ИПС "Әділет"

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
"Біріккен Ұлттар Ұйымының Жол белгілері мен сигналдары туралы конвенциясын ратификациялау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Жоба

Қазақстан Республикасының Заңы

Біріккен Ұлттар Ұйымының Жол белгілері мен сигналдары
туралы конвенциясын ратификациялау туралы

Венада 1968 жылы 8 қарашада қол қойылған Біріккен Ұлттар Ұйымының Жол белгілері мен сигналдары туралы конвенциясы ратификациялансын.

Қазақстан Республикасының
Президенті

Жол белгілері және сигналдары туралы конвенция
(Вена, 1968 жылғы 8 қараша)

     Еуропалық Келісіммен (Женева, 1971 жылғы 1 мамыр) осы Конвенцияға өзгерістер мен толықтырулар енгізілді.
      Сондай-ақ Венада 1968 жылғы 8 қарашада қол қою үшін ашық Жол белгілері мен сигналдары туралы конвенцияны толықтыратын Еуропалық келісімге Жолдарды белгілеу туралы хаттаманы қараңыз (Женева, 1973 жылғы 1 наурыз).
     Сондай-ақ Жол қозғалысы туралы конвенцияны (Вена, 1968 жылғы 8 қараша) қараңыз.

      Кіріспе
      І тарау Жалпы ережелер
      ІІ тарау Жол белгілері және сигналдары
      ІІІ тарау Жарық жол сигналдары
      IV тарау Жолдарды белгілеу
      V тарау Өзге де жол белгілері мен сигналдары
      VI тарау Қорытынды ережелер
      1-қосымша Қиылыстар мен темір жол өтпелеріне жақын жерлерге қойылатын белгілерден басқа ескерту белгілері
      А бөлімі. Ескерту белгілерінің үлгілері
      В бөлімі. Ескерту белгілерінің мәні және бұл белгілерді қолдануға қатысты нұсқама
      2-қосымша Қиылыстарда жүруге басым құқықты реттейтін белгілер, қиылыстарға жақын жерлерге орнатылатын ескерту белгілері және жолдың тар учаскелерінде жүруге басым құқықты реттейтін белгілер
      А бөлімі. Қиылыстарда жүруге басым құқықты реттейтін белгілер
      В бөлімі. Қиылыстарға жақын жерлерге орнатылатын ескерту белгілері
      С бөлімі. Жолдың тар учаскелерінде жүруге басым құқықты реттейтін белгілер
      3-қосымша Темір жол өтпелеріне қатысты белгілер
      А бөлімі. Ескерту белгілері
      В бөлімі. Темір жол өтпелеріне тікелей жақын орнатылатын белгілер
      С бөлімі. Темір жол өтпелеріне жақын орнатылатын қосымша белгілер
      4-қосымша Жүруге, аялдауға және тұруға басым құқыққа қатысты белгілерді қоспағанда, міндетті нұсқаманы білдіретін белгілер
      А бөлімі. Тыйым салатын немесе шектейтін белгілер
      В бөлімі. Нұсқамалық белгілер
      5-қосымша Тұруға қатысты белгілерді қоспағанда, сілтеме белгілер А-F бөлімдеріндегі белгілер мен белгілеулердің жалпы сипаттамасы (G) бөліміндегі белгілер мен белгілеулердің сипаттамасына қатысты осы бөлімді қараңыз)
      А бөлімі. Бағыттардың алдын ала көрсеткіштері
      В бөлімі. Бағыттар көрсеткіштері
      С бөлімі. Атаулар көрсеткіштері
     D бөлімі. Растау белгілері
      Е бөлімі. Жаяу жүргінші өтпесі
      Ғ бөлімі. Көлік құралдарының жүргізушілеріне пайдалы нұсқаулар беретін басқа да белгілер
      G бөлімі. Жолды пайдаланушылар үшін пайдалы болу мүмкін объектілерді білдіретін белгілер
      6-қосымша Аялдауға және тұруға қатысты белгілер
      А бөлімі. Аялдауға және тұруға тыйым салатын немесе шектейтін белгілер
      В бөлімі. Тұруға қатысты пайдалы нұсқаулар беретін белгілер
      7-қосымша Қосымша кестелер
      8-қосымша Жолдарды белгілеу

      Уағдаласушы Тараптар
      халықаралық көлемде жол белгілері, сигналдар мен белгілеулер және жолдарды белгілеудің біркелкілігі халықаралық жол қозғалысын жеңілдету және жолдарда қауіпсіздікті арттыру үшін қажет екенін мойындай отырып,
      төмендегілер туралы келісті:

Бірінші тарау. Жалпы ережелер
1-бап. Анықтамалар

      Осы Конвенцияның ережелерін қолдау кезінде төмендегі терминдер осы бапта берілетін мағынасына ие болады:
      а) Уағдаласушы Тараптың "ұлттық заңнамасы" термині осы Уағдаласушы Тараптың аумағында қолданылатын ұлттық немесе жергілікті заңдар мен ережелердің жиынтығын білдіреді;
      b) "елді мекен" термині оған кіретін және одан шығатын жолдар арнайы тиісті белгілермен белгіленген немесе Ұлттық заңнамада қандайда бір өзгеше түрде айқындалған, құрылысы бар аумақты білдіреді;
      с) " жол " термині қозғалыс үшін ашық кез-келген жол немесе көше бөлігінің барлық жолағын білдіреді;
      d) "жолдың жүріс бөлігі" көбінесе, көлік құралдарының қозғалысы үшін пайдаланылатын жолдың бөлігін білдіреді; жолдың нақты, әсіресе бөлу жолағымен шектелген немесе әр түрлі деңгейдегі бірнеше жүріс бөлігі болуы мүмкін;
      с) " қозғалыс жолағы " термині жолдың жүріс бөлігінің бөлінуі мүмкін, ұзына бойғы таңбамен белгіленген немесе белгіленбеген, бірақ автомобильдердің, мотоциклдерден басқа, өзге де көліктердің бір қатармен қозғалуы үшін жеткілікті жолағы бар ұзына бойғы жолақтардың кез-келгенін білдіреді;
      f) "көше қиылысы" термині бір деңгейдегі кез-келген қиылысты, осындай қиылыстармен, қосылған жерлермен немесе тармақтармен құрылған аумақты коса алғанда, жолдардың қосылған жерлерін немесе тармақтарын білдіреді;
      g) "темір жол өткелі " термині тәуелсіз төсемі бар, жолдың темір жол немесе трамвай жолдарымен бір деңгейдегі кез-келген қиылысын білдіреді;
      h) "автомагистраль" термині автокөлік құралдарының қозғалысы үшін арнайы салынған және соған арналған, жол жиегіндегі жолдарға қызмет көрсетпейтін, және
      і) жекелеген орындарды қоспағанда немесе уақыт тәртібінде, қозғалысқа арналмаған болу жолағы арқылы немесе ерекше жағдайларда, басқа құралдармен бір-бірінен бөлінген, қозғалыстың екі бағытына арналған жеке жүріс бөліктері бар;
      іі) жолдармен де, трамвай жолдарымен де, жаяу жүргінші жолдарымен де бір деңгейде қиылысы жоқ;
      ііі) автомагистраль ретінде арнайы белгіленген жолды білдіреді;
      і) көлік құралы:
      і) егер адамдарды отырғызу немесе түсіру, не болмаса жүктерді тиеу немесе түсіру үшін қажетті уақыт кезеңіне қозғалыссыз күнге келтірілген болса, "тоқтатылған";
      іі) егер басқа да жол пайдаланушысымен немесе қандайда бір кедергімен қақтығысудан аулақ болу немесе қозғалыс ережелерінің ұйғарымдарын орындау қажеттігінен өзге себеп бойынша қозғалыссыз күнге келтірілген болса және оны тоқтату адамдарды отырғызу немесе түсіру, не болмаса жүктерді тиеу немесе түсіру үшін қажетті уақытпен шектелмесе, "тұрақта тұрған" деп есептеледі;
      Алайда Уағдаласушы тараптар жоғарыда, іі) тармағында белгіленген жағдайларда қозғалыссыз күнге келтірілген көлік құралдарын, егер бұл жай-күйдің ұзақтығы ұлттық заңнамада белгіленген уақыт шегінен аспаса "тоқтатылған" және жоғарыда, і) тармағында белгіленген жағдайларда қозғалыссыз күйге келтірілген көлік құралдарын, егер бұл жай-күйдің ұзақтығы ұлттық заңнамада белгіленген уақыт шегінен асса "тұрақта тұрған" деп есептеуі мүмкін;
      j) "велосипед" термині қалай болғанда да екі доңғалағы бар және осы көлік құралындағы адамның бұлшық еті энергиясымен, әсіресе, тепкі мен тұтқыштың көмегімен қозғалысқа келтірілетін кез-келген көлік құралын білдіреді;
      k) "аспалы қозғалтқышы бар велосипед" 50 куб. см (дюймнің 3,05 кубы) аспайтын цилиндр көлемінде ішкі тұтанғыш қозғалтқышымен жабдықталған және ең жоғарғы конструктивтік жылдамдығы 50 км/сағ (сағатына 30 миль) аспайтын, кез-келген екі немесе үш доңғалағы бар көлік құралын білдіреді; алайда Уағдаласушы тараптар өз ұлттық заңнамаларына сәйкес оларды пайдалану мүмкіндігіне, әсіресе оларды тепкілердің көмегімен қозғалысқа келтіру мүмкіндігіне карай велосипедтердің сипатына жатпайтын немесе өзінің ең жоғары конструктивті жылдамдығы, салмағы немесе қозғалтқыштың кейбір сипаттамалары бойынша белгіленген шектен асатын көлік құралдарын аспалы қозғалтқышы бар велосипедтер деп есептемеуі мүмкін. Осы анықтамалардың бірде-бір ережесі жол қозғалысына қатысты өз ұлттық заңнамаларының ұйғарымдарын қолданған кезде аспалы қозғалтқышы бар велосипедтерді велосипедтерге толық теңеу үшін Уағдаласушы тараптарға кедергі ретінде түсіндірілмеуі тиіс;
      l) "мотоцикл" термині қозғалтқышы бар, коляскалы және коляскасыз кез-келген екі доңғалақты көлік құралын білдіреді. Уағдаласушы тараптар өз ұлттық заңнамасында мотоциклдерге жүктемесіз салмағы 400 кг (900 фунт) аспайтын, үш доңғалақты көлік құралдарын теңестіре алады. "Мотоцикл" терминіне аспалы қозғалтқышы бар велосипедтер кірмейді, алайда Уағдаласушы тараптар осы Конвенцияның 54-бабының 2-тармағына сәйкес тиісті өтініш білдірген жағдайда, осы Конвенцияны қолданған кезде аспалы қозғалтқышы бар велосипедтерді мотоциклдерге теңестіре алады. Мотоциклдерге жүктемесіз салмағы 400 кг аспайтын үш доңғалақты көлік құралдары теңестіріледі.
      m) "механикалық көлік құралы" термині аспалы қозғалтқышы бар велосипедтерді қоспағанда, оларды мотоциклдерге теңестірмейтін Уағдаласушы тараптардың аумағында және рельстік көлік құралдарын қоспағанда, кез-келген өзі жүретін көлік құралын білдіреді;
      n) "автомобиль" термині жолдар бойынша адамдарды немесе жүктерді тасымалдауға немесе адамдар мен жүктерді тасымалдау үшін пайдаланылатын көлік құралдарын жолдарда буксирге алуға арналған механикалық көлік құралын білдіреді;
      o) "тіркеме" термині оны механикалық көлік құралымен буксирге алуға арналған кез-келген көлік құралын білдіреді; бұл термин сондай-ақ жартылай тіркемелерді де қамтиды;
      р) "жартылай тіркеме" термині оның бөлігін автомобильге таяу, автомобильге тіркеуге арналған кез-келген тіркемені білдіреді және оның соңғысы жартылай тіркеме мен оның жүгінің салмағының едәуір бөлігін тартады;
      q) "жүргізуші" ( "мал айдаушы" ) термині көлік құралын, автомобильді және т.б. (велосипедтерді қосқанда) басқаратын немесе жыл бойында мал, табын, жегілген, теңдеп жүк артылған немесе салт мінетін жануарларды айдайтын барлық адамды білдіреді;
      r) "рұқсат етілген ең жоғары салмақ" термині көлік құралы тіркелген, мемлекеттің құзырлы органы рұқсат берілгенін жариялаған тиелген көлік құралының ең жоғары салмағын білдіреді;
      s) " жүктемелі салмақ " термині тиелген көлік құралының, экипаждың және жолаушылардың нақты салмағын білдіреді;
      t) "қозғалыстың бағыты" және " қозғалыс бағытына сәйкес "     терминдері егер көлік құралының жүргізушісі ұлттық заңнамаға сәйкес басқа көлік құралымен кездескен жағдайда, оны сол жағынан өткізуге тиіс болса, оң жақты білдіреді; керісінше жағдайда, бұл терминдер сол жақты білдіреді;
      u) жүргізушілерге арналған басқа көлік құралдарына " жол беру " ұйғарымы, егер жүргізушіні басқа көлік құралдарының жүргізушілерін кенеттен қозғалыс бағытын немесе жылдамдықты өзгертуге мәжбүр етсе, қозғалысты жалғастыруға немесе қайта бастауға немесе маневр жасауға тиіс еместігін білдіреді.

2-бап. Конвенцияға қосымшалар

      Осы Конвенцияға төмендегі қосымшалары оның ажырамас бөлігі болып табылады:
      1-қосымша: Қиылыстар мен темір жол өтпелеріне жақын жерлерге қойылатын белгілерден басқа ескерту белгілері
      2-қосымша: Қиылыстарда жүруге басым құқықты реттейтін белгілер, қиылыстарға жақын жерлерге орнатылатын ескерту белгілері және жолдың тар учаскелерінде жүруге басым құқықты реттейтін белгілер
      3-қосымша: Темір жол өтпелеріне қатысты белгілер
      4-қосымша: Жүруге, аялдауға және тұруға басым құқыққа қатысты белгілерді қоспағанда, міндетті нұсқаманы білдіретін белгілер
      5-қосымша: Тұруға қатысты белгілерді қоспағанда, сілтеме белгілер
      6-қосымша: Аялдауға және тұруға қатысты белгілер
      7-қосымша: Қосымша кестелер
      8-қосымша: Жолдарды белгілеу
      9-қосымша: 1-7-қосымшаларда айтылған сигналдық белгілердің, белгілеулер мен кестелердің түрлі түсті суреті.

3-бап. Уағдаласушы Тараптардың міндеттемелері

      1. а) Осы Конвенцияның Уағдаласушы Тараптары онда белгіленген жол белгілері мен сигналдарының және жол таңбаларының жүйесін қабылдайды және оны мүмкіндігінше қысқа мерзімде іске асыруға міндеттенеді. Осы мақсатта:
      і) осы Конвенция сигналдық белгіні, белгілеулерді немесе ұйғарымды көрсетуге немесе жолды пайдаланушыларға белгілі бір ақпаратты хабарлауға арналған таңбаларды белгілеген жағдайда, Уағдаласушы Тараптар осы баптың 2 және 3-тармақтарында көзделген мерзімдерді сақтай отырып, осы ұйғарымды көрсетуге немесе осы ақпаратты хабарлауға арналған басқа сигналдық белгіні, белгілеуді немесе таңбаларды қабылдамауға міндеттенеді;
      іі) осы Конвенция сигналдық белгіні, белгілеулерді немесе ұйғарымды көрсетуге немесе жолды пайдаланушыларға белгілі бір ақпаратты хабарлауға арналған таңбаларды көздемеген жағдайда, Уағдаласушы Тараптар осы мақсатта егер Конвенцияда бұл сигналдық белгі, белгілеу немесе таңба өзге мағынасы бар нұсқауларды көздемеген және олар онда белгіленген жүйеге сәйкес келген жағдайда, өздері таңдаған сигналдық белгіні, белгілеуді немесе таңбаны пайдалана алады.
      b) Қозғалысты бақылауды жақсарту үшін және тәжірибелер өткізудің қажеттілігіне байланысты осы Конвенцияға түзетулер енгізуді ұсынбас бұрын, Уағдаласушы Тараптар эксперимент түрінде және уақытша тәртіппен жолдың кейбір учаскелерінде осы Конвенцияның ережелерінен шегініс жасауы мүмкін.
      2. Уағдаласушы Тараптар өз аумағында осы Конвенция күшіне енген күнінен бастап төрт жылдан кешіктірмей, олар осы Конвенцияда белгіленген жүйенің сигналдық белгілеріне, белгілеулеріне, құрылғылары мен таңбаларына сырттай сәйкес болған кезде осы Конвенцияда сигналдық белгілерге, белгілеулерге, құрылғылары мен таңбаларға берілгеннен өзге мағына бере алатын нұсқауларды көрсететін барлық сигналдық белгілерді, белгілеулерді, құрылғылар мен таңбаларды ауыстыруға және толықтыруға міндеттенеді.
      3. Уағдаласушы Тараптар өз аумағында осы Конвенция күшіне енген күнінен бастан он бес жыл ішінде осы Конвенцияда белгіленген жүйеге сәйкес келмейтін барлық сигналдық белгілерді, белгілеулерді, құрылғылар мен таңбаларды ауыстыруға міндеттенеді. Осы кезең ішінде жолды пайдаланушылар осы Конвенцияда белгіленген жүйеге үйрену үшін осы Конвенцияда көзделген сигналдық белгілермен және белгілеулермен қатар бұрынғы сигналдық белгілерді және белгілеулерді қолдана алады.
      4. Осы Конвенцияның ешбір ережесі Уағдаласушы Тараптарға осы Конвенцияда белгіленген сигналдық белгілер мен таңбалардың барлық түрлерін қабылдау міндетін жүктеу ретінде түсіндірілмеуге тиіс. Керісінше, Уағдаласушы Тараптар өздері қабылдайтын сигналдық белгілер мен таңбалардың санын қажетті минимуммен шектейді.

4-бап

      Уағдаласушы Тараптар:
      а) қозғалысты реттеуге арналған белгіде, оның тіреуішінде немесе кез-келген басқа құрылғыда осы сигналдық белгіге немесе құрылғыға қатысы жоқ нәрселерді орналастыруға; алайда, егер Уағдаласушы Тараптар немесе олардың аумақтық бөліністері материалдық пайда табу мақсатын көздемейтін қандайда бір қауымдастыққа нұсқау белгілерін орнатуға рұқсат етсе, олар белгілердің мағынасын түсінуді қиындатпаған жағдайда осы қауымдастық эмблемасын осы белгіде немесе оның тіреуішінде белгілеуге жол береді;
      b) қозғалысты реттеуге арналған сигналдық белгілер немесе басқа да құрылғылар ретінде қабылдануы не болмаса олардың байқалуын немесе тиімділігін төмендетуі мүмкін немесе осылайша жол қозғалысы үшін қауіптілік тудыра отырып, жолды пайдаланушылардың көздерін қарықтыратын немесе олардың назарын аударатын плакаттарды, жарнамаларды орналастыруға, таңбалар салуға және құрылғылар орнатуға тыйым салу үшін шаралар қабылдауға міндеттенеді.

II Тарау. Жол белгілері мен сигналдары

5-бап

      1. Осы Конвенцияда ұйғарылған жүйеде сигналдық белгілердің мынадай санаттары ерекшеленеді:
      а) қауіптілік туралы ескерту белгілері: бұл белгілердің мақсаты жолды пайдаланушыларға жолдардағы қауіп және сол қауіптің сипаты туралы ескерту;
      b) міндетті ұйғарымды білдіретін белгілер: бұл белгілердің мақсаты жолды пайдаланушыларға оларды сақтауы тиіс міндеттемелер, шектеулер мен арнайы тыйым салулар туралы хабарлау; олар:
      і) жол жүрудің басымдылық құқығының белгілері;
      іі) тыйым салатын немесе шектейтін белгілер;
      ііі) алдын ала жазылатын белгілер;
      с) нұсқау белгілері; бұл белгілердің мақсаты жолды пайдаланушыларға олар келе жатқан жол бойынша қажетті ақпарат немесе басқа да пайдалы нұсқаулар беру; олар:
      і) бағыттарды алдын ала көрсету белгілері;
      іі) бағыттарды көрсету белгілері;
      ііі) маршрутты маркілер;
      іv) атауларды көрсету белгілері;
      v) растайтын белгілер;
      vі) көлік құралдарының жүргізушілеріне пайдалы нұсқаулар беретін басқа да белгілер;
      vіі) жолды пайдаланушылар үшін пайдалы болуы мүмкін объектілерді белгілейтін басқа да белгілер болып бөлінеді.
      2. Осы Конвенция бірнеше белгілер мен белгілеулердің арасынан таңдап алу мүмкіндігін берген жағдайларда:
      а) Уағдаласушы Тараптар өзінің барлық аумағында тек қана бір белгі немесе белгілеуді қолдануға міндеттенеді;
      b) Уағдаласушы Тараптар өңірлік деңгейде сол белгінің немесе сол белгілеудің таңдалып алыну үшін келісімге кол жеткізуге тырысуға тиіс;
      с) Осы Конвенцияның 3-бабы 3-тармағының ережелері таңдалып алынбаған сигналдық белгілер мен белгілеулерге қолданылады.

6-бап.

      1. Белгілер оларға арналған белгілер жүргізушілерге тез және дер кезінде танылатындай орналастырады. Көбінесе олар қозғалыс бағытына сәйкес келетін жолдың бетіне орналастырылады; алайда олар жолдың жүріс бөлігіне орналастырылуы немесе қайталануы мүмкін. Қозғалыс бағытына сәйкес келетін жолдың бетіне орналастырылған кез-келген белгі жүріс бөлігінде немесе жергілікті жағдайлар олар үшін арналған белгіні көлік құралдарының жүргізушілері уақытында байқамауы мүмкін болса, жолдың қарсы бетінде қайталануы керек.
      2. Әр белгінің әрекеті ол арналған жүргізушілердің жол қозғалысы үшін ашық жүріс бөлігінің барлық еніне таратылады. Алайда белгінің әрекеті жүріс бөлігінде ұзына бойғы таңбамен бөлінген бір немесе бірнеше қозғалыс жолақтарымен шектелуі мүмкін.
      3. Құзырлы органдардың пікірі бойынша, бөлек жүріс бөліктері бар жолдың жиегінде орналасқан сол немесе өзге белгі тиімсіз болып табылғанда, ол айырым жолағында орналастырылуы мүмкін, бұл жағдайда оны жол жиегінде қайталамауға болады.
      4. Ұлттық заңнамада мыналарды ескерту ұсынылады:
      а) белгілер жүріс бөлігіндегі көлік құралдарының қозғалысына кедергі келтірмейтіндей орналастырылады, ал жолдың жиегінде орнатылған белгілер жаяу жүргіншілердің қозғалысына мейлінше аз шамада кедергі келтіруі тиіс. Белгі орналасқан жақтан жол деңгейінің жиегі мен белгінің төменгі шетінің арасындағы қашықтық мүмкіндігінше сол жол бойындағы бір немесе сол санаттағы белгілер үшін неғұрлым немесе анағұрлым бірдей болуы тиіс;
      b) белгілердің көлемі алыстан жақсы көрінетіндей және оған жақындаған кезде жеңіл айыруға болатындай болуы тиіс; осы тармақтың тармақшасының ережелеріне қатысты түсінік бере отырып, белгілердің көлемі көлік құралдарының әдеттегі жылдамдығын ескеріп белгіленеді;
      с) ескерту белгілері мен міндетті ұйғарымды білдіретін белгілердің көлемі әр Уағдаласушы Тараптың аумағында стандартталуы тиіс. Әдетте, сигналдық белгілердің әр түрі үшін көлемнің төрт санаты белгіленеді: кіші, қалыпты, үлкен және өте үлкен көлемдер. Кіші көлемді белгілер қалыпты көлемдегі белгіні орнату жағдайы болмағанда немесе тек төмен жылдамдықта ғана қозғалу рұқсат етілген жағдайда орнатылады. Олар алда кездескен белгіні қайталау үшін орнатылуы да мүмкін. Үлкен көлемді белгілер жылдам қозғалысы бар өте кең жолдарда орнатылуы тиіс. Өте үлкен көлемді белгілер жоғары жылдамдығы бар жолдарда, оның ішінде автомагистральдарда орнатылуы тиіс.

7-бап

1. Ұлттық заңнамада мыналарды көздеу ұсынылады: жол белгілері, әсіресе, ескерту және міндетті ұйғарымды білдіретін белгілер, елді мекендердің жарықталған көшелерінде аялдауды немесе тұруды реттейтін белгілерді қоспағанда, түнде жақсы көрінуі және жеңіл оқылуы үшін оларды жарықтандыру керек немесе ол жолды пайдаланушылардың көзін жарықтандыруға әкеп соқпайтын жағдайда, жарық қайтарғыш материалдар мен құрылғыларды пайдалану қажет.
2. Осы Конвенцияның ешбір ережесі кейбір сағаттарға немесе кейбір күндерге қатысты хабарлау немесе ескерту үшін оларда жазылған ақпарат әрекет еткен жағдайда ғана көрінетін белгілерді пайдалануға тыйым салмайды.

8-бап

      1. Белгілердің халықаралық көлемде түсінікті болуын жеңілдету үшін осы Конвенцияда белгіленген жол белгілері мен сигналдарының жүйесі белгілердің әрбір санатына тән нысандар мен түстерге, сондай-ақ басқа мүмкін болған барлық жағдайларда, жазбаларда емес, сызба белгілеулерге негізделген. Егер Уағдаласушы Тараптар көзделген белгілеулерге қандайда бір өзгерістер енгізуді қажет деп есептесе, бұл өзгерістер сигналдық белгілердің негізгі сипаттамасын өзгертуге тиіс емес.
      2. Осы Конвенцияның 3-бабының 1-тармағы а, іі-тармақшаларының ережелеріне сәйкес Конвенцияда көзделмеген сигналдық белгілерді немесе белгілеулерді қабылдауға ниет білдірген Уағдаласушы Тараптар өңірлік көлемде осы жаңа сигналдық белгіге немесе белгілеуге қатысты келісімге қол жеткізуге тырысу керек.
     3 . Осы Конвенцияның ешбір ережесі сигналдық белгілерді түсіндіруді жеңілдету үшін сигналдық белгінің астыңғы жағынан орналастырылатын тікбұрышты табличкаға немесе сигналдық белгіні құрайтын тікбұрышты қалқанның ішіне жазба қосуға тыйым салмайды; мұндай жазба оны түсіне алмайтын жүргізушілердің түсінуін қиындатпайтын жағдайларда белгінің өзіне орналастырылуы мүмкін.
      4. Құзырлы органдар сигналдық белгінің немесе белгілеулердің мағынасын нақтылау не болмаса міндетті ұйғарымды білдіретін белгілердің әрекетін шектеу қажет деп есептеген жағдайларда, жолды пайдаланушылардың кейбір санаттары немесе кейбір уақыт кезеңдері және қажетті нұсқаулар осы Конвенцияға қосымшаларда айқындалған жағдайларда қосымша белгі немесе сан ретінде көрсетілмесе, белгі астындағы тікбұрышты табличкаға жазба орналастырылады, бұл ретте жазбаларды сол табличкаға орналастырылатын бір немесе бірнеше графикалық белгілеулермен ауыстыру немесе толықтыру мүмкіндігі сақталады.
      5. Осы баптың 3 және 4-тармақтарында көрсетілген жазбалар ұлттық тілде немесе бір немесе бірнеше Ұлттың тілінде жазылады, сонымен катар егер тиісті Уағдаласушы Тарап қажет деп есептесе, басқа тілдерде де, оның ішінде Біріккен Ұлттар Ұйымының ресми тілдерінде де жазылады.

Ескерту белгілері
9-бап

      1. Осы Конвенцияға 1-қосымшаның А бөлімінде ескерту белгілерінің үлгілері аталған, ал осы қосымшаның В бөлімінде осы сигналдық белгілерде орналастырылатын белгілеулер, сондай-ақ осы белгілерді пайдалануға қатысты кейбір ұйғарымдар келтірілген. Алайда көше қиылысына жақындағаны туралы ескертетін белгілер мен белгілеулер осы Конвенцияға 2-қосымшада, темір жол өтпесіне жақындағаны туралы ескертетін белгілеулер осы Конвенцияға 3-қосымшада сипатталған. Осы Конвенцияның 46-бабының 2-тармағына сәйкес әрбір мемлекет ескерту белгілері үшін қай үлгіні: А(а) немесе А(b) таңдап алғаны туралы Бас Хатшыға мәлімдейді.
      2. Ескерту белгілері қажеттілігі болмаса, қайталанбауы тиіс, бірақ мұндай белгілер қажетті сақтық жасайтын жүргізушінің дер кезінде байқауына қиындық тудыратын ықтимал жол қаупін белгілеу үшін орнатылуы керек.
      3. Ескерту белгілері қауіпті учаскеден, жол мен қозғалыс жағдайларын, атап айтқанда көлік құралдары қозғалысының әдеттегі жылдамдығы мен ол жерден белгі көрінетін қашықтықты ескере отырып, күндіз де, түнде де олардың ең жоғары тиімділігін қамтамасыз ететін қашықтықта орнатылуы тиіс.
      4. Сигналдық белгі мен қауіпті учаскенің басталуы арасындағы қашықтық осы Конвенцияға 7-қосымшаның 1-үлгісіндегі қосымша табличкада көрсетілуі мүмкін, ол аталған қосымшаның ережелеріне сәйкес орнатылады; бұл нұсқау белгі мен қауіпті учаскенің басталуы арасындағы қашықтықты жүргізушілер анықтай алмағанда және олардың әдеттегі күткенінен де өзге жағдайда берілуі тиіс.
      5. Ескерту белгілері, көбінесе, автомагистральдарда және оларға теңестірілген жолдарда қайталануы мүмкін. Егер ескерту белгілері қайталанса, белгі мен қауіпті жол учаскесінің арасындағы қашықтық осы баптың 1-тармағының ережелеріне сәйкес көрсетілуі тиіс. Алайда айырылатын көпірлер мен темір жол өтпелерінің алдында орнатылатын ескерту белгілеріне қатысты Уағдаласушы Тараптар осы баптың ережелерінің орнына 35-баптың 3-тармағының ережелерін немесе осы Конвенцияға 1-қосымшаның В бөлімінің 5-тармағын қолдана алады.
      6. Егер ескерту белгісі қауіптілікті көрсету үшін жолдың ұзын кесіндісінде орнатылса (мысалы, қауіпті бұрылыстар, жолдың жүріс бөлігінің кескіні нашар жағдайда) және осы кескіннің ұзындығын көрсету қажет деп есептелсе, тиісті нұсқау осы Конвенцияға 7-қосымшаның 2-үлгісінің қосымша табличкасында беріледі, ол аталған қосымшаның ережелеріне сәйкес орналастырылады.

Аялдауға немесе тұруға қатысты белгілерден басқа, міндетті нұсқауларды білдіретін белгілер
10-бап. Жол жүрудің басымдылық құқық белгілері

      1. Көше қиылыстарында жол жүрудің басымдылық беретін ерекше ережелерін жолды пайдаланушылардың назарына жеткізу мақсаты бар сигналдық белгілер осы Конвенцияға 2-қосымшаның А бөлімінде сипатталған В,1, В,2, В,3 және В,4 белгілері болып табылады. Жолдың тар учаскелерінде жол жүрудің басымдылық беретін ерекше ережелерін жолды пайдаланушылардың назарына жеткізу мақсаты бар сигналдық белгілер 2-қосымшаның С бөлімінде сипатталған В,5 және В,6 белгілері болып табылады. "Басты жолмен қиылысу" В,1 сигналдық белгісі жүргізушілердің осы белгі орнатылған көше қиылысында ол жақындаған жолмен қозғалып келе жатқан көлік құралына жол беруі тиіс екендігін көрсету үшін қолданылады.
      3. "Аялдаусыз жол жүруге тыйым салынады" В,2 сигналдық белгісі осы белгі орнатылған көше қиылысына шығар алдында жүргізушілердің тоқтауға және олар жақындаған жолмен қозғалып келе жатқан көлік құралына жол беруге тиіс екенін көрсету үшін қолданылады. Осы Конвенцияның 46-бабының 2-тармағына сәйкес әрбір мемлекет "Аялдаусыз жол жүруге тыйым салынады" белгілерінің қай үлгісін: В,2(а) немесе В,2(b) таңдап алғаны туралы Бас Хатшыға мәлімдейді.
      4. Құзырлы органдар жүргізушілерге олардың белгіге жақындап қалған кезде тоқтауы және қауіптілік тудырмайтынына көз жеткізгеннен кейін ғана қозғалысты жалғастыруы керек екенін көрсету кажет деп есептесе, В,2 сигналдық белгісі көше қиылысынан тыс орналастырылуы мүмкін.
      5. В,1 және В,2 белгілері көше қиылысына тікелей жақын, мүмкіндігінше көлік құралдары аялдауы тиіс немесе басқа көлік құралдарына алдын ала жол бермей, олар оған шығуға тиіс емес жерлерде орнатылады.
      6. А,23 немесе А,24 белгілеулері бар А белгісі алдын ала дабыл қағу белгісі ретінде пайдаланылуы мүмкін, ол тиісінше В,1 немесе В,2 белгілерінің алдында орнатылады. Алайда А(а) белгілерін ескерту белгілері ретінде қолданатын мемлекеттерде В,1 немесе В,2 белгілерінің алдында орнатылатын ескерту белгілері оларға осы Конвенцияға 7-қосымшада ескерілген 1-үлгідегі қосымша табличка қосылған белгілер болуы мүмкін.
      7. "Басты жол" В,3 белгісі жолды пайдаланушыларға осы басты жолдың басқа жолдармен қиылысында сол жолдармен келе жатқан немесе олардан шығатын көлік құралдарының жүргізушілері басты жолмен келе жатқан көлік құралдарына жол беруге міндетті екенін көрсету үшін қолданылады. Бұл белгі жолдың басында орнатылуы және әрбір көше қиылысынан кейін қайталануы мүмкін, сонымен қатар ол көше қиылысына дейін немесе сол көше қиылысына орнатылады. Егер жолда В,3 сигналдық белгісі орнатылған болса, "Басты жолдың аяқталуы" В,4 сигналдық белгісі басты жолдың басқа жолдарға қарағанда басымдылығы аяқталатын жерге жақын орнатылуы тиіс. В,4 белгісі басымдылық жойылатын жерге дейін бір немесе бірнеше рет қайталануы мүмкін; бұл жағдайда белгі немесе осы жердің алдында орнатылған белгілер 7-қосымшасының 1 -үлгісіндегі табличкамен толықтырылады.
      8. Қиылысқа жақындағанды көрсету үшін жолға А,22 белгілеулерінің бірі бар ескерту белгісі орнатылса немесе қиылыстағы жол осы баптың 7-тармағының ережелеріне сәйкес В,3 сигналдық белгілерімен осындай ретінде белгіленген басты жол болып табылса, барлық басқа жолдардағы қиылыстарда В,1 белгісі немесе В,2 белгісі орнатылуы тиіс; алайда В,1 немесе В,2 белгілерін ауыл аралық және қара жолдарда орнату міндетті емес, себебі сол жолдармен келе жатқан жүргізушілер, мұндай белгілер болмаған кезде де, қиылыста жол беруге тиіс. Егер құзырлы органдар жүргізушілерге көлік құралының аялдауын ұйғаруды қажет деп есептесе, оның ішінде бұл көлік құралдарының жүргізушілеріне олар жақындаған жол учаскесінің қиылысы осы немесе басқа жақтан нашар көрінетін болса ғана В,2 белгісі орнатылады.

11-бап. Тыйым салатын және шектейтін белгілер

Тыйым салатын және шектейтін белгілер, аялдауға немесе тұруға қатысты белгілерді қоспағанда, олардың мағынасы осы Конвенцияға 4-қосымшаның А бөлімінде көрсетіле отырып сипатталады. Сонымен қатар бұл бөлімде осы тыйым салулар мен шектеулерді немесе олардың бірін білдіретін белгілер сипатталған.

12-бап. Алдын ала жазылатын белгілер

Алдын ала жазылатын белгілер 4-қосымшаның В бөлімінде олардың мәндері көрсетіле отырып сипатталған.

13-бап. Осы конвенцияға 4-қосымшада сипатталған сигналдық белгілерге қатысты жалпы ұйғарымдар

1. Тыйым салатын, шектейтін белгілер және алдын ала жазылатын
белгілер ұйғарым, шектеу немесе тыйым салу күшіне енетін жерге тікелей жақын орнатылады және құзырлы органдар оны қажет деп тапса, қайталануы мүмкін. Алайда құзырлы органдар оны нашар көрінетіндікке байланысты болуы немесе жолды пайдаланушыларды алдын ала ескерту үшін керек деп қаласа, бұл белгілер ұйғарым, шектеу немесе тыйым салу күшіне енетін жердің алдында тиісті қашықтықта орнатылуы мүмкін. Ұйғарым, шектеу немесе тыйым салу күшіне енетін жердің алдында орнатылған белгілердің астына 7-қосымшаның 1-үлгісіне сәйкес қосымша табличка орналастырылады.
2. Елді мекен атауының көрсеткішімен қатар немесе тікелей одан кейін орнатылған, міндетті ұйғарымды білдіретін белгілер, елді мекен жолдарының кейбір учаскелерінде орнатылған басқа белгілердің өзге ұйғарымы болған жағдайды есептемегенде, бұл ұйғарымдардың барлық елді мекенде қолданылатынын білдіреді.

Тұруға қатысты белгілерден басқа, нұсқау белгілері
14-бап

      1. Осы Конвенцияға 5-қосымшада жолды пайдаланушыларға, аялдауға қатысты белгілерден басқа, пайдалы нұсқаулар беретін белгілер сипатталған немесе осындай белгілердің үлгілері келтірілген; сонымен қатар бұл қосымшада олардың пайдалануға қатысты кейбір ұйғарымдар берілген.
      2. 5-баптың 1-тармағының с тармақшасында көрсетілген і-v нұсқау белгілеріндегі жазбалар, латын алфавитін пайдаланбайтын елдерде ұлттық тілде де, мүмкіндігінше транслитерация және ұлттық тілде сөздердің айтылуын беретін латын әріптерімен де жазылады.
      3. Латын алфавитін пайдаланбайтын елдерде латын әріптерімен жазылған сөздер ұлттық тілдегі мәтіні бар белгіде де, сондай-ақ қосымша тілде де орналастырылуы мүмкін.
      4. Белгідегі жазбалар кемінде екі тілде ғана жазылу керек.

15-бап. Бағыттардың алдын ала көрсеткіштері

Бағыттардың алдын ала көрсеткіштері қиылыстан жол мен қозғалыс жағдайларын, атап айтқанда, көлік құралдары қозғалысының әдеттегі жылдамдығы мен ол жерден белгі көрінетін қашықтықты ескере отырып, күндіз де, түнде де олардың ең жоғары тиімділігін қамтамасыз ететін қашықтықта орнатылуы тиіс; бұл қашықтық елді мекендерде 50 м-ден (55 ярдтан) аспауы тиіс, бірақ автомагистральдарда және жоғары жылдамдықтағы қозғалыс жолдарында кемінде 500 м (550 ярд) болуы тиіс. Бұл белгілер қайталануы мүмкін. Белгінің астында орналасқан қосымша табличкада белгі мен қиылыстың арасындағы қашықтық көрсетілуі мүмкін; сондай-ақ бұл қашықтық сол белгінің төменгі бөлігінде көрсетілуі де мүмкін.

16-бап. Бағыттарды көрсеткіштер

1. Бағыттың бір және сол көрсеткішінде бірнеше елді мекеннің атауы белгіленуі мүмкін; бұл жағдайда атаулар сигналдық белгіде бірінен соң бірі көрсетіледі. Бір елді мекеннің атауы үшін, егер осы елді мекен ең ірі болып табылатын жағдайда ғана, басқа елді мекендердің атауларына қарағанда, ең үлкен әріптермен жазылуы мүмкін.
2. Белгілерде қашықтық белгіленсе, тиісті сандар елді мекен атауымен бір деңгейде жазылу керек. Нұсқар нысанды бағыттарды көрсеткіштерде бұл сандар елді мекеннің атауы мен нұсқар ұшының арасында орналастырылуы керек; тік бұрышты нысанды белгілерде олар елді мекеннің атауынан кейін орналастырылуы тиіс.

17-бап. Маршрутты маркалар

Жолдарды белгілеу үшін не болмаса сандардан, әріптерден немесе сандар мен әріптердің комбинациясынан тұратын олардың нөмірлерінің не болмаса жолдардың атауының көмегімен пайдаланылатын белгілер тік бұрышты немесе қалқан үлгідегі жол шеңберге орналастырылған осы нөмірден немесе атаудан тұруы мүмкін. Алайда оларда жолдарды жіктеу жүйесі бар Уағдаласушы Тараптар бұл жол шеңберлерді жіктеуді белгілеумен алмастыра алады.

18-бап. Атауларды көрсеткіштер

      1. Атауларды көрсеткіштер екі мемлекеттің немесе бір және сол елдің екі әкімшілік бірліктерінің арасындағы шекараны не болмаса елді мекен, өзен, өткел, жергілікті жер және т.б. атауларды көрсету үшін пайдаланылуы мүмкін.
      2. Е,9(а) немесе Е,9(b) белгілері елді мекенге кірер жолда; Е,9(е) немесе Е,9(d) белгілері елді мекеннің шығар жолда орнатылады. Ұлттық заңнама, елді мекендегі жолдардың кейбір учаскелерінде өзге ережелер басқа белгілермен ұйғарылатын жағдайларды қоспағанда, бұл белгілер жолды пайдаланушыларға Е,9(а) немесе Е,9(b) белгілерінен Е,9(с) немесе Е,9(d) белгілеріне дейін елді мекенде осы елдің аумағында қолданыстағы жол қозғалысы ережесін қолдануды көздей алады; алайда В,4 белгісі елді мекенде жолда жүрудің басымдылық құқығы өз әрекетін тоқтатқан жағдайларда, В,3 сигналдық белгісі бар бас жолдарда орнатылуы тиіс.
      3. Елді мекен атауынан басқа өзге нұсқаулар беретін атауларды көрсеткіштер Е,9(а)-Е,9(b) белгілерінен, көбінесе түсі бойынша ерекшеленуі тиіс.

19-бап. Растайтын белгілер

Растайтын белгілер құзырлы органдар оны, мысалы ірі елді мекендерден шығар кезде, қажет деп есептесе, жол бағытын растау мақсатын көздейді. Оларда осы Конвенцияның 16-бабының 1-тармағында көзделгендей, бір немесе бірнеше елді мекеннің атауы көрсетіледі. Қашықтық көрсетілген жағдайда тиісті сандар елді мекен атауынан кейін орналастырылады.

20-бап. Жаяу жүргінші өтпесіндегі белгі

Е,11(а) немесе Е,11(b) белгісі құзырлы органдар мақсатқа сай деп есептеген жүргінші өтпелерінде орналастырылады.

21-бап. Әр түрлі нұсқау белгілеріне қатысты жалпы ұйғарымдар

1. Осы Конвенцияның 15-20-баптарында аталған нұсқау белгілері құзырлы органдар мақсатқа сай деп есептеген жерлерге орнатылады. Басқа нұсқау белгілері 6-баптың 1-тармағының ережелерін ескере отырып, құзырлы органдар мақсатқа сай деп есептеген жерлерге орнатылады; атап айтқанда, Ғ,2-Ғ,7 белгілері оларда апат болған жағдайда жөндеу пункттері, жанар-жағар май құю, түнеу және тамақтану пункттері бір-бірінен алыс қашықтықта орналасқан жолдарда ғана орнатылады.
2. Нұсқау белгілері қайталануы мүмкін. Белгінің астында орналасқан қосымша табличка белгіден бастан оның болуы туралы осы белгі көрсететін орынға дейінгі ара қашықтықты көрсетеді; бұл қашықтық сол белгінің төменгі жағында белгіленуі мүмкін.

Аялдауға және тұруға қатысты белгілер
22-бап

Осы Конвенцияға 6-қосымшаның А бөлімінде аялдауға немесе тұруға тыйым салатын немесе шектейтін белгілер сипатталған, ал В бөлімінде тұруға байланысты пайдалы нұсқаулар беретін басқа белгілер, осы қосымшада бұл белгілердің мағынасы, сондай-ақ оларды пайдалануға қатысты кейбір ұйғарымдар беріледі.

III Тарау. Жарық жол сигналдары

23-бап. Көлік құралдарының қозғалысын реттеуге арналған сигналдар

      1. Осы баптың 12-бабының ережесін сақтаған жағдайда көлік құралдарының қозғалысын реттейтін жарық сигналдары ретінде төмендегі мағынасы бар төменде көрсетілген оттар ғана пайдаланылуы мүмкін:
      а) жыпылықтамайтын сигналдар;
      і) жасыл сигнал жолдан ету рұқсатын білдіреді; алайда қиылыстағы қозғалысты реттеуге арналған жасыл сигнал жүргізушілерге, егер олар қозғалуға ниет білдірген бағытта қозғалыс кептелісі пайда болып, бұл жағдайда олар қиылысқа шығарда сигнал фазасы ауысқан кезде оны босата алмаса, жүруге рұқсат бермейді;
      іі) қызыл сигнал қозғалысқа тыйым салынатынын білдіреді; көлік құралдары аялдау сызығын қиып өтуге немесе егер аялдау сызығы болмаса, бағдаршамнан асуға тиіс емес; егер бағдаршам қиылыстың ортасында немесе қарама-қарсы жағында орналасқан болса, олар қиылысқа немесе осы қиылыстағы жаяу жүргінші өтпесіне шығуға тиіс емес;
      ііі) сары сигнал, ол бір өзі немесе қызыл сигналмен бір уақытта қосылады; бір өзі ғана қолданылғанда, ол ешбір көлік құралының аялдау сызығын қиып өтпеу керектігін немесе сигнал жанған сәтте ол бағдаршамға жақын жағдайларды есептемегенде, қозғалыс қауіпсіздігінің талаптарын ескере отырып, аялдау сызығының немесе бағдаршамның алдында аялдай алмайтынын білдіреді. Егер сигнал жол қиылысының ортасында немесе одан келіп орналасса, онда сары сигнал жанған сәтте қиылысқа тым жақын келіп қалған, қозғалыс қауіпсіздігінің талаптарын ескере отырып, қиылысқа шығар кезде аялдау мүмкін болмаған жағдайларды қоспағанда, сары сигнал ешбір көлік құралының қиылысқа немесе осы қиылыстағы жаяу жүргіншілер өтпесіне шықпауы тиіс екенін білдіреді. Сары сигнал қызыл сигналмен бір уақытта қосылған кезде сигнал көрсеткіштерінің шұғыл ауысатынын білдіреді, бірақ ол қызыл сигнал ұйғарған жүруге тыйым салуды өзгертпейді;
      b) жыпылықтайтын жарықтар
      і) бір қызыл жыпылықтайтын сигнал немесе олардың біреуі қосылғанда, екіншісі сөнетін, бір және сол бағанда бір биіктікте орналасқан және бір бағытқа қаратылған, кезекпен қосылатын екі қызыл сигнал көлік құралының аялдау сызығын қиып өтпеуге тиіс екенін, ал егер аялдау сызығы болмаса, бағдаршамнан асып аялдауға болмайтынын білдіреді; бұл сигналдар тек қана темір жол өтпелерінде және айырылатын көпірлерге шығатын жерлерде немесе кеме-паромдар кемежайында, сондай-ақ өрт сөндірушілер автомобильдерінің жолға шығуымен немесе оның траекториясы жақын биіктікте автомобиль жолымен қиылысатын ұшу аппараттарының жақындауымен байланысты жүруге тыйым салуды белгілеу үшін қолданылады;
      іі) жыпылықтайтын сары сигнал немесе кезекпен жыпылықтайтын екі сары сигнал жүргізушіге қозғалысты жалғастыруға болатынын, бірақ бұл ретте оның ерекше сақтық сақтауға міндетті екенін білдіреді.
      2. Үш түсті жарық сигналдарының жүйесі үш жыпылықтамайтын сигналдан, атап айтқанда қызыл, сары және жасыл сигналдардан тұрады; жасыл сигнал қызыл және сары сигналдар сөнгеннен кейін ғана қосылуы тиіс.
      3. Екі түсті жарық сигналдары жыпылықтамайтын қызыл және жасыл
түстерден тұрады. Қызыл және жасыл сигналдар бір уақытта қосылуға тиіс емес. Екі түсті жарық сигналдарының жүйесі осы Конвенцияның 3-бабының 3 тармағында көзделген қолда бар құрылғыларды ауыстыру мерзіміне қатысты көрсетіле отырып, уақытша қондырғы ретінде ғана қолданылады.
      4. Осы баптың 2 және 3-тармақтарында көрсетілген үш түсті және екі түсті жүйелердің сигналдары тігінен немесе көлденеңінен орналастырылады.
      5. Сигналдар тігінен орналасқан жағдайларда қызыл сигнал жоғары орналастырылады; егер сигналдар көлденең орналасқан болса, онда қызыл сигнал қозғалыс бағытына сәйкес жаққа қарама-қарсы жақта орналастырылады.
      6. Үш түсті жүйеде сары сигнал ортасында орналастырылады.
      7. Осы баптың 2 және 3-тармақтарында аталған үш түсті және екі түсті жүйелерінің сигналдарында олардың барлығы дөңгелек болуы тиіс. Осы баптың 1-тармағына аталған жыпылықтайтын қызыл сигналдар да дөңгелек болуы тиіс.
      8. Жыпылықтайтын сары сигнал жеке орнатылуы мүмкін; қозғалыс азайған кезде бұл сигнал үш түсті жүйе сигналдарымен ауыстырылуы мүмкін.
      9. Үш түсті жүйенің жасыл сигналының бір немесе бірнеше нұсқары болса, бұл нұсқар мен нұсқарлардың қосылуы көлік құралдарының нұсқар
немесе нұсқарлар көрсеткен бағытта немесе бағыттарда жүре алатындығын білдіреді. Тура жүруге рұқсат беретін нұсқарлардың ұшы жоғары бағытталуға тиіс.
      10. Үш түсті жүйенің сигналы нұсқары немесе нұсқарлары бар бір немесе бірнеше жасыл сигналмен толықтырылған болса, осы қосымша нұсқардың немесе қосымша нұсқарлардың қосылуы - осы кезде үш түсті жүйенің қай сигналы қосылып тұрғанына қарамастан, көлік құралдарының нұсқар немесе нұсқарлар көрсеткен бағытта немесе бағыттарда жүре алатындығын білдіреді; бұл сондай-ақ, егер көлік құралдары нұсқар көрсеткен бағыттағы қозғалысқа ғана арналған жолақта немесе ол бойынша қозғалыс жүзеге асырылатын жолақта болса, олардың жүргізушілері олар жүруге ниет білдірген бағытта қозғалып келе жатқан көлік құралдарына жол берген және олар жаяу жүргіншілерге қауіпті тудырмайтын жағдайда, олардың көлік құралдарының аялдауы сол жолақта олардан кейін келе жатқан басқа көлік құралдарының қозғалысына кедергі жасаған жағдайларда осы бағытпен жүру керектігін білдіреді. Осы қосымша жасыл сигналдар кәдімгі жасыл сигналмен бір деңгейде орнатылуға тиіс.
      11. Жасыл немесе қызыл сигналдар бірнеше қозғалыс жолақтары бар, ұзына бойғы сызықтармен белгіленген жол қозғалысы жолақтарына орнатылғанда, қызыл сигнал ол орналасқан жолақтағы қозғалысқа тыйым салуды, ал жасыл сигнал ондағы қозғалысқа рұқсат беруді білдіреді. Осылайша орнатылған қызыл сигналдың екі айқасқан иілген жолақты нысаны, ал жасыл сигналдың төменге бағытталған нұсқар нысаны болуы тиіс.
      12. Ұлттық заңнама кейбір темір жол өтпелерінде жүріп өту рұқсатын білдіретін баяу жыпылықтайтын ай түстес ақ сигнал орнатуды көздей алады.
      13. Егер жолдың жарық сигналдары тек велосипед жүргізушілеріне арналған болса, егер ол шатастырып алудың алдын алуға қажет болса, сигналдың өзінде велосипед сұлбасын бейнелеуге немесе велосипед суреті салынған тік бұрышты табличкамен толықтырылған кіші көлемді сигналды пайдалануға болады.

24-бап. Жаяу жүргіншілерге ғана арналған сигналдар

      1. Жаяу жүргіншілерге ғана арналған жарық сигналдары ретінде мынадай мағыналары бар төменде көрсетілген сигналдар ғана пайдаланылуы мүмкін:
      а) жыпылықтамайтын сигналдар:
      і) жасыл сигнал жаяу жүргіншілердің қозғалысына рұқсатты білдіреді;
      іі) сары сигнал жаяу жүргіншілердің қозғалысына тыйым салуды білдіреді, бірақ жүріс бөлігіне шығып үлгергендерге одан өтуді аяқтауға мүмкіндік береді;
      ііі) қызыл сигнал жаяу жүргіншілердің жолдың жүріс бөлігіне шығуына тыйым салуды білдіреді;
      b) жыпылықтайтын сигналдар:
      жасыл жыпылықтайтын сигнал жаяу жүргіншілердің жолдың жүріс бөлігінен өту уақыты аяқталғанын және тез арада қызыл сигнал қосылатынын білдіреді.
      2. Жаяу жүргіншілерге арналған жарық сигналдары екі түстен, атап айтқанда қызыл және жасыл түстен тұратын екі түсті жүйелі болуы тиіс; алайда олар қызыл, сары және жасыл түстерден тұратын үш түсті жүйеде болуы мүмкін. Екі сигнал ешқашан бір уақытта қосылмауы тиіс.
      3. Сигналдар тігінен орнатылуға тиіс, бұл ретте қызыл сигнал әрқашан үстінде, жасыл сигнал - әрқашан астында болу керек. Қызыл сигналда қозғалмайтын жаяу жүргіншінің немесе жаяу жүргіншілердің сұлбасының, ал жасыл сигналда - қозғалыстағы жаяу жүргіншінің немесе жаяу жүргіншілердің сұлбасының нысаны болғаны дұрыс.
      4. Жаяу жүргіншілер бағдаршамының құрылысы және олардың орналасу тәсілдері оларды жүргізушілердің көлік құралдарының қозғалысын реттеуге арналған жарық сигналдары ретінде қабылдауына мүмкіндік бермеуге тиіс.

IV бөлім. Жолдарды таңбалау.

25-бап

Құзырлы органдар оны жол қозғалысын реттеу, жолды пайдаланушыларды ескерту немесе бағыттау мақсатында қажет деп тапқан жағдайларда жүріс бөлігіндегі белгілеулер (жол таңбалары) қолданылады. Бұл белгілеулер дербес, сондай-ақ олардың көрсеткіштерін күшейту немесе нақтылау үшін басқа да жол сигналдық белгілермен қатар қолданыла алады.

26-бап

      1. Жүріс бөлігі бойынша өткізілген тұтас сызықтан тұратын ұзына бойғы таңба барлық көлік құралдарының одан өтіп кетуіне немесе үстінен жүруіне тыйым салуды білдіреді; таңба қозғалыстың қос бағытын тең бөлген кезде, ол жүргізуші үшін қозғалыс бағытына сәйкес келетін жүріс бөлігінің қарсы шеті болып табылатын таңба жақтан ешбір көлік құралының жүрмеуге тиіс екенін білдіреді. Екі тұтас сызықтан тұратын ұзына бойғы таңбаның да мағынасы осындай.
      2. а) Жолдың жүріс бөлігі бойынша өткізілген үзік сызықтардан тұратын, ұзына бойғы таңба тыйым салу мағынасын бермейді, бірақ олар:
      і) не болмаса қозғалыс жолағының ара-жігін ашуға, сондай-ақ қозғалыс ағындарының бағыттарын бөлуге;
      іі) не болмаса тұтас сызыққа жақындағаны және ол белгілеген тыйым салу немесе аса қауіптілік тудыратын басқа учаскеге жақындағаны туралы ескертуге;
      b) сызықтар арасындағы қашықтық ұзындығының сызық ұзындығына қатынасы осы тармақтың а, і-тармақшаларында баяндалған мақсаттарда пайдаланылатын сызықтарға қарағанда, осы тармақтың а, іі-тармақшаларында баяндалған мақсаттарда пайдаланылатын үзік сызықтардағы кесінділерден едәуір кішкентай болуы тиіс.
      3. Ұзына бойғы таңба жолдың жүріс бөлігінде үзік сызықпен қатар
тұтас сызықтан тұратын жағдайларда, жүргізушілер олардың жағындағы сызықтардағы көрсеткіштерді ғана басшылыққа алуы тиіс. Бұл ереже рұқсат етілген басып озуды іске асырған жүргізушілерге қозғалыс бағытына сәйкес келетін жолаққа қайта шығуға кедергі келтірмейді.
      4. Осы баптың ережесін қолданған кезде олардың жақсы көрінуін
қамтамасыз етуге арналған жолдың жүріс бөлігінің шетін білдіретін немесе олар көлденең сызықтармен қосылған, жолдың жүріс бөлігінде аялдауға арналған жерлерді білдіретін ұзына бойғы сызықтар ұзына бойғы таңбалар болып табылмайды.

27-бап

      1. Бір немесе бірнеше қозғалыс жолақтарының барлық еніне жүргізілген тұтас сызықтан немесе екі параллель тұтас сызықтан тұратын көлденең таңба осы Конвенцияның 10-бабының 3-тармағында көрсетілген "Аялдаусыз өтуге тыйым салынады" В,2 сигналдық белгісімен ұйғарылған, көлік құралдарының аялдау сызығын білдіреді. Сонымен қатар мұндай таңба аялдау сызығын көрсету үшін немесе теміржол өтпесінің алдында қолданылуы мүмкін, оны жол жарық сигналдары, жол қозғалысын реттеуге уәкілетті адам ұйғара алады. В,2 сигналдық белгісіне ілесетін таңбаның алдында жолдың жүріс бөлігінде
"тоқта" сөзі берілуі мүмкін.
      2. Техникалық жағынан мүмкін болмаған жағдайларда, осы баптың
1-тармағында көрсетілген көлденең таңба әрбір В,2 белгісі орнатылғаннан кейін қойылуы керек.
      3. Бір үзік сызықтан немесе бір немесе бірнеше қозғалыс жолақтарының барлық ені бойынша қатар жүргізілген екі үзік сызықтан тұратын көлденең таңба олар осы Конвенцияның 10-бабының 2-тармағында айтылған "Басты жол қиылысы" В,1 белгісіне сәйкес жол беруге міндетті болғанда, көлік құралдарының одан өтпеуге тиіс сызығын білдіреді. Осы таңбаның алдында В,1 белгісін белгілеу үшін жолдың жүріс бөлігінде жалпақ көмкерілген үшбұрыш бейнеленуі мүмкін, оның бір жағы таңбаға параллель, ал қарама-қарсы ұшы жақындап қалған көлік құралдарына бағытталған болады.
      4. Жаяу жүргіншілер өтпесін белгілеу үшін жолдың жүріс бөлігінің осіне параллель, барынша жалпақ жолақтар жүргізген жөн.
      5. Велосипедшілер өтпесін белгілеу үшін көлденең сызықтар не болмаса жаяу жүргіншілер өтпесіне қойылатын таңбалар ретінде қабылдауға болмайтын басқа таңба қолданылады.

28-бап

      1. Жолдың жүріс бөлігіндегі таңбалардың басқа түрлері, нұсқарлар, параллель немесе қиғаш сызықтар немесе жазбалар сигналдық белгілердің ұйғарымдарын қайталау үшін немесе жолды пайдаланушыларға сигналдық белгілер бермейтін көрсеткіштерді беру үшін қолданылуы мүмкін. Таңбалардың мұндай түрлері, көбінесе, тұрақ аймақтарының немесе жолақтарының шекараларын, оларда тұруға тыйым салынатын, автобустардың немесе троллейбустардың аялдау орындарын, сондай-ақ жол қиылысына жақындаған кезде қатардан-қатарға алдын ала орын ауыстыруды белгілеу үшін пайдаланылады. Алайда, егер ұзына бойғы таңбалармен қозғалыс жолақтарына бөлінген жүріс бөлігінде нұсқар болса, онда жүргізушілер олар келе жатқан жолақта көрсетілген бағытта немесе бағыттардың бірімен қозғалысты жалғастыруға тиіс.
      2. Осы Конвенцияның 27-бабы 4-тармағының жаяу жүргіншілерге
қатысты ережелері сақталған жағдайда, жолдың жүріс бөлігі аймағын немесе жолдың жүріс бөлігі деңгейінен сәл шығыңқы аймақты тұтас немесе үзік жолақтармен жиектелген параллель көлбеу сызықтармен таңбалау тұтас жолақтар болған кезде көлік құралдарының бұл аймаққа шықпауға тиіс екенін, ал үзік сызықтар болған кезде бұл аймаққа тек қауіпсіз болған жағдайда ғана немесе жүріс бөлігінің қарама-қарсы жағынан көлденең көшеге өту үшін қажет болғанда өтуге болатынын білдіреді.
      3. Жолдың жүріс бөлігінің шетіндегі ирек сызық жүріс бөлігінің
көрсетілген жағынан осы сызықтың барлық ұзындығында тұруға тыйым салуды білдіреді.

29-бап

      1. Осы Конвенцияның 26-28-баптарында айтылған таңба жолдың жүріс бөлігінде бояумен немесе соншалықты тиімді болып табылатын кез-келген тәсілмен жасалуы мүмкін.
      2. Егер жолдың жүріс бөлігінің таңбасы бояумен жасалса, онда ол сары немесе ақ түсті болуы тиіс; алайда рұқсат етілген немесе шектелген аялдау орнын белгілейтін таңба үшін көк түс қолданылуы мүмкін. Уағдаласушы Тараптың аумағында сары және ақ түстің екеуі де қолданылатын болса, бір санаттағы таңба бір түсті болуы тиіс. Осы тармақтың ережелерін қолданған кезде "ақ" терминіне "күміс түстес" немесе "ақ-сұр" бояулары да жатады.
      3. Таңбаға енгізілген жазбаларды, суреттер мен нұсқарларды салу кезінде олардың көлік құралдарының қозғалыс бағытында жүргізушілерге кіші бұрышты қиғаштықта ғана көрінетіндігі үшін жазбалардың, суреттер мен нұсқарлардың көлемін ұлғайту қажеттігін ескеру қажет.
      4. Жылжымалы көлік құралдарына арналған жол таңбасы оны
қозғалыстың қарқындылығы талап ететін жағдайларда және нашар
жарықтанған немесе мүлде жарықтандырылмаған жерлерде жарық қайтарғыш
болуы ұсынылады.

30-бап.

Осы Конвенцияға 8-қосымшада жол таңбаларының сызбаларына немесе суреттеріне қатысты ұсынымдардың жиынтығы берілген.

V тарау. Басқа жол белгілері мен сигналдары

31-бап. Жөндеу жұмыстарының сигнализациясы

      1. Оларда жөндеу жұмыстары жүргізіліп жатқан жолдың жүріс бөлігі учаскелерінің шекараларын сигналдық белгілермен белгілеу керек.
      2. Жөндеу жұмыстарының көлеміне және қозғалыстың қарқындылығына байланысты болғанда, жөндеу жұмыстары жүргізіліп жатқан жолдың жүріс бөлігі учаскелерінің шекараларын белгілеу үшін ақ пен қызыл, сары мен қызыл, қара мен ақ немесе қара және сары жолақтармен кезектесіп боялған үзік немесе тұтас барьерлер қойылады және сонымен қатар түнде, егер барьерлерге жарық қайтарғыш ерекшелік берілмесе, онда жарық және жарық қайтарғыш құрылғы орнатылады. Жарық қайтарғыш құралдар және жыпылықтамайтын жарықтар қызыл немесе қою сары түсті, жыпылықтайтын жарықтар қою сары түсті болуы тиіс. Алайда,
      а) жарықтар мен құрылғылар, егер олар қозғалыстың бір бағытында ғана көрінсе және осы қозғалыс бағытының қарама-қарсы жағындағы учаскенің шекарасын білдірсе, ақ түсті болуы мүмкін;
      b) жарықтар мен құрылғылар, егер олар қозғалыстың қос бағытын бөліп тұратын учаскенің шекарасын білдіретін болса, ақ немесе ақшыл-сары түсті болуы мүмкін.

32-бап. Жарықтардың немесе жарық қайтарғыш құрылғылардың көмегімен жасалатын таңбалар

Әрбір Уағдаласушы Тарап өзінің барлық аумағында жүріс бөлігінің шегін белгілеу үшін қолданылатын жарықтар немесе жарық қайтарғыш құрылғылар үшін бір және сол түсті немесе түстердің бір немесе сол жүйесін қолданатын болады.

Темір жол өтпелері
33-бап

      1. а) Егер темір жол өтпесінде пойыздардың жақындағаны немесе шлагбаум мен жартылай шлагбаумның жабылатыны туралы ескерту үшін сигнализация орнатылған болса, онда ол осы Конвенцияның 23-бабы
1-тармағының b тармақшасында көзделгендей, жыпылықтайтын қызыл, сигналдан немесе кезекпен жыпылықтайтын қызыл сигналдардан тұруы тиіс. Алайда
      і) жыпылықтайтын қызыл сигналдар осы Конвенцияның 23-бабының
2-тармағында сипатталғандай, қызыл-жасыл-сары үш түсті жарық сигналдары жүйесімен немесе егер темір жол өтпесіне жақын жолда басқа үш түсті жарық сигналдары немесе темір жол өтпесінде шлагбаумдар орнатылған болса, онда жасыл жарығы жоқ сигналмен толықтырылуы немесе алмастырылуы мүмкін;
      II) қозғалысы өте аз, қара жолдарда және жаяу жүргіншілер жолдарында тек дыбыстық сигнал ғана қолданылуы мүмкін.
      b) Барлық жағдайларда жарық сигнализациясы дыбыстық сигналмен толықтырылуы мүмкін.
      2. Бағдаршамдар қозғалыс бағытына сәйкес жолдың жүріс бөлігінің шетіне орнатылады; бұл мән-жайлармен, мысалы сигналдардың көрінуі немесе қозғалыстың қарқындылығы жағдайларымен талап етілсе, сигналдар жолдың қарама-қарсы жағында қайталануы тиіс. Алайда, егер жергілікті жағдайда бұл қажет деп есептелсе, олар жолдың жүріс бөлігінің ортасында қауіпсіздік аралында қайталануы немесе жолдың жүріс бөлігінде орнатылуы мүмкін.
      3. Осы Конвенцияның 10-бабының 4-тармағына сәйкес "Аялдаусыз өтуге тыйым салынады" В,2 сигналдық белгісі шлагбаумсыз, жартылай шлагбаумсыз немесе пойыздардың жақындағаны туралы ескертетін жарық сигнализациясы жоқ темір жол өтпесінде орнатылуы мүмкін; егер темір жол өтпесінде осы белгі орнатылса, жүргізушілер өздерінің көлік құралдарын аялдау сызығында тоқтатуы немесе аялдау сызығы болмаған жағдайда, өтпеге пойыз жақындап қалмағанына көз жеткізгеннен кейін ғана қозғалысын жалғастыруға тиіс.

34-бап

1. Темір жолдың әр жағында шахматтық тәртіппен орналасқан
шлагбаумдары немесе жартылай шлагбаумдары бар темір жол өтпелерінде осы шлагбаумдардың немесе жартылай шлагбаумдардың көлденең орналасуы
жолдың әрбір пайдаланушының өзі жақын келген әр шлагбаумның немесе
жартылай шлагбаумның алдында тоқтауға міндетті екендігін білдіреді; шлагбаумдардың және жартылай шлагбаумдардың көлденең түсуге
бағытталған қозғалысы да осындай мағынада болады.
2. Қызыл сигналдың немесе осы Конвенцияның 33-бабы 1-тармағының
а тармақшасында айтылған қызыл сигналдардың немесе сол 1-тармақта айтылған дыбыстық сигналдың қосылуы ешбір жолды пайдаланушының аялдау сызығын кесіп өтпеуге немесе егер аялдау сызығы болмаса, бағдаршамнан аспауға тиіс екенін білдіреді. 33-баптың 1-тармағының а, і тармақшаларында айтылған үш түсті жүйенің сары сигналының қосылуы ешбір жолды пайдаланушының аялдау сызығынан өту немесе егер аялдау сызығы болмаса, сары сигнал қосылған сәтте көлік құралдары сигналға соншалықты жақын келіп, қауіптілік тудырмастан, олардың алдында аялдай алмайтын жағдайларды қоспағанда, бағдаршамнан асу құқығы жоқ екенін білдіреді.

35-бап

      1. Темір жол өтпелерінің шлагбаумдары мен жартылай шлагбаумдары
кезектесіп келетін қызыл және ақ, қызыл және сары, қара және ақ немесе сары және қара жолақтармен анық белгіленуі тиіс. Алайда олар үлкен қызыл дискінің ортасына орналастырылған жағдайда, олар тек ақ немесе сары түске ғана боялуы мүмкін.
      2. Шлагбаумдары және жартылай шлагбаумдары жоқ әр темір жол өтпесінде темір жолға тікелей жақын жерде 3-қосымшада сипатталған В,7
сигналдық белгісі орнатылуы тиіс. Пойыздардың жақындағаны туралы
ескертетін бағдаршам немесе "Аялдаусыз өтуге тыйым салынады" В,2 белгісі болған кезде В,7 сигналдық белгісі В,2 белгісінің тіреуінде немесе бағдаршамның бағанына орнатылады. В,7 белгісін:
      а) оларда темір жол қозғалысы өте төмен жылдамдықта жүзеге асырылатын, ал жол қозғалысын қажетті сигналдарды қолмен көрсететін, темір жол көлігі құралдарына ілесіп жүретін адам реттейтін автомобиль жолдары мен темір жолдардың қиылысында;
      b) темір жолдар мен қозғалысы аз қара жолдардың және жаяу жүргінші жолдарының қиылысында орнату міндетті емес.
      3. Осы Конвенцияға 3-қосымшада сипатталған А,26 немесе А,27
белгілеулерінің бірі берілген кез-келген ескерту белгісінің астында ұзындығы тігінен қойылған және ақ немесе сары түске салынған қызыл көлбеу жолақтары бар тік бұрышты қалқанша орнатылуы мүмкін, бірақ бұл жағдайда белгі мен темір жол арасындағы қашықтықтың үштен біріне және үштен екісіне тең аралықта бірыңғай нысандағы қалқандардан тұратын қосымша белгілер орнатылады, оларда ақ немесе сары түске тиісінше бір немесе екі қызыл жолақ салынады. Бұл белгілер жолдың жүріс бөлігінің қарама-қарсы жағында қайталануы мүмкін. Осы тармақта айтылған қалқаншалар осы Конвенцияға 3-қосымшаның С бөлімінде сипатталған.

36-бап

      1. Темір жол өтпелерінде туындайтын ерекше қауіптілік сипатына қарай Уағдаласушы Тараптар:
      а) әр темір жол өтпесінің алдында А,26 немесе А,27 белгілеулерінің бірі бар ескерту белгілерінің бірін орнату үшін шаралар қабылдауға міндетті; алайда
      і) елді мекендерде орын алуы мүмкін ерекше жағдайларда;
      іі) оларда механикалық көлік құралдарының қозғалысы өте сирек жағдайларда ғана жүзеге асырылатын қара және ауыл аралық жолдарда ешқандай белгі орнатпауға болады;
      b) барлық темір жол өтпелері шлагбаумдармен немесе жартылай шлагбаумдармен, темір жол, әсіресе, пойыздың ең жоғары жылдамдығын ескере отырып, темір жол өтпесіне сол және басқа жағынан жақындап қалған жол көлік құралының жүргізушісі темір жол өтпесіне шығар алдында дер кезінде аялдай алатындай, егер пойыз көрінсе, пойыз өтпеге жеткен сәтте сол жерде болған жолды пайдаланушылар одан түсіп кете алатындай, пайдаланушыларға өтпенің екі жағынан да көрінетін жағдайларды есептемегенде, пойыздардың жақындағаны туралы ескертетін сигнализация жүйесімен жабдықталған болуы үшін шаралар қабылдауға міндетті; алайда Уағдаласушы Тараптар пойыздардың қозғалыс жылдамдығы салыстырмалы түрде жоғары емес немесе жол механикалық көлік құралдары сирек жүретін темір жол өтпелерінде осы тармақтың ережелерінен шегінуге жол бере алады;
      с) шлагбаумдар немесе жартылай шлагбаумдар көрінбейтін бекеттен басқарылатын шлагбаумдары немесе жартылай шлагбаумдары бар барлық темір жол өтпелерінің пойыздардың жақындағаны туралы ескертетін және осы Конвенцияның 33-бабының 1-тармағында көрсетілген сигнализация жүйелерінің бірімен жабдықталуы;
      d) пойыз жақындағанда автоматты түрде іске қосылатын шлагбаумдары немесе жартылай шлагбаумдары бар барлық темір жол өтпелерінің пойыздардың жақындағаны туралы ескертетін және осы Конвенцияның 33-бабының 1-тармағында көрсетілген сигнализация жүйелерінің бірімен жабдықталуы;
      е) олардың жақсы көрінуі үшін шлагбаумдарды немесе жартылай шлагбаумдарды жарық қайтарғыш материалдармен жабу немесе жарық қайтарғыш құрылғылармен жабдықтау және қажет жағдайда, түнде жарықтандыру; сонымен қатар қарқынды түнгі автомобиль қозғалысы бар жолдарда темір жол өтпелері алдында орнатылатын ескерту белгілерін жарық қайтарғыш материалдармен жабу немесе жарық қайтарғыш құрылғылармен жабдықтау және қажет болған жағдайда түнде жарықтандыру;
      f) жартылай шлагбаумдармен жабдықталған темір жолға жақын жолдардың жүріс бөлігінің ортасына, мүмкіндігінше, темір жол өтпесіне жақындаған көлік құралдарына тыйым салатын ұзына бойғы таңба салу, қозғалыс бағытына қарама қарсы жүріс бөлігі жағына шығу немесе қозғалыстың қос бағытын бөліп тұратын бағыттаушы аралдарды жарақтау үшін шаралар қабылдауға міндетті.
      2. Осы баптың ережелері осы Конвенцияның 35-бабының 2-тармағындағы соңғы сөйлемде көзделген жағдайларда қолданылмайды.

VI тарау. Қорытынды ережелер

37-бап

      1. Осы Конвенция барлық Біріккен Ұлттар Ұйымына мүше-мемлекеттердің немесе кез-келген мамандандырылған мекемелердің мүшелерінің немесе Атомдық энергия жөніндегі халықаралық агенттік мүшелерінің немесе Халықаралық Сот Статуты тараптарының және осы Конвенцияның Тарабы болуға Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы шақырған кез-келген мемлекеттің қол қоюы үшін Нью-Йоркте Біріккен Ұлттар Ұйымының Орталық Мекемелерінде 1969 жылғы 31 желтоқсанға дейін ашық.
      2. Осы Конвенция ратификациялауға жатады. Ратификациялық грамоталар Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас Хатшысының сақтауына беріледі.
      КСРО Конвенцияны КСРО ЖС Президиумының 1974 жылғы 29 сәуірдегі 5939-VIII Жарлығымен ратификациялаған.
      3. Осы Конвенция осы баптың 1-тармағында аталған кез-келген мемлекеттің оған қосылуы үшін ашық болып қалады. Қосылу туралы құжаттар Бас Хатшының сақтауына беріледі.

38-бап

      1. Әр мемлекет осы Конвенцияға қол қою, оны ратификациялау немесе оған қосылу кезінде немесе одан кейін кез-келген сәтте Бас Хатшыға жолданған нотификациялау арқылы Конвенцияның барлық аумақта немесе аумақтың бөлігінде қолдануға болатынын, оның сыртқы қатынастары үшін жауапты екенін білдіре алады. Бас Хатшы аталған нотификацияны алған күнінен бастап отыз күн өткеннен кейін немесе Конвенция нотификация жасаған мемлекетке қатысты күшіне енген сәтте, егер бұл уақыт анағұрлым кеш болып табылатын болса, Конвенция нотификацияда аталған аумақта немесе аумақтарда қолданыла бастайды.
      2. Осы баптың 1-тармағында аталған нотификацияны жасайтын әр мемлекет олардың тапсырмасы бойынша осындай нотификация жасалған аумақтардың атынан осы Конвенцияның 46-бабының 2-тармағында көзделген мазмұндағы өтініші бар нотификация жіберуге тиіс.
      3. Осы баптың 1-тармағына сәйкес өтініш жасаған әр мемлекет осыдан кейін кез-келген сәтте Бас Хатшыға жолданған нотификациялау арқылы Конвенцияның нотификацияда аталған аумақта қолданылуы тоқтайтынын және Бас Хатшы осы нотификацияны алған күнінен бастап бір жыл өткеннен кейін Конвенцияның нотификацияда аталған аумақта қолданылуы тоқтайтынын білдіре алады.

39-бап

1. Осы Конвенция ратификациялау туралы немесе қосылу туралы он бесінші құжатты сақтауға берілген күнінен бастап он екі ай өткеннен кейін күшіне енеді.
2. Осы Конвенцияны ратификациялайтын немесе оған қосылатын әр мемлекетке қатысты ратификациялау туралы немесе қосылу туралы он бесінші құжат сақтауға берілгеннен кейін Конвенция осы мемлекет ратификациялық грамотаны немесе қосылуы туралы құжатты сақтауға тапсырған күнінен бастап он екі ай өткеннен кейін күшіне енеді.

40-бап

Осы Конвенция күшіне енген сәтінен бастап, ол Уағдаласушы Тараптар арасындағы 1931 жылғы 30 наурыздағы Женева қаласында қол қоюға ашылған Жол белгілері мен сигналдарының бірыңғайлылығын енгізу жөніндегі Конвенция және 1949 жылғы 19 қыркүйектегі Женевада қол қою үшін ашық Жол белгілері мен сигналдары туралы Хаттаманың күшін жояды және ауыстырады.

Аталған құжаттың толық атауы: Жол сингализациясының бірізділігі туралы Конвенция (Женева, 1931 жылғы 30 наурыз).

41-бап

      1. Осы Конвенция күшіне енген соң бір жылдан кейін әр Уағдаласушы Тарап Конвенцияға бір немесе бірнеше түзетулер ұсына алады. Кез-келген ұсынылған түзетудің мәтіні түсіндірме меморандуммен бірге Бас Хатшыға жолданады, ол оны Уағдаласушы Тараптардың барлығына жібереді. Уағдаласушы тараптар осы мәтін жіберілген күнінен бастап он екі ай мерзім ішінде: а) олардың түзетуді қабылдайтындығы, b) түзетуден бас тартатындығы немесе с) осы түзетуді қарау үшін конференция шақыруды қалайтыны туралы хабарлай алады. Бас Хатшы ұсынылған түзетудің мәтінін осы Конвенцияның; 37-бабының 1-тармағында аталған барлық басқа да мемлекеттерге жібереді.
      2. а) Жоғарыдағы тармаққа сәйкес таратылған, кез-келген ұсынылған түзету, егер жоғарыда айтылған он екі ай мерзім ішінде Уағдаласушы Тараптардың үштен бір бөлігінен кем бөлігі Бас Хатшыға олардың түзетуді қабылдамайтындықтары немесе осы түзетуді қарау үшін конференция шақыруды ұсынатындығы туралы хабарласа, қабылданды деп есептеледі. Бас Хатшы барлық Уағдаласушы Тараптарға ұсынылған түзетудің қабылданғандығы немесе олардан бас тартылғандығы туралы және конференция шақыру туралы келіп түскен әрбір өтініш туралы хабарлайды. Егер белгіленген он екі ай мерзім ішінде осындай бас тартулар мен өтініштерді барлық Уағдаласушы Тараптардың үштен бір бөлігінен кем бөлігі ғана алса, Бас Хатшы түзетудің алдыңғы тармақта айтылған он екі ай мерзімі өткен соң алты ай өткеннен кейін, белгіленген мерзім ішінде түзетуден бас тартқан немесе оны талқылау үшін конференция шақыруға өтініш білдіргендерді қоспағанда, барлық Уағдаласушы Тараптар үшін күшіне енетіндігі туралы хабарлайды.
      b) Жоғарыда аталған он екі ай мерзім ішінде ұсынылған түзетуден бас тартқан немесе оны қарау үшін конференция шақыруға өтініш білдірген әрбір Уағдаласушы Тарап осы мерзім өткеннен кейін кез-келген уақытта оның түзетуді қабылдағандығы туралы Бас Хатшыға мәлімдей алады, Бас Хатшыға бұл мәлімдемені қалған Уағдаласушы Тараптардың барлығына жолдайды. Түзету қабылдау туралы осындай мәлімдеме жіберген Уағдаласушы Тараптарға қатысты оны Бас Хатшы алған соң алты ай өткеннен кейін күшіне енеді.
     3. Егер ұсынылған түзету осы баптың 2-тармағына сәйкес және осы
баптың 1-тармағында көзделген он екі ай мерзім ішінде қабылданбаған болса, Уағдаласушы Тараптардың жалпы санының жартысынан кемі олардың
ұсынылған түзетуден бас тартатындығы және барлық Уағдаласушы
Тараптардың үштен бірі, бірақ кемінде он бөлігі оны қабылдайтындары немесе осы түзетуді қарау үшін конференция шақыруды қолдайтындығы туралы Бас Хатшыға хабарласа, Бас Хатшы ұсынылған түзетуді немесе осы баптың 1-тармағына сәйкес оған жіберілген кез-келген басқа ұсынысты қарау үшін конференция шақырады.
      4. Егер Конференция осы баптың 3-тармағына сәйкес шақырылатын болса, Бас Хатшы оған осы Конвенцияның 37-бабының 1-тармағында көрсетілген барлық мемлекеттерді шақырады. Бас Хатшы конференцияға шақырылған мемлекеттердің барлығына конференцияның ашылуына кем дегенде алты ай қалған мерзімге дейін ұсынылатын түзетуге қосымша қарау үшін кез-келген ұсыныстарды жіберуді сұрайды және осы ұсыныстар туралы конференцияның ашылуына кемінде үш ай мерзім қалғанға дейін конференцияға шақырылған барлық мемлекеттерге мәлімдейді.
      5. а) Осы Конвенцияға кез-келген түзету, егер ол Конференцияға қатысқан мемлекеттердің үштен екісінің басым дауысымен қабылданса және бұл көпшілік кем дегенде, Конференцияға қатысқан барлық Уағдаласушы тараптардың үштен екісін қамтыған жағдайда қабылданды деп есептеледі. Бас Хатшы түзетудің қабылданғандығы және оның осы хабарланған күннен бастап он екі ай өткеннен кейін, осы мерзім ішінде Бас Хатшыға түзетуден бас тартатындықтары туралы хабарлағандарды қоспағанда, барлық Уағдаласушы Тараптарға қатысты күшіне енетіндігі туралы Уағдаласушы Тараптардың барлығына хабарлайды.
     b) Жоғарыда аталған он екі ай мерзім ішінде ұсынылған түзетуден бас тартқан немесе оны қарау үшін конференция шақыруға өтініш білдірген әрбір Уағдаласушы Тарап оның түзетуді қабылдағандығы туралы Бас Хатшыға мәлімдей алады, Бас Хатшы бұл мәлімдемені қалған Уағдаласушы Тараптардың бәріне жолдайды. Оны қабылдағаны туралы мәлімдемеген Уағдаласушы Тарапқа қатысты түзету осы мәлімдемені Бас Хатшы алғаннан кейін алты ай өткен соң, егер бұл мерзім кешірек аяқталатын болса, жоғарыда аталғаннан он екі ай мерзім өткеннен кейін күшіне енеді.
      6. Егер ұсынылған түзету осы баптың 2-тармағына сәйкес қабылданбады деп есептелсе және Конференцияны шақырудың осы баптың 3-тармағында ұйғарылған шарттары орындалмаса, ұсынылған түзетуден бас тартылды деп есептеледі.

42-бап

Әрбір Уағдаласушы Тарап Бас Хатшыға жолданған жазбаша нотификация арқылы осы Конвенцияның күшін жоя алады. Күшін жою Бас Хатшы осы нотификацияны алған күнінен бастап бір жыл өткен соң күшіне енеді.

43-бап

Егер Уағдаласушы тараптардың саны кейінгі он екі айдан соң қандайда бір кезең ішінде бесеуден кем болса, осы Конвенция күшін жояды.

44-бап

Екі немесе одан да көп Уағдаласушы Тараптардың арасында осы Конвенцияны түсіндіруге немесе қолдануға қатысты туындаған барлық дау, оны Тараптар келіссөздер немесе басқа да реттеу құралдары арқылы шеше алмаса, мүдделі Уағдаласушы Тараптардың бірінің өтініші бойынша Халықаралық Сотқа шешу үшін берілуі мүмкін.

45-бап

Осы Конвенцияның ешбір ережесі Уағдаласушы Тараптардың кез-келгеніне Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарғысына сәйкес келетін және қалыптасқан жағдаймен шектелетін, ол өзінің сыртқы немесе ішкі қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қажетті деп есептейтін шараларды қабылдауға кедергі келтіретіндей түсіндірілмеуі тиіс.

46-бап

      1. Осы Конвенцияға қол қою немесе ратификациялық грамотасын немесе қосылуы туралы құжатын сақтауға тапсыру кезінде әрбір мемлекет өзін осы Конвенцияның 44-бабымен байланысты деп есептемейтіндігін айта алады. Басқа Уағдаласушы тараптар осындай өтініш жасаған кез-келген Уағдаласушы Тарапқа қатысты 44-баппен байланысты болып табылмайды.
      2. а) Өзінің ратификациялық грамотасын немесе қосылуы туралы құжатын сақтауға тапсыру сәтінде әрбір мемлекет Бас Хатшыға жолданған нотификация арқылы:
      і) оның ескерту белгісі (9-баптың 1-тармағы) ретінде А(а) немесе А(b) үлгілерінің қайсысын таңдайтыны; және
      іі) осы Конвенцияны қолдану мақсатында "Аялдаусыз өтуге тыйым салынады" (10-баптың 3-тармағы) белгісі ретінде В,2(а) немесе В,2(b)   үлгілерінің қайсысын таңдайтыны туралы хабарлайды.
      Кейіннен кез-келген уақытта әрбір мемлекет Бас Хатшыға жолданған нотификация арқылы өзінің өтінішін басқамен алмастырып, таңдауын өзгерте алады.
      b) Өзінің ратификациялық грамотасын немесе қосылуы туралы құжатын сақтауға тапсыру сәтінде әрбір мемлекет Бас Хатшыға жолданған нотификация арқылы осы Конвенцияны қолдану мақсатында велосипедтерді аспалы двигателі бар мотоциклдерге теңестіретінін (1-баптың 1-тармағы) білдіре алады.
      Кейіннен әрбір мемлекет кез-келген уақытта Бас Хатшыға жолданған нотификация арқылы өз өтінішін қайтарып ала алады.
      3. Осы баптың 2-тармағында көзделген өтініштер Бас Хатшы нотификацияны алғаннан кейін алты айдан соң немесе егер бұл уақыт анағұрлым кеш болып табылмаса, өтініш жасаған мемлекетке қатысты Конвенция күшіне енген сәтте күшіне енеді.
      4. Осы баптың 1-тармағында көзделген ескертпелерден өзге, осы   Конвенциядағы және оның қосымшаларындағы ескертпелерге олар жазбаша нысанда ұсынылған жағдайда және олар ратификациялық грамотаны немесе қосылу туралы құжатты сақтауға ұсынғанға дейін жасалса және олар ратификациялық грамотада немесе қосылу туралы құжатта расталған жағдайда рұқсат беріледі. Бас Хатшы аталған ескертпелер туралы осы Конвенцияның 37-бабының 1-тармағында көрсетілген барлық мемлекеттерге хабарлайды.
      5. Ескертпе немесе осы баптың 1 және 4-тармақтарына сәйкес өтініш жасаған әрбір Уағдаласушы Тарап өз ескертпесін Бас Хатшыға жолданған нотификация арқылы кез-келген сәтте қайтарып ала алады.
      6. Осы баптың 4-тармағына сәйкес жасалған кез-келген ескертпе
      а) жоғарыда аталған ескертпені жасаған Уағдаласушы Тарап үшін осы ескертпе шеңберінде оған қатысты Конвенция ережелерін өзгертеді;
      b) ескертпе жасаған Уағдаласушы Тараппен өзара қарым-қатынаста басқа Уағдаласушы Тараптар үшін де осындай ережелерді өзгертеді.

47-бап

      Бас Хатшы осы Конвенцияның 41 және 46-баптарында көзделген өтініштерден, нотификациялар мен хабарландырулардан басқа 37-баптың 1-тармағында аталған барлық мемлекеттерге,
      а) 37-бапқа сәйкес Конвенцияға қол қоюлар, ратификациялар және қосылулар туралы;
      b) 38-бапқа сәйкес өтініштер туралы;
      с) 39-бапқа сәйкес осы Конвенцияның күшіне енген күні туралы;
      d) 41-баптың 2 және 5-тармақтарына сәйкес осы Конвенцияға түзетулер күшіне енген күні туралы;
      с) 42-бапқа сәйкес күшін жоюлар туралы;
      f) 43-бапқа сәйкес осы Конвенцияның күшін жою туралы хабарлайды.

48-бап

      Ағылшын, испан, қытай, орыс және француз тілдерінде бір данада құрастырылған осы Конвенцияның түпнұсқасы, барлық бес мәтін де тең түпнұсқа болады, Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Хатшысына сақтауға тапсырылады, ол расталған көшірмелерді осы Конвенцияның 37-бабының 1-тармағында аталған барлық мемлекеттерге тиісті түрде жібереді.
      Өз үкіметтері тиісті түрде уәкілеттіктер берген, төменде қол қойған өкілдер оны куәландыру үшін осы Конвенцияға қол қойды.
      Вена қаласында бір мың тоғыз жүз алпыс сегізінші жылдың қараша айында жасалды.
_________________
      * Конвенция мәтінінің типографиялық тәсілмен басылған тиісті жерлерінде сигналдық белгілер, таңбалар мен табличкалар бейнеленуі мүмкін.

Осы Конвенцияның 2-бабына сәйкес төмендегі қосымшалар олардың
ажырамас бөлігі болып табылады:

1-қосымша

Жол қиылыстарына немесе темір жол өтпелеріне жақын орнатылатын белгілерді қоспағанда, ескерту белгілері

Ескертпе: Жол қиылыстарына жақын орнатылатын ескерту белгілеріне қатысты 2-қосымшаның В бөлімін қараңыз. Темір жол өтпелеріне жақын орнатылатын ескерту белгілеріне қатысты 3-қосымшаның А және С бөлімдерін қараңыз.

А бөлімі. Ескерту белгілерінің үлгілері

      А(а) немесе А(b) үлгілері ескерту белгілерінің үлгілері болып табылады. А(а) үлгісі тең қабырғалы үшбұрышты болып келеді, оның бір қабырғасы көлденең, ал оған қарама қарсы бұрышы жоғары қарайды; фоны ақ немесе сары түсті, жиегі қызыл түсті болады. А(b) үлгісі квадрат болып, оның диагоналының бірі тігінен орналасады; фоны сары түсті, жиегі қара түсті жіңішке жолақпен көмкеріледі. Осы белгілердегі таңбалар оларды сипаттауда өзге нұсқамаларсыз берілуі және қара немесе қою көк түсті болуы тиіс.
      Қалыпты мөлшердегі А(а) белгілері үшін қабырғаларының ұзындығы 0,9 м (3 фут), кіші мөлшердегі А(а) белгілері үшін - 0,6 м (2 фут) құрайды; Қалыпты мөлшердегі А(b) белгілері үшін қабырғаларының ұзындығы 0,6 м (2 фут), кіші мөлшердегі А(b) белгілері үшін 0,4 м (1 фут 4 дюйм) құрайды;
      А(а) және А(b) үлгілерін таңдауға қатысты осы Конвенцияның 5-бабының 2-тармағын және 9-баптың 1-тармағын қараңыз.

В бөлімі. Ескерту белгілері мен осы белгілерді пайдалануға
қатысты ұйғарымдардың белгілеулері

     1. Қауіпті бұрылыс немесе қауіпті бұрылыстар
      Қауіпті бұрылысқа немесе бірінен соң бірі келетін қауіпті бұрылыстарға жақындағанын ескерту үшін жағдайларға байланысты мына белгілердің бірі пайдаланылады:
      А,1(а): Солға бұрылыс
      А,1(b): Оңға бұрылыс
      А,1(с): Екі еселенген бұрылыс немесе бірінші солға бұрылып, бірінен соң бірі жалғасатын екеуден көп бұрылыстар
      А,1(d): Екі еселенген бұрылыс немесе бірінші оңға бұрылып, бірінен соң бірі жалғасатын екі бұрылыстан да көп бұрылыстар.

     2. Тік еңіс
      Үлкен ылдиы бар тік еңіске жақындағаны туралы ескерту үшін А(а) белгісінің үлгісіндегі А,2(а) белгілеуі және А(b) белгісінің үлгісіндегі А,2(b)белгілеуі пайдаланады.
      А,2(а) белгілеуінің сол жағы сигналдық белгі қалқанының сол бұрышын, ал оның негіздемесі осы қалқанның барлық енін алады.
А,2(а) және А,2(b) белгілеулеріндегі сан еңістің пайызын көрсетеді; бұл нұсқау қатыстылықпен, алмастырылуы (1:10) мүмкін. Алайда, Уағдаласушы Тараптар А,2(а) немесе А,2(b) белгілеулерінің орнына, бірақ Конвенцияның 5-бабының 2-тармағы b тармақшасының ережелерін мүмкіндігінше ескере отырып, егер олар А(а) белгісінің үлгісін қабылдаса, А,2(с) белгілеуін, А(b) белгісінің үлгісін қабылдаған болса, А,2(d) белгілеуін таңдай алады.

     3. Тік өрлеу
      Тік өрлеуге жақындағаны туралы ескерту үшін А(а) белгісінің үлгісіндегі А,3 белгілеуі және А(b) белгісінің үлгісіндегі А,3(b) белгілеуі пайдаланылады.
      А,3(а) белгілеуінің оң жағы сигналдық белгі қалқанының оң бұрышын, ал оның негіздемесі осы қалқанның барлық енін алады. А,3(а) және А,3(b) белгілеулеріндегі сан өрлеудің пайызын көрсетеді; бұл нұсқаулар қатыстылықпен (1:10) алмастырылуы мүмкін. Алайда тік еңіс үшін А,2(с) белгілеуін таңдап алған Уағдаласушы Тараптар А,3(а) белгілеуінің орнына А,3(с) белгілеуін, ал А,2(d) белгілеуін таңдап алған Уағдаласушы Тараптар А,3(b) белгілеуінің орнына А,3(d) белгілеуін ала алады.

4. Жолдың тарылуы
Жолдың тарылуын ескерту үшін А,4(а) белгілеуі немесе осы жердің кескін үйлесімін едәуір анық көрсететін белгілеу, мысалы А,4(b) сияқты белгілеу пайдаланылады.

     5. Айырылатын көпір
      Айырылатын көпірге жақындағаны туралы ескерту үшін А,5 белгілеуі пайдаланылады.
      А,5 белгілеуі бар ескерту белгісінің астына 3-қосымшаның С бөлімінде сипатталған А,29(а) үлгісіндегі тік бұрышты табличка орналастырылуы мүмкін, бірақ бұл жағдайда А,5 белгілеуі мен айырылатын көпірдің арасындағы қашықтықтың шамамен үштен біріне және үштен екісіне көрсетілген қосымшада сипатталған А,29(b) және А,29(с) үлгілерінің табличкалары орналастырылады.

6. Жағалауға немесе жағаға шығу
Жолдың жағалауға немесе жағаға шығатыны туралы ескерту үшін А,6
белгілеуі пайдаланылады.

     7 . Тегіс емес жол
     Шұңқырларға, дөңес көпірлерге немесе дөңестерге немесе жолдың жүріс бөлігі нашар жағдайдағы жерлерге жақындағаны туралы ескерту үшін А,7(а) белгілеуі пайдаланылады.
      Дөңес көпірлерді немесе дөңес жерлерді белгілеу үшін А,7(а) белгілеуі А,7(b) белгілеуімен алмастырылуы мүмкін.
      Шұңқырларды белгілеу үшін А,7(а) белгілеуі А,7(с) белгілеуімен алмастырылуы мүмкін.

8. Тайғақ жол
Жолдың тайғақтығы өте жоғары учаскесіне жақындағаны туралы ескерту үшін А,8 белгілеуі пайдаланылады.

     9. Қиыршық тастың шашылуы
      Жолдың қиыршық тастар шашылуы мүмкін учаскесіне жақындағаны
туралы ескерту үшін А(а) белгісінің үлгісіндегі А,9(а) белгілеуі және А(b) белгісінің үлгісіндегі А,9(b) белгілеуі пайдаланылады.
      Сол жақты қозғалыс кезінде белгілеулер қарама-қарсы жаққа қаратылады.

     10. Тастардың құлауы
      Тастардың құлау қаупі бар және оның салдарынан жолдарда тастардың болуы мүмкін жол учаскесіне жақындағаны туралы ескерту үшін А(а) белгісінің үлгісіндегі А,10(а) белгілеуі және А(b) белгісінің үлгісіндегі А,10(b)белгілеуі пайдаланылады.
      Екі жағдайда да белгілеудің оң жағы сигналдық белгі қалқанының оң бұрышын алады.
      Белгілеу қарама-қарсы жаққа қаратылуы мүмкін.

     11. Жаяу жүргінші өтпесі
      Жол таңбасымен немесе Е,11(а) немесе Е,11(b) белгісімен белгіленген жаяу жүргінші өтпесіне жақындағаны туралы ескерту үшін екі - А,11(а) және А,11(b) және А,11 белгілеуі пайдаланылады.
      Белгілеу қарама-қарсы жаққа қаратылуы мүмкін.

     12. Балалар
      Жолдың балалар жиі өтетін, мысалы мектептен немесе ойын алаңдарынан шығатын учаскелеріне жақындағаны туралы ескерту үшін А,12 белгілеуі пайдаланылады.
      Белгілеу қарама-қарсы жаққа қаратылуы мүмкін.

13. Велосипедшілердің шығуы
Велосипедшілер жолға жиі шығатын немесе оны кесіп өтетін жерлерге жақындағаны туралы ескерту үшін А,13 белгілеуі пайдаланылады.

     14. Мал айдап өтетін және басқа да жануарлардың шығып қалуы мүмкін жерлер
      Жолдың мал кесіп өту қаупі бар жол учаскесіне жақындағаны туралы ескерту үшін жиі кездесетін үй немесе дала жануарларының сұлбасынан тұратын белгілеулер, мысалы үй жануары үшін А,14(а) белгілеуі; жабайы аңдар үшін А,14(b) белгілеуі пайдаланылады.
      Белгілеулер қарама-қарсы жаққа қаратылуы мүмкін.

15. Жөндеу жұмыстары
Жөндеу жұмыстары жүргізіліп жатқан жол учаскесіне жақындағаны туралы ескерту үшін А,15 белгілеуі пайдаланылады.

     16. Жарық сигнализациясы
      Қозғалысы үш түсті сигналмен реттелетін жерге жақындағаны туралы ескерту қажет деп табылса және оны жолды пайдаланушылар алдын ала байқай алмайтын жағдайларда, А,16 белгілеуі пайдаланылады. А,16 белгілеуінің үш үлгісі бар: А,16(а); А,16(b) және А,16(с), олар осы Конвенцияның 23-бабының 4-6-тармақтарында сипатталған үш түсті жүйедегі сигналдардың орналасуына сәйкес келеді.
      Бұл белгілеуге үш түсті сигнал, атап айтқанда оған жақындағаны туралы ескертетін сигнал түстері кіреді.

     17. Ұшу-қону жолағы
      Ұшу-қону алаңынан ұшатын немесе оған қонатын ұшу аппараттарының шағын биіктікте ұшып етуі мүмкін жол учаскесіне жақындағаны туралы ескерту үшін А,17 белгілеуі пайдаланылады.
      Белгілеу қарама-қарсы жаққа қаратылуы мүмкін.

     18. Бүйірден соғатын жел
      Бүйірден қатты жел жиі соғуы мүмкін жол учаскесіне жақындағаны туралы ескерту үшін А,18 белгілеуі пайдаланылады.
      Белгілеу қарама-қарсы жаққа қаратылуы мүмкін.

     19. Екі жақты қозғалыс
      Мұның алдындағы учаскеде қозғалыс бір бағытты немесе бір бағыттағы қозғалысқа арналған бірнеше жүріс бөліктері бар жолда жүргізілсе, онда бір жүріс бөлігінде уақытша немесе ұдайы екі жақты қозғалыс жүргізілетін жол учаскесіне жақындағаны туралы ескерту үшін А,19 белгілеуі пайдаланылады.
      Осындай белгілеуі бар белгі аталған учаскеге кірер жерде, сонымен қатар жол учаскеде қажеттілігіне қарай жиі қайталануы тиіс. Сол жақты қозғалыс кезінде нұсқарлар қарама-қарсы жаққа қаратылуы тиіс.

     20. Басқа қауіптіліктер
      Жоғарыда 1-19-тармақтарда немесе 2 және 3-қосымшалардағы белгілеулермен көзделмеген қауіптілігі бар жол учаскесіне жақындағаны туралы ескерту үшін А,20 белгілеуі пайдаланылады.
      Алайда Уағдаласушы Тараптар Конвенцияның 3-бабы 1-тармағының а, іі тармақшаларының ережелеріне сәйкес графикалық белгілеулерді қабылдай алады.
      А,20 белгісі, көбіне, онда темір жол қозғалысы өте төмен жылдамдықта жүзеге асырылатын, ал жол қозғалысын қажетті сигналдарды қолмен беретін, темір жол құралдарына ілесіп жүретін адам реттейтін темір жол қиылысы туралы ескерту үшін қолданылуы мүмкін.

2-қосымша

Жол қиылыстарында жолдан өтудің басымдылық құқығын реттейтін белгілер, жол қиылыстарына жақын орнатылатын ескерту белгілері және жолдың тар учаскелерінде жолдан өтудің басымдылық құқығын реттейтін белгілер

Ескертпе: Егер басты жол кіретін қиылыста соңғысының бағыты өзгерсе, қиылысқа жақындағаны туралы ескертетін белгілердің астына немесе қиылыста немесе оның алдында орнатылған жолдан өтудің басымдылық құқығын реттейтін белгілердің астына қиылыстағы сызбада басты жолдың бағытын көрсететін табличка орналастырылуы мүмкін.

А бөлімі. Жол қиылыстарында жолдан өтудің басымдылық құқығын реттейтін белгілер

     1. "Басты жолдың қиылысы" белгісі
      "Басты жолдың қиылысы" белгісі В,1 белгісі болып табылады. Оның нысаны бір қабырғасы көлденең орналасқан, ал қарама-қарсы ұшы төмен қараған, тең қабырғалы үшбұрышты болады; фоны ақ немесе сары түсті, ал жиегі қызыл түсті болуы тиіс; белгіде белгілеулер болмайды.
      Қалыпты көлемдегі белгілер үшін үшбұрыш қабырғаларының ұзындығы шамамен 0,9 м (3 фут), ал кіші көлемдегі белгі үшін кем дегенде 0,6 м (2 фут) құрайды.

      2. "Аялдаусыз жолдан өтуге тыйым салынады" белгісі
      "Аялдаусыз жолдан өтуге тыйым салынады" белгісі В,2 белгісі болып табылады, онда екі үлгі бар:
      - В,2(а) үлгісі қызыл фонда ағылшын немесе тиісті мемлекеттің тілінде ақ әріптермен жазылған "тоқта" деген сөз жазылған сегізбұрышты болуы тиіс: сөздің әріптерінің биіктігі табличка биіктігінің кемінде үштен біріндей болуы тиіс;
      - В,2(b) үлгісі ақ немесе сары фонда және қызыл жиегі болуы тиіс; оның ішінде В,1 белгісі жазбасыз орналастырылады және сонымен қатар үстіңгі бөлігінде қара немесе көк түсті әріптермен ағылшын немесе тиісті мемлекеттің тілінде "тоқта" сөзі орналастырылады. Қалыпты көлемдегі В,2(а) белгісінің биіктігі және қалыпты көлемдегі В,2(b) белгісінің диаметрі 0,9 м (3 фут) құрауы тиіс: кіші көлемдегі белгілердің биіктігі мен диаметрі тиісінше 0,6 м (2 фут)болуы тиіс.
      В,2(а) және В,2(b) үлгілерінің арасындағы таңдауға қатысты Конвенцияның 5-бабының 2-тармағын және 10-бабының 3-тармағын қараңыз.

     3. "Басты жол" белгісі
      "Басты жол" белгісі В,3 белгісі болып табылады. Ол шаршы нысанды, оның диагоналдарының бірі тігінен орналасқан. Шаршы қара жиекпен көмкерілген; ортасына сары немесе қызғылт сары түсті қара жиегі бар шаршы орналасқан. Екі шаршы арасындағы кеңістік ақ түсті болуы тиіс.
      Қалыпты көлемдегі белгілер үшін шаршы қабырғаларының ұзындығы шамамен 0,5 м (1 фут 8 дюйм), кіші көлемдегі белгілерде - кем дегенде 0,35 м (1 фут 2 дюйм) болады.

4. "Басты жолдың аяқталуы"
"Басты жолдың аяқталуы" белгісі В,4 белгісі болып табылады. Бұл белгі жоғарыда бейнеленген В,3 белгісінен және оған шаршының төменгі сол жағына және жоғары оң жағына перпендикуляр қара немесе сұр орталық жолақ немесе жоғарыда аталған жолақты құрайтын параллель сұр штрихтар қосылған белгіден тұрады.

В бөлімі. Қиылыстарға жақын орнатылатын ескерту белгілері

1. Белгілер
Қиылыстарға жақын орнатылатын ескерту белгілері 1-қосымшаның А бөлімінде сипатталған А(а) немесе А(b) белгілеріне сәйкес болуы тиіс.

     2. Белгілеулер
      Белгілеулер қара немесе көк болуы тиіс.
      а) А(а) немесе А(b) белгілеріне орналастырылатын белгілеулерге қатысты мынадай жағдайлар болады:
      і) ол бойынша жолдан өтудің басымдылық құқығы мемлекетте қолданылатын жалпы қабылданған жолдан өтудің басымдылық ережесімен айқындалатын қиылыс; А(а) белгісінің үлгісіндегі А,21(а) белгілеуі және А(b) белгісінің үлгісіндегі А,21(b) белгілеуі пайдаланылады.
      А,21(а) және А,22(b) белгілеулері қиылыстың сипатын анағұрлым анық көрсететін, мысалы А,21(с), А,21(d), А,21(е), А,21(f) және А,21(g) белгілеулерімен алмастырылуы мүмкін.
      іі) жолды пайдаланушылар жол беруі тиіс жолмен қиылыс; А,22(а) белгілеуі пайдаланылады.
      А,22(а) белгілеуі қиылыстың сипатын анағұрлым анық көрсететін, мысалы А,22(b) және А,22(с) белгілеулерімен алмастырылуы мүмкін.
      Егер жолда немесе ол белгіленген қиылысты құрайтын жолдарда В,1 немесе В,2 белгілері қойылса немесе жол сипаты ұлттық заңнамаға байланысты онымен жүріп келе жатқан жүргізушілер осы белгілеулердің бар-жоғына қарамастан қиылыста жол беруі тиіс (мысалы, ауыл аралық немесе қара жолдарда) болса, осындай жағдайларда ғана бұл белгілеулер қолданылуы мүмкін. Оларда В,3 белгісі орнатылған жолдарда осы белгілеулерді пайдалану кейбір ерекше жағдайлармен шектеледі.
      ііі) Жолды пайдаланушылар жол беруі тиіс жол қиылысы.
      Егер қиылыста "Басты жолмен қиылыс" белгісі орнатылған болса, А,23 белгілеуі қолданылады.
      Егер қиылыста "Аялдаусыз өтуге тыйым салынады" (В,2) белгісі орнатылған болса, онда А,24(а) және А,24(b) белгілеулерінің В,2 белгісінің үлгісіне сәйкес келетіні қолданылады.
      Алайда А(а) сигналдық белгісі мен оның белгілеулерінің орнына осы Конвенцияның 10-бабының 6-тармағына сәйкес В,1 немесе В,2 белгілері қолданылуы мүмкін.
      іv) Айналмалы қозғалысы бар қиылыс: А,25 белгілеуі пайдаланылады.
      Сол жақты қозғалыс кезінде нұсқарлардың бағыты кері болуы тиіс.
      b) Қиылыстағы қозғалыс жарық сигналдарымен реттелетін жағдайларда, осы В бөлімінде сипатталған белгілерге қосымша немесе осы белгілердің орнына 1-қосымшаның В бөлімінде сипатталған А,16 белгілеумен бірге А(а) немесе А(b) белгілері орналастырылуы мүмкін.

С бөлімі. Жолдың тар учаскелерінде жолдан өтудің басымдылық құқығын реттейтін белгілер

    1. Қарсы келе жатқан көлікке басымдылық беретін белгі
      Қарсы жол айрығы қиын немесе мүмкін емес болатын жолдың тар учаскесінде қозғалыс реттеледі, егер осы реттеу жарық жол сигналдарын орнатуда емес, бір бағыттағы қозғалысқа басымдылық беруді білдірсе, себебі жүргізушілер күндіз де, түнде де одан жүріп өту жолын анық көре алады, "Қарсы келе жатқан көліктің басымдылығы" В,5 белгісі басымдылық құқығы жоқ жүріп өту жағынан қозғалыс бағытына қаратып орнатылады. Бұл белгі қарсы келе жатқан көлік құралдарының жүргізушілерін аялдауға мәжбүр етпей, осы учаскеден өтуге болғанша жолдың тар учаскесіне шығуға тыйым салынатын көрсетуді білдіреді.
      Бұл белгі дөңгелек ақ немесе сары фонда және қызыл жиекті болуы тиіс; басымдылық берілген бағытты білдіретін нұсқар қара түсті, ал басқа бағытты білдіретін нұсқар қызыл түсті болуы тиіс.
      Сол жақты қозғалысы бар мемлекеттерде нұсқарлар кері орналастырылуы тиіс .

     2. Қарсы келе жатқан көлікке қатысты басымдылық беретін белгі
      Жүргізушілерді жолдың тар учаскесінде қарсы келе жатқан көлікке қарағанда басымдылықты пайдаланатынын ескерту үшін В,6 белгісі қолданылады.
      Бұл белгінің фоны көгілдір түсті, нысаны тік бұрышты болады; жоғары бағытталған нұсқар ақ, ал басқасы қызыл түсті болуы тиіс.
      Сол жақты қозғалыс кезінде нұсқарлар кері бағытта орналасуы тиіс.
      Жолда В,6 белгісі пайдаланылса, жолдың тар учаскесінің басқа жағынан кері бағытта келе жатқан көлік құралдарына арналған В,5 белгісі міндетті түрде орнатылады.

3-қосымша

Темір жол өтпелеріне қатысты белгілер

А бөлімі. Ескерту белгілері

      1-қосымшаның А бөлімінде сипатталған А(а) немесе А(b) белгілері орнатылуға тиіс белгілер болып табылады. Белгіде орналастырылатын белгілеуге қатысты мына жағдайлар айқындалады:
      а) шахматтық тәртіппен орналасқан шлагбаумдары немесе жартылай шлагбаумдары бар темір жол өтпелерін белгілеу үшін темір жолдың әр жағынан А,26 белгілеуі пайдаланылады;
      b) басқа темір жол өтпелерін белгілеу үшін А,27(а) және А,27(b) екі үлгісі бар А,27 белгілеуі пайдаланылады;
      с) трамвай желісінің қиылысына жақындағаны туралы ескерту үшін және бұл қиылыс Конвенцияның 1-бабындағы анықтамаға сәйкес темір жол өтпесі болып табылмайтын жағдайда, А,28 белгілеуі пайдаланылуы мүмкін.
      Ескертпе: Оларда темір жол қозғалысы өте төмен жылдамдықта жүзеге асырылатын, ал жол қозғалысын қажетті сигналдарды қолмен көрсететін, теміржол көлігі құралдарына ілесіп жүретін адам реттейтін автомобиль жолдары мен темір жолдардың қиылысына жақындағаны туралы ескерту қажет деп табылса, 1-қосымшаның В бөлімінде сипатталған А,20 белгісі пайдаланылады.

В бөлімі. Темір жол өтпелеріне тікелей жақын орнатылатын белгілер

      Осы конвенцияның 35-бабының 2-тармағында айтылған В,7 белгісінің В,7(а), В,7(b) және В,7(с) деген үш үлгісі бар.
      В,7(а) және В,7(b) үлгілерінің қызыл немесе қара жиекті ақ немесе сары фоны болады; В,7(с) үлгісінің қара жиекті ақ немесе сары фоны болады, В,7(с) үлгісіндегі жазулар қара әріптермен жазылады, егер жолдың кем дегенде екі ізі болса, онда В,7(b) үлгісі пайдаланылады; В,7(с) белгісін пайдалануда қосымша табличка тек жолдың кем дегенде екі ізі бар болғанда қолданылады және бұл жағдайда олардың саны көрсетіледі.
      Крестің қалыпты ұзындығы 1,2 м (4 фут) болуы тиіс. Жеткілікті кеңістік болмаған жағдайда белгі оның ұштары жоғары және төмен бағытталып бейнеленуі мүмкін.

С бөлімі. Темір жол өтпелеріне жақын орнатылатын қосымша белгілер

      35-баптың 3-тармағында аталған қалқандар А,29(а), А,29(b) және А,29(с) белгілері болып табылады.
      Жолақтардың көлбеуі жүріс бөлігіне қаратылады.
      А,29(b) және А,29(с) белгілерінің үстіне А,29(а) белгісінің үстінде орнатылатындай, темір жол өтпелеріне жақындағаны туралы ескертетін белгі қойылуы керек.

4-қосымша

Жолдан өтудің басымдылық құқығына, аялдауға және тұруға қатысты белгілерді қоспағанда, міндетті ұйғарымды білдіретін белгілер

Ескертпе: Жолдан өтудің басымдылық құқығын реттейтін белгілерге қатысты 2-қосымшаны қараңыз; аялдауға және тұруға қатысты 6-қосымшаны қараңыз.

А бөлімі. Тыйым салатын немесе шектейтін белгілер

1. Белгілер мен белгілеулердің сипаттамалары

а) Тыйым салатын және шектейтін белгілер дөңгелек болуы тиіс; олардың диаметрі елді мекендерден тыс жерлерде 0,6 м (2 фут) және елді мекендерде 0,4 м (16 дюйм) болуы тиіс.
b) Белгілерді сипаттауға байланысты төменде көрсетілген шегінулерді қоспағанда, тыйым салатын және шектейтін белгілер ақ немесе сары фонда қызыл жиекті болуы тиіс, ал егер белгілеулер болатын болса, онда олар жазбалар сияқты қара немесе көк түсті болуы тиіс; көлбеу жолақтар болса, онда олар қызыл түсті және белгіні солдан оңға төмен қарай кесіп өтуі тиіс.

2. Белгілердің сипаттамасы

      а) Қозғалысқа тыйым салу және шектеу
      і) Кез келген көлік құралдарының кіруіне тыйым салуды көрсету үшін "Кіруге тыйым салынады" С,1 белгісі пайдаланылады. Бұл белгінің С,1(а) және С,1(b) екі үлгісі бар.
      іі) қос бағыттағы көлік құралдарының барлық қозғалысына тыйым салуды көрсету үшін "Екі бағыттағы қозғалысқа да тыйым салынады" С,2 белгісі пайдаланылады.
      ііі) Көлік құралдарының немесе жолды пайдаланушылардың кейбір санаттарының ғана қозғалысына тыйым салуды көрсету үшін оның белгілеуі олардың қозғалысына тыйым салынған көлік құралдарының немесе жолды пайдаланушылардың сұлбасынан тұратын белгі пайдаланылады. Көрсетілген С,3(а), С,3(b), С,3(с), С,3(d), С,3(е), С,3(f), С,3(g), С,3(h), С (j) және С,3(k) белгілерінің мынадай мәндері болады:
      С,3(а): "Коляскасыз екі дөңгелекті мотоциклдерді қоспағанда, барлық механикалық құралдардың қозғалысына тыйым салынады";
      С,3(b): "Мотоциклдік қозғалысқа тыйым салынады";
      С,3(с): "Велосипедтік қозғалысқа тыйым салынады";
      С,3(d): "Аспалы двигателі бар велосипедтердің қозғалысына тыйым салынады";
      С,3(е): "Жүк қозғалысына тыйым салынады";
      Тонна санын көлік құралы сұлбасында ақшыл түспен не болмаса Конвенцияның 8-бабының 4-тармағына сәйкес С,3(е) белгісінің астында орналасқан қосымша табличкада көрсету көлік құралының немесе көлік құралы құрамының рұқсат етілген ең жоғары салмағы көрсетілген саннан асып кеткен жағдайда ғана қозғалысқа тыйым салынатынын білдіреді.
      С,3 (f) "Жартылай немесе бір осьті тіркемеден басқа тіркемені сүйреткен кез-келген механикалық көлік құралының қозғалысына тыйым салынады"
      Тонна санын көлік құралы сұлбасында ақшыл түспен не болмаса Конвенцияның 8-бабының 4-тармағына сәйкес С,3(f) белгісінің астында орналасқан қосымша табличкада көрсету тіркеменің рұқсат етілген ең жоғары салмағы көрсетілген саннан асып кеткен жағдайда ғана қозғалысқа тыйым салынатынын білдіреді.
      Уағдаласушы Тараптар оны мақсатты деп есептеген жағдайларда жүк автомобилінің артқы бөлігінің сұлбасын жеңіл автомобильдің артқы бөлігінің сұлбасымен, ал тіркеменің сұлбасын (ол бейнеленген түрде) оны осындай автомобильге тіркеуге болатын тіркеменің сұлбасымен алмастыра алады.
      С,3(g): "Жаяу жүргіншілер қозғалысына тыйым салынады"
      С,3(h): "Көлік-арба қозғалысына тыйым салынады"
      С,3(i): "Қол арбалардың қозғалысына тыйым салынады"
      С,3(k): "Өздері жүретін ауыл шаруашылық көлік құралдарының қозғалысына тыйым салынады"
    Ескертпе : Уағдаласушы Тараптар С,3(а)-С,3(к) белгілерінде сол жақтағы жоғарғы квадратты оң жақтағы төменгі квадратпен қосатын қызыл көлбеу жолақтарды жүргізбеу немесе ол белгілеудің көрінуін немесе түсінігін нашарлатпайтын болса, жолақты осы белгілеудің деңгейінде үзбеу туралы шешім қабылдай алады.
      iv) Көлік құралдарының немесе жолды пайдаланушылардың кейбір санаттарының қозғалысына тыйым салуды көрсету үшін қанша тыйым салу санаттары бар, сонша тыйым салу белгілерін, не болмаса олардың қозғалысына тыйым салынған әр түрлі көлік құралдарының немесе жолды пайдаланушылардың сұлбалары бейнеленген тыйым салу белгісін пайдалануға болады. Төменде берілген "Механикалық көлік құралдарының қозғалысына тыйым салынады" С,4(а) және "Механикалық көлік құралдарының және көлік-арба қозғалысына тыйым салынады" С,4(b) белгілері осындай белгінің үлгісі болып табылады.
      Елді мекендерден тыс жерлерде екеуден көп сұлбалары бар белгілерді, ал елді мекендерде үшеуден көп сұлбалары бар белгілерді орнатуға болмайды.
      v) Салмағы немесе көлемі белгіленген шектен асатын көлік құралдарының қозғалысына тыйым салуды көрсету үшін мынадай белгілер пайдаланылады:
      С,5: "Көлемдік ені... метрден (... фунттан) асатын көлік құралдарының қозғалысына тыйым салынады";
      С,6: "Көлемдік биіктігі ... метрден (... фунттан) асатын көлік құралдарының қозғалысына тыйым салынады";
      С,7: "Салмағы жүгімен қоса алғанда, ... тоннадан асатын көлік құралдарының қозғалысына тыйым салынады";
      С,8: "Осіне түсетін салмағы ... тоннадан асатын көлік құралдарының қозғалысына тыйым салынады";
      С,9: "Ұзындығы ... метрден (... фунттан) асатын көлік құралдарының немесе көлік құралдары құрамасының қозғалысына тыйым салынады".
      vi) Көлік құралдарының олардың арасындағы белгіде көрсетілген ара қашықтықты сақтамай қозғалуына тыйым салынатынын көрсету үшін "Кемінде ... метр (..ярд) ара қашықтықты сақтамай қозғалуға тыйым салынады" С,10 белгісі пайдаланылады.

b) Бұрылуға тыйым салынады
Бұрылуға (нұсқардың бағытына байланысты оңға немесе солға) тыйым салуды көрсету үшін "Солға бұрылуға тыйым салынады" С,11(а) белгісі немесе "Оңға бұрылуға тыйым салынады" С,11(b) белгісі пайдаланылады.

с) Айналыс жасауға тыйым салынады
Айналыс жасауға тыйым салуды көрсету үшін "Айналыс жасауға тыйым салынады" С,12 белгісі пайдаланылады.

    d) Басып озуға тыйым салынады
      і) Қолданыстағы ережелермен көзделген, басып озуға қатысты жалпы ұйғарымдардан басқа, аспалы двигателі бар екі дөңгелекті велосипедтер мен коляскасы жоқ екі дөңгелекті мотоциклдерді қоспағанда, жолмен қозғалатын барлық механикалық көлік құралдарына басып озуға тыйым салуды көрсету үшін "Басып озуға тыйым салынады" С,13(а) белгісі пайдаланылады.
      Осы белгінің екі үлгісі бар: С,13 (аа) және С,13 (а).
      іі) Олардың рұқсат етілген ең жоғары салмағы 3,5 тоннадан (7 700 фунттан) асатын жүк көлік құралдарына басып озуға тыйым салуды көрсету үшін "Жүк көлік құралына басып озуға тыйым салынады" С,13(b) белгісі пайдаланылады. Осы белгінің екі үлгісі бар: С,13(bа) және С,13(bb).
      Конвенцияның 8-бабының 4-тармағына сәйкес белгінің астында орналасқан қосымша табличкада көлік құралының рұқсат етілген ең жоғары салмағын өзгерту туралы нұсқау орналастырылуы мүмкін, одан асқан кезде тыйым салу белгісі қолданылады.
      ііі) Сол жақты қозғалыс кезінде С,13(аа) және С,13(bа) белгілеріндегі автомобильдердің түстерін тиісінше өзгерту керек.

     с) Жылдамдықты шектеу
      Жылдамдықты шектеуді көрсету үшін "Көрсетілген санмен шектелетін ең жоғары жылдамдық" С,14 белгісі пайдаланылады. Белгіде берілген сан көлік құралына жылдамдықты көрсету үшін осы мемлекетте жиі пайдаланылатын өлшем бірлігімен ең жоғары жылдамдықты көрсетеді. Жылдамдықты білдіретін саннан кейін немесе төмен мысалы, "км" (километр) немесе "миль" белгісі қосымша берілуі мүмкін.
      Олардың рұқсат етілген ең жоғары салмағы белгіленген саннан асатын көлік құралдарына қолданылатын жылдамдықты шектеуді көрсету үшін осы сан көрсетілген жазба Конвенцияның 8-бабының 4-тармағына сәйкес белгінің астындағы қосымша табличкаға орналастырылады.

f) Дыбыстық сигналдарды беруге тыйым салу
Дыбыстық сигналдар беруге тыйым салуды көрсету үшін жол-көлік оқиғаларын болдырмауға қажет жағдайларды қоспағанда, "Дыбыстық сигналдар беруге тыйым салынады" С,15 белгісі пайдаланылады. Егер бұл белгі елді мекенге кірер жерде елді мекен атауының көрсеткішімен қатар немесе осы белгіден кейін орнатылмаған болса, ол 7-қосымшада сипатталған 2-үлгідегі тыйым салынатын қашықтық көрсетілген табличкамен толықтырылуы тиіс. Егер тыйым салу барлық елді мекендерге таратылатын болса, бұл белгіні елді мекенге кірер жерде орнатпау және елді мекенге кірер жерге елді мекен атауының көрсеткіші жол пайдаланушыларға осы жерден бастап елді мекендерде осы аумақ қолданысындағы жол ережесі қолданылатындығын ескеру қажеттігін ұсынады.

     g) Аялдаусыз өтуге тыйым салынады
      Аялдау міндетті болатын кеденнің жақындығын көрсету үшін "Аялдаусыз өтуге тыйым салынады" С,16 белгісі пайдаланылады. Конвенцияның 8-бабының ережесінен шегіне отырып, бұл белгіде "кеден" сөзі белгіленген, әрі оны екі тілде көрсеткен жөн; С,16 белгісін пайдаланатын Уағдаласушы Тараптар бұл сөздің барлық орнатылатын белгілерде бір тілде белгіленуіне өңірлік деңгейде қол жеткізуі тиіс.
      Бұл белгі аялдаусыз өтуге тыйым салудың басқа да жағдайларында пайдаланылуы мүмкін; бұл кезде "кеден" сөзі аялдау себебін көрсететін өте қысқа жазбамен алмастырылады.

     h) Тыйым салулардың немесе шектеулерді4 аяқталғандығын білдіретін белгілер
      і) қозғалып келе жатқан көлік құралдарының жүргізушілерінің назарына жеткізілетін барлық тыйым салулардың аяқталу орнын көрсету үшін "Қозғалып келе жатқан көлік құралдарына қатысты жергілікті сипаттағы барлық тыйым салулардың аяқталуы" С,17(а) белгісі пайдаланылады. Бұл белгі бордюрсыз, ақ немесе сары түсті, қара жиекті дөңгелек болуы және оң жақ жоғарыдан солға қарай төмен бағытталған қара диагональды жолағы бар болуы немесе қара сұр түсті немесе қара немесе сұр параллель сызықтарынан тұруы тиіс.
      іі) тыйым салу немесе шектеу белгілері арқылы қозғалып келе жатқан көлік құралы жүргізушілерінің назарына жеткізілген тыйым салу немесе шектеу белгісі әрекетінің аяқталатынын көрсету үшін "Жылдамдықты шектеу аяқталады" С,17(b) немесе "Басып озуға тыйым салудың аяқталуы" С,17(с) белгілері пайдаланылады. Бұл белгілер С,17(а) белгілеріне ұқсас, бірақ оларға қосымша оның әрекеті тоқтатылатын тыйым салу немесе шектеу белгілерінің ашық сұр түсті белгілері енгізіледі.
      Осы h тармақшасында көрсетілген Конвенцияның 6-бабының 1-тармағындағы ережеден шегіне отырып, белгілер қарсы бағытта келе жатқан көліктерге арналған тыйым салу немесе шектеу белгілерінің артқы жағында орнатылуы мүмкін.

В бөлімі. Алдын ала жазылатын белгілер

1. Белгілер мен белгілеулердің жалпы сипаттамасы

а) Алдын ала жазылатын белгілер дөңгелек болуы тиіс; елді мекендерден тыс жерлерде олардың диаметрі кемінде 0,6 м (2 фут) және елді мекендерде кемінде 0,4 м (16 дюйм) болуы тиіс. Алайда диаметрі 0,3 метрден (12 дюймнан) кем болмайтын белгілер жарық және сигналдарымен бірге пайдаланылуы немесе қауіпсіздік аралдарында тумбаларда орнатылуы мүмкін.
b) Өзге нұсқаулар болмаған кезде бұл белгілер көгілдір түсті болуы тиіс, ал таңбалар ақ немесе ақшыл түсті немесе ықтимал нұсқа ретінде, белгілер қызыл жиекті ақшыл түсті, ал белгілеулер қара түсті болуы тиіс.

2. Белгілердің сипаттамасы

а) Міндетті бағыт
Көлік құралдары осы бағытта немесе тек белгілі бағыттарда ғана қозғалуы тиіс екендігін көрсету үшін "Міндетті бағыт" D,1 белгісінің D,1(а) үлгісі пайдаланылады, онда нұсқар немесе нұсқарлар тиісті бағытқа немесе тиісті бағыттарға бағытталады. Алайда осы бөлімнің 1-тармағындағы ережеден шегіне отырып D,1(а) белгісінің орнына D,1(b) белгісі пайдаланылуы мүмкін. D,1(b) белгісі ақ жиегі бар қара түсті болады және оның ақ түсті белгілеуі болуы тиіс.

b) Кедергіні міндетті түрде айналып өту
Конвенцияның 6-бабының 1-тармағындағы ережеден шегіне отырып, қауіпсіздік аралында немесе жолдағы қандайда бір кедергінің алдында орнатылған "Кедергіні міндетті түрде айналып өту" D,2 белгісі қауіпсіздік аралын немесе нұсқармен көрсетілген жақтағы кедергіні көлік құралының міндетті түрде айналып өтуін көрсетеді.

     с) Міндетті айналма қозғалыс
      "Міндетті айналма қозғалыс" D,3 белгісі жүргізушілерге олардың айналма қозғалысқа қатысты ережелерді сақтауы тиіс екендігін көрсетеді.
      Сол жақты қозғалыс кезінде нұсқарлар қарама-қарсы жаққа бағытталуы тиіс.

d) Міндетті велосипед жолы
"Міндетті велосипед жолы" D,4 белгісі велосипедшілерге олардың велосипед жолын пайдалануға міндетті екенін көрсетеді және басқа көлік құралдарының жүргізушілеріне олардың осы жолды пайдалануға құқығы жоқ екенін көрсетеді. Алайда, егер ол Ұлттық заңнамада көзделетін немесе онда жазба немесе С,3(d) белгісінің белгілеуі қосымша табличкада ұйғарылатын болса, аспалы двигательдері бар велосипедтердің жүргізушілері де осы жолды пайдалануға міндетті.

е) Жаяу жүргіншілер үшін міндетті жол
"Жаяу жүргіншілер үшін міндетті жол" D,5 белгісі жүргіншілерге олардың белгі орнатылған жолды пайдалануы міндетті екенін көрсетеді және басқа жолды пайдаланушыларға олардың осы жолды пайдалану құқығы жоқ екендігін көрсетеді.

f) Аттылар үшін міндетті жол
Жол басында орнатылған "Аттылар үшін міндетті жол" D,6 белгісі аттылардың осы жолды пайдалануға міндетті екенін және басқа жолды пайдаланушыларға олардың осы жолды пайдалану құқығы жоқ екенін көрсетеді.

g) Міндетті ең төмен жылдамдық
Жол басында орнатылған "Міндетті ең төмен жылдамдық" D,7 белгісі жолда келе жатқан көлік құралына оның көрсетілген жылдамдық шегінде қозғалуы керек екендігін көрсетеді; белгіде берілген сан көлік құралдарының жылдамдығын көрсету үшін осы мемлекетте жиі пайдаланылатын өлшем бірлігі арқылы осы жылдамдықты көрсетеді. Жылдамдықты білдіретін саннан кейін, мысалы "км" (километр) немесе "миль" белгілеулері қосылуы мүмкін.

h) Міндетті ең төмен жылдамдықтың аяқталуы
"Міндетті ең төмен жылдамдықтың аяқталуы" D,8 белгісі D,7 белгісінде ұйғарылған міндетті ең төмен жылдамдық әрекетінің аяқталатынын көрсетеді. D,8 белгісі D,7 белгісімен бірдей, бірақ ол оң жақ жоғарыдан төмен солға қарай өтетін көлбеу қызыл жолақтармен сызылады.

і) Тайғанауға қарсы шынжыры болуы міндетті
Жол басында "Тайғанауға қарсы шынжыры болуы міндетті" D,9 белгісі орнатылған жолмен қозғалып келе жатқан көлік құралының кемінде екі жетекші дөңгелегінде тайғанауға қарсы шынжырлары болуы міндетті екендігін көрсетеді.

5-қосымша

Аялдауға қатысты белгілерді қоспағанда, нұсқау белгілері

Ескертпе: Аялдауға қатысты нұсқау белгілеріне байланысты 6-қосымшаны қараңыз.
А-Ғ бөлімдеріндегі белгілер мен белгілеулердің жалпы сипаттамалары (G бөліміндегі белгілер мен белгілеулердің сипаттамаларына қатысты осы бөлімді қараңыз)

1. Нұсқау белгілерінің нысаны, әдетте, тікбұрышты болады; алайда бағыт көрсеткіштері бір қабырғасы көлденең орналасқан тікбұрыштың нұсқарымен аяқталатын ұзынша нысанды болуы мүмкін.
2. Нұсқау белгілерінде қара фонға ақ немесе ақшыл белгілеулер немесе жазбалар немесе ақ немесе ақшыл фонға қара белгілеулер немесе жазбалар түсірілуі мүмкін; қызыл түс ерекше жағдайларда қолданылуы мүмкін, бірақ ешқашан басым болмауы тиіс.

А бөлімі. Бағыттарды алдын ала көрсететін белгілер

1. Жалпы жағдай
Бағыттарды алдын ала көрсететін белгілердің үлгілері: Е,1(а); Е,1(b) және Е,1(с)

     2. Ерекше жағдайлар
      а) Тұйыққа тірелетін жолдың бағыттарын алдын ала көрсеткіштер: Е,2(а) және Е,2 (b)
      b) егер келесі қиылыста солға бұрылуға тыйым салынған болса, солға бұрылу үшін ол бойынша жүруге тиісті бағдарларға арналған бағыттардың алдын ала көрсеткіштерінің үлгісі: Е,3
      с) бірнеше қозғалыс жолағы бар жолдың қиылысында қатарларға алдын ала ауысу белгісінің үлгісі: Е,4.

В бөлімі. Бағыттардың көрсеткіштері

      1. Елді мекен бағытын көрсететін белгілердің үлгілері: Е,5(а), Е,5(b), Е,5(с) және Е,5(d).
      2. Әуежай бағытын көрсететін белгілердің үлгілері: Е,6(а), Е,6(b) және Е,6(с).
      3. Е,7 белгісі автотуристер лагерінің бағытын көрсетеді.
      4. Е,8 белгісі жастардың туристік базасының бағытын көрсетеді.

С бөлімі. Атаулардың көрсеткіштері

      Осы белгіні құрайтын тікбұрыштың ұзын қабырғасы көлденең орналасады.
      1.Елді мекеннің басталуын көрсететін белгілердің үлгілері: Е,9(а) және Е,9(b).
      2. Елді мекеннің аяқталуын көрсететін белгілердің үлгілері: Е,9(с) және Е,9(d).
      Конвенцияның 6-бабының 1-тармағындағы ережеден шегіне отырып, бұл белгілер елді мекендер атаулары көрсеткіштерінің артқы жағында орналастырылуы мүмкін.

D бөлімі. Растайтын белгілер

E,10 белгісі растайтын белгінің үлгісі болып табылады.
Конвенцияның 6-бабының 1-тармағындағы ережеден шегіне отырып, бұл белгі қарсы бағытта қозғалып келе жатқан көлік құралдарына арналған басқа белгінің артқы жағында орналастырылуы мүмкін.

Е бөлімі. Жаяу жүргінші өтпесі

      "Жаяу жүргінші өтпесі" Е,11(а) жаяу жүргіншілер мен жүргізушілерге жаяу жүргінші өтпесі бар жерлерді көрсету үшін пайдаланылады.
      Қара немесе көк белгілеуі бар ақ немесе сары түсті үшбұрышты көгілдір немесе қара түсті қалқан; А,11 таңбасы пайдаланылады.
      Сондай-ақ көгілдір фоны мен ақ белгілеулері бар қисық бесбұрышты нысаны бар Е,11(b) белгісін пайдалануға болады.

Ғ бөлімі. Көлік құралдарының жүргізушілеріне пайдалы нұсқаулар беретін басқа да белгілер

Бұл белгілердің көгілдір фоны болуы тиіс.

     1. "Аурухана" белгісі
      Бұл белгі көлік құралдарының жүргізушілеріне емдеу мекемелерінің жақын болуына, оның ішінде шудың болуынан сақтану қажеттілігіне байланысты сақтық шараларын қабылдауды көрсету үшін пайдаланылады. Бұл белгінің екі үлгісі бар: Е,12(а) және Е,12(b).
      Е,12(b) белгісінде бейнеленген қызыл крест G бөлімінің 2-тармағының а тармақшасында көрсетілген белгілеулердің бірімен алмастырылуы мүмкін.

     2. "Біржақты қозғалыс жолы" белгісі
      Бір жақты қозғалысы бар жолда келе жатқандықтарын растау қажет деп табылған жағдайда "Біржақты қозғалыс жолы" деген екі түрлі белгі орнатылуы мүмкін.
      а) жолдың жүріс бөлігінің осіне барынша немесе кемінде перпендикуляр орнатылған Е,13(а) белгісі; белгінің қалқаны шаршы түрінде болуы тиіс.
      b) жүріс бөлігінің осіне параллель орналасқан Е,13(b) белгісі; белгінің қалқаны ұзарған тікбұрышты болады, оның ұзын қабырғасы көлденең орналасады. Е,13(b) белгісінің нұсқарында ұлттық тілде немесе мемлекеттің ұлттық тілдерінің бірінде "біржақты қозғалыс" деген сөз жазылуы мүмкін.
      Е,13(а) және Е,13(b) белгілері көшеге кірерге дейін тыйым салатын немесе алдын ала жазылатын белгілердің орнатылған-орнатылмағандығына қарамастан орнатылады.

3. "Тұйыққа апаратын жол"
Жолға шығар жерде орналасқан "Жол тұйыққа тіреледі" Е,14 белгісі жолдың тұйыққа әкелетінін көрсетеді.

     4. Автомагистральға немесе автомагистральдан шығу туралы
ескертетін белгілер
      "Автомагистраль" Е,15 белгісі автомагистраль бойынша қозғалыстың арнайы ережесі қолданылатын жерге орнатылады. "Автомагистральдің аяқталуы" Е,16 белгісі көрсетілген ережелердің қолданылуы тоқтатылатын жерлерге орнатылуы тиіс.
      Е,16 белгісі автомагистральдің аяқталуына жақындағаны туралы ескерту үшін пайдалануға және қайталауға болады; осындай түрде орналастырылған әрбір белгінің астыңғы бөлігінде белгі мен автомагистральдің аяқталуы арасындағы ара-қашықтықты көрсетеді.

     5. Автомагистральға қолданылатын қозғалыс ережесі күшінде
болатын жолға шығу туралы және осындай жолдан шығу туралы ескерту белгілері
      "Автомобиль жолы" Е,17 белгісі автомагистральдан өзге автомобиль қозғалысына арналған және жол бойындағы иеліктерді қамтымайтын жолдардағы қозғалыстың арнайы ережесі қолданылуы басталатын жерге орнатылады. Е,17 белгісінің астында орналасқан қосымша табличкада ережеден ауытқып, жол бойындағы иеліктерге кіруге рұқсат етілетіндігі көрсетілуі мүмкін.
      "Автомобиль жолының аяқталуы" Е,18 белгісі автомобиль жолының соңына жақындағаны туралы ескерту үшін пайдалануға және қайталауға болады.

6. Автобус немесе трамвай аялдауын білдіретін белгілер
"Автобус аялдамасы" Е,19 және "Трамвай аялдамасы" Е,20 белгілері.

    7. "Жолды пайдалану мүмкіндігі" белгісі
      "Жолды пайдалану мүмкіндігі" Е,21 белгісі тау жолы, оның ішінде ашық немесе жабық асу арқылы өтетіндігін көрсету үшін орнатылады; ол осы өткелге апаратын жолға түсер жерде немесе жолда орнатылады.
      Өткелдің атауы (асу) ақ әріптермен жазылады. Белгідегі "FURKA" деген атау үлгі ретінде берілген.
      1, 2 және 3 табличкалары алмалы-салмалы болып табылады.
      Егер өткел жабық болса, "жабық" деген жазуы бар қызыл түсті 1-табличка қолданылады, егер өткел ашық болса, "ашық" деген жазуы бар жасыл түсті табличка қолданылады. Жазулар ақ сырмен және бірнеше тілде жазылады.
      2 және 3-табличкалардың жазулары мен қара түсті белгілеулері бар ақ фоны болады.
      Егер өткел ашық болса, онда 3-табличкада ешқандай нұсқау болмайды, ал 2-табличкада жолдың ара-қашықтығына байланысты, ешқандай нұсқау болмайды, не "Тайғанауға қарсы шынжырдың болуы міндетті" D,9 белгісі бейнеленеді, не "Тайғанауға қарсы шынжырды немесе қысқы шиналарды қолдану ұсынылады" Е,22 белгісі бар болса, бұл белгі қара түсті болуы тиіс.
      Егер өткел жабық болса, онда 3-табличкада оған дейінгі жолы ашық елді мекеннің атауы көрсетіледі, ал 2-табличкада жолдың жай-күйіне байланысты не "дейін ашық" деген жазу, не Е,22 белгілеуі не D,9 белгісі беріледі.

G бөлімі. Жолды пайдаланушылар үшін пайдалы болуы мүмкін объектілерді білдіретін белгілер

1. Бөлімдегі белгілер мен белгілеулердің сипаттамалары

а) F белгілерінің көгілдір немесе жасыл фоны болуы тиіс;
оларда таңбалар түсірілетін ақ немесе сары тік төртбұрыш бейнеленуі тиіс.
b) Белгінің төменгі бөлігіндегі көгілдір немесе жасыл жолақта белгіленген жерге дейінгі немесе оған апаратын жолға шыққанға дейінгі қашықтық ақ санмен көрсетілуі тиіс; Ғ,5 таңбалы белгіде осындай тәсілмен "қонақ үй" немесе "мотель" деген жазу берілуі мүмкін. Сондай-ақ белгілер белгіленген жерге апаратын жолға шығар жерге орнатылуы мүмкін, бұл жағдайда белгінің төменгі жағындағы көгілдір немесе жасыл жолақта бағыттаушы ақ нұсқар салынуы мүмкін. Қызыл түсті болуы тиіс Ғ,1(а), Ғ,1(b) және Ғ,1(с) таңбаларын қоспағанда таңба қара немесе қою көк түсті болуы тиіс.

2. Белгілеулердің сипаттамасы

     а) "Медициналық көмек көрсету пункті" белгілеуі
      Медициналық көмек көрсету пункттерін көрсету үшін тиісті мемлекеттерде қолданылатын белгілеулер пайдаланылады. Бұл белгілеулер қызыл түсті болуы тиіс. Ғ,1(а), Ғ,1(b) және Ғ,1(с) белгілері осы белгілердің үлгілері болып табылады.
     b) Өзге де таңбалар
      F,2: "Техникалық қызмет көрсету пункті"
      F,3: "Телефон"
      F,4: "Автожанар-жағар май құю станциясы"
      Ғ,5: "Қонақ үй немесе мотель"
      Ғ,6: "Мейрамхана"
      Ғ,7: "Буфет немесе кафетерий"
      F,8: "Сейілге арналған учаске"
      Ғ,9: "Жаяу жүргіншілер маршруттарының бастапқы пункттеріне арналған учаске"
      Ғ,10: "Автотуристер лагері (кемпинг)"
      Ғ,11: "Кемпинг үшін тіркемелердің тұрақ орны"
      F,12: "Автотуристер лагеріне арналған учаске және кемпинг үшін тіркемелердің тұрақ орны"
      Ғ,13: "Жастардың туристік базасы"

6-қосымша

Аялдауға және тұруға қатысты белгілер

А бөлімі. Аялдауға немесе тұруға тыйым салатын немесе шектейтін белгілер

Белгілер мен белгілеулердің жалпы сипаттамасы
Бұл белгілер дөңгелек болуы тиіс; елді мекендерден тыс жерлерде олардың диаметрі 0,6 метрден (2 фунттан және елді мекендерде 0,25 метрден (10 дюймнан) кем болмауы тиіс. Осы қосымшада өзге нұсқаулар болмаған жағдайда олардың фоны көгілдір, жиегі мен көлбеу жолақтары қызыл болуы тиіс.

      Белгілердің сипаттамалары
      1. а) Тұруға тыйым салынған жерлерді көрсету үшін "Тұруға тыйым салынады" С,18 белгісі, ал аялдау мен тұруға тыйым салынатын жерде "Аялдау мен тұруға тыйым салынады" С,19 белгісі пайдаланылады.
      b) С,18 белгісі қызыл жиекті дөңгелек белгімен және қызыл көлденең жолақтармен алмастырылуы мүмкін, онда ақ немесе сары фонда қара бояумен Р әрпі немесе осы мемлекетте "тұрақты" белгілеу үшін қолданылатын идеограмма бейнеленеді.
      с) Белгінің астында орналасқан қосымша табличкадағы жазбалар тыйым салуды шектеуі және жағдайларға байланысты:
      і) тыйым салу күшінде болатын аптаның немесе айдың күндерін немесе күндізгі уақытты;
      іі) С,18 белгісімен аялдауға тыйым салынатын уақытты немесе С,19 белгісімен аялдауға және тұруға тыйым салынатын уақытты;
      ііі) кейбір жолды пайдаланушыларға қатысты ерекше жағдайларды көрсетуі мүмкін.
      d) олардан асуға тыйым салынатын тұру немесе аялдаудың ұзақтығына қатысты жазбалар қосымшада табличкада емес, белгінің қызыл шеңберінің төменгі бөлігінде орналастырылуы мүмкін.
      2. а) Егер аялдау жолдың біресе бір жағында, біресе екінші жағында рұқсат етілген болса, онда С,18 белгісінің орнына "Кезектескен тұрақ" С,20(а) немесе С,20(b) белгілері пайдаланылады.
      b) Тұруға тыйым салу С,20(а) белгісі тарапынан тақ сан күндері және С,20(b) белгісі тарапынан жұп сан күндері, әрі тараптарды ауыстыру сағаты Ұлттық заңнамамен белгіленеді және ол түн ортасы болуы шарт емес. Сондай-ақ Ұлттық заңнама күнделіктіден басқа, тұрудың кезектесу мерзімділігін белгілейді; бұл жағдайда белгідегі I және II сандары кезектесу кезеңдерін көрсететін уақытпен алмастырылады, мысалы әр айдың 1-нен және 16 күндерін кезектестіру үшін 1-15 және 16-31 күндері алынады.
      с) Конвенцияның 8-бабы 4-тармағының ережесіне сәйкес қосымша жазбалары бар С,18 белгісі С,19, С,20(а) және С,20(b) белгілерін қабылдамаған мемлекеттерде қолданылуы мүмкін.
      3. а) Ерекше жағдайларды қоспағанда, белгілер олардың дискілері жолдың осіне перпендикуляр немесе осы оське перпендикуляр жазықтыққа қатысты сәл көлбеу болып орналастырылады.
      b) Тұруға қатысты барлық тыйым салулар мен шектеулер жолдың тек белгі орнатылған жағында қолданылады.
      с) Өзге нұсқаулар болмаған кезде мыналар берілуі мүмкін:
      - оның шегінде тыйым салу қолданылатын қашықтық көрсетілетін,7-қосымшаның 2-үлгісіне сәйкес қосымша табличкада;
      - осы тармақтың в тармақшасындағы ұйғарымдарға сәйкес тыйым салу белгіден бастап жолға шығатын жақын жерге дейін қолданылады.
     d) Тыйым салу бастап қолданылатын жерге орнатылған белгінің астында 7-қосымшада аталған 3(а) немесе 4(а) үлгілеріне сәйкес келетін қосымша табличка орналастырылуы мүмкін. Тыйым салуды қайталайтын белгілердің астында 7-қосымшада аталған 3(b) немесе 4(b) үлгілеріне сәйкес келетін қосымша табличка орналасуы мүмкін. Тыйым салу тоқтатылатын жерде 7-қосымшада аталған 3(с) немесе 4(с) үлгілеріне сәйкес келетін қосымша табличкада тағы бір тыйым салатын белгі орналасуы мүмкін. 3-үлгідегі табличка жолдың осіне параллель, ал 4-үлгідегі табличка осы оське перпендикуляр орналасады. Егер 3-үлгідегі табличкада қашықтық берілсе, олар нұсқармен көрсетілген тыйым салынатын бағыттағы қашықтықты білдіреді.
      е) Егер тыйым салу жолға шыққанға дейін тоқтатылатын болса, онда қосымша табличкада жоғарыда d тармақшасында сипатталған тыйым салудың аяқталғандығын көрсететін белгі орнатылады. Алайда тыйым салу тек қысқа қашықтыққа қолданылатын болса, бір ғана белгі орнатылуы мүмкін, ол:
      - оның шегінде тыйым салу қолданылатын қашықтықты көрсете отырып, қызыл түсті шеңберден,
      - не болмаса 3-үлгідегі қосымша табличкадан тұрады.
      f) 1 Паркометрлермен жабдықталған жерлерде, осы паркометрлердің бар болуы тұрақтың ақылы екендігін және оның ұзақтығы минуттық тетіктердің жұмыс уақытымен шектелетіндігін білдіреді.
      g) Шектеулі, бірақ ақылы емес тұрақтар аймағында тұрақты шектеу қосымша табличкасы бар С,18 белгісімен емес, жол бойындағы жарық бағандарында, ағаштарда және т.б. шамамен 2 м биіктікте орналасқан көк жолақпен немесе жүріс бөлігінің бордюрінде жолақтармен белгіленеді.
      4. Оның ақылы немесе тегін екендігіне қарамастан, елді мекендерде онда тұру ұзақтығы шектелген аймаққа кіру орнын көрсету үшін "Тұрудың шектелген аймағы" С,21 белгісі қойылады. С,18 белгісі орналастырылатын осы белгінің фоны ашық болуы тиіс. С,18 белгісі Е,23 белгісімен алмастырылуы мүмкін; бұл жағдайда белгінің фоны көгілдір болады.
      Табличканың төменгі бөлігінде қосымша тұрақтық диск немесе аймақтағы тұрақты шектеу шарттарын көрсету үшін паркометр бейнеленуі мүмкін.
      Тиісті жағдайларда белгінің өзінде немесе С,21 белгісінің астында орналасқан қосымша табличкада шектеу күшінде болатын күндер мен сағаттар және шектеу шарттары көрсетіледі.

В бөлімі. Тұруға қатысты пайдалы нұсқаулар беретін белгілер

     1."Тұрақ орны" белгісі
      Жолдың осіне параллель орнатылуы мүмкін "Тұрақ орны" Е,23 белгісі көлік құралдарының тұрағына рұқсат етілген орынды көрсетеді. Қалқан нысаны шаршы түрінде болады. Оған тиісті мемлекетте тұрақты көрсету үшін қолданылатын әріптер немесе идеограмма жазылады. Бұл белгінің көгілдір фоны болады.
      Белгінің астында орналасқан қосымша табличкада немесе белгінің өзінде тұрақ орнына баратын бағытты немесе осы орын арналған көлік құралдарының санаттарын көрсететін таңбалар мен жазбалар болады; бұл жазбалар рұқсат етілген тұрақтың ұзақтығын шектеуі мүмкін.

2. Шектелген тұрақ аймағынан шығу жолын көрсететін белгі Елді мекендерде онда тұру ұзақтығы шектелген аймақтан шығу және оған С,18 белгісі енгізілген С,21 белгісімен белгіленген тұраққа кіру жолдарын көрсету үшін Е,24 белгісі пайдаланылады; бұл белгі ақшыл-сұр түсті С,18 белгісі және диагональді қара немесе қара-сұр түсті жолақтан, не болмаса сұр немесе осындай жолақтар құрайтын қара параллель сызықтар енгізілген ақшыл шаршыдан тұрады. Егер аймаққа кірер жерге Е,23 белгілері енгізілген С,21 белгілері орнатылса, шығатын жер диагональді қара немесе қара-сұр түсті жолақтар, не болмаса сұр немесе осындай жолақтар құрайтын қара параллель сызықтар және ақшыл фондағы тұрақ дискісі бар табличкамен белгіленуі мүмкін.

7-қосымша

Қосымша табличкалар

      1. Бұл табличкалардың ақ немесе сары фоны және қара, көк немесе қызыл жиегі болады, ал ара қашықтығы немесе ұзындығы бұл жағдайда қара немесе көк сандармен белгіленеді немесе табличкалардың кара немесе көк және ақ фоны, сары немесе қызыл жиегі болады да, ара қашықтығы немесе ұзындығы ақ немесе сары сандармен белгіленеді.
      2. а) 1-үлгідегі қосымша табличкалар белгі мен ереже қолданылатын қауіпті учаскенің немесе аймақтың басталуы арасындағы ара қашықтықты көрсетеді.
      b) 2-үлгідегі қосымша табличкалар нұсқама қолданылатын қауіпті учаскенің ұзындығын көрсетеді.
      с) Қосымша табличкалар белгілердің астында орналасады. Бірақ А(b) үлгісінің қосымша табличкалар үшін қарастырылған ескерту белгілері де белгілердің астыңғы бөлігіне орналасуы мүмкін.
      3. 3(а), 3(b), 3(с), 4(а), 4(b) және 4(с) үлгілерінің тиісті табличкалары (6-қосымшаның А бөлімінің 3-тармағына қараңыз) 3 және 4-үлгілердің тұраққа тыйым салатын немесе шектейтін қосымша табличкалары болып табылады.

8-қосымша

Жол белгілері

      I тарау. Жалпы ережелер                    (1-т.)
      II тарау. Ұзына бойғы таңбалар             (2-29 т.т.)
      III тарау. Көлденең таңба                  (29-38 т.т.)
      ІV тарау. Таңбалардың басқа түрлері       (39-46 т.т.)

I тарау. Жалпы ережелер

1. Жолдың жүріс бөлігіндегі таңбалар (жол таңбалары) сырғанамайтын материалдарды қолдана отырып жасалуы және жолдың деңгейінен 6 мм-ден аспауы тиіс. Егер жол таңбалары үшін кнопкалар (сыналар) немесе осыған ұқсас құрылғылар қолданылатын болса, олар жол деңгейінен 1,5 см-ден аспауы тиіс (немесе жарық қайтарғыш кнопкалар (сыналар) қолданылған жағдайларда, 2,5 см-ден аспауы); оларды пайдалану жол қозғалысы қауіпсіздігінің талаптарына сай болуы тиіс.

II тарау. Ұзына бойғы таңбалар

     А. Таңбалардың көлемдері
      2. Ұзына бойғы таңбалау кезінде тұтас және үзік сызықтардың ені 0,1 метрден (4 дюймнан) кем болмауы тиіс.
      3. Қатар жүргізілген ұзына бойғы екі белгінің ара қашықтығы (қос сызық) 0,1 метрден (4 дюймнан) 0,18 метрге (7 дюймге) дейін болуы тиіс.
      4. Үзік сызықтар бірдей ұзындықтағы, бірдей аралықтармен бөлінген сызықтардан тұрады. Сызықтардың және олардың араларының ұзындығын анықтаған кезде жолдың осы учаскесіндегі немесе осы аймақтағы көлік құралдарының жылдамдығы ескеріледі.
      5. Елді мекендерден тыс жерде үзік сызық ұзындығы 2 метрден (6 дюйм 6 фунттан) 10 метрге (32 фунтқа) дейін болатын кесінділерден тұрады; осы қосымшаның 23-тармағында көрсетілген жақындауды білдіретін кесінді сызықтардың ұзындығы ара қашықтық ұзындығынан 2-3 есе асуы тиіс.
      6. Елді мекендерде кесінділер мен олардың аралықтарының ұзындығы елді мекендерден тыс жерлерде қолданылатын кесінділер мен олардың аралықтарының ұзындығынан кем болуы тиіс. Кесіндінің ұзындығы 1 метрге (4 дюйм 3 фунтқа) дейін азайтылуы мүмкін. Алайда кейбір үлкен қалалық жылдамдығы жоғары магистральдарда ұзына бойғы таңбалар елді мекендерден тыс жерлердегідей болуы мүмкін.

    В. Қозғалыс жолақтарын таңбалау
      7. Қозғалыс жолақтарын таңбалау үзік не болмаса тұтас не болмаса басқа тиісті құралдармен жасалады.
      і) Елді мекендерден тыс
      8. Екі қозғалыс жолағы бар жақты қозғалыс бар жолдарда жолдың жүріс бөлігінің осьтік сызығы ұзына бойғы таңбамен белгіленуі тиіс. Осьтік сызық, міндетті түрде, үзік сызықтармен белгіленеді. Ерекше жағдайларда, осы мақсатта тұтас сызықтар қолданылады.
      9. Көрінуі жақсы учаскедегі үш жолақты қозғалысы бар жолдарда, ереже бойынша, жолақтар үзік сызықтармен белгіленеді. Жекелеген жағдайларда қозғалыс қауіпсіздігін арттыру үшін тұтас сызықтар немесе тұтас сызықтармен қатар жүргізілген үзік сызықтар қолданылуы мүмкін.
      10. Орталық жолақтардағы қозғалыс бағыты өзгеруі мүмкін жағдайларды қоспағанда, үш жолақты қозғалысы бар жолдарда қозғалыс бағыттарын бөліп тұратын сызық тұтас немесе екі тұтас сызықтардан тұрады. Сонымен қатар қозғалыс жолақтары үзік сызықтармен белгіленуі тиіс (1а және 1b диаграммалары).
      іі) Елді мекендерде
      11. Осы қосымшаның 8 - 10-тармақтарында баяндалған ұсынымдар елді мекендердегі кемінде қозғалыстың екі жолағы, екі жақты және бір жақты қозғалысы бар көшелеріне таратылады.
      12. Қозғалыс жолақтары бордюрлердің, қауіпсіздік алаңдарының немесе бағыттаушы аралдардың болуы себебінен жолдың жүріс бөлігінің ені тарылған пункттерінде белгіленуі тиіс.
      13. Жолдың ені көлік құралдарының екі немесе бірнеше қатарының қозғалысына жеткілікті болатын үлкен қиылыстар маңайында (әсіресе, реттелетін) 2 және 3-диаграммаларға сәйкес белгіленуі тиіс. Бұл жағдайларда жолақтардың ара-жігін бөлетін сызықтар нұсқарлармен толықтырылуы мүмкін (осы қосымшаның 39-тармағын қараңыз).

     С. Ерекше жағдайларды белгілеу
      і) Тұтас сызықтарды қолдану
      14. Кейбір қиылыстарда жол қауіпсіздігін арттыру үшін осьтік үзік сызықтарды (4-диаграмма) тұтас сызықпен алмастыру немесе тұтас сызықпен (5 және 6-диаграммалар) толықтыру керек.
      15. Егер қозғалыстың кері бағытына арналған жолдың көру қашықтығы кеміген (жолдың сынуы, бұрылыстарда және т.б.) жерлерде немесе жолдың жүріс бөлігі тарылған учаскелерінде немесе қандайда бір ерекшеліктердің болуына байланысты жол бөлігінің пайдаланылуына тыйым салу қажеттілігі туындаса, көру қашықтығы М көрінуі кіші қашықтығынан төмен болған жолды пайдаланушылар үшін алдын ала жазылатын шектеулер 7а-16*(1) диаграммасына сәйкес тұтас сызықпен белгіленуі тиіс. Бұл көлік құралдарының құрылысына сәйкес келетін елдерде 7а-10(b) диаграммаларында көрсетілген биіктік, көзбен қарағанда 1 метрге тең, 1,2 метрге дейін ұлғайтылуы мүмкін.
      16. М үшін қабылданатын көлем жолдың сипатына қарай өзгереді. 7а, 7b, 8а, 8b, 8с және 8d диаграммаларында көрінуі шектелген қашықтықтағы жолдар өзгеретін жерлерде, екі және үш жолақты қозғалысы бар жолдар үшін тиісті сызықтар салу көрсетілген. Бұл диаграммалар олар орналасқан беттің жоғары бөлігінде көрсетілген ұзына бойғы профильдерге және төмендегі 24-тармағына сәйкес белгіленген М қашықтығына сәйкес келеді: А (немесе D) пункттері көру қашықтығы М-дан кіші пункт, ал С (немесе В) пункті көру қашықтығы қайтадан М*(2)-нан жоғары болып табылатын пункт болады.
      17. АВ және СD кесінділері бірін-бірі жабатын жағдайларда, яғни егер екі бағыттағы көріну жағдайы жол ойығына жеткенге дейін, М көріну қашықтығынан жоғары болған жағдайда, үзік сызықтармен қатар түсірілген тұтас сызықтар 9, 10а және 10b диаграммаларында көрсетілгендей түйіспейтін тәсілмен орналастырылуы тиіс.
      18. 11 а және 11 b диаграммалары көрінуі шектеулі қозғалысы бар екі жолақты жолдың майысқан учаскесінде осы гипотезадағы сызық белгісін көрсетеді.
      19. Қозғалыстың үш жолағы бар жолдарда екі әдістің қолданылуы мүмкін. Олар 8а, 8b, 8с және 8d диаграммаларында (немесе, жағдайларға байланысты -10а және 10b) көрсетілген. 8а немесе 8b диаграммасы (немесе, жағдайға байланысты - 10а) екі дөңгелекті көлік құралдарының едәуір қозғалысы бар жолдарға, ал 8с және 8d (немесе, жағдайға байланысты - 10b) диаграммасы төрт дөңгелекті көлік құралдарының қозғалысы басым жолдарға қолданылады. 11с диаграммасы көрінуі шектеулі қозғалыстың үш жолағы бар бұралаңдаған жол учаскесінде сол гипотезадағы сызық таңбасын көрсетеді.
      20. 12, 13 және 14-диаграммаларда жолдың тарылуын белгілейтін сызықтар көрсетіледі.
      21. 8а, 8b, 8с, 8d, 10а және 10b-диаграммаларындағы ауыспалы сызықтардың көлбеу түсуі өзінің осьтік сызығына қатысты 1/20-дан аспауы тиіс.
      22. Жолдың жүріс бөлігінің ені өзгерген кездегі таңбаны бейнелейтін 13 және 14-шы диаграммаларда, сондай-ақ тұтас сызықты немесе тұтас сызықтардың алынуын талап ететін кедергілерді көрсететін 15, 16 және 17-ші диаграммаларда бұл сызықтың немесе сызықтардың көлбеулілігі жоғары жылдамдығы бар жолдарда 1/50-ден кіші басымдықта және қозғалыс жылдамдығы сағатына 50 км-ден (30 миль) аспайтын жолдарда 1/20-дан кем болуы тиіс. Сонымен қатар көлбеу тұтас сызықтардың алдында оның қолданылатын қозғалыс бағытына жолдың жүріс бөлігінің осіне параллель және автомобильдің орташа жылдамдығымен 1 секундта өте алатын қашықтық ұзындығына сәйкес тұтас сызық өтуі тиіс.
      23. Жолдың қалыпты учаскесінде үзік сызықтармен қозғалыс жолақтарын белгілеу қажеттілігі болмаған жағдайда, тұтас сызықтың алдында көлік құралдарының қалыпты жылдамдығына тәуелді, яғни кемінде 50 метр қашықтық қалғанда үзік сызықтың жақындағандығын көрсететін сызық берілуі тиіс. Жолдың қалыпты учаскесінде қозғалыс жолақтары үзік сызықтармен белгіленген жағдайда, тұтас сызықтың алдында көлік құралдарының қалыпты жылдамдығына тәуелді, яғни кемінде 50 метр қашықтық қалғанда үзік сызықтың жақындағандығын көрсететін сызық берілуі тиіс.
      Таңба нұсқармен немесе жүргізушілерге олардың жүруі тиіс қозғалыс жолағын алдын ала нұсқайтын бірнеше нұсқарлармен толықтырылуы мүмкін.
      іі) Тұтас сызықтарды қолдану шарттары
      24. Тұтас сызықтар қажет немесе қажет емес жол учаскелерін белгілеу кезінде көру қашықтығын таңдау қабылдануы тиіс, сондай-ақ осы сызықтың тиісті ұзындығын белгілеу компромисс нәтижесі болып табылады. Төменде берілген кестелер жақын келудің түрлі жылдамдықтарына сәйкес М үшін ұсынылатын көлемді береді *(3):
      Жақындаудың жылдамдығы
      100 км/сағ (сағатына 60 миль)
      80 км/сағ (сағатына 50 миль)
      65 км/сағ (сағатына 40 миль)
      50 км/сағ (сағатына 30 миль)

     М көлемінің кестесі
      60 м-ден (480 фунттан) 320 м-ге (960 фунтқа) дейін
      130 м-ден (380 фунттан) 260 м-ге (760 фунтқа) дейін
      90 м-ден (270 фунттан) 180 м-ге (540 фунтқа) дейін
      60 м-ден (180 фунттан) 120 м-ге (360 фунтқа) дейін
      25. Осы кестеде көрсетілмеген жылдамдықтар үшін М-нің тиісті көлемі интерполяцияның немесе эксинтерполяцияның көмегімен есептелуі тиіс.

D. Жолдың жүріс бөлігін белгілейтін шектес сызықтар
26. Жолдың жүріс бөлігінің шекараларын белгілейтін сызықтар таңбасы тұтас сызықтардан тұрады. Осы сызықтармен қоса плиткалар, кнопкалар немесе жарық қайтарғыштар қолданылуы мүмкін.

Е. Кедергілерді белгілеу
27. 15, 16 және 17-ші диаграммаларда жолдың жүріс бөлігіндегі
аралдардың немесе басқа да кедергілердің маңайына орналастырылатын
белгілердің үлгілері бейнеленген.

F. Бұрылыс сызықтары
28. Кейбір қиылыстарда оң жақты қозғалысы бар елдерде солға бұрылу қалай іске асырылатынын немесе сол жақты қозғалысы бар елдерде оңға бұрылу қалай іске асырылу керектігін жүргізушілерге нұсқау қажет.

III тарау. Көлденең таңба

А. Жалпы ережелер
29. Жүргізушілерге жол таңбасы көрінетін көздің көру бұрышын ескере отырып, көлденең белгілеулер ұзына бойғы белгілеулерден жалпақ болуы тиіс.

     В. Тоқтау сызығы
      30. Тоқта-сызығының ең кіші ені 0,2 м (8 дюйм), ал ең жоғары ені 0,6 м (24 дюйм) болуы тиіс. Енінің 0,3 м (12 дюйм) болуы ұсынылады.
      31. Бұл сызық аялдауды білдіретін жол белгісімен қатар қолданылған жағдайда, тоқта-сызығы оның алдына келіп тоқтаған жүргізушінің қиылыстың басқа кіре берістеріндегі қозғалысты еркін байқай алуына мүмкіндік беретіндей болып жасалуы тиіс; сонымен бірге басқа көлік құралдары мен жаяу жүргіншілер қозғалысынан туындайтын талаптар назарға алынуы тиіс.
      32. Тоқта-сызығы ұзына бойғы сызықтармен толықтырылуы тиіс (18 және 19-шы диаграммаларды қараңыз). Олар жүріс бөлігінде орналасқан "тоқта" деген сөзбен толықтырылуы мүмкін; осындай белгілердің үлгілері 20 және 21-ші диаграммаларда берілген. "Тоқта" деген сөз әріптерінің жоғары төбесінен бастап тоқта-сызығының арасындағы қашықтық 2 м-ден (7 дюйм 6 фунттан) кем болмауы және 25 м-ден (2 дюйм 82 фунттан) аспауы тиіс.

     С. Жүргізушілердің жол беруі міндетті жерді белгілейтін сызықтар
      33. Әр сызықтың ең кіші ені 0,2 метрді (8 дюймды), ал ең жоғары ені 0,6 метрді (24 дюймді) құрайды; егер екі сызық болған жағдайда, олардың арасындағы қашықтық кемінде 0,3 метрді (12 дюймды) құрайды. Сызық жолда қатар орналасқан үшбұрыштармен ауыстырылуы мүмкін, олардың ұшы жол беруге міндетті жүргізуші жаққа бағытталады. Бұл үшбұрыштардың 0,4 м-ден (16 дюймнан) кем емес және 0,6 м-ден (24 дюймнан) аспайтын негіздемесі және 0,5-ден (24 дюймнан) кем болмайтын және 0,7 м-ден (28 дюймнан) аспайтын биіктігі болуы тиіс.
      34. Көлденең таңба осы қосымшаның 31-тармағында айтылған тоқта-сызығына ұқсас жағдайларда жүргізіледі.
      35. 34-тармақта көрсетілген таңба жолдың жүріс бөлігіне жасалатын және үлгісі 22-тармақта берілген үшбұрышпен толықтырылуы мүмкін. Осы үшбұрыштың негіздемесі мен көлденең таңбаның арасындағы қашықтық 2 метрден (7 дюйм 6 фунттан) 25 метрге (2 дюйм 82 фунтқа) дейін болуы тиіс. Осы үшбұрыштың негіздемесі кемінде 1 м (4 дюйм 3 фут) болуы тиіс; оның биіктігі оның негізінен үш есе көп болуы тиіс.
      36. Бұл көлденең таңба ұзына бойғы сызықтармен толықтырылуы мүмкін.

D. Жаяу жүргіншілер өтпелері
37. Жаяу жүргіншілер өтпесі белгіленген жолақтардың ара қашықтығы кемінде осы жолақтардың еніне тең болуы және одан екі есе асып кетпеуі тиіс. Бір жолақтың жалпы ені және жолақтардың арасындағы аралық 1 метрден (4 дюйм 3 фунттан) 1,4 метрге (8 дюйм 4 фунтқа) дейін болуы тиіс. Жаяу жүргіншілер өтпесінің ең кіші ені жылдамдық 60 км/сағ-пен шектелетін жолдарда 2,5 м (8 фут), ал аса жоғары жылдамдықтарға рұқсат етілген немесе жылдамдық шектелмейтін жолдарда 4 м (13 фут) ұсынылады.

Е. Велосипедшілерге арналған өтпелер
38. Велосипедшілерге арналған өтпелер қосарланған үзік сызықтармен белгіленуі тиіс. Бұл үзік сызықтар басымдылығы бойынша шаршылардан (0,4 - 0,6) X (0,4 - 0,6) м ((16 - 24) х (16 - 24) дюйм) тұруы тиіс. Бұл шаршылардың арасындағы ара қашықтық 0,4 - 0,6 метрді (16-24 дюймді) құрайды. Өтпе енінің 1,8 метрдегі (6 фунттан) кем болмауы ұсынылады. Плиткалар мен кнопкаларды қолдану ұсынылмайды.

IV тарау. Таңбалардың басқа түрлері

А. Нұсқарлар
39. Қиылысқа жақындаған кезде көлік құралдарының орын ауыстыруына мүмкіндік беретін жеткілікті қозғалыс жолақтары бар жолдарда қозғалыс үшін пайдаланылатын жолақтар жолдың жүріс бөлігінің үстіне түсірілетін нұсқардың көмегімен (2, 3, 19 және 23-ші диаграммалар) көрсетілуі мүмкін. Нұсқарлар сонымен бірге, бір жақты қозғалысы бар жолдарда қозғалыс бағытын растау үшін қолданылуы мүмкін. Осы нұсқарлардың ұзындығы 2 метрден (7 дюйм 6 фунттан) кем болмауы тиіс. Нұсқардың таңбасы жүріс бөлігіндегі жазулармен толықтырылуы мүмкін.

В. Параллель көлбеу сызықтар
40. 24 және 25-ші диаграммаларда көлік құралдарының кіруіне тыйым салынған аймақтар мысалға келтірілген.

     С. Жазбалар
      41. Жолдың жүріс бөлігіндегі жазбалар қозғалысты реттеу, жолды пайдаланушыларға ескерту немесе бағыттау мақсатында қолданылады. Бұл кезде қолданылатын сөз елді мекеннің атауы не болмаса жол нөмірі, не болмаса халықаралық көлемде жалпыға бірдей қабылданған сөздер (мысалы: "stop", "bus", "tахі") болуы тиіс.
      42. Жүргізушілерге көрінетін көру бұрышының тым кішіреюінен жазу әріптері едәуір созылып көрінуі тиіс (20-диаграмманы қараңыз).
      43. Жақындау жылдамдығы сағатына 50 км-ден (30 мильден) аспаған жағдайда, әріптердің ең кіші ұзындығы 2,5 метрді (8 фунтты) құрайды.

D. Аялдау мен тұруға қатысты белгілер
44. Аялдау мен тұруға шек қою бордюрлерде немесе жүріс бөлігіндегі белгілермен көрсетілуі мүмкін. Тұру орындарының шекаралары жолдың жүріс бөлігіне жүргізілген тиісті сызықтармен белгіленеді.

     Е. Жолдың жүріс бөлігіндегі және оған жақын орналасқан құрылыстардағы белгілер
      і) Көлік құралының тұрағы шектелген орынды көрсететін белгі
      45. 26-диаграммада иректелген сызықтың үлгісі берілген.
      іі) Кедергі келтіретін заттарды белгілеу
      46. Кедергі келтіретін заттардағы белгілердің үлгісі 27-диаграммада берілген.

      Ескертпе: 2, 4, 5, 6, 18 және 19-шы диаграммалардағы сызықтардың мөлшеріне және ара қашықтығына қатысты сандар бағыттаушы көрсеткіш ретінде қаралуы тиіс.
________________________
      *(1) Осы тармақта көрсетілген көру ара қашықтығы ретінде жолдың жүріс бөлігінің деңгейінен 1 метр (4 дюйм 3 фут) биіктікте орнатылған зат жүріс бөлігіндегі бақылаушыға көріну керек, оның көзі де жүріс бөлігі деңгейінен 1 метр (4 дюйм 3 фут) биіктікте болады.
      *(2) 7-ші диаграммада бейнеленген таңба А және D арасында оның жанына үзік сызықты қатарластырмай, бір тұтас осьтік сызықпен алмастырылуы мүмкін. Оның алдында кемінде үш сызықтан тұратын үзік осьтік сызық жүргізілуі мүмкін. Алайда бұл жеңілдетілген белгілеу сақтықпен, тек ерекше жағдайларда ғана қолданылуы тиіс, себебі көру қашықтығына сәйкес келетін белгілі бір қашықтықта ол жүргізушінің басып озуына кедергі келтіреді. Түсініспеушілік болмау үшін мүмкіндігінше, бір бағытта немесе сол аудандағы бір типті бағыттарда екі әдісті қолданудан бас тартқан жөн.
      *(3) Жақындау жылдамдығы - бұл көлік құралының 85 %-ның бұдан аспайтын қозғалыс жылдамдығы немесе егер ол аса жоғары болып табылатын болса, негізгі жылдамдық болып қабылданған жылдамдық есебі.
      _________________________
      Құжатқа ескертпе
      Конвенция 1978 жылғы 6 маусымда күшіне енді.
      КСРО Конвенцияны қол қою кезінде жасалған түсіндірмесімен және өтініштерімен ратификациялады (КСРО ЖК Президиумының Жарлығы, 1974 жылғы 29 сәуірдегі N 5939-VIII).
      "Жол белгілері мен сигналдары туралы Конвенция" (1968 жылғы 8 қарашада Вена қаласында жасалды.)

РҚАО-ның ескертуі: 1-27 диаграммаларды қағаз мәтінінен қараңыз.

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан "О ратификации Конвенции Организации Объединенных Наций о дорожных знаках и сигналах".

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

Проект

Закон Республики Казахстан
О ратификации Конвенции Организации Объединенных Наций о дорожных знаках и сигналах

Ратифицировать Конвенцию Организации Объединенных Наций о дорожных знаках и сигналах, подписанную 8 ноября 1968 года в Вене.

Президент
Республики Казахстан

КОНВЕНЦИЯ О ДОРОЖНЫХ ЗНАКАХ И СИГНАЛАХ

ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ,

признавая , что единообразие дорожных знаков, сигналов и обозначений и разметки дорог в международном плане необходимо для облегчения международного дорожного движения и повышения безопасности на дорогах,
согласились с нижеследующем:

Глава первая
ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1
Определения

      При применении положений настоящей Конвенции нижеследующие термины имеют то значение, которое придается им в настоящей статье:
     a) термин "национальное законодательство" Договаривающейся Стороны оз начает совокупность национальных или местных законов и правил, действующих на территории этой Договаривающейся Стороны;
     b) термин "населенный пункт" означает застроенную территорию, въезды на которую и выезды с которой специально обозначены соответствующими знаками
      или которая каким-либо иным образом определена в национальном зако нодательстве;
     c) термин, "дорога" означает всю полосу отвода любой дороги или улицы, открытой для движения;
     d) термин "проезжая часть дороги" означает часть дороги, обычно ис пользуемую для движения транспортных средств; дорога может иметь несколько проезжих частей, четко разграниченных, в частности, разделительной поло сой или находящихся на различных уровнях;
     е) термин "полоса движения" означает любую из продольных полос, на которые может быть разделена проезжая часть дороги, обозначенных или не обозначенных посредством продольной разметки, но имеющих ширину, достаточную для движения в один ряд автомобилей, иных, чем мотоциклы;
      f) термин "перекресток" означает любое пересечение на одном уровне, соединение или разветвление дорог, включая территорию, образуемую такими пересечениями, соединениями или разветвлениями;
      g) термин "железнодорожный переезд" означает любое пересечение на одном уровне дороги с железнодорожными или трамвайными путями, имеющими независимое полотно;
      h) термин "автомагистраль" означает дорогу, специально построенную и предназначенную для движения автотранспортных средств, которая не обслуживает придорожных владений и которая,
      i) за исключением отдельных мест или во временном порядке, имеет для обоих направлений движения отдельные проезжие части, отделенные друг от друга разделительной полосой, не предназначенной для движения, или, в исключительных случаях, другими средствами;
      ii) не имеет пересечений на одном уровне ни с дорогами, ни с железнодорожными или трамвайными путями, ни с пешеходными дорожками;
      iii) специально обозначена в качестве автомагистрали;
      i) транспортное средство считается:
      i) "остановленным", если оно приведено в неподвижное состояние на период времени, либо необходимый для посадки или высадки людей, либо для погрузки или выгрузки грузов;
      ii) "находящимся на стоянке", если оно приведено в неподвижное состояние по причине, иной, чем необходимость избежать столкновения с другим пользователем дороги или с каким-либо препятствием или выполнить предписания правил движения, и если его остановка не ограничивается временем, необходимым либо для посадки или высадки людей, либо для погрузки или выгрузки грузов.
      Однако Договаривающиеся Стороны могут считать "остановленными" транспортные средства, приведенные в неподвижное состояние в условиях, определенных выше в подпункте "ii", если длительность этого состояния не превышает предела времени, установленного национальным законодательством, и могут считать "находящимися на стоянке" транспортные средства, приведенные в неподвижное состояние в условиях, определенных выше в подпункте "i", если длительность этого состояния превышает предел времени, установленный национальным законодательством;
     j) термин "велосипед" означает любое транспортное средство, которое имеет по крайней мере два колеса и приводится в движение исключительно мускульной энергией лиц, находящихся на этом транспортном средстве, в частности, с помощью педалей или рукояток;
     k) термин "велосипед с подвесным двигателем" означает любое двух- или трехколесное транспортное средство, снабженное двигателем внутреннего сгорания с объемом цилиндра, не превышающим 50 см ³ (3,05 куб. дюйма), и максималь ная конструктивная скорость которого не превышает 50 км/час (30 миль/час);
однако Договаривающиеся Стороны могут не считать велосипедами с подвесным двигателем в соответствии со своим национальным законодательством те транспортные средства, которые не имеют характеристик велосипедов в отношении возможностей их использования, в частности возможности приведения их в движение с помощью педалей, или которые по своей максимальной, конструктивной скорости, весу или некоторым характеристикам двигателя превышают установленные пределы. Ни одно положение настоящего определения не должно толковаться как препятствующее Договаривающимся Сторонам полностью приравнивать велосипеды с подвесным двигателем к велосипедам при применении предписаний своих национальных законодательств, касающихся дорожного движения;
     l) термин "мотоцикл" означает любое двухколесное транспортное средство с коляской или без нее, имеющее двигатель. Договаривающиеся Стороны могут в своем национальном законодательстве приравнивать к мотоциклам трехколесные транспортные средства, вес которых без нагрузки не превышает 400 кг (900 фунтов). Термин "мотоцикл" не включает велосипеды с подвесным двигателем, однако Договаривающиеся Стороны могут при условии, что они сделают соответствующее заявление согласно пункту 2 статьи 46 настоящей Конвенции, приравнивать велосипеды с подвесным двигателем к мотоциклам при применении настоящей Конвенции;
     m) термин "механическое транспортное средство" означает любое самоходное дорожное транспортное средство, за исключением велосипедов с подвесным двигателем на территории Договаривающихся Сторон, которые не приравнивают их к мотоциклам, и за исключением рельсовых транспортных средств;
     n) термин "автомобиль" означает механическое транспортное средство, используемое обычно для перевозки по дорогам людей или грузов или для буксировки по дорогам транспортных средств, используемых для перевозки людей или грузов. Этот термин охватывает троллейбусы, т.е. нерельсовые транспортные средства, соединенные с электрическим проводом; он не охватывает такие транспортные средства, как сельскохозяйственные тракторы, использование которых для перевозки людей или грузов по дорогам или для буксировки по дорогам транспортных средств, используемых для перевозки людей или грузов, является лишь вспомогательной функцией.
     о) термин "прицеп" означает любое транспортное средство, предназначенное для его буксировки механическим транспортным средством; этот термин охватывает также полуприцепы;
     p) термин "полуприцеп" означает любой прицеп, предназначенный для сцепления с автомобилем таким образом, что часть его опирается на автомобиль, и последний несет на себе значительную часть веса полуприцепа и его груза;
     q) термин "водитель" ("погонщик") означает всякое лицо, управляющее транспортным средством, автомобилем и т.д. (включая велосипеды) или ведущее по дороге скот, стада, упряжных, вьючных, или верховых животных;
     r) термин "разрешенный максимальный вес" означает максимальный вес груженого транспортного средства, объявленный допустимым компетентными органами государства, в котором зарегистрировано транспортное средство;
     s) термин "вес с нагрузкой" означает фактический вес груженого транспортного средства, экипажа и пассажиров;
     t) термины "направление движения" и "соответствующий направлению движения" означают правую сторону, если в соответствии с действующим национальным законодательством водитель транспортного средства должен при встрече с другим транспортным средством пропустить его слева; в противном случае эти термины означают левую сторону;
     u) предписание для водителя "уступить дорогу" другим транспортным средствам означает, что водитель не должен продолжать или возобновлять дви жение или осуществлять маневр, если это может вынудить водителей других транспортных средств внезапно изменить направление движения или скорость.

Статья 2
Приложения к Конвенции

Нижеследующие приложения к настоящей Конвенции являются ее неотъемле мой частью:

      Приложение 1 - Предупреждающие знаки, за исключением знаков, устанавливаемых вблизи от перекрестков или железнодорожных переездов.
      Приложение 2 - Знаки, регулирующие преимущественное право проезда на перекрестках, предупреждающие знаки, устанавливаемые вблизи от перекрестков, и знаки, регулирующие преимущественное право проезда на узких участках дорог.
      Приложение 3 - Знаки, относящиеся к железнодорожным переездам.
      Приложение 4 - Знаки, означающие обязательное предписание, за исключением знаков, относящихся к преимущественному праву проезда, остановке и стоянке.
      Приложение 5 - Указательные знаки, за исключением знаков, относящихся к стоянке.
      Приложение 6 - Знаки, относящиеся к остановке и стоянке.
      Приложение 7 - Дополнительные таблички.
      Приложение 8 - Разметка дорог.
      Приложение 9 - Цветное изображение сигнальных знаков, обозначений и табличек, о которых идет речь в приложениях 1-7. ^* ^/

^{____________________}
^* ^{/ В соответствующих местах отпечатанного типографским способом текста Конвенции могут быть изображены сигнальные знаки, обозначения и таблички.}

Статья 3
Обязательства Договаривающихся Сторон

      1. а) Договаривающиеся Стороны настоящей Конвенции принимают установленную в ней систему дорожных знаков и сигналов и разметки дорог и обязуются провести ее в жизнь в возможно короткий срок. С этой целью:
      i) когда настоящая Конвенция определяет сигнальный знак, обозначение или разметку для указания предписания или для сообщения пользователям дороги определенной информации, Договаривающиеся Стороны обязуются с соблюдением сроков, предусмотренных в пунктах 2 и 3 настоящей статьи, не применять другого сигнального знака, другого обозначения или другой разметки для указания этого предписания или для сообщения этой информации;
      ii) когда настоящая Конвенция не предусматривает сигнального знака, обозначения или разметки для указания предписания или для сообщения пользователям дороги определенной информации, Договаривающиеся Стороны могут пользоваться в этих целях избранным ими сигнальным знаком, обозначением или разметкой при условии, что этот сигнальный знак, обозначение или разметка не предусмотрены уже Конвенцией для указаний, имеющих иное значение, и при условии, что они соответствуют установленной ею системе.
      b) Для улучшения контроля за движением и в связи с необходимостью проведения опытов, прежде чем предлагать поправки к настоящей Конвенции, Договаривающиеся Стороны могут в виде эксперимента и во временном порядке допускать на некоторых участках дорог отступления от положений настоящей Конвенции.
      2. Договаривающиеся Стороны обязуются заменить или дополнить не позже, чем через четыре года со дня вступления в силу настоящей Конвенции на своей территории, все сигнальные знаки, обозначения, приспособления и разметки, которые при внешнем соответствии сигнальным знакам, обозначениям, приспособлениям и разметкам системы, установленной настоящей Конвенцией, могли бы давать указания, имеющие иное значение, чем то, которое придано данным сигнальным знакам, обозначениям, приспособлениям и разметкам в настоящей Конвенции.
      3. Договаривающиеся Стороны обязуются заменить в течение пятнадцати лет со дня вступления в силу настоящей Конвенции на своей территории все сигнальные знаки, обозначения, приспособления и разметки, не соответствующие системе, установленной настоящей Конвенцией. В течение этого периода для того, чтобы пользователи дороги привыкли к системе, установленной настоящей Конвенцией, можно будет наряду с сигнальными знаками и обозначениями, предусмотренными настоящей Конвенцией, пользоваться прежними сигнальными знаками и обозначениями.
      4. Ни одно положение настоящей Конвенции не может толковаться как возлагающее на Договаривающиеся Стороны обязательство принять все типы сигнальных знаков и разметки, определенные в настоящей Конвенции. Напротив, Договаривающиеся Стороны ограничат необходимым минимумом число сигнальных знаков и разметки, которые они примут.

Статья 4

      Договаривающиеся Стороны обязуются принять меры, чтобы было запрещено:
      а) помещать на знаке, на его опоре или на любом другом приспособлении, предназначенном для регулирования движения, что-либо, что не имеет отношения к этому сигнальному знаку или приспособлению; однако, если Договаривающиеся Стороны или их территориальные подразделения разрешают какой-либо ассоциации, не имеющей целью получение материальной выгоды, устанавливать указательные знаки, они могут допустить, чтобы эмблема этой ассоциации обозначалась на этом знаке или на его опоре при условии, что это не затруднит его понимания;
      b) помещать плакаты, афиши, производить разметку, и устанавливать приспособления, которые либо могут быть приняты за сигнальные знаки или другие приспособления для регулирования движения, либо могут уменьшать их видимость или эффективность, либо ослеплять пользователей, дороги или отвлекать их внимание, создавая тем самым опасность для дорожного движения.

Глава II
ДОРОЖНЫЕ ЗНАКИ И СИГНАЛЫ

Статья 5

      1. В системе, предписанной настоящей Конвенцией, различаются следующие категории сигнальных знаков:
      а) знаки, предупреждающие об опасности: эти знаки имеют целью предупредить пользователей дороги о существовании опасности на дорогах и о характере этой опасности;
      b) знаки, означающие обязательное предписание: эти знаки имеют целью уведомить пользователей дороги об обязательствах, ограничениях и специальных запрещениях, которые они должны соблюдать; они подразделяются на:
      i) знаки преимущественного права проезда,
      ii) знаки запрещающие или ограничивающие,
      iii) знаки предписывающие;
      с) указательные знаки: эти знаки имеют целью давать пользователям, дороги по пути их следования необходимую информацию или другие полезные указания; они подразделяются на:
      i) предварительные указатели направлений,
      ii) указатели направлений,
      iii) маршрутные марки,
      iv) указатели наименований,
      v) подтверждающие знаки,
      vi) другие знаки, дающие водителям транспортных средств полезные указания,
      vii) другие знаки, обозначающие объекты, которые могут быть полезны для пользователей дороги.
      2. В тех случаях, когда настоящая Конвенция предоставляет возможность выбора между несколькими знаками или обозначениями:
      a) Договаривающиеся Стороны обязуются применять на всей своей территории лишь один знак или одно обозначение;
      b) Договаривающиеся Стороны должны попытаться достигнуть соглашения на региональном уровне, с тем чтобы был выбран тот же знак или то же обозначение;
      c) положения пункта 3 статьи 3 настоящей Конвенции применимы к сигнальным знакам и обозначениям, которые не были выбраны.

Статья 6

      1. 3наки устанавливаются таким образом, чтобы их легко и своевременно могли распознавать водители, для которых они предназначены. Обычно они устанавливаются на стороне дороги, соответствующей направлению движения; однако они могут быть помещены или повторены над проезжей частью дороги. Любой знак, установленный на стороне дороги, соответствующей направлению движения, должен быть повторен над проезжей частью или на противоположной стороне дороги, если местные условия таковы, что этот знак может не быть вовремя замечен водителями транспортных средств, для которых он предназначен.
      2. Действие каждого знака распространяется на всю ширину проезжей части открытой для движения дороги для тех водителей, для которых он предназначен. Однако действие знака может быть ограничено одной или несколькими полосами движения, разграниченными продольной разметкой на проезжей части.
      3. Когда, по мнению компетентных органов, тот или иной знак, помещенный на обочине дороги с раздельными проезжими частями, является неэффективным, он может устанавливаться на разделительной полосе, и в этом случае его можно не повторять на обочине.
      4. Рекомендуется предусмотреть в национальном законодательстве, что:
      а) знаки устанавливаются таким образом, чтобы не мешать движению транспортных средств по проезжей части, а знаки, установленные на обочинах, должны в возможно меньшей мере мешать движению пешеходов. Расстояние между кромкой уровня дороги с той стороны, где установлен знак, и нижним краем знака должно быть по возможности более или менее одинаковым для знаков одной и той же категории на одной и той же дороге;
      b) размеры знаков должны быть такими, чтобы знак был хорошо виден издали и легко различим при приближении к нему; с оговоркой относительно положений подпункта "с" настоящего пункта эти размеры устанавливаются с учетом обычной скорости транспортных средств.
      c) размеры предупреждающих знаков и знаков, означающих обязательное предписание, должны быть стандартизованы на территории каждой Договаривающейся Стороны. Как правило, для каждого вида сигнальных знаков устанавливается четыре категории размеров: малые, нормальные, большие и очень большие размеры. Знаки малого размера должны устанавливаться в тех случаях, когда условия не позволяют применять знаки нормального размера или когда возможно движение лишь на малой скорости. Они могут также устанавливаться для повторения предшествующего знака. Знаки большого размера должны устанавливаться на очень широких дорогах со скоростным движением. Знаки очень большого размера должны устанавливаться на дорогах со сверхскоростным движением, в частности на автомагистралях.

Статья 7

1. Рекомендуется предусмотреть в национальном законодательстве следующее: для того чтобы дорожные знаки, в частности предупреждающие знаки и знаки, означающие обязательное предписание, за исключением знаков, регламентирую щих остановку или стоянку на освещенных улицах населенных пунктов, были лучше видны и могли легче читаться ночью, следует освещать их или пользо ваться светоотражающими материалами или приспособлениями, при условии, что это не приводит к ослеплению пользователей дороги.
2. Ни одно положение настоящей Конвенции не воспрещает использовать для оповещения или предупреждения, относящегося только к некоторым часам или некоторым дням, знаки, которые видны лишь тогда, когда действует содержа щаяся в них информация.

Статья 8

      1. Для облегчения понимания знаков в международном плане система дорож ных знаков и сигналов, установленная настоящей Конвенцией, основана на формах и цветах, характерных для каждой категории знаков, а также во всех случаях, когда это представляется возможным, на использовании графических обозначений, а не надписей. Если Договаривающиеся Стороны считают необходимым внести в предусмотренные обозначения какие-либо изменения, эти изменения не должны менять основные характеристики сигнальных знаков.
      2. Договаривающиеся Стороны, желающие принять в соответствии с положениями подпункта "a" "ii" пункта 1 статьи 3 настоящей Конвенции сигнальный знак или обозначение, не предусмотренные Конвенцией, должны попытаться достигнуть договоренности в региональном плане относительно этого нового сигнального знака или обозначения.
      3. Ни одно положение настоящей Конвенции не запрещает добавлять в целях облегчения толкования сигнальных знаков надпись на прямоугольной табличке, помещаемой под сигнальным знаком, или внутри прямоугольного щитка, содержащего сигнальный знак; такая надпись может помещаться также на самом знаке в тех случаях, когда это не затрудняет понимания знака теми водителями, которые не могут понять надпись.
      4. В тех случаях, когда компетентные органы считают полезным уточнить значение сигнального знака или обозначения либо ограничить действие зна ков, означающих обязательное предписание, некоторыми категориями пользо вателей дороги или некоторыми периодами времени, и когда необходимые указания не могут даваться дополнительным знаком или цифрами в условиях, определенных в приложениях к настоящей Конвенции, на прямоугольной таб личке под знаком помещается надпись, причем это не исключает возможно сти замены или дополнения надписей одним или несколькими графическими обозначениями, помещаемыми на той же табличке.
      5. Указанные в пунктах 3 и 4 настоящей статьи надписи выполняются на национальном языке или на одном или нескольких национальных языках и, кроме того, если соответствующая Договаривающаяся Сторона сочтет это необходимым, на других языках, в частности на официальных языках Организации Объединенных Наций.

ПРЕДУПРЕЖДАЮЩИЕ ЗНАКИ

Статья 9

      1. В разделе А приложения 1 к настоящей Конвенции упомянуты образцы предупреждающих знаков, а в разделе В этого приложения приведены обозначения, помещаемые на этих сигнальных знаках, а также некоторые предписания, касающиеся использования этих знаков. Однако знаки и обозначения, предупреждающие о приближении к перекрестку описаны в приложении 2 к настоящей Конвенции, а обозначения, предупреждающие о приближении к железнодорожному переезду, описаны в приложении 3. В соответствии с пунктом 2 статьи 46 настоящей Конвенции каждое государство уведомляет Генерального Секретаря о том, какой образец для предупреждающих знаков она избрала: А ^a или А ^b .
      2. Предупреждающие знаки не должны повторяться без необходимости, но такие знаки следует устанавливать для обозначения возможных дорожных опасностей, которые трудно своевременно обнаружить водителю, соблюдающему необходимую осторожность.
      3. Предупреждающие знаки должны устанавливаться на таком расстоянии от опасного участка, которое обеспечивает их максимальную эффективность как днем, так и ночью, с учетом условий дороги и движения и, в частности, обычной скорости движения транспортных средств и расстояния, с которого виден знак.
      4. Расстояние между сигнальным знаком и началом опасного участка может указываться на дополнительной табличке образца 1 приложения 7 к настоящей Конвенции, которая помещается в соответствии с положениями указанного приложения; это указание должно даваться тогда, когда расстояние между знаком и началом опасного участка не может быть определено водителями и является иным, чем они могут нормально ожидать.
      5. Предупреждающие знаки могут повторяться, в частности, на автомагистралях и приравненных к ним дорогах. Если предупреждающие знаки повторяются, расстояние между знаком и началом опасного участка должно указываться в соответствии с положениями пункта 4 настоящей статьи.
      Однако в отношении предупреждающих знаков, устанавливаемых перед разводными мостами и железнодорожными переездами, Договаривающиеся Стороны могут применять вместо положений настоящего пункта положения Пункта 3 статьи 35 или пункта 5 раздела В приложения 1 к настоящей Конвенции.
      6. Если предупреждающий знак устанавливается для указания опасности на довольно длинном отрезке дороги (например, ряд опасных поворотов, отрезок проезжей части дороги в плохом состоянии) и если считается желательным указать длину этого отрезка, соответствующее указание дается на дополнительной табличке образца 2 приложения 7 к настоящей Конвенции, которая помещается в соответствии с положениями указанного приложения.

ЗНАКИ, ОЗНАЧАЮЩИЕ ОБЯЗАТЕЛЬНОЕ ПРЕДПИСАНИЕ, ЗА ИСКЛЮЧЕНИЕМ ЗНАКОВ, ОТНОСЯЩИХСЯ К ОСТАНОВКЕ ИЛИ СТОЯНКЕ

Статья 10
Знаки преимущественного права проезда

      1. Сигнальными знаками, имеющими целью доводить до сведения пользовате лей дороги особые правила преимущественного проезда на перекрестках, яв ляются знаки В,1, В,2, В,3 и В,4, описанные в разделе А приложения 2 к настоящей Конвенции. Сигнальными знаками, имеющими целью доводить до сведения пользователей дороги правило преимущественного проезда на узких участках дорог, являются знаки В,5 и В,6, описанные в разделе С приложения 2.
      2. Сигнальный знак В,1 "ПЕРЕСЕЧЕНИЕ С ГЛАВНОЙ ДОРОГОЙ" применяется для указания того, что на перекрестке, на котором установлен этот сигнальный знак, водители должны уступить дорогу транспортным средствам, движущимся по дороге, к которой они приближаются.
      3. Сигнальный знак В,2 "ПРОЕЗД БЕЗ ОСТАНОВКИ ЗАПРЕЩЕН" применяется для указания того, что перед выездом на перекресток, на котором установлен этот сигнальный знак, водители должны остановиться и уступить дорогу транспортным средствам, движущимся по дороге, к которой они приближаются. В соответствии с пунктом 2 статьи 46 настоящей Конвенции каждое государство уведомляет Генерального Секретаря о том, какой образец знака "ПРОЕЗД БЕЗ ОСТАНОВКИ ЗАПРЕЩЕН" оно избрало: В,2 ^а или В,2 ^b .
      4. Сигнальный знак В,2 может устанавливаться вне перекрестка тогда, когда компетентные органы считают необходимым указать водителям, что они должны останавливаться при подъезде к знаку и продолжать движение лишь после того, как убедятся, что могут делать это, не создавал опасности.
      5. Знаки В,1 и В,2 устанавливаются в непосредственной близости от перекрестка, по мере возможности в том месте, где транспортные средства должны останавливаться или за которое они не должны выезжать, не уступив предварительно дорогу другим транспортным средствам.
      6. Знак А с обозначением А,23 или А,24 может использоваться в качестве знака предварительной сигнализаций, который устанавливается соответственно перед знаками В,1 или В,2. Однако в государствах, применяющих знаки А ^а в качестве предупреждающих знаков, предупреждающими знаками, которые устанавливаются перед знаком В,1 или В,2, могут быть те же знаки, к которым добавлена дополнительная табличка образца 1, упомянутого в приложении 7 к настоящей Конвенции.
      7. Знак В,3 "ГЛАВНАЯ ДОРОГА" применяется для указания пользователям дороги, что на пересечениях этой главной дороги с другими дорогами водители транс портных средств, движущихся по этим другим дорогам или выезжающих с них, обя заны уступать дорогу транспортным средствам, движущимся по главной дороге. Этот знак может устанавливаться в начале дороги и повторяться после каждого пересечения; кроме того, он может устанавливаться до пересечения или на нем. Если на дороге установлен сигнальный знак В,3, сигнальный знак В,4 "КОНЕЦ ГЛАВНОЙ ДОРОГИ" должен устанавливаться вблизи того места, где дорога пере стает пользоваться приоритетом по отношению к другим дорогам. Знак В,4 может повторяться один или несколько раз до места прекращения приоритета; в таком случае знак или знаки, установленные перед этим местом, дополняются табличкой образца 1 приложения 7.
      8. Если для указания приближения к перекрестку на дороге устанавливается предупреждающий знак с одним из обозначений А,22 или если на перекрестке дорога является главной дорогой, обозначенной в качестве таковой сигнальными знаками В,3 в соответствии с положениями пункта 7 настоящей статьи, на всех других дорогах должен устанавливаться на перекрестке знак В,1 или знак В,2; однако установка знаков В,1 или В,2 не является обязательной на таких дорогах, как проселочные и грунтовые, при движении по которым водители, даже при отсутствии этих знаков, должны уступать дорогу на перекрестке. Знак В,2 должен устанавливаться лишь в том случае, если компетентные органы считают необходимым предписать водителям остановку транспортного средства, в частности, ввиду того, что водителям этих транспортных средств плохо видны расположенные с той или другой стороны перекрестка участки дороги, к которой они приближаются.

Статья 11
Запрещающие и ограничивающие знаки

Запрещающие и ограничивающие знаки, за исключением знаков, относящихся к остановке или стоянке, описаны с указанием их значения в разделе А приложения 4 к настоящей Конвенции. В этом разделе описаны также знаки, означающие конец этих запрещений и ограничений или одного из них.

Статья 12
Предписывающие знаки

Предписывающие знаки описаны с указанием их значения в разделе В приложения 4.

Статья 13
Общие предписания, относящиеся к сигнальным знакам, описанным в
приложении 4 к настоящей Конвенции

1. Запрещающие, ограничивающие знаки и предписывающие знаки устанавливаются в непосредственной близости от места, где вступает в силу предписание, ограничение или запрещение и могут повторяться, если компетентные органы считают это необходимым. Однако в том случае, когда компетентные органы сочтут это желательным в связи с плохой видимостью или для того, чтобы заранее предупредить пользователей дороги, эти знаки могут устанавливаться на соответствующем расстоянии перед тем местом, где вступает в силу предписание, ограничение или запрещение. Под знаками, установленными перед местом, где вступает в силу предписание, ограничение или запрещение, помещается дополнительная табличка, соответствующая образцу 1 приложения 7.
2. Знаки, означающие обязательное предписание, установленные рядом с указателем наименования населенного пункта или непосредственно после него, означают, что эти предписания применяются во всем населенном пункте, за исключением случаев, когда другие знаки, установленные на некоторых участках дорог населенного пункта, содержат иное предписание.

УКАЗАТЕЛЬНЫЕ ЗНАКИ, ЗА ИСКЛЮЧЕНИЕМ ЗНАКОВ, ОТНОСЯЩИХСЯ К СТОЯНКЕ

Статья 14

      1. В приложении 5 к настоящей Конвенции описаны знаки, дающие полезные указания пользователям дороги, за исключением знаков, относящихся к стоянке, или приведены образцы таких знаков; в этом приложении содержатся также некоторые предписания относительно их использования.
      2. Надписи на указательных знаках "i"-"v", перечисленных в подпункте "с" пункта 1 статьи 5, в странах, не пользующихся латинским алфавитом, наносятся как на национальном языке, так и латинскими буквами, передающими по мере возможности транслитерацию и произношение слов на национальном языке.
      3. В странах, не пользующихся латинским алфавитом, слова, написанные латинскими буквами, могут помещаться как на знаке, содержащем текст на национальном языке, так и на дополнительном знаке.
      4. На знаке должны наноситься надписи не более чем на двух языках.

Статья 15
Предварительные указатели направлений

Предварительные указатели направлений устанавливаются на таком расстоянии от перекрестка, которое обеспечивает их максимальную эффективность как днем, так и ночью, с учетом условий дороги и движения и, в частности, обычной скорости транспортных средств и расстояния, с которого виден этот знак; это расстояние может не превышать 50 м (55 ярдов) в населенных пунктах, но на автомагистралях и на дорогах со скоростным движением оно должно составлять ие менее 500 м (550 ярдов). Эти знаки могут повторяться. На дополнительной табличке, помещенной под знаком, может быть указано расстояние между знаком и перекрестком; это расстояние может быть указано также в нижней части самого знака.

Статья 16
Указатели направлений

1. На одном и том же указателе направлений могут быть обозначены названия нескольких населенных пунктов; в этом случае названия указываются на сигнальном знаке одно под другим. Для названия одного населенного пункта можно пользоваться более крупными буквами, чем для названий других населенных пунктов, лишь в том случае, если данный населенный пункт является самым крупным.
2. Когда на знаках обозначены расстояния, соответствующие цифры должны помещаться на одном уровне с названием населенного пункта. На указателях направлений, имеющих форму стрелки, эти цифры должны помещаться между названием населенного пункта и острием стрелки; на знаках прямоугольной формы они должны помещаться после названия населенного пункта.

Статья 17
Маршрутные марки

Знаки, используемые для обозначения дорог либо с помощью их номера, состоящего из цифр, букв или комбинации цифр и букв, либо с помощью названия дорог, могут состоять из этого номера или этого названия, заключенного в прямоугольную или щитообразную рамку. Однако Договаривающиеся Стороны, имеющие систему классификации дорог, могут заменить эту рамку обозначением классификации.

Статья 18
Указатели наименований

      1. Указатели наименований могут использоваться для указания границы между двумя государствами или границы между двумя административными единицами од ной и той же страны, либо названия населенного пункта, реки, перевала, местн ости и т.д.
      2. Знаки Е,9 ^a или Е,9 ^b устанавливаются при въезде в населенный пункт: знаки Е,9 ^c или Е,9 ^d устанавливаются при выезде из населенного пункта. Национальное законодательство может предусмотреть, что эти знаки указывают пользователям дороги, что от знаков Е,9 ^a или Е,9 ^b до знаков Е,9 ^с или Е,9 ^d применяются правила движения, действующие на территории данной страны в населенных пунктах, за исключением тех случаев, когда на некоторых участках дороги в населенном пункте иные правила предписываются другими знаками; однако знак В,4 должен всегда устанавливаться на главных дорогах, имеющих сигнальный знак В,3, в тех случаях, когда преимущественное право проезда прекращает свое действие в населенном пункте.
      3. Указатели наименований, дающие указания, иные, чем название населенного пункта, должны заметно отличаться, в частности по цвету, от знаков Е,9 ^а - Е,9 ^b .

Статья 19
Подтверждающие знаки

Подтвервдающие знаки имеют целью подтверждать направление дороги, когда компетентные органы считают это необходимым например при выезде из крупных населенных пунктов. На них указаны названия одного или нескольких населенных пунктов, как это предусмотрено в пункте 1 статьи 16 настоящей Конвенции. В случае указания расстояний соответствующие цифры помещаются после названия населенного пункта.

Статья 20
Знак на пешеходных переходах

Знак Е,11 ^а или Е,11 ^b помещается на пешеходных переходах там, где компетентные органы считают это целесообразным.

Статья 21
Общие предписания, касающиеся различных указательных знаков

1. Упомянутые в статьях 15-20 настоящей Конвенции указательные знаки уста навливаются там, где компетентные органы считают это целесообразным. Дру гие указательные знаки устанавливаются с учетом положений пункта 1 статьи 6 лишь там, где компетентные органы считают это необходимым; в частности, зна ки F,2—F,7 устанавливаются только на дорогах, на которых пункты ремонта в случае аварии, пункты заправки горючим, ночлега и питания расположены на большом расстоянии друг от друга.
2. Указательные знаки могут повторяться. Помещенная под знаком дополни тельная табличка может указывать расстояние от знака до места, на наличие которого указывает этот знак; это расстояние может обозначаться также в нижней части самого знака.

ЗНАКИ, ОТНОСЯЩИЕСЯ К ОСТАНОВКЕ И СТОЯНКЕ

Статья 22

В разделе А приложения 6 к настоящей Конвенции описаны знаки, запрещающие или ограничивающие остановку или стоянку, а в разделе В описаны другие знаки, дающие полезные указания относительно стоянки; в этом приложении дается значение этих знаков, а также содержатся некоторые предписания относительно их использования.

Глава III
СВЕТОВЫЕ ДОРОЖНЫЕ СИГНАЛЫ

Статья 23
Сигналы предназначенные для регулирования движения транспортных
средств

      1. При условии соблюдения положений пункта 12 настоящей статьи в качестве световых сигналов, регулирующих движение транспортных средств, помимо тех сигналов, которые предназначены исключительно для транспортных средств общего пользования, могут использоваться только указанные ниже огни, имеющие следующее значение:
      а) немигающие огни
      i) зеленый огонь означает разрешение проезда; однако зеленый огонь, предназначенный для регулирования движения на перекрестке, не дает водителям разрешения проезда, если в направлении, в котором они намерены двигаться, образуется такой затор движения, при котором в случае выезда на перекресток они не могут, вероятно, освободить его при перемене фазы сигнала;
      ii) красный огонь означает запрещение проезда; транспортные, средства не должны пересекать линию остановки или, если не имеется линии остановки, проезжать за светофор; если светофор установлен посредине или на противоположной стороне перекрестка, они не должны выезжать на перекресток или на пешеходный переход на данном перекрестке;
      iii) желтый огонь, который включается один или одновременно с красным огнем; когда он применяется один, это означает, что ни одно транспортное средство не должно пересекать линию остановки или выезжать за светофор, за исключением случаев, когда в момент включения огня оно находится так близко, что уже не может остановиться перед линией остановки или перед светофором с учетом требований безопасности движения. Если сигнал находится посредине перекрестка или за ним, желтый огонь означает, что ни одно транспортное средство не должно выезжать на перекресток или на пешеходный переход на данном перекрестке, в момент включения огня за исключением случаев, когда оно находится так близко, что уже не может остановиться до въезда на перекресток с учетом требований безопасности движения. Желтый огонь при одновременном включении с красным огнем означает незамедлительную смену указаний сигнала, но он не изменяет запрещения проезда, предписанного красным огнем;
      b) мигающие огни
      i) - один красный мигающий огонь или
         - два попеременно мигающих красных огня, один из которых
      включается, когда другой выключается, помещенные на одной и той
      же колонке на одинаковой высоте и обращенные в одну и ту же
      сторону,
      означают, что транспортные средства не должны пересекать линию остановки или, если не имеется линии остановки, проезжать за светофор; эти огни применяются только на железнодорожных переездах и при въезде на разводные мосты или на пристани судов-паромов, а также для обозначения запрещения проезда в связи с выездом на дорогу пожарных автомобилей или приближением летательного аппарата, траектория которого пересекает на небольшой высоте автомобильную дорогу;
      ii) желтый мигающий огонь или два попеременно мигающих желтых огня означают, что водители могут продолжать движение, но обязаны соблюдать при этом особую осторожность.
      2. Световые сигналы трехцветной системы состоят из трех немигающих огней, а именно красного, желтого и зеленого; зеленый огонь должен включаться только после выключения красного и желтого огней.
      3. Световые сигналы двухцветной системы состоят из красного и зеленого немигающих огней. Красный и зеленый огни не должны включаться одновременно. Световые сигналы двухцветной системы применяются лишь в виде временных установок с оговоркой относительно срока замены существующих приспособлений, предусмотренного пунктом 3 статьи 3 настоящей Конвенции.
      4. Указанные в пунктах 2 и 3 настоящей статьи огни трехцветной и двухцветной системы располагаются вертикально или горизонтально.
      5. В тех случаях, когда огни "расположены вертикально, красный огонь помещается вверху; если огни расположены горизонтально, красный огонь помещается на стороне, противоположной стороне, соответствующей направлению движения.
      6. При трехцветной системе желтый огонь помещается посредине.
      7. В сигналах трехцветной и двухцветной системы, упомянутых в пунктах 2 и 3 настоящей статьи, все огни должны быть круглыми. Упомянутые в пункте 1 настоящей статьи красные мигающие огни также должны быть круглыми.
      8. Желтый мигающий огонь может устанавливаться отдельно; в часы слабого движения этот огонь может также заменять огни трехцветной системы.
      9. Когда зеленый огонь трехцветной системы имеет одну или несколько стрелок, включение этой стрелки или стрелок означает, что транспортные средства могут проезжать только в направлении или в направлениях, которые указаны стрелками. Стрелки, означающие разрешение двигаться прямо, должны быть направлены острием вверх.
      10. Когда сигнал трехцветной системы дополнен одним или несколькими зеле ными огнями, имеющими стрелку или стрелки, включение этой дополнитель ной стрелки или этих дополнительных стрелок означает, - независимо от того, какой огонь трехцветной системы в это время включен, - что транспортные средства могут продолжать движение в направлении или в направлениях, указан ных стрелкой или стрелками; это означает также, что если транспортные сред ства находятся на полосе, которая предназначена исключительно для движения в направлении, указанном стрелкой, или по которой должно осуществляться это
движение, их водители должны - при условии, что они уступают дорогу транс портным средствам, двигающимся в том направлении, в котором эти водители намерены следовать, и при условии, что они не будут угрожать безопасности пешеходов, - следовать в указанном направлении в тех случаях, когда оста новка их транспортных средств препятствовала бы движению других транспорт ных средств, находящихся позади них на той же полосе. Эти дополнительные зеленые огни должны помещаться предпочтительно на одном уровне с обычным зеленым огнем.
      11. Когда Зеленые или красные огни установлены над обозначенными продольными линиями полосами движения дороги, имеющей несколько полос движения, красный огонь означает запрещение движения по полосе, над которой он установлен, а зеленый огонь означает разрешение движения по ней. Установленный таким образом красный огонь должен иметь форму двух перекрещивающихся наклонных полос, а зеленый огонь - форму стрелки, направленной вниз.
      12. Национальное законодательство может предусмотреть установку на неко торых железнодорожных переездах медленно мигающего бело-лунного огня, оз начающего разрешение проезда.
      13. Если световые дорожные сигналы предназначаются только для водителей велосипедов, на самом сигнале, если, это необходимо во избежание путаницы, может быть изображен силуэт велосипеда или может использоваться сигнал ма лого размера, дополненный прямоугольной табличкой с изображением велосипеда.

Статья 24
Сигналы, предназначенные только для пешеходов

      1. В качестве световых сигналов, предназначенных только для пешеходов, могут использоваться лишь указанные ниже огни, имеющие следующее значение:
      а) немигающие огни:
      i) зеленый огонь означает разрешение движения пешеходов;
      ii) желтый огонь означает запрещение движения пешеходов, но позволяет закончить переход тем из них, которые уже вышли на проезжую часть;
      iii) красный огонь означает запрещение пешеходам выходить на проезжую часть;
      b) мигающие огни:
      зеленый мигающий огонь означает, что время, в течение которого пешеходы могут переходить через проезжую часть, истекает и что незамедлительно появится красный огонь.
      2. Предназначенные для пешеходов световые сигналы должны быть предпочтительно двухцветной системы, состоящей из двух огней, а именно красного и зеленого; однако они могут быть трехцветной системы, включающей три огня, а именно красный, желтый и зеленый. Никогда не должны включаться одновременно два огня.
      3. Огни должны быть расположены вертикально, причем красный огонь должен быть всегда вверху, а зеленый огонь - всегда внизу. Красный огонь должен предпочтительно иметь форму силуэта неподвижного пешехода или неподвижных пешеходов, а зеленый огонь - форму силуэта движущегося пешехода или движущихся пешеходов.
      4. Конструкция пешеходных светофоров и способ их размещения должны исключать всякую возможность их восприятия водителями как световых сигналов, предназначенных для регулирования движения транспортных средств.

Глава IV
РАЗМЕТКА ДОРОГ

Статья 25

Обозначения на проезжей части (разметка дорог) применяются в тех случаях, когда компетентные органы считают это необходимым с целью регулирования движения, предупреждения или ориентировки пользователей дороги. Эти обозначения могут применяться как самостоятельно, так и в сочетании с другими дорожными сигнальными знаками, с тем чтобы усилить или уточнить их указания.

Статья 26

      1. Продольная разметка, состоящая из сплошной линии, проведенной по проезжей части, означает, что всем транспортным средствам запрещается переезжать через нее или наезжать на нее; равным образом, когда разметка разделяет оба направления движения, она означает, что ни одно транспортное средство не должно следовать с той стороны разметки, которая является для водителя противоположной краю проезжей части, соответствующей направлению движения. Продольная разметка, состоящая из двух сплошных линий, имеет аналогичное значение.
      2. а) Продольная разметка, состоящая из прерывистой линии, проведенной по проезжей части дороги, не имеет значения запрещения, но предназначена
      i) либо для разграничения полос движения, а также для разделения направления потоков движения;
      ii) либо для предупреждения о приближении к сплошной линии и об устанавливаемом ею запрещении или о приближении к другому участку, представляющему особую опасность.
      b) Отношение длины расстояния между чертами к длине черты должно быть прерывистых значительно меньшим прерывистых в линиях, которые используются в целях, изложенных в подпункте "a" "ii' настоящего пункта, чем в линиях, которые используются в целях, изложенных в подпункте "a" "i" того же пункта.
      3. В тех случаях, когда продольная разметка состоит из сплошной линии, нанесенной на проезжей части дороги рядом с прерывистой линией, водители должны руководствоваться указаниями только той линии, которая находится на их стороне. Это положение не препятствует водителям, совершившим разрешенный обгон, вновь вернуться на полосу, соответствующую направлению движения.
      4. При применений положений настоящей статьи продольной разметкой не являются продольные линии, которые обозначают края проезжей части дороги, для того чтобы обеспечить их большую видимость, или которые, будучи соединены с поперечными линиями, обозначают на проезжей части дороги места, предназначенные для стоянки.

Статья 27

      1. Поперечная разметка, состоящая из сплошной линии или из двух параллельных сплошных линий, проведенных через всю ширину одной или нескольких полос движения, обозначает линию остановки транспортных средств, предписанной сигнальным знаком В,2 "ПРОЕЗД БЕЗ ОСТАНОВКИ ЗАПРЕЩЕН", указанным в пункте 3 статьи 10 настоящей Конвенции. Такая разметка может также применяться для указания линии остановки, которая может быть предписана световым дорожным сигналом, лицом, уполномоченным регулировать дорожное движение, или перед железнодорожным переездом. Перед разметкой, сопровождающей сигнальный знак В,2, на проезжей части дороги может быть нанесено слово "СТОП".
      2. В тех случаях, когда это технически возможно, указанная в пункте 1 настоящей статьи поперечная разметка должна наноситься всякий раз, когда устанавливается знак В,2.
      3. Поперечная разметка, состоящая из одной прерывистой линии или двух проведенных рядом прерывистых линий, нанесенная по всей ширине одной или нескольких полос движения, обозначает линию, которую транспортные средства не должны обычно пересекать, когда они обязаны уступать дорогу в соответствии со знаком В,1 "ПЕРЕСЕЧЕНИЕ С ГЛАВНОЙ ДОРОГОЙ", упомянутым в пункте 2 статьи 10 настоящей Конвенции. Перед этой разметкой для обозначения знака В,1 на проезжей части дороги может быть изображен треугольник с широкой каймой, одна из сторон которого параллельна разметке, а противоположная вершина направлена в сторону приближающихся транспортных средств.
      4. Для обозначения пешеходных переходов предпочтительно наносить довольно широкие полосы, параллельные оси проезжей части дороги.
      5. Для обозначения переездов для велосипедистов наносятся либо поперечные линии, либо другая разметка, которую невозможно принять за разметку, наносимую на пешеходных переходах.

Статья 28

      1. Другие виды разметки на проезжей части дороги, как-то стрелки, паралельные или косые линии или надписи, могут применяться для повторения предписаний сигнальных знаков или для того, чтобы дать пользователям дороги указания, которые не могут быть удовлетворительным образом даны сигнальными знаками. Такие виды разметки используются, в частности, для обозначения границ зон или полос стоянки, мест остановки автобусов или троллейбусов, на которых стоянка запрещена, а также для обозначения предварительного перестроения в рядах при подъезде к перекресткам. Однако, если на проезжей части, разделенной продольной разметкой на полосы движения, имеется стрелка, водители должны продолжать движение в направлении или в одном из направлений, указанных на полосе, по которой они двигаются.
      2. При условии соблюдения положений пункта 4 статьи 27 настоящей Конвенции, касающихся пешеходных переходов, разметка зоны проезжей части дороги или зоны, слегка выступающей над уровнем проезжей части дороги, параллельными косыми линиями, обведенными сплошной или прерывистой полосой, означает что при наличии сплошной полосы транспортные средства не должны въезжать в эту зону, а при наличии прерывистых полос транспортные средства могут въезжать в эту зону только в том случае, если это совершенно безопасно или если это необходимо для въезда в поперечную улицу с противоположной стороны проезжей части.
      3. Зигзагообразная линия у края проезжей части дороги означает запрещение стоянки с указанной стороны проезжей части по всей длине этой линии.

Статья 29

      1. Разметка, упомянутая в статьях 26-28 настоящей Конвенции, может наноситься на проезжей части дороги краской или любым другим способом при условии, что он является столь же эффективным.
      2. Если разметка проезжей части дороги наносится краской, она должна быть желтого или белого цвета; однако может применяться синий цвет для разметки, обозначающей места разрешенной или ограниченной стоянки. Когда на территории Договаривающейся Стороны применяются оба цвета - желтый и белый, разметка одинаковой категории должна быть одинакового цвета. При применении положений настоящего пункта термин "белый" включает оттенки "серебристый" или "светло-серый".
      3. При нанесении надписей, изображений и стрел, которые включены в разметку, следует, учитывать необходимость значительного увеличения их размеров в направлении движения транспортных средств ввиду того, что эти надписи, изображения и стрелы видны водителю под очень небольшим углом.
      4. Рекомендуется, чтобы дорожная разметка, предназначенная для движущихся транспортных средств, была светоотражающей в тех случаях, когда этого требует интенсивность движения, и при плохой освещенности или при полном отсутствии освещения.

Статья 30

Приложение 8 к настоящей Конвенции представляет собой совокупность рекомендаций, касающихся схем или рисунков разметки дорог.

Глава V
ПРОЧИЕ ДОРОЖНЫЕ ЗНАКИ И СИГНАЛЫ

Статья 31
Сигнализация ремонтных работ

      1. Границы участков проезжей части дороги, на которых производятся ремонтные работы, должны ясно Обозначаться сигнальными знаками.
      2. Когда это вызывается объемом ремонтных работ и интенсивностью движения, для обозначения границ участков проезжей части дороги, на которых производятся ремонтные работы, устанавливаются прерывистые или сплошные барьеры, окрашенные чередующимися белыми и красными, желтыми и красными, черными и белыми или черными и желтыми полосами, и, кроме того, ночью, если барьерам не приданы светоотражающие свойства, устанавливаются огни и светоотражающие приспособления. Светоотражающие приспособления и немигающие огни должны быть красного или темно-желтого цвета, а мигающие огни - темно-желтого цвета. Однако
      a) огни и приспособления могут быть белого цвета, если они видны тольк о в одном направлении движения и обозначают границы участка на стороне, противоположной этому направлению движения;
      b) огни и приспособления могут быть белого или светло-желтого цвета, если они обозначают границы участка, разделяющего оба, направления движения.

Статья 32
Разметка с помощью огней или светоотражающих приспособлений

Каждая Договаривающаяся Сторона будет применять на всей своей территории и тот же цвет или одну и ту же систему цветов для огней или светоотражающих приспособлений, применяемых для обозначения края проезжей части.

ЖЕЛЕЗНОДОРОЖНЫЕ ПЕРЕЕЗДЫ

Статья 33

      1. а) Если у железнодорожного переезда установлена сигнализация для пре дупреждения о приближении поездов или о предстоящем закрытии шлагбаумов или полушлагбаумов, она должна состоять из мигающего красного огня или попеременно мигающих красных огней, как это предусмотрено в подпункте "b" пункта 1 статьи 23 настоящей Конвенции. Однако
      i) красные мигающие огни могут быть дополнены или заменены световым сигналом трехцветной системы красный-желтый-зеленый, описанной в пункте 2 статьи 23 настоящей Конвенции, или сигналом, в котором отсутствует зеленый огонь, если на дороге вблизи от железнодорожного переезда установлены другие трехцветные световые сигналы или если на железнодорожном переезде установлены шлагбаумы;
      ii) на грунтовых дорогах с весьма слабым движением и на пешеходных дорожках может применяться только звуковой сигнал.
      b) Во всех случаях световая сигнализация может дополняться звуковым сигналом.
      2. Светофоры устанавливаются на краю проезжей части дороги, соответствующей направлению движения; когда это требуется обстоятельствами, например условиями видимости сигналов или интенсивностью движения, огни должны повторяться на противоположной стороне дороги. Однако, если в силу местных условий это считается предпочтительным, огни могут быть повторены на островке безопасности посредине проезжей части дороги или установлены над проезжей частью дороги.
      3. В соответствии с пунктом 4 статьи 10 настоящей Конвенции сигнальный знак В,2 "ПРОЕЗД БЕЗ ОСТАНОВКИ ЗАПРЕЩЕН" может устанавливаться у железнодорожного переезда без шлагбаумов, полушлагбаумов или световой сигнализации, предупреждающей о приближении поездов; если на железнодорожном переезде установлен этот знак, водители должны остановить свои транспортные средства у линии остановки или при отсутствии линии остановки - у знака и продолжать движение, лишь убедившись в том, что к переезду не приближается поезд.

Статья 34

1. На железнодорожных переездах со шлагбаумами или полушлагбаумами, расположенными в шахматном порядке с каждой стороны железнодорожного пути, горизонтальное положение этих шлагбаумов или полушлагбаумов означает, что каждый пользователь-дороги обязан остановиться Перед ближайшим от него шлагбаумом или полушлагбаумом; движение шлагбаумов для занятия горизонтального положения и движение полушлагбаумов имеют то же значение.
2. Включение красного огня или красных огней, упомянутых в подпункте "а" пункта 1 статьи 33 настоящей Конвенции, или подача звукового сигнала, упомянутого в том же пункте 1, означает также, что ни один пользователь дороги не имеет права пересекать линию остановки или, если не имеется линии остановки, проезжать за светофор. Включение желтого огня трехцветной системы, упомянутой в подпункте "a" "i" пункта 1 статьи 33, означает, что ни один пользователь дороги не имеет права пересекать линию остановки или, если не имеется линий остановки, проезжать за светофор, за исключением тех случаев, когда в момент включения желтого огня транспортные средства находятся настолько близко к сигналу, что они не могут уже остановиться перед ним, не создавая опасности.

Статья 35

      1. Шлагбаумы и полушлагбаумы железнодорожных переездов должны быть ясно обозначены чередующимися красными и белыми, красными и желтыми, черными и белыми или желтыми и черными полосами. Однако они могут быть окрашены только в белый или желтый цвет при условии помещения посредине большого красного диска.
      2. У каждого железнодорожного переезда без шлагбаумов и полушлагбаумов должен быть установлен в непосредственной близости от железнодорожного пути сигнальный знак В,7, описанный в приложении 3. При наличии светофора, предупреждающего о приближении поездов, или знака В,2 "ПРОЕЗД БЕЗ ОСТАНОВКИ ЗАПРЕЩЕН", сигнальный знак В,7 помещается на опоре знака В,2 или на колонке светофора. Установка сигнального знака В,7 не обязательна:
      a) на пересечениях автомобильных дорог с железными дорогами, на которых железнодорожное движение осуществляется на очень небольшой скорости, а дорожное движение регулируется сопровождающим лицом железнодорожных транспортных средств, подающим рукой необходимые сигналы;
      b) на пересечениях железнодорожных путей с грунтовыми дорогами с весьма незначительным движением и с пешеходными дорожками.
      3. Под любым предупреждающим знаком с одним из обозначений А,26 или А,27, описанных в приложении 3 к настоящей Конвенции, может быть установлен прямоугольный щиток с вертикальной длинной стороной и тремя косыми красными полосами на белом или желтом фоне, но в этом случае примерно на одной трети и двух третях расстояния между знаком и железнодорожным путем устанавливаются дополнительные знаки, состоящие из щитков идентичной формы, на которых нанесены соответственно одна или две красные косые полосы на белом или желтом фоне. Эти знаки могут быть повторены на противоположной стороне проезжей части дороги. Упомянутые в настоящем пункте щитки описаны в разделе С приложения 3 к настоящей Конвенции.

Статья 36

      1. В силу особой опасности, возникающей на железнодорожных переездах. Договаривающиеся Стороны обязуются принять меры к тому, чтобы
      a) перед каждым железнодорожным переездом был установлен один из предупреждающих знаков с одним из обозначений А,26 или А,27; однако можно не устанавливать никакого знака
      i) в особых случаях, которые могут иметь место в населенных пунктах;
      ii) на грунтовых и проселочных дорогах, по которым движение механических транспортных средств осуществляется только в очень редких случаях;
      b) все железнодорожные переезды были оборудованы шлагбаумами или полушлагбаумами или системой сигнализации, предупреждающей о приближении поездов, за исключением тех случаев, когда железнодорожный путь виден пользователям дороги с обеих сторон данного переезда таким образом, что с учетом, в частности, максимальной скорости поездов, водитель дорожного транспортного средства, приближающегося к железнодорожному переезду с той или другой стороны, может вовремя остановиться до въезда на железнодорожный переезд, если покажется поезд, а также таким образом, что пользователи дороги, которые уже находятся на переезде в момент появления поезда, могут вовремя с него съехать; однако Договаривающиеся Стороны могут допускать отступления от положений настоящего пункта на тех железнодорожных переездах, где скорость движения поездов относительно невысока или движение дорожных механических транспортных средств незначительно;
      с) все железнодорожные переезды с шлагбаумами или полушлагбаумами, приводимыми в действие с поста, с которого шлагбаумы или полушлагбаумы не видны, были оборудованы одной из систем сигнализации, предупреждающих о приближении поездов и указанных в пункте 1 статьи 33 настоящей Конвенции;
      d) все железнодорожные переезды с шлагбаумами или полушлагбаумами, автоматически приводимыми в действие приближением поездов, были оборудованы одной из систем сигнализации, предупреждающих о приближении поездов и указанных в пункте 1 статьи 33 настоящей Конвенции;
      е) шлагбаумы и полушлагбаумы покрывались для улучшения их видимости светоотражающими материалами или оборудовались светоотражающими приспособлениями и, в случае необходимости, освещались ночью; кроме того, чтобы на дорогах с интенсивным ночным автомобильным движением предупреждающие знаки, устанавливаемые перед железнодорожным переездом, покрывались светоотражающими материалами или оборудовались светоотражающими приспособлениями и в случае необходимости освещались ночью;
      f) посредине проезжей части дороги вблизи от железнодорожных переездов, оборудованных полушлагбаумами, наносилась по мере возможности продольная разметка, запрещающая транспортным средствам, которые приближаются к железнодорожному переезду, выезжать на сторону проезжей части, противоположную направлению движения, или даже сооружались направляющие островки, разделяющие оба направления движения.
      2. Положения настоящей статьи не применяются в случаях, предусмотренных последней фразой, пункта 2 статьи 35 настоящей Конвенции.

Глава VI
ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 37

      1. Настоящая Конвенция открыта в Центральных Учреждениях Организации Объединенных Наций в Нью-Йорке до 31 декабря 1969 года для подписания всеми государствами-членами Организации Объединенных Наций или членами любых специализированных учреждений, или членами Международного агентства по атомной энергии, или сторонами Статута Международного Суда и любым другим государством, приглашенным Генеральной Ассамблеей Организации Объединенных Наций стать Стороной настоящей Конвенции.
      2. Настоящая Конвенция подлежит ратификации. Ратификационные грамоты передаются на хранение Генеральному Секретарю Организации Объединенных Наций.
      3. Настоящая Конвенция остается открытой для присоединения к ней любого из государств, указанных в пункте 1 настоящей статьи. Документы о присоединении передаются на хранение Генеральному Секретарю.

Статья 38

      1. Каждое государство может при подписании, ратификации настоящей Конвенции или при присоединении к ней, или в любой момент впоследствии заявить посредством нотификации, адресованной Генеральному Секретарю, что Конвенция становится применимой ко всем территориям или части территорий, за внешние сношения которых оно ответственно. Конвенция начинает применяться на территории или на территориях, указанных в нотификации, по истечении тридцати дней со дня получения Генеральным Секретарем упомянутой нотификации или в момент вступления Конвенции в силу в отношении государства, сделавшего нотификацию, если эта дата является более поздней.
      2. Каждое государство, делающее нотификацию, упомянутую в пункте 1 настоящей статьи, должно от имени территорий, по поручению которых им была сделана такая нотификация, направлять нотификацию, содержащую заявления, предусмотренные в пункте 2 статьи 46 настоящей Конвенции.
      3. Каждое государство, сделавшее заявление в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи, может в любой момент впоследствии заявить посредством нотификации, адресованной Генеральному Секретарю, что Конвенция перестанет применяться на территории, указанной в нотификации, и Конвенция перестанет применяться на территории, указанной в нотификации, по истечении одного года со дня получения Генеральным Секретарем этой нотификации.

Статья 39

1. Настоящая Конвенция вступает в силу по истечении двенадцати месяцев со дня сдачи на хранение пятнадцатого документа о ратификации или о присоединении.
2. В отношении каждого государства, которое ратифицирует настоящую Конвенцию или присоединится к ней после сдачи на хранение пятнадцатого документа о ратификации иди присоединении, Конвенция вступает, в силу по истечении двенадцати месяцев со дня сдачи этим государством на хранение ратификационной грамоты или документа о присоединении.

Статья 40

С момента вступления настоящей Конвенции в силу ею отменяются и заменяются в отношениях между Договаривающимися Сторонами Конвенция по введению единообразия в дорожные знаки и сигналы, открытая для подписания в Женеве 30 марта 1931 года, и Протокол о дорожных знаках и сигналах, открытый для подписания в Женеве 19 сентября 1949 года.

Статья 41

      1. Через один год после вступления в силу настоящей Конвенции каждая Договаривающаяся Сторона может предложить одну или несколько поправок к Конвенции. Текст любой предложенной поправки вместе с пояснительным меморандумом направляется Генеральному Секретарю, который препровождает его всем Договаривающимся Сторонам. Договаривающиеся Стороны имеют возможность уведомить его в двенадцатимесячный срок, начиная со дня препровождения этого текста, о том: а) принимают ли они поправку, b) отклоняют ли они поправку, или с) желают ли они, чтобы для рассмотрения этой поправки была созвана конференция. Генеральный Секретарь направляет также текст предложенной поправки всем другим государствам, указанным в пункте 1 статьи 37 настоящей Конвенции
      2. а) Любая предложенная поправка, разосланная в соответствии с преды дущим пунктом, считается принятой, если в течение упомянутого выше двенад цатимесячного срока менее трети Договаривающихся Сторон информируют Гене рального Секретаря о том, что они отклоняют поправку или желают созыва конференции для рассмотрения этой поправки. Генеральный Секретарь уведом ляет все Договаривающиеся Стороны о каждом принятии или отклонении предложенной поправки и о любом поступлении просьбы о созыве конференции. Если в течение установленного двенадцатимесячного срока такие отклонения и просьбы будут получены менее чем от трети всех Договаривающихся Сторон, Генеральный Секретарь информирует все Договаривающиеся Стороны о том, что эта поправка вступает в силу через шесть месяцев по истечении двенадцатимесячного срока, указанного в предыдущем пункте, для всех Договаривающихся Сторон, за исключением тех, которые в течение установленного срока отклонили поправку или обратились с просьбой созвать конференцию для ее обсуждения.
      b) Каждая Договаривающаяся Сторона, которая в течение вышеуказанного двенадцатимесячного срока отклонила предложенную поправку или попросила созвать конференцию для ее рассмотрения, может в любое время после истечения этого срока уведомить Генерального Секретаря о принятии ею поправки, и Генеральный Секретарь рассылает это уведомление всем остальным Договаривающимся Сторонам. Поправка вступает в силу в отношении Договаривающиеся Сторон, направивших такие уведомления о принятии, через шесть месяцев после получения их Генеральным Секретарем.
      3. Если предложенная поправка не была принята в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи и если в течение двенадцатимесячного срока, предусмотренного в пункте 1 настоящей статьи, менее половины общего числа Договаривающихся Сторон информируют Генерального Секретаря о том, что они отклоняют предложенную поправку, и если по крайней мере треть всех Договаривающихся Сторон, но не менее десяти, информируют его о том, что они принимают ее или желают созыва конференции для обсуждения этой поправки, Генеральный Секретарь созывает конференцию для рассмотрения предложенной поправки или любого другого предложения, которое может быть ему представлено в соответствии с пунктом 4 настоящей статьи.
      4. Если конференция созывается в соответствии с пунктом 3 настоящей статьи, генеральный секретарь приглашает на нее все государства, указанные в пункте 1 статьи 37 настоящей Конвенции. Генеральный Секретарь обращается ко всем приглашенным на конференцию государствам с просьбой представить ему по крайней мере за шесть месяцев до открытия конференции любые предложения, которые они в дополнение к предложенной поправке могут пожелать, рассмотреть на конференции, и уведомляет об этих предложениях по крайней мере за три месяца до открытия конференции все приглашенные на конференцию государства.
      5. а) Любая поправка к настоящей Конвенции считается принятой, если она принимается большинством в две трети государств, представленных на Конференции, при условии, что это большинство включает по крайней мере две трети всех Договаривающихся Сторон, представленных на Конференции. Генеральный Секретарь извещает все Договаривающиеся Стороны о принятии поправки, и она вступает в силу через двенадцать месяцев со дня такого уведомления в отношении всех Договаривающихся Сторон, за исключением тех, которые в течение этого срока сообщили Генеральному Секретарю об отклонении поправки.
      b) Каждая Договаривающаяся Сторона, отклонившая в течение вышеуказанного двенадцатимесячного срока поправку, может в любое время уведомить Генерального Секретаря о принятии ею поправки, и Генеральный Секретарь извещает об этом все остальные Договаривающиеся Стороны. Поправка вступает в силу в отношении Договаривающейся Стороны, уведомившей о ее принятии, через шесть месяцев после получения уведомления Генеральным Секретарем или по истечении вышеуказанного двенадцатимесячного срока, если этот срок истекает позднее.
      6. Если предложенная поправка не считается принятой в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи и если не выполнены условия созыва Конференции, предписанные в пункте 3 настоящей статьи, предложенная, поправка считается отклоненной.

Статья 42

Каждая Договаривающаяся Сторона может денонсировать настоящую Конвенцию посредством письменной нотификации, адресованной Генеральному Секретарю. Денонсация вступает в силу по истечении одного года со дня получения Генеральным Секретарем этой нотификации.

Статья 43

Настоящая Конвенция теряет силу, если число Договаривающихся Сторон составляет в течение какого-либо периода последовательных двенадцати месяцев менее пяти.

Статья 44

Всякий спор между двумя или более Договаривающимися Сторонами относительно толкования или применения настоящей Конвенций, который Стороны не смогут разрешить путем переговоров или другими средствами урегулирования, может быть по просьбе любой из заинтересованных Договаривающихся Сторон передан для разрешения Международному Суду.

Статья 45

Никакое положение настоящей Конвенции не должно толковаться как препятствующее какой-либо из Договаривающихся Сторон принимать совместимые с Уставом Организации Объединенных Наций и ограничиваемые создавшимся положением меры, которые она считает необходимыми для обеспечения своей внешней, или внутренней безопасности.

Статья 46

      1. Каждое государство может при подписании настоящей Конвенции или при сдаче на хранение своей ратификационной грамоты или документа о присоединении заявить, что оно не считает себя связанным статьей 44 настоящей Конвенции. Другие Договаривающиеся Стороны не являются связанными статьей 44 в отношении любой Договаривающейся Стороны, сделавшей такое заявление.
      2. а) В момент сдачи на хранение своей ратификационной грамоты или документа о присоединении каждое государство заявляет посредством нотификации, адресованной Генеральному Секретарю о том,
      i) какой из образцов - А ^а или А ^b - оно выбирает в качестве предупреждающего знака (пункт 1 статьи 9); и
      ii) какой из образцов В,2 ^a или В,2 ^b оно выбирает в качестве знака "ПРОЕЗД ВЕЗ ОСТАНОВКИ ЗАПРЕЩЕН" (пункт 3 статьи 10) в целях применения настоящей Конвенции.
      В любое время впоследствии каждое государство может посредством но тификации, адресованной Генеральному Секретарю, изменить свой выбор, за менив свое заявление другим.
      b) В момент сдачи на хранение своей ратификационной грамоты или
документа о присоединении каждое государство может заявить посредством нотификации, адресованной Генеральному Секретарю, что в целях применения настоящей Конвенции она приравнивает велосипеды с подвесным двигателем к мотоциклам (пункт "l" статьи 1).
      В любое время впоследствии каждое государство может посредством нотификации, адресованной Генеральному Секретарю, взять обратно свое заявление.
      3. Предусмотренные в пункте 2 настоящей статьи заявления вступают в силу через шесть месяцев после получения Генеральным Секретарем нотификации или в момент вступления в силу Конвенции в отношении государства, сделавшего заявление, если эта дата является более поздней.
      4. Оговорки в настоящей Конвенции и к приложениям к ней, иные, чем оговорка, предусмотренная в пункте 1 настоящей статьи, разрешаются при условии представления их в письменной форме и, если они сделаны до сдачи на хранение ратификационной грамоты или документа о присоединении, при условии подтверждения их в ратификационной грамоте или документе о присоединении. Генеральный Секретарь сообщает об указанных оговорках всем государствам, указанным в пункте 1 статьи 37 настоящей Конвенции.
      5. Каждая Договаривающаяся Сторона, которая делает оговорку или заявление в соответствии с пунктами 1 и 4 настоящей статьи, может в любой момент взять свою оговорку обратно путем нотификации, адресованной Генеральному Секретарю.
      6. Любая оговорка, сделанная в соответствии с пунктом 4 настоящей статьи,
      a) изменяет для Договаривающейся Стороны, сделавшей вышеуказанную оговорку, в рамках этой оговорки положения Конвенции, к которым она относится;
      b) изменяет в такой же мере эти положения и для других Договаривающихся Сторон в их взаимоотношениях с Договаривающейся Стороной, сделавшей оговорку.

Статья 47

      Помимо заявлений, нотификаций и уведомлений, предусмотренных в статьях 41 и 46 настоящей Конвенции, Генеральный Секретарь
      сообщает всем государствам, указанным в пункте 1 статьи 37,
      a) о подписаниях, ратификациях и присоединениях к Конвенции в соответствии со статьей 37;
      b) о заявлениях в соответствии со статьей 38;
      с) о датах вступления в силу настоящей Конвенции в соответствии со статьей 39;
      d) о дате вступления в силу поправок к настоящей Конвенции в соответствии с пунктами 2 и 5 статьи 41;
      е) о денонсациях в соответствии со статьей 42;
      f) об утрате настоящей Конвенцией силы в соответствии со статьей 43.

Статья 48

      Подлинник настоящей Конвенции, составленный в одном экземпляре на английском, испанском, китайском, русском и французском языках, причем все пять текстов являются равно аутентичными, сдается на хранение Генеральному Секретарю Организации Объединенных Наций, который препровождает надлежащим образом заверенные копии всем государствам, указанным в пункте 1 статьи 37 настоящей Конвенции.
      В УДОСТОВЕРЕНИЕ ЧЕГО нижеподписавшиеся представители, надлежащим образом на то уполномоченные своими правительствами, подписали настоящую Конвенцию.

СОВЕРШЕНО в Вене ноября месяца восьмого дня тысяча девятьсот шестьдесят восьмого года

Приложение 1

ПРЕДУПРЕЖДАЮЩИЕ ЗНАКИ,
ЗА ИСКЛЮЧЕНИЕМ ЗНАКОВ, УСТАНАВЛИВАЕМЫХ
ВБЛИЗИ ОТ ПЕРЕКРЕСТКОВ ИЛИ ЖЕЛЕЗНОДОРОЖНЫХ ПЕРЕЕЗДОВ

Примечание : В отношении предупреждающих знаков, устанавливаемых
            вблизи от перекрестков, см. раздел В приложения 2.
            В отношении предупреждающих знаков, устанавливаемых,
            вблизи от железнодорожных переездов, см. разделы А и С
            приложения 3.

РАЗДЕЛ А. ОБРАЗЦЫ ПРЕДУПРЕЖДАЮЩИХ ЗНАКОВ

      Образцами предупреждающих знаков являются
      образцы А ^a или А ^b . Образец А ^a представляет собой равносторонний треугольник, одна сторона которого расположена горизонтально, а противоположная ей вершина обращена вверх; фон должен быть белого или желтого цвета, кайма - красного цвета. Образец А ^b представляет собой квадрат, одна из диагоналей которого проходит вертикально; фон должен быть желтого цвета, кайма, представляющая собой узкую полоску, - черного цвета. Обозначения, имеющиеся на этих знаках, должны быть при отсутствии иных указаний, содержащихся в их описании, черного или темно-синего цвета.
      Для знаков А ^a нормального размера длина стороны составляет примерно 0,9 м (3 фута); для знаков А ^a малого размера - не менее 0,6 м (2 фута). Для знаков А ^b нормального размера длина стороны составляет примерно 0,6 м (2 фута) для знаков А ^b малого размера - не менее 0,4 м (1 фута 4 дюйма).
      В отношении выбора между образцами А ^a и А ^b см. пункт 2 статьи 5 и пункт 1 статьи 9 Конвенции.

РАЗДЕЛ В. ОБОЗНАЧЕНИЯ ПРЕДУПРЕЖДАЮЩИХ ЗНАКОВ И ПРЕДПИСАНИЯ
ОТНОСИТЕЛЬНО ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ЭТИХ ЗНАКОВ

1. Опасный поворот или опасные повороты.

      Для предупреждения о приближении к опасному повороту или к следующим один за другим опасным поворотам используется в зависимости от обстоятельств один из следующих знаков:
А,1 ^a : ПОВОРОТ НАЛЕВО
А,1 ^b : ПОВОРОТ НАПРАВО
А,1 ^c : ДВОЙНОЙ ПОВОРОТ ИЛИ БОЛЕЕ ДВУХ ПОВОРОТОВ, СЛЕДУЮЩИХ ОДИН
      ЗА ДРУГИМ, С ПЕРВЫМ ПОВОРОТОМ НАЛЕВО
А,1 ^d : ДВОЙНОЙ ПОВОРОТ ИЛИ БОЛЕЕ ДВУХ ПОВОРОТОВ, СЛЕДУЮЩИХ ОДИН
      ЗА ДРУГИМ, С ПЕРВЫМ ПОВОРОТОМ НАПРАВО

2. Крутой спуск

Для предупреждения о приближении к спуску с большим уклоном используется обозначение А,2 ^a с образцом знака А ^a и обозначение А,2 ^b с образцом знака А ^b .
Левая сторона обозначения А,2 ^a занимает левый угол щитка сигнального знака, а его основание - всю ширину этого щитка. На обозначениях А,2 ^a и А,2 ^b цифра указывает уклон в процентах; это указание может заменяться отношением (1:10). Однако Договаривающиеся Стороны могут вместо обозначения А,2 ^a или А,2 ^b , но учитывая по мере возможности положения подпункта "b" пункта 2 статьи 5 Конвенции, выбрать обозначение А,2 ^c , если они приняли образец знака А ^a , и обозначение А,2 ^d , если они приняли образец знака A ^b .

3. Крутой подъем

Для предупрежения о приближений к крутому подъему используется обозначение А,3 ^a с образцом знака А ^a и обозначение А,3 ^b с образцом знака А ^b .
Правая сторона обозначения A,3 ^a занимает правый угол щитка сигнального знака, а его основание - всю ширину этого щитка. На обозначениях А,3 ^a и А,3 ^b цифра указывает подъем в процентах; это указание может заменяться отношением (1:10). Однако Договаривающиеся Стороны, которые выберут для крутого спуска обозначение А,2 ^c , могут вместо обозначения А,3 ^а выбрать обозначение А,3 ^c , а Договаривающиеся Стороны, которые выберут обозначение А,2 ^d , могут вместо обозначения А,3 ^b выбрать обозначение А,3 ^d .

4. Сужение дороги

Для предупреждения о приближении к сужению дороги используется обозначение А,4 ^a или обозначение, указывающее более ясно конфигурацию данного места, как, например, А,4 ^b .

5. Разводный мост

Для предупреждения о приближении к разводному мосту используется обозначение А,5.
Под предупреждающим знаком с обозначением А,5 может помещаться прямоугольная табличка образца А,29 ^а , описанного в разделе С приложения 3, но в этом случае приблизительно на одной трети и двух третях расстояния между знаком с обозначением А,5 и разводным мостом помещаются таблички образцов А,29 ^b и А,29 ^c , описанных в указанном приложении.

6. Выезд на набережную или на берег

Для предупреждения о том, что дорога выходит на набережную или на берег, используется обозначение А,6.

7. Неровная дорога

      Для предупреждения о приближении к выбоинам, горбатым мостам или буграм или местам, где проезжая часть дороги находится в плохом состоянии, используется обозначение А,7 ^а
      Для обозначения горбатых мостов или бугров обозначение А,7 ^а может быть заменено обозначением А,7 ^b
      Для обозначения выбоин обозначение А,7 ^a может быть заменено обозначением А,7 ^c .

8. Скользкая дорога

Для предупреждения о приближении к участку дороги, на котором скользкость может быть особенно высокой, используется обозначение А,8.

9. Выброс гравия

Для предупреждения о приближении к участку дороги, на котором может произойти выброс гравия, используется обозначение А,9 ^а с образцом знака А ^а и обозначение А,9 ^b с образцом знака А ^b .
При левостороннем движении обозначение обращено в противоположную сторону.

10. Падение камней

      Для предупреждения о приближении к участку дороги, на котором существует опасность падения камней и вызванная этим опасность наличия камней на дороге, используется обозначение А,10 ^a с образцом знака А ^а и обозначение А,10 ^b с образцом знака А ^b .
      В обоих случаях правая сторона обозначения занимает правый угол щитка сигнального знака.
      Обозначение может быть обращено в противоположную сторону.

11. Пешеходный переход

Для предупреждения о приближении к пешеходному переходу, обозначенному дорожной разметкой или знаком Е,11 ^а или Е,11 ^b , используется обозначение А,11, имеющее два образца: А,11 ^а и А,11 ^b .
Обозначение может быть обращено в противоположную сторону.

12. Дети

Для предупреждения о приближении к участку дороги, часто пересекаемому детьми, как, например, выход из школы или с площадки для игр, используется обозначение А,12.
Обозначение может быть обращено в противоположную сторону.

13. Выезд велосипедистов

Для предупреждения о приближении к месту, в котором велосипедисты часто выезжают на дорогу или ее пересекают, используется обозначение А,13.
Обозначение может быть обращено в противоположную сторону.

14. Место прогона скота и появления других животных

Для предупреждения о приближении к участку дороги, на котором существует опасность пересечения дороги животными, используется обозначение, состоящее из силуэта домашнего или дикого животного чаще всего встречающегося вида, как, например: для домашнего животного обозначение А,14 ^a ; для дикого животного - А,14 ^b .
Обозначение может быть обращено в противоположную сторону.

15. Ремонтные работы

Для предупреждения о приближении к участку дороги, на котором производятся дорожные работы, используется обозначение А,15.

16. Световая сигнализация

Если считается необходимым предупредить о приближении к месту, на котором движение регулируется трехцветными огнями, в тех случаях, когда пользователи дороги не могут предвидеть, что они приближаются к такому месту, используется обозначение А,16. Имеется три образца обозначения А,16: А,16 ^а ; А,16 ^b и А,16 ^c , которые соответствуют расположению огней в трехцветной системе, описанной в пунктах 4-6 статьи 23 настоящей Конвенции.
Это обозначение включает три цвета огней, а именно цвета огней, о приближении к которым оно предупреждает.

17. Взлетно-посадочная полоса

Для предупреждения о приближении к участку дороги, над которым могут пролетать на небольшой высоте летательные аппараты, совершающие взлет или посадку на взлетно-посадочную полосу, используется обозначение А,17.
Обозначение может быть обращено в противоположную сторону.

18. Боковой ветер

Для предупреждения о приближении к участку дороги, на котором часто дует сильный боковой ветер, используется обозначение А,18.
Обозначение может быть обращено в противоположную сторону.

19. Двустороннее движение

Для предупреждения о приближении к участку дороги, на котором производится временно или постоянно двустороннее движение на одной проезжей части, в то время как на предыдущем участке оно производилось по дороге с односторонним движением или по дороге с несколькими проезжими частями, предназначенными, для движения в одном направлении, используется обозначение А,19.
Знак с этим обозначением должен повторяться при въезде на данный участок и, кроме того, на данном, участке так часто, как это представляется необходимым. При левостороннем движении стрелки должны быть обращены в противоположную сторону.

20. Прочие опасности

      Для предупреждения о приближении к участку дороги, на котором имеется опасность, не предусмотренная обозначениями, указанными выше в пунктах 1-19 или в приложениях 2 и 3, может использоваться обозначение А,20.
      Однако Договаривающиеся Стороны могут принять графические обозначения в соответствии с положениями подпункта " а " "ii" пункта 1 статьи 3 Конвенции.
      Знак А,20 может применяться, в частности, для предупреждения о пересечении железнодорожного пути, на котором железнодорожное движение осуществляется на очень небольшой скорости, а дорожное движение регулируется сопровождающим лицом железнодорожных транспортных средств, подающим рукой необходимые сигналы.

Приложение 2

ЗНАКИ, РЕГУЛИРУЮЩИЕ ПРЕИМУЩЕСТВЕННОЕ ПРАВО ПРОЕЗДА НА ПЕРЕКРЕСТКАХ, ПРЕДУПРЕЖДАЮЩИЕ ЗНАКИ, УСТАНАВЛИВАЕМЫЕ ВБЛИЗИ ОТ
ПЕРЕКРЕСТКОВ, И ЗНАКИ, РЕГУЛИРУЮЩИЕ ПРЕИМУЩЕСТВЕННОЕ ПРАВО
ПРОЕЗДА НА УЗКИХ УЧАСТКАХ ДОРОГ

Примечание: Если на перекрестке, включающем главную дорогу,
            направление этой последней изменяется, под знаками,
            предупреждающими о приближении к перекрестку, или под
            знаками, регулирующими преимущественное право проезда,
            установленными на перекрестке или перед ним, может
            помещаться табличка, показывающая на схеме перекрестка
            направление главной дороги.

РАЗДЕЛ А. ЗНАКИ, РЕГУЛИРУЮЩИЕ ПРЕИМУЩЕСТВЕННОЕ ПРАВО ПРОЕЗДА НА ПЕРЕКРЕСТКАХ

      1. Знак "ПЕРЕСЕЧЕНИЕ С ГЛАВНОЙ ДОРОГОЙ"
      Знаком "ПЕРЕСЕЧЕНИЕ С ГЛАВНОЙ ДОРОГОЙ" является знак В,1. Он имеет форму равностороннего треугольника, одна сторона которого расположена горизонтально, а противоположная ей вершина обращена вниз; фон должен быть белого или желтого цвета, а кайма красного цвета; обозначений на знаке не имеется.
      Для знаков нормального размера длина стороны треугольника составляет примерно 0,9 м (3 фута), для знаков малого размера - не менее 0,6 м (2 футов).

      2. Знак "ПРОЕЗД БЕЗ ОСТАНОВКИ ЗАПРЕЩЕН"
      Знаком "ПРОЕЗД БЕЗ ОСТАНОВКИ ЗАПРЕЩЕН" является знак В,2, включающий два образца:
      - образец В,2 ^а должен быть восьмиугольным с красным фоном, на кото ром белыми буквами на английском языке или на языке соответствующе го государства написано слово "СТОП"; высота букв слова должна быть равна по крайней мере трети высоты таблички;
      - образец В,2 ^b должен быть круглым с белым или желтым фоном и красной каймой; на нем помещен внутри знак В,1 без надписи и, кроме того, в верхней части большими черными или синими буквами на английском языке или на языке соответствующего государства написано слово "СТОП".
      Высота знака В,2 ^а нормальных размеров и диаметр знака В,2 ^b нормальных размеров должны составлять примерно 0,9 м (3 фута); соответственно высота и диаметр знаков малых размеров должны быть не менее 0,6 (2 футов).
      В отношении выбора между образцами В,2 ^а и В,2 ^b см. пункт 2 статьи 5 и пункт 3 статьи 10 Конвенции.

      3. Знак "ГЛАВНАЯ ДОРОГА"
      Знаком "ГЛАВНАЯ ДОРОГА" является знак В,3. Он имеет форму квадрата, одна из диагоналей которого расположена вертикально. Квадрат окружен черным ободком; посредине помещен желтый или оранжевый квадрат с черным ободком; пространство между обоими квадратами должно быть белого цвета.
      Для знаков нормального размера длина стороны квадрата составляет примерно 0,5 м (1 фут 8 дюймов), для знаков малого размера - не менее 0,35 м (1 фут 2 дюйма).

4. Знак "КОНЕЦ ГЛАВНОЙ ДОРОГИ"
Знаком "КОНЕЦ ГЛАВНОЙ ДОРОГИ" является знак В,4. Этот знак состоит из изображенного выше знака В,3, к которому добавлена чeрная или серая центральная полоса, перпендикулярная нижней левой стороне и верхней правой стороне квадрата, или ряд черных или серых параллельных штрихов, образующих вышеуказанную полосу.

РАЗДЕЛ В. ПРЕДУПРЕЖДАЮЩИЕ ЗНАКИ, УСТАНАВЛИВАЕМЫЕ В БЛИЗИ ОТ ПЕРЕКРЕСТКОВ

1. Знаки
Предупреждающие знаки, устанавливаемые вблизи от перекрестков, должны соответствовать образцам А ^a или А ^b описанным в разделе А приложения 1.

2. Обозначения
      Обозначения должны быть черными или синими.
      а) В отношении обозначений, которые помещаются на знаке А ^a или А ^b различают следующие случаи:
      i) Перекресток, преимущественное право проезда по которому определяется действующим в государстве общепринятым правилом преимущественного проезда; используется обозначение А,21 ^a с образцом знака А ^a и обозначение А,21 ^b с образцом знака А ^b .
      Обозначения А,21 ^а и А,22 ^b могут быть заменены обозначениями, указывающими более ясно характер перекрестка, как, например, А,21, ^c А,21 ^d , А,21 ^e , А,21 ^f ,и А,21 ^g .
      ii) Пересечение с дорогой, пользователи которой должны уступать дорогу; используется обозначение А,22 ^а .
      Обозначение А,22 ^а может быть заменено обозначениями, указывающими более ясно характер перекрестка, как, например, А,22 ^b и А,22 ^c .
      Эти обозначения могут применяться на дороге лишь в том случае, если на дороге или на дорогах, с которыми она образует обозначенный перекресток, установлен знак В,1 или знак В,2 или если характер этих дорог таков (например, проселочные или грунтовые дороги), что в силу национального законодательства едущие по ним водители должны даже при отсутствии этих знаков уступать дорогу на перекрестке. Использование этих обозначений на дорогах, на которых установлен знак В,3, будет ограничиваться некоторыми исключительными случаями.
      iii) Пересечение с дорогой, пользователям которой следует уступать дорогу.
      Если на перекрестке установлен знак "ПЕРЕСЕЧЕНИЕ С ГЛАВНОЙ ДОРОГОЙ", то применяется обозначение А,23.
      Если на перекрестке установлен знак "ПРОЕЗД БЕЗ ОСТАНОВКИ ЗАПРЕЩEН" (b,2), то применяется то из обозначений А,24 ^а и А,24 ^b которое соответствует образцу знака В,2.
      Однако вместо сигнального знака А ^a с его обозначениями могут применяться знаки В,1 или В,2 в соответствии с пунктом 6 статьи 10 настоящей Конвенции.
      iv) Перекресток с круговым движением: используется обозначение А,25.
      При левостороннем движении направление стрелок должно быть обратным.
      b) В тех случаях, когда движение на перекрестке регулируется световыми сигналами, в дополнение к знакам, описанным в настоящем разделе В, или вместо этих знаков может помещаться знак А ^a или А ^b с обозначением А,16, описанным в разделе В приложения 1.

РАЗДЕЛ С. ЗНАКИ, РЕГУЛИРУЮЩИЕ ПРЕИМУЩЕСТВЕННОЕ ПРАВО ПРОЕЗДА НА УЗКИХ УЧАСТКАХ ДОРОГ

1. Знак, предоставляющий приоритет встречному транспорту

      Если на узком участке дороги, где встречный разъезд затруднителен или невозможен, движение регламентируется, и если эта регламентация состоит в предоставлении приоритета движению в одном направлении, а не в установке световых дорожных сигналов, поскольку водители могут ясно видеть проезд на всем его протяжении как днем, так и ночью, знак В,5 "ПРИОРИТЕТ ВСТРЕЧНОМУ ТРАНСПОРТУ" устанавливается лицом к движению с той стороны проезда, где не имеется приоритета. Этот знак указывает запрещение въезда на узкий участок дороги до тех пор, пока нельзя проехать по этому участку, не вынуждая остановиться водителей встречных транспортных средств.
      Этот знак должен быть круглым с белым или желтым фоном и красной каймой; стрелка, обозначающая направление, в котором предоставляется приоритет, должна быть черного цвета, а стрелка, обозначающая, другое направление, - красного цвета.
      В государствах с левосторонним движением расположение стрелок должно быть обратным.

2. Знак, предоставляющий приоритет по отношению к встречному транспорту

      Для того чтобы предупредить водителей о том, что на узком участке дороги они пользуются приоритетом по отношению к встречному транспорту, используется знак В,6.
      Этот знак имеет прямоугольную форму с голубым фоном; стрелка, направленная вверх, должна быть белого цвета, а другая - красного цвета.
      При левостороннем движении расположение стрелок должно быть обратным.
      Когда на дороге используется знак В,6, с другой стороны узкого участка дороги в обязательном порядке устанавливается знак В,5 предназначенный для транспортных средств, движущихся в обратном направлении.

Приложение 3
ЗНАКИ, ОТНОСЯЩИЕСЯ К ЖЕЛЕЗНОДОРОЖНЫЙ ПЕРЕЕЗДАМ

РАЗДЕЛ А. ПРЕДУПРЕЖДАЮЩИЕ ЗНАКИ

      Подлежащий установке знак является, знаком А ^а или знаком А ^b , которые описаны в разделе А приложении 1. В отношении обозначения, которое помещается на знаке, различают следующие случаи:
      а) для обозначения железнодорожных переездов с шлагбаумами или полушлагбаумами, расположенными в шахматном порядке с каждой стороны железнодорожного пути, используется обозначение - А,26;
      b) для обозначения других железнодорожных переездов используется обозначение А,27, которое включает два образца: А,27 ^a и А,27 ^b ;
      c) для предупреждения о приближении к пересечение с трам вайной линией и при условии, что это пересечение не является железнодорож ным переездом согласно определению, содержащемуся в статье 1 Конвенции, может использоваться обозначение А,28.

     Примечание : Если считается необходимым предупредить о
                  приближении к пересечению автомобильной дороги
                  железнодорожными путями, на которых
                  железнодорожное движение осуществляется на очень
                  небольшой скорости, а дорожное движение
                  регулируется сопровождающим лицом железнодорожных
                  транспортных средств, подающим необходимые сигналы
                  рукой, используется знак А,20, описанный в разделе
                  В приложения 1.

РАЗДЕЛ В. ЗНАКИ, УСТАНАВЛИВАЕМЫЕ В НЕПОСРЕДСТВЕННОЙ БЛИЗОСТИ ОТ ЖЕЛЕЗНОДОРОЖНЫХ ПЕРЕЕЗДОВ

      Знак В,7, о котором говорится в пункте 2 статьи 35 настоящей Конвенции, имеет три образца: В,7 ^а , В,7 ^b и В,7 ^c .
      Образцы В,7 ^а и В,7 ^b имеют белый или желтый фон с красной или черной каймой; образец В,7 ^с имеет белый или желтый фон с черной каймой, надписи на образце В,7 ^c выполняются черными буквами. Образец В,7 ^b используется, если путь имеет не менее чем две колеи; при использовании образца В,7 ^с дополнительная табличка применяется лишь тогда когда путь имеет не менее чем две колеи, и в этом случае на ней указывается их количество.
      Обычная длина креста должна быть не менее 1,2 м (4 футов). При отсутствии достаточного пространства знак может изображаться таким образом, чтобы его концы, были направлены вверх и вниз.

РАЗДЕЛ С. ДОПОЛНИТЕЛЬНЫЕ ЗНАКИ, УСТАНАВЛИВАЕМЫЕ ВБЛИЗИ ОТ ЖЕЛЕЗНОДОРОЖНЫХ ПЕРЕЕЗДОВ

      Щитками, упомянутыми в пункте 3 статьи 35, является знаки А,29 ^a , А.,29 ^b , и А,29 ^c.
      Наклон полое обращен к проезжей части.
      Над знаками А,29 ^b и А,29 ^c может помещаться, так же как он должен помещаться над знаком А,29 ^а , знак, предупреждающий о приближений к железнодорож ному переезду.

Приложение 4

ЗНАКИ, ОЗНАЧАЮЩИЕ ОБЯЗАТЕЛЬНОЕ ПРЕДПИСАНИЕ, ЗА ИСКЛЮЧЕНИЕМ ЗНАКОВ, ОТНОСЯЩИХСЯ К ПРЕИМУЩЕСТВЕННОМУ ПРАВУ ПРОЕЗДА, ОСТАНОВКЕ И СТОЯНКЕ

Примечание : В отношении знаков, регулирующих преимущественное право
проезда, см. приложение 2; в отношении знаков,
относящихся к остановке и стоянке, см. приложение 6.

РАЗДЕЛ А. ЗАПРЕЩАЮЩИЕ ИЛИ ОГРАНИЧИВАЮЩИЕ ЗНАКИ

1. Характеристики знаков и обозначений

а) Запрещающие и ограничивающие знаки должны, быть круглыми; их диаметр должен быть не менее 0,6 м (2 футов) вне населенных пунктов и не менее 0,4 м (16 дюймов) в населенных пунктах.
b) Исключая отступления, указанные ниже в связи с описанием знаков, запрещающие или ограничивающие знаки должны иметь белый или желтый фон и широкую красную кайму, а обозначения, равно как и надписи, если таковые имеются, должны быть черного или синего цвета; наклонные полосы, если они имеются, должны быть красного цвета и пересекать знаки слева вниз направо.

2. Описание знаков

а) Запрещение и ограничение движения

      i) Для указания запрещения въезда любых транспортных средств используется знак С,1 "ВЪЕЗД ЗАПРЕЩЕН". Имеется два образца этого знака: С,1 ^а и С,1 ^b .
      ii) Для указания запрещения всякого движения транспортных средств в обоих направлениях используется знак С,2 "ДВИЖЕНИЕ В ОБОИХ НАПРАВЛЕНИЯХ ЗАПРЕЩЕНО".
      iii) Для указания запрещения движения только некоторых категорий транспортных средств или пользователей дороги используется знак, обозначение которого состоит из силуэта транспортных средств или пользователей дороги, для которых движение запрещено. Указанные знаки С,3 ^a , С,3 ^b , С,3 ^c , С,3 ^d , С,3 ^е , С,3 ^f , C,3 ^g , С,3 ^h ,C,3 ^J и С,3 ^k имеют следующие значения:
      С,3 ^a "ДВИЖЕНИЕ ВСЕХ МЕХАНИЧЕСКИХ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ, ЗА
            ИСКЛЮЧЕНИЕМ ДВУХКОЛЕСНЫХ МОТОЦИКЛОВ БЕЗ КОЛЯСКИ,
            ЗАПРЕЩЕНО";
      С,3 ^b "МОТОЦИКЛЕТНОЕ ДВИЖЕНИЕ ЗАПРЕЩЕНО";
      С,3 ^c "ВЕЛОСИПЕДНОЕ ДВИЖЕНИЕ ЗАПРЕЩЕНО";
      С,3 ^d "ДВИЖЕНИЕ ВЕЛОСИПЕДОВ С ПОДВЕСНЫМ ДВИГАТЕЛЕМ ЗАПРЕЩЕНО";
      С,3 ^е "ГРУЗОВОЕ ДВИЖЕНИЕ ЗАПРЕЩЕНО";
      Указание цифры тоннажа либо светлым цветом на силуэте транспортного средства, либо, в соответствии с пунктом 4 статьи 8 Конвенции, на дополнительной табличке, помещенной под знаком С,3 ^е , означает, что запрещение применяется лишь в том случае, когда разрешенный максимальный вес транспортного средства или состава транспортных средств превышает указанную цифру.
      С,3 ^f "ДВИЖЕНИЕ ЛЮБОГО МЕХАНИЧЕСКОГО ТРАНСПОРТНОГО СРЕДСТВА, БУКСИРУЮЩЕГО ПРИЦЕП, КРОМЕ ПОЛУПРИЦЕПА ИЛИ ОДНООСНОГО ПРИЦЕПА, ЗАПРЕЩЕНО"
      Указание цифры тоннажа либо светлым цветом на силуэте прицепа, либо, в соответствии с пунктом 4 статьи 8 настоящей Конвенции, на дополнительной табличке, помещенной под знаком С,3 ^f , означает, что запрещение применяется лишь в том случае, когда разрешенный максимальный вес прицепа превышает указанную цифру.
      Договаривающиеся Стороны могут в тех случаях, когда они сочтут это целесообразным, заменить силуэт задней части грузового автомобиля силуэтом задней части легкового автомобиля, а силуэт прицепа (в том виде, в каком он изображен) - силуэтом прицепа, который может быть сцеплен с таким автомобилем.
      C,3 ^g "ДВИЖЕНИЕ ПЕШЕХОДОВ ЗАПРЕЩЕНО"
      С,3 ^h "ГУЖЕВОЕ ДВИЖЕНИЕ ЗАПРЕЩЕНО"
      C,3 ^J "ДВИЖЕНИЕ РУЧНЫХ ТЕЛЕЖЕК ЗАПРЕЩЕНО"
      С,3 ^k "ДВИЖЕНИЕ САМОХОДНЫХ СЕЛЬСКОХОЗЯЙСТВЕННЫХ ТРАНСПОРТНЫХ
            СРЕДСТВ ЗАПРЕЩЕНО"

Примечание. Договаривающиеся Стороны могут решить не проводить на знак как С,3 ^а - С,3 ^к наклонную красную полосу, соединяющую левый верхний квадрант с правым нижним квадрантом, или, если это не ухудшает видимость или понимание обозначения, не прерывать полосу на уровне этого обозначения.
      iv) Для указания запрещения движения нескольких категорий транспортных средств или пользователей дороги можно использовать либо столько же запрещающих знаков, сколько имеется запрещенных категорий, либо запрещающий знак, на котором изображены силуэты различных транспортных средств или пользователей дороги, движение которых запрещено. Указанные ниже значки С,4 ^а "ДВИЖЕНИЕ МЕХАНИЧЕСКИХ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ ЗАПРЕЩЕНО" и С ^b "ДВИЖЕНИЕ МЕХАНИЧЕСКИХ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ И ГУЖЕВОЕ ДВИЖЕНИЕ ЗАПРЕЩЕНО" являются примерами такого знака.
      Вне населенных пунктов нельзя устанавливать знаки, на которых имеется больше двух силуэтов, а в населенных пунктах нельзя устанавливать знаки, на которых имеется больше трех силуэтов.
      v) Для указания запрещения движения транспортных средств, вес или габариты которых превышают определенные пределы, используются следующие знаки:
      С,5 "ДВИЖЕНИЕ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ, ГАБАРИТНАЯ ШИРИНА КОТОРЫХ
           ПРЕВЫШАЕТ... МЕТРОВ (... ФУТОВ), ЗАПРЕЩЕНО";
      С,6 "ДВИЖЕНИЕ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ, ГАБАРИТНАЯ ВЫСОТА КОТОРЫХ
           ПРЕВЫШАЕТ...МЕТРОВ (... ФУТОВ), ЗАПРЕЩЕНО";
      С,7 "ДВИЖЕНИЕ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ, ВЕС КОТОРЫХ С НАГРУЗКОЙ
           ПРЕВЫШАЕТ ...ТОНН, ЗАПРЕЩЕНО";
      С,8 "ДВИЖЕНИЕ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ С НАГРУЗКОЙ НА ОСЬ,
           ПРЕВЫШАЮЩЕЙ... ТОНН, ЗАПРЕЩЕНО";
      С,9 "ДВИЖЕНИЕ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ ИЛИ СОСТАВОВ ТРАНСПОРТНЫХ
           СРЕДСТВ ДЛИНОЙ БОЛЕЕ... МЕТРОВ (... ФУТОВ) ЗАПРЕЩЕНО".
      vi) Для указания запрещения движения транспортных средств без сохранения между ними дистанции, указанной на знаке, используется знак С,10 "ЗАПРЕЩАЕТСЯ ДВИЖЕНИЕ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ БЕЗ СОХРАНЕНИЯ МЕЖДУ НИМИ ДИСТАН ЦИИ ПО КРАЙНЕЙ МЕРЕ В.... МЕТРОВ (... ЯРДОВ)".

b) Запрещение поворота
Для указания запрещения поворота (направо или налево, в зависимости от направления стрелки) используется знак С,11 ^а "ПОВОРОТ НАЛЕВО ЗАПРЕЩЕН" или знак С,11 ^b "ПОВОРОТ НАПРАВО ЗАПРЕЩЕН".

c) Запрещение разворота
Для указания запрещения разворота используется знак С,12 "РАЗВОРОТ ЗАПРЕЩЕН".

     d) Запрещение обгона
      i) Для указания того, что, помимо относящихся к обгону общих предписаний, предусмотренных действующими правилами, запрещается обгон всех движущихся по дорогам механических транспортных средств, за исключением двухколесных велосипедов с подвесным двигателем и двухколесных мотоциклов без коляски, используется знак С,13 ^a "ОБГОН ЗАПРЕЩЕН".
      Имеется два образца этого знака: С,13 ^aa и С,13 ^ab
      ii) Для указания того, что обгон запрещен лишь грузовым транспортным средствам, разрешенный максимальный вес которых превышает 3,5 т (7-700 фунтов), используется знак С,13 ^b "ГРУЗОВЫМ ТРАНСПОРТНЫЙ СРЕДСТВАМ ОБГОН ЗАПРЕЩЕН". Имеется два образца этого знака: С,13 ^bа и С,13 ^bb .
      На дополнительной табличке, помещенной под знаком в соответствии с пунктом 4 статьи 8 Конвенции, может быть помещено указание об изменении разрешенного максимального веса транспортных средств, при превышении которого применяется запрещение.
      iii) При левостороннем движении, цвет автомобилей на знаках С,13 ^aa и С,13 ^bа следует соответственно изменить.

     е) Ограничение скорости
      Для указания ограничения скорости используется знак С,14 "МАКСИМАЛЬНАЯ СКОРОСТЬ, ОГРАНИЧИВАЕМАЯ УКАЗАННОЙ ЦИФРОЙ". Обозначенная на знаке цифра указывает максимальную скорость в единице измерения, чаще всего используемой в данном государстве для указания скорости транспортных средств. После или ниже цифры, обозначающей скорость, могут быть, например, добавлены обозначения "км" (километров) или "миль".
      Для указания ограничения скорости, применяемого только к транспортным средствам, разрешенный максимальный вес которых превышает определенную цифру, надпись с указанием этой цифры помещается на дополнительной табличке под знаком в соответствии с пунктом 4 статьи 8 Конвенции.

f) Запрещение подачи звукового сигнала
Для указания запрещения подачи звуковых сигналов, за исключением случаев, когда это необходимо во избежание дорожно-транспортных происшествий, используется знак С,15 "ПОДАЧА ЗВУКОВОГО СИГНАЛА ЗАПРЕЩЕНА". Если этот знак не установлен у въезда в населенный пункт рядом с указателем наименования населенного пункта или непосредственно после этого знака, он должен быть дополнен табличкой образца 2, описанной в приложении 7, на которой указывается расстояние, на котором действует запрещение. Рекомендуется не устанавливать этот знак у въезда в населенные пункты, если запрещение распространяется на все населенные пункты, и предусмотреть, чтобы при въезде в населенный пункт указатель наименования населенного пункта указывал пользователям дороги, что, начиная с этого места, применяются правила движения, действующие на данной территории в населенных пунктах.

     g) Проезд без остановки запрещен
      Для указания близости таможни, где остановка обязательна, используется знак С,16 "ПРОЕЗД БЕЗ ОСТАНОВКИ ЗАПРЕЩЕН". В отступление от положений статьи 8 Конвенции на этом знаке обозначено слово "таможня", причем предпочтительно его указывать на двух языках; Договаривающиеся Стороны, которые будут пользоваться знаками С,16, должны попытаться достигнуть на региональном уровне договоренности о том, чтобы это слово было обозначено на одном и том же языке на всех устанавливаемых ими знаках.
      Этот знак может использоваться также для указания других случаев запре щения проезда без остановки; при этом слово "таможня" заменяется другой очень краткой надписью указывающей причину остановки.

     h) Знаки, указывающие конец запрещений или ограничений
      i) Для указания места, где прекращается действие всех запрещений, доводимых до сведения водителей движущихся транспортных средств запрещающими знаками, используется знак С,17 ^а "КОНЕЦ ВСЕХ ЗАПРЕЩЕНИЙ МЕСТНОГО ХАРАКТЕРА, ОТНОСЯЩИХСЯ К ДВИЖУЩИМСЯ ТРАНСПОРТНЫМ СРЕДСТВАМ". Этот знак должен быть круглым с белым или желтым фоном без бордюра или с узкой черной каймой и с диагональной полосой, имеющей наклон справа сверху вниз налево, которая может быть черного или темно—серого цвета или состоять из черных или серых параллельных линий.
      ii) Для указания места, где прекращается действие запрещения или ограничения, доведенного до сведения водителей движущихся транспортных средств запрещающим или ограничивающим знаком, используется знак С,17 ^b "КОНЕЦ ОГРАНИЧЕНИЯ СКОРОСТИ" или знак С,17 ^c "КОНЕЦ ЗАПРЕЩЕНИЯ ОБГОНА". Эти знаки аналогичны знаку С,17 ^a , но на них, кроме того, нанесено светло серое обозначение запрещения или ограничения, действие которого прекращается.
      В отступление от положений пункта 1 статьи 6 Конвенции указанные в настоящем подпункте "h" знаки могут устанавливаться на обратной стороне запрещающего или ограничивающего знака, предназначенного для транспорта, идущего во встречном направлении.

РАЗДЕЛ В. ПРЕДПИСЫВАЮЩИЕ ЗНАКИ

      1. Общие характеристики знаков и обозначений
      a) Предписывающие знаки должны быть круглыми; их диаметр должен
быть не менее 0,6 м (2 футов) вне населенных пунктов и не менее 0,4 м (16 дюймов) в населенных пунктах. Однако знаки диаметром не менее 0,3 м (12 дюймов) могут использоваться в сочетании со световыми дорожными сигналами или устанавливаться на тумбах островков безопасности.
      b) При отсутствии иных указаний, эти знаки должны быть голубого цве та; а обозначения должны быть белого или светлого цвета или, как возможный вариант, знаки должны быть белого цвета с красной каймой, а обозначения должны быть черного цвета.

2. Описание знаков

а) Обязательное направление
Для указания того, что транспортные средства должны следовать в данном направлении или только в определенных направлениях, используется образец D,l ^a знака D,1 "ОБЯЗАТЕЛЬНОЕ НАПРАВЛЕНИЕ", в котором стрелка или стрелки направлены в соответствующем направлении или соответствующих направлениях. Однако в отступление от положений пункта 1 настоящего раздела вместо знака D,l ^a может использоваться знак D,l ^b . Знак D,l ^b должен быть черного цвета, с белой каймой и иметь обозначение белого цвета.

     b) Обязательный объезд препятствия
      Знак D,2 "ОБЯЗАТЕЛЬНЫЙ ОБЪЕЗД ПРЕПЯТСТВИЯ", установленный, в отступление от положений пункта 1 статьи 6 Конвенции, на островке безопасности или перед каким-либо препятствием на дороге, указывает, что транспортные средства обязаны объезжать островок безопасности или препятствие со стороны, указанной стрелкой.
      c) Обязательное круговое движение
      Знак D,3 "ОБЯЗАТЕЛЬНОЕ КРУГОВОЕ ДВИЖЕНИЕ" указывает водителям, что они должны соблюдать правила, касающиеся кругового движения.
      При левостороннем движении стрелки должны быть направлены в противоположную сторону.
      d) Обязательная велосипедная дорожка
      Знак D,4 "ОБЯЗАТЕЛЬНАЯ ВЕЛОСИПЕДНАЯ ДОРОЖКА" указывает велосипедистам, что они обязаны пользоваться велосипедной дорожкой, в начале которой он установлен, и указывает водителям других транспортных средств, что они не имеют права пользоваться этой дорожкой. Однако водители велосипедов с подвесным двигателем также обязаны пользоваться этой дорожкой, если это предусматривается национальным законодательством или предписывается дополнительной табличкой, содержащей надпись или обозначение знака С,3 ^d .
      e) Обязательная дорожка для пешеходов
      Знак D,5 "ОБЯЗАТЕЛЬНАЯ ДОРОЖКА ДЛЯ ПЕШЕХОДОВ" указывает пешеходам, что они обязаны пользоваться дорожкой, в начале которой он установлен, и указывает другим пользователям дороги, что они не имеют права поль зоваться этой дорожкой.
      f) Обязательная дорожка для всадников
      Знак D,6 "ОБЯЗАТЕЛЬНАЯ ДОРОЖКА ДЛЯ ВСАДНИКОВ" указывает всадникам, что они обязаны пользоваться дорожкой, в начале которой он установлен, и указывает другим пользователям дороги, что они не имеют права пользоваться этой дорожкой.
      g) Обязательная минимальная скорость
      Знак D,7 "ОБЯЗАТЕЛЬНАЯ МИНИМАЛЬНАЯ СКОРОСТЬ" указывает, что транспортные средства, движущиеся по дороге, в начале которой он установлен, должны двигаться по крайней мере с указанной скоростью; обозначенная на знаке цифра указывает эту скорость в единице измерения, чаще всего используемой в государстве для указания скорости транспортных средств. После цифры, обозначающей скорость, могут быть добавлены, например, обозначения "км" (километров) или "миль".
      h) Конец обязательной минимальной скорости
      Знак D,8 "КОНЕЦ ОБЯЗАТЕЛЬНОЙ МИНИМАЛЬНОЙ СКОРОСТИ" указывает на прекращение действия обязательной минимальной скорости, предписанной знаком D,7. Знак D,8 идентичен знаку D,7, но он перечеркивается наклонной красной полосой, проходящей справа сверху вниз налево.
      i) Цепи противоскольжения обязательны
      Знак D,9 "ЦЕПИ ПРОТИВОСКОЛЬЖЕНИЯ ОБЯЗАТЕЛЬНЫ" указывает, что транспортные средства, движущиеся по дороге, в начале которой он установлен, обязаны иметь не менее чем на двух ведущих колесах цепи противоскольжения.

Приложение 5

УКАЗАТЕЛЬНЫЕ ЗНАКИ, ЗА ИСКЛЮЧЕНИЕМ ЗНАКОВ, ОТНОСЯЩИХСЯ К СТОЯНКЕ

Примечание : В отношении указательных знаков, относящихся к стоянке,
см. приложение 6.

Общие характеристики знаков и обозначений разделов A-F (в отношении характеристик знаков и обозначений раздела G см. этот раздел)

1. Указательные знаки являются обычно прямоугольными; однако указатели направления могут иметь форму удлиненного, оканчивающегося стрелой прямоугольника, длинная сторона которого расположена горизонтально.
2. На указательных знаках нанесены белые или светлые обозначения или надписи на темном фоне или темные обозначения или надписи на белом или светлом фоне; красный цвет может использоваться лишь в виде исключения и никогда не должен преобладать.

РАЗДЕЛ А. ПРЕДВАРИТЕЛЬНЫЕ УКАЗАТЕЛИ НАПРАВЛЕНИЙ

1. Общий случай
Примеры предварительных указателей направлений: Е,1 ^а ; Е,1 ^b и Е,1 ^c .

      2. Особые случаи
      a) Примеры предварительных указателей направлений для дороги, ведущей в тупик: Е,2 ^а и Е,2 ^b .
      b) Пример предварительного указателя направлений для маршрута, по которому надлежит следовать, чтобы повернуть налево, если поворот налево на следующем перекрестке запрещен: Е,3.
      с) Пример знака предварительного перестроения в рядах на перекрестках дорог с несколькими полосами движения: Е,4.

РАЗДЕЛ В. УКАЗАТЕЛИ НАПРАВЛЕНИЙ

1. Примеры знаков, указывающих направление к населенному пункту : Е,5 ^а , Е,5 ^b , Е,5 ^c и Е,5 ^d .
2. Примеры знаков, указывающих направление к аэропорту: Е,6 ^a , Е,6 ^b и Е,6 ^c .
3. Знак Е,7 указывает направление к лагерю автотуристов.
4. Знак Е,8 указывает направление к туристской базе для молодежи.

РАЗДЕЛ С. УКАЗАТЕЛИ НАИМЕНОВАНИЙ

Длинная сторона прямоугольника, образующего этот знак, расположена горизонтально.

1. Примеры знаков, указывающих начало населенного пункта: Е,9 ^а и Е,9 ^b .
2. Примеры знаков, указывающих конец населенного пункта: Е,9 ^c и Е,9 ^d .

В отступление от положений пункта 1 статьи 6 Конвенции, эти знаки могут помещаться на обратной стороне указателей наименований населенных пунктов.

РАЗДЕЛ D. ПОДТВЕРЖДАЮЩИЕ ЗНАКИ

Знак E,10 является примером подтверждающего знака.

В отступление от положений пункта 1 статьи 6 настоящей Конвенции, этот знак может помещаться на обратной стороне другого знака, предназначенного для транспортных средств, движущихся во встречном направлении.

РАЗДЕЛ Е. ПЕШЕХОДНЫЙ ПЕРЕХОД

Знак Е,11 ^а "ПЕШЕХОДНЫЙ ПЕРЕХОД" используется для указания пешеходам и водителям места, на котором находится пешеходный переход.
Щиток голубого или черного цвета с треугольником белого или желтого цвета о черным или синим обозначением; используется обозначение А,11.
Однако можно также использовать знак Е,11 ^b , имеющий форму неправильного пятиугольника с голубым фоном и белым обозначением.

РАЗДЕЛ F. ДРУГИЕ ЗНАКИ, ДАЮЩИЕ ВОДИТЕЛЯМ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ ПОЛЕЗНЫЕ УКАЗАНИЯ

Эти знаки должны иметь голубой фон.

      1. Знак "БОЛЬНИЦА "
      Этот знак используется для указания водителям транспортных средств на необходимость принятия мер предосторожности, требуемых близостью лечебных учреждений, и, в частности, на необходимость избегать по мере возможности шума. Имеется два образца этого знака: Е,12 ^а и Е,12 ^b .
      Изображенный на знаке Е,12 ^b красный крест может быть заменен одним из обозначений, указанных в подпункте "а" пункта 2 раздела G.

      2. Знак "ДОРОГА С ОДНОСТОРОННИМ ДВИЖЕНИЕМ "
      Когда считается необходимым подтвердить пользователям дороги, что они находятся на дороге с односторонним движением, могут быть установлены два различных знака "ДОРОГА С ОДНОСТОРОННИМ ДВИЖЕНИЕМ":
      а) знак Е,13 ^а , установленный более или менее перпендикулярно оси проезжей части дороги; щиток знака, должен быть квадратным;
      b) знак E,13 ^b установленный почти параллельно оси проезжей части дороги; щиток знака представляет собой удлиненный прямоугольник, длинная сторона которого расположена горизонтально. На стрелке знака Е,13 ^b могут быть нанесены на национальном языке или на одном из национальных языков государства слова "одностороннее движение".
      Знаки Е,13 ^a и Е,13 ^b могут устанавливаться независимо от того, установлены ли до въезда на улицу запрещающие или предписывающие знаки.

3. Знак "ДОРОГА ВЕДЕТ В ТУПИК"
Знак Е,14 "ДОРОГА ВЕДЕТ В ТУПИК", установленный при въезде на дорогу, указывает, что дорога ведет в тупик.

      4. Знаки, предупреждающие о въезде на автомагистраль или о выезде с автомагистрали
      Знак Е,15 "АВТОМАГИСТРАЛЬ" должен устанавливаться в месте, начиная с которого применяются специальные правила движения по автомагистралям. Знак Е,16 "КОНЕЦ АВТОМАГИСТРАЛИ" должен устанавливаться в месте, где перестают применяться указанные правила.
      Знак Е,16 можно также использовать и повторять для предупреждения о приближении к концу автомагистрали; в нижней части каждого установленного таким образом знака указывается расстояние между знаком и концом автомагистрали.

      5. Знаки, предупреждающие о въезде на дорогу, на которой
        действуют правила движения, применимые к автомагистралям,
        или о выезде с такой дороги

Знак Е,17 "АВТОМОБИЛЬНАЯ ДОРОГА" должен устанавливаться в месте, начиная с которого применяются специальные правила движения по дорогам, иным, чем автомагистрали, которые предназначаются для автомобильного движения и не обслуживают придорожных владений. На дополнительной табличке, помещенной под знаком Е,17, может быть указано, что в отступление от правил въезд в придорожные владения разрешается.
Знак Е,18 "КОНЕЦ АВТОМОБИЛЬНОЙ ДОРОГИ" можно также использовать и повторять для предупреждения о приближении к концу автомобильной дороги; в нижней части каждого установленного таким образом знака, указывается расстояние между знаком и концом автомобильной дороги.

6. Знаки, обозначающие автобусную или трамвайную остановку
Е, 19 "АВТОБУСНАЯ ОСТАНОВКА" и Е,20 "ТРАМВАЙНАЯ ОСТАНОВКА".

      7. Знак "ВОЗМОЖНОСТЬ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ДОРОГИ "
      Знак Е,21 "ВОЗМОЖНОСТЬ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ДОРОГИ" устанавливается для указания того, является ли горная дорога, в частности, при проезде через перевал открытой или закрытой; он устанавливается при въезде на дорогу или на дороги, ведущие к данному проезду.
      Название проезда (перевала) наносится белыми буквами. На знаке название "Furka" дано в качестве примера.

      Таблички 1, 2 и 3 являются съемными.
      Если проезд закрыт, применяется табличка 1 красного цвета с надписью "Закрыт"; если проезд открыт, применяется табличка зеленого цвета с надписью "Открыт". Надписи наносятся белой краской и предпочтительно на нескольких языках.
      Таблички 2 и 3 имеют белый фон с надписями и обозначениями черного цвета.
      Если проезд открыт, на табличке 3 не имеется никакого указания, а на табличке 2, в зависимости от состояния дороги, либо нет никакого указания, либо изображен знак D,9 "Цепи противоскольжения обязательны", либо имеется следующее обозначение Е,22, означающее "Рекомендуется применение цепей противоскольжения или зимних шин". Это обозначение должно быть черного цвета.
      Если проезд закрыт, на табличке 3 указывается название населенного пункта, до которого дорога открыта, а на табличке 2, в зависимости от со стояния дороги, либо нанесена надпись "Открыт до", либо обозначение Е,22, либо знак D.9

РАЗДЕЛ G. ЗНАКИ, ОБОЗНАЧАЮЩИЕ ОБЪЕКТЫ, КОТОРЫЕ МОГУТ БЫТЬ ПОЛЕЗНЫ ДЛЯ ПОЛЬЗОВАТЕЛЕЙ ДОРОГИ

      1. Характеристики, знаков и обозначений раздела
      а) Знаки F должны иметь голубой или зеленый фон; на них изображен белый или желтый прямоугольник, на котором нанесено обозначение.
      b) На голубой или зеленой полосе в нижней части знака может быть указано белыми цифрами расстояние до обозначенной установки или до въезда на ведущую к ней дорогу; на знаке с обозначением F,5 может быть таким, же образом нанесена надпись "гостиница" или "мотель". Знаки могут также устанавливаться при въезде на дорогу, ведущую к установке, и в этом случае на голубой или зеленой полосе в нижней части знака может быть нанесена белая направляющая стрелка. Обозначение должно быть черного или темно-синего цвета, за исключением обозначений F,l ^a F,l ^b и F,1 ^c , которые должны быть красного цвета.

2. Описание обозначений

а ) Обозначения "ПУНКТ МЕДИЦИНСКОЙ ПОМОЩИ"

Для указания пунктов медицинской помощи используются обозначения, применяющиеся в соответствующих государствах. Эти обозначения должны быть красного цвета.
Примерами этих обозначений являются: F,1 ^a , F,1 ^b и F,l ^c .

      b) Прочие обозначения
      F,2 "ПУНКТ ТЕХНИЧЕСКОГО ОБСЛУЖИВАНИЯ"
      F,3 "ТЕЛЕФОН".
      F,4 "АВТОЗАПРАВОЧНАЯ СТАНЦИЯ"
      F,5 "ГОСТИНИЦА или МОТЕЛЬ"
      F,6 "РЕСТОРАН"
      F,7 "БУФЕТ или КАФЕТЕРИЙ"
      F,8 "УЧАСТОК ДЛЯ ПИКНИКА"
      F,9 "УЧАСТОК ДЛЯ НАЧАЛЬНЫХ-ПУНКТОВ ПЕШЕХОДНЫХ МАРШРУТОВ"
      F,10 "ЛАГЕРЬ АВТОТУРИСТОВ (КЕМПИНГ)"
      F,11 "МЕСТО СТОЯНКИ ПРИЦЕПОВ ДЛЯ КЕМПИНГА"
      F,12 "УЧАСТОК ДЛЯ ЛАГЕРЯ АВТОТУРИСТОВ И МЕСТО СТОЯНКИ
      ПРИЦЕПОВ ДЛЯ КЕМПИНГА"
      F,13 "ТУРИСТСКАЯ БАЗА ДЛЯ МОЛОДЕЖИ"

Приложение 6

ЗНАКИ, ОТНОСЯЩИЕСЯ К ОСТАНОВКЕ И СТОЯНКЕ

РАЗДЕЛ А. ЗНАКИ, ЗАПРЕЩАЮЩИЕ ИЛИ ОГРАНИЧИВАЮЩИЕ ОСТАНОВКУ ИМ СТОЯНКУ

Общие характеристики знаков и обозначений
Эти знаки должны быть круглыми; их диаметр должен быть не менее 0,6 м (2 футов) вне населенных пунктов и не менее 0,25 м (10 дюймов) в населенных пунктах. При отсутствии в настоящем приложении иных указаний их фон должен быть голубым, а кайма и наклонные полосы — красными.

Описание знаков

      1. а) Для указания мест, где стоянка запрещена, используется знак С,18 "СТОЯНКА ЗАПРЕЩЕНА"; для указания мест, где остановка в стоянка запрещены, используется знак С,19 "ОСТАНОВКА И СТОЯНКА ЗАПРЕЩЕНЫ".
     b) Знак С,18 может быть заменен круглым знаком с красной каймой и красной поперечной полосой, на котором изображена черной краской на белом или желтом фоне буква Р или идеограмма, применяемая в данном государстве для обозначения "стоянки".
     c) Надписи на дополнительной табличке, помещаемой под знаком, могут ограничивать запрещение и указывать, в зависимости от случая,
      i) дни недели или месяца или время дня, когда действует запрещение;
      ii) время, после которого знак С,18 запрещает стоянку, или время, после которого знак С,19 запрещает остановку и стоянку;
      iii) исключения, касающиеся некоторых категорий пользовате лей дороги.
     d) Надписи относительно продолжительности стоянки или остановки, применение которой запрещается, могут помещаться не на дополнительной табличке, а в нижней части красного круга знака.
      a) Когда стоянка разрешена то на одной, то на другой стороне дороги, вместо знака С,18 используются знаки С,20 ^а или С,20 ^b "ПОПЕРЕМЕННАЯ СТОЯНКА"
      b) Запрещение стоянки применяется со стороны знака С,20 ^a по нечетным дням и со стороны знака С,20 ^b по четным дням, причем час замены стороны определяется национальным законодательством и им не обязательно быть полночь. Национальное законодательство может также определять периодичность чередования стоянки, иную, чем ежедневная; в этом цифры I и II на знаке заменяются датами, указывающими периоды например 1-15 и 16-31 для чередования с 1 и с 16 числа каждого месяца.
      с) Знак С,18 с дополнительными надписями в соответствии с положениями пункта 4 статьи 8 Конвенции может использоваться государствами, которые не применяют знаки С,19, С,20 ^а и С,20 ^b .
      3. а) За исключением особых случаев, знаки устанавливаются таким образом, чтобы их диск был перпендикулярен оси дороги или слегка наклонен по отношению к плоскости, перпендикулярной этой оси.
      b) Все запрещения и ограничения стоянки применяются только на стороне дороги, на которой установлены знаки.
      с) При отсутствии иных указаний, которые могут даваться
      — либо на дополнительной табличке, соответствующей образцу 2 приложения 7, на которой указывается расстояние, в пределах которого применяется запрещение,
      — либо в соответствии с предписаниями, содержащимися в подпункте "е" настоящего пункта, запрещения применяются, начиная от знака и до ближайшего выгода дороги.
      d) Под знаком, устанавливаемым в месте, от которого начинает применяться запрещение, может помещаться дополнительная табличка, соответствующая образцу 3 ^a или 4 ^a , упомянутому в приложении 7. Под знаками, повторяющими запрещение, может помещаться дополнительная табличка, соответствующая образцу 3 ^b или 4 ^b , упомянутому в приложении 7. В месте, где прекращается запрещение, может помещаться еще один запрещающий знак с дополнительной табличкой, соответствующей образцу 3 ^с или 4 ^с , упомянутому в приложении 7. Таблички образца 3 помещаются параллельно оси дороги, а таблички образца 4 - перпендикулярно этой оси. Если на табличках образца 3 указаны расстояния, они означают расстояния, на которых применяется запрещение в направлении, указанном стрелкой.
      е) Если действие, запрещения прекращается до ближайшего выхода дороги, устанавливается знак с описанной выше в подпункте "d" дополнительной табличкой, на которой указывается конец запрещения. Однако когда запрещение применяется лишь на коротком расстоянии, может устанавливаться лишь один знак, состоящий:
      - либо из круга красного цвета с указанием расстояния, в пределах которого данное запрещение применяется,
      - либо из дополнительной таблички образца 3.
      f) В местах, оборудованных паркометрами, наличие этих паркометров означает, что стоянка является платной и что ее продолжительность ограничивается временем работы минутного механизма.
      g) В зонах с ограниченной, но не платной стоянкой это ограничение стоянки может обозначаться не знаками С,18 с дополнительной табличкой, а синей полосой, наносимой примерно на высоте 2 м на расположенных вдоль дороги столбах освещения, деревьях и т.д., или полосами на бордюре проезжей части.
      4. Для указания в населенных пунктах места въезда в зону, в которой продолжительность стоянки ограничена, независимо от того, является ли она платной или бесплатной, может устанавливаться знак С, 21 "ЗОНА ОГРАНИЧЕННОЙ СТОЯНКИ". Фон этого знака, на котором помещается знак С,18, должен быть светлым. Знак С,18 может быть заменен знаком Е,23; в этом случае фон знака может быть голубым.
      В нижней части таблички может быть изображен дополнительно стояночный диск или паркометр для указания условий ограничения стоянки в зоне.
      В соответствующих случаях на самом знаке или на дополнительной табличке, помещенной под знаком С,21, указываются дни и часы дня, в течение которых действует ограничение, и условия этого ограничения.

РАЗДЕЛ В. ЗНАКИ, ДАЮЩИЕ ПОЛЕЗНЫЕ УКАЗАНИЯ, ОТНОСЯЩИЕСЯ К СТОЯНКЕ

      1. Знак "МЕСТО СТОЯНКИ"
      Знак Е,23 "МЕСТО СТОЯНКИ", который может быть установлен параллельно оси дороги, указывает места, где стоянка транспортных средств разрешена. Щиток имеет форму квадрата. На нем наносится буква или идеограмма, используемая в соответствующем государстве для указания стоянки. Этот знак имеет голубой фон.
      На дополнительной табличке, помещаемой под знаком, или на самом знаке, могут находиться обозначения или надписи, указывающие направление к месту стоянки или категории транспортных средств, для которых это место предназначено; эти надписи могут также ограничивать продолжительность разрешенной стоянки.

2. Знак, указывающий выезд из зоны ограниченной стоянки
Для указания в населенных пунктах мест выезда из зоны, в которой продолжительность стоянки ограничена и въезд в которую обозначен знаком С,21, в который включен знак С,18, используется знак Е,24; этот знак состоит из светлого квадрата, в который включен знак С,18 светло-серого цвета и диагональная черная или темно-серая полоса либо серые или черные параллельные линии, образующие такую полосу. Если у въезда в зону устанавливаются знаки С,21, в которые включен знак Е,23, выезды могут обозначаться табличкой с диагональной черной или темно-серой полосой либо серыми или черными параллельными линиями, образующими такую полосу, и стояночным диском на светлом фоне.

Приложение 7
дополнительные таблички

      1. Эти таблички имеют белый, или желтый фон и черную, синюю или красную кайму, а расстояние или длина обозначаются в этом случае черными или синими цифрами, или же таблички имеют черный или синий фон и белую, желтую или красную кайму, а расстояние или длина обозначаются в этом случае белыми или желтыми цифрами.
      2. а) Дополнительные таблички ОБРАЗЦА 1 указывают расстояние между знаком и началом опасного участка или зоны, в которой применяются правила.
      b) Дополнительные таблички ОБРАЗЦА 2 указывают длину опасного участка или зоны, в которой применяется предписание.
      с) Дополнительные таблички помещаются под знаками. Однако, что касается предупреждающих знаков образца А ^b , то предусмотренные для дополнительных табличек обозначения могут также помещаться в нижней части знака.
      3. Дополнительными табличками ОБРАЗЦА 3 и ОБРАЗЦА 4, касающимися запрещения или ограничения стоянки, являются соответственно таблички ОБРАЗЦА 3 ^а , 3 ^b , 3 ^c , 4 ^a , 4 ^b и 4 ^c (см. пункт 3 раздела А приложения 6).

Приложение 8
РАЗМЕТКА ДОРОГ

Глава I
ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

1. Разметка на проезжей части дороги (разметка дорог) должна наноситься с применением материалов, не вызывающих скольжения, и не должна выступать более чем на 6 мм над уровнем дороги. Если для разметки дороги применяются кнопки (вставки) или другие подобные им приспособления, они не должны выступать более чем на 1,5 см над уровнем дороги (или более чем на 2,5 см в тех случаях, когда применяются светоотражающие кнопки (вставки)); их использование должно отвечать требованиям безопасности дорожного движения.

Глава II
ПРОДОЛЬНАЯ РАЗМЕТКА

А. Размеры обозначений

      2. Ширина сплошных и прерывистых линий при продольной разметке должна быть не менее 0,1 м (4 дюймов).
      3. Расстояние между двумя проведенными рядом продольными линиями (двойная линия) должно составлять от 0,1 м (4 дюймов) до 0,18 м (7 дюймов).
      4. Прерывистая линия состоит из черт равной длины, разделенных одинаковыми промежутками. При определении длины черт и промежутков между ними должна приниматься во внимание скорость транспортных средств на данном участке дороги или в данной зоне.
      5. Вне населенных пунктов прерывистая линия должна состоять из черт длиной от 2 м (6 футов 6 дюймов) до 10 м (32 футов); длина черт линии, обозначающей приближение, указанной в пункте 23 настоящего приложения, должна в 2-3 раза превышать длину интервалов.
      6. В населенных пунктах длина черт и промежутки между ними должны быть меньше, чем длина черт и промежутков, применяемых для обозначений вне населенных пунктов. Длина черт может быть уменьшена до 1 м (3 футов 4 дюймов). Однако на некоторых больших городских скоростных магистралях характеристики продольной разметки могут быть теми же, что и вне населенных пунктов.

В. Обозначение полос движения

      7. Разметка полос движения производится либо прерывистыми, либо сплошными линиями, либо другими соответствующими средствами.
      i) Вне населенных пунктов
      8. На дорогах с двусторонним движением, имеющих две полосы движения, осевая линия проезжей части дороги должна обозначаться продольной разметкой. Осевая линия, как правило, обозначается прерывистой линией. В исключительных случаях с этой целью применяется сплошная линия.
      9. На дорогах с тремя полосами движения полосы на участках с нормальной видимостью должны, как правило, быть указаны прерывистыми линиями. В некоторых отдельных случаях для повышения безопасности движения могут применяться сплошные линии или же прерывистые линии, проведенные рядом со сплошными линиями.
      10. На дорогах, имеющих более трех полос движения, разделительная линия направлений движения должна обозначаться сплошной линией или двойной сплошной линией, за исключением случаев, когда направление движения на центральных полосах может быть изменено. Кроме того, полосы движения должны обозначаться прерывистыми линиями (диаграммы 1 а и 1 b).
      ii) В населенных пунктах
      11. В населенных пунктах рекомендации, изложенные в пунктах 8-10 настоя щего приложения, распространяются на улицы с двусторонним движением и на улицы с односторонним движением, имеющие не менее двух полос движения.
      12. Полосы движения должны обозначаться в тех пунктах, где ширина проез жей части дороги ограничена вследствие наличия бордюров, островков без опасности или направляющих островков.
      13. Около больших перекрестков (особенно регулируемых), где ширина дороги достаточна для движения транспортных средств в два или несколько рядов, полосы движения должны обозначаться согласно диаграммам 2 и 3. В этих случаях линии, разграничивающие полосы, могут быть дополнены стрелами (см. пункт 39 настоящего приложения).

С. Обозначение особых случаев
      i) Применение сплошных линий
      14. В целях повышения безопасности дорожного движения на некоторых перекрестках осевые прерывистые линии (диаграмма 4) следует заменять или дополнять сплошной линией (диаграммы 5 и 6).
      15. Если возникает необходимость запретить использование части дороги, предназначенной для движения в обратном направлении, в тех местах, где расстояние видимости сокращено (на переломах дорог, на поворотах и т.д.), или на тех участках, где проезжая часть дороги сужается или имеет какие-либо другие особенности, ограничения, предписываемые для тех участков дороги, где расстояние видимости ниже минимального расстояния видимости М, должны обозначаться сплошной линией, нанесенной в соответствии с диаграммами 7а-16 ¹ ^/ . В странах, где это соответствует конструкции транспортных средств, указанная на диаграммах 7а-10b высота на уровне глаза, равная 1 метру, может быть увеличена до 1,2 метра.
      16. Величина, которую следует принять для М, меняется в зависимости от характеристик дороги. На диаграммах 7а, 7b, 8а, 8b, 8c и 8d показано нанесение линий соответственно для дорог с двумя и тремя полосами движения на переломе дороги, где расстояние видимости ограничено. Эти диаграммы соответствуют продольному профилю, показанному в верхней части страницы, на которой они находятся, и расстоянию М, определенному в соответствии с нижеследующим пунктом 24: А (или D) является пунктом, где расстояние видимости становится меньше М, в то время как С (или В) является пунктом, где расстояние видимости становится снова больше М ² ^/.
______________
l / Под указанным в настоящем пункте, расстоянием видимости подразумевается расстояние, на котором предмет, установленный на высоте 1 метра (3 футов 4 дюймов) над уровнем проезжей части дороги, виден находящемуся на проезжей части наблюдателю, глаз которого также находится на высоте 1 метра (3 футов 4 дюймов) над уровнем проезжей части.
2 / Разметка, изображенная на диаграммах 7, может быть заменена между А и D одной сплошной осевой линией без нанесения рядом прерывистой линии. Ей может предшествовать прерывистая осевая линия, состоящая по крайней мере из трех черт. Однако это упрощенное обозначение должно применяться с осторожностью и только в исключительных случаях, поскольку на определенном расстоянии оно мешает водителю производить обгон, тогда как имеется соответствующее расстояние видимости. Во избежание недоразумений следует по мере возможности избегать применения обоих методов на одном и том же маршруте или на однотипных маршрутах в одном и том же районе.
      17. В тех случаях, когда отрезки АВ и CD перекрывают друг друга, т.е. в тех случаях, когда видимость в обоих направлениях больше расстояния видимости М до того, как будет достигнут перелом дороги, линии должны располагаться тем же способом, причем сплошные линии, нанесенные рядом с прерывистой линией, не соприкасаются, как это изображено на диаграммах 9, 10а и 10b.
      18. Диаграммы 11а и 11b указывают обозначение линий при той же гипотезе на изогнутом участке дороги с двумя полосами движения при ограниченной видимости.
      19. На дорогах с тремя полосами движения возможно применение двух методов. Они указаны на диаграммах 8а, 8b, 8с и 8d (или, в зависимости от случая, 10а и 10b). Диаграмма 8а или 8b (или, в зависимости от случая, 10а) должна применяться к дорогам со значительным движением двухколесных транспортных средств, а диаграммы 8с и 8d (или, в зависимости от случая, 10b) - к дорогам с движением главным образом четырехколесных транспортных средств. Диаграмма 11 с указывает обозначение линий при той же гипотезе на изогнутом участке дороги с тремя полосами движения при ограниченной видимости.
      20. На диаграммах 12, 13 и 14 показаны линии, обозначающие сужение проезжей части дороги.
      21. На диаграммах 8а, 8b, 8c, 8d, 10a и 10b наклон косых переходных линий по отношению к осевой линии не должен быть больше 1/20.
      22. На диаграммах 13 и 14, иллюстрирующих разметку при изменении ширины проезжей части дороги, а также на диаграммах 15, 16 и 17, указывающих препятствия, требующие отклонения сплошной(ых) линии(й), этот наклон лин ии или линий должен быть по преимуществу меньше l/50 на дорогах с боль шой скоростью движения и меньше 1/20 на дорогах, где скорость движения не превышает 50 км (30 миль) в час. Кроме того, сплошным наклонным ли ниям должна предшествовать для того направления движения, к которому они применяются, сплошная линия, параллельная оси проезжей части дороги и по длине соответствующая расстоянию, проходимому автомобилем в 1 секунду при средней скорости движения.
      23. В случае, когда нет необходимости обозначать полосы движения прерывистыми линиями на обычном участке дороги, сплошной линии должна предшествовать обозначающая приближение линия, представляющая собою прерывистую линию на расстоянии, зависящем от нормальной скорости транспортных средств, т.е. не менее 50 метров. В случае, когда полосы движения обозначаются прерывистыми линиями на обычном участке дороги, сплошной линии также должна предшествовать обозначающая приближение линия на расстоянии, зависящем от нормальной скорости транспортных средств, т.е. не менее 50 метров. Разметка может дополняться стрелой или несколькими стрелами, предписывающими водителям ту полосу движения, по которой они должны следовать.
      ii) Условия применения сплошных линий
      24. Выбор расстояния видимости, которое должно быть принято при установлении участков дороги, на которых сплошная линия желательна или нежелательна, а также определение надлежащей длины этой линии неизбежно является результатом компромисса. Приведенная ниже таблица дает рекомендуемую для М величину, соответствующую различным скоростям приближения 3 /:
_______________________
3 / Скорость приближения принятая для этого расчета - это скорость движения, которую не превышает 85% транспортных средств, или основная скорость, если она является более высокой.

Скорость приближения Таблица величин М

100 км/ч (60 миль в час)   от 160 м (480 футов) до 320 м (960 футов)
80 км/ч (50 миль в час)    от 130 м (380 футов) до 260 м (760 футов)
65 км/ч (40 миль в час)    от 90 м (270 футов) до 180 м (540 футов)
50 км/ч (30 миль в час)    от 60 м (180 футов) до 120 м (360 футов)

25. Для скоростей, не указанных в этой таблице, соответствующая величина М должна вычисляться с помощью интерполяции или экстраполяции.
D. Граничные линии, обозначающие границы проезжей части дороги

26. Разметка линий, обозначающих границы проезжей части дороги, состоит преимущественно из сплошной линии. В сочетании с этими линиями могут применяться плитки, кнопки или отражатели света.
E. Обозначение препятствий

27. На диаграммах 15, 16 и 17 изображены примеры разметки, которая должна наноситься около островков или других препятствий, находящихся на проезжей части дороги.
F. Линии поворота

28. На некоторых перекрестках желательно указывать водителям, как должен производиться левый поворот в странах с правосторонним движением или как должен производиться правый поворот в странах с левосторонним движением.

Глава. III
ПОПЕРЕЧНАЯ РАЗМЕТКА

А. Общие положения

29. С учетом угла зрения, под которым водителям видна разметка дороги, поперечные обозначения должны быть шире, чем продольные.

В. Стоп-линии

30. Минимальная ширина стоп-линии должна составлять 0,2 м (8 дюймов), а максимальная ширина - 0,6 м (24 дюйма). Рекомендуется ширина в 0,3 м (12 дюймов).

31. В том случае, когда эта линия применяется в сочетании с дорожным знаком, обозначающим остановку, стоп-линия должна быть нанесена таким образом, чтобы водитель, остановившийся непосредственно перед ней, мог, по возможности, свободно наблюдать движение на других подъездах к перекрестку; при этом должны приниматься во внимание требования, вызываемые движением других транспортных средств и пешеходов.
32. Стоп-линий могут быть дополнены продольными линиями (см. диаграммы 18 и 19). Они могут быть дополнены также словом "СТОП", обозначенным на проезжей части дороги; примеры такой разметки даны на диаграммах 20 и 21. Расстояние между верхней кромкой букв слова "СТОП" и стоп-линией должно составлять не менее 2 м (6 футов 7 дюймов) и не более 25 м (82 футов 2 дюймов).

С. Линии, обозначающие место, где водители обязаны уступать дорогу

33. Минимальная ширина каждой линии должна составлять 0,2 м (8 дюймов), а максимальная ширина - 0,6 м (24 дюйма); если имеются две линии, рас стояние между ними должно составлять не менее 0,3 м (12 дюймов). Линия может быть заменена расположенными рядом на дороге треугольниками, вершина которых направлена в сторону водителя, который обязан уступить дорогу. Эти треугольники должны иметь основание не менее 0,4 м (16 дюймов) и не более 0,6 м (24 дюймов) и высоту не менее 0,5 м (24 дюймов) и не более 0,7 м (28 дюймов).
      34. Поперечная разметка должна наноситься в таких же условиях, что и стоп- линий, упомянутые в пункте 31 настоящего приложения.
      35. Указанная в пункте 34 разметка может дополняться треугольником, который наносится на проезжей части Дороги и пример которого дается на диаграмме 22. Расстояние между основанием этого треугольника и поперечной разметкой должно составлять, от 2 м (6 футов 7 дюймов) до 25 м (82 футов 2 дюймов). Основание этого треугольника должно быть не менее 1 м (3 футов 4 дюймов); его высота должна быть в три раза больше его основания.
      36. Эта поперечная разметка может дополняться продольными линиями.

D. Пешеходные переходы

37. Расстояние между полосами, которыми обозначен пешеходный переход, дол жно быть по меньшей мере равным ширине этих полос и не превышать ее более чем в два раза. Общая ширина одной полосы и промежутка между полосами дол жна составлять от 1 м (3 футов 4 дюймов) до 1,4 м (4 Футов 8 дюймов). Ре комендуемая минимальная ширина пешеходных переходов должна быть 2,5 м (8 фу тов) на дорогах, где скорость ограничивается 60 км/час, и 4 м (13 футов) на дорогах, где допускается более, высокая скорость или где скорость не ограничивается.

Е. Переезды для велосипедистов

38. Переезды для велосипедистов должны обозначаться двойными прерывистыми линиями. Эти прерывистые линии должны состоять по преимуществу из квад ратов (0,4-0,6) х (0,4-0,6) м [(16-24)х (16-24) дюймов]. Расстояние между этими квадратами должно составлять 0,4 - 0,6 м (16-24 дюйма). Шири на переезда должна быть не меньше 1,8 м (6 Футов). Употребление плиток и кнопок не рекомендуется.

Глава IV
ДРУГИЕ ВИДЫ РАЗМЕТКИ

А. Стрелы

39. На дорогах с достаточным количеством полос движения, позволяющих перестроение транспортных средств при приближении к перекрестку, полосы, которые должны быть использованы для движения, могут указываться при помощи стрел, наносимых на поверхность проезжей части дороги (диаграммы 2, 3, 19 и 23). Стрелы могут также применяться на дорогах с односторонним движением для подтверждения направления движения. Длина этих стрел должна быть не менее 2 м (6 футов 7 дюймов). Обозначение стрел может быть дополнено надписями на проезжей части.

B. Параллельные косые линии

40. На диаграммах 24 и 25 приводятся примеры зон, в которые транспортным средствам въезд запрещен.

C. Надписи

4.1. Надписи на проезжей части дороги могут применяться с целью регулирования движения, предупреждения или ориентировки пользователей дороги. Употребляемые при этом слова должны быть предпочтительно либо названиями населенных пунктов, либо номерами дорог, либо словами, общепринятыми в международном плане (например: "stop", "bus", "taxi").

42. Буквы должны быть значительно вытянуты по направлении движения вследствие очень малого угла зрения, под которым водителям видны надписи (см. диаграмму 20).

43. В тех случаях, когда скорость приближения превышает 50 км (30 миль) в час, минимальная длина букв должна составлять 2,5 м (8 футов).

D. Обозначения, касающиеся остановки и стоянки

44. Ограничения остановки и стоянки могут быть указаны разметкой на бордюрах или на проезжей части. Границы мест стоянки могут обозначаться соответствующими линиями, проведенными по поверхности проезжей части дороги.

Е. Разметка на проезжей части дороги и на примыкающих к ней сооружениях

i) Разметка, указывающая места, где стоянка транспортных средств ограничена

45. На диаграмме 26 дается пример зигзагообразной линии.

ii) Обозначения на предметах, представляющих собой препятствие

46. Пример обозначений на предметах, представляющих собой препятствие, при веден на диаграмме 27.

Диаграмма 1а - 27 см. бумажный вариант

Настоящим удостоверяю, что данный текст является заверенной копией заверенной копии Конвенции Организации Объединенных Наций о дорожных знаках и сигналах, совершенной в Вене 8 ноября 1968 года.

     Начальник управления
     Международно-правового департамента
     Министерства иностранных дел
     Республики Казахстан                           Б. Пискорский

"Біріккен Ұлттар Ұйымының Жол белгілері мен сигналдары туралы конвенциясын ратификациялау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы туралы

О проекте Закона Республики Казахстан "О ратификации Конвенции Организации Объединенных Наций о дорожных знаках и сигналах"