Жоғары кәсiптік бiлiмнiң бiлiм беру бағдарламаларын iске асыратын бiлiм беру ұйымдары қызметiнiң үлгi ережесiн бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 2 наурыздағы N 195 қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 17 мамырдағы № 499 қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 17.05.2013 № 499 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледі).

"Бiлiм туралы" Қазақстан Республикасының 1999 жылғы 7 маусымдағы Заңын iске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Үкiметi ҚАУЛЫ ЕТЕДI:

1. Қоса берiліп отырған Жоғары кәсiптiк бiлiмнiң бiлiм беру бағдарламаларын iске асыратын бiлiм беру ұйымдары қызметiнiң Yлгі ережесi бекiтiлсiн.

2. Осы қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейiн он күнтiзбелiк күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы
Yкiметiнiң
2005 жылғы 2 наурыздағы
N 195 қаулысымен
бекiтiлген

Жоғары кәсiптiк бiлiмнiң бiлiм беру бағдарламаларын iске асыратын бiлiм беру ұйымдары қызметiнiң үлгi ережесi

1. Жалпы ережелер

1. Осы Жоғары кәсiптiк бiлiмнiң бiлім беру бағдарламаларын iске асыратын бiлiм беру ұйымдары қызметiнiң ережесi (бұдан әрi - Ереже) "Бiлiм туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес меншiк нысандарына және ведомстволық бағыныстылығына қарамастан Қазақстан Республикасы жоғары кәсiптiк бiлiмiнiң бiлiм беру бағдарламаларын iске асыратын бiлiм беру ұйымдары қызметiнiң тәртiбiн айқындайды. Z070319

2. Жоғары кәсiптiк бiлiм жоғары оқу орындарында: университеттерде, академияларда, институттарда және оларға теңестiрiлген ұйымдарда (консерватория, жоғары мектеп, жоғары училище) алынады.

3. Жоғары оқу орындарының негiзгi мiндетi - ғылым мен практиканың жетiстіктерi, ұлттық және жалпы адами құндылықтар негiзiнде жеке адамды кәсiби тұрғыдан қалыптастыруға және дамытуға бағытталған жоғары кәсiптiк бiлiмнiң бiлiм беру бағдарламаларын игеруге арналған қажеттi жағдайлар жасау.

4. Жоғары оқу орны өз қызметiн Қазақстан Республикасының Конституциясына, заңдары мен өзге де нормативтiк құқықтық кесiмдерiне, сондай-ақ осы Ережеге және олардың негiзiнде әзiрленген жоғары оқу орнының жарғысына сәйкес жүзеге асырады.

2. Жоғары оқу орнының оқу-тәрбие процесi

5. Жоғары оқу орындарына қабылдау бiлiм беру саласындағы орталық атқарушы орган бекiтетiн Жоғары оқу орындарына қабылдаудың үлгі ережесiне сәйкес конкурстық негізде жүзеге асырылады.

6. Жоғары оқу орындарында жоғары кәсiптiк бiлiмi бар кадрларды даярлау жоғары кәсiптiк бiлiмнiң оқытудың мазмұны мен мерзiмдерi әртүрлі бiлiм беру бағдарламалары бойынша жүзеге асырылады.

7. Жоғары оқу орындарында тиiстi лицензиялар болған кезде жалпы орта, кәсiптiк бастауыш, кәсiптiк орта, жоғары оқу орнынан кейiнгі кәсiптiк, қосымша кәсiптiк бiлiмнiң мамандар даярлау мерзiмдерi мен деңгейi бойынша әртүрлi бiлiм беру бағдарламалары iске асырылуы мүмкiн.

8. Оқу-тәрбие процесiн ұйымдастыру бiлiм берудiң мемлекеттiк жалпыға мiндетті стандарттары негізiнде жоғары оқу орны әзiрлеген оқытудың әрбiр нысанына арналған жұмыс бабындағы оқу жоспарларына, бағдарламаларына және оқу сабақтарының кестелерiне сәйкес жүзеге асырылады.

9. Оқу жылының басталу және аяқталу уақыты оқу процесiнiң күнтiзбелiк кестесiнде белгiленедi.
Бiтiрушi курстардан басқа, барлық курстарда оқу жылының ұзақтығы кемiнде 30 аптаны құрайды. Емтихан сессияларының ұзақтығы бiр оқу жылында кемiнде 6 аптаны құрауы тиiс.
Ескерту. 9-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2006.09.28. N 934(алғаш рет ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгiзiледі) қаулысымен.

10. Жоғары оқу орындарында оқу жұмысының мынадай негiзгі түрлерi белгіленедi: дәрiстер, семинарлар, практикалық сабақтар, зертханалық жұмыстар, консультациялар, бақылау жұмыстары, коллоквиумдар, өз бетiнше жұмыс, оқытушының жетекшiлiгімен студенттің өз бетiнше жұмысы, бiлiм алушылардың кәсiптiк практикасы, тағылымдама, курстық жобалау (курстық жұмыс), дипломдық жобалау (дипломдық жұмыс), магистрлік диссертация.
Дәрiс сабақтарын, әдетте, ғылым докторлары, профессорлар, ғылым кандидаттары, доценттер, аға оқытушылар жүргізедi. Жоғары оқу орындары ғылыми қызметкерлер дәрiстер оқуға тартуы мүмкiн.
Оқытушылар мен ассистенттер семинарларды, практикалық сабақтар мен зертханалық жұмыстарды ғана жүргізе алады.
Жоғары оқу орындары оқу сабақтарының басқа түрлерiн де өткiзе алады. Аудиториялық сабақтардың барлық түрлері үшiн ұзақтығы 40 минуттан кем емес академиялық сағат белгiленедi.
Ескерту. 10-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2006.09.28. N 934 (алғаш рет ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгiзiледі) қаулысымен.

11. Оқу сабақтарын ұйымдастыру мақсатында бiлiм алушылар арасынан бiлiм беру саласындағы орталық атқарушы орган белгілеген тәртiппен мамандық бейiнi мен тiлдiк бөлiнуiне сәйкес бiлiм алушылар топтары қалыптастырылады.

12. Жоғары оқу орны оқу процесін мақсатты ұйымдастыру, оқытудың технологияларын, әдiстерiн, нысандары мен құралдарын таңдау жолымен бiлiм алушылардың жоғары кәсiптiк бiлiмнiң бiлiм беру бағдарламаларын игеруi үшiн жағдайлар жасайды.

13. Азаматтарды жеделдетілген оқыту мерзімiмен қысқартылған білiм беру бағдарламалары бойынша оқуға қабылдауды Қазақстан Республикасының бiлiм беру саласындағы орталық атқарушы органы бекiтетiн Жоғары оқу орындарына қабылдаудың үлгi ережесіне сәйкес жоғары оқу орнының қабылдау комиссиялары жүзеге асырады.

14. Жеделдетілген оқыту мерзiмiмен қысқартылған бiлiм беру бағдарламалары бойынша оқыту жоғары кәсiптiк бiлiм берудiң мемлекеттiк жалпыға мiндетті стандарттарына сәйкес әзiрленген және орта кәсiптiк бiлiмi бар адамдар үшiн, және жоғары кәсіптік бiлiмi бар адамдар үшiн жеке бекiтiлген жұмыс бабындағы оқу жоспарына сәйкес ұйымдастырылады.
Жоғары кәсiптiк бiлiмi бар адамдар үшiн жұмыс бабындағы оқу жоспары екiншi жоғары кәсiптiк бiлiм негiзiнен мамандарды кәсiби даярлауды көздейтiнiн ескере отырып, жоғары кәсiптiк бiлiм берудiң мемлекеттiк жалпыға мiндеттi стандарттарына сәйкес жасалады.

15. Меншiк нысанына және ведомстволық бағыныстылығына қарамастан жоғары оқу орындарында жоғары бiлiктi мамандар даярлаудың маңызды бөлігi жоғары кәсiптiк бiлiм берудiң мемлекеттiк жалпыға мiндеттi стандарттарының талаптарына сәйкес өткiзілетiн бiлiм алушылардың кәсiптiк практикасы, тағылымдамасы болып табылады.

16. Жоғары оқу орны бiлiм беру бағдарламаларының, оның iшiнде жеделдетiлген оқыту мерзiмiмен қысқартылғандарының игерiлу сапасын бiлiм беру саласындағы орталық атқарушы орган белгілеген тәртіппен жүргізiлетiн бiлiм алушылардың үлгерiмiн ағымдағы бақылауды, аралық және қорытынды аттестаттауды жүзеге асыру жолымен бағалайды.

17. Жоғары кәсiптiк бiлiмдi аяқтамаған азаматтарға жоғары оқу орны нысанын бiлiм беру саласындағы орталық атқарушы орган белгілейтiн анықтаманы бередi.

3. Бiлiм беру процесінің субъектiлерi

18. Жоғары оқу орындарында бiлiм алушыларға студенттер, магистранттар, курсанттар, тыңдаушылар жатады.

19. Жоғары оқу орындарында бiлiм алушылар "Бiлiм туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен айқындалған құқықтар мен мiндеттерге ие болады.

20. Жоғары оқу орнының педагогикалық қызметкерлерi мен оларға теңестiрілген адамдары лауазымдарының тiзбесi Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгiленедi.

21. Меншiк нысандарына және ведомстволық бағыныстылығына қарамастан жоғары оқу орнының ғылыми-педагог қызметкерлерi лауазымдарына орналасу Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.

22. Жоғары оқу орнының қызметкерлерi "Бiлiм туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгiленген құқықтар мен мiндеттерге ие болады.

4. Жоғары оқу орны құрылымдық бөлімшелерінің қызметi

23. Бiрыңғай оқу-ғылыми-өндiрiстiк кешен ретiнде жұмыс iстейтiн жоғары оқу орнының құрамына жоғары оқу орнының құрылымдық бiрлiгi немесе заңды тұлға мәртебесi бар оқу, ғылыми, өндiрiстiк және басқа да бөлiмшелер кiруi мүмкiн.
Медициналық жоғары оқу орындары оны қаржыландыру Қазақстан Республикасының заңнамасымен тыйым салынбаған көздерден жүзеге асырылатын клиникалық базасы болған жағдайда ғана жұмыс iстеуi мүмкiн.

24. Жоғары оқу орынының құрылымдық бөлiмшелерi өз қызметiн осы Ереженiң, жоғары оқу орны жарғысының негізiнде жүзеге асырады, ал олардың санын аталған жоғары оқу орнының мамандықтар жиынтығын, мамандануын, сондай-ақ бiлiм алушылар мен оқытушылар санын негiзге ала отырып ғылыми кеңес белгілейдi.

25. Жоғары оқу орындарының филиалдары бiлiм беру бағдарламаларын жоғары кәсiптiк бiлiм берудiң мемлекеттiк жалпыға мiндеттi стандарттарының әлеуметтiк-гуманитарлық және ғылыми-жаратылыстану пәндерi (жалпы бiлiм беретiн пәндер) көлемiнде iске асырады.

26. Бiлiм алушылардың жоғары кәсiптiк бiлiм берудiң мемлекеттiк жалпыға мiндеттi стандарттарының жалпы кәсiптiк (базалық) және арнайы (бейiндiк) пәндерi бойынша оқу бағдарламаларын игеруi филиалды құрған жоғары оқу орындарында жалғасады.

27. Факультет жоғары оқу орнының бiр немесе бiрнеше ұқсас мамандықтар бойынша оқытуды, сондай-ақ факультет мамандықтарына жататын кафедралар мен зертханалардың ғылыми-зерттеу қызметiн басқаруды жүзеге асыратын негiзгi оқу, ғылыми және әкiмшiлiк құрылымдық бөлiмшесi болып табылады.
Ескерту. 27-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2006.09.28. N 934 (алғаш рет ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгiзiледі) қаулысымен.

28. Факультет күндiзгі, кешкi, сырттай, қашықтықтан оқыту нысандары бойынша және экстернат нысанында мамандар даярлауды жүзеге асырады.
Бiлiм алушылардың келтiрiлген контингентi олардың күндiзгi, сырттай және кешкi оқыту нысандары бойынша саны негiзге алына отырып айқындалады. Бұл ретте оқытудың күндiзгі нысанындағы студенттер 1,0, кешкi нысанындағылар 0,5 және сырттай нысанындағылар 0,25 коэффициентiмен есепке алынады.

29. Факультеттiң жұмысын басқаруды, әдетте, ғылыми дәрежесi мен атағы бар факультет басшысы жүзеге асырады. Факультет басшысының лауазымдық мiндеттерi Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртiппен айқындалады.

30. Факультет басшысы жоғары оқу орны қабылдау комиссиясының мүшесi болып табылады.

31. Жоғары оқу орындары факультеттер туралы өз ережелерiн әзiрлейдi және бекiтедi. Факультет басшысының жанынан және оның төрағалық етуiмен факультет кеңесi ұйымдастырылуы мүмкiн.
Факультет кеңесi өз жұмысын жоғары оқу орнының кеңесi бекiткен ережеге сәйкес ұйымдастырады.

32. Кафедра жоғары оқу орнының (факультеттiң, филиалдың) бiр немесе бiрнеше ұқсас пәндер бойынша оқу, әдiстемелiк және ғылыми-зерттеу жұмысын, бiлiм алушылар арасында тәрбие жұмысын, сондай-ақ ғылыми-педагогикалық кадрларды даярлауды және олардың бiлiктiлiгiн арттыруды жүзеге асыратын негiзгi оқу-ғылыми құрылымдық бөлiмшесi болып табылады.

33. Кафедраның штаты нормативтiк оқу жүктемесiне, профессорлық-оқытушылық құрамының оқу жүктемесiн жоспарлау жөнiндегі қолданыстағы әдiстемелiк ұсынымдары бойынша белгіленедi.

34. Кафедра штатына кафедра жетекшiсi, профессорлар, доценттер, аға оқытушылар, оқытушылар, ассистенттер, тағылымдамадан өтушi оқытушылар, оқу-көмекшi персонал, сондай-ақ кафедра жанынан құрылған ғылыми және басқа да құрылымдық бөлiмшелердiң қызметкерлерi кiредi.

35. Кафедраны ғылыми дәрежесi және/немесе ғылыми атағы бар басшы басқарады. Кафедра басшысының лауазымдық мiндеттерi Қазақстан республикасының заңнамасында белгіленген тәртiппен айқындалады.
Ескерту. 35-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2006.09.28. N 934 (алғаш рет ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгiзiледі) қаулысымен.

36. Жоғары оқу орнының бiлiм беру қызметiн тиiстi мамандықтар бойынша лицензиялау кезiнде қойылатын бiлiктiлiк талаптарына сәйкес кафедраның бейiнi бойынша кемiнде 10 штаттық оқытушы болған жағдайда кафедра ұйымдастырылады, олардың кемiнде 40%-ның ғылыми дәрежелерi мен ғылыми атақтары болуы тиiс.
Өнер, музыка және мәдениет, туризм мамандықтары бойынша кадрлар даярлауды жүзеге асыратын кафедралар, сондай-ақ медициналық, дене тәрбиесi, сурет салу мен сызу, графика, шет тiлдерi, қазақ тiлi, орыс тiлi (тiлдiк емес жоғары оқу орындары үшiн) кафедралары штаттағы оқытушылардың аз санымен ұйымдастырылуы мүмкiн.
Ескерту. 36-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2006.09.28. N 934 (алғаш рет ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгiзiледі) қаулысымен.

37. Бекiтiлген оқу пәндерiнiң циклі бойынша кафедралар жалпы бiлiм беретiн және арнаулы болып бөлiнедi.

38. Жоғары оқу орнында Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен басқа да мүдделi тараптардың арнаулы кафедралары ұйымдастырылуы мүмкiн.

39. Кафедраның жұмысы жоғары кәсiптiк бiлiм берудiң мемлекеттiк жалпыға мiндеттi стандарттарына сәйкес мамандарды теориялық және практикалық даярлауға бағытталуы тиiс.

40. Кафедра жұмыстың жылдық жоспарына сәйкес оқу-әдiстемелiк, ғылыми-зерттеу, тәрбие қызметiн жүзеге асырады.
Кафедраның оқу-әдiстемелiк жұмысы:
1) жоғары кәсiптiк білiм берудiң мемлекеттiк жалпыға мiндетті стандарттары негiзiнде олар бойынша мамандарды даярлау мен бiтiртiп шығару жүзеге асырылатын жұмыс оқу жоспарларын, жұмыс бабындағы оқу бағдарламаларын әзiрлеудi;
2) кафедраның оқу пәндерiн оқу-әдiстемелiк қамтамасыз етудi жүзеге асыруды: оқулықтар, оқу құралдарын, есептер, кешендi тапсырмалар жинағын, зертханалық жұмыстарды, пәндердi оқыту жөнiндегі әдiстемелiк ұсынымдарды, сондай-ақ оқытудың барлық нысандары бойынша бiлiмдi ағымдық, аралық және қорытынды бақылау материалдарын әзiрлеудi;
3) оқу сабақтарының барлық түрлерiн кафедра пәндерi бойынша жұмыс бабындағы оқу жоспарына сәйкес жүргізудi, оларды өткiзудiң сапасын қамтамасыз етудi;
4) бiлiм алушылардың оқу материалын меңгеруiн арттыратын қазiргі заманғы білiм беру технологиялары мен оқыту нысандарын әзiрлеудi және пайдалануды;
5) бiлiм алушылардың iздену, талдау және қызмет нәтижесiн тұжырымдау қабiлетiн дамытуға бағытталған өзiндiк жұмыстарын ұйымдастыруды және оқу-әдiстемелiк қамтамасыз етудi;
6) бiлiм алушылардың барлық түрдегi кәсiптiк практикаларын, тағлымдамадан өтуiн, курстық және диплом жобаларын (жұмыстарын), магистрлiк диссертацияларын ұйымдастыруды және басшылық жасауды, оларды әдiстемелiк қамтамасыз етудi;
7) кафедра түлектерiн жұмысқа орналастыруға жәрдемдесудi;
8) мамандарды даярлауда кәсiпорындармен, ұйымдармен, мекемелермен iскерлiк ынтымақтастықтың әр түрлi нысандарын дамытуды;
9) кафедраның бейiнiне сәйкес мамандардың бiлiктiлігін арттыру және қайта даярлау жөнiндегi оқу бағдарламаларын әзiрлеу мен жүзеге асыруды қамтиды.
Кафедраның ғылыми-зерттеу жұмысы:
1) бағыты мен тақырыбы кафедраның бейiнiне сәйкес келуi тиiс және зерделенетін ғылымдардың (пәндердiң) теориялық және практикалық мәселелерiн одан әрi дамыту тұрғысында перспективалы болып табылатын ғылыми зерттеулер жүргізудi;
2) магистратура, клиникалық ординатура, адъюнктура, iзденушiлiк, аспирантура, докторантура негізiнде ғылыми-педагогикалық кадрларды даярлауды жүзеге асыруды;
3) кафедра бейiнi бойынша диссертацияларды, ғылыми-зерттеу жұмыстарын талқылауды, рецензиялауды және олар бойынша қорытындылар дайындауды;
4) бiлiм алушылардың ғылыми-зерттеу жұмыстарын ұйымдастыру және басқаруды қамтиды.
Кафедраның тәрбие жұмысы:
1) бiлiм алушылардың өз бетiнше және құзыреттi түрде шешiм қабылдау және оларды iске асыру дағдыларын қалыптастыруды;
1-1) бiлiм алушылардың патриоттық, азаматтық, интернационалдық, жоғары моральдық және адамгершiлiк сезiмiн қалыптастыруға;
2) бiлiм алушыларды салауатты өмiр салтына, кафедраның қоғамдық iс-шараларына белсендi түрде қатысуға ынталандыруды;
3) кафедраның бейiнi бойынша бiлiм алушылардың ой-өрiсiн кеңейтуге, таңдаған мамандығына құндылықты тұрғыдағы қатынастар қалыптастыруға ықпал ететiн тақырыптық iс-шаралар өткiзудi;
4) жалпы орта бiлiм беру ұйымдарының, кәсiптiк мектептердiң, кәсiптiк лицейлердiң, колледждердiң бiлiм алушылары арасында кәсiби бағдар беру жұмысын жүргiзу.
Ескерту. 40-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2006.09.28. N 934 (алғаш рет ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгiзiледі) қаулысымен.

41. Кафедра қызметiнiң мәселелерiн талқылау, тиiстi шешiмдер қабылдау үшiн кафедра отырыстары айына бiр рет өткiзiледi.

42. Кафедрада оқу процесiн және ғылыми-зерттеу қызметiн қамтамасыз ететiн оқу зертханалары мен басқа да оқу бөлiмшелерi болуы тиiс. Осы құрылымдардың мiндетi - пәндердiң үлгi және жұмыс бабындағы оқу бағдарламаларымен көзделген бiлiм беру мазмұнын әдiстемелiк және материалдық-техникалық қамтамасыз ету мен оқу сабақтарының барлық түрлерiне кафедра пәндерi бойынша қызмет көрсету.
Мамандандырылған оқу зертханалары бiрнеше кафедралар базасында құрылуы мүмкін.
Оқу зертханаларының штаты оның функционалдық қызметiн қамтамасыз ететiн оқу-көмекшi персонал арасынан қалыптасады.

43. Кафедра мамандықтар мен мамандану пәндерi бойынша оқу сабақтарын өткiзу, барлық түрдегi оқу және өндiрiстік практикаларды, тағылымдамаларды ұйымдастыру мен өткiзу, курстық жобаларды (жұмыстарды), диплом жобаларын (жұмыстарды), магистрлiк диссертацияларды дайындау мақсатында өзiнiң бейiнiне сәйкес келетiн кәсiпорындарда және басқа да ұйымдарда оқу бөлiмшесiн ұйымдастыруы мүмкiн.
Кафедраның кәсiпорындардағы және басқа да ұйымдардағы оқу бөлiмшелерi жоғарыда көрсетiлген заңды тұлғалардың әкiмшілігімен келiсiм бойынша жоғары оқу орны басшысының бұйрығымен құрылады және таратылады.
Ескерту. 43-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2006.09.28. N 934 (алғаш рет ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгiзiледі) қаулысымен.

44. Кафедра жоғары оқу орны ғылыми кеңесiнiң шешiмi негiзiнде жоғары оқу орны басшысының бұйрығымен, ал әскери (арнаулы) жоғары оқу орындарында тиiстi орталық атқарушы орган басшысының бұйрығымен ұйымдастырылады және таратылады.

5. Жоғары оқу орнын басқару

45. Жоғары оқу орнын басқару Қазақстан Республикасының заңнамасына, осы Ережеге және жоғары оқу орнының жарғысына сәйкес жүзеге асырылады.

46. Жоғары оқу орнын алқалық басқару нысандары ғылыми кеңес, қамқоршылық кеңес, оқу-әдiстемелiк, ғылыми-әдiстемелiк кеңестер және жалпы жиналыс болып табылады, олардың мүшелерiн сайлау тәртiбiн қоса алғанда, олардың жұмысын ұйымдастыру ережесiн Қазақстан Республикасының бiлiм беру саласындағы орталық атқарушы органы бекiтедi.

47. Жоғары оқу орнын жалпы басқаруды ғылыми кеңес жүзеге асырады.

48. Жоғары оқу орнын тiкелей басқаруды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тағайындалған басшы жүзеге асырады.

49. Мемлекеттiк жоғары оқу орнының басшысы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен үш жылда бiр рет аттестаттаудан өтедi.

50. Жоғары оқу орнының басшысы өзiнiң Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген құзыретiне сәйкес жоғары оқу орны қызметiнiң барлық мәселелерiн дербес шешедi.

51. Жоғары оқу орнының басшысы жоғары оқу орнының атынан сенiмхатсыз әрекет етедi, барлық органдарда оның мүдделерiн бiлдiредi, заңнамада белгiленген тәртiппен жоғары оқу орындарының мүлкiне билiк етедi, шарттар жасасады, сенiмхаттар бередi, банктiк шоттар ашады және өзге де мәмілелер жасасады, барлық қызметкерлер, оқытушылар мен бiлiм алушылар үшін мiндеттi бұйрықтар мен өкiмдер шығарады.

52. Жоғары оқу орнының құрылымдық бөлiмшелерiн жалпы басқаруды сайланбалы өкiлеттi органдар - Қазақстан Республикасының бiлiм беру саласындағы орталық атқарушы органы, жоғары оқу орнының жарғысы белгiлеген тәртiппен ғылыми кеңестер (кеңестер) жүзеге асырады.

Об утверждении Типовых правил деятельности организаций образования, реализующих образовательные программы высшего профессионального образования

Постановление Правительства Республики Казахстан от 2 марта 2005 года № 195. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 17 мая 2013 года № 499

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 17.05.2013 № 499 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования).

В целях реализации Закона Республики Казахстан от 7 июня 1999 года "Об образовании" Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемые Типовые правила деятельности организаций образования, реализующих образовательные программы высшего профессионального образования.

2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

УТВЕРЖДЕНЫ
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 2 марта 2005 года N 195

Типовые правила деятельности
организаций образования, реализующих образовательные
программы высшего профессионального образования

1. Общие положения

1. Настоящие Правила деятельности организаций образования, реализующих образовательные программы высшего профессионального образования (далее - Правила), определяют порядок деятельности организаций образования, реализующих образовательные программы высшего профессионального образования Республики Казахстан независимо от форм собственности и ведомственной подчиненности в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об образовании". Z070319

2. Высшее профессиональное образование приобретается в высших учебных заведениях: университетах, академиях, институтах и приравненных к ним организациях (консерватория, высшая школа, высшее училище).

3. Основная задача высших учебных заведений - создание необходимых условий для освоения образовательных программ высшего профессионального образования, направленных на профессиональное становление и развитие личности на основе достижений науки и практики, национальных и общечеловеческих ценностей.

4. Высшее учебное заведение осуществляет свою деятельность в соответствии с Конституцией Республики Казахстан, законами и иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан, а также настоящими Правилами и разработанным на их основе уставом высшего учебного заведения.

2. Учебно-воспитательный процесс высшего учебного заведения

5. Прием в высшие учебные заведения осуществляется на конкурсной основе в соответствии с Типовыми правилами приема в высшие учебные заведения, утверждаемыми центральным исполнительным органом в области образования.

6. В высших учебных заведениях подготовка кадров с высшим профессиональным образованием осуществляется различными по содержанию и срокам обучения образовательными программами высшего профессионального образования.

7. В высших учебных заведениях при наличии соответствующих лицензий могут быть реализованы различные по срокам и уровню подготовки специалистов образовательные программы среднего общего, начального профессионального, среднего профессионального, послевузовского профессионального, дополнительного профессионального образования.

8. Организация учебно-воспитательного процесса осуществляется в соответствии с рабочими учебными планами, программами и расписаниями учебных занятий для каждой формы обучения, разработанными высшим учебным заведением на основе государственных общеобязательных стандартов образования.

9. Время начала и завершения учебного года определяется календарным графиком учебного процесса.
Продолжительность учебного года на всех курсах, кроме выпускного, составляет не менее 30 недель. Продолжительность экзаменационных сессий должна составлять не менее 6 недель в одном учебном году. <*>
Сноска. Пункт 9 в редакции постановления Правительства РК от 28 сентября 2006 года N 934 ( вводится в действие со дня первого официального опубликования ) .

10. В высших учебных заведениях устанавливаются следующие основные виды учебной работы: лекции, семинары, практические занятия, лабораторные работы, консультации, контрольные работы, коллоквиумы, самостоятельная работа, самостоятельная работа студента под руководством преподавателя, профессиональная практика обучающихся, стажировка, курсовое проектирование (курсовая работа), дипломное проектирование (дипломная работа), магистерская диссертация.

Лекционные занятия ведут, как правило, доктора наук, профессора, кандидаты наук, доценты, старшие преподаватели. Высшие учебные заведения могут привлекать к чтению лекций научных работников.

Преподаватели и ассистенты могут проводить только семинары, практические занятия и лабораторные работы.

Высшие учебные заведения могут проводить и другие виды учебных занятий. Для всех видов аудиторных занятий академический час устанавливается продолжительностью не менее 40 минут. <*>
Сноска. В пункт 10 внесены изменения постановлением Правительства РК от 28 сентября 2006 года N 934 ( вводится в действие со дня первого официального опубликования ) .

11. В целях организации учебных занятий, из числа обучающихся формируются группы обучающихся в соответствии с профилем специальности и языковым отделением в порядке, установленном центральным исполнительным органом в области образования.

12. Высшее учебное заведение путем целенаправленной организации учебного процесса, выбора технологий, методов, форм и средств обучения создает условия для освоения обучающимися образовательных программ высшего профессионального образования.

13. Прием граждан на обучение по сокращенным образовательным программам с ускоренным сроком обучения осуществляется приемными комиссиями высшего учебного заведения в соответствии с Типовыми правилами приема в высшие учебные заведения, утверждаемыми центральным исполнительным органом Республики Казахстан в области образования.

14. Обучение по сокращенным образовательным программам с ускоренным сроком обучения организуется по рабочим учебным планам, разработанным в соответствии с государственными общеобязательными стандартами высшего профессионального образования и утвержденным отдельно для лиц, имеющих среднее профессиональное образование, и для лиц, имеющих высшее профессиональное образование.

Для лиц, имеющих высшее профессиональное образование, рабочий учебный план составляется в соответствии с государственными общеобязательными стандартами высшего профессионального образования с учетом того, что второе высшее профессиональное образование предусматривает в основном профессиональную подготовку специалистов.

15. Важнейшей частью подготовки высококвалифицированных специалистов в высших учебных заведениях независимо от формы собственности и ведомственной подчиненности являются профессиональная практика, стажировка обучающихся, которые проводятся в соответствии с требованиями государственных общеобязательных стандартов высшего профессионального образования.

16. Высшее учебное заведение оценивает качество освоения образовательных программ, в том числе по сокращенным с ускоренным сроком обучения, путем осуществления текущего контроля успеваемости, промежуточной и итоговой аттестации обучающихся, которые проводятся в порядке, установленном центральным исполнительным органом в области образования .

17. Гражданам, не завершившим высшее профессиональное образование, высшим учебным заведением выдается справка, форму которой устанавливает центральный исполнительный орган в области образования .

3. Субъекты образовательного процесса

18. К обучающимся в высших учебных заведениях относятся студенты, магистранты, курсанты, слушатели.

19. Обучающиеся в высших учебных заведениях имеют права и обязанности, определенные Законом Республики Казахстан "Об образовании".

20. Перечень должностей педагогических работников и приравненных к ним лиц высшего учебного заведения устанавливается законодательством Республики Казахстан.

21. Замещение должностей научно-педагогических работников высшего учебного заведения независимо от форм собственности и ведомственной подчиненности осуществляется в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан .

22. Работники высшего учебного заведения имеют права и обязанности, определенные Законом Республики Казахстан "Об образовании".

4. Деятельность структурных подразделений
высшего учебного заведения

23. В состав высшего учебного заведения, функционирующего как единый учебно-научно-производственный комплекс, могут входить учебные, научные, производственные и другие подразделения, имеющие статус структурных единиц высшего учебного заведения или юридического лица.

Медицинские высшие учебные заведения могут функционировать только при наличии клинической базы, финансирование которой осуществляется из источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

24. Структурные подразделения высшего учебного заведения осуществляют свою деятельность на основе настоящих Правил, устава высшего учебного заведения, а их число устанавливается ученым советом, исходя из набора специальностей, специализаций данного высшего учебного заведения, а также численности обучающихся и преподавателей.

25. Филиалы высших учебных заведений реализуют образовательные программы в объеме социально-гуманитарных и естественнонаучных дисциплин (общеобразовательных дисциплин) государственных общеобязательных стандартов высшего профессионального образования.

26. Освоение обучающимися учебных программ по общепрофессиональным (базовым) и специальным (профильным) дисциплинам государственных общеобязательных стандартов высшего профессионального образования продолжается в высшем учебном заведении, создавшем филиал.

27. Факультет является основным учебным, научным и административным структурным подразделением высшего учебного заведения, которое осуществляет обучение по одной или нескольким родственным специальностям, а также руководство научно-исследовательской деятельностью кафедр и лабораторий, относящихся к специальностям факультета. <*>
Сноска. В пункт 27 внесены изменения постановлением Правительства РК от 28 сентября 2006 года N 934 ( вводится в действие со дня первого официального опубликования ) .

28. Факультет осуществляет подготовку специалистов по очной, вечерней, заочной, дистанционной формам обучения и в форме экстерната.

Приведенный контингент обучающихся определяется, исходя из их количества по дневной, заочной и вечерней формам обучения. При этом студенты очной формы обучения учитываются с коэффициентом 1,0, вечерней формы 0,5 и заочной формы 0,25.

29. Руководство работой факультета осуществляет руководитель факультета, как правило, имеющий ученую степень и звание. Должностные обязанности руководителя факультета определяются в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

30. Руководитель факультета является членом приемной комиссии высшего учебного заведения.

31. Высшие учебные заведения разрабатывают и утверждают свои правила о факультетах. При руководителе факультета и под его председательством может быть организован совет факультета.

Совет факультета организует свою работу в соответствии с правилами, утвержденными советом высшего учебного заведения.

32. Кафедра является основным учебно-научным структурным подразделением высшего учебного заведения (факультета, филиала), осуществляющим учебную, методическую и научно-исследовательскую работу по одной или нескольким родственным дисциплинам, воспитательную работу среди обучающихся, а также подготовку научно-педагогических кадров и повышение их квалификации.

33. Штат кафедры определяется, исходя из нормативной учебной нагрузки, действующих методических рекомендаций по планированию учебной нагрузки профессорско-преподавательского состава.

34. В штат кафедры входят руководитель кафедрой, профессора, доценты, старшие преподаватели, преподаватели, ассистенты, преподаватели-стажеры, учебно-вспомогательный персонал, а также сотрудники созданных при кафедре научных и других структурных подразделений.

35. Кафедру возглавляет руководитель, имеющий ученую степень и/или ученое звание. Должностные обязанности руководителя кафедрой определяются в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан. <*>
Сноска. В пункт 35 внесены изменения постановлением Правительства РК от 28 сентября 2006 года N 934 ( вводится в действие со дня первого официального опубликования ) .

36. В соответствии с квалификационными требованиями, предъявляемыми при лицензировании образовательной деятельности высшего учебного заведения по соответствующим специальностям кафедра организуется при наличии не менее 10 штатных преподавателей по профилю кафедры, из которых не менее 40 % должны быть с учеными степенями и учеными званиями.

Кафедры, осуществляющие подготовку кадров по специальностям искусства, музыки и культуры, туризма, а также кафедры медицины, физического воспитания, рисования и черчения, графики, иностранных языков, казахского языка, русского языка (для неязыковых вузов) могут быть организованы при меньшем числе штатных преподавателей. <*>
Сноска. В пункт 36 внесены изменения постановлением Правительства РК от 28 сентября 2006 года N 934 ( вводится в действие со дня первого официального опубликования ) .

37. По циклу закрепленных учебных дисциплин кафедры классифицируются на общеобразовательные и специальные.

38. В высшем учебном заведении могут быть организованы специальные кафедры других заинтересованных сторон в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

39. Работа кафедры должна быть направлена на теоретическую и практическую подготовку специалистов в соответствии с государственными общеобязательными стандартами высшего профессионального образования.

40. Кафедра осуществляет учебно-методическую, научно-исследовательскую, воспитательную деятельность в соответствии с годовым планом работы.

Учебно-методическая работа кафедры включает:
1) разработку рабочих учебных планов, рабочих учебных программ, по которым осуществляются подготовка и выпуск специалистов на основе государственных общеобязательных стандартов высшего профессионального образования;
2) осуществление учебно-методического обеспечения учебных дисциплин кафедры: разработка учебников, учебных пособий, сборников задач, комплексных заданий, лабораторных работ, методических рекомендаций по изучению дисциплин, а также материалов текущего, промежуточного и итогового контроля знаний по всем формам обучения;
3) проведение всех видов учебных занятий в соответствии с рабочим учебным планом по дисциплинам кафедры, обеспечение качества их проведения;
4) разработку и использование современных образовательных технологий и форм обучения, повышающих усвоение учебного материала обучающимися;
5) организацию и учебно-методическое обеспечение самостоятельной работы обучающихся, направленной на развитие их способности к поиску, анализу и формулировке результата деятельности;
6) организацию и руководство всеми видами профессиональной практики, стажировкой обучающихся, курсовыми и дипломными проектами (работами), магистерскими диссертациями, их методическое обеспечение;
7) содействие в трудоустройстве выпускников кафедры;
8) развитие различных форм делового сотрудничества с предприятиями, организациями, учреждениями в подготовке специалистов;
9) разработку и осуществление учебных программ по повышению квалификации и переподготовке специалистов в соответствии с профилем кафедры.

Научно-исследовательская работа кафедры включает:
1) проведение научных исследований, направление и тематика которых должны соответствовать профилю кафедры и являться перспективными в плане дальнейшего развития теоретических и практических вопросов изучаемых наук (дисциплин);

2) осуществление подготовки научно-педагогических кадров на основе магистратуры, клинической ординатуры, адъюнктуры, соискательства, аспирантуры, докторантуры;
3) обсуждение, рецензирование диссертаций, научно-исследовательских работ по профилю кафедры и подготовку по ним заключений;
4) организацию и руководство научно-исследовательской работой обучающихся.

Воспитательная работа кафедры включает:
1) формирование у обучающихся умений самостоятельно и компетентно принимать и реализовывать решения;
1-1) формирование у обучающихся патриотизма, гражданственности, интернационализма, высокой морали и нравственности;
2) стимулирование обучающихся к здоровому образу жизни, активному участию в общественных мероприятиях кафедры;
3) проведение тематических мероприятий по профилю кафедры, способствующих расширению кругозора обучающихся, формированию ценностного отношения к избранной специальности;
4) проведение профориентационной работы среди обучающихся средних общеобразовательных организаций, профессиональных школ, профессиональных лицеев, колледжей. <*>
Сноска. В пункт 40 внесены изменения постановлением Правительства РК от 28 сентября 2006 года N 934 ( вводится в действие со дня первого официального опубликования ) .

41. Заседания кафедры для обсуждения вопросов деятельности кафедры, принятия соответствующих решений проводятся не реже одного раза в месяц.

42. Кафедра должна иметь учебные лаборатории и другие учебные подразделения, обеспечивающие учебный процесс и научно-исследовательскую деятельность. Назначение данных структур - методическое и материально-техническое обеспечение содержания образования, предусмотренного типовыми и рабочими учебными программами дисциплин и обслуживание всех видов учебных занятий по дисциплинам кафедры.
Специализированные учебные лаборатории могут быть созданы на базе нескольких кафедр.
Штат учебной лаборатории формируется из числа учебно- вспомогательного персонала, обеспечивающего его функциональную деятельность. <*>
Сноска. В пункт 42 внесены изменения постановлением Правительства РК от 28 сентября 2006 года N 934 ( вводится в действие со дня первого официального опубликования ) .

43. С целью проведения учебных занятий по дисциплинам специальности и специализации, организации и проведения всех видов учебной и производственной практик, стажировок, подготовки курсовых проектов (работ), дипломных проектов (работ), магистерских диссертаций кафедра может организовывать учебное подразделение на предприятиях, и в других организациях, соответствующих ее профилю.
Учебные подразделения кафедры на предприятиях, и в других организациях создаются и ликвидируются приказом руководителя высшего учебного заведения по согласованию с администрацией вышеуказанных юридических лиц. <*>
Сноска. В пункт 43 внесены изменения постановлением Правительства РК от 28 сентября 2006 года N 934 ( вводится в действие со дня первого официального опубликования ) .

44. Кафедра организуется и ликвидируется приказом руководителя высшего учебного заведения на основании решения ученого совета высшего учебного заведения, а в военных (специальных) высших учебных заведениях - приказом руководителя соответствующего центрального исполнительного органа.

5. Управление высшим учебным заведением

45. Управление высшим учебным заведением осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан , настоящими Правилами и уставом высшего учебного заведения.

46. Формами коллегиального управления высшим учебным заведением являются ученый совет , попечительский совет , учебно-методический , научно-методический советы и общее собрание, правила организации работы которых, включая порядок избрания их членов, утверждаются центральным исполнительным органом Республики Казахстан в области образования.

47. Общее руководство высшим учебным заведением осуществляет ученый совет.

48. Непосредственное руководство высшим учебным заведением осуществляет руководитель, назначаемый в соответствии с законодательством Республики Казахстан .

49. Руководитель государственного высшего учебного заведения один раз в три года проходит аттестацию в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан .

50. Руководитель высшего учебного заведения самостоятельно решает все вопросы деятельности высшего учебного заведения в соответствии с его компетенцией, установленной законодательством Республики Казахстан .

51. Руководитель высшего учебного заведения без доверенности действует от имени высшего учебного заведения, представляет его интересы во всех органах, в установленном законодательством порядке распоряжается имуществом вуза, заключает договоры, выдает доверенности, открывает банковские счета и совершает иные сделки, издает приказы и распоряжения, обязательные для всех сотрудников, преподавателей и обучающихся.

52. Общее руководство структурными подразделениями высшего учебного заведения осуществляют выборные представительные органы - ученые советы (советы) в порядке, установленном центральным исполнительным органом Республики Казахстан в области образования, уставом высшего учебного заведения.