Қазақстан Республикасы халқының инвестициялық мәдениеті мен қаржылық сауаттылығын арттырудың 2007-2011 жылдарға арналған бағдарламасын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 27 маусымдағы N 536 Қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 11 қарашадағы № 1189 Қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 2010.11.11 № 1189 (2011.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

Ескерту. Қаулының тақырыбына өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008.09.26 N 894 Қаулысымен.

Қазақстан Республикасы Президентінің 2007 жылғы 28 ақпандағы Қазақстан халқына Жолдауын , "Қазақстан Республикасының қаржылық секторын дамытудың 2007-2011 жылдарға арналған тұжырымдамасы туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы 25
желтоқсандағы N 1284 қаулысын іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасы халқының инвестициялық мәдениеті мен қаржылық сауаттылығын арттырудың 2007-2011 жылдарға арналған бағдарламасы (бұдан әрі - Бағдарлама) бекітілсін.
Ескерту. 1-тармаққа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008.09.26 N 894 Қаулысымен.

2. Қазақстан Республикасы Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу агенттігі (келісім бойынша) жарты жылда бір рет есепті жарты жылдықтан кейінгі айдын 25-күнінен кешіктірмей Қазақстан Республикасының Үкіметі не Бағдарламаның орындалуы туралы ақпарат ұсынсын.
Ескерту. 2-тармаққа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008.09.26 N 894 Қаулысымен.

3. (алынып тасталды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008.09.26 N 894 Қаулысымен).

4. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы Үкіметінің
2007 жылғы 27 маусымдағы
N 536 қаулысымен
бекітілген

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ХАЛҚЫНЫҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ
МӘДЕНИЕТІ МЕН ҚАРЖЫЛЫҚ САУАТТЫЛЫҒЫН АРТТЫРУДЫҢ
2007-2011 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН БАҒДАРЛАМАСЫ

Ескерту. Тақырыпқа өзгерту енгізілді - Қазақстан
Республикасы Үкіметінің 2008.09.26 N 894 Қаулысымен.

Астана, 2007 жыл

Мазмұны

1. Паспорты
2. Кіріспе
3. Проблеманың қазіргі жай-күйін талдау
4. Бағдарламаның мақсаты мен міндеттері
5. Бағдарламаны іске асырудың негізгі бағыттары мен тетігі
6. Қажетті ресурстар және оларды қаржыландыру көздері
7. Бағдарламаны іске асырудан күтілетін нәтиже
8. Бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары

1. Паспорты

Бағдарламаның атауы	Қазақстан Республикасы халқының инвестициялық мәдениеті мен қаржылық сауаттылығын арттырудың 2007-2011 жылдарға арналған бағдарламасы
Бағдарламаны әзірлеу үшін негіз	Қазақстан Республикасы Президентінің 2007 жылғы 28 ақпандағы "Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан" атты Қазақстан халқына Жолдауы," Бағалы қағаздар рыногы туралы" Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 2 маусымдағы Заңы, "Қазақстан Республикасының қаржы секторын дамытудың 2007-2011 жылдарға арналған тұжырымдамасы туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы 25 желтоқсандағы N 1284 қаулысы, "Қазақстанның 2030 жылға дейінгі Даму стратегиясын одан әрі іске асыру жөніндегі шаралар туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2007 жылғы 6 сәуірдегі N 310 Жарлығының 49-тармағы, "Мемлекет басшысының 2005-2007 жылдардағы Қазақстан халқына жыл сайынғы жолдауларын іске асыру жөніндегі негізгі бағыттардың (іс-шаралардың) жалпыұлттық жоспарын және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007-2009 жылдарға арналған бағдарламасын орындау жөніндегі іс-шаралар жоспарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 20 сәуірдегі N 319 қаулысының 11.3-тармағы
Бағдарламаны әзірлеуші	Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі
Бағдарламаның мақсаты	Халықтың қаржылық сауаттылығын арттыру және еліміздің экономикалық өсуіне халықтың жинақ ақшасын тартуды қамтамасыз ету
Бағдарламаның міндеттері	Халықтың өзінің ақша қаражатын инвестициялау жөнінде шешімдер қабылдауына әсер етудің оңтайлы шараларын таңдау үшін қор нарығы қызметтерін тұтынушылардың нысаналы топтарын анықтау; Қазақстан халқының арасында қаржы құралдарының инвестициялық мүмкіндіктерін кеңінен насихаттау; азаматтарға өзекті және айқын ақпарат негізінде бағалы қағаздарға инвестициялау мүмкіндіктері туралы ақпарат берудің жалпыға қол жетімді жүйесін құру, оның ішінде түрлі қаржы құралдарын пайдалану саласында халықты негізгі біліммен қамтамасыз ету, сондай-ақ қор нарығы құралдарына салым салуға байланысты тәуекелдерді бағалау;
Іске асыру мерзімі (кезеңдер)	2007-2011 жылдар
Бағдарламаны қаржыландыру көлемі мен көздері	республикалық бюджеттің қаражаты есебінен 3 993 220 500 теңге, оның ішінде: 2007 жылы - 600 000 000 теңге; 2008 жылы - 697 505 000 теңге; 2009 жылы - 900 000 000 теңге; 2010 жылы - 900 000 000 теңге; 2011 жылы - 895 715 500 теңге
Күтілетін нәтижелер	Қор нарығында инвестициялау тетіктерін пайдаланатын халықтың үлесін арттыру; отандық нарықтағы инвестициялық үдерістердің он имиджін құру; инвестициялық жобаларға тартылған халықтың қаражатын арттыру; экономикалық дамуды жылдамдату мақсатында экономикаға халықтың ақша қаражатын тарту; қаржы ағындарының ашықтығын арттыру; республика азаматтары жинақ ақшасының жылжымайтын мүлікке инвестициялық операциялардан тәуелділігін төмендету; қаржылық инфрақұрылымды дамыту

Ескерту. 1-бөлімге өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008.09.26 N 894 Қаулысымен.

2. Кіріспе

Қазақстан Республикасы халқының инвестициялық мәдениеті мен қаржылық сауаттылығын арттырудың 2007-2011 жылдарға арналған бағдарламасы (бұдан әрі - Бағдарлама) Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан халқына 2007 жылғы 28 ақпандағы "Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан" атты Жолдауына , "Қазақстан Республикасының қаржы секторын дамытудың тұжырымдамасы туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы 25 желтоқсандағы N 1284 қаулысына , "Қазақстанның 2030 жылға дейінгі Даму стратегиясын одан әрі іске асыру жөніндегі шаралар туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2007 жылғы 6 сәуірдегі N 310 Жарлығының 49-тармағына, "Мемлекет басшысының 2005-2007 жылдардағы Қазақстан халқына жыл сайынғы жолдауларын іске асыру жөніндегі негізгі бағыттардың (іс-шаралардың) жалпыұлттық жоспарын және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007-2009 жылдарға арналған бағдарламасын орындау жөніндегі іс-шаралар жоспарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 20 сәуірдегі N 319 қаулысының 11.3-тармағына сәйкес әзірленді.
Қаржы нарығы жылдам өсіп жатқан экономикада ерекше рөл атқарады, оның тиімділігі барлық: банктік, қор, сақтандыру, зейнетақы секторларын дамытудың теңгерімділігімен анықталады.
Қор нарығы нарықтық реттеу құралы ретінде маңызды рөл атқарады. Бағалы қағаздардың тиімді жұмыс істейтін нарығы инвестициялық ресурстарды қайта бөлуге мүмкіндік бере отырып,
неғұрлым кірісті және перспективалы салаларда (кәсіпорындарда, жобаларда) олардың шоғырлануын қамтамасыз ете отырып және сонымен бір уақытта дамудың нақты белгілі бір перспективалары жоқ салалардан қаржы ресурстарын тарта отырып, маңызды макроэкономикалық
функцияны атқарады. Осылайша, бағалы қағаздар нарығы біршама ықтимал қаржы арналарының бірі болып табылады, ол бойынша жинақ ақша инвестицияларға қайта бағытталады. Сонымен бір уақытта, бағалы қағаздар нарығы инвесторларға жинақ ақшаларын сақтауға және көбейтуге мүмкіндік береді.
Қазақстанда бағалы қағаздар нарығын қалыптастыру әртүрлі және бірдей емес факторлар қатарының әсерінен болады, оның арасында: жекешелендіру қарқыны, эмиссия мөлшері және бағалы қағаздарды өтеу, инфляция деңгейі және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкін қайта
қаржыландыру ставкасының маңызы, әртүрлі қаржы құралдарының кірістілік дәрежесі, инвесторлардың мүмкіндігі және қор нарығында олардың қызметіне мемлекеттік бақылау деңгейі.
Қор нарығын одан әрі дамыту кейбір элементтерді жүзеге асыруға тәсілдеменің кезеңділігіне және ұйымдастырылуына байланысты. Ең алдымен, оның негізгі құрауыштарының бірі маңызды - бұл жеке инвесторлар класын қалыптастыру, экономикалық менталитетін және дүниетанымын қалыптастыру, ол жеке инвестицияларды қазақстан экономикасының маңызды буынын жасауға мүмкіндік беретін еді.
Осы Бағдарламаны әзірлеу халықтың қаржылық сауаттылығы деңгейін арттыру, әртүрлі қаржы құралдарын пайдалану саласында халыққа негізгі білім беру, халықтың қаржы қаражатын
инвестициялаудың тәуекел сегменттерімен кіріске және қор нарығының шамалы тәуекелді қаржы құралдарына бөлу, экономиканың қаржы секторына жеке тұлғалардың қаражатын тарту, кірістің ұлғаюы бойынша оның мүмкіндігін жұртшылыққа түсіндіру, сондай-ақ осы мүмкіндіктерді іске асыра отырып, өзіне алатын тәуекелдер қажеттігінен туындады.
Ескерту. 2-бөлімге өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008.09.26 N 894 Қаулысымен.

3. Проблеманың қазіргі жай-күйін талдау

Қаржы секторының қарқынды өсуі Қазақстанды жеделдетіп дамытудың, экономикадағы құрылымдық қайта құрулардың және мемлекеттік басқару реформасының маңызды құрауышы болып табылады. Бұл өнімге және қаржы секторының қызметтеріне өсіп бара жатқан ішкі сұраныстан көрінеді.
Осылайша, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің деректері бойынша экономикадағы банктердің кредит көлемі 81%-ға, 4 691 миллиард теңгеге дейін 37,2 миллиард долларға жуық) өсті. Жалпы ішкі өнімге (бұдан әрі - ЖІӨ) экономикадағы банктер кредиттер
қатынасының көрсеткіші 2006 жылы 2005 жылмен салыстырғанда 34,1%-дан 48,2%-ға дейін артты.
Бұл ретте ұлттық валютадағы кредиттердің өсуі шетел валютасындағы кредиттермен салыстырғанда озық сипатта болды. Ұлттық валютада кредиттер 2006 жылы 92,8%-ға, 2 422 миллиард теңгеге дейін, шетел валютасында 69,8%-ға, 2 269 миллиард теңгеге дейін
(18 миллиард долларға) өсті. Нәтижесінде теңгемен кредиттердің үлес салмағы 48,4%-дан 51,6%-ға дейін артты.
Келтірілген деректер халық валюта бағамының серпіні туралы, теңгемен және валютамен кредиттердің»"пайдалы"»әрі»"пайдасыз" тұстары туралы жеткілікті мөлшерде хабарландырылғаны туралы куәландырады, бұл оған тиісті қорытындылар жасауға және кредитті алу және қайтару неғұрлым пайдалы болып табылатын, сол валютаның пайдасына артықшылық беруге мүмкіндік береді.
2006 жыл ішінде позитивті өзгерістер мерзім бойынша кредиттер құрылымында да болды, мұнда ұзақ мерзімді кредиттердің өсуі (1 жылдан астам мерзіммен) қысқа мерзімді кредиттермен салыстырғанда озық сипатта болды. Ұзақ мерзімді кредиттер 2 есеге жуық 3 434,3 миллиард теңгеге дейін, қысқа мерзімді кредиттер -44,6%-ға, 1 256,7 миллиард теңгеге дейін өсті. Ұзақ мерзімді кредиттердің үлес салмағы 66,5%-дан 73,2%-ға дейін ұлғайды. 2006 жылы ұқсас кезеңдерге ЖІӨ-ге жеке тұлғаларға кредиттер көлемі 8,8%-дан 15,8%-ға дейін өсті.
Осы өсу ипотекалық және тұтыну кредитін беру сияқты банктік өнімдердің мұндай түрлерін біршама кеңейтуге негізделген. Сонымен, 2006 жыл ішінде тұтыну кредиттері 777,0 миллиард теңгені құрай отырып, 2,4 есеге өсті, ипотекалық кредиттер 79,6%-ға 396,1 миллиард теңгеге дейін өсті.
Жеке тұлғалардың депозиттері 73,6%-ға, 1 020 миллиард теңгеге дейін өсті. Бұл ретте 2006 жылы депозит нарығын дамытудың маңызды сәті ұлттық валютада депозиттердің біршама өсуі болды. Бұл теңге құралдарына сенімнің өсуі туралы, сондай-ақ теңгемен
депозиттерге салымдардың пайдасын клиенттердің түсінуін де білдіреді, өйткені артықшылық валютамен және теңгемен депозиттер бойынша сыйақы ставкаларындағы айырмаға байланысты. Депозиттердің жалпы көлемінде теңгемен депозиттердің үлес салмағы 58,1%-дан 64,8%-ға дейін ұлғайды.
Төлем карточкалары сияқты бөлшек қолма-қол емес есептесулерді жүзеге асырудың мұндай құралы көпшілікке белгілі болып келеді: қазіргі уақытта орташа алғанда республикада 4 адамға бір төлем карточкасынан келеді, 2006 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша орташа алғанда 5 адамға бір төлем карточкасынан келген болатын. Соңғы жылдары төлем карточкалары нарығында клиенттерге ұсынылатын қызметтер сегменті біршама кеңейтілді, жаңа карточка өнімдері енгізілуде.
Осы карточкаларды ұстаушылардың саны 27,9%-ға артты және 2007 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша 3,93 миллион адамды немесе елдің экономикалық белсенді халқының жалпы санының 49%-ын құрады (салыстыру үшін, 2006 жылғы 1 қаңтарда осы ара қатынас 39%-ды
құрады).
Санамалаған көрсеткіштер, бір жағынан, қаржы нарығы агенттерінің жаңа қызметтерін пайдаланатын және пайдалануға дайын халықтың сол белсенді бөлігінің болуы туралы, ал екінші жағынан, бірінші кезекте, банктердің қызметтерін кең жарнамалау тиімділігі
туралы куәландырады.
Мүлікті заңдастыру бойынша науқанның алдын ала нәтижелері өз құқықтарын халыққа жеткізу мүмкіндіктерін кеңінен насихаттаудың шындығы, сондай-ақ бағалы қағаздарды салу арқылы Қазақстан экономикасына жіберілуі мүмкін халықта қаражаттың болуы туралы да
куәландырады: 2007 жылы наурыздың аяғында мүлікті заңдастыруға алымдар түрінде 7 700 миллион теңге түсті, оның ішінде ақшаны заңдастыруға түскені - 5 400 миллион теңге.
Алайда, қаржы секторы өсуінің әсерлі қарқынына қарамастан, оны дамытуда проблемалар қатары бар.
Жылдан-жылға өсіп келе жатса да, тұтыну кредиттері нарығының ахуалы белгілі бір алаңдатушылық туғызады: халық жеке мүмкіндігін есептеместен, кредиттер алады да борышкер болып шығады. Клиенттер келісім-шарттың талабын байымдамайды, кредит беру туралы шартты
жасаспас бұрын мамандардан кеңес алуды қажет деп санамайды.
Зейнетақы жүйесінің мүмкіндіктеріне қатысты ағартушылық жұмыстар өткізуді қажет ететін зейнетақы қорларының қызметтерін пайдаланбайтын өз-өзімен жұмысбасты қызметкерлердің санаты бар.
Бір жағынан инвестициялық белсенділік пен халықтың сауаттылығының көрсеткіші болуы мүмкін халықтың еркін зейнетақы жарналары өте шағын: 2007 жылғы 1 ақпандағы жағдай бойынша ашық жеке зейнетақы шоттарының саны 35 174 немесе жеке зейнетақы шоттарының жалпы санының 0,43%-ын құрады.
Бағалы қағаздардың нарығы сияқты қаржы секторының мұндай бөлігінің көлемі Қазақстанда елеусіз қалып келеді. Бүгінгі таңда тіркелген брокерлік шоттардың саны өте аз: 2007 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша 3800-ге жуық, оның шамамен 2200»"Қазақтелеком"»
акционерлік қоғамының акцияларды орналастыру нәтижесінде ашылды. Басқа сөзбен айтқанда, қор нарығында жұмыс істейтін делдалдардың қызметтерін халықтың 0,04%-ы пайдаланады. Бұл ретте тіркелген брокерлік шоттар арасында жұмыс істемейтін шоттар да бар. Қазақстан
Республикасы Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу агенттігінің деректері бойынша Қазақстандық қор биржасында жеке инвесторлар саны 2000 адамнан аспайды. 2006 жылы халықтың қатысуымен жасалған сауда-саттықтың жалпы көлемінде мәміленің үлесі:
акциялар бойынша -15,1%-ды, облигациялар бойынша - 15,9%-ды құрады.
Зейнетақы және сақтандыру ұйымдарының активтері түрінде ішкі жинақталымның үлкен бөлігі банктік секторды қаржыландыру үшін пайдаланылады (2007 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша зейнетақы жинақталымының көлемі 2006 жылғы 1 қаңтармен салыстырғанда 40,26%-ға өсіммен 909,7 миллиард теңгені, ал сақтандыру ұйымының активтері 135,5 миллиард теңгені құрады (өсім - 2006 жылғы 1 қаңтардағы ұқсас көрсеткішпен салыстырғанда 84,7%-ға). Бағалы қағаздар нарығында үлестік құралдар инвестицияларды тарту функциясын
атқармайды және эмитенттердің әділ құнын көрсетпейді.
Көрсетілген проблемалардың бірі экономикаға қаражатты инвестициялау үдерісіне халықтың тартылуының төмен деңгейі болып табылады, бірінші кезекте, инвестициялау саласында білім негіздерін нашар білуінің нәтижесі. Халықта базалық қаржы білімінің болмауы оларды "әртүрлі теріс пайдаланушылықтың құрбаны" ғана жасап қоймай,
әл-ауқатын қамтамасыз етуге де кедергі жасайды, сондай-ақ елдің экономикалық дамуын тежейді. Бұл қаржы құралдарына, қорларға қаражатты инвестициялауға халықтың сақтықпен қарауымен түсіндіріледі және бұдан әрі, өз кезегінде, қаржылық және банктік секторларға оның өзара әрекетінің жағымсыз тәжірибесіне байланысты.
Орта білім беру жүйесінде қаржы білімінің негіздерін оқыту курсы көзделген: 1996 жылдан бастап республиканың жалпы білім беру мектептерінде білім беру мекемелері мен бизнес-құрылымдар арасындағы әріптестік арқылы оқушылар үшін экономикалық және бизнес білімін беру бойынша "Junior Achievement Қазақстан" бағдарламаларын әзірлеп, іске асыруда. "Junior Achievement Қазақстан" бағдарламалары жеті негізгі салаларда: бизнесте, экономикада, кәсіпкерлікте, этикада, қаржылық сауаттылықта және мансапты дамытуға байланысты дағдыларда шоғырландырылған. Қазіргі уақытта осы бағдарламаны іске асыруда оқушыларының саны 215 629 республиканың 948 жалпы білім беретін мектебі жұмылдырылды.
Орта және жоғары кәсіптік білім беру шеңберінде оқытылатын пәндердің тізбесіне "Экономика негіздері" деген курс енгізілді. Бұдан басқа, білім беру жүйесі 42 кәсіптік мектепте 6 кәсіп бойынша -»"Қаржы агенті", "Бухгалтер", "Шағын бизнес кәсіпкері", "Коммерциялық қызмет", "Банк агенті",»"Сақтандыру агенті" және 13 мамандық бойынша -»"Статистика", "Қаржы",»"Экономика, бухгалтерлік есеп және аудит", "Тұтыну тауар сапасының сараптамасы", "Биржа қызметі",»"Коммерция", "Менеджмент", "Бағалау",»"Салық ісі", "Банк ісі", "Сақтандыру ісі", "Қаржы және қаржы құқығы", "Қазынашылық ісі"
258-де, оның ішінде 178 жеке меншік колледжде экономиканың қаржы секторына мамандар даярлауды жүргізуде.
Сонымен бірге, қаржы білімі бар халықтың бір бөлігі қор нарығының мүмкіндіктеріне қатысты арнайы білім алуға мұқтаж екендігін атап өткен жөн, өйткені қаржы білімінің негіздерін қажет етпей, ол сонда да меншік кірістерді арттыру және инвестициялық
үдерістерге тән тәуекелдерді қысқарту мақсатында бағалы қағаздар нарығының неғұрлым күрделі және нәзік құбылыстары туралы хабардар болуы мүмкін.
Алайда, егер білім беру жүйесі қаржылық сауатты болып табылатын және осылайша қор нарығының құралдарына инвестициялау үдерісінің белсенді қатысушылары болуға қабілетті мамандарды даярласа, осы салада халықтың барлығына білім беру туралы мәселе ашық болып қалып отыр.
Осылайша, Бағдарламаның нысаналы тобы бос ақша қаражатын қор нарығының құралдарына инвестициялауға қабілетті және ниет еткен Қазақстанның халқы болып табылады.
Халықтың жеткіліксіз қаржы сауаттылығы проблемасы Қазақстан үшін ғана өзекті проблема емес. Қаржы өнімдері мен нарықтарын әлсіз түсіну өнеркәсібі жағынан дамыған елдерде де кеңінен таралған. Бұл осы елдердің үкіметтерін кешенді шараларды пайдалану: қаржы қызметтерін нормативтік құқықтық қамтамасыз ету, мектеп бағдарламаларын жетілдіру және жеке меншік бизнеспен ынтымақтастық есебінен халықтың қаржылық сауаттылығын арттыру жөніндегі шұғыл шаралар қабылдауға мәжбүрлейді. 2002-2003 жылдары АҚШ, Ұлыбритания, Австралия сияқты дамыған елдер халықтың қаржы білімінің сапасын арттыру мақсатында ұлттық жобаларды іске қосты, ал 2006 жылы осы саладағы ұлттық стратегияны Чехия қабылдады. Басқаша айтқанда, көптеген елдер үшін қаржылық білім берудегі жұмыс мемлекеттік стратегияның жазықтығына көшірілген.
Осыған байланысты АҚШ тәжірибесі анағұрлым қызық, онда бұл проблема өткен жүзжылдықтың 80-90 жылдарының шегінде биліктің жіті назар салуының мәні болып отыр. АҚШ қазір де осы мәселені шешудің түрлі нысандары мен әдістерін: федералдық және жергілікті бағдарламаларды, сондай-ақ қоғамдық ұйымдардың, қауымдастықтар мен әріптестіктердің бастамасы бойынша өткізілетін бағдарламаларды қолдана отырып, халықтың қаржылық сауаттылығын арттыруға көп көңіл бөледі.
"АҚШ-тағы қаржылық сауаттылық" федералдық бағдарламасы кеңінен танымал, оның мақсаты - бүкіл өмір бойы құзыретті қаржы шешімдерін қабылдау үшін халықты практикалық білімдер мен дағдыларға оқыту. Құзыретті шешімдерді қабылдау негізгі мәнге ие
салаларға кредиттерді жинақтау, басқару, үйге иелік ету және зейнетақыны жоспарлау жатқызылды.
Федералдық биліктер осы бағдарламаның жүзеге асырылуын үйлестіреді және қаржыландырады. Оны іске асыру қорытындысы жөнінде алынған нәтижелер ұлттық стратегияда ескеріледі. Осы бағдарламаны іске асыруда билікке банктер мен инвестициялық компаниялар
көмектеседі.
АҚШ-та осы бағдарламаның нәтижесі жеке меншік инвесторлардың үлесін арттыру болып табылды - халықтың 55%-дан астамы.
Осылайша, қор нарығының негіздеріне оқыту жөніндегі міндеттерді шешу үшін мемлекеттік те, қызметі қор нарығындағы жұмысқа байланысты мемлекеттік емес құрылымдардың да бірлескен күштері талап етіледі.
Халықтың инвестициялық мәдениеті деңгейін арттыруда бұқаралық ақпарат құралдары (бұдан әрі - БАҚ) ерекше рөл атқарады. Бүгінгі күні құзыретіне қаржы секторын дамыту мәселелері жатқызылған мемлекеттік органдар тиісті ақпараттық-түсіндіру қызметін жүзеге
асырады. Алайда бұл шаралар жеткіліксіз болып табылады, өйткені халықтың қалың тобын қамтымайды және, әдетте, ерекше сипатқа ие: мұндай ақпаратты қаржы саласында өте жақсы хабардар етілген халықтың бір бөлігі ғана пайдалана алады. Бұл ретте халықтың қалың
бұқарасының арасында инвестициялық мәдениет пен сауаттылықты арттыруды қамтамасыз ету үшін эфир уақыты мен баспа жолдары жеткіліксіз.

4. Бағдарламаның мақсаты мен міндеттері

Осы Бағдарламаның мақсаты халықтың қаржылық сауаттылығын арттыру және еліміздің экономикалық өсуіне халықтың жинақ ақшасын тартуды қамтамасыз ету болып табылады.
Бағдарламаның міндеттері мыналар болып табылады:
халықтың өзінің ақша қаражатын инвестициялау жөнінде шешімдер қабылдауына әсер етудің оңтайлы шараларын таңдау үшін қор нарығы қызметтерін тұтынушылардың нысаналы топтарын анықтау;
Қазақстан халқының арасында қаржы құралдарының инвестициялық мүмкіндіктерін кеңінен насихаттау;
азаматтарға өзекті және айқын ақпарат негізінде бағалы қағаздарға инвестициялау мүмкіндіктері туралы ақпарат берудің жалпыға қол жетімді жүйесін құру, оның ішінде түрлі қаржы құралдарын пайдалану саласында халықты негізгі біліммен қамтамасыз
ету, сондай-ақ қор нарығы құралдарына салым салуға байланысты тәуекелдерді бағалау.

5. Бағдарламаны іске асырудың негізгі бағыттары мен тетігі

Көрсетілген мақсаттар мен міндеттерге, сондай-ақ қор нарығының құралдарына инвестициялау проблемаларының ағымдағы жай-күйін талдауға сүйене отырып, осы Бағдарламаны іске асырудың мынадай тетіктері анықталды.

5.1. Халыққа ақпараттық әрекет етудің бірыңғай жарнамалық
науқанын құру және жылжыту үшін нысаналы топтарды анықтау

Бағдарламаны іске асыру тетігінің осы элементін жүзеге асыру үшін қор нарығы қызметтерін тұтынушылардың нысаналы топтарын (жасы, жынысы, жан басына шаққанда және жиынтық кіріс, өмір сүру стилі, бизнес-мәртебесі, отбасының әлеуметтік мәртебесі және т.с.с.)
Алынған ақпарат Қазақстан Республикасының халқы үшін ақпараттық-түсіндіру науқанының негізгі сатысын жүргізу медиа-жоспарының нақты кестесін жасау үшін негіз болып табылады. Бұл ретте жұртшылықпен байланыстар жөніндегі тұжырымдаманы (бұдан әрі - РR тұжырымдама), нысаналы топтардың әрқайсысының ерекшеліктерін ескеретін бірыңғай стилін әзірлеу көзделеді.

5.2. Бос қаражатты инвестициялау мүмкіндіктерін
насихаттау құралдары

Ақпараттық-ағарту жұмысы Қазақстан Республикасында инвестициялық үдерістің объективті бар оң жақтарына басымдықпен жүргізілетін болады. Осы жұмыс халықтың сауатты инвестициялық тәртібінің ережелері, қаржы компанияларының сенімділігін дербес
бағалау өлшемдері туралы ақпаратты қамтитын болады. Бұл ретте тиімді қабылдау мақсатында басылымдардың әрқайсысының әрбір нысаналы тобына және стиліне ақпаратты бейімдеу ұйғарылады. Ағарту жұмысы халықты қазақстандық жетекші акционерлік қоғамдар туралы
ақпараттандыруға бағытталатын болады.
Қор нарығының мүмкіндіктерін насихаттауда халыққа инвестициялардың ұжымдық нысандарын түсіндіру маңызды рөл атқаратын болады.
Бағдарламаны іске асыру тетігінің осы элементі шеңберінде қор нарығының мүмкіндіктерін насихаттаудың мынадай негізгі құралдары пайдаланылатын болады:
халықтың бос қаражатын инвестициялау мүмкіндіктерін жариялау жөніндегі жарнамалық науқанның медиа-жоспарын жасау;
бейне, аудио жарнамалар, ақпараттық сюжеттер, мамандандырылған бағдарламалар және бағалы қағаздар нарығының кәсіби қызметкерлерінің, тиісті уәкілетті мемлекеттік органдар
мамандарының, көрнекті экономика қайраткерлерінің, соның ішінде шетелдіктердің қатысуымен теледидарда және радиода хабарлар әзірлеу және шығару;
халықтың ақшалай қаражаты салымы мүмкіндіктерінің полиграфияға және сыртқы жарнамаға арналған дизайнын әзірлеу;
бағалы қағаздарға инвестициялау мәселелері бойынша орыс және мемлекеттік тілдерде телехабарлар мен роликтер жасау және орналастыру;
тиісті уәкілетті мемлекеттік органдар өкілдерінің телевидияда және радиода бағалы қағаздарға халықтың жинақ ақшаларын инвестициялау мәселелеріне арналған хабарларға қатысуы;
баспасөзде бағалы қағаздарға халықтың ақшалай қаражатын инвестициялау мәселелеріне арналған жарнамалық модульдерді, материалдарды орналастыру;
сыртқы жарнама (билбордтар, созылымдар, лайтбокстар) шығару және орналастыру;
халықтың ақшалай қаражатын бағалы қағаздарға инвестициялау мәселелері бойынша жарнамалық және оқытатын полиграфиялық өнімдерді шығару және тарату;
сыйлықтар тапсыра отырып және БАҚ-қа жариялай отырып, қаржылық тақырыпқа әр түрлі ойындар, викториналар ұйымдастыру;
интернет-жарнама, оның ішінде халықтың ақшалай қаражатын бағалы қағаздарға инвестициялау мәселелеріне арналған қаржылық портал құру.

5.3. Халықты ағарту және хабардар етудің жалпыға қол
жетімді жүйесін құру

Қор нарығын дамытудың неғұрлым маңызды міндеттерінің бірі өзекті және ашық ақпараттар негізінде халықты ағарту мен хабардар етудің жүйесін құру бөлігінде халық үшін бағалы қағаздармен операция жасаудың нақты мүмкіндіктерін жасау болып табылады. Осы мәселелерді, оның ішінде бағалы қағаздар нарығы саласындағы мәселелердің кең түрі бойынша консультативтік және ақпараттық қызмет көрсету жолымен шешуге болады.
Бұл ретте саладағы негізгі бағыттар мыналар болуға тиіс:
жеке инвесторлар мен акционерлерге консультативтік қолдау көрсету үшін ақпараттық орталық құру;
Алматы қаласында қор нарығының мәселелері бойынша "call-орталық" ашу;
мүдделі мемлекеттік органдар өкілдерінің қатысуымен жүйелі негізде қаржылық аспаптарға инвестициялау мүмкіндіктері туралы халықты хабарлаудың жоғары дәрежесіне қол жеткізу жөнінде ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын жүргізу. Мұндай жұмыстарды жүргізу
қажеттілігі инвестициялау мүмкіндіктерін насихаттаудың басқа да құралдарының алдында (жарнама, теледидар, радио және басқалары) бос ақша қаражатын инвестициялаудың тетіктерін түсіндіру бойынша халықпен»"жанды"»жұмыс істеу артықшылығына негізделген;
Инвестициялау саласындағы білімді тереңдету үшін қор нарығының құралдарына жоғары оқу орнының құрауышы бөлігінің аясында қор нарығындағы негізгі жұмыстар бойынша арнаулы тақырыптық курстардың білім беру (жоғары және орта оқу орындарында) жүйесіне енгізу қажет.
Ағарту жұмыстарының құрамдас бөлігі меншікті басқару, бағалы қағаздар нарығының жұмыс істеуі және инвесторлардың құқықтарын қорғау саласында мемлекеттік қызметшілердің; қор нарығының құралдарына халықтың ақшалай қаражатын инвестициялау саласында
эмитент кәсіпорындар мамандарының, жалпы ұлттық және өңірлік БАҚ журналистерінің біліктілігін арттыру жүйесін ұйымдастыру, таңдауы бойынша құрауыш пәндердің есебінен қаржы нарығында жұмыс негіздерін студенттердің оқып үйренуі бойынша жоғарғы оқу орындарында курстар енгізу, қор нарығының құралдарына халықтың жинақ ақшасын
инвестициялау мәселелері бойынша оқып үйренетін семинарлар, конференциялар, тренингтер өткізу, Қазақстан жоғары оқу орындарының біреуінің негізінде орта кәсіби және жоғары кәсіби білім беретін білім беру ұйымдары оқытушыларының біліктілігін арттыру болып
табылады.

6. Қажетті ресурстар және оларды қаржыландыру көздері

Бағдарламаның қаржылық қамтамасыз етілуі республикалық бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылатын болады. Осы Бағдарламада көрсетілген шараларды іске асыру үшін 2007 жылы республикалық бюджеттен 600 000 000 теңге бөлінетін болады. Бағдарламаның 2007 - 2011 жылдарға арналған жалпы құны 3 993 220 500 теңге (2008 жылы - 697 505 000 теңге, 2009 жылы - 900 000 000 теңге, 2010 жылы - 900 000 000 теңге, 2011 жылы - 895 715 500 теңге).
Ескерту. 6-бөлімге өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008.09.26 N 894 Қаулысымен.

7. Бағдарламаны іске асырудан күтілетін нәтиже

Бағдарламаны іске асырудың негізгі нәтижесімен қор нарығындағы инвестициялық үдерістерге халықтың тартылу дәрежесін сипаттайтын негізгі көрсеткіштердің өсуі күтіледі. Материалдық өзгерістер ретінде мыналар қабылданған: клиенттердің-жеке тұлғалардың брокерлік шоттар санының, ұжымдық инвестициялар жүйесіндегі салымшылар санының серпіні, ерікті зейнетақы шоттары санының, бағалы қағаздар нарығы құралдарын белсенді пайдаланатын
азаматтар-жеке тұлғалар санының, бағалы қағаздар нарығының жұмыс істеу мәселелері бойынша өз біліктілігін арттырған жоғары және орта оқу орындары оқытушылары, эмитент кәсіпорындар мамандары, мемлекеттік қызметшілер, жалпы ұлттық және өңірлік БАҚ журналистері қатарының, мамандандырылған интернет ресурстарына келушілер мен БАҚ-қа өтініш білдірушілер санының, өз қаражатын екінші деңгейдегі банктер депозиттерінен және жылжымайтын мүлік нарығынан ұжымдық инвестициялық сегментке қайта бөлген салымшылар санының артуы.
Бұл ретте Бағдарламаны іске асырудың кезеңдері бойынша көрсетілген параметрлердің сандық индикаторлары мынаны құрайды:
жеке тұлғалардың - клиенттердің брокерлік шоттар санын арттыру үшін:
2007 жылы кемінде 1,5 есе, 2008 жылы - кемінде 5 есе, 2009 жылы - кемінде 10 есе, 2010 жылы кемінде 15 есе, 2011 жылы кемінде 20 есе. Сапалық параметрлерді сипаттайтын индикатор "жұмыс істейтін" брокерлік шоттардың саны болуы мүмкін, яғни шот ашудың барлық өн бойында шоттар бойынша өзгеретін ақшалай
қаражаттың қозғалысы;
ұжымдық инвестициялар жүйесіне (инвестициялық пай қорлары) салымшылар санын арттыру үшін: 2007 жылы кемінде 20%, 2008 жылы кемінде 30%, 2009 жылы кемінде 40%, 2010 жылы кемінде 60 %, 2011 жылы кемінде 80 %. Сапалық параметрлерді сипаттайтын индикатор пайдың көлемі болуы мүмкін;
ерікті зейнетақы шоттар санын арттыру үшін: 2007 жылы кемінде 15%, 2008 жылы кемінде 20%, 2009 жылы кемінде 30%, 2010 жылы кемінде 40%, 2011 жылы кемінде 50%. Сапалық параметрлерді сипаттайтын индикатор зейнетақы активтерінің жалпы көлеміндегі ерікті зейнетақы активтерінің үлесі болуы мүмкін;
бағалы қағаздар нарығының құралдарын белсенді түрде пайдаланатын азаматтар-жеке тұлғалар санын арттыру үшін: 2007 жылы кемінде 10 %, 2008 жылы кемінде 20 %, 2009 жылы кемінде 40%, 2010 жылы кемінде 60 %, 2011 жылы кемінде 80 %. Сапалық параметрлерді сипаттайтын индикатор жеке тұлғалар сатып
алатын бағалы қағаздар портфелінің құрамы (сапасы) болуы мүмкін;
бағалы қағаздар нарығының жұмыс істеуі мәселелері бойынша өз біліктілігін арттырған жоғары және орта оқу орындары оқытушыларының, эмитент кәсіпорындар мамандарының, мемлекеттік қызметшілердің, жалпы ұлттық және өңірлік БАҚ журналистерінің санын арттыру үшін: 2007 жылы кемінде 20%, 2008 жылы кемінде 40%, 2009 жылы кемінде 50 %, 2010 жылы кемінде 60 %, 2011 жылы кемінде 80 %. Сапалық параметрлерді сипаттайтын индикатор алған білімдерін қызмет практикасында, қолданатын аталған оқу орындары оқытушыларының, жалпы ұлттық және өңірлік БАҚ журналистерінің саны
болуы мүмкін;
мамандандырылған интернет-ресурстарына келушілер мен БАҚ-қа өтініш білдірушілер санын арттыру үшін: 2007 жылы кемінде 20 %, 2008 жылы кемінде 40 %, 2009 жылы кемінде 60 %, 2010 жылы кемінде 80 %, 2011 жылы кемінде 100 %. Сапалық параметрлерді сипаттайтын индикатор, қорытындысында сатып алынған бағалы қағаздар ретінде және санында және интернет-ресурстардың көрсетілген түріне
кірген адамдардың өзіне қабылдайтын инвестициялық тәуекелдердің деңгейінде көрінетін мамандандырылған web-ресурстарға кірушілердің тәртіптік мәдениеті болуы мүмкін.
Осы Бағдарламаны іске асырған кезде материалдық емес өзгерістер серпінінің жалпы күтілімдерінен мынаны атап көрсетуге болады:
қор нарығындағы инвестициялау тетіктерін пайдаланатын халықтың үлесін арттыру;
отандық нарықтағы инвестициялық үдерістердің оң имиджін жасау;
инвестициялық үдерістерге тартылған халықтың қаражатын арттыру;
халықтың жинақ ақшасын Қазақстанның экономикасын қаржыландыруға тарту;
қаржы ағынының ашықтығын арттыру;
республика азаматтарының жинақтарын жылжымайтын мүлікке инвестициялық операциялардың тәуекеліне тәуелділігін азайту;
қаржылық инфрақұрылымды дамыту.
Көрсеткіштерді кезең-кезеңмен материалдық емес өзгерту жылдар бойынша материалдық өлшемдердің сандық индикаторларын өзгертуге сәйкес жүреді.
Ескерту. 7-бөлімге өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008.09.26 N 894 Қаулысымен.

8. Бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары

Ескерту. 8-бөлім жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасы
Үкіметінің 2008.09.26 N 894 Қаулысымен.

N	Іс-шара	Аяқтау нысаны	Орындау- ға жауапты- лар	Орындау мерзімі	Болжамды шығыстар (мың теңге)	Қаржылан- дыру көздері
1	2	3	4	5	6	7
2007 жыл
1. Бірыңғай жарнамалық науқанның халыққа ақпараттық әсер етуін құру және жылжыту үшін мақсатты топтарды анықтау
1	Әрбір мақсатты топтың ерекшеліктерін (жасы, жынысы, жанға шаққандағы және жиынтық табыс, өмір сүру ұстанымы, бизнес мәртебесі, отбасының әлеуметтік мәртебесі және т.б.) ескеретін бірыңғай жарнамалық науқанның халыққа ақпараттық әсер етуін құру және жылжыту үшін қор нарығы қызметтерін тұтынушылардың мақсатты топтарын	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	Қаржы- мині (жинак- тау), АӨҚОҚРА, ҰБ (келісім бойынша)	2007 жыл	30 000	Республи- калық бюджеттің қаражаты
2	Әрбір мақсатты топтың ерекшеліктерін ескеретін жалпы РR - тұжырымда- масын, бірыңғай стилін әзірлеу	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	Қаржымині (жинақ- тау), ҚҚҚ (келісім бойынша), АӨҚОҚРА, ҚҚА (келісім бойынша)	2007 жыл	14 250	Республи- калық бюджеттің қаражаты
2. Бос қаражатты инвестициялау мүмкіндіктерін насихаттау құралдары
3	Халықтың бос қаражатын инвестициялау мүмкіндіктерін жариялау жөніндегі жарнамалық науқанның медиа-жоспарын	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	Қаржымині (жинақ- тау), АӨҚОҚРА, ҚҚҚ (келісім бойынша), ҰБ (келісім бойынша), ҚҚА (келісім бойынша)	2007 жыл	13 922	Республи- калық бюджеттің қаражаты
4	Бағалы қағаздар нарығының кәсіби қызметкерлері- нің, тиісті уәкілетті мемлекеттік органдар мамандарының, көрнекті экономика, оның ішінде шетелдік қайраткерлердің қатысуымен бейне және аудио жарнама, телевидение мен радиоға мамандандырыл- ған бағдарлама- лар мен хабарлар әзірлеу және шығару	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	Қаржымині (жинақ- тау), АӨҚОҚРА, ҚҚҚ (келісім бойынша), ҰБ (келісім бойынша), ҚҚА (келісім бойынша)	2007 жыл	34 360	Республи- калық бюджеттің қаражаты
5	Халықтың ақша қаражатын салу мүмкіндіктері- нің полиграфия- сы мен сыртқы жарнамасы үшін дизайн әзірлеу	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	Қаржымині (жинақ- тау), АӨҚОҚРА, ҚҚҚ (келісім бойынша)	2007 жыл	6 900	Республи- калық бюджеттің қаражаты
6	Бағалы қағаздарға инвестициялау мәселелері бойынша телебағдарла- малар мен роликтерді мемлекеттік және орыс тілдерінде жүргізу және орналастыру	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	Қаржымині (жинақ- тау), АӨҚОҚРА, ҚҚҚ (келісім бойынша), ҰБ (келісім бойынша)	2007 жыл	102 320	Республи- калық бюджет
7	Халықтың жинақ ақшаларын бағалы қағаздарға инвестициялау мәселелеріне арналған телевидение мен радио хабарларына қатысу	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	Қаржымині (жинақ- тау), АӨҚОҚРА, ҚҚҚ (келісім бойынша), ҰБ (келісім бойынша), ҚҚА (келісім бойынша)	2007 жыл	Талап етілмейді
8	Халықтың ақшалай қаражаттарын бағалы қағаздарға инвестициялау мәселелеріне арналған жарнамалық модульдерді, мақалаларды, материалдарды баспасөзде орналастыру	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	Қаржымині (жинақ- тау), АӨҚОҚРА, ҚҚҚ (келісім бойынша), ҰБ (келісім бойынша), ҚҚА (келісім бойынша)	2007 жыл	20 612	Республи- калық бюджет
9	Халықтың ақшалай қаражатын бағалы қағаздарға инвестициялау мүмкіндіктері туралы сыртқы жарнаманы орналастыру және шығару	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	Қаржымині (жинақ- тау), АӨҚОҚРА, ҚҚҚ (келісім бойынша), Астана, Алматы қалалары мен облыс- тардың әкімдері	2007 жыл	27 696	Республи- калық бюджет
10	Халықтың ақшалай қаражатын бағалы қағаздарға инвестициялау мәселелері бойынша жарнамалық және оқыту полиграфиялық өнімдерін шығару және тарату	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	Қаржымині (жинақ- тау), АӨҚОҚРА, ҚҚҚ (келісім бойынша), ҚҚА (келісім бойынша)	2007 жыл	35 000	Республи- калық бюджет
11	Қор нарығы халықтың ақшалай қаражатын бағалы қағаздарға инвестициялау мәселелерін білуіне ойындар мен викторина- лар өткізу	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	Қаржымині (жинақ- тау), АӨҚОҚРА, ҚҚҚ (келісім бойынша)	2007 жыл	3 940	Республи- калық бюджет
12	Халықтың ақшалай қаражатын бағалы қағаздарға инвестициялау мәселелеріне арналған интернет жарнама өткізу және орналасты- ру, оның ішінде қаржы порталын құру	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	Қаржымині (жинақ- тау), ҚҚА (келісім бойынша) ҚҚҚ (келісім бойынша), АӨҚОҚРА	2007 жыл	15 000	Республи- калық бюджет
3. Халықты ағартудың және ақпараттандырудың жалпыға қол жетімді жүйесін құру
13	Жеке инвестор- лар мен акционерлерді консультациялық қолдау үшін "Қазпочта" АҚ трансферагент- тік желісі базасында ақпараттық орталықтардың жұмыс істеуін ұйымдастыру және қамтамасыз ету	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	Қаржымині (жинақ- тау), АӨҚОҚРА, ЭБЖМ, "Самұрық" холдингі АҚ	2007 жыл	281 000	Республи- калық бюджеттің қаражаты
14	Қор нарығының мәселелері бойынша Алматы қаласында "саll-орталық" ашу	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	Қаржымині (жинақ- тау), АӨҚОҚРА, ЭБЖМ, "Самұрық" холдингі АҚ	2007 жыл	15 000	Республи- калық бюджет
2008 - 2011 жылдар
15	Халықтың инвестициялық мәдениеті мен қаржы сауаттылығын арттыру бағдарламасының брендісін анықтау және әзірлеу	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	АӨҚОҚРА	2008 жыл	3 500	Республи- калық бюджет
16	Халықтың инвестициялық мәдениетін және қаржы сауаттылығын арттыру бағдарламасы бойынша зерттеу жүргізу	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	АӨҚОҚРА	2008 жыл 2010 жыл 2011 жыл	4 600 4 600 4 600	Республи- калық бюджет
17	Халықтың инвестициялық мәдениетін және қаржы сауаттылығын арттыруға бағытталған ақпараттық материалдарды дайындау және жіберу	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	АӨҚОҚРА, ҚҚҚ (келісім бойынша), ҰБ (келісім бойынша), ҚҚА (келісім бойынша)	2008 жыл 2009 жыл 2010 жыл 2011 жыл	70 000 20 000 20 000 20 000	Республи- калық бюджет
18	Халықтың инвестициялық мәдениетін және қаржы сауаттылығын арттыруға бағытталған телероликтерді, телехабарларды, фильмдерді және радиороликтер- ді, радиохабар- ларды шығару және орналасты- ру	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	АӨҚОҚРА (жинақ- тау), ҰБ (келісім бойынша), ҚҚА (келісім бойынша)	2008 жыл 2009 жыл 2010 жыл 2011 жыл	370 205 395 400 390 800 386 515,5	Республи- калық бюджет
19	Халықтың инвестициялық мәдениетін және қаржы сауаттылығын арттыруға бағытталған теледидар мен радио хабарларына қатысу	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	АӨҚОҚРА, МАМ (келісім бойынша), ҰБ (келісім бойынша), ҚҚА (келісім бойынша), ҚҚҚ (келісім бойынша)	2008 жыл 2009 жыл 2010 жыл 2011 жыл	Талап етілмейді
20	Халықтың инвестициялық мәдениетін және қаржы сауаттылығын арттыруға бағытталған материалдарды, мақалаларды, баспасөзде жариялау	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	АӨҚОҚРА, облыстар- дың, Алматы мен Астана қалала- рының әкімдік- тері, ҰБ (келісім бойынша), ҚҚА (келісім бойынша)	2008 жыл 2009 жыл 2010 жыл 2011 жыл	60 000 70 000 70 000 70 000	Республи- калық бюджет
21	Халықтың инвестициялық мәдениеті мен қаржы сауаттылығын арттыруға бағытталған сыртқы жарнаманы шығара отырып орналастыру	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	АӨҚОҚРА, ҰБ (келісім бойынша), ҚҚА (келісім бойынша)	2008 жыл 2009 жыл 2010 жыл 2011 жыл	30 000 60 000 60 000 60 000	Республи- калық бюджет
22	www.aksha.kz Мамандандырыл- ған интернет -порталын құру және оны қолдау	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	АӨҚОҚРА, ҰБ (келісім бойынша), ҚҚА (келісім бойынша)	2008 жыл 2009 жыл 2010 жыл 2011 жыл	4 600 4 600 4 600 4 600	Республи- калық бюджет
23	Баспасөз орталығының қызметін ұйымдастыру және қамтамасыз ету	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	АӨҚОҚРА, ҰБ (келісім бойынша), ҚҚА (келісім бойынша)	2008 жыл 2009 жыл 2010 жыл 2011 жыл	4 600 15 000 15 000 15 000	Республи- калық бюджет
24	Ақпараттық білім беру орталықтарының қызметін ұйымдастыру және қамтамасыз ету	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	АӨҚОҚРА, ҰБ (келісім бойынша), ҚҚА (келісім бойынша)	2008 жыл 2009 жыл 2010 жыл 2011 жыл	80 000 80 000 80 000 80 000	Республи- калық бюджет
25	Халықтың инвестициялық мәдениеті мен қаржы сауаттылығын арттыруға бағытталған халыққа білім беру семинарла- рын ұйымдастыру және өткізу	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	АӨҚОҚРА, ҰБ (келісім бойынша), ҚҚА (келісім бойынша), облыс әкімдік- тері, Алматы және Астана қалала- рының әкімдік- тері	2009 жыл 2010 жыл 2011 жыл	120 000 120 000 120 000	Республи- калық бюджет
26	Халықтың инвестициялық мәдениеті мен қаржы сауаттылығын арттыру мәселелері бойынша журналистерге арналған семинарлар ұйымдастыру және өткізу	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	АӨҚОҚРА, ҰБ (келісім бойынша), ҚҚА (келісім бойынша), облыстар әкімдік- тері, Алматы және Астана қалала- рының әкімдік- тері	2009 жыл 2010 жыл 2011 жыл	25 000 25 000 25 000	Республи- калық бюджет
27	Тұрғындардың инвестициялық мәдениеті мен қаржы сауаттылығын арттыру тақырыбына балаларға арналған комикстер циклдерін, үлкендерге арналған журналдар мен кітапшалардың, талдау әдістемелік шолу материал- дарын, үйретуші компьютерлік бағдарламаларды дайындау (сатып алу, басып шығару, таралым) және оларды тарату	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	АӨҚОҚРА, ҰБ (келісім бойынша), ҚҚА (келісім бойынша)	2009 жыл 2010 жыл 2011 жыл	70 000 110 000 110 000 110 000	Республи- калық бюджет
28	10-12 жастағы балаларға арналған танымдық ойын нысанында қаржы сауаттылығы элементтерін енгізу ("Балдырған")	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	БҒМ	2009 жыл 2010 жыл 2011 жыл	Талап етілмейді
29	13-15 жасар балаларға арналған қаржы сауаттылығы негіздері туралы факультативтер енгізу ("Жеткіншек")	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	БҒМ	2009 жыл 2010 жыл 2011 жыл	Талап етілмейді
30	16-17 жасар жасөспірімдерге арналған қаржылық білім негіздері бойынша пән, практикалық сабақтар енгізу ("Жасөспірім")	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	БҒМ	2009 жыл 2010 жыл 2011 жыл	Талап етілмейді
31	ЖОО-да таңдау бойынша пәндер компоненті есебінен қор нарығында жұмыс істеу негіздерін студенттердің зерделеу курстарын енгізу	Қазақ- стан Респу- блика- сының Үкіме- тіне ақпарат	БҒМ	2009 жыл 2010 жыл 2011 жыл	Талап етілмейді
	2007 жылға				600 000	Республи- калық бюджет
	2008 жылға				697 505	Республи- калық бюджет
	2009 жылға				900 000	Республи- калық бюджет
	2010 жылға				900 000	Республи- калық бюджет
	2011 жылға				895 715,5	Республи- калық бюджет
	2007 - 2011 жылдарға				3 993 220,5	Республи- калық бюджет

Ескертпе : аббревиатуралардың толық жазылуы:
Қаржымині - Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі
БҒМ - Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
ЭБЖМ - Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі
МАМ - Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі
ҰБ - Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі
АӨҚОҚРА - Қазақстан Республикасы Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу агенттігі
ҚҚА - Қазақстан Республикасы Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу және қадағалау агенттігі
ҚҚҚ - Қазақстан қаржыгерлерінің қауымдастығы
"Самұрық" холдингі" АҚ - "Самұрық" мемлекеттік активтерді басқару жөніндегі қазақстандық холдингі" акционерлік қоғамы
"Қазпочта" АҚ - "Қазпочта" акционерлік қоғамы
2008 - 2011 жылдарға арналған қаржыландыру көлемі тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджетті қалыптастыру кезінде нақтыланады.

Об утверждении Программы повышения инвестиционной культуры и финансовой грамотности населения Республики Казахстан на 2007-2011 годы

Постановление Правительства Республики Казахстан от 27 июня 2007 года № 536. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 11 ноября 2010 года № 1189

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 11.11.2010 № 1189 (вводится в действие с 01.01.2011).

Сноска. Заголовок с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 26.09.2008 N 894 .

В целях реализации Послания Президента Республики Казахстан народу Казахстана от 28 февраля 2007 года, постановления Правительства Республики Казахстан от 25 декабря 2006 года N 1284 "О Концепции развития финансового сектора Республики Казахстан на 2007-2011 годы", Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемую Программу повышения инвестиционной культуры и финансовой грамотности населения Республики Казахстан на 2007-2011 годы (далее - Программа).
Сноска. Пункт 1 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 26.09.2008 N 894 .

2. Агентству Республики Казахстан по регулированию деятельности регионального финансового центра города Алматы (по согласованию) представлять в Правительство Республики Казахстан один раз в полугодие, не позднее 25-го числа месяца, следующего за отчетным полугодием, информацию о выполнении Программы.
Сноска. Пункт 2 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 26.09.2008 N 894 .

3. (Исключен - постановлением Правительства РК от 26.09.2008 N 894 ).

4. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

Утверждена
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 27 июня 2007 года N 536

ПРОГРАММА ПОВЫШЕНИЯ ИНВЕСТИЦИОННОЙ КУЛЬТУРЫ И
ФИНАНСОВОЙ ГРАМОТНОСТИ НАСЕЛЕНИЯ
РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН
НА 2007-2011 ГОДЫ

Сноска. Заголовок с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 26.09.2008 N 894 .

Астана, 2007 год

Содержание

1 Паспорт
2 Введение
3 Анализ современного состояния проблемы
4 Цель и задачи Программы
5 Основные направления и механизм реализации Программы
6 Необходимые ресурсы и источники их финансирования
7 Ожидаемый результат от реализации Программы
8 План мероприятий по реализации Программы

1. Паспорт

Сноска. Раздел 1 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 26.09.2008 N 894 .

Наименование Программы	Программа повышения инвестиционной культуры и финансовой грамотности населения в Республике Казахстан на 2007-2011 годы
Основание для разработки Программы	Послание Президента Республики Казахстан народу Казахстана от 28 февраля 2007 года "Новый Казахстан в новом мире", Закон Республики Казахстан от 2 июня 2003 года "О рынке ценных бумаг", постановление Правительства Республики Казахстан от 25 декабря 2006 года N 1284 "О Концепции развития финансового сектора", пункт 49 Указа Президента Республики Казахстан от 6 апреля 2007 года N 310 "О дальнейших мерах по реализации Стратегии развития Казахстана до 2030 года", пункт 11.3 постановления Правительства Республики Казахстан от 20 апреля 2007 года N 319 "О Плане мероприятий по исполнению Общенациональ- ного плана основных направлений (мероприятий) по реализации ежегодных 2005-2007 годов посланий Главы государства народу Казахстана и Программы Правительства Республики Казахстан на 2007-2009 годы"
Разработчик Программы	Министерство финансов Республики Казахстан
Цель Программы	Повышение инвестиционной активности и обеспечение привлечения сбережений населения в экономическом росте страны
Задачи Программы	Выявление целевых групп потребителей услуг фондового рынка для выбора оптимальных мер воздействия на принятие населением решений по инвестированию своих денежных средств; широкая пропаганда инвестиционных возможностей финансовых инструментов среди населения Казахстана; создание общедоступной системы информирования граждан о возможностях инвестирования в ценные бумаги на основе актуальной и прозрачной информации, в том числе обеспечение населения базовыми знаниями в области использования различных финансовых инструментов, а также оценки рисков, связанных с вложением в инструменты фондового рынка
Срок реализации (этапы)	2007-2011 годы
Объемы и источники финансирования Программы	3 993 220 500 тенге за счет республиканского бюджета, в том числе: в 2007 году - 600 000 000 тенге, в 2008 году - 697 505 000 тенге, в 2009 году - 900 000 000 тенге, в 2010 году - 900 000 000 тенге, в 2011 году - 895 715 500 тенге
Ожидаемые результаты	Увеличение доли населения, пользующегося механизмами инвестирования на фондовом рынке; создание положительного имиджа инвестиционных процессов на отечественном рынке; увеличение средств населения, вовлеченных в инвестиционные проекты; привлечение денежных средств населения в экономику в целях ускорения экономического развития; повышение прозрачности финансовых потоков; снижение зависимости накоплений граждан республики от рисковых инвестиционных операций в недвижимость; развитие финансовой инфраструктуры

2. Введение

Сноска. Раздел 2 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 26.09.2008 N 894 .

Программа повышения инвестиционной культуры и грамотности населения Республики Казахстан на 2007-2011 годы (далее - Программа) разработана в соответствии с Посланием Президента Республики Казахстан народу Казахстана от 28 февраля 2007 года "Новый Казахстан в новом мире", постановлением Правительства Республики Казахстан от 25 декабря 2006 года N 1284 "О Концепции развития финансового сектора", пунктом 49 Указа Президента Республики Казахстан от 6 апреля 2007 года N 310 "О дальнейших мерах по реализации Стратегии развития Казахстана до 2030 года", пунктом 11.3 постановления Правительства Республики Казахстан от 20 апреля 2007 года N 319 "О Плане мероприятий по исполнению Общенационального плана основных направлений (мероприятий) по реализации ежегодных 2005-2007 годов посланий Главы государства народу Казахстана и Программы Правительства Республики Казахстан на 2007-2009 годы".
В быстрорастущей экономике особую роль играет финансовый рынок, эффективность которого определяется сбалансированностью развития всех его секторов: банковского, фондового, страхового, пенсионного.
Фондовый рынок, как инструмент рыночного регулирования, играет важную роль. Эффективно работающий рынок ценных бумаг выполняет важную макроэкономическую функцию, способствуя перераспределению инвестиционных ресурсов, обеспечивая их концентрацию в наиболее доходных и перспективных отраслях (предприятиях, проектах) и одновременно отвлекая финансовые ресурсы из отраслей, которые не имеют четко определенных перспектив развития. Таким образом, рынок ценных бумаг является одним из немногих возможных финансовых каналов, по которым сбережения перетекают в инвестиции. В то же время, рынок ценных бумаг предоставляет инвесторам возможность хранить и преумножать их сбережения.
Формирование рынка ценных бумаг в Казахстане происходит под влиянием ряда разнообразных и неравнозначных факторов, среди которых: темпы приватизации, размеры эмиссии и погашение ценных бумаг, уровень инфляции и значение ставки рефинансирования Национального Банка Республики Казахстан, степень прибыльности различных финансовых инструментов, возможности инвесторов и уровень государственного контроля за их деятельностью на фондовом рынке.
Дальнейшее развитие фондового рынка зависит от поэтапности и организованности подхода в осуществлении отдельных элементов. Прежде всего, важен один из главных его компонентов - это формирование класса частных инвесторов, формирование "экономического" менталитета и мировоззрения, которые позволили бы сделать частные инвестиции важным звеном казахстанской экономики.
Разработка настоящей Программы вызвана необходимостью повышения уровня финансовой грамотности населения, предоставления населению базовых знаний в области использования различных финансовых инструментов, распределения финансовых средств населения с рисковых сегментов инвестирования (земля, недвижимость) в доходные и менее рисковые финансовые инструменты фондового рынка, привлечения средств физических лиц в финансовый сектор экономики, разъяснения общественности его возможности по увеличению доходов, а также рисков, которые оно принимает на себя, реализуя данные возможности.

3. Анализ современного состояния проблемы

Интенсивный рост финансового сектора является важнейшей составляющей ускоренного развития Казахстана, структурных преобразований в экономике и реформы государственного управления. Это отражается в растущем внутреннем спросе на продукты и услуги финансового сектора.
Так, по данным Национального Банка Республики Казахстан, объем кредитов банков экономике вырос на 81 % до 4 691 миллиардов тенге (около 37,2 миллиардов долларов). Показатель отношения кредитов банков экономике к валовому внутреннему продукту (далее - ВВП) в 2006 году по сравнению с 2005 годом повысился с 34,1 % до 48,2 %.
При этом, рост кредитов в национальной валюте носил опережающий характер по сравнению с кредитами в иностранной валюте. Кредиты в национальной валюте за 2006 год выросли на 92,8 % до 2 422 миллиардов тенге, в иностранной валюте - на 69,8 % до 2 269 миллиардов тенге (18 миллиардов долларов). В результате, удельный вес тенговых кредитов повысился с 48,4 % до 51,6 %.
Приведенные данные свидетельствуют о том, что население в достаточной мере осведомлено о динамике курсов валют, о "плюсах" и "минусах" тенговых и валютных кредитов, что позволяет ему делать соответствующие выводы и отдавать предпочтения в пользу той валюты, в которой брать и возвращать кредит является наиболее выгодным.
В течение 2006 года позитивные изменения произошли также в структуре кредитов по срокам, где рост долгосрочных кредитов (со сроком более 1 года) носил опережающий характер по сравнению с краткосрочными кредитами. Долгосрочные кредиты выросли почти в 2 раза до 3 434,3 миллиардов тенге, краткосрочные кредиты - на 44,6 % до 1 256,7 миллиардов тенге. Удельный вес долгосрочных кредитов увеличился с 66,5 % до 73,2 %. В 2006 году объем кредитов физическим лицам к ВВП за аналогичные периоды вырос с 8,8 % до 15,8 %.
Данный рост обусловлен значительным расширением таких видов банковских продуктов, как ипотечное и потребительское кредитование. Так, в течение 2006 года потребительские кредиты выросли в 2,4 раза, составив 777,0 миллиардов тенге, ипотечные кредиты выросли на 79,6 % до 396,1 миллиардов тенге.
Депозиты физических лиц выросли на 73,6 % до 1 020 миллиардов тенге. При этом, важным моментом развития депозитного рынка в 2006 году стал значительный рост депозитов в национальной валюте. Это говорит как о росте доверия к тенговым инструментам, так и о понимании клиентами выгод от вложений в депозиты в тенге, поскольку предпочтения обусловлены разницей в ставках вознаграждения по валютным и тенговым депозитам. Удельный вес тенговых депозитов в общем объеме депозитов увеличился с 58,1 % до 64,8 %.
Растет популярность такого инструмента осуществления розничных безналичных расчетов, как платежные карточки: в настоящее время в среднем на 4 человека республики приходится одна платежная карточка, тогда как по состоянию на 1 января 2006 года одна платежная карточка приходилась в среднем на 5 человек. За последние годы значительно расширился сегмент услуг, предлагаемых для клиентов на рынке платежных карточек, внедряются новые карточные продукты.
Количество держателей данных карточек увеличилось на 27,9 % и на 1 января 2007 года составило 3,93 миллионов человек, или 49 % от общей численности экономически активного населения страны (для сравнения, на 1 января 2006 года данное соотношение составляло 39 %).
Перечисленные показатели свидетельствуют, с одной стороны, о наличии той активной части населения, которая пользуется и готова воспользоваться новыми услугами агентов финансового рынка, а с другой стороны - об эффективности широкого рекламирования услуг, в первую очередь, банков.
Предварительные результаты кампании по легализации имущества также свидетельствуют о действенности широкой пропаганды возможностей населения реализовать свои права, а также - о наличии у населения средств, которые могут быть направлены в экономику Казахстана посредством вложения в ценные бумаги: на конец марта 2007 года в виде сборов за легализацию имущества поступило 7 700 миллионов тенге, из них за легализацию денег - 5 400 миллионов тенге.
Однако, несмотря на впечатляющие темпы роста финансового сектора, существует ряд проблем в его развитии.
Состояние рынка потребительских кредитов, который хотя и растет из года в год, вызывает определенную тревогу: население берет кредиты, не рассчитав собственные возможности, и становится должником. Клиенты не вникают в условия контракта, не считают нужным консультироваться со специалистами, прежде чем заключать договор о кредитовании.
Существует категория самозанятых работников, которая не пользуется услугами пенсионных фондов, с которой необходимо проводить просветительскую работу относительно возможностей пенсионной системы.
Добровольные пенсионные взносы населения, которые отчасти могут служить показателем инвестиционной активности и грамотности населения, весьма скромны: по состоянию на 1 февраля 2007 года количество открытых индивидуальных пенсионных счетов составляет 35 174, или 0,43 % от общего числа индивидуальных пенсионных счетов.
Объемы такой части финансового сектора, как рынок ценных бумаг, в Казахстане остаются незначительными. На сегодняшний день количество зарегистрированных брокерских счетов очень невелико: порядка 3800 по состоянию на 1 апреля 2007 года, из которых около 2200 открыты в результате размещения акций акционерного общества "Казахтелеком". Другими словами, услугами посредников, работающих на фондовом рынке, пользуется 0,04 % населения. При этом, в числе зарегистрированных брокерских счетов существуют и неработающие счета. По данным Агентства Республики Казахстан по регулированию деятельности регионального финансового центра города Алматы, количество индивидуальных инвесторов на Казахстанской фондовой бирже не превышает 2000 человек. В 2006 году доля заключенных с участием населения сделок в общем объеме торгов составила: по акциям - 15,1 %, по облигациям - 15,9 %.
Большая часть внутренних накоплений в виде активов пенсионных и страховых организаций используется для финансирования банковского сектора (по состоянию на 1 января 2007 года объем пенсионных накоплений составил 909,7 миллиардов тенге, с приростом по сравнению с 1 января 2006 года на 40,26 %, а активы страховых организаций - 135,5 миллиардов тенге (рост - на 84,7 % по сравнению с аналогичным показателем на 1 января 2006 года)). Долевые инструменты рынка ценных бумаг не исполняют функции привлечения инвестиций и не отражают справедливую стоимость эмитентов. Одной из указанных проблем является низкий уровень вовлеченности населения в процессы инвестирования средств в экономику, в первую очередь, ввиду слабого владения основами знаний в области инвестирования. Отсутствие базового финансового образования у населения не только делает из них "жертв различных злоупотреблений", но и мешает им обеспечить благосостояние, а также тормозит экономическое развитие страны. Это также объясняется настороженным отношением населения к инвестированию средств в финансовые инструменты, фонды и так далее, обусловленное, в свою очередь, негативным опытом его взаимодействия с финансовым и банковским сектором.
В системе среднего образования предусмотрены курсы обучения основам финансовых знаний: с 1996 года в общеобразовательных школах республики разрабатываются и реализуются программы Общественного фонда "Junior Achievement Казахстан" по экономическому и бизнес-образованию для школьников через партнерство между образовательными учреждениями и бизнес-структурами. Программы "Junior Achievement Казахстан" сфокусированы на семи ключевых областях: бизнесе, экономике, предпринимательстве, этике, финансовой грамотности и навыках, связанных с развитием карьеры. В настоящее время в реализации данной программы задействованы 948 общеобразовательных школ республики с количеством учащихся - 215 629.
В перечень предметов, изучаемых в рамках среднего и высшего профессионального образования, включен курс "Основы экономики". Кроме того, система образования ведет подготовку кадров для финансового сектора экономики в 42 профессиональных школах по 6 профессиям - "Финансовый агент", "Бухгалтер", "Предприниматель малого бизнеса", "Коммерческая деятельность", "Агент банка", "Страховой агент", и в 258, в том числе 178 частных колледжах по 13 специальностям - "Статистика", "Финансы", "Экономика, бухучет и аудит", "Экспертиза качества потребительских товаров", "Биржевая деятельность", "Коммерция", "Менеджмент", "Оценка", "Налоговое дело", "Банковское дело", "Страховое дело", "Финансы и финансовое право", "Казначейское дело".
Вместе с тем, следует учитывать, что часть населения, имеющая финансовое образование, также нуждается в специальных знаниях относительно возможностей фондового рынка, поскольку, не нуждаясь в основах финансовых знаний, она, тем не менее, может быть информирована о более сложных и тонких явлениях рынка ценных бумаг с целью увеличения собственных доходов и сокращения рисков, присущих процессам инвестирования.
Однако, если система образования готовит специалистов, являющихся финансово грамотными, и, таким образом, способных стать активными участниками процесса инвестирования в инструменты фондового рынка, то вопрос об образовании всего населения в этой области остается открытым.
Таким образом, целевой группой Программы является население Казахстана, способное и желающее инвестировать свободные денежные средства в инструменты фондового рынка.
Проблема недостаточной финансовой грамотности населения актуальна не только для Казахстана. Слабое понимание финансовых продуктов и рынков широко распространено в промышленно развитых странах. Это вынуждает правительства этих стран принимать срочные меры по повышению финансовой грамотности населения за счет использования комплексных мер: нормативного правового обеспечения финансовых услуг, совершенствования школьных программ и сотрудничества с частным бизнесом. В 2002-2003 годах такие развитые страны, как США, Великобритания, Австралия запустили национальные проекты в целях повышения качества финансового образования населения, а в 2006 году национальную стратегию в этой сфере приняла Чехия. Другими словами, для многих стран работа в финансовом образовании переведена в плоскость государственной стратегии.
Наиболее интересен в этой связи опыт США, где эта проблема стала предметом пристального внимания властей на рубеже 80-90 годов прошлого столетия. США и в настоящее время уделяет большое внимание повышению финансовой грамотности населения, применяя разнообразные формы и методы решения этой задачи: федеральные и местные программы, а также программы, проводимые по инициативе общественных организаций, ассоциаций и партнерств.
Большой популярностью пользуется федеральная программа "Финансовая грамотность в США", цель которой - обучить население практическим знаниям и навыкам для принятия компетентных финансовых решений на протяжении всей жизни. К сферам, в которых принятие компетентных решений имеет ключевое значение, отнесены основы накопления, управление кредитами, домовладение и пенсионное планирование.
Федеральные власти координируют и финансируют осуществление этой программы. Результаты, полученные по итогам ее реализации, учитываются в национальной стратегии. В реализации этой программы властям помогают банки и инвестиционные компании.
Результатом данной программы в США явилось увеличение доли частных инвесторов - более 55 % населения.
Таким образом, для решения задачи по обучению основам фондового рынка требуются совместные усилия как государства, так и негосударственных структур, чья деятельность связана с работой на фондовом рынке.
Особую роль в повышении уровня инвестиционной культуры населения играют средства массовой информации (далее - СМИ). На сегодня государственные органы, к чьей компетенции относятся вопросы развития финансового сектора, осуществляют соответствующую информационно-разъяснительную деятельность. Однако эти меры являются недостаточными, поскольку не охватывают широкие слои населения и, как правило, носят специфичный характер: такой информацией может воспользоваться только весьма осведомленная в сфере финансов часть населения. При этом, эфирное время и печатные площади в СМИ для обеспечения повышения инвестиционной культуры и грамотности среди широких слоев населения недостаточны.

4. Цель и задачи Программы

Целью настоящей Программы являются повышение инвестиционной активности и обеспечение привлечения сбережений населения в экономическом росте страны.
Задачами Программы являются:
выявление целевых групп потребителей услуг фондового рынка для выбора оптимальных мер воздействия на принятие населением решений по инвестированию своих денежных средств;
широкая пропаганда инвестиционных возможностей финансовых инструментов среди населения Казахстана;
создание общедоступной системы информирования граждан о возможностях инвестирования в ценные бумаги на основе актуальной и прозрачной информации, в том числе обеспечение населения базовыми знаниями в области использования различных финансовых инструментов, а также оценки рисков, связанных с вложением в инструменты фондового рынка.

5. Основные направления и механизм реализации Программы

Исходя из указанных целей и задач, а также анализа текущего состояния проблем инвестирования в инструменты фондового рынка, определены следующие механизмы реализации настоящей Программы.

5.1. Определение целевых групп для создания и продвижения
единой рекламной кампании информационного воздействия на
население

Для осуществления данного элемента механизма реализации Программы необходимо определить целевые группы потребителей услуг фондового рынка (возраст, пол, душевой и совокупный доход, стиль жизни, бизнес-статус, социальный статус семьи и так далее).
Полученная информация будет являться основой для составления четкого графика медиа-плана проведения основного этапа информационно-разъяснительной кампании для населения Республики Казахстан. При этом, предусматривается разработка концепции по связям с общественностью (далее - PR концепция), единый стиль, учитывающие особенности каждой из целевых групп.

5.2. Инструменты пропаганды возможностей инвестирования
свободных средств

Информационно-просветительская работа будет проводиться с акцентом на объективно существующие положительные стороны инвестиционного процесса в Республике Казахстан. Данная работа будет содержать информацию о правилах грамотного инвестиционного поведения населения, критериях самостоятельной оценки благонадежности финансовых компаний. При этом с целью эффективного восприятия предполагается адаптировать информацию к каждой целевой группе и стилю каждого из изданий. Просветительская работа будет направлена на информирование населения о ведущих казахстанских акционерных обществах.
В пропаганде возможностей фондового рынка важную роль будет играть разъяснение населению коллективных форм инвестиций.
В рамках данного элемента механизма реализации Программы будут использоваться следующие основные инструменты пропаганды возможностей фондового рынка:
составление медиа-плана рекламной кампании по освещению возможностей инвестирования свободных средств населения;
разработка и производство видео- и аудиорекламы, информационных сюжетов, специализированных программ и передач на телевидении и радио с участием профессиональных работников рынка ценных бумаг, специалистов соответствующих уполномоченных государственных органов, видных экономических деятелей, в том числе зарубежных;
разработка дизайна для полиграфии и наружной рекламы возможностей вложения денежных средств населения;
производство и размещение телепередач и роликов на русском и государственном языках по вопросам инвестирования в ценные бумаги;
участие представителей соответствующих уполномоченных государственных органов в передачах на телевидении и радио, посвященным вопросам инвестирования сбережений населения в ценные бумаги;
размещение рекламных модулей, материалов в прессе, посвященные вопросам инвестирования денежных средств населения в ценные бумаги;
производство и размещение наружной рекламы (билборды, растяжки, лайтбоксы);
производство и распространение рекламной и обучающей полиграфической продукции по вопросам инвестирования денежных средств населения в ценные бумаги;
организация различных игр, викторин на финансовую тематику с вручением призов и освещением в СМИ;
интернет-реклама, в том числе создание финансового портала, посвященного вопросам инвестирования денежных средств населения в ценные бумаги.

5.3. Создание общедоступной системы просвещения и
информирования населения

Одной из наиболее важных задач развития фондового рынка является создание реальных возможностей для населения совершать операции с ценными бумагами в части создания системы просвещения и информирования населения на основе актуальной и прозрачной информации. Решение этой задачи возможно, в том числе, путем предоставления консультационных и информационных услуг по широкому спектру вопросов в области рынка ценных бумаг.
При этом, основными направлениями в этой области должны стать:
создание информационного центра для консультационной поддержки индивидуальных инвесторов и акционеров;
открытие в городе Алматы "call-центра" по вопросам фондового рынка;
проведение на системной основе информационно-разъяснительной работы с участием представителей заинтересованных государственных органов по достижению высокого уровня информированности населения о возможностях инвестирования в финансовые инструменты. Необходимость проведения такой работы обусловлена преимуществом, которое имеет "живая" работа с населением по разъяснению механизмов инвестирования свободных денежных средств перед другими инструментами пропаганды возможностей инвестирования (реклама, телевидение, радио и другое).
Для углубления знаний в области инвестирования в инструменты фондового рынка необходимо введение в системе образования (в высших и средних учебных заведениях) специальных тематических курсов по основам работы на фондовом рынке в рамках вузовского компонента.
Составной частью просветительской работы является организация системы повышения квалификации государственных служащих в сфере управления собственностью, функционирования рынка ценных бумаг и защиты прав инвесторов; специалистов предприятий-эмитентов, журналистов общенациональных и региональных СМИ в области инвестирования денежных средств населения в инструменты фондового рынка, введения курсов в вузах по изучению студентами основ работы на фондовом рынке за счет дисциплин компонента по выбору, проведения обучающих семинаров, конференций, тренингов по вопросам инвестирования сбережений населения в инструменты фондового рынка, повышение квалификации преподавателей организаций образования, дающих среднее профессиональное и высшее профессиональное образование на базе одного из вузов Казахстана.

6. Необходимые ресурсы и источники их финансирования

Сноска. Раздел 6 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 26.09.2008 N 894 .

Финансовое обеспечение Программы будет осуществляться за счет средств республиканского бюджета. Для реализации мер, указанных в настоящей Программе, из республиканского бюджета в 2007 году будет выделено 600 000 000 тенге. Общая стоимость Программы на 2007-2011 годы - 3 993 220 500 тенге (2008 год - 697 505 000 тенге, 2009 год - 900 000 000 тенге, 2010 год - 900 000 000 тенге, 2011 год - 895 715 500 тенге).

7. Ожидаемый результат от реализации Программы

Сноска. Раздел 7 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 26.09.2008 N 894 .

Основным результатом реализации Программы ожидается рост конкретных показателей, характеризующих степень вовлеченности населения в инвестиционные процессы на фондовом рынке.
В качестве материальных изменений приняты: динамика количества брокерских счетов клиентов-физических лиц, количества вкладчиков в систему коллективных инвестиций, увеличение количества добровольных пенсионных счетов, количества граждан-физических лиц, активно использующих инструменты рынка ценных бумаг, числа преподавателей высших и средних учебных заведений, специалистов предприятий-эмитентов, государственных служащих, журналистов общенациональных и региональных СМИ, повысивших свою квалификацию по вопросам функционирования рынка ценных бумаг, количества посетителей специализированных интернет-ресурсов и обращений в СМИ, количества вкладчиков, перераспределивших свои средства с депозитов банков второго уровня и рынка недвижимости в сегмент коллективных инвестиций.
При этом, количественные индикаторы указанных параметров по этапам реализации Программы составят:
для увеличения количества брокерских счетов клиентов - физических лиц: в 2007 году не менее, чем 1,5 раза, в 2008 году - не менее, чем в 5 раз, в 2009 году - не менее, чем в 10 раз, в 2010 году - не менее, чем в 15 раз, в 2011 году - не менее, чем в 20 раз. Индикатором, характеризующим качественные параметры, может стать количество "работающих" брокерских счетов, т.е. счетов, движение денежных средств по которым изменяется на всем протяжении открытия счета;
для увеличения количества вкладчиков в систему коллективных инвестиций (паевые инвестиционные фонды): в 2007 году не менее, чем на 20 %, в 2008 году - не менее, чем на 30 %, в 2009 году - не менее, чем на 40 %, в 2010 году - не менее, чем на 60 %, в 2011 году - не менее, чем на 80 %. Индикатором, характеризующим качественные параметры, может стать объем паевого взноса;
для увеличения количества добровольных пенсионных счетов: в 2007 году не менее, чем на 15 %, в 2008 году - не менее, чем на 20 %, в 2009 году не менее, чем на 30 %, в 2010 году не менее, чем на 40 %, в 2011 году - не менее, чем на 50 %. Индикатором, характеризующим качественные параметры, может стать доля добровольных пенсионных активов в общем объеме пенсионных активов;
для увеличения количества граждан-физических лиц, активно использующих инструменты рынка ценных бумаг: в 2007 году не менее, чем на 10 %, в 2008 году - не менее, чем на 20 %, в 2009 году - не менее, чем на 40 %, в 2010 году - не менее, чем на 60 %, в 2011 году - не менее, чем на 80 %. Индикатором, характеризующим качественные параметры, может стать состав (качество) портфеля ценных бумаг, приобретенных физическими лицами;
для увеличения числа преподавателей высших и средних учебных заведений, специалистов предприятий-эмитентов, государственных служащих, журналистов общенациональных и региональных СМИ, повысивших свою квалификацию по вопросам функционирования рынка ценных бумаг: в 2007 году не менее, чем на 20 %, в 2008 году - не менее, чем на 40 %, в 2009 году - не менее, чем на 50 %, в 2010 году - не менее, чем на 60 %, в 2011 году - не менее, чем на 80 %. Индикатором, характеризующим качественные параметры, может стать количество преподавателей указанных учебных заведений, журналистов общенациональных и региональных СМИ, применяющих приобретенные знания в служебной практике;
для увеличения количества посетителей специализированных интернет-ресурсов и обращений в СМИ: в 2007 году - не менее, чем на 20 %, в 2008 году - не менее, чем на 40 %, в 2009 году - не менее, чем на 60 %, в 2010 году - не менее, чем на 80 %, в 2011 году - не менее чем на 100 %. Индикатором, характеризующим качественные параметры, может стать поведенческая культура посетителей специализированных web-ресурсов, отражающаяся, в итоге, в качестве и количестве приобретенных ценных бумаг через интернет, и уровне инвестиционных рисков, которые принимают на себя лица, посещающие указанный вид интернет-ресурсов.
В общих ожиданиях динамики нематериальных изменений при реализации данной Программы можно будет констатировать:
увеличение доли населения, пользующегося механизмами инвестирования на фондовом рынке;
создание положительного имиджа инвестиционных процессов на отечественном рынке;
увеличение средств населения, вовлеченных в инвестиционные проекты;
привлечение сбережений населения в финансирование экономики Казахстана;
повышение прозрачности финансовых потоков;
снижение зависимости накоплений граждан республики от рисковых инвестиционных операций в недвижимость;
развитие финансовой инфраструктуры.
Поэтапное нематериальное изменение показателей будет происходить в соответствии с изменением количественных индикаторов материальных параметров по годам.

8. План мероприятий по реализации Программы

Сноска. Раздел 8 в редакции постановления Правительства РК от 26.09.2008 N 894 .

№	Мероприятие	Форма завершения	Ответ- ственные за испол- нение	Срок испол- нения	Предпола- гаемые расходы (в тыс. тенге)	Источники финанси- рования
1	2	3	4	5	6	7
	2007 год
	1. Определение целевых групп для создания и продвижения единой рекламной кампании информационного воздействия на население
1	Определить целевые группы потребите- лей услуг фондового рынка для создания и продвижения единой рекламной кампании информаци- онного воздействия на население, учитывающей особен- ности каждой из целевых групп (возраст, пол, душевой и совокуп- ный доход, стиль жизни, бизнес- статус, социальный статус семьи и т.д.)	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МФ (созыв), АРДРФЦА, НБ (по согла- сованию)	2007 год	30 000	Средства республи- канского бюджета
2	Разработать общую PR-концепцию, единый стиль, учитывающие особен- ности каждой из целевых групп	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МФ (созыв), АРДРФЦА, АФК (по согла- сованию), АФН (по согла- сованию)	2007 год	14 250	Средства республи- канского бюджета
	2. Инструменты пропаганды возможностей инвестирования свободных средств
3	Составить медиа- план рекламной кампании по освещению возможно- стей инвестирования свободных средств населения	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МФ (созыв), АРДРФЦА, АФК (по согла- сованию), НБ (по согла- сованию), АФН (по согла- сованию)	2007 год	13 922	Средства республи- канского бюджета
4	Разработать и произвести видео- и аудиорекламу, информационные сюжеты, специализи- рованные программы и передачи на телевидении и радио с участием профес- сиональных работни- ков рынка ценных бумаг, специалистов соответствующих уполномоченных государственных органов, видных экономических деятелей, в том числе зарубежных	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МФ (созыв), АРДРФЦА, АФК (по согла- сованию), НБ (по согла- сованию), АФН (по согла- сованию)	2007 год	34 360	Средства республи- канского бюджета
5	Разработать дизайн для полиграфии и наружной рекламы возможностей вложения денежных средств населения	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МФ (созыв), АРДРФЦА, АФК (по согла- сованию)	2007 год	6 900	Средства республи- канского бюджета
6	Произвести и разместить телепе- редачи и ролики на государственном и русском языках по вопросам инвестирования в ценные бумаги	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МФ (созыв), АРДРФЦА, АФК (по согла- сованию), НБ (по согла- сованию)	2007 год	102 320	Республи- канский бюджет
7	Принять участие в передачах на теле- видении и радио, посвященных вопросам инвести- рования сбережений населения в ценные бумаги	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МФ (созыв), АРДРФЦА, АФК (по согла- сованию), НБ (по согла- сованию), АФН (по согла- сованию)	2007 год	Не требуются
8	Разместить рекламные модули, статьи, материалы в прессе, посвящен- ные вопросам инвестирования денежных средств населения в ценные бумаги	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МФ (созыв), АРДРФЦА, АФК (по согла- сованию), НБ (по согла- сованию), АФН (по согла- сованию)	2007 год	20 612	Республи- канский бюджет
9	Произвести и распространить наружную рекламу о возможностях инвестирования денежных средств населения в ценные бумаги	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МФ (созыв), АРДРФЦА, АФК (по согла- сованию), акимы городов Астаны, Алматы и областей	2007 год	27 696	Республи- канский бюджет
10	Произвести и распространить рекламную и обучаю- щую полиграфическую продукцию по вопросам инвестирования денежных средств населения в ценные бумаги	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МФ (созыв), АРДРФЦА, АФК (по согла- сованию), АФН (по согла- сованию)	2007 год	35 000	Республи- канский бюджет
11	Провести игры и викторины на знание вопросов фондового рынка и инвестиро- вания денежных средств населения в ценные бумаги	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МФ (созыв), АРДРФЦА, АФК (по согла- сованию)	2007 год	3 940	Республи- канский бюджет
12	Произвести и разместить интернет-рекламу, в том числе создать финансовый портал, посвященный вопросам инвестирования денежных средств населения в ценные бумаги	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МФ (созыв), АРДРФЦА, АФН (по согла- сованию), АФК (по согла- сованию)	2007 год	15 000	Республи- канский бюджет
	3. Создание общедоступной системы просвещения и информирования населения
13	Организовать и обеспечить функцио- нирование на базе трансфер-агентской сети АО "Казпочта" информационных центров для консультационной поддержки индивиду- альных инвесторов и акционеров	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МФ (созыв), АРДРФЦА, Минис- терство экономики и бюджет- ного планиро- вания, АО "Холдинг "Самрук"	2007 год	281 000	Средства республи- канского бюджета
14	Открыть в городе Алматы "call-центр" по вопросам фондового рынка	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МФ (созыв), АРДРФЦА, МЭБП, АО "Холдинг "Самрук"	2007 год	15 000	Республи- канский бюджет
	2008-2011 годы
15	Определение и разработка бренда Программы повышения инвестиционной культуры и финансо- вой грамотности населения	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	АРДФРЦА	2008 год	3 500	Республи- канский бюджет
16	Проведение исследований по программе повышения инвестиционной культуры и финансо- вой грамотности населения	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	АРДРФЦА	2008 год 2010 год 2011 год	4 600 4 600 4 600	Республи- канский бюджет
17	Изготовление и рассылка информационных материалов, направленных на повышение инвестиционной культуры и финансо- вой грамотности населения	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	АРДРФЦА, АФК (по согла- сованию), НБ (по согла- сованию), АФН (по согла- сованию)	2008 год 2009 год 2010 год 2011 год	70 000 20 000 20 000 20 000	Республи- канский бюджет
18	Производство и размещение телеро- ликов, телепередач, фильмов и радиоро- ликов, радиопере- дач, направленных на повышение инвестиционной культуры и финансо- вой грамотности населения	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	АРДРФЦА, НБ (по согла- сованию), АФН (по согла- сованию)	2008 год 2009 год 2010 год 2011 год	370 205 395 400 390 800 386 515,5	Республи- канский бюджет
19	Участие в передачах на телевидении и радио, направленных на повышение инвестиционной культуры и финансо- вой грамотности населения	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	АРДРФЦА, МКИ (по согла- сованию), НБ (по согла- сованию), АФН (по согла- сованию), АФК (по согла- сованию)	2008 год 2009 год 2010 год 2011 год	Не требуются
20	Размещение материалов, статей в прессе, направленных на повышение инвестиционной культуры и финансо- вой грамотности населения	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	АРДРФЦА, акиматы областей, гг. Алматы и Астаны, НБ (по согла- сованию), АФН (по согла- сованию)	2008 год 2009 год 2010 год 2011 год	60 000 70 000 70 000 70 000	Республи- канский бюджет
21	Производство и размещение наружной рекламы, направлен- ной на повышение инвестиционной культуры и финансо- вой грамотности населения	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	АРДРФЦА, НБ (по согла- сованию), АФН (по согла- сованию)	2008 год 2009 год 2010 год 2011 год	30 000 60 000 60 000 60 000	Республи- канский бюджет
22	Создание и поддержка специализированного Интернет-портала www.aksha.kz	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	АРДРФЦА, НБ (по согла- сованию), АФН (по согла- сованию)	2008 год 2009 год 2010 год 2011 год	4 600 4 600 4 600 4 600	Республи- канский бюджет
23	Организация и обеспечение деятельности пресс-центра	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	АРДРФЦА, НБ (по согла- сованию), АФН (по согла- сованию)	2008 год 2009 год 2010 год 2011 год	4 600 15 000 15 000 15 000	Республи- канский бюджет
24	Организация и обеспечение деятельности информационно- образовательных центров	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	АРДРФЦА, НБ (по согла- сованию), АФН (по согла- сованию)	2008 год 2009 год 2010 год 2011 год	80 000 80 000 80 000 80 000	Республи- канский бюджет
25	Организация и проведение образовательных семинаров для населения, направленных на повышение инвестиционной культуры и финансо- вой грамотности населения	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	АРДРФЦА, НБ (по согла- сованию), АФН (по согла- сованию), АФК (по согла- сованию), акиматы областей, гг. Алматы и Астаны	2009 год 2010 год 2011 год	120 000 120 000 120 000	Республи- канский бюджет
26	Организация и проведение семинаров для журналистов по вопросам повышения инвестиционной культуры и финансо- вой грамотности	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	АРДРФЦА, НБ (по согла- сованию), АФН (по согла- сованию), АФК (по согла- сованию), акиматы областей, гг. Алматы и Астаны	2009 год 2010 год 2011 год	25 000 25 000 25 000	Республи- канский бюджет
27	Подготовка (приобретение, распечатка, тиражирование) циклов комиксов для детей, журналов, брошюр для взрослых, обзорных аналитических методических материалов, обучаю- щих компьютерных программ на темы повышения инвестиционной культуры и финансо- вой грамотности населения и их рассылка	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	АРДРФЦА, НБ (по согла- сованию), АФН (по согла- сованию)	2008 год 2009 год 2010 год 2011 год	70 000 110 000 110 000 110 000	Республи- канский бюджет
28	Введение элементов финансовой грамотности в познавательно- игровой форме для детей в возрасте 10-12 лет ("Балдырған")	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МОН	2009 год 2010 год 2011 год	Не требуются
29	Введение факульта- тивов по основам финансовой грамотности для детей 13-15 лет ("Жеткіншек")	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МОН	2009 год 2010 год 2011 год	Не требуются
30	Введение дисциплины об основах финансо- вых знаний, прак- тических занятий для подростков 16-17 лет ("Жасөспірім")	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МОН	2009 год 2010 год 2011 год	Не требуются
31	Введение курсов в ВУЗ-ax по изучению студентами основ работы на фондовом рынке за счет дисциплин компо- нента по выбору	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МОН	2009 год 2010 год 2011 год	Не требуются
	за 2007 год				600 000	Республи- канский бюджет
	за 2008 год				697 505	Республи- канский бюджет
	за 2009 год				900 000	Республи- канский бюджет
	за 2010 год				900 000	Республи- канский бюджет
	за 2011 год				895 715, 5	Республи- канский бюджет
	за 2007-2011 годы				3 993 220,5	Республи- канский бюджет

Примечание: расшифровка аббревиатур:
МФ - Министерство финансов Республики Казахстан
МОН - Министерство образования и науки Республики Казахстан
МЭБП - Министерство экономики и бюджетного планирования
Республики Казахстан
МКИ - Министерство культуры и информации Республики
Казахстан
НБ - Национальный Банк Республики Казахстан
АРДФРЦА - Агентство Республики Казахстан по регулированию
деятельности регионального финансового центра города
Алматы
АФН - Агентство Республики Казахстан по регулированию и
надзору финансового рынка и финансовых организаций
АФК - ассоциация финансистов Казахстана
АО "Холдинг - акционерное общество "Казахстанский холдинг по
"Самрук" управлению государственными активами "Самрук"
АО "Казпочта" - акционерное общество "Казпочта"

Объемы финансирования на 2008-2011 годы будут уточняться при формировании республиканского бюджета на соответствующий финансовый год.