"Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 30 маусымдағы N 1007 Қаулысы.

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

"Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі	К. Мәсімов

Жоба

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЗАҢЫ
Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы

Осы Заң Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалануға және авиация қызметіне байланысты қоғамдық қатынастарды реттейді.

1-тарау. Жалпы ережелер 1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) авариялық-құтқару жұмыстары - зардап шеккендерге уақтылы көмек көрсетуге бағытталған іс-шаралар кешені;

2) авиация - қызметтері әуе кемелерінің көмегімен адамның әуе кеңістігін пайдалануы үшін жағдайлар жасауға бағытталған ұйымдардың барлық түрлері;

3) авиакомпания - азаматтық әуе кемелерін пайдаланушының қолданыстағы сертификатын иеленуші заңды тұлға;

4) авиация қауіпсіздігі - авиацияның қызметіне заңсыз араласу актілерінің алдын алумен және оны болдырмаумен қамтамасыз етілетін оның қауіпсіз қызметі;

5) авиациялық жұмыстар - қоршаған табиғи ортаны күзету және қорғау, медициналық көмек көрсету және тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейтін басқа да мақсаттар үшін ауыл шаруашылығында, құрылыста азаматтық әуе кемелерінің ұшуын пайдалана отырып орындалатын жұмыстар;

6) авиациялық оқиға - ұшуды орындау мақсатында әуе кемесін пайдалану кезінде болған, осы кеменің, оның экипажының, басқа авиация персоналының қалыпты жұмыс істеуінің бұзылуына байланысты немесе сыртқы жағдайлардың әсеріне байланысты және адамдардың қаза табуына; оның салдарынан құрылымның беріктігі бұзылатын, әуе кемесінің техникалық немесе ұшу сипаттамалары нашарлайтын, күрделі жөндеу немесе зақымданған элементті ауыстыру талап етілетін (тек қозғалтқыштың өзі немесе оның қосалқы агрегаттары зақымданған немесе тек әуе бұрамалары, планердің болымсыз элементтері, сүйір қалқандар, қанатының ұштары, антенналар, пневматикалар, тежегіш құрылғылар немесе басқа элементтері зақымданған, егер бұл зақымданулар құрылымның жалпы беріктігін бұзбаса, немесе қаптамада аздаған жаншылған жерлер немесе ойықтар болған кезде қозғалтқыштың істен шығу немесе зақымдану жағдайларын; тірек және рульдік бұрамалар элементтерінің, тірек немесе рульдік бұрама төлкесінің, трансмиссияның зақымдануын, желдеткіш қондырғының немесе редуктордың зақымдануын, егер бұл жағдайлар фюзеляждың (арқалықтардың) күш элементтерінің зақымдануына немесе қирауына әкеп соқпаған болса; күш элементтеріне зақым келмей, фюзеляждың (арқалықтардың) зақымдануын қоспағанда) әуе кемесінің зақымдануына; әуе кемесінің қирауына немесе мүлдем істен шығуына әкеп соққан оқиға;

7) авиациялық тосын оқиға - ұшуды орындау мақсатында әуе кемесін пайдаланған кезде болған, осы кеменің, оның экипажының, басқа авиация персоналының қалыпты жұмыс істеуінің бұзылуына байланысты немесе сыртқы жағдайлардың әсеріне байланысты, бірақ авиациялық оқиғаға әкеп соқтырмаған оқиға;

8) авиациялық қызметтер - азаматтық авиацияның жолаушыларды, багажды, жүкті және почтаны әуеде тасымалдауды ұйымдастыру мен қамтамасыз етуге және ақы үшін немесе жалдау бойынша авиациялық жұмыстарды орындауға байланысты қызметтері;

9) авиациялық бағыт (авиабағыт) - үстінде авиатасымалдар пункттері арасындағы әуе қатынасы жүзеге асырылатын жер бетінің географиялық сипаттамасы немесе географиялық сипаттамаларының комбинациясы;

10) авиация персоналы - авиация персоналының арнайы даярлығы мен куәлігі бар және әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігін немесе авиация қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі қызметті, сондай-ақ әуе тасымалдары мен әуе кемелерінің ұшуын, авиациялық жұмыстарды ұйымдастыру, орындау, қамтамасыз ету және оларға қызмет көрсету, әуе кеңістігін пайдалануды ұйымдастыру, әуе қозғалысын ұйымдастыру және оған қызмет көрсету жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жеке адамдар;

11) авиациялық оқу орталығы - авиация персоналын даярлауды, қайта даярлауды және олардың біліктілік деңгейін қолдауды жүзеге асыратын заңды тұлға;

12) аэроклуб - әуеайлақты (тікұшақ айлағын) меншік құқығында не өзге де заңды негіздерде пайдаланатын және осы Заңда көзделген жағдайларда авиациялық қызметтер көрсету құқығынсыз өздерінің жеке қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында жеңіл және аса жеңіл азаматтық әуе кемелерінде ұшуды жүзеге асыратын пайдаланушылардың қызметін қамтамасыз ететін заңды тұлға;

13) автомобиль жолының әуеайлақтық учаскесі - автомобиль жолының мемлекеттік авиацияның әуе кемелерінің ұшып көтерілуіне және қонуына арналған белгілі бір учаскесі;

14) аэронавигациялық ұйым - әуе кеңістігін пайдаланушыларды аэронавигациялық ақпаратпен қамтамасыз етуді, әуе қозғалысына қызмет көрсетуді, радиотехникалық жабдық пен байланыс құралдарын пайдалануды және әуе кемесінің бортына қажетті метеорологиялық ақпаратты беруді жүзеге асыратын азаматтық авиация ұйымы;

15) апатты жағдайдағы әуе кемесі — өзіне немесе бортында отырған адамдарға тікелей қауіп төнген не радиобайланыс үзілген және осы кеменің тұрған жері беймәлім әуе кемесі;

16) апатқа ұшыраған әуе кемесі - ұшып көтерілген, қонған немесе құлаған кезде қатты зақымдалған немесе толық қираған әуе кемесі, сондай-ақ әуеайлақтан тысқары жерге амалсыздан қонған әуе кемесі;

17) авиация қызметіне заңсыз араласу - авиацияның қауіпсіз қызметіне қол сұғатын, адамдардың бақытсыз жағдайға ұшырауына, материалдық зиян шегуге, әуе кемесін басып алуға немесе айдап әкетуге әкеп соққан немесе осындай салдарлардың туындау қаупін төндірген құқыққа қарсы әрекет немесе әрекетсіздік;

18) азаматтық авиация ұйымы - азаматтық авиация саласындағы қызметті жүзеге асыратын заңды тұлға;

19) авиабағытқа арналған куәлік - авиациялық бағытты пайдалану құқығына арналған құжат;

20) азаматтық әуе кемелерін пайдаланушының сертификаты - азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган берген, пайдаланушының азаматтық әуе кемелерін пайдаланушыларды сертификаттау ережесіне және сертификаттау талаптарына сәйкестігін куәландыратын құжат;

21) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган - өз құзыреті шегінде азаматтық авиация саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруды, азаматтық және эксперименттік авиация қызметі мен Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалануды мемлекеттік бақылау мен қадағалауды, үйлестіру мен реттеуді жүзеге асыратын мемлекеттік орган;

22) азаматтық әуе кемесінің ұшу жарамдылығының сертификаты - уәкілетті орган берген, азаматтық әуе кемесінің ұшу жарамдылығының нормаларына сәйкестігін куәландыратын құжат;

23) аса маңызды ұшу - Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілеттік берген мемлекеттік органдар Қазақстан Республикасының қорғалатын адамдарын әуемен тасымалдау кезінде әуе кемелерінің ұшуына, сондай-ақ олардың ұшатын бағыттарына (рейстеріне) беретін мәртебесі;

24) азаматтық әуе кемесін мемлекеттік тіркеу туралы куәлік - азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган беретін және азаматтық әуе кемесінің Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізіліміне енгізілгенін растайтын, белгіленген үлгідегі құжат;

25) аэронавигациялық ақпарат - әуе кемелерінің ұшуын қамтамасыз ету және әуе қозғалысына қызмет көрсету мақсаттары үшін деректерді іріктеу, талдау және форматтау нәтижесінде алынған ақпарат;

26) азаматтық авиация саласындағы халықаралық ұйымның авиациялық стандарты - азаматтық авиация қызметінің жекелеген аспектілерін ұйымдастыруды және жүзеге асыруды регламенттейтін, азаматтық авиация саласындағы халықаралық ұйым қабылдаған құжат;

27) әуеайлақ - жер немесе су бетінің (кез келген ғимараттарды, құрылыстарды және жабдықты қоса алғанда) толықтай немесе ішінара әуе кемелерінің келуіне, жөнелтілуіне және осы үстіңгі бет арқылы қозғалысына арналған белгілі бір учаскесі;

28) әуежай - әуе кемелерін қабылдау мен жөнелтуге, әуе тасымалдарына қызмет көрсетуге арналған және осы мақсаттар үшін әуеайлағы, аэровокзалы, басқа құрылыстары, сондай-ақ қажетті жабдығы бар құрылыстар кешені;

29) әуежай қызметі - жеке және заңды тұлғалар әуежайларда жүзеге асыратын, әуе тасымалдарын, авиациялық жұмыстарды, ұшу қауіпсіздігі мен авиация қауіпсіздігін қамтамасыз етуге байланысты қызмет;

30) әуе трассасы - әуе кемелерінің ұшуына арналған және әуе қозғалысын басқару жүйесінің аэронавигациялық қондырғыларымен бақыланатын дәліз түріндегі әуе кеңістігі;

31) әуе қозғалысы - ұшып жүрген немесе әуеайлақтың маневр жасау алаңымен қозғалып жүрген барлық әуе кемелері;

32) әуе кемесі - жер бетінен шағылысқан ауамен өзара әрекеттесуден өзгеше ауамен өзара әрекеттесу есебінен атмосферада қалықтайтын аппарат;

33) әуе тасымалдары (авиатасымалдар) - жеке және заңды тұлғалардың әуе кемелерімен жолаушыларды, багажды, жүкті және почтаны тасымалдау жөніндегі қызметі;

34) әуеайлақтың бақылау нүктесі - әуеайлақтың географиялық орналасқан жерін айқындайтын нүкте;

35) әуежайдың бақыланатын аймағы - оларға кіруді авиация қауіпсіздігі қызметі бақылайтын әуежайдың, әуеайлақтың, ұшуды аэронавигациялық қамтамасыз ету объектілерінің жұмыс алаңы және оларға іргелес жатқан аумақ, қызметтік ғимараттар, құрылыстар, қоймалар;

36) әуе қозғалысына қызмет көрсету - әуе қозғалысына ұшу-ақпараттық қызмет көрсету, авариялық хабар беру, әуе қозғалысына консультативтік қызмет көрсету, әуе қозғалысына диспетчерлік қызмет көрсету (аудандық диспетчерлік қызмет көрсету, кіреберісте диспетчерлік қызмет көрсету немесе әуеайлақтық диспетчерлік қызмет көрсету), сондай-ақ әуе қозғалысын басқару (ұшуға басшылық жасау тобы);

37) әуе қозғалысына қызмет көрсету органы - әуе қозғалысына диспетчерлік қызмет көрсету органы, ұшу ақпараты орталығы немесе аэронавигациялық ұйымның әуе қозғалысына қызмет көрсетуіне қатысты мәлімет хабарламаларды жинау пункті;

38) әуе қозғалысын басқару органы (ұшуға басшылық жасау тобы) - әуе қозғалысын басқару органы, ұшу ақпараты орталығы немесе мемлекеттік авиацияның ұшуын басқаруға қатысты мәлімет хабарламаларды жинау пункті;

39) әуе кемесінің ұшуы - ұшып көтерілу кезіндегі екпін алудан (тік ұшып көтерілген кезде жер немесе су бетінен ажыраудан) бастап жүру аяқталғанға (ұшып-қону алаңын аялдамасыз босату) немесе тік қонған кезде жер (су) бетіне табан тірегенге дейін әуе кемесінің жер (су) бетімен және әуе кеңістігінде қозғалуы;

40) әуеайлақ маңындағы аумақ - орталығы әуеайлақтың бақылау нүктесінде орналасқан радиусы 50 километр жер бетіндегі аумақ;

41) әуеайлақ (тікұшақ айлағы) жарамдылығының сертификаты - уәкілетті орган берген, әуеайлақтың (тікұшақ айлағының) оларды пайдалану жарамдылығының нормаларына сәйкестігін куәландыратын құжат;

42) әуе кеңістігін пайдалану режимі - әуе кеңістігін пайдалануды арнайы ұйымдастыруды талап ететін қызметті жүзеге асыру үшін үш тәулікке дейінгі мерзімге белгіленетін Қазақстан Республикасының әуе кеңістігі құрылымының жекелеген элементтерін пайдаланудың уақытша тәртібі;

43) әуеайлақтың метеорологиялық органы - әуеайлақта орналасқан, әуе кемелерінің ұшуын метеорологиялық қамтамасыз етуге арналған қызмет;

44) жауапкершілік аймағы - әуе қозғалысына қызмет көрсететін орган (әуе қозғалысын басқару, ұшуға басшылық жасау тобы) өз функцияларын жүзеге асыратын белгілі бір мөлшердегі әуе кеңістігі;

45) жолаушы - әуе тасымалы шартына сәйкес әуе кемесімен тасымалданатын жеке адам;

46) коммерциялық әуе тасымалдары - заңды тұлғалардың азаматтық әуе кемелерімен ақы үшін немесе жалдау бойынша жолаушыларды, багажды, жүктер мен почта жөнелтілімдерін тасымалдау жөніндегі қызметі;

47) Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімі - Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерін, оларға құқықтарды және олармен жасалатын мәмілелерді мемлекеттік тіркеу жүргізілетін құжат;

48) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігі - Қазақстан Республикасының құрлықтық және сулы аумағының үстіндегі, оның ішінде аумақтық суларының үстіндегі әуе кеңістігі;

49) Қазақстан Республикасының мемлекеттік авиациясы әуе кемелерінің тізілімі - Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының әуе кемелерін мемлекеттік тіркеу жүргізілетін құжат;

50) қауіпті аймақ - шегінде белгілі бір уақыт кезеңінде әуе кемелерінің ұшуына қауіп төндіретін қызмет жүзеге асырылуы мүмкін белгіленген мөлшердегі әуе кеңістігі;

51) қону алаңқайы - жердің, мұздың, су бетінің, құрылыстың үстіңгі бетінің, оның ішінде жүзбелі құрылыстың үстіңгі бетінің әуе кемелерінің ұшып көтерілуіне, қонуына, рульдеуіне және тұрағына арналған учаскесі;

52) уақытша әуеайлақ - жылдың белгілі бір кезеңінде әуе кемелерінің ұшуын қамтамасыз етуге арналған, белгіленген тәртіппен есепке алуға жататын стационарлық құрылыстары мен жабдығы жоқ әуеайлақ;

53) мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган - өз құзыреті шегінде мемлекеттік авиация саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруды, мемлекеттік авиация қызметін және Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалануды мемлекеттік бақылау мен қадағалауды, үйлестіру мен реттеуді жүзеге асыратын мемлекеттік орган;

54) метеорологиялық ақпарат - іс жүзіндегі немесе межелі метеорологиялық жағдайларға қатысты, әуе кеңістігін пайдаланушыларға арналған метеорологиялық жинақтау, талдау, болжам және кез келген басқа хабарлама;

55) пайдаланушы - азаматтық әуе кемелерін пайдаланумен айналысатын немесе осы салада өз қызметтерін ұсынатын жеке немесе заңды тұлға;

56) тұрақты емес (чартерлік) рейс - тұрақты авиатасымал болып табылмайтын коммерциялық әуе тасымалы;

57) тікұшақ айлағы - әуеайлақ немесе құрылыстың үстіңгі бетіндегі толықтай немесе ішінара тікұшақтардың келуіне, жөнелтілуіне немесе осы үстіңгі бет арқылы қозғалысына арналған белгілі бір учаскесі;

58) тікұшақ - ауадан ауыр, ұшуда негізінен шамамен тік қалыпта болатын осьтердің айналасындағы күш қондырғысымен айналатын бір немесе бірнеше тірек бұрамамен ауа реакциясының есебінен қалықтайтын әуе кемесі;

59) тергеу - себебін анықтау мен қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөнінде ұсынымдар әзірлеуді қоса алғанда, ақпарат жинау мен талдауды, қорытындылар дайындауды қамтитын, авиациялық оқиғалар мен тосын оқиғаларды болдырмау мақсатында жүргізілетін процесс;

60) тұрақты рейс - бекітілген кестеге сәйкес орындалатын рейс;

61) тыйым салынған аймақ - шегінде әуе кемелерінің ұшуына тыйым салынған, Қазақстан Республикасы аумағының үстіндегі белгіленген мөлшердегі әуе кеңістігі;

62) үлгі сертификаты - азаматтық әуе кемесі үлгісінің, авиациялық қозғалтқыштың және жаңа үлгідегі әуе бұрамасының ұшу жарамдылығы нормаларына сәйкестігін растайтын құжат;

63) қосалқы әуеайлақ - егер қону белгіленген әуеайлаққа бару немесе оған қону мүмкін емес немесе орынсыз болған жағдайда, әуе кемесі бара алатын әуеайлақ;

64) ұшақ - ауадан ауыр, ұшудағы көтеру күші негізінен аталған ұшу жағдайларында қозғалыссыз қалатын беттердегі аэродинамикалық реакциялар есебінен жасалатын күш қондырғысымен қозғалысқа келтірілетін әуе кемесі;

65) ұшып көтерілу массасы - әуе кемесінің ұшып көтерілу кезіндегі екпін алудың басында көзделетін ең жоғары массасы;

66) ұшуға шектеу қойылған аймақ - шегінде әуе кемелерінің ұшуына белгілі бір жағдайлармен шектеу қойылған, Қазақстан Республикасы аумағының үстіндегі белгіленген мөлшердегі әуе кеңістігі;

67) ұшу қауіпсіздігі - ұшудың қауіпсіз жүргізілуін қамтамасыз ететін шаралар кешені, әуе кемесінің, авиациялық қызметтердің және (немесе) жұмыстардың адам өмірі мен денсаулығына қатерсіз ұшуды орындауға қабілеттілігін айқындайтын кешенді сипаттамасы;

68) ұшу жарамдылығы - әуе кемесінің қауіпсіздігі мен ұшу сапасын қамтамасыз ететін ұшу-техникалық сипаттамаларға сай келетін әуе кемесінің техникалық жай-күйі;

69) ұшу жарамдылығының нормалары - бұл әуе кемелерінің құрастырмасына, параметрлері мен ұшу сапасына және олардың ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған құрамдауыштарына қойылатын талаптар;

70) ұшу жоспары - әуе қозғалысына қызмет көрсету (әуе қозғалысын басқару) органдарына пайдаланушы ұсынатын әуе кемесінің белгіленген ұшуы немесе ұшуының бір бөлігі туралы белгілі бір мәліметтер;

71) халықаралық әуежай - халықаралық әуе тасымалдарын қамтамасыз ететін, ішінде кедендік, шекаралық және санитариялық-карантиндік бақылау ұйымдастырылған әуежай;

72) халықаралық қатынастағы авиарейстерді жүзеге асыруға жіберілген әуежай пайдаланушыны уақытша басқару - халықаралық қатынастағы авиарейстерді жүзеге асыруға жіберілген әуежай пайдаланушыға қатысты әкімшілік, заңдық, қаржылық, ұйымдастыру-техникалық және басқа да іс-шаралар мен рәсімдер кешенін мәжбүрлеп жүргізу;

73) халықаралық үлгідегі сәйкестендіру карточкасы - азаматтық авиация саласында авиация персоналының және әуе кемесінің ұшудағы қауіпсіздігін қамтамасыз ететін персоналдың қолданыстағы куәлігін иеленуші экипаж мүшелеріне, бортсеріктерге, ұшуды техникалық сүйемелдеуді қамтамасыз ететін инженерлік-техникалық құрамға берілетін белгіленген үлгідегі құжат;

74) халықаралық әуе тасымалы - тасымалдауда немесе қайта тиеуде үзілістің болуына немесе болмауына қарамастан, тасымалдауды орындау кезінде жөнелту және бару пункттері:

а) екі немесе одан да көп мемлекеттердің аумағында;

б) егер екінші мемлекет аумағында аялдау көзделсе, бір мемлекет аумағында орналасқан әуе тасымалы;

75) халықаралық ұшу - әуе кемесінің шет мемлекет шекарасын кесіп өтетін ұшуы;

76) авиациялық техникаға техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі сертификат - авиациялық техникаға техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі ұйымның сертифйкаттау талаптарына сәйкестігін куәландыратын белгіленген үлгідегі құжат;

77) азаматтық әуе кемелерін авиациялық жанар-жағармай материалдарымен қамтамасыз ету жөніндегі ұйымның сертификаты - ұйымның сертификаттау талаптарына сәйкестігін растайтын нақты үлгідегі құжат;

78) авиациялық оқу орталығының сертификаты - оқу ұйымының сертификаттау талаптарына сәйкестігін куәландыратын белгіленген үлгідегі құжат;

79) әуежайдың авиация қауіпсіздігі қызметінің тексеріп қарауы жөніндегі ұйымның сертификаты - әуежайдың авиация қауіпсіздігі қызметінің тексеріп қарауы ұйымының сертификаттау талаптарына сәйкестігін куәландыратын белгіленген үлгідегі құжат;

80) әуе кемесімен жалданушы - бір немесе бірнеше рейстерде жолаушыларды, багажды, жүкті, почтаны тасымалдау және басқа мақсаттар үшін бір немесе бірнеше әуе кемесінің толық сыйымдылығын немесе сыйымдылығының бір бөлігін ақысын алып екінші тарапқа (әуе кемесін жалдаушыға) беретін әуе тасымалдаушысы;

81) әуе кемесін жалдаушы - ақысын төлеп әуе тасымалдаушысымен бір немесе бірнеше рейстерде жолаушыларды, багажды, жүкті, почтаны тасымалдау немесе басқа мақсаттар үшін бір немесе бірнеше әуе кемесінің толық сыйымдылығын немесе сыйымдылығының бір бөлігін өзінің пайдалануына беру туралы шарт жасасқан жеке немесе заңды тұлға;

82) жалдау (чартер) шарты - әуе кемесімен жалданушы мен әуе кемесін жалдаушы арасында жасалған әуе кемесін жалдау шарты.

2-бап. Әуе кеңістігі үстіндегі Қазақстан Республикасының егемендігі

1. Қазақстан Республикасының құрлықтағы және судағы аумағы мен оның аумақтық суларының үстінде орналасқан әуе кеңістігі үстіндегі толық және айрықша егемендік Қазақстан Республикасына тиесілі.

2. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігі оның мемлекеттік аумағының бір бөлігі болып табылады.

3-бап. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалануды және авиация қызметін реттейтін заңнама

1. Қазақстан Республикасының авиация қызметін пайдалану және әуе кеңістігі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заң мен осы Заңды орындау үшін қабылданған Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңда қамтылғандардан өзгеше ережелер белгіленсе, онда халықаралық шарттың ережелері қолданылады.

4-бап. Осы Заңның қолданылу аясы

Осы Заң адам өмірі мен денсаулығын, қоршаған ортаны, мемлекет мүддесін қорғау, әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету және Қазақстан Республикасының экономикасы мен азаматтардың авиациялық қызметтерге сұранысын қанағаттандыру мақсатында әуе кеңістігі мен авиация қызметін пайдалану тәртібін айқындайды.

Осы Заңның қолданылуы:

барлық Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдаланушыларға;

егер әуе кемесі баратын елдің заңдарында өзгеше көзделмесе, олар Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерде болған уақытта Қазақстан Республикасының барлық мемлекеттік және азаматтық әуе кемелеріне таралады.

5-бап. Авиация түрлері

1. Қазақстан Республикасының авиациясы мемлекеттік, азаматтық және эксперименттік болып бөлінеді.

2. Мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органның, ішкі істер органдарының, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша басқа да мемлекеттік органдардың қарамағында болатын және қорғаныс, мемлекеттік қауіпсіздік, қоғамдық тәртіпті қорғау мақсатында пайдаланылатын авиация мемлекеттік авиация болып табылады.

3. Азаматтық авиация - эксперименттік және мемлекеттік авиация құрамына кірмейтін және мынадай:

а) жолаушыларды, багажды, жүк пен почтаны тасымалдау (әуе тасымалдары);

б) авиациялық жұмыстарды орындау;

в) оқу, спорттық, мәдени-ағарту іс-шараларын жүргізу, техникалық шығармашылықты дамыту;

г) әуе кемесін пайдаланушының жеке қажеттіліктерін қанағаттандыру;

д) іздестіру-құтқару және авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізу, дүлей апат болған жағдайда көмек көрсету;

е) аэронавигациялық қызмет көрсетуді ұсыну;

ж) әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету және оларды жөндеу;

з) әуежайлық қызметті және/немесе әуеайлақтық (тікұшақ айлақтық) қызмет көрсетуді жүзеге асыру мақсатында пайдаланылатын авиация.

Осы тармақтың а), б), в) тармақшаларында көрсетілген мақсаттарда ақы үшін немесе жалдау бойынша пайдаланылатын азаматтық авиация коммерциялық авиация болып табылады.

Жеке немесе заңды тұлғалардың меншігіндегі және көрсетілген мақсаттарда ақысыз және жалдаусыз пайдаланылатын азаматтық авиация жалпы мақсаттағы авиация деп танылады.

4. Эксперименттік авиация - авиациялық және басқа техника саласында тәжірибелік-конструкторлық, эксперименттік, ғылыми-зерттеу жұмыстары мен сынақтарын жүргізуге арналған авиация.

6-бап. Авиация құралдарына меншік құқығы

Әуе кемелері, әуеайлақтар, тікұшақ айлақтары, әуежайлар, техникалық құралдар мен әуе кемелерінің ұшуын ұйымдастыру, орындау, қызмет көрсету және қамтамасыз ету үшін қажетті басқа да мүлік мемлекеттік және жеке меншікте болуы мүмкін.

7-бап. Азаматтық авиация саласында халықаралық ұйымдардың авиациялық стандарттарын қолдану

1. Қазақстан Республикасының аумағында азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган айқындайтын халықаралық азаматтық авиация ұйымдарының авиациялық стандарттары қолданылады.

2. Халықаралық азаматтық авиация ұйымдарының авиациялық стандарттары азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган оларды қолдануға рұқсат берген Қазақстан Республикасының азаматтық авиация ұйымдары үшін міндетті болып табылады.

3. Халықаралық азаматтық авиация ұйымдарының авиациялық стандарттары реттелуі Қазақстан Республикасының техникалық реттеу туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылатын стандарттау жөніндегі нормативтік құжаттарға жатпайды.

2-тарау. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі саласындағы мемлекеттік реттеу және бақылау 8-бап. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі саласындағы мемлекеттік реттеу

1. Мыналар Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалануды және авиация қызметін мемлекеттік реттеудің міндеттері болып табылады:

1) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдаланушылардың оны қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз етуі, ұшуды адамдардың өмірі мен денсаулығына, қоршаған ортаға, мемлекет мүдделеріне қауіп төндірмей орындау;

2) әуе кеңістігін пайдалануға және ұшуды орындауға байланысты қызметті жүзеге асырудың жалпы принциптерін белгілеу;

3) Қазақстан Республикасы экономикасының және азаматтардың авиациялық қызметтерге сұранысын қанағаттандыру;

2. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалануды және авиация қызметін мемлекеттік реттеуді өз құзыреті шегінде Қазақстан Республикасының Үкіметі, азаматтық авиация саласындағы және мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органдар жүзеге асырады.

9-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті

Қазақстан Республикасының Үкіметі:

1) әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді;

2) әуе кеңістігін пайдалану саласында халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады;

3) халықаралық ұшуды орындау үшін ашылатын әуеайлақтарды айқындайды;

4) Авиабағытқа конкурс өткізу және жолаушыларды, багажды, жүк пен почтаны тасымалдау жөнінде қызметтер көрсету үшін авиабағыттарға куәліктер беру ережесін бекітеді;

5) Авиабағыттарды субсидиялау ережесін бекітеді;

6) Қазақстан Республикасының әуежайларындағы арнайы бөлінген залдарда (VІР-залдарда) қызмет көрсетілетін тұлғалардың тізбесін бекітеді;

7) азаматтық авиация саласындағы техникалық регламенттерді бекітеді;

8) әуе көлігімен тасымалданатын, оларға қатысты тексеріп қарау жүргізілмейтін Қазақстан Республикасының лауазымды адамдарының арнайы тізбесін бекітеді;

9) Жолаушыларға азаматтық әуе кемелерінде тасымалдауға тыйым салынған қауіпті заттардың, сондай-ақ есірткінің барлық түрлерінің тізбесін бекітеді;

10) өзіне Қазақстан Республикасының Конституциясымен, заңдарымен және Президент актілерімен жүктелген әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі саласында өзге де функцияларды жүзеге асырады.

10-бап. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі саласындағы құзыреті

1. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган өз құзыреті шегінде:

1) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалануды әрі азаматтық және эксперименттік авиация қызметін мемлекеттік реттеуді және мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

2) әуе кеңістігін пайдалану мен азаматтық және эксперименттік авиация қызметі саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын іске асыруды жүзеге асырады;

3) Әуе кемесін, оның борттық бөлшектерін, экипаж мүшелерін, жолаушыларды, багажды, оның ішінде жолаушылардың жанындағы заттарды, сондай-ақ жүктер мен почтаны тексеріп қарауды жүргізу ережесін бекітеді;

4) азаматтық әуе кемелерінің әуе кеңістігін пайдалану тәртібін бұзуының жолын кеседі;

5) азаматтық және эксперименттік авиацияның әуе кеңістігін пайдалану тәртібін бұзуын есепке алуды жүргізеді;

6) аэронавигациялық ақпарат құжаттарын бекітеді;

7) әуеайлақтардың (тікұшақ айлақтарының) азаматтық әуе кемелерінің пайдалануына жарамдылығы нормаларының сәйкестігін бағалау әдістемесін бекітеді;

8) сертификаттауды және азаматтық әуе кемелерін пайдаланушының сертификатын, авиациялық оқу орталығының сертификатын, авиациялық техникаға техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі ұйым сертификатын, үлгі сертификатын, әуеайлақтың (тікұшақ айлағының) жарамдылық сертификатын, азаматтық әуе кемелерін авиациялық жанар-жағармай материалдарымен қамтамасыз ету жөніндегі сертификатты, азаматтық әуе кемесінің ұшу жарамдылығы сертификатын, әуежайдың авиация қауіпсіздігі қызметінің тексеріп қарауын ұйымдастыру жөніндегі сертификатты беруді жүзеге асырады;

9) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган берген қолданыстағы сертификаттарға өзгерістер мен толықтырулар енгізеді, иеленушілер сертификаттау талаптарын орындамаған жағдайда сертификаттар беруден бас тартады, сертификаттарды кері қайтарып алады, олардың қолданылуын тоқтата тұрады;

10) әуеайлақтар (тікұшақ айлақтары) объектілері мен ұшу-қону алаңдарының күтіп-ұсталуын бақылауды жүзеге асырады;

11) азаматтық әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіруі мүмкін қызметті жүзеге асыруға рұқсат береді;

12) Азаматтық авиациядағы ұшуды электрлі жарық-техникалық қамтамасыз ету ережесін, Арнайы көлік қызметінің жұмысын ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулықты, Авиациялық жанар-жағармай материалдарымен қамтамасыз ету қызметі туралы ережені, Әуеайлақтық қызмет жөніндегі ережені, Ұшуды өртке қарсы және авариялық-құтқарумен қамтамасыз ету қызметі туралы ережені, Авиация қауіпсіздігі қызметі туралы ережені, Азаматтық авиация ұйымдарының өндірістік-диспетчерлік қызметі туралы ережені бекітеді;

13) Қазақстан Республикасының азаматтық авиация ұйымдарында авиациялық жанар-жағармай материалдары мен арнайы сұйықтықтарды сақтау, құюға беруге дайындау және олардың сапасын бақылауды жүргізу ережесін бекітеді;

14) азаматтық авиация саласында ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі бағдарламаны бекітеді;

15) әуе қозғалысына қызмет көрсету кезінде, әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету кезінде әуежайларда азаматтық әуе кемелерін пайдаланушылардың ұшу қауіпсіздігін басқару жөніндегі үлгі нұсқаулықтарды бекітеді;

16) авиация персоналына жататын адамға кәсіптік қызметті жүзеге асыруға құқық беретін, оның қажетті білімі мен дағдысының бар екенін, сондай-ақ оның денсаулығының белгіленген талаптарға сай екенін растайтын авиация персоналының куәлігін береді, мұндай куәлікті кері қайтарып алады, оның қолданылуын тоқтата тұрады;

17) авиация персоналының кәсіптік даярлығы және денсаулығының жай-күйі мәселелері бойынша бекітілген талаптар мен нормаларды азаматтық авиация ұйымдарының қамтамасыз етуін бақылауды жүзеге асырады;

18) авиациялық техника мен оған жерде қызмет көрсету құралдарының ұшу және техникалық пайдалану талаптарына сәйкестігін бақылауды жүзеге асырады;

19) әуе кемесі жай-күйінің пайдаланушыға берілген ұшу жарамдылығы сертификатының талаптарына сәйкестігін бақылауды жүзеге асырады;

20) Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясындағы ұшуды жүргізу ережесін бекітеді;

21) азаматтық әуе кемелерінің әуе қозғалысын ұйымдастыру және оған қызмет көрсету жөніндегі нұсқаулықты бекітеді;

23) халықаралық ынтымақтастықты, оның ішінде халықаралық азаматтық авиация ұйымдарында Қазақстан Республикасының өкілдік етуін жүзеге асырады;

24) азаматтық авиация саласында Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарын жасасуға қатысады;

25) тұрақты ұшулар кестесін, сондай-ақ Қазақстан Республикасының ішкі және халықаралық авиабағыттарындағы тұрақты рейстердің кестесін бекіту жөніндегі нұсқаулықты бекітеді;

26) авиациялық тасымалдарды бюджеттік субсидиялауды жүзеге асырады;

27) азаматтық авиация саласында ұшу қауіпсіздігі мен авиация қауіпсіздігі талаптарының бұзылуын есепке алуды жүргізеді;

28) азаматтық авиацияның авиация персоналын даярлау және қайта даярлау бағдарламаларын бекітеді;

29) біліктілік талаптарына сай мамандар мен ұйымдарды азаматтық авиация саласындағы сертификаттауға, инспекциялық тексеруге тарту тәртібі мен шарттарын бекітеді;

30) Азаматтық авиацияның ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз етуге тікелей қатысатын авиация персоналының кәсіптік даярлығы туралы нұсқаулықты бекітеді;

31) Азаматтық авиацияның жердегі радиосәуле таратушы құралдарының жарамдылығы куәліктерін беру ережесін бекітеді және мұндай куәліктерді беруді жүзеге асырады;

32) Азаматтық әуе кемелерін есептен шығару ережесін бекітеді;

33) азаматтық әуе кемелерін пайдаланушыларға, авиациялық оқу орталықтарына, авиациялық техникаға техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі ұйымдарға, азаматтық әуе кемелерін авиациялық жанар-жағармай материалдарымен қамтамасыз ету жөніндегі, әуежайдың авиация қауіпсіздігі қызметінің тексеріп қарауын ұйымдастыру жөніндегі ұйымдарға қойылатын сертификаттау талаптарын бекітеді;

34) Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясының авиация қауіпсіздігі жөніндегі нұсқаулық-бағдарламаны бекітеді;

35) әуежайдың және азаматтық әуе кемелерін пайдаланушылардың авиация қауіпсіздігі жөніндегі бағдарламаларды келісуді жүзеге асырады;

36) Азаматтық әуе кемелерін қорғау және Қазақстан Республикасының азаматтық авиация ұйымдары объектілерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету ережесін бекітеді;

37) Әуе кемелерін ұшу алдында және арнайы тексеріп қарау ережесін бекітеді;

38) мүдделі мемлекеттік органдар арасында авиация қауіпсіздігі саласындағы қызметті үйлестіруді жүзеге асырады, азаматтық авиация қызметіне заңсыз араласу актілерін тергеуде мемлекеттік органдарға жәрдем көрсетеді, олардың алдын алу жөніндегі іс-шараларды әзірлейді;

39) әуежайдың бақыланатын аймағына өту, жүріп өту құқығына рұқсатнамалардың түрлері мен нысандарын бекітеді;

40) Қазақстан Республикасының азаматтық авиация ұйымдарының авиация қауіпсіздігі қызметінің лауазымды басшылары мен мамандарының тізбесін, сондай-ақ осындай лауазымдарға қойылатын біліктілік талаптарын бекітеді;

41) Қазақстан Республикасында азаматтық әуе кемелерінің ұшуын орнитологиялық қамтамасыз ету ережесін бекітеді;

42) Азаматтық әуе кемелерімен тасымалдауға арналған қауіпті жүктер тізбесін бекітеді;

43) Сертификациялау және мыналарды:

- азаматтық әуе кемелерін жанар-жағармай материалдарымен қамтамасыз ету жөніндегі сертификатты,

- әуежайдың авиация қауіпсіздігі қызметінің тексеріп қарауын ұйымдастыру жөніндегі сертификатты беру ережесін бекітеді;

44) Қазақстан Республикасының әуежайларында жолаушыларға қызмет көрсетуді ұйымдастыру ережесін бекітеді;

45) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген әуе кеңістігін пайдалану және авиациялық қызмет саласындағы өзге де функцияларды жүзеге асырады.

2. Азаматтық авиацияның қызметін реттейтін нормативтік құқықтық актілердің сақталуын бақылауды жүзеге асыру мақсатында азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның лауазымды адамдары:

1) азаматтық авиация ұйымдарының лауазымды адамдары мен пайдаланушыларға ұшу қауіпсіздігі мен авиация қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері бойынша оларды орындау мерзімдерін белгілей отырып, нұсқаулар мен инспекторлық нұсқамалар беруге;

2) оларды ұсыну мерзімдерін белгілей отырып, азаматтық авиация ұйымдарының лауазымды тұлғалары мен пайдаланушылардан өз функцияларын орындау үшін қажетті ақпаратты, құжаттарды, сондай-ақ түсініктемелер мен материалдарды сұратуға;

3) қызметтік міндеттерін жүзеге асыру үшін Қазақстан Республикасы әуежайларының барлық бақыланатын аймақтарына кедергісіз кіруге;

4) авиация персоналы куәлігінің, кеме, ұшу құжаттамаларының болуын, сондай-ақ шетелдік кемелерді қоса алғанда, азаматтық әуе кемелерінің Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің ұшу жарамдылығы талаптарына және Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттарына сәйкестігін тексеруге құқылы.

3. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның жауапты адамдары азаматтық авиация қызметін реттейтін нормативтік құқықтық актілердің сақталуын бақылауды жүзеге асыру барысында:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасын, азаматтық авиация ұйымдары мен пайдаланушылардың құқықтары мен заңды мүдделерін сақтауға;

2) тексерулерді Қазақстан Республикасының жеке кәсіпкерлік туралы заңнамасы негізінде және қатаң түрде сонда белгіленген тәртіпке сәйкес жүргізуге;

3) тексеру жүргізу кезеңінде азаматтық авиация ұйымының белгіленген жұмыс режиміне кедергі келтірмеуге;

4) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және азаматтық авиация қызметі саласындағы заңнамасында белгіленген талаптарды бұзушылықтарды болдырмау, анықтау және олардың жолын кесу жөніндегі Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес берілген өкілеттіктерді уақтылы және толық көлемде орындауға міндетті.

11-бап. Мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органның әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі саласындағы құзыреті

Мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган өз құзыреті шегінде:

1) әуе кеңістігін пайдалануды және мемлекеттік авиация қызметін мемлекеттік реттеуді және мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

2) әуе кеңістігін пайдалану және мемлекеттік авиация қызмет саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын іске асыруды жүзеге асырады;

3) әуе шабуылына тойтарыс беру немесе әуе кеңістігіндегі Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын бұзуды болдырмау және/немесе тоқтату жөнінде, сондай-ақ Қазақстан Республикасының егемендігіне, аумақтық тұтастығына және қауіпсіздігіне қарсы күш қолдануды немесе күш қолдану қаупін жою жөнінде шаралар қабылдайды;

4) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану тәртібін бұзудың жолын кеседі;

5) Қазақстан Республикасы Президентінің Күзет қызметімен, ұлттық қауіпсіздік органдарымен келісім бойынша тыйым салынған аймақтар мен ұшуға шектеу қойылған аймақтардың тізбесін әзірлейді және бекітеді;

6) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесіне сәйкес әуе кеңістігін пайдалануға арналған режимдерді белгілейді;

7) Қазақстан Республикасы Президентінің Күзет қызметімен және ұлттық қауіпсіздік органдарымен келісілгеннен кейін тыйым салынған аймақтар мен ұшуға шектеу қойылған аймақтар аумақтарының үстінен ұшып өтуге арнайы рұқсат береді;

8) шет мемлекеттердің әуе кемелерінің Қазақстан Республикасының әуе кеңістігіндегі Мемлекеттік шекарасын кесіп өтуге арнайы бөлінген дәліздерден тыс халықаралық ұшуды орындауына рұқсат береді;

9) шет мемлекеттердің мемлекеттік авиациясы әуе кемелерінің халықаралық ұшуды орындауына рұқсатты келіседі;

10) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану тәртібін мемлекеттік авиацияның бұзуын есепке алуды жүргізеді;

11) Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының ұшуды жүргізу ережесін бекітеді;

12) Қазақстан Республикасының мемлекеттік авиациясында авиациялық оқиғалар мен тосын оқиғаларды болдырмау жөніндегі нұсқаулықты бекітеді;

13) Қазақстан Республикасының мемлекеттік авиациясын инженерлік-авиациялық қамтамасыз ету ережесін бекітеді;

14) Қазақстан Республикасының мемлекеттік авиациясын штурмандық қамтамасыз ету ережесін бекітеді;

15) Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының әуе кемелеріне мемлекеттік, тіркеу және қосымша тану белгілерін жасау жөніндегі нұсқаулықты бекітеді;

16) әуеайлақтардың (тікұшақ айлақтарының), автомобиль жолдарының әуеайлақтық учаскелерінің пайдалануға жарамдылығының нормаларын және Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының әуеайлақтарына қойылатын тактикалық-техникалық талаптарды бекітеді;

17) Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының әуеайлақтарды (тікұшақ айлақтарын) пайдалану ережесін бекітеді;

18) мемлекеттік авиация әуеайлақтарының, автомобиль жолдарының әуеайлақтық учаскелерінің тізілімін және оны жүргізу тәртібін бекітеді;

19) мемлекеттік авиация әуеайлақтарының (тікұшақ айлақтарының) пайдалануға жарамдылығы туралы қорытынды береді;

20) мемлекеттік авиацияның ұшу қауіпсіздігі талаптарын бұзуын есепке алуды жүргізеді, авиациялық оқиғалар мен тосын оқиғаларды жіктеуді, мемлекеттік органдардың мемлекеттік авиация саласындағы авиациялық оқиғалар мен тосын оқиғаларға тергеу жүргізу жөніндегі қызметін бақылауды жүзеге асырады;

21) мемлекеттік авиацияның ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі бағдарламаны бекітеді, мемлекеттік авиациядағы ұшу қауіпсіздігін басқару жөніндегі іс-шараларды жүргізеді;

22) Мемлекеттік авиацияның авиация персоналына куәлік беру ережесін бекітеді және мемлекеттік авиацияның авиация персоналына жататын адамға кәсіптік қызметті жүзеге асыруға құқық беретін, оның қажетті білімі мен дағдысының бар екенін, сондай-ақ оның денсаулығының белгіленген талаптарға сай екенін растайтын куәлік береді;

23) Мемлекеттік авиацияның ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ететін қызметкерлерінің тізбесін айқындайды;

24) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген әуе кеңістігін пайдалану және авиациялық қызмет саласындағы өзге де функцияларды жүзеге асырады.

12-бап. Әуе кеңістігін пайдалану саласындағы бақылау органдары

1. Азаматтық және мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органдар осы Заңға сәйкес әуе кеңістігін пайдалану тәртібінің сақталуын мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады.

2. Әуе кемелері және/немесе басқа ұшу аппараттары ұшуды орындаған, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Әуе қорғанысы күштерімен бірлесіп, әуе кеңістігін пайдалануға байланысты өзге де қызметті жүргізген кезде оны барлық пайдаланушылардың азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп бекіткен Қазақстан Республикасының Әуе кеңістігін пайдалану ережесін сақтауын бақылауды мыналар жүзеге асырады:

1) әуе трассаларында, жергілікті әуе желілерінде және әуеайлақ аудандарында - азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органды анықталған бұзушылықтар туралы хабардар ете отырып, Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесіне сәйкес олар үшін белгіленген жауапкершілік аймақтарында аэронавигациялық ұйымның әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары;

2) мемлекеттік авиация ұшуының арнайы аймақтары мен басқа да аудандарында - Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесіне сәйкес белгіленген өздерінің жауапкершілік аймақтарының шегінде мемлекеттік авиация саласындағы әуе қозғалысын басқару органдары;

3) әуе трассалары мен жергілікті әуе желілерінен тыс, әуе кеңістігінде Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын кесіп ұшу кезінде - Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесіне сәйкес белгіленген өздерінің жауапкершілік аймақтарының шегінде мемлекеттік авиация саласындағы әуе қозғалысын басқару органдары немесе мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша аэронавигациялық ұйымның әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары.

3-тарау. Әуе кеңістігін пайдалануды ұйымдастыру 13-бап. Әуе кеңістігін пайдалануды ұйымдастыру негіздері

1. Әуе кеңістігін пайдалануды ұйымдастыру әуе кемелерінің ұшуын (әуе қозғалысын) қауіпсіз, үнемді және тұрақты орындауды, сондай-ақ әуе кеңістігін пайдалануға байланысты қызметті қамтамасыз етуді көздейді.

Әуе кеңістігін пайдалануды ұйымдастыру мыналарды қамтиды:

1) әуе кеңістігінің құрылымын белгілеу;

2) осы Заңның 20-бабында белгіленген басымдықтарға сәйкес әуе кеңістігін пайдалануды жоспарлау және үйлестіру;

3) бақыланатын әуе кеңістігін пайдаланудың рұқсат беру тәртібін қамтамасыз ету;

4) бақыланбайтын әуе кеңістігін пайдаланудың хабарламалық тәртібін айқындау;

5) мыналарды:

әуе қозғалысына қызмет көрсетуді (аэронавигациялық қызмет көрсетуді), әуе қозғалысын басқаруды;

әуе қозғалысының ағындарын ұйымдастыруды;

әуе қозғалысына қызмет көрсетуді (әуе қозғалысын басқаруды) қамтамасыз ету және әуе қозғалысының ағындарын ұйымдастыру мақсатында әуе кеңістігін ұйымдастыруды білдіретін әуе қозғалысын ұйымдастыру;

6) әуе кеңістігін пайдалану ережелерінің сақталуын бақылау.

2. Әуе кеңістігін пайдалануды ұйымдастыруды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган мен мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган, сондай-ақ осы Заңда және Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесінде белгіленген тәртіппен олар үшін белгіленген аймақтар мен аудандарда әуе қозғалысына қызмет көрсету (әуе қозғалысын басқару) органдары жүзеге асырады.

Әуе қозғалысына диспетчерлік қызмет көрсету органдары немесе әуе қозғалысын басқару органдары аудандық диспетчерлік пункттерге және әуеайлақ ауданының диспетчерлік пункттеріне бөлінеді.

3. Әуе кеңістігінің құрылымын ұйымдастыру қоршаған ортаны қорғау жөніндегі заңнаманы сақтай отырып жүзеге асырылуы тиіс.

4. Мемлекеттік авиация ұшуының арнайы аймақтары мен аудандарын, эксперименттік авиация ұшуының арнайы аймақтары мен аудандарын, сондай-ақ жіктелмеген әуеайлақтардың аудандарын қоспағанда, Қазақстан Республикасының бақыланатын әуе кеңістігінде әуе қозғалысына қызмет көрсетуді азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға ведомстволық бағыныстағы аэронавигациялық ұйым жүзеге асырады.

Жекелеген әуеайлақтардың аудандарында әуе қозғалысына қызмет көрсетуді жеке меншік нысандағы аэронавигациялық ұйым жүзеге асыруы мүмкін.

5. Әуе кемесінің әуе қозғалысына қызмет көрсету (әуе қозғалысын басқару) үшін жауапкершілік кез келген уақытта әуе қозғалысына қызмет көрсететін (әуе қозғалысын басқаратын) бір органға ғана жүктеледі және әуе кемесі олардың жауапкершілік аймақтары арасындағы шекараны кесіп өткен кезде басқа органға беріледі.

6. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган әуе қозғалысына қызмет көрсету кезінде ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында әуе қозғалысына қызмет көрсету кезінде ұшу қауіпсіздігін басқару жөніндегі үлгі нұсқаулықты бекітеді, онда:

1) ұшу қауіпсіздігі үшін тәуекелдер айқындалады;

2) ұшу қауіпсіздігін қолдау мақсатында кемшіліктерді жою жөніндегі қажетті іс-қимылды іске асыру қамтамасыз етіледі;

3) әуе қозғалысына қызмет көрсету кезінде ұшу қауіпсіздігін тұрақты бағалау көзделеді.

7. Әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары әуе қозғалысына қызмет көрсетудің бұзылуына байланысты күтпеген мән-жайлар жағдайына іс-шаралар жоспарларын әзірлейді және оларды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органмен келіседі.

14-бап. Әуе кеңістігін пайдалануға байланысты қызмет

1. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалануға байланысты қызметке мыналар жатады:

1) әуе кемелерінің және басқа ұшу аппараттарының ұшуы;

2) атыстардың және зымырандарды ұшырудың барлық түрлері, жарылыс жұмыстары және материалдық объектілерді әуе кеңістігінде алып жүруге байланысты өзге де қызмет.

2. Қазақстан Республикасының, сондай-ақ шет мемлекеттердің осы баптың 1-тармағында көрсетілген қызметті жүзеге асыратын заңды және жеке тұлғалары әуе кеңістігін пайдаланушылар болып табылады.

15-бап. Әуе кеңістігінің құрылымы мен жіктелуі

1. Әуе кеңістігін пайдалануға байланысты қызметті жүзеге асыру үшін Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде әуе қозғалысына қызмет көрсету аудандары, әуеайлақтар мен әуетораптар аудандары, әуе трассалары, жергілікті әуе желілері, әуе кемелерінің ұшуына арналған бағыттар мен арнайы аймақтар, әуе кемелерінің ұшуына тыйым салынған аймақтар, қауіпті аймақтар, шектеу қойылған аймақтар мен әуе кеңістігіндегі қызметті жүзеге асыру үшін белгіленетін басқа да арнайы элементтер белгіленеді, бұлардың жиынтығы Қазақстан Республикасы әуе кеңістігінің құрылымын құрайды.

2. Әуе қозғалысына қызмет көрсету (әуе қозғалысын басқару) мақсаттары үшін әуе кеңістігі деп шегінде нақты ұшу түрлері орындалуы мүмкін және ол үшін әуе қозғалысына қызмет көрсету түрлері мен ұшу ережесі айқындалған, әріптік белгісі бар, белгілі бір мөлшердегі әуе кеңістігі түсініледі.

Әуе қозғалысына қызмет көрсету мақсаттары үшін Қазақстан Республикасының әуе кеңістігі бақыланатын және бақыланбайтын әуе кеңістіктеріне бөлінеді.

Белгілі бір мөлшердегі, шегінде әуе кеңістігінің жіктелуіне сәйкес әуе қозғалысына диспетчерлік қызмет көрсету қамтамасыз етілетін әуе кеңістігі бақыланатын әуе кеңістігі деп түсініледі.

Шегінде әуе кеңістігінің жіктелуіне сәйкес әуе қозғалысына тек консультативтік қызмет көрсету қамтамасыз етілетін немесе әуе кеңістігінің жіктелуіне сәйкес әуе қозғалысына қызмет көрсету түрлері жоқ әуе кеңістігі бақыланбайтын әуе кеңістігі деп түсініледі.

3. Әуе кеңістігін жіктеу ұшу түріне, әуе кемелерін өзара эшелондауға, әуе қозғалысына қызмет көрсету түріне, әуе кемелерінің ұшу жылдамдығы бойынша шектеулерге, радиобайланысқа қойылатын талаптарға, әуе қозғалысына қызмет көрсету (әуе қозғалысын басқару) органдарының ұшуға рұқсат беруінің қажеттігіне байланысты белгіленеді.

4. Әуе кеңістігінің құрылымы мен жіктелуі, сондай-ақ әрбір сыныптағы әуекеңістігі шегінде ұшуға және әуе қозғалысына қызмет көрсету түрлеріне қойылатын талаптар Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесінде баяндалған.

16-бап. Әуе кеңістігінде әуе қозғалысына қызмет көрсетуді ұсыну

1. Осы Заңның 14-бабы 1-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген қызметті жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдаланушылар үшін олардың мемлекеттік тиесілігіне, ведомстволық бағыныстылығына және меншік нысанына қарамастан, аэронавигациялық ұйым ұсынатын әуе қозғалысына қызмет көрсету шарттар (жария шарттар) негізінде жүзеге асырылады.

2. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдаланушыларға ұсынылатын әуе қозғалысына қызмет көрсету мыналар:

1) әуе кемесінің тұрған орны айқындалған сәттен бастап - апатты жағдайдағы немесе апатқа ұшыраған әуе кемелері, сондай-ақ борттағы авариялық жағдайға, материалдық бөлігінің істен шығуына немесе ақауына байланысты бағыттары өзгертілген әуе кемелері;

2) әуе кемелері іздестіру-құтқару жұмыстарын жүргізу үшін;

3) әуе кемелері дүлей апаттар кезінде халыққа медициналық және ізгілік көмек көрсету үшін;

4) Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының әуе кемелері;

5) Қазақстан Республикасының Мемлекет басшысын, Қазақстан Республикасының Үкімет басшысын, корольдік тұлғаларды, шет мемлекеттердің мемлекет, үкімет басшыларын тасымалдайтын әуе кемелері;

6) егер шарт ережелерінде әуе қозғалысына қызмет көрсету үшін ақы төлеуден босату көзделген болса, Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес ұшуды орындаған жағдайларда өтеусіз жүзеге асырылады.

17-бап. Әуе қозғалысына қызмет көрсету түрлері

1. Әуе қозғалысына қызмет көрсету мынадай түрлерді қамтиды:

1) әуе қозғалысына диспетчерлік қызмет көрсету - мынадай:

әуе кемелері арасындағы және әуе кемелерінің маневр жасау алаңындағы кедергілермен соқтығыстарын болдырмау;

әуе қозғалысын жылдамдату және реттеу мақсатында бақыланатын әуе кеңістігінде ұсынылатын қызмет көрсету;

2) әуе қозғалысына консультативтік қызмет көрсету - әуе кемелерін оңтайлы эшелондауды қамтамасыз ету мақсатында бақыланбайтын әуе кеңістігінде ұсынылатын қызмет көрсету;

3) ұшу-ақпараттық қызмет көрсету - мақсаты ұшудың қауіпсіз орындалуын қамтамасыз ету үшін қолда бар байланыс құралдарын пайдалана отырып, консультациялар мен ақпарат беру болып табылатын қызмет көрсету;

4) авариялық хабар беру - тиісті ұйымдарға іздестіру-құтқару қызметтерінің көмегіне мұқтаж әуе кемелері туралы хабар беру және осындай ұйымдарға қажетті жәрдем көрсету үшін ұсынылатын қызмет көрсету.

2. Әуе қозғалысына диспетчерлік қызмет көрсету мыналарға бөлінеді:

аудандық диспетчерлік қызмет көрсету - бақыланатын әуе кеңістігінде ұшуға диспетчерлік қызмет көрсету үшін;

кіреберісте диспетчерлік қызмет көрсету - әуе кемелерінің келуіне және әуеайлақтардан (тікұшақ айлақтарынан) ұшып кетуіне байланысты ұшуға диспетчерлік қызмет көрсету үшін;

әуеайлақтық диспетчерлік қызмет көрсету - әуеайлақтық қозғалысқа диспетчерлік қызмет көрсетуді қамтамасыз ету.

Әуе қозғалысына диспетчерлік қызмет көрсетуді қамтамасыз ету үшін әуе қозғалысына қызмет көрсететін орган:

1) әрбір әуе кемесінің болжалды қозғалысы немесе оның өзгеруі туралы ақпаратпен, сондай-ақ әрбір әуе кемесінің іс жүзіндегі ұшу барысы туралы соңғы ақпаратпен қамтамасыз етіледі;

2) алынған ақпарат негізінде өзіне хабар берілген әуе кемелерінің бір біріне қатысты салыстырмалы орналасқан жерін айқындайды;

3) өзі бақылайтын әуе кемелерінің арасындағы соқтығыстарды болдырмау үшін, сондай-ақ реттелген қозғалыс ағынын жеделдету және қолдау үшін рұқсаттар мен ақпарат береді;

4) әуе кемесі әуе қозғалысына қызмет көрсететін басқа органдардың бақылауындағы ұшуды орындап жүрген басқа әуе кемелерімен жанжалды оқиғаларды туындатуы мүмкін жағдайда немесе әуе кемесін бақылауды әуе қозғалысына қызмет көрсететін (басқаратын) басқа органдарға берудің алдында қажет болған жағдайда рұқсаттарды әуе қозғалысын қамтамасыз ететін (басқаратын) басқа органдармен келіседі.

Әуе кемелерін эшелондауға қойылатын талаптарды қамтитын әуе кемелеріне диспетчерлік қызмет көрсетуді қамтамасыз ету тәртібі Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде ұшудың негізгі ережелерінде айқындалады.

3. Әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары беретін диспетчерлік рұқсаттар әуе қозғалысына диспетчерлік қызмет көрсетуді қамтамасыз етуге қойылатын талаптарға ғана негізделеді. Мұндай рұқсат пайдаланушының (әуе кемесі экипажының) әуе қозғалысына қызмет көрсету органына ұшу жоспарын беруі жолымен сұралады.

Рұқсатта мыналар көрсетіледі:

1) ұшу жоспарында көрсетілген әуе кемесінің тану индексі;

2) рұқсаттың қолданылу шекарасы;

3) ұшу бағыты;

4) бүкіл бағыт немесе оның бір бөлігі үшін ұшу эшелон(дар)ы және қажет болған жағдайда эшелондардың өзгеруі;

5) әуе қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қажетті кез келген басқа тапсырмалар мен ақпарат.

4. Ұшуына осы ақпарат әсер етуі мүмкін және әуе қозғалысына диспетчерлік қызмет көрсетумен қамтамасыз етілетін немесе орналасқан жері әуе қозғалысына қызмет көрсету органына белгілі барлық әуе кемелері ұшу-ақпараттық қызмет көрсетумен қамтамасыз етіледі.

5. Авариялық хабар берумен мыналар қамтамасыз етіледі:

1) әуе қозғалысына диспетчерлік қызмет көрсетумен қамтамасыз етілетін барлық әуе кемелері;

2) ұшу жоспарын берген немесе орналасқан жері әуе қозғалысына қызмет көрсету органына белгілі барлық басқа әуе кемелері;

3) оларға қатысты заңсыз араласу объектісі болып табылатындығы белгілі немесе болжанатын кез келген әуе кемелері.

18-бап. Ұшуды орындау ережесі

Әуе кемелерінің Қазақстан Республикасы аумағының үстінен ұшуы азаматтық авиация саласындағы және мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органдар бекіткен Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде ұшудың негізгі ережесіне сәйкес орындалады.

Ұшуды орындау кезінде әуе кемесінде Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде ұшудың негізгі ережесінде көзделген кеме құжаттары болуға тиіс.

19-бап. Әуе кемесінің ұшу жоспары

1. Мынадай:

1) әуе шабуылына тойтарыс беру, әуе кеңістігіндегі Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын бұзуды немесе Қазақстан Республикасының аумағына қарумен басып кіруді болдырмау және тоқтату;

2) табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде көмек көрсету, ғарыш аппараттары мен олардың экипаждарын іздестіру және эвакуациялау;

3) әуе кеңістігін пайдалану тәртібін бұзуды болдырмау және (немесе) тоқтату;

4) бақыланбайтын әуе кеңістігін пайдалану жағдайларында орындалатын әуе кемесінің ұшуын қоспағанда, осы Заңда көзделген әуе кеңістігін пайдалануға рұқсаттар болған кезде, әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарына жоспарланған ұшуға немесе ұшудың бір бөлігіне қатысты жіберуге жататын ақпарат ұшу жоспары нысанында ұсынылады.

2. Ұшу жоспарларын ұсыну, өзгерістер енгізу және ұшу жоспарын жабу тәртібі, оның мазмұны Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесінде айқындалады.

3. Бақыланбайтын әуе кеңістігінде ұшу кезінде әуе кеңістігін пайдаланушы әуе қозғалысына қызмет көрсететін (әуе қозғалысын басқаратын) органдарға алдағы ұшу туралы хабарлауға және Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесінде белгіленген тәртіппен ұшу жоспарын ұсынуға міндетті.

20-бап. Әуе кеңістігін пайдаланудағы басымдықтар

Әуе кеңістігін пайдалануға мүдделі екі немесе одан да көп пайдаланушы болған кезде әуе кеңістігінің бір бөлігін пайдалану құқығы хронологиялық тәртіппен баяндалған мынадай басымдықтарға сәйкес беріледі:

1) әуе шабуылына тойтарыс беру немесе әуе кеңістігіндегі Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын, әуе кеңістігін пайдалану тәртібін бұзуды болдырмау және тоқтату, Қазақстан Республикасының егемендігіне, аумақтық тұтастығына және қауіпсіздігіне қарсы күш қолдануды немесе күш қолдану қаупін жою;

2) адамдардың өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін немесе қомақты материалдық залал келтіру қаупін тудыратын дүлей және өзге де апаттар, апаттар, авариялар, авариялық және өзге де жағдайлар кезінде көмек көрсету;

3) ғарыш аппараттары мен олардың экипаждарын ұшыру, қондыру,

іздестіру және эвакуациялау;

4) азаматтық авиация саласындағы және мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органдар бекіткен Қазақстан Республикасының аса маңызды ұшуларын ұйымдастыру және қамтамасыз ету ережесіне сәйкес орындалатын ұшу;

5) мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органның жоспарлы оқу-жаттығуларды өткізуі, сондай-ақ әуе кемелерінің ұшуы немесе Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулыларына сәйкес жүзеге асырылатын өзге де қызмет;

6) жолаушыларды, жүктерді және почтаны тұрақты тасымалдау;

7) Қазақстан Республикасының, сондай-ақ басқа да мемлекеттердің мемлекеттік авиациясының ұшуы;

8) эксперименттік және ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу;

9) тұрақты емес әуе тасымалдары және авиациялық жұмыстарды орындау;

10) оқу-жаттығу, көрсету, мәдени-ағарту іс-шараларын өткізу, сондай-ақ пайдаланушының жеке мақсатындағы ұшу.

21-бап. Әуе кеңістігін пайдалануға тыйым салу

Осы Заңның 14-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында және 20-бабының 1) - 5) тармақшаларында көзделген қызметті жүзеге асырған жағдайларда азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесінде белгіленген тәртіппен әуе кемелерінің ұшуы үшін Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін немесе оның жекелеген аудандарын пайдалануға тыйым салады.

22-бап. Әуе кеңістігін пайдалану тәртібін бұзу

1. Осы Заңның және оған сәйкес әзірленген басқа да нормативтік құқықтық актілердің талаптарын бұза отырып жүзеге асырылатын Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалануға байланысты қызмет Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану тәртібін бұзу болып танылады.

Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану тәртібін бұзуға мыналар жатады:

1) осы Заңның 14-бабында көрсетілген, ұшу жоспарын бермей (бақыланбайтын әуе кеңістігінде ұшу кезінде - хабарламасыз) және (немесе) ұшуды орындауға рұқсатсыз және/немесе әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіретін қызметті жүзеге асыруға рұқсатсыз жүзеге асырылатын қызмет;

2) саны рұқсатта көрсетілгеннен артық әуе кемелері тобының ұшуы;

3) әуе кемелерінің әуе кеңістігін пайдалану режимдерін сақтамауы;

4) әуе кемесінің мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органның әуе қозғалысын басқару органдарының арнайы рұқсатынсыз тыйым салынған аймақты және/немесе шектеу қойылған аймақты кесіп ұшуы;

5) мәжбүрлі қону және қосалқы әуеайлаққа жіберу жағдайларынан басқа, әуе кемесінің ұшу жоспарында көрсетілмеген әуеайлаққа қонуы;

6) ұшу қауіпсіздігіне анық қауіп төнуі және авиациялық оқиғаны болдырмау жағдайларын қоспағанда, әуе кемелерінің тік, көлденең, қапталдан эшелондауды сақтамауы, әуе трассаларынан, жергілікті әуе желілерінен және бағыт осьтерінен Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесінде белгіленген нормалардан артық ара қашықтыққа ауытқуы;

7) әуе кеңістігін пайдаланушылардың әуе қозғалысына қызмет көрсету немесе әуе қозғалысын басқару органдарының командаларын орындамауы.

2. Мемлекеттік және азаматтық авиация салаларындағы уәкілетті органдар, әуе кеңістігіне қызмет көрсету (әуе қозғалысын басқару) органдары өз құзыретіне сәйкес әуе кеңістігін пайдалану тәртібін бұзуды тоқтатуға немесе оның жолын кесуге қажетті барлық шараларды қабылдауға міндетті, ал әуе кеңістігін пайдалану тәртібін бұзуға жол берген әуе кеңістігін пайдаланушылар өз есебінен және/немесе өз күштерімен көрсетілген бұзушылықты тоқтатуға міндетті.

23-бап. Әуе кемесінің ұшу жоспарынан ауытқуы. Тәртіп бұзушы әуе кемесі

1. Әуе кемесі белгіленген ұшу жоспарынан ауытқыған кезде әуе қозғалысына қызмет көрсету (әуе кеңістігін басқару) органы дереу мынадай шараларды қабылдауға:

1) әуе кемесінің экипажымен байланыс орнату және белгіленген ұшу жоспарынан ауытқыған әуе кемесінің орналасқан жерін белгілеу үшін барлық қолда бар құралдарды пайдалануға;

2) ауытқу нәтижесінде әуе кемесі жауапкершілігі ауданына кірді деп жорамалданатын немесе кіруі мүмкін әуе қозғалысына қызмет көрсететін (әуе қозғалысын басқаратын) аралас органдарға хабарлауға міндетті.

2. Әуе кемесінің орналасқан жері белгіленген кезде әуе қозғалысына қызмет көрсету (әуе қозғалысын басқару) органы әуе кемесінің экипажына оның орналасқан жері және орындалуы тиіс түзетуші іс-қимыл туралы хабарлайды.

3. Әуе кеңістігінде Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын бұзған немесе Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану тәртібін өзгеше бұзуға жол берген әуе кемесі тәртіп бұзушы әуе кемесі болып танылады және егер әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарының және/немесе әуе қозғалысын басқару органдарының талаптарына бағынбаса, мәжбүрлі түрде қонуға тиіс.

Қону туралы нұсқау алған тәртіп бұзушы әуе кемесі дереу көрсетілген жерге қонуды жүргізуге тиіс.

4. Қазақстан Республикасының қауіпсіздігіне, оның аумағындағы азаматтардың өмірі мен қауіпсіздігіне және оның стратегиялық объектілеріне қатер төнген жағдайларда мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган қатерді болдырмау үшін Қазақстан Республикасының Президенті бекітетін Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін бұзушы әуе кемелеріне қаруды және ұрыс техникасын қолдану ережесіне сәйкес тәртіп бұзушы әуе кемесін жоюға дейін баратын барлық шараларды қолданады.

Стратегиялық объектілердің тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

5. Тәртіп бұзушы әуе кемесінде жолаушылар және әуе кеңістігін пайдалану тәртібінің бұзылуына қатысы жоқ өзге де адамдар бар екендігі туралы шынайы ақпарат болған жағдайда мемлекет ұшып жүрген азаматтық әуе кемелеріне қарсы қару қолдануды қоя тұрады.

Қазақстан Республикасының әуе кеңістігіне ұшып көтерілу шарттары сақталмаған кезде және/немесе әуе кеңістігін пайдалану тәртібі бұзылған жағдайларда тәртіп бұзушы әуе кемесі қонатын әуеайлақта ұсталуға жатады.

Бұзушылықты тергеуден кейін тәртіп бұзушы әуе кемесінің одан әрі ұшуына Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесінде айқындалатын тәртіппен рұқсат етіледі.

Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалануға қойылатын белгіленген талаптарды бұзу Әуе кеңістігін пайдалану ережесіне сәйкес тергеуге жатады.

24-бап. Әуе кеңістігін пайдалану үшін байланысты ұйымдастыру

1. Әуе кеңістігін пайдаланушылар Әуе кеңістігін пайдалану ережесіне сәйкес әуе қозғалысына қызмет көрсету (әуе қозғалысын басқару) органдарымен байланыста болуға міндетті.

2. Байланыс ұйымдары әуе кеңістігін пайдаланушыларға қажетті байланыс арналарын жалға береді. Берілген байланыс арналары істен шыққан кезде олар басқа байланыс арналарымен ауыстырылуға тиіс.

25-бап. Әуе қозғалысына қызмет көрсету (әуе қозғалысын басқару) кезіндегі радиобайланыс

1. Әуе қозғалысына қызмет көрсету кезіндегі байланыс үшін радиотелефония және/немесе деректерді беру желісі пайдаланылады.

2. Байланыс құралдары әуе қозғалысына қызмет көрсету (әуе қозғалысын басқару) органдары мен әуе кеңістігін пайдаланушылар арасында тікелей, жедел, үздіксіз және бөгеуілден аулақ екі жақты байланыс жасауға мүмкіндік беруі тиіс.

3. Әуе кемелерінің ұшуын және олармен радиобайланысты радиотехникалық қамтамасыз ету құралдарына бөгеуіл жасайтын қондырғылар мен аппараттары бар жеке және заңды тұлғалар байланыс саласындағы уәкілетті органның немесе оның бөлімшелерінің талап етуі бойынша өз күштерімен бөгеуілдерді жоюға, ал олар жойылғанға дейін осындай қондырғылар мен аппараттардың жұмысын тоқтатуға міндетті.

4. Байланысты қамтамасыз ету тәртібі, әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарының байланысты қамтамасыз етуге қоятын талаптары, азаматтық авиациядағы байланыс құралдарының сипаты азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекітетін Азаматтық авиацияда ұшуды және авиациялық радиобайланысты радиотехникалық қамтамасыз ету ережесімен айқындалады.

5. Радиобайланысты жүргізу рәсімдері азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекітетін ұшуды және әуе қозғалысына қызмет көрсетуді орындау кезінде радиоалмасу фразеологиясы ережесімен айқындалады.

6. Қазақстан Республикасының аумағында радиотелефон байланысы мемлекеттік, орыс немесе ағылшын тілдерінде жүзеге асырылады.

26-бап. Елді мекеннің үстінен ұшу

1. Елді мекеннің үстінен ұшу әуе кемесі бұзылған жағдайда сол елді мекеннен тысқары жерде немесе таяудағы әуеайлақта қонуға мүмкіндік беретіндей биіктікте орындалады. Метеорологиялық жағдайлар тиісті биіктікте ұстап тұруға мүмкіндік бермейтін жағдайда әуе кемесінің командирі, егер айналып өтудің басқа тәртібі белгіленбесе, елді мекендерді оң жағынан айналып өтуге міндетті.

2. Әуе кемелерінің елді мекендердің үстінен ұшуының схемалары (бағыттары) ұлттық қауіпсіздік органдарымен және мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органмен келісіледі және оларды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекітеді. Ұшу схемаларынан (бағыттарынан) уақытша (бір жолғы) ауытқулар әуе қозғалысын басқару органдарымен келісіледі.

3. Күзет іс-шараларын өткізу кезеңінде әуе кемелерінің және ұшқышсыз ұшу аппараттарының елді мекендердің үстінен белгіленген бағыттардан тыс ұшуы ұлттық қауіпсіздік органдарымен және Қазақстан Республикасы Президентінің Күзет қызметімен келісіледі.

4. Белгіленген бағыттардан тыс елді мекендердің үстінен ұшуды келісу мен орындау тәртібі Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесінде айқындалады.

27-бап. Көрсету мақсатындағы ұшу

1. Көрсету мақсатындағы ұшу авиациялық техниканы көрсету, авиация жетістіктерін насихаттау, сондай-ақ бұқаралық-саяси іс-шараларды қамтамасыз ету үшін қолданылады.

2. Әуе кемелерінің көрсету мақсатында ұшуы әуе кемесінің тұрғын үй алаптары мен адамдар жиналған жерлерге құлауын болдырмайтын қауіпсіздік шараларын сақтай отырып, белгіленетін аймақтарда (аудандарда) орындалады.

3. Қауіпсіздік үшін жауапкершілік көрсету мақсатында ұшуды ұйымдастырушыға жүктеледі.

28-бап. Ұшқышсыз ұшу аппараттарының ұшуы

1. Ұшқышсыз ұшу аппаратын пайдалану адамдар, мүлік немесе басқа әуе кемелері үшін қауіпті барынша азайтуға тиіс және Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесінде баяндалған шарттар сақтала отырып жүзеге асырылуы тиіс.

2. Ұшқышсыз әуе аппараттарын пайдаланушылар әуе қозғалысына қызмет көрсететін (әуе қозғалысын басқаратын) тиісті органдарға Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесінде қамтылған ережелерге сәйкес ұшқышсыз ұшу аппараттарының ұшуы туралы егжей-тегжейлі деректерді хабарлайды.

3. Ұшқышсыз әуе аппараттарының күзетілетін объектілердің үстінен ұшуы Қазақстан Республикасы Президентінің Күзет қызметімен келісіледі.

29-бап. Ұшуды радиотехникалық қамтамасыз ету

1. Ұшуды радиотехникалық қамтамасыз етуді радиотехникалық жабдықты және байланыс қызметтері мен өз қызметінде әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігін және азаматтық және/немесе мемлекеттік авиация ұйымының өндірістік қызметін қамтамасыз ететін осы құралдарды пайдаланатын ұйымдар іске асырады және қамтамасыз етеді.

2. Ұшу қауіпсіздігі мен тұрақтылығын, әуе кемелерінің ұшуын, ұшып көтерілуі мен қонуын қамтамасыз ету мақсатында әуе қозғалысына қызмет көрсету (басқару) кезінде ұшуды радиотехникалық қамтамасыз ету жөніндегі қызметті ұйымдастыру мен жүзеге асыру тәртібі:

азаматтық және эксперименттік авиация үшін - Азаматтық авиацияда ұшуды және авиациялық радиобайланысты радиотехникалық қамтамасыз ету ережесімен;

мемлекеттік авиация үшін - мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының ұшуы мен байланысын радиотехникалық қамтамасыз етуді ұйымдастыру ережесімен және Байланыс құралдарын, ұшуды радиотехникалық қамтамасыз етуді және мемлекеттік авиацияның автоматтандырылған басқару жүйесін техникалық пайдалану ережесімен айқындалады.

30-бап. Ұшуды метеорологиялық қамтамасыз ету

1. Әуе кемелерінің ұшуын метеорологиялық қамтамасыз ету пайдаланушыларға, әуе қозғалысына қызмет көрсету (басқару) органдарына және осы Заңның 14-бабы 1-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген қызметті жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін басқа да пайдаланушыларға шарттар негізінде олардың мемлекеттік тиесілілігіне, ведомстволық бағыныстылығына және меншік нысанына қарамастан, сапалы метеорологиялық ақпаратты уақтылы беру болып табылады.

2. Ұшуды метеорологиялық қамтамасыз етуді әуеайлақтың метеорологиялық органдары азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган қоршаған ортаны қорғау жөніндегі уәкілетті органмен бірлесіп бекіткен Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясын метеорологиялық қамтамасыз ету ережесіне және мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Қазақстан Республикасының мемлекеттік авиациясын метеорологиялық қамтамасыз ету ережесіне сәйкес жүзеге асырады.

31-бап. Әуе трассаларын және жергілікті әуе желілерін пайдалануға рұқсат ету

Әуе трассаларын және жергілікті әуе желілерін пайдалануға азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Әуе трассаларын және жергілікті әуе желілерін пайдалануға рұқсат ету ережесіне сәйкес рұқсат беріледі.

Әуе трассалары азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен және мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органмен және ұлттық қауіпсіздік органдарымен келісілген әуе трассалары мен жергілікті әуе желілерінің тізбесінде жарияланады.

32-бап. Ұшуды орындау және әуе қозғалысына қызмет көрсету мақсаттарына арналған өлшем бірліктері

1. Қазақстан Республикасының аумағында және әуе кеңістігінде ұшуды орындау және әуе қозғалысына қызмет көрсету мақсаттары үшін Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттарына сәйкес келетін координаталар, биіктіктер өлшемдерінің, гравиметрикалық және спутниктік өлшемдердің бірыңғай жүйесі белгіленеді.

2. Қолданылатын өлшем жүйелері Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде ұшудың негізгі ережесінде көрсетіледі.

33-бап. Әуе кемелері ұшуының зиянды әсерінен қорғау

1. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган Қазақстан Республикасында пайдалануға арналған азаматтық әуе кемесінің Халықаралық азаматтық авиация ұйымның (ИКАО) елді мекендегі шуылға қатысты талаптарына сәйкестігін сертификаттап, шуыл бойынша сертификат береді, бұл азаматтық әуе кемесінің ұшу жарамдылығы сертификатына қосымша болып табылады.

Сертификаттауды және шуыл бойынша сертификат беруді жүргізу азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Азаматтық әуе кемесінің ұшу жарамдылығын сертификаттау және сертификат беру ережесіне сәйкес жүзеге асырылады.

Әуеайлақтардың иелері, пайдаланушылар, әуе кемелерінің командирлері мен экипаж мүшелері әуе кемелерін жерде және әуеде пайдаланған кезде қажетсіз шуылды болдырмауға немесе оны барынша азайтуға міндетті.

2. Халықтың және қоршаған табиғи ортаның қауіпсіздігі шараларын сақтай отырып орындалатын ауыл шаруашылығындағы авиациялық жұмыстардың жүргізілуін, мемлекеттік авиацияның оқу-жауынгерлік және жауынгерлік ұшуын немесе ұшу қауіпсіздігіне анық қауіп төну және авиациялық оқиғаны болдырмау жағдайын қоспағанда, әуе кемелерінен адам денсаулығы мен қоршаған табиғи орта үшін зиянды заттарды немесе басқа да қалдықтар мен материалдарды тастауға тыйым салынады.

Адамдарға, жануарларға және қоршаған табиғи ортаға әуе кемелерінің зиянды әсерін болдырмау мақсатында нақты аудандарда әуе кемесін авариялық тастап кету аймағы, отынды төгу немесе оны ұшып жүріп тауысу аймағы белгіленуі мүмкін, онда барлық әуе кемелері үшін бірыңғай немесе әуе кемелерінің үлгілері бойынша жеке-жеке ең төменгі ұшу биіктігі көзделеді.

3. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде әуе кемелерінің дыбыстан тез жылдамдықпен ұшуы қоршаған ортаға дыбыс екпінінің зиянды әсері тимейтін биіктіктерде жалпы ережелер бойынша немесе елді мекендерден шалғай, дыбыстан тез жылдамдықпен ұшуға арнайы бөлінген аудандарда орындалуы тиіс.

4-тарау. Халықаралық ұшу 34-бап. Қазақстан Республикасы әуе кемелерінің халықаралық ұшуы

1. Қазақстан Республикасы әуе кемелерінің халықаралық ұшуы:

1) Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың;

2) Қазақстан Республикасының азаматтық авиация саласындағы заңнамасының;

3) тиісті шет мемлекеттердің құзыретті органдары беретін бір жолғы ұшуды орындауға берілген арнайы рұқсаттардың негізінде және шарттарына сәйкес жүзеге асырылады.

2. Азаматтық әуе кемесін пайдаланушы тиісті шет мемлекеттердің құзыретті органдары Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемесінің шет мемлекеттің әуе кеңістігінде ұшуына беретін арнайы рұқсатты алуға сұрау салуды дербес жүзеге асырады.

3. Қазақстан Республикасы әуе кемесінің шет мемлекеттің әуе кеңістігінде ұшуына арнайы рұқсатты алуға сұрау салуын сыртқы саяси қызметті жүзеге асыратын уәкілетті орган мынадай жағдайларда шет мемлекеттерге жібереді:

Қазақстан Республикасының мемлекеттік және/немесе эксперименттік авиациясының халықаралық ұшуы;

Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен айқындалатын лауазымды адамдарды тасымалдайтын Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемесінің халықаралық ұшуы.

Мұндай сұрау салу кеме құжаттарына, экипаж мүшелеріне арналған куәліктерге қатысты барлық талаптар, сондай-ақ Қазақстан Республикасының және аумағы арқылы ұшуды орындау жоспарланып отырған шет мемлекеттердің аумағында қолданылатын басқа талаптар мен ережелер сақталған кезде Қазақстан Республикасының мүдделі мемлекеттік органдарының өтініштері негізінде жүргізіледі.

4. Қазақстан Республикасы әуе кеңістігінің шегінен тысқары жерде тұрақты емес халықаралық ұшуды орындау кезінде Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемесін пайдаланушы азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен тәртіппен азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға орындалған ұшудың күні мен мақсаты туралы хабарлауға міндетті.

5. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның келісімінсіз шет мемлекеттердің әскери құралымдарын, қару-жарағын және әскери техникасын, сондай-ақ екіұдай мақсаттағы өнімдерді тасымалдау үшін азаматтық әуе кемесін пайдаланушының халықаралық ұшуына жол берілмейді. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган өз кезегінде осы ұшуды сыртқы саяси қызметті жүзеге асыратын органмен оның құзыреті шегінде келісуді жүзеге асырады.

35-бап. Шет мемлекеттердің әуе кемелерінің Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде ұшуы

1. Шет мемлекеттердің әуе кемелерінің Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде ұшуы:

1) Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттар;

2) Қазақстан Республикасының азаматтық авиация саласындағы заңнамасы;

3) коммерциялық емес мақсаттарда Қазақстан Республикасының әуеайлақтарына қонбай не қона отырып, Қазақстан Республикасының аумағы арқылы халықаралық тұрақты ұшуды орындауға берілетін рұқсаттар;

4) халықаралық тұрақты емес (бір жолғы) ұшуды орындауға берілетін рұқсаттар;

5) бір жолғы ұшуды орындауға берілетін арнайы (дипломатиялық) рұқсаттар негізінде жүзеге асырылады.

2. Коммерциялық емес мақсаттарда Қазақстан Республикасының әуеайлақтарында қонбай не қона отырып, Қазақстан Республикасының аумағы арқылы халықаралық тұрақты ұшуды орындауға рұқсаттарды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган береді.

3. Арнайы (дипломатиялық) рұқсаттарды Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесіне сәйкес сыртқы саяси қызметті жүзеге асыратын уәкілетті орган береді, мемлекеттік, эксперименттік, сондай-ақ шет мемлекеттердің лауазымды адамдарын тасымалдайтын азаматтық әуе кемелерінің бір жолғы ұшуын орындауға - Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесінде белгіленген тізбе бойынша беріледі.

Шет мемлекеттердің әскери құралымдарын, қару-жарағын және әскери техникасын, сондай-ақ екіұдай мақсаттағы өнімдерді тасымалдау үшін мемлекеттік, азаматтық әуе кемесінің бір жолғы ұшуын орындауға арнайы (дипломатиялық) рұқсаттарды Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесіне сәйкес сыртқы саяси қызметті жүзеге асыратын уәкілетті орган береді.

4. Азаматтық әуе кемелерінің халықаралық тұрақты емес (бір жолғы) ұшуын орындауға рұқсаттарды осы баптың 3-тармағының ережелерін ескере отырып, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган береді.

Азаматтық әуе кемелерінің халықаралық тұрақты емес (бір жолғы) ұшуын орындауға рұқсаттарды беру тәртібі азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Халықаралық тұрақты емес ұшуды орындауға рұқсаттар берудің және беруден бас тарту үшін негіздемелердің ережесінде белгіленеді.

5. Әуе кемелерінің халықаралық тұрақты емес (бір жолғы) ұшуын орындауға рұқсаттарды, сондай-ақ арнайы (дипломатиялық) рұқсаттарды беруден бас тарту үшін мыналар негіз болып табылады:

1) осы Заңның 21-бабына сәйкес мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органның Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін немесе әуе кемесінің ұшу бағыты өтетін оның жекелеген аудандарын пайдалануға тыйым салуы;

2) әуе кемесі ұшуының Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың ережелерін бұзуы;

3) ұшуды Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесін және/немесе азаматтық авиация саласындағы заңнаманы бұза отырып орындау.

36-бап. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде халықаралық ұшуды орындау

1. Ұлттық әуе кемелері мен шет мемлекеттердің әуе кемелері Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде халықаралық ұшуды орындаған кезде осы Заңға сәйкес ұшудың орындалуы мен әуе кемелерін пайдалануды реттейтін жалпы ережелер қолданылады.

2. Қазақстан Республикасы әуе кеңістігіндегі халықаралық ұшу халықаралық әуе трассалары бойынша жүзеге асырылады.

Әуе кемелерінің халықаралық ұшуы үшін әуе трассаларын ашу тәртібі Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесімен айқындалады.

Әуе кеңістігінде Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын кесіп өтуді әуе кемелері оны халықаралық трассалар кесіп өтетін жерлерде немесе Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесінде белгіленген тәртіппен осы мақсаттар үшін арнайы бөлінген әуе дәліздері арқылы орындайды.

3. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның және мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органның келісімі бойынша ішкі әуе трассалары, жергілікті әуе желілері, ұшу бағыттары бойынша және әуе трассаларынан тыс халықаралық ұшуды орындауға жол беріледі.

4. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесінде белгіленген тәртіптен ауытқуға мынадай:

1) дүлей апат, апат, авария, авариялық жағдай мен адам өміріне қауіп төндіретін басқа жағдайларда;

2) Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда көзделген;

3) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесінде белгіленген тәртіппен берілетін рұқсатты алған жағдайда жол беріледі.

5. Халықаралық ұшу мақсаттары үшін Халықаралық азаматтық авиация ұйымы (ИКАО) стандарттарына сәйкес келетін геодезиялық есептеу жүйесі көлденең жазықтықта геодезиялық есептеу жүйесі ретінде пайдаланылады.

6. Қазақстан Республикасының аумағынан әуе кемелерінің ұшып шығуы, сондай-ақ олардың ұшып көтерілгеннен кейін Қазақстан Республикасының аумағына қонуы халықаралық ұшу үшін ашық әуеайлақтарда жүргізіледі.

7. Қазақстан Республикасының аумағына келетін және оның аумағынан кететін немесе транзитпен жүрген барлық әуе кемелеріне, олардың экипаждары мен жолаушыларына, сондай-ақ олардың Қазақстан Республикасының аумағына әкелінетін немесе осы аумақтан әкетілетін мүлкіне Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленетін паспорттық, кедендік, валюталық, санитариялық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалардың қолданысы таралады.

8. Шет мемлекеттердің азаматтық әуе кемелерінің бортындағы кеме құжаттары, егер олар Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттарына сәйкес келсе, Қазақстан Республикасының аумағында жарамды болып танылады.

9. Шет мемлекеттердің азаматтық әуе кемелері Қазақстан Республикасының аумағына қонуды жүргізген кезде авиация персоналының куәліктерін, кеме, ұшу құжаттамасын, сондай-ақ азаматтық әуе кемелерінің Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттарына сәйкестігін тексеру үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның лауазымды адамдары қарайды.

10. Егер шет мемлекеттің азаматтық әуе кемесі Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі талаптарына жауап бермесе немесе осы әуе кемесін ақаулы деп санауға негіз бар болса, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган осы әуе кемесін жөнелтуді ақауы жойылғанға дейін тоқтата тұра алады.

5-тарау. Әуе кемелері 37-бап. Әуе кемелерінің жіктелуі

1. Авиацияға тиесілілігіне қарай әуе кемелері:

мемлекеттік әуе кемелері;

азаматтық әуе кемелері;

эксперименттік әуе кемелері болып бөлінеді.

2. Мемлекеттік авиацияда пайдаланылатын және мемлекеттік авиация әуе кемелерінің тізілімінде тіркелген әуе кемесі мемлекеттік әуе кемесі болып табылады.

3. Азаматтық авиацияда пайдаланылатын және Қазақстан Республикасының немесе шет мемлекеттің Азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінде тіркелген әуе кемесі азаматтық әуе кемесі болып табылады.

Азаматтық әуе кемелері барынша жоғары ұшу массасына қарай мыналарға бөлінеді:

1) аса жеңіл әуе кемелері - ең жоғары ұшу массасы 454 кг-ге дейін;

2) жеңіл әуе кемелері:

ең жоғары ұшу массасы 5700 кг-ге дейін ұшақтар;

ең жоғары ұшу массасы 3180 кг-ге дейін тікұшақтар;

3) орташа әуе кемелері:

ең жоғары ұшу массасы 5700 кг-дан жоғары, бірақ 45 500 кг-дан аспайтын ұшақтар;

ең жоғары ұшу массасы 3180 кг-дан жоғары, бірақ 7 000 кг-дан аспайтын тікұшақтар;

4) ауыр әуе кемелері:

ең жоғары ұшу массасы 45 500 кг-дан жоғары ұшақтар;

ең жоғары ұшу массасы 7000 кг-дан жоғары тікұшақтар.

4. Тәжірибелік-конструкторлық, эксперименттік, ғылыми-зерттеу жұмыстарын және сынақтар өткізуге арналған әуе кемесі эксперименттік әуе кемесі болып табылады.

38-бап. Азаматтық әуе кемесінің үлгісін сертификаттау

1. Жаңа конструкциядағы (жаңа үлгідегі) азаматтық әуе кемесінің Қазақстан Республикасында қолданылып жүрген ұшу жарамдылығының нормаларына сәйкестігін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган сертификаттауы және ол зауыттық, мемлекеттік және пайдалану сынақтарынан өткеннен кейін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган берген үлгі сертификаты болуы тиіс.

2. Азаматтық әуе кемелерінің үлгісін сертификаттау азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Үлгіні сертификаттау және сертификат беру ережесіне сәйкес жүзеге асырылады.

3. Азаматтық әуе кемесін жасап шығарушы үлгі сертификатының иесі болып табылады.

4. Азаматтық әуе кемесінің бекітілген үлгі конструкциясы (үлгілік конструкциясы) өзгерген немесе оның ұшу жарамдылығына әсер ететін пайдалану-техникалық құжаттамасы өзгерген жағдайда әуе кемесінің бұл үлгісі үлгі сертификатына толықтыру алу үшін азаматтық авиация саласындағы өкілетті органның қосымша сертификаттауына жатады.

5. Ұшу қауіпсіздігіне қауіп төндіретін кемшіліктер анықталған жағдайда азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган Үлгіні сертификаттау және сертификат беру ережесінде белгіленген тәртіппен үлгі сертификатын тоқтата тұрады, ал әуе кемесін пайдалану уақытша тоқтатылады.

6. Шет мемлекет берген үлгі сертификатын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган Үлгіні сертификаттау және сертификат беру ережесінде айқындалатын тәртіппен мойындайды.

39-бап. Әуе кемелерін, оларға құқықтарды және олармен жасалатын мәмілелерді мемлекеттік тіркеу

1. Мемлекеттік әуе кемелері мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган бекітетін Мемлекеттік авиацияның әуе кемелерін тіркеу ережесіне сәйкес Мемлекеттік авиацияның әуе кемелерінің тізілімінде мемлекеттік тіркеуге жатады.

Мемлекеттік әуе кемесінің иесіне мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган әуе кемесінің Мемлекеттік авиацияның әуе кемелерінің тізілімінде мемлекеттік тіркелгені туралы хабарлама береді.

2. Азаматтық әуе кемелері азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерін, оларға құқықтарды және олармен жасалатын мәмілелерді, сондай-ақ оларға құқықтарды куәландыратын құжаттардың нысандарын мемлекеттік тіркеу ережесіне сәйкес Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінде мемлекеттік тіркеуге жатады. Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізіліміне Қазақстан Республикасының жеке және заңды тұлғаларына меншік құқығында тиесілі әуе кемелері енгізіледі.

Тіркелген азаматтық әуе кемесінің иесіне азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган Азаматтық әуе кемесін мемлекеттік тіркеу туралы куәлік береді.

3. Қазақстан Республикасының жеке және заңды тұлғаларының меншігіндегі азаматтық әуе кемелеріне құқықтарды және көрсетілген әуе кемелерімен жасалатын мәмілелерді азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінде тіркеуі тиіс.

Азаматтық әуе кемесін мемлекеттік тіркегені үшін Қазақстан Республикасының Салық кодексінде айқындалатын тәртіппен алым алынады. Азаматтық әуе кемелерін мемлекеттік тіркеу көрсетілген алым бюджетке төленгеннен кейін жүзеге асырылады.

4. Әуе кемесі тиісті шет мемлекеттің әуе кемелерінің тізілімінен шығарылғаннан кейін ғана ол Қазақстан Республикасының тиісті тізіліміне енгізіледі.

5. Эксперименттік әуе кемелері азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның есебінде тұрады.

40-бап. Әуе кемесін тізілімнен шығару

1. Мынадай:

1) әуе кемесі есептен шығарылған немесе пайдаланудан алынып тасталған;

2) әуе кемесі шет мемлекетке, шетелдік жеке немесе заңды тұлғаға сатылған немесе берілген;

3) азаматтық әуе кемесі Қазақстан Республикасының мемлекеттік авиациясы әуе кемелерінің тізілімінде немесе шет мемлекеттердің тізілімінде тіркелген;

4) мемлекеттік әуе кемесі Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінде тіркелген жағдайларда әуе кемесі Қазақстан Республикасы әуе кемелерінің тиісті тізілімінен шығарылады.

2. Әуе кемесі тиісті тізілімнен шығарылған кезде кемені тіркеу туралы куәліктің және осы кемеге қатысты жасалған барлық жазбалардың күші жойылады.

41-бап. Әуе кемелерін пайдалануға рұқсат ету және ұшуға жарамдылықта ұстау

1. Мемлекеттік авиацияның әуе кемесін мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен пайдалануға рұқсат етіледі.

2. Азаматтық әуе кемелерін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган беретін ұшу жарамдылығы сертификаты болған кезде пайдалануға рұқсат етіледі.

Ұшу жарамдылығы сертификаты:

1) пайдалануға жарамдылығы туралы бағалау актісімен расталған, азаматтық әуе кемесінің Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің ұшу жарамдылығы нормаларына сәйкестігі негізінде;

2) Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерін сертификаттау және оларға ұшу жарамдылығының сертификатын беру ережесіне сәйкес беріледі.

Пайдалану жарамдылығы туралы бағалау актісін авиациялық техникаға техникалық қызмет көрсету және жөндеу жөніндегі сертификатталған тәуелсіз ұйымдар жасайды.

3. Авиациялық техникаға техникалық қызмет көрсету және жөндеу жөніндегі сертификатталған тәуелсіз ұйымдарының әуе кемелерінің үлгілеріне тиісті рұқсаты бар білікті мамандары болуы және оған Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерін сертификаттау және оларға ұшу жарамдылығының сертификатын беру ережесінің талаптарына сәйкес азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган мұндай актіні беруге рұқсат етуі тиіс.

Сертификатталған тәуелсіз ұйым азаматтық әуе кемесінің пайдалануға жарамдылығы туралы бағалау жүргізген кезде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің ұшу жарамдылығының нормаларына және оған техникалық қызмет көрсету жөніндегі бағдарламаларға кез келген анықталған сәйкессіздік туралы хабарлауға міндетті.

4. Шет мемлекет берген азаматтық әуе кемелерінің ұшу жарамдылығы сертификаттарын мойындау азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады, ал мемлекеттік авиация әуе кемелеріне - мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

5. Азаматтық әуе кемесінің және оның құрамдастарының ұшу жарамдылығын ұстау азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекітетін Азаматтық әуе кемелерін техникалық пайдалану және жөндеу ережесінің талаптарына сәйкес қамтамасыз етіледі.

6. Азаматтық әуе кемелерінің ұшу жарамдылығын ұстау үшін жауапкершілік азаматтық әуе кемесін пайдаланушыға жүктеледі.

Азаматтық әуе кемесін пайдаланушыға мынадай жағдайда ұшуды орындауға тыйым салынады:

1) әуе кемесінің ұшуға жарамдылық күйінде ұсталмауы;

2) авариялық құтқару жабдығы жөнделмесе;

3) ұшу жарамдылығы сертификатының қолданылу мерзімі бітсе;

4) әуе кемесін жасаушы әзірлеген оған техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі бағдарламаға (регламентке) сәйкес әуе кемесіне техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу орындалмаса.

7. Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінде тіркелген барлық әуе кемелері ұшу жарамдылығын ұстауға қатысты тексеруге жатады. Әуе кемесінің ұшу жарамдылығы нормаларына сәйкессіздігі анықталған кезде ұшу жарамдылығы сертификаты тоқтатыла тұрады, ал әуе кемесін пайдалануды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган әуе кемесінің ұшу жарамдылығы нормаларына сәйкессіздігі жойылғанға дейін тыйым салады.

8. Егер азаматтық әуе кемелерінде радиохабарлау аппаратурасы орнатылған болса, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган осындай аппаратураны пайдалануға рұқсат береді.

9. Халықаралық ұшуды орындайтын азаматтық әуе кемелері Халықаралық азаматтық авиация ұйымы (ИКАО) стандарттарының талаптарына жауап беретін жабдықпен жарақтандырылады.

10. Әрбір әуе кемесінде борт журналы жүргізіледі, оған әуе кемесі туралы деректер, сондай-ақ әуе кемесінің ұшу жарамдылығы нормаларына анықталған сәйкессіздіктер туралы деректер енгізіледі.

42-бап. Азаматтық әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету және оларды жөндеу

1. Коммерциялық әуе кемелерінде пайдаланылатын азаматтық әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсетуді және оларды жөндеуді авиация техникасына техникалық қызмет көрсету және оларды жөндеу жөніндегі сертификатталған ұйымдар ғана жүргізеді.

2. Өте жеңіл және жеңіл әрі коммерциялық әуе тасымалдары үшін пайдаланылмайтын әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету және оларды жөндеу әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсетуге және оларды жөндеуге рұқсат етілген авиация персоналының жүргізуіне рұқсат беріледі.

3. Азаматтық әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету пайдаланушы әзірлеген және азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органмен келісілген техникалық қызмет көрсету бағдарламалары бойынша жүзеге асырылады.

4. Азаматтық әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету мен оларды жөндеуді жүргізу кезінде өндірушінің берген паспорты жоқ жиынтықтаушы бұйымдардың агрегаттарын және олардың қосалқы бөлшектерін пайдалануға тыйым салынады.

5. Авиация техникасына техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі ұйымдардың сертификаттау талаптарына сәйкестігін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган сертификат беріп растайды.

Авиация техникасына техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі ұйымдардың сертификаттау жүргізу тәртібі азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Азаматтық авиацияның авиация техникасына техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі ұйымдарды сертификаттау және сертификат беру ережесімен белгіленеді.

6. Шет мемлекеттердің авиация техникасына техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі сертификаттау ұйымдары олардың сертификаттарын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган танығаннан кейін ғана жіберіледі. Авиация техникасына техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі шет ел ұйымдарын сертификаттауды тану тәртібін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

43-бап. Әуе кемелеріне салынатын белгілер

1. Тіркеу кезінде әуе кемелеріне мемлекеттік және тіркемелік танылым белгілері беріледі, олар осы кемелерге салынады.

2. Мемлекеттік және тіркемелік танылым белгілерінен басқа, әуе кемелеріне қосымша белгілер де (рәміздер, жазбалар, эмблемалар) салынады.

Қосымша белгілер мемлекеттік және тіркемелік танылым белгілерінің көзбен көргенде танылуын қиындатпайтындай етіп әуе кемелеріне салынады.

3. Мемлекеттік, тіркемелік танылым және қосымша белгілердің әуе кемелеріне салыну тәртібін және көрсетілген белгілердің сипаттамасын азаматтық және эксперименталдық әуе кемелеріне қатысты - азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган, ал мемлекеттік авиацияның әуе кемелеріне - мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

44-бап. Әуе кемесін ұшуға дайындау

1. Әуе кемесінің ұшуы алдында әуе кемесін, авиация персоналын, әуеайлақтарды дайындау жүргізілуі тиіс.

2. Ұшуға дайындау ережесін азаматтық және эксперименталдық авиация үшін - азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган, мемлекеттік авиация үшін - мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

45-бап. Әуе кемесін жалдау

1. Әуе кемесінің меншік иесі болып табылатын Қазақстан Республикасының азаматтары мен ұйымдары кемені экипажымен немесе экипажсыз қазақстандық немесе шетелдік пайдаланушыға жалға беруге құқылы.

2. Шетелдік жалға алушының Қазақстан Республикасының жалға алынған әуе кемесінде ұрыс қимылдары, қарулы қақтығыстар аймағында ұшуды орындауына және қару, оқ-дәрілер, әскери құралымдар тасымалдауға байланысты ұшуды орындауына тыйым салынады.

3. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган мен шетелдік пайдаланушы тіркелген шет мемлекеттің құзыретті органы арасында жасалған келісімсіз Қазақстан Республикасының әуе кемесін экипажбен немесе экипажсыз шетелдік пайдаланушыға жалға беруге тыйым салынады.

4. Экипажбен немесе экипажсыз шетелдік пайдаланушыға жалға берілген Қазақстан Республикасының әуе кемесінің пайдалануын бақылау осы баптың 3-тармағында көрсетілген келісімнің негізінде жүзеге асырылады.

46-бап. Әуе кемесін фрахтау

1. Әуе кемесін фрахтау фрахт шартына (чартер) сәйкес жүзеге

асырылады.

Фрахтік (чартерлік) шартта тараптар атауы, әуе кемесінің үлгісі, жалға берілу мақсаты, тасымалданатын жолаушылардың ең жоғары саны, теңдеме жүктің, жүк пен почтаның салмағы, фрахт мөлшері, тасымалдың жіберілетін пункті, уақыты және баратын жері көрсетіледі.

Фрахтік шартқа басқа да жағдайлар енгізілуі мүмкін.

2. Егер ол әуе кемесінің ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қажет болса, жалға беруші жалдаушыдан қосымша төлем талап етпей-ақ, тасымалдың басталу уақытын және қонатын жеріндегі жоспар бойынша қарастырылған әуе кемесінің ұшып шығу уақытын ауыстыруға, қосымша қонулар жасауға немесе ұшу бағытын өзгертуге құқылы.

3. Жалға беруші әуе кемесінің толық сыйымдылығын уақтылы беруге және шарт күшінде тұрған кезде әуе кемесін шартпен қарастырылған мақсаттарда пайдалануға болатындай күйде күтіп ұстауға міндетті.

4. Жалдаушы жалға берушінің келісімімен жалданған әуе кемесін субчартерге беруге құқылы.

6-тарау. Авиация персоналы 47-бап. Авиация персоналының жіктелуі, оның құқықтары мен міндеттері

1. Авиация түрлеріне тиесілілігіне қарай авиация персоналы азаматтық, мемлекеттік және эксперименталдық авиация персоналы болып бөлінеді.

2. Азаматтық, мемлекеттік және эксперименталдық авиация персоналы лауазымдарының тізбелері азаматтық және мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органдардың бірлескен бұйрығымен белгіленеді.

3. Авиациялық персоналға жататын тұлға, егер мұндай міндеттерді орындау денсаулығына байланысты ұшулар қауіпсіздігіне қатер төндіретін болып табылатын жағдайда өз функционалдық міндеттерін орындаудан бас тартуға құқылы.

4. Азаматтық авиацияның авиация персоналы азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен киім нысанын киіп жүру ережесін және айырым белгілерін сақтауға міндетті.

48-бап. Азаматтық авиацияның авиация персоналын кәсіптік қызметке даярлау және жіберу

1. Азаматтық авиацияның авиациялық оқу орталығы азаматтық авиацияның авиация персоналын даярлауды, қайта даярлауды және кәсіби деңгейін ұстап тұруды қамтамасыз етеді.

2. Азаматтық авиацияның авиациялық оқу орталығы қызметтерінің сертификаттау талаптарына сәйкестігін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган азаматтық авиацияның авиациялық оқу орталығының сертификатын берумен растайды.

Азаматтық авиацияның авиациялық оқу орталығын сертификаттау жүргізу тәртібі азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Азаматтық авиацияның авиациялық оқу орталығын сертификаттау және оның сертификатын беру ережесімен белгіленеді.

Шетелдік азаматтық авиацияның авиациялық оқу орталықтары олардың сертификаттарын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган танығаннан кейін азаматтық авиацияның авиация персоналын даярлауға және кәсіби деңгейін ұстап тұруға жіберіледі.

3. Авиация персоналына жататын адам өзінде қажетті білімі мен дағдысы бар екенін растайтын нақты кәсіби қызметті жүзеге асыру құқығына авиация персоналының куәлігі болған кезде және оның денсаулығы денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекіткен Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясында медициналық куәландыру ережесінде белгіленген талаптарға сәйкескелген жағдайда дербес кәсіби қызметке жіберіледі.

Міндетті медициналық куәландыруға жататын адамдар санаты Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясында медициналық куәландыру ережесінде айқындалады.

4. Авиация персоналына жататын адам тағылымдамадан өткеннен және дербес кәсіби қызметке жіберу мүмкіндігі туралы тағылымдаманы өткізген лауазымды тұлғаның шешімінен кейін дербес кәсіби қызметке жіберіледі. Авиация персоналының дербес кәсіби қызметіне қол жеткізу мүмкіндігі туралы негізделген шешімге тағылымдаманы өткізген адамдар жауапты болады.

5. Біліктілік талаптарына сәйкес келген кезде тұлғаға кәсіби қызметті жүзеге асыру құқығына авиация персоналының куәлігін беруді азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

Авиация персоналының куәлігін алу үшін тұлғаға қойылатын біліктілік талаптарын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

6. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган аттестаттауға жататын азаматтық және эксперименталдық авиацияның авиация персоналының лауазымдары мен кәсіптерінің тізбесін, сондай-ақ оларды аттестаттау ережесін бекітеді.

Аттестаттаудан өтпеген тұлғалар кәсіптік міндеттерін орындауға жіберілмейді.

7. Азаматтық және эксперименталдық авиацияның авиация персоналының ұшу қауіпсіздігіне тікелей байланысты жұмыс уақыты режимінің ерекшеліктерін Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган белгілеген азаматтық авиацияның және эксперименталдық авиацияның авиация персоналының ұшу қауіпсіздігіне тікелей байланысты жұмыс уақыты режимінің ерекшеліктеріне сәйкес үлгісін шет мемлекеттің авиация өкіметтері сертификаттаған азаматтық авиацияның әуе кемесін пайдаланушы осындай әуе кемелерін пайдалану кезінде пайдаланылатын еңбек, демалыс, ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері жөніндегі халықаралық стандарттарды ескере отырып, Әуе кемелері экипаждары мүшелерінің жұмыс уақытын және демалысын ұйымдастыру туралы ережені бекітуге құқылы.

8. Авиация персоналын аса маңызды ұшуды орындауға және қызмет көрсетуге жіберу Қазақстан Республикасы Президенті Күзет қызметінің келісімі бойынша жүзеге асырылады.

49-бап. Шет мемлекеттің авиация персоналының куәлігін тану

1. Шет мемлекет берген авиация персоналының куәліктері Қазақстан Республикасында осындай куәліктердің берілуіне қойылатын талаптар Халықаралық азаматтық авиация ұйымы (ИКАО) белгілеген стандарттарға жауап берген жағдайда жарамды деп танылады.

2. Шет мемлекеттер берген авиация персоналының куәліктерін тану тәртібін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

50-бап. Әуе кемесінің экипажы

1. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган немесе мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен ұшуды орындау бойынша әуе кемесін басқару мен оған қызмет көрсету жөніндегі белгілі бір міндеттерді атқару тапсырылған авиация персоналының адамдары әуе кемесінің экипажы болып табылады.

2. Әуе кемелері экипаждарының ең аз құрамын әуе кемелерінің үлгісі мен мақсатына, оларды пайдалану мақсаттары мен шарттарына қарай оны әзірлеуші айқындайды және әрбір түрдегі әуе кемесін ұшуға пайдалану жөніндегі құжаттарда көрсетіледі.

3. Эксперименталдық әуе кемесіне сынақ жүргізу кезеңіне экипаждың ең аз құрамын осы әуе кемесін жасап шығарушы айқындайды.

4. Экипаж құрамы толық болмаса әуе кемесінің ұшуына жол берілмейді.

5. Ұшуға тапсырманы орындау кезінде экипаждың әрбір мүшесі, егер оның пікірінше, ұшудың сәтті аяқталуына негізді қауіп бар болса, оны орындаудан бас тартуға құқығы бар.

51-бап. Әуе кемесінің командирі

1. Белгіленген тәртіппен тиісті оқытудан өткен, ұшқыш куәлігі және осы үлгідегі әуе кемесін дербес басқару құқығына рұқсаты бар адам әуе кемесінің командирі бола алады.

2. Әуе кемесінің командирі әуе кемесін басқаруды жүзеге асырғандығына немесе жүзеге асырмағандығына қарамастан, әуе кемесінің ұшу және пайдалану ережесінің, әуе кемесінде тәртіп пен реттілікті, әуе кемесіндегі мінез-құлық ережесінің сақталуын қамтамасыз етеді, сондай-ақ борттағы адамдардың қауіпсіздігін, әуе кемесінің, жүк пен мүліктің сақталуын қамтамасыз етуге шаралар қабылдайды.

3. Әуе кемесі командирінің өкімдері әуе кемесінің бортындағы адамдардың барлығының орындауы үшін міндетті.

4. Әуе кемесінің командирі әуе кемесінің бортындағы барлық адамдардан ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз етуге байланысты ережелерді сөзсіз орындауын талап етеді, сондай-ақ өз құзыреті шегінде әуе кемесінің бортындағы кез келген адамға тиісті өкімдер береді.

5. Әуе кемесі командирінің мыналарға құқығы бар:

1) әуе кемесін ұшыру, ұшуы және қондыру туралы, сондай-ақ авиациялық оқиғаны болдырмау мақсатында ұшуды тоқтату және әуеайлаққа оралу туралы немесе әуе кемесінің ұшу қауіпсіздігіне анық қатер төнген жағдайда мәжбүрлі түрде қону туралы түпкілікті шешімдер қабылдауға. Осындай шешімдер ұшу жоспарынан, әуе қозғалысына қызмет көрсететін (әуе қозғалысын басқаратын) тиісті органның нұсқауларынан тыс және мүмкіндігінше, белгіленген ұшу ережелеріне сәйкес қабылдануы мүмкін;

2) әуе кемесінің ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында әуе кемесінің бортындағы адамға өкім етуге және олардың орындалуын талап етуге;

3) өздерінің іс-әрекеттерімен әуе кемесінің ұшу қауіпсіздігіне тікелей қауіп тудыратын және оның өкіміне бағынудан бас тартатын адамдарға қатысты барлық қажетті шараларды, оның ішінде мәжбүрлеу шараларын қабылдауға;

4) ұшуды орындау кезінде әуе кемесінде мінез-құлық ережесін бұзғаны туралы тиісті актіні ресімдеуге;

5) әуе кемесі жақын арадағы әуеайлаққа келгеннен кейін осы тармақтың 3) тармақшасында көрсетілген адамдарды әуе кемесінен шығаруға, ал қылмыстық белгілері бар әрекеттер жасалған жағдайда оларды құқық қорғау органдарына беруге;

6) егер әуе кемесінің ұшу және оны қондыру қауіпсіздігін қамтамасыз ету қажет болса, ұшу кезінде отынды төгу, багажды, жүкті және почта жөнелтімдерін лақтыру туралы шешім қабылдауға;

7) тиісті авиация қауіпсіздігі қызметтері болмаған кезде адамдар мен объектілерді ұшу алдында қарауды жүргізуге;

8) әуе кемесінің қауіпсіз ұшуын қамтамасыз ету жөніндегі өзге де қажетті шараларды қабылдауға.

6. Ұшу барысында апатқа ұшырау қаупі төнген немесе ұшыраған адамдар туралы ақпарат алған әуе кемесінің командирі, егер бұл осы әуе кемесінің, жолаушылар мен экипаждың ұшу қауіпсіздігіне қауіп-қатер төндірмейтін болса, бұл туралы әуе қозғалысына қызмет көрсететін (әуе қозғалысын басқаратын) тиісті органға хабарлауға, мүмкіндігінше көмек көрсетуге міндетті.

7. Әуе кемесі мәжбүрлі түрде қондырылған жағдайда әуе кемесінің командирі әуе кемелерін іздеу және құтқару қызметтері өкілдеріне өз өкілеттіктерін бергенге дейін әуе кемесінің бортындағы адамдардың іс-әрекетіне басшылық етеді.

8. Әуе кемесінің командирі шұғыл медициналық көмек талап ететін аурулар, сондай-ақ жұқпалы ауруларға немесе тамақтан улануға күдікті адамдар анықталған жағдайда бұл туралы алғаш қонатын әуежай қызметтеріне хабарлауға міндетті.

52-бап. Авиация ұйымдарының ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ететін басшы қызметкерлері

1. Ұшу қызметінің басшысы, ұшу қауіпсіздігі жөніндегі инспекцияның бастығы, инженерлік-авиациялық қызмет басшысы азаматтық және эксперименталдық авиация ұйымдарының ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ететін басшы қызметкерлері болып танылады.

Азаматтық және эксперименталдық авиация ұйымдарының ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ететін басшы қызметкерлері азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның келісімі бойынша қызметке тағайындалады және қызметтен босатылады.

Ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ететін басшы қызметкерлер азаматтық және эксперименталдық авиация саласындағы уәкілетті органның келісімін алмай өз міндеттерін үш айдан асырмай атқара алады.

2. Мемлекеттік авиацияның ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ететін қызметкерлері лауазымдарының тізбесін мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

Мемлекеттік авиацияның ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ететін қызметкерлерін тағайындау және босату Қазақстан Республикасының әскери қызметті өткеру саласындағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

7-тарау. Пайдаланушы 53-бап. Адамдарға азаматтық әуе кемелерін пайдалануға рұқсат беру

1. Азаматтық әуе кемелерін пайдалануға рұқсат берілетін адамдар мыналар болады:

1) коммерциялық авиацияны пайдаланушы;

2) авиацияны жалпы мақсатта пайдаланушы.

2. Азаматтық әуе кемелерін пайдалану пайдалануға рұқсат беру үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган пайдалану сертификатын сертификаттаудан өткен келесі тұлғаларға береді:

1) ең жоғары ұшу массасына тәуелді емес азаматтық әуе кемесін пайдаланатын коммерциялық авиацияның пайдаланушысына;

2) ең жоғары ұшу массасы 5700 кг-нан асатын ұшақты және/немесе ең жоғары ұшу массасы 3180 кг-нан асатын тік ұшақты пайдаланатын авиацияны жалпы мақсатта пайдаланушыға.

3. Жеңіл және аса жеңіл азаматтық әуе кемелерін пайдаланатын авиацияны жалпы мақсатта пайдаланушының сертификаттаудан өтуі және пайдалану сертификатын алуы талап етілмейді. Мұндай адамдардың жеңіл және аса жеңіл азаматтық әуе кемелерін пайдалануға рұқсат алуына мыналар негіз болып табылады:

1) ұшқыштың осы әуе кемесінің типін басқаруға рұқсат етілген жарамды куәлігінің болуы;

2) азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тіркеуден өткендігі жөнінде куәлігінің және азаматтық әуе кемесінің ұшу жарамдылығының сертификатының болуы;

3) Қазақстан Республикасының міндетті сақтандыру түрлері туралы заңнамалық актілеріне сәйкес сақтандырудың міндетті түрлерін қамтамасыз ету;

4) аэроклубпен метеорологиялық және аэронавигациялық ақпаратты, ұшу жарамдылығын қолдау жөніндегі қызметтерді, әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету және оларды жөндеу, авариялық құлақтандыру, авиация персоналын кәсіби даярлау және оларды медициналық куәландыру, жауапкершілік аймағы шегінде аэроклубтың әуе қозғалысына қызмет көрсету, авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөнінде шарт жасасу.

Жеңіл және аса жеңіл азаматтық әуе кемелерін пайдаланатын авиацияны жалпы мақсатта пайдаланушылар Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде ұшулардың негізгі ережелерінің және азаматтық авиация саласындағы басқа да нормативтік актілердің талаптарына сәйкес өз қызметтерін жүзеге асырады.

4. Пайдаланушы сертификатын алу үшін тапсырыс беруші азаматтық авиация саласында уәкілетті органға азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Азаматтық әуе кемелерін сертификаттау және пайдаланушының сертификатын беру ережесіне сәйкес тізілім бойынша сертификаттау талаптарына сәйкестігін растайтын құжаттармен бірге белгіленген нысандағы өтінімді береді.

Сертификаттауды өткізу тәртібіне мыналар жатады:

1) тапсырыс берушінің азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға құжаттармен бірге өтінімдер беруі;

2) өтінім бойынша азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның алдын ала бағалауы және шешім қабылдауы;

3) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның сертификаттық тексеріс жүргізуі;

4) шешім қабылдау және пайдаланушының сертификатын беру (беруден бас тарту).

Коммерциялық авиацияны пайдаланушыда сертификатталған әуе кемелері, дайындалған персонал, құжаттар, әуе кемелерін техникалық пайдалану және ұшуларды орындауды қамтамасыз ету үшін жабдықтар, құрылыстар, ғимараттар болуға, сондай-ақ міндетті сақтандыруды жүзеге асыруға міндетті.

Пайдаланушыларды сертификаттау шарттары Азаматтық әуе кемелерін сертификаттау және сертификат беру ережесімен айқындалады.

Пайдаланушының сертификатында белгіленген пайдалану талаптары мен шектеулерді пайдаланушының бұзуына тыйым салынады.

5. Пайдаланушының сертификаты басқа адамға берілмеуі тиіс.

6. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган мынадай жағдайларда пайдаланушы сертификатының қолданылуын тоқтата тұрады:

1) пайдаланушы сертификаттау талаптары мен шектеулерді сақтамағанда;

2) Қазақстан Республикасының міндетті сақтандыру түрлері туралы заңнаманың актілерінің талаптарына сәйкес міндетті сақтандыруды қамтамасыз етпегенде;

3) инспекциялық тексеру кезінде, оның ішінде шет мемлекеттерде болған кезде белгіленген, ұшу қауіпсіздігіне әсер ететін бұзушылықтар анықталғанда.

Азаматтық әуе кемелерін пайдаланушының сертификатын тоқтата тұру тәртібі Азаматтық әуе кемелерін пайдаланушыны сертификаттау және пайдаланушының сертификатын беру ережесінде айқындалады.

7. Пайдаланушы жазбаша өтініш жасаған жағдайларда азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган пайдаланушының сертификатын кері қайтарып алады.

8. Пайдаланушының сертификатын беруден бас тартуға сертификат беруден бас тартқан органның орналасқан жері бойынша сотқа шағым жасалуы мүмкін.

54-бап. Аэроклуб

1. Аэроклуб ұсынатын қызметтер көрсетуге пайдаланушымен жасалған шарттардың есебін аэроклуб жүргізеді.

Аэроклуб пайдаланушы алдындағы өз міндеттемелерін олардың арасында және пайдаланушымен келісім бойынша жасалатын шарттың негізінде басқа аэроклубқа беруге құқылы.

Аэроклубтың қызметтер көрсетуіне арналған үлгі шартты азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

2. Аэроклуб оның қызметтерін пайдаланатын пайдаланушыларға метеорологиялық және аэронавигациялық ақпаратты, ұшу жарамдылығын қолдау жөніндегі қызметтерді, әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету және оларды жөндеу, авариялық құлақтандыру, авиация персоналын кәсіби даярлау және оларды медициналық куәландыру, жауапкершілік аймағы шегінде аэронавигациялық қызмет көрсету, авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі қызметтерді көрсетуді қамтамасыз етеді.

3. Аэроклубтар туралы үлгі ережені азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

4. Аэроклуб онымен шарт жасасқан пайдаланушылардың ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуі үшін жауапты болады.

8-тарау. Әуеайлақтар (тікұшақ айлақтары). Әуежайлар 55-бап. Әуеайлақтар (тікұшақ айлақтары) жіктемесі

1. Әуеайлақтар (тікұшақ айлақтары) тиесілілігіне қарай:

азаматтық авиация;

эксперименталдық авиация;

мемлекеттік авиация әуеайлақтарына бөлінеді.

2. Азаматтық, эксперименталдық және мемлекеттік авиация әуеайлақтарының (тікұшақ айлақтарының) жіктемесін олардың пайдаланылуына, ұшып-қону алаңының мөлшерлеріне және олардың үстіңгі қабатының салмақ көтеру қабілеттілігіне қарай, сондай-ақ әуеайлақтардың (тікұшақ айлақтарының) байланыс және ұшуды радиотехникалық қамтамасыз ету құралдарымен жабдықталуына қарай авиация саласындағы тиісті уәкілетті орган анықтайды.

3. Ұшу-қону жолағының үстіңгі қабатының түріне қарай әуеайлақтар (тікұшақ айлақтары) жасанды, топырақты, мұздық, қарлы және сулы әуеайлақты, сондай-ақ жүзетін баржада, кемеде және басқа ғимараттарда болуы мүмкін.

56-бап. Азаматтық авиация әуеайлағын (тікұшақ айлағын), әуежайын пайдаланушы

1. Әуеайлақты (тікұшақ айлағын), әуежайды меншік құқығында не өзге заңды негіздерде пайдаланатын Қазақстан Республикасының, сондай-ақ Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарына сәйкес басқа мемлекеттің жеке немесе заңды тұлғасы әуеайлақты (тікұшақ айлағын), әуежайды пайдаланушы болып танылады.

Акционерлік қоғам нысанындағы заңды тұлға ғана халықаралық рейстерге қызмет көрсететін әуеайлақты, әуежайды пайдаланушы бола алады.

Әуеайлақты (тікұшақ айлағын), әуежайды пайдаланушы:

1) әуежай, әуеайлақ (тікұшақ айлағы) аумағында, оның ішінде әуеайлақ (тікұшақ айлағы), әуежай аумағында қызмет жасайтын заңды және жеке тұлғалардың ұшу қауіпсіздігін және авиациялық қауіпсіздікті сақтауын қамтамасыз етеді және бақылайды;

2) әуеайлақ маңындағы аумақта ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіруі мүмкін қызметті бақылау жөнінде комиссия құрады;

3) әуе кемелерін қабылдау және жөнелту жөніндегі тәуліктік жоспарды жүргізеді, оның орындалуын қамтамасыз етеді, әуе кемелерінің ұшуы мен қонуының тұрақтылығының есебі мен талдауын жүргізеді;

4) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның сұрау салуы бойынша ұшу қауіпсіздігін, авиациялық қауіпсіздікті сақтау туралы жылдық есептерді, аудиторлық, бухгалтерлік есептерді ұсынады;

5) әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіретін техникалық және метеорологиялық жағдайларға байланысты азаматтық әуе кемелерін қабылдау және жөнелту үшін әуеайлақты (тікұшақ айлағын), әуежайды жабуға құқығы бар;

6) авиациялық емес қызметті жүзеге асыруға құқығы бар, бұл ретте мұндай қызметті жүзеге асыруға жұмсалатын шығыстар реттелетін қызметтерге арналған тарифтерге тікелей немесе жанама әсер етпеуге тиіс.

2. Ұшу қауіпсіздігінің негізін қалайтын нормаларды сақтау мақсатында әуежайды пайдаланушының бірінші басшысын тағайындау азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша жүзеге асырылады.

3. Әуежайдың бірінші басшысы үшін біліктілік талаптарын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

57-бап. Әуежай қызметі

1. Әуежай қызметінің құрамына:

1) ұшу мен қонуды қамтамасыз ету;

2) әуежай, әуеайлақ, аэронавигация объектілерін энергиямен жабдықтау;

3) авиация қауіпсіздігін қамтамасыз ету;

4) әуе кемелерінің кездесуі мен шығарылуын қамтамасыз ету;

5) әуе кемелеріне техникалық және сервистік қызмет көрсету;

6) жолаушыларға қызмет көрсету, багажды, жүктерді, почта жөнелтімдерін өңдеу;

7) азаматтық әуе кемелерін, әуежай объектілері мен қызметтерін жанар-жағармай материалдарымен және арнайы сұйықтықтармен қамтамасыз ету, олардың сапасын бақылау;

8) азаматтық әуе кемелерін пайдаланушыларды және басқа да тұтынушыларды автокөлік құралдарымен және жабдықтармен қамтамасыз ету;

9) әуежайларда және азаматтық әуе кемелерінде жолаушыларды, экипаждарды тамақпен қамтамасыз ету;

10) жолаушыларға, экипаждарға, халыққа азаматтық авиация саласындағы қажетті деректерді беретін ақпараттық-анықтамалық қызмет көрсету;

11) өзге де қызметтер кіреді.

2. Әуежай қызметінің өзге де қызметтерінің және осы қызметтерге кіретін операциялардың тізбесін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

3. Әуежайдың аумағында әуежай қызметін табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар туралы заңнамамен әуежайлардың реттелетін қызметтеріне жатқызылған қызметті қоспағанда, әуежайды пайдаланушы және басқа да ұйымдар бәсекелі негізде көрсетуі мүмкін. Осындай ұйымдарға қойылатын талаптар, оларды әуежайлар аумағында әуежай қызметін көрсетуге жіберу тәртібі мен шарттары азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган табиғи монополиялар және бәскелестікті қорғау саласындағы уәкілетті органдармен бірлесіп, бекіткен Қызметтер көрсетушілердің (тауарларды берушілердің, жұмыстарды орындаушылардың) әуежай қызметінің жүзеге асырылуына қолжетімділігін қамтамасыз ету ережесінде белгіленеді.

Әуежайды пайдаланушының табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар туралы заңнамамен әуежайлардың реттелетін қызметтеріне жатқызылған қызметті қоспағанда, басқа ұйымдарға әуежайдың аумағында әуежай қызметін жүзеге асырудан негізсіз бас тартуға құқығы жоқ.

Әуежайды пайдаланушының басқа ұйымдарға әуежай қызметін жүзеге асырудан бас тарту туралы шешімі сотқа шағымдалуы мүмкін.

58-бап. Әуеайлақтарды (тікұшақ айлақтарын) сертификаттау және рұқсат беру

1. Азаматтық авиация пайдаланылатын әуеайлақтар (тікұшақ айлақтары), сондай-ақ бірлесіп пайдалану және база жасау әуеайлақтары азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен азаматтық авиация әуеайлақтарын (тікұшақ айлақтарын) пайдалану жарамдылығы нормаларына сәйкес келуге тиіс.

Тек қана мемлекеттік авиацияда пайдаланылатын әуеайлақтар (тікұшақ айлақтары) мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен мемлекеттік авиация әуеайлақтарын (тікұшақ айлақтарын) пайдалану жарамдылығы нормаларына сәйкес келуге тиіс.

2. Сыныпталмаған әуеайлаққа (тікұшақ айлағына) әуеайлақты (тікұшақ айлағын) пайдаланушы оның жарамдылығы туралы сертификатты және мемлекеттік тіркеу туралы куәлікті алғаннан кейін пайдалануға рұқсат беріледі.

3. Сыныпталмаған әуеайлаққа, уақытша әуеайлақтар мен қону алаңдарына азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен олардың пайдалануға жарамдылығын айқындау Ережесіне сәйкес рұқсат беріледі.

4. Мемлекеттік авиация әуеайлақтарын (тікұшақ айлақтарын) пайдалануға рұқсат беру тәртібін мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

5. Азаматтық авиация саласында пайдаланылатын әуеайлақтарды (тікұшақ айлақтарын) сертификаттау тәртібі азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Әуеайлақты (тікұшақ айлағын) сетрификаттау және жарамдылық сертификатын беру ережесімен айқындалады.

6. Әуеайлақтың (тікұшақ айлағының) жарамдылығы сертификатын беруден бас тарту мынадай жағдайларда жүргізіледі, егер:

1) әуеайлақ (тікұшақ айлағы) азаматтық әуеайлағын (тікұшақ айлағын) пайдалану жарамдылығы нормаларына сәйкес келмесе;

2) әуеайлақты (тікұшақ айлағын) пайдаланушы осы Заңның 56-бабының 1-тармағында белгіленген талаптарға сәйкес келмесе.

7. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган мынадай жағдайларда әуеайлақ (тікұшақ айлағы) жарамдылығы сертификатының қолданылуын алты айға дейінгі мерзімге тоқтата тұрады:

1) әуеайлақты (тікұшақ айлағын) пайдаланушы сертификаттау талаптарын сақтамаса;

2) әуеайлақты (тікұшақ айлағын) пайдаланушының өтініші бойынша.

8. Егер әуеайлақты (тікұшақ айлағын) пайдаланушы белгіленген мерзімде тоқтата тұрудың негіздемесін жоймаса, уәкілетті орган әуеайлақ (тікұшақ айлағы) жарамдылығы сертификатын кері қайтарып алады.

9. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша, егер мұндай шегінулер белгіленгенге баламалы ұшулар қауіпсіздігі деңгейін қамтамасыз ететін қосымша шаралар енгізумен өтелсе, әуеайлақты (тікұшақ айлағын) пайдаланушыға жарамдылық нормаларынан уақытша ауытқуға рұқсат етіледі.

10. Ұшулардың қауіпсіздігін, сертификаттау талаптарына сәйкестікті, пайдалануға жарамдылыққа қамтамасыз етуге жауапкершілік әуеайлақты (тікұшақ айлағын), уақытша әуеайлақты және қону алаңын бүкіл пайдалану кезеңінде пайдаланушыға жүктеледі.

59-бап. Әуеайлақтарды (тікұшақ айлақтарын) мемлекеттік тіркеу

1. Сыныпталмағандардан және уақытшалардан басқа, азаматтық авиация мақсатында пайдаланылатын әуеайлақтар (тікұшақ айлағындар) Азаматтық авиация әуеайлақтарының (тікұшақ айлақтары) мемлекеттік тізілімінде мемлекеттік тіркелуге тиіс.

2. Азаматтық авиация әуеайлақтарын (тікұшақ айлақтарын) бірлесіп пайдалану және бірлесіп база жасау әуеайлақтарын мемлекеттік тіркеуді, сондай-ақ осы әуеайлақтарды (тікұшақ айлақтарын) мемлекеттік тіркеу туралы тиісті куәлік беруді азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Азаматтық және эксперименталдық авиацияның әуеайлақтарын (тікұшақ айлақтарын) мемлекеттік тіркеу ережесімен айқындалатын тәртіппен жүзеге асырады.

3. Мемлекеттік авиация әуеайлақтарын (тікұшақ айлақтарын) мемлекеттік тіркеуді, сондай-ақ әуеайлақты (тікұшақ айлағын) мемлекеттік тіркеу туралы тиісті куәлік беруді мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

4. Сыныпталмаған және уақытша әуеайлақтарды, қону алаңдарын оларды пайдаланушы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен есепке алуға тиіс.

5. Әуеайлақты (тікұшақ айлағын) мемлекеттік тіркеуден бас тарту Азаматтық және эксперименталдық авиацияның әуеайлақтарын (тікұшақ айлақтарын) мемлекеттік тіркеу ережесінде көзделген құжаттар ұсынылмаған немесе толық ұсынылмаған немесе жалған мәлімет берген жағдайда жүргізіледі.

60-бап. Әуе кемелеріне әуеайлақтық қызмет көрсету

1. Әуеайлақтарды (тікұшақ айлақтарын) пайдаланушылар, аэронавигациялық, метеорологиялық ұйымдар әуеайлақтарда (тікұшақ айлақтарындарда) әуе кемелерінің ұшуларына әуеайлақтық, аэронавигациялық және метеорологиялық қызмет көрсетуге бірдей шарттарда және шарттар (жария шарттар) негізінде жалпы пайдалану үшін ашық қызмет көрсетеді.

2. Әуеайлақтар, әуежайлар ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіретін техникалық немесе метеорологиялық жағдайлар бойынша ғана жұмыс уақытының мәлімделген сағаттарында әуе кемелерін қабылдау және ұшыру үшін жабық болуы мүмкін.

3. Заңның 57-бабы 1) - 4) тармақшаларында көрсетілген әуежай қызметінің құрамына кіретін қызметтер әуе кемелерінің ұшуларын орындаған жағдайда қайтарымсыз жүзеге асырылады:

1) апатқа ұшырау қаупі төнген немесе апатқа ұшыраған, сондай-ақ борттағы авариялық жағдайға, материалдық бөлігі істен шығуына немесе бұзылуына байланысты ұшу бағыты өзгерген;

2) іздестіру-құтқару жұмыстарын жүргізу немесе дүлей зілзала кезінде халыққа көмек көрсету үшін;

3) авиация қызметіне заңсыз араласу актісіне байланысты төтенше жағдайдан.

61-бап. Бірлесіп база жасайтын және пайдаланылатын әуеайлақтар

1. Азаматтық, мемлекеттік және/немесе эксперименталды авиация ұйымдары бірлесіп база жасайтын әуеайлақ бірлесіп база жасау әуеайлақы болып табылады.

2. Бірлесіп азаматтық, мемлекеттік және/немесе эксперименталды авиация пайдаланатын әуеайлақ бірлесіп пайдалану әуеайлақы болып табылады.

3. Бірлесіп база жасау әуеайлақтарын және бірлесіп пайдалану әуеайлақтарын пайдалану мемлекеттік авиация салсындағы уәкілетті органмен бірлесіп, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті бекіткен Қазақстан Республикасының азаматтық және мемлекеттік авиациясының бірлесіп база жасау әуеайлақтарын пайдалану ережесіне сәйкес шарттар негізінде жүзеге асырылады.

4. Бірлесіп база жасау әуеайлақтары және бірлесіп пайдалану әуеайлақтары тиесілігіне қарай азаматтық немесе мемлекеттік әуеайлақтарға жатады. Мұндай әуеайлақтардың тізбесі Қазақстан Республикасының азаматтық және мемлекеттік авиациясы уәкілетті органдарының бірлескен бұйрығымен бекітіледі.

62-бап. Әуе кемелерінің халықаралық ұшуларын қамтамасыз етуге арналған әуежайлар

1. Әуе кемелерінің халықаралық ұшуларын қамтамасыз етуге арналған әуежайларды ашу туралы шешімді Қазақстан Республикасының Үкіметі қабылдайды.

2. Әуе кемелерінің халықаралық ұшуларын қамтамасыз етуге арналған әуежайларды ашу және жабу тәртібін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

3. Ішкі рейстерге қызмет көрсететін әуежайларға техникалық, мәжбүрлі қонуларды және гуманитарлық рейстерді орындауға байланысты халықаралық ұшуларға қызмет көрсетуге, сондай-ақ мемлекеттік міндеттерді орындауға рұқсат берілуі мүмкін, сонымен қатар халықаралық рейстерді қамтамасыз етуге рұқсат етілмеген әуежайлардан (әуежайларға) халықаралық ұшуды орындайтын азаматтық әуе кемелерін қабылдауға, шығаруға және оларға қызмет көрсетуге уақытша рұқсат беру арқылы мемлекеттік тапсырмаларды орындайды.

63-бап. Әуеайлақтар мен әуежайларды жою және көшіру

Әуеайлақтар мен әуежайларды жою немесе көшіру меншік иесінің шешімі бойынша жүзеге асырылады.

64-бап. Әуеайлақ маңы аумағы шегіндегі құрылыс

Әуеайлақ маңы аумағы шегінде қалалық және ауылдық елді мекендерді жобалау, салу және дамыту, сондай-ақ өнеркәсіптік, ауыл шаруашылығы және өзге де объектілерді салу және қайта жаңарту әуеайлақ жабдықтарының және әуе кемелерінің ұшуының азаматтардың денсаулығына әрі жеке және заңды тұлғалардың қызметіне ықтимал теріс әсерін ескере отырып, осы Заңның 79-бабының талаптарын ескере отырып, әуе кемелері ұшуының талаптарын сақтап жүргізілуге тиіс.

65-бап. Әуежайды уақытша басқару

1. Стратегиялық объект болып табылатын әуежайды пайдаланудан Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігіне қатер төнген жағдайда елдің мүдделеріне, адамдың өмірі мен денсаулығына қарамастан азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган Қазақстан Республикасының Үкіметімен келісім бойынша халықаралық ұшуларға қызмет көрсетуге рұқсат берілген әуежай пайдаланушыға қатысты уақытша басқару енгізеді.

2. Халықаралық ұшуларға қызмет көрсетуге рұқсат берілген әуежай пайдаланушыны уақытша басқаруды уақытша әкімшілік жүзеге асырады.

Халықаралық ұшуларға қызмет көрсетуге рұқсат берілген әуежай пайдаланушыны уақытша басқару әуежай есебінен жүзеге асырылады.

3. Уақытша басқаруды енгізу туралы шешімге сот тәртібімен меншік иесі, әуежай пайдаланушы немесе пайдаланушы акционерлерінің жалпы жиналысы уәкілеттік берген адам шағым жасауы мүмкін.

4. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган уақытша әкімшілікті қалыптастырады, оның құрамына оған қатысты уақытша басқару енгізілетін меншік иесінің және әуежайды пайдаланушының өкілдері енгізіледі.

5. Халықаралық ұшуларға қызмет көрсетуге рұқсат берілген әуежайды пайдаланушы уақытша басқаруының әрекет ету кезеңінде:

1) әуежайды пайдаланушыны басқару жөніндегі барлық өкілеттіктер уақытша әкімшілікке ауысады;

2) әуежайды басқару жөніндегі пайдаланушының құқықтары тоқтатыла тұрады;

3) әуежайды пайдаланушының басқару органдарының және оның басқарушы қызметкерлерінің өкілеттіктері тоқтатыла тұрады.

6. Уақытша әкімшілік:

1) осы Заңда белгіленген құзырет шегінде әуежайды пайдаланушы қызметінің барлық мәселелері бойынша шешімдерді дербес қабылдайды;

2) әуежайды пайдаланушының атынан шарттар жасасады және құжаттарға қол қояды;

3) әуежайды пайдаланушының атынан және мүддесінде, оның ішінде сотта өкілдігін жүзеге асырады;

4) әуежайды пайдаланушыға байланысты өндірістік мәселелерді бағалау үшін тәуелсіз сарапшыларды тартады.

7. Әуежайды пайдаланушының уақытша басқаруы мынадай негіздер бойынша тоқтатылады:

1) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган белгілеген уақытша басқару мерзімі шешімінің аяқталуы;

2) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның уақытша басқаруды мерзімінен бұрын аяқтау туралы шешім қабылдауы;

3) уақытша басқарудың тоқтатылуы туралы сот шешімінің заңды күшіне енуі.

8. Уақытша басқару кезеңінде заңсыз әрекеттермен (әрекетсіздікпен) халықаралық ұшуларды орындауға жіберілген әуежайды пайдаланушыға келтірілген залал үшін уақытша әкімшілік мүшелері Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген жауапкершілікті жүктейді.

9-тарау. Әуе тасымалдары. Авиациялық жұмыстар 66-бап. Әуе тасымалдарын жүзеге асыру құқығы. Авиакомпаниялар

1. Жолаушыларды, теңдеме жүкті, жүк пен почтаны әуеде тасымалдауды жүзеге асыру құқығын ақысына немесе жалдау бойынша (коммерциялық әуе тасымалдары) пайдаланушының қолданыстағы сертификаты бар авиакомпаниялар иеленеді.

2. Авиакомпаниялар осы Заңға сәйкес азаматтық авиация саласындағы өзге де қызметті жүзеге асыруы мүмкін.

3. Авиакомпаниялар Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген тәртіппен акционерлік қоғам немесе мемлекеттік кәсіпорын нысанында құрылады.

4. Акционерлік қоғам нысанындағы авиакомпанияның жарғылық капиталындағы азаматтығы жоқ және/немесе шетелдік заңды тұлғалардың қатысу үлесі қырық тоғыз пайыздан аспауға тиіс.

5. Авиакомпанияда сертификаттау талаптарына сәйкес әуе кемелеріне қосалқы бөлшектер қорының болуын қоса алғанда, әуе кемелерін қауіпсіз пайдалану әрі олардың ұшу жарамдылығын ұстап тұру үшін, әуе кемелерінің ұшуларын және көрсетілетін қызметтердің сапасын ұйымдастыру және қамтамасыз ету үшін, сондай-ақ авйация персоналын даярлауды және қайта даярлауды ұйымдастыру үшін қаржы ресурстары мен мүлік болуға тиіс.

6. Ұшулардың қауіпсіздігінің негізін құрайтын нормаларды сақтау мақсатында авиакомпанияның бірінші басшысын тағайындау азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша жүзеге асырылады.

Авиакомпанияның бірінші басшысына қойылатын біліктілік талаптарын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

67-бап. Халықаралық әуе тасымалдары

1. Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерімен халықаралық әуе тасымалдарын жасаған кезде, егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардан өзгеше туындамаса, әуе тасымалдары туралы жалпы ережелер қолданылады.

2. Тағайындалған әуе тасымалдаушы Қазақстан Республикасы ратификациялаған әуе қатынасы туралы халықаралық шартқа сәйкес тұрақты әуе тасымалдарын жүзеге асыру үшін осы Заңның 71-бабында белгіленген тәртіппен азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган айқындаған тасымалдаушы болып табылады.

3. Почтаның халықаралық әуе тасымалдары Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың ережелерін сақтай отырып жүзеге асырылады.

68-бап. Коммерциялық әуе тасымалдары саласындағы негізгі ережелер

1. Коммерциялық әуе тасымалдары әуе тасымалының шарты негізінде орындалады. Әуе тасымалының шарты авиакомпания не ол өкілеттік берген тұлғалар (агенттер) беретін тасымалдау құжаттарын ресімдеумен куәландырылады.

Жолаушылардың, теңдеме жүктің және жүктердің коммерциялық әуе тасымалдарын жүзеге асыру тәртібі азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Жолаушыларды, теңдеме жүкті және жүктерді әуе көлігінде тасымалдау ережесіне сәйкес жүзеге асырылады.

2. Әрбір жолаушыға әуе тасымалы шартының талаптарымен танысқандығын және оны жасасқандығын растайтын жеке билет ресімделеді.

Билет жолаушының жеке басын куәландыратын құжаттың деректері негізінде ресімделеді.

3. Тіркелген теңдеме жүкті тасымалдаған кезде жіберілген және баратын пункттері көрсетілген теңдеме жүк түбіртегі беріледі.

4. Жүкті тасымалдаған кезде жіберілген және баратын пункттері, жіберілген жүк салмағы, жүкті тасымалдаудың шарттары көрсетілген жүк жүкқұжаты беріледі. Жөнелтуші мәліметтер ұсынуға және жүк берілгенге дейін алушыға тиісті заңнамалық актілерде және жолаушыларды, теңдеме жүк пен жүкті әуемен тасымалдау ережелерінде белгіленген кедендік және басқа ресімдемелерді орындау, басқа да бақылаушы органдар тексеру үшін қажет барлық құжаттарды жүк жүкқұжатына қоса беруі тиіс.

Азаматтық әуе кемелерінде қауіпті жүктерді тасымалдау ерекшеліктері азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Азаматтық әуе кемелерінде қауіпті жүктерді тасымалдау жөніндегі нұсқаулықпен айқындалады.

5. Почтаны әуеде тасымалдау шарты, оның талаптары мен почтаны тасымалға қабылдау почталық жүкқұжатпен куәландырылады.

6. Тасымалдау құжаттарын ресімдеу қолмен, автоматтандырылған немесе электрондық режимде тасымалдау құжатын электрондық немесе қағаз нысандағы қажетті деректерді енгізу жолымен жүзеге асырылады.

Брондалғаннан кейін тасымалдау құжатын ресімдеу авиакомпания белгілеген мерзімде жүргізіледі.

7. Авиакомпания алатын және жолаушыларды тасымалдау құнына кіретін алымдардың негізгі түрлері әуежай және отын алымы болып табылады.

8. Отын алымы - авиакомпания тасымалдауға арналған тариф қолданылатын кезеңде авиациялық отынға шығындардың өсуін жабу (өтеу) мақсатында алатын алым, оны есептеген кезде бұл өсуді ескеру мүмкін болмайды.

9. Әуежай алымын авиакомпания жолаушыларға әуежайда қызмет көрсету жөніндегі қызметтер құнын жабу мақсатында енгізеді және алады.

69-бап. Жолаушыны әуемен тасымалдау шартын біржақты тоқтату

1. Жолаушының ұшудан бас тартуға әрі әуе тасымалы шартында белгіленген мөлшерде енгізген тасымал ақысын кері қайтарып алуға құқығы бар.

2. Мынадай жағдайларда әуе тасымалы шарты авиакомпанияның бастамасы бойынша бір жақты тәртіппен тоқтатылуы мүмкін:

жолаушы әуе кемесі ұшар алдында осы Заңның 95-бабында белгіленген тексеруден бас тартса;

жолаушы Жолаушыларды, теңдеме жүкті және жүктерді әуеде тасымалдау ережесін бұзса және/немесе жолаушы әуе кемесінің ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіретін іс-әрекет жасаса;

жолаушының өзінің денсаулығына немесе әуе кемесінің бортындағы адамдар мен мүліктің қауіпсіздігіне қатер төндіретін маскүнемдік, есірткіден, уытқұмарлықтан мас күйінде болса, сондай-ақ басқа жолаушыларға қолайсыз жағдай жасаса.

Жолаушының маскүнемдік, есірткіден, уытқұмарлықтан мас күйінде болуы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен медициналық куәландырумен расталады.

3. Жолаушыны әуеде тасымалдау шарты тоқтатылған жағдайда тасымал үшін төлем әуеде тасымалдау шартында көзделген тәртіппен қайтарылады.

70-бап. Авиабағыттар

1. Тұрақты және тұрақты емес коммерциялық әуе тасымалдары авиабағыттар бойынша жүзеге асырылады.

2. Авиабағыттар халықаралық және ішкі болып бөлінеді:

Тұрақты коммерциялық әуе тасымалдарын жүзеге асыруға арналған халықаралық авиабағыттар Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарына сәйкес айқындалады.

Тұрақты коммерциялық әуе тасымалдарын жүзеге асыруға арналған ішкі авиабағыттарды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

3. Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе ол өкілеттік берген мемлекеттік органның шешімдері негізінде жүзеге асырылатын авиабағыттар бойынша тұрақты тасымалдар, сондай-ақ облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті атқарушы органдарының шешімдері негізінде жүзеге асырылатын, авиабағыттың тиімді жұмыс істеуіне қажетті кіріс деңгейін қамтамасыз етпейтін тасымалдар бюджет қаражаты есебінен субсидиялануға тиіс.

71-бап. Тұрақты әуе тасымалдарына арналған авиабағыттарды бөлу

1. Қазақстан Республикасының авиакомпаниялары арасында тұрақты әуе тасымалдарын жүзеге асыруға арналған авиабағыттарды бөлуді азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган конкурстық негізде жүргізеді. Конкурс жеңімпаздарына авиабағытқа куәлік беріледі.

Конкурсқа Жолаушыларды, теңдеме жүкті, жүктерді және почтаны тасымалдау бойынша авиабағытқа конкурс жүргізу және авиабағыттарға куәліктер беру ережесінде белгіленген біліктілік талаптарына, оның ішінде әуе кемелерінің резервін және авиакомпанияда болжамды кірісті ескермегенде бір ай ішінде бекітілген кестеге сәйкес ұдайы әуе тасымалдарын қамтамасыз ету үшін қажетті қаржы құралдарының азаймайтын резервінің болуын қамтамасыз ету жөніндегі талаптарға сәйкес келетін авиакомпаниялар жіберіледі.

Авиабағытқа арналған куәлікті азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган тасымал түрі мен көрсетілген куәліктің қолданылу мерзімін көрсетіп береді.

Авиабағытқа арналған куәлікті иеліктен айыруға болмайды және ол басқа жеке немесе заңды тұлғаларға беріп жіберілмейді.

Бір авиабағытқа бірнеше куәлік берілуі мүмкін.

2. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган авиакомпаниядан авиабағытты пайдалану талаптарын орындамаған жағдайда авиабағытқа арналған куәлікті кері қайтарып алады.

3. Авиабағытты пайдаланудың талаптары деп мыналар түсініледі:

1) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен кестені сақтау;

2) белгіленген уақыт кезеңінде (аптада) тұрақты рейстердің белгіленген санын орындау;

3) авиабағытты пайдаланудың басталған күнін сақтау;

4) әуе кемелерінің авиабағытында кестеде белгіленген үлгілерді және/немесе сыйымдылықты қолдану;

5) Қазақстан Республикасы ратификациялаған әуе қатынасы туралы халықаралық шарттарға сәйкестігі;

6) болжамды табысты ескерместен бір ай ішінде бекітілген кестеге сәйкес авиакомпанияда тұрақты әуе тасымалдарын қамтамасыз ету үшін қажетті қаржы құралдарының азаймайтын резервінің болуы.

4. Авиакомпаниядан авиабағытқа арналған куәлікті кері қайтарып алған кезде куәлік конкурстық ұсынысы жеңімпаздан кейін үздік деп танылған конкурсқа басқа қатысушыға беріледі.

5. Халықтың әуе қатынасына қажеттілігін қанағаттандыру үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган авиакомпанияға қажеттілігі авиабағыттарды бөлу жөніндегі конкурстар арасындағы кезеңде туындаған авиабағытты пайдалану үшін авиабағыттарды бөлу жөнінде конкурс өткізбестен авиабағытқа куәлік беруге құқылы.

6. Пайдалану қажеттілігі конкурстар арасындағы кезеңде туындаған авиабағытты бөлген кезде куәлік авиакомпания Авиабағытқа конкурс өткізу және авиабағыттарға арналған куәлік беру ережесінде көзделген біліктілік талаптары сәйкес келген жағдайда өтінім берген барлық авиакомпанияларға беріледі.

72-бап. Шетелдік әуе тасымалдаушылардың Қазақстан Республикасының аумағындағы қызметі

1. Шетелдік әуе тасымалдары Қазақстан Республикасы аумағындағы өз қызметін Қазақстан Республикасының заңнамасына және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес жүзеге асырады.

2. Қазақстан Республикасына/нан тұрақты жолаушылар рейстерін орындауды жоспарлайтын шетелдік тасымалдаушылар азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органда тіркелуден өтуге міндетті.

3. Шетелдік тасымалдаушыларға қойылатын тіркеу тәртібі мен талаптарын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

4. Шетелдік әуе тасымалдаушысына қатысты тасымалдауға құқық беру талаптары Қазақстан Республикасы ратификациялаған әуе қатынасы туралы халықаралық шарттарда және Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалады.

5. Шетелдік әуе тасымалдаушылар экипаж бен жолаушыларды Қазақстан Республикасының халықтың санитариялық-эпидемиологиялық әл-ауқаты саласындағы заңнамасына сәйкес өткізу мерзімдерін сақтай отырып, сапалы және қауіпсіз тағаммен қамтамасыз етуге тиіс.

73-бап. Авиациялық жұмыстарды орындау

1.Авиациялық жұмыстар азаматтық әуе кемесін пайдаланушы мен тапсырыс беруші арасындағы шарт негізінде жүзеге асырылады.

2. Авиациялық жұмыстарды орындауға қойылатын талаптар Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде ұшудың негізгі ережесінде және азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Авиациялық жұмыстарды орындау жөніндегі нұсқаулықта белгіленеді.

10-тарау. Әуе тасымалдары саласындағы жауапкершілік 74-бап. Әуе тасымалы кезінде жолаушының қайтыс болғаны немесе денсаулығына зақым келтірілгені үшін тасымалдаушының жауапкершілігі

1. Тасымалдаушы, егер зиян еңсерілмес күштің немесе жәбірленушінің ниетінен туындағанын дәлелдемесе, әуе тасымалы кезінде жолаушының өміріне немесе денсаулығына келтірген залалы үшін Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауапкершілікке тартылады.

Жолаушының әуеде тасымалдау кезеңі жолаушының әуе кемесі бортына отырған сәтінен бастап, әуе кемесінің ұшқанына немесе ұшпағанына қарамастан, жолаушы әуе кемесі бортын тастап кеткен сәтке дейінгі уақытты қамтиды.

2. Халықаралық ұшуларды орындау кезіндегі тасымалдаушының әуе тасымалы кезінде жолаушының қайтыс болғаны немесе оның денсаулығына зақым келтірілгені үшін жауапкершілігі Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес айқындалады.

75-бап. Тасымалдаушының жоғалған, жетіспейтін немесе зақымданған теңдеме жүк және жүк үшін жауапкершілігі. Жауапкершілік мөлшері

Тіркелген теңдеме жүктің жоғалғаны, жетпейтіндігі немесе зақымданғаны үшін тасымалдаушы Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген мынадай мөлшерде жауапты болады:

1) тасымалдауға құны жарияланбай қабылданған теңдеме жүктің жоғалғаны немесе жетіспейтіндігі үшін - әуе тасымалы шартында белгіленген құн мөлшерінде;

2) тасымалға құны жарияланып қабылданған теңдеме жүктің жоғалғаны немесе жетіспейтіндігі үшін - жарияланған құн мөлшерінде;

3) теңдеме жүктің зақымданғаны үшін - теңдеме жүктің құнының төмендеген сомасы мөлшерінде;

4) жолаушының өзінде болған заттардың жоғалғаны, жетіспейтіндігі, бүлінгендігі үшін - егер жолаушы зиян тасымалдаушының кінәсінен болғандығын дәлелдесе, заттардың құны азайтылған сома мөлшерінде.

Халықаралық ұшуларды орындаған кезде тіркелген теңдеме жүктің, жолаушының қол жүгінің, жоғалғаны, жетіспегені немесе зақымданғаны үшін тасымалдаушының жауапкершілігі Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес айқындалады.

Егер теңдеме жүктің, жүктің бір бөлігінің немесе солардың ішіндегі қайсыбір заттың жоғалуы, жетіспеушілігі немесе зақымданғаны теңдеме жүктің немесе жүктің теңдеме жүктің не түбіртегіне немесе жүк құжаттарында жазылған заттардың құнына әсерін тигізген болса, өтем мөлшерін белгілеген кезде барлық осы теңдеме жүктің немесе жүктің жалпы құны ескерілуге тиіс.

Теңдеме жүк пен жүк жоғалған немесе жетіспеген жағдайда тасымалдаушы өтем жасаумен қатар, егер теңдеме жүктің тасымалданғаны үшін ақы төленсе жоғалған теңдеме жүкті тасымалдағаны үшін төленген ақыны, сондай-ақ жоғалған жүктің тасымалданғаны үшін төленген ақыны қайтарады.

76-бап. Почтаның жоғалғаны, жетіспейтіндігі немесе зақымданғаны және жеткізілуінің кешіккені үшін тасымалдаушының жауапкершілігі

Тасымалдаушы почтаның жоғалғаны, жетіспейтіндігі немесе зақымданғаны және тасымалдаушының кінәсінен жеткізілуінің кешіктірілгені үшін почта органдарының алдында байланыс мекемелерінің жөнелтім жасаушылардың немесе адресаттардың алдындағы мүліктік жауапкершілік мөлшерінде материалдық жауапкершілік жүктейді.

77-бап. Рейс орындалмайтын немесе бөгелген кездегі тасымалдаушының жолаушы алдындағы жауапкершілігі

1. Тасымалдаушының кінәсінен тасымалдауда кідіріс болған кезде немесе әуе кемесінің кеш келуі салдарынан рейс бөгелген, болдырылмаған, тасымалдау бағыты өзгерген жағдайда тасымалдаушы жолаушылар үшін жөнелту пункттерінде және аралық пункттерде мынадай қызметтерді ұйымдастыруға міндетті:

1) жеті жасқа дейінгі баласы бар (болған кезде) жолаушыға ана мен бала бөлмесін беру;

2) рейстің жөнелтілуін күту екі сағаттан асса, ұзақтығы бес минуттан аспайтын екі телефон қоңырауын шалуға немесе электрондық почта арқылы екі хабарламаға;

3) рейстің жөнелтілуін күту екі сағаттан асса, салқындатылған сусындармен қамтамасыз ету;

4) рейстің жөнелтілуін күту төрт сағаттан асса және әрі қарай күндізгі уақытта әрбір алты сағат сайын, түнгі уақытта әрбір сегіз сағат сайын ыстық тамақпен қамтамасыз ету;

5) рейстің жөнелтілуін күту сегіз сағаттан асса, тасымалдаушы ұсынған күндізгі уақытта және алты сағаттан астам асса түнгі уақытта қонақ үйге орналастыру;

6) қонақ үй қосымша ақысы алынбай берілетін жағдайда тасымалдаушы ұсынған әуежайдан қонақ үйге дейін және кері көлікпен жеткізу.

Осы тармақта көрсетілген қызметтер жолаушыларға қосымша ақы төленбей көрсетіледі.

2. Тасымалдаушының кінәсінен рейс он сағаттан астам мерзімге орындалмайтын немесе бөгелетін болса, жолаушының қалауы бойынша,

тасымалдаушы:

1) осы баптың 1-тармағына сәйкес қызметтер көрсете отырып, жолаушының билетте көрсетілген бару мекеніне жақын арада болатын рейспен тасымалдануын қамтамасыз етуге;

2) жолаушыға билеттің толық құнын қайтаруға міндетті.

3. Әуе кемелерінің, басқа да объектілер мен азаматтық авиация жабдықтарының меншік иелері мен пайдаланушылар өздерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін Қазақстан Республикасының міндетті сақтандыру туралы заңнамалық актілерінде белгіленген тәртіппен сақтандыруға міндетті.

Халықаралық әуе тасымалдары кезінде сақтандыру Қазақстан Республикасы қатысушы болып табылатын халықаралық шарттарға сәйкес жүзеге асырылады.

11-тарау. Әуе кемелері ұшуларының қауіпсіздігіне әсер ететін қызмет 78-бап. Әуе кемесінің бортындағы адамдардың іс-қимылы

1. Әуе кемесінде жолаушылар ретіндегі адамдар:

1) әуе кемесі командирінің және экипаждың басқа мүшелерінің, сондай-ақ көрсетілген іс-қимылдарды орындауға міндеттейтін ақпараттық таблоны қосқан кезде талаптарын сөзсіз орындауға;

2) қол жүгін және жеке заттарды осы үшін арнайы бөлінген орындарда орналастыруға;

3) әуе кемесі командирінің өкімі бойынша немесе көрсетілген іс-қимылдарды орындауға міндеттейтін ақпараттық таблоны қосқан кезде жолаушы креслосының таңу белдіктерін тағуға;

4) бүкіл ұшу кезінде әуе кемесінің бортында тәртіп сақтауға міндетті.

2. Әуе кемесінің бортындағы адамдардың, соның ішінде кемеге ие адамдардың экипаж іс-қимылына араласуына, одан ұшуды орындаудың жоспары мен ретін өзгертуді немесе әуе қозғалысына қызмет көрсету (әуе қозғалысын басқару) органдарының нұсқауларын орындамауды талап етуіне тыйым салынады.

3. Әуе кемесінде жолаушылар ретіндегі адамдарға:

1) ұшудың қауіпсіздігіне қатер төндіретін жағдайлар жасауға, атап айтқанда:

әуе кемесінің бортындағы кез келген адамға қатысты күш көрсету актілерін жасауға, егер мұндай акт осы әуе кемесінің қауіпсіздігіне қатер төндіретін болса;

әуе кемесіне және оның ұшудың қауіпсіз орындалуын қамтамасыз ететін жабдығына зақым келтіруге;

ұшып бара жатырған әуе кемесінің қауіпсіздігіне қатер төндіре отырып, қасақана жалған мәліметті хабарлауға;

әуе кемесін қиратуы немесе оған ұшудағы қауіпсіздігіне қатер төндіретін зақым келтіруі мүмкін құрылғыларды немесе заттарды әуе кемесіне орналастыруға немесе орналастыруға әкелетін іс-әрекеттер жасауға;

әуе кемесінің бортында авариялық жағдай туындаған жағдайларды қоспағанда, әуе кемесінің есіктерін және (немесе) авариялық шығу жолдарын ашуға әрекет етуге;

2) экипаж мүшелеріне қатер төндіруге;

3) әуе кемесінің бортында бүкіл ұшу кезеңі ішінде шылым шегуге;

4) әуе кемесінің бортында орнатылған тұрақты құралдарды қоспағанда, бүкіл ұшу кезеңі ішінде әуе кемесінің бортында кез келген радиоэлектрондық құралдарды пайдалануға тыйым салынады.

79-бап. Ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіруі мүмкін қызмет

1. Ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіретін қызметке әуеайлақ жанындағы аумақта және әуе трассаларының шегіндегі жерлерде орналасқан объектілердің, электр беру желілерінің, басқа да бөгеттердің құрылысы, әуе кеңістігінде электромагниттік, жарықтық, акустикалық, корпускулярлық және өзге де сәулеленулер шығаратын жұмыстар; құстардың топтасып жиналуына немесе ұшу көрінісінің нашарлауына әкеп соғатын объектілерді орналастыру, сондай-ақ әуе кеңістігін тікелей пайдалануға байланысты емес, бірақ әуе кемелерінің, олардың жабдықтарының және ішінде отырған адамдардың қауіпсіздігіне әсерін тигізетін кез келген басқа қызмет жатады.

Бұл қызмет азаматтық және мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органдар бекіткен Әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігіне қатер тудыруы мүмкін қызметті жүзеге асыруға рұқсаттар беру ережесіне сәйкес берілетін рұқсатпен ғана жүзеге асырыла алады.

2. Рұқсат алу:

1) барлық объектілерді биіктігі мен орналасқан жері Әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігіне қатер тудыруы мүмкін қызметті жүзеге асыруға рұқсаттар беру ережесіндегі ұшулардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуді ескере отырып, айқындалған әуеайлақ маңында;

2) авиациялық радиотехникалық құралдардың және жарық беретін сигнал жабдықтарының қалыпты жұмысы үшін кедергі келтіруі мүмкін байланыс желілерін, электр беруді, сондай-ақ басқа да радио, электромагниттік және жарық сәулелену объектілерін;

3) жарылыс қаупі бар объектілерді;

4) тастанды газдарды авариялық жағу үшін факелді құрылғыларды орналастыру үшін талап етіледі.

Факелді құрылғылардың биіктігін анықтау кезінде жалын шығарындысының ең барынша ықтимал жоғары биіктігі ескеріледі;

5) қызметі әуеайлақ маңындағы көрінудің нашарлауына әкелуі мүмкін өнеркәсіптік, өзге де кәсіпорындар мен құрылыстарды орналастыру үшін талап етіледі.

3. Осы баптың 2-тармағында көрсетілген объектілерді орналастыру мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органмен және азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органмен келісілуге тиіс.

4. Әуеайлақтың ұшу-қону жолағының геометриялық орталығынан 15 км жақын қашықтықта (әуеайлақтың бақылау нүктесі) тамақ қалдықтарын лақтыру, жануарлар өсіру фермаларын, мал сою орындарын және құстарды тартумен және жаппай жиналуымен ерекшеленетін басқа да объектілерді салу орнын орналастыруға тыйым салынады.

5. Әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіріп, қызметті жүзеге асыру ережелерін бұзуға жол берген жеке және заңды тұлғалар осы жолсыздықтарды өз есебінен және өз күштерімен жоюға, ал оларды жойғанға дейін ондай қызметтің жүзеге асырылуын тоқтатуға міндетті.

6. Ұшу қауіпсіздігіне ықтимал қатер төндіретін қызмет атқарылып жатқан ауданға әуе кемелерінің абайсызда ұшып кіру жағдайларын болдырмау үшін сондай қызметті жүзеге асырып жатқан жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесіне сәйкес азаматтық авиация саласындағы және мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органдарға аталған қызметтің жүргізілуі туралы хабар беруге міндетті.

7. Осындай қызметтің жүзеге асырылуына бақылауды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган және мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган өз құзыреті және жауапкершілік аймағы шегінде орындайды.

8. Әуежай аумағы шегінде жөндеу, құрылыс және монтаж жұмыстарының барлық түрін жасауды ұлттық қауіпсіздік органдары немесе Қазақстан Республикасы Президентінің Күзет қызметі күзет іс-шараларын жүргізу кезеңінде тоқтата тұруы мүмкін.

80-бап. Ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіретін объектілерді таңбалау

1. Ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында үйлер мен ғимараттардың иелері Әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіруі мүмкін қызметті жүзеге асыруға рұқсаттар беру ережесіне, Қазақстан Республикасының азаматтық әуеайлақтарын пайдалануға жарамдылық нормаларына сәйкес өз есебінен осы объектілерге түнде және күндіз көрінетін таңбалық белгілер мен құрылғылар орнатуға міндетті.

Әуеайлақтарды айыра тану үшін қабылданған таңбалық белгілер мен құрылғыларға ұқсайтын қайсыбір белгілер мен құрылғыларды әуеайлақ маңайында орнатуға жол берілмейді.

2. Әуеайлақ маңындағы объектілерге таңба салудың жүзеге асырылуын бақылау өз құзыреті және жауапкершілік аймағы шегінде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға және мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органға жүктеледі.

12-тарау. Авиациялық оқиғаларды тексеру 81-бап. Авиациялық оқиғаны немесе инцидентті тергеу

1. Қазақстан Республикасының әуе кемелерімен не шет мемлекеттің әуе кемесімен Қазақстан Республикасының аумағында болған авиациялық оқиға немесе инцидент міндетті түрде тергелуге тиіс.

2. Авиациялық оқиғаны немесе инциденттерді тергеу мақсаттары оқиғаның себептерін белгілеу, авиациялық оқиғаны болдырмау және қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөнінде ұсынымдар әзірлеу болып табылады.

Кімнің болмасын кінәсін және жауапкершілігін белгілеу авиациялық оқиғаны немесе инцидентті тергеудің мақсаты болып табылмайды.

Авиациялық оқиғаларды немесе инциденттерді тергеуді міндетті түрде мүдделі тараптардың уәкілетті өкілдерінің қатысуымен комиссия жүзеге асырады. Азаматтық және эксперименталдық авиацияда комиссияны азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган, мемлекеттік авиацияда мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган құрады.

3. Авиациялық оқиғаларды немесе инциденттерді тергеу жөніндегі комиссияның өкілеттігі, сондай-ақ авиациялық оқиғаларға тергеу жүргізу тәртібі азаматтық авиация және мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органдар бекіткен Авиациялық оқиғаларды немесе инциденттерді тергеу ережесімен айқындалады.

82-бап. Авиациялық оқиғаларды немесе инциденттерді жіктеу және есепке алу

1. Авиациялық оқиғаларды немесе инциденттерді жіктеу және есепке алуды осы өкілеттіктер жүктелген тиісінше азаматтық, эксперименталды немесе мемлекеттік авиациядағы уәкілетті органдар жүзеге асырады.

2. Авиациялық оқиғаны немесе инциденттерді жіктеу және есепке алу Авиациялық оқиғаларды немесе инциденттерді тергеу ережесімен айқындалады.

83-бап. Айғақтық заттарды сақтау

Әуе кемесін, оның құрамдас бөлшектерін, бортындағы және жер үстіндегі объективтік бақылау құралдарын, әуе кемесіндегі барлық заттарды, сондай-ақ авиациялық оқиға немесе инцидент болған аумақ пен ондағы заттарды, әуе кемесін жасауға, жөндеуге және пайдалануға әрі оның ұшуын қамтамасыз етуге қатысты бүкіл құжаттаманы осы Заңның 89-бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, осы авиациялық оқиғаны тергеу жөніндегі комиссия мүшелері келгенге дейін жеке және заңды тұлғалар ешбір қолсұғусыз сақтауға тиіс.

84-бап. Авиациялық оқиға болған жердегі жұмыс

Авиациялық оқиға болған жерде жүргізілетін тексеру табиғи зілзала зардаптарын жою жөніндегі жұмыстарға теңестірілетін ерекше жағдайдағы жұмыстар санатына жатқызылады.

Облыстар (республикалық маңызы бар қала, астана) мен аудандардың (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органдары, заңды және жеке тұлғалар авиациялық оқиғаны тексеру жөніндегі комиссияға жан-жақты жәрдем көрсетуге міндетті.

85-бап. Авиациялық оқиғаны тексеруге байланысты жұмыстарды қаржыландыру және шығыстарды өтеу тәртібі

Авиациялық оқиғаны тексеруге байланысты барлық жұмыстарды пайдаланушы қаржыландырады.

Ғылыми-зерттеу, конструкторлық, жөндеу және өнеркәсіптік ұйымдар жүргізетін авиациялық оқиғаны тексеруге байланысты зерттеулер мен сынақтарды осы ұйымдар қаржыландырады да, кейіннен пайдаланушы шығындардың орнын толтырады.

13-тарау. Іздестіру мен құтқару 86-бап. Іздестіру мен құтқаруды ұйымдастыру

1. Апатқа ұшырау қаупі төнген немесе апатқа ұшыраған әуе кемелерін, сондай-ақ олардың жолаушылары мен экипаж мүшелерін іздестіру мен құтқаруды ұйымдастыру Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен Қазақстан Республикасының аумағында ұшуларды іздестіру-құтқаруды қамтамасыз етуді ұйымдастыру жөніндегі ережеге сәйкес жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасының аумағында ұшуларды іздестіру-құтқаруды қамтамасыз етуді ұйымдастыру жөніндегі ереже мыналарды:

1) авариялық құлақтандыру тәртібін, апатқа ұшырау қаупі төнген немесе апатқа ұшыраған әуе кемелерін, сондай-ақ олардың жолаушылары мен экипаж мүшелерін іздестіру мен құтқаруды ұйымдастыру схемасын;

2) персоналға қойылатын талаптарды және әуе қозғалысын қамтамасыз ету (әуе қозғалысын басқару) органдарын қажетті жабдықпен және байланыс құралдарымен жарақтандыруды, іздеу-құтқару командаларын, мемлекеттік органдардың авариялық-құтқару қызметтерін, әуе кемелерін пайдаланушыларды;

3) іздеу-құтқару операцияларын жүргізу жоспарын әзірлеу, келісу және бекіту тәртібін қамтуға тиіс.

2. Қазақстан Республикасының аумағында кез келген мемлекеттің әуе кемелерін, жолаушылар мен экипаж мүшелерін іздестіру мен құтқару жөніндегі жұмыстар жүзеге асырылады.

3. Әуе кемелері жолаушыларының, экипаж мүшелерінің апат болған жерден көшірілуі апатқа ұшырған әуе кемесін пайдаланушының күшімен және құралдарымен немесе пайдаланушы шығыстарының орнын кейін толтыратындай өзге де күштермен және құралдармен жүзеге асырылады.

4. Облыстар (республикалық маңызы бар қала, астана) мен аудандардың (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органдары, ұйымдар әуе кемесін іздестіруді және құтқаруды жүргізуде кез келген мүмкін болатын көмектерін көрсетуге міндетті және іздестіру-құтқару органдары келіп жеткенше адамдарды құтқаруға, оларға медициналық және басқа көмек көрсетуге, сондай-ақ әуе кемесі мен оның бортындағы құжаттаманы, жабдықтар мен мүлікті сақтауға қажетті шараларды қолданады.

5. Авиациялық іздестіру-құтқару жұмыстарын ұйымдастырған және жүзеге асырған кезде олардың құзыретіне және жарғысына сәйкес мемлекеттік органдардың (кәсіпорындардың) күштері мен құралдарын, сондай-ақ іздестіру және құтқару аймағында әуе кемелерінің экипажы тартылады және пайдаланылады.

6. Апатқа ұшырау қаупі төнген немесе апатқа ұшыраған әуе кемелеріне қажетті көмек көрсету үшін Қазақстан Республикасының аумағына кіруіне мыналарға:

1) басқа мемлекеттердің іздестіру-құтқару күштері мен құралдарына;

2) сол әуе кемелерінің иелері мен пайдаланушыларына;

3) апатқа ұшырау қаупі төнген немесе апатқа ұшыраған әуе кемелері тіркелген мемлекеттің өкіметіне рұқсат етіледі.

Мұндай рұқсаттың берілу тәртібі Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану ережесіне және Қазақстан Республикасының аумағында іздестіру-құтқару жұмыстарын ұйымдастыру ережесіне сәйкес айқындалады.

87-бап. Апатқа ұшырау қаупі төнген немесе апатқа ұшыраған әуе кемесі экипажының іс-қимылы

1. Апатқа ұшырау қаупі төнген немесе апатқа ұшыраған әуе кемесі экипажы Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде ұшудың негізгі ережесіне сәйкес шаралар қабылдауға және адамдардың өмірі мен денсаулығын сақтауға және мүлікті, оның ішінде әуе кемесін сақтауға мүмкін болатын өзге шараларды қолдануға міндетті.

2. Апатқа ұшыраған әуе кемесінің экипажы өз өкілеттіктерін табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар саласындағы уәкілетті органның өкілдеріне тапсырғанға дейін борттағы адамдарды, мүлікті құтқару мен олардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету, әуе кемесінің өзін сақтау жөнінде мүмкін болған шаралардың бәрін қолдануға міндетті. Әуе кемесі экипажының барлық мүшелері адамдарды, мүлікті және әуе кемесін құтқаруға қатысуға міндетті.

3. Апатқа ұшырау қаупі төнген немесе апатқа ұшыраған әуе кемесінің командирі Қазақстан Республикасы табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар саласындағы уәкілетті органның өкілдері келгенге дейін осы әуе кемесінің бортындағы адамдардың іс-қимылдарына басшылық етеді.

88-бап. Апатқа ұшырау қаупі төнген немесе апатқа ұшыраған әуе кемесі туралы ақпараттандыру

1. Әуе кемесіне қызмет көрсету (әуе қозғалысын басқару) органдары, аэроклубтар апатқа ұшырау қаупі төнген немесе апатқа ұшыраған әуе кемесі туралы ақпарат, сондай-ақ әуе кемесінің командирінен қауіпті жағдайға ұшыраған адамдар туралы кез келген өзге де ақпарат алған кезде Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде ұшудың негізгі ережелерінде белгіленген тәртіппен қажетті жәрдем көрсетуге мүмкін болатын шаралардың бәрін қолдануға және мемлекеттік органдардың авариялық-құтқару қызметтерін, әуе кемелерін пайдаланушыларды іздестіру-құтқару командасының іздестіру-құтқару операцияларын жүргізу жоспарына сәйкес дереу хабарлауға, сондай-ақ

азаматтық авиация және мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті

органдарды олардың құзыреті шегінде авариялық оқиғаны немесе инцидентті тексеру жүргізуді ұйымдастыру үшін хабарлауға міндетті.

2. Облыстар (республикалық маңызы бар қала, астана) мен аудандардың (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органдары әуе кемелерінің апатқа ұшырау туралы өздеріне белгілі барлық жағдайлар туралы табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар саласындағы уәкілетті органға немесе жақын маңдағы әуеайлаққа дереу хабар беруге міндетті.

89-бап. Авариялық-құтқару жұмыстары

Авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізу азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізу ережесіне сәйкес апатқа ұшыраған әуе кемесін пайдаланушы есебінен меншік иелерінің немесе әуеайлақтар иелерінің күштері мен құралдарымен жүзеге асырылады.

Егер апатқа ұшыраған әуе кемесі немесе оның бөліктері теміржол, автомобиль, су көлігінің қозғалысына немесе әуе кемелерінің ұшуына кедергі келтірсе, құтқару жұмыстарының басшысы олардың жатқан жерін және жалпы күйін алдын ала белгілеп қойып көлік құралдары қозғалысын немесе ұшуларды қалпына келтіру мақсатында әуе кемесін (оның бөлшектерін) басқа орынға көшіру жөнінде шаралар қолдануға міндетті.

90-бап. Әуе кемесінің, оның жолаушылары мен экипажын іздестіруді тоқтату

Іздестіруге қолданылған шаралар нәтиже бермеген жағдайда апатқа ұшыраған әуе кемесін іздестіруді тоқтату туралы шешімді әуе кемесінің иесімен және іздестіру-құтқару командасының бастығымен келісім бойынша тергеу жөніндегі комиссияның төрағасы қабылдайды.

Мұндай шешім қолда бар іздестіру-құтқару күштерімен және құралдарымен бұдан әрі іздестіру әуе кемесін табуға және тірі қалған адамдарды құтқаруға қол жеткізбейтініне жеткілікті дәлелдер болғанда ғана қабылдануы мүмкін.

Апатқа ұшыраған әуе кемесін іздестіруді тоқтату туралы шешімге осы әуе кемесінің иесі сот тәртібімен шағым жасай алады.

Осы бапқа сәйкес іздестірілуі тоқтатылған әуе кемесі хабар-ошарсыз жоғалған болып есептеледі.

Хабар-ошарсыз жоғалған әуе кемесінің экипажы мен жолаушыларын хабар-ошарсыз жоқ болып кеткендер деп тану және оларды қайтыс болғандар деп жариялау Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жүргізіледі.

91-бап. Қазақстан Республикасының аумағынан тысқары жерлердегі іздестіру мен құтқару

Қазақстан Республикасының аумағынан тысқары жерлерде апатқа ұшырау қаупі төнген немесе апатқа ұшыраған Қазақстан Республикасының әуе кемелерін іздестіру мен құтқару осы Заңның талаптарын ескере отырып, аумағында осы жұмыстар жүргізілетін мемлекеттің іздестіру-құтқару жұмыстарын орындау ережелеріне және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес жүзеге асырылады.

92-бап. Апат жағдайларына әуе кемелерін жабдықтау және экипажды даярлау

1. Әуе кемелері іздестіру мен құтқаруға арналған борттық авариялық-құтқару құралдарымен және авариялық қалыпқа келтірілетін бергіштермен жабдықталады, олардың тізбесі әуе кемесінің үлгісі мен ұшатын ауданына байланысты азаматтық әуе кемелерінің жарамдылық нормаларына сәйкес, ал мемлекеттік авиацияның әуе кемелері үшін мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

2. Әуе кемесі экипажының барлық мүшелері авариялық-құтқару даярлығы және әуе кемесінің бортында авариялық жағдай туындаған кезде жолаушыларға көмек көрсету бағдарламасы бойынша арнайы оқудан өтуге міндетті.

3. Жолаушылар мұндай жағдайдағы іс-әрекеттер туралы әрі жеке және борттық авариялық-құтқару құралдарын пайдалану ережелері туралы экипаж тарапынан міндетті түрде нұсқаулар алуға тиіс. Жолаушыларға арналған ақпарат мемлекеттік немесе орыс тілдерінде берілуге тиіс. Бейне ақпарат қолдануға рұқсат етіледі.

14-тарау. Авиация қауіпсіздігі 93-бап. Авиация қауіпсіздігін қамтамасыз ету

1. Әуеайлақтарды (тікұшақ айлақтарын) пайдаланушылар, әуе кемелерін пайдаланушылар азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Авиация қауіпсіздігі ережесіне сәйкес оның қызметіне заңсыз араласудан азаматтық авиацияны қорғау жөнінде шаралар қолдануға міндетті.

2. Азаматтық авиацияны оның қызметіне заңсыз араласудан қорғау:

1) әуежайдың бақыланатын аймағына бөтен адамдар мен көлік құралдарының кіруіне жол бермеу арқылы;

2) бөтен адамдардың әуе кемелеріне кіріп кету мүмкіндігін болдырмайтындай аялдамалардағы әуе кемелерін күзету арқылы;

3) әуе кемелерінде тасымалдауға тыйым салынған қарулардың, оқ-дәрілердің, жарылғыш, радиоактивті, уландырғыш, тез тұтанғыш және басқа қауіпті заттар мен нәрселерді заңсыз алып жүру мүмкіндігін болдырмау арқылы;

4) қарулар мен оқ-дәрілерді тасымалдау кезінде олардың әуе кемелеріндегі жолаушылардан оқшауланған бөліктеріндегі теңдеме жүкпен оқтары алынған күйде тасымалдануын қамтамасыз ететін айрықша сақтық шараларын енгізу арқылы;

5) ерекше жағдайларда әуе кемелерін арнайы тексеру арқылы;

6) әуе кемелерін ұшу кезінде экипаждың қауіпсіз жұмысын қамтамасыз ететін, сондай-ақ әуе кемесін заңға қайшы пайдалануға жол бермейтін техникалық құрылғылармен жабдықтау арқылы;

7) уәкілетті орган арнайы әзірлеген авиация қызметіне заңсыз араласуға қарсы әрекет жасайтын шаралармен, сондай-ақ авиация қауіпсіздігін қамтамасыз ететін тағы басқа шаралар қолдану арқылы қамтамасыз етіледі.

3. Әуе кемелерін пайдаланушылар әуе кемесінің бортында азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Төтенше жағдайлардағы іс-әрекеттер бойынша азаматтық әуе кемелерінің экипаждарына нұсқаулықтың болуын қамтамасыз етеді.

4. Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясын заңсыз араласу актілерінен қорғауды қамтамасыз ететін заңдардың, ережелер мен рәсімдердің сақталуын бақылауды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган өздерінің құзыретіне сәйкес басқа да мемлекеттік органдармен бірлесіп жүзеге асырады.

5. Осы баптың 2-тармағында көрсетілген авиация қауіпсіздігі шараларының сапасын бақылауды жүргізу мыналар арқылы жүзеге асырылады:

1) әуеайлақ (тікұшақ айлағы) және азаматтық әуе кемелерін пайдаланушыларға жылына бір реттен аспайтын жоспарлы тексеру және жоспарсыз тексеру;

2) ұлттық қауіпсіздік органдары жүргізетін қызметтік эксперименттер;

3) авиациялық қауіпсіздік бойынша әуеайлақ (тікұшақ айлағы) және азаматтық әуе кемелерін пайдаланушыларды ішкі тексеруі;

4) әуежайдың авиациялық қауіпсіздік қызметін тексеруді ұйымдастыру сертификациясы;

5) авиациялық қауіпсіздік шараларының сапасын бақылауды жүзеге асыратын арнайы мамандарды іріктеп алу.

6. Әуеайлақ (тікұшақ айлағы) және азаматтық әуе кемелерін пайдаланушыларды тексеру олардың азаматтарды, әуежайдың бақыланатын аумағында орналасқан әуе кемелерін, азаматтық авиация объектілерін, радионавигациялық құралдарды, жабдықтарды қорғау қамтамасыз ету қабілетін анықтау үшін жүргізіледі.

7. Тексеру мәні азаматтық авиация саласындағы әуеайлақ (тікұшақ айлағы) және азаматтық әуе кемелерін пайдаланушылардың іс-шаралары, олардың авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі қызметінің жекелеген бағыттары табылады.

8. Жоспарлы тексерулер қатерді бағалауды және әуежай арқылы немесе азаматтық әуе кемелерін пайдаланушы жүзеге асырған тасымал көлемін сондай-ақ авиациялық қауіпсіздік саласында бұрын анықталған бұзушылықтарды ескере отырып жүргізіледі.

9. Тексеруді жүргізудің негіздемесі:

1) азаматтар мен ұйымдардан түскен материалдар;

2) азаматтық авиация саласында уәкілетті органның жұмыс жоспары болып табылады.

10. Қызметтік экспериментті жүргізу жөніндегі талаптар:

1) қызметтік эксперимент толассыз жүріп жатқан азаматтық авиация ұйымдарының қызметін бұзуға қабілетті заңсыз араласуды болдырмауға және әуеайлақты (тікұшақ айлағын) және азаматтық әуе кемелерін пайдаланушылардың авиациялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету сапасын тексеруге тиіс;

2) қызметтік экспериментті жүргізу әуежайдың бақыланатын аумағындағы адам өміріне және әуе кемесінің, авиациялық техниканың және де басқа объектілердің қауіпсіздігіне қатер төнбеуі тиіс;

3) қызметтік эксперимент және әуеайлақты (тікұшақ айлағын) және азаматтық әуе кемелерін пайдаланушыларға, өзге де заңды және жеке тұлғаларға материалдық шығын әкелмеуі тиіс және толассыз жүріп жатқан азаматтық авиация ұйымдарының қызметін бөгет болмауы тиіс;

4) қызметтік эксперимент әрдайым ұлттық қауіпсіздік органдары өкілдерінің, эксперимент басшысы және әуеайлақты (тікұшақ айлағын) және азаматтық әуе кемелерін пайдаланушылардың тұрақты бақылауымен орындалуға тиіс.

5) қатысушылардың күш экспериментін және авиациялық қауіпсіздік қызметі не қызметтік экспериментке қатысатын мемлекеттік органдар өкілдерінің талаптарын кідіртуден және орындаудан бас тартудың өзге де тәсілдерін қолдануды болдырмау.

11. Ауеайлақтарды (тікұшақ айлақтарын) және азаматтық әуе кемелерін пайдаланушылардың ішкі тексеруі азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Авиациялық қауіпсіздікті инспекциялық тексерудің үлгі бағдарламасы негізінде белгіленген авиациялық қауіпсіздік бойынша ішкі тексеріс бағдарламасы негізінде жүзеге асырылады.

94-бап. Авиация қауіпсіздігінің қызметі

1. Әрбір әуежайдың өз құрылымында авиация қауіпсіздігі қызметі болуға тиіс, әуе кемелерін пайдаланушыларда авиация қауіпсіздігі бойынша жауапты тұлғалары болуға тиіс.

2. Авиация қауіпсіздігі қызметінің басшысы және әуе кемелерін пайдаланушының авиация қауіпсіздігі жөніндегі жауапты тұлғасы ұлттық қауіпсіздік органдарымен келісім бойынша тағайындалатын Қазақстан Республикасының азаматы ғана бола алады.

3. Авиация қауіпсіздігі қызметінің бірінші басшысы және басшысы, әуе кемелерін пайдаланушының авиация қауіпсіздігі жөніндегі жауапты тұлғалары авиация қауіпсіздігін қамтамасыз етуге дербес жауапты болады.

4. Азаматтық авиация ұйымдарының авиациялық қауіпсіздік қызметтерінің іс-әрекеті уәкілетті органмен, ұлттық қауіпсіздік, құқық қорғау органдарымен және Қазақстан Республикасының өзге де мемлекеттік органдарымен олардың құзыретіне сәйкес өзара іс-қимылда жүзеге асырылады.

95-бап. Тексеру

1. Әуе кемесінің жолаушылары мен экипажы мүшелерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында әуе кемесі, оның борттық қосалқы заттарды, экипаж мүшелері, жолаушылар, теңдеме жүк, оның ішінде жолаушылардың өздерінде болатын заттар, сондай-ақ жүктер мен почта міндетті ұшу алдындағы тексерілуге тиіс.

2. Әуе кемесінің жолаушыларын, теңдеме жүкті, оның ішінде жолаушылардың өздерінде болатын заттарды, экипаж мүшелерін, азаматтық авиацияның авиация персоналы қатарындағы адамдарды, борттағы қосалқы заттарды, жүктер мен почтаны ұшу алдындағы тексеруді әуежайда немесе әуе кемесінде авиация қауіпсіздігі қызметінің персоналы жүргізеді.

3. Авиация қауіпсіздігі қызметі жоқ сыныпталмаған әуеайлақта (тікұшақ айлағында), уақытша әуеайлақта, қону алаңында ұшу алдындағы тексеруді жүргізу әуе кемесінің экипажына жүктеледі.

4. Қол жүгін, теңдеме жүкті тексеру және жолаушылардың өзін тексеру Қауіпті зарттар мен құралдар тізбесінде белгіленген онда бар қауіпті заттар мен құралдарды, сондай-ақ жолаушыларға азаматтық әуе кемелерінде тасымалдауға тыйым салынған есірткінің барлық түрлерін көрсетуге ұсыныс ретінде ұғынылуға тиіс.

Тексеру кезінде жолаушының жеке басын куәландыратын құжаттарды тасымалдау құжаттарымен салыстырып тексеру жүргізіледі.

Қол жүгін, теңдеме жүкті және жолаушылардың өзін тексеруден бас тартатын жолаушылар тасымалдауға жіберілмейді.

Тексеруді ұйымдастыруға жауапкершілік әуежайлардың басшыларына және авиация қауіпсіздігі қызметінің басшыларына жүктеледі.

5. Әуе кемесінде оның барлық сыртқы есіктерін жапқан сәттен бастап тиегеннен кейін және түсіру үшін осы есіктердің кез келгенін ашу сәтіне дейін тексеру жолаушының келісіміне қарамастан жүргізілуі мүмкін.

6. Тексеру кезінде техникалық құралдар пайдаланылады.

Авиация қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі қосымша шаралар ретінде жолаушыларды таңдап жеке тексеру және қол жүгін қолмен тексеру жүргізілуі мүмкін.

Жолаушыларды жеке тексеру және қол жүгін қолмен тексеру тексеруге арналған жабдық болмаған немесе жұмыс істемей қалған кезде және жоғарыда көрсетілген заттар мен құралдардың ықтимал болуы туралы куәландыратын техникалық құралдармен бақылап тексеру белгілері бойынша, сондай-ақ авиация қауіпсіздігі қызметінің және құқық қорғау органдарының лауазымды тұлғаларының уәжді шешімі бойынша әуе көлігінде тасымалдауға тыйым салынған заттар мен құралдар табылу үшін қажетті шекте жүзеге асырылады.

Жеке тексеруді шекара қызметінің, кеден органдарының, ішкі істер (полиция) органдарының лауазымды адамдары жүргізеді.

Жеке тексеруді тексерілетін адаммен бір жынысты адам ғана әуежайларда санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалар талаптарына жауап беретін арнайы бөлінген үй-жайларында жүргізеді.

Бір үй-жайда бір уақытта бірнеше жолаушыны жеке тексеруге тыйым салынады.

Тексеру нәтижелері тексеру жүргізу туралы шешім шығарған адам, тексеру жүргізген адам және жолаушы қол қоятын актімен ресімделеді.

7. Егер жолаушының қол жүгін, теңдеме жүгін және өзін жеке тексерген кезде азаматтық әуе кемелерінде тасымалдауға тыйым салынған заттар, жүктер мен құралдар табылмаса әуежайдың және авиакомпанияның лауазымды тұлғалары, сондай-ақ тексеруді жүргізген басқа да адамдар жолаушыны билеті бар рейспен немесе кезекті рейспен жөнелтуді қамтамасыз ететін қажетті шаралар қабылдауға міндетті.

Тексеруден туындаған жөнелтудің кешіктірілуі себебінен жолаушы ұшудан немесе ұшуды жалғастырудан бас тартқан жағдайда авиакомпания оның талап етуі бойынша билеттің құнын немесе оның пайдаланылмаған бөлігін Жолаушыларды, теңдеме жүкті және жүкті әуеде тасымалдау ережесінде көзделген тәртіппен қайтаруға тиіс.

8. Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен арнайы Тізбе бойынша лауазымды адамдарды, сондай-ақ дипломатиялық иммунитетті пайдаланатын адамдарды қоспағанда, әуе кемесімен тасымалданатын әрбір адамға және оның теңдеме жүгіне қатысты тексеру жүргізіледі.

9. Өздерінің қызметтік міндеттерін әуежайлардың бақыланатын аймағында орындайтын адамдарды тексеруді жүргізу тәртібі мен шарттары Авиация қауіпсіздігі ережесімен белгіленеді.

96-бап. Сәйкестендіру карточкалары

Ұшуларды техникалық сүйемелдеуді қамтамасыз ететін, авиация персоналының қолданыстағы куәлігі бар азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның лауазымды тұлғаларына, экипаж мүшелеріне, бортсеріктерге, инженерлік-техникалық құрамға және ұшу кезінде әуе кемесінің қауіпсіздігін қамтамасыз ететін персоналға халықаралық үлгідегі сәйкестендіру карточкаларын беру ұлттық қауіпсіздік органдарымен келіскеннен кейін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Ұшуларды техникалық сүйемелдеуді қамтамасыз ететін, авиация персоналының қолданыстағы куәлігі бар азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның лауазымды тұлғаларына, экипаж мүшелеріне, бортсеріктерге, инженерлік-техникалық құрамға және ұшу кезінде әуе кемесінің қауіпсіздігін қамтамасыз ететін персоналға халықаралық үлгідегі сәйкестендіру карточкаларын беру ережесіне сәйкес жүзеге асырылады.

15-тарау. Қорытынды және өтпелі ережелер 97-бап. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзғаны үшін жауапкершілік

Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасының бұзылғанына кінәлі тұлғаларға Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапкершілік жүктеледі.

98-бап. Өтпелі ережелер

1. Осы Заң қолданысқа енгізілгенге дейін құрылған авиакомпаниялар осы Заң қолданысқа енгізілген күнінен бастап бір жыл ішінде өздерінің құрылтай құжаттарына тиісті өзгерістер енгізуге міндетті.

2. Осы баптың 1-тармағының талаптарын орындамаған авиакомпаниялар осы баптың 1-тармағында белгіленген мерзім аяқталған күннен бастап үш айдан кешіктірмей ұйымды қайта ұйымдастыруды немесе таратуды жүргізуге міндетті.

99-бап. Қорытынды ережелер

1. Осы Заң алғаш ресми жарияланғаннан бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

2. Осы Заң қолданысқа енгізілген күннен бастап мыналардың күші жойылды деп танылсын:

1) "Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы" Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 20 желтоқсандағы Заңы (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Жаршысы, 1995 ж., N 23, 148-құжат; Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., N 23, 321-құжат; N 24, 338-құжат; 2002 ж., N 15, 147-құжат; 2003 ж., N 10, 54-құжат; 2004 ж., N 23, 142-құжат; 2005 ж., N 7-8, 23-құжат; 2007 ж., N 2, 18-құжат; N 8, 52-құжат; N 9, 67-құжат; N 18, 143-құжат; N 20, 152-құжат);

2) "Азаматтық авиацияны мемлекеттік реттеу туралы" Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 15 желтоқсандағы Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., N 23, 320-құжат; 2004 ж., N 23, 142-құжат; 2005 ж., N 7-8, 23-құжат; 2006 ж., N 24, 148-құжат; 2007 ж., N 2, 18-құжат; N 9, 67-құжат; N 18, 143-құжат).

Қазақстан Республикасының
Президенті

О проекте Закона Республики Казахстан "Об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 30 июня 2009 года № 1007.

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ :

внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан "Об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации".

Премьер-Министр
Республики Казахстан	К. Масимов

проект

ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН
"Об использовании воздушного пространства
Республики Казахстан и деятельности авиации"

Настоящий Закон регулирует общественные отношения, связанные с использованием воздушного пространства Республики Казахстан и деятельностью авиации.

Глава 1. Общие положения

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

1) аварийно-спасательные работы - комплекс мероприятий, направленных на своевременное оказание помощи потерпевшим;

2) авиация - все виды организаций, деятельность которых направлена на создание условий и использование воздушного пространства человеком с помощью воздушных судов;

3) авиакомпания - юридическое лицо, имеющее действующий сертификат эксплуатанта гражданских воздушных судов;

4) авиационная безопасность - безопасная деятельность авиации, обеспечиваемая предупреждением и предотвращением актов незаконного вмешательства в ее деятельность;

5) авиационные работы - работы, выполняемые с использованием полетов гражданских воздушных судов в сельском хозяйстве, строительстве, для охраны и защиты окружающей природной среды, оказания медицинской помощи и других целей, перечень которых устанавливается Правительством Республики Казахстан;

6) авиационное происшествие - событие, происшедшее при использовании воздушного судна в целях выполнения полета, связанное с нарушением нормального функционирования этого судна, его экипажа, другого авиационного персонала или связанное с воздействием внешних условий и приведшее к гибели людей; повреждению воздушного судна, вследствие чего нарушается прочность конструкции, ухудшаются технические или летные характеристики воздушного судна, требуется крупный ремонт или замена поврежденного элемента (за исключением случаев отказа или повреждения двигателя, когда поврежден только сам двигатель или его вспомогательные агрегаты, или повреждены только воздушные винты, несиловые элементы планера, обтекатели, законцовки крыла, антенны, пневматики, тормозные устройства или другие элементы, если эти повреждения не нарушают общей прочности конструкции, или в обшивке имеются небольшие вмятины или пробоины; повреждений элементов несущих и рулевых винтов, втулки несущего или рулевого винта, трансмиссии, повреждений вентиляторной установки или редуктора, если эти случаи не привели к повреждениям или разрушениям силовых элементов фюзеляжа (балок); повреждений обшивки фюзеляжа (балок) без повреждения силовых элементов); разрушению или утрате воздушного судна;

7) авиационный инцидент - событие, происшедшее при использовании воздушного судна в целях выполнения полета, связанное с нарушением нормального функционирования этого судна, его экипажа, другого авиационного персонала или связанное с воздействием внешних условий, но не приведшее к авиационному происшествию;

8) авиационные услуги - услуги гражданской авиации, связанные с организацией и обеспечением воздушных перевозок пассажиров, багажа, грузов и почты и выполнением авиационных работ за плату или по найму;

9) авиационный маршрут (авиамаршрут) - географическое описание или комбинация географических описаний земной поверхности, над которой осуществляется воздушное сообщение между пунктами авиаперевозок;

10) авиационный персонал - физические лица, имеющие специальную подготовку и свидетельство авиационного персонала и осуществляющие деятельность по обеспечению безопасности полетов воздушных судов или авиационной безопасности, а также деятельность по организации, выполнению, обеспечению и обслуживанию воздушных перевозок и полетов воздушных судов, авиационных работ, организации использования воздушного пространства, организации и обслуживанию воздушного движения;

11) авиационный учебный центр - юридическое лицо, осуществляющее подготовку, переподготовку и поддержание профессионального уровня авиационного персонала;

12) аэроклуб - юридическое лицо, которое использует аэродром (вертодром) на праве собственности либо иных законных основаниях и обеспечивает в случаях, предусмотренных настоящим Законом, деятельность эксплуатантов, осуществляющих полеты на легких и сверхлегких гражданских воздушных судах в целях удовлетворения своих личных потребностей без права оказания авиационных услуг;

13) аэродромный участок автомобильной дороги - определенный участок автомобильной дороги, предназначенный для взлета и посадки воздушных судов государственной авиации;

14) аэронавигационная организация - организация гражданской авиации, осуществляющая обеспечение пользователей воздушного пространства аэронавигационной информацией, обслуживание воздушного движения, эксплуатацию радиотехнического оборудования и средств связи, и передачу необходимой метеорологической информации на борт воздушного судна;

15) воздушное судно, терпящее бедствие, - воздушное судно, которому или находящимся на борту которого людям угрожает непосредственная опасность либо с которым потеряна радиосвязь и неизвестно местонахождение этого судна;

16) воздушное судно, потерпевшее бедствие - воздушное судно, получившее при взлете, посадке или падении серьезное повреждение или полностью разрушенное, а также воздушное судно, совершившее вынужденную посадку вне аэродрома;

17) незаконное вмешательство в деятельность авиации - противоправное действие или бездействие, посягающее на безопасную деятельность авиации, повлекшее несчастные случаи с людьми, материальный ущерб, захват или угон воздушного судна или создавшее угрозу наступления таких последствий;

18) организация гражданской авиации - юридическое лицо, осуществляющее деятельность в сфере гражданской авиации;

19) свидетельство на авиамаршрут - документ на право использования авиационного маршрута;

20) сертификат эксплуатанта гражданских воздушных судов - документ, выданный уполномоченным органом в сфере гражданской авиации, удостоверяющий соответствие эксплуатанта правилам сертификации эксплуатантов гражданских воздушных судов и сертификационным требованиям;

21) уполномоченный орган в сфере гражданской авиации - государственный орган, осуществляющий в пределах своей компетенции реализацию государственной политики в области гражданской авиации, государственный контроль и надзор, координацию и регулирование деятельности гражданской и экспериментальной авиации и использования воздушного пространства Республики Казахстан;

22) сертификат летной годности гражданского воздушного судна - документ, выданный уполномоченным органом, удостоверяющий соответствие гражданского воздушного судна нормам летной годности;

23) особо важные полеты - статус, присваиваемый уполномоченными Правительством Республики Казахстан государственными органами, полетам воздушных судов, а также маршрутам (рейсам) их следования при воздушных перевозках охраняемых лиц Республики Казахстан;

24) свидетельство о государственной регистрации гражданского воздушного судна - документ установленного образца, выдаваемый уполномоченным органом в сфере гражданской авиации и подтверждающий внесение гражданского воздушного судна в Государственный реестр гражданских воздушных судов Республики Казахстан;

25) аэронавигационная информация - информация, полученная в результате подборки, анализа и форматирования данных для целей обеспечения полетов воздушных судов и обслуживания воздушного движения;

26) авиационный стандарт международной организации в сфере гражданской авиации - документ, регламентирующий организацию и осуществление отдельных аспектов деятельности гражданской авиации, принятый международной организацией в сфере гражданской авиации;

27) аэродром - определенный участок земной или водной поверхности (включая любые здания, сооружения и оборудование), предназначенный полностью или частично для прибытия, отправления и движения по этой поверхности воздушных судов;

28) аэропорт - комплекс сооружений, предназначенный для приема и отправки воздушных судов, обслуживания воздушных перевозок и имеющий для этих целей аэродром, аэровокзал, другие сооружения, а также необходимое оборудование;

29) аэропортовская деятельность - деятельность, осуществляемая физическими и юридическими лицами в аэропортах, связанная с обеспечением воздушных перевозок, авиационных работ, безопасности полетов и авиационной безопасности;

30) воздушная трасса - воздушное пространство в виде коридора, предназначенное для полетов воздушных судов и контролируемое аэронавигационными устройствами системы управления воздушным движением;

31) воздушное движение - все воздушные суда, находящиеся в полете или движущиеся по площади маневрирования аэродрома;

32) воздушное судно - аппарат, поддерживаемый в атмосфере за счет его взаимодействия с воздухом, отличного от взаимодействия с воздухом, отраженным от земной поверхности;

33) воздушные перевозки (авиаперевозки) - деятельность физических и юридических лиц по перевозке пассажиров, багажа, грузов и почты воздушными судами;

34) контрольная точка аэродрома - точка, определяющая географическое местоположение аэродрома;

35) контролируемая зона аэропорта - рабочая площадь аэропорта, аэродрома, объектов аэронавигационного обеспечения полетов и прилегающая к ним территория, служебные здания, строения, склады, доступ в которые контролируется службой авиационной безопасности;

36) обслуживание воздушного движения - полетно-информационное обслуживание, аварийное оповещение, консультативное обслуживание воздушного движения, диспетчерское обслуживание воздушного движения (районное диспетчерское обслуживание, диспетчерское обслуживание подхода или аэродромное диспетчерское обслуживание), а также управления воздушным движением (группа руководства полетами);

37) орган обслуживания воздушного движения - орган диспетчерского обслуживания воздушного движения, центр полетной информации или пункт сбора донесений, касающихся обслуживания воздушного движения аэронавигационной организацией;

38) орган управления воздушным движением (группа руководства полетами) - орган управления воздушным движением, центр полетной информации или пункт сбора донесений, касающихся управления полетами государственной авиации;

39) полет воздушного судна - перемещение воздушного судна по земной (водной) поверхности и в воздушном пространстве от начала разбега при взлете (отрыва от земной или водной поверхности при вертикальном взлете) до окончания пробега (освобождение взлетно-посадочной полосы без остановки) или касания земной (водной) поверхности при вертикальной посадке;

40) приаэродромная территория - территория земной поверхности с радиусом 50 километров с центром в контрольной точке аэродрома;

41) сертификат годности аэродрома (вертодрома) - документ, выданный уполномоченным органом, удостоверяющий соответствие аэродрома (вертодрома) нормам годности к их эксплуатации;

42) режим использования воздушного пространства - временный порядок использования отдельных элементов структуры воздушного пространства Республики Казахстан, устанавливаемый на срок до трех суток для осуществления деятельности, требующей специальной организации использования воздушного пространства;

43) аэродромный метеорологический орган - служба, расположенная на аэродроме, предназначенная для метеорологического обеспечения полетов воздушных судов;

44) зона ответственности - воздушное пространство определенных размеров, в котором орган обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением, группа руководства полетами) осуществляет свои функции;

45) пассажир - физическое лицо, перевозимое на воздушном судне в соответствии с договором воздушной перевозки;

46) коммерческие воздушные перевозки - деятельность юридических лиц по перевозке пассажиров, багажа, грузов и почтовых отправлений гражданскими воздушными судами за плату или по найму;

47) государственный реестр гражданских воздушных судов Республики Казахстан - документ, в котором производится государственная регистрация гражданских воздушных судов Республики Казахстан, прав на них и сделок с ними;

48) воздушное пространство Республики Казахстан - воздушное пространство над сухопутной и водной территорией Республики Казахстан, в том числе над ее территориальными водами;

49) реестр воздушных судов государственной авиации Республики Казахстан - документ, в котором производится государственная регистрация воздушных судов государственной авиации Республики Казахстан;

50) опасная зона - воздушное пространство установленных размеров, в пределах которого в определенные периоды времени может осуществляться деятельность, представляющая опасность для полетов воздушных судов;

51) посадочная площадка - участок земли, льда, поверхности воды, поверхности сооружения, в том числе поверхности плавучего сооружения, предназначенный для взлета, посадки, руления и стоянки воздушных судов;

52) временный аэродром - аэродром, предназначенный для обеспечения полетов воздушных судов в определенный период года, не имеющий стационарных сооружений и оборудования, подлежащий учету в установленном порядке;

53) уполномоченный орган в сфере государственной авиации - государственный орган, осуществляющий в пределах своей компетенции реализацию государственной политики в области государственной авиации, государственный контроль и надзор, координацию и регулирование деятельности государственной авиации и использования воздушного пространства Республики Казахстан;

54) метеорологическая информация - метеорологическая сводка, анализ, прогноз и любое другое сообщение, касающееся фактических или ожидаемых метеорологических условий, предназначенная для пользователей воздушного пространства;

55) эксплуатант - физическое или юридическое лицо, занимающееся эксплуатацией гражданских воздушных судов или предлагающее свои услуги в этой области;

56) нерегулярный (чартерный) рейс - коммерческая воздушная перевозка, не являющаяся регулярной авиаперевозкой;

57) вертодром - аэродром или определенный участок поверхности на сооружении, предназначенный полностью или частично для прибытия, отправления и движения вертолетов по этой поверхности;

58) вертолет - воздушное судно тяжелее воздуха, которое поддерживается в полете в основном за счет реакции воздуха с одним или несколькими несущими винтами, вращаемые силовой установкой вокруг осей, находящихся примерно в вертикальном положении;

59) расследование - процесс, который включает сбор и анализ информации, подготовку заключений, включая установление причин и выработку рекомендаций по обеспечению безопасности, проводимый в целях предотвращения авиационных происшествий и инцидентов;

60) регулярный рейс - рейс, выполняемый в соответствии с утвержденным расписанием;

61) запретная зона - воздушное пространство установленных размеров над территорией Республики Казахстан, в пределах которого полеты воздушных судов запрещены;

62) сертификат типа - документ , подтверждающий соответствие нормам летной годности типа гражданского воздушного судна, авиационного двигателя и воздушного винта новых типов;

63) запасной аэродром - аэродром, на который может следовать воздушное судно в том случае, если невозможно или нецелесообразно следовать на аэродром намеченной посадки или производить на нем посадку;

64) самолет - воздушное судно тяжелее воздуха, приводимое в движение силовой установкой, подъемная сила которого в полете создается в основном за счет аэродинамических реакций на поверхностях, остающихся неподвижными в данных условиях полета;

65) взлетная масса - максимальная масса воздушного судна, предусматриваемая в начале разбега при взлете;

66) зона ограничения полетов - воздушное пространство установленных размеров над территорией Республики Казахстан, в пределах которого полеты воздушных судов ограничены определенными условиями;

67) безопасность полета - комплекс мер, обеспечивающих безопасное проведение полетов, комплексная характеристика воздушного судна, авиационных услуг, и (или) работ, определяющая способность выполнять полеты без угрозы жизни и здоровью людей;

68) летная годность - техническое состояние воздушного судна, которое отвечает летно-техническим характеристикам, обеспечивающим безопасность и летное качество воздушного судна;

69) нормы летной годности - это требования к конструкции, параметрам и летным качествам воздушных судов и их компонентов, направленных на обеспечение безопасности полетов;

70) план полета - определенные сведения о намеченном полете или части полета воздушного судна, представляемые пилотом, экипажем или эксплуатантом органам обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением);

71) международный аэропорт - аэропорт, обеспечивающий международные воздушные перевозки, в котором организован таможенный, пограничный и санитарно-карантинный контроль;

72) временное управление эксплуатантом аэропорта, допущенного к осуществлению авиарейсов в международном сообщении - принудительное проведение комплекса административных, юридических, финансовых, организационно-технических и других мероприятий и процедур в отношении эксплуатанта аэропорта, допущенного к осуществлению авиарейсов в международном сообщении;

73) идентификационная карточка международного образца - документ установленного образца, который выдается членам экипажа, бортпроводникам, инженерно-техническому составу, обеспечивающим техническое сопровождение полетов, имеющим действующие свидетельства авиационного персонала и персоналу, обеспечивающему безопасность воздушного судна в полете в сфере гражданской авиации;

74) международная воздушная перевозка - воздушная перевозка, при выполнении которой пункты отправления и назначения независимо от того, имеется или нет перерыв в перевозке или перегрузке, расположены:

а) на территории двух или более государств;

б) на территории одного государства, если предусмотрена остановка на территории другого государства;

75) международный полет - полет воздушного судна, при котором воздушное судно пересекает границу иностранного государства;

76) сертификат по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники - документ установленного образца, удостоверяющий соответствие организации по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники сертификационным требованиям;

77) сертификат организации по обеспечению горюче-смазочными материалами гражданских воздушных судов - документ установленного образца, удостоверяющий соответствие организации сертификационным требованиям;

78) сертификат авиационного учебного центра - документ установленного образца, удостоверяющий соответствие учебной организации сертификационным требованиям;

79) сертификат организации по досмотру службой авиационной безопасности аэропорта - документ установленного образца, удостоверяющий соответствие организации досмотра службой авиационной безопасности аэропорта сертификационным требованиям;

80) фрахтовщик - воздушный перевозчик, передающий за плату другой стороне (фрахтователю) всю вместимость или часть вместимости одного или нескольких воздушных судов на один или несколько рейсов для перевозки пассажиров, багажа, груза, почты или других целей;

81) фрахтователь - физическое или юридическое лицо, заключившее за плату договор с воздушным перевозчиком о передаче в его пользование всей вместимости или части вместимости одного или нескольких воздушных судов на один или несколько рейсов для перевозки пассажиров, багажа, груза, почты или других целей;

82) договор фрахтования (чартера) - договор фрахтования воздушного судна, заключенный между фрахтовщиком и фрахтователем.

Статья 2. Суверенитет Республики Казахстан над воздушным пространством

1. Республике Казахстан принадлежит полный и исключительный суверенитет над воздушным пространством, расположенным над сухопутной и водной территорией Республики Казахстан и ее территориальными водами.

2. Воздушное пространство Республики Казахстан является частью ее государственной территории.

Статья 3. Законодательство, регулирующее использование воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации

1. Законодательство Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан, принятых во исполнение настоящего Закона.

2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.

Статья 4. Сфера действия настоящего Закона

Настоящий Закон определяет порядок использования воздушного пространства и деятельности авиации в целях охраны жизни и здоровья человека, окружающей среды, интересов государства, обеспечения безопасности полетов воздушных судов и удовлетворения потребностей экономики Республики Казахстан и граждан в авиационных услугах.

Действие настоящего Закона распространяется:

на всех пользователей воздушным пространством Республики Казахстан;

на все государственные и гражданские воздушные суда Республики Казахстан во время их нахождения за пределами Республики Казахстан, если законами страны пребывания воздушного судна не предусмотрено иное.

Статья 5. Виды авиации

1. Авиация Республики Казахстан подразделяется на государственную, гражданскую и экспериментальную.

2. Государственной авиацией является авиация, находящаяся в ведении уполномоченного органа в сфере государственной авиации, органов внутренних дел, Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, а также других государственных органов по решению Правительства Республики Казахстан и используемая в целях обороны, безопасности государства, охраны общественного порядка.

3. Гражданская авиация - авиация, не входящая в состав экспериментальной и государственной авиации и используемая в целях:

а) перевозки пассажиров, багажа, груза и почты (воздушные перевозки);

б) выполнения авиационных работ;

в) проведения учебных, спортивных, культурно-просветительных мероприятий, развития технического творчества;

г) удовлетворения личных потребностей эксплуатанта воздушного судна;

д) проведения поисково-спасательных и аварийно-спасательных работ, оказания помощи в случае стихийных бедствий;

е) предоставления аэронавигационного обслуживания;

ж) технического обслуживания и ремонта воздушных судов;

з) осуществления аэропортовской деятельности и/или аэродромного (вертодромного) обслуживания.

Гражданская авиация, используемая в целях, указанных в подпунктах а), б), в) настоящего пункта за плату или по найму, признается коммерческой авиацией.

Гражданская авиация, находящаяся в собственности физических или юридических лиц и используемая в указанных целях не за плату и не по найму, признается авиацией общего назначения.

4. Экспериментальная авиация - авиация, предназначенная для проведения опытно-конструкторских, экспериментальных, научно-исследовательских работ и испытаний в области авиационной и другой техники.

Статья 6. Право собственности на средства авиации

Воздушные суда, аэродромы, вертодромы, аэропорты, технические средства и другое имущество, необходимое для организации, выполнения, обслуживания и обеспечения полетов воздушных судов, могут находиться в государственной и частной собственности.

Статья 7. Применение авиационных стандартов международных организаций в сфере гражданской авиации

1. На территории Республики Казахстан применяются авиационные стандарты международных организаций гражданской авиации, определяемые уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

2. Авиационные стандарты международных организаций гражданской авиации являются обязательными для организаций гражданской авиации Республики Казахстан, допущенных к их применению уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

3. Авиационные стандарты международных организаций гражданской авиации не относятся к нормативным документам по стандартизации, регулирование которых осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о техническом регулировании.

Глава 2. Государственное регулирование и контроль
в области использования воздушного пространства
Республики Казахстан и деятельности авиации

Статья 8. Государственное регулирование в области использования воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации

1. Задачами государственного регулирования использования воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации являются:

1) обеспечение безопасного использования воздушного пространства Республики Казахстан его пользователями, выполнение полетов без угрозы жизни и здоровью людей, окружающей среде, интересам государства;

2) установление общих принципов осуществления деятельности, связанной с использованием воздушного пространства и выполнением полетов;

3) удовлетворения потребностей экономики Республики Казахстан и граждан в авиационных услугах.

2. Государственное регулирование использования воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации в пределах своей компетенции осуществляют Правительство Республики Казахстан, уполномоченные органы в сфере гражданской авиации и в сфере государственной авиации.

Статья 9. Компетенция Правительства Республики Казахстан

Правительство Республики Казахстан:

1) разрабатывает основные направления государственной политики в области использования воздушного пространства и деятельности авиации;

2) осуществляет международное сотрудничество в области использования воздушного пространства;

3) определяет аэродромы, открываемые для выполнения международных полетов;

4) утверждает Правила проведения конкурса на авиамаршрут и выдачи свидетельств на авиамаршруты для оказания услуг по перевозке пассажиров, багажа, грузов и почты;

5) утверждает Правила субсидирования авиамаршрутов;

6) утверждает Перечень лиц, обслуживаемых в специально отведенных залах (VIP-залах) аэропортов Республики Казахстан;

7) утверждает технические регламенты в сфере гражданской авиации;

8) утверждает специальный перечень должностных лиц Республики Казахстан, перевозимых на воздушном транспорте, в отношении которых досмотр не производится;

9) утверждает Перечень опасных веществ и предметов, а также всех видов наркотиков, запрещенных пассажирам к перевозке на гражданских воздушных судах;

10) осуществляет иные функции в области использования воздушного пространства и деятельности авиации, возложенные на него Конституцией, законами и актами Президента Республики Казахстан.

Статья 10. Компетенция уполномоченного органа в сфере Гражданской авиации в области использования воздушного пространства и деятельности авиации

1. Уполномоченный орган в сфере гражданской авиации в пределах своей компетенции:

1) государственное регулирование и государственный контроль использования воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности гражданской и экспериментальной авиации;

2) осуществляет реализацию основных направлений государственной политики в области использования воздушного пространства и деятельности гражданской и экспериментальной авиации;

3) утверждает Правила производства досмотра воздушного судна, его бортовых запасов, членов экипажей, пассажиров, багажа, в том числе вещей, находящихся при пассажирах, а также грузов и почты;

4) пресекает нарушение порядка использования воздушного пространства гражданскими воздушными судами;

5) ведет учет нарушений порядка использования воздушного пространства гражданской и экспериментальной авиацией;

6) утверждает документы аэронавигационной информации;

7) утверждает методику оценки соответствия нормам годности аэродромов (вертодромов) к эксплуатации гражданских воздушных судов;

8) осуществляет сертификацию и выдачу сертификата эксплуатанта гражданских воздушных судов, сертификата авиационного учебного центра, сертификата организации по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники, сертификата типа, сертификата годности аэродрома (вертодрома), сертификата по обеспечению горюче-смазочными материалами гражданских воздушных судов, сертификата летной годности гражданского воздушного судна, сертификата по организации досмотра службой авиационной безопасности аэропорта;

9) вносит изменения и дополнения в действующие сертификаты, выданные уполномоченным органом в сфере гражданской авиации, отказывает в выдаче сертификатов, отзывает, приостанавливает действие сертификатов при несоблюдении владельцами сертификационных требований;

10) осуществляет контроль за содержанием объектов аэродромов (вертодромов) и взлетно-посадочных площадок;

11) выдает разрешения на осуществление деятельности, которая может представлять угрозу безопасности полетов гражданских воздушных судов;

12) утверждает Правила электросветотехнического обеспечения полетов в гражданской авиации, Инструкцию по организации работы службы специального транспорта, Положение о службе обеспечения авиационными горюче-смазочными материалами, Положение об аэродромной службе, Положение о службе противопожарного и аварийно-спасательного обеспечения полетов, Положение о службе организации авиаперевозок, Положение о службе авиационной безопасности, Положение о производственно-диспетчерской службе организаций гражданской авиации;

13) утверждает Правила хранения, подготовки к выдаче на заправку и проведения контроля качества авиационных горюче-смазочных материалов и специальных жидкостей в организациях гражданской авиации Республики Казахстан;

14) утверждает программу по обеспечению безопасности полетов в сфере гражданской авиации;

15) утверждает типовые инструкции по управлению безопасностью полетов эксплуатантов гражданских воздушных судов, в аэропортах, при обслуживании воздушного движения, при техническом обслуживании воздушных судов;

16) выдает свидетельство авиационного персонала лицу, относящемуся к авиационному персоналу, на право осуществлять профессиональную деятельность, подтверждающее наличие у него необходимых знаний и навыков, а также соответствие его здоровья установленным требованиям, отзывает, приостанавливает действие такого свидетельства;

17) осуществляет контроль за обеспечением организациями гражданской авиации установленных требований и норм по вопросам профессиональной подготовки и состояния здоровья авиационного персонала;

18) осуществляет контроль за соответствием требованиям летной и технической эксплуатации авиационной техники и средств ее наземного обслуживания;

19) осуществляет контроль за соответствием состояния воздушного судна требованиям выданного эксплуатанту сертификата летной годности;

20) утверждает Правила производства полетов в гражданской авиации Республики Казахстан;

21) утверждает инструкцию по организации и обслуживанию воздушного движения гражданских воздушных судов;

23) осуществляет международное сотрудничество, в том числе представительство Республики Казахстан в международных организациях гражданской авиации;

24) участвует в заключении международных договоров Республики Казахстан в сфере гражданской авиации;

25) утверждает расписание регулярных полетов, а также инструкцию по утверждению расписания регулярных рейсов на внутренних и международных авиамаршрутах Республики Казахстан;

26) осуществляет бюджетное субсидирование авиационных перевозок;

27) ведет учет нарушений требований безопасности полетов и авиационной безопасности в сфере гражданской авиации;

28) утверждает программы подготовки и переподготовки авиационного персонала гражданской авиации;

29) утверждает порядок и условия привлечения к сертификации, инспекционной проверке в сфере гражданской авиации специалистов и организаций, отвечающих квалификационным требованиям;

30) утверждает Инструкцию о профессиональной подготовке авиационного персонала, непосредственно участвующего в обеспечении безопасности полетов;

31) утверждает Правила выдачи удостоверений годности наземных радиоизлучающих средств гражданской авиации и осуществляет выдачу таких удостоверений;

32) утверждает Правила списания воздушных судов;

33) утверждает сертификационные требования к эксплуатантам гражданских воздушных судов, к авиационным учебным центрам, к организациям по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники, к организациям по обеспечению горюче-смазочными материалами гражданских воздушных судов, по организации досмотра службой авиационной безопасности аэропорта;

34) утверждает Инструкцию-Программу по авиационной безопасности гражданской авиации Республики Казахстан;

35) осуществляет согласование программ по авиационной безопасности аэропорта и эксплуатантов гражданских воздушных судов;

36) утверждает Правила охраны воздушных судов и обеспечения безопасности объектов организаций гражданской авиации Республики Казахстан;

37) утверждает Правила предполетного и специального досмотров воздушных судов;

38) осуществляет координацию деятельности в области авиационной безопасности между заинтересованными государственными органами, содействует государственным органам в расследовании актов незаконного вмешательства в деятельность гражданской авиации, разрабатывает мероприятия по их предотвращению;

39) утверждает виды и формы пропусков на право прохода, проезда в контролируемую зону аэропорта;

40) утверждает перечни должностей руководителей и специалистов служб авиационной безопасности организаций гражданской авиации Республики Казахстан, а также квалификационные требования к таким должностям;

41) утверждает Правила орнитологического обеспечения полетов гражданских воздушных судов в Республике Казахстан;

42) утверждает Перечень опасных грузов, предназначенных для перевозки гражданскими воздушными судами;

43) утверждает Правила сертификации и выдачи:

- сертификата по обеспечению горюче-смазочными материалами гражданских воздушных судов;

- сертификата по организации досмотра службой авиационной безопасности аэропорта;

44) утверждает Правила организации обслуживания пассажиров в аэропортах Республики Казахстан;

45) осуществляет иные функции в области использования воздушного пространства и деятельности авиации, установленные законодательством Республики Казахстан.

2. Должностные лица уполномоченного органа в сфере гражданской авиации в целях осуществления контроля за соблюдением нормативных правовых актов, регулирующих деятельность гражданской авиации, имеют право:

1) давать указания и инспекторские предписания по вопросам обеспечения безопасности полетов и авиационной безопасности должностным лицам организаций гражданской авиации и эксплуатантам с установлением месячного срока их выполнения;

2) запрашивать от должностных лиц организаций гражданской авиации и эксплуатантов информацию, документы, а также требовать объяснения и материалы, необходимые для выполнения своих функций с установлением сроков их предоставления;

3) беспрепятственного доступа во все контролируемые зоны аэропортов Республики Казахстан для осуществления служебных обязанностей;

4) проверять наличие свидетельства авиационного персонала, судовую, полетную документации, а также соответствие гражданских воздушных судов, включая иностранные, требованиям летной годности гражданских воздушных судов Республики Казахстан и стандартам Международной организации гражданской авиации (ИКАО).

3. Должностные лица уполномоченного органа в сфере гражданской авиации при осуществлении контроля за соблюдением нормативных правовых актов, регулирующих деятельность гражданской авиации, обязаны:

1) соблюдать законодательство Республики Казахстан, права и законные интересы организаций гражданской авиации и эксплуатантов;

2) проводить проверки на основании и в строгом соответствии с порядком, установленным законодательством Республики Казахстан о частном предпринимательстве;

3) не препятствовать установленному режиму работы организаций гражданской авиации в период проведения проверки;

4) своевременно и в полной мере исполнять предоставленные в соответствии с законами Республики Казахстан полномочия по предупреждению, выявлению и пресечению нарушений требований, установленных законодательством Республики Казахстан в области использования воздушного пространства и деятельности гражданской авиации.

Статья 11. Компетенция уполномоченного органа в сфере государственной авиации в области использования воздушного пространства и деятельности авиации

Уполномоченный орган в сфере государственной авиации в пределах своей компетенции:

1) государственное регулирование и государственный контроль использования воздушного пространства и деятельности государственной авиации;

2) осуществляет реализацию основных направлений государственной политики в области использования воздушного пространства и деятельности государственной авиации;

3) принимает меры по отражению воздушного нападения или предотвращению и/или прекращению нарушения Государственной границы Республики Казахстан в воздушном пространстве, а также по ликвидации применения силы или угрозы применения силы против суверенитета, территориальной целостности и безопасности Республики Казахстан;

4) пресекает нарушение порядка использования воздушного пространства Республики Казахстан;

5) по согласованию со Службой охраны Президента Республики Казахстан, органами национальной безопасности разрабатывает и утверждает перечень запретных зон и зон ограничения полетов;

6) устанавливает режимы на использование воздушного пространства в соответствии с Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан;

7) после согласования со Службой охраны Президента Республики Казахстан и органами национальной безопасности выдает специальные разрешения на пролет над территорией запретных зон и зон ограничения полетов;

8) выдает разрешения на выполнение международных полетов воздушными судами иностранных государств вне специально выделенных коридоров пересечения Государственной границы Республики Казахстан в воздушном пространстве;

9) согласует разрешение на выполнение международных полетов воздушными судами государственной авиации иностранных государств;

10) ведет учет нарушений порядка использования воздушного пространства Республики Казахстан государственной авиацией;

11) утверждает Правила производства полетов государственной авиации Республики Казахстан;

12) утверждает Инструкцию по предотвращению авиационных происшествий и инцидентов в государственной авиации Республики Казахстан;

13) утверждает Правила инженерно-авиационного обеспечения государственной авиации Республики Казахстан;

14) утверждает Правила штурманского обеспечения государственной авиации Республики Казахстан;

15) утверждает Инструкцию по нанесению государственных, регистрационных и дополнительных опознавательных знаков на воздушные суда государственной авиации Республики Казахстан;

16) утверждает нормы годности к эксплуатации аэродромов (вертодромов), аэродромных участков автомобильных дорог и тактико-технические требования, предъявляемые к аэродромам государственной авиации Республики Казахстан;

17) утверждает Правила эксплуатации аэродромов (вертодромов) государственной авиации Республики Казахстан;

18) утверждает реестр аэродромов, аэродромных участков автомобильных дорог государственной авиации и порядок его ведения;

19) выдает заключение о годности к использованию аэродромов (вертодромов) государственной авиации;

20) ведет учет нарушений требований безопасности полетов государственной авиации, осуществляет классификацию авиационных происшествий и инцидентов, контроль деятельности государственных органов по проведению расследований авиационных происшествий и инцидентов в сфере государственной авиации;

21) утверждает программу по обеспечению безопасности полетов государственной авиации, организует и проводит мероприятия по управлению безопасностью полетов в государственной авиации;

22) утверждает Правила освидетельствования авиационного персонала государственной авиации и выдает свидетельство лицу, относящемуся к авиационному персоналу государственной авиации, на право осуществлять профессиональную деятельность, подтверждающее наличие у него необходимых знаний и навыков, а также соответствие его здоровья установленным требованиям;

23) определяет Перечень работников государственной авиации, обеспечивающих безопасность полетов;

24) осуществляет иные функции в области использования воздушного пространства и деятельности авиации, установленные законодательством Республики Казахстан.

Статья 12. Органы контроля в области использования воздушного пространства

1. Уполномоченные органы в сфере гражданской и государственной авиации осуществляют государственный контроль за соблюдением порядка использования воздушного пространства в соответствии с настоящим Законом.

2. Контроль за соблюдением Правил использования воздушного пространства Республики Казахстан, утвержденных уполномоченным органом в сфере гражданской авиации совместно с уполномоченным органом в сфере государственной авиации, всеми его пользователями при выполнении полетов воздушных судов и/или других летательных аппаратов, а также проведении иной деятельности, связанной с использованием воздушного пространства, совместно с Силами воздушной обороны Вооруженных Сил Республики Казахстан осуществляют:

1) на воздушных трассах, местных воздушных линиях и в районах аэродромов - органы обслуживания воздушного движения аэронавигационной организации в установленных для них в соответствии с Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан зонах ответственности с извещением о выявленных нарушениях уполномоченного органа в сфере гражданской авиации;

2) в специальных зонах и других районах полетов государственной авиации - органы управления воздушным движением в сфере государственной авиации в пределах своих зон ответственности, установленных в соответствии с Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан;

3) вне воздушных трасс и местных воздушных линий, при пролетах Государственной границы Республики Казахстан в воздушном пространстве - органы управления воздушным движением в сфере государственной авиации или органы обслуживания воздушного движения аэронавигационной организации по согласованию с уполномоченным органом в сфере государственной авиации в пределах своих зон ответственности, установленных в соответствии с Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан.

Глава 3. Организация использования воздушного пространства

Статья 13. Основы организации использования воздушного пространства

1. Организация использования воздушного пространства предусматривает обеспечение безопасного, экономичного и регулярного выполнения полетов воздушных судов (воздушного движения), а также деятельности, связанной с использованием воздушного пространства.

Организация использования воздушного пространства включает в себя:

1) установление структуры воздушного пространства;

2) планирование и координирование использования воздушного пространства в соответствии с приоритетами, установленными статьей 20 настоящего Закона;

3) обеспечение разрешительного порядка использования контролируемого воздушного пространства;

4) определение уведомительного порядка использования неконтролируемого воздушного пространства;

5) организацию воздушного движения, представляющую собой:

обслуживание воздушного движения (аэронавигационное обслуживание), управление воздушным движением;

организацию потоков воздушного движения;

организацию воздушного пространства в целях обеспечения обслуживания воздушного движения (управление воздушным движением) и организации потоков воздушного движения;

6) контроль за соблюдением правил использования воздушного пространства.

2. Организация использования воздушного пространства осуществляется уполномоченным органом в области гражданской авиации и уполномоченным органом в сфере государственной авиации, а также органами обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением) в установленных для них зонах и районах в порядке, определенном настоящим Законом и Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан.

Органы диспетчерского обслуживания воздушного движения или органы управления воздушным движением подразделяются на районные диспетчерские пункты и диспетчерские пункты района аэродрома.

3. Организация структуры воздушного пространства должна осуществляться при соблюдении законодательства по охране окружающей среды.

4. Обслуживание воздушного движения в контролируемом воздушном пространстве Республики Казахстан, за исключением специальных зон и районов полетов государственной авиации, специальных зон и районов полетов экспериментальной авиации, а также районов неклассифицированных аэродромов, осуществляется аэронавигационной организацией, подведомственной уполномоченному органу в сфере гражданской авиации.

В районах отдельных аэродромов обслуживание воздушного движения может осуществляться аэронавигационной организацией, находящейся в частной форме собственности.

5. Ответственность за обслуживание воздушного движения (управления воздушным движением) воздушного судна в любое время возлагается только на один орган обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением) и передается другому органу при пересечении воздушным судном границы между зонами их ответственности.

6. В целях обеспечения безопасности полетов при обслуживании воздушного движения уполномоченный орган в сфере гражданской авиации утверждает типовую инструкцию по управлению безопасностью полетов при обслуживании воздушного движения, которая:

1) определяет риски для безопасности полетов;

2) обеспечивает реализацию необходимых действий по устранению недостатков в целях поддержания безопасности полетов;

3) предусматривает регулярную оценку безопасности полетов при обслуживании воздушного движения.

7. Органы обслуживания воздушного движения разрабатывают и согласовывают с уполномоченным органом в сфере гражданской авиации планы мероприятий на случай непредвиденных обстоятельств в связи с нарушением обслуживания воздушного движения.

Статья 14. Деятельность, связанная с использованием воздушного пространства

1. К деятельности, связанной с использованием воздушного пространства Республики Казахстан, относятся:

1) полеты воздушных судов и других летательных аппаратов;

2) все виды стрельб и пусков ракет, взрывные работы и иная деятельность, связанная с перемещением в воздушном пространстве материальных объектов.

2. Физические и юридические лица Республики Казахстан, а также иностранных государств, осуществляющие деятельность, указанную в пункте 1 настоящей статьи, являются пользователями воздушного пространства.

Статья 15. Структура и классификация воздушного пространства

1. Для осуществления деятельности, связанной с использованием воздушного пространства, в воздушном пространстве Республики Казахстан устанавливаются районы обслуживания воздушного движения, районы аэродромов и аэроузлов, воздушные трассы, местные воздушные линии, маршруты и специальные зоны для полетов воздушных судов, запретные зоны, опасные зоны, зоны ограничений для полетов воздушных судов и другие специальные элементы, устанавливаемые для осуществления деятельности в воздушном пространстве, образующие в своей совокупности структуру воздушного пространства Республики Казахстан.

2. Под воздушным пространством для целей обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением) понимается воздушное пространство определенных размеров с буквенным обозначением, в пределах которого могут выполняться конкретные виды полетов и для которого определены виды обслуживания воздушного движения и правила полетов.

Воздушное пространство Республики Казахстан для целей обслуживания воздушного движения подразделяется на контролируемое и неконтролируемое воздушные пространства.

Под контролируемым воздушным пространством понимается воздушное пространство определенных размеров, в пределах которого обеспечивается диспетчерское обслуживание воздушного движения в соответствии с классификацией воздушного пространства.

Под неконтролируемым воздушным пространством понимается воздушное пространство, в пределах которого обеспечивается только консультативное обслуживание воздушного движения в соответствии с классификацией воздушного пространства, или виды обслуживания воздушного движения в соответствии с классификацией воздушного пространства отсутствуют.

3. Классификация воздушного пространства устанавливается в зависимости от вида полета, эшелонирования воздушных судов между собой, вида обслуживания воздушного движения, ограничений по скорости полетов воздушных судов, требований к радиосвязи, необходимости разрешения на полет органов обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением).

4. Структура и классификация воздушного пространства, а также требования, предъявляемые к полетам и видам обслуживания воздушного движения в пределах воздушного пространства каждого класса, изложены в Правилах использования воздушного пространства Республики Казахстан.

Статья 16. Предоставление обслуживания воздушного движения в воздушном пространстве

1. Обслуживание воздушного движения, предоставляемое аэронавигационной организацией для пользователей воздушного пространства Республики Казахстан, осуществляющих деятельность, указанную в подпункте 1) пункта 1 статьи 14 настоящего Закона, независимо от их государственной принадлежности, ведомственной подчиненности и форм собственности осуществляется на основе договоров (публичных договоров).

2. Обслуживание воздушного движения, предоставляемое пользователям воздушного пространства Республики Казахстан, осуществляется безвозмездно в случаях выполнения полетов:

1) воздушных судов, терпящих или потерпевших бедствие, а также воздушных судов, маршруты которых были изменены в связи с аварийной ситуацией на борту, отказом или неисправностью материальной части - с момента определения местоположения воздушного судна;

2) воздушных судов для проведения поисково-спасательных работ;

3) воздушных судов для оказания медицинской и гуманитарной помощи населению при стихийных бедствиях;

4) воздушных судов государственной авиации Республики Казахстан;

5) воздушных судов, перевозящих Главу государства Республики Казахстан, главу Правительства Республики Казахстан, королевских особ, глав государств, правительств иностранных государств;

6) в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, если положениями договора предусмотрено освобождение от платы за обслуживание воздушного движения.

Статья 17. Виды обслуживания воздушного движения

1. Обслуживание воздушного движения включает следующие виды:

1) диспетчерское обслуживание воздушного движения - обслуживание, предоставляемое в контролируемом воздушном пространстве в целях:

предотвращения столкновений между воздушными судами и воздушных судов с препятствиями на площади маневрирования;

ускорения и регулирования воздушного движения;

2) консультативное обслуживание воздушного движения - обслуживание, предоставляемое в неконтролируемом воздушном пространстве с целью обеспечения оптимального эшелонирования воздушных судов;

3) полетно-информационное обслуживание - обслуживание, целью которого является предоставление консультаций и информации с использованием имеющихся средств связи для обеспечения безопасного выполнения полетов;

4) аварийное оповещение - обслуживание, предоставляемое для уведомления соответствующих организаций о воздушных судах, нуждающихся в помощи поисково-спасательных служб, и оказания необходимого содействия таким организациям.

2. Диспетчерское обслуживание воздушного движения подразделяется на:

районное диспетчерское обслуживание - для обеспечения диспетчерского обслуживания полетов в контролируемом воздушном пространстве;

диспетчерское обслуживание подхода - для обеспечения диспетчерского обслуживания полетов, которые связаны с прибытием и вылетом воздушных судов с аэродромов (вертодромов);

аэродромное диспетчерское обслуживание - обеспечение диспетчерского обслуживания аэродромного движения.

Для обеспечения диспетчерского обслуживания воздушного движения орган обслуживания воздушным движением:

1) обеспечивается информацией о предполагаемом движении каждого воздушного судна или его изменениях, а также последней информацией о фактическом ходе полета каждого воздушного судна;

2) определяет на основе полученной информации сравнительное местоположение воздушных судов, о которых он оповещен, по отношению друг к другу;

3) выдает разрешения и информацию для предотвращения столкновений между контролируемыми им воздушными судами, а также для ускорения и поддержания упорядоченного потока движения;

4) при необходимости согласовывает разрешения с другими органами обслуживания (управления) воздушного движения, когда воздушное судно может создать конфликтную ситуацию с другими воздушными судами, выполняющими полет под контролем других органов обслуживания (управления) воздушного движения, или перед передачей контроля за воздушным судном другим органам обслуживания (управления) воздушного движения.

Порядок обеспечения диспетчерского обслуживания воздушных судов, включающий требования к эшелонированию воздушных судов, определяется Основными правилами полетов в воздушном пространстве Республики Казахстан.

3. Диспетчерские разрешения, выдаваемые органами обслуживания воздушного движения, основываются исключительно на требованиях к обеспечению диспетчерского обслуживания воздушного движения. Такое разрешение запрашивается путем представления эксплуатантами (экипажем воздушного судна) плана полета органу обслуживания воздушного движения.

В разрешении указывается:

1) опознавательный индекс воздушного судна, указанный в плане полета;

2) граница действия разрешения;

3) маршрут полета;

4) эшелон(ы) полета для всего маршрута или его части и, при необходимости, изменения эшелонов.

5) любые другие необходимые указания и информация для обеспечения безопасности воздушного движения.

4. Полетно-информационным обслуживанием обеспечиваются все воздушные суда, на полет которых эта информация может оказать влияние и которые обеспечиваются диспетчерским обслуживанием воздушного движения или местонахождение которых известно органу обслуживания воздушного движения.

5. Аварийным оповещением обеспечиваются:

1) все воздушные суда, обеспечиваемые диспетчерским обслуживанием воздушного движения;

2) все другие воздушные суда, представившие план полета или местонахождение которого известно органу обслуживания воздушного движения;

3) любые воздушные суда, в отношении которых известно или предполагается, что они являются объектом незаконного вмешательства.

Статья 18. Правила выполнения полетов

Полеты воздушных судов над территорией Республики Казахстан выполняются в соответствии с Основными правилами полетов в воздушном пространстве Республики Казахстан, утвержденных уполномоченными органами в сфере гражданской авиации и в сфере государственной авиации.

На воздушном судне при выполнении полетов должны находиться судовые документы, предусмотренные Основными правилами полетов в воздушном пространстве Республики Казахстан.

Статья 19. План полета воздушного судна

1. Информация в отношении запланированного полета или части полета, подлежащая направлению в органы обслуживания воздушного движения, представляется в форме плана полета, при наличии разрешений на использование воздушного пространства, предусмотренных настоящим Законом, за исключением полета воздушного судна, выполняемого в случаях:

1) отражения воздушного нападения, предотвращения и прекращения нарушений Государственной границы Республики Казахстан в воздушном пространстве или вооруженного вторжения на территорию Республики Казахстан;

2) оказания помощи при чрезвычайных ситуациях природного и техногенного характера, поиска и эвакуации космических аппаратов и их экипажей;

3) предотвращения и (или) прекращения нарушений порядка использования воздушного пространства;

4) использования неконтролируемого воздушного пространства.

2. Порядок представления планов полета, внесения изменений и закрытия плана полета, его содержание определяются Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан.

3. При полетах в неконтролируемом воздушном пространстве пользователь воздушного пространства обязан уведомить органы обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением) о предстоящем полете и представить план полета в порядке, установленном Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан.

Статья 20. Приоритеты в использовании воздушного пространства

Право на использование части воздушного пространства при наличии двух или более заинтересованных в этом пользователей воздушным пространством предоставляется в соответствии со следующими приоритетами, изложенными в хронологическом порядке:

1) отражение воздушного нападения или предотвращение и прекращение нарушения Государственной границы Республики Казахстан в воздушном пространстве, порядка использования воздушного пространства, ликвидация применения силы или угрозы применения силы против суверенитета, территориальной целостности и безопасности Республики Казахстан;

2) оказание помощи при стихийных и иных бедствиях, катастрофах, авариях, аварийных и иных ситуациях, угрожающих жизни и здоровью людей или создающих опасность нанесения значительного материального ущерба;

3) запуск, посадка, поиск и эвакуация космических аппаратов и их экипажей;

4) полеты, выполняемые в соответствии с Правилами организации и обеспечения особо важных полетов Республики Казахстан, утвержденных уполномоченными органами в сфере гражданской авиации и в сфере государственной авиации;

5) проведение плановых учений уполномоченного органа в сфере государственной авиации, а также полеты воздушных судов или иная деятельность, осуществляемая в соответствии с постановлениями Правительства Республики Казахстан;

6) регулярные перевозки пассажиров, грузов и почты;

7) полеты государственной авиации Республики Казахстан, а также других государств;

8) проведение экспериментальных и научно-исследовательских работ;

9) нерегулярные воздушные перевозки и выполнение авиационных работ;

10) проведение учебных, демонстрационных, культурно-просветительных мероприятий, а также полеты в личных целях эксплуатанта.

Статья 21. Запрещение использования воздушного пространства

Использование воздушного пространства Республики Казахстан или отдельных его районов запрещается для полетов воздушных судов в случаях осуществления деятельности предусмотренных подпунктом 2) пункта 1 статьи 14 и подпунктами 1), 2), 3), 4) и 5) статьи 20 настоящего Закона - уполномоченным органом в сфере государственной авиации в порядке, установленном Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан.

Статья 22. Нарушение порядка использования воздушного пространства

1. Деятельность, связанная с использованием воздушного пространства Республики Казахстан, которая осуществляется с нарушениями требований настоящего Закона и других нормативных правовых актов, разработанных в соответствии с ним, признается нарушением порядка использования воздушного пространства Республики Казахстан.

К нарушениям порядка использования воздушного пространства Республики Казахстан относятся:

1) деятельность, указанная в статье 14 настоящего Закона, осуществляемая без предоставления плана полета (при полетах в неконтролируемом воздушном пространстве - без уведомления), и (или) без разрешения на выполнение полетов, и/или без разрешения на осуществление деятельности, представляющей угрозу безопасности полетов воздушных судов;

2) полет группы воздушных судов, количество которых превышает указанное в разрешении;

3) несоблюдение воздушными судами режимов использования воздушного пространства;

4) пролет воздушного судна запретной зоны и/или зоны ограничения без специального разрешения органов управления воздушным движением уполномоченного органа в сфере государственной авиации;

5) посадка воздушных судов на аэродром, неуказанный в плане полета, кроме случаев вынужденной посадки и направления на запасной аэродром;

6) несоблюдение воздушными судами вертикального, продольного, бокового эшелонирования, отклонение от воздушных трасс, местных воздушных линий и от осей маршрутов на расстояния более норм установленных Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан, за исключением случаев явной угрозы безопасности полетов и предотвращения авиационного происшествия;

7) невыполнение команд органов обслуживания воздушного движения или управления воздушным движением пользователями воздушного пространства.

2. Уполномоченные органы в сферах государственной и гражданской авиации, органы обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением) обязаны в соответствии со своей компетенцией принять все необходимые меры к прекращению или пресечению нарушений порядка использования воздушного пространства, а пользователи воздушным пространством, допустившие нарушение порядка использования воздушного пространства, обязаны за свой счет и/или собственными силами прекратить указанное нарушение.

Статья 23. Отклонение воздушного судна от плана полета. Воздушное судно-нарушитель

1. При отклонении воздушного судна от установленного плана полета орган обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением) обязан немедленно принять следующие меры:

1) использовать все имеющиеся средства для установления связи с экипажем воздушного судна и определения местоположения отклонившегося от установленного плана полета воздушного судна;

2) информировать смежные органы обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением), в район ответственности которых воздушное судно возможно вошло или может войти в результате отклонения.

2. Когда местоположение воздушного судна установлено, орган обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением) сообщает экипажу воздушного судна о его местонахождении и корректирующих действиях, которые должны быть выполнены.

3. Воздушное судно, нарушившее Государственную границу Республики Казахстан в воздушном пространстве или допустившее иное нарушение порядка использования воздушного пространства Республики Казахстан, признается воздушным судном-нарушителем и подлежит к принудительной посадке, если не подчиняется требованиям органов обслуживания воздушного движения и/или органов управления воздушным движением.

Воздушное судно-нарушитель, получившее распоряжение о посадке, должно незамедлительно произвести посадку в указанном месте.

4. В случаях создания угрозы безопасности Республики Казахстан, жизни и безопасности граждан на ее территории и ее стратегическим объектам, уполномоченным органом в сфере государственной авиации применяются все меры для предотвращения угрозы, вплоть до уничтожения воздушного судна-нарушителя, в соответствии с Правилами применения оружия и боевой техники по воздушным судам нарушителям воздушного пространства Республики Казахстан, утверждаемых Президентом Республики Казахстан.

Перечень стратегических объектов утверждается Правительством Республики Казахстан.

5. В случае, когда имеется достоверная информация, что на воздушном судне-нарушителе находятся пассажиры и иные лица, не причастные к нарушению порядка использования воздушного пространства, государство воздерживается от применения оружия против гражданских воздушных судов в полете.

Воздушное судно-нарушитель подлежит задержанию на аэродроме посадки при несоблюдении условий взлета в воздушное пространство Республики Казахстан и/или в случаях нарушения порядка использования воздушного пространства.

Дальнейший полет воздушного судна-нарушителя после расследования нарушения разрешается в порядке, определяемом Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан.

Нарушение установленных требований к использованию воздушного пространства Республики Казахстан подлежат расследованию в соответствии с Правилами использования воздушного пространства.

Статья 24. Организация связи для использования воздушного пространства

1. Пользователи воздушным пространством обязаны иметь связь с органами обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением) в соответствии с Правилами использования воздушного пространства.

2. Организации связи предоставляют в аренду пользователям воздушного пространства необходимые каналы связи. При выходе из строя предоставленных каналов связи они должны быть заменены другими каналами связи.

Статья 25. Радиосвязь при обслуживании воздушного движения (управления воздушным движением)

1. Для связи при обслуживании воздушного движения используется радиотелефония и/или линия передачи данных.

2. Средства связи должны позволять вести прямую, оперативную, непрерывную и свободную от помех двустороннюю связь между органами обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением) и пользователями воздушного пространства.

3. Физические и юридические лица, которые имеют установки и аппараты, создающие помехи средствам радиотехнического обеспечения полетов воздушных судов и радиосвязи с ними, обязаны по требованию уполномоченного органа в области связи или его подразделений устранить помехи своими силами, а до их устранения прекратить работу таких установок и аппаратов.

4. Порядок обеспечения связи, требования органов обслуживания воздушного движения к обеспечению связи, описание средств связи в гражданской авиации определяется Правилами радиотехнического обеспечения полетов и авиационной радиосвязи в гражданской авиации, утвержденных уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

5. Процедуры ведения радиосвязи определяются Правилами фразеологии радиообмена при выполнении полетов и обслуживания воздушного движения, утвержденных уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

6. Радиотелефонная связь на территории Республики Казахстан осуществляется на государственном, русском или английском языках.

Статья 26. Полеты над населенным пунктом

1. Полеты над населенным пунктом выполняются на высоте, дающей возможность в случае неисправности воздушного судна произвести посадку за пределами этого населенного пункта или на ближайшем аэродроме. В случае, когда метеорологические условия не позволяют выдерживать соответствующую высоту, командир воздушного судна обязан обходить населенные пункты с правой стороны, если не установлен другой порядок обхода.

2. Схемы (маршруты) полетов воздушных судов над населенными пунктами согласовываются с органами национальной безопасности и уполномоченным органом в сфере государственной авиации, и утверждаются уполномоченным органом в сфере гражданской авиации. Временные (разовые) отклонения от схем (маршрутов) полетов согласовываются с органами управления воздушным движением.

3. В период проведения охранных мероприятий полеты воздушных судов и беспилотных летательных аппаратов над населенными пунктами вне установленных маршрутов согласовываются с органами национальной безопасности и со Службой охраны Президента Республики Казахстан.

4. Порядок согласования и выполнения полетов над населенным пунктом вне установленных маршрутов определяется Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан.

Статья 27. Демонстрационные полеты

1. Демонстрационные полеты применяются для показа авиационной техники, пропаганды достижений авиации, а также обеспечения массово-политических мероприятий.

2. Демонстрационные полеты воздушных судов выполняются в устанавливаемых зонах (районах) с соблюдением мер безопасности, исключающих падение воздушного судна на жилые массивы и скопления людей.

3. Ответственность за безопасность возлагается на организатора демонстрационных полетов.

Статья 28. Полеты беспилотных летательных аппаратов

1. Эксплуатация беспилотного летательного аппарата должна сводить к минимуму опасность для лиц, имущества или других воздушных судов и с соблюдением условий, изложенных в Правилах использования воздушного пространства Республики Казахстан.

2. Эксплуатанты беспилотных летательных аппаратов сообщают соответствующим органам обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением) подробные данные о полетах беспилотных летательных аппаратов в соответствии с положениями, содержащимися в Правилах использования воздушного пространства Республики Казахстан.

3. Полеты беспилотных летательных аппаратов над охраняемыми объектами согласовываются со службой охраны Президента Республики Казахстан.

Статья 29. Радиотехническое обеспечение полетов

1. Радиотехническое обеспечение полетов реализуется и обеспечивается службами эксплуатации радиотехнического оборудования и связи, и организациями, использующими в своей деятельности данные средства, обеспечивающие безопасность полетов воздушных судов и производственную деятельность организации гражданской и/или государственной авиации.

2. Порядок организации и осуществления деятельности по радиотехническому обеспечению полетов при обслуживании (управлении) воздушного движения в целях обеспечения безопасности и регулярности полетов, взлета и посадки воздушных судов определяется:

для гражданской и экспериментальной авиации - Правилами радиотехнического обеспечения полетов и авиационной радиосвязи в гражданской авиации;

для государственной авиации - Правилами организации радиотехнического обеспечения полетов и связи государственной авиации Республики Казахстан и Правилами технической эксплуатации средств связи, радиотехнического обеспечения полетов и автоматизированной системы управления государственной авиации, утвержденных уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

Статья 30. Метеорологическое обеспечение полетов

1. Метеорологическое обеспечение полетов воздушных судов заключается в своевременном предоставлении качественной метеорологической информации эксплуатантам, органам обслуживания (управления) воздушного движения и другим пользователям воздушного пространства Республики Казахстан, осуществляющим деятельность, указанную в подпункте 1) пункта 1 статьи 14 настоящего Закона независимо от их государственной принадлежности, ведомственной подчиненности и форм собственности на основе договоров.

2. Метеорологическое обеспечение полетов осуществляется аэродромными метеорологическими органами в соответствии с Правилами метеорологического обеспечения гражданской авиации Республики Казахстан, утвержденных уполномоченным органом в сфере гражданской авиации совместно с уполномоченным органом по охране окружающей среды и Правилами метеорологического обеспечения государственной авиации Республики Казахстан, утвержденных уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

Статья 31. Допуск воздушных трасс и местных воздушных линий к эксплуатации

Воздушные трассы и местные воздушные линии допускаются к эксплуатации в соответствии с Правилами допуска воздушных трасс и местных воздушных линий к эксплуатации, утвержденных уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Воздушные трассы публикуются в перечне воздушных трасс и местных воздушных линий, утвержденных уполномоченным органом в сфере гражданской авиации и согласованных с уполномоченным органом в сфере государственной авиации и органами национальной безопасности.

Статья 32. Единицы измерений для целей выполнения полетов и обслуживания воздушного движения

1. Для целей выполнения полетов и обслуживания воздушного движения на территории и в воздушном пространстве Республики Казахстан устанавливается единая система измерений координат, высот, гравиметрических и спутниковых измерений, соответствующая требованиям стандартов Международной организации гражданской авиации (ИКАО).

2. Применяемые системы измерений указываются в Основных правилах полетов в воздушном пространстве Республики Казахстан.

Статья 33. Защита от вредного воздействия полетов воздушных судов

1. Гражданское воздушное судно, предназначенное для эксплуатации в Республике Казахстан сертифицируется уполномоченным органом в сфере гражданской авиации на соответствие требованиям Международной организации гражданской авиации (ИКАО) относительно шума на местности с выдачей сертификата по шуму, являющимся приложением к сертификату летной годности гражданского воздушного судна.

Проведение сертификации и выдачи сертификата по шуму осуществляется в соответствии с Правилами сертификации и выдачи сертификата летной годности гражданского воздушного судна, утвержденных уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Владельцы аэродромов, эксплуатанты, командиры и члены экипажа воздушных судов обязаны при эксплуатации воздушных судов на земле и в воздухе предотвращать не вызванные необходимостью шумы или сводить их к минимуму.

2. Запрещается сбрасывание с воздушных судов веществ или других отходов и материалов, вредных для здоровья людей и окружающей природной среды, за исключением производства авиационных работ в сельском хозяйстве, выполняемых с соблюдением мер безопасности населения и окружающей природной среды, учебно-боевых и боевых полетов государственной авиации или в случае явной угрозы безопасности полетов и предотвращения авиационного происшествия.

В целях предотвращения вредного воздействия воздушных судов на людей, животных и окружающую природную среду в конкретных районах может быть установлена зона аварийного покидания воздушного судна, зона слива топлива или его выработки в полете, где предусматривается минимальная высота полета, единая для всех воздушных судов, или отдельно по типам воздушных судов.

3. Полеты воздушных судов в воздушном пространстве Республики Казахстан со сверхзвуковой скоростью должны выполняться на высотах, исключающих вредное воздействие звукового удара на окружающую среду, по общим правилам или в отдаленных от населенных пунктов районах, которые отводятся специально для сверхзвуковых полетов.

Глава 4. Международные полеты

Статья 34. Международные полеты воздушных судов Республики Казахстан

1. Международные полеты воздушных судов Республики Казахстан осуществляются на основании и в соответствии с условиями:

1) международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан;

2) законодательства Республики Казахстан в сфере гражданской авиации;

3) специальных разрешений на выполнение разовых полетов, выдаваемых компетентными органами соответствующих иностранных государств.

2. Эксплуатант гражданского воздушного судна самостоятельно осуществляет запрос на получение специального разрешения, выдаваемого компетентными органами соответствующих иностранных государств на полет гражданского воздушного судна Республики Казахстан в воздушном пространстве иностранного государства.

3. Запрос на получение специального разрешения на полет в воздушном пространстве иностранного государства воздушного судна Республики Казахстан препровождается в иностранные государства уполномоченным органом, осуществляющим внешнеполитическую деятельность в случаях:

международных полетов государственной и/или экспериментальной авиации Республики Казахстан;

международного полета гражданского воздушного судна Республики Казахстан, перевозящего должностных лиц, определяемых решением Правительства Республики Казахстан.

Такой запрос производится на основании обращений заинтересованных государственных органов Республики Казахстан при соблюдении всех требований, касающихся судовых документов, свидетельств на членов экипажа, а также других требований и правил, действующих на территории Республики Казахстан и иностранных государств, на и через территорию которых планируется выполнение полета.

4. При выполнении нерегулярного международного полета вне пределов воздушного пространства Республики Казахстан эксплуатант гражданского воздушного судна Республики Казахстан обязан уведомить уполномоченный орган в сфере гражданской авиации о дате и цели выполненного полета в порядке, установленном уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

5. Не допускается без согласования с уполномоченным органом в сфере гражданской авиации международный полет эксплуатанта гражданского воздушного судна для перевозки воинских формирований, вооружений и военной техники иностранных государств, а также продукции двойного назначения. Уполномоченный орган в сфере гражданской авиации в свою очередь осуществляет согласование данного полета с органом, осуществляющим внешнеполитическую деятельность, в пределах его компетенции.

Статья 35. Полеты воздушных судов иностранных государств в воздушном пространстве Республики Казахстан

1. Полеты воздушных судов иностранных государств в воздушном пространстве Республики Казахстан осуществляются на основании:

1) международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан;

2) законодательства Республики Казахстан в сфере гражданской авиации;

3) разрешений на выполнение международных регулярных полетов через территорию Республики Казахстан без посадки либо с посадкой на аэродромах Республики Казахстан с некоммерческими целями;

4) разрешений на выполнение международных нерегулярных (разовых) полетов;

5) специальных (дипломатических) разрешений на выполнение разовых полетов.

2. Разрешения на выполнение международных регулярных полетов через территорию Республики Казахстан без посадки либо с посадкой на аэродромах Республики Казахстан с некоммерческими целями выдаются уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

3. Специальные (дипломатические) разрешения выдаются в соответствии с Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан уполномоченным органом, осуществляющим внешнеполитическую деятельность, на выполнение разовых полетов государственных, экспериментальных, а также гражданских воздушных судов, перевозящих должностных лиц иностранных государств по перечню, установленному Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан.

Специальные (дипломатические) разрешения на выполнение разового полета государственного, гражданского воздушного судна для перевозки воинских формирований, вооружений и военной техники иностранных государств, а также продукции двойного назначения выдаются уполномоченным органом, осуществляющим внешнеполитическую деятельность, в соответствии с Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан.

4. Разрешения на выполнение международных нерегулярных (разовых) полетов гражданских воздушных судов выдаются уполномоченным органом в сфере гражданской авиации с учетом положений пункта 3 настоящей статьи.

Порядок выдачи разрешений на выполнение международных нерегулярных (разовых) полетов гражданских воздушных судов устанавливается Правилами выдачи и оснований для отказа в выдаче разрешений на выполнение международных нерегулярных полетов, утвержденных уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

5. Основаниями для отказа в выдаче разрешений, а также специальных (дипломатических) разрешений на выполнение международных нерегулярных (разовых) полетов воздушных судов являются:

1) запрещение уполномоченным органом в сфере государственной авиации в соответствии со статьей 21 настоящего Закона использования воздушного пространства Республики Казахстан или отдельных его районов, через которые пролегает маршрут полета воздушного судна;

2) совершение полета воздушного судна нарушает положения международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан;

3) выполнение полетов с нарушением Правил использования воздушного пространства Республики Казахстан и/или законодательства в сфере гражданской авиации.

Статья 36. Выполнение международных полетов в воздушном пространстве Республики Казахстан

1. При выполнении международных полетов в воздушном пространстве Республики Казахстан национальных воздушных судов и воздушных судов иностранных государств действуют общие положения, регулирующие выполнение полетов и эксплуатацию воздушных судов в соответствии с настоящим Законом.

2. Международные полеты в воздушном пространстве Республики Казахстан осуществляются по международным воздушным трассам.

Порядок открытия воздушных трасс для международных полетов воздушных судов определяется Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан.

Пересечение Государственной границы Республики Казахстан в воздушном пространстве выполняется воздушными судами в местах пересечения ее международными трассами или по воздушным коридорам, специально выделенным для этих целей в порядке, установленном Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан.

3. По согласованию уполномоченного органа в сфере гражданской авиации и уполномоченного органа в сфере государственной авиации допускается выполнение международных полетов по внутренним воздушным трассам, местным воздушным линиям, маршрутам полетов и вне воздушных трасс.

4. Исключение из установленного Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан порядка допускается в случаях:

1) стихийного бедствия, катастрофы, аварии, аварийной ситуации на воздушном судне и в других случаях, угрожающих жизни людей;

2) предусмотренных международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан;

3) получения разрешения, выдаваемого в порядке, определяемом Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан.

5. Для целей международных полетов в качестве системы геодезического отсчета в горизонтальной плоскости используется геодезическая система отсчета, соответствующая стандартам Международной организации гражданской авиации (ИКАО).

6. Вылет воздушных судов с территории Республики Казахстан, а также их посадка после взлета на территорию Республики Казахстан производится на аэродромах, открытых для международных полетов.

7. На все воздушные суда, их экипажи и пассажиров, прибывающих на территорию Республики Казахстан и убывающих с ее территории или следующих транзитом, а также на их имущество, ввозимое на территорию Республики Казахстан или вывозимое с этой территории, распространяется действие паспортных, таможенных, валютных, санитарно-эпидемиологических правил и норм, установленных законодательством Республики Казахстан.

8. Судовые документы, имеющиеся на борту гражданских воздушных судов иностранных государств, признаются действительными на территории Республики Казахстан, если они соответствуют стандартам Международной организации гражданской авиации (ИКАО).

9. Гражданские воздушные суда иностранных государств при производстве посадки на территории Республики Казахстан, подвергаются осмотру должностными лицами уполномоченного органа в сфере гражданской авиации для проверки свидетельств авиационного персонала, судовой, полетной документации, а также соответствия гражданских воздушных судов стандартам Международной организации гражданской авиации (ИКАО).

10. В случаях, если гражданское воздушное судно иностранного государства не отвечает требованиям Международной организации гражданской авиации (ИКАО) по обеспечению безопасности полетов, или имеются основания считать данное воздушное судно неисправным, уполномоченный орган в сфере гражданской авиации приостанавливает отправку этого воздушного судна до устранения неисправности.

Глава 5. Воздушные суда

Статья 37. Классификация воздушных судов

1. Воздушные суда в зависимости от принадлежности к авиации подразделяются на:

1) государственные воздушные суда;

2) гражданские воздушные суда;

3) экспериментальные воздушные суда.

2. Государственным воздушным судном является воздушное судно, используемое в государственной авиации и зарегистрированное в реестре воздушных судов государственной авиации.

3. Гражданским воздушным судном является воздушное судно, используемое в гражданской авиации и зарегистрированное в Государственном реестре гражданских воздушных судов Республики Казахстан или иностранного государства.

Гражданские воздушные суда в зависимости от максимальной взлетной массы подразделяются на:

1) сверхлегкие воздушные суда - с максимальной взлетной массой до 454 кг;

2) легкие воздушные суда:

самолеты с максимальной взлетной массой до 5700 кг;

вертолеты с максимальной взлетной массой до 3180 кг.

3) средние воздушные суда:

самолеты с максимальной взлетной массой свыше 5700 кг, но не более 45 500 кг;

вертолеты с максимальной взлетной массой свыше 3180 кг, но не более 7 000 кг.

4) тяжелые воздушные суда:

самолеты с максимальной взлетной массой свыше 45 500 кг;

вертолеты с максимальной взлетной массой свыше 7 000 кг.

4. Экспериментальным воздушным судном является воздушное судно, предназначенное для проведения опытно-конструкторских, экспериментальных, научно-исследовательских работ и испытаний.

Статья 38. Сертификация типа гражданского воздушного судна

1. Гражданское воздушное судно новой конструкции (нового типа) подлежит сертификации уполномоченным органом в сфере гражданской авиации на соответствие его действующим в Республике Казахстан нормам летной годности и иметь выданный уполномоченным органом в сфере гражданской авиации сертификат типа после прохождения им заводских, государственных и эксплуатационных испытаний.

2. Сертификация типа гражданских воздушных судов осуществляются в соответствии с Правилами сертификации и выдачи сертификата типа, утвержденных уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

3. Владельцем сертификата типа является разработчик гражданского воздушного судна.

4. В случае изменения утвержденной конструкции типа (типовой конструкции) гражданского воздушного судна или изменения его эксплуатационно-технической документации, влияющих на летную годность, этот тип воздушного судна подлежит дополнительной сертификации уполномоченным органом в сфере гражданской авиации для получения дополнения к сертификату типа.

5. Сертификат типа приостанавливается уполномоченным органом в сфере гражданской авиации, а эксплуатация воздушного судна временно прекращается в порядке, установленном Правилами сертификации и выдачи сертификата типа в случае выявления недостатков, угрожающих безопасности полетов.

6. Сертификат типа, выданный иностранным государством, признается уполномоченным органом в сфере гражданской авиации в порядке определяемом Правилами сертификации и выдачи сертификата типа.

Статья 39. Государственная регистрация воздушных судов, прав на них и сделок с ними

1. Государственные воздушные суда подлежат государственной регистрации в Реестре воздушных судов государственной авиации в соответствии с Правилами регистрации воздушных судов государственной авиации, утвержденных уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

Собственнику государственного воздушного судна уполномоченный орган в сфере государственной авиации выдает уведомление о государственной регистрации воздушного судна в Реестре воздушных судов государственной авиации.

2. Гражданские воздушные суда подлежат государственной регистрации в Государственном реестре гражданских воздушных судов Республики Казахстан в соответствии с Правилами государственной регистрации гражданских воздушных судов Республики Казахстан, прав на них и сделок с ними, а также форм документов, удостоверяющих права на них, утвержденных уполномоченным органом в сфере гражданской авиации. В Государственный реестр гражданских воздушных судов Республики Казахстан вносятся воздушные суда, принадлежащие физическим и юридическим лицам Республики Казахстан на праве собственности.

Собственнику зарегистрированного гражданского воздушного судна выдается уполномоченным органом в сфере гражданской авиации Свидетельство о государственной регистрации гражданского воздушного судна.

3. Права на гражданские воздушные суда, находящиеся в собственности физических и юридических лиц Республики Казахстан, и сделки, совершаемые с указанными воздушными судами, подлежат регистрации уполномоченным органом в сфере гражданской авиации в Государственном реестре гражданских воздушных судов Республики Казахстан.

За государственную регистрацию гражданских воздушных судов взимается сбор в порядке, определяемом Налоговым кодексом Республики Казахстан. Государственная регистрация гражданских воздушных судов осуществляется после уплаты в бюджет указанного сбора.

4. Воздушное судно вносится в соответствующий реестр Республики Казахстан только после исключения его из реестра воздушных судов соответствующего иностранного государства.

5. Экспериментальные воздушные суда состоят на учете в уполномоченном органе в сфере гражданской авиации.

Статья 40. Исключение воздушного судна из реестра

1. Воздушное судно исключается из соответствующего реестра воздушных судов Республики Казахстан в случаях:

1) списания или снятия воздушного судна с эксплуатации;

2) продажи или передачи воздушного судна иностранному государству, иностранному физическому или юридическому лицу;

3) регистрации гражданского воздушного судна в Реестре воздушных судов государственной авиации Республики Казахстан или реестре иностранных государств;

4) регистрации государственного воздушного судна в Государственном реестре гражданских воздушных судов Республики Казахстан.

2. При исключении воздушного судна из соответствующего реестра свидетельство о регистрации судна и все записи, сделанные в отношении этого судна в реестре, теряют силу.

Статья 41. Допуск к эксплуатации и поддержание летной годности воздушных судов

1. Воздушное судно государственной авиации допускается к эксплуатации в порядке, установленном уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

2. Гражданские воздушные суда допускаются к эксплуатации при наличии сертификата летной годности, выдаваемого уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Сертификат летной годности выдается:

1) на основании соответствия гражданского воздушного судна нормам летной годности гражданских воздушных судов Республики Казахстан, подверженного актом оценки о годности к эксплуатации;

2) в соответствии с Правилами сертификации и выдачи сертификата летной годности гражданских воздушных судов Республики Казахстан.

Акт оценки о годности к эксплуатации составляется независимыми сертифицированными организациями по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники.

3. Независимая сертифицированная организация по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники должна иметь квалифицированный персонал, имеющий соответствующие допуски к типам воздушным судам, и быть допущена уполномоченным органом в сфере гражданской авиации на выдачу такого акта в соответствии с требованиями Правил сертификации и выдачи сертификата летной годности гражданских воздушных судов Республики Казахстан.

Независимая сертифицированная организация обязана при проведении оценки о годности к эксплуатации гражданского воздушного судна уведомлять уполномоченный орган в сфере гражданской авиации о любых выявленных несоответствиях нормам летной годности гражданских воздушных судов Республики Казахстан и программам по его техническому обслуживанию.

4. Признание сертификатов летной годности гражданских воздушных судов, выданных иностранным государством, осуществляется в порядке, определяемом уполномоченным органом в сфере гражданской авиации, а воздушных судов государственной авиации - уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

5. Поддержание летной годности гражданского воздушного судна и его компонентов обеспечивается в соответствии с требованиями Правил технической эксплуатации и ремонта гражданских воздушных судов, утверждаемых уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

6. Ответственность за поддержание летной годности гражданских воздушных судов возлагается на эксплуатанта гражданского воздушного судна.

Эксплуатанту гражданского воздушного судна запрещается выполнение полетов в случаях если:

1) воздушное судно не поддерживается в состоянии летной годности;

2) неисправно аварийно-спасательное оборудование;

3) истек срок действия сертификата летной годности;

4) не выполняется техническое обслуживание и ремонт воздушного судна в соответствии с утвержденной разработчиком воздушного судна программой (регламентом) по его техническому обслуживанию и ремонту.

7. Все воздушные суда, зарегистрированные в Государственном реестре гражданских воздушных судов Республики Казахстан, подлежат проверке в отношении поддержания летной годности. При обнаружении несоответствий воздушного судна нормам летной годности, сертификат летной годности приостанавливается, а эксплуатация воздушного судна запрещается уполномоченным органом в сфере гражданской авиации до устранения несоответствия воздушного судна нормам летной годности.

8. В том случае, если на гражданских воздушных судах установлена радиопередающая аппаратура, уполномоченный орган в сфере гражданской авиации выдает разрешение на использование такой аппаратуры.

9. Гражданские воздушные суда, выполняющие международные полеты, оснащаются оборудованием, отвечающем требованиям стандартов Международной организацией гражданской авиации (ИКАО).

10. На каждом воздушном судне ведется бортовой журнал, в который заносятся данные о воздушном судне, а также данные об обнаруженных несоответствиях воздушного судна нормам летной годности.

Статья 42. Техническое обслуживание и ремонт гражданских воздушных судов

1. Техническое обслуживание и ремонт гражданских воздушных судов, используемых в коммерческих воздушных перевозках, производится только сертифицированными организациями по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники.

2. Техническое обслуживание и ремонт сверхлегких и легких воздушных судов и не используемых для коммерческих воздушных перевозок разрешается производить авиационному персоналу, допущенному к техническому обслуживанию и ремонту воздушных судов.

3. Техническое обслуживание гражданских воздушных судов осуществляется по программам технического обслуживания, разработанным эксплуатантами и согласованным с уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

4. Запрещается использовать при проведении технического обслуживания и ремонта гражданских воздушных судов агрегаты, комплектующие изделия и запасные части к ним, не имеющие паспорта, выданного их производителем.

5. Соответствие организаций по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники сертификационным требованиям подтверждается уполномоченным органом в сфере гражданской авиации выдачей сертификата.

Порядок проведения сертификации организаций по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники гражданской авиации устанавливается Правилами сертификации и выдачи сертификата организации по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники гражданской авиации, утвержденных уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

6. Сертифицированные организации по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники иностранных государств допускаются после признания их сертификатов уполномоченным органом в сфере гражданской авиации. Порядок признания сертификатов иностранных организаций по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники устанавливается уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Статья 43. Обозначения, наносимые на воздушные суда

1. При регистрации воздушным судам присваиваются государственные и регистрационные опознавательные знаки, которые наносятся на эти суда.

2. Помимо государственных и регистрационных опознавательных знаков на воздушные суда наносятся дополнительные знаки (символы, надписи, эмблемы).

Дополнительные знаки наносятся на воздушные суда способом, не затрудняющим визуальное опознавание государственных и регистрационных опознавательных знаков.

3. Порядок нанесения государственных, регистрационных опознавательных и дополнительных знаков на воздушные суда и описание указанных знаков определяются в отношении гражданских и экспериментальных воздушных судов уполномоченным органом в сфере гражданской авиации, а воздушных судов государственной авиации - уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

Статья 44. Подготовка к полету воздушного судна

1. Полету воздушного судна должна предшествовать подготовка воздушного судна, авиационного персонала, аэродромов.

2. Правила подготовки к полетам устанавливают для гражданской и экспериментальной авиации уполномоченный орган в сфере гражданской авиации, для государственной авиации - уполномоченный орган в сфере государственной авиации.

Статья 45. Аренда воздушного судна

1. Граждане и организации Республики Казахстан, являющиеся собственником воздушного судна вправе сдать в аренду судно с экипажем или без экипажа казахстанскому или иностранному эксплуатанту.

2. Иностранному арендатору запрещается выполнение полетов на арендованном воздушном судне Республики Казахстан в зоне боевых действий, вооруженных конфликтов и выполнение полетов, связанных с перевозкой оружия, боеприпасов, воинских формирований.

3. Не допускается передача в аренду с экипажем или без экипажа воздушного судна Республики Казахстан иностранному эксплуатанту без наличия соглашения, заключенного между уполномоченным органом в сфере гражданской авиации и компетентным органом иностранного государства, в котором зарегистрирован иностранный эксплуатант.

4. Контроль за эксплуатацией воздушного судна Республики Казахстан, переданного в аренду с экипажем или без экипажа иностранному эксплуатанту, осуществляется на основании соглашения, указанного в пункте 3 настоящей статьи.

Статья 46. Фрахт воздушного судна

1. Фрахт воздушного судна осуществляется в соответствии с договором фрахтования (чартера).

В договоре фрахтования (чартера) указываются наименования сторон, тип воздушного судна, цель сдачи в аренду, максимальное число перевозимых пассажиров, вес багажа, груза и почты, размер фрахта, пункт отправления, время и пункт назначения перевозки.

Договор фрахтования может включать также другие условия.

2. Фрахтовщик имеет право, не требуя дополнительной платы от фрахтователя, переносить время начала перевозки и время взлета воздушного судна в предусмотренных по плану полета местах посадки, производить дополнительные посадки или изменять маршрут полета, если это необходимо для обеспечения безопасности полета воздушного судна.

3. Фрахтовщик обязан своевременно передавать всю вместимость воздушного судна и во время действия договора содержать воздушное судно в таком состоянии, чтобы его можно было использовать для предусмотренных договором целей.

4. Фрахтователь имеет право с согласия фрахтовщика передать зафрахтованное воздушное судно в субчартер.

Глава 6. Авиационный персонал

Статья 47. Классификация авиационного персонала, его права и обязанности

1. Авиационный персонал, в зависимости от принадлежности к видам авиации, подразделяется на авиационный персонал гражданской, государственной и экспериментальной авиации.

2. Перечни должностей авиационного персонала гражданской, государственной и экспериментальной авиации устанавливаются совместным приказом уполномоченных органов в сфере гражданской и государственной авиации.

3. Лицо, относящееся к авиационному персоналу, вправе отказаться от выполнения своих функциональных обязанностей, если по состоянию его здоровья выполнение таких обязанностей будет являться угрозой безопасности полетов.

4. Авиационный персонал гражданской авиации обязан соблюдать правила ношения формы одежды и знаков различия в порядке, установленном уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Статья 48. Подготовка и допуск к профессиональной деятельности авиационного персонала гражданской авиации

1. Авиационный учебный центр гражданской авиации обеспечивает подготовку, переподготовку и поддержание профессионального уровня авиационного персонала гражданской авиации.

2. Соответствие услуг авиационного учебного центра гражданской авиации сертификационным требованиям подтверждается уполномоченным органом в сфере гражданской авиации выдачей сертификата авиационного учебного центра гражданской авиации.

Порядок проведения сертификации авиационного учебного центра гражданской авиации устанавливается Правилами сертификации и выдачи сертификата авиационного учебного центра гражданской авиации, утвержденных уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Иностранные авиационные учебные центры гражданской авиации допускаются к подготовке и поддержанию профессионального уровня авиационного персонала гражданской авиации после признания их сертификатов уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

3. Лицо, относящееся к авиационному персоналу, допускается к самостоятельной профессиональной деятельности при наличии свидетельства авиационного персонала на право осуществления конкретной профессиональной деятельности, подтверждающего наличие у него необходимых знаний и навыков и при условии соответствия его здоровья требованиям, установленными Правилами медицинского освидетельствования в гражданской авиации Республики Казахстан, утвержденными уполномоченным органом в сфере здравоохранения.

Категория лиц, подлежащих обязательному медицинскому освидетельствованию, определяется Правилами медицинского освидетельствования в гражданской авиации Республики Казахстан.

4. Лицо, относящееся к авиационному персоналу, допускается к самостоятельной профессиональной деятельности после прохождения стажировки и решения должностного лица, проводившего стажировку, о возможности допуска к самостоятельной профессиональной деятельности. Ответственность за обоснованное решение о возможности допуска к самостоятельной профессиональной деятельности авиационного персонала несут лица, проводившие стажировку.

5. Выдача свидетельства авиационного персонала лицу на право осуществления профессиональной деятельности при соответствии квалификационным требованиям осуществляется уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Квалификационные требования к лицу для получения свидетельства авиационного персонала определяются уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

6. Уполномоченный орган в сфере гражданской авиации утверждает перечень должностей и профессий авиационного персонала гражданской и экспериментальной авиации, подлежащего аттестации, а также правила их аттестации.

Лица, не прошедшие аттестацию, к выполнению профессиональных обязанностей не допускаются.

7. Особенности режима рабочего времени авиационного персонала гражданской и экспериментальной авиации, непосредственно связанного с безопасностью полетов, устанавливаются уполномоченным органом в сфере гражданской авиации в соответствии с трудовым законодательством Республики Казахстан.

В соответствии с установленными уполномоченным органом в сфере гражданской авиации особенностями режима рабочего времени авиационного персонала гражданской авиации и экспериментальной авиации, непосредственно связанного с безопасностью полетов эксплуатант воздушного судна гражданской авиации, тип которого сертифицирован авиационными властями иностранного государства, вправе утверждать Положение об организации рабочего времени и отдыха членов экипажей воздушных судов с учетом международных стандартов по вопросам труда, отдыха, обеспечения безопасности полетов, используемых при эксплуатации таких воздушных судов.

8. Допуск авиационного персонала к выполнению и обслуживанию особо важных полетов осуществляется по согласованию со Службой охраны Президента Республики Казахстан.

Статья 49. Признание свидетельства авиационного персонала иностранного государства

1. Свидетельства авиационного персонала, выданные иностранными государствами, признаются в Республике Казахстан действительными при условии, что требования, в соответствии с которыми такие свидетельства выданы, отвечают стандартам, установленным Международной организацией гражданской авиации (ИКАО).

2. Порядок признания свидетельств авиационного персонала, выданных иностранными государствами, устанавливается уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Статья 50. Экипаж воздушного судна

1. Экипажем воздушного судна являются лица авиационного персонала, которым в порядке, определенном уполномоченным органом в сфере гражданской авиации или уполномоченным органом в сфере государственной авиации, поручено исполнение определенных обязанностей по управлению и обслуживанию воздушного судна по выполнению полетов.

2. Минимальный состав экипажей воздушных судов в зависимости от типа и назначения воздушных судов, целей и условий их эксплуатации определяется его разработчиком и указывается в документах по летной эксплуатации воздушного судна каждого типа.

3. На период проведения испытания экспериментального воздушного судна минимальный состав экипажа определяется разработчиком данного воздушного судна.

4. Не допускается полет воздушного судна в неполном составе экипажа.

5. Каждый член экипажа имеет право отказаться от выполнения задания на полет, если, по его мнению, имеется обоснованное опасение за благополучное завершение полета.

Статья 51. Командир воздушного судна

1. Командиром воздушного судна может быть лицо, в установленном порядке прошедшее соответствующее обучение, имеющее свидетельство пилота и допуск на право самостоятельного управления воздушным судном данного типа.

2. Командир воздушного судна обеспечивает соблюдение правил полетов и эксплуатации воздушного судна, независимо от того, осуществляет ли он управление воздушным судном или нет, дисциплину и порядок на воздушном судне, правил поведения на воздушном судне, а также принимает меры к обеспечению безопасности находящихся на борту людей, сохранности воздушного судна, груза и имущества.

3. Распоряжения командира воздушного судна обязательны для исполнения всеми лицами, находящимися на борту воздушного судна.

4. Командир воздушного судна требует от всех лиц, находящихся на борту воздушного судна, безоговорочного выполнения правил, связанных с обеспечением безопасности полета, а также отдает соответствующие распоряжения в пределах своей компетенции любому лицу, находящемуся на борту воздушного судна.

5. Командир воздушного судна имеет право:

1) принимать окончательные решения о взлете, полете и посадке воздушного судна, а также о прекращении полета и возвращении на аэродром или о вынужденной посадке в случае явной угрозы безопасности полета воздушного судна в целях предотвращения авиационного происшествия. Такие решения могут быть приняты с отступлением от плана полета, указаний соответствующего органа обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением) и по возможности в соответствии с установленными правилами полетов;

2) в целях обеспечения безопасности полета воздушного судна отдавать распоряжения лицам, находящимся на борту воздушного судна, и требовать их исполнения;

3) применять все необходимые меры, в том числе меры принуждения, в отношении лиц, которые своими действиями создают непосредственную угрозу безопасности полета воздушного судна и отказываются подчиняться его распоряжениям;

4) оформлять соответствующий акт о нарушении правил поведения на воздушном судне при выполнении полетов;

5) по прибытии воздушного судна на ближайший аэродром вывести из воздушного судна лиц, указанных в подпункте 3) настоящего пункта, а в случае совершения деяния, содержащего признаки преступления, передать их правоохранительным органам;

6) принимать решения о сливе топлива в полете, сбросе багажа, груза и почтовых отправлений, если это необходимо для обеспечения безопасности полета воздушного судна и его посадки;

7) при отсутствии соответствующих служб авиационной безопасности проводить предполетный досмотр лиц и объектов;

8) принимать иные необходимые меры по обеспечению безопасного завершения полета воздушного судна.

6. Командир воздушного судна, получивший в ходе полета информацию о людях, терпящих или потерпевших бедствие, обязан сообщить об этом соответствующему органу обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением) и, если это не представляет угрозы безопасности полета данного воздушного судна, пассажиров и экипажа, оказать возможную помощь.

7. В случае вынужденной посадки воздушного судна командир воздушного судна руководит действиями лиц, находящихся на борту воздушного судна, до передачи своих полномочий представителям служб поиска и спасания воздушных судов.

8. Командир воздушного судна в случае выявления больных, которым требуется экстренная медицинская помощь, а также лиц, у которых подозревается наличие инфекционных заболеваний или пищевого отравления, обязан сообщить об этом службам аэропорта первой посадки.

Статья 52. Руководящие работники организаций авиации, обеспечивающие безопасность полетов

1. Руководящими работниками организаций гражданской и экспериментальной авиации, обеспечивающими безопасность полетов, признаются: руководитель летной службы, начальник инспекции по безопасности полетов, руководитель инженерно-авиационной службы.

Руководящие работники организаций гражданской и экспериментальной авиации, обеспечивающие безопасность полетов, назначаются и освобождаются от должности по согласованию с уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Руководящие работники, обеспечивающие безопасность полетов, могут исполнять свои обязанности без получения согласия уполномоченного органа в сфере гражданской и экспериментальной авиации не более трех месяцев.

2. Перечень должностей работников государственной авиации, обеспечивающих безопасность полетов, определяется уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

Назначение и освобождение работников государственной авиации, обеспечивающих безопасность полетов, осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о прохождении воинской службы.

Глава 7. Эксплуатант

Статья 53. Допуск лиц к эксплуатации гражданских воздушных судов

1. Лицами, допущенными к эксплуатации гражданских воздушных судов могут быть:

1) эксплуатант коммерческой авиации;

2) эксплуатант авиации общего назначения.

2. Для допуска к эксплуатации гражданских воздушных судов уполномоченный орган в сфере гражданской авиации выдает сертификат эксплуатанта после прохождения сертификации следующим лицам:

1) эксплуатанту коммерческой авиации, эксплуатирующего гражданское воздушное судно вне зависимости от его максимальной взлетной массы;

2) эксплуатанту авиации общего назначения, эксплуатирующего самолет с максимальной взлетной массой свыше 5700 кг и/или вертолет с максимальной взлетной массой свыше 3180 кг.

3. Эксплуатантам авиации общего назначения, эксплуатирующим легкие и сверхлегкие гражданские воздушные суда, прохождение сертификации и получение сертификата эксплуатанта не требуется. Основанием для допуска таких лиц к эксплуатации легких и сверхлегких гражданских воздушных судов является:

1) наличие действующего свидетельства пилота с допуском к управлению данного типа воздушного судна;

2) наличие свидетельства о государственной регистрации гражданского воздушного судна и сертификата летной годности гражданского воздушного судна;

3) обеспечение обязательных видов страхования в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан об обязательных видах страховании;

4) заключение договора с аэроклубом на предоставление услуг по обеспечению метеорологической и аэронавигационной информации, услуг по поддержанию летной годности, техническому обслуживанию и ремонту воздушных судов, аварийному оповещению, профессиональной подготовке авиационного персонала и их медицинского освидетельствования, обслуживанию воздушного движения в пределах зоны ответственности аэроклуба, обеспечению авиационной безопасности.

Эксплуатанты авиации общего назначения, эксплуатирующие легкие и сверхлегкие гражданские воздушные суда, осуществляют свою деятельность в соответствии с требованиями Основных правил полетов в воздушном пространстве Республики Казахстан и другими нормативными актами в сфере гражданской авиации.

4. Для получения сертификата эксплуатанта заявитель направляет в уполномоченный орган в сфере гражданской авиации заявку установленной формы с документами, подтверждающими соответствие сертификационным требованиям по перечню в соответствии с Правилами сертификации и выдачи сертификата эксплуатанта гражданских воздушных судов, утвержденных уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Порядок проведения сертификации включает:

1) подача заявителем в уполномоченный орган в сфере гражданской авиации заявки с документами;

2) предварительная оценка и принятие решения по заявке уполномоченным органом в сфере гражданской авиации;

3) проведение уполномоченным органом в сфере гражданской авиации сертификационного обследования;

4) принятие решения и выдача (отказ в выдаче) сертификата эксплуатанта.

Эксплуатант коммерческой авиации обязан располагать сертифицированными воздушными судами, подготовленным персоналом, документацией, оборудованием, сооружениями, зданиями, необходимыми для летной, технической эксплуатации воздушных судов и обеспечения выполнения полетов, а также осуществлять обязательное страхование.

Условия сертификации эксплуатантов определяются Правилами сертификации и выдачи сертификата эксплуатанта гражданских воздушных судов.

Эксплуатанту запрещается нарушать установленные сертификатом эксплуатанта эксплуатационные требования и ограничения.

5. Сертификат эксплуатанта не подлежит передаче другому лицу.

6. Уполномоченный орган в сфере гражданской авиации приостанавливает действие сертификата эксплуатанта в случаях:

1) несоблюдения эксплуатантом сертификационных требований и ограничений;

2) не обеспечения обязательного страхования в соответствии с требованиями законодательных актов Республики Казахстан об обязательных видах страхования;

3) выявления нарушений, влияющих на безопасность полетов, установленных при инспекционных проверках, в том числе в иностранных государствах.

Порядок приостановления сертификата эксплуатанта гражданских воздушных судов определяется Правилами сертификации и выдачи сертификата эксплуатанта гражданских воздушных судов.

7. В случаях письменного заявления эксплуатанта уполномоченный орган в сфере гражданской авиации отзывает сертификат эксплуатанта.

8. Отказ в выдаче сертификата эксплуатанта может быть обжалован в суде по месту нахождения органа, отказавшего в выдаче сертификата.

Статья 54. Аэроклуб

1. Аэроклуб ведет учет заключенных договоров с эксплуатантами на оказание услуг, предоставляемых аэроклубом.

Аэроклуб вправе передавать свои обязательства перед эксплуатантом другому аэроклубу на основании договора, заключаемого между ними и по согласованию с эксплуатантом.

Типовой договор на оказание услуг аэроклубом устанавливается уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

2. Аэроклуб обеспечивает предоставление эксплуатантам, пользующимся его услугами, метеорологической и аэронавигационной информации, услуг по поддержанию летной годности, техническому обслуживанию и ремонту воздушных судов, аварийному оповещению, профессиональной подготовке авиационного персонала и их медицинского освидетельствования, обслуживанию воздушного движения в пределах зоны ответственности, обеспечению авиационной безопасности.

3. Типовое Положение об аэроклубах утверждается уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

4. Аэроклуб несет ответственность за обеспечение эксплуатантами, заключившим с ним договор, безопасности полетов и авиационной безопасности.

Глава 8. Аэродромы (вертодромы). Аэропорты

Статья 55. Классификация аэродромов (вертодромов)

1. Аэродромы (вертодромы), в зависимости от принадлежности, подразделяются на аэродромы (вертодромы):

гражданской авиации, экспериментальной авиации, государственной авиации.

2. Классификация аэродромов (вертодромов) гражданской, экспериментальной и государственной авиации, в зависимости от их использования, размеров взлетно-посадочной полосы и несущей способности их покрытия, а также в зависимости от оборудования аэродромов (вертодромов) средствами связи и радиотехнического обеспечения полетов определяется соответствующими уполномоченными органами в сфере авиации.

3. В зависимости от вида поверхности взлетно-посадочной полосы аэродромы (вертодромы) могут быть с искусственным покрытием, грунтовые, снежные, ледовые и гидроаэродромы, а также на плавучих баржах, судах и других сооружениях.

Статья 56. Эксплуатант аэродрома (вертодрома), аэропорта гражданской авиации

1. Эксплуатантом аэродрома (вертодрома), аэропорта признается физическое или юридическое лицо Республики Казахстан, а также другого государства в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, которое использует аэродром (вертодром), аэропорт на праве собственности либо иных законных основаниях.

Эксплуатантом аэродрома, аэропорта, обслуживающим международные рейсы, может быть только юридическое лицо в форме акционерного общества.

Эксплуатант аэродрома (вертодрома), аэропорта:

1) обеспечивает и контролирует соблюдение безопасности полетов и авиационной безопасности на территории аэропорта, аэродрома (вертодрома), в том числе юридическими и физическими лицами, осуществляющими деятельность на территории аэродрома (вертодрома), аэропорта;

2) создает комиссию по контролю за деятельностью, которая может представлять угрозу безопасности полетов на приаэродромной территории;

3) ведет суточный план по приему и отправке воздушных судов, обеспечивает его выполнение, ведет учет и анализ регулярности отправлений, взлетов и посадок воздушных судов;

4) представляет годовые отчеты о соблюдении безопасности полетов, авиационной безопасности, аудиторские, бухгалтерские отчеты по запросу уполномоченного органа в сфере гражданской авиации;

5) имеет право закрытия аэродрома (вертодрома), аэропорта для приема и отправки гражданских воздушных судов в связи с техническими и метеорологическими условиями, угрожающими безопасности полетов воздушных судов;

6) имеет право осуществлять неавиационную деятельность, при этом расходы на осуществления такой деятельности не должны прямо или косвенно влиять на тарифы по регулируемым услугам.

2. В целях соблюдения основополагающих норм безопасности полетов назначение первого руководителя эксплуатанта аэропорта осуществляется по согласованию с уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

3. Квалификационные требования для первого руководителя эксплуатанта аэропорта устанавливает уполномоченный орган в сфере гражданской авиации.

Статья 57. Аэропортовская деятельность

1. В состав аэропортовской деятельности входят следующие услуги:

1) обеспечение взлета и посадки;

2) энергоснабжение объектов аэропорта, аэродрома, аэронавигации;

3) обеспечение авиационной безопасности;

4) обеспечение встречи и выпуска воздушных судов;

5) техническое и сервисное обслуживание воздушных судов;

6) обслуживание пассажиров, обработка багажа, грузов, почтовых отправлений;

7) обеспечение гражданских воздушных судов, объектов и служб аэропорта горюче-смазочными материалами и специальными жидкостями, контроль за их качеством;

8) обеспечение эксплуатантов гражданских воздушных судов и других потребителей специальными автотранспортными средствами и оборудованием;

9) обеспечение пассажиров, экипажей питанием в аэропортах и в гражданских воздушных судах;

10) информационно-справочное обслуживание пассажиров, экипажей, населения с предоставлением необходимых данных в области гражданской авиации;

11) иные услуги.

2. Перечень иных услуг аэропортовской деятельности и операций, входящих в эти услуги, утверждается уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

3. На территории аэропорта услуги аэропортовской деятельности могут оказывать эксплуатант аэропорта и другие организации на конкурентной основе, за исключением деятельности, отнесенной законодательством о естественных монополиях и регулируемых рынках к регулируемым услугам аэропортов. Требования к таким организациям, порядок и условия их допуска к предоставлению аэропортовской деятельности на территории аэропортов устанавливается Правилами обеспечения доступа поставщиков услуг (товаров, работ) к осуществлению аэропортовской деятельности, утвержденных уполномоченным органом в сфере гражданской авиации совместно с уполномоченными органами в сфере естественной монополии и защите конкуренции.

Эксплуатант аэропорта не вправе необоснованно отказывать другим организациям в осуществлении аэропортовской деятельности на территории аэропорта, за исключением деятельности, отнесенной законодательством о естественных монополиях и регулируемых рынках к регулируемым услугам аэропортов.

Решение эксплуатанта аэропорта об отказе в осуществлении аэропортовской деятельности другим организациям может быть обжаловано в суде.

Статья 58. Сертификация и допуск аэродромов, вертодромов к эксплуатации

1. Аэродромы (вертодромы), используемые гражданской авиацией, а также аэродромы совместного использования и базирования должны соответствовать нормам годности к эксплуатации аэродромов (вертодромов) гражданской авиации, утвержденных уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Аэродромы (вертодромы), используемые только государственной авиацией, должны соответствовать нормам годности к эксплуатации аэродромов (вертодромов) государственной авиации, утвержденных уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

2. Классифицированный аэродром, вертодром допускаются к эксплуатации после получения эксплуатантом аэродрома, вертодрома сертификата о его годности и свидетельства о государственной регистрации.

3. Неклассифицированный аэродром, временные аэродромы и посадочные площадки допускаются к эксплуатации в соответствии с Правилами определения их годности к эксплуатации, утвержденных уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

4. Порядок допуска аэродромов (вертодромов) государственной авиации к эксплуатации определяется уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

5. Порядок сертификации аэродромов (вертодромов), используемых в сфере гражданской авиации, определяется Правилами сертификации и выдачи сертификата годности аэродрома (вертодрома), утвержденных уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

6. Отказ в выдаче сертификата годности аэродрома (вертодрома) производится в случаях, если:

1) аэродром (вертодром) не соответствует нормам годности к эксплуатации гражданских аэродромов (вертодромов);

2) эксплуатант аэродрома (вертодрома) не соответствует требованиям, установленным пунктом 1 статьи 56 настоящего Закона.

7. Уполномоченный орган в сфере гражданской авиации приостанавливает действие сертификата годности аэродрома (вертодрома) на срок до шести месяцев в случаях:

1) несоблюдения эксплуатантом аэродрома (вертодрома) сертификационных требований;

2) по заявлению эксплуатанта аэродрома (вертодрома).

8. Если эксплуатант аэродрома (вертодрома) в установленный срок не устраняет основания приостановления, уполномоченный орган отзывает сертификат годности аэродрома (вертодрома).

9. По согласованию с уполномоченным органом в сфере гражданской авиации допускаются временные отступления от норм годности к эксплуатации аэродромов (вертодромов), если такие отступления компенсируются введением дополнительных мер, обеспечивающих уровень безопасности полетов, эквивалентный установленному.

10. Ответственность за обеспечение безопасности полетов, соответствия сертификационным требованиям, годности к эксплуатации в течение всего периода эксплуатации аэродрома (вертодрома), временного аэродрома и посадочной площадки, возлагается на эксплуатанта.

Статья 59. Государственная регистрация аэродромов (вертодромов)

1. Аэродромы (вертодромы), используемые в целях гражданской авиации, кроме неклассифицируемых и временных, подлежат государственной регистрации в Государственном реестре аэродромов (вертодромов) гражданской авиации.

2. Государственную регистрацию аэродромов (вертодромов) гражданской авиации, аэродромов совместного использования и совместного базирования, а также выдачу соответствующего свидетельства о государственной регистрации этих аэродромов (вертодромов) осуществляет уполномоченный орган в сфере гражданской авиации в порядке, определяемом Правилами государственной регистрации аэродромов (вертодромов) гражданской и экспериментальной авиации, утвержденных уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

3. Государственную регистрацию аэродромов (вертодромов) государственной авиации, а также выдачу соответствующего свидетельства о государственной регистрации аэродрома (вертодрома) осуществляет уполномоченный орган в сфере государственной авиации.

4. Неклассифицируемые и временные аэродромы, посадочные площадки подлежат учету их эксплуатантами в порядке, определенном уполномоченным органом.

5. Отказ в государственной регистрации аэродрома (вертодрома) производится в случае непредставления или неполного предоставления документов, предусмотренных Правилами государственной регистрации аэродромов (вертодромов) гражданской и экспериментальной авиации, или предоставление недостоверных сведений.

Статья 60. Аэродромное обслуживание воздушных судов

1. Эксплуатанты аэродромов (вертодромов), аэронавигационная, метеорологическая организации осуществляют аэродромное, аэронавигационное и метеорологическое обслуживание полетов воздушных судов на аэродромах (вертодромах), открытых для общего пользования, на единообразных условиях и на основе договоров (публичных договоров).

2. Аэродромы, аэропорты могут быть закрыты для приема и выпуска воздушных судов в объявленные часы их работы только по техническим или метеорологическим условиям, угрожающим безопасности полетов.

3. Услуги, входящие в состав аэропортовской деятельности, указанные в подпунктах 1), 2), 3), и 4) пункта 1 статьи 57 настоящего Закона, осуществляются безвозмездно в случаях выполнения полетов воздушных судов:

1) терпящих или потерпевших бедствие, а также воздушных судов, маршруты полетов которых были изменены в связи с аварийной ситуацией на борту, отказом или неисправностью материальной части;

2) для проведения поисково-спасательных работ или оказания помощи населению при стихийных бедствиях;

3) из-за чрезвычайной ситуации, связанной с актом незаконного вмешательства в деятельность авиации.

Статья 61. Аэродромы совместного базирования и использования

1. Аэродромом совместного базирования является аэродром, на котором совместно базируются организации гражданской, государственной и/или экспериментальной авиации.

2. Аэродромом совместного использования является аэродром, используемый совместно гражданской, государственной и/или экспериментальной авиацией.

3. Эксплуатация аэродромов совместного базирования и аэродромов совместного использования осуществляется на основе договоров в соответствии с Правилами использования аэродромов совместного базирования гражданской и государственной авиации Республики Казахстан, утвержденных уполномоченным органом в сфере гражданской авиации совместно с уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

4. Аэродромы совместного базирования и аэродромы совместного использования по принадлежности относятся к гражданской или государственной авиации. Перечень таких аэродромов утверждается совместным приказом уполномоченных органов гражданской и государственной авиации Республики Казахстан.

Статья 62. Аэропорты для обеспечения международных полетов воздушных судов

1. Решение об открытии аэропортов для обеспечения международных полетов воздушных судов принимается Правительством Республики Казахстан.

2. Порядок открытия и закрытия аэропортов для обеспечения международных полетов воздушных судов определяется уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

3. Аэропорты, обслуживающие внутренние рейсы, могут быть допущены к обслуживанию международных полетов, связанных с выполнением технических, вынужденных посадок и гуманитарных рейсов, а также выполнения государственных задач путем выдачи уполномоченным органом в сфере гражданской авиации временных разрешений на прием, выпуск и обслуживание гражданских воздушных судов, выполняющих международные полеты из (в) аэропортов, не допущенных к обеспечению международных рейсов.

Статья 63. Ликвидация и перенос аэродромов и аэропортов

Ликвидация или перенос аэродромов и аэропортов в другое месторасположение осуществляется по решению собственника.

Статья 64. Строительство в пределах приаэродромной территории

Проектирование, строительство и развитие городских и сельских поселений, а также строительство и реконструкция промышленных, сельскохозяйственных и иных объектов в пределах приаэродромной территории должны проводиться с соблюдением требований безопасности полетов воздушных судов с учетом возможных негативных воздействий оборудования аэродрома и полетов воздушных судов на здоровье граждан и деятельность физических и юридических лиц, а также с учетом требований статьи 79 настоящего Закона.

Статья 65. Временное управление аэропортом

1. В случае угрозы национальной безопасности Республики Казахстан, выражающейся в использовании аэропорта, являющегося стратегическим объектом, вопреки интересам страны, жизни и здоровью людей, уполномоченный орган в сфере гражданской авиации по согласованию с Правительством Республики Казахстан вводит временное управление в отношении эксплуатанта аэропорта, допущенного к обслуживанию международных полетов.

2. Временное управление эксплуатантом аэропорта, допущенного к обслуживанию международных полетов, осуществляется временной администрацией.

Временное управление эксплуатантом аэропорта, допущенного к обслуживанию международных полетов, осуществляется за счет эксплуатанта аэропорта.

3. Решение о введении временного управления может быть обжаловано в судебном порядке собственником, эксплуатантом аэропорта или лицом, уполномоченным общим собранием акционеров эксплуатанта.

4. Уполномоченный орган в сфере гражданской авиации формирует временную администрацию, в состав которой включаются представители собственника и эксплуатанта аэропорта, в отношении которого вводится временное управление.

5. На период действия временного управления эксплуатантом аэропорта, допущенного к обслуживанию международных полетов:

1) все полномочия по управлению эксплуатантом аэропорта переходят к временной администрации;

2) приостанавливаются права эксплуатанта по управлению аэропортом;

3) приостанавливаются полномочия органов управления эксплуатанта аэропорта и его руководящих работников;

6. Временная администрация:

1) в пределах компетенции, определенной настоящим Законом, самостоятельно принимает решения по всем вопросам деятельности эксплуатанта аэропорта;

2) заключает договоры и подписывает документы от имени эксплуатанта аэропорта;

3) осуществляет представительство от имени и в интересах эксплуатанта аэропорта, в том числе и в суде;

4) привлекает независимых экспертов для оценки производственных вопросов, связанных с эксплуатацией аэропорта.

7. Временное управление эксплуатантом аэропорта прекращается по следующим основаниям:

1) истечению установленного решением уполномоченного органа в сфере гражданской авиации срока временного управления;

2) принятию уполномоченным органом в сфере гражданской авиации решения о досрочном завершении временного управления;

3) вступлению в законную силу решения суда о прекращении временного управления.

8. За ущерб, причиненный эксплуатанту аэропорта, допущенного к выполнению международных полетов, незаконными действиями (бездействием) в период временного управления, члены временной администрации несут ответственность, установленную законодательными актами Республики Казахстан.

Глава 9. Воздушные перевозки. Авиационные работы

Статья 66. Право осуществления воздушных перевозок. Авиакомпании.

1. Правом осуществлять воздушные перевозки пассажиров, багажа, грузов и почты за плату или по найму (коммерческие воздушные перевозки) обладают авиакомпании, имеющие действующий сертификат эксплуатанта.

2. Авиакомпании могут осуществлять иную деятельность в сфере гражданской авиации в соответствии с настоящим Законом.

3. Авиакомпании создаются в форме акционерного общества или государственного предприятия в порядке, установленном законодательными актами Республики Казахстан.

4. Доля участия иностранцев, лиц без гражданства и/или иностранных юридических лиц в уставном капитале авиакомпании в форме акционерного общества не должна превышать сорока девяти процентов.

5. Авиакомпания в соответствии с сертификационными требованиями обязана располагать финансовыми ресурсами и имуществом для безопасной эксплуатации воздушных судов и поддержания их летной годности, включая наличие фонда запасных частей к воздушных судам, для организации и обеспечения полетов воздушных судов и качества предоставляемых услуг, а также для организации подготовки и переподготовки авиационного персонала.

6. В целях соблюдения основополагающих норм безопасности полетов назначение первого руководителя авиакомпании осуществляется по согласованию с уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Квалификационные требования для первого руководителя авиакомпании устанавливает уполномоченный орган в сфере гражданской авиации.

Статья 67. Международные воздушные перевозки

1. При международных воздушных перевозках на гражданских воздушных судах Республики Казахстан действуют общие положения о воздушных перевозках, если иное не вытекает из международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан.

2. Назначенным воздушным перевозчиком является перевозчик, определенный уполномоченным органом в сфере гражданской авиации в порядке, установленном статьей 71 настоящего Закона, для осуществления регулярных воздушных перевозок в соответствии с международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан о воздушном сообщении.

3. Международные воздушные перевозки почты осуществляются с соблюдением правил международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан.

Статья 68. Основные положения в сфере коммерческих воздушных перевозок

1. Коммерческие воздушные перевозки выполняются на основании договора воздушной перевозки. Договор воздушной перевозки удостоверяется оформлением перевозочных документов, выдаваемых авиакомпанией либо уполномоченными ее лицами (агентами).

Порядок осуществления коммерческих воздушных перевозок пассажиров, багажа и грузов осуществляется в соответствии с Правилами перевозки пассажиров, багажа и грузов на воздушном транспорте, утвержденных уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

2. На каждого пассажира оформляется отдельный билет, подтверждающий ознакомление с условиями договора воздушной перевозки и его заключение.

Билет оформляется на основании данных документа, удостоверяющего личность пассажира.

3. При перевозке зарегистрированного багажа выдается багажная квитанция, содержащая указание пунктов отправления и назначения.

4. При перевозке груза выдается грузовая накладная, содержащая указание пунктов отправления и назначения, веса отправки, условия перевозки груза. Отправитель должен представить сведения и приложить к грузовой накладной все документы, которые до выдачи груза необходимы получателю для выполнения таможенных и других процедур, проверки других контролирующих органов, устанавливаемых соответствующими законодательными актами и правилами воздушных перевозок пассажиров, багажа, и груза.

Особенности перевозки опасных грузов на гражданских воздушных судах определяется Инструкцией по перевозке опасных грузов на гражданских воздушных судах, утвержденной уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

5. Договор воздушной перевозки почты, его условия и прием почты к перевозке удостоверяются почтовой накладной.

6. Оформление перевозочных документов осуществляется путем внесения необходимых данных в электронную или бумажную форму перевозочного документа в ручном, автоматизированном или электронном режиме.

Оформление перевозочного документа после бронирования производится в сроки, установленные авиакомпанией.

7. Основными видами сборов, взимаемых авиакомпанией и включаемых в стоимость перевозки пассажира, являются аэропортовый и топливный сборы.

8. Топливный сбор - сбор, взимаемый авиакомпанией с целью покрытия (компенсации) роста затрат на авиационное топливо, в период действия тарифа на перевозку, при расчете которого данный рост учесть не представлялось возможным.

9. Аэропортовый сбор вводится и взимается авиакомпанией с целью покрытия стоимости услуги по обслуживанию пассажиров в аэропорту.

Статья 69. Одностороннее прекращение договора воздушной перевозки пассажира

1. Пассажир имеет право отказаться от полета и получить обратно внесенную за перевозку плату в размере, установленном договором воздушной перевозки.

2. Договор воздушной перевозки может быть прекращен по инициативе авиакомпании в одностороннем порядке в случаях:

отказа пассажира от досмотра, установленного статьей 95 настоящего Закона, перед полетом воздушного судна;

нарушения пассажиром Правил воздушных перевозок пассажиров, багажа и груза и/или совершения пассажиром действий, создающих угрозу безопасности полета воздушного судна;

если пассажир находится в состоянии алкогольного, наркотического, токсикоманического опьянения, которое может создать угрозу здоровью самого пассажира или безопасности находящихся на борту воздушного судна лиц и имущества, а также неудобства другим пассажирам.

Состояние алкогольного, наркотического, токсикоманического опьянения пассажира подтверждается медицинским освидетельствованием в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

3. В случае прекращения договора воздушной перевозки пассажира, внесенная за перевозку плата возвращается в порядке, предусмотренном договором воздушной перевозки.

Статья 70. Авиамаршруты

1. Регулярные и нерегулярные коммерческие воздушные перевозки осуществляются по авиамаршрутам.

2. Авиамаршруты делятся на международные и внутренние.

Международные авиамаршруты для осуществления регулярных коммерческих воздушных перевозок определяются в соответствии с международными договорами Республики Казахстан.

Внутренние авиамаршруты для осуществления регулярных коммерческих воздушных перевозок утверждаются уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

3. Регулярные перевозки по авиамаршрутам, осуществляемые на основании решений Правительства Республики Казахстан или уполномоченного им государственного органа, а также перевозки, осуществляемые на основании решений местных исполнительных органов областей (города республиканского значения, столицы), не обеспечивающие уровень дохода, необходимый для эффективного функционирования авиамаршрута, подлежат субсидированию за счет бюджетных средств.

Статья 71. Распределение авиамаршрутов для регулярных воздушных перевозок

1. Распределение авиамаршрутов для осуществления регулярных воздушных перевозок между авиакомпаниями Республики Казахстан производится уполномоченным органом в сфере гражданской авиации на конкурсной основе. Победителям конкурса выдаются свидетельства на авиамаршрут.

К конкурсу допускаются авиакомпании, соответствующие квалификационным требованиям, установленным Правилами проведения конкурса на авиамаршрут и выдачи свидетельств на авиамаршруты по перевозке пассажиров, багажа, грузов и почты, в том числе требованиям по обеспечению резерва воздушных судов и наличия у авиакомпании неснижаемого резерва финансовых средств, необходимого для обеспечения регулярных воздушных перевозок, в соответствии с утвержденным расписанием в течение одного месяца без учета предполагаемого дохода.

Свидетельство на авиамаршрут выдается уполномоченным органом в сфере гражданской авиации с указанием вида перевозки и срока действия указанного свидетельства.

Свидетельство на авиамаршрут является неотчуждаемым и не передается другим физическим или юридическим лицам.

На один авиамаршрут может быть выдано несколько свидетельств.

2. Уполномоченный орган в сфере гражданской авиации отзывает свидетельство на авиамаршрут у авиакомпании в случае невыполнения условий эксплуатации авиамаршрута.

3. Под условиями эксплуатации авиамаршрута понимаются:

1) соблюдение расписания, утвержденного уполномоченным органом в сфере гражданской авиации;

2) выполнение установленного количества регулярных рейсов в определенный период времени (в неделю);

3) соблюдение даты начала эксплуатации авиамаршрута;

4) применение на авиамаршруте воздушных судов типов и/или вместимостью, установленных в расписании;

5) соответствие международным договорам о воздушном сообщении, ратифицированным Республикой Казахстан;

6) наличие у авиакомпании неснижаемого резерва финансовых средств, необходимого для обеспечения регулярных воздушных перевозок, в соответствии с утвержденным расписанием в течение месяца без учета предполагаемого дохода.

4. При отзыве свидетельства на авиамаршрут у авиакомпании, свидетельство выдается другому участнику конкурса, конкурсное предложение которого признано наилучшим после победителя.

5. Для удовлетворения потребности населения в воздушном сообщении уполномоченный орган в сфере гражданской авиации вправе выдать авиакомпании свидетельство на авиамаршрут без проведения конкурса по распределению авиамаршрутов для эксплуатации авиамаршрута, необходимость в котором возникла в период между конкурсами по распределению авиамаршрутов.

При распределении авиамаршрута, необходимость в эксплуатации которого возникла в период между конкурсами, свидетельство выдается всем авиакомпаниям, предоставившим заявки, при условии соответствия авиакомпании квалификационным требованиям, предусмотренным Правилами проведения конкурса на авиамаршрут и выдачи свидетельств на авиамаршруты.

Статья 72. Деятельность иностранных воздушных перевозчиков на территории Республики Казахстан

1. Иностранные воздушные перевозчики осуществляют свою деятельность на территории Республики Казахстан согласно законодательству и международным договорам, ратифицированным Республикой Казахстан.

2. Иностранные перевозчики, планирующие выполнение регулярных пассажирских рейсов в/из Республики Казахстан, обязаны пройти регистрацию в уполномоченном органе в сфере гражданской авиации.

3. Порядок регистрации и требования, предъявляемые к иностранным перевозчикам, определяются уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

4. Условия предоставления права на перевозку в отношении иностранного воздушного перевозчика определяются международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан о воздушном сообщении, и законодательством Республики Казахстан.

5. Иностранные воздушные перевозчики обязаны обеспечивать экипаж и пассажиров доброкачественным и безопасным питанием с соблюдением сроков реализации в соответствии законодательством Республики Казахстан в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

Статья 73. Выполнение авиационных работ

1. Авиационные работы осуществляются на основе договора между эксплуатантом гражданского воздушного судна и заказчиком.

2. Требования к выполнению авиационных работ устанавливаются Основными правилами полетов в воздушном пространстве Республики Казахстан и Инструкцией выполнения авиационных работ, утвержденной уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Глава 10. Ответственность в сфере воздушных перевозок

Статья 74. Ответственность перевозчика за причинение смерти или повреждение здоровья пассажира, наступивших во время воздушной перевозки

1. Перевозчик несет установленную законами Республики Казахстан ответственность за причинение ущерба жизни или здоровью пассажира при воздушной перевозке, если не докажет, что вред возник вследствие непреодолимой силы или умысла потерпевшего.

Воздушная перевозка пассажира охватывает период с момента посадки пассажира на борт воздушного судна до момента, когда пассажир покинул борт воздушного судна, независимо от того, совершен, полет воздушного судна или нет.

2. Ответственность перевозчика за причинение смерти или повреждение здоровья пассажира, наступивших во время воздушной перевозки при выполнении международных полетов определяется в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

Статья 75. Ответственность перевозчика за утрату, недостачу или повреждение багажа и груза. Размер ответственности

За утрату, недостачу или повреждение зарегистрированного багажа перевозчик несет установленную законами Республики Казахстан ответственность в следующих размерах:

1) за утрату или недостачу багажа, принятого к перевозке без объявленной стоимости - в размере, установленном договором воздушной перевозки;

2) за утрату или недостачу багажа, принятого к перевозке с объявленной стоимостью, - в размере объявленной стоимости;

3) за повреждение багажа - в размере суммы, на которую уменьшилась стоимость багажа;

4) за утрату, недостачу, повреждение находящихся при пассажире вещей - в размере суммы, на которую уменьшилась стоимость вещей, если пассажир докажет, что вред причинен по вине перевозчика.

Ответственность перевозчика за утрату, недостачу или повреждение зарегистрированного багажа, находящихся при пассажире вещей при выполнении международных полетов определяется в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

Если утрата, недостача или повреждение багажа, части груза или какого-либо входящего в них предмета влияет на стоимость вписанного в ту же багажную квитанцию или грузовую накладную багажа или груза, при установлении размера возмещения должна учитываться общая стоимость всего этого багажа или груза.

В случае утраты или недостачи багажа и груза перевозчик вместе с выплатой возмещения возвращает плату за перевозку утраченного багажа, если за перевозку багажа было уплачено, а также плату за перевозку утраченного груза.

Статья 76. Ответственность перевозчика за утрату, недостачу или повреждение и задержку доставки почты

Перевозчик несет материальную ответственность перед почтовыми органами за утрату, недостачу или повреждение и задержку доставки почты по вине перевозчика в таком размере, в котором учреждения связи несут ответственность перед отправителями или адресатами.

Статья 77. Ответственность перевозчика перед пассажиром при отмене или задержке рейса

1. При перерыве в перевозке по вине перевозчика или задержки, отмены рейса вследствие позднего прибытия воздушного судна, изменения маршрута перевозки перевозчик обязан организовать для пассажиров в пунктах отправления и в промежуточных пунктах следующие услуги:

1) предоставление комнат матери и ребенка пассажиру с ребенком в возрасте до семи лет (при наличии);

2) два телефонных звонка продолжительностью не более пяти минут или два сообщения по электронной почте при ожидании отправления рейса более двух часов;

3) обеспечение прохладительными напитками при ожидании отправления рейса более двух часов;

4) обеспечение горячим питанием при ожидании отправления рейса более четырех часов и далее через каждые шесть часов - в дневное время и через каждые восемь часов - в ночное время;

5) размещение в гостинице, предоставляемой перевозчиком, при ожидании вылета рейса более восьми часов - в дневное время и более шести часов - в ночное время;

6) доставка транспортом, предоставляемым перевозчиком от аэропорта до гостиницы и обратно в тех случаях, когда гостиница предоставляется без взимания дополнительной платы.

Услуги, указанные в настоящем пункте, предоставляются пассажирам без взимания дополнительной платы.

2. При отмене или задержке рейса по вине перевозчика на срок свыше десяти часов перевозчик обязан по выбору пассажира:

1) обеспечить перевозку пассажира ближайшим рейсом до пункта назначения, указанного в билете, с представлением услуг в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи;

2) возвратить пассажиру полную стоимость билета.

3. Собственники и эксплуатанты воздушных судов, других объектов и оборудования гражданской авиации обязаны застраховать свою гражданско-правовую ответственность в порядке, определенном законодательными актами Республики Казахстан об обязательном страховании.

Страхование при международных воздушных перевозках осуществляется в соответствии с международными договорами, участницей которых является Республика Казахстан.

Глава 11. Деятельность, влияющая на безопасность
полетов воздушных судов

Статья 78. Деятельность лиц, находящихся на борту воздушного судна

1. Лица, находящиеся на воздушном судне в качестве пассажиров, обязаны:

1) безоговорочно выполнять требования командира воздушного судна и других членов экипажа, а также при включении информационных табло, обязывающих выполнить указанные действия;

2) размещать ручную кладь и личные вещи на специально отведенных для этого местах;

3) застегнуть привязные ремни пассажирского кресла по распоряжению командира воздушного судна или при включении информационных знаков, обязывающих выполнить указанные действия;

4) соблюдать дисциплину и порядок на борту воздушного судна в течение всего полета.

2. Лицам, находящимся на борту воздушного судна, в том числе лицам, которым оно принадлежит, запрещается вмешиваться в действия экипажа, требовать от него изменения плана и порядка выполнения полета или невыполнения указаний органов обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением).

3. Лицам, находящимся на воздушном судне в качестве пассажиров, запрещается:

1) создавать ситуации, угрожающие безопасности полета, а именно:

совершать акт насилия в отношении лица, находящегося на борту воздушного судна в полете, если такой акт может угрожать безопасности этого воздушного судна;

наносить повреждение воздушному судну и его оборудованию, которое обеспечивает безопасное выполнение полета;

сообщать заведомо ложные сведения, создавая тем самым угрозу безопасности воздушного судна в полете;

помещать или совершать действия, приводящие к помещению на воздушное судно устройства или вещества, которые могут разрушить воздушное судно или причинят ему повреждение, угрожающее его безопасности в полете;

предпринимать попытки открытия дверей и (или) аварийных выходов воздушного судна, за исключением случаев возникновения на борту воздушного судна аварийной ситуации;

2) угрожать членам экипажа;

3) курить на борту воздушного судна в течение всего полета;

4) использовать любые радиоэлектронные средства на борту воздушного судна на всех этапах полета, за исключением стационарных средств, установленных на борту воздушных судов.

Статья 79. Деятельность, которая может представлять угрозу безопасности полетов

1. К деятельности, которая может представлять угрозу безопасности полетов, относится строительство объектов, линий электропередач, других препятствий, расположенных на приаэродромной территории и на местности в пределах воздушных трасс; работы вследствие которых в воздушном пространстве производится электромагнитное, световое, акустическое, корпускулярное и иные виды излучения; размещение объектов, приводящих к массовому скоплению птиц или ухудшению полетной видимости, а также любая другая деятельность, не связанная непосредственно с использованием воздушного пространства, но влияющая на безопасность полетов воздушных судов, их оборудования и находящихся на них людей.

Данная деятельность может осуществляться только с разрешения, выдаваемого в соответствии с Правилами выдачи разрешений на осуществление деятельности, которая может представлять угрозу безопасности полетов воздушных судов, утвержденных уполномоченными органами в сфере гражданской и государственной авиации.

2. Получение разрешения требуется для размещения:

1) всех объектов в районе аэродрома, высота и месторасположение которых определены с учетом обеспечения безопасности полетов в Правилах выдачи разрешений на осуществление деятельности, которая может представлять угрозу безопасности полетов воздушных судов;

2) линий связи, электропередачи, а также других объектов радио, электромагнитных и световых излучений, которые могут создавать помехи для нормальной работы авиационных радиотехнических средств и светосигнального оборудования;

3) взрывоопасных объектов;

4) факельных устройств для аварийного сжигания сбрасываемых газов. При определении высоты факельных устройств учитывается максимально возможная высота выброса пламени.

5) промышленных, иных предприятий и сооружений, деятельность которых может привести к ухудшению видимости в районах аэродрома.

3. Размещение объектов, указанных в пункте 2 настоящей статьи, подлежит согласованию с уполномоченным органом в сфере государственной авиации и с уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

4. Запрещается размещать на расстоянии ближе 15 км от геометрического центра взлетно-посадочной полосы аэродрома (контрольная точка аэродрома) места выброса пищевых отходов, строительство звероводческих ферм, скотобоен и других объектов, отличающихся привлечением и массовым скоплением птиц.

5. Физические и юридические лица, допустившие нарушения правил осуществления деятельности, представляющих угрозу безопасности полетов воздушных судов, обязаны устранить эти нарушения за свой счет и собственными силами, а до их устранения прекратить осуществление такой деятельности.

6. Для исключения случаев непреднамеренного взлета воздушных судов в район осуществления деятельности, представляющей возможную угрозу их безопасности, физические и юридические лица, осуществляющие такую деятельность, обязаны в соответствии с Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан извещать уполномоченные органы в сфере гражданской авиации и в сфере государственной авиации о производстве указанной деятельности.

7. Контроль за осуществлением такой деятельности выполняют уполномоченный орган в области гражданской авиации и уполномоченный орган в сфере государственной авиации в пределах своей компетенции и зон ответственности.

8. Производство всех видов ремонтных, строительных и монтажных работ в пределах территорий аэропортов может быть приостановлено органами национальной безопасности или Службой охраны Президента Республики Казахстан в период проведения охранных мероприятий.

Статья 80. Маркировка объектов, представляющих угрозу безопасности полетов

1. Владельцы зданий и сооружений, в целях обеспечения безопасности полетов обязаны размещать на этих объектах за свой счет ночные и дневные маркировочные знаки и устройства в соответствии с Правилами выдачи разрешений на осуществление деятельности, которая может представлять угрозу безопасности полетов воздушных судов, нормами годности к эксплуатации гражданских аэродромов Республики Казахстан.

Не допускается размещение в районе аэродрома каких-либо знаков и устройств, сходных с маркировочными знаками и устройствами, принятыми для опознавания аэродромов.

2. Контроль за осуществлением маркировки объектов в районе аэродрома возлагается на уполномоченный орган в сфере гражданской авиации и уполномоченный орган в сфере государственной авиации в пределах своей компетенции и зон ответственности.

Глава 12. Расследование авиационных происшествий

Статья 81. Расследование авиационного происшествия или инцидента

1. Авиационное происшествие или инцидент с воздушным судном Республики Казахстан либо с воздушным судном иностранного государства на территории Республики Казахстан подлежат обязательному расследованию.

2. Целью расследования авиационного происшествия или инцидентов является установление причин события, выработка рекомендаций по предотвращению авиационных происшествий и обеспечению безопасности.

Установление чьей-либо вины и ответственности не является целью расследования авиационного происшествия или инцидента.

Расследование авиационных происшествий или инцидентов осуществляется комиссией с обязательным участием уполномоченных представителей заинтересованных сторон. В гражданской и экспериментальной авиации комиссия создается уполномоченным органом в сфере гражданской авиации, в государственной авиации - уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

3. Полномочия комиссии по расследованию авиационных происшествий или инцидентов, а также порядок проведения расследований авиационных происшествий определяются Правилами расследования авиационных происшествий и инцидентов, утвержденных уполномоченными органами в сфере гражданской авиации и государственной авиации.

Статья 82. Классификация и учет авиационных происшествий или инцидентов

1. Классификация и учет авиационных происшествий или инцидентов осуществляются уполномоченными органами, на которые возложены эти полномочия соответственно в гражданской, экспериментальной или государственной авиации.

2. Классификация и учет авиационных происшествий или инцидентов определяются Правилами расследования авиационных происшествий и инцидентов.

Статья 83. Сохранение вещественных доказательств

Воздушное судно, его составные части, бортовые и наземные средства объективного контроля, все предметы, находящиеся на воздушном судне, а также территория и находящиеся на ней предметы, затронутые авиационным происшествием или инцидентом, вся документация, относящаяся к производству, ремонту и эксплуатации воздушного судна и обеспечению его полета, должны сохраняться физическими и юридическими лицами в полной неприкосновенности до прибытия членов комиссии по расследованию этого авиационного происшествия, за исключением случаев, предусмотренных статьей 89 настоящего Закона.

Статья 84. Работа на месте авиационного происшествия

Расследование, проводимое на месте авиационного происшествия, относится к категории работ в особых условиях, приравниваемых к работам по ликвидации последствий стихийных бедствий.

Местные исполнительные органы областей (города республиканского значения, столицы) и районов (города областного значения), физические и юридические лица обязаны оказывать всемерное содействие комиссии по расследованию авиационного происшествия.

Статья 85. Финансирование работ, связанных с расследованием авиационного происшествия и порядок возмещения расходов

Все работы, связанные с расследованием авиационного происшествия, финансируются эксплуатантом.

Исследования и испытания, связанные с расследованием авиационного происшествия, проводимые научно-исследовательскими, конструкторскими, ремонтными и промышленными организациями финансируются этими организациями с последующим возмещением затрат эксплуатантом.

Глава 13. Поиск и спасание

Статья 86. Организация поиска и спасания

1. Организация поиска и спасания воздушных судов, терпящих или потерпевших бедствие, а также их пассажиров и членов экипажа осуществляется в соответствии с Правилами по организации поисково-спасательного обеспечения полетов на территории Республики Казахстан, утвержденных Правительством Республики Казахстан.

Правила по организации поисково-спасательного обеспечения полетов на территории Республики Казахстан должны содержать:

1) порядок аварийного оповещения, схему организации поиска и спасания воздушных судов, терпящих или потерпевших бедствие, а также их пассажиров и членов экипажа;

2) требования к персоналу и оснащению необходимым оборудованием и средствами связи органов обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением), поисково-спасательных команд, аварийно-спасательных служб государственных органов, эксплуатантов воздушных судов;

3) порядок разработки, согласования и утверждения плана проведения поисково-спасательных операций.

2. На территории Республики Казахстан осуществляются работы по поиску и спасанию воздушных судов любых государств, пассажиров и членов экипажа.

3. Эвакуация пассажиров, членов экипажей воздушных судов с места бедствия осуществляется силами и средствами эксплуатанта воздушного судна, потерпевшего бедствие, или иными силами и средствами с последующим возмещением расходов эксплуатантом.

4. Местные исполнительные органы областей (города республиканского значения, столицы) и районов (города областного значения), организации обязаны оказывать любую возможную помощь в проведении поиска и спасания воздушного судна и до прибытия поисково-спасательных органов принимать необходимые меры к спасанию людей, предоставлению им медицинской и другой помощи, а также охране воздушного судна и находящихся на его борту документации, оборудования и имущества.

5. При организации и осуществлении авиационных поисково-спасательных работ привлекаются и используются силы и средства государственных органов (предприятий) в соответствии с их компетенцией и уставом, а также экипажи воздушных судов, находящихся в районе поиска и спасания.

6. Для оказания необходимой помощи воздушным судам, терпящим или потерпевшим бедствие, на территорию Республики Казахстан могут допускаться:

1) поисково-спасательные силы и средства других государств;

2) владельцы и эксплуатанты этих воздушных судов;

3) власти государства, в котором зарегистрированы воздушные суда, терпящие или потерпевшие бедствие.

Условия такого допуска устанавливаются Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан и Правилами по организации поисково-спасательного обеспечения полетов на территории Республики Казахстан.

Статья 87. Действия экипажа воздушного судна, терпящего или потерпевшего бедствие

1. Экипаж воздушного судна, терпящего или потерпевшего бедствие, обязан принять меры в соответствии с Основными правилами полетов в воздушном пространстве Республики Казахстан и иные возможные меры к сохранению жизни и здоровья людей и сохранению имущества, в том числе воздушного судна.

2. Экипаж воздушного судна, потерпевшего бедствие, обязан принять все возможные меры по спасанию и обеспечению безопасности находящихся на борту людей, имущества, сохранности самого воздушного судна до передачи своих полномочий представителям уполномоченного органа в области чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера. Все члены экипажа воздушного судна обязаны принять участие в спасании людей, имущества и воздушного судна.

3. Командир воздушного судна, терпящего или потерпевшего бедствие, руководит действиями лиц, находящихся на борту этого судна, до прибытия представителей уполномоченного органа в области чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера.

Статья 88. Информирование о воздушных судах, терпящих или потерпевших бедствие

1. Органы обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением), аэроклубы при получении информации о воздушном судне, терпящем или потерпевшем бедствие, а также любой иной информации о людях, находящихся в опасности, обязаны принять все возможные меры к оказанию необходимой помощи в порядке, определяемом Основными правилами полетов в воздушном пространстве Республики Казахстан и незамедлительно информировать в соответствии с планом проведения поисково-спасательных операций поисково-спасательных команды, аварийно-спасательные службы государственных органов, эксплуатантов воздушных судов, а также уведомить уполномоченные органы в сфере гражданской авиации и государственной авиации для организации проведения расследования авиационного происшествия или инцидента в пределах их компетенции.

2. Местные исполнительные органы областей (города республиканского значения, столицы) и районов (города областного значения), физические и юридические лица обязаны обо всех известных им случаях бедствия воздушных судов немедленно сообщить уполномоченному органу в области чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера или на ближайший аэродром.

Статья 89. Аварийно-спасательные работы

Проведение аварийно-спасательных работ на аэродроме и приаэродромной территории осуществляется силами и средствами собственников или владельцев аэродромов за счет эксплуатанта, воздушное судно которого потерпело бедствие в соответствии с Правилами проведения авиационных аварийно-спасательных работ, утвержденных уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Если потерпевшее бедствие воздушное судно или его части препятствуют движению железнодорожного, автомобильного, водного транспорта или полетам воздушных судов, руководитель спасательных работ обязан принять меры по перемещению воздушного судна (его частей) с целью восстановления движения транспортных средств или полетов, предварительно зафиксировав их расположение и общее состояние.

Статья 90. Прекращение поиска воздушного судна, его пассажиров и экипажа

В тех случаях, когда принятые к поиску меры не дали результата, решение о прекращении поиска воздушного судна, потерпевшего бедствие, принимается председателем комиссии по расследованию по согласованию с владельцем воздушного судна и руководителем поисково-спасательной команды.

Такое решение может быть принято лишь после того, когда будут иметься достаточные основания полагать, что дальнейший поиск не приведет к обнаружению воздушного судна имеющимися поисково-спасательными силами и средствами и к спасанию оставшихся в живых людей.

Решение о прекращении поиска потерпевшего бедствие воздушного судна может быть обжаловано владельцем этого воздушного судна в судебном порядке.

Воздушное судно, поиск которого прекращен в соответствии с настоящей статьей, считается пропавшим без вести.

Признание членов экипажа и пассажиров без вести пропавшего воздушного судна безвестно отсутствующими и объявление их умершими производится в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Статья 91. Поиск и спасание за пределами территории Республики Казахстан

Поиск и спасание воздушных судов Республики Казахстан, терпящих или потерпевших бедствие за пределами территории Республики Казахстан, осуществляются с учетом требований настоящего Закона в соответствии с правилами выполнения поисково-спасательных работ государства, на территории которого производятся эти работы, и международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан.

Статья 92. Оснащение воздушных судов и подготовка экипажа на случай бедствия

1. Воздушные суда оснащаются бортовыми аварийно-спасательными средствами и аварийными приводными передатчиками для поиска и спасания, перечень которых в зависимости от типа воздушного судна и района полета определяется в соответствии с нормами летной годности гражданских воздушных судов, а для воздушных судов государственной авиации - уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

2. Все члены экипажа воздушного судна обязаны пройти специальное обучение по программе аварийно-спасательной подготовки и оказания помощи пассажирам при возникновении на борту воздушного судна аварийной ситуации.

3. Пассажиры обязательно должны быть проинструктированы экипажем о действиях в такой ситуации и о правилах пользования индивидуальными и бортовыми аварийно-спасательными средствами. Информация для пассажиров должна быть представлена на государственном или русском языках. Допускается применение видеоинформации.

Глава 14. Авиационная безопасность

Статья 93. Обеспечение авиационной безопасности

1. Эксплуатанты аэродромов (вертодромов), эксплуатанты воздушных судов обязаны принимать меры по защите гражданской авиации от незаконного вмешательства в ее деятельность, в соответствии с Правилами авиационной безопасности, утвержденных уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

2. Защита гражданской авиации от незаконного вмешательства в ее деятельность обеспечивается:

1) предотвращением доступа посторонних лиц и транспортных средств в контролируемую зону аэропорта;

2) охраной воздушных судов на стоянках, исключающей возможность проникновения в воздушные суда посторонних лиц;

3) исключением возможности незаконного провоза оружия, боеприпасов, взрывчатых, радиоактивных, отравляющих, легковоспламеняющихся и других опасных веществ и предметов, запрещенных к перевозкам на воздушных судах;

4) введением особых мер предосторожности при перевозке оружия и боеприпасов, обеспечивающих их перевозку в багаже в разряженном состоянии, в изолированных от пассажиров отсеках воздушных судов;

5) специальными досмотрами воздушных судов в особых случаях;

6) оснащением воздушных судов техническими устройствами, обеспечивающими безопасную работу экипажей в полете, а также исключающими противоправное использование воздушного судна;

7) специально разработанными уполномоченными органами в сферах авиации мерами противодействия незаконному вмешательству в деятельность авиации, а также и другими мерами, обеспечивающими авиационную безопасность.

3. Эксплуатанты воздушных судов обеспечивают наличие на борту воздушного судна Инструкции экипажам гражданских воздушных судов по действиям в чрезвычайных ситуациях, утвержденной уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

4. Контроль за соблюдением законов, правил и процедур, обеспечивающих защиту гражданской авиации Республики Казахстан от актов незаконного вмешательства, осуществляется уполномоченным органом в сфере гражданской авиации совместно с другими государственными органами в соответствии с их компетенцией.

5. Проведение контроля качества мер авиационной безопасности, указанных в пункте 2 настоящей статьи, осуществляется посредством:

1) плановых проверок, с периодичностью не чаще одного раза в год и внеплановых проверок эксплуатантов аэродромов (вертодромов) и гражданских воздушных судов;

2) служебных экспериментов, проводимых органами национальной безопасности;

3) внутренних проверок по авиационной безопасности эксплуатантами аэродромов (вертодромов) и гражданских воздушных судов;

4) сертификацией организации досмотра службой авиационной безопасности аэропорта;

5) проведением отбора специалистов, осуществляющие контроль качества мер авиационной безопасности.

6. Проверки эксплуатантов аэродромов (вертодромов) и гражданских воздушных судов проводятся для определения их способности обеспечивать защиту граждан, воздушных судов, объектов гражданской авиации, радионавигационных средств, оборудования, расположенных в контролируемой зоне аэропорта, от актов незаконного вмешательства.

7. Предметом проверки являются мероприятия эксплуатантов аэродромов (вертодромов) и гражданских воздушных судов в сфере авиационной безопасности, отдельные направления их деятельности по обеспечению авиационной безопасности.

8. Плановые проверки проводятся с учетом оценки угроз и объема перевозок через аэропорт или эксплуантами гражданских воздушных судов, а также ранее выявленных нарушений в сфере авиационной безопасности.

9. Основаниями для проведения проверок являются:

1) материалы, поступившие от граждан и организаций;

2) план работы уполномоченного органа в сфере гражданской авиации.

10. Требования по проведению служебного эксперимента:

1) служебный эксперимент должен имитировать акт незаконного вмешательства, способный нарушить бесперебойную деятельность организаций гражданской авиации и проверять качество обеспечения авиационной безопасности эксплуатантов аэродромов (вертодромов) и гражданских воздушных судов;

2) проведение служебного эксперимента не должно угрожать жизни людей и безопасности воздушных судов, авиационной техники и других объектов, находящихся в контролируемой зоне аэропорта;

3) служебный эксперимент не должен наносить материального ущерба эксплуатантам аэродромов (вертодромов) и гражданских воздушных судов, иным физическим и юридическим лицам и не должен влиять на бесперебойную деятельность организаций гражданской авиации;

4) служебный эксперимент должен осуществляться под постоянным контролем представителей органов национальной безопасности, руководителя эксперимента и руководителя службы авиационной безопасности эксплуатантов аэродромов (вертодромов) и гражданских воздушных судов;

5) исключать применение участниками эксперимента силы и иных способов уклонения от задержания и выполнения требований представителей службы авиационной безопасности либо государственных органов, участвующих в служебном эксперименте.

11. Внутренняя проверка эксплуатантами аэродромов (вертодромов) и гражданских воздушных судов проводится на основании программы внутренней проверки по авиационной безопасности, установленной на основе Типовой программы инспекционной проверки авиационной безопасности, утвержденной уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Статья 94. Службы авиационной безопасности

1. Каждый аэропорт должны иметь в своей структуре службу авиационной безопасности, эксплуатанты воздушных судов должны иметь ответственных лиц по авиационной безопасности.

2. Руководителем службы авиационной безопасности и ответственным лицом эксплуатанта воздушных судов по авиационной безопасности может быть только гражданин Республики Казахстан, назначаемый по согласованию с органами национальной безопасности.

3. Персональную ответственность за обеспечение авиационной безопасности несут первый руководитель и руководитель службы авиационной безопасности аэропорта, ответственные лица по авиационной безопасности эксплуатанта воздушных судов.

4. Деятельность служб авиационной безопасности организаций гражданской авиации осуществляется во взаимодействии с уполномоченным органом, органами национальной безопасности, правоохранительными и иными государственными органами Республики Казахстан в соответствии с их компетенцией.

Статья 95. Досмотр

1. В целях обеспечения безопасности пассажиров и членов экипажа воздушного судна обязательному предполетному досмотру подлежат воздушное судно, его бортовые запасы, члены экипажа, пассажиры, багаж, в том числе вещи, находящиеся при пассажирах, а также грузы и почта.

2. Предполетный досмотр пассажиров, багажа, в том числе вещей, находящихся при пассажирах, членов экипажей, лиц из числа авиационного персонала гражданской авиации, бортовых запасов воздушного судна, грузов и почты проводится в аэропорту или на воздушном судне персоналом служб авиационной безопасности.

3. На неклассифицированном аэродроме, временном аэродроме, посадочной площадке, на котором отсутствует служба авиационной безопасности, проведение предполетного досмотра возлагается на экипаж воздушного судна.

4. Досмотру ручной клади, багажа и личному досмотру пассажиров предшествует предложение пассажиру предъявить возможно имеющиеся у него опасные вещества и предметы, установленные Перечнем опасных веществ и предметов, а также всех видов наркотиков, запрещенных пассажиром к перевозке на гражданских воздушных судах.

При досмотре проводится сверка документов, удостоверяющих личность пассажира с перевозочными документами.

Пассажиры, уклоняющиеся от досмотра ручной клади, багажа и личного досмотра, не допускаются к перевозке.

Ответственность за организацию досмотра несут руководители аэропортов и руководители службы авиационной безопасности.

5. На воздушном судне, с момента закрытия всех его внешних дверей после загрузки и до момента открытия любой из этих дверей для выгрузки, досмотр может быть произведен, независимо от согласия пассажира.

6. При досмотре применяются технические средства.

В качестве дополнительной меры по обеспечению авиационной безопасности может производиться выборочный личный досмотр пассажиров и досмотр их ручной клади вручную.

Личный досмотр пассажиров и досмотр их ручной клади вручную осуществляется в пределах, необходимых для обнаружения веществ и предметов, запрещенных к перевозке на воздушном транспорте, в случаях, когда оборудование для досмотра отсутствует или неисправно и по признакам контрольной проверки техническими средствами, свидетельствующих о возможном нахождении вышеуказанных веществ и предметов, а также по мотивированному решению должностных лиц службы авиационной безопасности и правоохранительных органов.

Личный досмотр производится должностными лицами органов пограничной службы, таможенных органов, органов внутренних дел (полиции).

Личный досмотр производится только лицами одного пола с досматриваемым пассажиром в специально выделенных в аэропортах помещениях, отвечающих требованиям санитарно-эпидемиологических правил и норм.

Запрещается производить в одном помещении одновременно личный досмотр нескольких пассажиров.

Результаты досмотра оформляются актом, подписываемым лицом, принявшим решение о производстве досмотра, лицом, производящим досмотр и пассажиром.

7. Если при досмотре ручной клади, багажа и личном досмотре пассажира не было обнаружено веществ, грузов и предметов, запрещенных к провозу на гражданских воздушных судах, должностные лица аэропорта и авиакомпании, а также другие лица, производящие досмотр, обязаны принять необходимые меры, обеспечивающие отправку пассажира тем рейсом, на который у него имеется билет, или очередным рейсом.

В случае отказа пассажира от полета или от продолжения полета по причине задержки с отправкой, вызванной досмотром, авиакомпания должна по его требованию возместить стоимость билета или его неиспользованной части в порядке, предусмотренном Правилами воздушных перевозок пассажиров, багажа и груза.

8. Досмотр производится в отношении каждого лица и его багажа, перевозимого на воздушном судне, за исключением должностных лиц по специальному Перечню, утвержденному Правительством Республики Казахстан, а также лиц, пользующихся дипломатическим иммунитетом.

9. Порядок и условия производства досмотра лиц, исполняющих свои служебные обязанности в контролируемой зоне аэропортов, определяются Правилами авиационной безопасности.

Статья 96. Идентификационные карточки

Выдача идентификационных карточек международного образца должностным лицам уполномоченного органа в сфере гражданской авиации, членам экипажей, бортпроводникам, инженерно-техническому составу, обеспечивающим техническое сопровождение полетов, имеющим действующие свидетельства авиационного персонала и персоналу, обеспечивающему безопасность воздушного судна в полете, после согласования с органами национальной безопасности осуществляется в соответствии с Правилами выдачи идентификационных карточек международного образца должностным лицам уполномоченного органа в сфере гражданской авиации, членам экипажей, бортпроводникам, инженерно-техническому составу, обеспечивающим техническое сопровождение полетов, имеющим действующие свидетельства авиационного персонала и персоналу, обеспечивающему безопасность воздушного судна в полете, утвержденных уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Глава 15. Заключительные и переходные положения

Статья 97. Ответственность за нарушение законодательства Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации

Лица, виновные в нарушении законодательства Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации, несут ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 98. Переходные положения

1. Авиакомпании, созданные до введения в действие настоящего Закона, обязаны в течение одного года со дня введения в действие настоящего Закона внести соответствующие изменения в свои учредительные документы.

2. В случае не выполнения авиакомпаниями требования пункта 1 настоящей статьи уполномоченный орган в сфере гражданской авиации отзывает сертификат эксплуатанта гражданских воздушных судов не позднее трех месяцев со дня окончания срока, установленного пунктом 1 настоящей статьи.

Статья 99. Порядок введения в действие настоящего Закона

1. Настоящий закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования.

2. Признать утратившими силу со дня введения в действие настоящего закона:

1) Закон Республики Казахстан от 20 декабря 1995 г. "Об использовании воздушного пространства и деятельности авиации Республики Казахстан" (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан, 1995 г., № 23, ст. 148; Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2001 г., № 23, ст. 321; № 24, ст. 338; 2002 г., № 15, ст. 147; 2003 г., № 10, ст. 54; 2004 г., № 23, ст. 142; 2005 г., № 7-8, ст. 23; 2007 г., № 2 ст. 18; № 8, ст. 52; № 9, ст. 67; № 18, ст. 143; № 20, ст. 152);

2) Закон Республики Казахстан от 15 декабря 2001 г. "О государственном регулировании гражданской авиации" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2001 г., № 23, ст. 320; 2004 г., № 23, ст. 142; 2005 г., № 7-8, ст. 23; 2006 г., № 24, ст. 148; 2007 г., № 2, ст. 18; № 9, ст. 67; № 18, ст. 143).

Президент
Республики Казахстан