвреживание или подготовка отходов для захоронения;

      - захоронение отходов.

     


      Рисунок 1 – Средние показатели по Республике Казахстан по охвату населения централизованным сбором и вывозом ТБО

      Охват населения сбором и вывозом отходов в настоящее время составляет 70%. В крупных городах охват – 100%. Низкий охват в районах и сельских населенных пунктах

      Ежегодно в Казахстане образуется 5-6 млн. тонн твердых бытовых отходов. В ближайшие годы следует ожидать увеличения объемов образования ТБО за счет увеличения номенклатуры продовольственных и непродовольственных товаров, ассортимента и видов упаковки для них, роста уровня жизни населения.

      Твердые бытовые отходы делятся на три категории:

      1) Вторичное сырье, подлежащее переработке, выделяемое из общего потока;

      2) Биоразлагаемые отходы, подлежащее компостированию (пищевые отходы)

      3) Неперерабатываемые отходы (хвосты) – в настоящее время либо не могут быть переработаны повторно в продукцию, либо их переработка является высокозатратной. Согласно современной концепции направляются на получение энергии путем сжигания (пиролиз)

      Морфологический состав отходов в сельских районах отличается от такового в городской местности. В нем доминируют органические отходы и меньшая доля пластмассы, упаковочных материалов, бумаги и картона. Следует отметить, что в сельских районах органическая часть отходов обычно не размещается на полигоне или свалках. Значительная доля органических отходов скармливается животным или компостируются в домашних условиях. Кроме того, дерево и другие материалы могут сжигаться с целью отопления. Оба этих вида деятельности оказывают влияние на состав и объемы образующихся отходов.

     


      Рисунок 2 – Средние показатели морфологического состава ТБО по республике

      Управление отходами в Казахстане регулируется Экологическим кодексом. В 2013 году Указом Президента Республики Казахстан утверждена Концепция по переходу Республики Казахстан к "зеленой экономике". Одним из ключевых направлений Концепции является повышение эффективности, надежности, экологической и социальной приемлемости сбора, транспортировки, переработки и удаления твердых бытовых отходов (ТБО). Целевыми показателями являются доля переработки отходов до 40% к 2030 году и 50% к 2050 году, а охват населения централизованным сбором ТБО к 2030 году должен составить 100%.

     


      В целях развития сферы переработки твердых бытовых отходов (далее – ТБО) совершенствована нормативная правовая база. В частности, внесены поправки в Экологический кодекс:

      - введены понятия "раздельный сбор коммунальных отходов", "вторичное сырье", установлены требования к ним;

      - введены расширенные обязательства производителей (импортеров);

      - введен запрет на захоронение на полигонах некоторых видов отходов.

      С 2016 года запрещено захоронение на полигонах ртутьсодержащих ламп и приборов; лом металлов; отработанные масла и жидкости; батареи; электронные отходы;

      С 1 января 2019 года вступил в силу запрет на захоронение пластмассы; макулатуры, картона и отходов бумаги, стекла;

      С 2021 года – на строительные и пищевые отходы.

      В соответствии с подпунктами 2) пункта 3 статьи 365 Экологического кодекса Республики Казахстан, местные представительные органы районов, городов областного значения, городов республиканского значения, столицы реализуют государственную политику в области управления коммунальными отходами посредством:

      1) утверждения в пределах своей компетенции программы по управлению коммунальными отходами;

      2) утверждения норм образования и накопления коммунальных отходов;

      3) утверждения тарифов для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов.

Таблица 3 - Доля переработанных и утилизированных ТБО за 2017-2022 годы, %

Регион/Область

2017 г.

2018 г.

2019 г.

2020 г.

2021 г.

2022 г.

1.

Абай






1,58

2.

Акмолинская

2,11

2,93

3,02

15

8,7

7,93

3.

Актюбинская

3,51

11,69

10

10

10,7

15,02

4.

Алматинская

24,77

27,55

23,28

17

17,6

17,12

5.

Атырауская

44,33

1,69

10,44

20

21,6

27,46

 
6.

Восточно-
Казахстанская

3,17

4,84

3,28

18

11,3

16,00

7.

Жамбылская

3,47

3,11

8,53

13

12,7

16,11

8.

Жетысу






17,77

9.

Западно-Казахстанская

2,17

5,28

8,6

11

11,6

15,10

10.

Карагандинская

13,96

16,39

17,42

29

29

54,61

11.

Костанайская

0,93

9,65

10,3

12

17,7

18,21

12.

Кызылординская

8,13

7,42

10,78

18

19,7

24,51

13.

Мангистауская

6,49

1,42

33,8

35

28,3

32,08

14.

Павлодарская

0,23

0,12

15

22

23,8

27,30

15.

Северо-Казахстанская

3,59

7,59

10,78

13

15,

18,34

16.

Туркестанская

3,48

7,17

10,05

13

16

19,00

17.

Улытау






0,19

18.

г. Алматы

10,01

5,70

10,95

10

14

18,00

19.

г. Астана

8,33

12,25

15,92

30

75

75,20

20.

г. Шымкент

-

18,28

22,77

25

27,2

30,28

ИТОГО

9,05

11,51

14,9

18,3

21,1

25,4

      Источник: Министерство экологии и природных ресурсов РК.

      Раздельный сбор и сортировка ТБО

      В 2022 году в республике из 207 городов и районов раздельный сбор на разных этапах внедрен в 133, а сортировка – в 103 населенных пунктах. На 31.12.2022 г. в Казахстане в сфере управления отходами функционируют порядка 564 предприятий.

      Информация по внедрению раздельного сбора и сортировки ТБО представлена в таблице.

Таблица 4 - Внедрение раздельного сбора и сортировки ТБО в 2022 году в Казахстане

Регион/Область

Количество НП, где внедрен раздельный сбор ТБО*

Количество НП, где внедрена сортировка ТБО*

1

Абай

2

2

2

Акмолинская

10

7

3

Актюбинская

9

7

4

Алматинская

10

3

5

Атырауская

6

5

6

Восточно-Казахстанская

2

1

7

Жамбылская

11

9

8

Жетысу

4

1

9

Западно-Казахстанская

13

13

10

Карагандинская

8

6

11

Костанайская

20

13

12

Кызылординская

8

8

13

Мангистауская

4

4

14

Павлодарская

7

3

15

Северо-Казахстанская

7

1

16

Туркестанская

17

16

17

Улытау

1

1

18

г. Шымкент

1

1

19

г. Алматы

1

1

20

г. Астана

1

1

ИТОГО

142

103

      Примечание. *Согласно информации местных исполнительных органов. Источник: Министерство экологии и природных ресурсов РК.

      Из общего числа собранных и транспортированных отходов 5,6% собрано предприятиями государственной формы собственности, 93,6% – частной и 0,8% – иностранной форм собственности.

Таблица 5 - Количество полигонов, зарегистрированных в государственном кадастре отходов за 2022 год

Регион/Область

Полигон
опасных отходов, ед.

Полигон
неопасных отходов, ед.

Полигон ТБО, ед.

1

Абай

0

0

0

2

Акмолинская

6

9

21

3

Актюбинская

11

7

7

4

Алматинская

0

5

3

5

Атырауская

10

0

4

6

Восточно-Казахстанская

2

7

5

7

Жамбылская

1

20

13

8

Жетысу

0

0

0

9

Западно-Казахстанская

1

2

30

10

Карагандинская

1

40

31

11

Костанайская

2

29

60

12

Кызылординская

2

9

4

13

Мангистауская

14

2

3

14

Павлодарская

7

19

27

15

Северо-Казахстанская

0

9

9

16

Туркестанская

4

11

12

17

Улытау

0

0

0

18

г. Алматы

1

1

0

19

г. Астана

0

1

1

20

г. Шымкент

3

2

1

ВСЕГО

65,0

173,0

231,0

      Всего по Республике Казахстан за 2022 год зарегистрировано 469 полигонов отходов, из них:

      -полигоны опасных отходов – 65 ед.;

      -полигоны неопасных отходов – 173 ед.;

      -полигоны ТБО – 231 ед.

Таблица 6 - Доля полигонов, соответствующих экологическим и санитарно-эпидемиологическим нормам за 2021-2022 годы

№п/ п

Область/ Регион

Количество полигонов ТБО, ед.

Количество соответствующих нормам
полигонов, ед.

Доля полигонов, соответствующих нормам, %


2021 год

2022 год

2021 год

2022год

2021 год

2022 год

1

Абай

-

170

-

5

-

2,94

2

Акмолинская

130

130

23

24

17,69

18,46

3

Актюбинская

323

323

12

15

3,72

4,64

4

Алматинская

313

131

14

7

4,47

5,07

5

Атырауская

55

55

8

8

14,5

14,55

6

Восточно-
Казахстанская

335

165

30

22

8,96

13,33

7

Жамбылская

158

158

158

158

100

100,00

8

Жетысу

-

189

-

7

-

3,70

9

Западно-
Казахстанская

147

147

2

2

1,36

1,36

10

Карагандинска
я

202

169

24

39

11,88

23,08

11

Костанайская

239

239

139

139

58,2

58,16

12

Кызылординск
ая

145

145

7

7

4,83

4,83

13

Мангистауская

23

23

7

7

30,43

30,43

14

Павлодарская

321

321

4

5

1,25

1,56

15

Северо-
Казахстанская

456

453

16

11

3,51

2,43

16

Туркестанская

158

158

158

158

100

100,00

17

Улытау

-

34

-

17

-

50,00

18

г. Алматы

В городе отсутствует полигон, вывозят в Алматинскую область

19

г. Астана

1

1

1

1

100

100

20

г. Шымкент

1

1

1

1

100

100

Всего по Республике Казахстан

3007

3012

603

633

20

21

Таблица 7 – Образование коммунальных отходов и уровень их переработки в Республике Казахстан*

Наименование показателя

Единица измерения

Период, год

2018

2019

2020

2021

2022

1

Образование коммунальных отходов

тыс. тонн

3 692,0

3 674,0

3 708,5

4 006,5

3 822,8

2

Индекс образования коммунальных отходов

процент 2010=100

97,6

97,1

98,0

105,9

101,0

3

Переработка и утилизация коммунальных отходов

тыс. тонн

427,1

418,3

760,0

546,3

595,3

5

Доля переработки и утилизации коммунальных отходов

процент

11,6

11,4

20,5

13,6

15,6

6

Интенсивность образования коммунальных отходов на душу населения

кг

202

198

198

211

195

      * Показатели "зеленой экономики", Бюро национальной статистики АСПиР РК, 29 ноября 2023 года.

      Формировать (рассчитывать) тарифы на сбор ТБО акиматы должны согласно Приказу Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 14 сентября 2021 года № 377 (зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 16 сентября 2021 года № 24382) "Об утверждении Методики расчета тарифа для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов".

      Согласно нормам действующего с 2021 года приказа, в расчет тарифа на вывоз ТБО включаются: (1) себестоимость, отражающая фактические и/или нормативные затраты (сумма затрат на выполнение услуг по сбору, транспортировке, сортировке и захоронению ТБО, обще эксплуатационных и внеэксплуатационных расходов), а также (2) допустимый уровень прибыли, который определяется на уровне не выше ставки рефинансирования Национального Банка Республики Казахстан на дату расчета тарифа.

      Тарифы на сбор ТБО

      В реализацию норм Экологического кодекса Республики Казахстан, принятого 2 января 2021 года, 14 сентября 2021 года был подписан Приказ Методика расчета тарифа на сбор ТБО, соответственно, по всей республике должны были быть пересмотрены тарифы на сбор ТБО.

      Решением Исатайского районного маслихата от 12 декабря 2022 года № 173-VII "Об утверждении тарифов для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых по Исатайскому району", в районе утверждены следующие тарифы для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых-бытовых отходов:

Таблица 8 – Тарифы для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов по Исатайскому району

Наименование

Расчетная единица

Тенге (Без НДС)

Домовладения благоустроенные

в месяц с 1-го жителя

180,00

Домовладения неблагоустроенные

в месяц с 1-го жителя

207,70

Годовой тариф на единицу (объем)

1 м3

3323,08

Таблица 9 - Нормы образования и накопления коммунальных отходов по Исатайскому району

      Решением Исатайского районного маслихата Атырауской области от 13 июня 2022 года № 135-VII утверждены нормы образования и накопления коммунальных отходов по Исатайскому району:

Объект накопления коммунальных отходов

Расчетная единица

Годовая норма на 1 расчетную единицу, м3

1

Домовладения благоустроенные

1 житель

0,65

Домовладения неблагоустроенные

1 житель

0,75

2

Гостиницы, санатории, дома отдыха

1 место

1,29

3

Детские сады, ясли и другие дошкольные учреждения

1 место

0,47

4

Учреждения, организации, офисы, конторы, банки, отделения связи

1 сотрудник

1,42

5

Поликлиники, медицинские центры

1 посещение

0,0007

6

Больницы, прочие лечебно-профилактические учреждения

1 койко-место

1,70

7

Школы и другие учебные заведения

1 учащийся

0,14

8

Рестораны, кафе, прочие увеселительные заведения и учреждения общественного питания

1 посадочное место

1,03

9

Музеи, выставки

1 м2 общей площади

0,05

10

Стадионы, спортивные площадки

1 место по проекту

0,02

11

Спортивные, танцевальные и игровые залы

1 м2 общей площади

0,02

12

Продовольственные и промышленно-товарные магазины, смешанные магазины

1м2 торговой площади

1,39

13

Рынки, торговые павильоны, киоски, лотки

1м2 торговой площади

0,23

14

Дома быта: обслуживание населения

1 м2 общей площади

0,13

15

Вокзалы, автовокзалы

1 м2 общей площади

0,22

16

Аптеки

1м2 торговой площади

0,14

17

Автостоянки, автомойки, АЗС

1 машино-место

2,35

18

Автомастерские

1 работник

1,3

19

Парикмахерские, косметические салоны

1 рабочее место

1,4

20

Прачечные, химчистки, ремонт бытовой техники, швейные ателье

1 м2 общей площади

0,33

21

Бани, сауны

1 м2 общей площади

0,30

      В целом считается, что "управление отходами" включает все следующие виды деятельности: сбор, перевозку, переработку и удаление отходов, включая последующий уход за объектами по удалению отходов, а также, по мнению некоторых экспертов, деятельность, направленную на сокращение образования отходов.

      Одним из важнейших направлений охраны окружающей среды является рациональная организация управления отходами производства и потребления. Важную роль в этом играет экономическое стимулирование внедрения малоотходных и безотходных технологий, переработки отходов в целях их обезвреживания и утилизации.

      За 2021 год по республике количество полигонов ТБО составило 3 007, из них соответствуют экологическим и санитарным нормам – 603 (20%).

      Значительная часть полигонов в Атырауской области не соответствует установленным нормам по обращению с твердыми бытовыми отходами. Это требует усилий и мер для улучшения системы управления отходами в регионе с целью соответствия экологическим и санитарным стандартам.

      Среднее значение тарифа на сбор ТБО в городах, утвержденных в 2022 году, для жителей жилых комплексов и индивидуальных жилищ 428,72 и 448,27 тенге, соответственно. Данные средние значения 2022 года выше среднего уровня тарифов для всех 37 рассматриваемых городов (1 994, 301 и 315 тенге, соответственно).

      Сведения о предприятиях, осуществляющих переработку и утилизацию отходов.

Таблица 10 – Утилизация отходов стеклянной упаковки:

Наименование

Местоположение

Мощность, тонн в год

1

ТОО АлматыСтекло

Алматинская область, Карасайский район

20 000

2

ТОО Еврокристалл

г. Шымкент

12500

3

ТОО Qazaq Glass Company

Алматинская область, Илийская район

20 000 в 2021 году, 25000 в 2022 году

Таблица 11 - Утилизация отходов пластмассовой упаковки

Наименование

Местоположение

Мощность, тонн в год

1

ТОО Astana Recycling Plant

г. Астана

3300

2

ТОО Green Technology Industries

Туркестанская область, Ордабасинский район

7 000 тонн в 2021 году; 10 000 тонн в 2022 году

3

ТОО Радуга

Северо-Казахстанская область, г. Петропавловск

3200

4

ТОО ГорКомТранс

Карагандинская область, г. Караганда

3 000 тонн в 2021 году; 3 578 тонн в 2022 год

5

ТОО "Клининговая компания ЭкоКомфорт"

Карагандинская область, г. Караганда

300

6

ТОО Статус-Эверест

Туркестанская область, г. Кентау

910 тонн в 2021 году; 2 000 тонн в 2022 году

7

ТОО Qazaq Recycling

город Алматы

1200

8

ТОО Производственная компания Дорпласт-инвест

Алматинская область, г. Капшагай

900

9

ИП Попов И.А.

Павлодарская область, г. Павлодар

800

10

ТОО "Green Park Kokshetau"

Северо-Казахстанская область, г. Петропавловск

1680

Таблица 12 - Утилизация отходов картонно-бумажной упаковки

Наименование

Местоположение

Мощность, тонн в год

1

ТОО Kagazy Recycling

г. Алматы

55 000 тонн в 2021 году; 60 000 тонн в 2022 году

2

ТОО "NUR KAGAZY"

Алматинская область, Талгарский район

30 000 тонн в 2021 году; 40 000 тонн в 2022 году

3

ТОО "Eco Pack Astana"

Акмолинская область, Целиноградский район

2 160 тонн в 2021 году; 5 400 тонн в 2022 году

4

ТОО Картонно-Бумажный Комбинат-2015

Костанайская область, г. Лисаковск

550

5

ТОО ЛисБум.KZ

Костанайская область, г. Лисаковск

2 000 тонн в 2021 году; 3 000 тонн в 2022 году

6

ТОО Бумпром

Туркестанская область, Енбекшинский район

10 000 тонн в 2021 году; 15 000 тонн в 2022 году

7

ТОО Goldman Astana

Северо-Казахстанская область, Кызылжарский район

3 600 тонн в 2021 году; 7 200 тонн в 2022 году

8

ТОО Интер Мульти Сервис

г. Алматы

26 000 тонн в 2021 году; 40 000 тонн в 2022 году

9

ТОО Завод Гофротара

Павлодарская область, г. Павлодар

936

10

ТОО Кызылорда Кагазы

Кызылординская область, г. Кызылорда

312

11

ТОО Актауская бумажная компания

Мангистауская область, Мунайлинский район

200

12

ИП Лайбекова К.Ж.

Туркестанская область, Сарыагашский район

800

      1.2 Оценка текущего состояния управления коммунальными отходами в Исатайском районе

      По данным Бюро национальной статистики РК, в Атырауской области в 2022 году объем собранных отходов с учетом самовывозящих предприятий составил 92 644 тонны, из них 79 738 тонн коммунальных отходов.

Таблица 13 - Общий объем поступивших на полигоны коммунальных отходов, показатели сортировки коммунальных отходов по Атырауской области за 2022 год


Объем поступивших отходов, тонн


Общий объем собранных отходов, с учетом отходов самовывозящих предприятий

Из них объем собранных коммунальных

Атырауская область

92644

79738

г. Атырау

58180

47295

Исатайский район

379

379

Жылыойский район

2519

х

Кызылкогинский район

х

х

Курмангазинский

11250

11250

Индерский район

2338

2338

Макатский район

13873

13873

Махамбетский

4105

4105

      В связи с острой проблемой утилизации и переработки твердых бытовых отходов планируется открыть в районах и крупных населенных пунктах области пункты приема отсортированных отходов (пластик, макулатура, стекло и т.д.) с широким вовлечением предпринимателей в работу по сортировке и переработке ТБО.

      Полигоны ТБО

      Всего в области 55 полигонов для размещения ТБО, из них только 8 соответствуют экологическим и санитарным требованиям.

      В г.Атырау за счет средств частных инвесторов начато строительство двух полигонов для ТБО с сортировочными линиями (до 225 тыс. тонн/год). В левобережной части акиматом города выделен земельный участок площадью 30 га ТОО "Промэкология" для строительства полигонов ТБО с сортировочной линией. В 2022 году получены необходимые технические условия на строительство комплекса и проектирование инженерной инфраструктуры. В правобережной части г. Атырау ТОО "ГринСитиКлининг" завершено строительство мусоросортировочного комплекса на участке площадью 5 га.

      Стихийные свалки

      По данным космического мониторинга АО "НК "Қазақстан Ғарыш Сапары", в 2022 году на территории области выявлено 131 несанкционированное место размещения отходов: в г. Атырау - 67, Махамбетском районе – 4, Жылыойском районе – 58, Макатском районе – 2. Все стихийные свалки полностью ликвидированы.

     


      Согласно официальной информации областного управления природопользования, на территории Атырауской области деятельность по сбору и вывозу коммунальных отходов осуществляют 10 хозяйствующих субъектов различных форм собственности.

      1. ТОО "Спецавтобаза" г. Атырау

      2. ТОО "Экоқала ХХІ" Жылыойский район

      3. ИП "Жомарт" Индерский район

      4. ТОО "ИсатайГазСтрой-Сервис", ИП "Рыспаев Утемис" Исатайский район

      5. ИП "Тазалық" Кызылкогинский район

      6. ИП "Зере" Курмангазинский район

      7. ТОО "Актау+НШ", ТОО "Тазалык-Көгал" Макатский район

      8. ТОО "WesternConstructionTeam" Махамбетский район

      В Исатайском районе в с.Аккистау сбором и вывозом коммунальных отходов населения (ТБО) занимается ИП "Рыспаев У" и в с.Тущыкудук ИП "Кәусар".

      В районе действует 1-полигон ТБО, 6-площадок для складирования твердых бытовых и промышленных отходов с охватом 13 населенных пунктов.

      Общий объем собранных отходов Исатайского района за 2022 год составляет 379 тн.

      В Аккистауском сельском округе полигон ТБО охватывает сҰла Аккистау, Оркен и 17 разьезд. Согласно информации Акимата Исатайского района, Полигон ТБО в селе Аккистау с площадью 2,345га передано в доверительное управление на 5 лет ИП "Рыспаев Утемис" (разрешение за №KZ22VCZ00516714 Министерства экологии, геологии и природных ресурсов РК от 27.11.2019г.), а так же переданы следующе транспортные средства:

      1.Мусоровоз – 2шт, 2.Самосвал – 1шт,

      3.Погрузчик – 1 шт, 4.Трактор – 1шт.

      Полигон используется для складирования твердых бытовых и промышленных отходов и захоронения твердых бытовых отходов. Ближайшая жилая застройка находится более 2000 метров в западном направлении. Отсутствует система сортировки твердых бытовых отходов.

      Проведена электричество. Отсутствуют зеленые насаждения, инженерные коммуникаций. Количество установленных контейнеров в с.Аккистау – 106шт, в с.Оркен-20шт. На контейнерных площадках размещены по 2-5 контейнеров.

      Карта расположения контейнерной площадок село "Акистау"

     


      Площадка №1. с.Жанбай

      ТБО в Жанбайском сельском округе (0.64 га) охватывает село Жанбай, используется для складирования твердых бытовых и промышленных отходов. Ближайшая жилая застройка находится более 1000 метров. Отходы, сгенерированные населением села, доставляются с использованием автотранспорта выделяемым акиматом сельского округа или жителями самостоятельно. Количество контейнеров 40 шт.

      Площадка №2. с.Зинеден

      Площадка (ранее Забурунском) Зинеденском сельском округе (0.64 га) охватывает сҰла Зинеден и Амангельды, используется для складирования твердых бытовых и промышленных отходов. Ближайшая жилая застройка находится более 1000 метров. Отходы, сгенерированные населением села, доставляются с использованием автотранспорта выделяемым акиматом сельского округа или жителями самостоятельно. Количество установленных контейнеров с. Зинеден - 2шт.

      Площадка №3. с.Исатай

      Площадка Исатайском сельском округе (0.64 га) охватывает село Исатай, используется для складирования твердых бытовых и промышленных отходов. Ближайшая жилая застройка находится более 1500 метров. Отходы, сгенерированные населением села, доставляются с использованием автотранспорта выделяемым акиматом сельского округа или жителями самостоятельно. Количество установленных контейнеров в с.Исатай – 5шт.

      Площадка №4. с.Нарын

      Площадка в Нарынском сельском округе (0.64 га) охватывает сҰла Нарын, Жана Жанбай, Мынтобе, используется для складирования твердых бытовых и промышленных отходов. Ближайшая жилая застройка находится более 2000 метров. Количество установленных контейнеров 1шт.

      Площадка №5. с.Тущыкудук

      Площадка в Тущыкудукском сельском округе (0.64 га) охватывает сҰла Тущыкудук, Айбас и Кызылуй, используется для складирования твердых бытовых и промышленных отходов. Ближайшая жилая застройка находится более 1000 метров. Сбором и вывозом коммунальных отходов населения (ТБО) занимается ИП "Кәусар". Количество установленных контейнеров – 54 шт.

      Площадка №6. с.Х Ергалиева

      Площадка в Камыскалинском сельском округе (0,64 га) охватывает сҰла Хамита Ергалиева, Айкайран и Жаскайрат, используется для складирования твердых бытовых и промышленных отходов. Ближайшая жилая застройка находится более 2000 метров. Отходы, сгенерированные населением села, доставляются с использованием автотранспорта выделяемым акиматом сельского округа или жителями самостоятельно. Количество установленных контейнеров – 30 шт.

      1.3 Сведения о классификации отходов

      Физические характеристики ТБО - нерастворимые, нелетучие, невзрывоопасные, твердые.

      Химический и морфологический состав отходов на 2024-2030 год планируется следующим образом:

      Твердые бытовые отходы. По химическому и морфологическому составу твердые бытовые отходы являются отходами жизнедеятельности населения и предприятий, состоящие в основном из пищевых, бумажных и текстильных продуктов. Согласно Методики по расчету выбросов загрязняющих веществ в атмосферу от полигонов твердых бытовых отходов (приложение №17 к приказу Министра ООС РК от 18.04.2008 г. №100-п) состав твердых бытовых отходов представлен (%): пищевые отходы (35-45); бумага, картон (32-35); дерево (1-2); черный металлолом (3-4); цветной металлолом (0,5-1,5); текстиль (3-5); кости (1-2); стекло (2-3); кожа, резина (0,5-1); камни, штукатурка (0,5-1); пластмасса (3-4); прочее (1-2); отсев менее 15 мм (5-7).

      Физические характеристики ТБО - нерастворимые, нелетучие, невзрывоопасные, твердые.

      Морфологический состав твердых бытовых отходов для временного складирования (83%) для последующей передачи спец. организациям: 2024-2030 гг. - пищевые отходы (40%); бумага, картон (32%); стекло (2%); металлолом (5%); пластмасса (4%).

      Морфологический состав твердых бытовых отходов для захоронения (17%): - 2024-2030 гг. - дерево (2%); текстиль (3%); кости (2%); кожа, резина (0,5%); камни, штукатурка (0,5%); прочее (2%); отсев 7%.

      Строительный мусор образуется после ремонта помещений. Согласно Методики разработки проектов нормативов предельного размещения отходов производства и потребления (приложение №16 к приказу Министра ООС РК от 18.04.2008 г. №100-п) в состав отходов входят: остатки цемента - 10%, песок - 30%, бой керамической плитки - 5%, штукатурка - 55%. 2024-2030 гг. - строительный мусор, принимаемый на полигон, складируется на площадках временного хранения для последующей передачи в спецорганизации, в целях их последующей утилизации, восстановления или переработки.

     


      Рисунок 3 – Морфологический состав твердых бытовых отходов

     


      Рисунок 4 – Морфологический состав твердых бытовых отходов для захоронения

     


      Рисунок 5 – Морфологический состав твердых бытовых отходов для захоронения

      1.4 Основные проблемы в сфере управления коммунальными отходами

      Основную часть существующего парка автомобилей-мусоровозов составляют неспециализированные грузовики. Значительную часть автопарка – старые и сильно изношенные автомашины. Поэтому нередко до 50% автопарка находится в непригодном для эксплуатации состоянии (в ремонте). Современные специализированные мусоровозы с возможностью уплотнения транспортируемых ТБО составляют лишь незначительную часть автопарка, а перевозка непрессованных бытовых отходов (с плотностью 200-250 кг/м3) заметно увеличивает транспортные расходы.

      Также "слабое место" – дороги. Они часто слишком узкие и/или плохого качества, и они становятся непроезжими в дождливые погоды.

      Приказ и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 2 декабря 2021 года № 482. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 8 декабря 2021 года № 25595. "Об утверждении Требований к раздельному сбору отходов, в том числе к видам или группам (совокупности видов) отходов, подлежащих обязательному раздельному сбору с учетом технической, экономической и экологической целесообразности", глава 1, пункт 7. Владельцы отходов осуществляют безопасное управление отходами самостоятельно или обеспечивают безопасное управление ими посредством передачи отходов субъектам предпринимательства, осуществляющим операции по управлению отходами в соответствии с принципом иерархии по предотвращению образования отходов и управлению образовавшимися отходами.

      Владельцы отходов и (или) специализированные организации (предприятия), осуществляющие операции по управлению отходами, выполняют соответствующие операции без угрозы причинения вреда жизни и (или) здоровью людей и экологического ущерба:

      1) риска для вод, в том числе подземных, атмосферного воздуха, почв, животного и растительного мира;

      2) отрицательного влияния на ландшафты и особо охраняемые природные территории.

      Ключевые проблемы системы обращения с коммунальными отходами:

      - для сельской местности характерна проблема отсутствия либо недостаточной степени оказания этих услуг и низкого качества услуг.

      - отсутствие системы сортировки твердых бытовых отходов с привлечением населения, а также специализированных площадок и удаленность полигонов приводят к росту несанкционированных свалок.

      - отсутствие обустроенных контейнерных площадок в аулах приводят к созданию антисанитарной обстановки вокруг жилых домов и мест скопления коммунальных отходов.

      В целом в Казахстане доля сортировки и переработки отходов крайне мала, и при этом не имеется мощностей для выработки "зеленой" энергии. В области размещения отходов на полигонах типичными несоответствиями, характерными для существующих в Казахстане объектов захоронения ТБО, являются:

      - отсутствие синтетического или глиняного противофильтрационного экрана на большинстве объектов размещения отходов;

      - несистематическое уплотнение и пересыпка размещенных отходов изолирующим слоем грунта (глины) либо отсутствие таковой;

      - отсутствие системы для сбора фильтрата и свалочных газов (включая метан);

      - отсутствие системы мониторинга свалок;

      В настоящее время в Казахстане функционирует более 170 предприятий малого и среднего бизнеса по сортировке и переработке ТБО. Удаленность объектов по переработке отдельных фракций ТБО не позволяет субъектам по сбору ТБО осуществлять доставку собранного вторсырья, поскольку значительные транспортные расходы ведут к убыточной деятельности, что также является одной из главных причин инвестиционной непривлекательности сектора.

      Низкая инвестиционная привлекательность, как основной сдерживающий фактор развития отрасли, также включает в себя недостаточные законодательные меры государственной поддержки. Очень важный аспект проблемы переработки и утилизации ТБО – формирование рынков отходов и рынков изделий из отходов, что является основным ограничителем развития рециклинга.

      На сегодняшний день в нормативной технической документации отсутствуют необходимые стандарты, позволяющие использовать вторсырье в производстве готовой продукции. Также необходимо отметить отсутствие необходимой лабораторной базы и инфраструктуры, осуществляющей государственную оценку соответствия экологическим и санитарным требованиям выпускаемой из вторсырья продукции, включая процесс производства.

      Методика расчета тарифа на сбор, вывоз, утилизацию, переработку и захоронение ТБО, утвержденная приказом Министра энергетики РК от 1 сентября 2016 года № 404, предусматривает включение в тариф затрат не только на сбор, вывоз и захоронение ТБО, но и затраты на переработку и утилизацию ТБО. В Концепции по переходу Республики Казахстан к "зеленой экономике" фактически Казахстану необходимо заново выстроить комплексную систему управления отходами, так как организационные и правовые рамки, по сути, отсутствуют. Существует недостаточно норм для рационального управления отходами, а ответственность за построение и работу комплексной системы не распределена.

      Таким образом, низкие тарифы в системе обращения с отходами, отсутствие каких-либо других дотаций делают не привлекательным участие инвесторов и бизнеса в предпринимательской деятельности отрасли. Данный вопрос является наиболее сложным для местных исполнительных и представительных органов, так как повышение тарифов, прежде всего для населения, рассматривается как социальный вопрос. При столь низком тарифе невозможно создание или увеличение сортировочных мощностей в регионах, а отсутствие сортировочных линий в регионе не позволяет реализовывать вступивший запрет на захоронение отдельных видов ТБО.

      Предпринимательская деятельность, связанная с сортировкой, переработкой и утилизацией ТБО очень сильно зависит от поставляемых объемов и от его морфологии. Сегодня услугами вывоза мусора охвачены 66,4% населения страны. Отсутствие централизованной и подотчетной системы в регионах не позволяет обеспечить реализацию законодательно установленных задач МИО по внедрению системы раздельного сбора, переработки и утилизации коммунальных отходов. Данные задачи заложены в ЭК РК, в том числе в формате организации централизованной системы сбора отходов, однако, механизм ее реализации не раскрыт.

      Развитию системы управления отходами как правило препятствует ряд барьеров, которые можно разделить на три большие группы: организационно-административные, финансово-экономические, культурно-информационные.

      Проблемы развития сектора обращения с ТБО и предлагаемые меры по их решению представлены в порядке приоритетности. Наиболее существенным барьером является недостаточное финансирование и отсутствие экономических стимулов к его развитию.

      Финансово-экономические барьеры обусловлены в первую очередь сложностями обеспечения устойчивого финансирования как гарантии возврата инвестиций. К таким барьерам можно отнести проблемы установления и регулирования тарифов и других платежей, связанных с отходами, а также отсутствие реальных экономических стимулов к развитию переработки.

      Сегодня основным источником компенсации затрат на вывоз и утилизацию ТБО являются платежи населения. Причем, совершенно очевидно, что существующие тарифы за обезвреживание бытовых отходов неадекватно низкие, и не способны покрывать даже затраты на захоронение отходов и их вывоз.

      Недостаток средств на утилизацию компенсируется дотациями из госбюджета, однако при этом у органов ЖКХ не появляется средств на развитие системы раздельного сбора, такой, которая уже давно применяется в Европе. Кроме того, сегодня тариф за обращение с ТБО не дифференцирован – абсолютно не важно, собираете вы отходы раздельно или просто сваливаете все в один общий контейнер – платить за утилизацию мусора вы будете одинаково.

      Административные барьеры препятствуют входу новых участников на рынок, так как делают функционирование отрасли недостаточно прозрачным. Заинтересованные участники не могут получить доступ к полной информации, необходимой для принятия решений. Здесь также играет роль нечеткое разделение ответственности между участниками рынка, ригидность механизмов ГЧП, дефицит достоверных данных об отходах, проблемы технического регулирования и экологического надзора.

      Информационные барьеры выражаются в недостаточном осознании значимости качественного обращения с отходами самим обществом, вследствие чего спрос населения на услуги надлежащего качества фактически отсутствует. Реализация мер по эффективному обращению с отходами требует изменения отношения как со стороны населения, так и со стороны властей. Необходимо сформировать принципиально иную культуру отношения к отходам, выработать новые нормы и правила поведения. Отсутствует возможность оценить немедленную экономическую выгоду в виде экономии затрат.

      Преодоление упомянутых выше барьеров невозможно без активного участия государственных органов всех уровней.

      В регионах Казахстана имеются проблемы в управлении отходами, требующие решения путҰм выделения бюджетных средств, а также привлечения инвесторов. Отмечается неисполнение стандартов по обустройству мест для сбора отходов, отсутствие твердого покрытия и ограждения на площадках для контейнеров. Также выявлены нарушения в правилах хранения и обезвреживания отходов, включая несвоевременный вывоз и превышение сроков хранения. Экологические стандарты при размещении полигона твердых бытовых отходов не соблюдаются.

      Дополнительно, отмечается отсутствие эффективной системы раздельного сбора и переработки отходов, а также использование неэффективных методов обезвреживания отходов потребления. Не соблюдаются требования к контролю за движением транспорта, использованию специально оборудованных транспортных средств и передаче информации в национальную информационную систему об окружающей среде. Эти проблемы свидетельствуют о неудовлетворительном уровне управления отходами и необходимости принятия срочных мер для улучшения ситуации.

      Основные проблемы в сфере сбора и вывоза отходов в Исатайском районе:

      Несоответствие требованиям санитарных правил действующих объектов в селах для размещение твердых бытовых отходов:

      Отсутствие площадок временного хранения ТБО.

      Отсутствие производств по сортировке, переработке и утилизации твердых бытовых отходов.

      Недостаток специальной техники для вывоза отходов.

      Неудовлетворительное состояние подъездных путей к контейнерным площадкам, промплощадкам.

      Отсутствие механизма контроля и мониторинга деятельности МВО.

      Отсутствие инвесторов, проявляющих интерес к деятельности по сортировке, раздельному сбору и переработке твердых бытовых отходов.

2. ЦЕЛЬ, ЗАДАЧИ И ЦЕЛЕВЫЕ ПОКАЗАТЕЛИ

      Паспорт программы

Наименование

Программа управления коммунальными отходами на 2024 - 2030 годы

Основание для разработки

Концепция по переходу Республики Казахстан к "зеленой экономике", утвержденная Указом Президента Республики Казахстан от 30 мая 2013 года № 577,

План мероприятий Правительства Республики Казахстан по реализации Концепции по переходу Республики Казахстан к "зеленой экономике" на 2021 – 2030 годы, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 29 июля 2020 года № 479

Государственный орган, ответственный за разработку

ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции акимата Исатайского района"

Государственный орган, ответственный за реализацию

ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции акимата Исатайского района"

Цель Программы

Повышение эффективности, надежности, экологической и социальной приемлемости комплекса услуг по сбору, транспортировке, утилизации, переработке и захоронению твердых бытовых отходов, увеличение доли переработки ТБО, а также обеспечение безопасного захоронения отходов.

Задачи Программы

1.Совершенствование системы переработки ТБО;

2.Модернизация существующих и строительство новых полигонов малой мощности твердых бытовых отходов, отвечающих современным требованиям санитарных правил со сложной инфраструктурой приема, сортировки, переработки и захоронения твердых бытовых отходов;

3.Модернизация системы сбора и транспортировки твердых бытовых отходов;;

4.Внедрение и систематическое расширение переработки твердых бытовых отходов в рамках и в соответствии с принципами и концепцией развития "зеленой" экономики;

5.Совершенствование системы переработки коммунальных отходов;

6.Повышение осведомленности и образованности о системе раздельного сбора отходов;

7.Повсеместное внедрение раздельного сбора отходов у источника образования;

8.Повсеместное внедрение раздельного сбора крупногабаритных отходов у источника образования.

Сроки и этапы реализации Программы

2024 - 2030 годы

Целевые индикаторы

Для реализации цели Программы будет достигнут следующий целевой индикатор:

Покрытие населения вывозом твердых бытовых отходов – 100 % к 2030 году.

Санитарное хранение мусора – 95 % к 2030 году.

Доля переработанных отходов – 40 % к 2030 году.

Объемы финансирования

Объем финансирование программы на 2024-2030 годы Исатайского района будет определен на основе детальных расчетов для каждого сельского округа. Фактические расчеты включают в себя оценку затрат на разработку проектно-сметной документации и других аналитических данных. Анализ проводится с учетом индивидуальных особенностей полигонов, обеспечивая оптимальное распределение бюджетных средств. Гибкость программы предусмотрена для адаптации к изменениям в условиях реализации и экономической обстановке.

      2.1 Цель программы

      Программа управления коммунальными отходами нацелена на многогранные улучшения в области сбора, транспортировки, утилизации и захоронения твердых бытовых отходов (ТБО). В первую очередь, программа стремится к повышению эффективности системы, внедряя оптимизированные процессы с целью снижения затрат и обеспечения общей эффективности. Дополнительно, акцент делается на обеспечении стабильности и надежности услуг, предоставляемых в рамках управления отходами.

      Важным аспектом программы является стремление к экологической и социальной приемлемости. Это включает внедрение экологически чистых технологий и активное вовлечение общественности через образовательные программы и поддержку социальных инициатив в сфере управления отходами. Одной из задач является увеличение доли переработки ТБО, что достигается развитием инфраструктуры для сортировки и переработки отходов.

      Наконец, программа стремится к обеспечению безопасного захоронения отходов. Это включает в себя соблюдение санитарных норм при захоронении и внедрение технологий, направленных на предотвращение загрязнения грунтовых вод. Общими усилиями в рамках программы предпринимаются шаги для создания устойчивой и ответственной системы обращения с коммунальными отходами, учитывая комплекс различных аспектов и интересов общества.

      2.2 Задачи программы

      Задача 1. Определение операторов по сбору, транспортировке, сортировке и захоронению твердых бытовых отходов.

      1.1. Проведение конкурса для выбора частного партнера по сбору, транспортировке, сортировке и захоронению твердых бытовых отходов.

      1.2. Создание КГП в случае отсутствия частного партнера.

      Задача 2. Организация системы сбора и транспортировки твердых бытовых отходов. Повсеместное внедрение раздельного сбора отходов у источника образования;

      2.1. Установка 21-контейнеров для отходов.

      2.2. Обустройство временных пунктов хранения – 13

      2.3. Приобретение транспорта для сбора и вывоза отходов – 3 самосвалов,

      3-мусоровозова, 3-погрузчика и 1-бульдозер.

      Расчет количества временных пунктов хранения осуществлен в соответствии с численностью населения села и расстояниями между ними. Определение количества транспортных средств проведено на основе данных аналогичных полигонов в стране.

      Задача 3. Модернизация существующих и строительство новых полигонов малой мощности твердых бытовых отходов, отвечающих современным требованиям санитарных правил со сложной инфраструктурой приема, сортировки и захоронения твердых бытовых отходов. Рекультивация стихийных свалок.

      3.1. Модернизация полигона в селе Аккистау.

      3.2. Строительство полигона ТБО малой мощности в с.Нарын с охватом 4-х сельских округов.

      3.3. Обустройство 13 площадок для временного хранения отходов

      3.4. Рекультивация стихийных свалок

      Задача 4. Повышение осведомленности и образованности о системе раздельного сбора отходов.

      4.1. Проведение информационных семинаров для населения о принципах и выгодах раздельного сбора отходов не менее 1 раза в полгода;

      4.2. Публикации в социальных сетях района и в местных газетах не менее чем 1 раз в квартал;

      4.3. Установить информационные стенды на общественных местах, обеспечивающих доступную информацию о системе раздельного сбора и утилизации отходов;

      4.4. Реализовать мероприятия субботников с акцентом на оперативную сортировку мусора.

Таблица 14 - План управления твердыми бытовыми отходами (ТБО) по сельским районам: распределение полигонов и охватываемых сел.

Полигоны

Охватываемые села

Временные пункты хранения

Объемы образования отходов в 2022год/т

Расстояние от пункты временного хранения до полигона, км

Установлено Мусорные контейнеры, ед.

Потребность мусорных контейнеры, ед.

Полигон малой мощности с.Аккистау с охватом
Аккистауский сельский округ
Камыскалинский сельский округ
Тущыкудукский сельский округ

Село Аккистау

-

379

2

106 (из 160)


Село Оркен

-

5

20


Разьезд 17

+

45


2

Село Х. Ергалиева

+

1

30


Село Айкайран

+

16


1

Село Жаскайрат

+

73


1

Село Тущыкудук

+

7

54


Село Айбас

+

7


2


Село Кызылуй

+

30


2

ИТОГО


7


210

8

Полигон малой мощности в районе с.Нарын с охватом
Жанбайский сельский округ
Забурунский сельский округ
Исатайский сельский округ
Нарынский сельский округ

Село Нарын

-

3

1

10

Село Зинеден

+

58

2


Село Амангельды

+

47


1

Село Жанбай

+

27

40


Село Исатай

+

63

5


Село Жана Жанбай

+

2,5


1

Село Мынтобе

+

191


1



6



48

13

ИТОГО ВСЕГО


13

379


258

21

Таблица 15 - Показатели результатов реализации Программы

Показатели результата, %

Годы

2024 г.

2026 г.

2028 г.

2030 г.

Задача 1. Определение единого оператора по сбору, транспортировке, сортировке и захоронению твердых бытовых отходов.

Проведение конкурсов для выбора частных партнера по сбору, транспортировке, сортировке и захоронению твердых бытовых отходов.

текущая ситуация

100%

100%

100%

Создание КГП в случае отсутствия частного партнера.

текущая ситуация

100%

100%

100%

Задача 2. Модернизация системы сбора и транспортировки твердых бытовых отходов. Повсеместное внедрение раздельного сбора отходов у источника образования;

Обустройство контейнерных площадок мусорными баками

текущая ситуация

60%

100%

100%

Создание временных пунктов хранения

текущая ситуация

50%

70%

100%

Приобретение транспорта для сбора и вывоза отходов

текущая ситуация

55%

85%

100%

Задача 3. Модернизация существующего и строительство новых полигона твердых бытовых отходов, отвечающих современным требованиям санитарных правил со сложной инфраструктурой приема, сортировки и захоронения твердых бытовых отходов.

Строительство 1-полигона малой мощности

текущая ситуация

33%

66%

100%

Модернизация полигона в селе Аккистау

текущая ситуация

100%

100%

100%

Задача 4. Повышение осведомленности и образованности о системе раздельного сбора отходов.

Проведение информационных семинаров для населения о принципах и выгодах раздельного сбора отходов не менее 1 раза в полгода;

текущая ситуация

60%

100%

100%

Публикации в социальных сетях района и в местных газетах не менее чем 1 раз в квартал;

текущая ситуация

75%

100%

100%

Установить информационные стенды на общественных местах, обеспечивающих доступную информацию о системе раздельного сбора и утилизации отходов;

текущая ситуация

50%

100%

100%

Реализовать мероприятия субботников с акцентом на оперативную сортировку мусора.

текущая ситуация

60%

80%

100%

      2.3 Целевые показатели программы

      Реализация настоящей Программы управления коммунальными отходами рассчитана на исполнение в срок до 2030 года и достижения следующих целевых индикаторов:

      1.Определение операторов по сбору, транспортировке, сортировке и захоронению твердых бытовых отходов к 2024-2025 году – 100%

      2.Покрытие населения Исатайского района к 2030 году, централизованным сбором и вывозом твердых бытовых отходов – 90 %.

      3.Приведение полигонов Исатайского района в соответствии с санитарными нормами и требованиями к 2030 году – 100%.

      4.Доля сортированных коммунальных отходов на месте их образования по Исатайскому району к 2030 году – 100%.

Таблица 16 - Swot-анализ

Позитивные факторы

Негативные факторы

Сильные стороны

Слабые стороны

1. Данный сектор является изученным в мировой практике – существуют проверенные технологии и решения для его модернизации.

1. Неразвитая система сбора, в т.ч. раздельного сбора ТБО.

2. Рынок является открытым для потенциальных инвесторов и частных источников финансирования.

2. Захоронение отходов без предварительной переработки практически на всей территории района.

3. Имеющийся потенциал использования ТБО в целях развития "зеленой" энергетики.

3. Низкий объем переработки и утилизации отходов по республике.

4. Потенциал использования вторичных ресурсов, получаемых из ТБО.

4. Несоответствие существующих объектов захоронения ТБО в аулах требованиям санитарных правил.

Возможности

Угрозы

1. Эффективная система сбора ТБО.

1. Возникновение критических экологических ситуаций в зонах с накопленными отходами.

2. Внедрение регионального подхода в системе обращения ТБО.

2. Многократное увеличение объемов образуемых отходов.

3. Повышение объем переработки и утилизации отходов.

3. Выбросы в атмосферу от существующих полигонов, оказывающих влияние на изменение климата.

4. Достижение значительных и экономически эффективных способов сбора, транспортировки и переработки ТБО.


5. Рекультивация свалок на территории республики.


6. Строительство полигонов ТБО, соответствующих мировым стандартам.


3. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ, ПУТИ ДОСТИЖЕНИЯ ПОСТАВЛЕННОЙ ЦЕЛИ И СООТВЕТСТВУЮЩИЕ МЕРЫ

      Механизм ГЧП, Возмещение РОП, СГП

      Согласно статье 366 Экологического кодекса Республики Казахстан, кодекса Республики Казахстан от 2 января 2021 года № 400-VI ЗРК, проектирование, строительство, создание, реконструкция, модернизация и эксплуатация инфраструктуры и осуществление деятельности по сбору, транспортировке, сортировке, захоронению твердых бытовых отходов, ликвидации стихийных свалок (далее – управление твердыми бытовыми отходами) могут осуществляться путем реализации проектов государственно-частного партнерства в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области государственно-частного партнерства.

      Использование средств утилизационного платежа для реализации проектов государственно-частного партнерства по управлению твердыми бытовыми отходами применяется с учетом особенностей, предусмотренных настоящей статьей. При этом такие проекты применяются только для деятельности по управлению твердыми бытовыми отходами, осуществляемой за счет тарифа для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов.

      Проекты ГЧП в сфере управления твердыми бытовыми отходами (ТБО) в настоящее время рассматривают три варианта реализации, и первый из них – это сервисный контракт.

      Сервисный контракт

      В соответствии с этим подходом Частный партнер вкладывает средства в создание и эксплуатацию объекта ГЧП, а также предоставляет услуги по управлению ТБО. Государственный партнер, в свою очередь, осуществляет мониторинг и контроль за качеством предоставляемых услуг, а также заботится о закрытии потребностей в инфраструктуре.

      Создание государственного предприятия:

      В рамках модернизации государственных предприятий, рассматривается вариант государственно-частного партнерства (ГЧП), направленного на улучшение их эффективности и функциональности. В соответствии с этой моделью, частный партнер принимает на себя ряд ключевых обязанностей.

      Частный партнер предоставляет инвестиции для реконструкции, капитального ремонта или строительства дополнительных мощностей объектов ГЧП. В дальнейшем, он принимает эти объекты в доверительное управление, обеспечивает их эксплуатацию и предоставляет услуги управления твердыми бытовыми отходами (ТБО).

      Государственный партнер сохраняет собственность над объектами ГЧП, осуществляет тщательный мониторинг и контроль за качеством предоставляемых частным партнером услуг, а также принимает меры по закрытию потребностей в инфраструктуре.

      Дополнительно, предусматриваются конкретные шаги для улучшения системы управления отходами. Планируется обновление транспортного парка, включая как обновление текущего, так и закупку дополнительных транспортных средств для эффективного вывоза отходов за счет средств частного партнера. Также предусматривается передача полного цикла управления ТБО в руки частного партнера для проведения модернизации, реконструкции и последующей эксплуатации.

      Строительство и Эксплуатация Нового Объекта ГЧП:

      В предпринимаемом проекте, направленном на создание и последующую эксплуатацию нового объекта государственно-частного партнерства (ГЧП), роли частного и государственного партнеров разделены с учетом оптимального сотрудничества.

      Частный партнер:

      Частный партнер вносит инвестиции в проектирование и строительство нового объекта ГЧП, обеспечивая его современность и эффективность. По завершении строительства, объект передается в государственную собственность, где частный партнер приступает к его эксплуатации. Кроме того, частный партнер оказывает услуги по управлению твердыми бытовыми отходами, обеспечивая тем самым комплексное и качественное решение задач по обработке отходов.

      Государственный партнер:

      Объект ГЧП остается в собственности государственного предприятия (ГП), что обеспечивает государственный контроль и надежность в управлении ключевой инфраструктурой. Государственный партнер осуществляет мониторинг и контроль за качеством предоставляемых частным партнером услуг, гарантируя их соответствие стандартам и ожиданиям. Он также активно заботится о закрытии потребностей в инфраструктуре, обеспечивая надежное и устойчивое функционирование системы управления ТБО.

      Согласно 6 пункта статьи 366 Экологического кодекса Республики Казахстан, кодекса Республики Казахстан от 2 января 2021 года № 400-VI ЗРК, оператор расширенных обязательств производителей (импортеров) в соответствии с подпунктом 3) пункта 3 настоящей статьи возмещает в рамках проекта государственно-частного партнерства разницу между предельным тарифом и текущим тарифом для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов.

      Для реализации данного пункта предполагается следующая институциональная схема с участием АО "Жасыл даму":

     


      В данной институциональной схеме предполагается проекта ГЧП в сфере управления твердыми бытовыми отходами (ТБО). Согласно 7 пункта статьи 366 Экологического кодекса Республики Казахстан, кодекса Республики Казахстан от 2 января 2021 года № 400-VI ЗРК, размер предельного тарифа для каждого проекта государственно-частного партнерства на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов разрабатывается и утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и отражает фактические и инвестиционные расходы по указанным операциям в соответствующем городе, районе.

      При отсутствии частного партнера, выражающего интерес к участию на рынке управления коммунальными отходами в Исатайском районе, рекомендуется рассмотреть возможность создания коммунального государственного предприятия (КГП) в соответствии с положениями пункта 4 статьи 192 "Основания участия государства в предпринимательской деятельности" Предпринимательского кодекса Республики Казахстан от 29 октября 2015 года № 375-V ЗРК.

      Создание государственных предприятий, доля участия в уставном капитале которых превышает пятьдесят процентов и принадлежит государству, требует предварительного согласия антимонопольного органа. С учетом требований "Экологического кодекса Республики Казахстан" и "Санитарно-эпидемиологических требований к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления", а также "Правил управления коммунальными отходами", предлагается создать финансово-экономическое обоснование для получения бюджетного кредита в соответствии с приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 9 июля 2019 года № 62 "Об утверждении Правил разработки или корректировки, проведения необходимых экспертиз инвестиционного предложения государственного инвестиционного проекта, а также планирования, рассмотрения, отбора, мониторинга и оценки реализации бюджетных инвестиций и оценки реализации бюджетных инвестиций и определения целесообразности бюджетного кредитования" .

      Цель данного обоснования – получение бюджетного кредита для обеспечения необходимых финансовых ресурсов, требуемых для создания и эффективного функционирования объектов управления твердыми бытовыми отходами (ТБО). Важно уделять внимание соответствию предложения нормативам и требованиям, установленным соответствующим законодательством, с акцентом на экологическую и санитарную безопасность.

      Основным недостатком бюджетного кредита является невозможность для коммунального государственного предприятия (КГП) участвовать в компенсации затрат между предельным и фактическим тарифами, как это предусмотрено 6 пунктом статьи 366 Экологического кодекса Республики Казахстан (№ 400-VI ЗРК от 2 января 2021 года). Согласно данному положению, оператор расширенных обязательств производителей (импортеров) обязуется возмещать разницу между предельным и текущим тарифами для населения в рамках проекта государственно-частного партнерства. Учитывая, что КГП не может выступать в роли частного партнера, возможности для компенсации данных затрат ограничены.

      3.1 Основные направления программы управления коммунальными отходами

      Предотвращение или сокращение негативного влияния в результате образования отходов и обращения с ними:

      В рамках первого направления программы нацелено на создание и внедрение инновационных методов, направленных на снижение объемов образования отходов на первоисточнике. Это включает в себя проведение исследований для выявления основных источников образования отходов и разработку соответствующих мер по их предотвращению. Особое внимание уделяется внедрению технологий, способных оптимизировать производственные процессы с учетом принципов устойчивого развития. Дополнительно, программа ставит своей целью активное информирование и обучение населения и предприятий принципам эффективного управления отходами.

      Совершенствование сферы управления ТБО:

      Во втором направлении предусмотрено создание системы современного управления твердыми бытовыми отходами (ТБО). Это включает в себя внедрение передовых информационных технологий для мониторинга и контроля за всеми этапами обращения с отходами. Особое внимание уделяется автоматизации процессов сбора, транспортировки и утилизации ТБО с целью оптимизации ресурсов и снижения негативного воздействия на окружающую среду. Регулярные обучающие программы для персонала, осуществляющего управление ТБО, предусмотрены для повышения их квалификации и ознакомления с передовыми методами работы в данной области.

      Создание системы сбора других бытовых отходов:

      Третье направление программы направлено на установление эффективной системы сбора разнообразных бытовых отходов. Это включает в себя создание и расширение сети специализированных контейнеров и пунктов приема для раздельного сбора отходов различных видов. Организация информационных кампаний, направленных на привлечение внимания населения к важности раздельного сбора и переработки отходов, также входит в рамки данного направления. Программа рассматривает не только традиционные виды отходов, но и активно поддерживает инициативы по сбору и утилизации электронной техники, что содействует более полному покрытию спектра бытовых отходов.

      Стандартизация технологий и уровня услуг:

      В четвертом направлении программы акцентируется внедрение стандартов в сфере обращения с коммунальными отходами. Это предусматривает утверждение технологических стандартов, определяющих эффективные методы сбора, транспортировки и утилизации отходов. Кроме того, устанавливаются нормативы качества услуг, оказываемых в данной сфере. Регулярный мониторинг и аудит деятельности организаций, предоставляющих услуги по управлению отходами, направлены на обеспечение соблюдения установленных стандартов и повышение общего уровня услуг в данной области.

      Инвентаризация и информационно-аналитическая база Программы:

      Пятый аспект программы предполагает проведение всесторонней инвентаризации текущих проблем и ресурсов в сфере управления коммунальными отходами. Создание централизованной информационно-аналитической базы данных представляет собой важный инструмент для эффективного мониторинга и анализа динамики показателей программы. Постоянное обновление базы данных в соответствии с изменениями в сфере обращения с отходами обеспечивает высокую актуальность и достоверность информации, что, в свою очередь, позволяет оперативно реагировать на изменяющиеся условия и потребности.

      Реформация структурной и институциональной организации сектора:

      Шестое направление программы фокусируется на глобальной реформации структурного и институционального устройства сектора управления коммунальными отходами. Оптимизация бюрократических процессов и повышение координации между различными уровнями управления являются ключевыми элементами данной реформы. Предусматривается также активное внедрение механизмов партнерства между государственными органами, частным сектором и общественными организациями для создания эффективной системы управления отходами. Прозрачность и ответственность в управлении коммунальными отходами приобретают особую важность, что способствует устойчивому развитию сектора и обеспечивает эффективное взаимодействие всех участников программы.

      3.2 Пути достижения поставленной цели и соответствующие меры

      В рамках реализации программы предусмотрены два основных варианта административного управления, описанных в главе 3. Первый вариант предполагает участие частного партнера на рынке ТБО, а второй — создание КГП с единственным участником в лице Местного исполнительного органа (МИО) для участия на местном рынке ТБО.

      В рамках программы управления коммунальными отходами в Исатайском районе предусмотрены мероприятия по рекультивации и ликвидации мусорного полигона, а также управлению коммунальными отходами. Предлагается обустроить пункты (площадки) временного хранения отходов в населҰнных пунктах и организовать регулярный, не реже 1 раза в полугодие вывоз ТБО на полигоны ТБО. Действия нацелены на снижение негативного воздействия человеческой деятельности на окружающую среду и обеспечение устойчивого развития региона.

      В целом, реализация этих мероприятий содействует улучшению экологической обстановки, обеспечивает устойчивость в управлении отходами и способствует созданию благоприятной среды для жизни и развития местного населения.

4. НЕОБХОДИМЫЕ РЕСУРСЫ

      Объем финансирование программы на 2024-2030 годы для Исатайского района будет определено на основе детальных расчетов для каждого полигона. Фактические расчеты включают в себя оценку затрат, основанную на технико-экономических обоснованиях (ТЭО), проектно-сметной документации, бизнес-планах и других аналитических данных. Анализ проводится с учетом индивидуальных особенностей полигонов, обеспечивая оптимальное распределение бюджетных средств. Гибкость программы предусмотрена для адаптации к изменениям в условиях реализации и экономической обстановке.

5. ПЛАН МЕРОПРИЯТИЙ ПО РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ

      План мероприятий по реализации Программы управления коммунальными отходами

      Исатайского района Атырауской области на 2024 – 2030 годы

№ п/п

Мероприятия

Форма завершения

Ответственные за исполнение

Сроки исполнения

Предполагаемые расходы (тыс. тенге)

Источники финансирования

1

2

3

4

5

6

7

1.

Определение участников рынка ТБО

Договор

МИО

В течении 2024 года

Не требует

МИО

 
2.

Модернизация существующего полигона в с.Аккистау с целью приведения в соответствие законодательным нормам.


Частный партнер/КГП

До 2026 года

По итогам ТЭО

Частный партнер/КГП

3.

Создание временных пунктов хранения отходов

Акт приҰмки

Частный партнер/КГП

До 2026 года – 8 пунктов, До 2028 года – 5 пунктов,

По ПСД

Местный бюджет/частные инвестиции

4.

Выделение земельных участков под строительство и (или) размещение объектов по управлению коммунальными отходами, в том числе для обустройства пунктов временного хранения, контейнерных площадок.

Решение акима

МИО

В течении 2024 года

Не требует

МИО

5.

Строительство нового полигона малой мощности в селе Нарын


Частный партнер/КГП

До 2027г

По ПСД

Частный партнер/КГП

6.

Оборудование населенных пунктов соответствующим количеством мусорных контейнеров. (21шт)


МИО

До 2027г

1050

МИО

7.

Приобретение необходимого количества бульдозеров (1 ед.)


Частный партнер/КГП

До 2027г

55000

Частный партнер/КГП

8.

Приобретение необходимого количества самосвалов. (3 ед.)


Частный партнер/КГП

До 2028г

750000

Частный партнер/КГП

9.

Приобретение необходимого количества мусоровозов.(3 ед.)


Частный партнер/КГП

До 2027г

132000

Частный партнер/КГП

10.

Приобретение необходимого количества погрузчиков. (3 ед.)


Частный партнер/КГП

До 2027г

36000

Частный партнер/КГП

11.

Информирование населения о рациональной системе сбора, утилизации и переработки твердых бытовых отходов, включая раздельный сбор.


МИО

2024-2030гг


МИО

      *суммы взяты из открытых источников и подлежат уточнению при формировании бюджета

      с.Аккистау, ул.Губайдуллина

     


      с.Аккистау, ул.Сейфуллина

     


      с.Аккистау, ул.Есенгариева

     


      с.Аккистау, ул.Каспий

     


      с.Аккистау, ул.Жас Алаш

     


      Полигон с.Аккистау