Бөрлі ауданының 2024-2028 жылдарға арналған коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламасын бекіту туралы

Батыс Қазақстан облысы Бөрлі аудандық мәслихатының 2024 жылғы 10 қазандағы № 19-4 шешімі

      Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 365-бабы 3-тармағының 1-тармақшасына, "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 6-бабы 1-тармағының 15) тармақшасына, "Қазақстан Республикасы экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2023 жылғы 18 мамырдағы № 154-ө бұйрығына сәйкес жергілікті атқарушы органдардың әдістемелік ұсынымдарын бекіту туралы коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаны әзірлеу жөніндегі атқарушы органдарға" (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 24382 болып тіркелген), Бөрлі аудандық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

      1. Бөрлі ауданының 2024-2028 жылдарға арналған коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламасы осы шешімнің қосымшасына сәйкес бекітілсін.

      2. Осы шешім оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Мәслихат төрағасы К. Ермекбаев

  Бөрлі аудандық мәслихатының
2024 жылғы 10 қазандағы
№ 19-4 шешіміне қосымша

МАЗМҰНЫ

     


Терминдер және анықтамалар

      Биоыдырайтын қалдықтар - анаэробты немесе аэробты ыдырауға қабілетті қалдықтар, соның ішінде бау-бақша және саябақ қалдықтары, сондай-ақ тамақ өнеркәсібінің қалдықтарымен салыстырылатын тамақ қалдықтары, макулатура.

      Қалдықтарды көму – қалдықтарды алу ниетінсіз, шектеусіз мерзім аралығында қауіпсіз сақтау үшін арнайы бекітілген орындарда жинау.

      Коммуналдық қалдықтар – тұтыну қалдықтары, құрамына кіретіндер:

      1) аралас қалдықтар және қағаз және картон, шыны, металл, пластмасса, органикалық қалдықтар, ағаш, тоқыма, қораптар, пайдаланылған электрлік және электрондық жабдықтар, батареялар мен аккумляторлар секілді үй шаруашылығында бөлек жиналған қалдықтар;

      2) аралас қалдықтар және өзінің сипаты мен құрамы бойынша үй шаруашылығындағы қалдықтарға ұқсас болып келетін басқа көздерден бөлек жиналған қалдықтар.

      Ірі көлемді қалдықтар – шаруашылық әрекет барысында (тұрмыстық техника, жиһаз және басқалары) өзінің тұтынушылық қасиетін жойған және өзінің көлемі бойынша тек мамандандырылған көлік құралдарымен ғана тасымалдау мүмкіндігі бар тұтыну қалдықтары.

      Тұтыну қалдықтары – адамның тіршілігі барысында түзілген қалдықтар, толық немесе ішінара өзінің тұтынушылық қасиетін жойған өнімдер және (немесе) бұйымдар, олардың қораптары және басқа заттар немесе олардың қалдықтары, агрегатты күйіне қарамастан, пайдалану мерзімі немесе жарамдылық мерзімі өтіп кеткен, сонымен қатар, меншік иесі өз бетінше немесе құжат арқылы тұтыну қалдығы разрядына өткен қалдықтар.

      Электрондық және электрлік жабдық қалдықтары – Жарамсыз немесе қолданыстан шыққан, қалдық қатарына жатқызылатын электрондық және электрлік жабдықтар, сонымен қатар, оның тораптары, бөліктері, бөлшектері.

      Тамақ қалдықтары - тамақ өнімдерін өндіру және тұтыну нәтижесінде пайда болатын, тамақ өнеркәсібінде түзілетін қалдықтармен салыстырылатын қалдықтар.

      Қалдықтарды көму полигондары -. қалдықтарды алу ниетінсіз, арнайы жабдықталған, экологиялық, құрылыс және санитарлық-эпидемиологиялық талаптарға сәйкес келетін орынға тұрақты орналастыру.

      Қалдықтарды бөлек жинау - ары қарай мамандандырылған басқаруды жеңілдету мақсатында түрлері немесе топтары бойынша бөлек жиналған қалдықтар.

      Қалдықтарды жинау – жеке және заңды тұлғалардан мамандандырылған ұйымдарға ары қарай қайта қалпына келтіруге немесе жоюға бағыттау мақсатында қалдықтарды қабылдауды ұйымдастыру бойынша іс-әрекеттер.

      Құрылыс қалдықтары - ғимараттарды, құрылыстарды, өнеркәсіптік нысандарды, жолдарды, инженерлік және басқа коммунакциялардың құрылысы немесе оларды бұзу, сұрыптау, қайта жабдықтау, жөндеу (соның ішінде капиталдық) барысында түзілетін қалдықтар.

      Тұрмыстық қатты қалдықтар - қатты күйдегі коммуналдық қалдықтар.

      Қалдықтарды тасымалдау – жинау, сұрыптау, қайта өңдеу, қалпына келтіру және (немесе) жою барысында түзілген, жинақталған қалдықтарды мамандандырылған көлік құралдары көмегі арқылы тасымалдаумен байланысты іс-әрекеттер.

      Қалдықтар жою – термиялық, химиялық немесе биологиялық үдерістер нәтижесінде көлемі маңызды түрде төмендейтін және (немесе) қалдықтардың физикалық жай-күйі мен химиялық құрамы өзгеретін, бірақ өнім өндіру немесе энергия алу мақсатында қолданылмайтын қалдықтарды жою тәсілі.

      Қалдықтарды басқару - қалдықтар түзілгеннен бастап, соңғы жойғанға дейінгі жүзеге асырылатын опеарциялар.

      Тұрмыстық қатты қалдықтарды жинаудың орталықтандырылған жүйесі – меншік нысаны және іс-әрекет түріне қарамастан, тұрғын үйлерде және (немесе) жеке тұрған ғимараттарда (құрылыстарда) тұратын немесе өзінің іс-әрекетін жүзеге асыратын, сонымен қатар, меншік иелігінде контейнерлік алаңдары мен контейнерлері жоқ, немесе жалпы пайдаланылатын жерде тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау және тасымалдау қызметін жүзеге асыру үшін контейнерлік алаңдары мен контейнерлері бар жеке және заңды тұлғаларды қамтамасыз ету мақсатында жергілікті атқарушы органмен ұйымдастырылатын жүйе.

Бағдарлама паспорты

Атауы

Батыс Қазақстан облысы Бөрлі ауданының 2024-2028 жж арналған коммуналдық қалдықтарын басқару жөніндегі бағдарламасы

Әзірлеуге арналған негіздеме

Қазақстан Республикасының Экологиялық Кодексі. 2021 жылдың 2-қаңтарындағы № 400-VI ҚРЗ
Жергілікті атқарушы органдарға коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі Бағдарламаны әзірлеу бойынша әдістемелік ұсынымдар, ҚР Экология және табиғи ресурстар министрлігінің 18.05.2023 ж. №154б бұйрығы.

Бағдарламаны әзірлеуге жауапты мемлекеттік орган

"Бөрлі ауданы әкімдігінің тұрғын-үй коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары және тұрғын үй инспекциясы бөлімі" ММ

Бағдарлама мақсаты

Бағдарлама мақсаты коммуналдық қалдықтарды ауылдық округтерден үнемі шығарып отыруды ұйымдастыру, бөлек жинауды ендіру үшін, қажетті инфрақұрылымды жаңғырту, сонымен қатар, коммуналдық қалдықьарды басқару барысында экологиялық талаптардың сақталуын қамтамасыз ету.

Бағдарлама міндеттері

Бағдарлама міндеттері:
1. А/о-тен коммуналдық қалдықтарды үнемі шығарып отыруды ұйымдастыру
2. Бөлек жинауды алдын-ала қарастыратын коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі инфрақұрылымды жаңғырту;
3  . ТҚҚ қайта өңдеу және кәдеге жарату жүйесін дамыту;
4. Коммуналдық қалдықтарды қауіпсіз көмуді қамтамасыз ету;
5. Коммуналдық қалдықтармен дұрыс жұмыс істеу бойынша тұрғындардың, мемлекеттік мекемелердің және басқа да заңды тұлғалардың хабардарлығын жоғарылату.

Қаржыландыру көлемі

*Бағдарламаны жүзеге асыру бойынша ұсынылатын іс-шараларды Батыс Қазақстан облысының 2026-2028 жылдарға арналған қоршаған ортаны қорғау бойынша іс-шаралар жоспарына қосу жоспарлануда.
Қаржыландыру көздері бойынша қажетті шығындар мен басқа да шығыс сомасы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, тиісті қаржы жылына арналған республикалық және жергілікті бюджеттерді бекіту мен нақтылауды ескере отырып түзетілетін болады.

Бағдарламаны орындаушылар

Бөрлі ауданының әкімдігі, Бөрлі ауданының мәслихаты, Ақсай қаласының әкімдігі, елдімекендер және ауылдық округтердің әкімдіктері, тұрмыстық қатты қалдықтарды жинаумен, тасымалдаумен, сұрыптаумен және көмумен байланысты жұмыстарды жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілері.

Кезең

5 жыл: 2024 – 2028 жж.

Кіріспе

      Қазақстан Республикасының қалдықтарды басқару саласындағы саясаты ҚР "жасыл" экономикаға (2013) өту жөніндегі тұжырымдамасымен және "Жасыл Қазақстан" (2021) ұлттық жобасымен анықталады.

      Стратегиялық құжаттар бөлек жинауды ендіру, қоқыстарды шығаруды толық қамту, қалдықтарды кәдеге жарату және қайта өңдеу үлесін жоғарылату және соған сәйкес полигондарға көмілетін қалдықтардың көлемін төмендету қажеттілігін бекітеді.

      Батыс Қазақстан облысының 2022 жылдан 2025 жылға дейінгі әлеуметтік-экономикалық дамуының кешенді жоспары әзірленген. Осы жоспарда облыстағы тұрмыстық қатты қалдықтарды қайта өңдеу мен кәдеге жаратудың төменгі үлесі көрсетілген, атап айтқанда шамамен 11%-ды ғана құрайды, бұл қалдықтарды жинаудың, қайта өңдеу мен кәдеге жарату инфрақұрылымының жеткіліксіз дамығандығын көрсетеді. Кешенді жоспарға сәйкес, 2025 жылдың аяғында Орал қаласындағы тұрмыстық қатты қалдықтар полигондарын жабу және рекультивациялау, сонымен қатар, Орал және Ақсай қалаларында, Ақжайық ауданында, Казталов ауданының екі ауылында тұрмыстық қатты қалдықтардың бес полигонының құрылысы жоспарланған. Оған қоса, жоспарға сәйкес, 2025 жылға қарай тұрмыстық қатты қалдықтарды қайта өңдеу мен кәдеге жаратудың үлесін 30%-ға арттыру көрсеткіштері бекітілген.

      Осы бағдарлама Қазақстан Республикасының Экологиялық Кодексінің 365 бабына сәйкес (ары қарай ҚР ЭК) және ҚР экология және табиғи ресурстар министрлігінің (ары қарай – ҚР ЭТРМ) 18.05.2023 № 154 бұйрығы бойынша әзірленген коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаны әзірлеу бойынша жергілікті атқарушы органдарға ұсыныстарын ескере отырып әзірленді. Бағдарламаны әзірлеу барысында Қазақстан Республикасының, Батыс Қазақстан облысының және Бөрлі ауданының ұлттық стратегиялық, бағдарламалық және концептуалдық құжаттарының басым бағыттары ескерілді.

      Бағдарламаны әзірлеу барысында Бөрлі ауданындағы коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдық жай-күйіне талдау жүргізілді, экологиялық заңдылық талаптарына сәйкес, коммуналдық қалдықтарды басқарудың тиімді жүйесін құруға бағытталған іс-шаралар кешені әзірленді.

      Бағдарламаны жүзеге асыру Бөрлі ауданындағы коммуналдық қалдықтарды басқарудың қолданыстағы жүйесін жетілдіруге мүмкіндік береді, соның ішінде, қалдықтарды басқару бойынша инфрақұрылым (контейнерлер, контейнерлік алаңдар, қоқыс таситын көліктер) жаңартылатын болады, ауданның ауылдық округтерінен қалдықтарды үнемі шығару отыру ұйымдастырылады, көмуге бағытталған қалдықтар көлемі азайтылатын болады, қалдықтардың бөлек жинау енгізіледі, қалдықтарды бөлек жинау бойынша тұрғындардың хабардарлығы жоғарылатылады.

      Осы жағдайда, бағдарламаны жүзеге асыру Қазақстан Республикасының қалдықтарды басқару саласындағы стратегиялық көрсеткіштеріне қол жеткізуге, Бөрлі ауданында, жалпы Батыс Қазақстан облысы бойынша, қоршаған ортаға қалдықтардың теріс әсерін төмендетуге мүмкіндік береді.

Бөрлі ауданы туралы жалпы мәліметтер

      Бөрлі ауданы Батыс Қазақстан облысының солтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан. Аудан Батыс Қазақстан облысының үш ауданымен шектеседі және солтүстігінде Елек өзенімен және Ресей Федерациясының Орынбор облысының Орал және Елек өзендерімен шектеседі. Аудан аумағы 5,6 мың шаршы километр. Аудандық орталықтан Орал қаласының облыстық орталығына дейінгі қашықтық 120 км.

      Климат континентальды. Жазы ыстық, қысы суық. Қаңтар айындағы орташа температура — −15°C, шілдеде — 24°C. Аудан аумағынан Орал, Елек, Утва (Шыңғырлау) өзендері ағады.

      Жер қойнауы мұнай мен газға бай. Ауданда әлемдегі ірі Қарашығанақ мұнайгазконденсатты кен орны бар. Республикадағы облыстың үлесі газ конденсатын өндіру көлемі бойынша 97% және газ өндіру бойынша 36% құрайды. 1-кестеде Бөрлі ауданындағы ауылдық округтер мен елдімекендердің тізімі және әр елдімекендегі аула саны көрсетілген.

1-кесте - Бөрлі ауданындағы ауылдық округтер мен елдімекендердің тізімі

а/о атауы

Елдімекендердің атауы

Аула саны

1

Ақбұлақ

Ақбұлақ

188

2

Достық а/о

Достық

131

3

Ақсу а/о

Ақсу

137

Жанақоныс

36

4

Бөрлі а/о

Бөрлі

1160

Масайтөбе

15

5

Бумакөл а/о

Бумакөл

176

Облавка

92

Утвинка

49

6

Жарсуат а/о

Жарсуат

409

Димитрово

68

Карашығанақ

70

7

Қанай а/о

Қанай

168

Даниялкөл

16

8

Карағанды а/о

-

199

9

Қарақұдық а/о

-

89

10

Кентүбек а/о

Кеңтүбек

271


Бақтыарал

26

11

ПугачҰв а/о

Пугачево

662

Бесағаш

14

Сұлусай

11

12

Приурал а/о

-

466

13

Успен а/о

Успенка

124

Жаңаталап

107

Қаракемір

1

14

Аксай қ.

Ақсай қ.

5482

Қызылтал

1390

Аралтал

243

Гугня разъезі

4

Жаркий разъезі

4

Итого

11 808

      2023 жылдың 1-қаңтарында Бөрлі ауданындағы халық саны 58 290 адамды құрады, оның ішінде Ақсай қаласында 42 579 тұрғын, ауылдық округтерде – 15 673 тұрғынды құрайды

1. Бөрлі ауданындағы коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдық жай-күйін талдау

1.1 Коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесінің қазіргі жай-күйін бағалау

      Тұрғындарды ТҚҚ шығарумен толық қамту

      Бөрлі ауданындағы Ақсай қаласының аудандық орталығының тұрғындары ғана, шамамен 42 579 адам немесе аудан тұрғындарының 63% тұрмыстық қатты қалдықтарды (ТҚҚ) жинау және шығару жүйесімен қамтылған. Басқа елдімекендер мен а\о қалдықтарды орталықтан шығару жүйесі жоқ.

      Республика бойынша тұрғындардан тұрмыстық қатты қалдықтарды шығару ҚР Экология және табиғи ресурстар Министрлігінің мәліметтері бойынша 2022 жылы 79,8% құрады. ҚР "жасыл экономикаға" өту тұжырымдамасына сәйкес 2030 жылға тұрғындарды ТҚҚ шығару қызметтерімен толық 100% қамту керек.

      Жинау және жинақтау

      Бөрлі ауданында соның ішінде Ақсай қаласында коммуналдық қалдықтарды жинау және жинақтау контейнерлік алаңдарда орналасқан контейнерлер арқылы жүзеге асырылады. Ақсай қаласында барлығы 163 контейнерлік алаң бар. Сондай-ақ кейбір ауылдық округтерде контейнер алаңдары мен контейнерлер бар. Контейнерлер мен контейнер алаңдары туралы ақпарат 2-кестеде берілген.

      Ақсай қаласы бойынша контейнерлік алаңдар мен контейнерлер туралы ақпараттар

Атауы

Контейнерлік алаңдар (КА), дана

Контейнерлер, дана

Аксай қ.

163

Контейнер 0.75 м3-513 дана

Контейнер 1100л пластикалық -250

Пластикке арналған торлы контейнер – 30 дана

      Қазіргі уақытта контейнерлік алаңдардың 70%-на жөндеу жұмыстары жүргізілген. Дегенмен, контейнерлік алаңдар 30% санитарлық нормаларға сәйкес келмегендіктен, жөндеу жұмыстарын талап етеді. Контейнерлік алаңдарда үш жақты қажетті қоршау жүргізілмеген, қатты жабындымен және шатырмен жабдықталмаған.

      Бөрлі ауданының басқа ауылдық округтері мен елдімекендерде контейнерлік алаңдар мен контейнерлер орнатылмаған. Бөрлі ауданының ауылдық округтері мен елдімекендерінің тұрғындары жыл бойы коммуналдық қалдықтарды өз учаскелеріне (аулаларына) уақытша жинақтайды. Тағам қалдықтары пайда болған жағдайда, оны үй жануарларының жем-қоры ретінде пайдаланады. ТҚҚ пешке жағылмайды, себебі Бөрлі ауданының барлық елдімекендері газбен жабдықталған.

      Коммуналдық қалдықтарды тасымалдау

      Ақсай қаласында коммуналдық қалдықтарды шығарумен "Ақсай Таза \Сервис" ЖШС айналысады. Қоқыс күн сайын дүйсенбіден сенбіге дейін шығарылады, ал жексенбі демалыс. "Ақсай Таза сервис" ЖШС коммуналдық қалдықтарды шығаруды жүзеге асыруға арналған артқы тиеуі бар 5 қоқыс тасығыш, 2 бүйірлік тиеуі бар қоқыс тасығыш бар. Оның ішінде 2 бүйірлік тиеуі бар қоқыс тасығыш Ақсай қаласы әкімдігінің балансында, оны "АқсайТазаСервис" ЖШС сенімді басқаруға берілген.

      Айта кету керек, қазіргі уақытта Бөрлі ауданында жергілікті атқарушы органдардың қоқыс таситын көлікті алып, экологиялық талаптарға сәйкес қоқыс таситын кәсіпорындарға беру тәжірибесі бар. ҚР ЭК 365 бабына сәйкес, қалдықтарды басқару бойынша кәсіпкерлік субъектілеріне қажетті инфрақұрылымды құру және қалыптастыру ЖАО құзыреттіліктеріне кіреді.

3-кесте – "АксайТазаСервис" ЖШС көлік құралдары туралы ақпараттар

Көлік атауы

Шығарылған жылы

1.

Камаз, мемнөмір 924ADM07

2013 ж. ш.

2.

Камаз, мемнөмір 293ACZ07

2007 ж. ш

3.

Камаз, мемнөмір 383AC07

2006 ж. ш

4.

Маз, мемнөмір 234AV07

2006 ж. ш

5.

Маз, мем нөмір 515ААН07

2012 ж. ш

6.

Камаз, мемнөмір 938AQ07 (сенімді басқаруда)

2019 ж. ш

7.

Камаз, мемнөмір 928AQ07 (сенімді басқаруда)

2019 ж. ш

      Жалпы 3 қоқыс таситын көлік алмастыруды талап етеді, себебі, олар тозған.

      Бөрлі ауданының басқа ауылдық округтері мен елдімекендерінде коммуналдық қалдықтар жиналып шығарылмайды. Ауылдық округтер мен елдімекендердің тұрғындары жылына бір рет өз бетімен немесе тасымалдаушылар көмегімен көктем айында өз аулаларындағы қалдықтарын ауылдық үйінділерге шығарады. Жалпы әрбір елдімекендерде кенттік апатты үйінділер ұйымдастырылған.

      ҚР ЭК сәйкес ТҚҚ жинау және тасымалдау үшін, кәсіпкерлік субъектілері ҚР экология және табиғи ресурстар Министрлігіне (ары қарай ҚР ЭТРМ), іс-әрекеттің басталғандығы туралы мәлімдеу керек. ҚР ЭТРМ реестріне сәйкес Бөрлі ауданында 15 компания іс әрекетін жүзеге асырады. Бөрлі ауданындағы іс-әрекетті жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілері төменгі 3-кестеде берілген.

3-кесте – Бөрлі ауданындағы іс-әрекетін жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілерінің тізімі

Атауы

Мекен-жайы

1

"АксайТазаСервис" ЖШС

БҚО, Бөрлі ауданы, Ақсай қаласы, Жастар көшесі, 11/2а

2

"Digitalisation and Recycling" ЖШС

Батыс Қазақстан облысы, Бөрлі ауданы, Айсай қ.ә., Ақсай қаласы, 5 мөлтекаудан, № 7үй, подъезд 2

3

"Аксайгазсервис" АҚ

Батыс Қазақстан облысы, Бөрлі ауданы, Айсай қ.ә, Ақсай қаласы, Өнеркәсіптік зона көшесі, 152Н құрылысы

4

"Мега Партнер" ЖШС

БҚО, Бөрлі ауданы, Ақсай қаласы, Өнеркәсіптік зона, 205Н

5

"Demtec Solutions" ЖШС

БҚО, Бөрлі ауданы, Ақсай қаласы, 5 мөлтек ауданы, 17 үй, 7 пәтер

6

"Шынгыс" ДК

БҚО, Аксай қ., Қызыл тал, А.Жумагалиев
көшесі, 2/2

7

"AstanaGlobalStroy-KR" ЖШС

БҚО, Бөрлі ауданы, Ақсай қаласы, Иксанов көшесі, 126 үй

8

"КазТрансСтрой kz" ЖШС

БҚО, Ақсай қ., 5 мөлтек ауданы, 32 үй

9

"АксайТазаСервис" ЖШС

БҚО, Бөрлі ауданы, Ақсай қаласы Жастар көшесі , 11/2 ғимарат

9

"Регион Газ Проект" ЖШС

БҚО, Аксай қ., Өнеркәсіптік зона көшесі, 6Н құрылысы

10

"Аксайгазсервис" АҚ

БҚО, Бөрлі ауданы, Ақсай қаласы, Өнеркәсіптік зона көшесі, 152Н құрылысы

11

"Aksai Operating (Аксай Оперейтинг)" ЖШС

Батыс Қазақстан облысы, Бөрлі ауданы Ақсай қ.ә., Ақсай қаласы, Өнеркәсіптік зона көшесі, 94Н

12

"BatysPromService" ЖШС

БҚО, Бөрлі ауданы, Ақсай қаласы, Луговая көшесі, 42 офис1

13

"ЭкоПром-Аксай" ЖШС

Батыс Қазақстан облысы, Бөрлі ауданы Ақсай қ., Қызылтал елдімекені, А. Жұмағалиев көшесі, 2/2.

14

"Еленова К.М" ДК

Батыс Қазақстан облысы, Бөрлі ауданы, Ақсай қ.ә., Ақсай қаласы

15

"ДЕРБИСАЛИН А.Е" ШҚ

Батыс Қазақстан облысы, Бөрлі ауданы Ақсай қ.ә., Ақсай қаласы, 3 мөлтекауданы, 13 үй.

      "АқсайТазаСервис" ҚР ЭТРМ реестрінің құрамында және қалдықтарды жинау және тасымалдау іс-әрекеттерін жүзеге асырады. Бөрлі ауданындағы ЭТРМ реестрінде тіркелген компаниялар саны осы саладағы қызметті дамыту индикаторы болып табылады.

      2022 жылы ұлттық статистика бюросының мәліметтеріне сәйкес, Бөрлі ауданындағы коммуналдық қалдықтарды жинау және тасымалдау бойынша кәсіпорындар саны 4 кәсіпорынды құрады.

      Тұрмыстық қатты қалдықтарды бөлек жинау

      Ақсай қаласында бірнеше контейнерлік алаңдарда орнатылған пластикалық бөтелкелерге арналған 30 торлы контейнерлер бар. Сондай-ақ бірнеше ауылдық округтарда пластикке арналған торлы контейнерлер бар. Бумакөл ауылында 4 торлы контейнер, Жарсуат ауылында 3 торлы контейнер, Қарақұдық ауылында 2 торлы контейнер орнатылған. Бөрлі ауданына қарасты басқа ауылдық округтар мен ауылдарда қалдықтарды бөлек жинайтын контейнерлер мен қайталама шикізатты қабылдайтын пункттер жоқ.

      Қауіпті құрамдас коммуналдық қалдықтар

      Құрамында сынабы бар қалдықтар

      ҚР 13.01.2012 жылғы № 541-IV "Энергияныүнемдеу және энерготиімділікті жоғарылату туралы" Заңына сәйкес, астана, республикалық мәндегі қалалардың жергілікті атқарушы органдары және аудандардың (облыстық мәндегі қалалар) жергілікті атқарушы органдары тұрғындарда бұрын қолданыста болған құрамында сынабы бар энергияны үнемдейтін шамдарды кәдеге жаратуды ұйымдастыруға жауапты.

      Құрамында сынабы бар қалдықтарға (ары қарай – ҚСБҚ) тұтынушылық қасиетін жойған құрамында сынабы бар шамдар мен приборлар жатады. ҚР ЭК 351 заңына сәйкес құрамында сынабы бар шамдар мен приборлар полигондарға көмуге жатпайтын қалдықтар, сондықтан олар осы қалдықтарды кәдеге жаратумен айналысатын мамандандырылған ұйымдарға берілуі керек. Сол үшін ҚСБҚ жинауды ұйымдастыру керек.

      Ақсай қаласында ҚСБҚ арналған 2 контейнер бар.

      Қалған ауылдық тұрғын пункттерде жеке тұлғаларда түзілетін медициналық қалдықтардың, электрондық және электрлік жабдық қалдықтарын (ЭЭЖҚ), құрамында сынабы бар қалдықтар секілді қауіпті құрамдас коммуналдық қалдықтарды жинау жүйесі жоқ. Тұрғындарда түзілетін қауіпті қалдықтардың барлық түрлері жалпы ағынмен бірге қоршаған ортаға зиян келтіре отырып, үйінділерге тасталынады.

      Бөрлі ауданында заңды тұлғалармен мемлекеттік медициналық мекемелер Қазақстан Республикасының "Мемлекеттік сатып алулар туралы" Заңына сәйкес кәдеге жарату келісім-шартына отырады.

      Электрлік және электрондық жабдық қалдықтары

      Электрлік және электрондық жабдық қалдықтарына (ары қарай – ЭЭЖҚ) электрлік желіде немесе батареямен жұмыс істеген барлық пайдаланылған заттар (теледидарлар, компьютерлер, тоңазытқыштар, радиоқабылдағыштар, электрлік балалар ойыншықтары, күйтабақтар, компакт-диск және т.б.), сонымен қатар, олардың элементтері (батареялар) жатады.

      ҚР ЭК 351 бабына сәйкес ЭЭЖҚ полигондарға көму үшін қабылдауға тиым салынады. Жеке тұлғалардан электрлік және электрондық жабдық қалдықтарын жинау, қайта өңдеу және кәдеге жарату мердігерлік компаниялармен жүзеге асырылады.

      Бөрлі ауданында ЭЭЖҚ бөлек жинау ұйымдастырылмаған. ЭЭЖ қалдықтары аулада жинақталады немесе жалпы ағынмен үйінділерге тасталынады.

      ҚР Экологиялық Кодексінің (365 б) талаптарында ЭЖҚ қауіпті құрамдастары бөлек жинақталып, қайта қалпына келтіру үшін мамандандырылған кәсіпорындарға беру талаптары жүзеге асырылмайды.

      Ірі көлемді және құрылыс қалдықтары

      Бөрлі ауданында тұрғындардың ірі көлемді және құрылыс қалдықтары басқа қалдықтармен бірге полигондарға шығарылады.

      Негізінде ірі көлемді және құрылыс қалдықтары экологиялық заңнамаға сәйкес, жеке тұлғалар өз бетінше шығаруға мүмкіндігі бар арнайы ұйымдастырылған алаңдарға жинақталуы керек.

      Мұндай орындар Бөрлі ауданында жоқ, сондықтан жергілікті әкімдіктің басты міндеті орындарды құру және тасымалдауды жүзеге асыратын мамандандырылған компанияларды анықтау болып табылады.

      Сұрыптау және қайта өңдеу бойынша қуаттылықтың бар болуы

      Бөрлі ауданында қолданыстағы қоқыс сұрыптайтын желілер жоқ. Бөрлі ауданында қоқыс сұрыптау желілері жұмыс істеп тұрған жоқ. Тұрғындарда жинақталатын барлық коммуналдық қалдықтар полигондарына жіберіледі.

      Мемлекеттік экологиялық сараптама мәліметтері бойынша, қалдықтарды қабылдау кезінде Бөрлі ауданының қатты тұрмыстық қалдықтар полигондары үшін қолмен сұрыптау қарастырылған. Полигонда қалдықтарды тасымалдауға арналған конвейер лентасы бар. Қалдықтарды қабылдау кезінде статикалық өлшеу үшін жүк көлігі таразылары қолданылады. Сондай-ақ полигонда макулатура, ПЭТ бөтелкелер мен пленкаларға арналған шағын пресс бар.

      Қалдықтарды көму орындары

      Ақсай қаласындағы аумағы 36 га тұратын ТҚҚ полигоны Ақсай-Сырым жолының бойынша орналасқан. Полигон Бөрлі ауданы әкімдігінің "Горкомхоз" МКК балансында. Қазіргі уақытта 2023 жылдың 13 қаңтарындағы № 1 келісім-шартқа сәйкес, полигонды "Ақсай Таза Қала" ЖШС жалға алған. Полигон қоршалған, бірақ сұрыптау жүзеге асырылмайды. Полигонға 2027 жылға дейін эмиссия алынған.

     


      ҰСБ мәліметтері бойынша, полигон қуаттылығы 450 000 тоннаны құрайды, 2022 жылдың аяғында жинақталған көмілген қалдық көлемі 487 488 тоннаны құрады. Яғни, жобалық қуаттылықтан асады.

      Қазіргі уақытта Бөрлі ауданының әкімдігі сұрыптау желісі бар ТҚҚ жаңа полигонының құрылысы бойынша жұмыстарды жоспарлауда. 2022 жылы Ақсай қаласында ТҚҚ жаңа полигонының құрылысына Техникалық-экономикалық негіздеме (ТЭН) әзірленіп, ескі полигонға (қолданыстағы ТҚҚ полигонына) қарама-қарсы 40,0 га аумағындағы жер телімі бөлінген.

      Коммуналдық қалдықтардың морфологиялық құрамы

      Бөрлі ауданының ТҚҚ морфологиялық құрамына зерттеулер жүргізілмеген.

      Қазақстанның ауылдық тұрғын пункттеріндегі ТҚҚ құрамына жүйелік зерттеулер жүргізілмеген. Ірі қалаларға арналған ғылыми ұйымдар мен қауымдастықтардың жүргізген әртүрлі талдаулары мен жергілікті зерттеулері бар.

      Осындай зерттеулерге сәйкес, көптеген қалаларда коммуналдық қалдықтардың құрамындағы негізгі фракциялар: биоыдырайтындар 37-38% (тағамдық) қалдықтар, 16-17% пластик қалдықтары, 11-12% қағаз және картон қалдықтары және т.б.

      Ауылдық аудандардағы қалдықтардың морфологиялық құрамы қалалық жердегі қалдықтардан өзгешеленеді.

      Ауылдық тұрғындардың тіршілігі барысында қалдықтардың әртүрлі түрлері түзіледі (пластик, қалайы ыдыстар, қағаз, картон, шыны, тамақ қалдықтары және т.б.). Дегенмен, олардың көлемі мен құрамы өзгерістерге ұшыраған. Мысалы, орталық газбен жылыту іске қосылған ауылдық тұрғын жерлерде қалдықтарды бөлек жинау қарастырылмаған, сұрыптау жоқ, барлық қалдықтар қолданыстағы полигондарға жіберіледі. Қатты отын пайдаланылатын тұрғылықты жерлерде қалдықтардың бірқатар түрлерін тұрғындардың өздері кәдеге жаратады (тұрмыстық пештерде жағылады, жануарларға жем-қор ретінде беріледі). Үй жағдайында кәдеге жаратылмайтын қалдықтар (қалайы ыдыс, шыны) ғана шығарылады. Бұл факторлар ауылдық жерлерде қалдықтардың түзілу көлемі мен құрамына ықпал етеді.

      ТҚҚ қайта өңдеу салаларын тиімді дамыту және технологияларды ендіру үшін Бөрлі ауданындағы коммуналдық қалдықтардың құрамына жүйелік зерттеулерді жүргізу қажет.

      Рұқсат етілмеген үйінділер

      Жыл сайын "Қазақстан Ғарыш Сапары" космостық мониторинг көмегімен республика шеңберінде рұқсат етілмеген үйінділердің жер телімдерін анықтайды. Космостық мониторингтің мәлімдемелері бойынша 2023 жылы Бөрлі ауданында 30-дан астам рұқсат етілмеген үйінділер анықталған. Бүгінде барлық рұқсат етілмеген үйінділер жойылды.

     


      Рұқсат етілмеген үйінділердің түзілуінің басты себептері жеке және заңды тұлғаларды ТҚҚ шығару қызметімен толық қамтымау, құрылыс қалдықтарын көмуге тиым салу және құрылыс қалдықтарын жинаудың ұйымдастырылған орындарының болмауы және басқа да факторлар.

      Сондықтан, коммуналдық қалдықтарды жинау мен шығарумен толық қамтамасыз ету қажет және қалдықтарды жинау, шығару, сұрыптау және қайта өңдеу үшін қажетті инфрақұрылымды құру қажет.

1.2 Коммуналдық қалдықтардың түзілуі және жинақталуы, ТҚҚ жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму тарифтері бойынша нормативтік база

      Коммуналдық қалдықтардың түзілу, жинақталу нормалары және тарифтер

      Коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормалары Бөрлі ауданының мәслихатымен бекітілген (Батыс Қазақстан облысы, Бөрлі ауданы мәслихатының шешімі, 2023 жыл, 24 сәуір, № 2-18).

      Коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормалары 5-кестеде келтірілген.

5-кесте - Бөрлі ауданы бойынша коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормалары

Коммуналдық қалдықтардың жинақталу нысандары

Есептік бірлік

Коммуналдық қалдықтардың жинақталуының жылдық нормасы, м3

1.

Жайлы жабдықталған үй иелерінен

1 тұрғынға

1,78

2.

Жабдықталмаған үйлер

1 тұрғынға

1,88

      Құжатқа сәйкес, коммуналдық қалдықтардың жинақталуының жылдық нормасы жайлы жабдықталған және жабдықталмаған үйлердегі бір тұрғынға 1,78 м3 (бір адамға 360-370 кг жуық).

      Тарифтер

      Бөрлі ауданының мәслихатымен тұрғындарға арналған тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму тарифтер бекітілген (Батыс Қазақстан облысы, Бөрлі ауданы мәслихатының шешімі, 2023 жыл, 24 сәуір №2-23). Тарифтер 6-кестеде келтірілген.

6- кесте - Бөрлі ауданы бойынша тұрғындарға арналған тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау және көму тарифтері

Атауы

Есептік бірлік

Теңге (қосылған құн салығынсыз, теңге)

Жайлы жабдықталған үй

Айына 1 тұрғынға

413,3

Жабдықталмаған үйлер

436,52

Бірлікке шаққандағы жылдық тариф (көлемі)

1 м3

5098,93

      Ақсай қаласының тұрғындары бекітілген тариф бойынша төлейді. Дегенмен де, абоненттік қарыз секілді мәселелер бар. Яғни қамтылған 38 мың адамның тек 80%-ға жуығы төлейді. Қоқыс шығаратын компания өкілдерінің берген мәліметтері бойынша Ақсай қаласында ТҚҚ жинау және шығару бойынша қарыз 20 %-ды құрайды.

1.3 Соңғы үш жыл бойынша коммуналдық қалдықтарды жинаудың, қайта өңдеудің және көмудің сандық көрсеткіштері

      Қазақстанда коммуналдық қалдықтардың түзілу көлемі туралы ақпараттар Қазақстан Республикасының стратегиялық жоспарлау және реформалау жөніндегі Агенттіктің ұлттық статистика бюросымен (ары қарай – ҰСБ) қалыптасады. ҰСБ ресми мемлекеттік орган болып табылады, мәліметтер базасына коммуналдық қалдықтарды жинау мен шығаруды жүзеге асыратын нарық субъектілері кіреді, олар заңнамаға сәйкес статистикалық есептілікті жүргізеді (ресми). 7-кестеде Бөрлі ауданы бойынша жиналған коммуналдық қалдықтардың көлемі көрсетілген.

7-кесте – ҰСБ мәліметтері бойынша соңғы 3 жыл (2020-2022) ішінде Бөрлі ауданындағы коммуналдық қалдықтардың (ТҚҚ) түзілу және қайта өңдеудің жалпы көлемі

Жылдар

Жиналған қалдықтардың жалпы көлемі, өз бетінше шығарған кәсіпорындарды қоса алғанда

Жиналған коммуналдық қалдықтардың көлемі

Соның ішінде

Үй шаруашылығы қалдықтары

Саябақ қалдықтары

Сқұрылыс материалдары

Өндіріс қалдықтар (тұрмыстық қалдыққа теңестірілгендер)

Көше қалдықтары

Нарық қалдықтары

Басқа қалдықтар

2020

72 425

40 011

27 997

-

22

11 992

-

-

-

2021

67 429

38 394

26 980


5

11 409

-

-

-

2022

45 814

16 968

3 476

-

-

-

-

-

-

      Негізгі көлемді үй шаруашылығы қалдықтары құрайды.

      Соңғы үш жылдың ішінде көмуге жіберілген қалдықтардың көлемі: 2020 жылы - 40 011 тонна, 2021 жылы - 38 970 тонна және 2022 жылы - 28 983 тонна.

      Бөрлі ауданындағы жиналған коммуналдық қалдықтардың көлеміне талдау жасағанда көрсеткіштердің әжептәуір төмендегенін байқаймыз. ТКШ мәліметтері бойынша, бұл төмендеу коммуналдық қалдықтарды жинау және шығару үдерісіне қатысатын компаниялардың жиі ауысуымен түсіндіріледі. 2023 жылға дейін компаниялар өте жиі ауысқан, олар толық емес немесе шындыққа жанаспайтын мәліметтерді ұсынуы мүмкін, немесе мүлде есептілікті ұсынбаған. Бұл өзгерістер есептіліктің маңызды екенін және осы өңірдегі коммуналдық қалдықтардың түзілу көлемі бойынша мәліметтерге талдау жасауға ықпал ететінін көрсетеді.

1.4 Соңғы 3 жылдағы бөлінген қаржы динамикасының сипаттамасы және талдау

      Бөрлі ауданында соңғы 3 жылда (2021-2023) қаржы құралдары келесі іс-шаралар түріне бөлінді:

      -Металдық контейнерлерді, пластикке арналған торларды және т.б. сатып алу шығындары - 35 587,4 млн теңге;

      -контейнерлік алаңдарды жөндеу - 21 786 млн теңге;

      -үйінділерді жою - 43 218 млн теңге

      Қаржылық ресурстарды бөлу бойынша үйінділерді жабуға маңызды қаржы құралдарының бөлінгенін байқауға болады, бұл тұрмыстық қатты қалдықтарды (ТҚҚ) жинау және шығару жүйесімен тұрғындардың жеткіліксіз қамтылғандығын көрсетеді. Мәселе 2021 жылдан бастап, көмуге тиым салынған құрылыс материалдарынан тұратын рұқсат етілмеген үйінділермен ушыға түскен.

      Сол сеебпті, үйінділер мәселелерінің тәсілдерін қайта қарастыру керек және қалдықтарды басқарудың тиімді жүйесін құруға қайта бағытталуы керек. Бұл жүйе түзілген үйінділерді жоюға қаржы құралдарын бағыттауды емес, керісінше қалдықтарды жинау, шығару, сұрыптау және қайта өңдеудің сәйкес инфрақұрылымын іске қосуға бағытталуы шарт.

1.5 2028 жылға дейінгі коммуналдық қалдықтардың түзілу көлемін болжау

      Кестеде Бөрлі ауданының соңғы 2 жылда коммуналдық қалдықтардың нақты түзілу мәліметтері және 2028 жылға дейінгі жоспарланған қалдықтар саны келтірілген.

8-кесте – 2028 жылға дейінгі Бөрлі ауданының коммуналдық қалдықтарының түзілуін болжау

Атауы

Түзілген қалдықтардың нақты саны

Коммуналдық қалдықтардың түзілуінің жоспарланған саны

Жылдар

2022

2023

2024

2025

2026

2027

2028

ТҚҚ түзілуі, тонна

45 814

44 763

47 001

49 351

51 818

54 409

57 130

      ЭТРМ ақпараты бойынша, Қазақстан Республикасында коммуналдық қалдықтардың жыл сайынғы өсімі 5%-ды құрайды. Есептеулер 2028 жылға дейін қалдық санын 5%-арттыру есебінен жүргізілген.

      ТҚҚ қайта өңдеу және кәдеге жарату үлесін жоғарылату, тұрғындарды қамтуды арттыру бойынша стратегиялық құжаттарда бекітілген мақсаттық көрсеткіштерге қол жеткізу үшін бөлек жинау, уақытылы қалдықтарды шығару мен көмуді қоса алғанда сәйкес инфрақұрылымды ұйымдастыру қажет.

1.6 Коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы негізгі мәселелер және қорытындылар, күшті және әлсіз жақтарын, мүмкіндіктері мен қауіп-қатерлерін талдау

      Бөрліі ауданындағы коммуналдық қалдықтарды басқару саласына жүргізілген талдау қорытындысы бойынша күшті және әлсіз жақтары, қауіптері мен мүмкіндіктері анықталды.

Күшті жақтары

Әлсіз тұстары

Ақсай қаласының дамыған инфрақұрылымы;
ТҚҚ жинау және тасымалдау бойынша ауданда көптеген мамандандырылған кәсіпорындардың бар болуы;
Аудандағы көптеген өнеркәсіптік кәсіпорындардың бар болуы;
Қайталама шикізатты жинау және қайта өңдеу жүйесін дамытуға бизнестің қызығушылығы.

Қалдықтарды бөлек жинау және сұрыптаудың болмауы;
Қалдықтарды контейнерлерде жағуҢ Тұрғындарда түзілетін қауіпті құрамдас коммуналдық қалдықтарды жинау жүйесінің жеткіліксіз дамуы;
Қалдықтарды қайта өңдеудің төменгі үлесі;
Соңғы 2 жылдағы екінші шикізатқа төменгі сұраныс;
Ақсай қаласындағы ТҚҚ қолданыстағы полигондарының артық толуы;
Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу туралы тұрғындардың ақпараттануының төменгі деңгейі.

Мүмкіндіктері

Қауіп-қатерлері

Қайталама шикізатты жинау және қайта өңдеуге жергілікті бизнесті тарту және олардың қызығушылықтарын арттыру;
Қайталама шикізаттың әртүрлі түрлерімен жұмыс істеуге арналған қондырғылардың кең ассортименттерінің, қазіргі технологиялардың бар болуы;
Көмуге түсетін қалдық үлесінің азаюы, алынатын қайталама шикізат көлемінің артуы;
Қоршаған ортаға теріс әсерлерді төмендету.

Айналмалы экономикаға тартылатын құнды қайталама шикізаттардың жойылуы;
Парникті газдардың, соның ішінде метанның бөлінуімен полигондағы органикалық қалдықтардың ыдырауы;
Су, топырақ бетінің ластануы;
Құрылыс және ірі көлемді қалдықтарды жинау мен қайта өңдеудің жолға қойылған жүйесінің болмауынан қауіпті үйінділердің түзілуі;

      Бағдарлама шеңберінде тұрғындардың қажеттіліктерін және ауданның ерекшелігін ескере отырып, экологиялық заңнама талаптарына сәйкес коммуналдық қалдықтарды экологиялық қауіпсіз және ұтымды басқару жүйесін ұйымдастыру қажет.

2. Мақсаты, міндеттері және мақсаттық көрсеткіштер

2.1 Бағдарлама мақсаты және көрсеткіштері

      Бағдарлама мақсаты коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды, сонымен қатар оларды басқару барысындағы экологиялық талаптардың сақталуын қамтамасыз етуді алдын-ала қарастыратын қажетті инфрақұрылымды құру және оның жұмыс істеуі.

      Бағдарлама міндеттері:

      1Қалдықтарды басқарудың қолданыстағы жүйесін жаңарту, бөлек жинауды ендіру;

      2ТҚҚ қайта өңдеу және кәдеге жарату жүйесін дамыту;

      3Коммуналдық қалдықтарды қауіпсіз көмуді қамтамасыз ету;

      4Коммуналдық қалдықтармен дұрыс жұмыс істеу бойынша тұрғындардың, мемлекеттік мекемелердің және басқа да заңды тұлғалардың хабардарлығын жоғарылату.

2.2 Бағдарламаның мақсаттық көрсеткіштері

      Бағдарламадағы қойылған мақсат пен міндеттерге қол жеткізу үшін мақсаттық көрсеткіштердің орындалуы қажет. Мақсаттық көрсеткіштер Қазақстан Республикасының "Жасыл экономикаға өту тұжырымдасына", "Жасыл Қазақстан" ұлттық жобасына, ағымдық жағдайға жүргізілген талдауларға және Батыс Қазақстан облысының 2023-2025 жылдарға арналған дамудың кешенді жоспарына сәйкес әзірленген. Мақсаттық көрсеткіштер өңірдегі экологиялық жағдайды жақсартуға, қоқыстарды үнемі шығарумен тұрғындарды қамтуды жоғарылатуға, Бөрлі ауданындағы қалдықтарды бөлек жинау, қайта өңдеу және көму жүйесін жетілдіруге бағытталған (9-кесте).

9-кесте. Қалдықтарды жинау, шығару, қайта өңдеу және көму жүйесін жетілдіруге арналған мақсаттық көрсеткіштер

р/н

Мақсаттық көрсеткіштердің атауы


Мақсаттық көрсеткіштер

Ағымдық жағдай 2022-2023

2024

2025

2027

2028

1

ТҚҚ жинау мен шығарумен тұрғындардың қамтылуы %

67

74

74

100

100

2

Коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды ендіру:
- фракциялар бойынша, %
- қалдықтардың жеке қауіпті түрлері бойынша (медициналық және сынабы бар, электрондық және тұрмыстық) %

0
0

70
100

80
100

90
100

100
100

3

Бөрлі ауданындағы ТҚҚ кәдеге жарату және қайта өңдеу үлесі (түзілу көлемінен), %% *аудандағы ТКШ мәліметтері

-

-

10

15

20

4

Экологиялық талаптарға сәйкес ТҚҚ полигондарын жабу және рекультивациялау (уақытша көму орындарын), бірл.





1

5

Экологиялық және санитарлық нормаларға сәйкес келетін жаңа полигон құрылысы, бірлікпен

-

-

-

-

1

3. Қойылған мақса және міндеттерге жеу жолдары, негізі бағыттар

3.1 ТҚҚ жинауды және тасымалдауды жүзеге асыратын, тұрмыстық қатты қалдықтар нарығына қатысушыларды анықтау.

      ҚР ЭК 367-бабына сәйкес, ТҚҚ жинау бойынша нарыққа қатысушыларды анықтау тікелей "Мемлекеттік сатып алулар" туралы ҚР Заңының 4-тарауына сәйкес конкурс (тендер) жүргізу арқылы жүзеге асырылады.

      Нарық қатысушыларын анықтау бойынша конкурс (тендер) жүргізу барысында ЖАО ҚР ЭК сәйкес коммуналдық қалдықтарды басқару ережелерін және ТҚҚ жинайтын және шығаратын мамандандырылған ұйымдарға талаптарды бекіту қажет. Экологиялық заңнама талаптарына сәйкес, ТҚҚ жинау және тасымалдау бойынша конкурсқа қатысушыларға келесідей төменгі талаптар бекітілген:

      1) ҚР ЭК 337-бабының талаптарына сәйкес, қалдықтарды басқару саласындағы кәсіпкерлік субъектілерінің рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік электрондық тізілімінде тіркеуде бар болуы;

      2 жеке меншігінде спутниктік навигация жүйелерімен жабдықталған көлік құралдарының бар болуы және /немесе жалға алынуы;

      3) жеке меншігінде көліктерді қоюға, сақтауға, оларға техникалық қызмет көрсетуге және жөндеуге арналған жылытылатын өндірістік орындарының бар болуы және немесе жалға алынуы;

      4) коммуналдық қалдықтарды шығару бойынша қызмет көрсететін білікті басқарушы және техникалық мамандардың бар болуы және басқалары.

      ТҚҚ жинау және шығару бойынша қызмет сапасын жоғарылату үшін, бәсекелестік негізде коммуналдық қалдықтарды басқарудың ұзақ мерзімдік келісіміне отыру қажет. Ұзақ мерзімдік келісімдер ТҚҚ жинау және шығарумен айналысатын субъектілердің жеке қаржылық құралдарын өз компанияларын дамытуға салуына мүмкіндік береді. Ұзақ мерзімдік келісімдерді орындау барысында алынған нәтижелерді талдау арқылы көрсетілген қызметтердің сапасын бағалауға болады.

      Жеке тұлғалармен жариялық негізде келісім-шартқа отыру

      ҚР ЭК 367 бабына сәйкес, тұрғын үйлерде тұратын жеке тұлғалар жариялық келісім негізінде орталықтандырылған жүйені пайдалануға және жергілікті уәкілетті органмен бекітілген тарифке сәйкес көрсетілген қызметтерге төлем төлеуге міндетті.

      Бөрлі ауданында ТҚҚ жинауға және шығаруға жауапты субъектілерді таңдағаннан кейін жеке тұлғалармен жариялық ұсыным келісімі тәжірибесін енгізу маңызды болып саналады. Жариялық ұсыным түріндегі келісім аудан әкімдігінің ресми сайтында және мамандандырылған компаниялардың веб-сайтында және БАҚ құралдарында танысу үшін қолжетімді болады. Жариялық келісімдерді пайдалану ТҚҚ шығару бойынша қызметтерге төлемдерді төлеу және жинау көлемін жоғарылатады және тұрғындар үшін қолайлылықты қамтамасыз етеді. Осындай келісімдер негізінде төлем жинау жүзеге асырылатын болады.

      Жеке және заңды тұлғаларға қызмет көрсететін мамандандырылған ұйым абоненттік бөліммен қамтамасыз етеді. Коммуналдық қалдықтарды жинау және тасымалдау бойынша қызмет көрсетудің жедел мәселелерін шешу үшін тұтынушыларға қызмет көрсететін диспетчерлік қызмет жұмысымен де қамтамасыз етіледі.

3.2 Қалдықтарды бөлек жинауды алдын-ала қарастыратын қажетті инфрақұрылымды жаңарту

      - ТҚҚ бөлек жинау үшін контейнерлерді сатып алу (құрғақ және ылғалды фракциялар);

      - ТҚҚ жинауға арналған орындарды анықтау және контейнерлік алаңдардың санитарлық-эпидемиологиялық талаптарға сәйкестендіру.

      - құрамында қауіпті заттары бар коммуналдық қалдықтарды бөлек жинау.

      ТҚҚ арналған контейнерлерді сатып алу, бөлек жинауды ендіру (құрғақ және ылғалды фракциялар)

      Түзілу көздерінен қалдықтарды бөлек жинау экологиялық заңнаманың міндетті талаптарының бірі болып табылады. ҚР ЭК 321 бабына сәйкес бөлек жинау келесі фракциялар бойынша жүргізіледі:

      1) "құрғақ" (қағаз, картон, металл, пластика және шыны);

      2) "ылғалды" (немесе дымқыл) (тамақ қалдықтары, органикалық және басқалар).

      ҚР ЭГТРМ м.а. 2021 жылғы 2 желтоқсандағы №482 бұйрығына сәйкес жергілікті атқарушы органдар контейнерлік алаңдарда бөлек жинау үшін контейнерлердің (кем дегенде 2) қажетті санын орнатуды қамтамасыз ету керек және контейнерлер саны тұрғындар санымен, қалдықтардың жиналу санымен, оларды сақтау мерзімдері мен басқа да қажетті факторлармен анықталады.

      Қалдықтарды бөлек жинауға арналған әрбір контейнерлер қазақ және орыс тілінде таңбалануы (жазба) керек, онда мыналар көрсетілуі керек:

      -Жиналатын қалдық түрі (фракциясы) туралы ақпараттық жапсырма/жазба;

      -Контейнердің меншік иесі туралы мәліметтер (атауы, телефоны);

      -Контейнер қызмет көрсететін ұйым атауы.

      Егер де таңбалау түрлі-түсті контейнерге жапсырылатын болса, онда контрасты түспен орындалуы керек.

      Одан басқа, мамандандырылған кәсіпорындар жиналған қалдықтарды ары қарай қайта қалпына келтіру үшін бөлек шығаруды қамтамасыз ету қажет.

      Бөрлі ауданының халқы бойынша жинау және әкетумен қамтуды арттыру және бөлек жинауды енгізу үшін барлық ауылдық округтер мен ауылдарға контейнерлер сатып алу және орнату қажет.

      10-кестеде Бөрлі ауданында ТҚҚ жинау мен шығарумен тұрғындардың қамтылуы үшін, қалдықтарды бөлек жинауды енгізу үшін контейнерлер мен контейнер алаңдары бойынша алдын ала есебі берілген.

Таблица 10. Бөрлі ауданында ТҚҚ жинау мен шығарумен тұрғындардың қамтылуы үшін, қалдықтарды бөлек жинауды енгізу үшін контейнерлер мен контейнер алаңдары бойынша алдын ала есебі

     


      Кестеге сәйкес, Ақсай қаласы үшін жаңа контейнерлерді сатып алу және орнатудың қажеті жоқ, өйткені бүгінде 763 контейнер бар.

      Контейнерлердің нақты саны контейнерлерді орналастыру орындары анықталғаннан кейін, шығару кестесі бекітілгеннен кейін, сонымен қатар, коммуналдық қалдықтарды жинау және шығару бойынша мамнадандырылған компаниялармен бірлесе отырып, тұрғындардың көзқарастары ескерілгеннен кейін белгілі болады.

      ТҚҚ жинауға арналған контейнерлік алаңдардың орындарын анықтау және олардың санитарлық-эпидемиологиялық талаптарға сәйкестігі

      Ақсай қаласында 163 контейнерлік алаң бар. Оның ішінде шамамен 40 контейнерлік алаң "Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" санитарлық ережесіне сәйкес келмейді.

      Бөрлі ауданының басқа ауылдық округтері мен елдімекендерінде контейнерлік алаңдар жоқ. Коммуналдық қалдықтарды басқару ережесіне сай ауыл және ауылдық округтер әкімдіктері контейнерлік алаңдардың құрылысына және екінші шикізатты қабылдау пункттеріне жер телімдерін бөлу қажет және жер телімдерінің шекарасын рәсімдеуді қамтамасыз ету керек.

      Ақсай қаласының, ауылдық округтер мен елдімекендердің әкімдіктері жаңа контейнерлік алаңдарды орнату барысында мамандандырылған компаниялармен орналастыру орындарын келісуі қажет, онда барлық контейнерлік алаңдарды қатты жабындымен қамтамасыз етіп, желдің әсерінен қалдықтардың таралуының алдын-алу үшін 1,5 м кем емес биіктікте үш жағынан қоршау керек. Контейнерлік алаңдар тұрғын және қоғамдық ғимараттардан 25 м қашықтықта орналасуы керек және көлік кіретін негізгі жолы болуы керек. Сонымен қатар, контейнерлік алаңдарға қойылатын талаптар бойынша ауылдағы заңды тұлғалар және мемұйымдармен түсіндірме жұмыстарын жүргізуі қажет.

      Құрамында қауіпті заттары бар коммуналдық қалдықтарды бөлек жинау және қалпына келтіруді ұйымдастыру.

      Қауіпті құрамдас коммуналдық қалдықтар (электрондық және электрлік жабдықтар, құрамында сынабы бар қалдықтар, батарейкалар, аккумляторлар және басқа да қауіпті компоненттер) бөлек жинақталып, қайта қалпына келтірілуі үшін мамандандырылған кәсіпорындарға берілуі керек (ҚР ЭК 365 б).

      Құрамында сынабы бар қалдықтар (ҚСБҚ)

      ЖАО тұрғындардан ҚСБҚ жинау жүйесін ұйымдастыруы және мыналарды жүзеге асырады:

      – тұрғындарда пайда болатын құрамында сынабы бар қалдықтарды жинау үшін орнатылатын арнайы әмбебап контейнерлерді орнатуды және оларға қызмет көрсетуді бақылау;

      – кондоминиум нысандарын басқару органдарының қызметін бақылау және ұйымдастыру, олар арнайы әмбебап контейнерлерді сақтау жөніндегі шараларды қамтамасыз етуге, контейнерге қызмет көрсететін мамандандырылған кәсіпорынмен өзара іс-қимылды жүзеге асыруға, оларға еркін қол жеткізуді қамтамасыз етуге, тұрғындармен түсіндіру жұмыстарын жүргізуге, контейнерге бөгде заттарды сақтауға, контейнерге бөгде жарнамаларды, хабарландыруларды және т. б. жапсыруға жол бермеуге міндетті;

      -тұрғындар үшін үшін демеркуризациялау жөніндегі шаралар кешенін іске асыруға және құрамында сынабы бар қалдықтарға арналған контейнерлерді жөндеуге (ауыстыруға) мамандандырылған кәсіпорындардың жұмыстарын сатып алу үшін қаражат бөлу жолымен халық арасында пайдалануда болған құрамында сынабы бар энергия үнемдейтін шамдарды қайта өңдеуді ұйымдастыру.

      ҚР ЭК, Қазақстан Республикасының "Мемлекеттік сатып алулар туралы Заңының 4-тарауы және ҚР ЭГТРМ м.а. 2021 жылғы 28 желтоқсандағы № 508 Бұйрығындағы коммуналдық қалдықтарды басқару ережелеріне сәйкес тұрғындарға арналған демеркуризация және ҚСБҚ арналған контейнерлерді жөндеу (алмастыру) туралы кешенді шараларды жүзеге асыруға мамандандырылған кәсіпорындардың қызметтерін (жұмыстарын) алу үшін жергілікті атқарушы билік органдары конкурс (тендер) жүргізуі тиіс.

      Қазіргі уақытта Ақсай қаласында ҚСБ қалдықтарға арналған 2 арнайы әмбебап контейнер орнатылған. ҚСБ қалдықтарға арналған контейнерлер санын арттыру және осы контейнерлерді дұрыс пайдалану бойынша жергілікті тұрғындарға ақпараттық кампанияларды жүргізу талап етіледі.

      Электрондық және электрлік жабдықтар

      ЖАО ақпараттық кампаниялармен, конкурстар және дәрістермен шектелмей, тұрғындарда түзілетін ЭЭЖҚ бөлек жинау үлесін арттыруға бағытталған шараларды қабылдау қажет.

      Тұрғындардан қауіпті құрамдас коммуналдық қалдықтарды жинау жүйесін ұйымдастыру келесідей шараларды қамтиды:

      Батареялар, электронды және электр жабдықтары сияқты қауіпті тұрмыстық қалдықтарды жинайтын стационарлық немесе жылжымалы пункттер/пункттер құру.

      Қалдықтарды қабылдаудың ұйымдастырылған пункттері туралы халықты хабардар етуді және олармен қауіпсіз жұмыс істеуді насихаттауды қамтамасыз ету

      Қалдықтарды жинауға және кәдеге жаратуға арналған шығыстардың бір бөлігін жабу мақсатында, өндірушінің кеңейтілген жауапкершілік операторының функцияларын жүзеге асыратын "Жасыл Даму" АҚ-мен ынтымақтастықты нығайту.

      ЭЭЖҚ жинау үшін қабылдаудың стационарлық пункттерін алдын-ала қарастыру қажет. Қабылдау пункті Бөрлі ауданында көрсетілген тауарларды таратуды жүзеге асыратын дүкендерде (дүкен бөлімшелері, сауда нүктелері) құрылуы мүмкін.

      Қауіпті құрамдас коммуналдық қалдықтарды бөлек жинау және қайталама шикізат пункттерін құру бөлек жинау бойынша мақсаттық көрсеткіштерге жетуге мүмкіндік береді.

      Заңды тұлғалардан қауіпті құрамдас коммуналдық қалдықтарды бөлек жинау және қайта қалпына келтіру

      Қызметтің түріне қарамастан, заңды тұлғаларда пайда болатын қауіпті коммуналдық қалдықтарды бөлек жинап, мамандандырылған ұйымдарға (кәсіпорындар) қалпына келтіруге беруі тиіс (ҚР ЭК 365б).

      Бөрлі ауданының барлық мемлекеттік мекемелері және бюджеттік ұйымдар, өнеркәсіптік кәсіпорындар қауіпті қалдықтарды басқару жөніндегі қызметтермен келісімге отыруы керек. Ауылдық округтермен елдімекендердің әкімдіктері заңды тұлғалармен жәәне мемлекеттік мекемелермен профилактикалық жұмыстарды жүргізу қажет.

      Органикалық коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру және оларды қордаландыру арқылы қайта қалпына келтіру

      Жергілікті атқарушы органдар органикалық қалдықтарды бөлек жинау және оларды пайдалану арқылы экологиялық талаптардың сақталуын қамтамасыз етеді (ҚР ЭК 365 б).

      Коммуналдық қалдықтарды басқару ережелерінің 19-тармағына сәйкес, аудандық, ауылдық, ауылдық округтің жергілікті атқарушы органдары тұрғындарға жеке тұрғын құрылысында (жеке сектор) органикалық қалдықтарды қордаландыру жөніндегі ақпараттық кампанияларды жүргізуі қажет.

      Қордаландыру бұл қалдықтарды қайта өңдеу технологиясы, яғни табиғи жолмен биоыдырауға негізделген. Осыған байланысты, қордаландыру органикалық тұрғыдан пайда болған қалдықтарды қайта өңдеуде кеңінен қолданылады. Бүгінде тағамдық қалдықтармен қатар, бөлінбеген қалдықтарды да қордаландыру технологиясы бар.

      Органикалық қалдықтарды қордаландыру үй жағдайында да, орталықтандырылған жүйеде де жүзеге асады. Үй шаруашылығында қордаландыруда қарапайым қордалау шұңқырын немесе арнайы қордаландырғыш аппараттарды пайдалануға болады.

      Бөрлі ауданының ерекшелігі мал шаруашылығынан органикалық қалдықтардың түзілуі болып табылады. Қалдықтардың бұл түрлері әрбір ауылдық округте коммуналдық қалдықтармен бірге ТҚҚ полигондарына көміледі. Ақсай қаласының жаңа полигонында қордаландырғыш қондырғыны алдын-ала қарастыру керек. Органикалық қалдықтар арнайы жабдықталған алаңдарға шығарылады және сол жерде қордаландыру үдерісі жүргізіледі. Мұндай қордаландыруды ТҚҚ полигон аумағын рекультивациялау үшін пайдалануға болады.

      Мекемелер мен ұйымдарда (мысалы, мектеп, ауруханаларда) биоыдырайтын қалдықтардың үлкен бөлігі жинақталады және жанында қосалқы шаруашылығы бар болғандықтан, жекелей өз беттерінше қордаландыруды жүргізуге болады.

      Жергілікті атқарушы органдар іс-әрекеті барысында мен мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс шеңберінде заңды тұлғалар мен тұрғындар арасында қордаландыруды қолдану туралы ақпараттық жұмыстарды жүргізу болып табылады.

3.3 ТҚҚ қайта өңдеу және кәдеге жарату жүйесін дамыту

      ТҚҚ қайта өңдеу және кәдеге жарату жүйесін дамыту мыналар арқылы жүзеге асырылуы керек:

      - жергілікті тұрғындардың және жергілікті бизнес- қауымдастықтың өзара байланысын күшейту;

      - тұрғындарда түзілетін ІКҚ мен құрылыс қалдықтарын жинауға арналған арнайы орындарды ұйымдастыру.

      Жергілікті бизнес-қауымдастықпен өзара байланысуды күшейту

      Бөрлі ауданында коммуналдық қалдықтарды қайта өңдеу және кәдеге жарату жүйесін дамыту үшін аудан аумағында іс-әрекетін жүзеге асыратын барлық кәсіпорындармен өзара іс-қимыл байланысын күшейту керек.

      Жергілікті бизнес қауымдастық өкілдерінің мүмкіндіктері мен қызығушылықтарын айқындау қажет. Өңірдегі қалдықтарды басқару саласын дамыту және талқылау үшін ЖАО және бизнес және басқа да мүдделі тараптармен өзара байланысу үшін әртүрлі кездесулерді, дөңгелек үстелдерді жүргізу керек. ТҚҚ бөлек жинау және қайта өңдеуді дамытудағы әріптестік мәселелерін қарастыру қажет. ЖАО бизнестің бастамашылдығына қолдау және көмек көрсетуі керек. Мысалы, контейнерлерді орнатуға, қайталама шикізаттарды қабылдау пункттері, ІКҚ және құрылыс қалдықтарын, биоыдырайтын және т.б. қалдықтарды, бөлек жиналған қайталама шикізатты қайта өңдеу және кәдеге жарату бойынша қуаттылықты құруға жер учаскелерін ұсыну. Бұл өз кезегінде аудандағы қалдықтарды бөлек жинау мен қайта өңдеуді дамыту мүмкіндігін береді.

      Қайталама пайдалану және қайта өңдеу үлесін жоғарылату үшін тұрғындарда түзілетін ІКҚ мен құрылыс қалдықтарын жинауға арналған арнайы орындарды ұйымдастыру

      ЭТРМ м.а. 2021 жылғы 2 желтоқсандағы №482 Бұйрығындағы қалдықтарды бөлек жинау талаптарының 19-тармағына сәйкес, ЖАО жеке тұлғалардан (тұрғындардан) түзілетін құрылыс және ірі көлемді қалдықтар үшін 12м2 кем емес аумақта арнайы жабындысымен қоршауы бар орынды ұйымдастыруы керек.

      Жылжымайтын нысандардың құрылысын немесе жөндеу жұмыстарын жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар ЭТРМ м.а., 2021 жылғы 2 желтоқсандағы №482 Бұйрығының қалдықтарды бөлек жинау талаптарының 17 тармағына сәйкес, жергілікті атқарушы органдармен ұйымдастырылған арнайы орындарға құрылыс және ірікөлемді қалдықтарды өз бетінше шығаруды жүзеге асырады.

      Ақсай қаласының және ауылдық округтер мен елдімекендердің әкімдіктері ІКҚ мен құрылыс қалдықтарын тұрғындардан жинақтайтын арнайы орындарды анықтап алу қажет.

      Құрылыс қалдықтарын жинауда келесі тәсілдердің бірін жүзеге асыру керек: бортты және самосвал көлікке жүктеу үшін қапшыққа жинау; бортты және самосвал машиналарға ары қарай тиеу үшін қалдықтарды басып жинау.

      ЖАО заңнама талаптарына сәйкес, тұрғындардан түзілетін ІКҚ мен құрылыс қалдықтарын жинауға арналған арнайы орындарды ұйымдастыруды қамтамасыз етеді. Дегенмен, бүгінде қалдықтардың осы түрлерімен ары қарай жұмыс істеу бойынша шешімдердің болмауы ең өзекті мәселенің бірі болып отыр.

      Бөрлі ауданында құрылыс қалдықтарын қайта өңдеуді дамыту мақсатында оларды қайта өңдеу технологияларын ендіру ұсынылуда. ЖАО тұрғындардан ІКҚ мен құрылыс қалдықтарын жинау үшін ауылдар мен кенттерде арнайы орындарды құратын болады. Осы орындардағы бұл қалдықтар арнайы ұсақтау қондырғысы бар ІКҚ мен құрылыс қалдықтарына арналған арнайы алаңдарға (Бөрлі ауылындағы полигон жаны немесе полигон аумағы) шығарылады. Осы алаңда ІКҚ мен құрылыс қалдықтарын ұсақтау жүргізілетін болады. ІКҚ мен құрылыс қалдықтарын қайта өңдеудің негізгі әдісі – бұл механикалық қайта өңдеу, мұнда материалдар ұсақталып, ары қарай көлемі, типі және сапасы бойынша сұрыпталады. Ұсақтау технологиясы материалдың түйіршіктелген құрамын өзгертуге және жол құрылысына, жердің қуыстарын толтыруға қажетті өнімдерді алуға мүмкіндік береді.

      Ұсақталғаннан кейін, алынған өнімді ТҚҚ полигондарында оқшаулағыш қабат ретінде пайдалануға болады.

3.4 Бөрлі ауданы бойынша коммуналдық қалдықтарды қауіпсіз көмуді қамтамасыз ету

      Коммуналдық қалдықтарды қауіпсіз көмуді қамтамасыз ету қоршаған ортаны қорғаудың негізгі міндеті болып табылады.

      Бүгінде Ақсай қаласында ТҚҚ полигондарына коммуналдық қалдықтарды көму жүргізіледі. ТҚҚ полигонының аумағы қалдықтардың ретсіз тасталуының алдын-алу үшін қоршалған. Айта кету керек, полигон қазірдің өзінде артық толған және ҰСБ мәлімдеуінше, полигонның толуы оның жобалық қуаттылығынан асып кетеді.

      Басқа ауылдық округтер мен елдімекендерде кенттік үйінділер бар, көктемгі кезеңде жылына бір рет тұрғындар өздерінің қалдықтарын, жануарлар қалдықтарын және басқа да қалдықтарды шығарады.

      Маңызды стратегиялық міндеттердің бірі полигон санын азайту және қолданыстағы полигондарды немесе жаңадан жоспарланып жатқан полигон құрылысын экологиялық және санитарлық нормаларға сәйкестендіру.

      Ақсай қаласында ТҚҚ полигонының артық толуымен байланысты және коммуналдық қалдықтарды қауіпсіз көмуді қамтамасыз ету үшін ТҚҚ жаңа полигонының құрылысы бойынша жұмыстар жоспарланған. Жедел арада сұрыптау желісі бар ТҚҚ жаңа полигонының құрылысына арналған ЖСҚ әзірлеуді бастау керек.

      Ақсай қаласындағы ТҚҚ жаңа полигонына Ақсай қаласынан 50 км-ден жоғары қашықтықта орналасқан елдімекендерден басқа, барлық ауылдық округтерден коммуналдық қалдықтар тасымалданатын болады. Шалғай орналасқан Успенка және Қарақұдық ауылдық округтеріне қоқыстиеу пункттерін құру туралы шаралар қарастырылатын болады.

      Бұл шаралар Бөрлі ауданындағы қалдықтарды басқаруды жақсартуға, қоршаған ортаның ластануын төмендетуге және жер ресурстарын тұрақты пайдалануды қамтамасыз етуге бағытталған.

      Ақсай қаласында сұрыптау желісі бар ТҚҚ жаңа полигонының құрылысы және оны пайдалануға енгізу

      Ақсай қаласында сұрыптау желісі бар ТҚҚ жаңа полигоны келесі ауылдық округтердің қалдықтарын қабылдайтын болады:

      -Ақбұлақ

      -Бөрлі ауылдық округі;

      -Бумакөл ауылдық округі;

      -Жарсуат ауылдық округі;

      -Қанай ауылдық округі;

      -Достық ауылдық округі;

      -Ақсу ауылдық округі;

      -Қарағанды ауылдық округі;

      -Кеңтүбек ауылдық округі;

      -Пугачев ауылдық округі;

      -Приурал ауылдық округі;

      -Ақсай (Қызылтал, Аралтал, Гугня разъезді, Жаркий разъезді).

      Осы бағдарлама шеңберінде Батыс Қазақстан облысының 2026-2028 жж қоршаған ортаны қорғау іс-шаралар жоспары бойынша Ақсай қаласында сұрыптау желісі бар ТҚҚ полигонының құрылысы мен мемлекеттік экологиялық сараптаманы алу үшін, жобалық-сметалық құжаттарды әзірлеуге қаржылық құралдарды салу қажет.

      Полигон құрылысы экологиялық және санитарлық нормаларды, сонымен қатар, ұлттық стандарттарды (ҚР ЭК 350 б) қатаң ескере отырып салынуы керек.

      ТҚҚ полигондарына талаптар қойылатын негізгі құжаттар мыналар:

      ҚР Экологиялық Кодексі – 25 тарау;

      Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2020 жылғы 25 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-331/2020 бұйрығы. "Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы.

      ҚР СТ 3696-2020. Аз қуатты тұрмыстық қатты қалдықтарға арналған полигондар

      ҚР СН 1.04-15-2013 Тұрмыстық қатты қалдықтар полигоны.

      Аз қуатты тұрмыстық қатты қалдықтарға арналған полигондарға 3696-2020СТ сәйкес, қойылатын төменгі талаптар:

      - көму үшін тәулігіне 50 тн қалдықтардан аз;

      - қайта өңдеудің (сұрыптаудың) арнайы алаңдары;

      - қағаз және картон, полиэтилен, тетрапак қалдықтарына арналған гидравликалық престеу;

      - биоыдырайтын қалдықтарды қордаландыру учаскелеріне жіберілуі керек;

      - өңдеуге келмейтін қалдықтарды көму.

      Полигон операторы биоыдырайтын қалдықтарды көму көлемін қысқарту жолымен полигондағы метанның түзілуін төмендету шараларын қабылдау қажет. Биоыдырайтын қалдықтар қордаландыру учаскелеріне жіберілуі керек.

      ҚР ЭК (350б) сәйкес полигон операторы олардың жіктелуі негізінде қалдықтарды қабылдаудың бірыңғай тәртібін әзірлеу керек.

      Полигонда жұмыстарды ұйымдастыру полигон құрылысының жобасының құрамындағы әзірленетін полигонды пайдаланудың технологиялық сызбасымен анықталады және қауіпсіздік техникасы мен механикаландыру құралдарының жоғары өнімділігін, қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз етеді.

      Қалдық полигонының жобасы полигонды жапқаннан кейінгі ластануды бақылау және қоршаған ортаға әсер ету мониторингін жүргізу, жерді рекультивациялау, оны жабу үшін тарату қорын құру алдын-ала қарастырылуы керек. Тарату қоры полигон операторымен анықталады.

      Ақсай қаласында ТҚҚ артық толған полигонының жерлерін қалпына келтіру және кезеңдік рекультивациялау

      Жаңа ТҚҚ полигонының құрылысынан кейін уақытша көму орындары жабылатын болады және рекультивацияланады. Аумаққа кезеңдік рекультивация және жерлерін қалпына келтіру жүргізілетін болады.

      Рұқсат етілмеген полигондарды рекультивациялау бойынша техникалық шешімдер рекультивациядан кейін аумақтың функционалдық мақсатына және пайдаланылуына байланысты қабылданады.

      Бөрлі ауданында жаңа үйінділердің түзілуінің алдын-алу үшін тұрғындарды, ЗТ және ДК қалдықтарды жинау және тасымалдау қызметтерімен 100% қамтамасыз ету қажет.

      Үйінділерді залалсыздандырудың жалпы қабылданған әдістемесі мына кезеңдерді қамтиды: үйіндінің ластану деңгейін анықтау; баламалы нұсқаларды бағалау; залалсыздандыру және рекультивациялау технологияларын әзірлеу.

3.5 Бөрлі ауданының тұрғындарын, мемлекеттік мекемелерін және басқа да заңды тұлғаларының коммуналдық қалдықтармен дұрыс жұмыс жасауы бойынша хабардарлығын жоғарылату

      ҚР ЭК сәйкес, аудан, ауыл, ауылдық округтерінің ЖАО коммуналдық қалдықтарды жинаудың, кәдеге жаратудың және қайта өңдеудің тиімді жүйесі туралы тұрғындардың хабардар ету бойынша ақпараттық кампанияларды жүргізіде, атап айтқанда:

      ТҚҚ жинау мен тасымалдаудың бекітілген тарифтерімен тұрғындардың төлем жасау қажеттілігі;

      Контейнерлерде түзілген коммуналдық қалдықтарды жинау үшін жинақтау;

      Қалдықтарды бөлек жинау орындарында - қалдықтардың осы типтеріне арналған контейнерлерге қалдықтарды бөлек жинау;

      Коммуналдық қалдықтарды өртеуге тиым салу;

      Осы орындар үшін белгіленбеген орындарға коммуналдық қалдықтарды жинау арқылы рұқсат етілмеген үйінділердің түзілуіне тиым салу;

      Қалдықтарды жинауға арналған контейнерлерді, контейнерлік алаңдарды және оларды қоршауларын ұқыпты ұстау;

      Автокөлік тұрағына, сонымен қатар, контейнерлік алаңдарға және т.б. кіретін жолдарға басқа заттарды төгуге тиым салу және басқалары.

      Өңірдің ерекшеліктерін ескеретін және Бөрлі ауданындағы халықтың қажеттіліктерін қанағаттандыратын коммуналдық қалдықтарды басқарудың тиімді жүйесін ұйымдастыру үшін халықтың хабардарлығын үнемі арттыру керек. Хабардарлықты жоғарылату ұзақ мерзімді үдеріс және үздіксіз жүргізіп отыру керек.

      Бөрлі ауданының әкімдігі, ауылдық және ауылдық округ әкімдіктері коммерциялық емес ұйымдармен (КЕҰ) бірлесе отырып, коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі ақпараттық жұмыс жоспарын әзірлейді. Осы жоспар шеңберінде ақпараттандыру келесі аспектілерді қамтуы керек:

      Қалдықтарды бөлек жинау: Қалдықтардың әртүрлі түрлерін қайта өңдеуді жеңілдету үшін және қоршаған ортаға теріс әсерлерін азайту үшін бөлек жинау қажеттілігі туралы тұрғындарға түсіндіру және оқыту.

      Қалдықтарды рұқсатсыз жағуға тиым салу. Коммуналдық қалдықтарды рұсқатсыз жағуға тиым салатын заң мен нормативтердің сақталу маңыздылығын ескерту, себебі бұл ауаның ластануына және адамдардың денсаулығына кері әсер етеді.

      Органикалық қалдықтарды қордаландыруды ендіру: Органикалық қалдықтарды қордаландыру тәжірибесін танымал ету қоқыс көлемін азайтып, ауыл шаруашылығы мен бау-бақшаға тыңайтқыш ретінде пайдалануға мүмкіндік береді.

      Ақпараттық жұмыс жоспары коммуналдық қалдықтарды басқарумен байланысты басқа да маңызды мәселелерді қамтиды ол жергілікті қажеттілік мен басымдықтарға тікелей байланысты.

      Бұл жоспардың мақсаты – барлық адамдардың таза және салауатты ортасын қалыптастыру үшін, қалдықтармен жұмыс жасаудың экологиялық тұрақты әдістері туралы тұрғындарды оқыту және ақпараттануын қамтамасыз ету. Әкімдік тұрғындардың хабардарлығын арттыруда, ақпараттарды таратуда және қалдықтардың алдын-алу туралы бастамашылдарды қолдауға, сонымен қатар, сәйкес шараларды құруда маңызды рөл атқарады.

4 Қажетті ресурстар

      ҚР ЭК 29 бабына сәйкес ұсынылған бағдарламаны жүзеге асыруға және болжамды табиғатты қорғау шараларын орындауға кеткен қаржылық шығындар бюджеттік құрал есебінен жүзеге асыру жоспарлануда. Мұндай механизм Бағдарламаны әзірлеу және бекіту жылдарында үш жыл ішінде жергілікті бюджетке түскен қоршаған ортаға теріс әсер ету төлемдерінен пайдалануға мүмкіндік береді.

      Бағдарламаны іске асыру бойынша ұсынылатын іс-шараларды Батыс Қазақстан облысының қоршаған ортаны қорғау жөніндегі 2026-2028 жылдарға арналған іс-шаралар жоспарына енгізу жоспарлануда, оны ҚР ЭК 4-қосымшасында көзделген қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралардың үлгілік тізбегін негізге ала отырып, облыс әкімдігі үш жылдық жоспарда әзірлейді.

      ҚР ЭК сәйкес қалдықтармен жұмыс істеу бойынша шараларға жатады:

      - кез-келген қалдықтардың, соның ішінде иесіз қалдықтарды жинау, тасымалдау, зарарсыздандыру және қайта өңдеу бойынша технологияларды ендіру;

      - зауыттар, цехтар, өндірістердің құрылысы, қайта жөндеу, қондырғыларды алу және пайдалану;

      - қалдықтардың кез-келген түрлерін жинауға арналған полигондар;

      - қалдықтарды жинау, тасымалдау, қайта өңдеу, сұрыптау, кәдеге жарату және көму;

      - Екінші материалдық ресурстарын жинау және қайта өңдеу;

      - Қалдықтардан пайдалы компоненттерді алумен байланысты шикізатты немесе дайын өнімді алу;

      - қалдықтарды орналастыру және түзілу көлемін төмендетуге бағытталған технологиялық үдерістерді және жабдықтарды қайта жөндеу, жаңғырту.

5. Бағдарламаны жүзеге асыру мониторингі

      Коммуналдық қалдықтарды басқару бойынша бағдарламаның жүзеге асуын бақылау іс-шаралар жоспарының орындалу мониторингі негізінде коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы мемлекеттік саясатты жүзеге асыруға жауапты ЖАО басшының бірінші орынбасары тұрақты түрде жүзеге асырылады.

      Бағдарлама мониторингі бағдарламаны жүзеге асыру туралы есепті қалыптастыру жолымен жүзеге асырылады. Есепте жүзеге асырылған шаралардың сипаттамасы, қол жеткізілген нәтижелер, оларды жүзеге асыруға бағытталған қаржы құралдарының нақты көлемі, сонымен қатар, есепті жылда жоспарланған іс-шаралардың орындалмау себептері, нтижелердің болмауы жазылады.

      Бөрлі ауданының әкімдігі тұрғындар мен жұртшылықты ақпараттандыру мақсатында интернет ресурстарына бағдарламаны жүзеге асырудың есебін тіркейтін болады: ағымдық есепті жылдың 15 шілдесіне дейін, жарты жылда бір рет, аралық; және келесі жылдың 30 қаңтарына дейін.

      Жылдық есеп алдыңғы жылдағы қорытындылар бойынша толтырылады.

6. Бағдарламаны жүзеге асыру бойынша іс-шаралар жоспары

      Мақсатқа қол жеткізу және міндеттердің орындалуы үшін бағдарламаны жүзеге асыру бойынша іс-шаралар ЖОСПАРЫ әзірленді, ол төменде берілген.

      Іс-шаралар жоспары міндеттер мен көрсеткіштер бойынша топтастырылған, мерзімі мен жауапты тұлғалар көрсетілген. Іс-шаралар жоспары күтілетін нәтижелерге қол жеткізу мақсатымен бағдарламаға жауапты барлық орындаушылардың жұмыстарын үйлестіруді және кешенді әдісті қамтамасыз етеді.

      Іс-шаралар жоспарына түзетулер қажет жағдайда, яғни мониторинг нәтижелері бойынша негізделген ұсыныстар бар болған жағдайда енгізіледі. Мониторинг нәтижелері бойынша, қойылған мақсат, міндеттерге және мақсаттық көрсеткіштерге қол жеткізу мүмкін болмаған жағдайда басқа іс-шаралар анықталып, айқындалған мәселелік сұрақтар бойынша шешімдер қабылданады.

      Бағдарламаға тапсырыс беруші ретінде тұрғын-уй коммуналдық шаруашылық бөлімі мына қызметтерді жүзеге асырады:

      1) Бағдарламаның бекітілген мақсаты мен міндеттеріне қол жеткізу мақсатында (басқа шараларды анықтау) жоспарланған шараларды жүзеге асыру тиімділігін жоғарылату;

      2) айқындалған мәселелік сұрақтар бойынша шешімдер қабылдау.

      Бағдарламаға тапсырыс беруші ретінде тұрғын-уй коммуналдық шаруашылық бөлімі мына қызметтерді жүзеге асырады:

      1) Бағдарламаның барлық орындаушыларын үйлестіре отырып, Бөрлі ауданы аумағындағы коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы міндеттерді шешуге бірыңғай орталықтандырылған кешенді әдісті қалыптастырып, қамтамасыз етеді;

      2) Батыс Қазақстан облысы әкімдігімен бюджеттік құрал есебінен бағдарламаны жүзеге асыруға қаржылық шығындар бойынша бірлесе жұмыс жасайды;

      3) Бағдарламаның іс-шараларын жүзеге асыру мәселелері бойынша ауыл және ауылдық округтер әкімдіктерімен өзара бірлесе жұмыс жасауын жүзеге асырады;

      4) Бағдарламаның іс-шараларын жүзеге асыруға мониторинг жүргізеді, коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы мемлекеттік саясаты жүзеге асыруға жауапты Бөрлі ауданы әкімінің орынбасарына талқылау үшін нәтижелерді береді;

      5) бағдарламаның шараларын жүзеге асыру шығындарына, мақсаттық көрсеткіштеріне, іс-шараларға түзетулерді жүзеге асырады, соның ішінде бағдарламаға сәйкес өзгерістер енгізу қажеттілігінің негіздемесімен келіп түскен ұсыныстар негізінде;

      6) Бағдарламаны жүзеге асыру шараларын тексеру барысына қатысады;

      7) Бөрлі ауданы әкімдігінің ресми сайтына бағдарламаны, бағдарламаның іс-шараларын жүзеге асыру туралы ақпараттарды тіркейді.

Об утверждении программы по управлению коммунальными отходами Бурлинского района на 2024-2028 годы

Решение Бурлинского районного маслихата Западно-Казахстанской области от 10 октября 2024 года № 19-4

      В соответствии с подпунктом 1 пункта 3 статьи 365 Экологического кодекса Республики Казахстана, подпунктом 15) пункта 1 статьи 6 Закона Республики Казахстан "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан", приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 18 мая 2023 года № 154-п "Об утверждении Методических рекомендаций местным исполнительным органам по разработке программы по управлению коммунальными отходами" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 24382), Бурлинский районный маслихат РЕШИЛ:

      1. Утвердить программу по управлению коммунальными отходами Бурлинского района на 2024-2028 годы, согласно приложению к настоящему решению.

      2. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

      Председатель маслихата К. Ермекбаев

  Приложение к решению
Бурлинского районного маслихата
от 10 октября 2024 года № 19-4

Содержание

Термины и определения

      Биоразлагаемые отходы - отходы, которые способны подвергаться анаэробному или аэробному разложению, в том числе садовые и парковые отходы, а также пищевые отходы, сопоставимые с отходами пищевой промышленности, макулатура.

      Захоронение отходов – складирование отходов в местах, специально установленных для их безопасного хранения в течение неограниченного срока, без намерения их изъятия.

      Коммунальные отходы - отходы потребления, включающие:

      1) смешанные отходы и раздельно собранные отходы домашних хозяйств, включая, помимо прочего, бумагу и картон, стекло, металлы, пластмассы, органические отходы, древесину, текстиль, упаковку, использованные электрическое и электронное оборудование, батареи и аккумуляторы;

      2) смешанные отходы и раздельно собранные отходы из других источников, если такие отходы по своему характеру и составу сходны с отходами домашних хозяйств.

      Крупногабаритные отходы – отходы потребления и хозяйственной деятельности (бытовая техника, мебель и другое), утратившие свои потребительские свойства и по своим размерам исключающие возможность транспортировки на специализированных транспортных средствах.

      Отходы потребления - отходы, образующиеся в результате жизнедеятельности человека, полностью или частично утратившие свои потребительские свойства продукты и (или) изделия, их упаковка и иные вещества или их остатки, срок годности либо эксплуатации которых истек независимо от их агрегатного состояния, а также от которых собственник самостоятельно физически избавился либо документально перевел в разряд отходов потребления.

      Отходы электронного и электрического оборудования – отнесенное к отходам, непригодное или вышедшее из употребления электронное и электрическое оборудование, в том числе его узлы, части, детали.

      Пищевые отходы - отходы, сопоставимые с отходами пищевой промышленности, образующиеся в результате производства и потребления продуктов питания.

      Полигон захоронения отходов - специально оборудованное место постоянного размещения отходов без намерения их изъятия, соответствующее экологическим, строительным и санитарно-эпидемиологическим требованиям.

      Раздельный сбор отходов - сбор отходов раздельно по видам или группам в целях упрощения дальнейшего специализированного управления ими.

      Сбор отходов - деятельность по организованному приему отходов от физических и юридических лиц специализированными организациями в целях дальнейшего направления таких отходов на восстановление или удаление.

      Строительные отходы - отходы, образующиеся в процессе сноса, разборки, реконструкции, ремонта (в том числе капитального) или строительства зданий, сооружений, промышленных объектов, дорог, инженерных и других коммуникаций.

      Твердые бытовые отходы - коммунальные отходы в твердой форме.

      Транспортировка отходов - деятельность, связанная с перемещением отходов с помощью специализированных транспортных средств между местами их образования, накопления в процессе сбора, сортировки, обработки, восстановления и (или) удаления.

      Уничтожение отходов – способ удаления отходов путем термических, химических или биологических процессов, в результате применения которого существенно снижаются объем и (или) масса и изменяются физическое состояние и химический состав отходов, но который не имеет в качестве своей главной цели производство продукции или извлечение энергии.

      Управление отходами - операции, осуществляемые в отношении отходов с момента их образования до окончательного удаления.

      Централизованная система сбора твердых бытовых отходов– система, организуемая местными исполнительными органами в рамках обеспечения физических и юридических лиц независимо от форм собственности и вида деятельности, проживающих (находящихся) и (или) осуществляющих свою деятельность в жилых домах либо отдельно стоящих зданиях (сооружениях) и не имеющих на праве собственности контейнерных площадок и контейнеров, а также имеющих на праве собственности контейнерные площадки и контейнеры, расположенные на землях общего пользования, услугами по сбору, транспортировке твердых бытовых отходов.

Паспорт Программы

Наименование

Программа по управлению коммунальными отходами Бурлинского района Западно-Казахстанской области на 2024-2028 гг.

Основание для разработки

Экологический кодекс Республики Казахстан от 2 января 2021 года № 400-VI ЗРК.
Методические рекомендации местным исполнительным органам по разработке Программы по управлению коммунальными отходами, приказ №154п от 18.05.2023г. Министерства экологии и природных ресурсов РК.

Государственный орган, ответственный за разработку Программы

ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог Бурлинского района"

Цель Программы

Целью Программы является организация регулярного вывоза коммунальных отходов из сельских округов, модернизация необходимой инфраструктуры для внедрения раздельного сбора, а также обеспечения соблюдения экологических требований при управлении коммунальными отходами.

Задачи Программы

Задачи Программы:
1. Организация регулярного вывоза коммунальных отходов для с/о;
2. Модернизация инфраструктуры по управлению коммунальными отходами, предусматривающий раздельный сбор;
3. Развитие системы переработки и утилизации ТБО;
4. Обеспечение безопасного захоронения коммунальных отходов;
5. Повышение осведомленности населения, государственных учреждении и других юридических лиц по правильному обращению с коммунальными отходами.

Объем финансирования

*Предлагаемые мероприятия по реализации Программы планируются включить в План мероприятий по охране окружающей среды Западно-Казахстанской области на 2026-2028 гг.
Необходимые затраты и суммы расходов по источникам финансирования будут корректироваться с учетом утверждения и уточнений республиканского и местного бюджетов на соответствующий финансовый год в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Исполнители Программы

Акимат Бурлинского района, Маслихат Бурлинского района, Акимат г. Аксай, акиматы сел и с/о, субъекты предпринимательства, осуществляющие сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов.

Период

5 лет 2024-2028 гг.

Введение

      Политика Республики Казахстан в сфере управления отходами определяется Концепцией по переходу РК к "зеленой" экономике (2013) и Национальным проектом "Жасыл Казахстан" (2021).

      Стратегические документы устанавливают необходимость охвата вывозом, внедрения раздельного сбора, увеличения доли утилизации и переработки отходов и, соответственно, снижения объемов отходов, захораниваемых на полигонах.

      Для Западно-Казахстанской области разработан Комплексный план социально-экономического развития на период с 2022 по 2025 год. В этом плане выделен низкий уровень переработки и утилизации твердых бытовых отходов в области, составляющий всего лишь 11%, что обусловлено недостаточным развитием инфраструктуры для сбора, переработки и утилизации отходов. Согласно Комплексному плану к концу 2025 года, предполагается закрытие и рекультивация полигона твердых бытовых отходов в городе Уральск, а также строительство пяти полигонов твердых бытовых отходов в городах Уральск и Аксай, в Акжаикском районе, и в двух селах Казталовского района. Также согласно плану установлен показатель увеличения доли переработки и утилизации твердо-бытовых отходов до 30% к 2025 году.

      Данная Программа разработана в соответствии со статьей 365 Экологического кодекса Республики Казахстан (далее - ЭК РК) и методическими рекомендациями местным исполнительным органам по разработке Программы по управлению коммунальными отходами, утвержденными приказом № 154п от 18.05.2023 года Министерства экологии и природных ресурсов РК (далее МЭПР РК). При разработке учтены приоритеты национальных стратегических, программных и концептуальных документов Республики Казахстан, Западно-Казахстанской области и Бурлинского района.

      В процессе разработки Программы проведен анализ текущей ситуации управления коммунальными отходами в Бурлинском районе, выявлены проблемы и разработан комплекс мер, направленных на создание эффективной системы управления коммунальными отходами в соответствии с требованиями экологического законодательства.

      Реализация Программы приведет к совершенствованию существующей системы управления коммунальными отходами в Бурлинском районе, в частности, будет создана обновлена инфраструктура по управлению отходами (контейнеры, контейнерные площадки, мусоровозы), организован регулярный вывоз из с/о района, внедрен раздельный сбор отходов, уменьшены объемы отходов, направляемых на захоронение, повышена осведомлҰнность населения по раздельному сбору отходов.

      Таким образом, реализация Программы будет способствовать снижению негативного влияния отходов на окружающую среду в Бурлинском районе и в целом по Западно-Казахстанской области, достижению стратегических показателей Республики Казахстан в сфере управления коммунальными отходами.

Общие сведения о Бурлинском районе

      Бурлинский район расположен в северо-восточной части Западно-Казахстанской области. Район граничит с тремя районами Западно-Казахстанской области и на севере по рекам Илек и Урал с Оренбургской областью Российской Федерации. Территория района занимает площадь в 5,6 тыс. квадратных километров. Расстояние от районного центра до областного центра города Уральск — 120 км.

      Климат континентальный. Лето жаркое, зима суровая. Средняя температура января — −15°C, июля — 24°C. Через территорию района протекают реки Урал, Илек, Утва (Шингирлау).

      Недра богаты нефтью и газом. В районе действует крупнейшее в мире Карачаганакское нефтегазоконденсатное месторождение. На долю области в республике приходится 97% от объема добычи газового конденсата и 36% от объема добычи газа. В таблице 1 представлен перечень сельских округов и сел в Бурлинском районе, с количеством дворов в каждом селе.

Таблица 1 - Перечень сельских округов и сел Бурлинского района

Наименование с/о

Наименование села

Количество дворов

1

Акбулакский

Акбулак

188

2

с/о Достык

Достык

131

3

Аксуский с/о

Аксу

137

Жанаконыс

36

4

Бурлинский с/о

Бурлин

1160

Масайтобе

15

5

Бумакольский с/о

Бумаколь

176

Облавка

92

Утвинка

49

6

Жарсуатский с/о

Жарсуат

409

Димитрово

68

Карачаганак

70

7

Канайский с/о

Канай

168

Даниляколь

16

8

Карагандинский с/о

-

199

9

Каракудукский с/о

-

89

10

Кентубекский с/о

Кентубек

271


Бахтыарал

26

11

ПугачҰвский с/о

Пугачево

662

Бесагаш

14

Сулусай

11

12

Приуральный с/о

-

466

13

Успеновский с/о

Успеновка

124

Жанаталап

107

Каракемир

1

14

г.Аксай

г.Аксай

5482

Кызылтал

1390

Аралтал

243

Раз.Гугня

4

Раз.Жаркий

4

Итого

11 808

      На 1 января 2023 года население Бурлинского района составила 58 290 человек, из них 36 352 городское население, 21 938 сельское население.

1. Анализ текущей ситуации управления коммунальными отходами в Бурлинском районе

1.1 Оценка текущего состояния системы управления коммунальными отходами

      Покрытие населения вывозом ТБО

      В Бурлинском районе только жители районного центра г. Аксай, приблизительно 37 026 человек или 63% населения района, охвачены системой сбора и вывоза твердых бытовых отходов (ТБО). В других с/о и селах централизованный вывоз отходов не осуществляется.

      По Республике покрытие населения вывозом твердых бытовых отходов по согласно данным Министерства экологии и природных ресурсов РК за 2022 год, составляет 79,8%. Согласно Концепцией по переходу РК к "зеленой экономике" к 2030 году 100% населения должны быть покрыты услугами по вывозу ТБО.

      Сбор и накопление

      В Бурлинском районе сбор и накопление коммунальных отходов, в частности, в г. Аксай осуществляется в контейнерах, расположенных на контейнерных площадках. Всего по г. Аксай имеются 163 контейнерных площадок. Также в некоторых с/о района имеются контейнерные площадки и контейнеры. Информация о контейнерах и контейнерных площадках представлена в таблице 2.

Таблица 2 – Информация о контейнерных площадках и контейнерах по Бурлинского района.

Наименование

Контейнерные площадки (КП), шт.

Контейнеры, шт.

г. Аксай

163

Контейнер 0.75 м3-513 штук

Контейнер 1100л пластиковый -250

Сетчатый контейнер для пластика - 30шт

      На текущий момент на 70% КП г. Аксай проведены ремонтные работы. Однако 30% КП требуют ремонта, поскольку не соответствуют санитарно-эпидемиологическим нормам. На КП отсутствуют необходимые ограждения с трех сторон, а также не оборудованы навесами и твердым покрытием. Также по г. Аксай есть несколько микрорайонов, такие как Кызылтал, 3 микрорайон, где еще не установлены контейнерные площадки и контейнеры, так как в этих районах не было дорог и подъездных путей.

      В других сельских округах и селах Бурлинского района контейнерные площадки и контейнеры не установлены. Жители сельских округов и сел Бурлинского района в течение года временно складируют коммунальные отходы на своих участках (во дворах). При образовании пищевых отходов в основном используют их как корм для домашних животных. ТБО не подвергаются сжиганию в печах, поскольку практически все села Бурлинского района газифицированы.

      Транспортировка коммунальных отходов

      Вывозом коммунальных отходов в г. Аксай занимается ТОО "АксайТазаСервис". Вывоз осуществляется ежедневно с понедельника по субботу, выходной воскресенье. Для осуществления транспортировки коммунальных отходов ТОО "АксайТазаСервис" располагает 5 мусоровозами с задней погрузкой, 2 мусоровоза с боковой погрузкой. Из общего числа, 2 мусоровоза с боковой погрузкой находятся на балансе Акимата г. Аксай, которые переданы в доверительное управление в ТОО "АксайТазаСервис".

      Необходимо отметить, что в настоящее время в Бурлинском районе существует практика приобретения мусоровозов местными исполнительными органами (МИО) и передачи их мусоровывозящим компаниям, что соответствует экологическим требованиями. В соответствии со статьей 365 ЭК РК, создание и функционирование необходимой инфраструктуры для субъектов предпринимательства по управлению отходами входит в компетенцию МИО районов.

Таблица 3 – Информация о транспортных средствах ТОО "АксайТазаСервис"

Наименование транспорта

год выпуска

1.

Камаз, гос.номер 924ADM07

2013 г.в.

2.

Камаз, гос.номер 293ACZ07

2007 г.в.

3.

Камаз, гос.номер 383AC07

2006 г.в.,

4.

Маз, гос номер 234AV07

2006 г.в

5.

Маз, гос.номер 515ААН07

2012 г.в

6.

Камаз, гос.номер 938AQ07 (в доверительном управлении)

2019 г.в.

7.

Камаз, гос.номер 928AQ07 (в доверительном управлении)

2019 г.в.

      В общей сложности 3 мусоровоза требуют замены, поскольку находятся в изношенном состояний.

      В других сельских округах и селах Бурлинского района сбор и вывоз коммунальных отходов не осуществляется. В с/о, где имеются контейнеры вывоз не осуществляется, практикуется сжигание отходов в контейнерах. В основном жители с/о и сел 1 раз в год самостоятельно или силами перевозчиков в весенний период вывозят свои отходы на сельские свалки. Практически в каждом селе организованы поселковые стихийные свалки.

      Для осуществления сбора и транспортировки ТБО согласно ЭК РК, субъекты предпринимательства, должны подать уведомление о начале деятельности в Министерство экологии и природных ресурсов РК (далее - МЭПР РК). Согласно реестру МЭПР РК в Бурлинском районе осуществляют деятельность 15 компаний. Перечень субъектов предпринимательства осуществляющие деятельность в Бурлинском районе представлен в таблице 3.

Таблица 4 – Перечень субъектов предпринимательства осуществляющие деятельность в Бурлинском районе

Наименование

Адрес

1

ТОО "АксайТазаСервис"

ЗКО, Бурлинский район, г.Аксай, ул.Жастар 11/2а

2

ТОО "Digitalisation and Recycling"

Западно-Казахстанская область, Бурлинский район, Айсайская г.а, город Аксай, микрарайон 5, дом №7, подъезд 2

3

АО "Аксайгазсервис"

Западно-Казахстанская область, Бурлинский район, город Аксай, улица Промышленная зона, строение 152Н

4

ТОО "Мега Партнер"

ЗКО, Бурлинский район, г.Аксай, Промышленная зона 205Н

5

ТОО "Demtec Solutions"

ЗКО, Бурлинский район, г.Аксай, микрарайон 5, дом 17, кв 7

6

ИП "Шынгыс"

ЗКО, г.Аксай Кызыл тал, ул. А.Жумагалиева 2/2

7

ТОО "AstanaGlobalStroy-KR"

ЗКО, Бурлинский район, г. Аксай,ул. Иксанова д.126

8

ТОО "КазТрансСтрой kz"

ЗКО, г.Аксай, 5микр, 32 дом

9

ТОО "АксайТазаСервис"

ЗКО, Бурлинский район,г.Аксай, ул. Жастар здание 11/2

9

ТОО "Регион Газ Проект"

ЗКО, г.Аксай, ул.Промышленная зона, строение 6Н

10

АО "Аксайгазсервис"

ЗКО, Бурлинский район, город Аксай, улица Промышленная зона, строение 152Н

11

ТОО "Aksai Operating (Аксай Оперейтинг)"

Западно-Казахстанская область, Бурлинский район, Аксайская г.а., г.Аксай, улица Промышленная Зона 94Н

12

ТОО "BatysPromService"

ЗКО, Бурлинский р-н, г.Аксай,ул.Луговая, 42 офис1

13

ТОО "ЭкоПром-Аксай"

Западно-Казахстанская область, Бурлинский район, г.Аксай, с.Кызылтал, ул.А Жумагалиева 2/2

14

ИП "Еленова К.М"

Западно-Казахстанская область, Бурлинский район, Аксайская г.а., г.Аксай

15

КХ "ДЕРБИСАЛИН А.Е"

Западно-Казахстанская область, Бурлинский район, Аксайская г.а., г.Аксай, МИКРОРАЙОН 3, д.13

      "АксайТазаСервис" состоит в реестре МЭПР РК, имеет талон на осуществление деятельности по сбору и транспортировке отходов. Количество компаний, зарегистрированных в реестре МЭПР в Бурлинском районе, также служит индикатором развития услуг в данной отрасли.

      Согласно данным Бюро национальной статистики в 2022 году число предприятий по сбору и вывозу коммунальных отходов в Бурлинском районе составило 4 предприятия.

      Раздельный сбор ТБО

      В г. Аксай имеются 30 сетчатых контейнеров для пластиковых бутылок, которые установлены на нескольких контейнерных площадках. В нескольких с/о также установлены сетчатые контейнеры, Бумаколь с/о - 4 сетчатых контейнера, Жарсуат с/о - 3 сетчатых контейнера, Каракудык с/о - 2 сетчатых контейнера. В других с/о и селах Бурлинского района отсутствуют контейнеры для раздельного сбора отходов и пункты приема вторичного сырья.

      Опасные составляющие коммунальных отходов

      Ртутьсодержащие отходы

      Согласно закону РК "Об энергосбережении и повышении энергоэффективности", от 13.01.2012 года № 541-IV местные исполнительные органы городов республиканского значения, столицы и местные исполнительные органы районов (городов областного значения) ответственны за организацию утилизации ртутьсодержащих энергосберегающих ламп, бывших в употреблении у населения.

      К ртутьсодержащим отходам (далее – РСО) относятся потерявшие потребительские свойства ртутьсодержащие лампы и приборы. Согласно ст. 351 ЭК РК ртутьсодержащие лампы и приборы являются отходами, не приемлемыми для полигонов, поэтому они должны передаваться специализированным организациям по утилизации отходов. Для этого должен быть организован сбор РСО.

      В г. Аксай имеются 2 контейнера для РСО.

      В остальных сельских населенных пунктах отсутствует система сбора опасных составляющих коммунальных отходов, таких как ртутьсодержащие лампы (далее РСО), отходы электронного и электрического оборудования (ОЭЭО), медицинских отходов, образующихся у физических лиц. Все виды опасных отходов от населения в общем потоке попадают на свалки, нанося вред окружающей среде.

      В Бурлинском районе юридические лица и государственные медицинские учреждения заключают договора на утилизацию в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственных закупках".

      Отходы электрического и электронного оборудования

      К отходам электрического и электронного оборудования (далее ОЭЭО) относятся все использованные предметы, работавшие на батареях или от электросети (телевизоры, компьютеры, холодильники, радиоприемники, электрические детские игрушки, проигрыватели компакт-дисков и др.), а также их элементы (например, батареи).

      В соответствии со ст. 351 ЭК РК ОЭЭО запрещается принимать для захоронения на полигонах. Сбор, переработка и утилизация отходов электрического и электронного оборудования от физических лиц, осуществляется подрядными организациями.

      Раздельный сбор ОЭЭО у населения Бурлинского района не организован. Отходы ЭЭО накапливаются во дворах, или в общем потоке попадают на свалки.

      Требования Экологического кодекса РК (ст.365), что опасные составляющие отходов ЭОО должны собираться раздельно и передаваться на восстановление специализированным предприятиям не выполняются.

      Крупногабаритные и строительные отходы

      Крупногабаритные и строительные отходы от населения в Бурлинском районе вместе с другими отходами вывозятся на полигон. На полигоне имеется

      Вместе с тем, крупногабаритные и строительные отходы должны размещаться на специально организованных площадках, куда, в соответствии с экологическим законодательством, физические лица могли бы самостоятельно их вывозить.

      Таких мест в Бурлинском районе нет, поэтому важной задачей местных акиматов является их создание мест и определение специализированной компании по транспортировке.

      Наличие мощностей по сортировке и переработке

      Действующие мусоросортировочные линии в Бурлинском районе отсутствует. Все коммунальные отходы от населения отправляются на полигоны ТБО.

      Согласно ГЭЭ на полигоны ТБО Бурлинского района предусмотрена ручная сортировка при приеме отходов. На полигоне имеется ленточный транспортер для передвижения насыпных и штучных грузов. При приеме отходов используются автомобильные весы для статического взвешивания. Также на полигоне имеется малогабаритный пресс для макулатуры, Пэт бутылок и пленки.

      Места захоронения отходов

      Полигон ТБО г. Аксай площадью 36 га расположен вдоль трассы Аксай-Сырым. Полигон состоит на балансе ГКП "Горкомхоз" акимата Бурлинского района. В настоящее время согласно договору № 1 от 13 января 2023 года арендатором полигона является ТОО "АксайТазаКала". Полигон эксплуатируется с 1985 года. На полигоне имеется ограждение, сортировка не осуществляется. На полигон получены эмиссии до 2027 года.

     


      Согласно данным БНС, мощность полигона составляет 450 000 тонн, при этом на конец 2022 года объем накопленных захороненных отходов составило 487 488 тонн. То есть уже превышает проектную мощность.

      Акиматом Бурлинского района в настоящее время планируется работа по строительству нового полигона ТБО с сортировочной линией. В 2022 году разработано ТЭО на строительство нового полигона ТБО г.Аксай, выделен земельный участок площадью 40,0 га, напротив старого (действующего полигона ТБО).

      Морфологический состав коммунальных отходов

      Исследования морфологического состава ТБО в Бурлинском районе не проводились.

      Системные исследования состава ТБО в сельских населенных пунктах в Казахстане пока не проводятся. Имеются различные анализы и локальные исследования, проводившиеся научными организациями и ассоциациями для крупных городов.

      Согласно таким исследованиям, во многих городах основной фракцией в составе коммунальных отходов являются биоразлагаемые 37-38% (пищевые) отходы, 16-17% отходы пластика, 11-12% отходы бумаги и картона и пр.

      Морфологический состав отходов в сельских районах отличается от городской местности.

      В процессе жизнедеятельности сельского населения образуются различные виды отходов (пластик, жестяная тара, бумага, картон, стекло, пищевые отходы и т.д.). Однако их состав и объем претерпевает изменения. К примеру, в сельских населенных пунктах, где есть центральное газовое отопление и не внедрен раздельный сбор и отсутствует сортировка, все отходы вывозятся на существующие полигоны. В населенных пунктах, где используется твердое топливо, некоторые виды отходов утилизируется населением самостоятельно (сжигание в бытовых печах, использование в виде корма для животных). Вывозятся лишь те отходы, которые не могут быть утилизированы в домашних условиях (жестяная тара, стекло). Данный фактор влияет на состав и объем образования отходов в сельской местности.

      Для эффективного развития отрасли переработки ТБО и внедрения технологии, необходимо проведения исследований состава коммунальных отходов в Бурлинском районе.

      Несанкционированные свалки

      Ежегодно посредством космического мониторинга "Қазақстан Ғарыш Сапары" выявляются участки несанкционированных свалок по всей Республике. Согласно данным космического мониторинга в 2023 году в Бурлинском районе выявлено более 30 несанкционированных свалок. На сегодняшний день все несанкционированные свалки ликвидированы.

     


      Основой причиной образования стихийных свалок является неполный охват физических и юридических лиц по вывозу ТБО, запрет на захоронение строительных отходов и отсутствие организованных мест сбора строительных отходов, и прочие факторы.

      Поэтому, необходимо обеспечить полный охват сбором и вывозом коммунальных отходов, и создать необходимую инфраструктуру для сбора, вывоза, сортировки и переработки отходов.

1.2 Нормативная база по образованию и накоплению коммунальных отходов, тарифам на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение ТБО

      Нормы образования и накопления коммунальных отходов и тарифы

      Нормы образования и накопления коммунальных отходов утверждены маслихатом Бурлинского района. (Решение маслихата Бурлинского района Западно-Казахстанской области от 24 апреля 2023 года № 2-18).

      Нормы образования и накопления коммунальных отходов приведены в таблице 4.

Таблица 5 - Нормы образования и накопления коммунальных отходов по Бурлинскому району

Объект накопления коммунальных отходов

Расчетная единица

Годовая норма накопления коммунальных отходов, м3

1.

Домовладения благоустроенные

1 житель

1,78

2.

Неблагоустроенные домовладения

1 житель

1,88

      Согласно документу, годовая норма накопления коммунальных отходов одного жителя благоустроенных и неблагоустроенных домовладений составляет 1,78 м3 (около 360-370 кг/человек).

      Тарифы

      Маслихатом Бурлинского района также утверждены тарифы на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов для населения (Решение маслихата Бурлинского района Западно-Казахстанской области от 24 апреля 2023 года № 2-23). Тарифы приведены в таблице 3.

Таблица 6 - Тарифы на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов для населения по Бурлинскому району

Наименование

Расчетная единица

Тенге (без налога на добавленную стоимость тенге)

Домовладения благоустроенные

в месяц с 1-го жителя

413,3

Домовладения неблагоустроенные

436,52

Годовой тариф на единицу (обьем)

1 м3

5098,93

      Жители г. Аксай оплачивают установленный тариф. Однако существует проблема абонентской задолженности. То есть из охваченных 38 тыс. человек оплачивают только около 80%. Так как по информации от представителей мусоровывозящих компаний задолженность по оплате услуг за сбор и вывоз ТБО по г. Аксай составляет около 20 %.

1.3 Количественные показатели сбора, переработки и захоронения коммунальных отходов в динамике за последние 3 года

      В Казахстане информация об объемах образования коммунальных отходов формируется Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан (далее – БНС). БНС является официальным государственным органом, в базу данных которого субъекты рынка, осуществляющие сбор и вывоз коммунальных отходов, согласно законодательству, сдают свою статистическую отчетность (официально). В таблице 7 представлены объемы собранных коммунальных отходов по Брлиноскому району.

Таблица 7 – Общий объем собранных коммунальных отходов за последние 3 года (2020-2022) по Бурлинскому району согласно данным БНС

Годы

Общий объем собранных отходов, с учетом отходов самовывозящих предприятий

объем собранных коммунальных отходов

В том числе

отходы домашних хозяйств

парковые отходы

строительных материалов

отходы производства (приравнен-ные к бытовым)

уличный мусор

отходы с рынков

прочие отходы

2020

72 425

40 011

27 997

-

22

11 992

-

-

-

2021

67 429

38 394

26 980


5

11 409

-

-

-

2022

45 814

16 968

3 476

-

-

-

-

-

-

      Основной объем представляют отходы домашних хозяйств.

      Объем отходов, отправленных на захоронение за последние три года, выглядит следующим образом: в 2020 году - 40 011 тонн, в 2021 году - 38 970 тонн и в 2022 году - 28 983 тонн.

      При анализе статистики по объемам собранных коммунальных отходов в Бурлинском районе обращаем внимание на значительное снижение показателей. По данным ЖКХ, это снижение объясняется частыми сменами компаний, участвующих в процессе сбора и вывоза коммунальными отходами. Так как до 2023 года очень часто менялись компаний, возможно, предоставляли неполные или недостоверные данные, либо вовсе не предоставляли отчетность. Эти изменения подчеркивают важность отчетности и ее влияние на анализ данных по объемам образования коммунальных отходов в данном регионе.

1.4 Описание и анализ выделенных средств в динамике за последние 3 года

      В Бурлинском районе за последние 3 года (2021-2023) средства были выделены на следующие виды мероприятий:

      -затраты на закуп контейнеров металлических контейнеров, сетки для пластика и пр - 35 587,4 млн тенге;

      -ремонт контейнерных площадок - 21 786 млн тенге;

      -ликвидация свалок - 43 218 млн тенге

      Согласно распределения финансовых ресурсов можно отметить, что существует значительные вложения в ликвидацию свалок, что объясняется недостаточным охватом населения системой сбора и вывоза твердых бытовых отходов (ТБО). Проблема также усугубляется тем, что стихийные свалки часто состоят из строительных материалов, вызванных введением запрета на их захоронение с 2021 года.

      Поэтому, необходимо пересмотреть подход к решению проблемы свалок и переориентироваться на создание эффективной системы управления отходами. Эта система должна включать в себя соответствующую инфраструктуру для сбора, вывоза, сортировки и переработки отходов, а не просто направлять средства на ликвидацию уже образовавшихся свалок.

1.5 Прогноз объемов образования коммунальных отходов до 2028 года

      В таблице приведены данные фактического образования коммунальных отходов за последние 2 года и планируемое количество отходов до 2028 года в Бурлинском районе.

Таблица 8 - Прогноз образования коммунальных отходов Бурлинского района до 2028 года

Наименование

Фактическое количество образованных отходов

Планируемое количество образования коммунальных отходов

Год

2022

2023

2024

2025

2026

2027

2028

Образование ТБО, тонн

45 814

44 763

47 001

49 351

51 818

54 409

57 130

      По информации МЭПР ежегодный рост коммунальных отходов в Республике Казахстан составляет 5%. Расчеты произведены на 5%-е увеличение количества отходов до 2028 г.

      Для достижения целевых показателей, установленных в стратегических документах по повышению охвата, увеличению доли переработки и утилизации ТБО, необходимо организовать соответсвующую инфраструктуру, включающую раздельный сбор, своевременный вывоз и захоронение.

1.6 Выводы и основные проблемы в сфере управления коммунальными отходами, анализ слабых и сильных сторон, возможностей и рисков

      По итогам проведенного анализа выявлены следующие слабые и сильные стороны, угрозы и возможности в сфере управления коммунальными отходами в Бурлинском районе.

Сильные стороны

Слабые стороны

Развитая инфраструктура в г. Аксай
Наличие в районе множества специализированных предприятий по сбору и транспортировке ТБО;
Множество промышленных предприятий в районе;
Заинтересованность бизнеса в развитии системы сбора и переработки вторичного сырья;

Отсутствие сортировки и раздельного сбора отходов;
Сжигание отходов в контейнерах;
Недостаточно развития система сбора опасных компонентов коммунальных отходов у населения;
Низкая доля переработки отходов;
Низкий спрос на вторичное сырье за последние 2 года;
Переполненность существующего полигона ТБО в г. Аксай;
Низкий уровень информированности населения о правилах обращения с коммунальными отходами;

Возможности

Риски

Привлечение местного бизнеса и повышение их заинтересованности в сборе и переработке вторичного сырья;
Наличие современных технологий, широкого ассортимента установок для обращения с различными видами вторичного сырья;
Уменьшение доли отходов, поступающих на захоронение, увеличение объемов извлекаемого вторсырья;
Снижение негативного воздействия на окружающую среду.

Потеря ценных вторичных ресурсов, которые должны быть вовлечены в циркулярную экономику;
Разложение органических отходов в теле полигона с выделением парниковых газов, в том числе метана;
Загрязнение поверхностных вод, почвы;
Образование стихийных свалок вследствие не налаженной системы сбора и переработки строительных и крупногабаритных отходов;

      В рамках Программы необходимо организовать рациональную и экологически безопасную систему управления коммунальными отходами в соответствии с требованиями экологического законодательства с учетом специфики района и потребности населения.

2. Цели, задачи и целевые показатели

2.1. Цели и задачи Программы

      Целью Программы модернизация необходимой инфраструктуры, внедрение раздельного сбора, а также обеспечения соблюдения экологических требований при управлении коммунальными отходами.

      Задачи Программы:

      1Модернизация существующей системы управления отходами, внедрение раздельного сбора;

      2Развитие системы переработки и утилизации ТБО;

      3Обеспечение безопасного захоронения коммунальных отходов;

      4Повышение осведомленности населения, государственных учреждении и других юридических лиц по правильному обращению с коммунальными отходами.

2.2 Целевые показатели Программы

      Для достижения поставленной цели и задач Программы, необходимо выполнение целевых показателей. Целевые показатели установлены согласно Концепции по переходу Республики Казахстан к "зеленой экономике", Национальному проекту "Зеленый Казахстан", Комплексного плана развития Западно-Казахстанской области на 2023-2025 гг, и проведенному анализу текущей ситуации. Целевые показатели направлены на улучшение экологической ситуации в регионе, повышения охвата, совершенствования системы раздельного сбора, переработки и захоронения отходов в Бурлинском районе (таблица 9).

Таблица 9. Целевые показатели для совершенствования системы сбора, вывоза, переработки и захоронения отходов

п/п

Наименование целевого показателя


Целевой показатель

Текущая ситуация
2022-2023

2024

2025

2027

2028

1

Охват сбором и вывозом ТБО населения %

67

74

74

100

100

2

Внедрение раздельного сбора коммунальных отходов:
- по фракциям, %
- отдельным опасным видам отходов (медицинских и ртутьсодержащих, электронной и бытовой техники), %

0
0

70
100

80
100

90
100

100
100

3

Доля переработки и утилизации ТБО Бурлинский район (от объема образования), %

-

-

10

15

20

4

Закрытие и рекультивация полигонов ТБО (мест временного хранения) в соответствии с экологическими требованиям, ед.





1

5

Строительство новых полигонов, соответствующих экологическим и санитарным нормам, ед.

-

-

-

-

1

3. Основные направления, пути достижения поставленных целей и задач

3.1 Определение участников рынка твердых бытовых отходов, осуществляющих сбор и транспортировку ТБО

      Согласно ст. 367 ЭК РК определение участников рынка по сбору ТБО осуществляется посредством проведения конкурса (тендера) в соответствии с главой 4 Закона РК "О государственных закупках".

      При проведении конкурса (тендера) по определению участников рынка, МИО устанавливать требования для специализированных организации по сбору и вывозу ТБО в соответствии с ЭК РК и Правилами управления коммунальными отходами. Согласно требованиям экологического законодательства, установлены следующие минимальные требования к участникам конкурса по сбору и транспортировке ТБО:

      1) наличие регистрации в государственном электронном реестре разрешений и уведомлений, субъектов предпринимательства в сфере управления отходами в соответствии с требованиями статьи 337 Кодекса;

      2 наличие транспортных средств, оснащенных спутниковыми навигационными системами, в собственности и (или) в аренде;

      3) наличие на праве собственности и/или аренды отапливаемых производственных помещений для стоянки, хранения, технического обслуживания и ремонта автотранспортных средств;

      4) располагать квалифицированным управленческим и техническим персоналом для оказания услуг по вывозу коммунальных отходов и пр.

      Для повышения качества услуг необходимо заключение долгосрочных контрактов на управление коммунальными отходами на конкурентной основе. Долгосрочные контракты позволят субъектам по сбору и вывозу ТБО вкладывать собственные средства в развитие компаний. Путем анализа результатов, полученных в ходе выполнения долгосрочных контрактов, можно оценить качество оказанных услуг.

      Заключение договоров публичной оферты с физическими лицами

      Согласно статье 367 ЭК РК физические лица, проживающие в жилых домах, обязаны пользоваться централизованной системой на основании публичных договоров и оплачивать услуги за транспортировку отходов согласно утвержденным местным представительным органом тарифам.

      После определения субъекта по сбору и транспортировке ТБО в Бурлинском районе, необходимо внедрить практику заключения договора публичной оферты с физическими лицами. Соглашение в форме публичной оферты будет доступно для ознакомления на веб-сайтах специализированных компаний, официальном сайте акимата района и в средствах СМИ. Использование публичных договоров повысит объем сбора и оплаты за услуги по вывозу ТБО и обеспечить удобство для населения. На основе таких договоров будет осуществляться сбор платы.

      Специализированная организация для обслуживание физических и юридических лиц обеспечит абонентским отделом. Также обеспечит работу диспетчерской службы по обслуживанию потребителей для решения оперативных вопросов по оказанию услуг по сбору и транспортировке коммунальных отходов.

3.2 Модернизация необходимой инфраструктуры, предусматривающий раздельный сбор

      - определение мест и соответствие контейнерных площадок для сбора ТБО санитарно-эпидемиологическим требованиям;

      - раздельный сбор опасных составляющих коммунальных отходов.

      Закуп контейнеров для ТБО, внедрение раздельного сбора (сухой и мокрые фракции)

      Раздельный сбор отходов у источника образования является обязательным требованием экологического законодательства. Согласно ст. 321 ЭК РК раздельный сбор осуществляется по следующим фракциям:

      1) "сухая" (бумага, картон, металл, пластик и стекло);

      2) "мокрая" (пищевые отходы, органика и иное).

      Для внедрения системы раздельного сбора отходов МИО обеспечивает (приказ и.о. МЭГПР РК от 2 декабря 2021 года № 482) установку необходимого количества контейнеров для раздельного сбора (не менее 2) на контейнерных площадках, что определяется исходя из численности населения, норм накопления отходов, сроков их хранения и других необходимых факторов.

      Каждый контейнер для раздельного сбора отходов будет промаркирован (надпись) на казахском и русском языках, включая:

      -информационную наклейку/надпись о собираемом виде (фракции) отходов;

      -данные о собственнике контейнера (наименование, телефон);

      -организации, обслуживающей контейнер.

      В случае нанесения маркировки на цветные контейнеры, она будет выполнятся контрастным цветом.

      Также необходимо обеспечить раздельный вывоз раздельно собранных отходов для дальнейшего восстановления на специализированных предприятиях. Для повышения охвата населения сбором и вывозом, и внедреняи раздельного сбора ннеобходимо закупить и установить контейнеры для всех с/о и сел.

      В таблице 10 представлен предварительный расчет контейнеров согласно норме образования для внедрения раздельного сбора и повышения охвата населения сбором и вывозом ТБО.

Таблица 10. Предварительный расчет контейнеров и контейнерных площадок для повышения охвата сбором и вывозом, внедрения раздельного сбора отходов в Бурлинском районе

     


       


     


      Согласно таблице, для г.Аксай нет необходимости в закупе и установлении новых контейнеров, так как на сегодняший день уже имеется 763 контейнервов.

      Для всех сельских округов Бурлинского района необходимо закупить и установить 464 контейнера, так как на сегодняшний день уже имеются 35 контейнеров.

      Точное количество контейнеров будет уточнено после определения мест размещения контейнеров, утверждения графика вывоза, а также учета мнения населения совместно со специализированной организацией по сбору и вывозу коммунальных отходов.

      Определение мест и соответствие контейнерных площадок санитарно-эпидемиологическим требованиям

      В г. Аксай из имеются около 163 контейнерных площадок. Из них примерно 40 контейнерных площадок не соответствуют Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления".

      Во многих с/о и селах Бурлинского района отсутствуют контейнерные площадки. Согласно Правилам управления коммунальными отходами, акиматам сел и с/о необходимо выделят земельные участки для обустройства контейнерных площадок и пунктов приема вторичного сырья, и обеспечить оформление границ земельных участков.

      В с/о и селах Бурлинского района согласно предварительным расчетам по норме образования отходов необходимо установить 233 контейнерных площадок, так как 16 уже установлены.

      Акиматам города Аксай, сел и с/о при установке новых контейнерных площадок необходимо согласовывать место установки со специализированной компанией, обеспечить твердым покрытием и оградить с трех сторон на высоту, исключающую возможность распространения (разноса) отходов ветром, но не менее 1,5 м. Контейнерные площадки должны быть размещены на расстоянии не менее 25 м от жилых и общественных зданий и иметь подъездные пути для транспорта. Также провести разъяснительную работу с юридическими лицами и госучреждениями в селах по требованиям к контейнерным площадкам.

      Организация раздельного сбора и восстановления опасных составляющих коммунальных отходов.

      Опасные составляющие коммунальных отходов (электронное и электрическое оборудование, ртутьсодержащие отходы, батарейки, аккумуляторы и прочие опасные компоненты) должны собираться раздельно и передаваться на восстановление специализированным предприятиям (ст. 365 ЭК РК).

      Ртутьсодержащие отходы (РСО)

      Для организации системы сбора РСО у населения МИО осуществляют:

      – контроль за установкой и обслуживанием специальных универсальных контейнеров, устанавливаемых для сбора РСО, образовывавшихся у населения;

      – контроль и организацию деятельности органов управления объектом кондоминиума, которые обязаны обеспечивать меры по сохранности специальных универсальных контейнеров, осуществлять взаимодействие со специализированным предприятием, обслуживающим контейнера, обеспечивать свободный доступ к ним, вести разъяснительную работу с жильцами, не допускать складирование в контейнер посторонних предметов, наклеивание на контейнер посторонних реклам, объявлений и т.д.;

      – организацию переработки ртутьсодержащих энергосберегающих ламп, находившихся в употреблении у населения путем выделения средств для приобретения работ (услуг) специализированных предприятий на реализацию комплекса мер по демеркуризации для населения и на ремонт (замену) контейнеров для РСО.

      Приобретение работ (услуг) специализированных предприятий на реализацию комплекса мер по демеркуризации для населения и на ремонт (замену) контейнеров для РСО МИО будет проводить посредством конкурса (тендера) в соответствии с ЭК РК, Главой 4 Закона Республики Казахстан "О государственных закупках" и Правилами управления коммунальными отходами, приказ и.о. МЭГПР РК от 28 декабря 2021 года № 508.

      В настоящее время в г. Аксай установлены 2 специальных универсальных контейнера для сбора РСО. Требуется увеличить количество контейнеров для РСО и провести информационную кампанию среди местных жителей по правильному использованию данного контейнера.

      Отходы электронного и электрического оборудования

      МИО должны принимать меры, направленные на увеличение доли раздельного сбора ОЭЭО от населения, включая, но не ограничиваясь проведением информационных кампаний, конкурсов, лекций.

      Для организации системы сбора опасных составляющих коммунальных отходов у населения необходимо принятие следующих мер:

      Создание стационарных или передвижных пунктов/точек сбора опасных бытовых отходов, таких как батарейки, электронное и электрическое оборудование.

      Обеспечение информирования населения об организованных пунктах приема отходов и пропаганды безопасного обращения с ними.

      Укрепление сотрудничества с АО "Жасыл Даму", осуществляющим функции оператора расширенной ответственности производителя с целью покрытия части расходов на сбор и утилизацию отходов.

      Для сбора ОЭЭО необходимо предусмотреть стационарные пункты приема. Пункты приема могут быть созданы в магазинах (отделах магазинов, торговых точках), осуществляющих реализацию указанных товаров Бурлинского района.

      Внедрение раздельного сбора опасных составляющих коммунальных отходов и создание пунктов вторичного сырья позволит достичь целевой показатель по раздельному сбору.

      Раздельный сбор и восстановление опасных составляющих коммунальных отходов у юридических лиц

      Опасные оставляющие коммунальных отходов образующиеся у юридических лиц вне зависимости от вида деятельности, также должны собираться раздельно и передаваться на восстановление специализированными организациями (предприятиям) (ст. 365 ЭК РК).

      Все государственные учреждения и бюджетные организации, промышленные предприятия Бурлинского района должны будут заключить договоры на услуги по управлению с опасными отходами. Акиматам сел и с/о необходимо провести профилактическую работу с юридическими лицами и государственными учреждениями.

      Организация раздельного сбора органических коммунальных отходов и их восстановления, в т.ч. путҰм компостирования.

      Стимулирование раздельного сбора органических коммунальных отходов и их восстановления, в том числе путем компостирования находятся в компетенции МИО районов (ст. 365 ЭК РК).

      Также согласно п. 19 Правил управления коммунальными отходами МИО районов, сел, поселков, сельских округов проводят информационные кампании для населения по внедрению компостирования органических отходов в секторе индивидуальной жилой застройки (частный сектор).

      Компостирование представляет собой технологию переработки отходов, которая основана на их естественном биоразложении. По этой причине компостирование широко применяется для переработки отходов, имеющих органическое происхождение. Сегодня существуют технологии компостирования как пищевых отходов, так и для неразделенного потока.

      Компостирование органических отходов может происходить как непосредственно в домашних хозяйствах, так и централизованно. Непосредственно в домашних хозяйствах компостирование происходит либо просто в компостных ямах, либо с применением специальных компостирующих аппаратов.

      Особенностью Бурлинского района является образования органических отходов от животноводства. Данные виды отходов захораниваются полигонах ТБО в каждом сельском округе совместно с коммунальными отходами.

      На новом полигоне ТБО г. Аксай необходимо предусмотреть компостную установку. Органические отходы будут вывозиться на специально оборудованную площадку, где и будет происходить закладка компоста. В последствии такой компост можно использовать при рекультивации территории полигона ТБО.

      В организациях и учреждениях (например, в школах), где образуется достаточно большое количество биоразлагаемых отходов и имеется подсобное хозяйство, компостирование может производиться в индивидуальном порядке.

      Также необходимо в рамках государственного социального заказа и деятельности МИО проводить широкую осведомительную работу среди населения и юридических лиц по применению компостирования.

3.3 Развитие системы переработки и утилизации ТБО

      Развитие системы переработки и утилизации ТБО необходимо осуществить через:

      - усиление взаимодействия с местным бизнес сообществом;

      - организацию специальных мест для сбора КГО и строительных отходов, образующихся у населения

      Усиление взаимодействия с местным бизнес сообществом

      Для развития системы утилизации и переработки коммунальных отходов в Бурлинском районе необходимо усиление взаимодействия со всеми предприятиями, которые осуществляют деятельность на территории района.

      Необходимо выявлять возможности и заинтересованность представителей местного бизнес сообщества. Проводить различные встречи, круглые столы по взаимодействию МИО и бизнеса, и других заинтересованных сторон для обсуждения и развития сферы управления отходами в регионе. Необходимо рассмотреть вопросы сотрудничества в развитии раздельного сбора и переработки ТБО. МИО должны оказать поддержку и содействие инициативам бизнеса. Например, предоставление земельных участков для установки контейнеров, пунктов приема вторичного сырья, создания мощностей по переработке и утилизации раздельно собранного вторичного сырья, КГО и строительных отходов, биоразлагаемых отходов и пр. Это в свою очередь дает возможность развивать раздельный сбор и переработку отходов в районе.

      Организация специальных мест для сбора крупногабаритных и строительных отходов, образующихся у населения для увеличения доли повторного использования и переработки

      Согласно пункту 19 Требовании к раздельному сбору отходов приказ и.о. МЭГПР от 2 декабря 2021 года № 482 МИО организуют место площадью не менее 12 м2 с покрытием и ограждением для строительных и крупногабаритных отходов, образующихся у физических лиц (жителей).

      Физические и юридические лица, осуществляющие строительство или ремонт недвижимых объектов, согласно пункту 17 Требовании к раздельному сбору отходов приказ и.о. МЭГПР от 2 декабря 2021 года № 482 производят самостоятельный вывоз строительных и крупногабаритных отходов в специальные места, организованные местными исполнительными органами.

      Акимату г. Аксай и с/о необходимо определить специально организованные места для сбора КГО и строительных отходов от населения.

      Сбор строительных отходов необходимо осуществлять, как правило, одним из следующих способов: сбор в мешки с последующей их загрузкой в бортовой или самосвальный автомобиль; складирование отходов навалом с последующей перегрузкой в бортовой или самосвальный автомобиль.

      В соответствии с требованиями законодательства МИО обеспечивают организацию специальных мест для сбора КГО и строительных отходов, образующихся у населения. Однако, основным проблемным вопросом на сегодняшний день является отсутствие решений по дальнейшему обращению с данными видами отходов.

      В целях развития переработки строительных отходов в Бурлинском районе рекомендуется внедрить технологии по их переработке. МИО будут создавать специальные места для сбора строительных отходов и КГО от населения. Данные отходы с этих мест будут вывозится на специальную площадку (возле полигона ТБО Аксай) для строительных и КГО со специальной дробильной установкой. На этой площадке будет производится дробление КГО и строительных отходов. Основной метод переработки КГО и строительных отходов – это механическая переработка, которая включает раздробление материалов и их последующую сортировку на основе размера, типа и качества. Технология дробления позволяет изменять гранулометрический состав материала и получить продукцию для использования в строительстве дорог, земляных насыпей, заполнения пустот и т.д.

      После дробления, полученную продукцию, можно использовать как изоляционный слой на полигоне ТБО.

3.4 Обеспечение безопасного захоронения коммунальных отходов в Бурлинском районе

      Обеспечение безопасного захоронения коммунальных отходов является важной задачей для охраны окружающей среды.

      В настоящее время в г. Аксай производится захоронение коммунальных отходов на полигоне ТБО. Территория полигона ТБО огорожена с целью предотвращения разброса отходов. Однако стоит отметить, что полигон уже находится в переполненном состоянии, и согласно данным БНС заполненность полигонов превышает их мощность.

      В других с/о и селах имеются поселковые свалки, раз в год, в весенний период жители вывозят свои отходы, отходы животноводства и пр.

      Одной из важных стратегических задач является уменьшение количества полигонов и обеспечение того, чтобы имеющиеся полигоны или новые планирующиеся к строительству полигоны соответствовали экологическим и санитарным нормам.

      В связи с переполнением полигона ТБО в г. Аксай и обеспечения безопасного захоронения коммунальных отходов, запланирована работа по строительству нового полигона ТБО. Необходимо в ускоренном режиме начать разработку ПСД для строительства нового полигона ТБО с сортировочной линией.

      На новый полигон ТБО г. Аксай будут вывозиться коммунальные отходы со всех сельских округов, кроме отдаленных более 50 км от г. Аксай. Для отдаленных с/о Успеновский и Каракудукский с/о будут предусмотрены меры созданию мусороперегрузочных пунктов.

      Данные меры направлены на улучшение управления отходами, снижение загрязнения окружающей среды и обеспечение устойчивого использования земельных ресурсов в Бурлинском районе.

      Строительство и введение в эксплуатацию нового полигона ТБО с сортировочной линией в г. Аксай

      Новый полигон ТБО с сортировочной линией в г. Аксай будет охватывать отходы из следующих с/о:

      -Акбулаксий

      -Бурлинский с/о;

      -Бумакольский с/о;

      -Жарсуатский с/о;

      -Канайский с/о;

      -с/о Достык;

      -Аксуский с/о;

      -Карагандинский с/о;

      -Кентубекский с/о;

      -Пугачевский с/о;

      -Приуральный с/о;

      -Аксай (Кызылтал, Аралтал, Раз.Гугня, Раз. Жаркий).

      В рамках данной Программы необходимо заложить финансовые средства на разработку проектно-сметной документации, получения государственной экологической экспертизы и строительство полигона ТБО с сортировочной линией в г. Аксай в План мероприятий по охране окружающей среды Западно-Казахстанской области на 2026-2028 гг.

      При строительстве полигонов ТБО необходимо строго соблюдать все экологические и санитарные нормы, а также национальных стандартов (ст. 350 ЭК РК).

      Основные документами, в которых установлены требования для полигонов ТБО:

      Экологический кодекс РК – Глава 25;

      Приказ и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 25 декабря 2020 года № ҚР ДСМ-331/2020 Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления";

      СТ РК 3696-2020. Полигоны для твердо-бытовых отходов малой мощности. Требования.

      СН РК 1.04-15-2013 Полигоны для твердых бытовых отходов.

      Минимальные требования к полигонам малой мощности согласно СТ 3696-2020 Полигоны для твердо-бытовых отходов малой мощности:

      - менее 50 тонн отходов в сутки для захоронения

      - специальные площадки переработки (сортировки)

      - пресс гидравлический для отходов бумаги и картона, полиэтилена, тетрапак.

      - биоразлагаемые отходы должны быть направлены на участок компостирования

      - участок захоронения отходов без намерения изъятия

      Оператор полигона ТБО должен принять меры по уменьшению образования метана на полигоне путем сокращения объемов захоронения биоразлагаемых отходов. Биоразлагаемые отходы должны быть направлены на участок компостирования.

      Согласно ЭК РК (статья 350) оператор полигона должен разработать унифицированную процедуру приема отходов на основе их классификации.

      Организация работ на полигоне определяется технологической схемой эксплуатации полигона, разрабатываемой в составе проекта строительства полигона, и должна обеспечивать охрану окружающей среды, максимальную производительность средств механизации и технику безопасности.

      Проектом полигона отходов должно быть предусмотрено создание ликвидационного фонда для его закрытия, рекультивации земель, ведения мониторинга воздействия на окружающую среду и контроля загрязнения после закрытия полигона. Ликвидационный фонд формируется оператором полигона.

      Создание мусороперегрузочных пунктов для отдаленных сельских округов

      В Бурлинском районе имеются 2 сельских округа – Каракудукский и Успеновский, которые расположены на значительном расстоянии от районного центра, г. Аксай.

      Для оптимизации управления коммунальными отходами и уменьшения необходимого количества полигонов, а также с целью обеспечения более эффективной системы утилизации отходов, необходимо рассмотреть возможность создания мусороперегрузочных пунктов для отдаленных сельских округов Бурлинского района.

      Эти мусороперегрузочные пункты будут выполнять следующие функции:

      Временное хранение отходов: они предоставят возможность временного хранения коммунальных отходов до их дальнейшей переработки или захоронения, сроком до шести месяцев.

      Сортировка отходов: в этих пунктах можно будет осуществлять сортировку отходов, чтобы выделить материалы, которые могут быть подвергнуты переработке, и отделить их от тех, которые должны быть захоронены.

      Оптимизация транспортировки: Мусороперегрузочные пункты позволят оптимизировать процесс транспортировки отходов из отдаленных сельских округов в г. Аксай или к месту окончательного захоронения отходов.

      Такие меры могут способствовать более эффективному управлению отходами и снижению негативного воздействия на окружающую среду, особенно в отдаленных районах Бурлинского района.

      Поэтапная рекультивация и восстановление земель переполненного полигона ТБО г. Аксай.

      После строительства нового полигона ТБО, территория старого полигона ТБО будут закрыта и рекультивирована. Будет проведена поэтапная рекультивация и восстановление земель территории.

      Технические решения по рекультивации несанкционированных свалок принимаются в зависимости от функционального назначения и использования территории после рекультивации.

      Для предотвращения образования новых свалок необходимо обеспечить 100% охват населения, ЮЛ и ИП в Бурлинском районе услугами по сбору и транспортировке отходов.

      Существующая общепринятая методика обезвреживания свалки, включает следующие этапы: определение степени опасности свалки; оценка альтернативных вариантов; разработка технологии обезвреживания и рекультивации.

3.5 Повышение осведомленности населения, государственных учреждении и других юридических лиц Бурлинского района по правильному обращению с коммунальными отходами

      Согласно ЭК РК МИО районов, сел, поселков, сельских округов проводят информационные кампании для населения по осведомлению о рациональной системе сбора, утилизации и переработки коммунальных отходов, включая

      необходимости оплаты населением утвержденного тарифа за сбор и транспортировку ТБО;

      складирования образовавшихся коммунальных отходов в контейнеры для их сбора;

      в местах раздельного сбора отходов – складирования отходов раздельно в контейнеры, предназначенные для данного типа отходов;

      запрета на сжигание коммунальных отходов;

      запрета на образование стихийных свалок путем складирования коммунальных отходов в неустановленных для этого местах;

      бережного отношения к контейнерам для сбора отходов, контейнерным площадкам и их ограждениям;

      запрета на парковку автомобилей, а также складирования иных предметов на подъездных путях к контейнерным площадкам и пр.

      Для организация эффективной системы управления коммунальными отходами, при этом учитывающей особенности региона и удовлетворяющей потребности населения в Бурлинского районе необходимо постоянно повышать информированность населения. Повышение осведомленности — это долгосрочный процесс, который нужно проводить непрерывно.

      Акимат Бурлинского района, а также акиматы сел и сельских округов в сотрудничестве с некоммерческими организациями (НПО) разработают план информационной работы с общественностью по управлению коммунальными отходами. В рамках этого плана будет проводиться информирование о следующих аспектах:

      Раздельный сбор отходов: Объяснение и обучение жителей о необходимости раздельного сбора различных видов отходов, чтобы упростить их переработку и уменьшить негативное воздействие на окружающую среду.

      Запрет на несанкционированное сжигание отходов: Подчеркивание важности соблюдения законов и нормативов, запрещающих несанкционированное сжигание коммунальных отходов, так как это может привести к загрязнению воздуха и здоровью жителей.

      Внедрение компостирования органических отходов: Популяризация практики компостирования органических отходов, чтобы снизить объем мусора и создать удобрения для сельского хозяйства и садоводства.

      План информационной работы также может включать в себя другие важные вопросы, связанные с управлением коммунальными отходами, в зависимости от местных потребностей и приоритетов.

      Цель этого плана - обеспечить информирование и обучение жителей о правильных и экологически устойчивых методах обращения с отходами, чтобы создать более чистую и здоровую среду для всех. Акимат будет играть ключевую роль в повышении осведомленности населения, распространении информации и поддержке инициатив по предотвращению отходов, а также в создании соответствующих условий.

4. Необходимые ресурсы

      Финансовые затраты на реализацию представленной Программы и выполнение намеченных природоохранных мероприятий планируется осуществлять согласно статье 29 ЭК РК за счет бюджетных средств. Данный механизм позволяет использовать средства в объеме не менее суммы платы за негативное воздействие на окружающую среду, поступивших в местный бюджет в течение трех лет, предшествовавших году разработки и утверждения данного плана мероприятий.

      Предлагаемые мероприятия по реализации Программы планируется включить в План мероприятий по охране окружающей среды Западно-Казахстнской области на 2026-2028 гг., которая разрабатывается акиматом области на трехлетнюю перспективу, исходя из типового перечня мероприятий по охране окружающей среды, предусмотренного приложением 4 к ЭК РК.

      Согласно ЭК РК к мероприятиям по обращению с отходами относятся:

      -внедрение технологий по сбору, транспортировке, обезвреживанию, использованию и переработке любых видов отходов, в том числе бесхозяйных;

      -строительство, реконструкция заводов, цехов и производств, приобретение и эксплуатация установок:

      -полигонов для складирования любых видов отходов;

      -по сбору, транспортировке, переработке, сортировке, утилизации и захоронению отходов;

      -по сбору и переработке вторичных материальных ресурсов;

      -по получению сырья или готовой продукции, связанных с извлечением полезных компонентов из отходов;

      -реконструкция, модернизация оборудования и технологических процессов, направленных на минимизацию объемов образования и размещения отходов.

5. Мониторинг реализации Программы

      Контроль за реализацией Программы по управлению коммунальными отходами осуществляется на постоянной основе заместителем первого руководителя МИО, ответственного за реализацию государственной политики в области управления коммунальными отходами на основе мониторинга выполнения плана мероприятий.

      Мониторинг Программы осуществляется путем формирования отчета о реализации Программы. В отчете излагается описание реализованных мероприятий, достигнутые результаты, фактические объемы финансовых средств, направленных на их реализацию, а также причины невыполнения мероприятий и отсутствия результатов, запланированных на отчетный период.

      В целях информирования населения и общественности на Интернет-ресурсе акимата Бурлинского района будут размещаться следующие отчеты о реализации Программы,

      -промежуточный, раз в полгода до 15 июля текущего отчетного и

      -годовой до 30 января следующего года.

      Годовой отчет формируется по итогам предыдущего года.

6. План мероприятий по реализации Программы

      Для достижения целей и выполнения задач разработан ПЛАН мероприятий по реализации Программы, который приведен ниже.

      План мероприятий сгруппирован по задачам и показателями, указаны сроки и ответственные исполнители. План мероприятий обеспечивает комплексный подход и координацию работ всех ответственных исполнителей Программы с целью достижения ожидаемых результатов.

      Корректировка Плана мероприятий осуществляется по мере необходимости, при наличии обоснованных предложений по результатам мониторинга. По результатам мониторинга, в случае обнаружившейся невозможности достижения поставленных целей, задач и целевых показателей определяются иные мероприятия, и принимаются меры по выявленным проблемным вопросам.

      По результатам мониторинга Отдел ЖКХ выносит решения, нацеленные на:

      1) повышение эффективности реализации запланированных мероприятий (определению иных мероприятий) в целях достижения установленных целей и задач Программ;

      2) принятие мер по выявленным проблемным вопросам.

      Отдел ЖКХ, как заказчик Программы осуществляет следующие функции:

      1) формирует и обеспечивает единый централизованный комплексный подход к решению задач в сфере управления коммунальными отходами на территории Бурлинского района, координируя действия всех исполнителей Программы;

      2) взаимодействует с Акиматом Западно-Казахстанской области по финансовым затратам на реализацию Программы за счет бюджетных средств;

      3) осуществляет взаимодействие с акиматами сел и сельских округов по вопросам реализации мероприятий Программы;

      4) осуществляет мониторинг реализации мероприятий Программы, выносит результаты мониторинга для обсуждения заместителю акима Бурлинского района, ответственного за реализацию государственной политики в области управления коммунальными отходами;

      5) осуществляет корректировку мероприятий, целевых показателей, затрат на реализацию мероприятий Программы, в том числе на основании поступивших предложений с обоснованием необходимости внесения соответствующих изменений в Программу;

      6) участвует в проверках хода реализации мероприятий Программы;

      7) размещает Программу, а также информацию о ходе реализации мероприятий Программы на официальном сайте акимата Бурлинского района