"Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің 2011 – 2015 жылдарға арналған стратегиялық жоспары туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 8 ақпандағы № 95 қаулысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 2 тамыздағы № 898 Қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің 2011 – 2014 жылдарға арналған стратегиялық жоспары туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 8 ақпандағы № 95 қаулысына мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:
көрсетілген қаулымен бекітілген Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің 2011 – 2015 жылдарға арналған стратегиялық жоспарында:
«2. Ағымдағы ахуалды және қызметтің тиісті салаларындағы (аясындағы) даму үрдістерін талдау» деген бөлімде:
3-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Сот актілерін орындау институтын жетілдіру.
Реттелетін сала немесе қызмет аясын дамытудың негізгі параметрлері.
«Қазақстан Республикасында құқық қорғау қызметі мен сот жүйесінің тиімділігін арттыру жөніндегі шаралар туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 17 тамыздағы № 1039 Жарлығымен Жоғарғы Сот жанындағы Сот әкімшілігі жөніндегі комитеттің атқарушылық құжаттарды орындау, жекелеген негіздер бойынша республикалық меншікке айналған (түскен) мүлікті есепке алу, сақтау, бағалау және одан әрі пайдалану жөніндегі функциялары Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің қарауына берілді.
Осылайша, сот актілерін орындау бір мемлекеттік органда шоғырланатын болады, бұл халықаралық тәжірибеге сәйкес келеді.
Сот актілерін орындау әділ сот төрелігін жүзеге асырудың соңғы және шешуші сатысы болып табылады және оларды тиімді орындау мемлекеттің құқықтық жүйесін нығайтудың маңызды шарты ғана емес, сонымен қатар кәсіпкерлік құрылымдардың қызметіне, елдің инвестициялық тартымдылығын қамтамасыз етуге оң әсер тигізетін күмәнсіз фактор, сондай-ақ адамдардың жалпы әділ сот төрелігіне және мемлекетке деген сенімінің кепілі болып табылады.
Негізгі проблемаларды талдау.
2010 жылы 1 трлн. 83 млрд. теңге сомаға 1,1 млн. астам атқарушылық құжат орындауда болды. Бір сот орындаушысына жылына орта есеппен 600 атқарушылық құжаттан келді. Бұл ретте атқарушылық құжаттардың саны жыл сайын өсіп келеді (2008 ж. – 798 мың, 2009 ж. – 995 мың).
2010 жылдың қорытындылары бойынша орындауда болған 1,1 млн. атқарушылық құжаттың талаптары 482 мың атқарушылық құжат бойынша немесе 43,8%-ға орындалды.
Осылайша, бүгiнде Қазақстан Республиканың атынан шығарылатын сот шешiмдерінің жартысынан көбі уақтылы орындалмайды, тиісiнше сот бұзылды деп таныған құқықтарды, бостандықтарды және заңмен қорғалатын мүдделерді қорғау қамтамасыз етiлмейдi.
Сот орындаушылар өкiлеттiктерiнiң бүгiнгi көлемiн, жеткiлiксiз материалдық-техникалық қамтамасыз етілуін, жалақы деңгейiнің төмендігін, кадрлардың тұрақтамауын ескере отырып, жақын болашақта бұл саладағы ахуалдың жақсы жағына қарай өзгеруі, яғни нақты орындалған актілердiң санының ұлғаюы күтіліп отырған жоқ.
Осыған байланысты, атқарушылық іс жүргізу органдарының тиімді жүйесін құруға бағытталған қосымша жүйелік шаралар қабылдау орынды көрiнедi.
Атап айтқанда, 2015 жылға дейiн атқарушылық іс жүргізу органдарының қызметін негізінен мынадай міндеттерді шешуге бағдарлау қажет.
Бiрiншiден, борышкерлерді сот шешімдерін өз еркімен орындауға итермелеуге мүмкіндік беретін жаңа тәсілдер мен әдiстерді практикаға кезең-кезеңімен енгiзу жалғастырылады.
Әр түрлі тіркеу органдары мен ұйымдарда, сондай-ақ халыққа қызмет көрсететін ұйымдарда борышкерлерге қатысты стоп-карталар қою шаралардың бiрi ретiнде бола алады.
Қазірдің өзінде стоп-карталарды автоматты режимде шығару бірқатар шет елдерде (АҚШ, Израиль, Ұлыбритания және тағы басқалары) табысты жұмыс істеуде. Осы шараның мәні көлік құралдарын техникалық байқаудан өткізу, халыққа қызмет көрсету орталықтарында құжаттарды ресімдеу, екінші деңгейдегі банктерде кредит алу және т.б. сияқты белгілі бір іс-қимылдарды жүзеге асыруға борышкерлердің мүмкіндігін шектейтін болады.
Мысалы, көлiк құралдарының мемлекеттiк техникалық байқауы сот шешiмiнiң орындалуын растайтын құжаттарды ұсынғаннан кейiн жүргізілуі тиіс. Мұндай тетiк салық саласында 2010 жылдан бері табысты жұмыс iстеуде («Жол жүрiсi қауiпсiздiгi туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 19-бабының 3-тармағы).
Екiншiден, атқарушылық іс жүргізу органдарында ақпараттық жүйе енгiзiледi.
Ақпараттық жүйенi енгізу атқарушылық іс жүргізу жүйесін орындалатын іс-қимылдарды есепке алу мен бақылаудың автоматтандырылған құралдарымен қамтамасыз етуге, сондай-ақ Әдiлет министрлiгi Сот актілерін орындау комитеті аумақтық бөлімшелерінің электронды құжат айналымын енгізуге мүмкіндік береді.
«Атқарушылық іс жүргізу және сот орындаушыларының мәртебесі туралы» Заңның (бұдан әрі – Заң) 37-бабының 4-тармағына сәйкес сот орындаушысы атқарушылық іс жүргізуді қозғаумен бiр мезгiлде борышкерге атқарушылық құжатты ерiктi орындау қажеттігі туралы ұсыныс жібереді немесе тапсырады.
Орта есеппен алғанда, сот орындаушысы бір атқарушылық іс жүргізу бойынша атқарушылық іс жүргізу тараптарының әрбіріне төрт рет жазбаша хабарлама жолдайды.
Атқарушылық іс жүргізудің автоматтандырылған ақпараттық жүйесін енгізу атқарушылық іс жүргізудің тараптарын ұялы байланыстың ақпараттық хабарламаларын жіберу жолымен хабардар ету мүмкіндігін көздеуге мүмкіндік берер еді, бұл өз кезегінде атқарушылық іс жүргізу органдарының пошта байланысы қызметтеріне жұмсалатын шығындарын едәуір қысқартады.
Атқарушылық іс жүргізудің автоматтандырылған жүйесі атқарушылық іс жүргізу органдарының тіркеу органдарымен және ұйымдармен электрондық өзара іс-қимылын қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi.
Мәселен, бүгiнгi күні сот орындаушылары 14 әр түрлi тіркеу органдары мен ұйымдарға сұрау салуларын жолдайды. Пошта байланысы арқылы жауап алу мерзімдері көбінесе ұзаққа созылады, бұл сот актілерін уақтылы және сапалы орындауға кері әсерін тигізеді.
Тіркеу органдарымен және ұйымдармен электрондық өзара іс-қимыл жасау сот орындаушыларының қажеттi мәлiметтердi алу мерзiмдерiн бiр күнге дейiн қысқартуға мүмкiндiк беретiнiн атап өту керек.
Үшiншiден, сот орындаушыларының мәртебесi және атқарушылық іс жүргізу органдарын материалдық-техникалық қамтамасыз ету артатын болады.
Бүгінгі таңда сот орындаушылары өкілеттіктерінің көлемі мен олардың мәртебесі бірқатар ұстанымдар бойынша уақыт талабынан едәуір қалып келеді және практикалық қажеттіліктерге сай келмейді.
Атап айтқанда, сот орындаушылары банктiк мекемелердегi жеке тұлғалардың шоттары туралы мәлімет алуға құқылы тұлғалардың тізбесіне қосылмаған, өз ғимараттары жоқ, көлiкпен қамтамасыз етілмеген, сондай-ақ нысанды киiм-кешекпен, жетонмен және эмблемамен толық көлемде қамтамасыз етілмеген.
Көрcетiлген жағдай сот актілері сапасының төмен орындалуына ықпал етедi, осы себептердің салдарынан сот орындаушысы жұмысының тартымдылық деңгейі де төмендейдi, кадрлардың жиі тұрақтамауы және білікті кадрлардың жеткiлiксiздiгi байқалады.
Осыған байланысты сот орындаушыларының мәртебесiн арттыру жөніндегі іс-шаралар шеңберiнде тиiстi шара қабылданылатын болады.
Сот актілерін орындаудың сапасы бірқатар факторларға, оның iшiнде борышкердің мүлiктiк жағдайы туралы мәлiметтердi сот орындаушысының жедел алу мүмкiндiгiне байланысты болады. Заңда сот актісінің орындалуын қамтамасыз етудің негізгі шараларының бірі ретінде борышкердің ақша қаражатына тыйым салуы көзделген. Алайда, банктік заңнамаға сәйкес сот орындаушысы жеке тұлғаларға қатысты шоттардың және ақша қаражатының бар болуы туралы банктерден мәлімет алу мүмкiндiгiнен айырылған. Осыған байланысты, заңнамаға тиiстi түзетулер енгiзу бойынша шаралар қабылданатын болады.
Атқарушылық құжаттардың сапалы орындалу шарттарының бiрi сот орындаушыларының тиiсiнше материалдық-техникалық қамтамасыз етiлуі болып табылады.
Атқарушылық іс жүргізу органдарын сот жүйесінен бөліп шығарған кезде оларды орналастыру проблемасы туындады, өйткені олар бұрын орналасатын ғимараттар сот органдарының теңгерімінде тұр.
Бүгiнгi күні атқарушылық іс жүргізу органдары 233 жылжымайтын мүлiк объектісінде орналастырылған, олардың ішінде бiр ғана объект өздерінің теңгерімінде тұр, қалған объектілер ақылы немесе өтеусіз негiзде басқа заңды және жеке тұлғалардан жалға алынады.
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасының және Қазақстан Республикасы Әдiлет министрiнiң бiрлескен бұйрығына сәйкес 2011 жылы атқарушылық іс жүргізу органдарының ғимараттарын ұстау және коммуналдық қызметтер бойынша шығыстарын Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты жүзеге асыруда.
Алайда, 2012 жылдан бастап осы шығыстарды атқарушылық іс жүргізу органдары дербес жүзеге асырады. Осыған байланысты, атқарушылық іс жүргізу органдарының меншiктi ғимараттарды сатып алу мәселесін шешу бойынша кезең-кезеңімен шаралар қабылданатын болады.
Қойылған міндеттерді орындау мақсатында атқарушылық іс жүргізу туралы заңнамада көзделген атқарушылық іс-қимылдар жасау үшін сот орындаушыларын борышкер не оның мүлкі орналасқан жерге бару жүзеге асырылатын көлік құралдарымен қамтамасыз ету мәселесі де орын алады.
Осы проблема жеке ауылдық округтердiң аудан орталығынан алшақтығы жүздеген километрдi құрайтын аудандық аумақтық бөлiмдерде өте өткір күйінде қалуда. Бұл ретте қоғамдық көлiктердiң қозғалысы мүлдем болмайды.
Осыған байланысты сот актілерiнiң нақты және жедел орындалуын қамтамасыз ету үшін сот орындаушыларын автокөлiкпен қамтамасыз ету мәселесі пысықталып жатыр.
Мәселен, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жылғы 27 мамырдағы № 663 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарына көлік қызметін көрсету үшін қызметтік автомобильдердің тиістілік нормативінің 19-тармағына сәйкес, департаменттердiң құрылған филиалдарының – сот орындаушыларының аудандық (қалалық) аумақтық бөлiмдерiнің санын ескере отырып, атқарушылық іс жүргізу органдарының қызметтiк (кезекші) автокөлiктерiне мұқтаждығы 296 бiрлiктi құрайды.
Теңгерімде 35 бiрлiктiң болуын ескере отырып, қосымша қажеттiк
261 автокөлікті құрайды.
Бұдан басқа, мемлекеттiк қызметшілердiң имиджіне оң ықпал ететiн және олардың мәртебесін анықтайтын факторлардың бiрi нысанды киiмнiң және тиiстi жеке айырым белгiлерiнің болуы.
Заңның 131-бабының 3-тармағына сәйкес мемлекеттiк сот орындаушылары нысанды киіммен (погонсыз), жетонмен және эмблемамен қамтамасыз етіледі.
Негізгі сыртқы және ішкі факторларды бағалау.
Атқарушылық іс жүргізуді жетілдіру мақсатында Заңда мемлекеттік сот орындауымен қатар жеке сот орындаушылары институтын енгізу көзделген.
Жеке сот орындаушысы мемлекеттік сот орындаушысына балама болып табылады, мемлекеттік сот орындаушыларға кәсіби бәсекелестік жасап, сот актілерінің мәжбүрлі орындалуының сапасы мен жеделдігін арттырады.
Мемлекеттiк сот орындаушысының алдында жеке сот орындаушысының артықшылықтары тиiмдi жұмысқа материалдық мүдделiлiк және сыбайлас жемқорлық көрінісінің жоқтығы болып табылады.
Сондай-ақ жеке сот орындау институтын енгiзу атқарушылық іс жүргізу органдарын қамтамасыз ету үшін бюджеттiк шығыстардың қысқаруын болжайды, бұл бюджеттік қаражатты үнемдеуге мүмкiндiк береді, оны мемлекеттiк сот орындаушылары институтын қамтамасыз ету және қайта жабдықтауға бағыттауға болады.
Орындаудың мемлекеттік жүйесінен кадрлардың күрт кетуін болдырмау үшін жеке сот орындаушыларын жинақтау кезең-кезеңімен жүргізілуі тиіс. Заң қолданысының алғашқы жылдары республика бойынша атқарушылық іс жүргізудің шамамен 20 – 25% (шамамен жылына 200 – 250 мың құжат) жеке сот орындаушыларының орындауына өтеді деп болжануда, негізінен бұл заңды тұлғалар және кәсіпкерлер арасындағы даулар бойынша істер болады.
Кейіннен жеке сот орындаушыларындағы істер саны бірте-бірте республика бойынша жалпы санының 50% дейін өсуі күтіледі (шамамен 450 – 500 мың). Қалған атқарушылық құжаттар бойынша (шамамен 500 мың) орындаумен мемлекеттік сот орындаушылары айналысады. Бұл жағдайлардың 90%-ын өндіріп алу мемлекет пайдасына жүзеге асырылатын істер – айыппұлдар (57%), мемлекеттік баж (22%), үкімдер бойынша мемлекет пайдасына (5,5%), тәркілеу (3%), сондай-ақ мемлекеттен өндіріп алу және т.б. Қалған 10%-ы – негізінен отбасы-неке және алименттік қатынастармен байланысты.»;
«3. Стратегиялық бағыттар, мақсаттар, мiндеттер, нысаналы индикаторлар, iс-шаралар және нәтижелер көрсеткiштерi» деген бөлімде:
«2-стратегиялық бағыт. Қылмыстық-атқару жүйесiн жетiлдiру» деген 2-кіші бөлімде:
«Бас бостандығынан айыру орындарында ұсталатын адамдарды медициналық қамтамасыз ету сапасын арттыру» деген 2.1.3-міндетте:
«Сотталғандар арасында 100 000 адамға есептегенде туберкулезбен ауру көрсеткiшiнiң төмендеуi» деген көрсеткіште:
«2010», «2011», «2012» деген бағандарда мемлекеттік тілдегі мәтінге өзгерістер енгізіледі, орыс тілінде өзгермейді:
2010 деген бағандағы «680» деген сандар «767,6» деген сандармен ауыстырылсын;
2011 деген бағандағы «670» деген сандар «766» деген сандармен ауыстырылсын;
2012 деген бағандағы «660» деген сандар «765» деген сандармен ауыстырылсын;
2014 деген бағандағы тек қана орыс тіліндегі мәтінге өзгерістер енгізіледі, мемлекеттік тілдегі мәтін өзгермейді;
«3-стратегиялық бағыт. Сот актiлерiн орындау институтын жетiлдiру» деген 3-кіші бөлім:
мынадай мазмұндағы жолдармен толықтырылсын:
"

3.1.2-міндет. Атқарушылық іс жүргізу органдарының тиімді жүйесін құру
Тікелей нәтижелер көрсеткіштері	Ақпарат көзі	Өлшем бірлігі	2009 (есепті жыл)	2010 (ағымдағы жылдың жоспары)	Жоспарлы кезеңде
					2011	2012	2013	2014	2015
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
1. Сот орындаушылары жасаған сыбайлас жемқорлықпен байланысты құқық бұзушылық фактілерінің саны	ҚР БП Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитетінің мәліметтері	Бірлік	41	31	25	20	15	10	5
2. Атқарушылық іс жүргізу органдарында кадрлардың ағымдығы деңгейінің төмендеуі	Әділет министрлігінің есептік деректері	%	-	-	30	28	28	26	25
Тікелей нәтижелер көрсеткіштеріне қол жеткізуге арналған іс-шаралар					Жоспарлы кезеңде орындау мерзімі
					2011	2012	2013	2014	2015
1					2	3	4	5	6
1. Атқарушылық іс жүргізудің нормативтік құқықтық базасын талдау және оны жетілдіру бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсыныстарды енгізу					Х			Х
2. Атқарушылық іс жүргізу органдарының құқық қорғау органдарымен және басқа да атқарушылық іс жүргізу органдарымен өзара іс-қимыл жөніндегі кешенді жоспар әзірлеу.					Х			Х
3. Сот орындаушыларының мәртебесін арттыруға бағытталған шараларды қабылдау жөніндегі ұсыныстарды Қазақстан Республикасының Үкіметіне енгізу.						Х
4. Атқарушылық іс жүргізу органдарының материалдық-техникалық қамтамасыз етілуін жақсарту жөніндегі ұсыныстарды Республикалық бюджет комиссиясының қарауына енгізу.					Х		Х
5. Сот орындаушылардың өкілеттіктерін кеңейту жөніндегі ұсыныстарды әзірлеу және оларды Қазақстан Республикасының Үкіметіне енгізу.						Х
3.1.3-міндет. Атқарушылық іс жүргізуге инновациялық технологияларды және автоматтандырылған ақпараттық жүйелерді енгізу
Тікелей нәтижелер көрсеткіштері	Ақпарат көзі	Өлшем бірлігі	2009 (есепті жыл)	2010 (ағымдағы жылдың жоспары)	жоспарлы кезеңде
					2011	2012	2013	2014	2015
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
1. Орындау мерзімдері бұзылған атқарушылық іс жүргізу үлесі.	Әділет министрлігінің есептік деректері	%	13,4	11,2	11	10	9	8	7
Тікелей нәтижелер көрсеткіштеріне қол жеткізуге арналған іс-шаралар					жоспарлы кезеңде
					2011	2012	2013	2014	2015
1					2	3	4	5	6
1. Атқарушылық іс жүргізудің есепке алу және бақылау автоматтандырылған жүйесін (АІЖЕАБАЖ) енгізу және одан әрі сүйемелдеу.								Х	Х
2. Жоғары жылдамдықта ақпарат алмасу үшін атқарушылық іс жүргізу органдарын компьютерлік техникамен – серверлермен қамтамасыз ету.								Х	Х
3. Атқарушылық іс жүргізудің есепке алу және бақылау автоматтандырылған жүйесін (АІЖЕАБАЖ) атқарушылық іс жүргізу үшін қызығушылық туғызатын мемлекеттік органдардың ведомстволық ақпараттық жүйелерімен біріктіру.									Х

«6-стратегиялық бағыт. Әдiлет органдары ұсынатын мемлекеттiк қызметтердiң сапасын, азаматтардың құқықтық мәдениетiн арттыру және бiлiктi заң көмегiне қолжетiмдiлiктi қамтамасыз ету» деген кіші бөлімде:
«Халықтың құқықтық мәдениетiн арттыру» деген 6.3-мақсатта:
«Халықтың құқықтық мәдениетiн арттыру шеңберiнде құқықтық түсiндiру жұмысын жетiлдiру» деген 6.3.1-міндетте:
«тікелей нәтижелер көрсеткіштері» мынадай мазмұндағы реттік нөмірлері 4, 5-жолдармен толықтырылсын:
«

4. Әділет министрлігі ҮЕҰ бірлесіп, іске асырылатын әлеуметтік маңызы бар жобалардың жыл сайынғы саны	Әдiлет министрлiгiнiң есептiк деректерi	саны		4	4	4	4	4	4
5. ҮЕҰ-мен және бизнес-сектормен бірлесіп іске асырылған әлеуметтік маңызы бар жобалардың үлесі (іске асырылған әлеуметтік маңызы бар жобалардың жалпы санынан)	Әдiлет министрлiгiнiң есептiк деректерi	%			100	100	100	100	100

»;

«4. Функционалдық мүмкiндiктердi дамыту» деген бөлімде:
«Мемлекеттiк органның стратегиялық бағыты мен мақсаттарын iске асыру жөнiндегi iс-шаралар» деген 2-бағанда:
«Бiрыңғай ақпараттық ортаны дамыту» деген кіші бөлім мынадай мазмұндағы 5-тармақпен толықтырылсын:
«5. Персоналдық және ұйымдастырушылық жабдықтарды жүйелі-техникалық сүйемелдеу, ведомстволық және корпоративтік ақпараттық жүйелерді, серверлік жабдықтарды, сондай-ақ телекоммуникациялық құралдарды сүйемелдеу бойынша тараптық ұйымдармен келісім жасау арқылы Әділет министрлігінің АТ-инфрақұрылымының үздіксіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету.»;
«7.1. Бюджеттік бағдарламалар» деген кіші бөлімде:
001 «Мемлекеттің қызметін құқықтық қамтамасыз ету» деген бюджеттік бағдарламада:
«Бюджеттік шығыстар көлемі» деген жолдағы «2011 жыл» деген бағандағы «6 831 874» деген сандар «6 499 185» деген сандармен ауыстырылсын;
«015 Жеке куәлік құжаттарын дайындау» деген бюджеттік бағдарламада:
«2011 жыл» деген бағанда:
«Азаматтардың жеке басын куәландыру үшін дайындалатын құжаттар саны» деген жолдағы «1 910 001» деген сандар «0» деген санмен ауыстырылсын;
«Бюджеттік шығыстар көлемі» деген жолдағы «6 400 089» деген сандар «0» деген санмен ауыстырылсын;
«022 Әділет органдарының күрделі шығыстары» деген бюджеттiк бағдарламада:
«2011 жыл» деген бағанда:
«Бюджеттік шығыстар көлемі» деген жолдағы «452 953» деген сандар «441 607» деген сандармен ауыстырылсын;
«7.2. Бюджет шығыстарының жиынтығы» деген кіші бөлімде:
«2011 жыл» деген бағанда:
«Бюджеттік шығыстар барлығы» деген жолдағы «58 953 693» деген сандар «52 209 569» деген сандармен ауыстырылсын;
«Ағымдағы бюджеттік бағдарламалар» деген жолдағы «57 967 325» деген сандар «51 223 201» деген сандармен ауыстырылсын.
2. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрi К. Мәсiмов

О внесении изменений и дополнений в постановление Правительства Республики Казахстан от 8 февраля 2011 года № 95 "О Стратегическом плане Министерства юстиции Республики Казахстан на 2011 - 2015 годы"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 2 августа 2011 года № 898

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Внести в постановление Правительства Республики Казахстан от 8 февраля 2011 года № 95 "О Стратегическом плане Министерства юстиции Республики Казахстан на 2011 - 2015 годы" следующие изменения и дополнения:
в Стратегическом плане Министерства юстиции Республики Казахстан на 2011 - 2015 годы, утвержденном указанным постановлением:
в разделе "2. Анализ текущей ситуации и тенденции развития соответствующих отраслей (сфер) деятельности":
пункт 3 изложить в следующей редакции:
"3. Совершенствование института исполнения судебных актов.
Основные параметры развития регулируемой отрасли или сферы деятельности.
Указом Президента Республики Казахстан от 17 августа 2010 года № 1039 "О мерах по повышению эффективности правоохранительной деятельности и судебной системы в Республике Казахстан" функции Комитета по судебному администрированию при Верховном Суде Республики Казахстан по исполнению исполнительных документов, организации работ по учету, хранению, оценке и дальнейшему использованию имущества, обращенного (поступившего) в республиканскую собственность по отдельным основаниям, переданы в ведение Министерства юстиции Республики Казахстан.
Таким образом, исполнение судебных актов будет сосредоточено в одном государственном органе, что соответствует международной практике.
Исполнение судебных актов является конечной и решающей стадией отправления правосудия и их эффективное исполнение является важным условием не только укрепления правовой системы государства, но и несомненным фактором, позитивно влияющим на деятельность предпринимательских структур, обеспечение инвестиционной привлекательности страны, а также залогом доверия людей в правосудие и государству в целом.
Анализ основных проблем.
В 2010 году на исполнении находилось свыше 1,1 млн. исполнительных документов на сумму 1 трлн. 83 млрд. тенге. На одного судебного исполнителя приходилось в среднем по 600 исполнительных документов в год. При этом количество исполнительных документов с каждым годом растет (2008 г. - 798 тыс., 2009 г. - 995 тыс.).
По итогам 2010 года из 1,1 млн. находившихся на исполнении исполнительных документов требования исполнены по 482 тысячам исполнительным документам или 43,8 %.
Таким образом, сегодня более половины судебных решений, выносимых от имени Республики Казахстан, не исполняются своевременно, соответственно, не обеспечивается защита признанных судом нарушенных прав, свобод и охраняемых законом интересов.
Учитывая сегодняшний объем полномочий судебных исполнителей, недостаточное материально-техническое обеспечение, низкий уровень заработной платы, текучесть кадров, в ближайшем будущем изменения ситуации в этой сфере в положительную сторону, т.е. увеличения количества реально исполненных актов, не предвидится.
В этой связи, представляется целесообразным принять дополнительные системные меры, направленные на создание эффективной системы органов исполнительного производства.
В частности, до 2015 года деятельность органов исполнительного производства необходимо ориентировать в основном на решение следующих задач.
Во-первых, будет продолжено поэтапное внедрение в практику новых способов и методов, позволяющих подтолкнуть должников к добровольному исполнению судебных решений.
В качестве одной из мер может служить выставление стоп-карт в отношении должника в различных регистрирующих органах и организациях, а также в организациях, предоставляющих услуги населению.
Выставление подобных стоп-карт в автоматизированном режиме уже успешно действует в ряде зарубежных стран (США, Израиль, Великобритания и другие). Суть данной меры заключается в ограничении возможности должника к осуществлению тех или иных действий, таких, как прохождение технического осмотра транспортного средства, оформление документов в центрах обслуживания населения, получение кредитов в банках второго уровня и т.д.
К примеру, государственный технический осмотр транспортных средств должен производиться после представления документов, подтверждающих исполнение судебного решения. Такой механизм успешно действует с 2010 года в налоговой сфере (пункт 3 статьи 19 Закона Республики Казахстан "О безопасности дорожного движения").
Во-вторых, будет введена информационная система в органах исполнительного производства.
Введение информационной системы позволит обеспечить систему исполнительного производства автоматизированными средствами учета и контроля выполняемых действий, а также внедрение электронного документооборота территориальных подразделений Комитета по исполнению судебных актов Министерства юстиции.
В соответствии с пунктом 4 статьи 37 Закона "Об исполнительном производстве и статусе судебных исполнителей" (далее - Закон) судебный исполнитель одновременно с возбуждением исполнительного производства направляет или вручает должнику предложение о необходимости добровольного исполнения исполнительного документа.
В среднем, по одному исполнительному производству судебный исполнитель четырежды направляет письменные уведомления каждой из сторон исполнительного производства.
Введение автоматизированной информационной системы исполнительного производства позволило бы предусмотреть возможность оповещения сторон исполнительного производства посредством информационных сообщений сотовой связи, что в свою очередь значительно сократит затраты органов исполнительного производства на услуги почтовой связи.
Автоматизированная система исполнительного производства также позволит обеспечить электронное взаимодействие органов исполнительного производства с регистрирующими органами и организациями.
Так, на сегодняшний день судебными исполнителями направляются запросы в 14 различных регистрирующих органов и организаций. Сроки получения ответа через почтовую связь зачастую затягиваются, что отрицательно сказывается на своевременности и качестве исполнения судебных актов.
Следует отметить, что электронное взаимодействие с регистрирующими органами и организациями позволит сократить сроки получения судебными исполнителями необходимых сведений до одного дня.
В-третьих, будут повышены статус судебных исполнителей и материально-техническое обеспечение органов исполнительного производства.
На сегодняшний день объем полномочий судебных исполнителей и их статус по ряду позиций существенно отстают от требований времени и не отвечает потребностям практики.
В частности, судебные исполнители не включены в перечень лиц, имеющих право получать сведения о счетах физических лиц в банковских учреждениях, не имеют собственных зданий, не обеспечены транспортом, а также не в полном объеме обеспечены форменным обмундированием, жетоном и эмблемой.
Указанное обстоятельство влияет на низкое качество исполнения судебных актов, также вследствие этих причин снижается уровень привлекательности работы судебного исполнителя, наблюдается большая текучесть и недостача квалифицированных кадров.
В этой связи, в рамках мероприятий по повышению статуса судебных исполнителей будут приняты соответствующие меры.
Качество исполнения судебных актов зависит от ряда факторов, в том числе от возможности оперативного получения судебным исполнителем сведений об имущественном положении должника. Закон предусматривает в качестве одной из основных мер обеспечения исполнения судебного акта наложение ареста на денежные средства должника. Однако, согласно банковскому законодательству, судебный исполнитель лишен возможности получать сведения из банков о наличии счетов и денежных средств в отношении физических лиц. В связи с этим будут приняты меры по внесению соответствующих корректировок в законодательство.
Одним из условий качественного исполнения исполнительных документов является надлежащее материально-техническое обеспечение судебных исполнителей.
При выделении органов исполнительного производства из судебной системы возникла проблема их размещения, так как помещения, в которых они располагались ранее, состоят на балансе судебных органов.
На сегодняшний день органы исполнительного производства размещены в 233 объектах недвижимости, из которых только один объект находится на их балансе, остальные объекты арендуются на платной или безвозмездной основе у других юридических и физических лиц.
В соответствии с совместным приказом Председателя Верховного Суда Республики Казахстан и Министра юстиции Республики Казахстан в 2011 году расходы по содержанию помещений и коммунальным услугам органов исполнительного производства осуществляются Верховным Судом Республики Казахстан.
Однако, начиная с 2012 года, данные расходы будут осуществляться органами исполнительного производства самостоятельно. В этой связи будут приняты поэтапные меры по решению вопросов приобретения органами исполнительного производства собственных зданий.
Также имеет место проблема обеспечения транспортными средствами судебных исполнителей, которыми в целях выполнения поставленных задач осуществляются выезды по месту нахождения должника либо его имущества для совершения, предусмотренных законодательством об исполнительном производстве исполнительных действий.
Данная проблема наиболее остро стоит в районных территориальных отделах, где отдаленность отдельных сельских округов от районного центра составляет сотни километров. При этом полностью отсутствует движение общественного транспорта.
В этой связи, для обеспечения надлежащего и оперативного исполнения судебных актов прорабатывается вопрос обеспечения судебных исполнителей автотранспортом.
Так, в соответствии с пунктом 19 Норматива положенности служебных автомобилей для транспортного обслуживания государственных органов Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 27 мая 1999 года № 663, исходя из численности создаваемых филиалов департаментов - районных (городских) территориальных отделов судебных исполнителей, общая потребность органов исполнительного производства в служебных (дежурных) автомобилях составляет 296 единиц.
Учитывая наличие на балансе 35 единиц, дополнительная потребность составляет 261 автомашину.
Кроме того, одним из факторов, положительно влияющих на имидж государственных служащих и определяющих их статус, является наличие форменной одежды и соответствующих индивидуальных знаков отличия.
В соответствии с пунктом 3 статьи 131 Закона государственные судебные исполнители обеспечиваются форменной одеждой (без погон), жетоном и эмблемой.
Оценка основных внешних и внутренних факторов.
В целях совершенствования исполнительного производства Законом предусматривается наряду с государственным судебным исполнением внедрение института частных судебных исполнителей.
Частный судебный исполнитель является альтернативой государственному судебному исполнителю, создаст профессиональную конкуренцию государственным судебным исполнителям, повысит качество и оперативность принудительного исполнения судебных актов.
Преимуществами частного перед государственным судебным исполнителем являются материальная заинтересованность в эффективной работе и отсутствие проявлений коррупции.
Также введение института частного судебного исполнения предполагает сокращение бюджетных расходов на содержание органов исполнительного производства, что позволит сэкономить бюджетные средства, которые можно направить на обеспечение и переоснащение института государственных судебных исполнителей.
Во избежание резкого оттока кадров из государственной системы исполнения, набор частных судебных исполнителей должен проводиться поэтапно. Предполагается, что в первые годы действия Закона около 20 - 25 % (примерно 200 - 250 тысяч документов в год) исполнительных производств по республике перейдут на исполнение к частным судебным исполнителям, в основном это будут дела по спорам между юридическими лицами и предпринимателями.
В дальнейшем ожидается постепенное увеличение количества дел у частных судебных исполнителей до 50 % от общего количества по республике. По оставшимся исполнительным документам (около 500 тыс.) исполнением будут заниматься государственные судебные исполнители. В 90 % случаев это дела, где взыскания производятся в доход государства - штрафы (57 %), государственная пошлина (22 %), взыскание в пользу государства по приговорам (5,5 %), конфискация имущества (3 %), а также взыскания с государства и другие. Остальные 10 % - в основном дела, связанные с семейно-брачными и алиментными отношениями.";
в разделе "3. Стратегические направления, цели, задачи, целевые индикаторы, мероприятия и показатели результатов":
в подразделе 2 "Стратегическое направление 2. Совершенствование уголовно-исполнительной системы":
в задаче 2.1.3. "Повышение качества медицинского обслуживания лиц, содержащихся в местах лишения свободы":
в показателе "Снижение показателя заболеваемости туберкулезом среди осужденных в расчете на 100 000 человек":
в графах "2010", "2011" и "2012" вносятся изменения на государственном языке, текст на русском языке не изменяется;
в графе 2014 цифры "763" заменить цифрами "643", изменение вносится только на русском языке, текст на государственном языке не изменяется;
подраздел 3 "Стратегическое направление 3. Совершенствование института исполнения судебных актов":
дополнить строками следующего содержания:
"

3.1.2. Создание эффективной системы органов исполнительного производства
Показатели прямых результатов	Источник информации	ед- ца изм .	2009 (отчет- ный год)	2010 (план теку- щего года)	в плановом периоде
					20 11	20 12	20 13	201 4	201 5
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
1. Количество фактов коррупционных правонарушений, совершенных судебными исполнителями	Данные Комитета по правовой статистике и специальным учетам ГП РК	Ед.	41	31	25	20	15	10	5
2. Снижение уровня текучести кадров в органах исполнительного производства	Отчетные данные Министер- ства юстиции	%	-	-	30	28	28	26	25
Мероприятия для достижения показателей прямых результатов					срок исполнения в плановом периоде
					20 11	20 12	20 13	201 4	201 5
1					2	3	4	5	6
1. Анализ нормативной правовой базы исполнительного производства и внесение в Правительство Республики Казахстан предложений по ее совершенствованию					Х			Х
2. Разработка комплексного плана по взаимодействию органов исполнительного производства с правоохранительными органами и другими органами исполнительной власти					Х			Х
3. Внесение в Правительство Республики Казахстан предложений по принятию мер, направленных на повышение статуса судебных исполнителей						Х
4. Внесение на рассмотрение Республиканской бюджетной комиссии предложений по улучшению материально-технического обеспечения органов исполнительного производства					Х		Х
5. Выработка предложений по расширению полномочий судебных исполнителей и внесение их в Правительство Республики Казахстан						Х
Задача 3.1.3. Внедрение в исполнительное производство инновационных технологий и автоматизированных информационных систем
Показатели прямых результатов	Источник информации	ед- ца изм .	2009 (отчет ный год)	2010 (план теку- щего года)	в плановом периоде
					20 11	20 12	20 13	201 4	201 5
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
1. Доля исполнительных производств с нарушением сроков исполнения	Отчетные данные Министер- ства юстиции	%	13,4	11,2	11	10	9	8	7
Мероприятия для достижения показателей прямых результатов					в плановом периоде
					20 11	20 12	20 13	201 4	201 5
1					2	3	4	5	6
1. Внедрение и дальнейшее сопровождение Автоматизированной системы учета и контроля исполнительного производства (АСУКИП)								Х	Х
2. Обеспечение органов исполнительного производства компьютерной техникой–серверами для высокоскоростного обмена информацией								Х	Х
3. Интеграция Автоматизированной системы учета и контроля исполнительного производства (АСУКИП) с ведомственными информационными системами государственных органов, представляющих интерес для исполнительного производства									Х

";

в подразделе "Стратегическое направление 6. Повышение качества государственных услуг, предоставляемых органами юстиции, правовой культуры граждан и обеспечение доступности к квалифицированной юридической помощи":
в цели 6.3. "Повышение правовой культуры населения":
в задаче 6.3.1. "В рамках повышения правовой культуры населения совершенствование праворазъяснительной работы":
"показатели прямых результатов" дополнить строками, порядковые номера 4, 5, следующего содержания:

"

4. Ежегодное количество социально значимых проектов, реализуемых Министерством юстиции совместно с НПО	Отчетные данные министер ства юстиции	к-во		4	4	4	4	4	4
5. Доля социально значимых проектов, реализованных совместно с НПО и бизнес-сектором (от общего числа реализованных социально значимых проектов)	Отчетные данные министер ства юстиции	%			100	100	100	100	100

";

в разделе "4. Развитие функциональных возможностей":
в графе 2 "Мероприятия по реализации стратегического направления и цели государственного органа":
подраздел "Развитие единой информационной среды" дополнить пунктом 5 следующего содержания:
"5. Обеспечение бесперебойного функционирования ИТ-инфраструктуры Министерства юстиции путем заключения договоров со сторонними организациями по системно-техническому сопровождению персонального и организационного оборудования, сопровождению ведомственных и корпоративных информационных систем, серверного оборудования, а также телекоммуникационных средств.";
в подразделе "7.1 Бюджетные программы":
в бюджетной программе "001 Правовое обеспечение деятельности государства":
в графе "2011 год" строки "Объем бюджетных расходов" цифры "6 831 874" заменить цифрами "6 499 185";
в бюджетной программе "015 Изготовление документов удостоверяющих личность":
в графе "2011 год":
в строке "Количество изготавливаемых документов, удостоверяющих личность граждан" цифры "1 910 001" заменить цифрой "0";
в строке "Количество изготовленных документов, удостоверяющих личность граждан" цифры "1 910 001" заменить цифрой "0";
в графе "Объем бюджетных расходов" цифры "6 400 089" заменить цифрой "0";
в бюджетной программе "022 Капитальные расходы органов юстиции":
в графе "2011 год":
в строке "Объем бюджетных расходов" цифры "452 953" заменить цифрами "441 607";
в подразделе "7.2. Свод бюджетных расходов":
в графе "2011 год":
в строке "ВСЕГО бюджетных расходов:" цифры "58 953 693" заменить цифрами "52 209 569";
в строке "Текущие бюджетные программы" цифры "57 967 325" заменить цифрами "51 223 201".
2. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания и подлежит официальному опубликованию.

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов