ИПС "Әділет"

      Бас Ассамблея,
      әлемнің барлық мемлекеттеріндегі барлық адам құқықтарын мен барлық тұлғалардың негізгі бостандықтарын көтермелеу және қорғау үшін Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарлығының мақсаттары мен принциптерін сақтаудың маңыздылығын растай отырып,
      сонымен қатар адам құқықтары мен негізгі бостандықтарды жаппай құрметтеу және сақтауға ат салысу жөніндегі халықаралық күш-жігердің негізгі элементтері ретіндегі адам құқықтарының жалпыға ортақ Декларациясы және адам құқықтары жөніндегі Халықаралық пактілердің аса маңыздылығын және Біріккен Ұлттар Ұйымы жүйесі шеңберінде, сондай-ақ өңірлік деңгейде қабылданған адам құқықтары жөніндегі басқа келісімдердің аса маңыздылығын растап,
      халықаралық бірлестіктің барлық мүшелері, бірлесіп және жеке-жеке, бәріне бірдей еш айырмашылықсыз, соның ішінде нәсілі, түсі, жынысы, тілі, діні, саяси немесе өзге наным-сенімі, ұлттық немесе әлеуметтік тегіне, мүліктік, сословиелік және өзге жағдайы белгісіне қарамастан, адам құқықтары мен негізгі бостандықтарын көтермелеу және құрметтеуге ат салысу жөніндегі салтанатты міндетін орындау керектігін атап айтып, және Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарлығына сәйкес осы міндетін орындау үшін халықаралық ынтымақтастықты қамтамасыз етудің ерекше маңыздылығын растап,
      халықтар мен жеке адамдардың құқықтары мен негізгі бостандықтарының барлық бұзушылықтарын, соның ішінде жаппай, дөрекі немесе жүйелі бұзушылықтарды, апартеид, нәсілдік кемсітушілік, отаршылдық, шетел өктемділігі немесе басқыншылық, агрессия немесе ұлттық егемендікке, ұлт бірлігіне немесе аумақтық тұтастыққа қауіп төнудің барлық түрлерінің нәтижесі болып табылған, сонымен қатар халықтардың өз-өзін билеу құқығын және өз байлықтары мен табиғи ресурстарына толық егемендікті жүргізуде әр халықтың құқығын мойындаудан бас тарту нәтижесіндегі бұзушылықтарды тиімді жою жөніндегі халықаралық ынтымақтастықтың маңыздылығын және жеке адамдардың құнды жұмысын мойындай отырып,
      халықаралық бейбітшілік және қауіпсіздік және адам құқықтары мен негізгі бостандықтарын жүзеге асыру арасындағы өзара байланысты мойындап, және халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздіктің болмауы оларды сақтамаудың ақталуы болып табылмайтынын түсініп,
     барлық адам құқықтары мен негізгі бостандықтары әмбебап, ажырамас және өзара тәуелді және өзара байланысты болып табылатынын және осы құқықтар мен бостандықтардың әрқайсысын жүзеге асыру үшін зиян келтірмей әділетті және теңқұқылы негізде көтермелеп, жүзеге асырылуы тиіс екенін қайта жариялап,
      адам құқықтарын және негізгі бостандықтарын көтермелеу және қорғаудағы негізгі жауапкершілік пен міндет мемлекетке жүктелетінін атап айтып,
      ұлттық және халықаралық деңгейдегі адам құқықтары мен негізгі бостандықтарын құрметтеуді көтермелеуге және аса терең түсінуге ат салысудағы жеке адамдардың, топтардың және қауымдастықтардың құқығын және міндетін мойындай отырып,
      жария етеді:

1 Бап

Әрбір адам, жеке және өзгерлемен бірлесіп, ұлттық және халықаралық деңгейлерде адам құқықтары мен негізгі бостандықтарды көтермелеуге және қорғауға және жүзеге асыруға тырысуға құқылы.

2 Бап

1. Әрбір мемлекет барлық адам құқықтары мен негізгі бостандықтарды қорғау, көтермелеу және жүзеге асыруда негізгі жауапкершілікті және міндетті өзіне алады, соның ішінде мемлекет өзіне қарасты аймақтардағы адамдары, жеке және өзгелермен бірлесіп, тәжірибе жүзінде осы құқықтар мен бостандықтарды пайдалана алатындай әлеуметтік, экономикалық және саяси, сонымен қатар басқа салаларда қажетті жағдайларды және құқықтық кепілдерді құру және қамтамасыз ету үшін қажетті болғанда осы шараларды қабылдау.
2. Әрбір мемлекет осы Декларацияда сөз етілген құқықтар мен бостандықтардың тиімді кепілдемелерін қамтамасыз ету үшін қажетті болып қалатын осындай заңнамалық, әкімшілік және өзге шараларды қабылдайды.

3 Бап

Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарылығымен және адам құқықтары мен негізгі бостандықтары саласындағы басқа халықаралық міндеттемелермен келісілетін мемлекеттің ішкі заңнамасы заңдық шектеулерді құрастырады, сол шектеулерде адам құқықтары мен негізгі бостандықтары жүзеге асырылып, қамтамасыз етілуі тиіс, сондай-ақ осы құқықтар мен бостандықтарды көтермелеу, қорғау және тиімді жүзеге асырылу жөніндегі осы Декларацияда айтылған қызмет жүргізілуі тиіс.

4 Бап

Осы Декларацияда ешнәрсе Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарлығының мақсаттары мен принциптеріне зиян немесе қайшы келетіндей немесе Адам құқықтарының жалпыға ортақ декларациясының, адам құқықтары туралы Халықаралық пактілерінің және осы салада қолданылатын өзге халықаралық келісім мен міндетемелердің ережелерін шектейтіндей немесе кемсітетіндей етіп түсіндірілмеуі тиіс.

5 Бап

      Адам құқықтарын және негізгі бостандықтарды көтермелеу және қорғау мақсатында әрбір адам, жеке және өзгерлермен бірлесіп, ұлттық және халықаралық деңгейлерде:
      a) бейбіт кездесулер немесе жиналыстар өткізуге;
      b) үкіметтік емес ұйымдарды, қауымдастықтарды немесе топтарды құруға, оларға кіруге және олардың қызметіне қатысуға;
      c) үкіметтік емес және үкіметаралық ұйымдармен байланысты орнатуға құқылы.

6 Бап

      Әрбір адам, жеке және өзгелермен бірлесіп, мыналарға:
      a) барлық адам құқықтары және негізгі бостандықтары туралы ақпаратты білуге, іздеуге, табуға, алуға және оған иелік етуге, соның ішінде осы құқықтар мен бостандықтар ішкі заңнамада, сот немесе әкімшілік жүйелерде қандай жолмен қамтамасыз етілетін турады ақпаратқа қолжетімділік;
      b) адам құқықтары туралы халықаралық келісімдерде және басқа қолданыстағы халықаралық келісімдерде қарастырылғандай, барлық адам құқықтары және негізгі бостандықтары туралы пікірлерді, ақпарат пен білімдерді еркін жариялауға, басқа біреуге беруге немесе өзгелер арасында таратуға;
      c) заңнамада болсын, тәжірибе жүзінде де барлық адам құқықтары мен негізгі бостандықтарды сақтауға қатысты пікірлерді зерттеуге, талқылауға, құрастыруға және өз атынан білдіруге, сондай-ақ осы және басқа амалдарды пайдаланып, осы мәселелерге жұртшылықтың назар аударуға құқылы.

7 Бап

Әрбір адам, жеке және өзгелермен бірлесіп, адам құқықтарына қатысты жаңа идеялар мен принциптерді дамыту мен талқылауға, сондай-ақ олардың мойындалуына қол жеткізуге құқылы.

8 Бап

1. Әрбір адам, жеке және өзгелермен бірлесіп, еш кемсітушіліксіз өз мемлекетін басқаруға және мемлекеттік істерді жүргізуге қатысу үшін шынайы қолжетімділікке ие болу құқығына ие.
2. Бұл, атап айтқанда, жеке және өзгерлермен бірлесіп, үкіметтік органдар мен мекемелерге, сонымен қатар мемлекеттік істерді жүргізуімен айналысатын ұйымдарға сыни ескертпелерді және олардың қызметін жақсартуға қатысты ұсыныстарды беру және адам құқықтары мен негізгі бостандықтарға қиындық туғузатын немесе көтермелеуді, қорғанысты әрі жүзеге асыруды тежейтін жұмыстың кез келген аспектісіне назар аудару құқығын қамтиды.

9 Бап

      1. Осы Декларацияда сөз етілген адам құқықтарын көтермелеу мен қорғауды қоса алғанда, адам құқықтарын және негізгі бостандықтарын жүзеге асырғанда әрбір адам, жеке және өзгерлермен бірлесіп, құқықтық қорғаныстың тиімді құралдарымен пайдалану және осы құқықтар бұзылған жағдайда қорғаныс құқығына ие.
      2. Осы мақсатта болжамды түрде құқықтары немесе бостандықтары бұзылған әрбір адам тікелей өзі немесе заң жүзіндегі уәкілетті өкілі арқылы тәуелсіз, әділетті және құзырлы сот немесе заң негізінде құрылған өзге органға арызын жолдауға, жария түрде талқылау барысында оның дұрыс қарастырылуына сенуіне және сол органнан, заңға сәйкес, кез келген тиісті жәрдемақыны қоса алғанда, жағдайды түзетуге қатысты шараларды қарастыратын шешім алуға құқылы, сонымен қатар дәлелі жоқ кідіріссіз осы шешімнің немесе қаулының мәжбүрлі орындалуын талап етуге құқылы.
      3. Осы мақсатта әрбір адамның жеке және өзгелремен бірлесіп, атап айтқанда, мына құқықтары бар:
      a) жеке лауазымдық тұлғалар және мемлекеттік органдардың саясаты мен іс-әрекеті нәтижесіндегі адам құқықтары және негізгі бостандықтары бұзылуына байланысты құзырлы ұлттық сот, әкімшілік немесе заңнамалық органдарға немесе мемлекеттің құқықтық жүйесімен қатарыстырылған кез келген басқа құзырлы органға арыздарды немесе өзге тиісті өтінімдерді беру, ол органдар дәлелі жоқ кідіріссіз сол арыз бойынша өз шешімдерін шығарулары керек;
      b) ұлттық заңнамаға және қолданыстағы халықаралық міндетемелер мен принциптерге сәйкестігіне қатысты өз пікірін қалыптастыру мақсатында ашық тыңдауларға, талқылауларға және сот отырыстарына қатысу;
      c) адам құқықтарын және негізгі бостандықтарын қорғау мәселесінде кәсіби біліктілігі жоғары құқықтық немесе өзге тиісті кеңестер мен көмекті ұсыну және беру.
      4. Осы мақсатта және қолданыстағы халықаралық келісімдер мен процедураларға сәйкес әрбір адам, жеке және өзгерлермен бірлесіп, адам құқытары және негізгі бостандықтары мәселелері бойынша хабарламаларды алу және қарастыру үшін жалпы немесе арнайы құзыретке ие халықаралық органдарға деген кедергісіз қолжетімділік, сонымен қатар олармен үнемі байланыста болу құқығына ие.
      5. Мемлекет өзіне қарасты кез келген аймақта адам құқытары және негізгі бостандықтары бұзылды деп пайымдаудың орынды негіздері болған әр жағдай кезінде шұғыл әрі әділетті тергеу жүргізеді немесе тергеуді қамтамасыз етеді.

10 Бап

Ешкім іс-әрекет немесе талап етілген іс-әрекетті орындамау арқылы адам құқықтары мен негізгі бостандықтарды бұзу шараларына қатыспауы қажет және ешкім осыған қатысудан бас тартқаны үшін қандай да бір жазаға немесе қудалауға дұшар болмауы тиіс.

11 Бап

Әрбір адам, жеке және өзгерлермен бірлесіп, заң негізінде өз қызметі түрімен айналысуға немесе кәсібі бойынша жұмыс істеуге құқылы. Өз кәсібі түріне қарай адам абыройына, адам құқықтарына және өзге тұлғалардың негізгі бостандықтарына ықпал ете алатын әрбір адам осы құқықтарды құрметтеп, қызметі немесе кәсібі түріне байланысты жүріс-тұрыс немесе этиканың тиісті ұлттық және халықаралық стандарттарын сақтауы тиіс.

12 Бап

      1. Әрбір адам, жеке және өзгерлемен бірлесіп, адам құқықтары және негізгі бостандықтарды бұзуға қарсы бағытталған бейбітшілік іс-әрекеттерге қатысуға құқылы.
      2. Мемлекет құзыретті органдар көмегімен, осы Декларацияда сөз етілген құқығын заңды түрде жүзеге асыруымен байланысты жеке және өзгерлемен бірлесіп сөйлейтін кез келген адамды кез келген зорлықтан, қауіп-қатерден, жазадан, іс немесе заң жүзіндегі негативті кемсітушіліктен, қысымнан және өзге ықтяирлы әрекеттерден қорғанысты қамтамасыз ету мақсатында барлық қажетті шараларды қабылдайды.
      3. Осыған байланысты әрбір адам жеке және өзгерлермен бірлесіп, бейбітшілік жолдарды пайдаланып, нәтижесінде адам құқытары мен негізгі бостандықтары бұзылатын болып, мемлекетке артылған қызметтер мен әрекеттерге қарсы, сонымен қатар адам құқытары мен негізгі бостандықтардың жүзеге асырылуына кедергі келтіретін адам топтары немесе жеке адамдар жасайтын зорлық актілеріне қарсы жауапты шараларды қабылдағанда немесе қарсы шыққанда ұлттық заңнаманың тиімді қорғанысын алуға құқылы.

13 Бап

Әрбір адам, жеке және өзгерлермен бірлесіп, осы Декларацияның 3 Бабына сәйкес бейбітшілік жолдармен арнайы адам құқықтары және негізгі бостандықтарды көтермелеу мен қорғау мақсатында ресурстарға сұрау салу, алу және пайдалану құқығына ие.

14 Бап

      1. Мемлекет өз қарауындағы барлық адамдар өздерінің азаматтық, саяси, экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтарын түсінуде ат салысу мақсатында заңнамалық, сот, әкімшілік немесе өзге тиісті шараларды қабылдауда жауапкершілік алады.
      2. Осы шаралар мыналарды қамтиды:
      a) адам құқықтары туралы ұлттық заңдар мен ережелерді, сонымен қатар қолданыстағы негізгі халықаралық келісім-шарттардың жариялануы мен кеңінен таратылуы;
      b) адам құқықтары саласындағы халықаралық құжаттарға, соның ішінде мемлекеттердің өздері қатысушы болып табылатын, адам құқықтары туралы халықаралық келісімдер негізінде бекітілген органдарға оқыған мерзімді баяндамаларына, сонымен қатар пікірталастардың қысқаша есептеріне және осы органдардың ресми баяндамаларына толық және тең қолжетімділігі.
      3. Мемлекет қажет болған жағдайда өзіне қарасты барлық аумақтарда адам құқықтары мен негізгі бостандықтарды көтермелеу және қорғау мәселелері бойынша адам құқықтары жөніндегі омбудсмендер, комиссиялар немесе ұлттық мекемелердің әр алуан өзге түрлері сияқты жаңа тәуелсіз ұлттық мекемелердің құрылуын және дамуын қамтамасыз етеді және қолдайды.

15 Бап

Мемлекет білім берудің барлық деңгейлерінде адам құқықтары мен негізгі бостандықтарын оқытуды көтермелеу және жәрдемдесу үшін, сондай-ақ заңгерлерді, құқық қорғау органдары қызметкерлерін, әскери және мемлекеттік қызметкерлерді дайындауда жауапты адамдар өз оқыту бағдарламаларына адам құқықтарын оқытудағы тиісті элементтерін енгізілуін қамтамасыз ету үшін жауапкершілік алады.

16 Бап

Адам құқықтары және негізгі бостандықтарымен байланысты мәселелерді білім беру, кәсіби дайындық және осы салалардағы зерттеулер қызметі арқылы, мемлекеттер арасындағы, сонымен қатар өз қызметін атқаратын қоғам мен ұйымдарға тән түрлі ерекшеліктерді ескере отырып, барлық нәсілдік және діни топтар арасындағы шыдамдылықты, бейбітшілікті және достық қарым-қатынасты аса терең түсіну мен нығайтуды қамтамасыз ету мақсатында қоғам жұртшылығы аса терең түсіну үшін ат салысуда жеке адамдар, үкіметтік емес ұйымдар және тиісті мекемелер маңызды рөл атқарады.

17 Бап

Осы Декларацияда сөз етілген құқықтар мен бостандықтарды іске асырған уақытта өз бетінше немесе өзгелермен бірігіп әрекет ететін әрбір адам тиісті халықаралық міндеттемелермен келісілген және өзге адамдардың құқықтары мен негізгі бостандықтарын лайықты түрде мойындау әрі құрметтеу мақсатында және демократиялық қоғамдағы инабаттылық, қоғамдық тәртіп және жаппай әл-ауқаттың әділетті талаптарын қанағаттандыру мақсатында ғана заңмен бекітілген шектеулермен шектеледі.

18 Бап

      1. Әрбір адам қоғам алдында және қоғамда өз міндеттеріне ие, өйткені ол тұлға ретіндегі еркін және толық дамуы тек сол қоғамда мүмкін болады.
      2. Жеке адамдар, топтар, мекемелер және үкіметті емес ұйымдар адам құқықтары мен негізгі бостандықтардың демократиясын, көтермелеуін қамтамасыз ету және демократиялық қоғамдарды, институттарды, процестерді көтермелеу мен дамытуға ат салысу мәселесінде маңызды рөл атқарады және оларға жауапкершілік жүктеледі.
      3. Осы сияқты, олар тиісті жағдайларда, Адам құқықтарының жалпыға ортақ Декларациясында және адам құқықтары саласындағы өзге келісімдерде бекітілген құқықтар мен бостандықтар толығымен жүзеге асырылатын әлеуметтік және халықаралық тәртіпке деген әрбір адамның құқығын көтермелеуге ат салысу мәселесінде маңызды рөл атқарады және оларға жауапкершілік жүктеледі.

19 Бап

Осы Декларацияда ешнәрсе қоғамдағы қандай бір адам, топ немесе орган немесе кез келген мемлекет осы Декларацияда сөз етілген құқықтар мен бостандықтарды жоюға бағытталған қандай да бір қызметпен айналысуға немесе қандай да бір іс-әрекеттер жасауға құқылы екенін білдіретіндей етіп түсіндірімейді.

20 Бап

Осы Декларацияда ешнәрсе мемлекеттерге Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарлығының ережелеріне қайшы келетін жеке адамдардың, адамдар топтарының, мекемелердің немесе үкіметтік емес ұйымдардың қызметін қолдау және көтермелеу рұқсаты ретінде түсіндірілмейді.

      The General Assembly,
      Reaffirming the importance of the observance of the purposes and principles of the Charter of the United Nations for the promotion and protection of all human rights and fundamental freedoms for all persons in all countries of the world,
      Reaffirming also the importance of the Universal Declaration of Human Rights 2/ and the International Covenants on Human Rights 3/ as basic elements of international efforts to promote universal respect for and observance of human rights and fundamental freedoms and the importance of other human rights instruments adopted within the United Nations system, as well as those at the regional level,
      Stressing that all members of the international community shall fulfil, jointly and separately, their solemn obligation to promote and encourage respect for human rights and fundamental freedoms for all without distinction of any kind, including distinctions based on race, colour, sex, language, religion, political or other opinion, national or social origin, property, birth or other status, and reaffirming the particular importance of achieving international cooperation to fulfil this obligation according to the Charter,
      Acknowledging the important role of international cooperation for, and the valuable work of individuals, groups and associations in contributing to, the effective elimination of all violations of human rights and fundamental freedoms of peoples and individuals, including in relation to mass, flagrant or systematic violations such as those resulting from apartheid, all forms of racial discrimination, colonialism, foreign domination or occupation, aggression or threats to national sovereignty, national unity or territorial integrity and from the refusal to recognize the right of peoples to self- determination and the right of every people to exercise full sovereignty over its wealth and natural resources,
      Recognizing the relationship between international peace and security and the enjoyment of human rights and fundamental freedoms, and mindful that the absence of international peace and security does not excuse non-compliance,
      Reiterating that all human rights and fundamental freedoms are universal, indivisible, interdependent and interrelated and should be promoted and implemented in a fair and equitable manner, without prejudice to the implementation of each of those rights and freedoms,
      Stressing that the prime responsibility and duty to promote and protect human rights and fundamental freedoms lie with the State,
      Recognizing the right and the responsibility of individuals, groups and associations to promote respect for and foster knowledge of human rights and fundamental freedoms at the national and international levels,
      Declares:

Article 1

Everyone has the right, individually and in association with others, to promote and to strive for the protection and realization of human rights and fundamental freedoms at the national and international levels.

Article 2

1. Each State has a prime responsibility and duty to protect, promote and implement all human rights and fundamental freedoms, inter alia, by adopting such steps as may be necessary to create all conditions necessary in the social, economic, political and other fields, as well as the legal guarantees required to ensure that all persons under its jurisdiction, individually and in association with others, are able to enjoy all those rights and freedoms in practice.
2. Each State shall adopt such legislative, administrative and other steps as may be necessary to ensure that the rights and freedoms referred to in the present Declaration are effectively guaranteed.

Article 3

Domestic law consistent with the Charter of the United Nations and other international obligations of the State in the field of human rights and fundamental freedoms is the juridical framework within which human rights and fundamental freedoms should be implemented and enjoyed and within which all activities referred to in the present Declaration for the promotion, protection and effective realization of those rights and freedoms should be conducted.

Article 4

Nothing in the present Declaration shall be construed as impairing or contradicting the purposes and principles of the Charter of the United Nations or as restricting or derogating from the provisions of the Universal Declaration of Human Rights, 2/ the International Covenants on Human Rights 3/ and other international instruments and commitments applicable in this field.

Article 5

      For the purpose of promoting and protecting human rights and fundamental freedoms, everyone has the right, individually and in association with others, at the national and international levels:
      (a) To meet or assemble peacefully;
      (b) To form, join and participate in non-governmental organizations, associations or groups;
      (c) To communicate with non-governmental or intergovernmental organizations.

Article 6

      Everyone has the right, individually and in association with others:
      (a) To know, seek, obtain, receive and hold information about all human rights and fundamental freedoms, including having access to information as to how those rights and freedoms are given effect in domestic legislative, judicial or administrative systems;
      (b) As provided for in human rights and other applicable international instruments, freely to publish, impart or disseminate to others views, information and knowledge on all human rights and fundamental freedoms;
      (c) To study, discuss, form and hold opinions on the observance, both in law and in practice, of all human rights and fundamental freedoms and, through these and other appropriate means, to draw public attention to those matters.

Article 7

Everyone has the right, individually and in association with others, to develop and discuss new human rights ideas and principles and to advocate their acceptance.

Article 8

1. Everyone has the right, individually and in association with others, to have effective access, on a non-discriminatory basis, to participation in the government of his or her country and in the conduct of public affairs.
2. This includes, inter alia, the right, individually and in association with others, to submit to governmental bodies and agencies and organizations concerned with public affairs criticism and proposals for improving their functioning and to draw attention to any aspect of their work that may hinder or impede the promotion, protection and realization of human rights and fundamental freedoms.

Article 9

      1. In the exercise of human rights and fundamental freedoms, including the promotion and protection of human rights as referred to in the present Declaration, everyone has the right, individually and in association with others, to benefit from an effective remedy and to be protected in the event of the violation of those rights.
      2. To this end, everyone whose rights or freedoms are allegedly violated has the right, either in person or through legally authorized representation, to complain to and have that complaint promptly reviewed in a public hearing before an independent, impartial and competent judicial or other authority established by law and to obtain from such an authority a decision, in accordance with law, providing redress, including any compensation due, where there has been a violation of that personюs rights or freedoms, as well as enforcement of the eventual decision and award, all without undue delay.
      3. To the same end, everyone has the right, individually and in association with others, inter alia:
      (a) To complain about the policies and actions of individual officials and governmental bodies with regard to violations of human rights and fundamental freedoms, by petition or other appropriate means, to competent domestic judicial, administrative or legislative authorities or any other competent authority provided for by the legal system of the State, which should render their decision on the complaint without undue delay;
      (b) To attend public hearings, proceedings and trials so as to form an opinion on their compliance with national law and applicable international obligations and commitments;
      (c) To offer and provide professionally qualified legal assistance or other relevant advice and assistance in defending human rights and fundamental freedoms.
      4. To the same end, and in accordance with applicable international instruments and procedures, everyone has the right, individually and in association with others, to unhindered access to and communication with international bodies with general or special competence to receive and consider communications on matters of human rights and fundamental freedoms.
      5. The State shall conduct a prompt and impartial investigation or ensure that an inquiry takes place whenever there is reasonable ground to believe that a violation of human rights and fundamental freedoms has occurred in any territory under its jurisdiction.

Article 10

No one shall participate, by act or by failure to act where required, in violating human rights and fundamental freedoms and no one shall be subjected to punishment or adverse action of any kind for refusing to do so.

Article 11

Everyone has the right, individually and in association with others, to the lawful exercise of his or her occupation or profession. Everyone who, as a result of his or her profession, can affect the human dignity, human rights and fundamental freedoms of others should respect those rights and freedoms and comply with relevant national and international standards of occupational and professional conduct or ethics.

Article 12

      1. Everyone has the right, individually and in association with others, to participate in peaceful activities against violations of human rights and fundamental freedoms.
      2. The State shall take all necessary measures to ensure the protection by the competent authorities of everyone, individually and in association with others, against any violence, threats, retaliation, de facto or de jure adverse discrimination, pressure or any other arbitrary action as a consequence of his or her legitimate exercise of the rights referred to in the present Declaration.
      3. In this connection, everyone is entitled, individually and in association with others, to be protected effectively under national law in reacting against or opposing, through peaceful means, activities and acts, including those by omission, attributable to States that result in violations of human rights and fundamental freedoms, as well as acts of violence perpetrated by groups or individuals that affect the enjoyment of human rights and fundamental freedoms.

Article 13

Everyone has the right, individually and in association with others, to solicit, receive and utilize resources for the express purpose of promoting and protecting human rights and fundamental freedoms through peaceful means, in accordance with article 3 of the present Declaration.

Article 14

      1. The State has the responsibility to take legislative, judicial, administrative or other appropriate measures to promote the understanding by all persons under its jurisdiction of their civil, political, economic, social and cultural rights.
      2. Such measures shall include, inter alia:
      (a) The publication and widespread availability of national laws and regulations and of applicable basic international human rights instruments;
      (b) Full and equal access to international documents in the field of human rights, including the periodic reports by the State to the bodies established by the international human rights treaties to which it is a party, as well as the summary records of discussions and the official reports of these bodies.
      3. The State shall ensure and support, where appropriate, the creation and development of further independent national institutions for the promotion and protection of human rights and fundamental freedoms in all territory under its jurisdiction, whether they be ombudsmen, human rights commissions or any other form of national institution.

Article 15

The State has the responsibility to promote and facilitate the teaching of human rights and fundamental freedoms at all levels of education and to ensure that all those responsible for training lawyers, law enforcement officers, the personnel of the armed forces and public officials include appropriate elements of human rights teaching in their training programme.

Article 16

Individuals, non-governmental organizations and relevant institutions have an important role to play in contributing to making the public more aware of questions relating to all human rights and fundamental freedoms through activities such as education, training and research in these areas to strengthen further, inter alia, understanding, tolerance, peace and friendly relations among nations and among all racial and religious groups, bearing in mind the various backgrounds of the societies and communities in which they carry out their activities.

Article 17

In the exercise of the rights and freedoms referred to in the present Declaration, everyone, acting individually and in association with others, shall be subject only to such limitations as are in accordance with applicable international obligations and are determined by law solely for the purpose of securing due recognition and respect for the rights and freedoms of others and of meeting the just requirements of morality, public order and the general welfare in a democratic society.

Article 18

      1. Everyone has duties towards and within the community, in which alone the free and full development of his or her personality is possible.
      2. Individuals, groups, institutions and non-governmental organizations have an important role to play and a responsibility in safeguarding democracy, promoting human rights and fundamental freedoms and contributing to the promotion and advancement of democratic societies, institutions and processes.
      3. Individuals, groups, institutions and non-governmental organizations also have an important role and a responsibility in contributing, as appropriate, to the promotion of the right of everyone to a social and international order in which the rights and freedoms set forth in the Universal Declaration of Human Rights and other human rights instruments can be fully realized.

Article 19

Nothing in the present Declaration shall be interpreted as implying for any individual, group or organ of society or any State the right to engage in any activity or to perform any act aimed at the destruction of the rights and freedoms referred to in the present Declaration.

Article 20

Nothing in the present Declaration shall be interpreted as permitting States to support and promote activities of individuals, groups of individuals, institutions or non-governmental organizations contrary to the provisions of the Charter of the United Nations.

Notes

      1/ See Official Records of the Economic and Social Council, 1998, Supplement No. 3 (E/1998/23), chap. II, sect. A.
      2/ Resolution 217 A (III).
      3/ Resolution 2200 A (XXI), annex.