Қазақстан Республикасы Бюджет кодексінің жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 30 мамырдағы N 499 қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулы етеді:
Қазақстан Республикасы Бюджет кодексінің жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Жоба

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БЮДЖЕТ КОДЕКСI

Жалпы бөлiк

1-бөлiм. Қазақстан Республикасының бюджет жүйесi

1-тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Осы Кодекспен реттелетiн қатынастар

Осы Кодекс бюджет жүйесiнiң негiзгi ережелерiн, жұмыс iстеу қағидаттары мен тетiктерiн белгiлейдi, бюджет қаражатын құру мен пайдаланудың негізгі ережелерiн, қағидаттары мен тетiктерiн айқындап, бюджет қатынастарын реттейдi.

2-бап. Қазақстан Республикасы бюджет жүйесiнiң қағидаттары

Қазақстан Республикасының бюджет жүйесi мынадай қағидаттарға негізделедi:
1) бiрлiк қағидаты - бiрыңғай бюджеттiк заңнаманы қолдануды, оның iшiнде бiрыңғай бюджет жiктелiмiн, бюджет процесiн жүйеге асырудың бiрыңғай бюджет рәсiмдерiн пайдалануды қамтамасыз ету;
2) толықтық қағидаты - Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген барлық түсiмдер мен шығыстарды бюджеттерде және Қазақстан Республикасының Ұлттық қорында көрсету, бюджет қаражатын пайдалана отырып өзара талаптарды есепке алуға, сондай-ақ бюджет қаражаты бойынша талаптар құқықтарын беруге жол бермеу;
3) нақтылық қағидаты - бюджет параметрлерiнiң экономиканың ағымдағы жай-күйiнiң көрсеткiштерiне, сондай-ақ Қазақстан Республикасы мен өңiрлердi әлеуметтiк-экономикалық дамыту параметрлерi мен бағыттарына сәйкес келуi;
4) транспаренттiлiк қағидаты - бюджет заңдары саласындағы нормативтiк құқықтық актiлердi, бекiтiлген (нақтыланған, түзетiлген) бюджеттердi және олардың атқарылуы туралы есептердi, мемлекеттiң фискальдық саясатына қатысты басқа ақпаратты мiндетті түрде жариялау, бюджет процесiнiң ашықтығы, мемлекеттiк қаржы бақылауын жүргiзу;
5) дәйектiлiк қағидаты бюджеттiк қатынастар аясында бұрын қабылданған шешiмдердi мемлекеттiк басқару органдарының сақтауы;
6) тиiмдiлiк пен нәтижелiлiк қағидаты - бұл нәтижелерге жету үшiн бюджеттiк бағдарламалар паспортымен көзделген қажетті бюджет қаражатының ұтымды мөлшерiн пайдалана отырып белгiлi бiр нәтижелерге жету қажеттiлiгi негiзiнде бюджеттердiң әзiрленуi және атқарылуы;
7) бюджеттердiң дербестiк қағидаты - түрлi деңгейдегi бюджеттер арасындағы түсiмдердi тұрақты бөлудi орнықтыру және осы Кодекске сәйкес олардың жұмсалу бағыттарын айқындау, мемлекеттiк басқарудың барлық деңгейлерiнiң құқығымен осы Кодекске, жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуы барысында қосымша алынған кiрiстердi, жоғары тұрған бюджеттегi жергiлiктi бюджеттер қаражатының бос қалдықтарын алып қоюға жол берiлмейтiндiгiне, тиiстi өтемақысыз қосымша шығыстарды төмен тұрған бюджетке жүктеуге жол берiлмейтiндiгiне сәйкес бюджет процесiн дербес жүйеге асыру.

3-бап. Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi, осы Кодекстен, қабылдануы осы Кодекспен көзделген нормативтiк құқықтық актiлерден тұрады.
2. Егер Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шартпен осы Кодекстегіден өзгеше ережелер белгiленсе, аталған шарттың ережелерi қолданылады.

4-бап. Қазақстан Республикасы бюджет заңнамасының қолданылуы

1. Бюджет заңнамасы Қазақстан Республикасының бүкiл аумағында қолданылып, барлық жеке және заңды тұлғаларға таралады.
2. Қазақстан Республикасының Үкiметi мен жергiлiктi атқарушы органдардың тиiстi қаржы жылына арналған республикалық және жергiлiктi бюджеттерден тиiсiнше ақша бөлу туралы актiлерi, қайтарым негiзiнде ақша бөлу туралы осы актiлердiң ережелерiн қоспағанда, ағымдағы қаржы жылы аяқталғаннан кейiн күшiн жояды.
3. Тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңға өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы заңдар, тиiстi қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджет туралы мәслихаттардың шешiмiне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы мәслихаттардың шешiмдерi, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Үкiметi мен жергiлiктi атқарушы органдардың оларды iске асыру туралы актiлерi тиiстi қаржы жылының 1 қаңтарынан бастап күшiне енгiзiледi.
4. Егер басқа заңнамалық және өзге нормативтiк құқықтық актiлерде бюджет заңдарына қайшы келетiн нормалар көзделсе, бюджет заңдарының нормалары қолданылады.

5-бап. Бюджет пен түсiмдерi шығыстарына әсер ететін нормативтiк құқықтық актiлер

1. Республикалық немесе жергiлiктi бюджеттердiң шығыстарын ұлғайтуды немесе түсiмдерiн қысқартуды көздейтiн заңдар жобаларының, Президент жарлықтарының, Қазақстан Республикасының Үкiметi қаулыларының ережелерiн олар енгiзiлген күннен бастап бiр ай iшiнде республикалық бюджет комиссиясы мiндетті түрде қарауға тиiс.
2. Осы баптың 1-тармағында аталған ережелер республикалық бюджет комиссиясының оң қорытындысы болған кезде, бұл қорытынды ағымдағы жылдың бiрiншi жартысында берiлген жағдайда келесi қаржы жылынан бастап күшiне енгiзiлуi мүмкiн.
Егер осы қорытынды ағымдағы жылдың екiншi жартысында берiлген жағдайда, егер республикалық бюджет комиссиясы туралы ережемен өзгеше көзделмесе, аталған ережелер жоспарланған жылдан кейiнгi қаржы жылынан бастап күшiне енгiзiлуi мүмкiн.
3. Қазақстан Республикасының республикалық немесе жергiлiктi бюджеттердiң шығыстарын ұлғайтуды немесе түсiмдердi қысқартуды көздейтiн заңдары жобаларының ережелерi Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң оң қорытындысы болған кезде ғана республикалық бюджет комиссиясының қорытындысы ескерiле отырып енгiзiлуi мүмкiн.
4. Жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдардың жергілікті бюджеттердiң шығындарын ұлғайтуды немесе түсiмдерiн қысқартуды көздейтiн актiлерiнiң ережелерiн олар енгiзiлген күннен бастап бiр айдың iшiнде тиiстi бюджет комиссиясы мiндеттi түрде қарауға тиiс.
5. Осы баптың 4-тармағында аталған ережелер тиiстi бюджет комиссиясының оң қорытындысы болған кезде келесi қаржы жылынан бастап қолданысқа енгiзiлуi мүмкiн.
6. Осы баптың 2 және 5-тармақтарында аталған нормалар республикалық бюджет туралы заңға өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы заң актiлерiне және тиiстi қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджет туралы мәслихаттар шешiмiне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы мәслихаттар шешiмiне, сондай-ақ оларды iске асыру туралы нормативтiк құқықтық актiлерге қолданылмайды.

6-бап. Негізгі ұғымдар

Осы Кодексте мынадай ұғымдар қолданылады:
1) мемлекеттiң активтерi - өткен операциялар немесе оқиғалар нәтижесiне мемлекет меншiгiне алынған мүлiктiк және мүлiктiк емес игiлiктер мен құндық бағасы бар құқықтар;
2) бюджет - мемлекеттiң бағыты заң жүзiнде бекiтiлген мiндеттерi мен қызметтерiн қаржылай қамтамасыз етуге арналған мемлекеттiң орталықтандырылған ақша қоры;
3) облыс бюджетi - облыстық бюджеттi, олардың арасындағы өзара өтелетiн операциялар есепке алынбаған, аудандар (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттерiн бiрiктiретiн, талдамалы ақпарат ретiнде пайдаланылатын және бекiтiлуге жатпайтын жиынтық бюджет;
4) бюджет жүйесi - бюджеттердiң және Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының, сондай-ақ бюджет процестерi мен қатынастарының жиынтығы;
5) бюджеттiк инвестициялар - экономикалық пайда табу немесе әлеуметтiк-экономикалық тиiмдiлiкке жету мақсатында мемлекет активтерiнiң құнын ұлғайтуға бағытталған қаржыландыру, адами ресурстарды дамыту және табиғи ресурстарды жаңғырту;
6) бюджеттiк операциялар - бюджеттiң атқарылуы процесiнде жүзеге асырылатын операциялар;
7) бюджеттiк қатынастар - бюджет процесiнде туындайтын қатынастар;
8) бюджет қаражаты - мемлекеттiк меншiкке түсуi мен жұмсалуы бюджетте ақшалай нысанда көрсетiлетiн ақша мен мемлекеттiң өзге де активтерi;
9) бюджеттiк инвестициялық жоба - шектеулi уақыт кезеңi iшiнде iске асырылатын және аяқталған сипаты бар бюджеттiк инвестицияларды жүзеге асыру жөнiндегi iс-шаралар кешені;
10) бюджет процесi - бюджеттiң атқарылуы, мемлекеттiк қаржы бақылауы бойынша бюджет есебi мен есептiлiктi жоспарлау, қарау, бекiту, нақтылау, түзету, атқару, жүргiзу жөнiндегi, сондай-ақ мемлекеттiк байланысқан кепiлдiктердi жоспарлау мен пайдалану жөнiндегi бюджет заңнамасымен реттелген қызмет;
11) мемлекеттiк инвестициялық саясат - ұлттық экономиканың мүдделерiне сай инвестициялық процестердi мемлекеттiк реттеудiң экономикалық және қаржылық негізделген саясаты;
12) мемлекеттiк бағдарлама - Қазақстан Республикасының Президентi бекiтетiн және салааралық сипаты бар, жалпы ұлттық сипаттағы неғұрлым маңызды мiндеттердi шешуге және мемлекеттiң қорғаныс қабiлетiн, құқық тәртiбiн, заңдылығын және қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге бағытталған мәселелер жөнiнде әзiрленетiн бағдарлама;
13) мемлекеттiк бюджет - республикалық және жергiлiктi бюджеттердi олардың арасындағы өзара өтелетiн операцияларды ескермей бiрiктiретiн, талдамалы ақпарат ретiнде пайдаланылатын және бекiтiлуге жатпайтын жиынтық бюджет;
14) инвестициялық бағдарлама - инвестициялық мақсатқа жету мерзiмi реттелмеген және жүйелiлiк сипаты бар бюджеттiк инвестицияларды жүзеге асыру жөнiндегі iс-шаралар жиынтығы;
15) инвестициялық ұсыныс - инвестициялық жобаның (бағдарламаның) мақсатын, оған жетудiң жолдарын көрсететiн және инвестициялық жобаны (бағдарламаны) әзiрлеудi одан ары жүргiзу үшiн оны алдын ала iрiктеудi жүзеге асыру мүмкiндiгiн қамтамасыз ететiн инвестициялық жоба (бағдарлама) тұжырымдамасы;
16) кассалық алшақтық - қаржы жылы iшiнде бюджетке түсетiн түсiмдер мен бюджет қаражатының еркiн қалдықтары көлемiнен шығыстар көлемiнiң асып түсуi;
17) жергiлiктi бюджет - облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетi, ауданның (облыстық маңызы бар қала) бюджетi, облыстың бюджетi;
18) бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi жергiлiктi уәкiлеттi орган - жергiлiктi бюджеттен қаржыландырылатын, орта мерзiмдi кезеңге арналған жергiлiктi бюджеттiң болжамды көрсеткiштерiн және тиiстi қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджеттiң жобасын жоспарлау жөнiндегi қызметтердi жүзеге асыратын атқарушы орган;
19) бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi жергiлiктi уәкiлеттi орган - жергiлiктi бюджеттен қаржыландырылатын, жергiлiктi бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi, бюджеттiк есеппен есептiлiктiң атқарылу, жүргізiлу саласындағы қызметтердi жүзеге асыратын атқарушы орган;
20) экономикалық жоспарлау жөнiндегi жергiлiктi уәкiлеттi орган - жергiлiктi бюджеттен қаржыландырылатын, тиiстi әкiмшiлiк-аумақтық бөлiнiстi әлеуметтiк-экономикалық дамытудың негiзгi бағыттарын әзiрлеу қызметін жүзеге асыратын атқарушы орган;
21) салалық (секторлық) бағдарлама - Қазақстан Республикасының Yкiметi бекiткен, экономиканың жекелеген салаларының (секторларының) неғұрлым маңызды мiндеттерiн шешуге бағытталған бағдарлама;
22) басым (республикалық/жергілiктi) инвестициялық жобалардың (бағдарламалардың) тiзбесi - республикалық немесе жергiлiктi бюджеттер қаражаты есебiнен қаржыландыруға жоспарланған инвестициялық жобалардың (бағдарламалардың) тiзiмi болып табылатын, республиканы немесе өңiрлердi әлеуметтiк-экономикалық дамытудың орта мерзiмдi жоспарына қосымша;
23) бюджет қаражатын алушы - бюджет қаражатын алатын жеке немесе заңды тұлға, Қазақстан Республикасының Үкiметi және жергiлiктi атқарушы органдар;
24) өңiрлiк бағдарлама - мәслихаттар бекiткен, өңiрдi (аумақты) әлеуметтiк-экономикалық дамыту мiндеттерiн шешуге бағытталған бағдарлама;
25) түзетiлген бюджет - Қазақстан Республикасының Парламентiнде немесе мәслихатта нақтылаусыз Қазақстан Республикасының Үкiметi немесе жергiлiктi атқарушы органдар енгізген өзгерiстер мен толықтыруларды ескере отырып бекiтiлген немесе нақтыланған бюджет;
26) әлеуметтік-экономикалық дамудың орта мерзiмдiк жоспары - Қазақстан Республикасының Үкiметi немесе мәслихат бекiтетiн, үш жылдық кезеңге арналған республиканы немесе өңiрдi әлеуметтiк-экономикалық дамытудың негiзгi көрсеткiштерi мен бағыттарын және оны iске асыру жөнiндегi шараларды белгiлейтiн құжат;
27) трансферттер - бюджетке және Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына, сондай-ақ бюджеттен, оның iшiнде жеке және заңды тұлғаларға, Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан төленетiн өтеусiз және қайтарымсыз төлемдер;
28) бекiтiлген бюджет - тиiстi қаржы жылына арналған, Қазақстан Республикасының Парламентi немесе тиiстi мәслихат бекiткен бюджет;
29) нақтыланған бюджет - оның атқарылуы барысында Қазақстан Республикасының Парламентi немесе тиiсті мәслихат қабылдаған өзгерiстер мен толықтыруларды ескере отырып тиiстi қаржы жылына бекiтiлген бюджет;
30) қаржыландыру - алушыларға бюджет қаражатын бөлу;
31) қаржы жылы - бюджеттiң атқарылуы жүзеге асырылатын, күнтiзбелiк жылдың 1 қаңтарынан басталып, 31 желтоқсанында аяқталатын уақыт кезеңi;
32) бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлетті орган - орта мерзiмдi кезеңге арналған мемлекеттiк бюджеттiң болжамды көрсеткiштерiн және тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет жобасын жоспарлау жөнiндегi қызметтi жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;
33) iшкi бақылау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган - iшкi мемлекеттiк қаржы бақылауы қызметiн жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;
34) бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган - мемлекеттiк бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi бюджеттiк есеп пен есептiлiктi атқару, жүргізу саласындағы қызметтердi жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;
35) экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық атқарушы орган - Қазақстан Республикасын әлеуметтiк-экономикалық дамытудың негiзгi бағыттарын әзiрлеу қызметiн жүзеге асыратын орталық атқарушы орган.
2. Бюджет заңнамасының басқа да ұғымдары осы Кодекстiң тиiстi баптарында белгiленген мәндерде пайдаланылады.
Бюджет заңнамасының ұғымдары Қазақстан Республикасы азаматтық және басқа да салалар заңдарының ұғымдарымен сәйкес келген кезде бюджеттiк қатынастарға бюджет заңдарының ұғымдары пайдаланылады.
3. Осы Кодексте пайдаланылатын Қазақстан Республикасы заңнамасының азаматтық және басқа да салалық ұғымдары, егер осы Кодексте өзгеше көзделмесе, заңнаманың осы салаларында пайдаланылған мәнде қолданылады.

2-тарау. Қазақстан Республикасының бюджет жүйесi

7-бап. Қазақстан Республикасындағы бюджеттердің түрлері мен деңгейлерi

1. Қазақстан Республикасында бюджеттердiң мынадай деңгейлерi бекiтiлiп, атқарылады және дербес болып табылады:
республикалық бюджет;
облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетi;
ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетi.
2. Қазақстан Республикасында осы Кодекспен белгiленген жағдайларда төтенше мемлекеттiк бюджет бекiтiлуi және атқарылуы мүмкiн.

8-бап. Республикалық бюджет

1. Осы Кодекспен белгiленген, орталық мемлекеттiк органдардың, оларға ведомстволық бағынысты мемлекеттiк мекемелердiң мiндеттерi мен қызметтерiн қаржылай қамтамасыз етуге және елдегi мемлекеттiк саясаттың жалпы-республикалық бағыттарын iске асыруға арналған салық пен басқа да төлемдер түсiмдерiнiң есебiнен қалыптасатын орталықтандырылған ақша қоры республикалық бюджет болып табылады.
2. Республикалық бюджет Қазақстан Республикасының заңымен бекiтiледi.

9-бап. Облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетi

1. Осы Кодекспен белгіленген облыстық деңгейдегi жергiлiкті мемлекеттiк органдардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың оларға ведомстволық бағынысты мемлекеттiк мекемелердiң мiндеттерi мен қызметтерiн қаржылай қамтамасыз етуге және тиiстi әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктегi мемлекеттiк саясатты iске асыруға арналған салық пен басқа да төлемдер түсiмдерiнiң есебiнен қалыптасатын орталықтандырылған ақша қоры облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетi болып табылады.
2. Облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетi облыс, республикалық маңызы бар қала, астана мәслихатының шешiмiмен бекiтiледi.

10-бап. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджеті

1. Осы Кодекспен белгiленген, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергiлiктi мемлекеттiк органдарының, оларға бағынышты мемлекеттiк мекемелердiң мiндеттерi мен қызметтерiн қаржылай қамтамасыз етуге және тиiстi ауданда (облыстық маңызы бар қалада) мемлекеттiк саясатты iске асыруға арналған салық пен басқа да төлемдер түсiмдерiнiң есебiнен қалыптасатын ақша қоры ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетi болып табылады.
2. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетi аудан (облыстық маңызы бар қала) мәслихатының шешiмiмен бекiтiледi.

11-бап. Төтенше мемлекеттік бюджет

1. Төтенше мемлекеттiк бюджет республикалық және жергiлiктi бюджеттер негiзiнде қалыптасады және Қазақстан Республикасына төтенше немесе әскери жағдай енгiзiлген реттерде енгізiледi.
2. Төтенше мемлекеттiк бюджетті жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган жасап, ол Қазақстан Республикасы Президентiнiң Жарлығымен белгiленген заңдық тәртiппен бекiтiледi.
3. Қазақстан Республикасы Президентiнiң Қазақстанның бүкiл аумағына төтенше немесе әскери жағдай енгiзу және оны алып тастау туралы Жарлығы төтенше мемлекеттік бюджеттi енгiзуге және оны доғаруға негiз болып табылады.
4. Қазақстан Республикасының Парламентi төтенше мемлекеттік бюджеттің қабылданғаны туралы дереу хабардар етiледi.
5. Төтенше мемлекеттiк бюджет қолданылған уақытта республикалық бюджет туралы және барлық деңгейдегi жергiлiктi бюджеттiң тиiстi қаржы жылына арналған бюджеттерi туралы мәслихаттар шешiмдерiнiң қолданылуы тоқтатыла тұрады.
6. Төтенше мемлекеттiк бюджет төтенше немесе әскери жағдай енгiзiлген мерзiм iшiнде қолданылады.
Төтенше мемлекеттiк бюджеттiң қолданылуы тоқтатылғаннан бастап республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуы республикалық бюджет туралы заңға және тиiстi қаржы жылына арналған барлық деңгейдегi жергiлiктi бюджеттiң бюджеттерi туралы мәслихаттар шешімдерiне сәйкес жүзеге асырылады.
7. Қазақстан Республикасының жекелеген жерлеріне төтенше жағдай енгізілген төтенше жағдайда төтенше мемлекеттiк бюджет енгізілмейді.

12-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры мемлекеттiң қаржы және өзге активтерi болып табылады, Қазақстан Республикасы Үкiметінiң есебiнде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiнде шоғырландырылады.
2. Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры елдiң тұрақты әлеуметтiк-экономикалық дамуын, мемлекеттiң қаржы және өзге активтерiнiң қордалануын қамтамасыз етуге, экономиканың шикiзат секторына тәуелдiлiгiн және қолайсыз сыртқы факторлардың ықпалын төмендетуге арналған.
3. Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры жинақтау және тұрақтандыру қызметiн жүзеге асырады. Жинақтау қызметi мемлекеттiң қаржы және өзге активтерiнiң қордалануын қамтамасыз етедi. Тұрақтандыру қызметi шикiзат ресурстарына әлемдiк бағаның жағдаятына республикалық бюджеттiң тәуелдiлiгiн төмендетуге арналған.
4. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын құру мен пайдалану дүниежүзiлiк және iшкi тауар мен қаржы нарықтарының жағдаятына, елдегi және шет елдердегi экономикалық жағдайды, бұл орайда макроэкономикалық және фискальдық тұрақтылықты, Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының негiзгi мақсаттары мен мiндеттерiн сақтай отырып, республиканы әлеуметтiк-экономикалық дамытудың артықшылықтарын ескере отырып айқындалады.
5. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару және Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын құру мен пайдалану жөнiндегi мемлекеттiк органдардың қызметi Қазақстан Республикасының Конституциясына, осы Кодекске, Қазақстан Республикасы Президентiнiң, Үкiметінің және Ұлттық Банктiң актілерiне сәйкес жүзеге асырылады.
6. Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының түсiмi мен жұмсалуы ұлттық және валюталарымен жүргiзiледi.
Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының операциялар жөнiндегi есебi мен есеп-қисабы ұлттық валютамен жүзеге асырылады.
7. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын сенiмгерлiк басқаруды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi мен Қазақстан Республикасының Үкiметi арасында жасасылған сенiмгерлiк басқару туралы шарт негiзiнде Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi жүзеге асырады.

3-тарау. Бюджеттiң құрылымы

13-бап. Бюджеттiң түсiмдерi мен шығыстары

1. Кiрiстер, бюджет кредиттерiн өтеу, мемлекеттiң қаржы активтерiн сатуынан түсетiн түсiмдер, заемдар бюджеттiң түсiмдерi болып табылады.
2. Шығындар, бюджет кредиттерi, қаржы активтерiн сатып алу, заемдар бойынша негізгi қарызды өтеу бюджеттiң шығыстары болып табылады.

14-бап. Бюджеттің құрылымы

1. Бюджеттiң құрылымы мынадай бөлiмдерден тұрады:
кiрiстер:
салық түсiмдерi;
салықтан тыс түсiмдер;
негізгі капиталды сатудан түскен түсiмдер;
ресми трансферттердiң түсiмдерi;
2) шығындар;
3) операциялық сальдо;
4) таза бюджеттiк кредит беру:
бюджеттiк кредит беру;
бюджеттiк кредиттердi өтеу;
5) қаржы активтерiмен жасалатын операциялар бойынша сальдо:
қаржы активтерiн сатып алу;
мемлекеттiң қаржы активтерiн сатудан түсетiн түсiмдер;
6) бюджет тапшылығы (профицит);
7) бюджет тапшылығын қаржыландыру (профициттi пайдалану):
заемдардың түсiмi;
заемдарды өтеу;
бюджет қаражаты қалдықтарының қозғалысы.
2. Бюджеттердi бекiту және бюджеттердiң атқарылуы туралы есептердi қалыптастыру осы баптың 1-тармағында аталған құрылым бойынша жүзеге асырылады.

15-бап. Бюджеттің кiрiстерi

1. Салық және басқа да мiндеттi төлемдер, ресми трансферттер, өтеусiз негiзде мемлекетке берiлетiн, қайтарымдылық сипаты жоқ және мемлекеттiң қаржы активтерiн сатуымен байланысты емес, осы Кодекске және басқа заң актiлерiне сәйкес бюджетке есептелуге тиiстi ақша бюджет кiрiстерi болып табылады.
2. Салық түсiмдерi - Қазақстан Республикасының салық заңдарымен белгiленген салық пен бюджетке түсетiн басқа да мiндеттi төлемдер.
3. Салықтан тыс түсiмдер - негiзгi капиталды сатудан түсетiн түсiмдерге жатпайтын, салық заңнамасымен белгіленгендегiлерден басқа, осы Кодекспен және басқа да заң актiлерiмен белгiленген, бюджетке түсетін мiндетті, қайтарымсыз төлемдер, сондай-ақ ресми трансферттерден басқа, қайтарымсыз негiзде бюджетке берiлген ақша.
4. Негiзгi капиталды сатудан түсетiн түсiмдер мыналар болып табылады:
мемлекеттiк мекемелерге бекiтiлiп берiлген мемлекеттiк мүлiктi сатудан түсетiн ақша;
мемлекеттiк материалдық қорлардан, резервтерден тауарларды сатудан түсетiн ақша;
мемлекетке тиесiлi бейматериалдық активтердi сатудан түсетiн ақша.
5. Ресми трансферттердiң түсiмдерi - бюджеттiң бiр деңгейiнен екiншiсiне, Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан түсетiн трансферттер түсiмдерi.
6. Кiрiстердiң жаңа түрлерiн енгiзу, қолданылып жүргендерін алып тастау немесе өзгерту осы Кодекске өзгерiстер немесе толықтырулар мiндеттi түрде енгiзiле отырып жүзеге асырылады.
7. Мақсатты ресми трансферттердi қоспағанда, кiрiстердiң мақсатты нысанасы болмайды.

16-бап. Мемлекеттiк мекемелердiң тауарларды (жұмыстар, көрсетiлетiн қызметтер) өткiзуден түсетiн ақша

1. Мемлекеттiк мекемелердiң тауарларды (жұмыстар, көрсетiлетiн қызметтер) өткiзуден түсетiн ақша тиiстi бюджетке есептелуге тиiс.
Егер мемлекеттiк мекемелердiң негiзгi атқарымдық қызметке жатпайтын тауарларды (жұмыстар, көрсетiлетiн қызметтер) өткiзуге құқығы, мiндеттi сипаты болмайтын әрi жеке және заңды тұлғамен келiсiм бойынша белгiленетiн төлем заң актiлерiнде көзделсе, мұндай тауарларды (жұмыстар, көрсетiлетiн қызметтер) өткiзуден түсетiн ақша мемлекеттiк мекеменiң билiгiнде қалуы мүмкiн.
2. Өздерiнiң билігінде қалған тауарларды (жұмыстар, көрсетілген қызметтер) мемлекеттiк мекемелердiң өткiзуiнен түсетiн ақшаны жоспарлау мен пайдалану Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген, осы Koдeкскe сәйкес тәртiппен жүзеге асырылады.

17-бап. Бюджет шығындары

1. Қайтарымсыз негiзде бюджет қаражатын бөлу жөнiндегi операциялар бюджет шығындары болып табылады.
2. Шығындар қатаң мақсатты нысанда жүргiзiледi.

18-бап. Шығындар тұрпаттары

1. Бюджет шығындары мынадай тұрпаттарға бөлінеді:
1) мемлекеттiк мекемелер қызметiн қамтамасыз ету;
2) тұрақты сипаты жоқ шараларды ұйымдастыру мен өткiзу;
3) мемлекеттiк тапсырыс - мемлекеттiк саясатты iске асыру мақсатында шығарылған (мемлекеттiк органдардың жеке тұтынуына емес) тауарлар (жұмыстарға, көрсетiлетiн қызметтерге) мемлекеттiк органдардың ақы төлеуi;
4) жекелеген тұлғаларға ақшалай төлемдер - қызметкерлерге еңбек үшiн ақшалай төлемдерден басқа, жеке тұлғаларға ақшалай нысандағы төлемдермен байланысты шығындар;
5) заңды тұлғаларға демеуқаржылар - мемлекеттік мекемелер мен қоғамдық ұйымдар болып табылмайтын зиянды тұлғаларды өтеусiз және қайтарымсыз негiзде қаржыландыру;
6) ресми трансферттер - бюджеттiң бiр деңгейінен екiншiсiне, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына трансферттiк төлемдер;
7) осы тармақтың 1) - 6) тармақшаларында аталмаған мемлекет мiндеттемелерiне жұмсалатын шығындар.
2. Демеуқаржылар мынадай түрлерге бөлiнедi:
мақсаттық сипаты жоқ және заңды тұлғаның шығыстарын жабуға арналған жалпы сипаттағы демеуқаржылар;
заңды тұлға шығыстардың нақты түрлерiн жүзеге асыруына арналған мақсаттық демеуқаржылар.
3. Демеуқаржылар нақты саланы немесе қызмет аясын әлеуметтiк-экономикалық дамыту мiндеттерiн iске асырудың басқа, неғұрлым тиiмдi әдiсi болмаған, заң актiлерiмен көзделген жағдайларда ғана берiлуi мүмкiн. Заңды тұлғаларды демеуқаржыландырудың бағыттары әлеуметтiк-экономикалық дамудың орта мерзiмдiк жоспарымен анықталады.
4. Ресми трансферттердiң жалпылама сипаты да, мақсаттық нысанасы да болуы мүмкiн. Мақсаттық сипаты бар ресми трансферттер мақсаттық трансферттер болып табылады.

19-бап. Қазақстан Республикасының Yкiметi мен жергiлiктi атқарушы органдардың резервтерi

1. Қазақстан Республикасының Yкiметi мен жергiлiктi атқарушы органдардың резервтерi республикалық және жергiлiктi бюджеттердi әзiрлеу кезiнде оларды болжап болмайтындықтан жоспарланбаған және ағымдағы қаржы жылында кiдiрiссiз қаржыландыруды талап ететiн шығындарды қаржыландыру үшін республикалық және жергiлiктi бюджеттер құрамында құрылады.
2. Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң, жергiлiктi атқарушы органдардың резервi:
төтенше резервтi;
шұғыл шығындарға жұмсалатын резервтi:
облыстық бюджеттердiң, республикалық маңызы бар қалалар, астана бюджеттерiнiң, аудандар (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттерiнiң кассалық алшақтығын жабу үшiн жұмсалатын резервтi қамтиды.
3. Төтенше резерв Қазақстан Республикасы мен басқа мемлекеттердiң аумағындағы табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайларды жою мақсатында ғана пайдаланылады.
4. Шұғыл шығындарға жұмсалатын резерв Қазақстан Республикасының немесе оның әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiгінiң саяси, экономикалық және әлеуметтiк тұрақтылығына, сондай-ақ адамдардың өмiрi мен денсаулығына қатер төндiретiн жағдайларды жою, Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң, орталық мемлекеттiк органдардың, соттар шешiмдерi бойынша жергiлiктi атқарушы органдарының мiндеттемелерiн орындау мақсатында ғана пайдаланылады.
5. Облыстық бюджеттiң, республикалық маңызы бар қала, Астана бюджетiнің кассалық алшақтығын жабуға жұмсалатын резерв оларда кассалық алшақтық пайда болған кезде облыс бюджетiне, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiне кредит беру үшiн республикалық бюджетте көзделедi.
6. Аудандар (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттерiнiң кассалық алшақтығын жабуға жұмсалатын резерв оларда кассалық алшақтық пайда болған кезде аудандар (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттерiне кредит беру үшiн облыстық бюджетте көзделедi.
7. Кассалық алшақтықты жабуға қарызға алу қаржы жылы шегiнде алты айға дейiнгi мерзiмге жүзеге асырылады және республикалық немесе жергiлiктi бюджеттi нақтылау талап етiлмейдi.
8. Қазақстан Республикасы Yкiметi резервiнiң және жергiлiктi атқарушы орган резервiнiң жалпы көлемi тиiстi бюджет түсiмдерiнiң көлемінен екi проценттен аспауға тиiс.
9. Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң және жергiлiктi атқарушы органдардың резервтерiнен ақша бөлу Қазақстан Республикасының Үкiметi мен тиiсiнше жергiлiктi атқарушы органдардың ағымдағы қаржы жылының соңында күшiн жоғалтатын шешiмдерi бойынша тиiстi қаржы жылына арналған республикалық немесе жергiлiктi бюджетте бекiтiлген көлемдер шегінде жүзеге асырылады.
10. Резерв құрамында көзделген ақша толық көлемде пайдаланылған жағдайда Қазақстан Республикасының Үкiметi немесе жергiлiктi атқарушы орган қажет болған кезде тиiстi қаржы жылына арналған жергiлiктi республикалық бюджет туралы заңға немесе жергiлiктi бюджет туралы мәслихат шешiмiне өзгерiстер енгiзу арқылы Қазақстан Республикасы Yкiметi немесе жергiлiктi атқарушы орган резервтерiнiң мөлшерiн ұлғайту туралы Қазақстан Республикасының Парламентiне немесе тиiстi мәслихатқа ұсыныстар енгiзедi.
11. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң немесе жергілiктi атқарушы органның резервiнен бөлiнген ақша қаржы жылы iшiнде толық немесе iшiнара пайдаланылмаған жағдайда, бюджет бағдарламасының әкiмшiсi бөлiнген ақшаның пайдаланылмаған бөлiгi ағымдағы қаржы жылының соңына дейiн тиiстi бюджетке қайтарылуын қамтамасыз етедi.
12. Қазақстан Республикасы Үкiметi мен жергiлiктi атқарушы органдар резервтерiнің пайдаланылу тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.

20-бап. Операциялық сальдо

1. Операциялық сальдо бюджет кiрiстерi мен шығындары арасындағы айырмашылық ретiнде белгiленедi.
2. Бюджет кiрiстерiнен шығындардың асып түскен сомасы терiс операциялық сальдо болып табылады.
3. Бюджет шығындарынан кiрiстердiң асып түскен сомасы оң операциялық сальдо болып табылады.
4. Дамудың бюджеттiк бағдарламаларының шығындарында терiс операциялық сальдоның болуына жол берiледi.
Ағымдағы бюджеттiк бағдарламалардың жалпы көлемi бюджет кiрiстерiнiң көлемiнен асып түспеуге тиiс.
5. Терiс операциялық сальдоның жол беруге болатын шектiк мөлшерi орта мерзiмдi фискальдық саясатпен айқындалады.

21-бап. Таза бюджеттiк кредит беру

1. Таза бюджеттiк кредит беру мыналарды қамтиды:
бюджеттiк кредиттер;
бюджеттiк кредиттердi өтеу.
2. Таза бюджеттiк кредит берудiң көлемi бюджеттiк кредиттер мен бюджеттiк кредиттердi өтеудiң арасындағы айырмашылық ретiнде айқындалады.

22-бап. Қаржы активтерiмен жасалатын операциялар

1. Қаржы активтерiмен жасалатын операциялар мыналарды қамтиды:
қаржы активтерiн сатып алу;
мемлекеттiң қаржы активтерiн сатудан түсетiн түсiмдер.
2. Қаржы активтерiн сатып алу - қатысу үлесiн, халықаралық ұйымдар мен заңды тұлғалардың бағалы қағаздары мен туынды бағалы қағаздарын мемлекеттiк меншiкке сатып алу операцияларымен байланысты бюджет шығыстары.
3. Мемлекеттiң қаржы активтерiн сатудан түсетiн түсiмдер - қатысу үлесiн, халықаралық ұйымдар мен заңды тұлғалардың бағалы қағаздары мен туынды бағалы қағаздарын, мемлекеттiк мекемелер мен мемлекеттiк кәсіпорындардағы мүлiктiк кешен түрiндегi, сондай-ақ мемлекеттiк кәсiпорындардың жедел басқаруындағы немесе шаруашылық жүргiзуiндегi мемлекеттік мүлiктi мемлекеттiк меншiктен сату жөнiндегi операциялармен байланысты бюджетке түсетiн түсiмдер.
4. Мемлекеттiң қаржы активтерiмен жасалатын операциялар бойынша сальдо көлемi мемлекеттiң қаржы активтерiн сатып алудан түсетiн түсiмдер мен сатудың арасындағы айырмашылық ретiнде айқындалады.
5. Қаржы активтерiн сатып алу мен мемлекеттiң қаржы активтерiн сатудан түсетiн түсiмдер Қазақстан Республикасының заң актiлерiне және әлеуметтiк-экономикалық дамудың орта мерзiмдiк жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.

23-бап. Бюджет тапшылығы (профицитi)

1. Бюджет тапшылығы (профицитi) таза бюджеттiк кредит беру мен қаржы активтерiмен жасалатын операцияларды шегерiп тастағандағы операциялық сальдоға тең.
Tepic белгiсi бар алынған шама - бюджет тапшылығы, оң белгiсi бар шама бюджет профицитi болып табылады.
2. Бюджет тапшылығының жол беруге болатын шектiк мөлшерi әлеуметтiк-экономикалық дамудың орта мерзiмдiк жоспарымен белгiленедi.

24-бап. Бюджет тапшылығын қаржыландыру (профициттi пайдалану)

1. Бюджет тапшылығын қаржыландыру - қарыз алу және бюджет қаражатының еркiн қалдықтары есебiнен бюджет тапшылығының орнын толтыруды қамтамасыз ету.
Бюджет тапшылығын қаржыландырудың көлемi қарыздар бойынша негiзгi борышты өтеу сомасынан алынған қарыздар сомасының бюджет қаражаты қалдықтары қозғалысының асып түсуi ретiнде белгiленедi.
Бюджет тапшылығын қаржыландырудың маңызы оң белгiмен белгіленеді және бюджет тапшылығының маңызынан кем бола алмайды.
2. Бюджет профицитiн пайдалану - қарыздар бойынша негiзгi борышты өтеуге бюджет профицитiн, қарыздар қаражатын, бюджет қаражатының еркiн қалдықтарын жұмсау.
Бюджет профицитiн пайдаланудың көлемi алынған қарыздар және бюджет қаражаты қалдықтары қозғалысының сомасынан қарыздар бойынша негiзгi борышты өтеу сомасының асып түсуi ретiнде белгiленедi.
Бюджет профицитiн пайдаланудың маңызы терiс белгiмен белгіленедi және бюджет профицитiнiң маңызынан көп бола алмайды.

4-тарау. Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры

25-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық қорын құрудың көздерi

1. Қазақстан Республикасы Ұлттық қорын құрудың көздерi мыналар болып табылады:
1) тиістi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда бекiтiлген олардың жылдық көлемдерi шикiзаттық сектор ұйымдарынан республикалық бюджетке iс жүзiнде түсетiн түсiмдердiң асып түсуi ретiнде айқындалған республикалық бюджеттен ресми трансферттер;
2) республикалық меншiкте тұрған, кен өндiрушi және өңдеушi салаларға жататын мемлекеттік мүлікті жекешелендіруден түсетін түсімдер есебiнен белгiленетiн мемлекеттiк бюджеттен ресми трансферттер;
3) шикiзат секторы ұйымдарынан республикалық бюджетке түсетiн түсiмдер сомасының республикалық бюджетте жоспарланған 10 процентi мөлшерiнде есептелген республикалық бюджеттен ресми трансферттер;
4) Қазақстан Республикасы Ұлттық қорын басқарудан түсетiн инвестициялық кiрiстер;
5) Қазақстан Республикасының заңнамасымен тыйым салынбаған өзге де түсiмдер мен кiрiстер.
2. Негiзгi қызметтi табиғи ресурстарды өндiру мен өңдеу болып табылатын заңды тұлғалар шикiзат секторының ұйымдары болып табылады. Шикiзат секторы ұйымдарының тiзбесiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.
3. Шикiзат секторы ұйымдарынан түсетiн түсiмдер - салықтың мынадай түрлерi бойынша шикiзат секторы ұйымдарынан түсетiн түсiмдердiң жиынтығы:
корпорациялық табыс салығы;
қосылған құнға салынатын салық;
үстеме пайдаға салынатын салық;
бонустар;
роялти;
жасасылған келiсiм-шарттар бойынша өнімді бөлу жөнiнде Қазақстан Республикасының үлесi.
4. Шикiзат секторы ұйымдарынан түсетiн түсiмдердi болжау республиканы әлеуметтiк-экономикалық дамытудың орта мерзiмдi жоспарында белгiленген шикiзат секторының тауарларына тұрақты дүниежүзiлiк баға есептерiне негiзделедi.
5. Осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында аталған ресми трансферттердi, сондай-ақ мемлекеттiк меншiкте тұрған, кен өндiрушi және өңдеушi салаларға жататын мемлекеттiк мүлiктi жекешелендiруден түсетiн жоспардан тыс түсiмдер есебiнен белгiленетiн республикалық бюджеттен ресми трансферттердi Қазақстан Республикасының Парламентiнде нақтылаудың республикалық бюджеттiң атқарылу барысында бюджеттiң атқарылуы жөніндегі орталық уәкiлеттi орган айқындайды және республикалық бюджеттен Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына аударады.
6. Осы баптың 1-тармағының 3) тармақшасында аталған ресми трансферттер, сондай-ақ мемлекеттiк меншiкте тұрған, кен өндiрушi және өңдеушi салаларға жататын мемлекеттiк мүлiктi жекешелендiруден түсетiн жоспарлы түсiмдер есебiнен белгiленетiн республикалық бюджеттен ресми трансферттер тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңмен бекiтiледi.
7. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқарудан инвестициялық кiрiстер Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын қаржы активтерiне орналастырудан түзiледi.

26-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын пайдалану

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры:
1) тұтас алғанда ағымдағы қаржы жылы бойынша шикiзат секторы ұйымдарынан республикалық бюджетке түсетiн түсiмдердiң бекiтiлген және iс жүзiндегi көлемдерi арасындағы айырмашылық ретiнде белгiленетiн республикалық бюджеттiң шығынының өтемақысына жұмсалады.
Өтемақы мөлшерi түсiмдер бойынша республикалық бюджеттiң толық орындалмаған жалпы сомасынан аспауға тиiс.
Түсiмдердiң жалпы iс жүзiндегі көлемi олардың бекiтiлген көлемiнен асып түскен жағдайда өтемақы жүзеге асырылмайды.
2) Қазақстан Республикасының Президентi белгiлеген мақсаттарына арналған республикалық бюджетке Қазақстан Республикасы Ұлттық қорынан берiлген мақсаттық трансферттер түрiнде;
3) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқарумен және жыл сайын сыртқы аудит өткiзумен байланысты шығыстарды жабуға жұмсалады.
2. Қазақстан Республикасының Ұлттық қоры рұқсат етiлген қаржы және өзге активтерiне:
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын сақтау;
Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының жеткiлiктi өтемпаздық деңгейiн сақтау;
тәуекел деңгейi төмен кезде ұзақ мерзiмдi перспективада Қазақстан Республикасы Ұлттық қоры табыстылығының жеткiлiктi түрдегi жоғары деңгейiн қамтамасыз ету;
инвестициялық кiрiстер алу мақсатында орналастырылады.
3. Рұқсат етiлген қаржы және өзге активтерiнiң тізбесiн Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару жөнiндегi кеңестiң ұсынысы бойынша Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiмен бiрге Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайды.
4. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын жеке және заңды тұлғаларға кредит беруге және мiндеттемелердi қамтамасыз ету ретiнде пайдалануға болмайды.
5. Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының есебiнен республикалық бюджет шығынының өтемақысы Қазақстан Республикасы Парламентiнде республикалық бюджеттi нақтылаусыз оның атқарылуы барысында Республиканың Ұлттық қорын басқару жөнiндегi кеңестiң келiсiмiмен қаржы жылының қорытындылары бойынша жүзеге асырылады.
6. Республикалық бюджетке Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан түсетiн мақсаттық трансферттер тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджетте бекiтiледi.
7. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорындағы активтердi есептеу және Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын пайдалану тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.

27-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару жөнiндегi кеңес

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару жөнiндегi кеңес - Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын тиiмдi пайдалану және оның қаржылық және өзге активтерге орналастыру жөнiндегi ұсынысты әзiрлейтiн Қазақстан Республикасының Президентi жанындағы консультациялық-кеңесшi орган.
2. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару жөнiндегi кеңестiң қызметтерi:
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын құру мен пайдаланудың тиiмдiлiгiн арттыру жөнiндегi ұсыныстарды әзiрлеу;
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын пайдаланудың көлемдерi мен бағыттары жөнiндегi ұсыныстарды қарау және мақұлдау;
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын орналастыру үшiн рұқсат етiлген қаржы және өзге активтерiнiң тiзбесi жөнiнде ұсыныстар әзiрлеу болып табылады.
3. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару жөнiндегi кеңестi құру, оның құрамы туралы шешiмдi және ол туралы ереженi Қазақстан Республикасының Президентi бекiтедi.

5-тарау. Бiрыңғай бюджет жiктемесi

28-бап. Бiрыңғай бюджет жіктемесiнiң анықтамасы

1. Бiрыңғай бюджет жiктемесi жiктеме объектiлерiне топтамалық кодтар бере отырып, түсiмдер мен бюджет шығыстарын атқарымдық, ведомстволық және экономикалық сипаттамалар бойынша топтастыру болып табылады. Бiрыңғай бюджет жiктемесi Қазақстан Республикасы бюджет жүйесiнiң барлық деңгейдегi бюджеттерi көрсеткiштерiнiң салыстырымдылығын қамтамасыз етедi.
2. Бюджет процесi бiрыңғай бюджет жiктемесi негізінде жүзеге асырылады.
3. Бiрыңғай бюджет жүктемесi бiртұтас және бюджеттердiң барлық деңгейлерi үшiн мiндеттi болып табылады.
4. Бiрыңғай бюджет жiктемесi заң актiлерiнiң, Президент жарлықтарының, Қазақстан Республикасы Үкiметi қаулыларының негiзiнде жасалады.
5. Бiрыңғай бюджет жiктемесiн бюджеттiк жоспарлау жөніндегi орталық уәкiлеттi орган жасайды және Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтедi.

29-бап. Бiрыңғай бюджет жiктемесiнiң құрамы

Бiрыңғай бюджет жiктемесi:
бюджет түсiмдерiнiң жiктемесiн;
бюджет шығыстарының атқарымдық жiктемесiн;
бюджет шығыстарының экономикалық жiктемесiн қамтиды.

30-бап. Бюджет түсiмдерінің жiктемесi

1. Бюджет түсiмдерiнiң жiктемесi Қазақстан Республикасының бюджет заңдарына негiзделген белгiлi бiр сипаттама бойынша Қазақстан Республикасының барлық деңгейдегi бюджеттерiнiң түсiмдерiн топтау болып табылады.
2. Бюджет түсiмдерi жiктемесiн топтау санаттан, сыныптан, кiшi сыныптан және өзiне тән өзгешелiктен тұрады.
Санаттар түсiмдердi экономикалық белгiлер бойынша топтау болып табылады.
Сыныптар мен кіші сыныптар түсімдерді олардың көздері мен түрлері бойынша топтастырады.
Өзiне тән өзгешелiк төлем немесе бюджетке түсетін түсiм түрiн айқындайды.

31-бап. Бюджет шығыстарының атқарымдық жiктемесi

1. Бюджет шығыстарының атқарымдық жiктемесi мемлекет қызметтерiнiң орындалуын, республикада мемлекеттiк саясатты iске асыруды бейнелейтiн атқарымдық және ведомстволық белгiлер бойынша бюджет қаражатының жұмсалу бағытын белгiлейтiн барлық деңгейдегi бюджеттер шығыстарын топтастыру болып табылады.
2. Бюджет шығыстарының атқарымдық жiктемесiнiң тобы атқарымдық топтардан, атқарымдық кiшi топтардан, бюджет бағдарламаларының, бағдарламалар мен кiшi бағдарламалардың әкiмшiлерiнен тұрады.
3. Атқарымдық топ - салалық белгiлер мен атқарымдық бағыт бойынша бюджет шығыстарын бiрiктiру.
Атқарымдық кiшi топ атқарымдық топ iшiнiң бюджет қаражатының жұмсалу бағытын нақтылайды.
4. Бюджет бағдарламаларының әкiмшiлерi бойынша бюджет бағдарламаларының шығыстарын топтастыру болып табылатын бюджет шығыстарының ведомстволық жiктемесi бюджет шығыстарының атқарымдық жiктемесi қалыптастырылуы мүмкiн.
5. Ведомстволық жiктеме бюджет бағдарламаларының, атқарымдық топтар мен бюджет бағдарламаларының (кiшi бағдарламаларының) әкiмшiлерiнен тұрады.

32-бап. Бюджет бағдарламалары әкiмшісінiң анықтамасы

1. Бюджет бағдарламаларының әкiмшiсi - бюджет бағдарламаларын жоспарлауға, негiздеу мен iске асыруға жауапты мемлекеттiк орган.
Бюджет бағдарламаларының әкiмшiсi өзiне жүктелген қызметтер мен өкiлеттіктерге сәйкес белгiленедi.
2. Бюджет бағдарламаларының әкiмшiсi бюджет қаражатын бюджет бағдарламаларының мақсаттары мен мiндеттерiне сәйкес бекiтiлген (нақтыланған, түзетiлген) бюджет шегiнде дербес пайдаланады, олардың тиімді, нәтижелi және мақсатты пайдаланылуына жауап бередi.
3. Мемлекеттiк органдардың құрылымдық және аумақтық бөлiмшелерi бюджет бағдарламаларының әкiмшiлерi бола алмайды.

33-бап. Республикалық бюджет бағдарламаларының әкiмшiлерi

Орталық атқарушы және өзге де орталық мемлекеттiк органдар республикалық бюджет бағдарламаларының әкiмшiлерi болып табылады.

34-бап. Жергілiктi бюджет бағдарламаларының әкiмшiлерi

1. Жергілiкті бюджет бағдарламаларының әкiмшiлерi Қазақстан Республикасының Үкiмет бекiтетiн жергiлiктi мемлекеттiк басқарудың үлгі құрылымы негiзге алына отырып белгiленедi.
2. Жергiлiктi мемлекеттiк басқарудың жекелеген қызметтерiн жүзеге асыруға облыс, республикалық маңызы бар қала, астана әкiмдiгi уәкiлеттiк берген, облыс бюджетiнен, республикалық маңызы бар қала, астана, әкiмнiң аппараты және облыс, республикалық маңызы бap қала, астана мәслихаты бюджетiнен қаржыландырылатын атқарушы органдар облыстық бюджет бағдарламаларының, республикалық маңызы бар қалалар, астана бюджет бағдарламаларының әкiмшiлерi болып табылады.
3. Жергілiктi мемлекеттiк басқарудың жекелеген қызметтерiн жүзеге асыруға аудан (облыстық маңызы бар қала) әкiмi уәкiлеттiк берген, аудан (облыстық маңызы бар қала), әкiм аппараты және аудан (облыстық маңызы бар қала) мәслихаты бюджетiнен қаржыландырылатын атқарушы органдар аудандық (қалалық бюджет бағдарламаларының әкiмшiлерi болып табылады.
4. Осы әкiмшiлiк-аумақтық бiрлестiктер әкiмдерiнiң аппараттары қаладағы ауданның, аудандық маңызы бар қаланың, кенттiң, ауылдың (селоның), ауылдық (селолық) округтiң бюджет бағдарламаларының әкiмшiлерi болып табылады.

35-бап. Бюджет бағдарламаларының анықтамасы

1. Бюджет бағдарламасы - мемлекеттік басқару қызметтерi мен мемлекеттiк саясатты iске асыру жөнiндегi бюджет шығыстары.
2. Бюджет бағдарламасы бюджет бағдарламасы шеңберiндегi бюджет шығыстарының бағыттарын нақтылайтын кiшi бағдарламаларға бөлінуi мүмкін.
3. Бюджет бағдарламасының өз мақсаты мен мiндеттерi болуы тиiс.
Бағдарламаның мақсаты бюджет бағдарламасын орындау кезiнде қол жетуге тиiстi белгiлi бiр түпкi нәтиже болып табылады. Бюджет бағдарламасының мақсаты дәл, нақтылы және қол жетерлiк болуы тиiс.
Бюджет бағдарламасының мақсаты жекелеген мiндеттерге бөлiнедi, олар бюджет бағдарламасы мақсатына жетудiң жолдары болып табылады.
4. Бюджет бағдарламасының атауы мен мазмұны заң актiлерiнде көзделген мемлекеттiк қызметтердi, сондай-ақ дамудың мемлекеттiк, салалық (секторлық) бағдарламаларымен белгiленген елдi әлеуметтiк-экономикалық дамыту мақсаттарын көрсетуге тиiс.

36-бап. Бюджет бағдарламаларының түрлерi

1. Экономикалық нәтижелерге байланысты бюджет бағдарламалары:
тұрақты сипаты бар немесе дамудың бюджет бағдарламаларына қатыссыз бiржолғы шараларды өткiзудi көздейтiн заң актiлерiне сәйкес мемлекеттiк басқару қызметтерi мен мемлекет мiндеттемелерi орындалуын қамтамасыз етуге бағытталған ағымдағы бюджет бағдарламаларына;
бюджет инвестицияларын жүзеге асыруға бағытталған дамудың бюджет бағдарламаларына бөлiнедi.
2. Белгiлi бiр қызметтердi атқаратын мемлекеттiк басқару деңгейiне байланысты бюджет бағдарламалары:
республикалық бюджетте бекiтiлетiн республикалық бағдарламаларға;
облыстық бюджетке, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiнде бекiтiлетiн облыстық, республикалық маңызы бар қалалар, астана бағдарламаларына;
аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнде бекiтiлетiн аудандық (қалалық) бағдарламаларға;
ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетiнде, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетінде бекiтiлетiн қаладағы ауданның, аудандық маңызы бар қаланың, кенттiң, ауылдың (селоның), ауылдық (селолық) округтiң бюджет бағдарламаларына бөлiнедi.
Облыстық (республикалық маңызы бар қалалар, астана), аудандық (қалалық), сондай-ақ республикалық маңызы бар қаладағы (астанадағы) ауданның, аудандық маңызы бар қаланың, кенттiң, ауылдың (селоның), ауылдық (селолық) округтiң бюджеттiк бағдарламалары жергілiктi бюджет бағдарламалары болып табылады.
3. Iске асыру әдiсiне байланысты бюджет бағдарламалары:
бiр әкiмшi iске асыратын жеке-дара бюджет бағдарламаларына;
бюджет бағдарламаларының бiр әкiмшiсi бойынша бюджетте бекiтiлетiн және бюджет бағдарламаларының түрлi әкiмшiлерi арасында қаржы жылы iшiнде бөлiнуге тиiстi бөлiнетiн бюджет бағдарламаларына бөлiнедi. Мұндай бюджет бағдарламаларын бөлу Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қаулысымен немесе жергiлiктi атқарушы органның нормативтiк құқықтық актiсiмен белгiленедi.

37-бап. Бюджет бағдарламаларының тиiмдiлiгiн бағалау

1. Бюджет бағдарламаларының тиiмдiлiгiн бағалау - бюджет бағдарламаларын негiздеудi, олардың орындалу барысын, елдiң әлеуметтiк экономикалық жағдайына олардың ықпалын eceптeу және талдау, бюджет бағдарламаларының тиiмдiлiгi мен нәтижелiлiгiн арттыру жөнiнде ұсыныстар әзiрлеу.
2. Бюджет бағдарламаларын бағалау үш сатыда:
бюджет жобасын әзiрлеу кезiнде;
бюджеттiң атқарылуы кезiнде;
бюджеттiң атқарылуын бақылау кезiнде жүзеге асырылады.
3. Бюджет бағдарламаларының тиiмдiлiгiн бағалау бюджеттiк өтiнiмдер, паспорттар, бюджет бағдарламасының iске асырылу барысы туралы есептер, бюджет бағдарламаларын қаржыландыру жоспарлары негiзiнде жүргiзiледi.
4. Бюджет бағдарламаларының тиiмдiлiгiн бағалаудың тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.

38-бап. Бюджет шығыстарының экономикалық жiктемесi

1. Бюджет бағдарламаларын iске асыру үшiн мемлекеттік мекемелер жүзеге асыратын операцияларды бейнелейтiн экономикалық сипаттама бойынша бюджет шығыстарын топтастыру бюджет шығыстарының экономикалық жiктемесi болып табылады.
2. Бюджет шығыстары экономикалық жiктемесiн топтастыру санаттан, сыныптан, кiшi сыныптан және өзiндiк өзгешелiктен тұрады.
Санат экономикалық белгiлер бойынша шығыстарды топтастырады.
Сынып пен кiшi сынып мемлекеттiк мекемелер жүргiзетiн операциялардың негiзгi түрлерi бойынша шығыстарды топтастырады.
Өзiндiк өзгешелiк бюджет бағдарламасын iске асыру үшiн мемлекеттiк мекеме жүргiзетiн операцияның түрiн белгiлейдi.

2-бөлiм. Бюджетаралық қатынастар және бюджет деңгейлері арасындағы түсімдер мен шығыстарды бөлу

6-тарау. Бюджетаралық қатынастар

39-бап. Бюджетаралық қатынастар туралы жалпы ережелер

1. Бюджет процесiнде бюджеттердiң жоғары тұрған және төмен тұрған деңгейлерi арасындағы қатынастар бюджетаралық қатынастар болып табылады.
2. Бюджет процесінде республикалық бюджеттiң аудандар (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттерiнен өзара қатынастарына жол берiлмейдi.
3. Бюджет процесiнде облыстық бюджеттiң, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiнiң басқа облыстық бюджеттермен, республикалық маңызы бар қала, астана бюджеттерiмен өзара қатынастарына жол берiлмейдi.
4. Бюджет процесiнде аудандар (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттерiнiң бiр бiрiмен өзара қатынастарына жол берiлмейдi.
5. Бюджетаралық қатынастар мемлекеттiк басқарудың деңгейлерi арасындағы қызметтер мен өкiлеттiктердi дәл анықтап айыруға, бюджеттер деңгейлерi арасындағы түсiмдер мен шығыстарды бiрыңғай бөлуге, сондай-ақ бюджетаралық қатынастарды анықтау әдiстерiнiң бiртұтастығы мен ашықтығына негiзделген.
6. Қазақстан Республикасының Yкiметi мен орталық мемлекеттiк органдардың, облыстардың жергiлiктi атқарушы органдарының, осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, тиісiнше облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың және аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджет процесiне араласуына жол берiлмейдi.
7. Шығыс өкiлеттiктерiн немесе түсiмдердiң жекелеген түрлерiн бюджеттiң бiр деңгейiнен басқасына беру осы Кодекске өзгерiстер енгiзiлген кезде ғана жүзеге асырылады.

40-бап. Бюджетаралық қатынастардың қағидаттары

Бюджетаралық қатынастар мынадай қағидаттарға негiзделедi:
республикалық бюджетпен өзара қатынастарда облыстар, республикалық маңызы бар қалалар бюджеттерінiң, жоғары тұрған облыстық бюджетпен өзара қатынастарда облыстық маңызы бар аудандар (қалалар) бюджеттерiнiң теңдiгi;
Қазақстан Республикасының әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктерiнiң ең аз бюджеттік қамтамасыз етiлуiнiң деңгейлерiн теңестiру;
жергiлiктi атқарушы органдардың мемлекеттiк қызмет көрсетулердiң бiрдей деңгейiн беруiн қамтамасыз ету;
мемлекеттік қызмет көрсетулердiң барынша тиiмдiлiгі мен нәтижелiлiгi - мейлiнше тиiмді де нәтижелi өндірісті және мемлекеттiк қызметтер көрсетудi қамтамасыз ете алатын билiк деңгейiмен мемлекеттік қызметтер көрсетудi баянды ету;
мемлекеттiк қызметтер көрсету деңгейiн оны алушыларға барынша жақындату - оларды алушылардың қажеттiлiктерiн жақсы есепке алу және мемлекеттiк қызметтер көрсету сапасын арттыру мақсатында, бюджет жүйесiнiң неғұрлым төмен деңгейiне көрсетiлетiн қызметтердi атқаруды беру;
бюджеттiң әрбiр деңгейiнiң алынған ресми трансферттер мен кредиттердiң тиiмдi және нысаналы пайдаланылуы үшiн жауаптылығы.

41-бап. Бюджетаралық қатынастарды реттеудiң нысандары

1. Бюджетаралық қатынастар:
ресми трансферттермен;
бюджет кредиттерiмен реттеледi.
2. Ресми трансферттер жалпы сипаттағы трансферттер, ағымдағы мақсаттық трансферттер, дамытуға арналған мақсаттық трансферттер болып бөлiнедi.
3. Бюджетаралық қатынастарды реттеу нысандарын айқындаған кезде бюджеттер деңгейлерiнiң әрбiрiнiң салықтық әлеуетi, өңiрлердiң объективтiк бюджеттiк қажеттiлiктерiн бағалау нәтижелерi, белгiленген нақты нормалар ескерiледi.
4. Бюджетаралық қатынастарды реттеудiң нысандары орта мерзiмдiк фискальдық саясатқа сәйкес белгiленедi.
5. Мақсаттық трансферттер мен кредиттердi жергiлiктi атқарушы органдар олардың мақсаттық мiндетiне сәйкес қана пайдаланады.
6. Мақсаттық трансферттер мен кредиттердiң қаржы жылы iшiнде пайдаланылмаған немесе мақсаттық мiндетiне сай келмей пайдаланылған сомасы жоғары тұрған, осы трансферттер мен кредиттердi бөлген бюджетке мiндеттi түрде қайтарылуға тиiс.

42-бап. Жалпы сипаттағы ресми трансферттер

1. Жалпы сипаттағы ресми трансферттер бюджеттiк субвенциялар мен бюджеттік алып қоюлар болып табылады.
2. Жоғары тұрған бюджеттерден төменгi тұрған бюджеттерге республикалық немесе облыстық бюджетте бекiтiлген сома шегінде берiлген ресми трансферттер бюджет субвенциялары болып табылады.
3. Төменгi тұрған бюджеттерден жоғары тұрған бюджеттерге республикалық немесе облыстық бюджетте бекiтiлген сома шегiнде берiлген ресми трансферттер бюджеттiк алып қоюлар болып табылады.
4. Жалпы сипаттағы ресми трансферттердiң көлемдерi жылдар бойынша бөлiне отырып үш жылдық кезеңге:
республикалық бюджет пен облыстық, республикалық маңызы бар қала, астана бюджеттерiнiң арасында - заңмен;
облыстық бюджет пен облыстық маңызы бар аудандар (қалалар) бюджеттерi арасында - облыстық мәслихат шешiмiмен белгiленедi.
Жалпы сипаттағы ресми трансферттердiң көлемдерi әрбiр үш жылда өзгертiлуге тиiс.
5. Жалпы сипаттағы ресми трансферттер жергiлiктi бюджеттердiң бюджет қаражатымен қамтамасыз етiлуiн көлбеу теңестiруге және бюджеттiң әрбiр деңгейi үшiн осы Кодекспен бекiтiлген шығыстық өкiлеттiктерге сәйкес мемлекеттiк көрсетiлетiн қызметтерге стандарттық деңгей беру үшiн бiрдей фискальдық мүмкiндiктердi қамтамасыз етуге бағытталған.
6. Бюджеттiк алуларды төменгi тұрған бюджеттерден жоғары тұрған бюджетке және бюджет субвенцияларын жоғары тұрған бюджеттен төменгi тұрған бюджетке аудару тәртiбi мен кезеңдiлiгiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.

43-бап. Жалпы сипаттағы ресми трансферттердi есептеу әдiстемесi

1. Жалпы сипаттағы ресми трансферттердiң көлемдерi тиiстi жергiлiктi бюджеттiң кiрiстерi мен шығындары көлемдерiнiң арасындағы айырмашылық ретiнде айқындалады.
2. Жергiлiктi бюджет шығындарының болжамды көлемiнен кiрiстерiнiң болжамды көлемi асып түскен кезде жергiлiктi бюджеттен жоғары тұрған бюджетке бюджеттiк алулар белгiленедi, керiсiнше жағдайда жергiлiктi бюджетке жоғары тұрған бюджеттен бюджеттік субвенциялар белгіленедi.
3. Жергiлiктi бюджеттер шығындарының болжамды көлемдерi ағымдық бюджет бағдарламалары мен дамудың бюджет бағдарламаларына олардың бөлiнуін, белгiленген нақты нормаларды ескере отырып және бюджеттер деңгейлерi арасында шығыстардың бөлiнуi негізiнде есептеледi.
4. Жалпы сипаттағы ресми трансферттердiң үш жылдық кезеңге арналған көлемдерiн, әрбiр үш жыл сайын олардың өзгеруiн айқындау Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген жалпы сипаттағы pecми трансферттердi есептеу әдiстемесi негiзiнде жүргiзiледi.
5. Жалпы сипаттағы ресми трансферттердiң көлемдерiн есептеу кезiгуде мақсаттық трансферттер мен бюджет кредиттерi ескерiлмейдi.
6. Егер бюджеттiк алулар мен субвенцияларды есептеу кезiнде ескерiлген шығыстар бекiтiлген (нақтыланған, түзетiлген жергiлiктi бюджет көзделмесе, Қазақстан Республикасының Үкiметi мен облыстың жергiлiктi атқарушы органы қаржы жылы iшiнде тиiстi шамаға бюджет субвенцияларын азайту немесе бюджеттiк алуды ұлғайту туралы шешiм қабылдайды.

44-бап. Мақсаттық ағымдағы трансферттер

1. Жекелеген ағымдағы бюджет бағдарламаларын iске асыру үшiн республикалық немесе облыстық бюджетте бекiтiлген, бюджеттiк алуларды (бюджет субвенцияларын) есептеу кезiнде ескерiлмеген сома шегiнде жоғары тұрған бюджеттер төменгi тұрған бюджеттерге беретiн ресми трансферттер мақсаттық ағымдағы трансферттер болып табылады.
Жоғары тұрған органдардың нормативтiк құқықтық актiлердi қабылдауынан туындайтын, жалпы сипаттағы ресми трансферттердiң үшжылдық көлемдерiнiң қолданылуы кезеңiнде шығыстардың ұлғаюына және/немесе кiрiстердiң азаюына әкеп соғатын төменгi тұрған бюджеттер өтемақы төлеу мақсаттық ағымдағы трансферттер бөлу арқылы жүргiзiледi.
2. Мақсаттық ағымдағы трансферттер дамудың мемлекеттiк, салалық (секторлық) немесе өңiрлiк бағдарламаларын орындауға ғана, сондай-ақ қаржы жылы iшiнде әкiмдердiң өтiнiшi бойынша Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң резервiнен немесе облыстың жергiлiктi атқарушы органынан қаржыландырылатын шараларға ғана берiлуi мүмкiн.

45-бап. Дамуға арналған мақсаттық трансферттер

Мемлекеттік, салалық (секторлық) бағдарламалармен көзделген, жергiлiктi инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) iске асыру үшiн республикалық бюджетте бекiтілген сома шегiнде республикалық бюджеттен облыстық бюджетке, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiне берiлетiн;
өңiрлiк бағдарламалармен көзделген, жергiлiктi бюджеттiк инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) iске асыру үшiн облыстық бюджетте бекiтiлген сома шегiнде облыстық бюджеттен аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiне берiлетiн ресми трансферттер дамуға арналған мақсаттық трансферттер болып табылады.

46-бап. Төменгi тұрған бюджеттерге берiлетiн кредиттер

1. Республикалық бюджеттен және облыстық бюджеттерден бюджеттiк кредиттер облыстық бюджеттерге, республикалық маңызы бар қалалар, астана бюджеттерiне және аудандар (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттерiне қаржы жылы iшiнде бюджеттiк инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) iске асыруға және кассалық алшақтықты жабуға берiлуi мүмкiн.
2. Төменгi тұрған бюджеттерге бюджеттiк кредиттер осы Кодекске сәйкес берiледi.

7-тарау. Бюджеттер деңгейлерi арасындағы түсiмдердi бөлу

47-бап. Республикалық бюджетке түсетін түсімдер

1. Республикалық бюджетке түсетін салық түсімдері мыналар болып табылады:
1) корпорациялық табыс салығы;
2) қосылған құнға, оның iшiнде Қазақстан Республикасы аумағында өндiрiлген тауарларға орындалған жұмыстар мен көрсетiлген қызметтерге және Қазақстан Республикасы аумағына импортталатын тауарларға салынатын салық;
3) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес Қазақстан Республикасының аумағына импортталатын тауарларға акциздер;
4) газ конденсатын қоса алғанда, шикi мұнайға акциздер;
5) үстеме пайда салынатын салық;
6) бонустар;
7) роялти;
8) жасасылған келiсiм-шарттар бойынша өнімдi бөлу жөніндегі Қазақстан Республикасының үлесi;
9) жергiлiктi маңызы бар мемлекеттiк автомобиль жолдары бойымен автокөлiк құралдарының жүрiп өткенi үшiн алынатын алымнан басқа, Қазақстан Республикасының аумағы бойынша автокөлiк құралдарының жүрiп өткенi үшiн алынатын алым;
10) теледидар мен радиохабар ұйымдарына радиожиiлiк спектрiн пайдалануға рұқсат беру үшiн алынатын алым;
11) теңiз, өзен кемелерi мен көлемi шағын кемелердi мемлекеттiк тiркеу үшін алынатын алым;
12) дәрi-дәрмек құралдарын мемлекеттік тiркеу үшiн алынатын алым;
13) азаматтық әуе кемелерiн мемлекеттiк тiркеу үшiн алынатын алым;
14) радиоэлектронды құралдар мен жоғары жиiлiктi құрылғыларды мемлекеттік тiркеу үшiн алынатын алым;
15) радиожиiлiк спектрiн пайдаланғаны үшiн төленетiн төлем;
16) республикалық маңызы бар ерекше қорғалатын аумақтарды пайдаланғаны үшiн төленетiн төлем;
17) хайуанаттар әлемiн пайдаланғаны үшiн төленетiн төлем;
18) кеме жүретiн су жолдарын пайдаланғаны үшiн төленетiн төлем;
19) республикалық маңызы бар жалпы пайдаланудағы автомобиль жолдарының жиегiне сыртқы (көрiнетiн) жарнаманы орналастырғаны үшiн төленетiн төлем;
20) әкелiнетiн және әкетiлетiн тауарларға кеден баждары;
21) кеден бақылауын және кеден рәсiмдерiн жүзеге асырудан түсетiн түсiмдер;
22) отандық тауар өндiрушiлердi қорғау шаралары ретiнде өндiрiп алынатын баж алымдары;
23) консулдық алым;
24) Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шартқа сәйкес, Қазақстан Республикасында жасалған ресми құжаттарға мемлекеттiк органдардың растама бергенi үшiн мемлекеттiк баж алымы;
25) Қазақстан Республикасы азаматтарының паспорттары мен жеке басының куәлiктерiн бергенi үшiн мемлекеттiк баж алымы;
26) жүргiзушi куәлiктерiн бергенi үшiн алынатын мемлекеттiк баж алымы;
27) көлiк құралдарын мемлекеттiк тiркеу туралы куәлiктердi бергенi үшiн алынатын мемлекеттiк баж алымы;
28) мемлекеттiк тiркеу нөмерлiк белгiлерiн бергенi үшiн алынатын мемлекеттiк баж алымы.
2. Республикалық бюджетке салықтан тыс түсетін түсімдер мыналар болып табылады:
1) республикалық меншiктен алынатын кiрiстер:
республикалық мемлекеттiк кәсіпорындардың таза табысы бөлiгiнiң түсiмдерi;
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң таза табысы бөлiгiнiң түсiмдерi;
республикалық меншiк болып табылатын акциялар пакеттерiне дивидендтер;
мемлекеттiк меншiк болып табылатын ұйымдарға қатысудың мемлекеттік үлесiне кiрiстер;
республикалық меншiкте тұратын мүлiктi жалға беруден алынатын кiрiстер;
Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң депозиттерi және осы Кодекске сәйкес екiншi деңгейдегi банктер шоттарына орналастырылған мемлекеттiк сыртқы қарыздар бойынша сыйақылар (мүдделер);
республикалық бюджеттен берiлген кредиттер бойынша сыйақылар (мүдделер);
қару-жарақ пен әскери техниканы сатудан түсетiн кiрiстер;
республикалық меншiктен түсетiн басқа да кiрiстер;
2) республикалық бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттiк мекемелер тауарларды (жұмыстар, көрсетiлетiн қызметтер) өткiзуден түсетiн кiрiстер;
3) республикалық бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттiк мекемелер ұйымдастыратын мемлекеттiк сатып алулар өткiзуден түсетiн ақша түсiмдерi;
4) республикалық бюджеттен, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiнен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелер салатын айыппұлдар, өсiмақылар, санкциялар, өндiрiп алулар;
5) республикалық бюджетке түсетiн басқа да салықтан тыс түсiмдер.
3. Негiзгі капиталды сатуынан республикалық бюджетке түсетiн түсiмдер мыналар болып табылады:
1) республикалық бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттiк мекемелерге бекiтiлiп берiлген мемлекеттiк мүлiктi сатудан түсетiн ақша;
2) мемлекеттiк қорлардан, резервтерден тауарлар сатудан түсетiн ақша;
3) бейматериалдық активтердi сатудан түсетiн ақша.
4. Республикалық бюджетке ресми трансферттердiң түсiмдерi мыналар болып табылады:
1) облыстық бюджеттерден, республикалық маңызы бар қалалар, астана бюджеттерiнен ресми трансферттер;
2) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiнен республикалық бюджетке мақсаттық трансферттер.
5. Республикалық бюджеттен берiлген кредиттердi өтеуден, республикалық меншiкте тұрған мемлекеттiң қаржы активтерiн сатудан, үкiметтiк қарыздардан түсетiн түсiмдер республикалық бюджетке есептеледi.

48-бап. Облыстық бюджетке түсетiн түсiмдер

1. Облыстық бюджетке түсетiн салық түсiмдерi мыналар болып табылады:
1) 50% жеке табыс салығы;
2) 50% әлеуметтiк салық;
3) қоршаған ортаны ластағаны үшiн төлем;
4) жергiлiктi маңызы бар ақылы мемлекеттiк автомобиль жолдары бойымен жүрiп өткенi үшiн алынатын алым;
5) облыстық маңызы бар жалпы пайдаланудағы автомобиль жолдарының жиегiне сыртқы (көрінетiн) жарнама орналастырғаны үшiн төленетiн төлем.
2. Облыстық бюджетке түсетiн салықтан тыс түсiмдер мыналар болып табылады:
1) коммуналдық меншiктен түсетiн кiрiстер:
облыстық әкiмдiктiң шешiмi бойынша құрылған коммуналдық мемлекеттiк кәсiпорындардың таза табысы бөлiгiнiң түсiмi;
облыстық коммуналдық меншiк болып табылатын акциялар пакеттерiне дивидендтер;
облыстық коммуналдық меншiк болып табылатын ұйымдарға қатысудың мемлекеттiк үлесiне кiрiстер;
облыстық коммуналдық меншiктi жалға беруден түсетiн түсiмдер;
облыстық бюджеттен берiлген кредиттер бойынша сыйақылар (мүдделер);
уақытша бос бюджет ақшасын депозитке орналастырудан алынған сыйақылар (мүдделер);
облыстық коммуналдық меншiктен - түсетiн басқа да кiрiстер.
2) облыстық бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттiк мекемелердiң тауарларды (жұмыстар, көрсетiлетiн қызметтер) өткiзуден түсетiн кiрiстер;
3) республикалық бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттiк мекемелер ұйымдастыратын мемлекеттiк сатып алулар өткiзуден түсетiн ақша түсiмдер;
4) облыстық бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттiк мекемелер салатын айыппұлдар, өсiмпұлдар, санкциялар, өндiрiп алулар;
5) облыстық бюджетке түсетiн басқа да салықтан тыс түсiмдер.
3. Облыстық бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттiк мекемелерге бекiтiлiп берiлген мемлекеттiк мүлiктi сатудан түсетiн қаражат негiзгi капиталды сатудан облыстық бюджетке түсетiн түсiмдер болып табылады.
4. Облыстық бюджетке түсетiн ресми трансферттер түсiмдерi мыналар болып табылады:
1) аудандар (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттерiнен түсетiн ресми трансферттер;
2) республикалық бюджеттен түсетiн ресми трансферттер.
5. Облыстық бюджеттен берiлген несиелердi өтеуден, облыстық коммуналдық меншiкте тұрған мемлекеттiң қаржы активтерiн сатудан, облыстардың жергілiктi атқарушы органдарының қарыздарынан түскен түсiмдер облыстық бюджетке есептеледi.

49-бап. Республикалық маңызы бар қала, астана бюджетіне түсетін түсімдер

1. Республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiне түсетiн салық түсiмдерi мыналар болып табылады:
1) жеке табыс салығы;
2) әлеуметтiк салық;
3) жеке және заңды тұлғалардың, жеке кәсiпкерлердiң мүлкiне салынатын салық;
4) жер салығы;
5) бiрыңғай жер салығы;
6) заңды және жеке тұлғалардан көлiк құралдарына салынатын салық;
7) мыналарға акциздер:
Қазақстан Республикасы аумағында шығарылған барлық спирт түрлерi;
Қазақстан Республикасының аумағында жасалған алкоголь өнiмi;
Қазақстан Республикасының аумағында шығарылған темекi бұйымдары;
Қазақстан Республикасының аумағында шығарылған, құрамында темекi бар басқа да бұйымдар;
Қазақстан Республикасы аумағында өндiрiлген бекiре мен қызыл балықтардың уылдырығы;
Қазақстан Республикасы аумағында алтыннан, платинадан немесе күмiстен жасалған зергерлiк бұйымдар;
Қазақстан Республикасы аумағында жасалған атыс және газ қаруы (мемлекеттiк өкiмет органдарының мұқтаждары үшiн сатып алынғанынан басқа);
ойын бизнесi;
лотерея ойынын ұйымдастыру және өткiзу;
Қазақстан Республикасының аумағында жасалған жеңіл автомобильдер (мүгедектерге арналған, қолмен басқарылатын, арнаулы автомобильдерден басқа);
бензин (авиациялық бензиндi қоспағанда) мен дизель отын;
8) беткi көздердiң су ресурстарын пайдаланғаны үшiн төленетiн төлем;
9) орманды пайдаланғаны үшiн төленетiн төлем;
10) қоршаған ортаны ластағаны үшiн төленетiн төлем;
11) жергiлiктi маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшiн төленетiн төлем;
12) жер учаскелерiн пайдаланғаны үшiн төленетiн төлем;
13) жеке кәсiпкерлердi мемлекеттiк тiркеу үшiн алынатын алым;
14) қызметтің жекелеген түрлерiмен айналысу құқығы үшiн алынатын лицензиялық алым;
15) заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу үшін алынатын алым;
16) аукциондардан алынатын алым;
17) республикалық маңызы бар қала мен астананың ақылы мемлекеттiк автомобиль жолдары бойымен жүрiп өту үшiн алынатын алым;
18) консулдық алымнан және Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шартқа сәйкес, Қазақстан Республикасында жасалған ресми құжаттарға мемлекеттiк органдардың рұқсаттама бергенi үшiн, Қазақстан Республикасы азаматтарының паспорттары мен жеке басының куәлiктерiн бергенi үшiн, жүргiзушi куәлiктерiн, көлiк құралдарының мемлекеттiк тiркелуi және мемлекеттiк тiркеме номерлiк белгiлер туралы куәлiктер бергенi үшiн өндiрiп алынатын мемлекеттiк баждардан басқа, баж алымы;
19) жылжымайтын мүлiкке және олармен жасалатын мәмiлелерге құқықтарды мемлекеттік тiркеу үшін алынатын алым;
20) механикалық көлiк құралдары мен тiркемелердi мемлекеттік тiркеу үшін алынатын алым;
21) қалалық маңызы бар жалпы пайдаланудағы автомобиль жолдарының жиегiнде және елдi мекендерде сыртқы (көрiнетiн) жарнаманы орналастыру үшiн төленетiн төлем.
2. Республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiне түсетiн салықтан тыс түсiмдер мыналар болып табылады:
1) коммуналдық меншiктен түсетiн кiрiстер:
республикалық маңызы бар қала, астана әкiмдiктерiнiң шешімi бойынша құрылған коммуналдық мемлекеттiк кәсіпорындардың таза табысы бөлiгiнiң түсiмi;
республикалық маңызы бар қаланың, астананың коммуналдық меншiгi болып табылатын акциялар пакетiне дивидендтердiң түсiмi;
республикалық маңызы бар қаланың, астананың коммуналдық меншiгi болып табылатын ұйымдарға қатысудың мемлекеттiк үлестерiне кiрiстер;
республикалық маңызы бар қала, астана өкiлеттi органдарының шешiмдерi бойынша өткiзiлетiн мемлекеттiк лотереялардан кiрiстердiң түсiмi;
республикалық маңызы бар қаланың, астананың коммуналдық меншігі мүлкiн жалға беруден түсетiн кiрiстер;
республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетiнен берiлген несиелер бойынша сыйақылар (мүдделер);
уақытша бос бюджет ақшасын депозитке орналастырудан алынған сыйақылар (мүдделер);
республикалық маңызы бар қаланың, астананың коммуналдық меншiгiнен түсетiн басқа да кiрiстер;
2) республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетiнен қаржыландырылатын мемлекеттiк мекемелердiң тауарлар (жұмыстар, көрсетiлетiн қызметтер) өткiзуiнен түсетiн түсiмдер;
3) республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетiнен қаржыландырылатын мемлекеттiк мекемелер ұйымдастыратын мемлекеттiк сатып алулар өткiзуден түсетiн ақша түсiмдерi;
4) республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетiнен қаржыландырылатын мемлекеттiк мекемелер салатын айыппұлдар, өсiмпұлдар, санкциялар, өндiрiп алу;
5) республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетiне түсетiн басқа да салықтан тыс түсiмдер.
3. Негiзгi капиталды сатудан республикалық маңызы бар қаланың, астананың, бюджетiне түсетiн түсiмдер мыналар болып табылады:
1) республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетiнен қаржыландырылатын мемлекеттiк мекемелерге бекiтiлiп берiлген мемлекеттiк мүлiктi сатудан түсетiн қаражат;
2) жер учаскелерiн және тұрақты жер пайдалану құқығын сатудан түсетiн түсiмдер.
4. Республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетiне түсетiн ресми трансферттердiң түсiмдерi республикалық бюджеттен түсетiн ресми трансферттер болып табылады.
5. Республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетiнен берiлген кредиттердi өтеуден, республикалық маңызы бар қаланың, астананың коммуналдық меншiгiнде тұрған мемлекеттiң қаржы активтерiн сатудан, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергiлiкті атқару органы қарыздарынан түсетiн түсiмдер республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетiне есептеледi.

50-бап. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетiне түсетiн түсiмдер

1. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетiне түсетін салық түсiмдерi мыналар болып табылады:
1) 50% жеке табыс салығы;
2) 50% әлеуметтiк салық;
3) жеке және заңды тұлғалардың, жеке кәсiпкерлердiң мүлкiне салынатын салық;
4) жер салығы;
5) бiрыңғай жер салығы;
6) заңды және жеке тұлғалардың көлiк құралдарына салынатын салық;
7) мыналарға акциздер:
Қазақстан Республикасы аумағында шығарылған барлық спирт түрлерi;
Қазақстан Республикасы аумағында жасалған алкоголь өнiмi;
Қазақстан Республикасы аумағында шығарылған темекi бұйымдары;
Қазақстан Республикасы аумағында шығарылған, құрамында темекi бар басқа да бұйымдар;
Қазақстан Республикасы аумағында өндiрiлген бекiре мен қызыл балықтардың уылдырығы;
Қазақстан Республикасы аумағында алтыннан, платинадан немесе күмiстен жасалған зергерлiк бұйымдар;
Қазақстан Республикасы аумағында жасалған атыс және газ қаруы (мемлекеттiк өкiмет органдарының мұқтаждары үшін сатып алынғанынан басқа);
ойын бизнесi;
лотерея ойынын ұйымдастыру мен өткiзу;
Қазақстан Республикасы аумағында жасалған жеңiл автомобильдер (мүгедектерге арналған, қолмен басқарылатын, арнаулы автомобильдерден басқа;
бензин (авиациялық бензиндi қоспағанда) мен дизель отыны;
8) беткi көздердiң су ресурстарын пайдаланғаны үшiн төленетiн төлем;
9) орманды пайдаланғаны үшiн төленетiн төлем;
10) жергiлiктi маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшiн төленетiн төлем;
11) жер учаскелерiн пайдаланғаны үшiн төленетiн төлем;
12) жеке кәсiпкерлердi мемлекеттiк тiркеу үшiн алынатын алым;
13) қызметтiң жекелеген түрлерiмен айналысу құқығы үшiн алынатын лицензиялық алым;
14) заңды тұлғаларды мемлекеттiк тiркеу үшiн алынатын алым;
15) аукциондардан алынатын алым;
16) аудандық маңызы бар ақылы мемлекеттiк автомобиль жолдары бойымен жүрiп өту үшiн алынатын алым;
17) механикалық көлiк құралдары мен тiркемелердi мемлекеттiк тiркеу үшiн алынатын алым;
18) жылжымайтын мүлiкке және олармен жасалатын мәмiлелерге құқықтарды мемлекеттiк тiркеу үшiн алынатын алым;
19) аудандық маңызы бар жалпы пайдаланудағы автомобиль жолдарының жиегiнде және елдi мекендерде сыртқы (көрiнетiн) жарнаманы орналастыру үшiн төленетін төлем;
20) консулдық алымнан және Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шартқа сәйкес, Қазақстан республикасында жасалған ресми құжаттарға мемлекеттiк органдардың рұқсатына бергенi үшiн, Қазақстан Республикасы азаматтарының паспорттары мен жеке басының куәлiктерiн бергенi үшiн, жүргiзушi куәлiктерiн, көлiк құралдарының мемлекеттiк тiркелуi және мемлекеттiк тiркеме нөмiрлiк белгiлер туралы куәлiктер бергенi үшiн өндiрiп алынатын мемлекеттiк баждардан басқа, баж алымы.
2. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiне түсетiн салықтан тыс түсiмдер мыналар болып табылады:
1) коммуналдық меншiктен түсетiн кiрiстер:
аудан (облыстық маңызы бар қала) әкiмдiктерiнiң шешiмi бойынша құрылған коммуналдық мемлекеттік кәсiпорындардың таза табысы бөлiгiнiң түсімі;
ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) коммуналды меншiгi болып табылатын акциялар пакетiне дивидендтердiң түсiмi;
ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) коммуналдық меншiгi болып табылатын ұйымдарға қатысудың мемлекеттiк үлестерiне кiрiстер;
аудан (облыстық маңызы бар қала) өкiлеттi органдарының шешiмдерi бойынша өткiзiлетiн мемлекеттiк лотереялардан кiрiстердiң түсiмi;
ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) коммуналдық меншiгi мүлкiн жалға беруден түсетiн кiрiстер;
ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетiнен берiлген несиелер бойынша сыйақылар (мүдделер);
ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) коммуналдық меншiгiнен түсетін басқа да кiрiстер;
2) ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетiнен қаржыландырылатын мемлекеттiк мекемелердiң тауарлар (жұмыстар, көрсетiлетiн қызметтер) өткiзуiнен түсетiн кiрiстер;
3) ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетiнен қаржыландырылатын мемлекеттiк мекемелер ұйымдастыратын мемлекеттiк сатып алулар өткiзуден түсетiн ақша түсiмдерi;
4) ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетінен қаржыландырылатын мемлекеттiк мекемелер салатын айыппұлдар, өсiмпұлдар, санкциялар, өндiрiп алулар;
5) ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетiне түсетiн басқа да салықтан тыс түсiмдер.
3. Негiзгi капиталды сатудан ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетiне түсетiн түсiмдер мыналар болып табылады:
1) ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетiнен қаржыландырылатын мемлекеттiк мекемелерге бекiтiлiп берiлген мемлекеттiк мүлiктi сатудан түсетiн қаражат;
2) жер учаскелерiн және тұрақты жер пайдалану құқығын сатудан түсетін түсімдер.
4. Ауданның (облыстық, маңызы бар қаланың) бюджетiне түсетін ресми трансферттердiң түсiмдерi облыстық бюджеттен түсетiн ресми трансферттер болып табылады.
5. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетiнен берiлген кредиттердi өтеуден, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) коммуналдық меншiгiнде тұрған мемлекеттiң қаржы активтерiн сатудан, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергiлiктi атқару органы қарыздарынан түсетiн түсiмдер ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетiне есептеледi.

8-тарау. Бюджеттер деңгейлерi арасындағы шығыстарды бөлу

51-бап. Республикалық бюджеттiң шығыстары

1. Республикалық бюджеттiң шығыстары мынадай бағыттар бойынша жүзегe асырылады:
мемлекет Басшысы - Қазақстан Республикасы Президентiнiң жұмыс iстеуi;
Қазақстан Республикасы Парламентiнiң, Үкiметi мен Конституциялық Кеңесiнiң жұмыс iстеуi;
сайлау мен референдумдар өткiзу;
Қазақстан Республикасын әлеуметтiк-экономикалық дамытуды стратегиялық және орташа мерзiмдiк жоспарлау;
салық қызметi органдарының қызметі;
республикалық бюджеттің атқарылуын және жергiлiктi бюджеттердiң есеп-кассалық қызмет көрсетуiн ұйымдастыру;
республикалық мемлекеттiк меншiктi басқару;
қайта құру мен банкроттықты ұйымдастыру;
мемлекеттiк сатып алулардың бiртұтас жүйесiн ұйымдастыру;
республикалық деңгейде мемлекеттiк қаржы бақылауы;
кеден қызметі;
мемлекеттiң сыртқы саяси қызметi;
iргелi ғылыми зерттеулер жүргiзу;
мемлекеттiк статистикалық есеп;
мемлекеттiк қызметтiң бiртұтас жүйесiн ұйымдастыру;
ғылыми кадрларды аттестаттау;
заңнамаға сәйкес қызметтiң түрлi салалары мен аяларында мемлекеттік сыйлықтар мен наградалар беру;
2) қорғаныс, қоғамдық тәртiп, қауiпсiздiк:
елдің қорғанысын ұйымдастыру және қамтамасыз ету;
жұмылдыруға дайындық және орталық атқарушы органдар өткiзетiн жұмылдыру;
мемлекеттiк материалдық резервтердi қалыптастыру және сақтау;
ұлттық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету;
терроризмге және экстремизм мен сепаратизмнiң өзге де көрiнiстерiне қарсы күрес;
мемлекеттiк құпияларды қорғауды қамтамасыз ету;
республикалық маңызы бар қала, астана мен аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнен қаржыландырылатын шараларды қоспағанда, жалпыға бiрдей әскери мiндеттi орындаумен байланысты шараларды ұйымдастыру;
қоғамдық тәртiптi қорғау және Қазақстан Республикасы аумағындағы қоғамдық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету;
күдіктi және айыпты адамдарды ұстау;
паспорт пен виза жұмысын жүзеге асыру;
республикалық маңызы бар мемлекеттiк объектiлердi қорғау, тұтқындалғандар мен сотталғандарды айдап жүру;
жедел-iздестіру, тергеу қызметi;
табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлар саласында қызметтi ұйымдастыру;
ғаламдық немесе өңiраралық ауқымды төтенше жағдайларды болдырмау және жою;
кәсіби авариялық-қару қызметтерi мен құрылымдардың iс-әрекетiн ұйымдастыру және қамтамасыз ету;
мемлекеттiк өртке қарсы қызмет жұмысын қамтамасыз ету;
азаматтық қорғаныс жүйесiн ұйымдастыру;
азаматтық және қызметтiк қару мен оған патрондардың мемлекеттiк кадастрын енгізу;
экономикалық және қаржы аяларындағы құқық қорғау қызметі;
3) құқықтық, соттық, қылмыстық-орындаушылық қызмет:
әдiлет саласындағы қызмет;
азаматтар мен мемлекеттiң мүдделерiн құқықтық қорғау;
заңдылық пен құқық тәртiбiн қамтамасыз ету;
сот сараптамасы қызметi;
сот жүйесiнiң жұмыс iстеуi;
қылмыстық-атқарушылық жүйесінiң қызметiн, оның iшiнде түзеу мекемелерiнде мiндеттi орта жалпы және бастауыш кәсiби бiлiм берудi ұйымдастыру мен қамтамасыз ету;
4) бiлiм беру:
республикалық бiлiм беру ұйымдарында дарынды балаларға жалпы бiлiм беру;
республикалық мектеп олимпиадаларын өткiзу;
республикалық деңгейде орта кәсiби бiлiмi бар мамандар даярлау;
жоғары кәсiби және жоғары оқу орнынан кейiнгi кәсiби бiлiмi бар мамандар даярлау;
республикалық бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттiк мекемелер кадрларының бiлiктiлiгiн арттыру және оларды қайта даярлау;
республикалық бiлiм беру ұйымдарын оқулықтарымен қамтамасыз ету;
оқулықтарды, оқу-әдiстемелiк кешендердi, оқу құралдарын, бағдарламаларды әзiрлеу;
республикалық маңызы бар ұйымдарда балаларды оңалту;
5) денсаулық сақтау:
жоғары мамандандырылған медициналық көмек көрсету;
сырқат адамдарды шет елдерде емдеудi ұйымдастыру;
ерекше қатерлi инфекцияларға қарсы күрес;
республикалық денсаулық сақтау ұйымдарына арналған қан, оның компоненттерi мен препараттары өндiрiсi;
көлiкте мемлекеттiк санитариялық-эпидемиологиялық қадағалауды жүзеге асыру;
әскери қызметшiлерге, iшкi iстер органдары мен Мемлекеттiк өртке қарсы қызмет қызметкерлерiне, олардың отбасыларының мүшелерiне, сондай-ақ әскери қызметшiлер, iшкi iстер органдары мен Мемлекеттiк өртке қарсы қызмет қызметкерлерi iшiнен шыққан зейнеткерлерге медициналық қызмет көрсету;
6) әлеуметтiк көмек және әлеуметтiк қамсыздандыру:
республикалық бюджет қаражаты есебiнен зейнет заңдарына сәйкес зейнеттiк қамсыздандырылуға құқығы бар азаматтарға зейнетақы төлемдерiн төлеу;
мемлекеттiк әлеуметтiк жәрдемақылар;
мемлекеттiк арнаулы жәрдемақылар;
арнаулы мемлекеттiк жәрдемақылар;
баланың тууына байланысты әлеуметтiк төлемдер;
экологиялық апат аймақтарында өмiр сүрiп жатқан адамдарға заң актілерiмен көзделген әлеуметтiк көмек;
әскери қызметшiлердiң, құқық қорғау органдарының отбасыларына заң актiлерiмен көзделген әлеуметтiк төлемдер;
саяси қуғын құрбандықтарына заң актiлерiмен көзделген әлеуметтiк төлемдер;
Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң міндеттемелерi болып табылатын әлеуметтiк төлемдер;
оралмандарды тарихи отанына көшiру және әлеуметтік қорғау;
7) мәдениет, спорт, туризм және ақпараттық кеңiстiк:
қазақтың ұлттық мәдениетi мен басқа да ұлттық мәдениеттердi қайта өркендету, сақтау, дамыту және тарату;
республикалық маңызы бар театр өнерiн қолдау;
республикалық маңызы бар әлеуметтiк мәндегi мәдени шаралар өткiзу;
республикалық маңызы бар тарихи-мәдени құндылықтардың сақталуын қамтамасыз ету;
республикалық деңгейде спорттың ұлттық және бұқаралық түрлерiнiң дамуын қолдау;
биiк жетiстiктер спортын дамыту;
республикалық маңызы бар мұрағат қорының сақталуын қамтамасыз
ету;
республикалық кiтапханалардың жұмыс iстеуi;
бұқаралық ақпарат құралдары арқылы республикалық деңгейде мемлекеттiк ақпарат саясатын жүргiзу;
мемлекеттiк тiлдi және Қазақстан халықтарының басқа да тiлдерiн дамыту;
8) ауыл, су, орман, балық шаруашылығы және қоршаған ортаны қорғау:
өсiмдiк шаруашылығы мен мал шаруашылығында арнаулы қоймаларды (сақтауханаларды) салудан, ұстаудан басқа, ауыл шаруашылық саласындағы қызмет;
құнарлылық пен топырақтың химиялық құрамын, суландырылатын жерлердiң мелиорациялық жай-күйiн зерттеу, олардың мониторингi және оларды жақсарту жөнiндегi шаралар;
теңiздер мен iрi су айдындарының жағалау аймақтарындағы жерлер, топырақ және өсiмдiк жамылғысы мониторингi;
жер кадастрiн түгендеудi жүргізу;
мемлекеттiк геодезиялық қадағалауды жүзеге асыру және картографиялық қызмет;
су ресурстарын қорғауды және ұтымды пайдалануды қамтамасыз ету, республикалық маңызы бар су қорғау аймақтары мен көлдердiң, өзендердiң (шағын өзендерден басқа), су қоймалары мен су шаруашылығы жүйелерiнiң жобаларын әзiрлеу;
суды кешендi пайдаланудың бассейндiк және басты схемаларын әзiрлеу;
республикалық маңызы бар, су берумен байланысты емес су шаруашылығы объектiлерiнiң жұмыс iстеуi;
магистралдық және топтық су құбырларын салу және қайта құру;
ормандар мен биоресурстардың мемлекеттiк есебiн жүргiзу;
орман тұқым шаруашылығы;
су биоресурстарын қорғау және қайта өркендету;
балық аулауды және балық қорларын қорғауды мемлекеттiк реттеу;
республикалық маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды ұстау, мемлекеттiк табиғат-қорық қорын қалпына келтiру;
табиғи ресурстардың мемлекеттiк кадастрларын жүргiзу;
Қазақстан Республикасы аумағы экологиялық жай-күйiнiң мемлекеттік мониторингі;
стратегиялық және шекара аралық объектiлердiң мемлекеттiк экологиялық сараптамасын өткiзу;
гидрометеорологиялық мониторинг;
9) өнеркәсiп, жер қойнауын пайдалану, сәулет, қала салу қызметi:
қорғаныс өнеркәсiбiн конверциялау;
мемлекеттiк өнеркәсiп саясатын iске асыру;
отын-энергетикалық кешендi дамыту;
энергия сақтау саласындағы мемлекеттiк саясатты iске асыру;
құрылыс нормалары мен стандарттарын иелену және әзiрлеу;
құрылыс саласындағы жобалау-iздестipу, конструкторлық және технологиялық жұмыстар;
технологиялық жұмыстар;
мемлекеттік қала салу кадастрын жүргізу;
жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану, сейсмологиялық ақпарат мониторингі;
мемлекеттiк геологиялық зерттеу;
геологиялық ақпаратты қалыптастыру;
кенiштер мен шахталарды жабу мен жою, техногендiк қалдықтарды көму;
10) көлiк және коммуникациялар:
республикалық маңызы бар автомобиль жолдарын салу, қайта салу, жөндеу және ұстау;
су көлігі қызметiн ұйымдастыру және реттеу;
кеме қатынасы жолдарын, шлюздердi күтіп ұстау және кеме қатынасының қауiпсiздігін қамтамасыз ету;
теңiз жолдарын навигациялық-гидрографиялық қамтамасыз ету;
әуе және су көлiгiн мемлекеттiк реттеу;
облысаралық қатынаста әлеуметтiк маңызы бойынша жолаушылар тасымалын ұйымдастыру;
радиожелiлiк спектрi мен радиоэлектрондық құралдар мониторингi;
магистралды темiр жолдарды дамыту;
аэроғарыш қызметi;
11) экономикалық қызметтi реттеу:
стандарттау, метрология және сертификаттау;
патенттердi, тауар таңбаларын тiркеу мен қорғау;
мемлекеттiк инновациялық саясат;
мемлекеттік экспорт және импорт бақылауы;
саудалық және демпингіге қарсы ретте;
табиғи монополияларды бәсекеден қорғау және реттеу;
12) басқа да бағыттар:
облыстық бюджеттерге, республикалық маңызы бар қалалар, астана бюджеттеріне берiлетiн ресми трансферттер;
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына ресми трансферттер;
үкiметтiк қарызға қызмет көрсету және оны өтеу;
мемлекеттiк кепiлдiктер бойынша мiндеттемелердi орындау.
2. Республикалық бюджеттен сондай-ақ мыналарға шығыстар қаржыландырылады:
кадрларды қайта даярлауды және аталған мемлекеттік мекемелер қызметкерлерiнiң бiлiктiлiгiн арттыруды қоса алғанда, осы баптың 1-тармағында аталған қызмет түрлерiн орындайтын мемлекеттiк мекемелер қызметiн қамтамасыз ету;
осы баптың 1-тармағында аталған бағыттар бойынша бюджеттiк инвестициялық жобалар мен бағдарламалар, халықаралық ынтымақтастық, сондай-ақ қолданбалы ғылыми зерттеулер;
заң актiлерiмен көзделген орталық мемлекеттiк басқару органдарының өзге де қызметтерi.
3. Орталық мемлекеттiк органдар мен олардың аумақтық бөлiмшелерiн ұстауға арналған шығындар Қазақстан Республикасының Президентi мен Үкiметiнiң актiлерiмен бекiтiлген штат санының лимитi және Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiткен нақты нормалар негiзiнде жоспарланады.

52-бап. Облыстық бюджеттiң шығыстары

1. Облыстық бюджеттiң шығыстары мынадай бағыттар бойынша жүзеге асырылады:
1) жалпы сипаттағы мемлекеттiк қызметтер көрсету;
облыстық деңгейдегi жергiлiктi өкiлеттi және атқарушы органдардың жұмыс icтeуi;
облыстық әлеуметтiк-экономикалық дамуын орта мерзiмдiк жоспарлау;
облыс деңгейiнде бюджеттiк жоспарлау;
облыстық бюджеттiң атқарылуын ұйымдастыру;
облыстық деңгейдегі коммуналдық мемлекеттiк меншiктi басқару;
2) қорғаныс, қоғамдық тәртiп, қауiпсiздiк:
жұмылдыру дайындығы және облыстық ауқымда жұмылдыру;
облыстық ауқымдағы төтенше жағдайларды болдырмау және жою;
су-құтқару қызметiнiң жұмысын қамтамасыз ету;
облыс аумағында қоғамдық тәртiптi сақтау және қоғамдық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету;
облыстық ауқымдағы азаматтық қорғаныс шаралары;
3) бiлiм беру:
арнаулы бiлiм беру бағдарламалары бойынша жалпы бiлiмге оқыту;
арнаулы бiлiм беру ұйымдарында дарынды балаларды жалпы бiлiмге оқыту;
облыстық ауқымда мектеп олимпиадаларын өткiзу;
орта кәсiби бiлiм беру;
кадрларды қайта даярлау және жергілiктi бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттiк мекемелер қызметкерлерiнің бiлiктiлiгiн арттыру;
балалар мен жасөспiрiмдердiң психикалық денсаулығын зерттеу және халыққа психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялық көмек көрсету;
дамуында проблемалар бар балалар мен жасөспiрiмдердi оңалту және әлеуметтiк бейiмдеу;
4) денсаулық сақтау:
республикалық бюджеттен қаржыландырылатын бағыттарды қоспағанда, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық қолайлы жағдайын қамтамасыз ету, медициналық қызметтер және денсаулық сақтау саласында басқа да шаралар көрсету;
5) әлеуметтiк көмек және әлеуметтiк қамсыздандыру:
жетiмдердi, ата-аналар қамқорлығынсыз қалған балаларды әлеуметтiк қамсыздандыру;
мүгедек балаларды қоса алғанда, қарттар мен мүгедектердi әлеуметтiк қамсыздандыру;
6) тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық:
елдi мекендердi газдандыру;
7) мәдениет, спорт, туризм және ақпараттық кеңiстiк:
облыстық деңгейде спорттық-сауықтыру шараларын өткiзу;
жергiлiктi маңызы бар мұрағат қорының сақталуын қамтамасыз ету;
облыстық кiтапханалардың жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету;
бұқаралық ақпарат құралдары арқылы жергiлiктi деңгейде мемлекеттiк ақпарат саясатын жүргiзу;
жергілiктi деңгейде мемлекеттік тiлдi және Қазақстан халықтарының басқа да тiлдерiн дамыту;
жастардың экономикалық белсендiлігін қолдау мен дамыту арқылы жастар саясатын жүргiзу;
8) су, орман шаруашылығы және қоршаған ортаны қорғау:
жергiлiктi маңызы бар гидротехникалық жүйелер мен құрылыстардың жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету;
ормандарды сақтау, қорғау, жаңғырту және орман өсiру;
хайуанаттар әлемiн қорғау;
жергiлiктi маңызы бар, ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды ұстау және қорғау;
шағын өзендердi қорғау схемаларының жобаларын жасау;
жергілiктi маңызы бар су қорғау аймақтары мен шағын өзендер алыптарының, су қоймалары мен су шаруашылығы жүйелерiнiң жобаларын жасау;
экологиялық бақылауды қамтамасыз ету, табиғат қорғау шараларын өткiзу;
9) сәулет-құрылыс қызметi:
құрылыс пен сәулет қызметiндегi бақылауды қамтамасыз ету;
адамдар жаппай келетiн ғимараттар тiршiлiк объектiлерiнiң сейсмикалық төзiмдiлiгi мен сенiмдi жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету;
ведомстволық бағыныстағы аумақта кешендi қала құрылысын жоспарлау;
қала салу жобаларын iске асыру;
бас жоспар жасау, тиiстi аумақта шекараларды белгiлеу және өзгерту;
10) көлiк және коммуникациялар:
ауданаралық (қалааралық) қатынастарда әлеуметтiк маңызы бойынша жолаушылар тасымалын ұйымдастыру;
облыстық маңызы бар автомобиль жолдарын салу, қайта салу, жөндеу және ұстау;
11) экономикалық қызметтi реттеу:
кәсiпкерлiк қызметтi қолдау;
12) басқа да бағыттар:
аудандар (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттерiне ресми трансферттер;
республикалық бюджетке ресми трансферттер;
жергiлiктi атқарушы органдардың борышына қызмет көрсету.
2. Облыстық бюджеттерден сондай-ақ мыналарға шығыстар қаржыландырылады:
кадрларды қайта даярлауды және аталған мемлекеттiк мекемелер қызметкерлерiнiң бiлiктiлiгiн арттыруды қоса алғанда, осы баптың тармағында аталған қызмет түрлерiн орындайтын мемлекеттiк мекемелер қызметiн қамтамасыз ету;
осы баптың 1-тармағында аталған бағыттар бойынша бюджеттiк инвестициялық жобалар мен бағдарламалар;
заң актiлерiмен көзделген облыстың жергiлiктi мемлекеттiк басқару органдарының өзге де қызметтерi.
3. Облыстық бюджеттен қаржыландырылатын жергiлiктi атқарушы органдарды ұстауға арналған шығындар Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлеген штат санының жалпы лимитi мен нақты нормалары негiзiнде жоспарланады.

53-бап. Республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiнiң шығыстары

1. Республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiнiң шығыстары мына бағыттар бойынша жүзеге асырылады:
1) жалпы сипаттағы мемлекеттiк қызметтер көрсету:
республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергiлiктi өкілді және атқарушы органдарының жұмыс iстеуi;
республикалық маңызы бар қаланы, астананы әлеуметтiк-экономикалық дамытуды орта мерзiмдiк жоспарлау;
республикалық маңызы бар қала, астана деңгейiнде бюджеттiк жоспарлау;
республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiнiң атқарылуын ұйымдастыру;
республикалық маңызы бар қалалардың, астананың коммуналдық мемлекеттiк меншiгін басқару;
салық салу мақсатында мүлiктi бағалауды өткiзу;
2) қорғаныс, қоғамдық тәртiп, қауiпсiздiк:
жұмылдыруға дайындық және республикалық маңызы бар қаланы, астананы жұмылдыру;
әскери комиссариаттарды жабдықталған шақыру (жинау) пункттерiмен, медикаменттермен, аспаптармен медициналық және шаруашылық мүлiкпен, автомобиль көлiгiмен, байланыс құралдарымен, медициналық және техникалық қызметкерлермен, қызметкерлерге қызмет көрсететiн адамдармен қамтамасыз ету жөнiндегi жалпыға бiрдей әскери мiндеттердiң атқарылуы шеңберiндегi шаралар және медициналық комиссиялар құру;
республикалық маңызы бар қала, астана ауқымында төтенше жағдайларды болдырмау және жою;
су-құтқару қызметiнiң жұмысын қамтамасыз ету;
республикалық маңызы бар қала, астана аумағында қоғамдық тәртiптi сақтау және қоғамдық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету;
республикалық маңызы бар қаланың, астананың азаматтық қорғаныс шаралары;
медициналық айықтырғыштардың, кәмелетке толмағандарға, тұрғылықты тұратын орны мен құжаттары жоқ адамдарға, әкiмшілiк тәртiппен тұтқынға алынғандарға арналған қабылдау орындарының жұмыс iстеуi;
елдi мекендерде жолда жүру қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету;
азаматтық хал актiлерiнiң жазбасы жөнiндегi қызметтi қамтамасыз ету;
3) бiлiм беру:
балаларды мектепке дейiнгi тәрбиелеу мен оқыту;
оқытудың кешкi (ауысымдық) нысанын және интернаттық тұрпаттағы ұйым арқылы орта жалпы бiлiм берудi қосa алғанда, азаматтарға мiндеттi жалпы орта бiлiм берудi ұйымдастыру және қамтамасыз ету;
арнаулы бiлiм беру бағдарламалары бойынша жалпы бiлiм берудi оқыту;
мамандандырылған бiлiм беру ұйымдарында дарынды балаларды жалпы бiлiмге оқыту;
республикалық маңызы бар қалалар, астана ауқымында мектеп олимпиадаларын өткiзу;
бастауыш кәсiби бiлiм;
орта кәсiби бiлiм;
кадрларды қайта даярлау және жергiлiктi бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттiк мекемелер қызметкерлерiнiң бiлiктiлiгін арттыру;
балалар мен жасөспiрiмдердiң психикалық саулығын зерттеу және халыққа психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялық көмек көрсету;
дамуында проблемалар бар балалар мен жасөспiрiмдердi оңалту және әлеуметтiк бейiмдеу;
балалар мен жасөспiрiмдерге арналған қосымша бiлiм беру;
мiндеттi орта жалпы бiлiм беру мекемелерiне арналған оқулықтарды сатып алу және жеткiзу;
4) денсаулық сақтау:
халықтың санитариялық-эпидемиологиялық қолайлы жағдайын қамтамасыз ету, республикалық бюджеттен қаржыландырылатын бағыттарды қоспағанда, медициналық қызметтер көрсету және денсаулық сақтау саласында басқа да шаралар өткiзу;
5) әлеуметтiк көмек пен әлеуметтiк қамсыздандыру:
тұрғын үй көмегi;
мұқтаж азаматтарға үйде әлеуметтiк көмек көрсету;
тұрғылықты тұратын жерi жоқ адамдарды әлеуметтiк бейiмдеу;
жетiмдердi ата-аналардың қамқорлығынсыз қалған балаларды әлеуметтiк қамсыздандыру;
мүгедек балаларды қоса алғанда, қарттap мен мүгедектердi әлеуметтiк қамсыздандыру;
халықтың жұмыспен қамтылуын қамтамасыз ету;
мемлекеттiк атаулы әлеуметтiк көмек;
жергiлiктi өкiлдi органдардың шешiмдерi бойынша мұқтаж азаматтардың жекелеген санаттарына әлеуметтiк көмек;
6) тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық:
республикалық маңызы бар қаланың, астананың мемлекеттік тұрғын үй қорының сақталуын ұйымдастыру;
заң актiлерiне сәйкес азаматтардың жекелеген санаттарын тұрғын үймен қамтамасыз ету;
мемлекеттік мұқтаждықтар үшiн тұрғын үйлер мен жер учаскелерiн алып қою және сатып алу;
коммуналдық меншiкте тұрған тазарту, дренаж жүйелерiнiң су құбырлары, жылу және электр желiлерiнiң жұмыс iстеуін қамтамасыз ету;
елдi мекендердi санитариялық жағынан қамтамасыз ету;
жерлеу орындарын ұстау және кезбелердi жерлеу;
елдi мекендердегi көшелердi жарықтандыру;
елдi мекендердi сумен жабдықтауды ұйымдастыру;
елдi мекендердi газдандыру;
7) мәдениет, спорт, туризм және ақпараттық кеңiстiк:
жергiлiктi деңгейде қызықты мәдени-көпшiлiк шаралар өткiзу;
жергiлiктi маңызы бар театр өнерiн қолдау:
жергiлiктi маңызы бар тарихи-мәдени құндылықтардың сақталуын және оларға қол жеткiзудi қамтамасыз ету;
азаматтардың тұрғылықты жерi бойынша және халықтың жаппай демалыс орындарында дене тәрбиесi мен спортпен айналысу үшiн жағдайлар жасау;
бұқаралық дене тәрбиесi - сауықтыру қозғалысын дамыту;
жергілiктi деңгейде спорт - сауықтыру шараларын өткiзу;
жергiлiктi маңызы бар мұрағат қорының сақталуын қамтамасыз ету;
қалалық кiтапханалар жұмысын қамтамасыз ету;
бұқаралық ақпарат құралдары арқылы жергiлiктi деңгейде мемлекеттiк ақпарат саясатын жүргiзу;
жергiлiктi деңгейде мемлекеттiк тiлдi және Қазақстан халықтарының басқа да тiлдерiн дамыту;
жастардың экономикалық белсендiлiгiн қолдау мен дамыту арқылы жастар саясатын жүргiзу;
зоопарктер мен дендропарктердiң жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету;
8) ауыл, су, орман шаруашылығы және қоршаған ортаны қорғау:
гидротехникалық жүйелердiң және жергiлiктi маңызы бар құрылыстардың жұмыс iстеуін қамтамасыз ету;
жергілiктi маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды ұстау және қорғау;
ормандарды сақтау, қорғау, жаңғырту және орман өсiру;
хайуанаттар әлемiн қорғау;
шағын өзендердi қорғау схемаларының жобаларын жасау;
жергілiктi маңызы бар су қорғау аймақтары мен шағын өзендер алқаптарының, су қоймалары мен су шаруашылығы жүйелерінiң жобаларын жасау;
өсiмдiк шаруашылығы мен мал шаруашылығында пайдаланылатын арнаулы қоймаларды (сақтауханаларды) салу, ұстау;
экологиялық бақылауды қамтамасыз ету, табиғат қорғау шараларын өткiзу;
жер бөлу жұмыстарын ұйымдастыру;
9) сәулет-құрылыс қызметi:
құрылыс пен сәулет қызметiнде бақылауды қамтамасыз eту;
адамдар жаппай келетiн ғимараттар мен тiршiлiк объектiлерiнiң сейсмикалық төзiмдiлiгiн және сенiмдi жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету;
республикалық маңызы бар қала, астана аумағында кешендi қала құрылысын жоспарлау;
қала салу жоспарларын iске асыру;
бас жоспар жасау, республикалық маңызы бар қала, астана аумағындағы шекараларды белгiлеу мен өзгерту;
10) көлiк және коммуникациялар:
iшкi қатынастарға әлеуметтік маңызы бойынша жолаушылар тасымалдарын ұйымдастыру; жергiлiктi маңызы бар автомобиль жолдарын салу, қайта салу, жөндеу және ұстау;
11) экономикалық қызметтi реттеу:
кәсiпкерлiк қызметті қолдау;
12) басқа да бағыттар:
республикалық бюджетке ресми трансферттер;
жергiлiктi атқарушы органдардың борышына қызмет көрсету.
2. Республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерiнен сондай-ақ мыналарға шығындар қаржыландырылады:
кадрларды қайта даярлауды және аталған мемлекеттiк мекемелер қызметкерлерiнiң бiлiктiлiгiн арттыруды қоса алғанда, осы баптың 1-тармағында аталған қызмет түрлерiн орындайтын мемлекеттiк мекемелер қызметiн қамтамасыз ету;
осы баптың 1-тармағында аталған бағыттар бойынша бюджеттік инвестициялық жобалар мен бағдарламалар;
республикалық маңызы бар, заң актiлерiнде көзделген қаланы, астананы мемлекеттiк басқарудың жергiлiктi органдарының өзге де қызметтерi.
3. Республикалық маңызы бар қаланың бюджетiнен қаржыландырылатын жергiлiктi атқарушы органдарды ұстауға арналған шығындар Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген штат санының жалпы лимитi мен нақты нормалары негiзiнде жоспарланады.

54-бап. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң шығыстары

1. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң шығыстары мына бағыттар бойынша жүзеге асырылады:
1) жалпы сипаттағы мемлекеттік қызметтер көрсету:
аудандық (қалалық) деңгейдегi жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдардың жұмыс iстеуi;
аудандық (қалалық) деңгейде экономикалық және бюджеттiк жоспарлау;
аудандық (қалалық) бюджеттiң атқарылуын ұйымдастыру;
салық салу мақсатында мүлiктi бағалауды өткiзу;
аудандық (қалалық) деңгейдегi коммуналдық мемлекеттiк меншiктi басқару;
2) қорғаныс, қоғамдық тәртiп, қауiпсiздiк:
әскери комиссариаттарды жабдықталған шақыру (жинау) пункттерiмен, медикаменттермен, аспаптармен, медициналық және шаруашылық мүлiкпен, автомобиль көлiгiмен, байланыс құралдарымен, медициналық және техникалық қызметкерлермен, қызметкерлерге қызмет көрсететiн адамдармен қамтамасыз ету жөнiндегi жалпыға бiрдей әскери мiндеттердiң атқарылуы шеңберiндегi шаралар және медициналық комиссиялар құру;
аудандық (қалалық) ауқымды төтенше жағдайларды болдырмау және жою;
аудан (облыстық маңызы бар қала) аумағында қоғамдық тәртiптi сақтау және қоғамдық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету;
медициналық айықтырғыштардың, кәмелетке толмағандарға, тұрғылықты тұратын орны мен құжаттары жоқ адамдарға, әкiмшiлiк тәртіппен тұтқынға алынғандарға арналған қабылдау орындарының жұмыс iстеуi;
елдi мекендерде жолда жүру қауіпсiздiгін қамтамасыз ету;
азаматтық хал актiлерiнiң жазбасы жөнiндегi қызметтi қамтамасыз ету;
3) бiлiм беру:
балаларды мектепке дейiнгi тәрбиелеу мен оқыту;
оқытудың кешкi (ауысымдық) нысанын және интернаттық тұрпаттағы ұйым арқылы орта жалпы бiлiм берудi қоса алғанда, азаматтарға мiндеттi жалпы орта бiлiм берудi ұйымдастыру және қамтамасыз ету;
бастауыш кәсiби бiлiм;
аудандық (қалалық) ауқымда мектеп олимпиадаларын өткiзу;
балалар мен жасөспiрiмдерге арналған қосымша бiлiм беру;
мiндеттi орта жалпы бiлiм беру мекемелерiне арналған оқулықтарды сатып алу және жеткiзу;
4) әлеуметтiк көмек пен әлеуметтiк қамсыздандыру:
тұрғын үй көмегi;
мұқтаж азаматтарға үйде әлеуметтiк көмек көрсету;
тұрғылықты тұратын жерi жоқ адамдарды әлеуметтiк бейiмдеу;
халықтың жұмыспен қамтылуын қамтамасыз ету;
мемлекеттiк атаулы әлеуметтiк көмек;
жергілiктi өкiлдi органдардың шешiмдерi бойынша мұқтаж азаматтардың жекелеген санаттарына әлеуметтiк көмек;
5) тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық:
ауданның (облыстық маңызы бар қаланың мемлекеттiк тұрғын үй қорының сақталуын ұйымдастыру;
заң актiлерiне сәйкес азаматтардың жекелеген санаттарын тұрғын үймен қамтамасыз ету;
мемлекеттік мұқтаждықтар үшін тұрғын үйлер мен жер учаскелерiн алып қою және сатып алу;
коммуналдық меншiкте тұрған тазарту, дренаж желiлерiнiң, су құбырлары, жылу және электр желiлерiнiң жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету;
елдi мекендердi санитариялық жағынан қамтамасыз ету;
жерлеу орындарын ұстау және кезбелердi жерлеу;
елдi мекендердегі көшелердi жарықтандыру;
елдi мекендердi көркейту мен көгалдандыру;
елдi мекендердi сумен жабдықтауды ұйымдастыру;
6) мәдениет және спорт:
жергiлiктi маңызы бар театр өнерiн қолдау;
жергiлiктi маңызы бар тарихи-мәдени құндылықтардың сақталуын және оларға қол жеткiзудi қамтамасыз ету;
жергiлiктi деңгейде қызықты мәдени-бұқаралық шаралар өткiзу;
аудандық (қалалық) кiтапханалардың жұмыс iстеуi;
азаматтардың тұрғылықты жерi бойынша және халықтың жаппай демалыс орындарында дене тәрбиесi мен спортпен айналысу үшiн жағдайлар жасау;
бұқаралық дене тәрбиесi-сауықтыру қозғалысын дамыту;
аудандық деңгейде спорт-сауықтыру шараларын өткiзу;
зоопарктер мен дендропарктердiң жұмыс істеуін қамтамасыз ету;
7) ауыл шаруашылығы:
өсiмдiк шаруашылығы мен мал шаруашылығында пайдаланылатын арнаулы қоймаларды (сақтауханаларды) салу, ұстау;
жердi бөлу жөнiндегi жұмыстарды ұйымдастыру;
8) көлiк және коммуникациялар:
аудандық (қалалық) маңызы бар автомобиль жолдарын салу, қайта құру, жөндеу және ұстау;
поселке iшiндегі (қала iшiндегi) қоғамдық жолаушылар тасымалдарын ұйымдастыру;
9) басқа да бағыттар:
облыстық бюджетке ресми трансферттер.
2. Аудандар (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттерiнен мыналарға шығындар қаржыландырылады:
осы баптың 1-тармағында аталған қызмет түрлерiн орындайтын мемлекеттiк мекемелер қызметiн қамтамасыз ету;
осы баптың 1-тармағында аталған бағыттар бойынша бюджеттiк инвестициялық жобалар мен бағдарламалар;
заң актiлерiнде көзделген ауданды (облыстық маңызы бар қаланы) мемлекеттік басқарудың жергiлiктi органдарының өзге де қызметтерi.
3. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетiнен қаржыландыратын жергiлiктi атқарушы органдарды ұстауға арналған шығындар Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлеген штат санының жалпы лимитi мен нақты нормалары негiзiнде жоспарланады.

3-бөлiм. Бюджет қатынастарын реттеу саласындағы мемлекеттiк басқару

9-тарау. Бюджет қатынастарын реттеу саласындағы мемлекеттiк басқару органдарының құзыреті

55-бап. Бюджет қатынастарын реттеу саласындағы мемлекеттiк басқарудың құрылымы

Бюджет қатынастарын реттеу саласындағы мемлекеттiк басқару құрылымын:
Қазақстан Республикасының Президентi;
Қазақстан Республикасының Парламентi;
Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитеті;
Қазақстан Республикасының Yкiметi;
экономикалық жоспарлау жөнiндегі орталық уәкiлеттi орган;
бюджеттiк жоспарлау жөнiндегі орталық уәкiлеттi орган;
бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган;
iшкi бақылау жөнiндегі орталық уәкiлеттi орган;
мәслихат;
жергілiктi атқарушы орган құрайды.

56-бап. Қазақстан Республикасы Президентiнiң құзыретi

Қазақстан Республикасының Президентi бюджет қатынастарын реттеу саласында:
республикалық бюджет жобасын әзiрлеу және оның атқарылуы туралы есеп тәртiбін белгiлейдi;
республикалық бюджет комиссиясын құрып, ол туралы ереженi бекiтедi, оның құрамын белгiлейдi;
Қазақстан Республикасы аумағында төтенше мемлекеттік бюджет енгiзу туралы шешiм қабылдайды және оның әзiрлеу тәртiбiн белгілейдi;
елдегі жағдай мен республика iшкi және сыртқы саясатының негізгі бағыттары туралы Қазақстан халқына жыл сайынғы жолдауда алдағы жылға арналған Қазақстан Республикасының бюджет саясатының негiзгi бағыттарын белгiлейдi;
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару жөнiндегi кеңес құрады және ол туралы ереженi бекiтедi;
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын құру мен пайдалану тиiмдiлiгiн арттыру жөнiнде, сондай-ақ оны пайдаланудың көлемi мен бағыттары жөнiнде шешiмдер қабылдайды;
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын құру және пайдалану туралы есептердi бекiтедi;
Осы Кодекспен көзделген жағдайларда тиiстi қаржы жылының бiрiншi тоқсанына арналған республикалық қаржы жоспарын бекiтедi.

57-бап. Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетiнiң құзыретi

Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетi бюджет қатынастарын реттеу саласында:
республикалық бюджеттiң атқарылуын сыртқы бақылауды жүзеге асырады;
төтенше мемлекеттiк бюджеттiң атқарылуын бақылауды жүзеге асырады;
мемлекеттiк қаржы бақылауының cтандарттарын және мемлекеттік қаржы бақылауы органдары қызметкерлерiнiң этика кодексiн бекiтедi;
республикалық бюджеттiң атқарылуына сыртқы бақылау жүргiзу тәртiбiн белгiлейдi;
бақылау шараларының қорытындылары бойынша қабылданған шешiмдердiң орындалуын бақылауды жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де өкілеттіктердi жүзеге асырады.

58-бап. Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң құзыретi

Қазақстан Республикасының Yкіметі бюджет қатынастарын реттеу саласында:
Қазақстан Республикасының Парламентiне республикалық бюджеттi және оның атқарылуы туралы есептi ұсынады;
республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы жылдық есептi Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетiне табыс етедi;
жергiлiктi бюджеттер жобаларын әзiрлеу тәртiбiн белгілейдi;
республикалық бюджеттiң атқарылуын қамтамасыз етедi, республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылу тәртiбiн белгiлейдi;
тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңды iске асыру туралы қаулы қабылдайды;
үкiметтiк қарызды жүзеге асырады;
шикiзат секторы ұйымдарының тiзбесiн бекiтедi;
орта мерзiмдiк фискальдық саясат жасау тәртiбiн белгiлейдi;
инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) қарау тәртiбiн белгiлейдi;
үшжылдық кезеңге арналған республикалық бюджеттiң болжамды көрсеткiштерiн бекiтедi;
мемлекеттiк бюджетке салықтан тыс төлемдер түсiмдерiн өндiрiп алуғa және оларға бақылау жасауға жауапты уәкiлеттi мемлекеттiк органдардың тiзбесiн, олардың бюджетке аударылу тәртiбiн белгiлейдi;
Қазақстан Республикасы резиденттерiнiң мемлекеттiк емес қарыздары бойынша мемлекеттiк кепiлдiктер беру қажеттiгi туралы шешiмдер қабылдайды;
Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң мемлекеттiк емес заемдар бойынша мемлекеттік кепiлдiктер беру тәртiбiн, мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген қарыздар алу, пайдалану, өтеу және қызмет көрсету, оларды тiркеу мен есепке алу тәртiбiн, мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген қарыз мониторингi және оны басқару тәртiбiн белгiлейдi;
мемлекеттік мекемелердiң өз иелiгінде қалған тауарларды (жұмыстар, көрсетiлетiн қызметтер) өткiзуден түсетiн ақшаны жоспарлау мен пайдалану тәртiбiн белгiлейдi;
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына активтердi есептеу, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң және жергiлiктi атқарушы органдардың резервiн қалыптастыру және пайдалану тәртiбiн белгiлейдi;
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын пайдалану тәртiбiн және рұқсат етiлген қаржы және өзге активтерiнiң тiзбесiн белгiлейдi;
Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының жыл сайынғы сыртқы аудитi өткiзiлуін қамтамасыз етедi;
бюджеттік алымдарды төменгi тұрған бюджеттерден жоғары тұрған бюджетке және бюджеттiк субвенцияларды жоғары тұрған бюджеттен төменгі тұрған бюджеттерге аударудың тәртiбi мен кезеңдiлiгiн белгiлейдi;
жалпы сипаттағы ресми трансферттер көлемдерi есептерiнiң әдiстемесiн белгiлейдi;
Yкiметтiң орта мерзiмдi фискальдық саясатын бекiтедi;
нақты нормаларды бекiтедi;
бiрыңғай бюджеттiк жiктеменi бекітедi және оны жасау тәртiбiн анықтайды;
бюджет бағдарламалары тиiмдiлiгiн бағалау тәртiбiн белгiлейдi;
iшкi бақылау өткiзу тәртiбiн белгiлейдi;
орталық атқарушы органдардың, сондай-ақ олардың аумақтық органдары мен оларға ведомстволық бағынысты мемлекеттiк мекемелердiң штат санының лимитiн бекiтедi;
жергiлiктi мемлекеттiк басқарудың үлгi құрылымын және жергiлiктi атқарушы органдардың штат саны лимитiн бекiтедi;
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiмен бiрлесе отырып Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын құру және пайдалану туралы жылдық есеп жасайды.

59-бап. Бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органның құзыретi

Бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган:
Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң орта мерзiмдi фискальдық саясатын жасайды;
тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заң жобасын жасайды және Қазақстан Республикасы Үкiметiне қарауға ұсынады;
тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңды iске асыру туралы қаулының жобасын жасайды;
бюджеттiк өтiнiш жасау мен беру тәртiбiн белгiлейдi;
мемлекеттiк мекемелердiң өз иелiгiнде қалған тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) өткiзуден түсетiн түсiмдер мен ақша шығыстарының болжалын жасау нысанын белгiлейдi;
бюджет түсiмдерiн болжау әдiстемесiн айқындайды:
бiрыңғай бюджет жiктемесiнiң жобасын жасайды;
жылдық қаржыландыру жоспарын жасайды және бекiтеді;
республикалық бюджеттi нақтылау (түзету) жөнiнде ұсыныстар енгiзедi;
бюджет бағдарламаларының тиiмдiлiгiн бағалауды жүзеге асырады;
мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген қарыз саясатын әзiрлейдi;
мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген қарыз бен қарызды жоспарлау мен талдауды жүзеге асырады;
бюджеттiк кредиттеу саясатын әзiрлейдi;
бюджеттiк кредиттеудi жоспарлау мен талдауды жүзеге асырады;
Қазақстан Республикасының заңнамасымен көзделген өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.

60-бап. Экономикалық жоспарлау жөніндегі орталық уәкiлеттi органның құзыретi

Экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган бюджет қатынастарын реттеу саласында:
республиканы әлеуметтiк-экономикалық дамытудың орта мерзiмдi жоспарының жобасын әзiрлейдi;
басым инвестициялық жобалардың (бағдарламалардың) тiзбесiн қалыптастырады;
мемлекеттiк кепiлдiктердi тартуға басым өтiнiмдер тiзбесiн қалыптастырады және оны Қазақстан Республикасының Yкiметiне бекiтуге енгiзедi;
бюджет инвестициялары мен мемлекеттiк кепiлдiктердiң тиiмдiлiгiне баға бередi;
Қазақстан Республикасының заңдарымен көзделген өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.

61-бап. Бюджеттiң атқарылуы жөніндегi орталық уәкiлетті органның құзыреті

Бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган:
республикалық бюджеттi атқарады және жергiлiкті бюджеттердiң атқарылуына қызмет көрсетедi;
тиiстi жылға арналған республикалық бюджет туралы заң жобасын жасауға қатысады;
тиiстi жылға арналған республикалық бюджет туралы заңды iске асыру туралы қаулының жобасын жасауға қатысады;
бюджетке түсетiн түсiмдердi болжауға және мемлекеттік бюджетке кiрiстердiң түсуi саласындағы мемлекеттiк саясаттың мақсаттары мен басым бағыттарын белгiлеуге қатысады;
республикалық бюджеттiң түсiмдерi мен оны қаржыландырудың жиынтық жоспарларын бекiтедi және оған өзгерiстер енгiзедi;
республикалық бюджет бағдарламаларының әкiмшiлерiне рұқсаттар бepeдi;
мемлекеттiк мекемелердiң азаматтық-құқықтық мәмiлелерiн тiркеудi жүзеге асырады;
мемлекеттiк мекемелердiң мiндеттемелерi бойынша төлемдердi жүзеге асырады;
уақытша бос бюджет ақшасын Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiне салымдарға (депозиттерге) орналастырады;
банктiк шоттардан шетел валютасын қайта айырбастау тәртiбiн белгiлейдi:
осы Кодекспен көзделген жағдайларда қаржыландыруды тоқтата тұрады;
бюджеттiң атқарылуы жөнiндегі орталық уәкiлетті органдағы мемлекеттік мекемелердiң шоттарын ашу, жабу және жүргiзу тәртiбiн белгiлейдi;
бюджет есебiн жүргізу тәртiбiн белгiлейдi;
есеп-қисап жасау және ұсыну тәртiбiн белгiлейдi;
үкiметтік қарыздарды алады, пайдаланады, тiркейдi, өтейдi және оларға қызмет көрсетедi, бағалы қағаздардың ұйымдастырылған рыногында өзi айналысқа салған мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздарды сатып алу мен сатуды жүзеге асырады;
Қазақстан Республикасы резиденттерiнiң мемлекеттiк емес қарыздарының мемлекеттiк кепiлдiктерi бойынша мiндеттемелердiң орындалуын қамтамасыз етедi;
бюджет қаражатын игеру мониторингiн жүзеге асырады;
республикалық бюджеттiң атқарылуы барысында республикалық бюджет бағдарламаларының тиiмдiлiгiн бағалауды жүзеге асырады;
республикалық және жергілiктi бюджеттердiң атқарылуы, бюджеттiк есеп, есептiлiк жөнiндегi әдiснамалық басшылықты жүзеге асырады;
Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң тапсырмасы бойынша келiссөздер жүргізедi, үкiметтiк қарыздар шарттарына қол қояды, Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздарын шығарады, Қазақстан Республикасы резиденттерiнiң мемлекеттiк емес қарыздары бойынша мемлекеттiк кепiлдiктер бередi;
мемлекеттiк кепiлдiктерi бар үкiметтiк және мемлекеттік емес қарыздарға қызмет көрсетуге екiншi деңгейдегi банктердi iрiктеп алады, конкурстық негiзде белгiлейдi және оларға уәкiлеттiк бередi;
республикалық бюджет қаражаты есебiнен бюджет кредиттерi мақсатты пайдалануына берiлуiне, қызмет көрсетуге, қайтаруға және бақылау жасайды, оларды есепке алуды, мониторингiн қамтамасыз етедi;
Қазақстан Республикасының заңнамасымен көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

62-бап. Iшкi бақылау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органның құзыретi

Iшкi бақылау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган:
республикалық және жергiлiктi бюджеттерге iшкi бақылауды жүзеге асырады;
республикалық және жергiлiктi бюджеттepдiң атқарылуы туралы Қазақстан Республикасының бюджет заңдары талаптарының бұзылу себептерiне баға бередi;
бюджет бағдарламалары (кiшi бағдарламалары) орындалуының тиiмдiлiгi мен нәтижелiгiне баға бередi;
Қазақстан Республикасының заңнамасымен көзделген өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.

63-бап. Облыс, республикалық маңызы бар қала, астана, аудан (облыстық маңызы бар қала) мәслихатының құзыретi

Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мәслихаты:
жергiлiктi бюджеттi және оның атқарылуы туралы есептердi бекiтедi;
жергiлiктi бюджеттiң атқарылуын iшкi бақылауды жүзеге асыратын тексеру комиссиясын сайлайды;
жергiлiктi бюджеттiң атқарылуына iшкi бақылау жүргiзу туралы есептердi қарайды.

64-бап. Облыс, республикалық маңызы бар қала, астана, аудан (облыстық маңызы бар қала) әкiмдiгiнiң құзыретi

Облыс, республикалық маңызы бар қала, астана, аудан (облыстық маңызы бар қала) әкiмдiгi:
жергiлiктi бюджет жобасы мен оның атқарылуы туралы есептi мәслихатқа табыс етедi;
жергiлiктi бюджеттi әзірлейді және оның атқарылуын қамтамасыз етедi;
тиiстi қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджет туралы жергiлiкті өкiлдi органның шешiмдерiн iске асыру туралы қаулы қабылдайды;
жергiлiктi атқарушы органның орта мерзiмдi фискальдық саясатын бекiтедi;
экономикалық, бюджеттiк жоспарлау, бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi жергiлiктi уәкiлеттi органдарды құрады;
облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың ауданның (аудандық маңызы бар қаланың) бюджет комиссиясын құрады, ол туралы ереженi бекiтедi, оның құрамын белгiлейдi;
осы Кодекспен көзделген жағдайларда тиiстi қаржы жылының бiрiншi тоқсанына арналған жергілiктi қаржы жоспарын бекiтедi;
Қазақстан Республикасының заңнамасымен көзделген өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.

10-тарау. Бюджет комиссиялары

65-бап. Бюджет комиссиялары туралы негiзгi ережелер

1. Бюджет комиссиясы - бюджет жобасын уақтылы және сапалы әзiрлеу мен бюджеттi нақтылау және атқару жөнiнде ұсыныстар жасауды қамтамасыз ету мақсатында құрылатын комиссия.
2. Бюджет комиссиялары қызметiнiң құқықтық негiзiн Қазақстан Республикасының Конституциясы, осы Кодекс, Қазақстан Республикасының заң және өзге де нормативтiк құқықтық актiлерi құрайды.
3. Республикалық бюджет комиссиясы және облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджет комиссиялары өз қызметiн тұрақты негiзде жүзеге асырады.

66-бап. Бюджет комиссияларының құзыретi

Бюджет комиссияларының құзыретiне:
алдағы үш жылдық кезеңге арналған орта мерзiмдiк фискальдық саясат жөнінде ұсыныстар әзiрлеу;
тиiстi қаржы жылына арналған бюджеттер жобаларының көрсеткiштерiн белгiлеу;
алдағы үш жылдық кезеңде және жоспарланып отырған қаржы жылы қаржыландыруға арналған бюджеттiк бағдарламаларды iрiктеу, орта мерзiмдiк фискальдық саясатты негiзге ала отырып оларды iске асыру тетiгiн белгiлеу;
республикалық немесе жергiлiктi бюджеттердiң шығыстарын ұлғайтуды немесе түсiмдерiн қысқартуды көздейтiн нормативтiк құқықтық актiлердiң жобалары бойынша ұсыныстар әзiрлеу;
тиiстi қаржы жылына арналған бюджеттердi нақтылау жөнiнде ұсыныстар әзiрлеу;
бюджет бағдарламаларының іске асырылуын бағалау нәтижелерін қарау;
осы Кодекспен, сондай-ақ бюджет комиссиялары туралы ережелермен көзделген өзге де өкiлеттiктер кiредi.

67-бап. Бюджет комиссияларының органдары

1. Мыналар:
бюджет комиссиясының төрағасы;
бюджет комиссиясы төрағасының орынбасарлары;
бюджет комиссиясының хатшысы;
бюджет комиссиясының жұмыс органы - бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық немесе жергiлiктi уәкiлеттi орган бюджет комиссияларының органдары болып табылады.
2. Бюджет комиссиясының төрағасы оның қызметiн басқарады, бюджет комиссиясының отырыстарында төрағалық етедi, оның жұмысын жоспарлайды, оның шешiмдерiнiң iске асырылуына жалпы бақылау жасайды және комиссия жүзеге асыратын қызметке жауап бередi. Бюджет комиссиясының төрағасы болмаған кезде оның мiндеттерiн төраға тағайындаған бюджет комиссиясы төрағасының орынбасары орындайды.
3. Бюджет комиссиясының хатшысы бюджет комиссиясының қызметiн қамтамасыз ету жөнiндегi жұмыстарды үйлестiредi, бюджет комиссиясы отырыстарының хаттамаларын дайындайды.
4. Жұмыс органы бюджет комиссиясы белгiлейтiн мерзiмдер мен күн тәртіптерiне сәйкес бюджет комиссиясының отырыстарына материалдар әзiрлейдi.

Ерекше бөлiк

4-бөлiм. Бюджетті әзiрлеу және бекiту

11-тарау. Бюджеттi жоспарлау негіздерi

68-бап. Бюджеттi жоспарлау туралы жалпы ережелер

1. Бюджеттi жоспарлау жоспарланып отырған кезеңге арналған бюджет түсiмдерiнiң көлемiн және олардың басымдығын ескере отырып, елдiң әлеуметтiк-экономикалық даму мiндеттерiне сәйкес оларды пайдалану бағыттарын белгiлеу жөнiндегi шешiмдердi әзiрлеу процесi болып табылады.
2. Бюджет бiр қаржы жылына жоспарланады. Кезектi қаржы жылына арналған бюджеттiң жобасымен бiр мезгiлде бюджеттiң алдағы үш жылдық кезеңге арналған болжамы жасалады.
3. Республикалық бюджеттiң жобасын әзiрлеу тәртiбiн Қазақстан Республикасының Президентi белгiлейдi. Жергiлiктi бюджеттердiң жобаларын әзiрлеу тәртiбiн Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлейдi.

69-бап. Бюджеттi жоспарлау қағидаттары

Мыналар бюджеттi жоспарлаудың негiзгi қағидаттары болып табылады:
сабақтастық қағидаты - бюджеттi алдыңғы кезеңде негізге алынған орта мерзiмдi фискальдық саясат бағыттарын сақтап, өткен және ағымдағы жылдардың бюджетiнiң атқарылу нәтижелерiн ескере отырып жоспарлау;
басымдық қағидаты - бюджеттi алдағы орта мерзiмдi кезеңге арналған әлеуметтiк-экономикалық дамудың басым бағыттарын сақтай отырып жоспарлау;
негіздiлiк қағидаты - бюджеттi бюджет жобасына белгiлi бiр немесе өзге де түсiмдердi немесе шығыстарды енгiзу қажеттiгiн және олардың көлемдерiнiң дұрыстығын айқындайтын нормативтiк құқықтық актiлер мен басқа да құжаттар негiзiнде жоспарлау.

70-бап. Алдағы үш жылдық кезеңге арналған орта мерзiмдi фискальдық саясатты белгiлеу

1. Орта мерзiмдi фискальдық саясат алдағы үш жылдық кезеңге арналған салық-бюджет саясатын белгiлейтiн құжат болып табылады, соның iшiнде:
мемлекеттiк, республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң болжамдық көрсеткiштерi;
бюджеттiк бағдарламалардың өткен кезеңнiң iшiнде iске асырылу тиiмдiлiгiн бағалау нәтижелерi;
бюджет қаражатын жұмсаудың басым бағыттары;
республиканың немесе өңiрдiң әлеуметтiк-экономикалық дамуының негiзгi бағыттарын iске асырудың бюджеттiк тетiктерi мен тәсiлдерi;
бюджетаралық қатынастардың даму бағыттары;
мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген қарыз алу мен борыш саласындағы саясат;
мүмкiн болатын фискальдық тәуекелдер.
2. Орта мерзiмдi фискальдық саясат республиканың немесе өңiрдiң орта мерзiмдi әлеуметтiк-экономикалық даму жоспары негізiнде, өткен қаржы жылы бекiтiлген орта мерзiмдi фискальдық саясатты, өткен қаржы жылы iшiнде бюджеттiң атқарылуын талдау мен бағалауды ескере отырып, оның негізгi бағыттарын жыл сайын түзетумен үш жылдық кезеңге әзiрленедi.
3. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң алдағы үш жылдық кезеңге арналған орта мерзiмдi фискальдық саясатын Қазақстан Республикасының Үкiметi ағымдағы жылдың 1 сәуiрiне дейiн бекiтедi және жариялануға тиiс.
Жергiлiктi атқарушы органның алдағы үш жылдық кезеңге арналған орта мерзiмдi фискальдық саясатын жергiлiктi атқарушы органдар ағымдағы жылдың 1 мамырына дейiн бекiтедi және жариялануға тиiс.
4. Орта мерзiмдi фискальдық саясатты әзiрлеу тәртiбiн Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлейдi.

71-бап. Нақты нормалар

1. Нақты нормалар - қажеттi материалдық немесе материалдық емес игiлiктердi тұтынудың немесе пайдаланудың ең төмен заттай көрсеткiштерi. Нақты нормалар бюджеттi жоспарлау және атқару кезiнде мiндеттi болып табылады.
2. Нақты нормаларды орталық мемлекеттiк органдар әзiрлейдi және Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтедi.
3. Орталық мемлекеттiк органдар республикалық бюджеттiң және республиканың әлеуметтiк-экономикалық дамуының болжамды көрсеткiштерiн ескере отырып, республикалық бюджет комиссиясының қарауына нақты нормаларды өзгерту немесе олардың күшiн жою туралы ұсыныстар енгiзуге құқылы.

12-тарау. Бюджеттердiң жобаларын әзiрлеу

72-бап. Бюджет түсімдерін болжау

1. Бюджет түсiмдерiн болжауды республиканың немесе өңiрдiң орта мерзiмдi әлеуметтiк-экономикалық даму жоспары және алдағы үш жылдық мерзiмге арналған орта мерзiмдi фискальдық саясат негiзiнде бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi орган жүзеге асырады.
2. Алынған тауарлардың (жұмыстардың, қызметтер көрсетудiң) бюджетке түсетін түсiмдер көрiнуiне тек Қазақстан Республикасының заңнамасында, сондай-ақ Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шартта көзделген жағдайларда ғана жол берiледi.
Бұл ретте шығыстарда бюджеттiк бағдарлама алынған тауарлардың (жұмыстардың, қызметтер көрсетудiң) құнына тең көлемде көзделуге тиiс.
3. Бюджет түсiмдерiн болжау әдiстемесiн бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган белгiлейдi.
4. Бюджет түсiмдерiнiң алдағы қаржы жылына арналған болжамды көрсеткiштерiн бюджет комиссиясы қарап мақұлдайды.

73-бап. Бюджет шығыстарының лимиттерiн белгiлеу

1. Бюджеттік жоспарлау жөніндегi уәкілетті орган орта мерзiмдi фискальдық саясат негiзiнде ағымдағы бюджеттiк бағдарламалар мен бюджеттiк даму бағдарламалары үшiн бюджет шығыстарының лимиттерiн қалыптастырады.
2. Бюджет шығыстарының лимиттерiн бюджет комиссиясы қарап мақұлдайды.
3. Ағымдағы бюджеттiк бағдарламаларға арналған шығыстар лимиттерiн бюджеттiк бағдарламалардың әкiмшiлерiне және бюджеттiк даму бағдарламаларына арналған шығыстар лимиттерiн бюджеттiк инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) iрiктеу үшiн экономикалық жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органға жеткiзудi бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкілетті орган жүзеге асырады.

74-бап. Бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің бюджеттік өтінімдер жасауы

1. Бюджеттiк өтiнiм бюджеттiк бағдарламалардың әкiмшiлерi бюджеттi әзiрлеу кезiнде бюджеттiк бағдарламалардың қажеттiгiн негiздеу және оларды қаржыландыру сомасын айқындау үшiн жыл сайын жасап ұсынатын, алдағы қаржы жылы мен үш жылдық кезеңге арнап табыс ететiн құжаттардың жиынтығы болып табылады.
2. Бюджеттiк өтiнiм:
бiрыңғай бюджет жiктемесi;
бюджет шығыстарының лимиттерi;
өткен қаржы жылы бюджет комиссиясы мақұлдаған үш жылдық кезеңге арналған бюджеттiк өтiнiм;
республиканың немесе өңiрдiң орта мерзiмдi әлеуметтiк-экономикалық даму жоспары және орта мерзiмдi фискальдық саясат;
басым бюджеттік инвестициялық жобалар (бағдарламалар) тiзбесi негiзiнде жасалады.
3. Бюджеттiк бағдарлама әкiмшiсi жыл сайын тек бiр ғана бюджеттiк өтiнiм жасайды.
4. Бюджеттiк бағдарлама әкiмшiсiнiң бюджеттiк өтiнiмi:
бюджеттiк бағдарламалардың (кiшi бағдарламалардың) тiзбесiн және олар бойынша шығыстар сомасын;
бюджеттiк бағдарламаға түсіндiрме жазбаны;
бюджеттiк өтiнiмгe енгізілген бюджеттік бағдарлама (кiші бағдарлама) паспортының жобасын;
пайда болудың негiзгi себептерiн көрсетiп, кредиторлық берешектiң жалпы сомасын жылдар бойынша мiндеттi түрде бөле отырып, ағымдағы қаржы жылының 1 қаңтарындағы жағдай бойынша кредиторлық берешек туралы ақпаратты;
пайда болудың негiзгi себептерiн көрсетiп, дебитор берешектiң жалпы сомасын жылдар бойынша мiндеттi түрде бөле отырып, ағымдағы қаржы жылының 1 қаңтарындағы жағдай бойынша дебиторлық берешек туралы ақпаратты;
жұмсалу бағыттары бойынша кепiлдiктер сомасын мiндеттi түрде бөле отырып, ағымдағы қаржы жылының 1 қаңтарындағы жағдай бойынша алынған және пайдаланылған кепiлдiктер туралы ақпаратты;
бюджеттiк өтiнiмге енгiзiлген бюджеттік бағдарлама (кiшi бағдарлама) бойынша шығыстар есептемесін қамтиды;
басқа ақпаратты.
Мемлекеттiк мекемелердiң олардың иелiгiнде қалатын тауарларды (жұмыстарды, қызметтер көрсетудi) сатудан түскен ақша түсiмдерi мен шығыстарының тиiстi қаржы жылына арналған болжамы бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган белгiлеген нысан бойынша жасалып, бюджеттiк өтiнiммен бiрге табыс етiледi.
5. Бюджеттiк бағдарламалардың (кiшi бағдарламалардың) тiзбесi белгiленген нысан бойынша өткен жылғы есептiк деректердi, ағымдағы жылға арналған жоспарлы көрсеткіштердi және алдағы үш жылдық кезеңге арналған болжамды көрсеткiштердi көрсете отырып, алдағы үш жылдық кезеңге әкiмші жоспарлап отырған бюджеттiк бағдарламаларды айқындайды.
6. Бюджеттiк бағдарламаға түсiндiрме жазба жоспарланып отырған бюджеттiк бағдарламаның қысқаша сипаттамасын айқындайды, оның мәнiн, республиканың немесе өңiрдiң әлеуметтiк-экономикалық дамуы үшiн қажеттiгi мен рөлiн, өткен жылғы бюджеттiк өтiнiмнен ауытқу себептерiн ашып көрсетедi.
7. Бюджеттiк бағдарлама (кiшi бағдарлама) паспортының жобасы бюджеттiк бағдарламаның мақсаттарын, мiндеттерiн, нормативтiк-құқықтық негiздемесiн, болжалды күтiлетiн нәтижелерiн, iс-шараларын, жауапты орындаушыларын, орындау мерзiмдерiн, ұлттық валютамен көрсетiлген құнын, қаржыландыру көздерiн белгiлейдi.
8. Бюджеттiк бағдарлама (кiшi бағдарлама) бойынша шығыстардың есептемесi белгiленген нақты нормаларды ескере отырып айқындалатын бюджеттiк бағдарламалардың сандық және құндық көрсеткiштерiн ашып көрсетедi.
9. Бюджеттік бағдарламалардың әкiмшici бюджеттiк бағдарламаларды бюджеттiк кредит беру жолымен iске асыруды ұсынған жағдайда, осы бюджеттiк бағдарламалар бойынша бюджеттiк өтiнiм қосымша құжаттарды, оның iшiнде инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) дайындау мен iрiктеу кезiнде қалыптастырылған мынадай құжаттарды:
1) бюджеттiк кредит берудiң мақсатына, қағидаттарына, өлшемдерiне бағыттарына бюджеттiк бағдарламаның сәйкестiгi негiздемесiн қоса алғанда, бюджеттiк бағдарламаны бюджеттiк кредит беру арқылы iске асыру орындылығының негiздемесiн;
2) бюджеттік кредит беру объектiлерiне және/немесе бағыттарына қажеттiлiк негіздемесiн;
3) бюджеттік кредиттер шарттарының негіздемесiн;
4) бюджеттік кредит берудiң өтелiмдiлiк есебiн;
5) еңбекке тартылған жағдайда, сенiмгерлердiң (агенттердiң) қызметiне ақы төлеу мөлшерiнiң негiздемесiн қамтуға тиiс.
10. Бюджеттiк өтiнiмдi жасау және ұсыну тәртiбiн бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган белгiлейдi.

75-бап. Бюджеттiк өтiнiмдердi қарау

1. Бюджеттiк өтiнiмдердi бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi орган қарап, оларға бағалау жүргiзедi және олар бойынша тиiстi қорытынды дайындайды.
Бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi орган жоспарланып отырған бюджет бағдарламаларының тиiмдiлiгiн бақылауды Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiппен жүргiзедi.
2. Бюджет комиссиясы бюджеттiк өтiнiмдер мен бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органның қорытындысын қарап, олар бойынша шешiм қабылдайды.
3. Бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерi мен бюджеттік жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органның арасындағы келiспеушiлiктердi бюджет комиссиясы қарайды.
4. Бюджет комиссиясы бюджеттiк бағдарламалар бойынша түпкiлiктi шешiм қабылдағаннан кейiн бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерiнiң қосымша өтiнiмдерi қаралмайды.

76-бап. Тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заң жобасын әзiрлеу

1. Бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган республикалық бюджет комиссиясы қабылдаған шешiмдер негiзiнде алдағы қаржы жылына арналған республикалық бюджет жобасының түпкiлiктi нұсқасын жасап, оны республикалық бюджет комиссиясының қарауына енгiзедi.
2. Алдағы қаржы жылына арналған республикалық бюджет жобасының түпкiлiктi нұсқасын қарау және айқындау жоспарланып отырған қаржы жылының алдындағы жылдың 1 тамызынан кешiктiрмей аяқталады.
3. Заң жобасының мәтiнi мыналарды:
1) алдағы қаржы жылына арналған республикалық бюджет кiрiстерiнiң, шығындарының, операциялық сальдосының, таза бюджет кредитiн беру, қаржы активтерiмен жүргiзiлетiн операцияларының, тапшылығының (профицитiнiң), тапшылығын қаржыландыру (профициттi пайдалану) көлемдерiн;
2) айлық жалақының, зейнетақы мен айлық есептiк көрсеткiштiң ең төмен мөлшерiн;
3) жергiлiктi бюджеттерден республикалық бюджетке алулар мөлшерiн;
4) республикалық бюджеттен жергiлiктi бюджеттерге берiлетiн субвенциялар көлемдерiн;
5) Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң резервi мөлшерiн;
6) Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiктерi бойынша мiндеттемелердi орындау сомасын;
7) Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiктер беру лимитiн;
8) үкiметтiк борыш лимитiн;
9) басқа да ережелердi қамтуға тиiс.
4. Республикалық бюджет туралы заң жобасына мыналар қоса тiркеледi:
1) осы Кодексте белгiленген құрылым бойынша тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджеттiң жобасы. Бұл ретте түсiмдер -санаттар, сыныптар және iшкi сыныптар бойынша, ал шығыстар функционалдық топтар, бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерi және бюджеттiк бағдарламалар бойынша баяндалады. "Бюджет тапшылығын қаржыландыру (профициттi пайдалану)" бөлiмi жалпы сомамен ұсынылады;
2) республикалық бюджетке шикiзат секторы ұйымдарынан түсетiн түсімдер көлемі;
3) мемлекеттiк меншiкте тұрған, кен өндiрушi және өңдеуші салаларға жататын мемлекеттiк мүлiктi жекешелендiруден түсетiн түсiмдер көлемi;
4) жергiлiктi бюджеттердiң әлеуметтiк маңызды бағдарламаларға арналған шығыстарының ең төмен көлемдерi;
5) республикалық бюджеттiң бюджеттiк даму бағдарламаларының бюджеттiк инвестициялық жобалар мен бағдарламаларға бөлiнген тiзбесi;
6) республикалық және жергiлiктi бюджеттердi атқару процесiнде секвестрлеуге жатпайтын республикалық және жергiлiктi бюджеттiк бағдарламалар тiзбесi;
7) басқа да деректер.
5. Тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджеттiң бекiтiлетiн тапшылығының (профицитiнiң) мөлшерi ақшалай түрде және жалпы iшкi өнiмге процент есебiнен көрсетiледi.
6. Алдағы қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңның жобасын бюджеттiк жоспарлау жөнiндегі орталық уәкiлеттi орган ағымдағы жылғы 15 тамыздан кешiктiрмей Қазақстан Республикасының Yкiметiне қарауға табыс етедi.
7. Орталық мемлекеттiк органдар алдағы үш жылдық кезеңге арналған мемлекеттiк және республикалық бюджеттердiң болжамды көрсеткiштерiн ескере отырып, атқарылуы бюджет қаражатының қосымша жұмсалуына әкеп соғатын қолданылып жүрген нормативтiк құқықтық актiлергe талдау жүргiзедi және олардың күшiн жою, тоқтата тұру немесе оларға өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы ұсыныстар әзiрлейдi.

77-бап. Тиiстi қаржы жылына арналған облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетi туралы мәслихат шешiмiнiң жобасын әзiрлеу

1. Бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi жергiлiктi уәкiлеттi орган облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджет комиссиясы қабылдаған шешiмдер негiзiнде алдағы қаржы жылына арналған облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетi жобасының түпкiлiктi нұсқасын жасап, оны облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджет комиссиясының қарауына енгiзедi.
2. Алдағы қаржы жылына арналған облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетi жобасының түпкiлiктi нұсқасын қарау және айқындау жоспарланып отырған қаржы жылының алдындағы жылғы 15 қыркүйектен кешiктiрiлмей аяқталады.
3. Тиiстi қаржы жылына арналған облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетi туралы мәслихат шешiмiнiң жобасы мыналарды:
1) алдағы қаржы жылына арналған бюджет кiрiстерiнiң, шығындарының, операциялық сальдосының таза бюджет кредитiн беру, қаржы активтерiмен жүргiзiлетiн операцияларының, тапшылық (профицит), тапшылықты қаржыландыру (профициттi пайдалану) көлемдерiн;
2) облыстық бюджеттен бар аудандардың (облыстық маңызы қалалардың) бюджеттерiне берiлетiн субвенциялар көлемдерiн және аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттерiнен облыстық бюджетке алулар мөлшерiн;
3) жергiлiктi атқарушы органның резервi мөлшерiн;
4) облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергiлiктi атқарушы органының тиiстi қаржы жылының аяғына шаққандағы борыш лимитiн;
5) басқа да ережелердi қамтуға тиiс.
4. Облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетi туралы шешiм жобасына мыналар қоса тiркеледi:
1) осы Кодексте белгiленген құрылым бойынша тиістi қаржы жылына арналған облыстық бюджеттiң, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiнiң жобасы. Бұл ретте түсiмдер - санаттар, сыныптар және iшкi сыныптар бойынша, ал шығыстар функционалдық топтар, бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерi және бюджеттiк бағдарламалар бойынша баяндалады. "Бюджет тапшылығын қаржыландыру (профициттi пайдалану)" бөлiмi жалпы сомамен ұсынылады;
2) облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiнiң бюджеттiк даму бағдарламаларының бюджеттік инвестициялық жобалар мен бағдарламаларға бөлiнген тiзбесi;
3) тиiстi қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджеттердi атқару процесiнде секвестрлеуге жатпайтын, соның iшінде тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгiленген жергiлiктi бюджеттiк бағдарламалар тiзбесi;
4) қаладағы әрбiр ауданның бюджеттiк бағдарламалары;
5) басқа да деректер.
5. Облыстық бюджеттердiң республикалық маңызы бар қалалар, астана бюджеттерiнiң бекiтiлетiн тапшылығының (профицитiнiң) мөлшерi тиiстi қаржы жылы iшiнде ақшалай түрде көрсетiледi.
6. Алдағы қаржы жылына арналған облыстық бюджеттiң, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiнiң жобасын бюджеттік жоспарлау жөнiндегі жергiлiктi уәкiлеттi орган ағымдағы жылдың 1 қазанынан кешiктiрмей облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергiлiктi атқарушы органына қарауға табыс етедi.

78-бап. Тиiстi қаржы жылына арналған ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетi туралы мәслихат шешімiнiң жобасын әзiрлеу

1. Бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi жергiлiктi уәкiлеттi орган ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджет комиссиясы қабылдаған шешiмдер негiзiнде алдағы қаржы жылына арналған ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетi жобасының түпкiлiктi нұсқасын жасап, оны ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджет комиссиясының қарауына енгiзедi.
2. Алдағы қаржы жылына арналған ауданның (облыстық маңызы бар қаланың бюджетi жобасының түпкiліктi нұсқасын қарау және айқындау жоспарланып отырған қаржы жылының алдындағы жылдың 1 қазанынан кешiктiрiлмей аяқталады.
3. Шешiм жобасының мәтiнi:
1) алдағы қаржы жылына арналған бюджет кiрiстерiнiң, шығындарының, операциялық сальдосының, таза бюджет кредитiн беру, қаржы активтерiмен жүргiзiлетiн операцияларының сальдосын тапшылықты қаржыландыру (профициттi пайдалану) көлемдерiн;
2) жергiлiктi атқарушы органның резервi мөлшерiн;
3) ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетiнен облыстық бюджетке алулар мөлшерiн;
4) басқа да ережелердi қамтуға тиiс.
4. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетi туралы шешiм жобасына мыналар қоса тiркеледi:
1) осы Кодексте белгiленген құрылым бойынша тиiстi қаржы жылына арналған аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң жобасы. Бұл ретте түсiмдер - санаттар, сыныптар және iшкi сыныптар бойынша, ал шығыстар функционалдық топтар, бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерi және бюджеттiк бағдарламалар бойынша баяндалады. "Бюджет тапшылығын қаржыландыру (профициттi пайдалану)" бөлiмi жалпы сомамен ұсынылады;
2) аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң бюджеттiк даму бағдарламаларының бюджеттiк инвестициялық жобалар мен бағдарламаларға бөлiнген тiзбесi;
3) тиiстi қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджеттi атқару процесiнде секвестрлеуге жатпайтын, соның iшiнде тиiстi қаржы жылына арналған облыстық бюджеттің бекiтiлгенi туралы облыстық мәслихаттың шешiмiмен белгіленген жергiлiктi бюджеттiк бағдарламалар тiзбесi;
4) аудандық маңызы бар әрбiр қаланың, кенттiң, ауылдың (селоның), ауылдық (селолық) округтың бюджеттік бағдарламалары;
5) басқа да деректер.
5. Тиiстi қаржы жылына арналған аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң бекiтiлетiн тапшылығының (профицитiнiң) мөлшерi ақшалай түрде көрсетiледi.
6. Алдағы қаржы жылына арналған аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң жобасын бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi жергiлiктi уәкiлеттi орган ағымдағы жылғы 15 қазаннан кешiктiрмей ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергiлiктi атқарушы органына қарауға табыс етедi.

13-тарау. Бюджет жобасын қарау және бекiту процесiнiң негiзгi ережелерi

79-бап. Республикалық бюджет жобасын қарау және бекiту туралы жалпы ережелер

1. Алдағы қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңның жобасын Қазақстан Республикасының Үкiметi Қазақстан Республикасының Парламентiне жоспарланып отырған жылдың алдындағы жылғы қыркүйектiң 1-iнен кешiктiрмей енгiзедi.
Қазақстан Республикасының Үкiметi алдағы қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңның жобасымен бiр мезгілде алдағы үш жылдық кезеңге арналған орта мерзiмдi әлеуметтiк-экономикалық даму жоспарын, орта мерзiмдi фискальдық саясатын, республикалық бюджеттiк бағдарламалар паспорттарының жобаларын және алдағы қаржы жылына арналған республикалық бюджеттiң жобасына салынған шешiмдердi ашып көрсететiн түсiндiрме жазбаны табыс етедi.
2. Алдағы қаржы жылына арналған республикалық бюджетті бекiту Қазақстан Республикасы Парламентi Палаталарының бiрлескен отырысында екi оқылымда және ағымдағы жылғы 1 желтоқсаннан кешiктiрiлмей жасалады.
3. Қазақстан Республикасының Парламентi ағымдағы жылғы 1 желтоқсанға дейiнгi мерзiмде алдағы қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңды қабылдамаған жағдайда, Қазақстан Республикасының Президентi алдағы қаржы жылының бiрiншi тоқсанына арналған республикалық қаржылық жоспар туралы жарлық шығаруға құқылы, ол республикалық бюджеттi Қазақстан Республикасының Парламентi бекiткенге дейiн қолданылады.
Алдағы қаржы жылының бiрiншi тоқсанына арналған республикалық қаржылық жоспар ағымдағы жылғы 30 желтоқсаннан кешiктiрiлмей алдағы қаржы жылына арналған республикалық бюджет жобасының төрттен бiр көлемiнде бекiтiледi.
Республикалық қаржылық жоспардың атқарылуы осы Кодекстe белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.
4. Кезектi қаржы жылының бiрiншi тоқсанына арналған республикалық қаржылық жоспар бекiтiлген жағдайда осы қаржы жылына арналған республикалық бюджет сол жылғы 1 наурыздан кешiктiрiлмей бекiтiлуге тиiс.

80-бап. Жергiлiктi бюджет жобасын қарау және бекіту туралы жалпы ережелер

1. Алдағы қаржы жылына арналған облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiнiң жобасын облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергiлiктi атқарушы органы жоспарланып отырған жылдың алдындағы жылғы қазанның 15-iнен кешiктiрмей тиiстi мәслихатқа енгiзедi.
Алдағы қаржы жылына арналған аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң жобасын ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергiлiктi атқарушы органы жоспарланып отырған жылдың алдындағы жылғы қарашаның 1-iнен кешiктiрмей тиiстi мәслихатқа енгiзедi.
Жергiлiктi атқарушы орган алдағы қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджеттiң жобасымен бiр мезгiлде алдағы үш жылдық кезеңге арналған орта мерзiмдi әлеуметтiк-экономикалық даму жоспарын, орта мерзiмдi фискальдық саясатын, жергiлiктi бюджеттiк бағдарламалар паспорттарының жобаларын және алдағы қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджеттiң жобасына салынған шешiмдердi ашып көрсететiн түсiндiрме жазбаны табыс етедi.
2. Алдағы қаржы жылына арналған облыстық бюджет, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетi Қазақстан Республикасының Президентi тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңға қол қойғаннан кейiн екi апта мерзiмнен кешiктiрiлмей бекiтiледi.
Алдағы қаржы жылына арналған ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджет тиiстi қаржы жылына арналған облыстық бюджетті бекiту туралы облыстық мәслихаттың шешiмiне қол қойылғаннан кейiн екi апта мерзiмнен кешіктiрiлмей бекiтiледi.
3. Мәслихат осы баптың 2-тармағында белгіленген мерзімде алдағы қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджет туралы шешiмдi қабылдамаған жағдайда, тиiстi әкiмшiлiк-аумақтық бөлiнiстiң жергiлiктi атқарушы органы алдағы қаржы жылының бiрiншi тоқсанына арналған жергiлiктi қаржылық жоспар туралы шешiм шығаруға құқылы, ол жергiлiктi бюджеттi мәслихат бекiткенге дейiн қолданылады.
Алдағы қаржы жылының бiрiншi тоқсанына арналған жергіліктi қаржылық жоспар ағымдағы жылғы 30 желтоқсаннан кешiктiрiлмей алдағы қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджет жобасының төрттен бiр көлемiнде бекiтiледi.
Жергiлiктi қаржылық жоспардың атқарылуы осы Кодексте белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.
4. Кезектi қаржы жылының бiрiншi тоқсанына арналған жергiлiктi қаржылық жоспар бекiтiлген жағдайда осы қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджет сол жылғы 1 наурыздан кешiктiрiлмей бекiтiлуге тиiс.
5. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергiлiктi атқарушы органдары аудандық (қалалық) мәслихаттар аудандар (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттерiн бекiту туралы шешiм қабылдағаннан кейiн бiр апта мерзiмде бекiтiлген жергiлiктi бюджеттер негiзiнде жиынтықталған облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерiн, сондай-ақ тиiстi қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджеттерден қаржыландырылатын бюджеттiк инвестициялық жобалар мен бағдарламалардың тiзбесiн бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органға табыс етедi.

81-бап. Өкiлдi органдардың бюджет жобасын қарауының негiзгi қағидаттары

1. Өкiлдi органдар бюджет жобасын қараған кезде мынадай қағидаттарды:
1) негiздiлiк қағидатын;
2) бюджеттiң теңгерiмдiлiгiн сақтау қағидатын ұстанады.
2. Негiздiлiк қағидаты депутаттардың бюджет жобасына өзгерiстер немесе толықтырулар енгiзу туралы кез келген ұсыныстары осы түзетулердiң тиiмдiлiгi, лайықтылығы, олардың әлеуметтiк-экономикалық даму басымдықтарына сәйкестiгi жөнiндегі жазбаша негiздемемен және оларға жасалған есептермен, сондай-ақ ұсынылып отырған өзгерiстер мен толықтырулардың жалпы мемлекеттiң немесе жеке өңiрдiң әлеуметтiк-экономикалық дамуына тигiзетiн әсерiне баға берумен қабаттас болуға тиiс екендiгiн бiлдiредi.
3. Бюджеттiң теңгерiмдiлiгiн сақтау қағидаты депутаттар бюджет жобасына кез келген өзгерiс пен толықтыру енгiзген кезде бюджет тапшылығының мөлшерiн бюджет жобасында белгiленген деңгейден асырмай сақтау үшiн негiздi түрде қосымша түсiм көздерi не қысқартылатын шығыстар айқындалуға тиiс екендiгiн бiлдiредi.

14-тарау. Республикалық бюджет жобасын Қазақстан Республикасының Парламентiнде қарау және бекiту процесi

82-бап. Республикалық бюджет жобасын Қазақстан Республикасы Парламентiнде қарау

1. Тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заң жобасын Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Мәжiлiсi мен Сенатының жалпы отырыстарында талқылау Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң уәкiлеттi тұлғасының (тұлғаларының) Қазақстан Республикасының орта мерзiмдi әлеуметтiк-экономикалық даму бағдарламасы бойынша, орта мерзiмдi фискальдық саясат және тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заң жобасы бойынша, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкi Төрағасының ақша-кредит саясаты бойынша баяндамаларын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Палаталары уәкiлеттiк берген тұлғаларының заң жобасы бойынша қорытынды жасайтын баяндамаларын қамтиды.
2. Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Палаталары жалпы отырыстарында алдағы қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заң жобасы бойынша республикалық бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерiнiң басшыларын тыңдауға құқылы.
3. Алдағы қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заң жобасы Қазақстан Республикасы Парламентi Палаталарының бiрлескен отырысында екi оқылымда қаралады.
Бiрiншi оқылымда республикалық бюджет кiрiстерiнiң, шығындарының, операциялық сальдосының, таза кредит беру, қаржы активтерiмен жүргiзiлетiн операцияларының, тапшылығының (профициттiң), тапшылығын қаржыландырудың (профициттi пайдалану) жалпы көлемдерi бекiтiледi.
Екiнші оқылымда тиiстi жылға арналған республикалық бюджет туралы заң жобасы баптар бойынша бекiтiледi.

83-бап. Тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджеттi бекiту

Тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджетi бекiту заңды Қазақстан Республикасы Парламентi қос Палатасының бiрлескен отырыстарында мақұлдаған редакциясында қабылдау арқылы жүзеге асырылады.

15-тарау. Жергiлiктi бюджет жобасын мәслихатта қарау және бекiту процесi

84-бап. Жергiлiктi бюджет жобасын мәслихаттың тұрақты комиссияларында қарау

1. Жергiлiктi бюджет жобасы тиiстi мәслихаттың тұрақты комиссияларында қаралады.
2. Тиiстi мәслихаттың тұрақты комиссиялары комиссия мүшелерi арасынан жұмыс топтарын құрады. Жұмыс топтарына жергiлiктi уәкiлеттi органдардың өкiлдерi тартылуы мүмкiн.
3. Тұрақты комиссиялар жұмыс топтарының пiкiрлерiн ескерумен қатар, тиiстi негiздемелер мен есептердi қоса отырып, жергілiктi бюджет жобасына өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу жөнiнде ұсыныстар жасайды және оларды тиiстi мәслихат белгiлеген бас тұрақты комиссияға жiбередi.
4. Бас тұрақты комиссия басқа тұрақты комиссиялардан түскен ұсыныстардың жиынтығын жасап, оны мәслихаттың сессиясына шығарады.
Бұл ретте жиынтыққа тек тиiстi негіздемелерi мен есептерi бар ұсыныстар ғана енгізiледi.
5. Тиiстi мәслихаттың сессиясында жергiлiктi бюджет жобасын талқылау тиiстi әкiмшiлiк-аумақтық бөлiнiс әкiмiнiң, жергiлiктi атқарушы орган уәкiлеттiк берген тұлғасының (тұлғаларының) тиiстi әкiмшiлiк-аумақтық бөлiндiсiнiң орта мерзiмдi әлеуметтiк-экономикалық даму бағдарламасы бойынша, орта мерзiмдi фискальдық саясат және тиiстi қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджеттiң жобасы бойынша баяндамаларын, сондай-ақ мәслихат уәкiлеттiк берген адамдарының заң жобасы бойынша қорытынды жасайтын баяндамаларын қамтиды.
6. Мәслихат сессияда алдағы қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджет бойынша жергiлiктi бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерiнiң басшыларын тыңдауға құқылы.

85-бап. Жергiлiктi бюджеттi мәслихатта бекiту

Тиiстi қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджетті бекiту мәслихат шешiмiн мәслихат депутаттарының көпшiлiк даусымен мәслихат сессиясында мақұлданған редакциясында қабылдау арқылы жүзеге асырылады.

5-бөлiм. Бюджеттердiң атқарылуы және нақтылануы

16-тарау. Бюджеттiң атқарылуы туралы жалпы ережелер

86-бап. Бюджеттiң атқарылуы туралы жалпы ережелер

1. Бюджетке түсiмдердiң түсуiн қамтамасыз ету, бюджеттiк бағдарламаларды iске асыру, сондай-ақ бюджет тапшылығын қаржыландыру (профициттi пайдалану) жөнiндегi iс-шаралар кешенiн орындау бюджеттiң атқарылуы болып табылады.
2. Бюджеттiң атқарылуы ағымдағы қаржы жылғы 1 қаңтарда басталып, 31 желтоқсанында аяқталады.
3. Осы кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, бюджеттiң атқарылуы кассалық негiзде жүзеге асырылады.
4. Қазақстан Республикасының Үкiметi республикалық бюджеттiң атқарылуын қамтамасыз етедi.
5. Жергiлiктi атқарушы органдар жергілiктi бюджеттердiң атқарылуын қамтамасыз етедi. Бюджеттi атқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган осы Кодекске сәйкес жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуына қызмет етудi жүзеге асырады.

87-бап. Бюджеттiң атқарылу қағидаттары

1. Бюджет қаражатын нысаналы пайдалану қағидаты - бюджет қаражатын тек бюджеттiк бағдарламалардың паспорттарында және бюджеттік бағдарламаларды қаржыландыру жоспарларында белгiленген мақсаттарға ғана пайдалану.
2. Уақтылық қағидаты - бюджетке түсетiн түсiмдердi есепке алу және бюджет қаражатын белгiленген мерзiмде пайдалану.
3. Бюджеттiң бiр қалыпты атқарылу қағидаты - қаржы жылының аяғына таман төлемдер көлемiнiң шамадан тыс қорлануына жол бермеу мақсатында бюджет қаражатын қаржы жылы процесiнде бiр қалыпты бөлу.
4. Кассаның бiрыңғайлық қағидаты - түсiмдердiң барлығын бiрыңғай қазынашылық шотқа есепке алу және көзделген шығыстардың барлығын бiрыңғай қазынашылық шоттан ұлттық валютамен жүзеге асыру. Қазақстан Республикасы бюджет жүйесiнiң барлық деңгейдегi бюджеттерi кассаның бiрыңғайлық қағидаты негiзiнде атқарылады.

88-бап. Бiрыңғай қазынашылық шот

1. Бiрыңғай қазынашылық шот - аударым операцияларын және олардың есебiн жүргiзудi орталықтандырып жүзеге асыру үшiн Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiне ашылатын шот.
2. Бiрыңғай қазынашылық шот қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы қаражат қалдықтарын, мемлекеттiк мекемелер шоттарын және басқа да шоттарды қамтиды.
Қолма-қол ақшаны бақылау шоты түскен түсiмдер мен бюджеттің тиісті деңгейiнен төленген төлемдер бойынша операцияларды есепке алуға арналған.
Мемлекеттiк мекеме шоттары Қазақстан Республикасының виза актiлерiнде рұқсат етiлген бюджеттiк шығыстар мен өзге де қаражатты есепке алуға арналған.
3. Шетел валютасымен түсетiн түсiмдер бойынша операцияларды жүзеге асыру және олардың есебiн жүргiзу үшiн бюджеттi атқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiнде шетел валютасының түрлерi бойынша банкiлiк шот ашады.
4. Осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, бюджет қаражатын банк шоттарына орналастыруға жол берiлмейдi.

89-бап. Мемлекеттік мекемелердi қаржыландыру

1. Мемлекеттік органдарды қоспағанда, мемлекеттік мекемелер республикалық немесе жергiлiктi бюджет қаражаты есебiнен және осы Кодексте көзделген жағдайларда өзге де қаражат есебiнен қаржыландырылады.
2. Жергілiктi бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелердi республикалық бюджеттен қаржыландыруға жол берiлмейдi.
Республикалық бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттiк мекемелердi жергiлiктi бюджеттен қаржыландыруға жол берiлмейдi.
Мемлекеттiк мекемелердi екi және одан көп жергiлiктi бюджеттен қаржыландыруға жол берiлмейдi.
3. Бiр мемлекеттiк мекеменi қаржыландырудың жеке жоспары есебінен басқа мемлекеттiк мекеменiң қаржыландыруына жол берiлмейдi.
4. Мемлекеттiк органдар қатаң түрде тиiстi бюджет қаражаты есебiнен қаржыландырылады.
5. Осы Кодекстiң мемлекеттiк мекемелерге қатысты ережелерi Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiне қолданылмайды.

90-бап. Мемлекеттiк мекемелердiң шоттары

1. Мемлекеттiк мекемелердiң мынадай шоттары болуы мүмкiн:
бюджеттiк шоты - бюджет қаражаты есебiнен жүзеге асырылатын операцияларды есепке алу үшiн ашылатын шот;
тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) есепке алуға арналған шот - тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) өткiзуден алынатын, мемлекеттiк мекемелер иелiгiнде қалатын ақша түсiмдерi мен шығыстарын есепке алу үшiн ашылатын шот;
спонсорлық және қайырымдылық көмек шоты - заң актiлерiне сәйкес заңды және жеке тұлғалардан қайырымдылық және демеушiлiк көмек ретiнде алынатын, ұлттық және шетел валютасымен де түсетiн ақша түсiмi мен шығысын есепке алу үшiн ашылатын шот;
депозиттiк шот - мемлекеттiк мекеменiң уақытша иелiгіне түсетiн және белгiлi бiр жағдайлар болып қалған кезде, заң актiлерiне сәйкес өзге мақсаттарға жұмсау құқығынсыз, салушыларға қайтарылуға немесе бюджетке немесе үшінші тұлғаларға аударылуға жататын ақшаны есепке алу үшін ашылатын шот;
бюджеттiк инвестициялық жобаның немесе бағдарламаның арнайы шоты - үкiметтiк сыртқы қарыз немесе гранттың аванстық төлемдерi арқылы қайталанатын, қарыз немесе грант туралы халықаралық шартта ескерiлген шетел валютасымен ашылған шот. Арнайы шотты бюджет бағдарламасы әкiмшiсi үкіметтiк сыртқы қарыз грант есебiнен қарыз немесе грант туралы халықаралық шартқа сәйкес тауарлар (жұмыстар, көрсетiлетiн қызметтер) сатып алуға және бюджеттiк инвестициялық жобаға немесе бағдарламаға әкiмшiлiк етуге шығарылған шығыстардың үлесiн толтыру үшiн ашады;
бюджеттiк инвестициялық жобаның немесе бағдарламаның арнайы шотына ұлттық валютасымен төлемдер жасау үшiн ашылған шот;
қолма қол ақша алуға арналған шот - қолма қол ақша алу үшiн Қазақстан Республикасының екiншi деңгейдегi банктерiнде ашылатын шот;
бюджеттiк инвестициялық жобаның жаңартылған шоты - үкiметтiк сыртқы қарыздар есебiнен берiлген кредит бойынша негiзгi борышты өтеу шотына қарызшылар қайтаратын ақшаны есептеу мен пайдалану үшiн бюджеттік инвестициялық жобаны iске асыру кезеңiнде бюджеттi атқару жөнiндегi орталық атқарушы органға ашылатын шот;
шетел валютасымен операциялар жүргiзуге арналған шетел валютасындағы шот;
нысаналы қаржыландыру шоты - ерекше шығыстар жасауға ақшаны есептеу мен жұмсау үшiн республикалық бюджеттiң есебiнен ұсталатын мемлекеттiк мекемеге ашылатын шот.
2. Мемлекеттiк мекемелердiң шоттары тек бюджеттi атқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi органда ғана ашылады. Осы Кодексте көзделген жағдайларда, Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шарттармен белгiленген банк заңнамасына сәйкес шоттарды екiншi деңгейдегi банктерде ашуға болады.

91-бап. Бюджет қаражатының қалдықтары

1. Бюджет қаражатының қалдықтары - есептi кезеңнiң аяғындағы жағдай бойынша пайдаланылмай қалған бюджет қаражаты.
2. Уақытша бос бюджет ақшасы - белгiлi бiр уақыт кезеңi iшiнде icкe қосылмаған, бiрыңғай қазынашылық шотта жатқан бюджет қаражаты.
3. Уақытша бос бюджет ақшасын бюджеттi атқару жөнiндегi орталық уәкiлетті орган Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiндегi салымдарға (депозиттерге) орналастыра алады. Уақытша бос бюджет ақшасын салымдарға (депозиттерге) орналастыру тәртiбiн Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлейдi.
4. Бюджет қаражатының бос қалдықтары - өткен қаржы жылынан кейiнгi қаңтардың 1-iндегi жағдай бойынша өткен қаржы жылы бюджетiнiң атқарылу қорытындылары бойынша пайдаланылмай қалған бюджет қаражаты.
5. Жергiлiктi бюджеттердiң бюджет қаражатының бос қалдықтары жоғары тұрған бюджетке алып қоюға жатпайды.
6. Бюджет қаражатының бос қалдықтарын ағымдағы жылдың шығыстары бойынша жоспарлық тағайындалымдарды ұлғайтуға мынадай дәйектiлiкпен жұмсауға болады:
1) өткен жылғы бюджетте бекiтiлген бюджеттiк инвестициялық жобаның қаржыландырылуын аяқтауға, ағымдағы жылдың бюджетiн Қазақстан Республикасының Парламентiнде немесе мәслихатта нақтыламай, Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң немесе жергiлiктi атқарушы органның қаулысы негiзiнде бекiтiлген жылдық көлемiнiң 10 процентiнен аспайтын сомаға. Мұндай шығыстар ағымдағы жылдың шығыстары болып табылады;
2) ағымдағы жылдың бюджетiн Қазақстан Республикасының Парламентiнде немесе мәслихатта нақтыламай, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң немесе жергілікті атқарушы органның қаулысы негiзiнде алынған қарыздар бойынша негiзгi борышты өтеуге;
3) ағымдағы жылдың бюджетін Қазақстан Республикасының Парламентінде немесе мәслихатта нақтылау арқылы мемлекеттiк мекемелердiң кредиторлық берешегiн өтеуге;
4) ағымдағы жылдың бюджетiн Қазақстан Республикасының Парламентiнде немесе мәслихатта нақтылау арқылы ағымдағы бюджеттiк бағдарламалардың қаржыландырылуын қамтамасыз етуге;
5) ағымдағы жылдың бюджетiн Қазақстан Республикасының Парламентiнде немесе мәслихатта нақтылау арқылы басқа да шығыстарға.
7. Бюджет қаражаты қалдықтарының қозғалысы - бюджет қаражатының бос қалдықтары мен есептiк кезеңнiң аяғына шаққандағы бюджет қаражаты арасындағы айырма.

17-тарау. Бюджеттiң атқарылу негiзi

92-бап. Бюджеттiң атқарылу негізi болып табылатын құжаттар

Мыналар:
1) осы Кодекс;
2) республикалық бюджет туралы заң және тиiстi қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджеттер туралы мәслихаттардың шешiмдерi;
3) тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңды немесе жергiлiктi бюджет туралы мәслихат шешiмiн iске асыру жөнiнде Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң немесе жергiлiктi атқарушы органдарының қаулылары;
4) республикалық немесе жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуы барысында Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң немесе жергіліктi атқарушы органның ағымдағы жылы қабылдайтын шешiмдерi;
5) бюджеттiк бағдарламалардың паспорттары;
6) жылдық қаржыландыру жоспары;
7) түсiмдер мен қаржыландырудың жиынтық жоспары;
8) осы Кодекске сәйкес бюджеттің атқарылу тәртiбiн белгiлейтiн нормативтiк құқықтық актiлер бюджеттiң атқарылу негiзi болып табылады.

93-бап. Тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңды және жергiлiктi бюджет туралы мәслихаттар шешiмдерiн iске асыру жөнінде Қазақстан Республикасы Үкiметi мен жергiлiктi атқарушы органдарының қаулылары

1. Тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңды iске асыру туралы Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қаулысы жоспарланған жылдың алдындағы жылғы 20 желтоқсанға дейiн қабылданады.
Тиiстi қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджет туралы мәслихаттың шешiмiн iске асыру туралы жергiлiктi атқарушы органның қаулысы мәслихат жергiлiктi бюджеттi бекiткеннен кейiн екi апталық мерзiмде қабылданады.
2. Тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңды iске асыру жөнiнде - Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң және жергілiктi бюджет туралы мәслихат шешiмiн iске асыру жөнiнде жергiлiктi атқарушы органның қаулысы қаржы жылы басталғанға дейiн қабылданып, бюджеттік бағдарламалар әкiмшiлерiне, бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi уәкiлеттi органға республикалық немесе жергiлiктi бюджеттiң уақтылы атқарылуын қамтамасыз ету жөнiндегi тапсырмаларды көздейдi.
Қаулыға мыналар қоса тiркеледi:
осы Кодексте белгiленген құрылым бойынша бекiтiлген республикалық немесе жергiлiктi бюджет. Бұл ретте түсiмдер - ерекшелiктер деңгейiне дейiн, ал бюджеттiк бағдарламалар кiшi бағдарламаларға бөлiнiп ұсынылады. "Бюджет тапшылығын қаржыландыру (профициттi пайдалану)" бөлiмi ашық түрде келтіріледі;
республикалық бюджет туралы заңды немесе жергіліктi бюджет туралы мәслихаттың шешiмiн iске асыруға қажеттi басқа да деректер немесе көрсеткiштер, оларды белгiлеу Қазақстан Республикасы Үкiметiне немесе жергiлiктi атқарушы органға жүктелген.
3. Тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңды iске асыру жөнiнде - Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң және жергілiктi бюджет туралы мәслихаттар шешiмiн iске асыру жөнiнде жергiлiктi атқарушы органдардың қаулысын әзiрлеудi заңдарда белгiленген тәртiппен бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық және жергiлiктi уәкiлеттi органдар жүзеге асырады.

94-бап. Бюджеттік бағдарламалар паспорттары

1. Тиiстi қаржы жылына республикалық бюджеттiк бағдарламалар паспорттарын Қазақстан Республикасының Үкiметi жоспарланатын жылдың алдындағы жылғы 20 желтоқсаннан кешiктiрмей бекiтедi.
Тиiстi қаржы жылына жергiлiктi бюджеттiк бағдарламалардың паспорттарын жергiлiктi атқарушы органдар жергiлiктi бюджеттi мәслихат бекіткеннен кейiн екi апталық мерзiмде бекiтедi.
2. Республикалық және жергiлiктi бюджеттiк бағдарламалар паспорттары бюджеттiк өтiнiм құрамында ұсынылып отырған және бюджеттi бекiткен (нақтылаған, түзетулер енгiзген) кезде қабылданған шешiмдердi ескерiп, бюджет комиссиясы мақұлдаған бюджеттiк бағдарлама паспорты негiзiнде жасалады.
3. Бюджеттiк бағдарлама паспорттарына өзгерiстер мынадай жағдайларда енгiзiледi:
бюджеттi нақтылау;
тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңды немесе жергiлiктi бюджет туралы мәслихат шешiмiн iске асыру жөнiнде Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң немесе жергiлiктi атқарушы органдарының қаулыларына өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу.
4. Бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерiнiң паспорттары мемлекеттiк құпиялар туралы заңнама нормалары сақталына отырып, белгіленген тәртiппен заңдық электрондық бұқаралық ақпарат құралдарында мiндеттi түрде жариялануға тиiс.

95-бап. Жылдық қаржыландыру жоспары

1. Жылдық қаржыландыру жоспары - жылдық түсiмдер көлемiмен теңгерiмделген, бюджет шығыстарының экономикалық сыныптамасы бойынша бюджеттiк бағдарламалардың (кiшi бағдарламалардың) жылдық қаржыландыру көлемдерiн белгiлейтiн құжат.
2. Жылдық қаржыландыру жоспарын бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi орган әзiрлеп және бекiтiп, бюджеттi атқару жөнiндегі уәкiлеттi органға бередi, сондай-ақ бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерiне жiберiледi.
3. Жылдық қаржыландыру жоспарын әзiрлеу тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.

18-тарау. Бюджеттiң атқарылу процесi

96-бап. Бюджеттiң түсiмдер бойынша атқарылуы

1. Бюджеттiң түсiмдер бойынша атқарылуы бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi органның заңдарға сәйкес бюджетке түсетiн түсiмдердiң толық және уақтылы есепке алынуын, оларды тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда немесе мәслихаттың жергiлiктi бюджет туралы шешiмiнде белгіленгеннен төмен емес мөлшерде қамтамасыз ету жөнiнде iс-шаралар кешенiн жүргiзу болып табылады.
2. Бюджеттің түсiмдер бойынша атқарылуы мыналарды:
түсiмдердi бiрыңғай қазынашылық шотқа төлеу және есепке алуды;
осы Кодекске сәйкес түсiмдердi бюджеттер деңгейлерi арасында бөлудi;
Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бюджеттен түсiмдер сомасын қайтаруды нe оларды салық берешегiн өтеу есебiне есепке алуды қамтиды.

97-бап. Түсімдердi бiрыңғай қазынашылық шотқа төлеу және есепке алу

1. Бюджетке түсетiн түсiмдер ақшалай нысанда жүзеге асырылады және бiрыңғай бюджеттiк сыныптамаға сәйкес толық көлемде бiрыңғай қазынашылық шотқа есепке алынады.
2. Бюджетке шетел валютасымен түсетiн түсiмдер Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiмен келiсiм бойынша бюджеттi атқару жөніндегі орталық уәкiлеттi орган белгілейтін тәртіппен есепке алынады.

98-бап. Түсiмдердi бюджеттер деңгейлерi арасында бөлу

Түсiмдердi бюджеттер деңгейлерi арасында бөлудi осы Кодекске сәйкес әрбiр жұмыс күнi бюджеттi атқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган жүзеге асырады.

99-бап. Бюджеттен түсiмдер сомасын қайтару

Тиiстi бюджеттен түсiмдер сомасын қайтару не оларды салық берешегiн өтеу есебiне есепке алу заң актiлерiне сәйкес жүзеге асырылады.

100-бап. Бюджеттiң шығыстар бойынша атқарылуы

1. Бюджеттiң шығыстар бойынша атқарылуы бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi органның, бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерiнiң бюджеттiк бағдарламаларды толық және уақтылы, тиiстi қаржы жылына арналған не бюджетпен түзетiлген республикалық бюджет туралы заңда және жергілiктi бюджет туралы мәслихат шешiмiнде бекiтiлгеннен аспайтын сома шегiнде орындауға бағытталған iс-шараларды жүзеге асыруы болып табылады.
2. Мыналар:
мiндеттемелер мен төлемдер бойынша бюджеттiк бағдарламаларды (кiшi бағдарламаларды) қаржыландыру жоспарларын жасау және бекiту;
түсiмдер мен қаржыландырудың жиынтық жоспарын жасау және бекiту;
мемлекеттiк мекемелердiң мiндеттемелер қабылдауына рұқсаттар бepу;
мемлекеттiк мекемелердiң азаматтық-құқықтық мәмiлелерiн тiркеу;
төлемдер мен аударымдарды жүзеге асыру;
бюджет қаражатын игеру бюджет шығыстарының негізгi атқарылу кезеңдерi болып табылады.
3. Бюджет қаражаты есебiнен тауарлар (жұмыстар, көрсетiлетiн қызметтер) сатып алу мемлекеттiк сатып алу туралы заңнамаға сәйкес жүзеге асырылады.

101-бап. Бюджеттiк бағдарламаларды (кiшi бағдарламаларды) қаржыландыру жоспарлары

1. Мiндеттемелер мен төлемдер бойынша бюджеттiк бағдарламаларды (кiшi бағдарламаларды) қаржыландыру жоспарлары мемлекеттiк мекемелердiң мiндеттемелер қабылдауының жеке бюджет шығыстарының экономикалық жiктемесi бойынша оларды атқару үшiн төлемдер төлеудi жүзеге асыруының ай сайынғы кестесiн айқындайтын құжаттар (бұдан әрi - бюджеттiк бағдарламаларды (кiшi бағдарламаларды) қаржыландыру жоспарлары).
2. Бюджеттiк бағдарламаларды (кiшi бағдарламаларды) қаржыландыру жоспарларын бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерi Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлейтiн тәртiппен әзiрлейдi.
3. Бюджеттік бағдарламаларды (кiшi бағдарламаларды) қаржыландыру жоспарлары Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң немесе жергiлiктi атқарушы органның республикалық бюджет туралы заңды немесе тиiстi қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджет туралы мәслихаттың шешiмiн iске асыру туралы қаулыға, жылдық қаржыландыру жоспарына, бюджеттiк бағдapламалар әкiмшiсiнiң бюджеттiк өтiнiмiне, бюджеттiк бағдарлама паспортына, бiрыңғай бюджеттiк сыныптамаға сәйкес әзiрленедi.
4. Бюджеттiк бағдарламаны (кiшi бағдарламаны) қаржыландыру жоспарлары түсiмдер мен қаржыландырудың тиiстi жиынтық жоспарларын қалыптастыру үшiн пайдаланылады.
5. Бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi орган бюджеттiк бағдарламалар (кiшi бағдарламалар) бойынша төлемдер төлеудi жүзеге асырудың ай сайынғы кестесiне түсiмдердiң болжалды көлемдерiн ескере отырып, бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерiнiң келiсiмiмен өзгерiстер енгiзуге құқылы.
6. Бюджеттiк бағдарламаны қаржыландыру жоспарларын түсiмдер мен қаржыландырудың жиынтық жоспары бекiтілгеннен кейiн бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiсi бекiтедi.
7. Бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерi мемлекеттiк мекемелердi қаржыландырудың жеке жоспарларын әзiрлеу мен бекiтудi қамтамасыз етедi.
Мемлекеттiк мекемелердi қаржыландырудың жеке жоспарлары бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi органға табыс етiледi.
8. Бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерi бюджеттiк бағдарламаны (кiшi бағдарламаны) қаржыландыру жоспарына бюджет шығыстарының экономикалық сыныптамасы бойынша, тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңды немесе жергiлiктi бюджет туралы мәслихат шешiмiн iске асыру жөнiндегі Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң немесе жергiлiктi атқарушы органдарының қаулысымен бекiтiлген жылдық сома шегiнде, өз бетiнше өзгерiстер енгiзуге құқылы.
Бұл ретте мынадай талаптар сақталуға тиiс:
бюджеттiк бағдарлама паспортына сәйкес келу;
мемлекеттiк мекемелердiң қабылданған мiндеттемелерi орындалуын қамтамасыз ету;
мемлекеттiк мекемелердiң кредиторлық берешегiнiң пайда болуына жол бермеу.

102-бап. Түсімдер және қаржыландырудың жиынтық жоспары

1. Түсiмдер мен қаржыландырудың жиынтық жоспары - бюджет түсiмдерiнiң және бюджеттік бағдарламалар (кiшi бағдарламалар) шығыстарын қаржыландырудың сыныптамасы бойынша бюджетке түсетiн түсiмдердiң ай сайынғы теңгерiмделген жоспарын айқындайтын құжат.
2. Жиынтық қаржыландыру жоспарындағы түсiмдер және бюджеттiк бағдарламалар (кiшi бағдарламалар) бойынша жылдық сомалар бастапқы бекiтiлуi кезiнде жылдық қаржыландыру жоспарына сәйкес келуi тиiс.
3. Түсiмдер және қаржыландырудың жиынтық жоспары Қазақстан Республикасының заң актiлерiне сәйкес бюджетке белгiленген төлемдер төлеу мерзiмiн, бюджетке алдыңғы жылдары түскен түсiмдер динамикасын, мемлекеттiк бағалы қағаздардың табыстылығын талдау динамикасын, бағалы қағаздар рыногындағы сұраныс пен ұсыныс деңгейiн, қарыздар мен гранттар туралы жасасылған келiсiмдер мен шарттардың талаптарын және бюджеттік бағдарламалар әкiмшiлерi әзiрлеген бюджеттiк бағдарламаларды (кiшi бағдарламаларды) қаржыландыру жоспарларын негiзге ала отырып жасалады.
4. Мiндеттемелер бойынша бюджеттiк бағдарламаларды (кiшi бағдарламаларды) қаржыландыру жоспарларының негiзiнде мiндеттемелер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспары жасалады.
5. Түсiмдер мен қаржыландырудың жиынтық жоспарын, мiндеттемелер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспарын бюджеттi атқару жөнiндегi орталық және жергiлiктi уәкiлеттi орган Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейтiн тәртiппен жасап, бекiтедi.
6. Жылдық сомаларды қоса алғанда, түсiмдер мен қаржыландырудың жиынтық жоспарына өзгерiстер мен толықтырулар енгiзудi Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiппен бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi орган жүзеге асырады.
7. Бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi жергiлiктi уәкiлеттi орган түсiмдер мен қаржыландырудың жиынтық жоспарын, мiндеттемелер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспарын бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкілеттi органға табыс етедi.

103-бап. Рұқсаттар беру

1. Рұқсат - бюджет қаражатының көлемiн айқындайтын құжат, соның шектерiнде мемлекеттік мекемелер мiндеттемелер қабылдайды.
2. Бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi уәкiлеттi органдар бюджеттiк бағдарламалардың әкiмшiлерiне, бюджеттiк бағдарламалардың әкiмшiсi - ведомстволық бағыныстағы мемлекеттiк мекемелерге рұқсаттар бередi.
3. Рұқсаттар ағымдағы қаржы жылының 31 қаңтарына дейiн жарамды.
4. Рұқсаттар беру нысаны мен тәртiбiн бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган белгiлейдi.

104-бап. Мемлекеттiк мекемелердiң мiндеттемелерi

1. Мемлекеттiк мекемелер тиiстi қаржы жылына арналған қаржыландыру жоспарларында бекiтiлген сомалар шегiнде ғана мiндеттемелер қабылдайды.
2. Мемлекеттiк мекемелердiң азаматтық-құқықтық мәмiлелерi оларды бюджеттi атқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi органда мiндеттi тiркеуден өткiзгеннен кейiн күшiне енедi.
3. Бюджет қаражаты Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң немесе жергiлiктi уәкiлеттi органның резервiнен бөлiнген жағдайларды қоспағанда, ағымдағы қаржы жылғы 15 желтоқсаннан кейiн мемлекеттік мекемелермен азаматтық-құқықтық мәмiлелер жасасуға жол берiлмейдi.
4. Мемлекеттiк мекемелердiң азаматтық-құқықтық мәмiлелерiн мемлекеттiк тiркеудi жүзеге асыру тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.

105-бап. Төлемдерді және аударымдарды жүзеге асыру

1. Алдын ала ақы төлеу нысанындағы төлемдердi қоспағанда, мемлекеттiк мекемелердiң мiндеттемелерi бойынша төлемдер растайтын құжаттар негiзiнде жүзеге асырылады. Бюджеттен төленетiн төлем сомасы мемлекеттік мекемелер мiндеттемелерiнiң сомасынан аспауы керек.
2. Растайтын құжаттар - тiркелген азаматтық-құқықтық мәмiленiң талаптарына немесе заң актiне сәйкес келетiн тауарлар жеткiзiлген, жұмыстар орындалған немесе қызметтер көрсетiлген фактiн дәлелдейтiн құжаттар.
3. Төлемдердi жүзеге асыру төлеуге берiлетiн шоттар мен төлем құжаттарын қамтиды.
Төлеуге берiлетiн шот - мемлекеттiк мекемелердiң мiндеттемелерiн орындағанын растайтын құжат, соның негiзiнде бюджеттi атқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган төлемдердi жүзеге асырады.
Бюджеттiк төлемдер тиiстi бюджеттің бақылау шотында бар бюджет қаражатының қалдығы шегiнде жүзеге асырылады.
Төлем құжаттарын ресiмдеу, ұсыну және пайдалану тәртiбi Қазақстан Республикасының төлемдер және ақша аударымдары туралы заңдарымен белгiленедi.
4. Бюджеттi атқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган төлемдер жүргiзген кезде ағымдағы бақылауды жүзеге асырады, ол төлеуге берілген шоттар мен төлем құжаттарының мыналарға:
бюджеттiк бағдарламалар паспорттарына;
бюджеттiк бағдарламалар (кiшi бағдарламалар) жоспарларына, жеке қаржыландыру жоспарларына сәйкестiгiн тексеруден тұрады.
5. Төлемдер мен аударымдарды жүзеге асырған кезде бюджет қаражатының тиiстi сомасы бюджеттi атқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi органның нұсқауы негiзiнде есептен шығарылып жоспарларына бюджеттiк шотынан қабылданған мiндеттемелермен белгіленетiн бюджет қаражатын алушының шотына есептеледi.
6. Мемлекеттік мекеменiң келiсiмiнсiз оның шотынан ақшаны алып қою Қазақстан Республикасының төлемдер және ақша аударымдары туралы заңнамасы белгiлеген тәртiппен жүргiзiледi.
7. Мемлекеттiк мекемелер осы Кодекстiң және бюджеттiң атқарылу тәртiбiн белгiлейтiн басқа да нормативтiк құқықтық актiлердiң талаптарын бұзған жағдайда бюджеттi атқару жөнiндегi орталық уәкiлетті орган олардың төлемдерiн тоқтата тұруға құқылы.
8. Төлемдердi және ақша аударымдарын жүзеге асыру тәсiлдерi Қазақстан Республикасының төлемдер және ақша аударымдары туралы заңнамасымен немесе Қазақстан Республикасы бекіткен халықаралық шарттармен белгiленедi.
9. Сыртқы экономикалық қызметке байланысты төлемдер Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен валюта айырбастаудың нарықтық бағамы бойынша жүзеге асырылады.
10. Бюджеттi атқару жөнiндегi орталық өкiлеттi органның төлемдерді жүзеге асыру тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.

106-бап. Бюджет қаражатын басқару

1. Бюджет ақшасын басқаруды бюджеттi атқару жөнiндегі орталық және жергiлiктi уәкiлетті орган жүзеге асырады.
2. Бюджет ақшасын басқару - бюджет түсiмдерiнiң мерзiмдерiмен өзара байланыстыра отырып, төлемдердiң уақтылығын қамтамасыз ету жөнiндегi iс-шаралар кешенi.
3. Төлемдердiң уақтылығы мен толықтығын қамтамасыз ету үшiн бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi орган алдағы кезеңде бюджетке түсетiн ақша түсiмдерiнiң болжалды көлемдерiн белгілейдi.
4. Бюджетке түсетiн ақша түсiмдерiнiң болжалды көлемi тиiстi кезеңде жеткiлiксiз болған жағдайда бюджеттi атқару жөнiндегi орталық немесе жергiлiктi уәкiлеттi орган төлемдер жүргізу үшiн қарыз алу жолымен ақша тарту процесiн ұйымдастырады.
5. Бюджет ақшасын басқару Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейтiн тәртiппен жүзеге асырылады.

107-бап. Бюджет қаражатын игеру

1. Бюджет қаражатын игеру - бюджет қаражатын алушылардың оны бюджеттiк бағдарлама паспортында, мемлекеттiк мекемелер жасасқан және нормативтiк құқықтық актiлермен бекiтiлген азаматтық-құқықтық мәмілелерде көзделген мақсаттарға пайдалану; бұл ретте бюджеттiк бағдарламаларды iске асыру осы мақсаттарға сәйкес жүргізiледi.
2. Мемлекеттiк мекеменiң өткен жылдардағы дебиторлық берешегi тиiсті бюджет кiрiсiне қайтарылуға тиiс.
3. Бюджеттiк және экономикалық жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органдар осы Кодексте көзделген есептер негiзiнде Қазақстан Республикасы Үкiметiне немесе жергiлiктi атқарушы органға бюджетті нақтылау (түзету) туралы ұсыныстар беруге құқылы.

108-бап. Бюджет қаражатын игеру мониторингi

1. Бюджет қаражатын игеру мониторингiн бюджеттi атқару жөнiндегi орталық және жергiлiктi органдар қаржыландыру жоспарларының жылдық сомасының ай сайын бөлiнуiн, қаржыландыру жоспарларына бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерi енгiзген өзгерiстердiң негiздiлiгiн талдау мен бағалау, қаржыландыру жоспарларының орындалмау себептерiн анықтау, бюджеттiк бағдарламалардың атқарылуы туралы есеп жасау арқылы жүзеге асырады.
2. Бюджеттiк бағдарламаларды iске асыру барысында бюджеттi атқару жөнiндегi орталық және жергiлiктi органдар:
Қазақстан Республикасының Үкiметi мен әкiмдiктерге - толық игерiлмеу себептерi көрсетiле отырып және республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы есеп негiзiнде бюджеттiк бағдарламаларды iске асыру жөнiндегi ұсыныстармен ағымдағы бюджеттiк бағдарламалар мен бюджеттiк даму бағдарламалары бойынша бюджет қаражатының толық игерiлмеуi туралы;
республикалық және жергiлiктi бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерiне бюджет қаражатын игеру қаржыландыру жоспарларынан кешеуiлдеп жүрiп жатқан бюджеттік бағдарламалар бойынша;
тиiстi бюджет комиссияларына ағымдағы, сондай-ақ алдағы жоспарланып отырған қаржы жылдарындағы жекелеген бюджеттiк бағдарламалар (кiшi бағдарламалар) бойынша жылдың жоспарлы нысаналарды қайта қарау қажеттiгi туралы ақпарат жiбередi.

109-бап. Мемлекеттiк мекемелердiң иелiгiнде қалатын тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетiн қызметтердi) өткiзуден түсетiн ақша бойынша орындау

1. Мемлекеттiк мекемелердiң иелiгiнде қалатын тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) өткiзуден түсетiн ақша есебiнен операцияларды жүзеге асыру үшiн мемлекеттiк мекеме Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлейтiн тәртiппен тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) өткiзуден түсетiн ақша түсiмдерi мен шығыстарының түрлерi бойынша жыл сайын жоспар жасайды.
2. Мемлекеттiк мекеменiң иелігiнде қалатын тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) өткiзуден түсетiн ақша түсiмдерi мен шығыстарының жоспарын бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi органның келiсiмiмен бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiсi бекiтедi.
3. Мемлекеттiк мекемелердiң иелiгiнде қалатын тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) өткiзуден түсетiн ақша түсiмдерi мен шығыстарының бекiтiлген жоспарының қолданылуы ағымдағы қаржы жылғы 31 желтоқсанда тоқтатылады.
4. Бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiсi тиiстi бюджеттiк бағдарлама (кiшi бағдарлама) бойынша мемлекеттiк мекемелердiң иелiгінде қалатын тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) өткiзуден түсетiн ақша түсiмдерi мен шығыстарының жоспарын мемлекеттiк мекемелер табыс еткен олардың иелiгiнде қалатын тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) өткiзуден түсетiн ақша түсiмдерi мен шығыстарының жоспары негiзiнде жасайды.
5. Мемлекеттiк мекемелердiң иелігiнде қалатын тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) өткiзуден түсетiн ақша есебiнен тауарлар (жұмыстар, көрсетiлетiн қызметтер) сатып алу мемлекеттiк сатып алу туралы заңнамаға сәйкес жүзеге асырылады.
6. Мемлекеттiк мекемелердiң иелігiнде қалатын тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) өткiзуден түсетiн ақша есебiнен азаматтық-құқықтық мәмiлелердi тiркеу осы Кодекстiң 104-бабына сәйкес жүзеге асырылады.
7. Қаржы жылы iшiнде мемлекеттiк мекемелердiң иелігiнде қалатын тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) өткiзуден түсетін ақша түсiмдерi мен шығыстарының жоспарында көзделген сомалардан артық түскен кiрiстер ақша түсiмдерi мен шығыстарының жоспарын нақтылау кезiнде ағымдағы қаржы жылы жұмсалуы мүмкiн.
8. Мемлекеттiк мекемелердiң иелiгiнде қалатын тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) өткiзуден түсетiн ақша есебiнен жүргiзiлетiн төлемдер мемлекеттiк мекеменiң тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) өткiзуден түсетiн ақшаны есепке алу үшiн ашқан шотындағы нақты ақша көлемi шегiнде жүзеге асырылады.

110-бап. Қаржы жылының аяқталуы

1. Ағымдағы қаржы жылының бюджет түсiмдерiн есепке алуға және бюджет төлемдерiн жүзеге асыруға байланысты операциялардың барлығы ағымдағы қаржы жылғы 31 желтоқсанда аяқталады.
2. Бюджетке 31 желтоқсаннан кейiн есепке алынған түсiмдер жаңа қаржы жылының түсiмдерi болып есептеледi.
3. Осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, ағымдағы жылғы 31 желтоқсанға дейiн қоса алғандағы жоспарлық тағайындалымдар қалдықтарының күшi жойылады.

19-тарау. Бюджеттердi нақтылау және түзету процесiнiң негiзгі ережелерi

111-бап. Бюджеттi нақтылау

Бюджеттi нақтылау - тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңға немесе жергiлiктi бюджет туралы мәслихаттың шешiмiне өзгерiстер мен толықтырулар енгізу арқылы бюджет көрсеткiштерiн өзгертулер.
Мынадай жағдайларда:
1) бюджет түсiмдерiн қысқартуды немесе шығыстарын ұлғайтуды көздейтiн заң актiлерiн қабылдаған немесе өзгерткен жағдайда;
2) бюджеттiң атқарылу барысында бюджет түсiмдерi олардың жылдық көлемiнен 10 проценттен артық сомаға төмендеген жағдайда бюджеттi нақтылау мiндетті түрде жүргiзiледi.
3. Осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда немесе жергілiктi бюджет туралы мәслихаттың шешiмiнде бекiтiлгеннен артық бюджеттен қосымша шығыстарды жүзегe асыруға бюджеттi нақтылау кезiнде ғана жол беріледі.
4. Республикалық немесе жергiлiктi бюджеттi нақтылауға бiрiнші жарты жылдықтың қорытындылары бойынша бюджеттiң кiрiстерi жөнiндегi жылдық жоспар кем дегенде 30 процентке орындалған және қаржы жылының үш тоқсанының қорытындылары бойынша 80 проценттен асып түскен жағдайда жол берiледi.
5. Республикалық немесе жергiлiктi бюджеттi нақтылау осы Кодексте көзделген басқа да жағдайларда жүзеге асырылуы мүмкiн.

112-бап. Бюджеттi нақтылау қағидаттары

Бюджеттi нақтылау кезiнде мынадай қағидаттар сақталады:
1) уақтылық қағидаты - бюджетке нақтылауды бюджеттiк бағдарламаларды тиiмдi iске асыруға мүмкiндiк беретін мерзiмдерде жүргiзу;
2) негіздiлiк қағидаты - енгiзiлiп отырған өзгерiстер мен толықтырулардың қажеттiгiн нормативтiк құқықтық актiлермен, тиiстi есептермен және басқа да құжаттармен дәлелдеу;
3) тепе-теңдiктi сақтау қағидаты - депутаттардың республикалық бюджет туралы заңға немесе тиiстi қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджет туралы мәслихат шешiмiне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы заң жобасын немесе мәслихат шешiмiн ескере отырып, республикалық бюджет туралы заңда немесе тиiстi қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджет туралы мәслихаттың шешiмiмен белгiленгендегiден аспайтын бюджет тапшылығының көлемiн сақтау үшiн түсiмдердiң қосымша көздерiн не қысқартылатын шығыстарды негiздей және белгiлей отырып кез келген өзгерiстер мен толықтырулар енгiзуi.

113-бап. Секвестр

1. Секвестр - бюджет қаражатын жұмсауға белгiлi бiр шектерде тыйым салуды көздейтiн арнайы тетiк, ол бюджеттiң атқарылу кезiнде бекiтiлген бюджет түсiмдерi қысқартылып, соның нәтижесiнде бекiтiлген бюджеттiк бағдарламалардың толық көлемде қаржыландырылуы мүмкiн болмайтын жағдайда енгiзiледi.
2. Тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда немесе жергiлiктi бюджет туралы мәслихаттың шешiмiнде секвестрлеуге жатпайтын республикалық және жергiлiктi бюджеттiк бағдарламалардың тiзбесi белгiленедi.
3. Бюджеттік бағдарламаларды олардың бекiтiлген жылдық көлемiнiң 10 процентiнен кем сомаға секвестрлеу Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң немесе жергiлiктi атқарушы органның шешiмiмен, ал 10 проценттен артық сомаға - заң немесе мәслихаттың шешiмi негiзiнде жүзеге асырылуы мүмкiн.
4. Бюджеттiк бағдарламалар қысқартылған жағдайда олардың басымдығы мен әлеуметтiк бағыттылығы ескерiледi.
5. Тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңды немесе жергілiктi бюджет туралы мәслихаттың шешiмiн өзгерту және толықтыру туралы заң жобасы немесе мәслихаттың шешiмi Қазақстан Республикасының Парламентiне немесе мәслихатқа енгiзiлген жағдайда бюджет атқару жөнiндегi орталық немесе жергiлiктi уәкiлеттi орган секвестрлеу белгіленген бюджеттiк бағдарламалар (кiшi бағдарламалар) бойынша төлемдердi жүзеге асыруды тоқтата тұруға құқылы.
6. Бюджеттi секвестрлеу кезiнде бюджет қаражаты есебiнен жасалған азаматтық-құқықтық мәмiлелер бойынша пайда болған қатынастарды реттеу Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

20-тарау. Бюджеттерді нақтылау және түзету процесi

114-бап. Республикалық бюджетті нақтылау

1. Республикалық бюджеттi нақтылау заң актiлерiне сәйкес Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң ұсыныстары немесе басқа да заң шығару бастамалары негiзiнде жүзеге асырылады.
2. Республикалық бюджетті нақтылау жөнiндегi ұсыныстарды республикалық бюджет комиссиясы қарайды.
3. Республикалық бюджеттi нақтылау кезiнде мемлекеттiк органдарға республикалық бюджеттi әзiрлеген кезде қойылатын талаптар сақталады.

115-бап. Облыстық бюджеттi, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетiн нақтылау

1. Облыстық бюджеттi, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетiн оның атқарылу барысында нақтылау осы Кодекске сәйкес тиiстi жергiлiктi атқарушы органның ұсыныстары негiзiнде жүзеге асырылады.
2. Облыстық бюджеттi, республикалық маңызы бap қаланың, астананың бюджетiн нақтылау жөнiндегi ұсыныстарды тиiстi бюджет комиссиясы қарайды.
3. Облыстық бюджеттi, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетiн нақтылау кезiнде атқарушы органдарға облыстық бюджеттi, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетiн әзiрлеген кезде қойылатын талаптар сақталады.
4. Облыстық бюджеттi, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетiн нақтылау тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджетті нақтылауға байланысты жүргiзiлген жағдайда, мәслихаттың тиiстi шешiмi Қазақстан Республикасының Президентi тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңға өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу жөнiндегi заңға қол қойғаннан кейiн екi апта мерзiмнен кешiктiрiлмей қабылданады.

116-бап. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетiн нақтылау

1. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетiн оның атқарылу барысында нақтылау осы Кодекске сәйкес тиiстi жергiлiктi атқарушы органның ұсыныстары негiзiнде жүзеге асырылады.
2. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетiн нақтылау жөнiндегi ұсыныстарды тиiстi бюджет комиссиясы қарайды.
3. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетiн нақтылау кезiнде атқарушы органдарға ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетiн әзiрлеген кезде қойылатын талаптap сақталады.
4. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетiн бюджет заңдарына сәйкес облыстық бюджет пен аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджетi арасында бөлiнетiн түсiмдер бойынша нақтылау облыстың бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органның келiсiмiмен жүргiзiледi.
5. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетiн нақтылау тиiстi қаржы жылына арналған облыстық бюджеттi нақтылауға байланысты жүргiзiлген жағдайда, мәслихаттың тиiстi шешiмi тиiстi қаржы жылына арналған облыстық бюджет туралы мәслихат шешiмiне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы шешiмге қол қойылғаннан кейiн екi апта мерзiмнен кешiктiрiлмей қабылданады.

117-бап. Бюджеттердi түзету

1. Бюджеттi түзету - тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңды немесе жергiлiктi бюджет туралы мәслихат шешiмiн iске асыру жөнiндегi Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң немесе жергіліктi атқарушы органның қаулысына өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу арқылы, Қазақстан Республикасының Парламентiнде немесе мәслихатта нақтылау жүргізбей, бюджет көрсеткiштерiн өзгерту.
2. Мынадай жағдайларда:
1) орталық мемлекеттік органдар және оларға ведомстволық бағыныстағы мемлекеттiк мекемелер құрылған, таратылған, қайта ұйымдастырылған, олардың функциялары өзгерген;
бұл орайда аталған жағдайлармен байланысты республикалық бюджеттiң көрсеткiштерi түзетiлуге тиiс болуы мүмкiн;
2) жоспардан тыс түсiмдер есебiнен үкiметтік борышты өтеу көлемі ұлғайған;
3) осы Кодексте көзделген жағдайларда республикалық бюджетті түзетуге жол берiледi.
3. Мынадай жағдайларда:
1) қаржы жылы iшiнде Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң немесе облыстың жергiлiктi атқарушы органының шешiмiмен жоғары тұрған бюджеттен қаражат бөлiнген;
2) жоспардан тыс түсiмдер есебiнен жергiлiктi атқарушы органдар борышын өтеу көлемi ұлғайған;
3) осы Кодексте көзделген жағдайларда жергiлiктi бюджеттердi түзетуге жол берiледi.

6-бөлiм. Бюджеттік есеп және есептілік

21-тарау. Бюджеттік есеп туралы жалпы ережелер

118-бап. Негiзгi ережелер

Бюджеттiк есеп - бюджеттiк операциялардың үздiксiз құжаттық есебiн жүргiзу арқылы бюджеттiк операциялар туралы ақшалай түрдегi ақпаратты жинаудың, тiркеу мен қорытындылаудың реттелген жүйесi.

119-бап. Бюджеттiк есеп жүргiзу

1. Бюджеттiк есеп жүргiзу тәртiбiн бюджеттің атқарылуы жөніндегі орталық уәкілетті орган белгілейді.
2. Бюджеттік есеп деректері бюджеттің атқарылуы жөнінде есептілік жасаудың негізі болып табылады.

22-тарау. Есептiлiк туралы жалпы ережелер

120-бап. Бюджеттiң атқарылуы жөніндегі есептiлiктiң сапалық сипаттамалары

1. Бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi есептiлiк мынадай сапалық сипаттамаларға сәйкес келуге тиiс:
1) сенiмдiлiк - қателiктер мен сыңаржақтылықтың болмауы;
2) толықтық - ақпаратты жiберiп алмау;
3) сәйкестiк - осы Кодекстiң талаптарына және есептiлiктi жасау жөніндегі басқа да нормативтік құқықтық актiлерге сәйкес келу.
2. Бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi есептiлiкте алынған тауарлардың (жұмыстардың, көрсетiлетiн қызметтердiң) бюджетке түсетiн түсiмдер ретiнде көрiнуi ақшалай түрде жүзеге асырылады.

121-бап. Бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi есептiлiк түрлерi

Бюджеттiң атқарылуы бойынша есептiлiк есептердiң мынадай түрлерiн қамтиды:
1) мемлекеттiк мекемелердiң есептерi:
мемлекеттiк мекеменiң балансы;
қаржыландырудың жоспарларының орындалуы туралы есеп;
тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) өткiзуден түскен ақша түсiмдерi мен шығыстары жоспарларының орындалуы туралы есеп;
демеушiлiк және қайырымдылық көмектен ақша түсуi мен жұмсалуы туралы есеп;
бюджеттi атқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган белгiлейтiн басқа да есептер.
2) бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерiнiң есептерi:
бюджеттiк бағдарламалардың iске асырылуы туралы есеп;
бюджеттiк бағдарламаларды (кiшi бағдарламаларды) қаржыландыру жоспарының орындалуы туралы есеп;
тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетiн қызметтердi) өткiзуден түскен ақша түсiмдерi мен шығыстары жоспарларының орындалуы туралы есеп;
бюджеттi атқару жөнiндегi және бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган белгiлеген басқа да есептер.
3) бюджеттi атқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi органның есептерi:
(бекiтiлген, нақтыланған, түзетiлген) мемлекеттiк бюджеттiң және облыс бюджетiнiң атқарылуы туралы есеп;
(бекiтілген, нақтыланған, түзетiлген) республикалық немесе жергiлiктi бюджеттiң атқарылуы туралы есеп;
бюджеттiк бағдарламалардың iске асырылуы туралы талдамалық есеп;
түсiмдер мен қаржыландырудың жиынтық жоспарының орындалуы туралы есеп;
Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң немесе жергiлiктi атқарушы органның талаптары мен мiндеттемелерiнiң жағдайы туралы есеп;
бюджеттен түсiм сомаларының қайтарылуы не олардың салық берешегін өтеу есебiне есепке алу туралы есеп;
бюджеттi атқару жөнiндегi және бюджеттiк жоспарлау жөнiндегі орталық уәкiлеттi органдар белгiлеген басқа да есептер.
4) Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң, жергiлiктi атқарушы органның есептерi:
республикалық немесе тиiстi жергiлiктi бюджеттiң атқарылуы туралы жылдық есеп;
Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiмен бiрлесiп жасайтын Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қалыптастырылуы және пайдаланылуы туралы есеп.

122-бап. Есептiлiктiң нысандары, кезеңдiлiгi, оны жасау және табыс ету мерзiмдерi мен тәртiбi

1. Есептiлiктiң нысандарын, кезеңдiлiгiн, оны жасау және табыс ету мерзiмдерi мен тәртiбiн бюджеттi атқару жөніндегi орталық уәкiлетті орган белгiлейдi.
Республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы есептi жасау және табыс ету тәртiбiн Қазақстан Республикасының Президентi белгiлейдi.
2. Бюджеттiк және экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органдар оларды жасау мен табыс етудiң есептiлiгi мен тәртiбiн өз құзыретi шегiнде белгiлеуге құқылы.
3. Орталық және жергiлiктi мемлекеттiк органдар, мемлекеттiк мекемелер есептiлiктi жасау және табыс ету жөнiндегi нормативтiк құқықтық актiлердi басшылыққа алуға мiндеттi.
4. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын құру және пайдалану туралы жылдық есеп осы Кодекстiң 129 және 130-баптарына сәйкес жасалып, табыс етiледi.

23-тарау. Республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есеп беру

123-бап. Республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы есептi табыс ету

1. Бюджеттi атқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган ай сайын есепті айдан кейiнгi айдың 1-күнгi жағдайы бойынша республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы есептi, сондай-ақ осы Кодекстiң 121-бабының 3) тармақшасында көзделген басқа да есептердi Қазақстан Республикасының Yкiметiне, Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетiне, бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi және мемлекеттiк қаржылық бақылау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органдарға табыс етедi.
2. Бюджеттi атқару жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган есептi жылдан кейiнгі жылғы 1 сәуiрден кешiктiрмей өткен қаржы жылы бойынша республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы жылдық есепті Қазақстан Республикасының Үкiметiне, бюджеттiк жоспарлау жөнiндегі және мемлекеттік қаржылық бақылау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органдарға табыс етедi.
3. Республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы жылдық есеп бекiтiлген, нақтыланған, түзетiлген республикалық бюджетті және республикалық бюджеттің кассалық атқарылуын көрсетедi.
4. Өткен қаржы жылы бойынша Республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы жылдық есепке:
түсiндiрме жазба;
республикалық бюджеттік бағдарламалардың iске асырылуы туралы есеп қоса тiркеледi.
5. Қазақстан Республикасының Үкiметi жыл сайын ағымдағы жылғы 1 мамырдан кешiктiрмей өткен қаржы жылы бойынша республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы жылдық есептi Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетiне, қосымшаларымен бiрге Қазақстан Республикасының Парламентiне табыс етедi.

124-бап. Республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы жылдық есептi Қазақстан Республикасының Парламентiнде қарау және бекіту

1. Қазақстан Республикасының Парламенті Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетiнiң республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы есебiн алғаннан кейiн бiр ай iшiнде ретiмен - әуелi Мәжiлiсте, содан соң Сенатта Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң өткен қаржы жылына арналған республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы жылдық есебiн қарайды.
2. Республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы есептi қараған кезде Қазақстан Республикасының Парламентi:
Қазақстан Республикасының Үкiметiнiң республикалық бюджетті атқару жөнiнде уәкiлеттiк берген тұлғаларының (тұлғасының) баяндамасын;
Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетi төрағасының республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау нәтижелерi туралы баяндамасын;
Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Палаталары уәкiлеттiк берген тұлғаларының республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы есеп бойынша қорытындылайтын баяндамаларын тыңдайды.
Қазақстан Республикасының Парламентiнде республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы есептi қараған кезде республикалық бюджеттiк бағдарламалар әкiмшілерiнiң республикалық бюджеттiк бағдарламалардың iске асырылуы туралы eceптepi тыңдалуы мүмкiн.
3. Өткен қаржы жылы бойынша республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы есеп Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Мәжiлiсi мен Сенатында дәйектiлiкпен қаралғаннан кейiн Қазақстан Республикасының Парламентi Палаталарының бiрлескен отырысында бекiтiледi.
4. Қазақстан Республикасының Парламентi өткен қаржы жылы бойынша республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы жылдық есептi бекiткен кезде Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң, орталық мемлекеттiк органдардың республикалық бюджеттiң атқарылу нәтижелерi бойынша тиiстi шаралар қабылдауы қажеттiгi туралы шешiм шығаруға құқылы.

24-тарау. Облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің атқарылуы туралы есеп беру

125-бап. Облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiнiң атқарылуы туралы есептi табыс ету

1. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджеттi атқару жөнiндегi жергiлiктi уәкiлеттi органы ай сайын есептi айдан кейiнгi айдың 1-күнгi жағдайы бойынша облыстық бюджеттiң, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiнiң атқарылуы туралы есептi, сондай-ақ осы Кодекстiң 121-бабының 3) тармақшасымен көзделген басқа да есептердi әкiмдiкке, ақпарат түрiнде мәслихаттың тексеру комиссиясына және облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органына және iшкi бақылау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органға табыс етедi.
2. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетті атқару жөнiндегi жергілiктi уәкiлеттi органы есептi жылдан кейiнгi жылғы 1 сәуірден кешiктiрмей өткен қаржы жылына арналған облыстық бюджеттiң, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiнiң атқарылуы туралы жылдық есептi әкiмдiкке, облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органына және iшкi бақылау жөнiндегі орталық уәкiлеттi органға табыс етедi.
3. Жергiлiктi бюджеттiң атқарылуы туралы жылдық есеп бекiтiлген, нақтыланған, түзетiлген жергілiктi бюджетті және жергiлiктi бюджеттiң кассалық атқарылуын көрсетедi.
4. Өткен қаржы жылы бойынша облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiнiң атқарылуы туралы жылдық есепке:
түсiндiрме жазба;
жергiлiктi бюджеттiк бағдарламалардың iске асырылуы туралы талдамалық есеп қоса тiркеледi.
5. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың әкiмшiлiгi жыл сайын есептi жылдан кейiнгi жылғы 1 мамырдан кешiктiрмей өткен қаржы жылына арналған облыстық, бюджеттiң, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiнiң атқарылуы туралы жылдық есептi қосымшаларымен облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың мәслихатына табыс етедi.
6. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергiлiктi атқарушы органы ай сайын және жыл қорытындылары бойынша облыс, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiнiң атқарылуы туралы есептi бюджеттің атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi органға табыс етедi.

126-бап. Облыстық бюджеттiң, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің атқарылуы туралы жылдық есепті қарау және бекіту

1. Мәслихат облыстық бюджеттiң, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiнiң атқарылуы туралы мәслихаттың тексеру комиссиясының есебiн алғаннан кейiн бiр ай iшiнде өткен қаржы жылына арналған облыстық бюджеттiң, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiнiң атқарылуы туралы әкiмдiктiң жылдық есебiн мәслихаттың тұрақты комиссияларында қарайды.
2. Есептi қараған кезде мәслихат:
облыстық бюджеттiң, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің атқарылуы туралы әкімдік уәкілеттік берген тұлғалардың (тұлғаның) баяндамасын;
мәслихаттың тексеру комиссиясы төрағасының облыстық бюджеттiң, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiнің атқарылуын бақылау нәтижелерi туралы баяндамасын;
мәслихат уәкiлеттiк берген тұлғасының (тұлғаларының) облыстық бюджеттiң, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiнiң атқарылуы туралы есеп бойынша қорытындылайтын баяндамаларын тыңдайды.
Мәслихатта есептi қараған кезде жергiлiктi бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерiнiң жергiлiктi бюджеттiк бағдарламалардың iске асырылуы туралы есептерi тыңдалуы мүмкiн.
3. Облыстық бюджеттiң, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiнiң атқарылуы туралы есеп мәслихаттың тұрақты комиссияларында қаралғаннан кейiн мәслихаттың сессиясында бекiтiледi.
4. Мәслихат өткен қаржы жылы iшiнде жергiлiктi бюджеттiң атқарылуы туралы жылдық есептi бекiткен кезде жергiлiктi атқарушы органдардың жергiлiктi бюджеттiң атқарылу нәтижелерi бойынша тиістi шаралар қабылдауы қажеттiгi туралы шешiм шығаруға құқылы.

25-тарау. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң атқарылуы туралы есеп беру

127-бап. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң атқарылуы туралы есептi табыс ету

1. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджеттi атқару жөнiндегi жергілiктi уәкiлеттi органы ай сайын есептi айдан кейiнгi айдың 1-күнгi жағдайы бойынша аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң атқарылуы туралы есептi, сондай-ақ осы Кодекстiң 121-бабының 3) тармақшасында көзделген басқа да есептердi әкiмдiкке, сондай-ақ ақпарат түрiнде мәслихаттың тексеру комиссиясына, облыстың бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi жергiлiктi уәкiлетті органына, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi жергiлiктi уәкiлеттi органына және iшкi бақылау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органға табыс етедi.
2. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджеттi өткеру жөнiндегi жергiлiктi уәкiлеттi органы есептi жылдан кейiнгi жылғы 1 наурыздан кешіктiрмей өткен қаржы жылына арналған аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң атқарылуы туралы жылдық есептi әкiмдiкке, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi жергілiктi уәкiлеттi органына және iшкi бақылау жөнiндегі орталық уәкiлеттi органға қосымшалармен бiрге табыс етедi.
3. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң атқарылуы туралы жылдық есеп ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) бекiтiлген, нақтыланған, түзетiлген бюджетiн және аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң кассалық атқарылуын көрсетедi.
4. Өткен қаржы жылына арналған аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң атқарылуы туралы жылдық есепке:
түсiндiрме жазба;
жергiлiктi бюджеттiк бағдарламалардың iске асырылуы туралы талдамалық есеп қоса тiркеледi.
5. Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) әкiмдiгi жыл сайын есептi жылдан кейiнгi жылғы 1 сәуiрден кешiктiрмей өткен қаржы жылына арналған аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң атқарылуы туралы жылдық есептi қосымшаларымен ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мәслихатына және облыстың бюджеттi атқару жөнiндегi жергiлiктi уәкiлеттi органына табыс етедi.

128-бап. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң атқарылуы туралы жылдық есептi қарау және бекiту

1. Мәслихат аудан (облыстық маңызы бар қала) әкiмдiгiнiң өткен қаржы жылына арналған аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң атқарылуы туралы жылдық есебiн мәслихаттың тексеру комиссиясының аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң атқарылуы туралы есебiн алғаннан кейiн бiр ай iшiнде мәслихаттың тұрақты комиссияларында қарайды.
2. Есептi қараған кезде мәслихат:
аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң атқарылуы туралы әкiмшiлiк уәкiлеттiк берген тұлғалардың (тұлғаның) баяндамасын;
мәслихаттың тексеру комиссиясы төрағасының аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң атқарылуын бақылау нәтижелерi туралы баяндамасын;
мәслихат уәкiлеттiк берген тұлғаның (тұлғалардың) аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң атқарылуы туралы есеп бойынша қорытындылайтын баяндамаларын тыңдайды.
Мәслихатта есептi қараған кезде жергiлiктi бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерiнiң жергiлiктi бюджеттiк бағдарламалардың iске асырылуы туралы есептерi тыңдалуы мүмкiн.
3. Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң атқарылуы туралы eceп мәслихаттың тұрақты комиссияларында қаралғаннан кейiн мәслихаттың сессиясында бекiтiледi.
4. Мәслихат өткен қаржы жылы бойынша жергiлiктi бюджеттiң атқарылуы туралы жылдық есептi бекiткен кезде ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергiлiктi атқарушы органдарының аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң атқарылу нәтижелерi бойынша тиiстi шаралар қолдануы қажеттiгi туралы шешiм шығаруға құқылы.

26-тарау. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорының қалыптастырылуы және пайдаланылуы туралы жылдық есеп

129-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорының қалыптастырылуы және пайдаланылуы туралы жылдық есептi жасау

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорының қалыптастырылуы және пайдаланылуы туралы жылдық есептi Қазақстан Республикасы Үкiметi жыл сайын есептi жылдан кейiнгi жылғы 1 сәуiрден кешiктiрмей Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiмен бiрлесiп жасайды және сыртқы бақылау жүргiзу үшiн Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетiне табыс етедi.
2. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорының қалыптастырылуы және пайдаланылуы туралы жылдық есеп мыналарды:
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорының түсiмдерi мен пайдаланылуы туралы eceптi;
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын сенiмгерлiкпен басқаруы бойынша қызметi туралы есебiн;
Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару жөнiндегi өзге де деректердi қамтиды.
3. Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қалыптастырылуы және пайдаланылуы туралы жылдық есептiң нысандары мен оны жасау тәртiбiн Үкiмет Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiмен келiсiм бойынша бекiтедi.

130-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорының қалыптастырылуы және пайдаланылуы туралы жылдық есепті табыс ету және бекiту

1. Қазақстан Республикасының Үкiметi Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiмен бiрлесе отырып жыл сайын ағымдағы жылғы 1 сәуiрден кешiктiрмей Қазақстан Республикасының Ұлттық қорының қалыптастырылуы және пайдаланылуы туралы жылдық есептi Қазақстан Республикасының Президентiне бекiтуге табыс етедi.
2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қалыптастырылуы және пайдаланылуы туралы жылдық есептi Қазақстан Республикасының Президентi бекiткеннен кейiн Қазақстан Республикасының Үкiметi Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қалыптастырылуы және пайдаланылуы туралы ақпаратты Қазақстан Республикасының Парламентiне табыс етедi.

7-бөлiм. Мемлекеттiк қаржылық бақылау

27-тарау. Жалпы ережелер

131-бап. Мемлекеттiк қаржылық бақылау туралы ұғым

Мемлекеттiк қаржылық бақылау - бақылау объектiлерінiң республикалық және жергілiктi бюджеттердiң атқарылуы бойынша есеп пен есептiлiктiң орындалуы мен жүргiзiлуiне, олардың атқарылуын бағалауға, Қазақстан Республикасының Ұлттық қорының қалыптастырылуы және пайдаланылуына, мемлекеттiк мекемелердiң билiк етуінде қалатын тауарларды (жұмыстар мен көрсетiлетiн қызметтердi) өткiзуден түсетiн ақшаға, мемлекеттiк гранттарға қатысты қызметінің бюджет заңнамасына сәйкестігін тексеру.

132-бап. Осы бөлімде пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы бөлiмде мынадай ұғымдар пайдаланылады:
1) сыртқы бақылау - Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң республикалық бюджеттi атқаруына, Қазақстан Республикасының Ұлттық қорының қалыптастырылуы және пайдаланылуына, мемлекеттiк гранттардың тартылуы мен пайдаланылуына - Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетi жүзеге асыратын; жергілiктi атқарушы органдардың жергілiктi бюджеттердi атқаруына мәслихаттардың тексеру комиссиялары жүзеге асыратын мемлекеттiк қаржылық бақылау;
2) iшкі бақылау - iшкi бақылаудың орталық уәкiлеттi органы мен мемлекеттiк органдардың ішкі бақылау қызметтері жүзеге асыратын мемлекеттік қаржылық бақылау;
3) бюджет қаражатын мақсатсыз пайдалану - бюджет бағдарламасының паспортымен, мемлекеттiк мекемелердiң азаматтық-құқықтық мәмiлелерiмен және бюджет бағдарламасы сәйкес жүзеге асырылатын нормативтiк құқықтық актiлерiмен көзделмеген шараларға бюджет қаражатын пайдалану;
4) мемлекеттік қаржылық бақылау объектiлерi - республикалық және жергілiктi бюджеттер есебiнен ұсталатын Қазақстан Республикасының Үкiметi мен жергілiктi атқарушы органдар, мемлекеттiк мекемелер мен бюджет қаражатын және мемлекет кепiлдiк берген қарыздарды басқа да алушылар;
5) iшкi бақылау қызметi - өз құзыретi шегiнде мемлекеттiк органның оның аумақтық бөлiмшелерiнiң, ведомстволық бағыныстағы ұйымдарының республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқаруына қаржылық есеп бақылауын жүзеге асыратын мемлекеттiк органның бөлiмшесi;
6) қаржылық есептiлiк - егер Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде өзгеше көзделмесе, нысаны мен көлемiн бюджетті атқару жөнiндегi уәкiлетті орган белгiлейтiн мемлекеттiк мекемелердiң қаржылық жағдайы, қызметiнiң нәтижелерi және олардың қаржылық жағдайындағы өзгерiстер туралы ақпарат.

28-тарау. Мемлекеттiк қаржылық бақылаудың тұрпаттары, түрлерi, қағидаттары мен мемлекеттiк стандарттары

133-бап. Мемлекеттiк қаржылық бақылаудың тұрпаттары

1. Мемлекеттiк қаржылық бақылау мынадай тұрпаттарға бөлiнедi:
1) сәйкестiкке бақылау жасау - сыртқы және iшкi бақылау объектiсi қызметiнiң Қазақстан Республикасы бюджеттiк заңнамасының талаптарына сәйкестiк дәрежесiн бағалау;
2) қаржылық есептiлiгiн бақылау - бақылау объектiсiнiң қаржылық есептiлiктi жасауының және табыс етуiнiң анықтылығын, негiздiлiгiн және уақтылығын бағалау;
3) тиiмдiлiктi бақылау - бақылау объектiсiнiң республикалық немесе жергілiктi бюджеттердiң қаражатын пайдаланылуын, мемлекеттiк мекемелердiң тауарларды (жұмыстарды, көрсетiлетiн қызметтердi) өткiзуден түскен ақшасын, мемлекеттiк гранттарды пайдалануын тексеру және оларды пайдалануының үнемдiлiгiн, нәтижелiлiгін және өнiмдiлiгiн бағалау.

134-бап. Мемлекеттiк қаржылық бақылаудың түрлерi

Мемлекеттiк қаржылық бақылау мынадай түрлерде жүзеге асырылады:
кешенді бақылау - барлық бюджет бағдарламалары, жаппай әдiс бойынша бюджет процесiнде бақылау объектiсi қызметiн тексеру мен бағалау;
тақырыптық бақылау - бюджеттiк қатынастардың жекелеген бағыттары бойынша бақылау объектiсi қызметiн тексеру мен бағалау;
үстеме бақылау - ақпарат алу не бақылау объектiсiне қатысты оны орнықтыру қажеттiгiне байланысты үшiншi тұлғалардың бақылауы. Үстеме бақылау негізгі бақылау объектiсiмен өзара қатынастар мәселелерi бойынша және тексерiлiп отырған мәселенiң қатаң шеңберiнде ғана жүргiзiледi.

135-бап. Қаржылық бақылаудың қағидаттары мен мемлекеттiк стандарттары

1. Мемлекеттiк қаржылық бақылауды жүргiзу - құпиялық режимiн қамтамасыз етудi ескере отырып, тәуелсiздiк, объективтiк, анықтылық, айқындылық, құзыреттiлiк және жариялылық қағидаттарын мiндеттi түрде сақтап жүзеге асырылады.
Тәуелсiздiк қағидаты - бақылау органдары мен олардың қызметкерлерiнiң тәуелсiздiгiне және олардың бақылау функцияларын жүзеге асыру кезiнде жүргiзiп жатқан бақылау iс-шарасының тәуелсiздiгiне знян келтіретiн кез келген түрдегi қол сұғушылыққа жол бермеу.
Объективтiк бақылау қағидаты - бақылауды қолданылып жүрген заңдармен, бақылау стандарттарымен қатаң түрде сәйкес жүргiзу, мүдделер қақтығысына жол бермеу, бақылау нәтижелерi бойынша ашылған және құжаттармен расталған фактiлер негiзiнде ғана шешiмдер қабылдау.
Бақылау нәтижелерiнiң анықтылық қағидаты - бақылау нәтижелерiн бухгалтерлiк, банкiлiк және бақылау объектiсiнiң өзге де құжаттарымен растау.
Бақылаудың айқындылық қағидаты - бақылау нәтижелерiн айқын жазу, бақылау органдарының Қазақстан Республикасының Президентiне, өкiлдi органдарға, Қазақстан Республикасының Үкiметiне есеп берушiлiгi.
Құзыреттілiк қағидаты - бақылау органдары қызметкерлерiнiң бақылауды сапалы жүзеге асыруына қажеттi кәсiби бiлiмдерi мен дағдыларының жиынтығы.
Жариялылық қағидаты - құпиялылық режимiн, коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге де құпияны қамтамасыз етудi ескере отырып, бақылау нәтижелерiн жариялау.
2. Мемлекеттiк қаржылық бақылауға қойылатын бiрыңғай талаптарды қаржылық бақылаудың мемлекеттік стандарттары белгілейдi.
3. Қаржылық бақылаудың мемлекеттiк стандарттарын, мемлекеттiк қаржылық бақылау қызметкерлерi этикасының кодексiн iшкi бақылау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган әзiрлеп, Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетi бекiтедi.
4. Бақылаудың мемлекеттiк стандарттары барлық мемлекеттiк қаржылық бақылау органдары мен олардың қызметкерлерiнiң орындауы үшiн мiндетті болып табылады.

136-бап. Мемлекеттiк органдардың бақылау нәтижелерi бойынша қабылдайтын актiлерi

Бақылау нәтижелерi бойынша, оны жүзеге асыратын мемлекеттiк органдар, мынадай актiлердi қабылдауға құқылы:
1) қорытынды - Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетiнiң және мәслихаттың тексеру комиссиясының бақылау жүргiзу актiлерi негiзiнде жасалған құжаты;
2) Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегі есеп комитетiнiң қаулысы - Республикалық бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi есеп комитетi отырысында алқалы негiзде қабылданған және бақылау нәтижелерi бойынша оның барлық актiлерiнiң қолданылуын растайтын құқықтық актi. Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетiнiң қаулысын ол арналған барлық мемлекеттiк органдар, ұйымдар мен лауазымды адамдар орындауға мiндеттi.
Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетінiң нормативтiк сипаты бар қаулылары белгiленген заң тәртiбiмен мемлекеттiк тiркелуге тиiс.
Қаулының қабылдану тәртiбi Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетi туралы ережемен реттеледi.
3) мәслихаттың тексеру комиссиясының қаулысы - Қазақстан Республикасының тиiстi әкiмшiлiк-аумақтық бөлiнiстер аумағындағы барлық мемлекеттiк органдардың, ұйымдардың орындауына мiндеттi, тексеру комиссиясының отырысында қабылданған нормативтiк құқықтық акт;
4) ұсыныс - Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетінің мемлекеттiк органдарға, ұйымдар мен лауазымды адамдарға - жұмыстағы кемшiлiктердi жою туралы, құқық қорғау органдары мен соттарға - Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген жауапкершiлiкке тарту мәселелерi бойынша жiберiлетiн құжаты;
5) нұсқама - мемлекеттiк қаржылық бақылау жөніндегi орталық уәкiлеттi органның басшысы өз құзыретi шегінде қабылдаған және ұйымдарының лауазымды адамдарына мiндеттi түрде орындауға жiберiлген, бұзушылықтар мен жұмыстағы кемшіліктердi жою туралы белгiленген нысандағы құжат;
6) бақылау жүргiзу актiсi - мемлекеттiк қаржылық бақылау органдары бақылау нәтижелерi бойынша жасаған құжат;
7) бақылау жүргiзiлгенi туралы есеп - белгiлi бiр уақыт кезеңi iшiнде жүргiзiлген бақылау жұмысының нәтижелерiн сипаттайтын құжат.

29-тарау. Сыртқы бақылауды ұйымдастыру негіздері

137-бап. Мемлекеттік сыртқы бақылау органдары

Республикалық деңгейде сыртқы бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттік орган Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетi болып табылады.
Жергiлiктi деңгейде сыртқы бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттiк органдар мәслихаттардың тексеру комиссиялары болып табылады.

138-бап. Мемлекеттiк сыртқы бақылау органдарының өкiлеттiктерi мен құқықтары

1. Республикалық бюджеттегi атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетi Қазақстан Республикасының Президентiне тiкелей бағынады және есеп бередi.
Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті туралы ереженi Қазақстан Республикасының Президенті бекiтедi.
2. Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетi:
1) Қазақстан Республикасының Президентiне Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетiнің жұмысы туралы тоқсан сайын ақпарат бередi;
2) Қазақстан Республикасы Президентiнiң республикалық бюджетiн атқарылуын бақылауды талдауға, қорытындыларына және нәтижелерiне, салық және басқа да мiндеттi төлемдердiң толық және уақтылы түсуiне, бюджет қаражатының мақсатты және тиiмдi пайдаланылуына байланысты мәселелер жөнiндегi тапсырмаларды, сондай-ақ басқа да жекелеген тапсырмаларын орындайды;
3) Қазақстан Республикасының Парламентiне 1 маусымға дейiнгі мерзiмде республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы, өзiнiң мазмұны бойынша Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы есебi жөнiнде қорытынды болып табылатын және Қазақстан Республикасының Парламентi бекiткеннен кейiн бұқаралық ақпарат құралдарында жариялануы тиiс есеп бередi;
4) республикалық бюджеттiң атқарылуын iшкi бақылау жөнiндегi орталық бақылау органы табыс еткен бақылау жүргiзу актiлерiн талдайды және республикалық бюджеттiң атқарылуын iшкi бақылаудың тиiмдiлiгiн арттыру жөнiнде Қазақстан Республикасының Yкiметiне ұсынымдар бередi;
5) сыртқы бақылау объектiсiнiң лауазымды адамдарының республикалық бюджет қаражатын пайдаланудағы iс-әрекеттерiнде қылмыс белгiлерi, Қазақстан Республикасының заңдарын бұзудың өзге де фактiлерi анықталған жағдайда бақылау материалдарын құқық қорғау органдарына бередi;
6) мемлекеттiк бюджет саясатын әзiрлеуге және iске асыруға қатысады;
7) мемлекеттiк органдардың республикалық бюджеттің түсiмдерi мен шығыстарының көлемi, құрылымы және мақсатты тағайындалуы бойынша уақтылы атқарылу мәселелерi бойынша қызметiн бақылауды жүзеге асырады;
8) республикалық бюджет шығыстарының тиiмдiлiгi мен нәтижелілігін айқындайды;
9) сыртқы бақылау саласында кадрлардың бiлiктiлiгiн арттыруды және оларды қайта даярлауды ұйымдастырады.
4. Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөніндегi есеп комитеті:
1) республикалық бюджет есебiнен қамтылған мемлекеттiк мекемелердiң Қазақстан Республикасының бюджет заңдарының және өзге де нормативтiк құқықтық актiлерінiң талаптарын орындауын; республикалық бюджеттiк бағдарламалардың (кiшi бағдарламалардың) орындалуын және кредиттердiң, сондай-ақ мемлекет кепiлдiк берген қарыздардың мақсатты пайдаланылуын; барлық меншiк нысанындағы мемлекеттiк органдар мен ұйымдардың республикалық бюджет түсiмдерiнiң толықтығы мен уақтылығын қамтамасыз етуге және бюджет қаражатын пайдалануға қатысты қызметiн; республикалық бюджеттен мемлекеттiң мiндеттемелерiн өтеуге арнап бөлiнген қаражатты бақылауды жүзеге асыруға;
2) республикалық бюджеттiң есебiнен қамтылған мемлекеттік мекемелердiң қаржылық есебiн бақылауды жүзеге асыруға;
3) республикалық бюджет қаражатының пайдаланылу тиiмдiлiгiн бақылауды жүзеге асыруға;
4) республикалық бюджеттiк бағдарламалардың (кiшi бағдарламалардың) атқарылу тиiмдiлiгі мен нәтижелiлiгiне баға беруге;
5) мемлекеттiк және салалық (секторлық) бағдарламалардың iске асырылуының экономикалық тиiмдiлiгiне баға беруге;
6) бюджеттiк инвестицияларды бақылауды жүзеге асыруға;
7) республикалық бюджеттiң атқарылуына ықпал ететiн нормативтiк құқықтық актiлердiң қолданылуы бойынша ұсыныстар әзiрлеуге және енгізуге;
8) Қазақстан Республикасының Үкiметiнен, мемлекеттік органдардан, сондай-ақ республикалық бюджет қаржыландыратын басқа да сыртқы бақылау объектiлерiнен республикалық бюджет қаражатының түсуi мен пайдаланылуының толықтығына қатысты мәселелер бойынша қажетті құжаттар мен ақпарат сұратуға және алуға;
9) республикалық бюджеттiң атқарылу мәселелерi бойынша сыртқы бақылау объектiлерi лауазымды адамдарының есептерiн тыңдауға;
10) Қазақстан Республикасының Президентiне Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегі есеп комитетi анықтаған, сыртқы бақылау объектiлерi лауазымды адамдарының республикалық бюджеттiң атқарылуы туралы нормативтiк құқықтық актiлердiң талаптарын сақтамауы фактiлерi бойынша ақпарат енгiзуге;
11) өзi белгiлеген мерзiмде мемлекеттiк органдар мен сыртқы бақылау объектiлерiнен республикалық бюджеттiң атқарылуына сыртқы бақылау жүргiзу мәселелерi бойынша қажетті құжаттар, анықтамалар, ауызша және жазбаша түсiнiктемелер алуға;
12) осы Кодекске және басқа да нормативтiк құқықтық актiлерге сәйкес республикалық бюджет қаражатының мақсатсыз, заңсыз және тиiмсiз пайдаланылуын анықтау, жолын кесу және болдырмау жөнiнде шаралар қолдануға;
13) құпиялық режимiнiң, коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге де құпияның сақталуын ескере отырып, республикалық бюджеттiң атқарылуы, Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қалыптастырылуы және пайдаланылуы, мемлекеттiк гранттарды тарту және пайдалану мәселелерiне қатысты құжаттармен кедергiсiз танысуға;
14) республикалық бюджеттiң атқарылуына бақылау жүргiзуге мемлекеттiк органдардың тиiстi мамандарын және қажет болған кезде республикалық бюджеттен осы мақсаттарға бөлiнген қаражат шегiнде олардың көрсеткен қызметтерiне ақы төлей отырып тәуелсiз аудиторлық ұйымдар мамандары мен сарапшыларды тартуға, iшкi бақылау жөнiндегi орталық уәкiлеттi қызметкерлерiн жоспардан тыс тексерулерге тартуға жол берiлмейдi;
15) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асыруға құқылы.
5. Мәслихаттың тексеру комиссиясы:
1) өзiнiң мазмұны жағынан кейiннен оны бұқаралық ақпарат құралдарында жариялай отырып жергiлiктi бюджеттiң атқарылуы туралы жергiлiктi атқарушы органның есебi бойынша қорытынды болып табылатын жергiлiктi бюджеттiң атқарылуы туралы есептi белгiленген мерзiмде мәслихатқа бередi;
2) мәслихат пен әкiмдiкке жергiлiктi бюджет қаражатының мақсатсыз және тиiмсiз пайдаланылу фактiлерi, сондай-ақ жергiлiктi бюджеттi пайдалану жұмысында орын алған кемшiлiктер туралы бақылау нәтижелерi бойынша ақпарат бередi;
3) iшкi бақылау жөнiндегі орталық уәкiлеттi орган табыс еткен жергілiктi бюджеттiң атқарылуына iшкi бақылау жүргiзу актiлерiне талдау жасайды;
4) iшкi бақылау объектiлерiнiң лауазымды адамдарының жергiлiктi бюджет қаражатын пайдаланудағы iс-әрекеттерiнде қылмыс белгiлерi, Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзудың өзге де фактiлерi анықталған жағдайда бақылау материалдарын құқық қорғау органдарына бередi.
6. Мәслихаттың тексеру комиссиясы:
1) жергiлiктi бюджет есебiнен ұсталатын мемлекеттік мекемелердiң бюджет заңнамасын сақтауын, жергiлiктi бюджеттен берiлген қаражатты, оның iшiнде кредиттердi мақсатты пайдалануын; жергiлiктi бюджетке қаражат түсiмiнiң толық және уақтылы болуына және оларды пайдалануға қатысты мәселелер бойынша мемлекеттiк органдар мен меншiктiң барлық нысандарындағы ұйымдардың қызметiн бақылауды жүзеге асыруға;
2) тиiстi жергiлiктi бюджет есебiнен ұсталатын мемлекеттiк мекемелердiң қаржылық есеп беруiн бақылауды жүзеге асыруға;
3) жергiлiктi бюджет қаражатын пайдаланудың тиiмдiлiгiн бақылауды жүзеге асыруға;
4) құпиялық режимiн, заңмен қорғалатын коммерциялық және өзге де құпияны сақтауды ескере отырып, жергiлiктi бюджеттiң атқарылу мәселелерiне қатысты құжаттамамен кедергiсiз танысуға;
5) жергiлiктi мемлекеттiк органдар мен жергiлiктi бюджеттiң атқарылуына сыртқы бақылау объектiлерiнен бақылау жүргiзуге байланысты мәселелер бойынша қажеттi құжаттарды, анықтамаларды, ауызша және жазбаша түсiнiктердi алуға;
6) жергілiктi бюджеттiң атқарылуына бақылау жүргiзуге мемлекеттiк органдардың тиiсті мамандарын және қажет болған кезде жергiлiктi бюджеттен бұл мақсаттарға бөлiнген қаражат шегiнде олардың көрсеткен қызметтерiне ақы төлей отырып тәуелсiз аудиторлық ұйымдар мамандары мен сарапшыларды тартуға;
7) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асыруға құқылы.

30-тарау. Iшкi бақылауды ұйымдастырудың негіздері

139-бап. Iшкi бақылаудың мемлекеттiк органы

Iшкi бақылау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган, iшкi бақылау қызметтерi iшкi бақылаудың мемлекеттiк органы болып табылады.

140-бап. Ішкi бақылау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органның өкiлеттiктерi

1. Iшкi бақылау жөнiндегi орталық уәкiлетті орган:
1) iшкi бақылау қызметтерi жүзеге асыратын бақылаудың тиiмдiлiгiн арттыру жөнiнде ұсыныстар бередi;
2) республикалық және жергiлiктi бюджеттердi Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мақсатсыз және тиiмсiз пайдаланудың жолын кесу және оған жол бермеу жөнiнде шаралар қолданады;
3) Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетiне, мәслихаттардың тексеру комиссияларына хабардар болуы үшiн бақылаудың тиiстi жоспарларын жiбередi;
4) бақылау шараларының қорытындылары бойынша қабылданған шешiмдердiң орындалуын бақылауды жүзеге асырады;
5) республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң қаражаттарын пайдалануда бақылау объектiлерi лауазымды адамдарының iс-әрекеттерiнде қылмыстық белгiлер, Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзудың өзге де фактiлерi анықталған жағдайда бақылау материалдарын құқық қорғау органдарына бередi;
6) iшкi бақылау саласында кадрлардың бiлiктiлiгiн арттыруды және оларды қайта даярлауды ұйымдастырады.
2. Iшкi бақылау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган:
1) бюджет заңдарын iшкi бақылау объектiлерi сақтауын, республикалық және жергiлiктi бюджеттерден берiлген бюджет қаражатының, сондай-ақ мемлекет кепiлдiк берген қарыздардың мақсатты пайдаланылуын бақылауды жүзеге асыруға;
2) республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң есебiнен ұсталатын мемлекеттік мекемелердiң қаржылық есеп беруін бақылауды жүзеге асыруға;
3) республикалық және жергiлiктi бюджеттер қаражатын пайдаланудың тиiмдiлiгiн бақылауды жүзеге асыруға;
4) мемлекеттік мекемелердiң өздерiнiң иелiгiндегі тауарларды, жұмыстар мен қызметтердi сатуынан түскен ақшаны қалыптастыруын және пайдалануын бақылауды жүзеге асыруға;
5) өздерi белгiлеген мерзiмде бақылау объектілерiнен бақылау жүргiзуге байланысты қажеттi құжаттарды, анықтамаларды, ауызша және жазбаша түсiнiктердi сұратып алуға және алуға;
6) iшкi бақылау объектiлерiнiң лауазымды адамдарын республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң атқарылуын бұзудың анықталған фактiлерi бойынша тыңдауға;
7) төтенше мемлекеттік бюджеттiң атқарылуын бақылауды бақылауға қатысуға;
8) мемлекеттiк органдардың iшкi бақылау қызметтерiнен жоспарлар, есептер мен өзге де қажеттi ақпаратты алуға;
9) бақылау жүргізуге мемлекеттiк органдардың мамандарын, және қажет болған кезде республикалық бюджетте осы мақсаттар үшiн көзделген қаражат шегiнде олардың көрсеткен қызметтерiне ақы төлей отырып тәуелсiз аудиторлық ұйымдардың мамандары мен сараптамашыларды тартуға;
10) республикалық және жергілiктi бюджеттердiң атқарылуы туралы мәселелерге жататын құпиялық режимiн, коммерциялық және өзге де заңмен қорғалатын құпияны сақтауды ескере отырып, құжаттамамен кедергiсiз танысуға:
11) нормативтiк құқықтық базаны және бақылау жүргiзу әдiстемесiн жүргiзу мәселелері бойынша іс-шараларды әзiрлеуге;
12) Қазақстан Республикасының заң актiлерiне сәйкес өзге де өкілеттiктердi жүзеге асыруға құқылы.

141-бап. Iшкi бақылау қызметi

1. Мемлекеттік органның iшкi бақылау қызметi Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құрылады.
2. Мемлекеттiк органның iшкi бақылау қызметi мемлекеттiк органның басшысына есеп берудi және мемлекеттiк органның басқа құрылымдық бөлiмшелерiнен қызметтiк, функционалдық жағынан тәуелсіз.
3. Мемлекеттiк органның iшкi бақылау қызметi:
1) бақылау жоспарын жасайды;
2) мемлекеттік органның басшысына iшкi бақылау жүргiзу жоспарының орындалуы жөнiнде есеп бередi.
4. Iшкi бақылау қызметi бар мемлекеттiк орган өзi белгілеген нысандар мен мерзiмдерде iшкi бақылау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органға iшкi бақылау жүргiзу жоспарларының орындалуы және олардың нәтижелерi туралы есеп береді.
Iшкi бақылау жүргізу жоспарлары туралы есептер мен ақпарат беру туралы талаптар ол туралы ақпарат мемлекеттiк құпияларға жататын шығыстарды бақылаумен байланысты жағдайларға қолданылмайды.
5. Мемлекеттiк органның iшкi бақылау қызметi:
1) мемлекеттiк органда және оның аумақтық бөлiмшелерi мен ведомстволық бағыныстағы ұйымдарда қаржылық есептiлiктiң iшкi бақылауын жүргiзуге;
2) iшкi бақылау жөнінде орталық уәкілетті органның консультацияларын алуға құқылы.

31-тарау. Мемлекеттiк қаржы бақылауының объектілері мен органдарының өзара iс-қимылы

142-бап. Мемлекеттiк қаржы бақылауы объектiсi басшысының мiндеттерi мен құқықтары

1. Бақылау объектiсiнiң басшысы:
1) мемлекеттік бақылау органының қызметкерлерiн жұмыс орындарымен қамтамасыз етедi;
2) мемлекеттiк бақылау органының қызметкерлерiн бақылау жұмысын жүзеге асыру үшiн қажеттi барлық сұратып алынатын ақпаратпен қамтамасыз етедi және оның растығы, объективтiлiгi мен толықтығы үшiн жеке жауаптылықта болады;
3) мемлекеттiк бақылау органы қызметкерлерiнiң iс-әрекеттерiне араласпайды, адасушылыққа салмайды, бақылау жүргiзуге кедергi келтiрмейдi және бақылау ауқымын шектемейдi;
4) кемшiлiктердi жою жөнiнде қабылданған шаралар туралы уақтылы есеп берiп отырады;
5) жүргiзiлген бақылау нәтижелерiмен бiрге актiнi танысуға берген күннен бастап үш күндiк мерзiм iшiнде белгiленген тәртiппен бақылау актiсiне қол қояды.
2. Бақылау объектiсiнiң басшысы:
1) бақылаудың мақсатын, уақытын және ұзақтығын, оның нәтижелерiн, шешiмдерi мен ұсынымдарын бiлуге;
2) тиiсiнше Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетiнiң, мәслихаттың тексеру комиссиясының тапсырмасын, iшкi бақылау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органның бұйрығын табыс етпеген мемлекеттiк бақылау органының қызметкерлерiн бақылауға жiбермеуге;
3) бақылау нәтижелерiмен келiспеген жағдайда бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттiк органның бақылау aктiciнe қарсылық бiлдiруге;
4) бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттiк органның iс-әрекетiне Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен шағым беруге құқылы.

143-бап. Мемлекеттiк қаржы бақылауы саласындағы мемлекеттік органдардың өзара iс-қимылы

1. Iшкi бақылау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган бақылаудың тиiстi жоспарларын хабардар ету үшiн Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетiне, мәслихаттардың тексеру комиссияларына жiбередi.
2. Мемлекеттiк қаржы бақылауы органдары келiсiм бойынша бiрлескен бақылау қызметiн жүзеге асыруы мүмкiн.
3. Iшкi бақылау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган бюджет қаражаттың пайдалануда құқық бұзушылықтар фактiлерi бойынша тексеру iсi туралы қылмыстық тергеу органдарының қаулылары негiзiнде жоспардан тыс бақылау жүргiзедi.
4. Мемлекеттік қаржы бақылауы органдары бюджет қаражатының мақсатсыз пайдаланылуы фактiлерiн не өзге де заңнама бұзушылықтарды анықтаған жағдайда мұндай фактiлер жөнiндегi материалдарды заң бұзушылықтарға кiнәлi адамдарды заң актiлерiнде белгiленген жауапкершiлiкке тарту туралы мәселенi шешу үшiн прокуратура органдарына жiберуге тиiс.

144-бап. Мүдделер қақтығысы

1. Мүдделер қақтығысы - мемлекеттiк сыртқы және iшкi бақылау органдарының және олардың қызметкерлерiнiң объективтiлiгi мен тәуелсiздiгiн шектеуге қабiлеттi кез келген қызмет немесе қатынастар.
2. Мемлекеттiк сыртқы және iшкi бақылау органдарының:
1) жақын туыстар, жекжаттар, бақылау объектiсi басшысының, құрылтайшысының немесе қатысушысының сенiмдi адамы немесе қорғаншысы болып табылатын қызметкерлерiне;
2) онда жеке мүлiктiк мүдделерi бар бақылау объектiсiнiң қызметкерлерi, қатысушылары, лауазымды адамдары iшiнен;
3) бақылау объектiсiнде жұмыс iстейтiн не тексерiлетiн кезеңде бақылау объектiсi басшысының, құрылтайшысының немесе қатысушысының жақын туыстары, жекжаттары, сенiмдi адамы немесе қорғаншысы болып табылатын адамдарға бақылау жүргiзуге тыйым салынады.
3. Мүдделер қақтығысы туындаған кезде мемлекеттiк сыртқы және iшкi бақылау органы қызметкерi бақылауды тағайындаған басшыға бұл туралы хабарлауға тиiстi. Әйтпеген жағдайда мүдделер қақтығысы ахуалының туындағаны үшiн толық жауапкершiлiк мемлекеттiк сыртқы және iшкi бақылау органының қызметкерiне жүктеледi.

145-бап. Қаржылық бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттiк органдардың лауазымды адамдарына қызметтiк мiндеттерiн орындауына кедергi келтiргенi, анықталған бұзушылықтарды жою туралы актiлердi орындамағаны үшiн жауаптылық

Өздерiнiң құзыреттерiне сәйкес қаржылық бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттiк органдардың лауазымды адамдарына олардың қызметтiк мiндеттерiн орындауына бақылау жүргiзу үшiн жiберуге бас тартуды, қажетті құжаттарды, материалдарды, қызмет туралы ақпаратты және өзге де мәлiметтердi беруден бас тартуды, расталмаған ақпаратты берудi бақылауды жүзеге асыруға өзге де кедергі келтiрулердi жасауды бiлдiру, сондай-ақ анықталған бұзушылықтарды жою туралы актiлердi орындамау немесе тиiсiнше орындамау Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiнде жауапкершiлiкке әкеп соғады.

146-бап. Келiспеушiлiктердi шешу

Мемлекеттiк қаржылық бақылау органдары лауазымды адамдарының, сондай-ақ бақылау объектiлерiнiң iс-әрекеттерiне Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен шағым берiлуi мүмкiн.

8-бөлiм. Бюджеттiк инвестициялар

32-тарау. Бюджеттiк инвестициялар туралы жалпы ережелер

147-бап. Бюджеттiк инвестицияларды сыныптау

1. Бюджеттiк инвестициялар бюджеттiк инвестициялық жобалар мен инвестициялық бағдарламаларды iске асыру жолымен, сондай-ақ заңды тұлғалардың қаржылық капиталын қалыптастыру мен ұлғайтуға қатысу жолымен жүзеге асырылады.
2. Шешiлетiн мiндеттердiң маңыздылық деңгейiне қарай бюджеттiк инвестициялық жобалар (бағдарламалар) республикалық және жергiлiктi бюджеттiк инвестициялық жобалар (бағдарламалар) болып бөлiнедi.
3. Республикалық және жергiлiктi бюджеттiк инвестициялық жобалар мен бағдарламалардың өлшемдерi:
1) меншiк нысаны бойынша өлшем - бюджеттiк инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) iске асыруға байланысты нәтижеге меншiк құқығы (республикалық немесе коммуналдық) туындауына қарай республикалық немесе жергiлiктi бюджеттік инвестициялық жобаны (бағдарламаны) айқындайтын көрсеткiш;
2) алушылар бойынша тиiмдiлiк критерийi - егер бюджеттiк инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) iске асырудан алынатын төзiмдiлiктiң негiзгi үлесiнiң алушылары екi немесе одан да көп облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың субъектілерi болып табылса, республикалық - егер бюджеттiк инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) iске асырудан алынатын тиiмдiлiктiң негізгі үлесiнiң алушылары бiр облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың субъектiлерi болып табылса, жергiлiктi бюджеттiк инвестициялық жобаны (бағдарламаны) айқындайтын көрсеткiш.
4. Инвестициялық жобаны (бағдарламаны) республикалық ретiнде айқындау үшiн оны осы баптың 3-тармағында аталған өлшемдердiң бiрiнiң қанағаттандырылуы жеткiлiкті.
5. Жергiлiктi инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) облыстық (республикалық маңызы бар қала, астана) және облыстық маңызы бар аудандық (қалалық) деп сыныптау осы баптың 3-тармағында көрсетiлген қағидат бойынша және өлшемдер негiзiнде жүзеге асырылады.
6. Республикалық инвестициялық жобаларды орталық мемлекеттiк органдар iске асырады және республикалық қаражат есебiнен қаржыландырылады.
7. Жергiлiктi инвестициялық жобаларды жергiлiктi атқарушы органдар iске асырады және жергiлiктi қаражат есебiнен қаржыландырылады.
8. Жергілiктi бюджеттiк инвестициялық басым жобалардың (бағдарламалардың) келiсiлген тiзбесiн экономикалық жоспарлау жөнiндегі орталық және жергiлiктi уәкiлеттi органдар Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiппен аймақтардың әлеуметтiк-экономикалық дамуының орта мерзiмдiк жоспарларын келiсу шеңберiнде жүзеге асырады.

33-тарау. Бюджеттiк инвестицияларды жоспарлау және жүзеге асыру

148-бап. Бюджеттік инвестицияларды жоспарлау және жүзеге асыру қағидаттары

1. Бюджеттiк инвестициялар мынадай қағидаттарға сәйкес жоспарланады және жүзеге асырылады:
1) Қазақстан Республикасының әлеуметтiк-экономикалық дамуын жоспарлау жүйесiндегi барлық бағдарламалық және жоспарлау құжаттарының тұрақтылығы мен өзара толықтырып тұрушылығы;
2) мемлекеттiк органдар мен лауазымды адамдардың дәйектiлiгi және қабылданған мемлекеттiк инвестициялық саясатқа шешiмдерiнiң сәйкестiгi.
2. Бюджеттiк инвестицияларды бюджеттiк инвестициялық жобалар мен инвестициялық бағдарламаларды iске асыру арқылы жоспарлау мен жүзеге асырудың тәртiбi осы Кодекстің 149-152-баптарымен айқындалады.
Бюджеттік инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) жоспарлау үш кезеңде жүзеге асырылады:
инвестициялық ұсыныстарды қалыптастыру және iрiктеп алу;
бюджеттiк инвестициялық жобаларды әзiрлеу және iрiктеп алу;
3) бюджеттiк инвестициялық басым жобалардың (бағдарламалардың) тiзбесiн қалыптастыру және бекiту.
3. Бюджеттiк инвестицияларды заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыруға және ұлғайтуға қатысу арқылы жоспарлау мен жүзеге асырудың тәртiбi осы Кодекстiң 153-бабымен айқындалады.

149-бап. Инвестициялық ұсыныстарды қалыптастыру және iрiктеп алу

1. Инвестициялық жобаларды қалыптастыру бюджеттiк инвестициялық жобаның (бағдарламаның) мақсаттарына қол жеткiзу үшiн оңтайлы стратегия мен мiндеттердi анықтау мақсатында, сондай-ақ жоспарланатын бюджеттiк инвестициялық жобаның (бағдарламаның) құрылымын және алдын ала құнын анықтау үшін жүзеге асырылады.
2. Инвестициялық ұсыныстарды қалыптастыруды бюджеттiк бағдарламалардың әкiмшiлерi орта мерзiмдiк мемлекеттiк, салалық (секторлық) және өңiрлiк бағдарламаларды әзiрлеу сатысында жүзеге асырады.
3. Инвестициялық ұсыныстарға баға берудi экономикалық жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi орган орта мерзiмдiк мемлекеттік, салалық (секторлық) және өңiрлiк бағдарламаларды Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлеген тәртiппен келiсу сатысында жүзеге асырады.
4. Инвестициялық жобаларды iрiктеу инвестициялық ұсыныстарды бағалау бойынша экономикалық жоспарлау жөнiндегі уәкiлеттi органның оң қорытындысы негiзінде жүзеге асырылады.
5. Ірiктеп алынған инвестициялық ұсыныстар жоспарланған кезеңнiң екінші немесе үшiншi жылын iске асырудың басталуымен бiрге жоспарланған бюджеттiк инвестициялық жобалар (бағдарламалар) ретiнде бюджеттiк инвестициялық басым жобалар (бағдарламалар) тiзбесiне енгiзiледi.

150-бап. Бюджеттiк инвестициялық жобаларды әзiрлеу және iрiктеу

1. Бюджеттiк инвестициялық жобаны (бағдарламаны) әзiрлеу бюджеттiк бағдарлама әкiмшiсiнiң бюджеттiк инвестициялық жобаны (бағдарламаны) техникалық-экономикалық негiздеудi әзiрлеудi ұйымдастыруын және оның сараптамасын жүргiзудi көздейдi.
2. Жобаны (бағдарламаны) техникалық-экономикалық негiздеу шығындар мен тиiмдiлiктердi бiлiктi техникалық-экономикалық талдау негiзiнде жүргiзiлетiн бюджеттiк инвестициялық жобаны (бағдарламаны) жүзеге асыру мен тиiмдiлiгiн зерделеу нәтижелерi бар жоба алдындағы құжат болып табылады. Бюджеттiк инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) техникалық-экономикалық негiздеуге қойылатын талаптарды Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.
3. Бюджеттiк инвестициялық жобаны (бағдарламаны) техникалық-экономикалық негiздеудi әзiрлеу оны бюджеттiк инвестициялық ұсыныс кезеңiнде инвестициялық басым жобалардың тiзбесiне енгiзген жағдайда жүзеге асырылады.
4. Бюджеттiк инвестициялық жобаның (бағдарламаның) белгiленген техникалық-экономикалық параметрлерiн растау үшiн инвестициялық жобаны (бағдарламаны) техникалық-экономикалық негiздеуге Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген экономикалық және басқа да сараптамалар жатады.
5. Бюджеттiк инвестициялық жобаның (бағдарламаның) экономикалық сараптамасы заңдарға сәйкес талап етiлетiн басқа сараптамалар қорытындылары негiзiнде жүргiзiледi және бюджеттік инвестициялық жобаны (бағдарламаны) оны техникалық-экономикалық негiздеудi әзiрлеу шеңберiнде жүргiзiлген экономикалық талдауды кешендi бағалаудың мiндеттi нысаны болып табылады.
6. Республикалық бюджеттiк инвестициялық жобалардың (бағдарламалардың) экономикалық сараптамасын Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган белгiлеген заңды тұлға жүзеге асырады.
Жергілiктi бюджеттiк инвестициялық жобалардың (бағдарламалардың) экономикалық сараптамасын Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тиiстi жергiлiктi атқарушы органдар белгiлеген заңды тұлғалар жүзеге асырады.
7. Қажет болған жағдайда экономикалық сараптаманы жүргiзуге уәкiлеттi заңды тұлғалар жүргізiлген сараптамалармен қамтылмаған немесе толық қамтылмаған мәселелер бойынша қосымша сараптаманы, сондай-ақ тәуелсiз сараптаманы жүргiзудi талап етуге құқылы.
8. Республикалық немесе жергiлiктi бюджеттер есебiнен бюджеттiк инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) техникалық-экономикалық негiздеудi әзiрлеудi және сараптамалар жүргiзудi қаржыландыруды экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық немесе жергiлiктi уәкiлеттi органдар тиiсiнше бюджеттiк бағдарламалар шеңберiнде орталықтандыра жүзеге асырады.
9. Экономикалық сараптамалар нәтижелерi бойынша жобаны (бағдарламаны) техникалық-экономикалық негiздеудi бюджеттiк бағдарламаның әкiмшiсi экономикалық жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органның келiсiмi бойынша бекiтедi.
10. Бюджеттік инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) iрiктеу экономикалық жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органның оң қорытындысы негізiнде жүзеге асырылады.
11. Iрiктелген бюджеттік инвестициялық жобалар (бағдарламалар) жоспарланатын кезеңнiң, бiрiншi немесе екiншi жылының басталуымен бiрге бюджеттiк инвестициялық басым жобалардың (бағдарламалардың) тiзбесiне енгiзiледi.

151-бап. Бюджеттiк инвестициялық басым жобалардың (бағдарламалардың) тiзбесiн қалыптастыру және бекiту

1. Республикалық бюджеттiк инвестициялық басым жобалардың (бағдарламалардың) тiзбесiн және жергiлiктi бюджеттiк инвестициялық басым жобалардың (бағдарламалардың) тiзбесiн экономикалық жоспарлау жөнiндегі орталық және уәкiлеттi органдар әлеуметтiк-экономикалық дамудың орта мерзiмдiк жоспары құрамында үш жылдық кезеңге жыл сайын бекiтедi және тиiсiнше бюджеттiк даму бағдарламаларын қаржыландырудың тiзбесi мен көлемiн айқындау бөлiгiнде республикалық және жергiлiктi бюджеттердi әзiрлеу үшiн негiз болып қызмет етедi.
2. Бюджеттiк инвестициялық басым жобаларды (бағдарламаларды) қалыптастыру қолданыстағы және әзiрленген мемлекеттiк, салалық (секторлық) және аймақтық бағдарламалардың негiзiнде жүзеге асырылады, бұл орайда бюджеттiк инвестициялық басым жобалардың (бағдарламалардың) тiзбесiне енгiзу үшiн ұсынылған инвестициялық жобалар жоспарланатын кезеңнiң iске асырылуының басталуымен бiрге мынадай талаптарға сай келуге тиiс:
1) бюджеттік инвестициялық жобалардың (бағдарламалардың) мемлекеттiк инвестициялық саясатқа сәйкес келуi;
2) бюджеттік инвестициялық жобаның (бағдарламаның) белгiленген тәртiппен бекiтiлген техникалық-экономикалық негiздемесiнiң болуы.
3. Бюджеттiк инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) бюджеттiк инвестициялық басым жобалардың (бағдарламалардың) тiзбесiне енгiзу үшiн бюджеттiк бағдарламалардың әкiмшiлерi экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық және жергiлiктi уәкiлеттi органдарға осы баптың 2-тармағында аталған талаптарды қанағаттандыратын инвестициялық жобалар (бағдарламалар) бойынша өтiнiмдердi Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiппен табыс етедi.
4. Бюджеттiк инвестициялық жобалар (бағдарламалар) бойынша табыс етiлген өтiнiмдердi қараудың нәтижелерi бойынша экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық және жергiлiктi уәкiлеттi органдар бюджет комиссиясы айқындаған бюджеттiк бағдарламалар үшiн лимит шегiнде бюджеттiк инвестициялық басым жобалардың тiзбесiн қалыптастырады және мемлекеттiк, салалық (секторлық) және аймақтық кесiндiде бюджет комиссиясының қарауына табыс етедi.
5. Бюджет комиссиясы бюджеттік инвестициялық басым жобалардың тізбесін қарау кезiнде:
1) бюджеттiк инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) қаржыландырудың көзi мен тетiгiн айқындайды;
2) бюджеттiк инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) қаржыландыруға бағытталған бюджеттік бағдарламалардың әкiмшiлерiн айқындайды.
6. Бюджет комиссиясы мақұлдаған инвестициялық жобалардың (бағдарламалардың) мемлекеттiк, салалық (секторлық) және аймақтық бағдарламалардың кесiндiсiндегi үш жылдық мерзiмге жоспарланатын инвестициялық басым жобаларының тiзбесi әлеуметтiк-экономикалық дамудың орта мерзімдік жоспарының құрамында бекітіледі.
7. Бюджеттiк инвестициялық басым жобалардың (бағдарламалардың) тiзбесiн қалыптастыру тәртібін Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайды.

152-бап. Бюджеттiк инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) iске асыру

1. Бюджеттiк инвестициялық жобалар (бағдарламалар) бюджеттiк инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) белгіленген тәртiппен бекiтiлген техникалық-экономикалық негiздерге сәйкес iске асырылады.
2. Бюджеттiк инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) iске асырудың шеңберiнде көзделген құрылыс қызметi белгiленген тәртіппен
бекітілген жобалау-сметалық құжаттамаға сәйкес жүзеге асырылады.
3. Құрылыс қызметiн жүзеге асыруды көздейтiн бюджеттiк инвестициялық жобалардың құны бекітілген жобалау-сметалық құжаттамаға негізiнде түзетілуі мүмкiн.
4. Бюджеттiк инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) iске асырудың шеңберiнде көзделген құрылыс қызметiне ақы төлеу үшiн республикалық және жергiлiктi бюджеттерден төлемдердi жүргiзу белгіленген тәртiппен бекiтiлген жобалау-сметалық құжаттама болған жағдайда ғана жүзеге асырылады.

153-бап. Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыруға және ұлғайтуға қатысу арқылы бюджеттік инвестицияларды жоспарлау және жүзеге асыру

1. Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыруға және ұлғайтуға қатысу арқылы iске асырылатын бюджеттiк инвестицияларды жоспарлау әлеуметтiк-экономикалық дамудың орта мерзiмдiк жоспарын әзiрлеу негiзiнде жүзеге асырылады.
2. Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыруға және ұлғайтуға қатысу арқылы iске асырылатын бюджеттiк инвестицияларды әлеуметтiк-экономикалық дамудың орта мерзiмдiк жоспарына енгiзу инвестицияларды қаржылық-экономикалық негiздеу бойынша экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган сараптамасының қорытындысы негiзiнде жүзеге асырылады. Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыруға және ұлғайтуға қатысу арқылы жүзеге асырылатын бюджеттiк инвестицияларды қаржылық-экономикалық негiздеу бюджеттiк қаражаттарды заңды тұлғалардың жарғылық капиталына салудың пайымдылығы мен тиiмдiлiгiн бағалауды қамтитын құжат болып табылады.
3. Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыруға және ұлғайтуға қатысу арқылы жүзеге асырылатын инвестицияларды қаржылық-экономикалық негiздеудi әзiрлеудi және экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органға табыс етудi бюджеттiк бағдарламалардың әкiмшiлерi жүзеге асырады. Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыруға және ұлғайтуға қатысу арқылы жүзеге асырылатын инвестицияларды қаржылық-экономикалық негіздеудiң құрамына, әзiрлеу тәртiбi мен қарауға қойылатын талаптарды Қазақстан Республикасының Үкiметі айқындайды.
4. Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыруға және ұлғайтуға қатысу арқылы бюджеттік инвестицияларды жүзеге асыруды Қазақстан Республикасының Yкiметi мен жергiлiктi атқарушы органдар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен реттейді.

34-тарау. Бюджеттік инвестицияларды іске асыру мониторингі және олардың тиімділігін бағалау

154-бап. Бюджеттік инвестицияларды іске асырудың мониторингі

1. Бюджеттiк инвестицияларды iске асырудың мониторингi:
1) бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерiнiң инвестициялық жобалар (бағдарламалар) әзiрленуiнiң және iске асырылуының барысы мен нәтижелерi туралы ақпаратты жинауын және өңдеуiн;
2) бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерiнiң бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық және жергiлiктi уәкiлеттi органдарға инвестициялық жобалар (бағдарламалар) әзiрленуiнiң және iске асырылуының барысы мен нәтижелері туралы ақпаратты ресiмдеуiн және табыс етуiн;
3) бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық және жергiлiктi уәкiлетті органдардың бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық және жергiлiктi уәкiлеттi органдарға бюджеттiк бағдарламаларды (кiшi бағдарламаларды) дамытуды қаржыландырудың жиынтық жоспарын және бюджеттiк бағдарламаларды (кiшi бағдарламаларды) дамыту шеңберiнде төлемдердiң нақты жүзеге асырылуы бойынша ақпаратты табыс етудi;
4) бюджеттік жоспарлау жөнiндегi орталық және жергiлiкті уәкiлеттi органдардың инвестициялық жобаларды (кiшi бағдарламаларды) iске асыру барысы туралы ақпарат және бюджеттiк бағдарламаларды (кiшi бағдарламаларды) дамыту жөнiнде төлемдердiң нақты жүзеге асырылуы бойынша ақпарат негiзiнде бюджеттiк инвестицияларды жүзеге асыру тиiмдiлiгiн ағымдағы бағалауды;
5) бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi жергiлiктi уәкiлеттi органның бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органға және экономикалық жоспарлау жөнiндегi жергiлiктi уәкiлеттi органға жергiлiктi бюджет есебiнен жүзеге асырылатын бюджеттiк инвестициялардың iске асырылу барысы туралы жиынтық ақпаратты жасауды және табыс етудi;
6) бюджеттiк жоспарлау жөнiндегі орталық уәкiлетті органның Қазақстан Республикасының Үкiметi мен экономикалық жоспарлау жөнiндегі орталық уәкiлетті органға республикалық және жергілiктi бюджеттер есебiнен жүзеге асырылатын бюджеттiк инвестициялардың iске асырылу барысы туралы жиынтық ақпаратты жасауды және табыс етудi көздейдi.
2. Бюджеттiк инвестицияларды iске асыру мониторингiн жүзеге асыру шеңберiнде көзделген есептiлiк пен ақпаратты табыс етудiң мерзiмдерi мен нысандарын экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлдi орган белгiлейдi.
3. Бюджеттiк инвестициялар мониторингiнiң негiзiнде, сондай-ақ ағымдағы және болжамданған әлеуметтiк-экономикалық және саяси ахуалды ескере отырып, бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық және жергiлiктi уәкiлеттi органдар Қазақстан Республикасының Үкiметi мен жергiлiктi атқарушы органдарға бюджеттiк инвестицияларды тиiмдi жүзеге асыру жөнiндегi шараларды iске асыру жөнiнде ұсыныстарды енгiзуге құқылы.
4. Бюджеттік инвестицияларды тиiмдi жүзеге асыру жөнiндегi шаралар:
1) Қазақстан Республикасының Үкiметi мен жергiлiктi атқарушы органдардың бюджеттiк инвестицияларды тиiмдi жүзеге асыруға бағытталған нормативтiк құқықтық актiлер мен басқа да шешiмдердi қабылдауын;
2) негiзделген жағдайларда бюджеттiк инвестицияларды жүзеге асыруды тоқтатуды және тоқтатып қоюды;
3) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де шараларды қамтиды.

155-бап. Бюджеттiк инвестициялардың тиiмдiлiгiн бағалау

1. Бюджеттiк инвестициялардың тиiмдiлiгiн бағалауды жүзеге асырудың мақсаттары бюджеттiк инвестицияларды жоспарлау процесiн жетiлдiру және мемлекеттік инвестициялық саясатты қалыптастыру және жүзеге асыру жөнiндегi ұсыныстарды әзiрлеу болып табылады.
2. Бюджеттiк инвестициялардың тиiмдiлiгiн бағалауды экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық және жергiлiктi уәкiлеттi органдар жүзеге асырады және бюджеттiк инвестицияларды жүзеге асыру мемлекеттiк инвестициялық саясатты iске асырудың алынған деректерi мен тиiмдiлiгiн бағалау нәтижелерi мен салдарлары туралы деректердi жинауды көздейдi.
3. Бюджеттiк инвестициялардың тиiмдiлiгiн бағалау бюджеттік инвестицияларды жүзеге асырудың нақты және жоспарланған шығындарын және күтiлетiн нәтижелерiн салыстыру, сондай-ақ бюджеттiк инвестицияларды жүзеге асыру тиiмдiлiгiне әсер ететiн сыртқы факторларды бағалау арқылы жүзеге асырылады.
4. Инвестициялық жобалардың тиiмдiлiгiн бағалау инвестициялық жобаларды iске асырудың аяқталуы бойынша, сондай-ақ оны аяқтаудың бiрiншi және бесiншi жылы өтуi бойынша жүзеге асырылады.
Инвестициялық жобалардың тиiмдiлiгiн бағалау оны iске асырудың басынан бастап әрбiр үш жыл сайын, сондай-ақ оны iске асырудың аяқталуы бойынша және оны аяқтағаннан кейiн үш жылдан соң жүзеге асырылады.
Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыру мен ұлғайтуға қатысу арқылы жүзеге асырылатын инвестицияларды бағалау оны жүзеге асырғаннан кейiн үш жыл өткен соң жүзеге асырылады.
5. Экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық және жергiлiктi уәкiлеттi органдарға бюджеттiк инвестициялардың тиiмдiлiгiн бағалау үшiн деректердi табыс етудi бюджеттiк бағдарламалардың әкiмшiлерi тиiсiнше экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық және жергiлiктi уәкiлеттi органдар белгiлеген тәртiпте және құрамда жүзеге асырады.
6. Экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық және жергiлiктi уәкiлеттi органдар табыс етiлген деректердiң негiзiнде бюджеттiк инвестициялардың тиiмдiлiгiн бағалау жөнiндегi есептiлiктi қалыптастырады.
7. Бюджеттiк инвестициялардың тиiмдiлiгiн бағалау жөнiндегi есептердi:
1) экономикалық жоспарлау жөнiндегi жергiлiктi уәкiлеттi органдар жергiлiктi атқарушы уәкiлеттi органдар мен экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органға - жыл сайын, есеп беретiн жылдан кейiнгi жылдың бiрiншi тоқсанында;
2) экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган Қазақстан Республикасының Үкiметiне - жыл сайын, есеп беретiн жылдан кейiнгi жылдың екiншi тоқсанында табыс етедi.
8. Бюджеттiк инвестициялардың тиiмдiлiгiн бағалау жөнiндегi есеп:
1) бюджеттiк инвестициялық жобаны (бағдарламаны) техникалық-экономикалық негiздеу немесе заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыруға және ұлғайтуға қатысу арқылы жүзеге асырылған инвестицияларды қаржылық-экономикалық негіздеудi;
2) бюджеттiк инвестициялық жобаны (бағдарламаны) iске асырудың қол жеткен нәтижелерi немесе заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыруға және ұлғайтуға қатысу арқылы жүзеге асырылған инвестицияларды қаржылық-экономикалық негiздеудi;
3) бюджеттiк инвестициялардың тиiмдiлiгiн бағалау үшiн ақпарат жинаудың көздерi мен әдiстерiн;
4) бюджеттiк инвестициялардың тиiмдiлiгiн бағалау үшiн ақпаратты өңдеу мен талдау әдiстерiн;
5) бюджеттiк инвестициялардың тиiмдiлiгiн бағалау нәтижелерiн;
6) мемлекеттiк инвестициялық саясатты қалыптастыру мен жүзеге асыру жөнiндегi ұсыныстарды қамтиды.
9. Бюджеттiк инвестициялардың тиiмдiлiгін бағалау жөнiндегi есептi жасау мен табыс ету тәртiбiн экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган белгілейді.

9-бөлiм. Мемлекеттiк гранттар

35-тарау. Мемлекеттiк гранттар туралы жалпы ережелер

156-бап. Осы бөлімде қолданылатын ұғымдар

Осы бөлiмде мынадай ұғымдар қолданылады:
1) мемлекеттiк грант - Қазақстан Республикасының мемлекеттiк мекемелерiне донорлар беретiн өтемсiз қаржылық немесе техникалық көмек;
2) донорлар - шетел мемлекеттерi, олардың үкiметтерi мен агенттiктерi, халықаралық және шетелдер мемлекеттiк ұйымдары, шетелдердiң үкiметтiк емес қоғамдық ұйымдары мен Қазақстан Республикасының Конституциясына қызметi қайшы келмейтiн қорлар;
3) мемлекеттік грант туралы келiсiм - Қазақстан Республикасының Үкiметi мен донорлар арасындағы Қазақстан Республикасының Yкiметiне өтемсiз қаржылық немесе техникалық көмек берудi көздейтiн шарт;
4) өтемсiз техникалық көмек - Қазақстан Республикасының мемлекеттiк мекемелерiне донорлардың тауарларды жеткізіп беруi, жұмыстарды орындауы және қызметтерді көрсетуі;
5) өтемсiз қаржылық көмек - Қазақстан Республикасының мемлекеттiк мекемелерiне донорлардың тауарларды жеткiзудi қаржыландыру, жұмыстарды орындауы және қызметтерді көрсетуі үшін ақша беруі.

157-бап. Мемлекеттiк гранттарды сыныптау

Мемлекеттiк гранттар берiлу шарты бойынша:
1) байланысты гранттар - Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң грант беретiн донордан одан әрi қарыз алуын немесе мемлекеттiк бюджеттен қаржыландыруды көздейтiн гранттар;
2) байланыссыз гранттар - Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң грант беретiн донордан одан әрi қарыз алуын немесе мемлекеттiк бюджеттен қаржыландыруды көздемейтiн гранттар.

158-бап. Мемлекеттiк гранттарды жоспарлау

1. Мемлекеттiк гранттарды жоспарлау елдiң әлеуметтiк-экономикалық дамуы мақсатында және донорлардың мемлекеттiк гранттарды беру саясатын ескере отырып оларды тарту туралы шешiм қабылдау процесi болып табылады.
2. Мемлекеттiк гранттарды жоспарлаудың негiзi:
Қазақстан Республикасы әлеуметтiк-экономикалық дамуының орта мерзiмдiк жоспары;
донорлардың өтемсiз қаржылық және техникалық көмек беру туралы ұсыныстары болып табылады.
3. Мемлекеттік гранттарды жоспарлау мемлекеттiк гранттарды тартуға өтiнiмдердi қалыптастыруды, табыс етудi және iрiктеудi қамтиды.
4. Мемлекеттiк гранттарды тартуға өтiнiмдердi қалыптастыруды мемлекеттiк, салалық (секторлық) бағдарламалар, сондай-ақ донорлар жасаған ұсыныстар негізінде орталық мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдар жүзеге асырады.
5. Мемлекеттiк гранттарды тартуға өтiнiмдердi табыс етудi жергiлiктi атқарушы органдардың экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органға өтiнiмдерiн ескере отырып, экономикалық жоспарлау жөнiндегі орталық уәкiлеттi орган белгiлеген тәртiппен орталық мемлекеттiк органдар жүзеге асырады.
6. Мемлекеттiк гранттарды тартуға өтiнiмдердi iрiктеудi экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган:
1) мемлекеттiк гранттардың тартуға өтiнiмдердiң Қазақстан Республикасының орта мерзiмдiк әлеуметтiк-экономикалық дамуының басымдықтарға сәйкестiгi;
2) мемлекеттiк гранттарды тартуға өтiнiмдердiң донорлардың мемлекеттiк гранттарды беру саясатына сәйкестiгi негiзiнде жүзеге асырады.
7. Мемлекеттiк гранттарды тартуға iрiктелген өтiнiмдердiң негiзiнде экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiткен мемлекеттiк гранттарды тартуға басым өтiнiмдердiң тiзбесiн қалыптастырады.

36-тарау. Мемлекеттік гранттарды тарту және пайдалану

159-бап. Мемлекеттiк гранттарды тарту

1. Мемлекеттiк гранттарды тартуға басым өтiнiмдер тiзбесiнiң негiзiнде экономикалық жоспарлау жөнiндегі орталық уәкiлетті орган донорларға мемлекеттiк гранттарды беруге өтiнiмдердi жолдайды.
2. Мемлекеттiк гранттарды беруге донорларға өтiнiмдерге жолдама донорлар бекiткен нысан бойынша жүзеге асырылады, оларды толтыруды экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган сұранысы негізiнде тиiстi орталық мемлекеттiк немесе жергiлiктi атқарушы органдар жүзеге асырады.
3. Байланыссыз мемлекеттiк гранттарды тартуға донорларға өтiнiмдердi мақұлдау кезiнде экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган тиiстi орталық мемлекеттiк немесе жергiлiктi атқарушы органдарды оны беру туралы келiсiмдi әзiрлеу және келiсу жөнiндегi жұмыстарды жүргiзу қажеттiгi туралы хабарландырады.
4. Байланысты мемлекеттiк гранттарды тартуға донорларға өтiнiмдердi мақұлдаған жағдайда оны тартудың пайымдылығын тиiстi бюджет комиссиялары айқындайды. Экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган байланысты мемлекеттiк гранттарды тартуға өтiнiмдер тiзбесiн қалыптастырады және оны бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органға не жергілiктi атқарушы органға тиiстi бюджет комиссияларында қарауға өтiнiмдердi енгiзу жөнiндегi жұмыстарды ұйымдастыру үшiн жiбередi.
5. Байланысты мемлекеттiк грантты беру туралы келiсiмдi әзiрлеу және келiсу жөнiндегi жұмыстарды жүргiзу тиiстi қаржы жылына арналған республикалық және жергiлiктi бюджеттi бекiткеннен кейiн жүзеге асырылады.
6. Экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган мемлекеттiк гранттарды тартуға арналған басым мiндеттердiң тiзбесiне сәйкес мемлекеттік гранттарды тарту туралы ақпаратты Қазақстан Республикасының Үкiметiне жыл сайын табыс етедi.

160-бап. Мемлекеттiк гранттарды пайдалану

1. Мемлекеттiк гранттарды пайдалануды мемлекеттiк мекемелер - мемлекеттiк гранттар туралы донорлар белгiлеген рәсiмдерге және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттiк гранттарды алушылар жүзеге асырады.
2. Мемлекеттiк мекемелер - мемлекеттiк грантты алушылар:
мемлекеттік грант туралы келiсiмде көзделген өзi қабылдаған мiндеттемелердi уақтылы орындауды;
алынған мемлекеттiк гранттарды мақсатты және тиiмдi пайдалануды;
мемлекеттік гранттар есебiнен сатып алынған жабдықтар мен материалдарды балансқа қоюды;
мемлекеттiк гранттар есебiнен сатып алынған тауарлар импорты кезiнде кедендiк рәсiмдердi уақтылы жүргiзудi қамтамасыз етедi.
3. Мемлекеттiк грантты пайдалануды аяқтаған бойда мемлекеттiк мекемелер - мемлекеттiк гранттарды алушылар экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органға донордың уәкiлеттi өкiлi және оның өтiнiмi бойынша мемлекеттiк грантты тарту жүзеге асырылған орталық мемлекеттік органның бiрiншi басшысы қол қойған мемлекеттiк грантты пайдаланудың аяқтауы туралы түбегейлi есептi жасап, табыс етедi.

37-тарау. Мемлекеттiк гранттарды пайдалану мониторингі және оларды пайдалану тиiмдiлiгiн бағалау

161-бап. Мемлекеттiк гранттарды пайдалану мониторингi

1. Мемлекеттiк гранттарды пайдалану мониторингi:
1) орталық мемлекеттiк органдардың мемлекеттiк гранттарды пайдалану барысы және нәтижелерi туралы ақпаратын жинауды және өңдеудi;
2) орталық мемлекеттiк органдардың мемлекеттiк гранттарды пайдалану барысы және нәтижелерi туралы есептердi экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органға табыс етуiн көздейдi.
2. Мемлекеттiк гранттарды пайдалану барысы және нәтижелерi туралы есептiлiктер мен ақпараттарды табыс етудiң мерзiмдерi мен нысанын экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган белгiлейдi.
3. Экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлетті оpган мониторингі деректерiнiң негiзiнде мемлекеттiк гранттарды пайдалану туралы ақпаратты Қазақстан Республикасының Үкiметiне, бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi органға және мемлекеттiк қаржылық бақылау органдарына жыл сайын табыс етедi.

162-бап. Мемлекеттiк гранттардың пайдаланылу тиiмдiлiгiн бағалау

1. Мемлекеттiк гранттардың пайдаланылу тиiмділігiн бағалауды экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлетті орган жүзеге асырады және мемлекеттiк гранттарды тарту, алынған деректердi талдау мен мемлекеттiк гранттарды тарту және тиiмдiлiгін бағалау нәтижелерi мен салдарлары туралы деректердi жинауды көздейдi.
2. Мемлекеттік гранттардың пайдаланылу тиiмдiлiгiн бағалау мемлекеттiк гранттарды тартудың жоспарланған және қол жеткен нәтижелерiн салыстыру, сондай-ақ мемлекеттік гранттарды пайдалану тиiмдiлігіне әсер ететiн сыртқы факторларды бағалау арқылы жүзеге асырылады.
3. Мемлекеттiк гранттың пайдаланылу төзiмдiлiгiн бағалау оны пайдалану кезеңiнiң аяқталуы бойына, сондай-ақ отты пайдаланудың үшіншi жылының өтуі бойына жүзеге асырылады.
4. Экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органға мемлекеттiк гранттардың пайдаланылу тиiмдiлiгін бағалау үшiн деректердi табыс етудi орталық мемлекеттiк органдар мемлекеттiк гранттарды тарту жүзеге асырылатын өтiнiм бойынша экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган белгiлеген құрам мен тәртiпте жүзеге асырады.
5. Экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган орталық мемлекеттiк және жергiліктi атқарушы органдардан осы органдардың құзыретiне кiретiн мәселелер бойынша мемлекеттiк гранттардың пайдаланылу тиiмдiлiгiн бағалау үшiн қажеттi ақпаратты табыс етудi сұратуға құқылы.
6. Экономикалық жоспарлау жөнiндегі орталық уәкiлеттi орган табыс етiлген деректердiң негізiнде мемлекеттiк гранттардың пайдаланылу тиiмдiлiгін бағалау үшiн ақпаратты қалыптастырады және Қазақстан Республикасының Үкiметiне табыс етедi.

10-бөлiм. Бюджеттiк кредиттеу

38-тарау. Бюджеттiк кредиттеудiң жалпы ережелерi

163-бап. Бюджеттiк кредиттеу туралы негiзгi ережелер

1. Бюджеттік кредит - бюджеттен қайтарымды, мерзiмдi және ақылы негізде бөлiнетiн ақша.
2. Бюджеттiк кредиттеу - бюджеттiк кредиттi табыс ету туралы шешiм қабылдауды, оны табыс етудi, пайдалануды, қызмет көрсету мен қайтаруды қамтамасыз ететiн процесс.
3. Кредиттiк шарт (келiсiм) - кредитор мен қарызшының арасындағы бюджеттiк кредиттеу кезiнде тараптардың құқықтық қатынастарын белгiлейтiн шарт.
Бюджеттiк кредиттер:
орта мерзiмдiк әлеуметтiк-экономикалық даму жоспарының шеңберiнде бюджеттiк инвестициялық жобаларды (бағдарламаларды) iске асыруға;
мемлекеттерiнiң сыртқы экономикалық қызметiн iске асыруға;
облыс бюджеттерiнiң, республикалық маңызы бар қалалар, астана, аудандар (облыстық маңызы бар қалалар) бюджеттерінің кассалық алшақтығын жабуға жұмсалады.
5. Бюджеттiк кредиттер бағыттар бойынша, республикалық және /немесе жергілiктi бюджетте тиiстi қаржы жылына арналған бюджеттiк бағдарламаларда көзделген сома шегiнде табыс етiледi.
6. Бюджеттiк кредиттер заемшылардың жарғылық капиталдарын қалыптастыруға және толықтыруға, сенiм бiлдiрiлген (агенттерге) қызметтердi төлеу мен шаруашылық қызметтiң шығындарын жабуға берiлмейдi.
7. Бюджеттiк кредиттер заемшының бюджеттiк кредиттер жөнiндегі мiндеттемелерiнiң орындалуы қамтамасыз етiлгенде ғана берiледi.
8. Бюджеттiк кредиттер бұрын табыс етiлген бюджеттiк кредиттер бойынша берешегi жоқ қарызшыларға берiледi.
9. Бюджеттiк кредиттер осы Кодекске, Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлеген Қазақстан Республикасының бюджеттік кредиттiк саясатына сәйкес жүзеге асырылады.

164-бап. Бюджеттiк кредиттеу қағидаттары

Бюджеттiк кредиттеу мынадай қағидаттарға:
1) кредит шартына (келiсiмiне) сәйкес тиiстi бюджетке бюджеттiк кредиттi мiндеттi қайтаруды көздейтiн қайтарымдылық қағидатына;
2) заң әдiстерiмен мiндеттемелердiң орындалуын қамтамасыз етудi көздейтiн қамтамасыз етiлу қағидатына;
3) бюджеттік кредиттi пайдаланғаны үшiн қарызшыға ақы төлеудi көздейтiн ақылылық қағидатына;
4) бюджеттiк кредиттi берудiң мерзiмiн белгiлеудi көздейтiн мерзiмдiлiк қағидатына сәйкес жүзеге асырылады.

165-бап. Бюджеттiк кредиттеу өлшемдерi

Бюджеттік бағдарлама мынадай өлшемдер сақталған кезде бюджеттiк кредит беру арқылы iске асырылады:
1) орта мерзiмдiк әлеуметтiк-экономикалық даму жоспарына сәйкес келу;
2) бюджеттiк инвестициялардың мемлекеттiк инвестициялық саясаттың басымдығына сәйкес келу;
3) бюджеттiк инвестициялар есебiнен iске асырылатын шаралардың өзiн ақтауы;
4) бюджеттiк кредиттеу кезеңiнде қарызшының кредиттiк қабiлетi.

166-бап. Бюджеттiк кредиттеу субъектiлерi

1. Бюджеттік кредиттеу субъектiлерi кредитор, бюджеттiк бағдарламаның әкiмшiсi, қарызшы, соңғы қарызшы, сенiм бiлдiрiлген (агент) болып табылады.
2. Бюджеттiк кредиттeу субъектiлерiнiң құқықтары мен мiндеттерi кредиттiк шартта және/немесе осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының басқа да заң актiлерiне сәйкес тапсырмалық шартта (келiсiмде) белгiленедi.

167-бап. Кредитор

1. Кредитор - бюджеттiк және азаматтық заң актiлерiне сәйкес бюджеттiк кредит беретiн кредит шартының тарапы.
2. Республикалық бюджеттен бюджеттiк кредиттеу кезiнде кредитор Қазақстан Республикасының Үкiметi болып табылады.
Бюджеттiк кредиттеу кезiнде бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң атынан әрекет етедi.
3. Жергілiктi бюджеттен бюджеттiк кредиттeу кезiнде кредитор жергiлiктi атқарушы орган болып табылады.
4. Кредитор жасалған кредит шартының (келiсiмiнiң) талаптарының орындалуы үшiн бюджеттік кредиттiң уақтылы және толық қайтарылуын бақылауды жүзеге асырады, осы Кодекске және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бюджеттiк кредиттеудi қамтамасыз етедi.

168-бап. Бюджеттiк бағдарламалардың әкiмшiсi

Бюджеттік бағдарламалардың әкiмшiсi бюджеттiк кредиттеу кезiнде кредиттік шарттың (келiсiмнiң) тарапы болып табылады және:
конкурстық негiзде қарызшы банктердi және сенiмгер (агенттердi) айқындауды;
бюджеттiк кредиттердi мақсатты және тиiмдi пайдалану өтеу және оларға қызмет көрсету үшiн бақылау мен мониторингтi жүзеге асырады.

169-бап. Бюджеттiк кредиттер қарызшылары

1. Қарызшы - бюджеттiк кредиттi алушы, негiзгi қарызды өтеу және сыйақы, сондай-ақ кредит шарттарына (келiсiмдерiне) сәйкес басқа да төлемдердi төлеу жөнiндегi мiндеттемелердi алатын кредит шартының тарапы.
2. Бюджеттiк кредит қарызшылары:
жеке тұлғалар - Қазақстан Республикасының азаматтары;
қарызшы банктер - Қазақстан Республикасының екiншi деңгейдегi банктерi және Қазақстан Республикасының банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын ұйымдар, оның iшiнде қаржылық даму ұйымдары.
жергiлiктi атқарушы органдар;
шетел мемлекеттерi болуы мүмкiн.

170-бап. Бюджеттiк кредиттердiң соңғы қарызшылары

1. Соңғы қарызшы кредитор белгiлеген шарттарда қарызшы банк өзiне берген бюджет кредитiн соңғы алушы.
2. Бюджеттiк кредиттердiң соңғы қарызшылары Қазақстан Республикасының резиденттерi болып табылатын, кәсiпкерлiк қызметтi жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар болуы мүмкiн.
3. Соңғы қарызшыларды iрiктеудi және кредиттеудi бюджеттiк бағдарламаны тағайындауға, сондай-ақ өздерiнiң кредиттiк саясатына сәйкес қарызшы банктер жүзеге асырады.

171-бап. Бюджеттiк кредиттеу кезiндегi сенiм бiлдiрiлген (агенттер)

1. Сенiм бiлдiрiлген (агент) - кредитордың (сенiм бiлдiрушiнiң) атынан, соның есебiнен және оның нұсқауларына сәйкес бюджеттiк кредиттеумен байланысты белгiлi бiр тапсырмаларды жасайтын тапсырма шартының тарапы.
2. Бюджеттік кредиттеу кезiндегi сенiм бiлдiрiлген (агент):
қарызшы жеке тұлғаларды анықтау және олармен кредиттiк шарттар (келiсiмдер) жасасу;
бюджеттiк кредиттерге қызмет көрсету;
қарызшылармен есеп айырысуды жүргiзу;
Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес берешектердi өндiрiп алу жөнiндегi тапсырмаларды орындауы мүмкiн.
3. Екiншi деңгейдегi банк, банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын ұйым, оның iшiнде қаржылық даму ұйымы бюджеттiк кредиттеу кезiнде сенiм бiлдiрiлген (агент) болып табылады.
4. Сенiм бiлдiрiлген (агенттi) бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi уәкiлеттi орган немесе бюджеттiк бағдарламаның әкiмшiсi Қазақстан Республикасының мемлекеттiк сатып алу туралы заңнамасына сәйкес белгiлейдi.
5. Сенiм бiлдiрiлген (агентке) тапсырмаларды орындағаны үшiн сыйақы төлеудi тиiстi бюджеттердiң қаражаты есебiнен кредитор (сенiм бiлдiрушi) жүзеге асырады.
Сенiм бiлдiрiлген (агенттің) тапсырмаларды орындағанына сыйақы төлеу мөлшерi тапсырма шарттарында белгiленедi.

39-тарау. Бюджеттік кредиттеу шарттары

172-бап. Бюджеттiк кредиттердiң негiзгi шарттары

1. Кредиттiк шарттар (келiсiмде) мiндеттi түрде бюджеттiк кредиттiң мынадай негiзгi шарттары:
бюджеттiк кредит беру мақсаты кредит сомасы;
кредит валютасы;
бюджеттiк кредит мерзiмi;
бюджеттiк кредиттi игеру кезеңi;
кредитті пайдаланғаны үшiн сыйақы ставкасы көрсетiлуi тиiс.
2. Бюджеттiк кредиттiң негiзгi шарттары мен қарызшылардың санаты кредитордың шешiмiмен белгiленедi.
3. Кредиттiк шартқа (келiсiмге) қосымша, оның iшiнде бюджет кредитiн беру әдiстерiн, бюджет кредитiн өтеу және оған қызмет көрсету кестелерiн, бюджет кредитi бойынша мiндеттемелердiң атқарылуын қамтамасыз ету әдiстерiн айқындайтын шарттар енгiзiледi.

173-бап. Бюджеттiк кредит мерзiмi

1. Бюджеттiк кредит мерзiмi - уақыттың белгiлi бiр мерзiмi, оның iшiнде қарызшы бюджеттiк кредит алып, пайдаланады, бюджеттiк кредитке қызмет көрсетудi және оны қайтаруды жүзеге асырады.
2. Бюджеттiк кредиттiң мерзiмi бюджеттiк кредиттiң қаражатын кредитордың шотынан аударған кезден бастап есептеледi.
3. Берiлу мерзiмiне байланысты бюджеттiк кредиттер мынадай түрлерге бөлiнедi:
1) қысқа мерзiмдi - қоса алғанда бiр жылға дейiн;
2) орта мерзiмдi - бiр жылдан қоса алғанда бес жылға дейiн;
3) ұзақ мерзiмдi - бес жылдан отыз жылға дейiн.

174-бап. Бюджеттiк кредиттi игеру кезеңi

1. Бюджеттiк кредиттi игеру кезеңi - қарызшы бюджеттік кредит беру мақсаттарына сәйкес шараларды iске асыру үшiн бюджет кредитiн пайдалана алатын белгiлi бiр уақыт кезеңi.
2. Бюджеттiк кредиттiң пайдаланылмаған бөлiп игеру кезеңi аяқталған күннен бастап үш күн iшiнде тиiстi бюджетке қайтарылуға тиiс.

175-бап. Бюджеттiк кредит бойынша мiндеттемелердiң орындалуын қамтамасыз ету әдiстерi

1. Бюджеттiк кредит бойынша мiндеттемелердің орындалуы Қазақстан Республикасының заңнамасымен көзделген кепiлдiктермен және басқа әдiстермен қамтамасыз етедi.
2. Бюджеттiк кредиттi қайтаруды қамтамасыз етудiң құны сыйақыны ескергендегi бюджеттiк кредит сомасынан кем болмауға тиiс.
3. Бюджеттiк кредиттi қайтаруды қамтамасыз етудi бағалау Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
Бюджеттік кредит бойынша мiндеттемелердiң орындалуын қамтамасыз етудi бағалау жөнiндегi қызметтерге ақы төлеудi қарызшы жүргiзедi.

176-бап. Сыйақы ставкасы

1. Сыйақы - қарызшы бюджеттiк кредиттi пайдаланғаны үшiн жүзеге асыратын ақы.
2. Сыйақы ставкасы - жылдық проценттерден көрiнетiн ақы шамасы.
3. Сыйақы ставкасы тiркелген немесе құбылмалы болуы мүмкiн.
Тiркелген сыйақы ставкасы - сыйақы ставкасы, оның шамасы кредиттiң бүкiл кезеңiне өзгерiссiз белгiленедi.
Құбылмалы сыйақы ставкасы - капитал рыноктарындағы жағдаятқа байланысты өзгерiп тұратын сыйақы ставкасы.
4. Сыйақы ставкасы бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган белгiлеген мемлекеттiк бағалы қағаздардың тиiстi түрлерi бойынша табыстылықтың орташа безбенделген ставкасынан кем емес мөлшерде белгiленедi.
Бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган белгілеген тиiстi мемлекеттiк бағалы қағаздар бойынша табыстылықтың орташа безбенделген ставкасын айқындау тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгілейдi.

177-бап. Бюджеттiк кредит беру әдiсi

Бюджеттiк кредит:
қарызшының төлем құжаттарын төлеу;
бiр мерзiмде не аудару кестесiне сәйкес бөлiктер бойынша немесе қарызшының тиiстi құжаттар беруiмен қарызшының банк шотына аудару арқылы берiледi.

178-бап. Бюджеттік кредиттi өтеу және оған қызмет көрсету кестесi

1. Бюджеттiк кредиттi өтеу және оған қызмет көрсету кестесi бюджеттiк кредиттi өтеу және оған қызмет көрсету жөнiндегi төлемдердiң мерзiмдерiн, кезеңдiлiгін белгiлейдi.
2. Кредиттiк шартта (келiсiмде) жеңiлдiк кезеңiн беру көзделуi мүмкiн.
Жеңiлдiк кезеңi - бюджеттік кредит мерзiмiнiң құрамына кiретiн, заемшы кредиттi қайтаруды және/немесе сыйақы төлеудi жүзеге асырмайтын белгiлi бiр уақыт кезеңi.

40-тарау. Бюджеттiк кредиттеу рәсiмдерi

179-бап. Бюджеттiк кредит беру туралы шешiм қабылдау

Бюджеттiк кредит беру туралы шешiм қабылдау:
1) бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган белгiлеген тәртiппен, мемлекеттiк, салалық (секторлық), өңiрлiк бағдарламалар шараларын бюджеттiк кредиттеудiң, әлеуметтiк-экономикалық дамытудың орта мерзiмдiк жоспары мен орта мерзiмдi фискалдық саясаттың орындылығын айқындауды;
2) бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерiнiң бюджеттік кредиттеу, бюджеттiк кредиттеудiң өлшемдерi арқылы iске асыруға көзделетiн бюджеттiк бағдарламаларға сәйкес келуi нысанасында бюджеттiк өтінiмдерiн бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органның қарауын;
бюджеттік өтiнiмдi және бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органның қорытындыларын бюджет комиссиясы қарауын;
бюджет комиссиясының оң шешiмi кезiнде тиiстi қаржы жылына арналған бюджет жобасына бюджеттiк бағдарламаларды енгiзудi қамтиды.

180-бап. Бюджеттiк кредит беру рәсiмi

1. Бюджеттік кредит беру рәсiмi мынадай кезеңдердi:
бюджеттiк кредиттiң негiзгі шарттарын белгiлеудi;
қарызшыны белгiлеудi;
кредиттiк шарттар (келiсiмдер) мен олармен байланысты шарттар жасауын;
қарызшыға бюджеттiк кредит берудi қамтиды.
2. Бюджеттiк бағдарламалардың әкiмшiлерi кезектi қаржы жылына арналған тиiстi бюджеттер бекiтiлгеннен кейiн бюджеттiк кредиттердiң негiзгi шарттары туралы кредитор шешiмдерiнiң жобаларын бекiтуге енгiзедi.
3. Қарызшылар:
1) жеке тұлғалар - Қазақстан Республикасының азаматтарын бюджеттiк кредиттеу кезiнде тапсырма шартына сәйкес сенiм бiлдiрiлген (агенттер);
2) қарызшы банктердiң бюджеттiк кредиттеуi кезiнде конкурс нәтижесi бойынша бюджеттiк бағдарлама әкiмшiсi болып белгiленедi.
Қарызшы банктердi iрiктеу тәртiбiн Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлейдi;
3) бюджеттiк кредиттеу кезiнде осы Кодекске сәйкес жергiлiктi атқарушы органдар;
4) бюджеттiк кредиттеу кезiнде Қазақстан Республикасының мемлекетаралық шарттарына сәйкес шетел мемлекеттерi.
4. Қазақстан Республикасының азаматтары заң актiлерiмен белгiленген жағдайларда бюджеттiк кредиттер алады.
Қазақстан Республикасының азаматтарын бюджеттік кредиттеу сенiм бiлдiрiлген (агенттер) арқылы жүзеге асырылады.
5. Шетел мемлекеттерiне бюджеттiк кредиттер республикалық бюджет қаражаты есебiнен берiледi және мемлекеттiк кредиттер болып табылады.
Шетел мемлекеттерiнiң Қазақстан Республикасы алдындағы қарызы мемлекеттiк кредит бойынша негiзгi қарызды құрайды.
6. Бюджеттiк кредиттi беру кредиттiк шартты (келiсiмдi) және бюджеттiк кредиттi қайтаруды қамтамасыз етудi растайтын құжаттарды ресiмдегеннен және тiркегеннен кейiн жүзеге асырылады.
Шетел мемлекеттерiн бюджеттiк кредиттеу қарызшы кредит шартына (келiсiмiне) мiндетті күш беру үшiн қажеттi iшкi мемлекеттiк рәсiмдi өткiзген жағдайда ғана жүзеге асырылуы мүмкiн.
Бюджеттiк кредит беру кезiнде қажеттi құжаттар тiзбесiн бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi уәкiлеттi орган белгiлейдi.
Бюджеттiк кредиттер беру жөнiндегi қаржылық рәсiмдер Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмiмен белгiленедi.

181-бап. Бюджеттiк кредиттi пайдалану

Заемшы бюджеттiк кредит қаражатын бюджеттік бағдарлама паспорты мен кредиттiк шартта (келiсiмде) көзделген мақсаттарға пайдаланады.
Заемшы бюджеттiк кредиттi мақсатқа сай пайдаланбағаны үшiн Қазақстан Республикасының заңнамасымен көзделген жауапкершiлiктi көтередi.

182-бап. Бюджеттiк кредиттерге қызмет көрсету

1. Бюджеттiк кредитке қызмет көрсету - бюджеттiк кредит қаражатының пайдаланылуын есепке алу және қарызшының кредиттiк шартқа (келiсiмге) сәйкес негiзгi борышты, сыйақыны және басқа да төлемдердi өтеуге төлемдер төлеудi жүзеге асыру жөнiндегi уәкiлеттi органның қызметi уақтылы жүзеге асыруы.
Негiзгi борыш - ол бойынша есептелген сыйақы, комиссиялық төлемдер мен айыппұлдар сомасын ескермей алынған және өтелмеген кредит (негiзгi борыш) сомасы.
2. Негiзгi қарызға қызмет көрсету - кредиттiк шарт (келiсiм) шарттарына сәйкес, белгiлi бiр уақыт кезеңiнде сыйақы, өзге де төлемдердiң жиынтық төлемдерi.
Берешек - бюджеттiк кредиттi өтеу және оған қызмет көрсету кестесiне (кредиттiк шартқа) сәйкес мерзiмi келген, қарызшы төлемеген төлемдер сомасы.
3. Сыйақыны есептеу кредитордың шотынан бюджеттiк кредит аударылған күннен бастап оны толық өтеген күнге дейiн бюджеттiк кредит бойынша негiзгi қарыз сомасына қойылған сыйақы ставкасы бойынша жүргiзiледi.
4. Сыйақыны есептеу тәртiбi кредиттiк шартта (келiсiмде) белгiленедi.
Сыйақыны есептеу үшiн жылына 360 күн және айына 30 күн есепке алынады.
Төлем мерзiмi басталған кезде қарызшы негiзгi борыш және сыйақы бойынша ақшалай қаражатты тиiстi бюджетке төлем тапсырмасымен аудару арқылы кезектi төлемдердi жүзеге асыруға мiндетті.
5. Бюджеттiк кредиттерге қызмет көрсету төлемдердiң мынадай кезектiлiгiмен жүзеге асырылады:
өсiмпұлдар мен айыппұлдарды есептеу;
сыйақыны есептеу;
негізгi қарызды өтеу.

183-бап. Бюджеттiк кредиттердi өтеу

1. Бюджеттiк кредиттi өтеу кредиттiк шартқа (келiсiмге) және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес бюджеттiк кредит бойынша негізгі қарызды қарызшының төлеуi (қайтаруы).
2. Бюджеттiк кредиттер қарызшыларының кредитормен немесе сенiм бiлдiрiлген (агентпен) келiсiм бойынша кредиттi мерзiмiнен бұрын қайтаруға құқығы бар.
Кредиттiк шарттың (келiсiмнiң) талаптарын қарызшы бұзған жағдайда немесе тапсырма шартына (келiсiмiне) сәйкес сенiм бiлдiрiлген (агенттiң) бюджеттiк кредиттi мерзiмiнен бұрын қайтаруды талап етуге құқығы бар.
3. Қарызшыда бюджеттiк кредит бойынша берешек пайда болған жағдайда немесе тапсырма шартына (келiсiмiне) сәйкес сенiм бiлдiрiлген (агенттiң) сенiм бiлдiрiлген (агент) заңдармен белгiленген тәртiппен кредитті қайтаруды қамтамасыз ететiн шаралар қабылдайды.
4. Бюджеттiк кредиттердi өтеу жөнiнде берешектi өтеу шотына өндiрiлiп алынған мүлiк заңдармен белгiленген тәртiппен сатылуға және/немесе мемлекеттiк меншiкке қабылдануға тиiс.
5. Бюджеттiк кредиттi өтеу шотына мемлекеттiк меншiкке қабылданған мүлiктi бағалау тиiстi бюджеттiң қаражаты есебiнен төленедi.
6. Бюджеттiк кредит бойынша берешектi өтеу шотына мүлiктi мемлекеттiк меншiкке қабылдау кезiнде кредитордың талаптары мүлiктiң құны сомасымен тоқтатылады.
7. Бюджеттiк кредит бойынша жергiлiктi атқарушы органда берешек пайда болған немесе оны бюджеттiк кредиттiң мақсатты мiндетiне пайдаланбаған жағдайда кредитор жергiлiктi бюджет шотынан берешек сомасын немесе Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлеген тәртiппен мақсатты мiндетi бойынша пайдаланылмаған соманы есептен шығаруды жүзеге асырады.

41-тарау. Бюджеттік кредитті қайта құрылымдау және заемшыны ауыстыру

184-бап. Бюджеттiк кредиттердi қайта құрылымдау

1. Бюджеттiк кредиттердi қайта құрылымдау - тараптардың келiсiмi бойынша бюджеттiк кредиттер талаптарының өзгеруі.
2. Бюджеттiк кредиттi қайта құрылымдау туралы шешiм қарызшының қаржылық жай-күйiн талдау негiзiнде, қарызшыда қаржылық жағдайды сауықтыру жөнiнде жоспар болған жағдайда қабылданады.
3. Қайта құрылымдау:
негiзгі борышты өтеу және/немесе сыйақыны төлеу мерзiмдерiнiң өзгеруі;
бюджеттiк кредит, кредит бойынша сыйақы мен өзге де төлемдер жөнiнде берешектi капиталдандыру (жиынтықтау) арқылы жүзеге асырылады.
4. Бюджеттiк кредиттердi қайта құрылымдау Қазақстан Республикасы Yкiметінiң немесе жергiлiктi атқарушы орган жанындағы бюджеттiк консультациялық-кеңесшi органның оң қорытындысы болған кезде әрбiр кредиттік шарт (келiсiм) бойынша кредитор шешiмiнiң негізiнде жүзеге асырылады.
5. Бюджеттiк кредиттi қайта құрылымдау көп дегенде біp рет жүзеге асырылуы мүмкiн.
Бюджеттiк кредитi қайта құрылымдау кредиттiк шартқа (келiсiмге) қосымша келiсiмге қол қою арқылы ресiмделедi.

185-бап. Бюджет кредитi бойынша қарызшыны ауыстыру

Бюджеттiк кредит бойынша қарызшыны ауыстыруға кредитор шешiмiнiң негiзiнде кредит шарты (келiсiмi) тараптарының келiсiмi бойынша жол берiледi.
Қарызшыларды ауыстыру қарызды аудару арқылы, оның iшiнде өндiрiлген (көзделген) мүлiктi бюджеттiк кредит бойынша қарызды өтеу шотына беру кезiнде жүзеге асырылады.

42-тарау. Талап мерзiмiнiң ескіруі, бюджеттiк кредит бойынша талаптардың тоқтатылуы

186-бап. Бюджеттiк кредиттep бойынша талап мерзiмінің ескiруi

Бюджеттiк кредиттер қарызшыларына кредитор талаптарына туыну мерзiмiнiң ескiруi қолданылмайды.

187-бап. Бюджеттiк кредит бойынша талаптардың тоқтатылуы

1. Бюджеттiк кредиттi өтеу жөнiндегi кредитордың талаптары қарызшылар кредиттiк шарт жөнiндегi мiндеттемелерiн тиiсiнше орындаған кезде тоқтатылады.
2. Бюджеттiк кредиттi өтеу жөнiндегi мiндеттемелердiң орындалмаған бөлiгiндегі кредитордың талаптары Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес заемшыны тарата отырып тоқтатылады.
3. Осы баптың 2-тармағына сәйкес кредитор талаптарының тоқтатылуы заңдарда көзделген мiндеттемелердi орындауды бағалау жөнiндегi рәсiмдер алдын ала жүргiзiлгеннен кейiн:
республикалық бюджеттен берiлген бюджеттiк кредиттep бойынша - тиiстi қаржы жылына арналған Қазақстан Республикасының республикалық бюджет туралы заңының негізiнде;
жергiлiктi бюджеттен берiлген бюджеттiк кредиттер бойынша - мәслихаттың шешiмi негiзiнде тоқтатылады.

43-тарау. Бюджеттiк кредиттер бойынша бақылау, мониторинг, есепке алу

188-бап. Бюджеттiк кредиттердi бақылау

1. Кредитор және/немесе сенiм бiлдiрiлген (агент) бюджеттiк кредиттi мақсатты пайдалануға және ол жөнiндегi мiндеттемелердiң орындалуын қамтамасыз етудiң болуына Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiппен бақылау жүргiзедi.
Бюджеттiк кредиттi мақсатты және тиiмдi пайдалануға жергiлiктi жерлерде тексерулердi бюджеттiк бағдарламалардың әкiмшiсi жүзеге асыруы мүмкiн.
2. Бюджеттiк кредиттi мақсатты мiндетi бойынша пайдаланбау фактiсi анықталған жағдайда кредитор немесе сенiм бiлдiрiлген (агент) заемшыдан кредиттiң заңсыз пайдаланылған сомасын кредиттiк шартта (келiсiмде) белгiленген мөлшерде айыппұл ала отырып өндiрiп алады.

189-бап. Бюджеттiк кредиттер мониторингi және есепке алу

1. Тиiстi бюджеттерден бepiлeтiн бюджеттiк кредиттер бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган белгiлеген тәртiппен мiндеттi тiркеуге, есепке және мониторингке алынуға тиiс.
2. Жергiлiктi бюджеттерден ұсынылатын барлық бюджет қаражаттары жасалған кредиттер шарттары (келiсiмдерi) туралы, бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган белгiлеген нысандар мен мерзiмдер бойынша бюджеттiк кредиттердi нақты ұсыну, қызмет көрсету және өтеу туралы жергiлiктi атқарушы органдардың есептiлiгi негiзiнде бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi органның орталықтанған есебiне алынуға тиiс.
3. Кредиторлар заемшылар мен сенiм бiлдiрiлген (агенттердiң) кескiндiсiнде барлық ұсынылған бюджеттiк кредиттердің тiзiлiмiн жүргiзедi.
4. Бюджеттiк кредиттердi пайдаланудың тиiмдiлiгiн бағалауды бюджеттiк бағдарламалардың әкiмшiлерi, бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi орган жүзеге асырады.

11-бөлiм. Мемлекет кепiлдiк берген мемлекеттiк қарыз алу және борыш

43-тарау. Мемлекет кепiлдiк берген мемлекеттiк қарыз алу және борыш туралы жалпы ережелер

190-бап. Осы бөлiмде қолданылатын ұғымдар

Осы бөлiмде мынадай ұғымдар қолданылады:
аваль - вексельдiк кепiлгерлiк, оны жасаған тұлға вексель бойынша мiндетті басқа тұлға үшiн вексель бойынша төлем (толығымен немесе бөлiкпен) жасауға өзiне мiндеттеме алады;
сыртқы қарыз - қарыз берушi Қазақстан Республикасының резидент еместерi, ал қарызшы Қазақстан Республикасының Үкiметi немесе Қазақстан Республикасының резидентi болатын қарыз қарым-қатынастары;
iшкi қарыз - қарыз берушi Қазақстан Республикасының резиденттерi, ал қарызшы Қазақстан Республикасының Үкiметi немесе Қазақстан Республикасының резидентi болатын қарыз-қарым- қатынастары;
банк кепiлдiгi - қарызшы белгiленген мерзiмде қарыз туралы шарт (келiсiм) бойынша өзiнің есептелетiн соманы төлемеген жағдайда бюджеттің атқарылуы жөнiндегi уәкiлеттi органның алдындағы мемлекеттiк емес берешектi өтеу жөнiндегi банктiң мiндеттемесi;
мемлекет кепiлдiк берген борыш - Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгі бар, белгiлi бiр күнге алынған және өтелмеген мемлекеттiк емес қарыздар сомасы;
мемлекет кепiлдiк берген қарыз - ол бойынша Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгi бар мемлекеттiк емес қарыз;
мемлекеттiк қарыз - қарызшы Қазақстан Республикасының Үкiметi, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi және Қазақстан Республикасының жергiлiктi атқарушы органдары болатын қарыз қарым-қатынастары;
мемлекеттiк борыштық бағалы қағаз - қарызшы Қазақстан Республикасының Yкiметi, жергiлiктi атқарушы орган немесе Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi болатын, қарыз қарым-қатынастарында оны ұстаушының мүлiктiк құқықтарын куәландыратын борыштық бағалы қағаз;
ақша рыногы - қысқа мерзiмдiк (бiр жылға дейiн) таратылатын қаржы құралдары;
қарыз туралы шарт (келiсiм) - оған байланысты қарызшы қарыз қаражатын алатын және қарыз берушiнiң алдында оны қайтару жөнiнде және сыйақыны (мүдденi), сондай-ақ қарызға байланысты басқа да төлемдердi төлеу жөнiнде міндеттемелерде болатын құқықтық қатынастарды тiркейтiн құжат;
қарыз берушi - мемлекет кепiлдiгiне мемлекеттiк немесе мемлекеттiк емес қарыздарды ұсынған Қазақстан Республикасының резидентi немесе резидент емесi;
қарыз алу - қарыз қаражатын тарту қажеттiгі туралы шешiм қабылдау, қарыз тарту тәртiбi мен шарттарын белгiлеу, пайдалану, өтеу және қызмет көрсету рәсiмдерiн, келiссөздер, мiндеттемелердiң орындалуын қамтамасыз ету және кепiлдiк беру, қарыз бойынша тиiстi құжаттарды ресiмдеу және оларға қол қою, қарыз шартын бекiту (мемлекеттiк сыртқы қарыз алу кезiнде), тараптардың мiндеттемелердi орындауын есепке алу, бақылау және талдау рәсiмдерiн қоса алғанда қарыз қаражатын алу, пайдалану рәсiмдерiн қамтитын процесс;
мемлекеттiк кепiлдiктердi ұсыну лимитi - тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда бекiтiлген, оның шегiнде Қазақстан Республикасы мемлекетiнiң кепiлдiгi берiлуi мүмкiн тiркелген сома;
жергілiктi атқарушы орган борышының лимитi - жергiлiктi атқарушы органның алынған және өтелмеген қарыздарында тиiстi қаржы жылына жергiлiктi бюджетте бекiтiлген, берiлген күнге (қаржы жылының аяғына) жергiлiктi атқарушы органның нақты борышынан асып кетпеуi тиiс тiркелген сома;
үкiметтiк борыш лимитi - тиiстi қаржы жылына республикалық бюджет туралы заңмен бекiтiлген, Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң берiлген күнге (қаржы жылының аяғына) нақты борышынан асып кетпеу тиiс алынған және өтелмеген үкiметтiк қарыздардың тiркелген сомасы;
борыш мониторингi - борышты есепке алу, талдау және қалыптастыру, өзгерту және қызмет көрсету процесiн бақылау жөнiндегi үкiметтің өздерiнiң уәкiлетті органы арқылы қызмет;
мемлекеттiк емес қарыз - Қазақстан Республикасының Үкiметiн, Ұлттық Банкi мен жергiлiктi атқарушы органдарын қоспағанда, Қазақстан Республикасының резидентi қарызшы болатын қарыз қарым-қатынастары;
сыйақының (мүдденiң) тiркелмеген (құбылмалы) ставкасы - рынок жағдаятына байланысты өзгерiстерге ұшыраған сыйақымен (мүддемен) бiрге бағалы қағаздар жөнiнде кредиттер, қарыз немесе кiрiс бойынша сыйақы (мүдде) ставкасы;
борышқа қызмет көрсету - қарыз алу шарттарынан туындайтын уақыттың белгiлi бiр кезеңiндегі комиссиялық сыйақының (мүдденiң), айыппұлдар мен өзге де төлемдердi жиынтықты төлеу;
қарызды өтеу - қарызшының қарыз берушiмен белгіленген шарттармен (келiсiмдермен) алынған сомаларды қайтаруы (өтелiмi), белгiленген тәртiппен басқа да борыш болатын мiндеттемелердi орындау;
бағдарламалық қарыздар - халықаралық қаржы ұйымдарының Қазақстан Республикасының экономикасын дамыту және реформалау жөнiндегi шараларымен келiсiлген орындау шарттарымен олардың Қазақстан Республикасының Үкiметi мен Ұлттық Банкiне ұсынған қарыздары;
үкiметтік борыш - Қазақстан Республикасы алған және өтемеген, сондай-ақ заң актiлерiмен Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң белгілi бiр күнге борыштық мiндеттемелерiнiң борышына жатқызылған мемлекеттiк қарыздар;
мемлекеттік борыштық бағалы қағаздарды орналастыру - Қазақстан Республикасы Үкiметi мемлекеттiк борыштық бағалы қағаздарын бiрiншi иеленушiнiң азаматтық-құқықтық мәмiлелер жасау арқылы иелiктен шығаруы;
мемлекеттiк борышты қайта қаржыландыру - жаңадан қарыз алу қаражаты есебiнен мемлекеттiк борышты өтеу;
қарызды қайта құрылымдау - тараптардың келiсiмi бойынша қарыз туралы шарт (келiсiм) бойынша мiндеттемелердi өздерiнiң орындау мерзiмдерiн, қаржылық және өзге де талаптарды өзгертуi;
Қазақстан Республикасының резиденттерi - Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес орналасқан жерi Қазақстан Республикасында құрылған заңды тұлғалар, сондай-ақ орналасқан жерi Қазақстан Республикасы мен оның шегiнен тыс жерлердегi олардың филиалдары мен өкiлдiктерi;
негізгi борыш сомасы - қарыз берушiге алынған және қайтарылмаған қарызды ол бойынша комиссиялық сыйақының (мүдденiң) және айыппұлдардың есептелген сомасын есепке алмастан өтелуге тиiстi сома.

191-бап. Қарыз алу туралы жалпы ережелер

1. Қазақстан Республикасы Үкiметi мен жергiлiктi атқарушы органдарының мемлекет кепiлдiк берген қарыз алудағы қарыз алуы Қазақстан Республикасының бюджеттiк заңдарына сәйкес жүзеге асырылады.
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң қарыз алуы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi туралы заңдарымен реттеледi.
2. Қазақстан Республикасының Үкiметiнiң, жергiлiктi атқарушы органдарының және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң қарыз алуы мемлекеттiк қарыз алу болып табылады.
3. Мемлекеттiк емес қарыз алуды Қазақстан Республикасының резиденттерi кез келген мөлшерде дербес, кез келген валютада және кез келген нысанда Қазақстан Республикасының заңдарымен белгiленген шектеулердi есепке ала отырып жүзеге асырады.
Мемлекеттiк мекемелер мен қазыналық кәсiпорындар мемлекеттiк емес қарыз алуды жүзеге асыруға құқылы емес.
Мемлекеттiк емес заемдарға Қазақстан Республикасының мемлекеттік кепiлдiгiмен заңды тұлғалардың тартылуы мүмкiн.
Мемлекет кепiлдiгiмен тартылатын мемлекеттiк емес қарыздардың қарыз туралы шарт (келiсiм) нысаны болуға тиiс.

192-бап. Мемлекеттiк қарыздардың түрлерi мен нысандары

1. Мемлекеттiк қарыздар қарызшыға қатысты:
1) Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қарыздары;
2) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң қарыздары;
3) Қазақстан Республикасы жергiлiктi атқарушы органдарының қарыздары болып бөлiнедi.
2. Несие капиталының рыноктарына қарай мемлекеттiк қарыздар:
мемлекеттiк сыртқы қарыздар;
мемлекеттiк iшкi қарыздар болып бөлiнедi.
3. Қарыз алу нысаны бойынша мемлекеттiк қарыздар:
мемлекеттiк борыштық бағалы қағаздар эмиссиясы;
қарыз туралы шарттар (келiсiмдер) жасасу болып бөлiнедi.
4. Мемлекеттiк борыштық бағалы қағаздар қолданыстағы мерзiмiне қарай:
1) 1 жылға дейiнгi өтiнiш мерзiмiн қоса алғанда, қысқа мерзiмдiк;
2) 1 жылдан 5 жылға дейiнгi өтiнiш мерзiмiн қоса алғанда, орта мерзiмдiк;
3) 5 жылдан асатын өтiнiш мерзiмiн қоса алғанда, ұзақ мерзiмдiк болып бөлiнедi.
Мемлекеттiк борыштық бағалы қағаздар құжаттамалық және құжаттамасыз нысанда шығарылуы мүмкiн. Мемлекеттiк борыштық бағалы қағаздар талап етушiге құжаттамалық нысанда ғана шығарылуы мүмкiн. Мемлекеттiк борыштық бағалы қағаздар нақты және дисконттық құны бойынша сыйақының (мүдденiң) тiркелген және тiркелмеген (құбылмалы) ставкасымен шығарылуы мүмкiн.

193-бап. Мемлекеттiк борыш

1. Мемлекеттiк борыш - белгiлi бiр күнге алынған (игерiлген) және өтелмеген мемлекеттiк қарыздардың сомасы, сондай-ақ заң актiлерiмен Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң борышына немесе мәслихаттардың шешiмдерiмен - жергiлiктi атқарушы органдардың борышына жатқызылған белгiлi бiр күнге белгiленген борыштық мiндеттемелер.
2. Мемлекеттiк борыш мемлекеттiк iшкi және сыртқы борышты қамтиды.
3. Мемлекеттiк iшкi борыш - Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң, Ұлттық Банкiнiң және жергілiктi атқарушы органдарының Қазақстан Республикасының қарыз берушi резиденттерiнiң алдындағы мемлекеттiк iшкi қарыздар мен басқа да борыштық мiндеттемелерi бойынша мемлекеттiк борышының құрамды бөлiгi.
4. Мемлекеттiк сыртқы қарыз - Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң, Ұлттық Банкiнiң Қазақстан Республикасының қарыз берушi резидент еместерiнiң алдындағы мемлекеттiк сыртқы қарыздар мен басқа да борыштық мiндеттемелерi бойынша мемлекеттiк борышының құрамды бөлiгі.

194-бап. Қазақстан Республикасының Yкiметi мен жергiлiктi атқарушы органдардың мемлекеттiк қарызды өтеу және оған қызмет көрсету жөнiндегi мiндеттемелерi

1. Қазақстан Республикасының Үкіметі Қазақстан Республикасының республикалық бюджетiнiң қаражатымен қамтамасыз етiлетiн үкiметтiк борышты өтеу және қызмет көрсету жөнiнде мiндеттiлiкте болады.
2. Қазақстан Республикасының жергiлiктi атқарушы органдары жергiлiктi бюджеттердiң қаражатымен қамтамасыз етiлетiн өздерiнiң борышын өтеу және қызмет көрсету жөнiнде мiндеттiлiкте болады.
3. Қазақстан Республикасының Үкiметi мен жергiлiктi атқарушы органдар бiр-бiрiнiң мiндеттемелерi бойынша жауап бермейдi.
4. Қазақстан Республикасының Үкiметi мен жергiлiктi атқарушы органдардың мiндеттемелерi қарыз берушiге негiзгi борышты қайтарған және борышқа қызмет көрсету жөнiндегi төлемдердi толық көлемде төлеген кезде орындалған болып есептеледi.
Қазақстан Республикасының Yкiметi мен жергілiктi атқарушы органдар тиiсiнше үкiметтiк борыш және жергiлiктi атқарушы органдардың мониторингін борышты қалыптастыру, өзгерту және қызмет көрсету процесiн есепке алуды, талдауды және бақылауды жүзеге асыру арқылы жүзеге асырады.

195-бап. Мемлекеттiк борышты басқару

Мемлекеттiк борышты басқару мыналарды қамтиды:
1) алдағы орта мерзiмдiк кезеңдегi мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген қарыз алу мен борыштың жай-күйiн ондағы көрсеткiштердi үкiметтік борышты және жергiлiктi атқарушы органдар борышын өтеудiң, және қызмет көрсетудiң, лимиттің, мемлекеттiк кепiлдiктердi ұсынудың белгiленген көлемдерiне сәйкес айқындай отырып жыл сайын бағалау және болжамдау.
Алдағы орта мерзiмдiк кезеңдегi мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген қарыз алу мен борыштың жай-күйiн жыл сайын бағалау мен болжамдауды әзiрлеудi бюджеттiк жоспарлау жөнiндегі орталық уәкiлетті орган Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiмен бiрлесiп, бюджеттің атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi органның қатысуымен республиканың әлеуметтiк-экономикалық дамуының орта мерзiмдiк жоспары, жинақталған мемлекеттік және мемлекет кепiлдiк берген борыштың көлемдерi мен құрылымы негізiнде жүзеге асырады;
2) бюджеттiк жоспарлау жөнiндегі орталық уәкiлеттi органның тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңында бекiтiлген үкiметтiк борышының лимитiн және мемлекеттiк кепілдiктердi ұсынудың лимитiн айқындау;
3) бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi органның тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджетте бекiтiлген Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қарыз алу көлемдерiн, нысандары мен шарттарын, үкiметтiк борышты өтеу мен қызмет көрсету көлемдерiн айқындау;
4) бюджеттің атқарылуы жөнiндегі орталық уәкiлеттi органның мемлекеттiк заемдарды тiркеудi, мемлекеттiк қарыздар алу, өтеу және қызмет көрсету борыш мониторингiн жүзеге асыруы;
5) борыш құрылымын оңтайландыру жөнiндегі, оның iшiнде борышты мерзiмiнен бұрын өтеу жөнiндегі, эмитенттiң ұйымдасқан бағалы қағаздар рыногында мемлекеттiк борыштық бағалы қағаздарды сатып алуы мен сатуы жөнiндегі, мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген борышты қайта құрылымдау, борышты қайта қаржыландыру, мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген қарыз алу қатерін басқару жөнiндегi шараларды әзiрлеу мен iске асыру.

196-бап. Мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген борыштың жай-күйi туралы мәлiметтердi жариялау

Қазақстан Республикасының мемлекеттiк борышының ағымдағы жай-күйi туралы, мемлекеттiк борышты өтеу есебiне төленген ақша сомасы туралы, Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiктерiмен берiлген және кепiлдiктер бойынша төленген ақша сомалары туралы мәлiметтер ашық болып табылады және бюджеттің атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган статистикалық есеп беру нысанында тоқсан сайын ресми жариялауы тиiс.

44-тарау. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қарыз алуы

197-бап. Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң қарыз алу мақсаттары

Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қарыз алуы республикалық бюджет тапшылығын қаржыландыру мақсатында жүзеге асырылады.
Қазақстан Республикасы Yкiметi бюджетiнiң профицитi кезiнде үкiмет қарызын қайта қаржыландыру үшін қарыз алу жүзеге асырылуы мүмкiн.

198-бап. Үкiметтiк қарыз алуды жүзеге асыру

1. Қазақстан Республикасының қарыз алуы Қазақстан Республикасынан Үкiметi белгiлеген тәртiппен:
1) қарыз алудың қаржылық шегiн белгiлеу;
2) қарыз алудың инвестициялық басымдықтарын айқындау;
3) ұсынылған үкiметтiк қарыздардың тiзiлiмiн қалыптастыру негiзiнде жүзеге асырылады.
2. Қазақстан Республикасының Yкiметi атынан заемдар тартуды Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң қарыз немесе мемлекеттiк борыштық бағалы қағаздар түрi туралы әрбiр жекелеген шарты (келiсiмi) бойынша шешiмi негiзiнде бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган жүзеге асырады.
3. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң мемлекеттiк борыштық бағалы қағаздар эмиссиясының көлемдерiн, мерзiмдерiн және шарттарын бюджеттің атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган айқындайды, бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган осындай бағалы қағаздардың эмитентi болып табылады.

199-бап. Үкіметтiк қарыз алуды шектеу

Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң мемлекеттiк қарыз алуы тиiстi қаржы жылына арналған Қазақстан Республикасының республикалық бюджет туралы заңымен белгiленген үкiметтiк қарыз лимитiмен және үкiметтiк борышқа қызмет көрсетуге бағытталған бюджет қаражаты көлемiнде шектеледi.

200-бап. Үкiметтiк борышты өтеу және қызмет көрсету

Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң борышын өтеу және қызмет көрсету, олардың айналысқа шығарған мемлекеттiк бағалы қағаздарын бағалы қағаздардың ұйымдасқан рыногында сатып алуды тиiстi қаржы жылына арналған Қазақстан Республикасының республикалық бюджет туралы заңында көзделген бюджет қаражаты есебiнен бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiппен Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi арқылы жүзеге асырады.

45-тарау. Жергiлiктi атқарушы органдардың қарыз алуы

201-бап. Жергiлiктi атқарушы органдардың қарыз алу мақсаттары

1. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергiлiктi атқарушы органдарының қарыз алуы бюджеттiк инвестициялық жобаларды iске асыру мақсатында облыстық бюджеттiң, республикалық маңызы бар қала бюджетiнiң тапшылығын қаржыландыру үшiн Қазақстан Республикасы Үкiметiнен қарыз алу түрiнде жүзеге асырылады.
2. Аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) жергiлiктi атқару органдарының қарыз алуы бюджеттiк инвестициялық жобаларды iске асыру мақсатында аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң тапшылығын қаржыландыру үшiн, сондай-ақ кассалық алшақтықты жабуға облыстың жергiлiктi атқарушы органынан қарыз алу түрiнде жүзеге асырылады.
3. Жергiлiктi атқарушы органның қарыздары бойынша алынған қаражаттар тиiстi қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджеттi атқару тәртiбiмен аталған мақсаттарға пайдаланылады.

202-бап. Жергiлiктi атқарушы органдардың қарыз алуын шектеу

1. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, жергiлiктi атқарушы органының мемлекеттiк қарыз алуы жергiлiктi атқарушы орган борышының белгiленген лимитiмен және жергiлiктi атқарушы органның борышын өтеуге және қызмет көрсетуге бағытталған жергiлiктi бюджет қаражаты көлемiмен шектеледi.
2. Жергiлiктi атқарушы орган борышының лимиттi тиiстi қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджет кiрiсiнiң 25 процентiн құрайды.
3. Жергiлiктi атқарушы органның борышын өтеуге және қызмет көрсетуге арналған шығыстардың көлемi тиiстi қаржы жылына арналған жергiлiктi бюджет кiрiстерiнiң 10 процентiнен аспауы тиiс.

203-бап. Жергiлiктi атқарушы органдардың борышын өтеу және қызмет көрсету

Жергiлiктi атқарушы органдардың борышын өтеу және қызмет көрсету олар тиiстi қаржы жылына арналған жергілiктi бюджетте көзделген қаражаттар есебiнен, Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлейтiн тәртiппен жүзеге асырылады.

46-тарау. Мемлекет кепiлдiк берген қарыз алу және борыш

204-бап. Мемлекеттiк кепiлдiк

1. Қазақстан Республикасының мемлекеттiк (үкiметтiк, егемендiк) кепiлдiгi - Қазақстан Республикасының қарызшы резидентi одан есептелетiн соманы белгiленген мерзiмде төлемеген жағдайда берешектi толық немесе iшiнара өтеуге Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қарыз берушi алдындағы мiндеттемесi.
2. Мемлекеттiк кепiлдiктер заем берушiлерге олар алған мемлекеттiк емес қарыздар бойынша Қазақстан Республикасы резиденттерiнiң мiндеттемелерiн орындауды қамтамасыз етуi ретiнде берiледi.
3. Қарыздар бойынша Қазақстан Республикасы атынан кепiлдiк берудiң ерекше құқығын Қазақстан Республикасы Үкiметi иеленедi.
Мемлекеттiк кепiлдiктердi берудi Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң тапсырмасы бойынша бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган жүзеге асырады.
4. Мемлекеттiк кепiлдiктердi беру Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiппен жүргiзiледi.

205-бап. Мемлекеттiк кепiлдiктер берудi шектеу

1. Мемлекеттiк кепiлдiктер тиiстi қаржы жылына арналған Қазақстан Республикасының республикалық бюджет туралы Заңымен белгіленген лимит шектерiнде берiледi.
2. Мемлекеттiк кепiлдiктер жергiлiктi атқарушы органдардың қарыздарын қамтамасыз ету ретiнде берiлуi мүмкiн емес.
3. Мемлекеттiк кепiлдiк беру лимитiнiң көлемi осы лимит белгiленген тиісті қаржы жылының шектерiнде ғана пайдаланылуы мүмкiн.

206-бап. Мемлекеттiк кепiлдiктер беру шарттары

1. Мемлекеттік кепiлдiктер Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қаулылары негiзiнде берiледi.
2. Мемлекеттiк кепiлдiктер беру осы Кодекстiң 207-бабына сәйкес гаранттың мiндеттемесiн орындау кезiнде Қазақстан Республикасының Үкiметi шығаратын бюджет қаражаттарынан қарызшыға қайтарып беру шарттарында жүзеге асырылады.
3. Қарызшыдан мемлекеттiк емес қарыз бойынша мемлекеттiк кепiлдiк бергенi үшiн мемлекеттiң жүз процент қатысуымен құрылған заңды тұлғалар үшiн мемлекеттiк кепiлдiк сомасының 0,2 % мөлшерiнде және өзге де заңды тұлғалар үшiн мемлекеттiк кепiлдiк сомасының 2 % мөлшерiнде алдын ала бiржолғы төлем (алым) алынады.
4. Мемлекеттiк кепiлдiк беру мемлекеттiк кепiлдiктi атқару арқылы республикалық бюджеттен жiберiлген қаражатты қайтару жөнiндегi мiндеттемелердiң орындалуы қамтамасыз етiлгенiн растайтын iшкi кредиттiк келiсiм мен құжаттар ресiмделiп, тiркелгеннен кейiн жүзеге асырылады.
Iшкi кредиттiк келiсiм - Қазақстан Республикасының мемлекеттік кепiлдiгi бойынша мiндеттемелердiң орындалуына байланысты жiберiлген республикалық бюджет қаражатын қайтару жөнiнде, мемлекет кепiлдiк берген қарыз шарты бойынша мiндеттемелердiң орындалуын қамтамасыз ету жөнiнде тараптардың құқықтық қатынастарын белгiлейтiн, бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық атқарушы орган, сенiм бiлдiрiлген (агент) пен мемлекет кепiлдiк берген қарыз қарызшысы арасындағы келiсiм.

207-бап. Мемлекеттiк кепiлдiк алудан үмiткер тұлғаларға қойылатын талаптар

1. Қарыздар бойынша мемлекет кепiлдігін алуға үмiткер заңды тұлғаларға осы заңды тұлғалар қарызшы ретiнде болғанда мынадай талаптар қойылады:
1) кәсiпкерлiк қызметiн жүзеге асырушының Қазақстан Республикасының резидентi болуы;
2) Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмiмен бекiтiлетiн тиiстi кезеңге арналған Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгiмен мемлекеттiк емес қарыздар қаражаты есебiнен қаржыландыруға ұсынылып отырған инвестициялық жобалар тiзбесiне енгізілген жобаларды iске асыруды жүзеге асыруы;
3) банктiк қадағалау саласындағы уәкiлеттi органның келiсiмi бойынша бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi уәкiлеттi орган белгiлеген қарыздардың қайтарымын қамтамасыз ету талаптарын қанағаттандыратын банк кепiлдiгiнiң болуы;
4) салалық уәкiлеттi органның оң қорытындысының болуы;
5) бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi органның оң қорытындысының болуы;
6) экономикалық жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органның оң қорытындысының болуы;
7) бюджеттік жоспарлау жөнiндегi орталық уәкiлеттi органның оң қорытындысының болуы;
8) мемлекеттік кепiлдiктер ретiнде бұрын алынған мемлекеттiк емес қарыздарды, ол бойынша төлем мерзiмдерi жақындаған, сондай-ақ заем берушiлер алдындағы өзге де мерзiмi өткен берешектердi өтеу және қамтамасыз ету бойынша берешектердiң болмауы;
9) жобаның жалпы құнын жаппайтын қарыз тартылған жағдайда, ұсынылып отырған инвестициялық жобаны қоса қаржыландыру бойынша мiндеттемелердiң қамтамасыз етiлуі.
2. Қазақстан Республикасының Үкiметi мемлекеттік емес қарыз бен инвестициялық жоба қатерiнiң шарттарына қарай мемлекеттiк кепiлдiк алудан үмiткер тұлғаларға қойылатын қосымша талаптар белгілеуi мүмкiн.

208-бап. Мемлекеттiк кепiлдiктер беруге арналған инвестициялық жобаларды таңдап алу

Мемлекеттік кепiлдiктер беруге арналған инвестициялық жобаларды iрiктеп алуды Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiппен экономикалық жоспарлау жөнiндегі орталық уәкiлеттi орган жүргiзедi.

209-бап. Мемлекеттiк кепiлдiк нысаны

1. Мемлекеттiк кепiлдiк қарыз берушiмен бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган жасасқан не мемлекеттік емес қарыз бойынша гаранттың мiндеттемесiн (кепiлдiк мiндеттемесiн) бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлетті органның қабылдауы туралы қарыз берушiнi жазбаша хабардар еткен мемлекеттiк кепiлдiк (кепiлдiк шартын) ұсыну туралы жазбаша рәсiмделген шарт нысанында болуы тиiс.
Мемлекеттiк емес сыртқы қарыздар бойынша Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгiн ұсыну туралы шарт болған кезде бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган заң актiлерiнде белгiленген тәртiппен қарызшының мiндеттемесiн кепiлдендiруге мiндеттi. Кепiлдендiру борышкердiң векселiнде немесе оған қоса берiлген қосымша парақта не ол берiлген орын көрсетiле отырып, жеке актiмен кепiлдендiрушiнiң қол қоюы түрiнде рәсiмделедi.
Осы баптың, осы Кодекстiң 210-бабының талаптарына сәйкес құжат қана мемлекеттік кепiлдiк болып танылуы мүмкiн. Қазақстан Республикасы мемлекеттiк органдарының және олардың лауазымды тұлғаларының қандай да болмасын актiлерiнiң немесе өзге де құжаттарының мемлекеттiк кепiлдiк болатын заң күшi болмайды.
2. Әрбiр инвестициялық жоба бойынша кепiлдiк шартына, кепiлдiк берiлген мiндеттемеге, заемшының әрбiр мiндеттемесi бойынша кепілдемелерге бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi органның бiрiншi басшысы қол қояды.

210-бап. Мемлекеттiк кепiлдiктiң мазмұны

1. Кепiлдiк шартында немесе кепiлдiк берiлген мiндеттемелерде:
1) соған сәйкес мемлекеттiк кепiлдiк берiлетiн Қазақстан Республикасы Yкiметi қаулыларының деректемелерi;
2) қарызшының атауы және тұрған жерi;
3) қарыз туралы шарттың (келiсiмнiң) тараптары және қарызшының негiзгi мiндеттемесiнiң мазмұны;
4) кепiлдiк берiлетiн қарыз сомасы, берiлетiн мемлекеттiк кепiлдiктiң күшi қолданылатын қарыз бойынша өзге де кепiлдiк берiлетiн мiндеттемелер;
5) мемлекеттiк кепiлдiктiң қолданысқа енгiзiлу мерзiмдерi;
6) кепiлдiк шартына (кепiлдiк берiлген мiндеттемеге) қол қойған лауазымды тұлға көрсетiледi.
2. Кепiлдендiру үшiн борышкердiң векселiндегi белгiлеу нысанында лауазымды тұлға - жетiлдендiрушi көрсетiледi.
3. Шартта кепiлдiктер, кепiлдемелiк мiндеттемеде осы баптың 1-тармағының 4), 5) тармақшаларында көзделген шарттар болмаған жағдайда:
1) мемлекеттiк кепiлдiк қарыз бойынша борышкердiң барлық мiндеттемелерiнiң орындалуын қамтамасыз етедi;
2) мемлекеттiк кепiлдiк қарыз туралы шарттың (келiсiмнiң) қолданысқа енгiзiлу мерзiмiнде берiлдi деп есептеледi.
Кепiлдiк шартында және кепiлдiк берiлген мiндеттемеде осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген не оларға қол қойылмаған, сондай-ақ уәкiлеттi емес тұлға қарызшының мiндеттемесiн кепiлдендiруде осы Кодекстiң 219-бабының 2-тармағын бұзған жағдайда мемлекеттiк кепiлдiк жарамсыз деп есептеледi.

211-бап. Мемлекеттік кепілдiктердi және олар кепiлдiк беретiн заемдарды ұсынуды есепке алу

Ұсынылатын мемлекеттiк кепiлдiктер және олар кепiлдiк беретiн қарыздарды бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган өздерi белгiлеген тәртiппен тiркеуге және есепке алуға тиiс.
Бюджеттің атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган кепiлдiк берiлген мемлекеттiк борыштың мониторингiн және оны басқаруды жүзеге асырады.
Мемлекет кепiлдiк берген қарыз алушы қарызшының қаржылық жай-күйiнiң мониторингi Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлеген тәртiппен жүзеге асырылады.

212-бап. Мемлекеттiк кепiлдiктiң орындалуы

Егер қарыз туралы шарттың (келiсiмнiң) талаптарында өзгеше көзделмесе, қарызшы кепiлдiкпен қамтамасыз етілген қарызды төлем мерзiмi басталған күнi және тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджетте көзделген қаражаттар шегінде толық немесе iшiнара өтемеген жағдайда, кепiлдiк төлем күнi басталғаннан кейiн орындалуға тиiс.
Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгi жөнiндегi мiндеттемелердiң орындалуына бағытталған қаражатты қайтару, қайта құрылымдау, борышкердi ауыстыру, талап мерзiмiнiң ескiруi, аталған қаражатты қайтару жөнiндегi талаптарды тоқтату осы Кодекстiң 182-186-баптарымен реттеледi.
Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепілдiгi жөнiндегi мiндеттемелердiң орындалуына бағытталған қаражат осы Кодекстiң 176-бабына сәйкес белгiленген ставка бойынша iшкi кредиттік келiсiмде белгiленген мерзiм iшiнде мемлекеттiк бюджетке өтелуге тиiс.

213-бап. Кепiлдiк берiлген мемлекеттiк қарыздарды қайта құрылымдау

1. Кепiлдiк берiлген мемлекеттiк қарызды қайта құрылымдау Қазақстан Республикасының Үкiметi шешiм қабылдаған жағдайда қарыз берушi мен қарызшының келiсiмi бойынша жүзеге асырылады.
2. Қарыз берушiнiң талабы бойынша кепiлдiк берiлген мемлекеттiк қарызды қайта құрылымдау кезiнде бұрын берiлген мемлекеттiк кепiлдiктi Қазақстан Республикасының Үкiметi растауы немесе ауыстыруы мүмкiн.
3. Бұл реттегi кепiлдiк берiлген сома бұрын берiлген мемлекеттік кепiлдiк сомасынан артық болуы мүмкiн емес. Қайта берiлген мемлекеттiк кепiлдiкке осы Кодексте белгiленген шектеулер қолданылмайды.

214-бап. Кепiлдiк берiлген мемлекеттiк қарыз бойынша заемшыны ауыстыру

1. Кепiлдiк берiлген мемлекеттiк қарыз бойынша қарызшыны ауыстыруға бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган мақұлдаған жағдайда қарыз туралы шарт (келiсiм) тараптарының келiсiмi бойынша жол берiледi.
2. Кепiлдiк берiлген мемлекеттiк қарыз бойынша қарызшы ауыстырылған жағдайда, мемлекеттiк кепiлдiк Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмi негiзiнде қарыз берушiнiң талабы бойынша ауыстырылуы немесе бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган арқылы расталуы мүмкін.
3. Бұл ретте кепiлдiк берiлген қарыз сомасы бұрын берiлген мемлекеттiк кепiлдiк бойынша заем сомасынан артық болуы мүмкiн емес. Қайта берiлген мемлекеттiк кепiлдiкке осы Кодекстiң 205-бабымен белгiленген шектеулер қолданылмайды.

215-бап. Мемлекеттiк кепiлдiк қолданысын тоқтату негіздері

1. Егер:
1) қарызшы немесе гарант Қазақстан Республикасының Yкiметi кепiлдiк берген қарыз бойынша мiндеттемелердi толық орындаса;
2) кепiлдiк шартында (кепiлдiк мiндеттемесiнде) көрсетiлген кепiлдiк мерзiмi өтсе; егер онда өзгеше айтылмаса;
3) қарыз туралы шартта (келiсiмде) және (немесе) кепiлдiк шартында (кепiлдiк мiндеттемесiнде) арнайы айтылған жағдайларда;
4) кепiлдiк берiлген мемлекеттiк қарызды қайта құрылымдау кезiнде ол жаңасына ауыстырылса мемлекеттiк кепiлдiк өзiнiң қолданысын тоқтатады.
2. Мемлекеттiк кепiлдiктiң қолданысы қарыз берушiнiң келiсiмi бойынша мерзiмiнен бұрын тоқтатылуы, ал мемлекеттiк кепiлдiк Қазақстан Республикасының Үкiметi белгілеген тәртіппен қайтарылып алынуы мүмкiн.

216-бап. Мемлекет кепiлдiгiмен алынған қаражаттарды пайдалануды шектеу

Мемлекет кепiлдiгiмен алынған қаражаттарды қарыз туралы шартта (келiсiмде) көзделмеген мақсаттарға, сондай-ақ Қазақстан Республикасы мемлекеттiк органдарын кредиттеуге пайдалануға тыйым салынады.

217-бап. Мемлекеттiк кепiлдiк бар қарыз туралы шарт (келiсiм) бойынша алынған қаражатты пайдалануды бақылау мен жауаптылық

Мемлекеттік кепiлдiк бар қарыз туралы шарт (келiсiм) бойынша алынған қаражаттарды пайдалануға Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiппен бақылау жүзеге асырылады.
Мемлекеттiк кепiлдiк бар қарыз бойынша қарызшыға және кепiлдiк берген банкке Қазақстан Республикасының Yкiметi кепiлдiк берген қарыз бойынша алынған қаражаттарды мақсатсыз пайдаланғаны үшiн және қарызшы қарыз бойынша борыштық мiндеттемесiн орындамаған жағдайда мемлекеттiк кепiлдiк бойынша бюджеттiң атқарылуы жөнiндегі орталық уәкiлетті орган орындау үшiн пайдаланған қаражаттарды қайтарғаны үшiн Қазақстан Республикасының заңнамасымен көзделген жауаптылық жүктеледi.

47-тарау. Қарыз берушінiң мүдделерiн қорғау

218-бап. Қарыз берушi алдындағы мiндеттеменi жоюға немесе мерзiмiн кейiнге қалдыруға жол бермеу

Қарыз берушi алдындағы мiндеттемелер, соның iшiнде, Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiктерiнен туындайтын мiндеттемелер бiржақты тәртiпте жойылуы немесе мерзiмi кейiнге қалдырылуы мүмкін емес.

219-бап. Мемлекеттiк органдар мен лауазымды адамдарды заңсыз әрекеттерден қорғау

Мемлекеттік органдар мен олардың лауазымды адамдарының Қазақстан Республикасының заңдарын бұза отырып қабылдаған және мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген қарыздарды тарту, пайдалану немесе өтеу шарттарын нашарлататын актiлерiнiң заңды күшi болмайды.

220-бап. Дауларды шешу

1. Қарыз туралы шарттарға (келiсiмдерге), мемлекеттік борыштық бағалы қағаздар эмиссиясына, үкіметтiк кепiлдiктерге байланысты немесе олардың қызметiне байланысты даулар мен келiспеушiлiктер, мемлекеттiк, үкiметтiк борышты, жергiлiктi атқарушы органдарының борышын немесе мемлекет кепiлдiк берген борышты басқаруды қоса алғанда, мүмкiндiгiнше келiссөздер жүргiзу арқылы не қарыз туралы шарттарда, мемлекеттік бағалы қағаздар шығару ережелерiнде белгiленген дауларды шешудiң бұрын келiсiлген рәсiмдерiне сәйкес шешiледi.
2. Осы баптың 1-тармағының шеңберiнде қамтылмаған барлық қалған дауларды шетелдiк қарыз берушiнiң Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларымен және азаматтарымен дауларын қоса алғанда, егер тараптардың келiсiмiмен өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес Қазақстан Республикасының соттары шешедi.

12-бөлiм. Қорытынды және өтпелі ережелер

48-тарау. Қорытынды және өтпелі ережелер

221-бап. Қорытынды және өтпелі ережелер

1. Осы Кодекс 2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшiне енгiзiледi.
2. 2005 жылға арналған республикалық және жергіліктi бюджеттер осы Кодекске сәйкес әзiрленедi.
3. Осы Кодекстiң қолданысқа енгiзiлу кезiнде қолданыста болатын Қазақстан Республикасының заңдары оған қайшы келмейтiн бөлігінде қолданылады және оны қолданысқа енгiзген күннен бастап бiр жыл iшiнде осы Кодекске сәйкес келтiрiлуге тиiс.

Қазақстан Республикасының
Президентi

О проекте Бюджетного кодекса Республики Казахстан

Постановление Правительства Республики Казахстан от 30 мая 2003 года N 499

Правительство Республики Казахстан постановляет:
Внести на рассмотрение в Мажилис Парламента Республики Казахстан проект Бюджетного кодекса Республики Казахстан.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

Проект

Бюджетный кодекс Республики Казахстан

Общая часть

Раздел 1. Бюджетная система Республики Казахстан

Глава 1. Общие положения

Статья 1. Отношения, регулируемые настоящим Кодексом

Настоящий Кодекс устанавливает основные положения, принципы и механизмы функционирования бюджетной системы, определяет основные положения, принципы и механизмы образования и использования бюджетных средств, регулирует бюджетные отношения.

Статья 2. Принципы бюджетной системы Республики
Казахстан

Бюджетная система Республики Казахстан основывается на следующих принципах:
1) принцип единства - обеспечение применения единого бюджетного законодательства, в том числе использование единой бюджетной классификации, единых процедур осуществления бюджетного процесса;
2) принцип полноты - отражение в бюджетах и Национальном фонде Республики Казахстан всех поступлений и расходов, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, недопущение зачетов взаимных требований с использованием бюджетных средств, равно как и уступок прав требований по бюджетным средствам;
3) принцип реалистичности - соответствие параметров бюджета показателям текущего состояния экономики, а также параметрам и направлениям социально-экономического развития Республики Казахстан и регионов;
4) принцип транспарентности - обязательное опубликование нормативных правовых актов в области бюджетного законодательства, утвержденных (уточненных, скорректированных) бюджетов и отчетов об их исполнении, другой информации, касающейся фискальной политики государства, открытость бюджетного процесса, проведение государственного финансового контроля;
5) принцип последовательности - соблюдение органами государственного управления принятых ранее решений в сфере бюджетных отношений;
6) принцип эффективности и результативности - разработка и исполнение бюджетов, исходя из необходимости достижения определенных результатов с использованием оптимального объема бюджетных средств, необходимого для достижения этих результатов, предусмотренных паспортом бюджетных программ;
7) принцип самостоятельности бюджетов - установление стабильного распределения поступлений между бюджетами разных уровней и определение направлений их расходования в соответствии с настоящим Кодексом, право всех уровней государственного управления самостоятельно осуществлять бюджетный процесс в соответствии с настоящим Кодексом, недопустимость изъятия доходов, дополнительно полученных в ходе исполнения местных бюджетов, свободных остатков средств местных бюджетов в вышестоящий бюджет, недопустимость возложения на нижестоящие бюджеты дополнительных расходов без соответствующей компенсации.

Статья 3. Бюджетное законодательство Республики
Казахстан

1. Бюджетное законодательство Республики Казахстан основывается на Конституци и Республики Казахстан, состоит из настоящего Кодекса, нормативных правовых актов, принятие которых предусмотрено настоящим Кодексом.

2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Кодексе, применяются правила указанного договора.

Статья 4. Действие бюджетного законодательства
Республики Казахстан

1. Бюджетное законодательство действует на всей территории Республики Казахстан и распространяется на всех физических и юридических лиц.

2. Акты Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов о распределении денег соответственно из республиканского и местных бюджетов на соответствующий финансовый год утрачивают силу после окончания текущего финансового года, за исключением положений данных актов о выделении денег на возвратной основе.

3. Законы о внесении изменений и дополнений в закон о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год, решения маслихатов о внесении изменений и дополнений в решения маслихатов о местном бюджете на соответствующий финансовый год, а также акты Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов об их реализации вводятся в действие с 1 января соответствующего финансового года.

4. В случае, если другими законодательными и иными нормативными правовыми актами предусматриваются нормы, противоречащие бюджетному законодательству, то действуют нормы бюджетного законодательства.

Статья 5. Нормативные правовые акты, влияющие на
поступления и расходы бюджета

1. Положения проектов законов, указов Президента, постановлений Правительства Республики Казахстан, предусматривающие увеличение расходов или сокращение поступлений республиканского или местных бюджетов, подлежат обязательному рассмотрению республиканской бюджетной комиссией в течение одного месяца со дня их внесения.

2. Указанные в пункте 1 настоящей статьи положения могут быть введены в действие не ранее следующего финансового года при наличии положительного заключения республиканской бюджетной комиссии, при условии, что данное заключение дано в первой половине текущего года.
В случае, если данное заключение дано во второй половине текущего года, указанные положения могут быть введены в действие не ранее финансового года, следующего за планируемым, если иное не предусмотрено положением о республиканской бюджетной комиссии.

3. Положения проектов законов Республики Казахстан, предусматривающие увеличение расходов или сокращение поступлений республиканского или местных бюджетов, могут быть внесены лишь при наличии положительного заключения Правительства Республики Казахстан с учетом заключения республиканской бюджетной комиссии.

4. Положения актов местных представительных и исполнительных органов, предусматривающие увеличение расходов или сокращение поступлений местных бюджетов, подлежат обязательному рассмотрению соответствующей бюджетной комиссией в течение одного месяца со дня их внесения.

5. Указанные в пункте 4 настоящей статьи положения могут быть введены в действие не ранее следующего финансового года при наличии положительного заключения соответствующей бюджетной комиссии.

6. Указанные в пунктах 2 и 5 настоящей статьи нормы не распространяются на законодательные акты о внесении изменений и дополнений в закон о республиканском бюджете и решения маслихатов о внесении изменений и дополнений в решения маслихатов о местном бюджете на соответствующий финансовый год, а также на нормативные правовые акты об их реализации.

Статья 6. Основные понятия

1. В настоящем Кодексе применяются следующие понятия:
1) активы государства - полученные в государственную собственность в результате прошлых операций или событий имущественные и неимущественные блага и права, имеющие стоимостную оценку;
2) бюджет - централизованный денежный фонд государства, предназначенный для финансового обеспечения его задач и функций, направление которых имеет законодательное утверждение;
3) бюджет области - сводный бюджет, объединяющий областной бюджет, бюджеты районов (городов областного значения) без учета взаимопогашаемых операций между ними, используемый в качестве аналитической информации и не подлежащий утверждению;
4) бюджетная система - совокупность бюджетов и Национального фонда Республики Казахстан, а также бюджетных процесса и отношений;
5) бюджетные инвестиции - финансирование, направленное на увеличение стоимости активов государства, развитие человеческих и возобновление природных ресурсов с целью получения экономических выгод или достижения социально-экономического эффекта;
6) бюджетные операции - операции, осуществляемые в процессе исполнения бюджета;
7) бюджетные отношения - отношения, возникающие в бюджетном процессе;
8) бюджетные средства - деньги и иные активы государства, поступление в государственную собственность и расходование которых отражается в бюджете в денежной форме;
9) бюджетный инвестиционный проект - комплекс мероприятий по осуществлению бюджетных инвестиций, реализуемых в течение ограниченного периода времени и имеющих завершенный характер;
10) бюджетный процесс - регламентированная бюджетным законодательством деятельность по планированию, рассмотрению, утверждению, уточнению, корректировке, исполнению, ведению бюджетного учета и отчетности по исполнению бюджета, государственному финансовому контролю, а также по планированию и использованию государственных связанных грантов;
11) государственная инвестиционная политика - экономически и финансово обоснованная политика государственного регулирования инвестиционных процессов в интересах национальной экономики;
12) государственная программа - программа, утверждаемая Президентом Республики Казахстан и разрабатываемая по вопросам, имеющим межотраслевой характер, направленным на решение наиболее важных задач общенационального характера и на обеспечение обороноспособности, правопорядка, законности и безопасности государства;
13) государственный бюджет - сводный бюджет, объединяющий республиканский и местные бюджеты без учета взаимопогашаемых операций между ними, используемый в качестве аналитической информации и не подлежащий утверждению;
14) инвестиционная программа - совокупность мероприятий по осуществлению бюджетных инвестиций, не регламентированных сроком достижения инвестиционной цели и имеющих систематический характер;
15) инвестиционное предложение - концепция инвестиционного проекта (программы), отражающая цель инвестиционного проекта (программы), пути ее достижения и обеспечивающая возможность осуществления его предварительного отбора для дальнейшего проведения подготовки инвестиционного проекта (программы);
16) кассовый разрыв - превышение в течение финансового года объема расходов над объемом поступлений в бюджет и свободных остатков бюджетных средств;
17) местный бюджет - областной бюджет, бюджет города республиканского значения, столицы, бюджет района (города областного значения), бюджет области;
18) местный уполномоченный орган по бюджетному планированию - исполнительный орган, финансируемый из местного бюджета, осуществляющий функции по планированию прогнозных показателей местного бюджета на среднесрочный период и проекта местного бюджета на соответствующий финансовый год;
19) местный уполномоченный орган по исполнению бюджета - исполнительный орган, финансируемый из местного бюджета, осуществляющий функции в сфере исполнения, ведения бюджетного учета и отчетности по исполнению местного бюджета;
20) местный уполномоченный орган по экономическому планированию - исполнительный орган, финансируемый из местного бюджета, осуществляющий функции разработки основных направлений социально-экономического развития соответствующей административно-территориальной единицы;
21) отраслевая (секторальная) программа - программа, утверждаемая Правительством Республики Казахстан, направленная на решение наиболее важных задач отдельных отраслей (секторов) экономики;
22) перечень приоритетных (республиканских/местных) инвестиционных проектов (программ) - приложение к среднесрочному плану социально-экономического развития республики или регионов, представляющее собой список инвестиционных проектов (программ), планируемых к финансированию за счет средств республиканского или местных бюджетов;
23) получатель бюджетных средств - физическое, юридическое лицо, Правительство Республики Казахстан и местные исполнительные органы, получающие бюджетные средства;
24) региональная программа - программа, утверждаемая маслихатами, направленная на решение задач социально-экономического развития региона (территории);
25) скорректированный бюджет - утвержденный или уточненный бюджет с учетом изменений и дополнений, внесенных Правительством Республики Казахстан или местными исполнительными органами без уточнения в Парламенте Республики Казахстан или маслихате;
26) среднесрочный план социально-экономического развития - документ, утверждаемый Правительством Республики Казахстан или маслихатом, определяющий основные показатели и направления социально-экономического развития республики или региона на трехлетний период и меры по их реализации;
27) трансферты - безвозмездные и невозвратные платежи в бюджет и Национальный фонд Республики Казахстан, а также из бюджета, в том числе физическим и юридическим лицам, из Национального фонда Республики Казахстан;
28) утвержденный бюджет - бюджет на соответствующий финансовый год, утвержденный Парламентом Республики Казахстан или соответствующим маслихатом;
29) уточненный бюджет - утвержденный бюджет на соответствующий финансовый год с учетом изменений и дополнений, принятых Парламентом Республики Казахстан или соответствующим маслихатом в ходе его исполнения;
30) финансирование - выделение бюджетных средств их получателям;
31) финансовый год - период времени, начинающийся 1 января и заканчивающийся 31 декабря календарного года, в течение которого осуществляется исполнение бюджета;
32) центральный уполномоченный орган по бюджетному планированию - центральный исполнительный орган, осуществляющий функции по планированию прогнозных показателей государственного бюджета на среднесрочный период и проекта республиканского бюджета на соответствующий финансовый год;
33) центральный уполномоченный орган по внутреннему контролю - центральный исполнительный орган, осуществляющий функции внутреннего государственного финансового контроля;
34) центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета - центральный исполнительный орган, осуществляющий функции в сфере исполнения, ведения бюджетного учета и отчетности по исполнению государственного бюджета;
35) центральный уполномоченный орган по экономическому планированию - центральный исполнительный орган, осуществляющий функции разработки основных направлений социально-экономического развития Республики Казахстан.

2. Другие понятия бюджетного законодательства используются в значениях, определяемых в соответствующих статьях настоящего Кодекса.
При совпадении понятий бюджетного законодательства с понятиями гражданского и других отраслей законодательства Республики Казахстан применительно к бюджетным отношениям используются понятия бюджетного законодательства.

3. Понятия гражданского и других отраслей законодательства Республики Казахстан, используемые в настоящем Кодексе, применяются в том значении, в каком они используются в этих отраслях законодательства, если иное не предусмотрено настоящим Кодексом.

Глава 2. Бюджетная система Республики Казахстан

Статья 7. Виды и уровни бюджетов в Республике Казахстан

1. В Республике Казахстан утверждаются, исполняются и являются самостоятельными следующие уровни бюджетов:
республиканский бюджет;
областной бюджет, бюджет города республиканского значения, столицы;
бюджет района (города областного значения).

2. В Республике Казахстан в случаях, установленных настоящим - Кодексом, может утверждаться и исполняться чрезвычайный государственный бюджет.

Статья 8. Республиканский бюджет

1. Республиканским бюджетом является централизованный денежный фонд, формируемый за счет поступлений налогов и других платежей, определенных настоящим Кодексом, и предназначенный для финансового обеспечения задач и функций центральных государственных органов, подведомственных им государственных учреждений и реализации общереспубликанских направлений государственной политики в стране.

2. Республиканский бюджет утверждается законом Республики Казахстан.

Статья 9. Областной бюджет, бюджет города
республиканского значения, столицы

1. Областным бюджетом, бюджетом города республиканского значения, столицы является централизованный денежный фонд, формируемый за счет поступлений налогов и других платежей, определенных настоящим Кодексом, и предназначенный для финансового обеспечения задач и функций местных государственных органов областного уровня, города республиканского значения, столицы, подведомственных им государственных учреждений и реализации государственной политики в соответствующей административно-территориальной единице.
2. Областной бюджет, бюджет города республиканского значения, столицы утверждаются решением маслихата области, города республиканского значения, столицы.

Статья 10. Бюджет района (города областного значения)

1. Бюджетом района (города областного значения) является централизованный денежный фонд, формируемый за счет поступлений налогов и других платежей, определенных настоящим Кодексом, и предназначенный для финансового обеспечения задач и функций местных государственных органов района (города областного значения), подведомственных им государственных учреждений и реализации государственной политики в соответствующем районе (городе областного значения).

2. Бюджет района (города областного значения) утверждается решением маслихата района (города областного значения).

Статья 11. Чрезвычайный государственный бюджет

1. Чрезвычайный государственный бюджет формируется на основе республиканского и местных бюджетов и вводится в случаях чрезвычайного или военного положения в Республике Казахстан.

2. Чрезвычайный государственный бюджет составляется центральным уполномоченным органом по бюджетному планированию и утверждается в установленном законодательством порядке Указом Президента Республики Казахстан.

3. Основанием для введения и прекращения действия чрезвычайного государственного бюджета является Указ Президента Республики Казахстан о введении и отмене на всей территории Казахстана чрезвычайного или военного положения.

4. О принятии чрезвычайного государственного бюджета незамедлительно информируется Парламент Республики Казахстан.

5. На время действия чрезвычайного государственного бюджета действие закона о республиканском бюджете и решений маслихатов о бюджетах всех уровней местного бюджета на соответствующий финансовый год приостанавливается.

6. Чрезвычайный государственный бюджет действует в течение срока, на который введено чрезвычайное или военное положение.
С прекращением действия чрезвычайного государственного бюджета исполнение республиканского и местного бюджетов осуществляется в соответствии с законом о республиканском бюджете и решениями маслихатов о бюджетах всех уровней местного бюджета на соответствующий финансовый год.

7. В случае введения чрезвычайного положения в отдельных местностях Республики Казахстан чрезвычайный государственный бюджет не вводится.

Статья 12. Национальный фонд Республики Казахстан

1. Национальный фонд Республики Казахстан представляет собой финансовые и иные активы государства, сосредотачиваемые на счетах Правительства Республики Казахстан в Национальном Банке Республики Казахстан.

2. Национальный фонд Республики Казахстан предназначен для обеспечения стабильного социально-экономического развития страны, накопления финансовых и иных активов государства, снижения зависимости экономики от сырьевого сектора и воздействия неблагоприятных внешних факторов.

3. Национальный фонд Республики Казахстан осуществляет сберегательную и стабилизационную функции. Сберегательная функция обеспечивает накопление финансовых и иных активов государства. Стабилизационная функция предназначена для снижения зависимости республиканского бюджета от конъюнктуры мировых цен на сырьевые ресурсы.

4. Формирование и использование Национального фонда Республики Казахстан определяются с учетом конъюнктуры мировых и внутренних товарных и финансовых рынков, экономической ситуации в стране и за рубежом, приоритетов социально-экономического развития республики, сохраняя при этом макроэкономическую и фискальную стабильность и соблюдая основные цели и задачи Национального фонда Республики Казахстан.

5. Управление Национальным фондом Республики Казахстан и деятельность государственных органов по формированию и использованию Национального фонда Республики Казахстан осуществляются в соответствии с Конституцией Республики Казахстан, настоящим Кодексом, актами Президента Республики Казахстан, Правительства Республики Казахстан и Национального Банка Республики Казахстан.

6. Поступление и расходование Национального фонда Республики Казахстан производятся в национальной и иностранных валютах.
Учет и отчетность по операциям Национального фонда Республики Казахстан осуществляются в национальной валюте.

7. Доверительное управление Национальным фондом Республики Казахстан осуществляет Национальный Банк Республики Казахстан на основании договора о доверительном управлении, заключаемого между Национальным Банком Республики Казахстан и Правительством Республики Казахстан.

Глава 3. Структура бюджета

Статья 13. Поступления и расходы бюджета

1. Поступлениями бюджета являются доходы, погашение бюджетных кредитов, поступления от продажи финансовых активов государства, займы.

2. Расходами бюджета являются затраты, бюджетные кредиты, приобретение финансовых активов, погашение основного долга по займам.

Статья 14. Структура бюджета

1. Структура бюджета состоит из следующих разделов:
1) доходы:
налоговые поступления;
неналоговые поступления;
поступления от продажи основного капитала;
поступления официальных трансфертов;
2) затраты;
3) операционное сальдо;
4) чистое бюджетное кредитование:
бюджетные кредиты;
погашение бюджетных кредитов;
5) сальдо по операциям с финансовыми активами:
приобретение финансовых активов;
поступления от продажи финансовых активов государства;
6) дефицит (профицит) бюджета;
7) финансирование дефицита (использование профицита) бюджета:
поступление займов;
погашение займов;
движение остатков бюджетных средств.

2. Утверждение бюджетов и формирование отчетов об исполнении бюджетов осуществляются по указанной в пункте 1 настоящей статьи структуре.

Статья 15. Доходы бюджета

1. Доходами бюджета являются налоговые и другие обязательные платежи, официальные трансферты, деньги, передаваемые государству на безвозмездной основе, не носящие характер возвратности и не связанные с продажей финансовых активов государства, подлежащие в соответствии с настоящим Кодексом и другими законодательными актами зачислению в бюджет.

2. Налоговые поступления - налоги и другие обязательные платежи в бюджет, определяемые налоговым законодательством Республики Казахстан.

3. Неналоговые поступления - обязательные, невозвратные платежи в бюджет, установленные настоящим Кодексом и другими законодательными актами, кроме устанавливаемых налоговым законодательством, не относящиеся к поступлениям от продажи основного капитала, а также деньги, передаваемые в бюджет на безвозмездной основе, кроме официальных трансфертов.

4. Поступлениями от продажи основного капитала являются:
деньги от продажи государственного имущества, закрепленного за государственными учреждениями;
деньги от продажи товаров из государственных материальных запасов, резервов;
деньги от продажи земельных участков и права постоянного землепользования;
деньги от продажи нематериальных активов, принадлежащих государству.

5. Поступления официальных трансфертов - поступления трансфертов из одного уровня бюджета в другой, из Национального фонда Республики Казахстан.

6. Введение новых видов доходов, отмена или изменение действующих осуществляются с обязательным внесением изменений или дополнений в настоящий Кодекс.

7. Доходы не имеют целевого назначения, за исключением целевых официальных трансфертов.

Статья 16. Деньги от реализации государственными
учреждениями товаров (работ, услуг)

1. Деньги от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг) подлежат зачислению в соответствующий бюджет.
Если законодательными актами предусмотрено право государственных учреждений реализовывать товары (работы, услуги), не относящиеся к их основной функциональной деятельности, плата за которые не носит обязательный характер и определяется по соглашению с физическим или юридическим лицом, то деньги от реализации таких товаров (работ, услуг) могут оставаться в распоряжении государственного учреждения.

2. Планирование и использование денег от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг), остающихся в их распоряжении, осуществляются в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан, в соответствии с настоящим Кодексом.

Статья 17. Затраты бюджета

1. Затратами бюджета являются бюджетные средства, выделяемые на невозвратной основе.

2. Затраты имеют строго целевое назначение.

Статья 18. Типы затрат

1. Затраты бюджета подразделяются на следующие типы:
1) обеспечение деятельности государственных учреждений;
2) организация и проведение мероприятий, не носящих постоянный характер;
3) государственный заказ - оплата государственными органами товаров (работ, услуг), производимых в целях реализации государственной политики (не для собственного потребления государственными органами);
4) денежные выплаты физическим лицам - затраты, связанные с платежами физическим лицам в денежной форме, кроме денежных выплат работникам за труд;
5) субсидии юридическим лицам - финансирование на безвозмездной и невозвратной основе юридических лиц, не являющихся государственными учреждениями и общественными организациями;
6) официальные трансферты - выплаты трансфертов из одного уровня бюджета в другой, а также в Национальный фонд Республики Казахстан;
7) затраты на выполнение обязательств государства, не указанных в подпунктах 1)-6) настоящего пункта.

2. Субсидии подразделяются на следующие виды:
субсидии общего характера, не носящие целевой характер и предназначенные для покрытия расходов юридического лица;
целевые субсидии, предназначенные для осуществления юридическим лицом конкретных видов расходов.

3. Субсидии могут предоставляться в случаях, предусмотренных законодательными актами, только при отсутствии другого, более эффективного способа реализации задач социально-экономического развития конкретной отрасли или сферы деятельности. Направления субсидирования юридических лиц определяются среднесрочным планом социально-экономического развития.

4. Официальные трансферты могут иметь как общий характер, так и целевое назначение. Официальные трансферты, носящие целевой характер, являются целевыми трансфертами.

Статья 19. Резервы Правительства Республики Казахстан
и местных исполнительных органов

1. Резервы Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов образуются в составе республиканского и местных бюджетов для финансирования затрат, не запланированных при разработке республиканского и местных бюджетов в силу их непредвиденности и требующих безотлагательного финансирования в текущем финансовом году.

2. Резерв Правительства Республики Казахстан, местных исполнительных органов включает:
чрезвычайный резерв;
резерв на неотложные затраты;
резерв на покрытие кассового разрыва областных бюджетов, бюджетов городов республиканского значения, столицы, районов (городов областного значения).

3. Чрезвычайный резерв используется только в целях ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера на территории Республики Казахстан и других государств.

4. Резерв на неотложные затраты используется только в целях устранения ситуаций, угрожающих политической, экономической и социальной стабильности Республики Казахстан или ее административно-территориальной единицы, а также жизни и здоровью людей, исполнения обязательств Правительства Республики Казахстан, центральных государственных органов, местных исполнительных органов по решениям судов.

5. Резерв на покрытие кассового разрыва областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы предусматривается в республиканском бюджете для кредитования областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы при образовании у них кассового разрыва.

6. Резерв на покрытие кассового разрыва бюджетов районов (городов областного значения) предусматривается в областном бюджете для кредитования районного (городского областного значения) бюджета при образовании у них кассового разрыва.

7. Заимствование на покрытие кассового разрыва может осуществляться на срок до шести месяцев в пределах финансового года и не требует уточнения республиканского или местного бюджета.

8. Общий объем резерва Правительства Республики Казахстан и резерва местного исполнительного органа не должен превышать двух процентов от объема поступлений соответствующего бюджета.

9. Выделение денег из резервов Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов осуществляется в пределах объемов, утвержденных в республиканском или местных бюджетах на соответствующий финансовый год, по решениям Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов соответственно, которые утрачивают силу в конце текущего финансового года.

10. В случае использования в полном объеме денег, предусмотренных в составе резерва, Правительство Республики Казахстан или местный исполнительный орган при необходимости вносят в Парламент Республики Казахстан или соответствующий маслихат предложения об увеличении размера резервов Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа путем внесения изменений в закон о республиканском бюджете или решение маслихата о местном бюджете на соответствующий финансовый год.

11. В случае полного или частичного неиспользования в течение финансового года денег, выделенных из резерва Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа, администратор бюджетной программы обеспечивает возврат неиспользованной части выделенных денег в соответствующий бюджет до конца текущего финансового года.

12. Порядок использования резервов Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов устанавливается Правительством Республики Казахстан.

Статья 20. Операционное сальдо

1. Операционное сальдо определяется как разница между доходами и затратами бюджета.

2. Отрицательным операционным сальдо является сумма превышения затрат над доходами бюджета.

3. Положительным операционным сальдо является сумма превышения доходов над затратами бюджета.

4. Отрицательное операционное сальдо допускается при наличии в затратах бюджетных программ развития.
Общий объем текущих бюджетных программ не должен превышать объема доходов бюджета.

5. Предельно допустимый размер отрицательного операционного сальдо определяется среднесрочной фискальной политикой.

Статья 21. Чистое бюджетное кредитование

1. Чистое бюджетное кредитование включает в себя:
бюджетные кредиты;
погашение бюджетных кредитов.

2. Объем чистого бюджетного кредитования определяется как разница между бюджетными кредитами и погашением бюджетных кредитов.

Статья 22. Сальдо по операциям с финансовыми активами

1. Операции с финансовыми активами включают в себя:
приобретение финансовых активов;
поступления от продажи финансовых активов государства.

2. Приобретение финансовых активов - расходы бюджета, связанные с операциями по приобретению в государственную собственность долей участия, ценных бумаг и производных ценных бумаг международных организаций и юридических лиц.

3. Поступления от продажи финансовых активов государства - поступления в бюджет, связанные с операциями по продаже долей участия, ценных бумаг и производных ценных бумаг международных организаций и юридических лиц, а также государственных учреждений и государственных предприятий в виде имущественного комплекса, а также государственного имущества, находящегося в оперативном управлении или хозяйственном ведении государственных предприятий, из государственной собственности.

4. Сальдо по операциям с финансовыми активами государства определяется как разница между приобретением финансовых активов и поступлениями от продажи финансовых активов государства.

5. Приобретение финансовых активов и поступления от продажи финансовых активов государства осуществляются в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан и среднесрочным планом социально-экономического развития.

Статья 23. Дефицит (профицит) бюджета

1. Дефицит (профицит) бюджета равен операционному сальдо за вычетом чистого бюджетного кредитования и сальдо по операциям с финансовыми активами.
Полученная величина с отрицательным знаком является дефицитом бюджета, с положительным знаком - профицитом бюджета.

2. Предельно допустимый размер дефицита бюджета определяется среднесрочным планом социально-экономического развития.

Статья 24. Финансирование дефицита
(использование профицита) бюджета

1. Финансирование дефицита бюджета - обеспечение покрытия дефицита бюджета за счет заимствования и свободных остатков бюджетных средств.
Объем финансирования дефицита бюджета определяется как превышение суммы полученных займов, движения остатков бюджетных средств над суммой погашения основного долга по займам.
Значение финансирования дефицита бюджета устанавливается с положительным знаком и не может быть меньше значения дефицита бюджета.

2. Использование профицита бюджета - расходование профицита бюджета, средств займов, свободных остатков бюджетных средств на погашение основного долга по займам.
Объем использования профицита бюджета определяется как превышение суммы погашения основного долга по займам над суммой полученных займов и движения остатков бюджетных средств.
Значение использования профицита бюджета устанавливается с отрицательным знаком и не может быть больше значения профицита бюджета.

Глава 4. Национальный фонд Республики Казахстан

Статья 25. Источники формирования Национального фонда
Республики Казахстан

1. Источниками формирования Национального фонда Республики Казахстан являются:
1) официальные трансферты из республиканского бюджета, определяемые как превышение фактических поступлений в республиканский бюджет от организаций сырьевого сектора над их годовыми объемами, утвержденными законом о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год;
2) официальные трансферты из республиканского бюджета, определяемые за счет поступлений от приватизации государственного имущества, находящегося в республиканской собственности и относящегося к горнодобывающей и обрабатывающей отраслям;
3) официальные трансферты из республиканского бюджета, рассчитываемые в размере 10 процентов от планируемых в республиканском бюджете сумм поступлений в республиканский бюджет от организаций сырьевого сектора;
4) инвестиционные доходы от управления Национальным фондом Республики Казахстан;
5) иные поступления и доходы, не запрещенные законодательством Республики Казахстан.

2. Организациями сырьевого сектора являются юридические лица, основной деятельностью которых являются добыча и обработка природных ресурсов. Перечень организаций сырьевого сектора устанавливается Правительством Республики Казахстан.

3. Поступления от организаций сырьевого сектора - совокупность поступлений в бюджет от организаций сырьевого сектора по следующим видам налогов:
корпоративный подоходный налог;
налог на добавленную стоимость;
налог на сверхприбыль;
бонусы;
роялти;
доля Республики Казахстан по разделу продукции по заключенным контрактам.

4. Прогноз поступлений от организаций сырьевого сектора составляется с учетом расчетных постоянных мировых цен на товары сырьевого сектора, определяемых в среднесрочном плане социально-экономического развития республики.

5. Официальные трансферты, указанные в подпункте 1) пункта 1 настоящей статьи, а также официальные трансферты из республиканского бюджета, определяемые за счет сверхплановых поступлений от приватизации государственного имущества, находящегося в республиканской собственности и относящегося к горнодобывающей и обрабатывающей отраслям, определяются и перечисляются в Национальный фонд Республики Казахстан из республиканского бюджета центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета в ходе исполнения республиканского бюджета без его уточнения в Парламенте Республики Казахстан.

6. Официальные трансферты, указанные в подпункте 3) пункта 1 настоящей статьи, а также официальные трансферты из республиканского бюджета, определяемые за счет плановых поступлений от приватизации государственного имущества, находящегося в республиканской собственности и относящегося к горнодобывающей и обрабатывающей отраслям, утверждаются законом о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год.

7. Инвестиционные доходы от управления Национальным фондом Республики Казахстан образуются от размещения Национального фонда Республики Казахстан в финансовые активы.

Статья 26. Использование Национального фонда
Республики Казахстан

1. Национальный фонд Республики Казахстан расходуется:
1) на компенсацию потерь республиканского бюджета, определяемых как разница между утвержденными и фактическими объемами поступлений в республиканский бюджет от организаций сырьевого сектора в целом по текущему финансовому году.
Размер компенсации не может превышать общей суммы недоисполнения республиканского бюджета по поступлениям.
В случае превышения общего фактического объема поступлений над их утвержденным объемом компенсация не осуществляется.
2) в виде целевых трансфертов, передаваемых из Национального фонда Республики Казахстан в республиканский бюджет на цели, определяемые Президентом Республики Казахстан;
3) на покрытие расходов, связанных с управлением Национальным фондом Республики Казахстан и проведением ежегодного внешнего аудита.

2. Национальный фонд Республики Казахстан размещается в разрешенные финансовые и иные активы в целях:
сохранности Национального фонда Республики Казахстан;
поддержания достаточного уровня ликвидности Национального фонда Республики Казахстан;
обеспечения достаточно высокого уровня доходности Национального фонда Республики Казахстан в долгосрочной перспективе при умеренном уровне риска;
получения инвестиционных доходов.

3. Перечень разрешенных финансовых и иных активов определяется Правительством Республики Казахстан совместно с Национальным Банком Республики Казахстан по предложению Совета по управлению Национальным фондом Республики Казахстан.

4. Национальный фонд Республики Казахстан не может использоваться на кредитование физических и юридических лиц и в качестве обеспечения обязательств.

5. Компенсация потерь республиканского бюджета за счет Национального фонда Республики Казахстан осуществляется в ходе его исполнения без уточнения республиканского бюджета в Парламенте Республики Казахстан по итогам финансового года с согласия Совета по управлению Национальным фондом Республики.

6. Целевые трансферты из Национального фонда Республики Казахстан в республиканский бюджет утверждаются в республиканском бюджете на соответствующий финансовый год.

7. Порядок зачисления активов в Национальный фонд Республики Казахстан и использования Национального фонда Республики Казахстан определяется Правительством Республики Казахстан.

Статья 27. Совет по управлению Национальным фондом
Республики Казахстан

1. Совет по управлению Национальным фондом Республики Казахстан - консультативно-совещательный орган при Президенте Республики Казахстан, вырабатывающий предложения по эффективному использованию Национального фонда Республики Казахстан и его размещению в финансовые и иные активы.

2. Функциями Совета по управлению Национальным фондом Республики Казахстан являются:
выработка предложений по повышению эффективности формирования и использования Национального фонда Республики Казахстан;
рассмотрение и одобрение предложений по объемам и направлениям использования Национального фонда Республики Казахстан;
выработка предложений по перечню разрешенных финансовых и иных активов для размещения Национального фонда Республики Казахстан.

3. Решение о создании Совета по управлению Национальным фондом Республики Казахстан, его состав и положение о нем утверждаются Президентом Республики Казахстан.

Глава 5. Единая бюджетная классификация

Статья 28. Определение единой бюджетной классификации

1. Единая бюджетная классификация является группировкой поступлений и расходов бюджета по функциональным, ведомственным и экономическим характеристикам, с присвоением объектам классификации группировочных кодов. Единая бюджетная классификация обеспечивает сопоставимость показателей бюджетов всех уровней бюджетной системы Республики Казахстан.

2. Бюджетный процесс осуществляется на основе единой бюджетной классификации.

3. Единая бюджетная классификация является единой и обязательной для всех уровней бюджетов.

4. Единая бюджетная классификация разрабатывается на основе законодательных актов, указов Президента, постановлений Правительства Республики Казахстан.

5. Единая бюджетная классификация разрабатывается центральным уполномоченным органом по бюджетному планированию и утверждается Правительством Республики Казахстан.

Статья 29. Состав единой бюджетной классификации

Единая бюджетная классификация включает в себя:
классификацию поступлений бюджета;
функциональную классификацию расходов бюджета;
ведомственную классификацию расходов бюджета;
экономическую классификацию расходов бюджета.

Статья 30. Классификация поступлений бюджета

1. Классификацией поступлений бюджета является группировка поступлений всех уровней бюджетов Республики Казахстан по определенным характеристикам, основанная на бюджетном законодательстве Республики Казахстан.

2. Группировка классификации поступлений бюджета состоит из категории, класса, подкласса и специфики.
Категории представляют собой группировку поступлений по экономическим признакам.
Классы и подклассы группируют поступления по их источникам и видам.
Специфика определяет вид платежа или поступления в бюджет.

Статья 31. Функциональная классификация расходов бюджета

1. Функциональной классификацией расходов бюджета является группировка расходов всех уровней бюджетов, определяющая направления расходования средств бюджета по функциональным и ведомственным признакам, отражающим выполнение функций государства, реализацию государственной политики в республике.

2. Группировка функциональной классификации расходов бюджета состоит из следующих уровней: функциональные группы, функциональные подгруппы, администраторы бюджетных программ, программы и подпрограммы.

3. Функциональная группа - объединение расходов бюджета по отраслевым признакам и функциональному направлению.
Функциональная подгруппа конкретизирует направление расходования бюджетных средств внутри функциональной группы.

4. На основе функциональной классификации расходов бюджета может формироваться ведомственная классификация расходов бюджета, которая является группировкой расходов бюджетных программ по администраторам бюджетных программ.

5. Ведомственная классификация состоит из администраторов бюджетных программ, функциональных групп и бюджетных программ (подпрограмм).

Статья 32. Определение администратора бюджетных программ

1. Администратор бюджетных программ - государственный орган, ответственный за планирование, обоснование и реализацию бюджетных программ.
Администратор бюджетных программ определяется согласно возложенным на него функциям и полномочиям.

2. Администратор бюджетных программ самостоятельно использует бюджетные средства в пределах утвержденного (уточненного, скорректированного) бюджета в соответствии с целями и задачами бюджетных программ и несет ответственность за их эффективное, результативное и целевое использование.

3. Структурные и территориальные подразделения государственных органов не могут быть администраторами бюджетных программ.

Статья 33. Администраторы республиканских бюджетных
программ

Администраторами республиканских бюджетных программ являются центральные исполнительные и иные центральные государственные органы.

Статья 34. Администраторы местных бюджетных программ

1. Администраторы местных бюджетных программ определяются исходя из типовой структуры местного государственного управления, утверждаемой Правительством Республики Казахстан.

2. Администраторами областных бюджетных программ, бюджетных программ городов республиканского значения, столицы являются исполнительные органы, уполномоченные акиматом области, города республиканского значения, столицы на осуществление отдельных функций местного государственного управления, финансируемые из областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы, аппараты акима и маслихата области, города республиканского значения, столицы.

3. Администраторами районных (городских) бюджетных программ являются исполнительные органы, уполномоченные акиматом района (города областного значения) на осуществление отдельных функций местного государственного управления, финансируемые из бюджета района (города областного значения), аппараты акима и маслихата района (города областного значения).

4. Администраторами бюджетных программ района в городе, города районного значения, поселка, аула (села), аульного (сельского) округа являются аппараты акимов данных административно-территориальных единиц.

Статья 35. Определение бюджетных программ

1. Бюджетная программа - расходы бюджета по реализации функций государственного управления и государственной политики.

2. Бюджетная программа может подразделяться на подпрограммы, конкретизирующие направления расходов бюджета в рамках бюджетной программы.

3. Бюджетная программа должна иметь свою цель и задачи.
Целью бюджетной программы является определенный конечный результат, который должен быть достигнут при выполнении бюджетной программы. Цель бюджетной программы должна быть четкой, реалистичной и достижимой.
Цель бюджетной программы разбивается на отдельные задачи, которые представляют собой пути достижения цели бюджетной программы.

4. Наименование и содержание бюджетной программы должны отражать государственные функции, предусмотренные законодательными актами, а также цели социально-экономического развития страны, определяемые государственными, отраслевыми (секторальными), региональными программами.

Статья 36. Виды бюджетных программ

1. В зависимости от экономических результатов бюджетные программы подразделяются на:
текущие бюджетные программы, направленные на обеспечение выполнения функций государственного управления и обязательств государства в соответствии с законодательными актами, имеющие постоянный характер или предусматривающие проведение разовых мероприятий, не относящиеся к бюджетным программам развития;
бюджетные программы развития, направленные на осуществление бюджетных инвестиций.

2. В зависимости от уровня государственного управления, выполняющего те или иные функции, бюджетные программы разделяются на:
республиканские, утверждаемые в республиканском бюджете;
областные, городов республиканского значения, столицы, утверждаемые в областном бюджете, бюджете города республиканского значения, столицы;
районные (городские), утверждаемые в бюджете района (города областного значения);
бюджетные программы района в городе, города районного значения, поселка, аула (села), аульного (сельского) округа, утверждаемые в бюджете района (города областного значения), бюджете города республиканского значения, столицы.
Областные, городов республиканского значения, столицы, районные (городские), а также бюджетные программы района в городе, города районного значения, поселка, аула (села), аульного (сельского) округа являются местными бюджетными программами.

3. В зависимости от способа реализации бюджетные программы подразделяются на:
индивидуальные бюджетные программы, реализуемые одним администратором;
распределяемые бюджетные программы, утверждаемые в бюджете по одному администратору бюджетных программ и подлежащие распределению в течение финансового года между различными администраторами бюджетных программ. Распределение таких бюджетных программ устанавливается постановлением Правительства Республики Казахстан или нормативным правовым актом местного исполнительного органа.

Статья 37. Оценка эффективности бюджетных программ

1. Оценка эффективности бюджетных программ - проведение расчетов и анализа обоснования бюджетных программ, хода их выполнения и оказываемого ими воздействия на социально-экономическое положение страны, выработка предложений по повышению эффективности и результативности бюджетных программ.

2. Оценка бюджетных программ осуществляется на трех стадиях:
при разработке проекта бюджета;
при исполнении бюджета;
при контроле за исполнением бюджета.

3. Оценка эффективности бюджетных программ проводится на основе бюджетных заявок, паспортов, отчетов о ходе реализации бюджетной программы, планов финансирования бюджетных программ.

4. Порядок проведения оценки эффективности бюджетных программ определяется Правительством Республики Казахстан.

Статья 38. Экономическая классификация расходов бюджета

1. Экономической классификацией расходов бюджета является группировка расходов бюджета по экономическим характеристикам, отражающая операции, осуществляемые государственными учреждениями для реализации бюджетных программ.

2. Группировка экономической классификации расходов бюджета состоит из категории, класса, подкласса и специфики.
Категория группирует расходы по экономическим признакам.
Класс и подкласс группируют расходы по основным видам операций, проводимых государственными учреждениями.
Специфика определяет вид операции, проводимой государственным учреждением для реализации бюджетной программы.

Раздел 2. Межбюджетные отношения и распределение
поступлений и расходов между уровнями бюджетов

Глава 6. Межбюджетные отношения

Статья 39. Общие положения о межбюджетных отношениях

1. Межбюджетными отношениями являются отношения между вышестоящими и нижестоящими бюджетами в бюджетном процессе.

2. Не допускаются взаимоотношения республиканского бюджета с бюджетами районов (городов областного значения) в бюджетном процессе.

3. Не допускаются взаимоотношения областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы с другими областными бюджетами, бюджетами городов республиканского значения, столицы в бюджетном процессе.

4. Не допускаются взаимоотношения бюджетов районов (городов областного значения) друг с другом в бюджетном процессе.

5. Межбюджетные отношения основаны на четком разграничении функций и полномочий между уровнями государственного управления, едином распределении поступлений и расходов между уровнями бюджетов, а также на единстве и прозрачности методов определения межбюджетных отношений.

6. Вмешательство Правительства Республики Казахстан и центральных государственных органов, местных исполнительных органов областей в бюджетный процесс соответственно областей, городов республиканского значения, столицы и районов (городов областного значения) не допускается, за исключением случаев, предусмотренных настоящим Кодексом.

7. Передача расходных полномочий или отдельных видов поступлений из одного уровня бюджета в другой осуществляется только при внесении изменений в настоящий Кодекс.

Статья 40. Принципы межбюджетных отношений

Межбюджетные отношения основываются на следующих принципах:
равенство бюджетов областей, городов республиканского значения, столицы во взаимоотношениях с республиканским бюджетом, бюджетов районов (городов областного значения) во взаимоотношениях с вышестоящим областным бюджетом;
выравнивание уровней минимальной бюджетной обеспеченности административно-территориальных единиц Республики Казахстан;
обеспечение предоставления местными исполнительными органами одинакового уровня государственных услуг;
максимальная эффективность и результативность предоставления государственных услуг - закрепление государственных услуг за тем уровнем власти, который может обеспечить наиболее эффективное и результативное производство и предоставление государственных услуг;
максимальное приближение уровня предоставления государственной услуги к ее получателям - передача исполнения услуг на возможно более низкий уровень бюджетной системы, с целью лучшего учета потребностей их получателей и повышения качества государственных услуг;
ответственность каждого уровня бюджета за эффективное и целевое использование полученных официальных трансфертов и кредитов.

Статья 41. Формы регулирования межбюджетных отношений

1. Межбюджетные отношения регулируются:
официальными трансфертами;
бюджетными кредитами.

2. Официальные трансферты подразделяются на трансферты общего характера, целевые текущие трансферты, целевые трансферты на развитие.

3. При определении форм регулирования межбюджетных отношений учитываются налоговый потенциал каждого из уровней бюджетов, результаты оценки объективных бюджетных потребностей регионов, установленные натуральные нормы.

4. Формы регулирования межбюджетных отношений устанавливаются в соответствии со среднесрочной фискальной политикой.

5. Целевые трансферты и кредиты используются местными исполнительными органами только в соответствии с их целевым назначением.

6. Неиспользованные в течение финансового года или использованные не по целевому назначению суммы целевых трансфертов и кредитов подлежат обязательному возврату в вышестоящий бюджет, выделивший данные трансферты и кредиты.

Статья 42. Официальные трансферты общего характера

1. Официальными трансфертами общего характера являются бюджетные субвенции и бюджетные изъятия.

2. Бюджетными субвенциями являются официальные трансферты, передаваемые из вышестоящих бюджетов в нижестоящие бюджеты в пределах сумм, утвержденных в республиканском или областном бюджете.

3. Бюджетными изъятиями являются официальные трансферты, передаваемые из нижестоящих бюджетов в вышестоящие бюджеты в пределах сумм, утвержденных в республиканском или областном бюджете.

4. Объемы официальных трансфертов общего характера устанавливаются в абсолютном выражении на трехлетний период с разбивкой по годам:
между республиканским бюджетом и областными, городов республиканского значения, столицы бюджетами - законом;
между областным бюджетом и бюджетами районов (городов областного значения) - решением областного маслихата.
Объемы официальных трансфертов общего характера подлежат изменению каждые три года.

5. Официальные трансферты общего характера направлены на горизонтальное выравнивание обеспеченности бюджетными средствами местных бюджетов и обеспечение равных фискальных возможностей для предоставления стандартного уровня государственных услуг в соответствии с направлениями расходов, закрепленными настоящим Кодексом за каждым уровнем бюджета.

6. Порядок и периодичность перечисления бюджетных изъятий из нижестоящих бюджетов в вышестоящий бюджет и бюджетных субвенций из вышестоящего бюджета в нижестоящие бюджеты определяются Правительством Республики Казахстан.

Статья 43. Методика расчетов официальных трансфертов
общего характера

1. Объемы официальных трансфертов общего характера определяются как разница между объемами доходов и затрат соответствующего местного бюджета.

2. При превышении прогнозного объема доходов над прогнозным объемом затрат местного бюджета устанавливаются бюджетные изъятия из местного бюджета в вышестоящий бюджет, в противном случае устанавливаются бюджетные субвенции в местный бюджет из вышестоящего бюджета.

3. Прогнозные объемы затрат местных бюджетов рассчитываются с учетом их разделения на текущие бюджетные программы и бюджетные программы развития, установленных натуральных норм и на основе распределения расходов между уровнями бюджетов.

4. Определение объемов официальных трансфертов общего характера на трехлетний период, их изменение через каждые три года производятся на основе методики расчетов официальных трансфертов общего характера, определяемой Правительством Республики Казахстан.

5. При расчете объемов официальных трансфертов общего характера не учитываются целевые трансферты и бюджетные кредиты.

6. Если в утвержденном (уточненном, скорректированном) местном бюджете не предусматриваются расходы, учтенные при расчете бюджетных изъятий и субвенций, то Правительством Республики Казахстан или местным исполнительным органом области принимается решение о сокращении бюджетных субвенций или увеличении бюджетных изъятий на соответствующую величину в течение финансового года.

Статья 44. Целевые текущие трансферты

1. Целевыми текущими трансфертами являются официальные трансферты, передаваемые вышестоящими бюджетами в нижестоящие, в пределах сумм, утвержденных в республиканском или областном бюджете, для реализации отдельных текущих бюджетных программ, не учитываемых при расчете бюджетных изъятий (бюджетных субвенций).
Компенсация потерь нижестоящих бюджетов, вытекающих из принятия вышестоящими органами нормативных правовых актов, влекущих увеличение расходов и/или уменьшение доходов в период действия трехлетних объемов официальных трансфертов общего характера, производится путем выделения целевых текущих трансфертов.

2. Целевые текущие трансферты могут предоставляться только на выполнение мероприятий государственных, отраслевых (секторальных) или региональных программ, а также по ходатайству акимов в течение финансового года только на мероприятия, финансируемые из резерва Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа области.

Статья 45. Целевые трансферты на развитие

Целевыми трансфертами на развитие являются официальные трансферты:
передаваемые из республиканского бюджета в областной бюджет, бюджет города республиканского значения, столицы в пределах сумм, утвержденных в республиканском бюджете для реализации местных бюджетных инвестиционных проектов (программ), предусмотренных государственными, отраслевыми (секторальными) программами;
передаваемые из областного бюджета в бюджет района (города областного значения) в пределах сумм, утвержденных в областном бюджете, для реализации местных бюджетных инвестиционных проектов (программ), предусмотренных региональными программами.

Статья 46. Кредиты нижестоящим бюджетам

1. Бюджетные кредиты из республиканского бюджета и областных бюджетов могут предоставляться областным бюджетам, бюджетам городов республиканского значения, столицы и бюджетам районов (городов областного значения) на реализацию бюджетных инвестиционных проектов (программ) и на покрытие кассового разрыва в течение финансового года.

2. Бюджетные кредиты нижестоящим бюджетам предоставляются в соответствии с настоящим Кодексом.

Глава 7. Распределение поступлений между уровнями бюджетов

Статья 47. Поступления в республиканский бюджет

1. Налоговыми поступлениями в республиканский бюджет являются:
1) корпоративный подоходный налог;
2) налог на добавленную стоимость, в том числе на произведенные товары, выполненные работы и оказанные услуги на территории Республики Казахстан, и на товары, импортируемые на территорию Республики Казахстан;
3) акцизы на товары, импортируемые на территорию Республики Казахстан в соответствии с законодательством Республики Казахстан;
4) акцизы на сырую нефть, включая газовый конденсат;
5) налог на сверхприбыль;
6) бонусы;
7) роялти;
8) доля Республики Казахстан по разделу продукции по заключенным контрактам;
9) сбор за проезд автотранспортных средств по территории Республики Казахстан, кроме сбора за проезд автотранспортных средств по государственным автомобильным дорогам местного значения;
10) сбор за выдачу разрешения на использование радиочастотного спектра телевизионным и радиовещательным организациям;
11) сбор за государственную регистрацию морских, речных и маломерных судов;
12) сбор за государственную регистрацию лекарственных средств;
13) сбор за государственную регистрацию гражданских воздушных судов;
14) сбор за государственную регистрацию радиоэлектронных средств и высокочастотных устройств;
15) плата за использование радиочастотного спектра;
16) плата за использование особо охраняемых природных территорий республиканского значения;
17) плата за пользование животным миром;
18) плата за пользование судоходными водными путями;
19) плата за размещение наружной (визуальной) рекламы в полосе отвода автомобильных дорог общего пользования республиканского значения;
20) таможенные пошлины на ввозимые и вывозимые товары;
21) поступления от осуществления таможенного контроля и таможенных процедур;
22) пошлины, взимаемые в качестве защитных мер отечественных товаропроизводителей;
23) консульский сбор;
24) государственная пошлина за проставление государственными органами апостиля на официальных документах, совершенных в Республике Казахстан, в соответствии с международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан;
25) государственная пошлина за выдачу паспортов и удостоверений личности граждан Республики Казахстан;
26) государственная пошлина, взимаемая за выдачу водительских удостоверений;
27) государственная пошлина, взимаемая за выдачу свидетельств о государственной регистрации транспортных средств;
28) государственная пошлина, взимаемая за выдачу государственных регистрационных номерных знаков.

2. Неналоговыми поступлениями в республиканский бюджет являются;
1) доходы от республиканской собственности:
поступления части чистого дохода республиканских государственных предприятий;
поступления части чистого дохода Национального Банка Республики Казахстан;
дивиденды на пакеты акций, являющихся республиканской собственностью;
доходы на государственные доли участия в организациях, являющихся республиканской собственностью;
доходы от аренды имущества, находящегося в республиканской собственности;
вознаграждения (интересы) по депозитам Правительства Республики Казахстан и государственным внешним займам, размещенным на счетах в банках второго уровня в соответствии с настоящим Кодексом;
вознаграждения (интересы) по кредитам, выданным из республиканского бюджета;
доходы от продажи вооружения и военной техники;
другие доходы от республиканской собственности;
2) доходы от реализации товаров (работ, услуг) государственными учреждениями, финансируемыми из республиканского бюджета;
3) поступления денег от проведения государственных закупок, организуемых государственными учреждениями, финансируемыми из республиканского бюджета;
4) штрафы, пени, санкции, взыскания, налагаемые государственными учреждениями, финансируемыми из республиканского бюджета, Национальным Банком Республики Казахстан;
5) другие неналоговые поступления в республиканский бюджет.

3. Поступлениями от продажи основного капитала в республиканский бюджет являются:
1) деньги от продажи государственного имущества, закрепленного за государственными учреждениями, финансируемыми из республиканского бюджета;
2) деньги от продажи товаров из государственных запасов, резервов;
3) деньги от продажи нематериальных активов.

4. Поступлениями официальных трансфертов в республиканский бюджет являются:
1) официальные трансферты из областных бюджетов, бюджетов городов республиканского значения, столицы;
2) целевые трансферты в республиканский бюджет из Национального фонда Республики Казахстан.

5. В республиканский бюджет зачисляются поступления от погашения выданных из республиканского бюджета кредитов, продажи финансовых активов государства, находящихся в республиканской собственности, правительственных займов.

Статья 48. Поступления в областной бюджет

1. Налоговыми поступлениями в областной бюджет являются:
1) индивидуальный подоходный налог 50%;
2) социальный налог 50%;
3) плата за загрязнение окружающей среды;
4) сбор за проезд по платным государственным автомобильным дорогам местного значения;
5) плата за размещение наружной (визуальной) рекламы в полосе отвода автомобильных дорог общего пользования областного значения.

2. Неналоговыми поступлениями в областной бюджет являются:
1) доходы от коммунальной собственности:
поступление части чистого дохода коммунальных государственных предприятий, созданных по решению областного акимата;
дивиденды на пакеты акций, являющихся областной коммунальной собственностью;
доходы на государственные доли участия в организациях, являющихся областной коммунальной собственностью;
поступления от аренды имущества областной коммунальной собственности;
вознаграждения (интересы) по кредитам, выданным из областного бюджета;
вознаграждения (интересы), полученные от размещения в депозиты временно свободных бюджетных денег;
другие доходы от областной коммунальной собственности;
2) доходы от реализации товаров (работ, услуг) государственными учреждениями, финансируемыми из областного бюджета;
3) поступления денег от проведения государственных закупок, организуемых государственными учреждениями, финансируемыми из областного бюджета;
4) штрафы, пени, санкции, взыскания, налагаемые государственными учреждениями, финансируемыми из областного бюджета;
5) другие неналоговые поступления в областной бюджет.

3. Поступлениями в областной бюджет от продажи основного капитала являются деньги от продажи государственного имущества, закрепленного за государственными учреждениями, финансируемыми из областного бюджета.

4. Поступлениями официальных трансфертов в областной бюджет являются:
1) официальные трансферты из бюджетов районов (городов областного значения);
2) официальные трансферты из республиканского бюджета.

5. В областной бюджет зачисляются поступления от погашения выданных из областного бюджета кредитов, продажи финансовых активов государства, находящихся в областной коммунальной собственности, займов местных исполнительных органов областей.

Статья 49. Поступления в бюджет города республиканского
значения, столицы

1. Налоговыми поступлениями в бюджет города республиканского значения, столицы являются:
1) индивидуальный подоходный налог;
2) социальный налог;
3) налог на имущество физических и юридических лиц и индивидуальных предпринимателей;
4) земельный налог;
5) единый земельный налог;
6) налог на транспортные средства с юридических и физических лиц;
7) акцизы на:
все виды спирта, произведенные на территории Республики Казахстан;
алкогольную продукцию, произведенную на территории Республики Казахстан;
табачные изделия, произведенные на территории Республики Казахстан;
прочие изделия, содержащие табак, произведенные на территории Республики Казахстан;
икру осетровых и лососевых рыб, произведенную на территории Республики Казахстан;
ювелирные изделия из золота, платины или серебра, произведенные на территории Республики Казахстан;
огнестрельное и газовое оружие (кроме приобретаемого для нужд органов государственной власти), произведенное на территории Республики Казахстан;
игорный бизнес;
организацию и проведение лотерей;
легковые автомобили (кроме автомобилей с ручным управлением, специально предназначенных для инвалидов), произведенные на территории Республики Казахстан;
бензин (за исключением авиационного) и дизельное топливо;
8) плата за пользование водными ресурсами поверхностных источников;
9) плата за лесные пользования;
10) плата за загрязнение окружающей среды;
11) плата за использование особо охраняемых природных территорий местного значения;
12) плата за пользование земельными участками;
13) сбор за государственную регистрацию индивидуальных предпринимателей;
14) лицензионный сбор за право занятия отдельными видами деятельности;
15) сбор за государственную регистрацию юридических лиц;
16) сбор с аукционов;
17) сбор за проезд по платным государственным автомобильным дорогам города республиканского значения, столицы;
18) государственная пошлина, кроме консульского сбора и государственных пошлин за проставление государственными органами апостиля на официальных документах, совершенных в Республике Казахстан, в соответствии с международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, за выдачу паспортов и удостоверений личности граждан Республики Казахстан, взимаемых за выдачу водительских удостоверений, свидетельств о государственной регистрации транспортных средств и государственных регистрационных номерных знаков;
19) сбор за государственную регистрацию прав на недвижимое имущество и сделок с ним;
20) сбор за государственную регистрацию механических транспортных средств и прицепов;
21) плата за размещение наружной (визуальной) рекламы в полосе отвода автомобильных дорог общего пользования городского значения и в населенных пунктах.

2. Неналоговыми поступлениями в бюджет города республиканского значения, столицы являются:
1) доходы от коммунальной собственности:
поступление части чистого дохода коммунальных государственных предприятий, созданных по решению акиматов города республиканского значения,столицы;
поступление дивидендов на пакет акций, являющихся коммунальной собственностью города республиканского значения, столицы;
доходы на государственные доли участия в организациях, являющихся коммунальной собственностью города республиканского значения, столицы;
поступление доходов от государственных лотерей, проводимых по решениям представительных органов города республиканского значения,столицы;
доходы от аренды имущества коммунальной собственности города республиканского значения, столицы;
вознаграждения (интересы) по кредитам, выданным из бюджета города республиканского значения, столицы;
вознаграждения (интересы), полученные от размещения в депозиты временно свободных бюджетных денег;
другие доходы от коммунальной собственности города республиканского значения, столицы;
2) поступления от реализации товаров (работ, услуг) государственными учреждениями, финансируемыми из бюджета города республиканского значения, столицы;
3) поступления денег от проведения государственных закупок, организуемых государственными учреждениями, финансируемыми из бюджета города республиканского значения, столицы;
4) штрафы, пени, санкции, взыскания, налагаемые государственными учреждениями, финансируемыми из бюджета города республиканского значения, столицы;
5) другие неналоговые поступления в бюджет города республиканского значения, столицы.

3. Поступлениями в бюджет города республиканского значения, столицы от продажи основного капитала являются:
1) деньги от продажи государственного имущества, закрепленного за государственными учреждениями, финансируемыми из бюджета города республиканского значения, столицы;
2) поступления от продажи земельных участков и права - постоянного землепользования.
4. Поступлениями официальных трансфертов в бюджет города республиканского значения, столицы являются официальные трансферты из республиканского бюджета.

5. В бюджет города республиканского значения, столицы зачисляются поступления от погашения выданных из бюджета города республиканского- значения, столицы кредитов, продажи финансовых активов государства, находящихся в коммунальной собственности города республиканского значения, столицы, займов местного исполнительного органа города республиканского значения, столицы.

Статья 50. Поступления в бюджет района
(города областного значения)

1. Налоговыми поступлениями в бюджет района (города областного значения) являются:
1) индивидуальный подоходный налог 50%;
2) социальный налог 50%;
3) налог на имущество физических и юридических лиц и индивидуальных предпринимателей;
4) земельный налог;
5) единый земельный налог;
6) налог на транспортные средства с юридических и физических лиц;
7) акцизы на:
все виды спирта, произведенные на территории Республики Казахстан;
алкогольную продукцию, произведенную на территории Республики Казахстан;
табачные изделия, произведенные на территории Республики Казахстан;
прочие изделия, содержащие табак, произведенные на территории Республики Казахстан;
икру осетровых и лососевых рыб, произведенную на территории Республики Казахстан;
ювелирные изделия из золота, платины или серебра, произведенные на территории Республики Казахстан;
огнестрельное и газовое оружие (кроме приобретаемого для нужд органов государственной власти), произведенное на территории Республики Казахстан;
игорный бизнес;
организацию и проведение лотерей;
легковые автомобили (кроме автомобилей с ручным управлением, специально предназначенных для инвалидов), произведенные на территории Республики Казахстан;
бензин (за исключением авиационного) и дизельное топливо;
8) плата за пользование водными ресурсами поверхностных источников;
9) плата за лесные пользования;
10) плата за использование особо охраняемых природных территорий местного значения;
11) плата за пользование земельными участками;
12) сбор за государственную регистрацию индивидуальных предпринимателей;
13) лицензионный сбор за право занятия отдельными видами деятельности;
14) сбор за государственную регистрацию юридических лиц;
15) сбор с аукционов;
16) сбор за проезд по платным государственным автомобильным дорогам районного значения;
17) сбор за государственную регистрацию механических транспортных средств и прицепов;
18) сбор за государственную регистрацию прав на недвижимое имущество и сделок с ним;
19) плата за размещение наружной (визуальной) рекламы в полосе отвода автомобильных дорог общего пользования районного значения и в населенных пунктах;
20) государственная пошлина, кроме консульского сбора и государственных пошлин за проставление государственными органами апостиля на официальных документах, совершенных в Республике Казахстан, в соответствии с международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, за выдачу паспортов и удостоверений личности граждан Республики Казахстан, взимаемых за выдачу водительских удостоверений, свидетельств о государственной регистрации транспортных средств и государственных регистрационных номерных знаков.

2. Неналоговыми поступлениями в бюджет района (города областного значения) являются:
1) доходы от коммунальной собственности:
поступление части чистого дохода коммунальных государственных предприятий, созданных по решению акиматов района (города областного значения);
поступление дивидендов на пакет акций, являющихся коммунальной собственностью района (города областного значения);
доходы на государственные доли участия в организациях, являющихся коммунальной собственностью района (города областного значения);
поступление доходов от государственных лотерей, проводимых по решениям представительных органов района (города областного значения);
доходы от аренды имущества коммунальной собственности района (города областного значения);
вознаграждения (интересы) по кредитам, выданным из бюджета района (города областного значения);
другие доходы от коммунальной собственности района (города областного значения);
2) доходы от реализации товаров (работ, услуг) государственными учреждениями, финансируемыми из бюджета района (города областного значения);
3) поступления денег от проведения государственных закупок, организуемых государственными учреждениями, финансируемыми из бюджета района (города областного значения);
4) штрафы, пени, санкции, взыскания, налагаемые государственными учреждениями, финансируемыми из бюджета района (города областного значения);
5) другие неналоговые поступления в бюджет района (города областного значения).

3. Поступлениями в бюджет района (города областного значения) от продажи основного капитала являются:
1) деньги от продажи государственного имущества, закрепленного за государственными учреждениями, финансируемыми из бюджета района (города областного значения);
2) поступления от продажи земельных участков и права постоянного землепользования.

4. Поступлениями официальных трансфертов в бюджет района (города областного значения) являются официальные трансферты из областного бюджета.

5. В бюджет района (города областного значения) зачисляются поступления от погашения выданных из бюджета района (города областного значения) кредитов, продажи финансовых активов государства, находящихся в коммунальной собственности района (города областного значения), займов местного исполнительного органа района (города областного значения).

Глава 8. Распределение расходов между уровнями бюджетов

Статья 51. Расходы республиканского бюджета

1. Расходы республиканского бюджета осуществляются по следующим направлениям:
1) государственные услуги общего характера:
функционирование Главы государства - Президента Республики Казахстан;
функционирование Парламента, Правительства и Конституционного Совета Республики Казахстан;
проведение выборов и референдумов;
стратегическое и среднесрочное планирование социально-экономического развития Республики Казахстан;
прогнозирование государственного бюджета и планирование республиканского бюджета;
деятельность органов налоговой службы;
организация исполнения республиканского бюджета и расчетно-кассового обслуживания местных бюджетов;
управление республиканской государственной собственностью;
организация проведения реорганизации и банкротства;
организация единой системы государственных закупок;
государственный финансовый контроль на республиканском уровне;
таможенная деятельность;
внешнеполитическая деятельность государства;
проведение фундаментальных научных исследований;
государственный статистический учет;
организация единой системы государственной службы;
аттестация научных кадров;
присуждение государственных премий и наград в различных отраслях и сферах деятельности в соответствии с законодательством;
2) оборона, общественный порядок, безопасность:
организация и обеспечение обороны страны;
мобилизационная подготовка и мобилизация, проводимые центральными исполнительными органами;
формирование и хранение государственных материальных резервов;
обеспечение национальной безопасности;
борьба с терроризмом и иными проявлениями экстремизма и сепаратизма;
обеспечение защиты государственных секретов;
организация мероприятий, связанных с выполнением всеобщей воинской обязанности, за исключением мероприятий, финансируемых из бюджета города республиканского значения, столицы и района (города областного значения);
охрана общественного порядка и обеспечение общественной безопасности на территории Республики Казахстан;
содержание подозреваемых и обвиняемых лиц;
осуществление паспортной и визовой работы;
охрана государственных объектов республиканского значения, конвоирование арестованных и осужденных;
оперативно-розыскная, следственная деятельность;
организация деятельности в области чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера;
предупреждение и ликвидация чрезвычайных ситуаций глобального или межрегионального масштаба;
организация и обеспечение деятельности профессиональных аварийно-спасательных служб и формирований;
обеспечение деятельности Государственной противопожарной службы;
организация системы гражданской обороны;
ведение государственного кадастра гражданского и служебного оружия и патронов к нему;
правоохранительная деятельность в экономической и финансовой сферах;
3) правовая, судебная, уголовно-исполнительная деятельность:
деятельность в сфере юстиции;
правовая защита интересов граждан и государства;
обеспечение законности и правопорядка;
деятельность судебной экспертизы;
функционирование судебной системы;
организация и обеспечение деятельности уголовно-исполнительной системы, в том числе обязательного среднего общего и начального профессионального образования в исправительных учреждениях;
4) образование:
общеобразовательное обучение одаренных детей в республиканских организациях образования;
проведение республиканских школьных олимпиад;
подготовка специалистов со средним профессиональным образованием на республиканском уровне;
подготовка специалистов с высшим профессиональным и послевузовским профессиональным образованием;
повышение квалификации и переподготовка кадров государственных учреждений, финансируемых из республиканского бюджета;
обеспечение учебниками республиканских организаций образования;
разработка учебников, учебно-методических комплексов, пособий, программ;
реабилитация детей в организациях образования республиканского значения;
5) здравоохранение:
оказание высокоспециализированной медицинской помощи;
организация лечения больных за рубежом;
противодействие особо опасным инфекциям;
производство крови, ее компонентов и препаратов для республиканских организаций здравоохранения;
осуществление государственного санитарно-эпидемиологического надзора на транспорте;
медицинское обслуживание военнослужащих, сотрудников органов внутренних дел и Государственной противопожарной службы, членов их семей, а также пенсионеров из числа военнослужащих, сотрудников органов внутренних дел и Государственной противопожарной службы;
6) социальная помощь и социальное обеспечение:
пенсионные выплаты гражданам, имеющим право на пенсионное обеспечение в соответствии с пенсионным законодательством за счет средств республиканского бюджета;
государственные социальные пособия;
государственные специальные пособия;
специальные государственные пособия;
пособие на погребение пенсионеров, участников и инвалидов Великой Отечественной Войны, получателей государственных пособий, установленных законодательными актами;
социальные выплаты в связи с рождением ребенка;
социальная помощь лицам, проживающим в зонах экологического бедствия, предусмотренная законодательными актами;
социальные выплаты семьям военнослужащих, работников правоохранительных органов, предусмотренные законодательными актами;
социальные выплаты жертвам политических репрессий, предусмотренные законодательными актами;
социальные выплаты, являющиеся обязательствами Правительства Республики Казахстан;
переселение на историческую родину и социальная защита оралманов;
7) культура, спорт, туризм и информационное пространство:
возрождение, сохранение, развитие и распространение казахской национальной культуры и других национальных культур;
поддержка театрального искусства республиканского значения;
проведение социально значимых культурных мероприятий республиканского значения;
обеспечение сохранности историко-культурных ценностей республиканского значения;
поддержка развития национальных и массовых видов спорта на республиканском уровне;
развитие спорта высших достижений;
обеспечение сохранности архивного фонда республиканского значения;
функционирование республиканских библиотек;
проведение государственной информационной политики на республиканском уровне через средства массовой информации;
развитие государственного языка и других языков народов Казахстана;
8) сельское, водное, лесное, рыбное хозяйство и охрана окружающей среды:
деятельность в сфере сельского хозяйства, кроме строительства, содержания специальных хранилищ (могильников), используемых в растениеводстве и животноводстве;
обследование и мониторинг плодородия и химического состава почв, мелиоративного состояния орошаемых земель и мероприятия по их улучшению;
мониторинг земель, почвенного и растительного покрова в прибрежных зонах морей и крупных водоемов;
ведение кадастра, инвентаризации земель;
осуществление государственного геодезического надзора, топографо-геодезическая и картографическая деятельность;
обеспечение охраны и рационального использования водных ресурсов, разработка проектов водоохранных зон и полос озер, рек (кроме малых рек), водохранилищ и водохозяйственных систем республиканского значения;
разработка бассейновых и генеральных схем комплексного использования и охраны вод;
функционирование водохозяйственных объектов республиканского значения, не связанных с подачей воды;
строительство и реконструкция магистральных и групповых водопроводов;
ведение государственного учета лесов и биоресурсов;
лесное семеноводство;
охрана и воспроизводство водных биоресурсов;
государственное регулирование рыболовства и охрана рыбных запасов;
содержание особо охраняемых природных территорий республиканского значения, восстановление государственного природно-заповедного фонда;
ведение государственных кадастров природных ресурсов;
государственный мониторинг экологического состояния территории Республики Казахстан;
проведение государственной экологической экспертизы стратегических и трансграничных объектов;
гидрометеорологический мониторинг;
9) промышленность, недропользование, архитектурная, градостроительная деятельность и недропользование:
конверсия оборонной промышленности;
реализация государственной промышленной политики;
развитие топливно-энергетического комплекса;
реализация государственной политики в области энергосбережений;
приобретение и разработка строительных норм и стандартов;
проектно-изыскательские, конструкторские и технологические работы в области строительства;
ведение государственного градостроительного кадастра;
мониторинг недр и недропользования, сейсмологической информации;
государственное геологическое изучение;
формирование геологической информации;
закрытие и ликвидация рудников и шахт, захоронение техногенных отходов;
10) транспорт и коммуникации:
строительство, реконструкция, ремонт и содержание автомобильных дорог республиканского значения;
организация и регулирование деятельности водного транспорта;
содержание судоходных путей, шлюзов и обеспечение безопасности судоходства;
навигационно-гидрографическое обеспечение морских путей;
государственное регулирование воздушного и водного транспорта;
организация пассажирских перевозок по социально значимым межобластным сообщениям;
мониторинг радиочастотного спектра и радиоэлектронных средств;
развитие магистральных железнодорожных путей;
аэрокосмическая деятельность;
11) регулирование экономической деятельности:
стандартизация, метрология и сертификация;
регистрация и защита патентов, товарных знаков;
государственная инновационная политика;
государственный экспортный и импортный контроль;
торговое и антидемпинговое регулирование;
защита конкуренции и регулирование естественных монополий;
12) прочие направления:
официальные трансферты областным бюджетам, бюджетам городов республиканского значения, столицы;
официальные трансферты в Национальный фонд Республики Казахстан;
обслуживание и погашение правительственного долга;
выполнение обязательств по государственным гарантиям.

2. Из республиканского бюджета также финансируются расходы на:
обеспечение деятельности центральных государственных органов и других государственных учреждений, выполняющих указанные в пункте 1 настоящей статьи виды деятельности, включая переподготовку кадров и повышение квалификации работников указанных государственных учреждений;
бюджетные инвестиционные проекты и программы, международное сотрудничество по направлениям, указанным в пункте 1 настоящей статьи, а также прикладные научные исследования;
иные функции центральных органов государственного управления, предусмотренные законодательными актами.

3. Затраты на содержание центральных государственных органов и их территориальных подразделений планируются на основе лимита штатной численности, утверждаемого актами Президента и Правительства Республики Казахстан и натуральных норм, утверждаемых Правительством Республики Казахстан.

Статья 52. Расходы областного бюджета

1. Расходы областного бюджета осуществляются по следующим направлениям:
1) государственные услуги общего характера:
функционирование местных представительных и исполнительных органов областного уровня;
среднесрочное планирование социально-экономического развития области;
бюджетное планирование на уровне области;
организация исполнения областного бюджета;
управление коммунальной государственной собственностью областного уровня;
2) оборона, общественный порядок, безопасность:
мобилизационная подготовка и мобилизация областного масштаба;
предупреждение и ликвидация чрезвычайных ситуаций областного масштаба;
обеспечение деятельности водно-спасательной службы;
охрана общественного порядка и обеспечение общественной безопасности на территории области;
мероприятия гражданской обороны областного масштаба;
3) образование:
общеобразовательное обучение по специальным образовательным программам;
общеобразовательное обучение одаренных детей в специализированных организациях образования;
проведение школьных олимпиад областного масштаба;
среднее профессиональное образование;
переподготовка кадров и повышение квалификации работников государственных учреждений, финансируемых из местного бюджета;
обследование психического здоровья детей и подростков и оказание психолого-медико-педагогической консультативной помощи населению;
реабилитация и социальная адаптация детей и подростков с проблемами в развитии;
4)здравоохранение:
обеспечение санитарно-эпидемиологического благополучия населения, предоставление медицинских услуг и другие мероприятия в области здравоохранения, за исключением направлений, финансируемых из республиканского бюджета;
5) социальная помощь и социальное обеспечение:
социальное обеспечение сирот, детей, оставшихся без попечения родителей;
социальное обеспечение престарелых и инвалидов, включая детей-инвалидов;
6) жилищно-коммунальное хозяйство:
газификация населенных пунктов;
7) культура, спорт, туризм и информационное пространство:
проведение спортивно-оздоровительных мероприятий на областном уровне;
обеспечение сохранности архивного фонда местного значения;
обеспечение функционирования областных библиотек;
проведение государственной информационной политики на местном уровне через средства массовой информации;
развитие государственного языка и других языков народов Казахстана на местном уровне;
проведение молодежной политики путем поддержки и развития экономической активности молодежи;
8) водное, лесное хозяйство и охрана окружающей среды:
обеспечение функционирования гидротехнических систем и сооружений местного значения;
охрана, защита, воспроизводство лесов и лесоразведение;
охрана животного мира;
содержание и защита особо охраняемых природных территорий местного значения;
разработка проектов схем охраны малых рек;
разработка проектов водоохранных зон и полос малых рек, водохранилищ и водохозяйственных систем местного значения;
обеспечение экологического контроля, проведение природоохранных мероприятий;
9) архитектурно-строительная деятельность:
обеспечение контроля в строительной и архитектурной деятельности;
обеспечение сейсмостойкости и надежного функционирования зданий с массовым пребыванием людей и объектов жизнеобеспечения;
комплексное градостроительное планирование на территории области;
реализация градостроительных проектов;
разработка генерального плана, установление и изменение границ на территории области;
10) транспорт и коммуникации:
организация пассажирских перевозок по социально значимым межрайонным (междугородним) сообщениям;
строительство, реконструкция, ремонт и содержание автомобильных дорог областного значения;
11) регулирование экономической деятельности:
поддержка предпринимательской деятельности;
12) прочие направления:
официальные трансферты бюджетам районов (городов областного значения);
официальные трансферты в республиканский бюджет;
обслуживание долга местных исполнительных органов.

2. Из областных бюджетов также финансируются затраты на:
обеспечение деятельности государственных учреждений, выполняющих указанные в пункте 1 настоящей статьи виды деятельности, включая переподготовку кадров и повышение квалификации работников указанных государственных учреждений;
бюджетные инвестиционные проекты и программы по направлениям, указанным в пункте 1 настоящей статьи;
иные функции местных органов государственного управления области, предусмотренные законодательными актами.

3. Затраты на содержание местных исполнительных органов, финансируемых из областного бюджета, планируются на основе общего лимита штатной численности и натуральных норм, устанавливаемых Правительством Республики Казахстан.

Статья 53. Расходы бюджета города
республиканского значения, столицы

1. Расходы бюджета города республиканского значения, столицы осуществляются по следующим направлениям:
1) государственные услуги общего характера:
функционирование местных представительных и исполнительных органов города республиканского значения, столицы;
среднесрочное планирование социально-экономического развития города республиканского значения, столицы;
бюджетное планирование на уровне города республиканского значения, столицы;
организация исполнения, бюджета города республиканского значения,столицы;
управление коммунальной государственной собственностью города республиканского значения, столицы;
проведение оценки имущества в целях налогообложения;
2) оборона, общественный порядок, безопасность:
мобилизационная подготовка и мобилизация города республиканского значения, столицы;
мероприятия в рамках исполнения всеобщей воинской обязанности по обеспечению военных комиссариатов оборудованными призывными (сборными) пунктами, медикаментами, инструментарием, медицинским и хозяйственным имуществом, автомобильным транспортом, средствами связи, медицинскими и техническими работниками, лицами обслуживающего персонала и создание медицинских комиссий;
предупреждение и ликвидация чрезвычайных ситуаций масштаба города республиканского значения, столицы;
обеспечение деятельности водно-спасательной службы;
охрана общественного порядка и обеспечение общественной безопасности на территории города республиканского значения, столицы;
мероприятия гражданской обороны города республиканского назначения, столицы;
функционирование медицинских вытрезвителей, приемников для несовершеннолетних, лиц без определенного местожительства и документов, лиц, арестованных в административном порядке;
обеспечение безопасности дорожного движения в населенных пунктах;
обеспечение деятельности по записи актов гражданского состояния;
3) образование:
детское дошкольное воспитание и обучение;
организация и обеспечение обязательного среднего общего образования граждан, включая вечернюю (сменную) форму обучения, и среднее общее образование, предоставляемое через организации интернатского типа;
общеобразовательное обучение по специальным образовательным программам;
общеобразовательное обучение одаренных детей в специализированных организациях образования;
проведение школьных олимпиад масштаба города республиканского значения, столицы;
начальное профессиональное образование;
среднее профессиональное образование;
переподготовка кадров и повышение квалификации работников государственных учреждений, финансируемых из местного бюджета;
обследование психического здоровья детей и подростков и оказание психолого-медико-педагогической консультативной помощи населению;
реабилитация и социальная адаптация детей и подростков с проблемами в развитии;
дополнительное образование для детей и юношества;
приобретение и доставка учебников для учреждений обязательного среднего общего образования;
4) здравоохранение:
обеспечение санитарно-эпидемиологического благополучия населения, предоставление медицинских услуг и другие мероприятия в области здравоохранения, за исключением направлений, финансируемых из республиканского бюджета;
5) социальная помощь и социальное обеспечение:
жилищная помощь;
оказание социальной помощи нуждающимся гражданам на дому;
социальная адаптация лиц, не имеющих определенного местожительства;
социальное обеспечение сирот, детей, оставшихся без попечения родителей;
социальное обеспечение престарелых и инвалидов, включая детей-инвалидов;
обеспечение занятости населения;
государственная адресная социальная помощь;
социальная помощь отдельным категориям нуждающихся граждан по решениям местных представительных органов;
6) жилищно-коммунальное хозяйство:
организация сохранения государственного жилищного фонда города республиканского значения, столицы;
обеспечение жильем отдельных категорий граждан в соответствии с законодательными актами;
изъятие и выкуп жилья и земельных участков для государственных нужд;
создание и обеспечение функционирования очистных, дренажных систем, канализационных, тепловых и электрических сетей, находящихся в коммунальной собственности;
обеспечение санитарии населенных пунктов;
содержание мест захоронений и захоронение безродных;
освещение улиц в населенных пунктах;
благоустройство и озеленение населенных пунктов;
организация водоснабжения населенных пунктов;
газификация населенных пунктов;
7) культура, спорт, туризм и информационное пространство:
проведение зрелищных культурно-массовых мероприятий на местном уровне;
поддержка театрального искусства местного значения;
обеспечение сохранности историко-культурных ценностей местного значения и доступа к ним;
создание условий для занятий физической культурой и спортом по местожительству граждан и в местах массового отдыха населения;
развитие массового физкультурно-оздоровительного движения;
проведение спортивно-оздоровительных мероприятий на местном уровне;
обеспечение сохранности архивного фонда местного значения;
обеспечение функционирования городских библиотек;
проведение государственной информационной политики на местном уровне через средства массовой информации;
развитие государственного языка и других языков народов Казахстана на местном уровне;
проведение молодежной политики путем поддержки и развития экономической активности молодежи;
обеспечение функционирования зоопарков и дендропарков;
8) сельское, водное, лесное хозяйство и охрана окружающей среды:
обеспечение функционирования гидротехнических систем и сооружений местного значения;
содержание и защита особо охраняемых природных территорий местного значения;
охрана, защита, воспроизводство лесов и лесоразведение;
охрана животного мира;
разработка проектов схем охраны малых рек;
разработка проектов водоохранных зон и полос малых рек, водохранилищ и водохозяйственных систем местного значения;
строительство, содержание специальных хранилищ (могильников), используемых в растениеводстве и животноводстве;
обеспечение экологического контроля, проведение природоохранных мероприятий;
организация работ по зонированию земель;
9) архитектурно-строительная деятельность:
обеспечение контроля в строительной и архитектурной деятельности;
обеспечение сейсмостойкости и надежного функционирования зданий с массовым пребыванием людей и объектов жизнеобеспечения;
комплексное градостроительное планирование на территории города республиканского значения, столицы;
реализация градостроительных проектов;
разработка генерального плана, установление и изменение границ на территории города республиканского значения, столицы;
10) транспорт и коммуникации:
организация пассажирских перевозок по социально значимым внутренним сообщениям;
строительство, реконструкция, ремонт и содержание автомобильных дорог местного значения;
11) регулирование экономической деятельности:
поддержка предпринимательской деятельности;
12) прочие направления:
официальные трансферты в республиканский бюджет;
обслуживание долга местных исполнительных органов.

2. Из бюджетов города республиканского значения, столицы также финансируются затраты на:
обеспечение деятельности государственных учреждений, выполняющих указанные в пункте 1 настоящей статьи виды деятельности, включая переподготовку кадров и повышение квалификации работников указанных государственных учреждений;
бюджетные инвестиционные проекты и программы по направлениям, указанным в пункте 1 настоящей статьи;
иные функции местных органов государственного управления города республиканского значения, столицы, предусмотренные законодательными актами.

3. Затраты на содержание местных исполнительных органов, финансируемых из бюджета города республиканского значения, столицы, планируются на основе общего лимита штатной численности и натуральных норм, устанавливаемых Правительством Республики Казахстан.

Статья 54. Расходы бюджета района
(города областного-значения)

1. Расходы бюджета района (города областного значения) осуществляются по следующим направлениям:
1) государственные услуги общего характера:
функционирование местных представительных и исполнительных органов районного (городского) уровня;
экономическое и бюджетное планирование на районном (городском) уровне;
организация исполнения районного (городского) бюджета;
проведение оценки имущества в целях налогообложения;
управление коммунальной государственной собственностью районного (городского) уровня;
2) оборона, общественный порядок, безопасность:
мероприятия в рамках исполнения всеобщей воинской обязанности по обеспечению военных комиссариатов оборудованными призывными (сборными) пунктами, медикаментами, инструментарием, медицинским и хозяйственным имуществом, автомобильным транспортом, средствами связи, медицинскими и техническими работниками, лицами обслуживающего персонала и создание медицинских комиссий;
предупреждение и ликвидация чрезвычайных ситуаций районного (городского) масштаба;
охрана общественного порядка и обеспечение общественной безопасности на территории района (города областного значения);
функционирование медицинских вытрезвителей, приемников для несовершеннолетних, лиц без определенного места жительства и документов, лиц, арестованных в административном порядке;
обеспечение безопасности дорожного движения в населенных пунктах;
обеспечение деятельности по записи актов гражданского состояния;
3) образование:
детское дошкольное воспитание и обучение;
организация и обеспечение обязательного среднего общего образования граждан, включая вечернюю (сменную) форму обучения, и среднее общее образование, предоставляемое через организации интернатского типа;
начальное профессиональное образование;
проведение школьных олимпиад районного (городского) масштаба;
приобретение и доставка учебников для учреждений обязательного среднего общего образования;
дополнительное образование для детей и юношества;
4) социальная помощь и социальное обеспечение:
жилищная помощь;
оказание социальной помощи нуждающимся гражданам на дому;
социальная адаптация лиц, не имеющих определенного места жительства;
обеспечение занятости населения;
государственная адресная социальная помощь;
социальная помощь отдельным категориям нуждающихся граждан по решениям местных представительных органов;
5) жилищно-коммунальное хозяйство:
организация сохранения государственного жилищного фонда района (города областного значения);
обеспечение жильем отдельных категорий граждан в соответствии с законодательными актами;
изъятие и выкуп жилья и земельных участков для государственных нужд;
создание и обеспечение функционирования очистных, дренажных систем, канализационных, тепловых и электрических сетей, находящихся в коммунальной собственности;
обеспечение санитарии населенных пунктов;
содержание мест захоронений и захоронение безродных;
освещение улиц в населенных пунктах;
благоустройство и озеленение населенных пунктов;
организация водоснабжения населенных пунктов;
6) культура и спорт:
поддержка театрального искусства местного значения;
обеспечение сохранности историко-культурных ценностей местного значения и доступа к ним;
проведение зрелищных культурно-массовых мероприятий на местном уровне;
функционирование районных (городских) библиотек;
создание условий для занятий физической культурой и спортом по месту жительства граждан и в местах массового отдыха населения;
развитие массового физкультурно-оздоровительного движения;
проведение спортивно-оздоровительных мероприятий на районном уровне;
обеспечение функционирования зоопарков и дендропарков;
7) сельское хозяйство:
строительство, содержание специальных хранилищ (могильников), используемых в растениеводстве и животноводстве; организация работ по зонированию земель;
8) транспорт и коммуникации:
строительство, реконструкция, ремонт и содержание автомобильных дорог районного (городского) значения;
организация внутрипоселковых (внутригородских) и внутрирайонных общественных пассажирских перевозок;
9) прочие направления:
официальные трансферты в областной бюджет.

2. Из бюджетов районов (городов областного значения) также финансируются затраты на:
обеспечение деятельности государственных учреждений, выполняющих указанные в пункте 1 настоящей статьи виды деятельности;
бюджетные инвестиционные проекты и программы по направлениям, указанным в пункте 1 настоящей статьи;
иные функции местных органов государственного управления района (города областного значения), предусмотренные законодательными актами.
3. Затраты на содержание местных исполнительных органов, финансируемых из бюджета района (города областного значения), планируются на основе общего лимита штатной численности и натуральных норм, устанавливаемых Правительством Республики Казахстан.

Раздел 3. Государственное управление в области регулирования
бюджетных отношений

Глава 9. Компетенция органов государственного управления
в области регулирования бюджетных отношений

Статья 55. Структура государственного управления в
области регулирования бюджетных отношений

Структуру государственного управления в области регулирования бюджетных отношений составляют:
Президент Республики Казахстан;
Парламент Республики Казахстан;
Счетный комитет по контролю за исполнением республиканского бюджета;
Правительство Республики Казахстан;
центральный уполномоченный орган по экономическому планированию;
центральный уполномоченный орган по бюджетному планированию;
центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета;
центральный уполномоченный орган по внутреннему контролю;
маслихат;
местный исполнительный орган.

Статья 56. Компетенция Президента Республики Казахстан

Президент Республики Казахстан в области регулирования бюджетных отношений:
определяет порядок разработки республиканского бюджета и отчета о его исполнении;
образует республиканскую бюджетную комиссию, утверждает положение о ней, определяет ее состав;
принимает решение о введении чрезвычайного государственного бюджета на территории Республики Казахстан и определяет порядок его разработки;
определяет основные направления бюджетной политики Республики Казахстан на предстоящий год в ежегодном послании к народу Казахстана о положении в стране и основных направлениях внутренней и внешней политики республики;
создает Совет по управлению Национальным фондом Республики Казахстан и утверждает положение о нем;
принимает решения по повышению эффективности формирования и использования Национального фонда Республики Казахстан, а также по объемам и направлениям его использования;
утверждает отчеты о формировании и использовании Национального фонда Республики Казахстан;
утверждает республиканский финансовый план на первый квартал соответствующего финансового года в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом.

Статья 57. Компетенция Счетного комитета по контролю
за исполнением республиканского бюджета

Счетный комитет по контролю за исполнением республиканского бюджета в области регулирования бюджетных отношений:
осуществляет внешний контроль за исполнением республиканского бюджета;
осуществляет контроль за исполнением чрезвычайного государственного бюджета;
утверждает стандарты государственного финансового контроля и кодекс этики работников органов государственного финансового контроля;
устанавливает порядок проведения внешнего контроля за исполнением республиканского бюджета;
осуществляет контроль за исполнением решений, принятых по итогам контрольных мероприятий;
осуществляет иные полномочия, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

Статья 58. Компетенция Правительства Республики
Казахстан

Правительство Республики Казахстан в области регулирования бюджетных отношений:
представляет Парламенту Республики Казахстан республиканский бюджет и отчет о его исполнении;
представляет в Счетный комитет по контролю за исполнением республиканского бюджета годовой отчет об исполнении республиканского бюджета;
определяет порядок разработки проектов местных бюджетов;
обеспечивает исполнение республиканского бюджета и определяет порядок исполнения республиканского и местных бюджетов;
принимает постановление о реализации закона о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год;
осуществляет правительственное заимствование;
утверждает перечень организаций сырьевого сектора;
определяет порядок разработки среднесрочной фискальной политики;
определяет порядок рассмотрения бюджетных инвестиционных проектов (программ);
утверждает прогнозные показатели республиканского бюджета на трехлетний период;
определяет перечень уполномоченных государственных органов, ответственных за взимание и осуществляющих контроль над поступлением неналоговых поступлений, порядок их перечисления в бюджет;
принимает решения о необходимости предоставления государственных гарантий по негосударственным займам резидентов Республики Казахстан;
определяет порядок предоставления Правительством Республики Казахстан государственных гарантий по негосударственным займам, порядок получения, использования, погашения и обслуживания государственных и гарантированных государством займов, их регистрации и учета, порядок мониторинга и управления государственным и гарантированным государством долгом;
определяет порядок планирования и использования денег от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг), остающихся в их распоряжении;
определяет порядок формирования и использования резерва Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов;
определяет порядок зачисления активов в Национальный фонд Республики Казахстан, использования Национального фонда Республики Казахстан и перечень разрешенных финансовых и иных активов;
обеспечивает проведение ежегодного внешнего аудита Национального фонда Республики Казахстан;
определяет порядок и периодичность перечисления бюджетных изъятий из нижестоящих бюджетов в вышестоящий бюджет и бюджетных субвенций из вышестоящего бюджета в нижестоящие бюджеты;
определяет методику расчетов объемов официальных трансфертов общего характера;
утверждает среднесрочную фискальную политику Правительства Республики Казахстан;
утверждает натуральные нормы;
утверждает единую бюджетную классификацию и определяет порядок ее составления;
определяет порядок проведения оценки эффективности бюджетных программ;
устанавливает порядок проведения внутреннего контроля;
утверждает лимит штатной численности центральных исполнительных органов, а также их территориальных органов и подведомственных им государственных учреждений;
утверждает типовую структуру местного государственного управления и лимит штатной численности местных исполнительных органов;
составляет совместно с Национальным Банком Республики Казахстан годовой отчет о формировании и использовании Национального фонда Республики Казахстан.

Статья 59. Компетенция центрального уполномоченного
органа по бюджетному планированию

Центральный уполномоченный орган по бюджетному планированию:
разрабатывает проект среднесрочной фискальной политики Правительства Республики Казахстан;
разрабатывает проект закона о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год и представляет на рассмотрение Правительства Республики Казахстан;
разрабатывает проект постановления о реализации закона о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год;
определяет порядок составления и представления бюджетной заявки;
устанавливает форму составления прогноза поступлений и расходов денег от реализации товаров (работ, услуг) государственными учреждениями, остающихся в их распоряжении;
определяет методику прогнозирования поступлений бюджета;
разрабатывает проект единой бюджетной классификации;
разрабатывает и утверждает годовой план финансирования;
вносит предложения по уточнению (корректировке) республиканского бюджета;
осуществляет оценку эффективности бюджетных программ;
разрабатывает политику государственного и гарантированного государством заимствования;
осуществляет планирование и анализ государственного и гарантированного государством заимствования и долга;
разрабатывает политику бюджетного кредитования;
осуществляет планирование и анализ бюджетного кредитования;
осуществляет иные полномочия, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

Статья 60. Компетенция центрального уполномоченного
органа по экономическому планированию

Центральный уполномоченный орган по экономическому планированию в области регулирования бюджетных отношений:
разрабатывает проект среднесрочного плана социально-экономического развития республики;
формирует перечень приоритетных бюджетных инвестиционных проектов (программ);
формирует перечень приоритетных заявок на привлечение государственных грантов и вносит его на утверждение в Правительство Республики Казахстан;
проводит оценку эффективности бюджетных инвестиций и государственных грантов;
осуществляет иные полномочия, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

Статья 61. Компетенция центрального уполномоченного
органа по исполнению бюджета

Центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета:
исполняет республиканский бюджет и обслуживание исполнения местных бюджетов;
участвует в разработке проекта закона о республиканском бюджете на соответствующий год;
участвует в разработке проекта постановления о реализации закона о республиканском бюджете на соответствующий год;
участвует в прогнозировании поступлений в бюджет и определении целей и приоритетов государственной политики в сфере поступления доходов в государственный бюджет;
утверждает и вносит изменения в сводные планы поступлений и финансирования республиканского бюджета;
выдает разрешения администраторам республиканских бюджетных программ;
осуществляет регистрацию гражданско-правовых сделок государственных учреждений;
осуществляет платежи по обязательствам государственных учреждений;
размещает временно свободные бюджетные деньги во вклады (депозиты) в Национальном Банке Республики Казахстан;
определяет порядок реконвертации иностранной валюты с банковских счетов;
приостанавливает финансирование в случаях, установленных настоящим Кодексом;
определяет порядок открытия, закрытия и ведения счетов государственных учреждений в центральном уполномоченном органе по исполнению бюджета определяет порядок ведения бюджетного учета;
определяет порядок составления и представления отчетности;
получает, использует, регистрирует, погашает и обслуживает правительственные займы, осуществляет покупку и продажу эмитированных им государственных эмиссионных ценных бумаг на организованном рынке ценных бумаг;
обеспечивает выполнение обязательств по государственным гарантиям негосударственных займов резидентов Республики Казахстан;
осуществляет мониторинг освоения бюджетных средств;
осуществляет оценку эффективности республиканских бюджетных программ в ходе исполнения республиканского бюджета;
осуществляет методологическое руководство по исполнению республиканского и местных бюджетов, бюджетному учету, отчетности;
по поручению Правительства Республики Казахстан ведет переговоры, подписывает договоры правительственных займов, выпускает государственные эмиссионные ценные бумаги Правительства Республики Казахстан, предоставляет государственные гарантии по негосударственным займам резидентов Республики Казахстан;
определяет на конкурсной основе и уполномочивает банки второго уровня на обслуживание правительственных и негосударственных займов, имеющих государственные гарантии;
осуществляет предоставление, обслуживание, возврат и контроль за целевым использованием бюджетных кредитов за счет средств республиканского бюджета, обеспечивает их учет, мониторинг;
осуществляет иные полномочия, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

Статья 62. Компетенция центрального уполномоченного
органа по внутреннему контролю

Центральный уполномоченный орган по внутреннему контролю:
осуществляет внутренний контроль республиканского и местных бюджетов;
дает оценку причинам нарушений требований бюджетного законодательства Республики Казахстан об исполнении республиканского и местных бюджетов;
дает оценку эффективности и результативности исполнения бюджетных программ (подпрограмм);
осуществляет иные полномочия, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

Статья 63. Компетенция маслихата области, города
республиканского значения, столицы, района
(города областного значения)

Маслихат области, города республиканского значения, столицы, района (города областного значения):
утверждает местный бюджет и отчеты о его исполнении;
избирает ревизионную комиссию, осуществляющую внешний контроль за исполнением местного бюджета;
рассматривает отчеты о проведении внешнего контроля исполнения местного бюджета.

Статья 64. Компетенция акимата области, города
республиканского значения, столицы, района
(города областного значения)

Акимат области, города республиканского значения, столицы, района (города областного значения):
представляет в маслихат проект местного бюджета и отчет о его исполнении;
разрабатывает местный бюджет и обеспечивает его исполнение;
принимает постановление о реализации решения местного представительного органа о местном бюджете на соответствующий финансовый год;
утверждает среднесрочную фискальную политику местного исполнительного органа;
создает местные уполномоченные органы по экономическому, бюджетному планированию, исполнению бюджета;
образует бюджетную комиссию области, города республиканского значения, столицы, района (города областного значения), утверждает положение о ней, определяет ее состав;
утверждает местный финансовый план на первый квартал соответствующего финансового года в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом;
осуществляет иные полномочия, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

Глава 10. Бюджетные комиссии

Статья 65. Основные положения о бюджетных комиссиях

1. Бюджетная комиссия - комиссия, создаваемая с целью обеспечения своевременной и качественной разработки проекта бюджета и выработки предложений по уточнению и исполнению бюджета.

2. Правовую основу деятельности бюджетных комиссий составляют Конституция Республики Казахстан, настоящий Кодекс, законодательные и иные нормативные правовые акты Республики Казахстан.

3. Республиканская бюджетная комиссия и бюджетные комиссии областей, городов республиканского значения, столицы, района (города областного значения) осуществляют свою деятельность на постоянной основе.

Статья 66. Компетенция бюджетных комиссий

В компетенцию бюджетных комиссий входят:
выработка предложений по среднесрочной фискальной политике на предстоящий трехлетний период;
определение показателей проектов бюджетов на соответствующий финансовый год;
отбор бюджетных программ для финансирования в предстоящем трехлетнем периоде и планируемом финансовом году, определение механизма их реализации, исходя из среднесрочной фискальной политики;
выработка предложений по проектам нормативных правовых актов, предусматривающих увеличение расходов или сокращение поступлений республиканского или местных бюджетов;
выработка предложений по уточнению бюджетов на соответствующий финансовый год;
рассмотрение результатов оценки реализации бюджетных программ и выработка предложений по ним;
иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом, а также положениями о бюджетных комиссиях.

Статья 67. Органы бюджетных комиссий

1. Органами бюджетных комиссий являются:
председатель бюджетной комиссии;
заместители председателя бюджетной комиссии;
секретарь бюджетной комиссии;
рабочий орган бюджетной комиссии - центральный или местный уполномоченный орган по бюджетному планированию.

2. Председатель бюджетной комиссии руководит ее деятельностью, председательствует на заседаниях бюджетной комиссии, планирует ее работу, осуществляет общий контроль за реализацией ее решений и несет ответственность за деятельность, осуществляемую комиссией. Во время отсутствия председателя бюджетной комиссии его функции выполняет назначенный председателем заместитель председателя бюджетной комиссии.

3. Секретарь бюджетной комиссии координирует работу по обеспечению деятельности бюджетной комиссии, подготавливает протоколы заседаний бюджетной комиссии.

4. Рабочий орган подготавливает материалы к заседаниям бюджетной комиссии в соответствии со сроками и повестками дня, определяемыми бюджетной комиссией.

Особенная часть

Раздел 4. Разработка и утверждение бюджета

Глава 11. Основы планирования бюджета

Статья 68. Общие положения о планировании бюджета

1. Планирование бюджета является процессом разработки решений по определению объемов поступлений бюджета на планируемый период и направлений их использования с учетом их приоритетности и в соответствии с задачами социально-экономического развития страны.

2. Бюджет планируется на один финансовый год. Одновременно с проектом бюджета на очередной финансовый год составляется прогноз бюджета на предстоящий трехлетний период.

3. Порядок разработки проекта республиканского бюджета определяется Президентом Республики Казахстан. Порядок разработки проектов местных бюджетов определяется Правительством Республики Казахстан.

Статья 69. Принципы планирования бюджета

Основными принципами планирования бюджета являются:
принцип преемственности - планирование бюджета с соблюдением направлений среднесрочной фискальной политики, принятых за основу в предыдущий период, с учетом результатов исполнения бюджета истекшего и текущего финансовых лет;
принцип приоритетности - планирование бюджета с соблюдением приоритетных направлений социально-экономического развития на предстоящий среднесрочный период;
принцип обоснованности - планирование бюджета на основе нормативных правовых актов и других документов, определяющих необходимость включения в проект бюджета тех или иных поступлений или расходов и правильность их объемов.

Статья 70. Определение среднесрочной фискальной
политики на предстоящий трехлетний период

1. Среднесрочная фискальная политика представляет собой документ, определяющий налогово-бюджетную политику на предстоящий трехлетний период, в том числе:
прогнозные показатели государственного, республиканского и местных бюджетов;
результаты оценки эффективности реализации бюджетных программ за истекший период;
приоритетные направления расходования бюджетных средств;
бюджетные механизмы и способы реализации основных направлений социально-экономического развития республики или региона;
направления развития межбюджетных отношений;
политика в сфере государственного и гарантированного государством заимствования и долга;
возможные фискальные риски.

2. Среднесрочная фискальная политика разрабатывается на трехлетний период на основе среднесрочного плана социально-экономического развития республики или региона с учетом среднесрочной фискальной политики, утвержденной в истекшем финансовом году, анализа и оценки исполнения бюджета за истекший финансовый год с ежегодной корректировкой ее основных направлений.

3. Среднесрочная фискальная политика Правительства Республики Казахстан на предстоящий трехлетний период утверждается Правительством Республики Казахстан до 1 апреля текущего года и подлежит опубликованию.
Среднесрочная фискальная политика местного исполнительного органа на предстоящий трехлетний период утверждается местными исполнительными органами до 1 мая текущего года и подлежит опубликованию.

4. Порядок разработки среднесрочной фискальной политики определяется Правительством Республики Казахстан.

Статья 71. Натуральные нормы

1. Натуральные нормы - минимальные натуральные показатели потребления или использования необходимых материальных или нематериальных благ. Натуральные нормы являются обязательными при планировании и исполнении бюджета.

2. Натуральные нормы разрабатываются центральными государственными органами и утверждаются Правительством Республики Казахстан.

3. Центральные государственные органы вправе вносить на рассмотрение республиканской бюджетной комиссии предложения об изменении или отмене натуральных норм с учетом прогнозных показателей государственного бюджета и социально-экономического развития республики.

Глава 12. Разработка проектов бюджетов

Статья 72. Прогнозирование поступлений бюджета

1. Прогнозирование поступлений бюджета осуществляется уполномоченным органом по бюджетному планированию на основе среднесрочного плана социально-экономического развития республики или региона и среднесрочной фискальной политики на предстоящий трехлетний период.

2. Отражение поступлений в бюджет полученных товаров (работ, услуг) допускается только в случаях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, а также международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан.
При этом в расходах должна предусматриваться бюджетная программа в объеме, равном стоимости полученных товаров (работ, услуг).

3. Методика прогнозирования поступлений бюджета определяется центральным уполномоченным органом по бюджетному планированию.

4. Прогнозные показатели поступлений бюджета на предстоящий финансовый год рассматриваются и одобряются бюджетной комиссией.

Статья 73. Определение лимитов расходов бюджета

1. Уполномоченный орган по бюджетному планированию на основе среднесрочной фискальной политики формирует лимиты расходов бюджета для текущих бюджетных программ и бюджетных программ развития.

2. Лимиты расходов бюджета рассматриваются и одобряются бюджетной комиссией.

3. Доведение лимитов расходов на текущие бюджетные программы до администраторов бюджетных программ и на бюджетные программы развития в уполномоченный орган по экономическому планированию для отбора бюджетных инвестиционных проектов (программ) осуществляется уполномоченным органом по бюджетному планированию.

Статья 74. Составление бюджетных заявок
администраторами бюджетных программ

1. Бюджетная заявка представляет собой совокупность документов, ежегодно составляемых и представляемых администратором бюджетных программ для обоснования необходимости бюджетных программ и определения суммы их финансирования при разработке бюджета и представляемых на предстоящий финансовый год и трехлетний период.

2. Бюджетная заявка составляется на основе:
единой бюджетной классификации;
лимитов расходов бюджета;
бюджетной заявки на трехлетний период, одобренной бюджетной комиссией в истекшем финансовом году;
среднесрочного плана социально-экономического развития республики или региона и среднесрочной фискальной политики;
перечня приоритетных бюджетных инвестиционных проектов (программ).

3. Администратор бюджетной программы ежегодно составляет только одну бюджетную заявку.

4. Бюджетная заявка администратора бюджетных программ включает в себя:
перечень бюджетных программ (подпрограмм) и суммы расходов по ним;
пояснительную записку к бюджетной программе;
проект паспорта бюджетной программы (подпрограммы), включенной в бюджетную заявку;
информацию о кредиторской задолженности по состоянию на 1 января текущего финансового года с обязательной разбивкой общей суммы кредиторской задолженности по годам с указанием основных причин возникновения;
информацию о дебиторской задолженности по состоянию на 1 января текущего финансового года с обязательной разбивкой общей суммы дебиторской задолженности по годам с указанием основных причин возникновения;
информацию о полученных и использованных связанных грантах по состоянию на 1 января текущего финансового года с обязательной разбивкой суммы грантов по направлениям расходования;
расчеты расходов по бюджетной программе (подпрограмме), включенной в бюджетную заявку;
другую информацию.
Прогноз поступлений и расходов денег от реализации товаров (работ, услуг) государственными учреждениями, остающихся в их распоряжении, на соответствующий финансовый год составляется по форме, установленной центральным уполномоченным органом по бюджетному планированию и представляется вместе с бюджетной заявкой.

5. Перечень бюджетных программ (подпрограмм) определяет бюджетные программы, планируемые администратором на предстоящий трехлетний период, по установленной форме с указанием отчетных данных за истекший год, плановых показателей на текущий год и прогнозных показателей на предстоящий трехлетний период.

6. Пояснительная записка к бюджетной программе определяет краткую характеристику планируемой бюджетной программы, раскрывает ее сущность, необходимость и роль в социально-экономическом развитии республики или региона, причины отклонения от прошлогодней бюджетной заявки.

7. Проект паспорта бюджетной программы (подпрограммы) является документом, определяющим цели, задачи, нормативно-правовое обоснование, ожидаемые результаты, мероприятия, ответственных исполнителей, сроки выполнения, стоимость в национальной валюте, источники финансирования бюджетной программы.

8. Расчеты расходов по бюджетной программе (подпрограмме) раскрывают количественные и стоимостные показатели бюджетных программ, определяемые с учетом установленных натуральных норм.

9. В случае, если администратором бюджетных программ предлагается реализация бюджетных программ путем бюджетного кредитования, бюджетная заявка по данным бюджетным программам дополнительно должна включать следующие документы, в том числе сформированные при подготовке и отборе инвестиционных проектов (программ):
1) обоснование целесообразности реализации бюджетной программы путем бюджетного кредитования, включая обоснование соответствия бюджетной программы цели, принципам, критериям, направлениям бюджетного кредитования;
2) обоснование потребности в объектах и/или направлениях бюджетного кредитования;
3) обоснование условий бюджетных кредитов;
4) расчет окупаемости бюджетного кредитования;
5) обоснование размера оплаты услуг поверенных (агентов), в случае их привлечения.

10. Порядок составления и представления бюджетной заявки определяется центральным уполномоченным органом по бюджетному планированию.

Статья 75. Рассмотрение бюджетных заявок

1. Бюджетные заявки рассматриваются уполномоченным органом по бюджетному планированию, который проводит их оценку и готовит по ним соответствующее заключение.
Уполномоченный орган по бюджетному планированию проводит оценку эффективности планируемых бюджетных программ в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

2. Бюджетная комиссия рассматривает бюджетные заявки и заключение уполномоченного органа по бюджетному планированию и принимает по ним решение.

3. Разногласия между администраторами бюджетных программ и уполномоченным органом по бюджетному планированию рассматриваются бюджетной комиссией.

4. После принятия бюджетной комиссией окончательного решения по бюджетным программам дополнительные заявки администраторов бюджетных программ не рассматриваются.

Статья 76. Разработка проекта закона о республиканском
бюджете на соответствующий финансовый год

1. Центральный уполномоченный орган по бюджетному планированию на основе принятых республиканской бюджетной комиссией решений составляет окончательный вариант проекта республиканского бюджета на предстоящий финансовый год и вносит его на рассмотрение республиканской бюджетной комиссии.

2. Рассмотрение и определение окончательного варианта проекта республиканского бюджета на предстоящий финансовый год завершаются не позднее 1 августа года, предшествующего планируемому финансовому году.

3. Текст проекта закона должен содержать:
1) объемы доходов, затрат, операционного сальдо, чистого бюджетного кредитования, сальдо по операциям с финансовыми активами, дефицита (профицита), финансирования дефицита (использования профицита) республиканского бюджета предстоящего финансового года;
2) минимальные размеры заработной платы, пенсии, месячный расчетный показатель;
3) размеры бюджетных изъятий из местных бюджетов в республиканский бюджет;
4) объемы бюджетных субвенций, передаваемых из республиканского бюджета в местные бюджеты;
5) размер резерва Правительства Республики Казахстан;
6) сумму выполнения обязательств по государственным гарантиям Республики Казахстан;
7) лимит предоставления государственных гарантий Республики Казахстан;
8) лимит правительственного долга;
9) другие положения.

4. К проекту закона о республиканском бюджете прилагаются:
1) проект республиканского бюджета на соответствующий финансовый год по структуре, установленной настоящим Кодексом. При этом поступления излагаются по категориям, классам и подклассам, а расходы излагаются по функциональным группам, администраторам бюджетных программ и бюджетным программам. Раздел "Финансирование дефицита (использование профицита) бюджета" представляется общей суммой;
2) объемы поступлений от организаций сырьевого сектора в республиканский бюджет;
3) объем поступлений от приватизации государственного имущества, находящегося в республиканской собственности и относящегося к горнодобывающей и обрабатывающей отраслям;
4) минимальные объемы расходов местных бюджетов на социально важные программы;
5) перечень бюджетных программ развития республиканского бюджета с разделением на бюджетные инвестиционные проекты и программы;
6) перечень республиканских и местных бюджетных программ, не подлежащих секвестру в процессе исполнения республиканского и местных бюджетов;
7) другие данные.

5. Размер утверждаемого дефицита (профицита) республиканского бюджета на соответствующий финансовый год отражается в денежном выражении и процентах к валовому внутреннему продукту.

6. Центральный уполномоченный орган по бюджетному планированию в срок не позднее 15 августа текущего года представляет проект закона о республиканском бюджете на предстоящий финансовый год на рассмотрение в Правительство Республики Казахстан.

7. Центральные государственные органы с учетом прогнозных показателей государственного и республиканского бюджетов на предстоящий трехлетний период проводят анализ действующих нормативных правовых актов, исполнение которых влечет дополнительное расходование бюджетных средств, и разрабатывают предложения об их отмене, приостановлении или о внесении в них изменений или дополнений.

Статья 77. Разработка проекта решения маслихата об
областном бюджете, бюджете города
республиканского значения, столицы на
соответствующий финансовый год

1. Местный уполномоченный орган по бюджетному планированию на основе принятых бюджетной комиссией области, города республиканского значения, столицы решений составляет окончательный вариант проекта областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы на предстоящий финансовый год и вносит его на рассмотрение бюджетной комиссии области, города республиканского значения, столицы.

2. Рассмотрение и определение окончательного варианта проекта областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы на предстоящий финансовый год завершаются не позднее 15 сентября года, предшествующего планируемому финансовому году.

3. Текст проекта решения должен содержать:
1) объемы доходов, затрат, операционного сальдо, чистого бюджетного кредитования, сальдо по операциям с финансовыми активами, дефицита (профицита), финансирования дефицита (использования профицита) бюджета предстоящего финансового года;
2) объемы бюджетных субвенций, передаваемых из областного бюджета в бюджеты районов (городов областного значения), и размеры бюджетных изъятий из бюджетов районов (городов областного значения) в областной бюджет;
3) размер резерва местного исполнительного органа;
4) лимит долга местного исполнительного органа области, города республиканского значения, столицы на конец соответствующего финансового года;
5) другие положения.

4. К проекту решения об областном бюджете, бюджете города республиканского значения, столицы прилагаются:
1) проект областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы на соответствующий финансовый год по структуре, установленной настоящим Кодексом. При этом поступления излагаются по категориям, классам и подклассам, а расходы излагаются по функциональным группам, администраторам бюджетных программ и бюджетным программам. Раздел "Финансирование дефицита (использование профицита) бюджета" представляется общей суммой;
2) перечень бюджетных программ развития областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы с разделением на бюджетные инвестиционные проекты и программы;
3) перечень местных бюджетных программ, не подлежащих секвестру в процессе исполнения местного бюджета на соответствующий финансовый год, в том числе установленных законом о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год;
4) бюджетные программы каждого района в городе;
5) другие данные.

5. Размер утверждаемого дефицита (профицита) областных бюджетов, бюджетов городов республиканского значения, столицы на соответствующий финансовый год отражается в денежном выражении.

6. Местный уполномоченный орган по бюджетному планированию в срок не позднее 1 октября текущего года представляет проект областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы на предстоящий финансовый год на рассмотрение местному исполнительному органу области, города республиканского значения, столицы.

Статья 78. Разработка проекта решения маслихата о
бюджете района (города областного значения)
на соответствующий финансовый год

1. Местный уполномоченный орган по бюджетному планированию на основе принятых бюджетной комиссией района (города областного значения) решений составляет окончательный вариант проекта бюджета района (города областного значения) на предстоящий финансовый год и вносит его на рассмотрение бюджетной комиссии района (города областного значения).

2. Рассмотрение и определение окончательного варианта проекта бюджета района (города областного значения) на предстоящий финансовый год завершаются не позднее 1 октября года, предшествующего планируемому финансовому году.

3. Текст проекта решения должен содержать:
1) объемы доходов, затрат, операционного сальдо, чистого бюджетного кредитования, сальдо по операциям с финансовыми активами, дефицита (профицита), финансирования дефицита (использования профицита) бюджета предстоящего финансового года;
2) размер резерва местного исполнительного органа;
3) размеры бюджетных изъятий из бюджета района (города областного значения) в областной бюджет;
4) другие положения.

4. К проекту решения о бюджете района (города областного значения) прилагаются:
1) проект бюджета района (города областного значения) на соответствующий финансовый год по структуре, установленной настоящим Кодексом. При этом поступления излагаются по категориям, классам и подклассам, а расходы излагаются по функциональным группам, администраторам бюджетных программ и бюджетным программам. Раздел "Финансирование дефицита (использование профицита) бюджета" представляется общей суммой;
2) перечень бюджетных программ развития бюджета района (города областного значения) с разделением на бюджетные инвестиционные проекты и программы;
3) перечень бюджетных программ, не подлежащих секвестру в процессе исполнения местного бюджета на соответствующий финансовый год, в том числе установленных решением областного маслихата об утверждении областного бюджета на соответствующий финансовый год;
4) бюджетные программы каждого города районного значения, поселка, аула (села), аульного (сельского) округа;
5) другие данные.

5. Размер утверждаемого дефицита (профицита) бюджета района (города областного значения) на соответствующий финансовый год отражается в денежном выражении.

6. Местный уполномоченный орган по бюджетному планированию в срок не позднее 15 октября текущего года представляет проект бюджета района (города областного значения) на предстоящий финансовый год на рассмотрение местному исполнительному органу района (города областного значения).

Глава 13. Основные положения процесса рассмотрения
и утверждения проекта бюджета

Статья 79. Общие положения о рассмотрении и утверждении
проекта республиканского бюджета

1. Проект закона о республиканском бюджете на предстоящий финансовый год вносится Правительством Республики Казахстан в Парламент Республики Казахстан не позднее 1 сентября года, предшествующего планируемому.
Правительство Республики Казахстан одновременно с проектом закона о республиканском бюджете на предстоящий финансовый год представляет среднесрочный план социально-экономического развития, среднесрочную фискальную политику на предстоящий трехлетний период, проекты паспортов республиканских бюджетных программ и пояснительную записку, раскрывающую решения, заложенные в проекте республиканского бюджета на предстоящий финансовый год.

2. Утверждение республиканского бюджета на предстоящий финансовый год происходит на совместном заседании Палат Парламента Республики Казахстан в двух чтениях и не позднее 1 декабря текущего года.

3. В случае, если Парламентом Республики Казахстан в срок до 1 декабря текущего года не будет принят закон о республиканском бюджете на предстоящий финансовый год, Президент Республики Казахстан вправе издать указ о республиканском финансовом плане на первый квартал предстоящего финансового года, который действует до утверждения Парламентом Республики Казахстан республиканского бюджета.
Республиканский финансовый план на первый квартал предстоящего финансового года утверждается не позднее 30 декабря текущего года в объеме одной четвертой части проекта республиканского бюджета на предстоящий финансовый год.
Исполнение республиканского финансового плана осуществляется в порядке, установленном настоящим Кодексом.

4. В случае утверждения республиканского финансового плана на первый квартал очередного финансового года республиканский бюджет на данный финансовый год должен быть утвержден не позднее 1 марта того же года.

Статья 80. Общие положения о рассмотрении и утверждении
проекта местного бюджета

1. Проект областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы на предстоящий финансовый год вносится местным исполнительным органом области, города республиканского значения, столицы в соответствующий маслихат не позднее 15 октября года, предшествующего планируемому.
Проект бюджета района (города областного значения) на предстоящий финансовый год вносится местным исполнительным органом района (города областного значения) в соответствующий маслихат не позднее 1 ноября года, предшествующего планируемому.
Местный исполнительный орган одновременно с проектом местного бюджета на предстоящий финансовый год представляет среднесрочный план социально-экономического развития, среднесрочную фискальную политику на предстоящий трехлетний период, проекты паспортов местных бюджетных программ и пояснительную записку, раскрывающую решения, заложенные в проект местного бюджета на предстоящий финансовый год.

2. Областной бюджет, бюджет города республиканского значения, столицы на предстоящий финансовый год утверждается не позднее двухнедельного срока после подписания Президентом Республики Казахстан закона о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год.
Бюджет района (города областного значения) на предстоящий финансовый год утверждается не позднее двухнедельного срока после подписания решения областного маслихата об утверждении областного бюджета на соответствующий финансовый год.

3. В случае, если маслихатом в установленный пунктом 2 настоящей статьи срок не будет принято решение о местном бюджете на предстоящий финансовый год, местный исполнительный орган соответствующей административно-территориальной единицы вправе издать решение о местном финансовом плане на первый квартал предстоящего финансового года, которое действует до утверждения маслихатом местного бюджета.
Местный финансовый план на первый квартал предстоящего финансового года утверждается не позднее 30 декабря текущего года в объеме одной четвертой части проекта местного бюджета на предстоящий финансовый год.
Исполнение местного финансового плана осуществляется в порядке, установленном настоящим Кодексом.

4. В случае утверждения местного финансового плана на первый квартал очередного финансового года местный бюджет на данный финансовый год должен быть утвержден не позднее 1 марта того же года.

5. Местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения, столицы в недельный срок после принятия решении районными (городскими) маслихатами об утверждении бюджетов районов (городов областного значения) представляют в центральный уполномоченный орган по бюджетному планированию и центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета бюджеты областей, городов республиканского значения, столицы, сведенные на основе утвержденных местных бюджетов, а также перечень местных бюджетных инвестиционных проектов и программ, финансируемых из местных бюджетов на соответствующий финансовый год.

Статья 81. Основные принципы рассмотрения проекта
бюджета представительными органами

1. При рассмотрении проектов бюджетов представительные органы придерживаются следующих принципов:
1) принцип обоснованности;
2) принцип соблюдения сбалансированности бюджета.

2. Принцип обоснованности означает, что любые предложения депутатов о внесении изменений или дополнений в проект бюджета должны сопровождаться письменным обоснованием эффективности, целесообразности, соответствия данных поправок приоритетам социально-экономического развития, и расчетами к ним, а также оценкой влияния предлагаемых изменений и дополнений на социально-экономическое развитие государства в целом или отдельного региона.

3. Принцип соблюдения сбалансированности бюджета означает, что при внесении депутатами любого изменения или дополнения в проект бюджета должны быть обоснованно определены дополнительные источники поступлений либо сокращаемые расходы для сохранения размера дефицита бюджета не больше установленного проектом бюджета.

Глава 14. Процесс рассмотрения и утверждения проекта
республиканского бюджета Парламентом Республики Казахстан

Статья 82. Рассмотрение проекта республиканского
бюджета в Парламенте Республики Казахстан

1. Обсуждения проекта закона о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год на пленарных заседаниях Мажилиса и Сената Парламента Республики Казахстан включают доклады уполномоченного Правительством Республики Казахстан лица (лиц) по среднесрочному плану социально-экономического развития Республики Казахстан, среднесрочной фискальной политике и проекту закона о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год, Председателя Национального Банка Республики Казахстан по денежно-кредитной политике, а также лиц, уполномоченных Палатами Парламента Республики Казахстан, с заключением по законопроекту.

2. Палаты Парламента Республики Казахстан вправе заслушать выступления руководителей администраторов республиканских бюджетных программ на пленарных заседаниях по проекту закона о республиканском бюджете на предстоящий финансовый год.

3. Проект закона о республиканском бюджете на предстоящий финансовый год утверждается на совместном заседании Палат Парламента Республики Казахстан в двух чтениях.
В первом чтении утверждаются общие объемы доходов, затрат, операционного сальдо, чистого кредитования, сальдо по операциям с финансовыми активами, дефицита (профицита), финансирования дефицита (использования профицита) республиканского бюджета.
Во втором чтении проект закона о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год утверждается по статьям.

Статья 83. Утверждение республиканского бюджета на
соответствующий финансовый год

Утверждение республиканского бюджета на соответствующий финансовый год осуществляется посредством принятия закона в редакции, одобренной на совместных заседаниях обеих Палат Парламента Республики Казахстан.

Глава 15. Процесс рассмотрения и утверждения проекта
местного бюджета маслихатом

Статья 84. Рассмотрение проекта местного бюджета
в постоянных комиссиях маслихата

1. Проект местного бюджета рассматривается в постоянных комиссиях соответствующего маслихата.

2. Постоянные комиссии соответствующих маслихатов создают рабочие группы из числа членов комиссии. В рабочие группы могут привлекаться представители местных исполнительных органов.

3. Постоянные комиссии с учетом мнений рабочих групп вырабатывают предложения по внесению изменений и дополнений в проект местного бюджета с соответствующими обоснованиями и расчетами и направляют их в головную постоянную комиссию, определенную соответствующим маслихатом.

4. Головная постоянная комиссия осуществляет свод предложений постоянных комиссий, который выносится на сессию маслихата. При этом, в свод включаются только те предложения, которые имеют соответствующее обоснование и расчеты.

5. Обсуждение на сессии соответствующего маслихата проекта местного бюджета включает в себя доклады акима соответствующей административно-территориальной единицы, уполномоченного местным исполнительным органом лица (лиц) по среднесрочному плану социально-экономического развития соответствующей административно-территориальной единицы, среднесрочной фискальной политике и проекту местного бюджета на соответствующий финансовый год, а также лиц, уполномоченных маслихатом, с заключением по проекту местного бюджета.

6. Маслихат вправе заслушать выступления на сессии руководителей администраторов местных бюджетных программ по проекту местного бюджета на предстоящий финансовый год.

Статья 85. Утверждение местного бюджета маслихатом

Утверждение местного бюджета на соответствующий финансовый год осуществляется посредством принятия решения маслихата в редакции, одобренной на сессии маслихата большинством голосов депутатов маслихата.

Раздел 5. Исполнение и уточнение бюджетов

Глава 16. Общие положения об исполнении бюджета

Статья 86. Общие положения об исполнении бюджета

1. Исполнением бюджета является выполнение комплекса мероприятий по обеспечению поступлений в бюджет, реализации бюджетных программ, а также финансированию дефицита (использованию профицита) бюджета.

2. Исполнение бюджета начинается 1 января и завершается 31 декабря текущего финансового года.

3. Исполнение бюджета осуществляется на кассовой основе, кроме случаев, предусмотренных настоящим Кодексом.

4. Правительство Республики Казахстан обеспечивает исполнение республиканского бюджета.

5. Местные исполнительные органы обеспечивают исполнение местных бюджетов. Центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета осуществляет обслуживание исполнения местных бюджетов в соответствии с настоящим Кодексом.

Статья 87. Принципы исполнения бюджета

1. Принцип целевого использования бюджетных средств - использование бюджетных средств на мероприятия, определенные паспортами бюджетных программ, гражданско-правовыми сделками государственных учреждений, нормативными правовыми актами, в соответствии с которыми осуществляются бюджетные программы.

2. Принцип своевременности - зачисление поступлений в бюджет и использование бюджетных средств в установленные сроки.

3. Принцип равномерного исполнения бюджета - равномерное распределение бюджетных средств в течение финансового года в целях недопущения чрезмерного накопления объема платежей на конец финансового года.

4. Принцип единства кассы - зачисление всех поступлений на единый казначейский счет и осуществление всех предусмотренных расходов с единого казначейского счета в национальной валюте. Бюджеты всех уровней бюджетной системы Республики Казахстан исполняются на основе принципа единства кассы.

Статья 88. Единый казначейский счет

1. Единый казначейский счет - счет, открываемый в Национальном Банке Республики Казахстан для централизованного осуществления переводных операций и ведения их учета.

2. Единый казначейский счет включает остатки средств контрольных счетов наличности, счетов государственных учреждений и других счетов.
Контрольный счет наличности предназначен для учета операций по поступлениям и произведенным платежам из соответствующего уровня бюджета.
Счета государственного учреждения предназначены для учета бюджетных расходов и иных средств, разрешенных законодательными актами Республики Казахстан.

3. Для осуществления бюджетных операций по поступлениям в иностранной валюте и ведения их учета центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета открывает в Национальном Банке Республики Казахстан банковский счет по видам иностранных валют.

4. Размещение бюджетных средств на банковских счетах не допускается, за исключением случаев, предусмотренных настоящим Кодексом.

Статья 89. Финансирование государственных учреждений

1. Государственные учреждения, за исключением государственных органов, финансируются за счет средств республиканского или местных бюджетов и, в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, иных средств.

2. Не допускается финансирование из республиканского бюджета государственных учреждений, финансируемых из местного бюджета.
Не допускается финансирование из местного бюджета государственных учреждений, финансируемых из республиканского бюджета.
Не допускается финансирование государственного учреждения из двух и более местных бюджетов.

3. Не допускается финансирование одного государственного учреждения за счет индивидуального плана финансирования другого государственного учреждения.

4. Государственные органы финансируются строго за счет средств соответствующего бюджета.

5. Положения настоящего Кодекса, касающиеся государственных учреждений, не распространяются на Национальный Банк Республики Казахстан.

Статья 90. Счета государственных учреждений

1. Государственные учреждения могут иметь следующие счета:
бюджетный счет - счет, открываемый для учета операций, осуществляемых за счет бюджетных средств;
счет для учета денег от реализации товаров (работ, услуг) - счет, открываемый для учета поступления и расходования денег, получаемых от реализации товаров (работ, услуг), остающихся в распоряжении государственных учреждений;
счет спонсорской и благотворительной помощи - счет, открываемый для учета поступления и расходования денег, получаемых в соответствии с законодательными актами от юридических и физических лиц в виде благотворительной и спонсорской помощи, поступающей как в национальной, так и в иностранной валюте;
депозитный счет - счет, открываемый для зачисления денег, поступающих в национальной и иностранной валюте во временное распоряжение государственного учреждения и подлежащих при наступлении определенных условий возврату вносителям или перечислению в бюджет или третьим лицам в соответствии с законодательными актами без права расходования на иные цели;
специальный счет бюджетного инвестиционного проекта или программы - счет в иностранной валюте, оговоренной в международном договоре о займе или гранте, возобновляемый посредством авансовых выплат правительственного внешнего займа или гранта. Специальный счет открывается администратором бюджетной программы для покрытия за счет правительственного внешнего займа или гранта доли расходов на приобретение товаров (работ, услуг) и на администрирование бюджетного инвестиционного проекта или программы в соответствии с международным договором о займе или гранте;
счет к специальному счету бюджетного инвестиционного проекта или программы для осуществления платежей в национальной валюте;
возобновляемый счет бюджетного инвестиционного проекта - счет, открываемый центральному уполномоченному органу по исполнению бюджета на период реализации бюджетного инвестиционного проекта для зачисления и использования денег, возвращаемых заемщиками в счет погашения основного долга по кредиту, выданному за счет правительственных внешних займов;
счет в иностранной валюте для проведения операций в иностранной валюте;
счет целевого финансирования - счет, открываемый государственному учреждению, содержащемуся за счет республиканского бюджета для зачисления и расходования денег на проведение особых расходов.

2. Счета государственных учреждений открываются только в центральном уполномоченном органе по исполнению бюджета. В случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, счета могут открываться в банках второго уровня в порядке, установленном банковским законодательством.

Статья 91. Остатки бюджетных средств

1. Остатки бюджетных средств - бюджетные средства, оставшиеся не использованными по состоянию на конец отчетного периода.

2. Временно свободные бюджетные деньги - бюджетные средства, находящиеся на едином казначейском счете, не задействованные в течение определенного периода времени.

3. Временно свободные бюджетные деньги республиканского и местных бюджетов могут размещаться центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета во вклады (депозиты) в Национальном Банке Республики Казахстан. Порядок размещения временно свободных бюджетных денег во вклады (депозиты) определяется Правительством Республики Казахстан.

4. Свободные остатки бюджетных средств - бюджетные средства, оставшиеся не использованными по итогам исполнения бюджета за истекший финансовый год по состоянию на 1 января следующего за истекшим финансового года.

5. Свободные остатки бюджетных средств местных бюджетов не подлежат изъятию в вышестоящий бюджет.

6. Свободные остатки бюджетных средств могут направляться на увеличение плановых назначений по расходам в текущем году в следующей последовательности:
1) на завершение финансирования бюджетного инвестиционного проекта, утвержденного в бюджете прошлого года, на сумму не более 10 процентов от его утвержденного годового объема без уточнения бюджета текущего года в Парламенте Республики Казахстан или маслихате на основании постановления Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа. Такие расходы будут являться расходами текущего года;
2) на погашение основного долга по полученным займам без уточнения бюджета текущего года в Парламенте Республики Казахстан или маслихате на основании постановления Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа;
3) на погашение кредиторской задолженности государственных учреждений с уточнением бюджета текущего года в Парламенте Республики Казахстан или маслихате;
4) на обеспечение финансирования текущих бюджетных программ с уточнением бюджета текущего года в Парламенте Республики Казахстан или маслихате;
5) на другие расходы с уточнением бюджета текущего года в Парламенте Республики Казахстан или маслихате.

7. Движение остатков бюджетных средств - разница между свободными остатками бюджетных средств и остатками бюджетных средств на конец отчетного периода.

Глава 17. Основа исполнения бюджета

Статья 92. Документы, являющиеся основой исполнения
бюджета

Основой исполнения бюджета являются:
1) настоящий Кодекс;
2) закон о республиканском бюджете и решения маслихатов о местных бюджетах на соответствующий финансовый год;
3) постановления Правительства Республики Казахстан или местных исполнительных органов о реализации закона о республиканском бюджете или решения маслихата о местном бюджете на соответствующий финансовый год;
4) решения Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа, принимаемые в текущем финансовом году в ходе исполнения республиканского или местного бюджетов;
5) паспорта бюджетных программ;
6) годовой план финансирования;
7) сводный план поступлений и финансирования;
8) нормативные правовые акты, определяющие порядок исполнения бюджета, в соответствии с настоящим Кодексом.

Статья 93. Постановления Правительства Республики
Казахстан и местных исполнительных органов о
реализации закона о республиканском бюджете
и решений маслихатов о местных бюджетах на
соответствующий финансовый год

1. Постановление Правительства Республики Казахстан о реализации закона о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год принимается до 20 декабря года, предшествующего планируемому.
Постановление местного исполнительного органа о реализации решении маслихата о местном бюджете на соответствующий финансовый год принимается в двухнедельный срок после утверждения маслихатом местного бюджета.

2. Постановления Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов о реализации закона о республиканском бюджете и о реализации решении маслихата о местном бюджете на соответствующий финансовый год предусматривают поручения администраторам бюджетных программ, уполномоченному органу по исполнению бюджета по обеспечению своевременного исполнения республиканского или местного бюджета.
К постановлению прилагаются:
утвержденный республиканский или местный бюджет по структуре, установленной настоящим Кодексом. При этом поступления представляются до уровня специфик, а бюджетные программы представляются с разбивкой на подпрограммы. Раздел "Финансирование дефицита (использование профицита) бюджета" приводится в развернутом виде;
другие данные или показатели, необходимые для реализации закона о республиканском бюджете или решения маслихата о местном бюджете, определение которых возложено на Правительство Республики Казахстан или местный исполнительный орган.

3. Разработка постановления Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов о реализации закона о республиканском бюджете и решений маслихатов о местных бюджетах на соответствующий финансовый год осуществляется центральным и местными уполномоченными органами по бюджетному планированию по согласованию с центральным и местными уполномоченными органами по исполнению бюджета в установленном законодательством порядке.

Статья 94. Паспорта бюджетных программ

1. Паспорта республиканских бюджетных программ утверждаются на соответствующий финансовый год Правительством Республики Казахстан не позднее 20 декабря предшествующего планируемому года.
Паспорта местных бюджетных программ утверждаются на соответствующий финансовый год местными исполнительными органами в двухнедельный срок после утверждения маслихатом местного бюджета.

2. Паспорта республиканских и местных бюджетных программ составляются на основании проекта паспорта бюджетной программы, представляемого в составе бюджетной заявки и одобренного бюджетной комиссией, с учетом решений, принятых при утверждении (уточнении, корректировке) бюджета.

3. В паспорта бюджетных программ вносятся изменения и дополнения в случаях:
уточнения бюджета;
внесения изменений и дополнений в постановления Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа о реализации закона о республиканском бюджете или решения маслихата о местном бюджете на соответствующий финансовый год.

4. Паспорта администраторов бюджетных программ подлежат обязательному опубликованию в электронных средствах массовой информации в установленном законодательством порядке с соблюдением норм законодательства о государственных секретах.

Статья 95. Годовой план финансирования

1. Годовой план финансирования - документ, определяющий годовые объемы финансирования бюджетных программ (подпрограмм) по экономической классификации расходов бюджета, сбалансированные с годовым объемом поступлений.

2. Годовой план финансирования разрабатывается и утверждается уполномоченным органом по бюджетному планированию и передается уполномоченному органу по исполнению бюджета, а также направляется администраторам бюджетных программ.

3. Порядок разработки годового плана финансирования устанавливается Правительством Республики Казахстан.

Глава 18. Процесс исполнения бюджета

Статья 96. Исполнение бюджета по поступлениям

1. Исполнение бюджета по поступлениям заключается в проведении уполномоченным органом по исполнению бюджета в соответствии с законодательством комплекса мероприятий по обеспечению полноты и своевременности зачисления поступлений в бюджет в размерах, не ниже установленных законом о республиканском бюджете или решением маслихата о местном бюджете на соответствующий финансовый год.

2. Исполнение бюджета по поступлениям включает:
уплату и зачисление поступлений на единый казначейский счет;
распределение поступлений между уровнями бюджетов в соответствии с настоящим Кодексом;
возврат из бюджета сумм поступлений либо их зачет в счет погашения налоговой задолженности в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 97. Уплата и зачисление поступлений на единый
казначейский счет

1. Поступления в бюджет осуществляются в денежной форме и зачисляются в полном объеме на единый казначейский счет в соответствии с единой бюджетной классификацией.

2. Поступления в бюджет в иностранной валюте зачисляются в порядке, определяемом центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета по согласованию с Национальным Банком Республики Казахстан.

Статья 98. Распределение поступлений между уровнями
бюджетов

Распределение поступлений между уровнями бюджетов осуществляется каждый рабочий день центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета в соответствии с настоящим Кодексом.

Статья 99. Возврат из бюджета сумм поступлений

Возврат из соответствующего бюджета сумм поступлений либо их зачет в счет погашения налоговой задолженности осуществляется в соответствии с законодательными актами.

Статья 100. Исполнение бюджета по расходам

1. Исполнение бюджета по расходам заключается в осуществлении уполномоченным органом по исполнению бюджета, администраторами бюджетных программ мероприятий, направленных на полное и своевременное выполнение бюджетных программ в пределах сумм, не превышающих утвержденные законом о республиканском бюджете и решением маслихата о местном бюджете на соответствующий финансовый год либо скорректированным бюджетом.

2. Основными этапами исполнения расходов бюджетов являются:
составление и утверждение планов финансирования бюджетных программ (подпрограмм) по обязательствам и платежам;
составление и утверждение сводного плана поступлений и финансирования;
выдача разрешений на принятие государственными учреждениями обязательств;
регистрация гражданско-правовых сделок государственных учреждений;
осуществление платежей и переводов;
освоение бюджетных средств.

3. Приобретение товаров (работ, услуг) за счет бюджетных средств осуществляется в соответствии с законодательством о государственных закупках.

Статья 101. Планы финансирования бюджетных программ
(подпрограмм)

1. Планы финансирования бюджетных программ (подпрограмм) по обязательствам и платежам - документы, определяющие помесячный график принятия государственными учреждениями обязательств и осуществления ими выплат для их исполнения по экономической классификации расходов бюджета (далее - планы финансирования бюджетных программ (подпрограмм).

2. Планы финансирования бюджетных программ (подпрограмм) разрабатываются администраторами бюджетных программ в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

3. Планы финансирования бюджетных программ (подпрограмм) разрабатываются в соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа о реализации закона о республиканском бюджете или решения маслихата о местном бюджете на соответствующий финансовый год, годовым планом финансирования, бюджетной заявкой администратора бюджетных программ, паспортом бюджетной программы, единой бюджетной классификацией.

4. Планы финансирования бюджетной программы (подпрограммы) используются для формирования соответствующих сводных планов поступлений и финансирования.

5. Уполномоченный орган по исполнению бюджета вправе внести изменения в помесячный график осуществления выплат по бюджетным программам (подпрограммам) с учетом прогнозных объемов поступлений по согласованию с администраторами бюджетных программ.

6. Планы финансирования бюджетной программы (подпрограммы) утверждаются администратором бюджетных программ после утверждения сводного плана поступлений и финансирования.

7. Администраторы бюджетных программ обеспечивают разработку и утверждение индивидуальных планов финансирования государственных учреждений.
Индивидуальные планы финансирования государственных учреждений представляются в центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета.

8. Администраторы бюджетных программ имеют право в порядке, устанавливаемом Правительством Республики Казахстан, вносить изменения в план финансирования бюджетной программы (подпрограммы) по экономической классификации расходов бюджета в пределах годовой суммы, утвержденной постановлениями Правительства Республики Казахстан или местных исполнительных органов о реализации закона о республиканском бюджете или решений маслихатов о местных бюджетах на соответствующий финансовый год.
При этом должны соблюдаться следующие требования:
соответствие паспорту бюджетной программы;
обеспечение выполнения принятых обязательств государственных учреждений;
недопущение возникновения кредиторской задолженности государственных учреждений.

Статья 102. Сводный план поступлений и финансирования

1. Сводный план поступлений и финансирования - документ, определяющий сбалансированный помесячный план поступлений в бюджет по классификации поступлений бюджета и финансирования бюджетных программ (подпрограмм) по платежам.

2. Годовые суммы по поступлениям и бюджетным программам (подпрограммам) в сводном плане поступлений и финансирования при первоначальном утверждении должны соответствовать годовому плану финансирования.

3. Сводный план поступлений и финансирования составляется исходя из установленных сроков уплаты платежей в бюджет в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан, динамики поступлений в бюджет в предыдущие годы, анализа динамики доходности государственных ценных бумаг и уровня спроса и предложения на рынке ценных бумаг, условий заключенных кредитных соглашений и договоров о займах и грантах и планов финансирования бюджетных программ (подпрограмм), разработанных администраторами бюджетных программ.

4. На основе планов финансирования бюджетных программ (подпрограмм) по обязательствам составляются сводные планы финансирования по обязательствам.

5. Сводный план поступлений и финансирования, сводный план финансирования по обязательствам составляются и утверждаются центральным и местным уполномоченным органом по исполнению бюджета в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

6. Внесение изменений и дополнений в сводный план поступлений и финансирования, сводный план финансирования по обязательствам, включая годовые суммы, осуществляются уполномоченным органом по исполнению бюджета в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

7. Местный уполномоченный орган по исполнению бюджета представляет сводный план поступлений и финансирования, сводный план финансирования по обязательствам в центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета.

Статья 103. Выдача разрешений

1. Разрешение - документ, определяющий объем бюджетных средств, в пределах которого государственные учреждения принимают обязательства.

2. Разрешения выдаются уполномоченными органами по исполнению бюджета администраторам бюджетных программ, администратором бюджетных программ - подведомственным государственным учреждениям.

3. Разрешения действительны до 31 декабря текущего финансового года.

4. Форма и порядок выдачи разрешений устанавливаются центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета.

Статья 104. Обязательства государственных учреждений

1. Государственные учреждения принимают обязательства только в пределах сумм, утвержденных планами финансирования на соответствующий финансовый год.

2. Гражданско-правовые сделки государственных учреждений вступают в силу после их обязательной регистрации в центральном уполномоченном органе по исполнению бюджета.

3. Заключение государственными учреждениями гражданско-правовых сделок после 15 декабря текущего финансового года не допускается, за исключением случаев выделения бюджетных средств из резерва Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа.

4. Порядок осуществления государственной регистрации гражданско-правовых сделок государственных учреждений определяется Правительством Республики Казахстан.

Статья 105. Осуществление платежей и переводов

1. Платежи осуществляются по обязательствам государственных учреждений на основании подтверждающих документов, за исключением платежей в форме предварительной оплаты. Сумма платежа из бюджета не может превышать сумму обязательств государственных учреждений.

2. Подтверждающие документы - документы, доказывающие факт поставки товаров, выполнения работ или оказания услуг, соответствующих условиям зарегистрированной гражданско-правовой сделки или законодательному акту.

3. Осуществление платежей и переводов денег включает в себя формирование счетов к оплате и платежных документов.
Счет к оплате - документ, подтверждающий выполнение государственными учреждениями обязательств, на основе которого центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета осуществляет платежи.
Платежи из бюджета осуществляются в пределах остатка бюджетных средств на контрольном счете наличности соответствующего бюджета.
Порядок оформления, предъявления и использования платежных документов устанавливается законодательством Республики Казахстан о платежах и переводах денег.

4. Центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета осуществляет текущий контроль при проведении платежей, который заключается в проверке счетов к оплате и платежных документов на соответствие:
паспортам бюджетных программ;
планам финансирования бюджетных программ (подпрограмм), индивидуальным планам финансирования;
единой бюджетной классификации.

5. При осуществлении платежей и переводов соответствующая сумма бюджетных средств списывается на основании указания центрального уполномоченного органа по исполнению бюджета с бюджетного счета государственного учреждения и зачисляется на счет получателя бюджетных средств, определенного принятыми обязательствами.

6. Изъятие денег со счета государственного учреждения без его согласия производится в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан о платежах и переводах денег.

7. Центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета вправе приостановить осуществляемые им платежи государственных учреждений при нарушении требований настоящего Кодекса и других нормативных правовых актов, определяющих порядок исполнения бюджета.

8. Способы осуществления платежей и переводов денег определяются законодательством Республики Казахстан о платежах и переводах денег или международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

9. Платежи, связанные с внешнеэкономической деятельностью, осуществляются по рыночному курсу обмена валют, определенному в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

10. Порядок осуществления платежей центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета определяется Правительством Республики Казахстан.

Статья 106. Управление бюджетными деньгами

1. Управление бюджетными деньгами осуществляется центральным и местным уполномоченным органом по исполнению бюджета.

2. Управление бюджетными деньгами - комплекс мероприятий по обеспечению своевременности платежей во взаимоувязке со сроками поступлений в бюджет.

3. Для обеспечения своевременности и полноты платежей уполномоченный орган по исполнению бюджета определяет ожидаемый объем поступлений денег в бюджет в предстоящем периоде.

4. В случае недостаточности ожидаемого объема поступлений денег в бюджет в соответствующем периоде для проведения платежей центральный или местный уполномоченный орган по исполнению бюджета организует процесс привлечения денег путем заимствования.

5. Управление бюджетными деньгами осуществляется в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Статья 107. Освоение бюджетных средств

1. Освоение бюджетных средств - использование бюджетных средств их получателями на цели, предусмотренные паспортом бюджетной программы, гражданско-правовыми сделками, заключенными государственными учреждениями, и нормативными правовыми актами, в соответствии с которыми осуществляется реализация бюджетной программы.

2. Сумма возврата дебиторской задолженности государственного учреждения прошлых лет подлежит возврату в доход соответствующего бюджета.

3. Уполномоченные органы по бюджетному и экономическому планированию вправе на основании отчетов, предусмотренных настоящим Кодексом, представить в Правительство Республики Казахстан или местный исполнительный орган предложения об уточнении (корректировке) бюджета.

Статья 108. Мониторинг освоения бюджетных средств

1. Мониторинг освоения бюджетных средств осуществляется центральным и местными уполномоченными органами по исполнению бюджета посредством анализа и оценки помесячного распределения годовых сумм планов финансирования, обоснованности вносимых администраторами бюджетных программ изменений в планы финансирования, выявления причин неисполнения планов финансирования, составления отчета об исполнении бюджетных программ.

2. В ходе мониторинга реализации бюджетных программ центральным и местными уполномоченными органами по исполнению бюджета направляется информация:
в Правительство Республики Казахстан и акиматы - о недоосвоении бюджетных средств по текущим бюджетным программам и бюджетным программам развития с указанием причин недоосвоения и рекомендациями о подходах по реализации бюджетных программ на основании отчета об исполнении республиканского бюджета;
администраторам республиканских и местных бюджетных программ по тем бюджетным программам, по которым освоение бюджетных средств идет с отставанием от планов финансирования;
в соответствующие бюджетные комиссии о необходимости пересмотра годовых плановых назначений по отдельным бюджетным программам (подпрограммам) как в текущем, так и в предстоящем планируемом финансовых годах.

Статья 109. Исполнение по деньгам от реализации
государственными учреждениями товаров
(работ, услуг), остающихся в их распоряжении

1. Для осуществления операций за счет денег от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг), остающихся в их распоряжении, государственным учреждением ежегодно составляется план поступлений и расходов денег от реализации товаров (работ, услуг) по их видам в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

2. План поступлений и расходов денег от реализации товаров (работ, услуг) государственного учреждения, остающихся в его распоряжении, утверждается администратором бюджетных программ по согласованию с уполномоченным органом по исполнению бюджета.

3. Действие утвержденного плана поступлений и расходов денег от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг), остающихся в их распоряжении, прекращается 31 декабря текущего финансового года.

4. Администратор бюджетных программ составляет план поступлений и расходов денег от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг), остающихся в их распоряжении, по соответствующей бюджетной программе (подпрограмме) на основе планов поступлений и расходов денег от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг), остающихся в их распоряжении, представленных государственными учреждениями.

5. Приобретение товаров (работ, услуг) за счет денег от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг), остающихся в их распоряжении, осуществляется в соответствии с законодательством о государственных закупках.

6. Регистрация гражданско-правовых сделок за счет денег от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг), остающихся в их распоряжении, осуществляется в соответствии со статьей 104 настоящего Кодекса.

7. Доходы, поступившие в течение финансового года сверх сумм, предусмотренных в плане поступлений и расходов денег от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг), остающихся в их распоряжении, могут расходоваться в текущем финансовом году при уточнении плана поступлений и расходов денег от реализации товаров (работ, услуг).

8. Платежи за счет денег от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг), остающихся в их распоряжении, осуществляются в пределах фактического наличия денег на счете государственного учреждения, открытом для учета денег от реализации товаров (работ, услуг).

Статья 110. Завершение финансового года

1. Все операции текущего финансового года, связанные с зачислением поступлений в бюджет и осуществлением платежей из бюджета, завершаются 31 декабря текущего финансового года.

2. Поступления, зачисленные в бюджет после 31 декабря, считаются поступлениями нового финансового года.

3. Неиспользованные до 31 декабря текущего финансового года включительно остатки плановых назначений аннулируются, за исключением случаев, предусмотренных настоящим Кодексом.

Глава 19. Основные положения процесса уточнения
и корректировки бюджетов

Статья 111. Уточнение бюджета

1. Уточнение бюджета - изменения показателей бюджета путем внесения изменений и дополнений в закон о республиканском бюджете или в решение маслихата о местном бюджете на соответствующий финансовый год.

2. Уточнение бюджета производится в обязательном порядке в случаях:
1) принятия или изменения законодательных актов, предусматривающих сокращение поступлений или увеличение расходов бюджета;
2) снижения поступлений бюджета в ходе его исполнения на сумму свыше 10% от их годового утвержденного объема.

3. Осуществление из бюджета дополнительных расходов сверх утвержденных законом о республиканском бюджете или решением маслихата о местном бюджете на соответствующий финансовый год объемов допускается только при уточнении бюджета, за исключением случаев, предусмотренных настоящим Кодексом.

4. Уточнение республиканского или местного бюджета допускается при исполнении годового плана по доходам бюджета не менее 30% по итогам первого квартала или 60% по итогам первого полугодия и свыше 80% по итогам трех кварталов финансового года.

5. Уточнение республиканского или местного бюджета может осуществляться и в других случаях, предусмотренных настоящим Кодексом.

Статья 112. Принципы уточнения бюджета

При уточнении бюджетов соблюдаются следующие принципы:
1) принцип своевременности - проведение уточнения бюджета в сроки, позволяющие эффективно реализовать бюджетные программы;
2) принцип обоснованности - подтверждение необходимости вносимых изменений и дополнений нормативными правовыми актами, соответствующими расчетами и другими документами;
3) принцип соблюдения сбалансированности - внесение депутатами любого изменения или дополнения с обоснованием и определением дополнительных источников поступлений либо сокращаемых расходов для сохранения размера дефицита бюджета не больше установленного законом о республиканском бюджете или решением маслихата о местном бюджете на соответствующий финансовый год, с учетом проекта закона или решения маслихата о внесении изменений и дополнений в закон о республиканском бюджете или решение маслихата о местном бюджете на соответствующий финансовый год.

Статья 113. Секвестр

1. Секвестр - специальный механизм, предусматривающий запрет на расходование бюджетных средств в определенных пределах, который вводится в случаях, когда при исполнении бюджета сокращаются утвержденные поступления в бюджет, в результате чего становится невозможным финансирование в полном объеме утвержденных бюджетных программ.

2. Законом о республиканском бюджете или решением маслихата о местном бюджете на соответствующий финансовый год устанавливается перечень республиканских и местных бюджетных программ, не подлежащих секвестру.

3. Секвестр бюджетных программ на сумму менее 10 процентов от их годового утвержденного объема может осуществляться по решению Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа, на сумму свыше 10 процентов - на основании закона или решения маслихата.

4. При сокращении бюджетных программ учитываются их приоритетность и социальная направленность.

5. При внесении проекта закона или решения маслихата об изменении и дополнении в закон о республиканском бюджете или решение маслихата о местном бюджете на соответствующий финансовый год в Парламент Республики Казахстан или маслихат центральный или местный уполномоченный орган по исполнению бюджета вправе приостановить осуществление платежей по бюджетным программам (подпрограммам), по которым намечается секвестр.

6. Регулирование отношений, возникших при секвестре бюджета, по гражданско-правовым сделкам, заключенным за счет бюджетных средств, осуществляется в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

Глава 20. Процесс уточнения и корректировки бюджетов

Статья 114. Уточнение республиканского бюджета

1. Уточнение республиканского бюджета осуществляется на основании предложений Правительства Республики Казахстан или других законодательных инициатив в соответствии с законодательными актами.

2. Предложения по уточнению республиканского бюджета рассматриваются республиканской бюджетной комиссией.

3. При уточнении республиканского бюджета соблюдаются требования, предъявляемые к государственным органам при разработке республиканского бюджета.

Статья 115. Уточнение областного бюджета, бюджета
города республиканского значения, столицы

1. Уточнение областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы в ходе его исполнения осуществляется на основании предложений соответствующего местного исполнительного органа в соответствии с настоящим Кодексом.

2. Предложения по уточнению областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы рассматриваются соответствующей бюджетной комиссией.

3. При уточнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы соблюдаются требования, предъявляемые к исполнительным органам при разработке областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы.

4. В случае, когда уточнение областных бюджетов, бюджетов городов республиканского значения, столицы производится в связи с уточнением республиканского бюджета на соответствующий финансовый год, соответствующее решение маслихата принимается не позднее двухнедельного срока после подписания Президентом Республики Казахстан закона о внесении изменений и дополнений в закон о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год.

Статья 116. Уточнение бюджета района
(города областного значения)

1. Уточнение бюджета района (города областного значения) в ходе его исполнения осуществляется на основании предложений соответствующего местного исполнительного органа в соответствии с настоящим Кодексом.

2. Предложения по уточнению бюджета района (города областного значения) рассматриваются соответствующей бюджетной комиссией.

3. При уточнении бюджета района (города областного значения) соблюдаются требования, предъявляемые к исполнительным органам при разработке бюджета района (города областного значения).

4. Уточнение бюджета района (города областного значения) по поступлениям, распределяемым согласно бюджетному законодательству между областным бюджетом и бюджетами районов (городов областного значения), производится по согласованию с местным уполномоченным органом области по бюджетному планированию.

5. В случае, когда уточнение бюджета района (города областного значения) производится в связи с уточнением областного бюджета на соответствующий финансовый год, соответствующее решение маслихата принимается не позднее двухнедельного срока после подписания решения о внесении изменений и дополнений в решение маслихата об областном бюджете на соответствующий финансовый год.

Статья 117. Корректировка бюджетов

1. Корректировка бюджета - изменение показателей бюджета путем внесения изменений и дополнений в постановление Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа о реализации закона о республиканском бюджете или решения маслихата о местном бюджете на соответствующий финансовый год без уточнения в Парламенте Республики Казахстан или маслихате.

2. Корректировка республиканского бюджета допускается в случаях:
1) образования, ликвидации, реорганизации, изменения функций центральных государственных органов и подведомственных им государственных учреждений.
При этом корректировке могут подлежать показатели республиканского бюджета, связанные с указанными случаями;
2) увеличения объема погашения правительственного долга за счет сверхплановых поступлений;
3) предусмотренных настоящим Кодексом.

3. Корректировка местных бюджетов допускается в случаях:
1) выделения средств из вышестоящего бюджета в течение финансового года по решению Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа области;
2) увеличения объема погашения долга местных исполнительных органов за счет сверхплановых поступлений;
3) предусмотренных настоящим Кодексом.

Раздел 6. Бюджетный учет и отчетность

Глава 21. Общие положения о бюджетном учете

Статья 118. Основные положения

Бюджетный учет - упорядоченная система сбора, регистрации и обобщения информации в денежном выражении о бюджетных операциях путем их непрерывного документального учета.

Статья 119. Ведение бюджетного учета

1. Порядок ведения бюджетного учета определяется центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета.

2. Данные бюджетного учета являются основой составления отчетности по исполнению бюджета.

Глава 22. Общие положения об отчетности

Статья 120. Качественные характеристики отчетности
по исполнению бюджета

1. Отчетность по исполнению бюджета должна соответствовать следующим качественным характеристикам:
1) достоверность - отсутствие ошибок и пристрастности;
2) полнота - отсутствие пропусков информации;
3) соответствие - соблюдение положений настоящего Кодекса и других нормативных правовых актов по составлению отчетности.

2. Отражение как поступления в бюджет полученных товаров (работ, услуг) в отчетности по исполнению бюджета осуществляется в денежном выражении.

Статья 121. Виды отчетности по исполнению бюджета

Отчетность по исполнению бюджета включает в себя следующие виды отчетов:
1) отчеты государственных учреждений:
баланс государственного учреждения;
отчет об исполнении индивидуальных планов финансирования;
отчет об исполнении планов поступлений и расходов денег от реализации товаров (работ, услуг);
отчет о поступлении и расходовании денег от спонсорской и благотворительной помощи;
другие отчеты, устанавливаемые центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета;
2) отчеты администраторов бюджетных программ:
отчет о реализации бюджетных программ;
отчет об исполнении плана финансирования бюджетных программ (подпрограмм);
отчет об исполнении планов поступлений и расходов денег от реализации товаров (работ, услуг);
другие отчеты, установленные центральными уполномоченными органами по исполнению бюджета и по бюджетному планированию;
3) отчеты уполномоченного органа по исполнению бюджета:
отчет об исполнении государственного бюджета и бюджета области (утвержденного, уточненного, скорректированного);
отчет об исполнении республиканского или соответствующего местного бюджета (утвержденного, уточненного, скорректированного);
аналитический отчет о реализации бюджетных программ;
отчет об исполнении сводного плана поступлений и финансирования;
отчет о состоянии требований и обязательств Правительства Республики Казахстан или местного исполнительного органа;
отчет о возврате из бюджета сумм поступлений либо их зачете в счет погашения налоговой задолженности;
другие отчеты, установленные центральными уполномоченными органами по исполнению бюджета и по бюджетному планированию;
4) отчеты Правительства Республики Казахстан, местного исполнительного органа:
годовой отчет об исполнении республиканского или соответствующего местного бюджета;
годовой отчет о формировании и использовании Национального фонда Республики Казахстан, составляемый Правительством Республики Казахстан совместно с Национальным Банком Республики Казахстан.

Статья 122. Формы, периодичность, сроки и порядок
составления и представления отчетности

1. Формы, периодичность, сроки и порядок составления и представления отчетности устанавливаются центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета.
Порядок составления и представления отчета об исполнении республиканского бюджета определяется Президентом Республики Казахстан.

2. Центральные уполномоченные органы по бюджетному и экономическому планированию вправе устанавливать в пределах своей компетенции дополнительные формы отчетности и порядок их составления и представления.

3. Центральные и местные государственные органы, государственные учреждения обязаны руководствоваться нормативными правовыми актами по составлению и представлению отчетности.

4. Годовой отчет о формировании и использовании Национального фонда Республики Казахстан составляется и представляется в соответствии со статьями 129 и 130 настоящего Кодекса.

Глава 23. Отчет об исполнении республиканского бюджета

Статья 123. Представление отчета об исполнении
республиканского бюджета

1. Центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета ежемесячно по состоянию на 1 число следующего за отчетным месяца представляет отчет об исполнении республиканского бюджета, а также другие отчеты, предусмотренные подпунктом 3) статьи 121 настоящего Кодекса, в Правительство Республики Казахстан, в Счетный комитет по контролю за исполнением республиканского бюджета и центральные уполномоченные органы по бюджетному планированию и по внутреннему контролю.

2. Центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета не позднее 1 апреля следующего за отчетным года представляет годовой отчет об исполнении республиканского бюджета за истекший финансовый год в Правительство Республики Казахстан, центральные уполномоченные органы по бюджетному планированию и по государственному финансовому контролю.

3. Годовой отчет об исполнении республиканского бюджета отражает утвержденный, уточненный, скорректированный республиканский бюджет и кассовое исполнение республиканского бюджета.

4. К годовому отчету об исполнении республиканского бюджета за истекший финансовый год прилагаются:
пояснительная записка;
аналитический отчет о реализации республиканских бюджетных программ.

5. Годовой отчет об исполнении республиканского бюджета за истекший финансовый год с приложениями представляется Правительством Республики Казахстан ежегодно не позднее 1 мая текущего года в Парламент Республики Казахстан и Счетный комитет по контролю за исполнением республиканского бюджета.

Статья 124. Рассмотрение и утверждение годового отчета
об исполнении республиканского бюджета
в Парламенте Республики Казахстан

1. Парламент Республики Казахстан рассматривает годовой отчет Правительства Республики Казахстан об исполнении республиканского бюджета на истекший финансовый год в течение месяца после получения отчета Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета об исполнении республиканского бюджета последовательно - сначала в Мажилисе, затем в Сенате.

2. При рассмотрении отчета об исполнении республиканского бюджета Парламент Республики Казахстан заслушивает:
доклад уполномоченного Правительством Республики Казахстан лица (лиц) об исполнении республиканского бюджета;
доклад председателя Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета о результатах контроля за исполнением республиканского бюджета;
доклады уполномоченных Палатами Парламента Республики Казахстан лиц с заключением по отчету об исполнении республиканского бюджета.
При рассмотрении отчета об исполнении республиканского бюджета в Парламенте Республики Казахстан могут быть заслушаны отчеты администраторов республиканских бюджетных программ о реализации республиканских бюджетных программ.

3. После последовательного рассмотрения в Мажилисе и Сенате Парламента Республики Казахстан отчет об исполнении республиканского бюджета за отчетный финансовый год утверждается на совместном заседании Палат Парламента Республики Казахстан.

4. При утверждении годового отчета об исполнении республиканского бюджета за отчетный финансовый год Парламент Республики Казахстан вправе вынести решение о необходимости принятия Правительством Республики Казахстан, центральными государственными органами соответствующих мер по результатам исполнения республиканского бюджета.

Глава 24. Отчет об исполнении областного бюджета,
бюджета города республиканского значения, столицы

Статья 125. Представление отчета об исполнении
областного бюджета, бюджета города
республиканского значения, столицы

1. Местный уполномоченный орган области, города республиканского значения, столицы по исполнению бюджета ежемесячно по состоянию на 1 число следующего за отчетным месяца представляет отчет об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы, а также другие отчеты, предусмотренные подпунктом 3) статьи 121 настоящего Кодекса, в акимат, в ревизионную комиссию маслихата, в уполномоченный орган области, города республиканского значения, столицы по бюджетному планированию и центральный уполномоченный орган по внутреннему контролю.

2. Местный уполномоченный орган области, города республиканского значения, столицы по исполнению бюджета не позднее 1 апреля следующего за отчетным года представляет годовой отчет об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы за истекший финансовый год в акимат, уполномоченный орган области, города республиканского значения, столицы по бюджетному планированию и центральный уполномоченный орган по внутреннему контролю.

3. Годовой отчет об исполнении местного бюджета отражает утвержденный, уточненный, скорректированный местный бюджет и кассовое исполнение местного бюджета.

4. К годовому отчету об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы на истекший финансовый год прилагаются:
пояснительная записка;
аналитический отчет о реализации местных бюджетных программ.

5. Акимат области, города республиканского значения, столицы ежегодно не позднее 1 мая текущего года представляет годовой отчет об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы на истекший финансовый год с приложениями в маслихат области, города республиканского значения, столицы.

6. Местный исполнительный орган области, города республиканского значения, столицы ежемесячно и по итогам года представляет отчет об исполнении бюджета области, города республиканского значения, столицы в центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета.

Статья 126. Рассмотрение и утверждение годового отчета
об исполнении областного бюджета, бюджета
города республиканского значения, столицы

1. Маслихат рассматривает годовой отчет акимата области, города республиканского значения, столицы об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы на истекший финансовый год в постоянных комиссиях маслихата в течение месяца после получения отчета ревизионной комиссии маслихата об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы.

2. При рассмотрении отчета маслихат заслушивает:
доклад уполномоченного акиматом лица (лиц) об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы;
доклад председателя ревизионной комиссии маслихата о результатах контроля за исполнением областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы;
доклад уполномоченного маслихатом лица (лиц) с заключением по отчету об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы.
При рассмотрении отчета в маслихате могут быть заслушаны отчеты администраторов местных бюджетных программ о реализации местных бюджетных программ.

3. После рассмотрения в постоянных комиссиях маслихата отчет об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы утверждается на сессии маслихата.

4. При утверждении годового отчета об исполнении местного бюджета за отчетный финансовый год маслихат вправе вынести решение о необходимости принятия местными исполнительными органами соответствующих мер по результатам исполнения местного бюджета.

Глава 25. Отчет об исполнении бюджета района
(города областного значения)

Статья 127. Представление отчета об исполнении бюджета
района (города областного значения)

1. Местный уполномоченный орган района (города областного значения) по исполнению бюджета ежемесячно по состоянию на 1 число следующего за отчетным месяца представляет отчет об исполнении бюджета района (города областного значения), а также другие отчеты, предусмотренные подпунктом 3) статьи 121 настоящего Кодекса, в акимат, в ревизионную комиссию маслихата, местный уполномоченный орган области по исполнению бюджета, местный уполномоченный орган района (города областного значения) по бюджетному планированию и центральный уполномоченный орган по внутреннему контролю.

2. Местный уполномоченный орган района (города областного значения) по исполнению бюджета не позднее 1 марта следующего за отчетным года представляет годовой отчет об исполнении бюджета района (города областного значения) за истекший финансовый год с приложениями в акимат, уполномоченный орган района (города областного значения) по бюджетному планированию и центральный уполномоченный орган по внутреннему контролю.

3. Годовой отчет об исполнении бюджета района (города областного значения) отражает утвержденный, уточненный, скорректированный бюджет района (города областного значения) и кассовое исполнение бюджета района (города областного значения).

4. К годовому отчету об исполнении бюджета района (города областного значения) на истекший финансовый год прилагаются:
пояснительная записка;
аналитический отчет о реализации местных бюджетных программ.

5. Акимат района (города областного значения) ежегодно не позднее 1 апреля текущего года представляет годовой отчет об исполнении бюджета района (города областного значения) на истекший финансовый год с приложениями в маслихат района (города областного значения), в местный уполномоченный орган области по исполнению бюджета.

Статья 128. Рассмотрение и утверждение годового отчета
об исполнении бюджета района
(города областного значения)

1. Маслихат рассматривает годовой отчет акимата района (города областного значения) об исполнении бюджета района (города областного значения) на истекший финансовый год в постоянных комиссиях маслихата в течение месяца после получения отчета ревизионной комиссии маслихата об исполнении бюджета района (города областного значения).

2. При рассмотрении отчета маслихат заслушивает:
доклад уполномоченного акиматом лица (лиц) об исполнении бюджета района (города областного значения);
доклад председателя ревизионной комиссии маслихата о результатах контроля за исполнением бюджета района (города областного значения);
доклад уполномоченного маслихатом лица (лиц) с заключением по отчету об исполнении бюджета района (города областного значения).
При рассмотрении отчета в маслихате могут быть заслушаны отчеты администраторов местных бюджетных программ о реализации местных бюджетных программ.

3. После рассмотрения в постоянных комиссиях маслихата отчет об исполнении бюджета района (города областного значения) утверждается на сессии маслихата.

4. При утверждении годового отчета об исполнении бюджета района (города областного значения) за отчетный финансовый год маслихат вправе вынести решение о необходимости принятия местными исполнительными органами района (города областного значения) соответствующих мер по результатам исполнения бюджета района (города областного значения).

Глава 26. Годовой отчет о формировании и использовании
Национального фонда Республики Казахстан

Статья 129. Составление годового отчета о формировании
и использовании Национального фонда
Республики Казахстан

1. Годовой отчет о формировании и использовании Национального фонда Республики Казахстан составляется Правительством Республики Казахстан совместно с Национальным Банком Республики Казахстан ежегодно в срок до 1 апреля года, следующего за отчетным, с учетом результатов внешнего аудита Национального фонда Республики Казахстан.

2. Годовой отчет о формировании и использовании Национального фонда Республики Казахстан должен содержать:
отчет о поступлениях и использовании Национального фонда Республики Казахстан;
отчет о деятельности Национального Банка Республики Казахстан по доверительному управлению Национальным фондом Республики Казахстан;
иные данные по управлению Национальным фондом Республики Казахстан.

3. Формы и порядок составления годового отчета о формировании и использовании Национального фонда Республики Казахстан утверждаются Правительством по согласованию с Национальным Банком Республики Казахстан.

Статья 130. Представление и утверждение годового отчета
о формировании и использовании Национального
Фонда Республики Казахстан

1. Правительство Республики Казахстан совместно с Национальным Банком Республики Казахстан ежегодно не позднее 1 апреля текущего года представляет годовой отчет о формировании и использовании Национального фонда Республики Казахстан на утверждение Президенту Республики Казахстан.

2. Правительство Республики Казахстан после утверждения Президентом Республики Казахстан годового отчета о формировании и использовании Национального фонда Республики Казахстан представляет в Парламент Республики Казахстан информацию о формировании и использовании Национального фонда Республики Казахстан.

Раздел 7. Государственный финансовый контроль

Глава 27. Общие положения

Статья 131. Понятие о государственном финансовом
контроле

Государственный финансовый контроль - проверка соответствия бюджетному законодательству деятельности объектов контроля в части исполнения, ведения учета и отчетности по исполнению республиканского и местных бюджетов, оценки их исполнения, денег от реализации государственными учреждениями товаров (работ и услуг), остающихся в их распоряжении, государственных грантов.

Статья 132. Основные понятия, используемые в настоящем
разделе

В настоящем разделе используются следующие понятия:
1) внешний контроль - государственный финансовый контроль за исполнением республиканского бюджета, привлечением и использованием государственных грантов, осуществляемый Счетным комитетом по контролю за исполнением республиканского бюджета; государственный финансовый контроль за исполнением местных бюджетов, осуществляемый ревизионными комиссиями маслихатов;
2) внутренний контроль - государственный финансовый контроль за исполнением республиканского и местных бюджетов, осуществляемый центральным уполномоченным органом внутреннего контроля и службами внутреннего контроля государственных органов;
3) нецелевое использование бюджетных средств - использование бюджетных средств на мероприятия, не предусмотренные паспортом бюджетной программы, и нормативными правовыми актами, в соответствии с которыми осуществляется реализация бюджетной программы;
4) объекты государственного финансового контроля - Правительство Республики Казахстан и местные исполнительные органы, государственные учреждения, содержащиеся за счет республиканского и местных бюджетов и другие получатели бюджетных средств и гарантированных государством займов;
6) служба внутреннего контроля - подразделение государственного органа, в пределах своей компетенции, осуществляющее контроль финансовой отчетности исполнения государственным органом и его территориальными подразделениями и подведомственными организациями республиканского и местных бюджетов;
7) финансовая отчетность - информация о финансовом положении, результатах деятельности и изменениях в финансовом положении государственных учреждений, формы и объемы которой определяются центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета, если иное не предусмотрено законодательными актами Республики Казахстан.

Глава 28. Типы, виды, принципы и государственные
стандарты государственного финансового контроля

Статья 133. Типы государственного финансового контроля

Государственный финансовый контроль подразделяется на следующие типы:
1) контроль на соответствие - оценка степени соответствия деятельности объекта контроля требованиям бюджетного законодательства Республики Казахстан;
2) контроль финансовой отчетности - оценка достоверности, обоснованности и своевременности составления и представления финансовой отчетности объектом контроля;
3) контроль эффективности - проверка и оценка экономичности, результативности и продуктивности, с которой объект контроля использует средства республиканского или местных бюджетов, деньги от реализации государственными учреждениями товаров (работ, услуг), государственные гранты.

Статья 134. Виды государственного финансового контроля

Государственный финансовый контроль осуществляется в следующих видах:
комплексный контроль - проверка и оценка деятельности объекта контроля в бюджетном процессе по всем бюджетным программам, сплошным методом;
тематический контроль - проверка и оценка деятельности объекта контроля по отдельным направлениям бюджетных отношений;
встречный контроль - контроль третьих лиц в связи с необходимостью получения информации либо ее установления в отношении объекта контроля. Встречный контроль проводится исключительно по вопросам взаимоотношений с основным объектом контроля и строго в рамках проверяемого вопроса.

Статья 135. Принципы и государственные стандарты
финансового контроля

1. Проведение государственного финансового контроля осуществляется с обязательным соблюдением принципов независимости, объективности, достоверности, прозрачности, компетентности, гласности с учетом обеспечения режима секретности.
Принцип независимости - недопущение любого вмешательства, подрывающего независимость органов контроля и их работников и независимость проводимого ими контрольного мероприятия при осуществлении ими контрольных функций.
Принцип объективности контроля - проведение контроля строго в соответствии с законодательством Республики Казахстан, государственными стандартами финансового контроля, недопущение конфликта интересов, принятие решений по результатам контроля только на основании выявленных и документально подтвержденных фактов.
Принцип достоверности результатов контроля - подтверждение результатов контроля бухгалтерскими, банковскими и иными документами объекта контроля.
Принцип прозрачности контроля - ясность изложения результатов контроля, подотчетность органов контроля Президенту Республики Казахстан, представительным органам, Правительству Республики Казахстан.
Принцип компетентности - совокупность профессиональных знаний и навыков работников органов контроля, необходимых для осуществления качественного контроля.
Принцип гласности - публикация результатов контроля, с учетом обеспечения режима секретности, коммерческой и иной охраняемой законом тайны.

2. Единые требования к государственному финансовому контролю определяются государственными стандартами финансового контроля.

3. Государственные стандарты финансового контроля, кодекс этики работников государственного финансового контроля разрабатываются центральным уполномоченным органом по внутреннему контролю и утверждаются Счетным комитетом по контролю за исполнением республиканского бюджета.

4. Государственные стандарты контроля обязательны для исполнения всеми органами государственного финансового контроля и их работниками.

Статья 136. Акты, принимаемые государственными органами
по результатам контроля

По результатам контроля государственные органы, его осуществляющие, вправе принимать следующие акты:
1) заключение - документ Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета и ревизионной комиссии маслихата, составляемый на основании актов проведения контроля;
2) постановление Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета - документ, принятый на заседании Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета на коллегиальной основе и подтверждающий действие всех его других актов по результатам контроля. Постановление Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета обязательно к исполнению всеми государственными органами, организациями и должностными лицами, к которым оно обращено.
Постановления Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета, носящие нормативный характер, подлежат государственной регистрации в установленном законодательством порядке.
Порядок принятия постановления регламентируется положением о Счетном комитете по контролю за исполнением республиканского бюджета;
3) постановление ревизионной комиссии маслихата - документ, принятый на заседании ревизионной комиссии, обязательный для исполнения всеми государственными органами, организациями на территории соответствующих административно-территориальных единиц Республики Казахстан;
4) представление - документ Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета, направляемый в государственные органы, организации и должностным лицам, об устранении недостатков в работе в правоохранительные органы и суды - по вопросам привлечения к ответственности, предусмотренной законодательными актами Республики Казахстан;
5) предписание - документ установленной формы об устранении нарушений и недостатков в работе, принятый руководителем центрального уполномоченного органа по внутреннему контролю в пределах его компетенции и направленный для обязательного исполнения должностным лицам организаций;
6) акт проведения контроля - документ, составленный органами государственного финансового контроля по результатам контроля;
7) отчет о проведении контроля - документ, описывающий результаты проведенной работы по контролю за определенный период времени.

Глава 29. Основы организации внешнего контроля

Статья 137. Государственные органы внешнего контроля

Государственным органом, осуществляющим внешний контроль на республиканском уровне, является Счетный комитет по контролю за исполнением республиканского бюджета.
Государственными органами, осуществляющими внешний контроль на местном уровне, являются ревизионные комиссии маслихатов.

Статья 138. Полномочия и права государственных органов
внешнего контроля

1. Счетный комитет по контролю за исполнением республиканского бюджета непосредственно подчинен и подотчетен Президенту Республики Казахстан.

2. Положение о Счетном комитете по контролю за исполнением республиканского бюджета утверждается Президентом Республики Казахстан.

3. Счетный комитет по контролю за исполнением республиканского бюджета:
1) представляет ежеквартальную информацию Президенту Республики Казахстан о работе Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета;
2) выполняет поручения Президента Республики Казахстан по вопросам, связанным с анализом, итогами и результатами контроля исполнения республиканского бюджета, полнотой и своевременностью поступления налогов и других обязательных платежей, целевым и эффективным использованием бюджетных средств, а также другие отдельные поручения;
3) представляет Парламенту Республики Казахстан в срок до 1 июня отчет о результатах контроля за исполнением республиканского бюджета, который по своему содержанию является заключением по отчету Правительства Республики Казахстан об исполнении республиканского бюджета и после утверждения его Парламентом Республики Казахстан подлежит опубликованию в средствах массовой информации;
4) анализирует акты проведения контроля, представленные центральным уполномоченным органом по внутреннему контролю за исполнением республиканского бюджета, и дает рекомендации Правительству Республики Казахстан по повышению эффективности внутреннего контроля за исполнением республиканского бюджета;
5) в случаях выявления признаков преступлений в действиях должностных лиц объекта контроля по вопросам использования средств республиканского бюджета, иных фактов нарушения законодательства Республики Казахстан передает материалы контроля в правоохранительные органы;
6) участвует в разработке и реализации государственной бюджетной политики;
7) осуществляет контроль за деятельностью государственных органов по вопросам своевременного исполнения поступлений и расходов республиканского бюджета по объемам, структуре и целевому назначению;
8) определяет эффективность и результативность расходов республиканского бюджета;
9) организует повышение квалификации и переподготовку кадров в области внешнего контроля.

4. Счетный комитет по контролю за исполнением республиканского бюджета вправе:
1) осуществлять контроль за соблюдением требований бюджетного законодательства и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан государственными учреждениями, содержащимися за счет республиканского бюджета; исполнением республиканских бюджетных программ (подпрограмм) и целевым использованием гарантированных государством займов; деятельности государственных органов и организаций всех форм собственности по вопросам, касающимся полноты и своевременности поступлений и использования средств в республиканский бюджет; средств, выданных из республиканского бюджета на погашение обязательств государства;
2) осуществлять контроль финансовой отчетности государственных учреждений, содержащихся за счет республиканского бюджета;
3) осуществлять контроль эффективности использования средств республиканского бюджета;
4) давать оценку эффективности и результативности исполнения республиканских бюджетных программ (подпрограмм);
5) давать оценку экономической эффективности реализации государственных и отраслевых (секторальных) программ;
6) осуществлять контроль за бюджетными инвестициями;
7) разрабатывать и вносить рекомендации по действию нормативных правовых актов, влияющих на исполнение республиканского бюджета;
8) запрашивать и получать от Правительства Республики Казахстан, государственных органов, а также от других объектов контроля, финансируемых из республиканского бюджета, необходимую документацию и информацию по вопросам, касающимся полноты поступления и использования средств республиканского бюджета;
9) заслушивать отчеты должностных лиц объектов контроля по вопросам исполнения республиканского бюджета;
10) вносить Президенту Республики Казахстан информацию по выявленным Счетным комитетом по контролю за исполнением республиканского бюджета фактам несоблюдения должностными лицами объектов контроля требований нормативных правовых актов об исполнении республиканского бюджета;
11) получать в установленный им срок от государственных органов и объектов контроля необходимые документы, справки, устные и письменные объяснения по вопросам, связанным с проведением внешнего контроля за исполнением республиканского бюджета;
12) применять меры по выявлению, пресечению и недопущению нецелевого, незаконного и неэффективного использования средств республиканского бюджета в соответствии с настоящим Кодексом и другими нормативными правовыми актами;
13) беспрепятственно знакомиться с документацией, относящейся к вопросам исполнения республиканского бюджета, привлечения и использования государственных грантов с учетом соблюдения режима секретности, коммерческой и иной охраняемой законом тайны;
14) привлекать к проведению контроля за исполнением республиканского бюджета соответствующих специалистов государственных органов и при необходимости специалистов независимых аудиторских организаций и экспертов с оплатой их услуг в пределах выделенных на эти цели средств из республиканского бюджета. Привлечение к внеплановым проверкам работников центрального уполномоченного органа по внутреннему контролю не допускается;
15) осуществлять иные полномочия в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

5. Ревизионная комиссия маслихата:
1) представляет в маслихат в установленный срок отчет об исполнении местного бюджета, который по своему содержанию является заключением по отчету местного исполнительного органа об исполнении местного бюджета с последующим опубликованием его в средствах массовой информации;
2) информирует маслихат и акимат по результатам контроля о фактах нецелевого и неэффективного использования средств местного бюджета, а также о недостатках в работе по исполнению местного бюджета;
3) анализирует акты проведения внутреннего контроля за исполнением местного бюджета, представленные центральным уполномоченным органом по внутреннему контролю;
4) передает материалы контроля в правоохранительные органы в случаях выявления признаков преступлений в действиях должностных лиц объектов контроля в использовании средств местного бюджета, иных фактов нарушения законодательства Республики Казахстан.

6. Ревизионная комиссия маслихата вправе:
1) осуществлять контроль за соблюдением бюджетного законодательства государственными учреждениями, содержащимися за счет соответствующего местного бюджета; целевым использованием средств, выданных из местного бюджета; деятельности местных государственных органов и организаций всех форм собственности по вопросам, касающимся полноты и своевременности поступлений средств в местный бюджет и их использования;
2) осуществлять контроль финансовой отчетности государственных учреждений, содержащихся за счет соответствующего местного бюджета;
3) осуществлять контроль эффективности использования средств соответствующего местного бюджета;
4) беспрепятственно знакомиться с документацией, относящейся к вопросам исполнения местного бюджета, с учетом соблюдения режима секретности, коммерческой и иной охраняемой законом тайны;
5) получать в установленный срок от местных государственных органов и объектов контроля необходимые документы, справки, устные и письменные объяснения по вопросам, связанным с проведением внешнего контроля за исполнением местного бюджета;
6) привлекать к проведению контроля за исполнением местного бюджета соответствующих специалистов местных государственных органов и, при необходимости, специалистов независимых аудиторских организаций и экспертов с оплатой их услуг в пределах выделенных на эти цели средств из местного бюджета;
7) осуществлять иные полномочия в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Глава 30. Основы организации внутреннего контроля

Статья 139. Государственный орган внутреннего контроля

Государственным органом внутреннего контроля является центральный уполномоченный орган по внутреннему контролю, службы внутреннего контроля.

Статья 140. Полномочия центрального уполномоченного
органа по внутреннему контролю

1. Центральный уполномоченный орган по внутреннему контролю:
1) дает рекомендации по повышению эффективности контроля, осуществляемого службами внутреннего контроля;
2) применяет меры по пресечению и недопущению нецелевого и неэффективного использования средств республиканского и местных бюджетов в соответствии с законодательством Республики Казахстан;
3) направляет в Счетный комитет по контролю за исполнением республиканского бюджета, ревизионные комиссии маслихатов для информирования соответствующие планы контроля;
4) осуществляет контроль за исполнением решений, принятых по итогам контрольных мероприятий;
5) передает материалы контроля в правоохранительные органы в случаях выявления признаков преступлений в действиях должностных лиц объектов контроля в использовании средств республиканского и местных бюджетов, иных фактов нарушения законодательства Республики Казахстан;
6) организует повышение квалификации и переподготовку кадров в области внутреннего контроля.

2. Центральный уполномоченный орган по внутреннему контролю вправе:
1) осуществлять контроль за целевым использованием бюджетных средств, выданных из республиканского и местных бюджетов, а также гарантированных государством займов;
2) осуществлять контроль финансовой отчетности государственных учреждений, содержащихся за счет республиканского и местных бюджетов;
3) осуществлять контроль эффективности использования средств республиканского и местных бюджетов;
4) осуществлять контроль за формированием и использованием денег от реализации товаров, работ и услуг государственными учреждениями, остающихся в их распоряжении;
5) запрашивать и получать в установленный им срок от объектов контроля необходимые документы, справки, устные и письменные объяснения по вопросам, связанным с проведением контроля;
6) заслушивать должностных лиц объектов контроля по фактам выявленных нарушений исполнения республиканского и местных бюджетов;
7) принимать участие в контроле за исполнением чрезвычайного государственного бюджета;
8) получать необходимую информацию от государственных органов, имеющих службы внутреннего контроля;
9) привлекать к проведению контроля соответствующих специалистов государственных органов и при необходимости специалистов независимых аудиторских организаций и экспертов с оплатой их услуг в пределах выделенных на эти цели средств из республиканского бюджета;
10) беспрепятственно знакомиться с документацией, относящейся к вопросам исполнения республиканского и местных бюджетов, с учетом соблюдения режима секретности, коммерческой и иной охраняемой законом тайны;
11) разрабатывать мероприятия по вопросам совершенствования нормативной правовой базы и методики проведения внутреннего контроля;
12) осуществлять иные полномочия в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 141. Служба внутреннего контроля

1. Служба внутреннего контроля государственного органа создается в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

2. Служба внутреннего контроля государственного органа подотчетна руководителю государственного органа, организационно и функционально независима от других структурных подразделений государственного органа.

3. Служба внутреннего контроля государственного органа:
1) составляет план контроля;
2) представляет отчет по выполнению планов проведения внутреннего контроля руководителю государственного органа.

4. Государственный орган, имеющий службу внутреннего контроля, представляет отчет о выполнении планов и результатах проведения внутреннего контроля в центральный уполномоченный орган по внутреннему контролю по установленным им формам и срокам.
Требования о представлении отчетов и информации о планах проведения внутреннего контроля не распространяются на случаи, связанные с контролем за расходами, информация о которых относится к государственным секретам.

5. Служба внутреннего контроля государственного органа вправе:
1) проводить внутренний контроль финансовой отчетности в государственном органе и его территориальных подразделениях и в подведомственных организациях;
2) получать консультации центрального уполномоченного органа по внутреннему контролю.

Глава 31. Взаимодействие объектов и органов
государственного финансового контроля

Статья 142. Обязанности и права руководителя объекта
государственного финансового контроля

1. Руководитель объекта контроля:
1) обеспечивает работников государственного органа контроля рабочими местами;
2) обеспечивает работников государственного органа контроля необходимой для осуществления контрольной работы всей запрашиваемой информацией и несет персональную ответственность за ее достоверность, объективность и полноту;
3) не вмешивается в действия работников государственного органа контроля, не вводит в заблуждение, не препятствует проведению контроля и не ограничивает масштаб контроля;
4) своевременно отчитывается о мерах, принятых по устранению недостатков;
5) в трехдневный срок со дня представления акта на ознакомление с результатами проведенного контроля в установленном порядке подписывает акт контроля.

2. Руководитель объекта контроля вправе:
1) знать цель, время и продолжительность контроля, его результаты, выводы и рекомендации;
2) не допускать к контролю работников государственного органа контроля, не представившего соответственно поручения Счетного комитета по контролю за исполнением республиканского бюджета, ревизионной комиссии маслихата, приказ центрального уполномоченного органа по внутреннему контролю;
3) в случае несогласия с результатами контроля направлять государственному органу, осуществляющему контроль, возражения к акту контроля;
4) обжаловать действия государственного органа, осуществляющего контроль, в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Статья 143. Взаимодействие государственных органов
в сфере государственного финансового
контроля

1. Центральный уполномоченный орган по внутреннему контролю направляет в Счетный комитет по контролю за исполнением республиканского бюджета, ревизионные комиссии маслихатов для информирования соответствующие планы контроля.

2. Органы государственного финансового контроля по согласованию могут осуществлять совместную контрольную деятельность.

3. Центральный уполномоченный орган по внутреннему контролю проводит внеплановый контроль на основании постановлений органов уголовного преследования о производстве проверки по фактам нарушений в использовании средств бюджета.

4. В случае выявления органами государственного финансового контроля фактов нецелевого использования бюджетных средств либо иных нарушений законодательства, материалы по таким фактам должны направляться в органы прокуратуры для решения вопроса о привлечении к установленной законодательными актами ответственности виновных в нарушениях должностных лиц.

Статья 144. Конфликт интересов

1. Конфликт интересов - любая деятельность или отношения, которые способны ограничить объективность и независимость государственных органов внешнего и внутреннего контроля и их работников.

2. Запрещается проведение контроля работникам государственных органов внешнего и внутреннего контроля:
1) являющимся близкими родственниками, свойственниками, доверенным лицом или опекуном руководителя, учредителя или участника объекта контроля;
2) из числа работников, участников, должностных лиц объекта контроля, имеющих в нем личные имущественные интересы;
3) работавшим в объекте контроля либо являвшимся близким родственником, свойственником, доверенным лицом или опекуном руководителя, учредителя или участника объекта контроля в проверяемый период.

3. При возникновении конфликта интереса работник государственного органа внешнего или внутреннего контроля должен сообщить об этом руководителю, назначившему контроль. В противном случае полная ответственность за возникновение ситуаций конфликта интереса возлагается на работника государственного органа внешнего и внутреннего контроля.

Статья 145. Ответственность за воспрепятствование
должностным лицам государственных органов,
осуществляющих финансовый контроль, в
выполнении служебных обязанностей,
невыполнение актов об устранении
выявленных нарушений

Воспрепятствование должностным лицам государственных органов, осуществляющих финансовый контроль, в выполнении ими служебных обязанностей в соответствии с их компетенцией, выразившееся в отказе допуска для проведения контроля, отказе от предоставления необходимых документов, материалов, информации о деятельности и иных сведений, предоставлении недостоверной информации, создании иного препятствования в осуществлении контроля, а также невыполнение или ненадлежащее выполнение актов об устранении выявленных нарушений влечет ответственность, предусмотренное законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 146. Решение разногласий

Действия должностных лиц органов государственного финансового контроля, а также объектов контроля могут быть обжалованы в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Раздел 8. Бюджетные инвестиции

Глава 32. Общие положения о бюджетных инвестициях

Статья 147. Классификация бюджетных инвестиций

1. Бюджетные инвестиции осуществляются путем реализации бюджетных инвестиционных проектов и инвестиционных программ, а также путем участия в формировании и увеличении уставного капитала юридических лиц.

2. По уровню значимости решаемых задач бюджетные инвестиционные проекты (программы) подразделяются на республиканские и местные бюджетные инвестиционные проекты (программы).

3. Критериями определения республиканских и местных бюджетных инвестиционных проектов и программ являются:
1) критерий по виду собственности - определяющий бюджетный инвестиционный проект (программу) как республиканский или местный в зависимости от возникающего права собственности (республиканской или коммунальной) на результаты, полученные в связи с реализацией бюджетного инвестиционного проекта (программы);
2) критерий по получателям выгод - определяющий бюджетный инвестиционный проект (программу) как республиканский, если получателями основной доли выгод, получаемых от реализации бюджетного инвестиционного проекта (программы), являются субъекты двух и более областей, города республиканского значения, столицы, и как местный - если получателями основной доли выгод, получаемых от реализации бюджетного инвестиционного проекта (программы), являются субъекты одной области, города республиканского значения, столицы.

4. Для определения бюджетного инвестиционного проекта (программы) как республиканского достаточно удовлетворение его одному из указанных в пункте 3 настоящей статьи критериев.

5. Классификация местных бюджетных инвестиционных проектов (программ) на областные, городов республиканского значения, столицы и районные (городские областного значения) осуществляется по принципу и на основе критериев, отраженных в пункте 3 настоящей статьи.

6. Республиканские бюджетные инвестиционные проекты реализуются центральными государственными органами и финансируются за счет средств республиканского бюджета.

7. Местные бюджетные инвестиционные проекты реализуются местными исполнительными органами и финансируются за счет средств местного бюджета.

8. Согласование перечней приоритетных местных бюджетных инвестиционных проектов (программ) осуществляется центральным и местными уполномоченными органами по экономическому планированию в рамках согласования среднесрочных планов социально-экономического развития регионов в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Глава 33. Планирование и осуществление бюджетных инвестиций

Статья 148. Принципы планирования и осуществления
бюджетных инвестиций

1. Бюджетные инвестиции планируются и осуществляются в соответствии со следующими принципами:
1) стабильность и взаимодополняемость всех программных и плановых документов в системе планирования социально-экономического развития Республики Казахстан;
2) последовательность и соответствие решений государственных органов и должностных лиц принятой государственной инвестиционной политике.

2. Порядок планирования и осуществления бюджетных инвестиций путем реализации бюджетных инвестиционных проектов и инвестиционных программ определяется статьями 149-152 настоящего Кодекса.
Планирование бюджетных инвестиционных проектов (программ) осуществляется в три этапа:
1) формирование и отбор инвестиционных предложений;
2) подготовка и отбор бюджетных инвестиционных проектов;
3) формирование и утверждение перечня приоритетных бюджетных инвестиционных проектов (программ).

3. Порядок планирования и осуществления бюджетных инвестиций путем участия в формировании и увеличении уставного капитала юридических лиц определяется статьей 153 настоящего Кодекса.

Статья 149. Формирование и отбор инвестиционных
предложений

1. Формирование инвестиционных предложений осуществляется в целях определения оптимальной стратегии и постановки задач для достижения цели бюджетного инвестиционного проекта (программы), а также для определения структуры и предварительной стоимости планируемого бюджетного инвестиционного проекта (программы).

2. Формирование инвестиционных предложений осуществляется администраторами бюджетных программ на стадии разработки среднесрочных государственных, отраслевых (секторальных) и региональных программ.

3. Оценка инвестиционных предложений осуществляется уполномоченным органом по экономическому планированию на стадии согласования среднесрочных государственных, отраслевых (секторальных) и региональных программ в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

4. Отбор инвестиционных предложений осуществляется на основании положительного заключения уполномоченного органа по экономическому планированию по оценке инвестиционного предложения.

5. Отобранные инвестиционные предложения включаются в перечень приоритетных бюджетных инвестиционных проектов (программ) в качестве планируемых бюджетных инвестиционных проектов (программ) с началом реализации во втором или третьем году планируемого периода.

Статья 150. Подготовка и отбор бюджетных инвестиционных
проектов

1. Подготовка бюджетного инвестиционного проекта (программы) предусматривает организацию администратором бюджетной программы разработки технико-экономического обоснования бюджетного инвестиционного проекта (программы) и проведения его экспертиз.

2. Технико-экономическое обоснование проекта (программы) представляет собой предпроектный документ, содержащий результаты изучения осуществимости и эффективности бюджетного инвестиционного проекта (программы), проводимого на основе покомпонентного экономического анализа затрат и выгод. Требования к технико-экономическому обоснованию бюджетных инвестиционных проектов (программ) определяются Правительством Республики Казахстан.

3. Разработка технико-экономического обоснования бюджетного инвестиционного проекта (программы) осуществляется при условии включения его в перечень приоритетных бюджетных инвестиционных проектов на этапе инвестиционного предложения.

4. Для подтверждения установленных технико-экономических параметров бюджетного инвестиционного проекта (программы) технико-экономическое обоснование бюджетного инвестиционного проекта (программы) подлежит экономической и другим экспертизам, предусмотренным законодательством Республики Казахстан.

5. Экономическая экспертиза бюджетного инвестиционного проекта (программы) проводится на основе заключений других, требуемых в соответствии с законодательством экспертиз и является обязательной формой комплексной оценки экономического анализа бюджетного инвестиционного проекта (программы), проведенного в рамках разработки его технико-экономического обоснования.

6. Экономическая экспертиза республиканских бюджетных инвестиционных проектов (программ) осуществляется юридическим лицом, определяемым центральным уполномоченным органом по экономическому планированию в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
Экономическая экспертиза местных бюджетных инвестиционных проектов (программ) осуществляется юридическими лицами, определяемыми соответствующими местными исполнительными органами в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

7. В случае необходимости юридические лица, уполномоченные на проведение экономической экспертизы, вправе требовать проведение дополнительной экспертизы по вопросам, не охваченным или не полностью охваченным уже проведенными экспертизами, а также независимой экспертизы.

8. Финансирование разработки технико-экономического обоснования и проведения экспертиз бюджетных инвестиционных проектов (программ) за счет средств республиканского или местных бюджетов осуществляется в рамках распределяемых бюджетных программ соответственно центрального или местных уполномоченных органов по экономическому планированию.

9. По результатам экономической экспертизы технико-экономическое обоснование проекта (программы) утверждается администратором бюджетной программы по согласованию с уполномоченным органом по экономическому планированию.

10. Отбор бюджетных инвестиционных проектов (программ) осуществляется на основании положительного заключения уполномоченного органа по экономическому планированию.

11. Отобранные бюджетные инвестиционные проекты (программы) включаются в перечни приоритетных бюджетных инвестиционных проектов (программ) с началом реализации в первом или втором году планируемого периода.

Статья 151. Формирование и утверждение перечней
приоритетных бюджетных инвестиционных
проектов (программ)

1. Перечень приоритетных республиканских бюджетных инвестиционных проектов (программ) и перечни приоритетных местных бюджетных инвестиционных проектов (программ) разрабатываются центральным и местными уполномоченными органами по экономическому планированию ежегодно на трехлетний период в составе среднесрочного плана социально-экономического развития и служат основой для разработки республиканского и местных бюджетов соответственно в части определения перечня и объемов финансирования бюджетных программ развития.

2. Формирование перечней приоритетных бюджетных инвестиционных проектов (программ) осуществляется на основании действующих и разрабатываемых государственных, отраслевых (секторальных) и региональных программ, при этом бюджетные инвестиционные проекты, предлагаемые для включения в перечни приоритетных бюджетных инвестиционных проектов (программ) с началом реализации в первый год планируемого периода, должны отвечать следующим требованиям:
1) соответствию целей бюджетных инвестиционных проектов (программ) государственной инвестиционной политике;
2) наличию утвержденного в установленном порядке технико-экономического обоснования бюджетного инвестиционного проекта (программы).

3. Для включения бюджетных инвестиционных проектов (программ) в перечень приоритетных бюджетных инвестиционных проектов (программ) администраторы бюджетных программ представляют в центральный и местные уполномоченные органы по экономическому планированию заявки по бюджетным инвестиционным проектам (программам), удовлетворяющим указанным в пункте 2 настоящей статьи требованиям, в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

4. По результатам рассмотрения представленных заявок по бюджетным инвестиционным проектам (программам) центральный и местные уполномоченные органы по экономическому планированию формируют перечень приоритетных бюджетных инвестиционных проектов в пределах лимита для бюджетных программ развития, определенного бюджетной комиссией, и представляют на рассмотрение бюджетной комиссии в разрезе государственных, отраслевых (секторальных) и региональных программ.

5. Бюджетные комиссии при рассмотрении перечня приоритетных бюджетных инвестиционных проектов:
1) определяют источник и механизм финансирования бюджетных инвестиционных проектов (программ);
2) определяют администраторов бюджетных программ по бюджетным программам, направленным на финансирование бюджетных инвестиционных проектов (программ).

6. Одобренный бюджетной комиссией перечень приоритетных бюджетных инвестиционных проектов на планируемый трехлетний период в разрезе государственных, отраслевых (секторальных) и региональных программ утверждается в составе среднесрочного плана социально-экономического развития.

7. Порядок формирования перечней приоритетных бюджетных инвестиционных проектов (программ) определяется Правительством Республики Казахстан.

Статья 152. Реализация бюджетных инвестиционных проектов
(программ)

1. Бюджетные инвестиционные проекты (программы) реализуются в соответствии с утвержденными в установленном порядке технико-экономическими обоснованиями бюджетных инвестиционных проектов (программ).

2. Строительная деятельность, предусматриваемая в рамках реализации бюджетных инвестиционных проектов (программ), осуществляется в соответствии с утвержденной в установленном порядке проектно-сметной документацией.

3. Стоимость бюджетных инвестиционных проектов, предусматривающих осуществление строительной деятельности, может корректироваться на основании утвержденной проектно-сметной документации.

4. Производство платежей из республиканского и местных бюджетов для оплаты строительных работ, предусмотренных в рамках реализации бюджетного инвестиционного проекта (программы), осуществляется только при условии наличия утвержденной в установленном порядке проектно-сметной документации.

Статья 153. Планирование и осуществление бюджетных
инвестиций путем участия в формировании и
увеличении уставного капитала
юридических лиц

1. Планирование бюджетных инвестиций, реализуемых путем участия в формировании и увеличении уставного капитала юридических лиц, осуществляется в рамках разработки среднесрочного плана социально-экономического развития.

2. Включение бюджетных инвестиций, реализуемых путем участия в формировании и увеличении уставного капитала юридических лиц, в среднесрочный план социально-экономического развития осуществляется на основании заключения экспертизы уполномоченного органа по экономическому планированию по финансово-экономическому обоснованию бюджетных инвестиций. Финансово-экономическое обоснование бюджетных инвестиций, осуществляемых путем участия в формировании и увеличении уставного капитала юридических лиц, представляет собой документ, содержащий обоснование целесообразности и оценку эффективности вложения бюджетных средств в уставный капитал юридических лиц.

3. Разработка и представление финансово-экономического обоснования бюджетных инвестиций, осуществляемых путем участия в формировании и увеличении уставного капитала юридических лиц, в уполномоченный орган по экономическому планированию осуществляется администраторами бюджетных программ. Требования к составу, порядок разработки и рассмотрения финансово-экономического обоснования бюджетных инвестиций, осуществляемых путем участия в формировании и увеличении уставного капитала юридических лиц, определяются Правительством Республики Казахстан.

4. Осуществление бюджетных инвестиций путем участия в формировании и увеличении уставного капитала юридических лиц регулируется Правительством Республики Казахстан и местными исполнительными органами в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Глава 34. Мониторинг реализации и оценка эффективности
бюджетных инвестиций

Статья 154. Мониторинг реализации бюджетных инвестиций

1. Мониторинг реализации бюджетных инвестиций предусматривает:
1) сбор и обработку информации, предоставленной администраторами бюджетных программ, о ходе и результатах подготовки и реализации бюджетных инвестиционных проектов (программ);
2) оформление и предоставление администраторами бюджетных программ в центральный и местные уполномоченные органы по бюджетному планированию информации о ходе и результатах подготовки и реализации бюджетных инвестиционных проектов (программ);
3) представление центральным и местными уполномоченными органами по исполнению бюджета в центральный и местные уполномоченные органы по бюджетному планированию сводного плана поступлений и финансирования бюджетных программ (подпрограмм) развития и информации по фактически осуществленным выплатам в рамках бюджетных программ (подпрограмм) развития;
4) текущую оценку эффективности осуществления бюджетных инвестиций центральным и местными уполномоченными органами по бюджетному планированию на основе представленной информации о ходе реализации бюджетных инвестиционных проектов (программ) и информации по фактически осуществленным выплатам по бюджетным программам (подпрограммам) развития;
5) составление и представление местным уполномоченным органом по бюджетному планированию в центральный уполномоченный орган по бюджетному планированию и местный уполномоченный орган по экономическому планированию сводной информации о ходе реализации бюджетных инвестиций, осуществляемых за счет средств местного бюджета;
6) составление и представление центральным уполномоченным органом по бюджетному планированию в Правительство Республики Казахстан и центральный уполномоченный орган по экономическому планированию сводной информации о ходе реализации бюджетных инвестиций, осуществляемых за счет средств республиканского и местных бюджетов.

2. Сроки и формы представления отчетности и информации, предусматриваемой в рамках осуществления мониторинга реализации бюджетных инвестиций, определяются центральным уполномоченным органом по экономическому планированию.

3. На основании данных мониторинга бюджетных инвестиций, а также с учетом текущей и прогнозируемой социально-экономической и политической ситуации, центральный и местные уполномоченные органы по бюджетному планированию вправе вносить в Правительство Республики Казахстан и местные исполнительные органы предложения по реализации мер по эффективному осуществлению бюджетных инвестиций.

4. Меры по эффективному осуществлению бюджетных инвестиций включают:
1) принятие нормативных правовых актов и других решений Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов, направленных на эффективное осуществление бюджетных инвестиций;
2) прекращение или приостановление в обоснованных случаях осуществления бюджетных инвестиций;
3) иные меры, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

Статья 155. Оценка эффективности бюджетных инвестиций

1. Целями осуществления оценки эффективности бюджетных инвестиций являются совершенствование процесса планирования бюджетных инвестиций и выработка рекомендаций по формированию и осуществлению государственной инвестиционной политики.

2. Оценка эффективности бюджетных инвестиций осуществляется центральным и местными уполномоченными органами по экономическому планированию и предусматривает сбор данных о результатах и последствиях осуществления бюджетных инвестиций, анализ полученных данных и оценку эффективности реализации государственной инвестиционной политики.

3. Оценка эффективности бюджетных инвестиций осуществляется путем сопоставления фактических и планируемых затрат, фактических и ожидаемых результатов осуществления бюджетных инвестиций, а также оценки внешних факторов, повлиявших на эффективность осуществления бюджетных инвестиций.

4. Оценка эффективности бюджетных инвестиционных проектов осуществляется по завершению реализации бюджетного инвестиционного проекта, а также по истечению первого и пятого годов после его завершения.
Оценка эффективности инвестиционных программ осуществляется каждые три года с начала ее реализации, а также по завершению ее реализации и через три года после ее завершения.
Оценка инвестиций, осуществляемых путем участия в формировании и увеличении уставного капитала юридических лиц, осуществляется через три года после их осуществления.

5. Представление данных в центральный и местные уполномоченные органы по экономическому планированию для оценки эффективности бюджетных инвестиций осуществляется администраторами бюджетных программ в порядке и составе, определяемом соответственно центральным и местными уполномоченными органами по экономическому планированию.

6. Центральный и местные уполномоченные органы по экономическому планированию на основе представленных данных формируют отчеты по оценке эффективности бюджетных инвестиций.

7. Отчеты по оценке эффективности бюджетных инвестиций представляются:
1) местными уполномоченными органами по экономическому планированию в местные исполнительные органы и центральный уполномоченный орган по экономическому планированию - ежегодно, в первом квартале года, следующего за отчетным;
2) центральным уполномоченным органом по экономическому планированию в Правительство Республики Казахстан - ежегодно, во втором квартале года, следующего за отчетным.

8. Отчет по оценке эффективности бюджетных инвестиций включает:
1) данные технико-экономического обоснования бюджетного инвестиционного проекта (программы) или финансово-экономического обоснования бюджетных инвестиций, осуществленных путем участия в формировании и увеличении уставного капитала юридических лиц;
2) достигнутые результаты реализации бюджетного инвестиционного проекта (программы) или бюджетных инвестиций, осуществленных путем участия в формировании и увеличении уставного капитала юридических лиц;
3) источники и методы сбора информации для оценки эффективности бюджетных инвестиций;
4) подходы обработки и анализа информации для оценки эффективности бюджетных инвестиций;
5) результаты оценки эффективности бюджетных инвестиций;
6) рекомендации по формированию и осуществлению государственной инвестиционной политики.

9. Порядок составления и представления отчета по оценке эффективности бюджетных инвестиций определяется центральным уполномоченным органом по экономическому планированию.

Раздел 9. Государственные гранты

Глава 35. Общие положения о государственных грантах

Статья 156. Понятия, применяемые в настоящем разделе

В настоящем разделе применяются следующие понятия:
1) государственный грант - безвозмездная финансовая или техническая помощь, предоставляемая донорами государственным учреждениям Республики Казахстан;
2) доноры - иностранные государства, их правительства и агентства, международные и зарубежные государственные организации, зарубежные неправительственные общественные организации и фонды, чья деятельность не противоречит Конституции Республики Казахстан;
3) соглашение о государственном гранте - договор между государственным органом и донором, предусматривающий предоставление Республике Казахстан безвозмездной финансовой или технической помощи;
4) безвозмездная техническая помощь - осуществление или организация донорами поставки товаров, выполнения работ и оказания услуг государственным учреждениям Республики Казахстан;
5) безвозмездная финансовая помощь - предоставление донорами государственным учреждениям Республики Казахстан денег для финансирования поставки товаров, выполнения работ и оказания услуг.

Статья 157. Классификация государственных грантов

Государственные гранты по условиям предоставления подразделяются на:
1) связанные гранты - гранты, предусматривающие дальнейшее заимствование Правительством Республики Казахстан у донора, предоставившего грант, или софинансирование из государственного бюджета;
2) несвязанные гранты - гранты, не предусматривающие дальнейшее заимствование Правительством Республики Казахстан у донора, предоставившего грант, или софинансирование из государственного бюджета.

Статья 158. Планирование государственных грантов

1. Планирование государственных грантов является процессом принятия решения об их привлечении в целях социально-экономического развития страны и с учетом политики предоставления государственных грантов донорами.

2. Основой планирования государственных грантов являются:
среднесрочный план социально-экономического развития Республики Казахстан;
предложения доноров о предоставлении безвозмездной финансовой и технической помощи.

3. Планирование государственных грантов включает формирование, представление и отбор заявок на привлечение государственных грантов.

4. Формирование заявок на привлечение государственных грантов осуществляется центральными государственными и местными исполнительными органами на основании государственных, отраслевых (секторальных) программ, а также предложений, инициируемых донорами.

5. Представление заявок на привлечение государственных грантов осуществляется центральными государственными органами, с учетом заявок местных исполнительных органов, в центральный уполномоченный орган по экономическому планированию в порядке, определяемом центральным уполномоченным органом по экономическому планированию.

6. Отбор заявок на привлечение государственных грантов осуществляется центральным уполномоченным органом по экономическому планированию на основании:
1) соответствия заявки на привлечение государственного гранта приоритетам социально-экономического развития Республики Казахстан на среднесрочный период;
2) соответствия заявки на привлечение государственного гранта политике предоставления государственных грантов донорами.

7. На основании отобранных заявок на привлечение государственных грантов центральный уполномоченный орган по экономическому планированию формирует перечень приоритетных заявок на привлечение государственных грантов, утверждаемый Правительством Республики Казахстан.

Глава 36. Привлечение и использование государственных грантов

Статья 159. Привлечение государственных грантов

1. На основании перечня приоритетных заявок на привлечение государственных грантов центральный уполномоченный орган по экономическому планированию направляет донорам заявки на предоставление государственных грантов.

2. Направление донорам заявки на предоставление государственных грантов осуществляется по форме, установленной донорами, заполнение которой осуществляется соответствующими центральными государственными или местными исполнительными органами на основании запроса центрального уполномоченного органа по экономическому планированию.

3. При одобрении донором заявки на привлечение несвязанного государственного гранта центральный уполномоченный орган по экономическому планированию извещает соответствующий центральный государственный или местный исполнительный орган о необходимости проведения работ по подготовке и согласованию соглашения о его предоставлении.

4. В случае одобрения донором заявки на привлечение связанного государственного гранта целесообразность его привлечения определяется соответствующими бюджетными комиссиями. Центральный уполномоченный орган по экономическому планированию формирует перечень заявок на привлечение связанных государственных грантов и направляет его в центральный уполномоченный орган по бюджетному планированию либо в местный исполнительный орган для организации работ по вынесению заявок на рассмотрение соответствующим бюджетным комиссиям.

5. Проведение работ по подготовке и согласованию соглашения о предоставлении связанного государственного гранта осуществляется после утверждения республиканского или местного бюджета на соответствующий финансовый год.

6. Центральный уполномоченный орган по экономическому планированию ежегодно представляет информацию в Правительство Республики Казахстан о привлечении государственных грантов в соответствии с перечнем приоритетных заявок на привлечение государственных грантов.

Статья 160. Использование государственных грантов

1. Использование государственных грантов осуществляется государственными учреждениями - получателями государственных грантов в соответствии с соглашением о государственном гранте, установленными донорами процедурами и законодательством Республики Казахстан.

2. Государственные учреждения - получатели государственных грантов обеспечивают:
своевременное выполнение принятых на себя обязательств, предусмотренных соглашением о государственном гранте;
целевое и эффективное использование полученных государственных грантов;
постановку на баланс оборудования и материалов, приобретенных за счет государственных грантов;
своевременное проведение таможенных процедур при импорте товаров, закупаемых за счет государственных грантов.

2. По завершению использования государственного гранта государственные учреждения - получатели государственных грантов составляют и представляют в центральный уполномоченный орган по экономическому планированию окончательный отчет о завершении использования государственного гранта, подписанный уполномоченным представителем донора и первым руководителем центрального государственного органа, по заявке которого осуществлено привлечение государственного гранта.

Глава 37. Мониторинг использования и оценка эффективности
использования государственных грантов

Статья 161. Мониторинг использования государственных
грантов

1. Мониторинг использования государственных грантов предусматривает:
1) сбор и обработку центральными государственными органами информации о ходе и результатах использования государственных грантов;
2) представление центральными государственными органами отчетов о ходе и результатах использования государственных грантов в центральный уполномоченный орган по экономическому планированию.

2. Сроки и формы предоставления отчетности и информации о ходе и результатах использования государственных грантов определяются центральным уполномоченным органом по экономическому планированию.

3. Центральный уполномоченный орган по экономическому планированию на основании данных мониторинга ежегодно представляет информацию об использовании государственных грантов в Правительство Республики Казахстан, центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета и в органы государственного финансового контроля.

Статья 162. Оценка эффективности использования
государственных грантов

1. Оценка эффективности использования государственных грантов осуществляется центральным уполномоченным органом по экономическому планированию и предусматривает сбор данных о результатах и последствиях привлечения государственных грантов, анализ полученных данных и оценку эффективности привлечения и использования государственных грантов.

2. Оценка эффективности использования государственных грантов осуществляется путем сопоставления запланированных и достигнутых результатов привлечения государственных грантов, а также оценки внешних факторов, повлиявших на эффективность использования государственных грантов.

3. Оценка эффективности использования государственного гранта осуществляется по завершению периода его использования, а также по истечении третьего года после его использования.

4. Представление данных в центральный орган по экономическому планированию для оценки эффективности использования государственных грантов осуществляется центральными государственными органами, по заявке которых осуществлено привлечение государственных грантов, в порядке и составе, определяемом центральным уполномоченным органом по экономическому планированию.

5. Центральный уполномоченный орган по экономическому планированию вправе запросить центральные государственные и местные исполнительные органы о предоставлении информации, необходимой для оценки эффективности использования государственных грантов по вопросам, входящим в компетенцию данных органов.

6. Центральный уполномоченный орган по экономическому планированию на основе представленных данных формирует и представляет в Правительство Республики Казахстан информацию по оценке эффективности использования государственных грантов.

Раздел 10. Бюджетное кредитование

Глава 38. Общие положения бюджетного кредитования

Статья 163. Основные положения о бюджетном кредитовании

1. Бюджетный кредит - деньги, выделяемые из бюджета на возвратной, срочной и платной основах.

2. Бюджетное кредитование - процесс, включающий процедуры принятия решения о предоставлении, предоставления, использования, обслуживания и погашения бюджетного кредита.

3. Кредитный договор (соглашение) - договор между кредитором и заемщиком, устанавливающий правоотношения сторон при предоставлении, использовании, обслуживании и погашении бюджетного кредита.

4. Бюджетные кредиты направляются на:
реализацию бюджетных инвестиционных проектов (программ) в рамках среднесрочного плана социально-экономического развития;
реализацию внешнеэкономической деятельности государства;
покрытие кассового разрыва областных бюджетов, бюджетов городов республиканского значения, столицы, районов (городов областного значения).

5. Бюджетные кредиты предоставляются по направлениям и в пределах сумм, предусмотренных бюджетными программами в республиканском и/или местном бюджете на соответствующий финансовый год.

6. Бюджетные кредиты не предоставляются на формирование и пополнение уставных капиталов, покрытие убытков хозяйственной деятельности заемщиков, оплату услуг поверенным (агентам).

7. Бюджетные кредиты предоставляются только при наличии обеспечения исполнения обязательств заемщика по бюджетному кредиту.

8. Бюджетные кредиты предоставляются заемщикам, которые не имеют задолженности по ранее предоставленным бюджетным кредитам.

9. Бюджетное кредитование осуществляется в соответствии с политикой бюджетного кредитования Республики Казахстан, определяемой Правительством Республики Казахстан.

Статья 164. Принципы бюджетного кредитования

Предоставление бюджетных кредитов осуществляется в соответствии со следующими принципами:
1) принципом возвратности, предусматривающим обязательность погашения бюджетного кредита в соответствии с кредитным договором (соглашением);
2) принципом обеспеченности, предусматривающим наличие обеспечения исполнения обязательств установленными законодательством способами;
3) принципом платности, предусматривающим оплату заемщиком вознаграждения за пользование бюджетным кредитом;
4) принципом срочности, предусматривающим установление срока предоставления бюджетного кредита.

Статья 165. Критерии бюджетного кредитования

Бюджетная программа реализуется путем предоставления бюджетного кредита при соблюдении следующих критериев:
1) соответствие среднесрочному плану социально-экономического развития;
2) экономическая и социальная эффективность реализации мероприятий путем бюджетного кредитования;
3) окупаемость мероприятий, реализуемых за счет бюджетного кредита;
4) кредитоспособность заемщика в период бюджетного кредитования.

Статья 166. Субъекты бюджетного кредитования

1. Субъектами бюджетного кредитования являются кредитор, администратор бюджетной программы, заемщик, конечный заемщик, поверенный (агент).

2. Права и обязанности субъектов бюджетного кредитования определяются в кредитном договоре (соглашении) и/или договоре поручения в соответствии с настоящим Кодексом и другими законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 167. Кредитор

1. Кредитор - сторона кредитного договора, предоставляющая бюджетный кредит в соответствии с бюджетным и гражданским законодательством.

2. Кредитором при бюджетном кредитовании из республиканского бюджета является Правительство Республики Казахстан.
От лица Правительства Республики Казахстан при бюджетном кредитовании выступает центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета.

3. Кредитором при бюджетном кредитовании из местного бюджета является местный исполнительный орган.

4. Кредитор обеспечивает бюджетное кредитование в соответствии с настоящим Кодексом и законодательством Республики Казахстан, осуществляет контроль за выполнением условий кредитного договора (соглашения), своевременным и полным возвратом бюджетного кредита.

Статья 168. Администратор бюджетных программ

Администратор бюджетной программы при бюджетном кредитовании является стороной кредитного договора (соглашения) и осуществляет:
определение банков-заемщиков и поверенных (агентов) на конкурсной основе;
контроль и мониторинг за целевым и эффективным использованием, погашением и обслуживанием бюджетных кредитов.

Статья 169. Заемщики бюджетных кредитов

1. Заемщик - сторона кредитного договора, получающая бюджетный кредит, которая несет обязательства по погашению основного долга и выплате вознаграждения, а также других платежей в соответствии с кредитным договором (соглашением).

2. Заемщиками бюджетных кредитов могут быть:
физические лица - граждане Республики Казахстан;
банки-заемщики - банки второго уровня Республики Казахстан и организации Республики Казахстан, осуществляющие отдельные виды банковских операций;
местные исполнительные органы;
иностранные государства.

Статья 170. Конечные заемщики бюджетных кредитов

1. Конечный заемщик - конечный получатель бюджетного кредита, предоставляемого ему банком-заемщиком на условиях, определенных кредитором.

2. Конечными заемщиками бюджетных кредитов могут быть физические и юридические лица, являющиеся резидентами Республики Казахстан, осуществляющие предпринимательскую деятельность.

3. Отбор и кредитование конечных заемщиков осуществляется банками-заемщиками в соответствии с назначением бюджетной программы, а также их собственной кредитной политикой.

Статья 171. Поверенные (агенты) при бюджетном
кредитовании

1. Поверенный (агент) - сторона договора поручения, которая совершает от имени и за счет кредитора (доверителя) и в соответствии с его указаниями определенные поручения, связанные с бюджетным кредитованием.

2. Поверенный (агент) может выполнять поручения по:
определению заемщиков - физических лиц и заключению с ними кредитных договоров (соглашений);
обслуживанию бюджетных кредитов;
проведению расчетов с заемщиками;
взысканию задолженности в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

3. Поверенным (агентом) при бюджетном кредитовании является банк второго уровня, организация, осуществляющая отдельные виды банковских операций.

4. Поверенный (агент) определяется уполномоченным органом по исполнению бюджета или администратором бюджетной программы в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках.

5. Оплата поверенному (агенту) вознаграждения за исполнение поручения осуществляется кредитором (доверителем) за счет средств соответствующих бюджетов.
Размер оплаты вознаграждения за исполнение поверенным (агентом) поручений устанавливается в договорах поручений.

Глава 39. Условия бюджетного кредитования

Статья 172. Основные условия бюджетных кредитов

1. В кредитном договоре (соглашении) в обязательном порядке должны указываться следующие основные условия бюджетного кредита:
цель предоставления бюджетного кредита;
сумма кредита;
валюта кредита;
срок бюджетного кредита;
период освоения бюджетного кредита;
ставка вознаграждения за пользование кредитом.

2. Основные условия бюджетного кредита и категория заемщиков устанавливаются решением кредитора.

3. В кредитный договор (соглашение) включаются дополнительные условия, в том числе определяющие способ предоставления бюджетного кредита, график погашения и обслуживания бюджетного кредита, способы обеспечения исполнения обязательств по бюджетному кредиту.

Статья 173. Срок бюджетного кредита

1. Срок бюджетного кредита - определенный период времени, в течение которого заемщик получает, использует, обслуживает и погашает бюджетный кредит.

2. Срок бюджетного кредита исчисляется с момента перечисления средств бюджетного кредита со счета кредитора.

3. В зависимости от срока предоставления бюджетные кредиты подразделяются на следующие виды:
1) краткосрочные - до одного года включительно;
2) среднесрочные - от одного года до пяти лет включительно;
3) долгосрочные - от пяти до тридцати лет.

Статья 174. Период освоения бюджетного кредита

1. Период освоения бюджетного кредита - это определенный период времени, в течение которого заемщик может использовать бюджетный кредит для реализации мероприятий в соответствии с целями предоставления бюджетного кредита.

2. Неиспользованная часть бюджетного кредита подлежит возврату в соответствующий бюджет в течение трех дней со дня окончания периода освоения.

Статья 175. Способы обеспечения исполнения обязательств
по бюджетному кредиту

1. Исполнение обязательств по бюджетному кредиту обеспечивается залогом, гарантией, поручительством или другими способами, предусмотренными законодательством Республики Казахстан.

2. Стоимость обеспечения возврата бюджетного кредита должна быть не менее суммы бюджетного кредита с учетом вознаграждения.

3. Оценка обеспечения исполнения обязательств по бюджетному кредиту осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
Оплата услуг по оценке обеспечения исполнения обязательств по бюджетному кредиту производится заемщиком.

Статья 176. Ставка вознаграждения

1. Вознаграждение - плата, осуществляемая заемщиком за пользование бюджетным кредитом.

2. Ставка вознаграждения - величина вознаграждения, выражаемая в процентах годовых.

3. Ставка вознаграждения может быть фиксированной или плавающей.
Фиксированная ставка вознаграждения - ставка вознаграждения, размер которой устанавливается неизменным на весь срок бюджетного кредита.
Плавающая ставка вознаграждения - ставка вознаграждения, изменяющаяся в зависимости от конъюнктуры на рынках капитала.

4. Ставка вознаграждения устанавливается не ниже средневзвешенной ставки доходности по соответствующим видам государственных ценных бумаг, эмитированным центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета.
Порядок определения средневзвешенной ставки доходности по соответствующим государственным ценным бумагам, эмитированным центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета, устанавливается Правительством Республики Казахстан.

Статья 177. Способ предоставления бюджетного кредита

Бюджетный кредит может предоставляться путем:
оплаты платежных документов заемщика;
перечисления на банковский счет заемщика единовременно либо по частям согласно графику перечисления или по мере предоставления заемщиком соответствующих документов.

Статья 178. График погашения и обслуживания бюджетного
кредита

1. График погашения и обслуживания бюджетного кредита устанавливает сроки, периодичность платежей по погашению и обслуживанию бюджетного кредита.

2. В кредитном договоре (соглашении) может предусматриваться предоставление льготного периода.
Льготный период - определенный период времени, входящий в состав срока бюджетного кредита, в течение которого заемщиком не осуществляется возврат кредита и/или выплата вознаграждения.

Глава 40. Процедуры бюджетного кредитования

Статья 179. Принятие решения о предоставлении бюджетного
кредита

Принятие решения о предоставлении кредита включает:
определение целесообразности бюджетного кредитования мероприятий государственных, отраслевых (секторальных), региональных программ, среднесрочного плана социально-экономического развития и среднесрочной фискальной политики в порядке, определенном центральным уполномоченным органом по бюджетному планированию;
рассмотрение уполномоченным органом по бюджетному планированию бюджетных заявок администраторов бюджетных программ на предмет соответствия бюджетной программы, предлагаемой к реализации путем бюджетного кредитования, критериям бюджетного кредитования;
рассмотрение бюджетной комиссией бюджетной заявки и заключения уполномоченного органа по бюджетному планированию;
включение бюджетной программы в проект бюджета на соответствующий финансовый год при положительном решении бюджетной комиссии.

Статья 180. Процедура предоставления бюджетного кредита

1. Процедура предоставления бюджетного кредита включает следующие этапы:
определение основных условий бюджетного кредита;
определение заемщика;
заключение кредитного договора (соглашения) и связанных с ним договоров;
предоставление бюджетного кредита заемщику.

2. Администраторами бюджетных программ после утверждения соответствующих бюджетов на очередной финансовый год вносятся на утверждение проекты решений кредитора об основных условиях бюджетных кредитов.

3. Заемщики определяются:
1) поверенным (агентом) в соответствии с договором поручения при бюджетном кредитовании физических лиц - граждан Республики Казахстан;
2) администратором бюджетной программы по результатам конкурса при бюджетном кредитовании банков-заемщиков.
Порядок отбора банков-заемщиков устанавливается Правительством Республики Казахстан;
3) в соответствии с настоящим Кодексом при бюджетном кредитовании местных исполнительных органов;
4) в соответствии с международными договорами Республики Казахстан при бюджетном кредитовании иностранных государств.

4. Граждане Республики Казахстан получают бюджетные кредиты в случаях, предусмотренных законодательными актами.
Бюджетное кредитование граждан Республики Казахстан осуществляется через поверенных (агентов).

5. Бюджетные кредиты иностранным государствам предоставляются за счет средств республиканского бюджета и являются государственными кредитами. Основной долг по государственным кредитам образует долг иностранных государств перед Республикой Казахстан.

6. Предоставление бюджетного кредита осуществляется после оформления и регистрации кредитного договора (соглашения), договоров поручения и документов, подтверждающих обеспечение исполнения обязательств по бюджетному кредиту.
Бюджетное кредитование иностранного государства может осуществляться только в случае проведения внутригосударственной процедуры заемщиком, необходимой для придания обязательной силы кредитному договору (соглашению).
Перечень документов, необходимых при предоставлении бюджетного кредита, устанавливается уполномоченным органом по исполнению бюджета.
Финансовые процедуры по предоставлению бюджетных кредитов определяются решением Правительства Республики Казахстан.

Статья 181. Использование бюджетного кредита

Заемщик использует средства бюджетного кредита на цели, предусмотренные в паспорте бюджетной программы и кредитном договоре (соглашении).
Заемщик несет предусмотренную законодательством Республики Казахстан ответственность за нецелевое использование бюджетного кредита.

Статья 182. Обслуживание бюджетных кредитов

1. Обслуживание бюджетного кредита - деятельность уполномоченного органа по исполнению бюджета или поверенного (агента) по учету использования средств бюджетного кредита и осуществлению заемщиком платежей в погашение основного долга, вознаграждения и прочих платежей в соответствии с условиями кредитного договора (соглашения).
Основной долг - сумма полученного и непогашенного бюджетного кредита без учета начисляемых по ней сумм вознаграждения, комиссионных платежей и штрафов.

2. Обслуживание основного долга - совокупные выплаты в определенном периоде времени вознаграждения, иных платежей, в соответствии с условиями кредитного договора (соглашения).
Задолженность - сумма не произведенных заемщиком платежей, сроки которых наступили в соответствии с графиком погашения и обслуживания бюджетного кредита (кредитным договором).

3. Начисление вознаграждения производится по ставке вознаграждения на сумму основного долга по бюджетному кредиту с даты перечисления бюджетного кредита со счета кредитора до даты полного его погашения.

4. Порядок начисления вознаграждения устанавливается в кредитном договоре (соглашении).
Для начисления вознаграждения в расчет берется 360 дней в году и 30 дней в месяце.
При наступлении срока платежа заемщик обязан осуществить очередные платежи по основному долгу и вознаграждению путем перечисления денежных средств платежным поручением в соответствующий бюджет.

5. При образовании задолженности обслуживание бюджетного кредита осуществляется в следующей очередности платежей:
1) начисленные пени и штрафы;
2) начисленное вознаграждение;
3) погашение основного долга.

Статья 183. Погашение бюджетных кредитов

1. Погашение бюджетного кредита - оплата (возврат) заемщиком основного долга по бюджетному кредиту в соответствии с кредитным договором (соглашением) и законодательством Республики Казахстан.

2. Заемщики бюджетного кредита имеют право на досрочное погашение кредита по согласованию с кредитором или поверенным (агентом).
При нарушении заемщиком условий кредитного договора (соглашения) кредитор или поверенный (агент) в соответствии с договором поручения имеют право требовать досрочного погашения кредита.

3. При образовании у заемщика задолженности по бюджетному кредиту кредитором или поверенным (агентом) в соответствии с договором поручения принимаются меры, обеспечивающие погашение кредита, в установленном законодательством порядке.

4. Имущество, взысканное в счет погашения задолженности по бюджетному кредиту, подлежит реализации и/или принятию в государственную собственность в установленном законодательством порядке.

5. Оценка имущества, принимаемого в государственную собственность в счет погашения бюджетного кредита, оплачивается за счет средств соответствующего бюджета.

6. При принятии в государственную собственность имущества в счет погашения задолженности по бюджетному кредиту, требования кредитора прекращаются на сумму стоимости имущества.

7. При наличии задолженности по бюджетному кредиту у местного исполнительного органа или использовании не по целевому назначению бюджетного кредита кредитор осуществляет снятие со счета местного бюджета суммы задолженности или суммы использованной не по целевому назначению в установленном Правительством Республики Казахстан порядке.

Глава 41. Реструктуризация бюджетного кредита и замена заемщика

Статья 184. Реструктуризация бюджетных кредитов

1. Реструктуризация бюджетного кредита - изменение по соглашению сторон условий бюджетного кредита.

2. Решение о реструктуризации бюджетного кредита принимается на основании анализа финансового состояния заемщика при наличии у заемщика плана по оздоровлению финансового положения.

3. Реструктуризация осуществляется путем:
изменения сроков погашения основного долга и/или выплаты вознаграждения;
капитализации (суммирование) задолженности по бюджетному кредиту, вознаграждению и иным платежам по кредиту.

5. Реструктуризация бюджетных кредитов осуществляется на основании решения кредитора по каждому кредитному договору (соглашению) при наличии положительного заключения консультативно-совещательного органа при Правительстве Республики Казахстан или местном исполнительном органе.

6. Реструктуризация бюджетного кредита может быть осуществлена не более одного раза.
Реструктуризация бюджетного кредита оформляется путем подписания дополнительного соглашения к кредитному договору (соглашению).

Статья 185. Замена заемщика по бюджетному кредиту

Замена заемщика по бюджетному кредиту допускается по соглашению сторон кредитного договора (соглашения) на основании решения кредитора.
Замена заемщиков осуществляется путем перевода долга, в том числе при передаче имущества, взысканного (предлагаемого) в счет погашения долга по бюджетному кредиту.

Глава 42. Сроки исковой давности, прекращение требований
по бюджетному кредиту

Статья 186. Сроки исковой давности по бюджетному кредиту

На требования кредитора к заемщикам бюджетных кредитов сроки исковой давности не распространяются.

Статья 187. Прекращение требований по погашению
бюджетного кредита

1. Требования кредитора по погашению бюджетного кредита прекращаются при надлежащем исполнении заемщиками обязательств по кредитному договору.

2. Требования кредитора в неисполненной части обязательства по погашению бюджетного кредита прекращаются с ликвидацией заемщика в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

3. Прекращение требования кредитора согласно пункту 2 настоящей статьи осуществляется после проведения предварительных процедур по оценке исполнения обязательств, предусмотренных законодательством:
по бюджетным кредитам, выданным из республиканского бюджета, - на основании закона о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год;
по бюджетным кредитам, выданным из местного бюджета, - на основании решений маслихата.

4. Задолженность ликвидированных заемщиков по бюджетным кредитам в непогашенной части, по которым прекращены требования в соответствии с пунктом 3 настоящей статьи, считается погашенной и полежит списанию кредитором.

Глава 43. Контроль, мониторинг, учет по бюджетным кредитам

Статья 188. Контроль за бюджетными кредитами

1. Кредитором и/или поверенным (агентом) осуществляется контроль за целевым использованием бюджетного кредита и наличия обеспечения исполнения обязательств по нему в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.
Администратор бюджетной программы может осуществлять проверки на местах целевого и эффективного использования бюджетного кредита.

2. При выявлении фактов использования бюджетного кредита не по целевому назначению кредитор или поверенный (агент) взыскивает с заемщика неправомерно использованную сумму кредита с взиманием штрафа в размере, установленном в кредитном договоре (соглашении).

Статья 189. Мониторинг и учет бюджетных кредитов

1. Бюджетные кредиты, предоставленные из соответствующих бюджетов, подлежат обязательной регистрации, учету и мониторингу в порядке, установленном центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета.

2. Все бюджетные кредиты, предоставленные из местных бюджетов, подлежат централизованному учету центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета на основании отчетности местных исполнительных органов о заключенных кредитных договорах (соглашениях), о фактическом предоставлении, обслуживании и погашении бюджетных кредитов по формам и в сроки, определяемые центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета.

3. Кредиторы ведут реестры всех предоставленных бюджетных кредитов в разрезе заемщиков и поверенных (агентов).

4. Оценка эффективности использования бюджетных кредитов осуществляется администраторами бюджетных программ, уполномоченным органом по бюджетному планированию.

Раздел 11. Государственное и гарантированное государством
заимствование и долг

Глава 43. Общие положения о государственном и
гарантированном государством заимствовании и долге

Статья 190. Понятия, применяемые в настоящем разделе

1. В настоящем разделе применяются следующие понятия:
аваль - вексельная гарантия, при которой лицо, ее совершившее, принимает на себя обязательство за осуществление платежа по векселю (полностью или в части) за другое лицо, обязанное по векселю;
внешний заем - отношения займа, в которых заимодателем выступает нерезидент Республики Казахстан, а заемщиком - Правительство Республики Казахстан или резидент Республики Казахстан;
внутренний заем - отношения займа, в которых заимодателем выступает резидент Республики Казахстан, а заемщиком - Правительство Республики Казахстан или резидент Республики Казахстан;
гарантия банка - обязательство банка перед уполномоченным органом по исполнению бюджета по погашению задолженности по негосударственному займу в случае неуплаты заемщиком причитающейся с него суммы по договору (соглашению) о займе в установленный срок;
гарантированный государством долг - сумма на определенную дату полученных и непогашенных негосударственных займов, имеющих государственные гарантии Республики Казахстан;
гарантированный государством заем - негосударственный заем, по которому имеется государственная гарантия Республики Казахстан;
государственный заем - отношения займа, в которых заемщиком выступает Правительство Республики Казахстан, Национальный Банк Республики Казахстан или местные исполнительные органы Республики Казахстан;
государственная эмиссионная ценная бумага - эмиссионная ценная бумага, удостоверяющая права ее держателя в отношениях займа, в которых заемщиком выступает Правительство Республики Казахстан или Национальный Банк Республики Казахстан;
денежный рынок - рынок краткосрочных (до одного года), ликвидных финансовых инструментов;
договор (соглашение) о займе - документ, фиксирующий правоотношения, в силу которых заемщик получает средства займа и несет обязательства перед заимодателем по их возврату и по выплате вознаграждения (интереса), а также других выплат, связанных с займом;
заимодатель - резидент или нерезидент Республики Казахстан, предоставивший государственный или негосударственный заем под государственную гарантию;
заимствование - процесс, включающий в себя процедуры принятия решения о необходимости привлечения заемных средств, определения порядка и условий привлечения, использования, погашения и обслуживания займа, процедуры переговоров, обеспечения и гарантий исполнения обязательств, оформления и подписания соответствующих документов по займу, ратификацию договора займа (при государственном внешнем заимствовании), получении, использовании средств займа, включая процедуры учета, контроля и анализа исполнения обязательств сторонами;
лимит предоставления государственных гарантий - утверждаемая законом о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год фиксированная сумма, в пределах которой могут быть выданы государственные гарантии Республики Казахстан;
лимит долга местного исполнительного органа - утверждаемая в местном бюджете на соответствующий год фиксированная сумма полученных и непогашенных займов местного исполнительного органа, которую не должен превышать фактический долг местного исполнительного органа на заданную дату (на конец финансового года);
лимит правительственного долга - утверждаемая законом о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год фиксированная сумма полученных и непогашенных правительственных займов, которую не должен превышать фактический долг Правительства Республики Казахстан на заданную дату (на конец финансового года);
мониторинг долга - деятельность государства в лице уполномоченных им органов по учету, анализу и контролю процесса формирования, изменения и обслуживания долга;
негосударственный заем - отношения займа, в которых заемщиком выступает резидент Республики Казахстан, за исключением Правительства, Национального Банка и местных исполнительных органов Республики Казахстан;
нефиксированная (плавающая) ставка вознаграждения (интереса) - ставка вознаграждения (интереса) по кредитам, займам или доход по ценным бумагам с вознаграждением (интересом), подверженная изменениям в зависимости от рыночной конъюнктуры;
обслуживание долга - совокупные выплаты в определенном периоде времени вознаграждения (интереса), комиссионных, штрафов и иных платежей, вытекающих из условий заимствования;
обслуживание займа - деятельность центрального уполномоченного органа по исполнению бюджета или банка по учету использования средств займа на счетах заемщика и осуществлению заемщиком платежей вознаграждения (интереса), комиссионных и прочих платежей в соответствии с условиями займа;
погашение долга - возврат (амортизация) заемщиком полученных сумм займов в установленном договорами (соглашениями) с заимодателями порядке, выполнение в установленном порядке других составляющих долг обязательств;
программные займы - займы, предоставляемые Правительству Республики Казахстан или Национальному Банку Республики Казахстан международными финансовыми организациями на условиях выполнения согласованных с ним мероприятий по развитию и реформированию экономики Республики Казахстан;
правительственный долг - сумма полученных и непогашенных Правительством Республики Казахстан государственных займов, а также отнесенных законодательными актами на долг Правительства Республики Казахстан долговых обязательств на определенную дату;
размещение государственных эмиссионных ценных бумаг - отчуждение государственных эмиссионных ценных бумаг Правительства Республики Казахстан и Национального Банка Республики Казахстан первым владельцам путем заключения гражданско-правовых сделок;
рефинансирование государственного долга - погашение государственного долга за счет средств нового заимствования;
реструктуризация займа - изменение по соглашению сторон сроков, финансовых и иных условий исполнения ими обязательств по договору (соглашению) о займе;
резиденты Республики Казахстан - юридические лица, созданные в соответствии с законодательством Республики Казахстан, с местом нахождения в Республике Казахстан, а также их филиалы и представительства с местом нахождения в Республике Казахстан и за ее пределами;
сумма основного долга - подлежащая погашению сумма полученного и невозвращенного заимодателю займа без учета начисляемых по ней сумм вознаграждения (интереса), комиссионных и штрафов.

Статья 191. Общие положения о заимствовании

1. Заимствование Правительства и местных исполнительных органов Республики Казахстан, гарантированное государством заимствование осуществляется в соответствии с бюджетным законодательством Республики Казахстан.
Заимствование Национальным Банком Республики Казахстан регулируется законодательством о Национальном Банке Республики Казахстан.

2. Заимствование Правительством Республики Казахстан, местными исполнительными органами и Национальным Банком Республики Казахстан является государственным заимствованием.

3. Негосударственное заимствование осуществляется резидентами Республики Казахстан самостоятельно в любом размере, в любой валюте и в любой форме с учетом ограничений, установленных законодательством Республики Казахстан.
Государственные учреждения и казенные предприятия не вправе осуществлять негосударственное заимствование.
Негосударственные займы могут привлекаться юридическими лицами под государственные гарантии Республики Казахстан.
Негосударственные займы, привлекаемые под государственные гарантии, должны иметь форму договора (соглашения) о займе.

Статья 192. Виды и формы государственных займов

1. Государственные займы по отношению к заемщику подразделяются на:
1) займы Правительства Республики Казахстан;
2) займы Национального Банка Республики Казахстан;
3) займы местных исполнительных органов Республики Казахстан.

2. По рынкам ссудного капитала государственные займы делятся на:
1) внешние государственные займы;
2) внутренние государственные займы.
3. По форме заимствования государственные займы делятся на:
1) эмиссию государственных эмиссионных ценных бумаг;
2) заключение договоров (соглашений) о займе.

4. Государственные эмиссионные ценные бумаги по сроку действия подразделяются на:
1) краткосрочные, со сроком обращения до 1 года включительно;
2) среднесрочные, со сроком обращения от 1 до 5 лет включительно;
3) долгосрочные, со сроком обращения свыше 5 лет.
Государственные эмиссионные ценные бумаги могут выпускаться в документарной и бездокументарной форме. Государственные эмиссионные ценные бумаги на предъявителя могут выпускаться только в документарной форме. Государственные эмиссионные ценные бумаги могут выпускаться по номинальной и дисконтированной стоимости с фиксированной и нефиксированной (плавающей) ставкой вознаграждения (интереса).

Статья 193. Государственный долг

1. Государственный долг - сумма на определенную дату полученных (освоенных) и непогашенных государственных займов, а также долговых обязательств на определенную дату, отнесенных законодательными актами на долг Правительства Республики Казахстан, Национального Банка Республики Казахстан или решениями маслихатов - на долг местных исполнительных органов.

2. Государственный долг включает внутренний и внешний государственный долг.

3. Внутренний государственный долг - составная часть государственного долга по внутренним государственным займам и другим долговым обязательствам Правительства, Национального Банка и местных исполнительных органов Республики Казахстан перед заимодателями-резидентами Республики Казахстан.

4. Внешний государственный долг - составная часть государственного долга по внешним государственным займам и другим долговым обязательствам Правительства и Национального Банка Республики Казахстан перед заимодателями-нерезидентами Республики Казахстан.

Статья 194. Обязательства Правительства Республики
Казахстан и местных исполнительных
органов по погашению и обслуживанию
государственного долга

1. Правительство Республики Казахстан несет обязательства по погашению и обслуживанию правительственного долга, которые обеспечиваются средствами республиканского бюджета Республики Казахстан.

2. Местные исполнительные органы Республики Казахстан несут обязательства по погашению и обслуживанию их долга, которые обеспечиваются средствами местных бюджетов.

3. Правительство Республики Казахстан и местные исполнительные органы не отвечают по обязательствам друг друга.

4. Обязательства Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов считаются исполненными при возврате заимодателям суммы основного долга и выплате в полном объеме платежей по обслуживанию долга.

5. Правительство Республики Казахстан и местные исполнительные органы осуществляют мониторинг соответственно правительственного долга и долга местных исполнительных органов путем осуществления учета, анализа и контроля процесса формирования, изменения и обслуживания долга.

Статья 195. Управление государственным долгом

Управление государственным долгом включает в себя:
1) ежегодную оценку состояния и прогноза на предстоящий среднесрочный период государственного и гарантированного государством заимствования и долга с определением в ней показателей, в соответствии с которыми устанавливаются объемы погашения и обслуживания, лимиты правительственного долга и долга местных исполнительных органов, предоставления государственных гарантий.
Подготовка ежегодной оценки состояния и прогноза на предстоящий среднесрочный период государственного и гарантированного государством заимствования и долга осуществляется центральным уполномоченным органом по бюджетному планированию совместно с Национальным Банком Республики Казахстан с участием центрального уполномоченного органа по исполнению бюджета на основе среднесрочного плана социально-экономического развития республики, объемов и структуры накопленного государственного и гарантированного государством долга;
2) определение центральным уполномоченным органом по бюджетному планированию лимита правительственного долга и лимита предоставления государственных гарантий, утверждаемых в законе о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год;
3) определение центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета объемов, форм и условий заимствования Правительством Республики Казахстан, объемов погашения и обслуживания правительственного долга, утверждаемых в республиканском бюджете на соответствующий год;
4) осуществление центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета регистрации государственных займов, мониторинга получения, погашения и обслуживания государственных займов и мониторинга государственного долга;
5) подготовку и реализацию мероприятий по оптимизации структуры долга, в том числе по досрочному погашению долга, по покупке и продаже эмитентом государственных эмиссионных ценных бумаг на организованном рынке ценных бумаг, по реструктуризации государственного и гарантированного государством долга, рефинансированию долга, управлению рисками государственного и гарантированного государством заимствования.

Статья 196. Публикация сведений о состоянии
государственного и гарантированного
государством долга

Сведения о текущем состоянии государственного долга Республики Казахстан, о сумме денег, выплаченных в счет погашения государственного долга, о выданных государственных гарантиях Республики Казахстан и суммах денег, выплаченных по гарантиям, являются открытыми и подлежат ежеквартальному официальному опубликованию центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета в форме статистического отчета.

Глава 44. Заимствование Правительством Республики Казахстан

Статья 197. Цели заимствования Правительством Республики
Казахстан

Заимствование Правительством Республики Казахстан осуществляется в целях финансирования дефицита республиканского бюджета.
При профиците бюджета Правительство Республики Казахстан может осуществлять заимствование для рефинансирования правительственного долга.

Статья 198. Осуществление правительственного
заимствования

1. Заимствование Правительством Республики Казахстан осуществляется в установленном Правительством Республики Казахстан порядке на основе:
1) установления финансовых границ заимствования;
2) определения инвестиционных приоритетов заимствования;
3) формирования перечня предполагаемых правительственных займов.

2. Привлечение займов от имени Правительства Республики Казахстан осуществляется центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета на основании решения Правительства Республики Казахстан по каждому отдельному договору (соглашению) о займе или виду государственных эмиссионных ценных бумаг.

3. Эмитентом государственных эмиссионных ценных бумаг Правительства Республики Казахстан является центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета, который определяет объемы, сроки и условия каждой эмиссии таких государственных эмиссионных ценных бумаг.

Статья 199. Ограничения правительственного заимствования

Государственное заимствование Правительством Республики Казахстан ограничивается установленными Законом Республики Казахстан о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год лимитом правительственного долга и объемом бюджетных средств, направляемых на обслуживание правительственного долга.

Статья 200. Погашение и обслуживание правительственного
долга

Погашение и обслуживание долга Правительства Республики Казахстан, покупка эмитированных им государственных ценных бумаг на организованном рынка ценных бумаг осуществляются центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета за счет бюджетных средств, предусмотренных в Законе Республики Казахстан о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год, через Национальный Банк Республики Казахстан в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Глава 45. Заимствование местными исполнительными органами

Статья 201. Цели заимствования местными исполнительными
органами

1. Заимствование местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы осуществляется в виде получения займов от Правительства Республики Казахстан для финансирования дефицита областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы с целью реализации бюджетных инвестиционных проектов (программ), а также на покрытие кассового разрыва.

2. Заимствование местными исполнительными органами районов (городов областного значения) осуществляется в виде получения займов от местного исполнительного органа области для финансирования дефицита бюджета района (города областного значения) с целью реализации бюджетных инвестиционных проектов (программ), а также на покрытие кассового разрыва.

3. Средства, полученные по займам местного исполнительного органа, используются на указанные цели в порядке исполнения местного бюджета на соответствующий финансовый год.

Статья 202. Ограничения заимствования местными
исполнительными органами

1. Государственное заимствование местным исполнительным органом области, города республиканского значения, столицы ограничивается установленным лимитом долга местного исполнительного органа и объемом средств местного бюджета, направляемых на погашение и обслуживание долга местного исполнительного органа.

2. Лимит долга местного исполнительного органа составляет 25 процентов от доходов местного бюджета на соответствующий финансовый год.

3. Объем расходов на погашение и обслуживание долга местного исполнительного органа не должен превышать 10 процентов от доходов местного бюджета на соответствующий финансовый год.

Статья 203. Погашение и обслуживание долга местных
исполнительных органов

Погашение и обслуживание долга местных исполнительных органов осуществляется ими за счет средств, предусмотренных в местных бюджетах на соответствующий финансовый год, в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Глава 46. Гарантированное государством заимствование и долг

Статья 204. Государственная гарантия

1. Государственная (правительственная, суверенная) гарантия Республики Казахстан - обязательство Правительства Республики Казахстан перед заимодателем полностью или частично погасить задолженность в случае неуплаты заемщиком-резидентом Республики Казахстан причитающейся с него суммы в установленный срок.

2. Государственные гарантии предоставляются заимодателям в качестве обеспечения выполнения резидентами Республики Казахстан обязательств по полученным ими негосударственным займам.

3. Исключительным правом предоставления гарантий от имени Республики Казахстан по займам обладает Правительство Республики Казахстан.
Предоставление государственных гарантий осуществляется центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета по поручению Правительства Республики Казахстан.

4. Предоставление государственных гарантий производится в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Статья 205. Ограничения предоставления государственных
гарантий

1. Государственные гарантии предоставляются в пределах лимита, устанавливаемого Законом Республики Казахстан о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год.

2. Государственные гарантии не могут предоставляться в качестве обеспечения займов местных исполнительных органов.

3. Объем лимита предоставления государственных гарантий может быть использован только в пределах соответствующего финансового года, на который установлен данный лимит.

Статья 206. Условия предоставления государственных
гарантий

1. Государственные гарантии предоставляются на основании постановлений Правительства Республики Казахстан.

2. Предоставление государственных гарантий осуществляется на условиях возвратности заемщиком бюджетных средств, расходуемых Правительством Республики Казахстан при выполнении обязательств гаранта, в соответствии со статьей 207 настоящего Кодекса.

3. За предоставление государственной гарантии по негосударственному займу с заемщика взимается предварительная единовременная плата (сбор) в размере 0,2% от суммы государственной гарантии для юридических лиц, образованных со стопроцентным участием государства, и в размере 2% от суммы государственной гарантии для прочих юридических лиц.

4. Предоставление государственной гарантии осуществляется после оформления и регистрации внутреннего кредитного соглашения и документов, подтверждающих обеспечение исполнения обязательств по возврату средств, направленных из республиканского бюджета в силу исполнения государственной гарантии.
Внутреннее кредитное соглашение - соглашение между центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета, поверенным (агентом) и заемщиком гарантированного государством займа, устанавливающий правоотношения сторон по обеспечению выполнения обязательств по договору займа, гарантированного государством, по возврату средств республиканского бюджета, направленных в связи с исполнением обязательств по государственной гарантии Республики Казахстан.

Статья 207. Требования, предъявляемые к лицам,
претендующим на получение государственной
гарантии

1. К юридическим лицам, претендующим на получение государственной гарантии по займам, в которых эти юридические лица выступают в качестве заемщика, предъявляются следующие требования:
1) быть резидентом Республики Казахстан, осуществляющим предпринимательскую деятельность;
2) осуществлять реализацию проектов, включенных в перечень бюджетных инвестиционных проектов, предлагаемых к финансированию за счет средств негосударственных займов под государственные гарантии Республики Казахстан на соответствующий период, утверждаемый решением Правительства Республики Казахстан;
3) иметь гарантию банка, удовлетворяющего требованиям обеспечения возвратности займов, устанавливаемым центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета по согласованию с уполномоченным органом в области банковского надзора;
4) иметь положительное заключение отраслевого уполномоченного органа;
5) иметь положительное заключение центрального уполномоченного органа по исполнению бюджета;
6) иметь положительное заключение центрального уполномоченного органа по экономическому планированию;
7) иметь положительное заключение центрального уполномоченного органа по бюджетному планированию;
8) не иметь задолженности по погашению и обслуживанию ранее полученных под государственные гарантии негосударственных займов, сроки платежей по которым наступили, а также иной просроченной задолженности перед заимодателями;
9) обеспечить обязательства по софинансированию предлагаемого бюджетного инвестиционного проекта в случае привлечения займа, не покрывающего общую стоимость проекта.

2. Правительством Республики Казахстан могут устанавливаться дополнительные требования, предъявляемые к лицам, претендующим на получение государственной гарантии, в зависимости от условий негосударственного займа и риска бюджетного инвестиционного проекта.

Статья 208. Отбор бюджетных инвестиционных проектов
для предоставления государственных гарантий

Отбор бюджетных инвестиционных проектов для предоставления государственных гарантий производится центральным уполномоченным органом по экономическому планированию в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Статья 209. Форма государственной гарантии

1. Государственная гарантия должна иметь форму письменно оформленного договора о предоставлении государственной гарантии (договора гарантии), заключенного центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета с заимодателем, либо письменного уведомления заимодателя о принятии центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета обязательств гаранта по негосударственному займу (гарантийного обязательства).
При наличии договора о предоставлении государственной гарантии Республики Казахстан по негосударственным внешним займам центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета в установленном законодательными актами порядке вправе авалировать обязательства заемщика. Аваль оформляется в виде подписи авалиста на векселе должника или добавочном листе к нему либо отдельным актом с указанием места, где он был дан.
Государственной гарантией может быть признан только такой документ, который соответствует требованиям настоящей статьи, статьи 210 настоящего Кодекса. Никакие акты или иные документы государственных органов Республики Казахстан и их должностных лиц не имеют юридической силы государственной гарантии.

2. Договор гарантии, гарантийное обязательство по каждому бюджетному инвестиционному проекту, аваль по каждому обязательству заемщика подписывается первым руководителем центрального уполномоченного органа по исполнению бюджета.

Статья 210. Содержание государственной гарантии

1. В договоре гарантии или гарантийном обязательстве указываются:
1) реквизиты постановления Правительства Республики Казахстан, согласно которому предоставляется государственная гарантия;
2) наименование и местонахождение заемщика;
3) стороны договора (соглашения) о займе и содержание основного обязательства заемщика;
4) гарантируемая сумма займа, прочие гарантируемые обязательства по займу, на которые распространяется действие выдаваемой государственной гарантии;
5) срок действия государственной гарантии;
6) должностное лицо, подписавшее договор гарантии (гарантийное обязательство).

2. Для аваля в форме отметки на векселе должника указывается должностное лицо-авалист.

3. При отсутствии в договоре гарантии, гарантийном обязательстве условий, предусмотренных подпунктами 4), 5) пункта 1 настоящей статьи, считается, что:
1) государственная гарантия обеспечивает исполнение всех обязанностей должника по займу;
2) государственная гарантия выдана на срок действия договора (соглашения) о займе.
При отсутствии в договоре гарантии и гарантийном обязательстве требования, предусмотренного подпунктом 1) пункта 1 настоящей статьи, либо их подписании, а также авалировании обязательств заемщика неуполномоченным лицом в нарушение пункта 2 статьи 209 настоящего Кодекса государственная гарантия считается недействительной.

Статья 211. Учет предоставления государственных гарантий
и гарантируемых ими займов

Предоставляемые государственные гарантии и гарантируемые ими займы подлежат регистрации и учету в центральном уполномоченном органе по исполнению бюджета в установленном им порядке.
Центральный уполномоченный орган по исполнению бюджета осуществляет мониторинг и управление гарантированным государством долгом.
Мониторинг финансового состояния заемщика, получившего гарантированный государством заем, осуществляется в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.

Статья 212. Исполнение государственной гарантии

Если иное не предусмотрено условиями договора (соглашения) о займе, гарантия подлежит исполнению после наступления даты платежа, по требованию заимодателя в случае, если обеспеченный гарантией заем не будет погашен заемщиком полностью или частично на день наступления срока платежа и в пределах средств, предусмотренных республиканским бюджетом на соответствующий финансовый год.
Возврат средств, направленных на исполнение обязательств по государственной гарантии Республики Казахстан, реструктуризация, замена должника, сроки исковой давности, прекращение требований по возврату указанных средств, регулируются статьями 182-186 настоящего Кодекса.
Средства, направленные на исполнение обязательств по государственной гарантии Республики Казахстан, подлежат погашению в республиканский бюджет в течение срока, определенного во внутреннем кредитном соглашении по ставке, устанавливаемой в соответствии со статьей 176 настоящего Кодекса.

Статья 213. Реструктуризация гарантированных
государством займов

1. Реструктуризация гарантированного государством займа осуществляется по соглашению заимодателя и заемщика в случае принятия решения Правительством Республики Казахстан.

2. При реструктуризации гарантированного государством займа по требованию заимодателя ранее выданная государственная гарантия может быть подтверждена Правительством Республики Казахстан или заменена.

3. Гарантируемая при этом сумма займа не может превышать сумму займа по ранее выданной государственной гарантии. На вновь выданную государственную гарантию не распространяются ограничения, установленные настоящим Кодексом.

Статья 214. Замена заемщика по гарантированному
государством займу

1. Замена заемщика по гарантированному государством займу допускается по соглашению сторон договора (соглашения) о займе в случае одобрения центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета.

2. В случае замены заемщика по гарантированному государством займу, государственная гарантия может быть заменена или подтверждена центральным уполномоченным органом по исполнению бюджета по требованию заимодателя на основании решения Правительства Республики Казахстан.

3. Гарантируемая при этом сумма займа не может превышать сумму займа по ранее выданной государственной гарантии. На вновь выданную государственную гарантию не распространяются ограничения, установленные статьей 205 настоящего Кодекса.

Статья 215. Основания прекращения действия
государственной гарантии

1. Государственная гарантия прекращает свое действие, если:
1) полностью исполнены заемщиком или гарантом обязательства по займу, гарантированному Правительством Республики Казахстан;
2) истек указанный в договоре гарантии (гарантийном обязательстве) срок гарантии, если в нем не оговорено иное;
3) в случаях, специально оговоренных в договоре (соглашении) о займе и (или) в договоре гарантии (гарантийном обязательстве);
4) она заменена на новую при реструктуризации и/или замене заемщика по гарантированному государством займу.

2. Действие государственной гарантии может быть досрочно прекращено по согласованию с заимодателем, а государственная гарантия отозвана в порядке, устанавливаемом Правительством Республики Казахстан.

Статья 216. Ограничения на использование средств,
полученных под государственную гарантию

Запрещается использование средств, полученных под государственную гарантию, на цели, не предусмотренные договором (соглашением) о займе, а также на кредитование государственных органов Республики Казахстан.

Статья 217. Контроль и ответственность за использование
средств, полученных по договору (соглашению)
о займе, имеющему государственную гарантию

За использованием средств, полученных по договору (соглашению) о займе, имеющему государственную гарантию, осуществляется контроль в порядке, устанавливаемом Правительством Республики Казахстан.
Заемщик по займу, имеющему государственную гарантию, и банк, предоставивший гарантию, несут ответственность, предусмотренную законодательством Республики Казахстан, за нецелевое использование средств, полученных по займу, гарантированному Правительством Республики Казахстан, и за возврат средств, отвлеченных на исполнение обязательств по государственной гарантии в случае невыполнения заемщиком долговых обязательств по займу.

Глава 47. Защита интересов заимодателя

Статья 218. Недопустимость аннулирования или отсрочки
обязательства перед заимодателем

Обязательства перед заимодателем, в том числе обязательства, вытекающие из государственных гарантий Республики Казахстан, не могут быть аннулированы или отсрочены в одностороннем порядке.

Статья 219. Защита от незаконных действий
государственных органов и должностных лиц

Акты государственных органов и их должностных лиц, принятые в нарушение законодательства Республики Казахстан и ухудшающие условия привлечения, использования или погашения государственных и гарантированных государством займов, не имеют юридической силы.

Статья 220. Разрешение споров

1. Споры и разногласия, возникающие в связи с договорами (соглашениями) о займе, эмиссией государственных эмиссионных ценных бумаг, правительственными гарантиями или связанной с ними деятельностью, включая управление государственным, правительственным долгом, долгом местных исполнительных органов или гарантированным государством долгом, решаются, по возможности, путем переговоров либо, в соответствии с ранее согласованными процедурами разрешения споров, установленными в договорах (соглашениях) о займе, правилах выпуска государственных эмиссионных ценных бумаг.

2. Все остальные споры, не охватываемые рамками пункта 1 настоящей статьи, включая споры иностранного заимодателя с юридическими лицами и гражданами Республики Казахстан, разрешаются судами Республики Казахстан в соответствии с законодательством Республики Казахстан, если иное не предусмотрено соглашением сторон.

Раздел 12. Заключительные и переходные положения

Глава 48. Заключительные и переходные положения

Статья 221. Заключительные и переходные положения

1. Настоящий Кодекс вводится в действие с 1 января 2005 года.

2. Республиканский и местные бюджеты на 2005 год разрабатываются в соответствии с настоящим Кодексом.

3. Законодательство Республики Казахстан, действующее на момент введения в действие настоящего Кодекса, применяется в части, не противоречащей ему, и в течение года со дня его введения в действие должно быть приведено в соответствие с настоящим Кодексом.

Президент
Республики Казахстан