"Діни қызмет пен діни бірлестіктер туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 1 қыркүйектегі № 992 Қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
«Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Жоба

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЗАҢЫ Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы

Осы Заң Қазақстан Республикасының өзін демократиялық, зайырлы мемлекет ретінде орнықтыратынын, әр адамның ар-ұждан бостандығы құқығын растайтынын, Қазақстан Республикасы азаматтарының діни нанымына қарамастан, тең құқылы болуына кепілдік беретінін, халықтың мәдениеті мен рухани өмірін дамытуда ханафи мазхабындағы ислам және православтық христиан діндерінің тарихи рөлін танитынын, Қазақстан халқының рухани мұрасымен үйлесетін басқа да діндерді құрметтейтінін, конфессияаралық келісімнің, діни төзімділіктің және азаматтардың діни нанымдарын құрметтеудің маңыздылығын танитынын негізге алады.

1-бөлім. Жалпы ережелер

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) ғибадат үйі (ғимараты) - құдайға құлшылық ету, дұға оқу рәсімдері мен діни жиналыстарға, діни мінәжат етуге (құлшылық етуге) арналған объект;
2) діни қызмет - діндарлардың діни қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған қызмет;
3) діни қызметші - тиісті діни бірлестік рухани, уағызшылық қызметке уәкілеттік берген адам;
4) діни бірлестік - Қазақстан Республикасы азаматтарының өз мүдделерінің ортақтығы негізінде рухани қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген тәртіппен біріккен ерікті бірлестік;
5) миссионерлік қызмет - Қазақстан Республикасы азаматтарының, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың Қазақстан Республикасының аумағында діни ілімді таратуға бағытталған қызметі;
6) уәкілетті орган - діни қызмет саласындағы мемлекеттік реттеуді жүзеге асыратын мемлекеттік орган.

2-бап. Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы заңнама

1. Қазақстан Республикасының діни қызмет және діни бірлестіктер туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.
2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңдағы ережелерден өзге ережелер белгіленген болса, онда халықаралық шарттың ережелері қолданылады.

3-бап. Мемлекет және дін

1. Мемлекет дін мен діни бірлестіктерден бөлінген.
2. Діни бірлестіктер және Қазақстан Республикасының азаматтары, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар дінге көзқарасына қарамастан заң алдында бірдей жауапты.
3. Ешбір дін мемлекеттік немесе міндетті дін ретінде белгіленбейді.
4. Қазақстан Республикасында білім беру мен тәрбиелеу жүйесі, рухани (діни) білім беру ұйымдарын қоспағанда, дін мен діни бірлестіктерден бөлінген және зайырлы сипатқа ие.
5. Азаматтардың дінге көзқарасына қарамастан олардың азаматтық құқықтарының бұзылуына, діни қызметіне заңсыз кедергі келтіруге немесе олардың діни сезімдерін қорлауға, қайсыбір дінді ұстанушылар қадір тұтатын заттарды, құрылыстар мен орындарды қорлауға жол берілмейді.
6. Қазақстан Республикасының азаматтары Конституцияға және осы Заңға сәйкес жеке өзі, сол сияқты басқа да діни және өзге де сенімдегі адамдармен бірлесіп, ұстануға және таратуға, діни бірлестіктердің қызметіне қатысуға және миссионерлік қызметпен айналысуға құқылы.
7. Ешкімнің де өз діни сенімдерін себеп етіп Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарында көзделген міндеттерін атқарудан бас тартуға құқығы жоқ.
Діни бірлестіктердің діни қызметшілері, миссионерлері, басшылары немесе мүшелері болып табылатын Қазақстан Республикасының азаматтары саяси өмірге Қазақстан Республикасының барлық азаматтарымен бірдей тек өз атынан ғана қатыса алады.
8. Дін мен діни бірлестіктердің мемлекеттен бөліну қағидатына сәйкес, мемлекет:
1) азаматтың, шетелдік пен азаматтығы жоқ адамның дінге деген және ұстанатын дініне өз көзқарасын айқындау, ата-аналардың немесе олардың заңды өкілдерінің балаларды өз нанымдарына сәйкес тәрбиелеу кезінде, мұндай тәрбиелеу баланың денсаулығы мен өміріне қауіп төндіріп, оның құқықтарын шектеген жағдайды қоспағанда, араласпайды;
2) діни бірлестіктерге мемлекеттік органдардың функцияларын орындауды жүктемейді;
3) егер діни бірлестіктердің қызметі Қазақстан Республикасының заңдарына қайшы келмесе, діни бірлестіктердің қызметіне араласпайды;
4) дін ұстанатын және оны ұстанбайтын Қазақстан Республикасының азаматтары, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар арасында, сондай-ақ әртүрлі діни бірлестіктер арасында өзара төзімділік пен құрмет қатынастарын орнықтыруға жәрдемдеседі.
9. Дін мен діни бірлестіктердің мемлекеттен бөліну қағидатына сәйкес, діни бірлестіктер:
1) мемлекеттік органдардың қызметтерін атқармайды және олардың қызметіне араласпайды;
2) саяси партиялардың қызметіне қатыспайды, оларға қаржылық қолдау көрсетпейді;
3) Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын сақтауға міндетті.
10. Діни негіздегі партиялардың қызметіне, мақсаттары мен қызметі мемлекетте бір діннің үстемдігін орнықтыруға, діни өшпенділікті немесе алауыздықты, оның ішінде зорлық-зомбылықпен немесе зорлық-зомбылыққа шақырумен және өзге де құқыққа қарсы әрекеттермен байланысты діни өшпенділікті немесе алауыздықты қоздыруға бағытталған діни бірлестіктер құруға және оның қызметіне тыйым салынады.
11. Заңдарда белгіленген тәртіппен тіркелмеген діни бірлестіктердің қызметіне, сол сияқты Қазақстан Республикасы азаматтарының, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың дінге деген көзқарасын айқындау кезінде діни бірлестіктердің қызметіне, діни жораларға және (немесе) дінді оқып-үйренуге қатысуға немесе қатыспауға қандай да бір күштеп мәжбүр етуге жол берілмейді.
12. Қазақстан Республикасының азаматтарын, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға зорлық-зомбылық көрсетумен немесе олардың денсаулығына басқа бір зиян келтірумен, не ерлі-зайыпты адамдардың некесін бұзумен немесе туыстық қарым-қатынастарды тоқтатумен, адамгершілікке зиян келтірумен, азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын бұзумен, азаматтарды Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарында көзделген міндеттерін орындаудан бас тартуға және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасының бұзылуына түрткі болумен байланысты діни бірлестіктердің қызметіне жол берілмейді.
13. Қазақстан Республикасының азаматтарын, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарды, оның ішінде қайырымдылық қызмет арқылы және (немесе) олардың діни бірлестіктерден шығуына кедергі келтіретін, оның ішінде бопсалау, күш қолдану немесе күш қолданамын деп қорқыту арқылы, Қазақстан Республикасы азаматтарының, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың материалдық немесе өзге де тәуелді жағдайын пайдалана отырып не алдау арқылы өз қызметіне мәжбүрлеп тартатын діни бірлестіктердің қызметіне жол берілмейді.
14. Діни бірлестіктің мүшелері мен ұстанушыларын өзіне тиесілі мүлкінен діни бірлестіктің, оның басшылары мен басқа мүшелерінің пайдасына иелігінен шығарып жіберуге жол берілмейді.
15. Дін және діни көзқарастарды пайдалана отырып, мемлекеттік органдардың қызметін бүлдіруге, олардың үздіксіз жұмыс істеуін бұзуға, елдегі басқарушылық деңгейін әдейі төмендетуге қабілеті бар шешімдерді қабылдауға және іс-әрекеттерді жасауға тыйым салынады.
16. Діни бірлестіктің басшысы кәмелетке толмаған азаматтың ата-анасының біреуі немесе олардың заңды өкілдері қарсылық білдірген жағдайда, кәмелетке толмаған азаматтарды діни бірлестіктің қызметіне тартуға және (немесе) қатыстыруға жол бермеу шараларын қолдануға міндетті.

4-бап. Уәкілетті органның құзыреті

Уәкілетті орган:
1) діни бірлестіктермен өзара іс-қимыл саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын қалыптастыруға және іске асыруға қатысады;
2) Қазақстан Республикасының аумағында құрылған діни бірлестіктердің, миссионерлердің, рухани (діни) білім беру ұйымдарының қызметіне зерделеу мен талдау жүргізеді;
3) өз құзыретіне жататын мәселелер бойынша түсіндіру жұмыстарын жүзеге асыруды қамтамасыз етеді;
4) Қазақстан Республикасының діни қызмет және діни бірлестіктер туралы заңнамасын жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлейді;
5) діни қызмет және діни бірлестіктермен өзара іс-қимыл жасау мәселелері бойынша қарым-қатынастарды реттеу саласында облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті атқарушы органдарының қызметін үйлестіреді;
6) дінтану сараптамалары жүргізілуін және діни бірлестіктердің бастамашы-азаматтары тізімінің тексерілуін қамтамасыз етеді;
7) Қазақстан Республикасының діни қызмет және діни бірлестіктер туралы заңнамасын бұзушылыққа қатысты өтініштерді қарайды;
8) шет мемлекеттердің тиісті ұйымдарымен халықаралық байланыстар орнатады және оларды қолдайды;
9) Республика аумағындағы шетелдік діни бірлестіктердің қызметін, Қазақстан Республикасындағы діни бірлестіктер басшыларының шетелдік діни орталықтармен тағайындалуын келіседі;
10) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге өкілеттіктерді жүзеге асырады.

5-бап. Облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың,
астананың) діни қызмет және діни бірлестіктермен
өзара іс-қимыл жасау мәселелері жөніндегі
жергілікті атқарушы органдардың құзыреті

Облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) діни қызмет және діни бірлестіктермен өзара іс-қимыл жасау мәселелері бойынша қарым-қатынастарды реттеу саласындағы жергілікті атқарушы органдары:
1) өңірдегі діни ахуалға зерттеу және талдау жүргізеді;
2) уәкілетті органға Қазақстан Республикасының діни қызмет және діни бірлестіктердің қызметі саласындағы заңнамасын жетілдіру жөнінде ұсыныстар енгізеді;
3) жергілікті деңгейде өз құзыретіне жататын мәселелер бойынша түсіндіру жұмыстарын жүргізеді;
4) діни әдебиетті және діни мазмұндағы өзге де ақпараттық материалдарды, діни мақсаттағы заттарды тарату үшін арнайы тұрақты орын-жайларды орналастыруды бекітеді, сондай-ақ ғибадат үйлерінен (ғимараттардан) тыс жерлерде діни жораларды өткізу үшін орын-жайларды орналастыруға келіседі;
5) уәкілетті органмен келісе отырып, ғибадат үйлерін (ғимараттарын) салу, олардың орналасу орнын анықтау, сондай-ақ үйлерді (ғимараттарды) ғибадат үйлері (ғимараттары) етіп бейінін өзгерту (функционалдық міндеттерін өзгерту) туралы шешім қабылдайды;
6) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

6-бап. Дінтану сараптамасы

1. Уәкілетті орган осы бапта белгіленген негіздер бойынша дінтану сараптамасын жүргізуді қамтамасыз етеді.
2. Дінтану сараптамасын жүргізу негіздері:
1) уәкілетті органға келіп түскен жеке және (немесе) заңды тұлғалардың өтініші;
2) Қазақстан Республикасының мемлекеттік мекемелері мен ұйымдарының кітапханалық қорларына, сондай-ақ уәкілетті органға діни әдебиеттің, діни мазмұндағы өзге де ақпараттық материалдардың келіп түсуі;
3) жеке тұлғалардың миссионер ретінде тіркеуден өтуге және діни бірлестіктерді тіркеуге өтініші;
4) жеке өзі пайдаланатын материалдарды қоспағанда, діни мазмұндағы ақпараттық материалдардың шетелден әкелінуі;
5) уәкілетті органның шешімі.
3. Құрылтай құжаттары, сондай-ақ діни мазмұндағы басқа да құжаттар, діни мазмұндағы ақпараттық материалдар және діни мақсаттағы заттар дінтану сараптамасы объектілеріне жатады.
4. Дінтану сараптамасын дінтану саласында арнайы білімі бар адамдар, қажет болған жағдайда мемлекеттік органдардың өкілдерін және өзге де мамандарды тарта отырып жүргізеді.
5. Дінтану сараптамасын жүргізу тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

2-бөлім. Қазақстан Республикасындағы діни қызмет

7-бап. Діни жоралар мен рәсімдер

1. Діни бірлестіктер табыну орындарын ұстауға құқылы.
2. Діни жоралар мен рәсімдер ғибадат үйлерінде (ғимараттарда) және оларға бөлінген аумақта, табыну орындарында, діни бірлестіктер мекемелерінде, зираттар мен крематорийлерде салттық қажеттілік туындаған жағдайда жақын тұратын адамдардың құқықтары мен мүдделерін сақтау шартымен үйлерде бөгетсіз жүргізіледі. Басқа жағдайларда діни іс-шаралар жиналыстар, митингілер, демонстрациялар мен шерулер өткізу үшін белгіленген тәртіпте жүзеге асырылады.
3. Діни жоралар мен рәсімдерді, сондай-ақ миссионерлік қызметті:
1) осы баптың 2 және 4-тармақтарында көзделген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттік органдардың, ұйымдар мен мекемелердің;
2) қарулы күштер, басқа әскерлер мен әскери құралымдардың, құқық қорғау органдарының, азаматтардың өмірі мен денсаулығын қорғаумен, қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етумен байланысты басқа да қызметтердің;
3) рухани (діни) оқу орындарын қоспағанда, білім беру ұйымдарының ғимараттарында және оларға бөлінген аумақта өткізуге (орындауға) жол берілмейді.
4. Қамауда ұстайтын және жазаны өтеу орындарындағы тұлғалар, ауруханалардың, қарттар мен мүгедектер үйлерінің емделушілері тілек білдірген немесе олардың туыстарының салттық қажеттіліктері жағдайында Қазақстан Республикасы заңнамасында белгіленген тәртіпте тіркеуден өткен діни бірлестіктердің діни қызметшілері шақырылады. Бұл орайда діни жораларды, рәсімдерді және (немесе) жиналыстарды өткізу кезінде аталған ұйымдар мен мекемелердің қызметіне кедергі жасалмау, басқа да адамдардың құқықтары мен заңды мүдделері бұзылмауы керек.

8-бап. Миссионерлік қызмет

1. Қазақстан Республикасының азаматтары, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар миссионерлік қызметті тіркеуден өткеннен кейін жүзеге асырады.
2. Миссионерлік қызметті жүзеге асыратын адамдарды тіркеуді уәкілетті органның аумақтық бөлімшелері құжаттар ұсынған күннен бастап күнтізбелік отыз күннен аспайтын мерзімде жүргізеді. Миссионер ұсынылған материалдар бойынша қорытынды алу үшін дінтану сараптамасын жүргізу кезінде тіркеудің мерзімі тоқтатыла тұрады.
3. Қазақстан Республикасының аумағындағы миссионерлер уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерінде жыл сайын қайта тіркеуден өтуге міндетті.
4. Миссионерлер есептік тіркеу үшін уәкілетті органның аумақтық бөлімшелеріне мынадай құжаттар мен материалдарды:
1) төлкұжаттың немесе жеке басын куәландыратын өзге де құжаттың көшірмесін;
2) миссионерлік қызмет аумағы мен мерзімі көрсетілген өтінішті;
3) миссионерлік қызметті жүзеге асыру құқығына діни бірлестік берген құжатты;
4) өкілі миссионер болып табылатын Қазақстан Республикасындағы діни бірлестікті мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің және оның жарғысының көшірмесін;
5) миссионерлік қызметке арналған әдебиет, аудио-, бейне материалдар және (немесе) діни мақсаттағы өзге де заттарды ұсынады.
Қазақстан Республикасындағы шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар миссионер ретінде есептік тіркеу үшін уәкілетті органның аумақтық бөлімшелеріне қосымша мынадай құжаттарды:
1) миссионер оның атынан өкілдік ететін діни бірлестіктің шет мемлекетінің заңнамасы бойынша ресми тіркелгендігін куәландыратын заңдастырылған немесе апостиль қойылған құжатты;
2) Қазақстан Республикасында тіркелген діни бірлестіктің шақыру қағазын ұсынады.
Шет мемлекеттер берген құжаттар қазақ және орыс тілдеріне дұрыс аудармасы Қазақстан Республикасында нотариалдық куәландырылған және аударманы жүзеге асырған аудармашының өз қолы Қазақстан Республикасында нотариалдық куәландырылған түрінде табыс етіледі.
5. Миссионер ретінде тіркеуден өту үшін құжаттар ұсынған Қазақстан Республикасының азаматтарына, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға теріс дінтану сараптамасы негізінде, сондай-ақ егер олардың миссионерлік қызметі конституциялық құрылымға, қоғамдық тәртіпке, адамның құқықтары мен бостандықтарына, халықтың денсаулығы мен имандылығына қатер төндіретін болса, есептік тіркеуді өткізуден бас тартылады.
6. Миссионерлердің діни мазмұндағы материалдарды және діни мақсаттағы заттарды пайдалануына тек дінтану сараптамасының оң қорытындысын алғаннан кейін ғана жол беріледі.
7. Миссионерлік қызметті тіркеусіз жүзеге асыруға тыйым салынады.

9-бап. Діни әдебиет және діни мақсаттағы заттар

1. Діни бірлестіктер және Қазақстан Республикасының азаматтары, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар өздері қалаған діни әдебиетті, сондай-ақ, басқа да діни мақсаттағы заттар мен діни мазмұндағы материалдарды иемденуге және пайдалануға құқылы.
2. Діни әдебиетті, діни мазмұндағы өзге де ақпараттық материалдарды, діни мақсаттағы заттарды тек діни үйлерде (ғимараттарда), рухани (діни), сондай-ақ облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті атқарушы органдары арнайы белгілеген тұрақты орын-жайларда таратуға жол беріледі.
3. Қазақстан Республикасының аумағына діни мазмұндағы ақпараттық материалдарды, жеке өзі пайдаланатын материалдарды қоспағанда, шетелден әкелуді тек тіркеуден еткен діни бірлестіктер дінтану сараптамасының оң қорытындысын алғаннан кейін жүзеге асырады.
4. Діни бірлестік шығаратын және (немесе) тарататын діни әдебиетте және діни мазмұндағы басқа да ақпараттық материалдарында діни бірлестіктің толық ресми атауы болуы тиіс.

10-бап. Қайырымдылық қызметі

1. Діни бірлестіктер қайырымдылық қызметін жүзеге асыруға және қайырымдылық үйлерін (баспаналар, интернаттар, ауруханалар және басқаларын) ашуға құқылы.
2. Қайырымдылықты жүзеге асыру кезінде діни қызметке тарту мақсатында Қазақстан Республикасының азаматтарының, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың тұрмыс жағдайын (мұқтаждығын) пайдалануға жол берілмейді.

11-бап. Дінге сенушілердің және діни бірлестіктердің
халықаралық байланыстары

1. Қазақстан Республикасының азаматтары, шетелдіктер, азаматтығы жоқ адамдар мен діни бірлестіктер топтық немесе жеке негізде халықаралық және жеке байланыстар орнатуға, оны сақтауға, оның ішінде қажылыққа, жиналыстар мен басқа да діни шараларға қатысу үшін шетелге шығып тұруға құқылы.
2. Діни бірлестіктер рухани оқу орындарында оқу үшін шетелге Қазақстан Республикасының азаматтарын, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарды жіберіп, Қазақстан Республикасы аумағындағы рухани оқу орындарында оқу үшін шетел азаматтарын, азаматтығы жоқ адамдарды қабылдай алады.

3-бөлім. Діни бірлестіктерді құру, мемлекеттік тіркеу,
қайта ұйымдастыру, тарату

12-бап. Діни бірлестіктердің мәртебесі

1. Қазақстан Республикасында жергілікті, аймақтық және республикалық деген мәртебемен діни бірлестіктер құрылып, әрекет етуі мүмкін.
2. Қазақстан Республикасының кемінде елу азаматының бастамасымен құрылған, бір облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, Қазақстан Республикасының астанасы шегінде әрекет ететін діни бірлестік жергілікті діни бірлестік болып танылады.
3. Кемінде екі облыстан, республикалық маңызы бар қаладан, Қазақстан Республикасының астанасынан өкілдік ететін, әрқайсысында кемінде екі жүз елу адам саны бар екі және одан да көп жергілікті діни бірлестіктердің мүшелері болып табылатын Қазақстан Республикасының кемінде бес жүз азаматының бастамасымен құрылған діни бірлестік аймақтық діни бірлестік болып танылады.
Аймақтық діни бірлестіктер аталған жергілікті діни бірлестіктердің қызметі аумағының шегінде құрылып, өз қызметін жүзеге асырады.
4. Барлық облыстардан, республикалық маңызы бар қаладан, Қазақстан Республикасының астанасынан өкілдік ететін Қазақстан Республикасының кемінде бес мың азаматының бастамасымен құрылған, әрқайсысында кемінде үш жүз адам саны бар, сондай-ақ Қазақстан Республикасының барлық аумағында өз құрылымдық бөлімшелері (филиалдары мен өкілдіктері) бар діни бірлестік республикалық діни бірлестік болып танылады.

13-бап. Діни бірлестіктерді құру

1. Діни бірлестік Қазақстан Республикасының он сегіз жасқа толған, құрылтай жиналысын (съезін, конференциясын) шақыратын азаматтарының бастамашылығымен құрылады. Құрылтай жиналысында (съезде, конференцияда) діни бірлестікті ашу, оның атауы, жарғысы туралы шешім қабылданып, оның басшылық етуші органдары құрылады. Азаматтар құрылтай жиналысына (съезге, конференцияға) өзі қатысады.
2. Діни бірлестіктің мынадай белгілері болуы тиіс:
1) ортақ діни ілімі;
2) діни жораларды, рәсімдер мен уағыздарды орындау;
3) өз ұстанушыларын діни тәрбиелеу;
4) қызметінің рухани бағыты.
3. Республикалық діни бірлестіктер және өңірлік діни бірлестіктер өз жарғыларына сәйкес діни қызметшілер даярлаудың кәсіптік оқу бағдарламаларын іске асыратын рухани (діни) мекемелері мен білім беру ұйымдары нысанында құруға құқылы.
4. Рухани (діни) білім беру ұйымдарын қоспағанда, діни бірлестік сияқты өзгеше ұйымдастыру-құқықтық нысанда діни қызметпен айналысатын заңды тұлғаларды құруға және олардың қызметіне жол берілмейді.
5. Мемлекеттік органдарда, ұйымдар мен мекемелерде, білім беру және денсаулық сақтау ұйымдарында діни бірлестіктердің ұйымдастыру құрылымдарын құруға жол берілмейді.

14-бап. Діни бірлестіктің атауы

1. Діни бірлестіктің атауы ұстанатын діни тиістілігі мен мәртебесін қамтуы тиіс.
2. Толық және қысқартылған атауы мен оның символикасы Қазақстан Республикасының және басқа да мемлекеттердің мемлекеттік рәміздері, Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдардың, Қазақстан Республикасында тіркелген діни бірлестіктердің, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылықпен байланысты тыйым салынған және (немесе) таратылған діни бірлестіктердің атауы мен символикасы толықтай немесе маңызды бір бөлігінде қайталанбауы тиіс.

15-бап. Діни бірлестіктерді мемлекеттік тіркеу

1. Діни бірлестік мемлекеттік тіркеуден өткен сәттен бастап заңды тұлғаның құқықтық қабілетіне ие болады.
2. Республикалық діни бірлестіктерді және аймақтық діни бірлестіктерді мемлекеттік тіркеуді Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі жүзеге асырады.
Жергілікті діни бірлестіктерді мемлекеттік тіркеуді, филиалдар мен өкілдіктерді есептік тіркеуді аумақтық әділет органдары жүзеге асырады.
3. Діни бірлестікті құру жөніндегі шешім қабылданған сәттен бастап екі ай мерзім ішінде тіркелу үшін тіркеуші органға өтініш беріледі. Өтінішке:
1) діни бірлестік басшысының қолы қойылған діни бірлестіктің жарғысы;
2) құрылтай жиналысының (съездің, конференцияның) хаттамасы;
3) тіркеуші орган белгілеген нысан бойынша электрондық және қағаз тасығыштарда құрылатын діни бірлестіктің бастамашы-азаматтарының тізімі;
4) діни бірлестіктің орналасқан жерін растайтын құжат;
5) діни ілімнің негіздерін ашып көрсететін және осы ілімге сәйкес діни қызмет туралы мәліметтер көрсетілген баспа діни материалдар;
6) заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу үшін алымдар төлемін растайтын құжат;
7) діни бірлестік басшысын сайлау туралы шешім не шетелдік діни орталықпен басшысы тағайындалған жағдайда, уәкілетті органмен келісілгенін растайтын құжат қоса тіркеледі.
4. Республикалық діни бірлестіктер мәртебесін растау үшін тіркелген күнінен бастап бір жыл өткенге дейін аталған бірлестікті тіркеуден өткізген органға бірлестіктердің құрылымдық бөлімшелерінің (филиалдары мен өкілдіктерінің) аумақтық әділет органдарында есептік тіркеуден өткендігін растайтын құжаттардың көшірмелерін ұсынуға міндетті.
5. Осы баптың 4-тармағын орындамау республикалық діни бірлестікті Қазақстан Республикасының заңында белгіленген тәртіппен мемлекеттік тіркеуді болдырмауға әкеп соғады.
6. Діни бірлестіктерді мемлекеттік тіркеу және филиалдарды (өкілдіктерді) есептік тіркеу, қайта тіркеу, тіркеуден бас тарту Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен және мерзімде жүзеге асырылады.
7. Мемлекеттік тіркеудің (қайта тіркеудің) мерзімі дінтану сараптамасын жүргізу және діни бірлестіктің бастамашы-азаматтары тізімінің осы заңның талаптарына сәйкестігі мәніне тексеру үшін тоқтатыла тұрады.
8. Тіркеуші орган мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) мерзімінің үзілісі туралы шешімді қабылдаған күннен бастап үш жұмыс күнінен кешіктірмей уәкілетті органға дінтану сараптамасын жүргізуді және бастамашы-азаматтар тізімін тексеруді ұйымдастыру үшін қажетті құжаттардың көшірмелерін жолдайды.
9. Ұсынылған құжаттардың заңнамаға сәйкестігін тексерудің, жүргізілген дінтану сараптамасының, діни бірлестікті құруға бастамашы-азаматтардың тізімін тексерудің қорытындысы бойынша діни бірлестікті мемлекеттік тіркеу немесе мемлекеттік тіркеуден бас тарту туралы шешім қабылданады.

16-бап. Діни бірлестіктің жарғысы

1. Діни бірлестік өз қызметін жарғының негізінде жүзеге асырады, онда мыналар:
1) атауы, қызметінің мәні мен мақсаты;
2) орналасқан жері және шегінде ол өз қызметін жүргізетін аумақ;
3) құрылымы, қалыптасу тәртібі және басқару органдарының құзыреті;
4) мүшелердің (қатысушылардың) құқықтары мен міндеттері;
5) ұстанатын діні, діни ілімнің негіздері және осы ілімге сәйкес діни қызмет туралы мәліметтер;
6) діни бірлестіктің мүшесі етіп қабылдаудың және одан шығудың (мүшелігі болған жағдайда) шарты мен тәртібі;
7) мүлікті қалыптастыру көздері;
8) құрылтай құжаттарына өзгерістер мен толықтырулар енгізу тәртібі;
9) қызметін қайта ұйымдастырудың және тоқтату шарттары;
10) таратылған жағдайда мүлікті пайдалану тәртібі;
11) филиалдар мен өкілдіктер туралы мәліметтер болуы тиіс.
2. Діни бірлестіктің жарғысында оның қызметіне қатысты және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де ережелер болуы мүмкін.
3. Діни ілім негіздері және діни қызмет туралы мәліметтерде негізгі діни идеялар, діни бірлестік қызметінің түрлері, аталған діни бірлестік ұстанушыларының және басқа да адамдардың неке мен отбасыға, білімге, денсаулыққа қарым-қатынасының ерекшеліктері, бірлестік мүшелері мен қызметшілерінің конституциялық құқықтары мен міндеттерін іске асыруға көзқарасы болуы тиіс.

17-бап. Діни бірлестікті тіркеуден бас тарту

1. Діни бірлестікті мемлекеттік тіркеуден, оның құрылымдық бөлімшесін (филиалы мен өкілдігін) есептік тіркеуден бас тарту Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес, сондай-ақ құрылтай құжаттары және өзге де ұсынылған құжаттардағы мәліметтер анық емес болса және (немесе) құрылатын бірлестік дінтану сараптамасының қорытындысы негізінде діни бірлестік ретінде танылмаған жағдайда жүргізіледі.
2. Тіркеуден бас тартылған жағдайда сотқа шағымдануға болады.

18-бап. Діни бірлестікті қайта ұйымдастыру және тарату

1. Діни бірлестіктерді қайта ұйымдастыру заңдарға сәйкес, қосылу, бірігу, бөліну, қайта құру, бөлініп шығу жолымен Қазақстан Республикасының аумағындағы олардың жоғарғы басқару органының шешімі бойынша жүзеге асырылады. Діни бірлестік тек басқа діни бірлестік немесе мекеме болып қайта ұйымдастырылуы мүмкін. Діни бірлестіктерді қайта ұйымдастыру нәтижесінде пайда болған ұйымдар діни бірлестіктер ретінде осы Заңның талаптарына сәйкес келген жағдайда ғана тіркелуі мүмкін.
2. Діни бірлестіктің қызметін тоқтата тұру және тарату Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен жүргізіледі.

19-бап. Мемлекет және шетелдік діни бірлестіктер

1. Шетелдік діни орталықпен тағайындалған діни бірлестік басшысының өз қызметін уәкілетті органмен келісусіз жүзеге асыруына жол берілмейді.
2. Шетелдік діни орталық діни бірлестіктің басшысы лауазымына кандидатты келісу үшін уәкілетті органға мынадай құжаттар ұсынады:
1) кандидат туралы, оның шетелдік діни орталықтағы бұрынғы қызметі жөніндегі мәліметтер көрсетілген қолдау хат;
2) кандидатты Қазақстан Республикасының аумағында әрекет ететін діни бірлестіктің басшысы етіп тағайындау туралы шешім;
3) діни бірлестіктің басшысы лауазымына тағайындалатын кандидаттың төлқұжатының немесе жеке басын куәландыратын өзге де құжаттың көшірмесі.
Құжаттардың мемлекеттік және орыс тілдеріне дұрыс аудармасы Қазақстан Республикасында нотариалдық куәландырылған және аударманы жүзеге асырған аудармашының өз қолы Қазақстан Республикасында нотариалдық куәландырылған түрінде табыс етіледі.
3. Осы баптың 2-тармағында көрсетілген құжаттарды уәкілетті орган оларды ұсынған күннен бастап күнтізбелік отыз күн мерзім ішінде қарайды.
4. Уәкілетті орган шетелдік діни орталықпен Қазақстан Республикасында діни бірлестіктің басшысын тағайындауды келісуден, егер оның қызметі конституциялық құрылысқа, қоғамдық тәртіпке, адам құқықтары мен бостандықтарына, халықтың денсаулығы мен имандылығына қатер төндіретін болса, бас тартады.

4-бөлім. Діни бірлестіктердің мүліктік құқықтық қатынастары

20-бап. Діни бірлестіктердің меншігі

1. Діни бірлестіктердің өз қаржысына сатып алған немесе жасаған, Қазақстан Республикасының азаматтарының, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың, ұйымдардың қайыр-садақаға берген немесе Қазақстан Республикасының заңдарына қайшы келмейтін басқа да негіздер бойынша сатып алынған мүлікті меншіктенуге құқығы бар.
2. Үйлер, мінәжат заттары, өндірістік, әлеуметтік және қайырымдылық мақсаттағы объектілер, ақша және олардың қызметін қамтамасыз етуге қажетті меншік құқығындағы басқа да мүлік діни бірлестіктердің меншігі болып табылады.
3. Діни бірлестіктер меншігінде сондай-ақ Қазақстан Республикасының шегінен тыс орналасқан мүлкі де болуы мүмкін.
4. Діни бірлестіктер ерікті түрде қаржылай және басқадай қайыр-садақа сұрауға және оларды алуға құқылы.
5. Діни бірлестіктердің меншік құқығы заңмен қорғалады.

21-бап. Мемлекеттің, қоғамдық ұйымдар мен жеке тұлғалардың
меншігі болып табылатын мүлікті пайдалану

1. Діни бірлестіктер өздеріне шарттық негізде берілген үйлерді, аумақты және мүлікті пайдаланады.
2. Діни мақсаттағы тарих және мәдениет ескерткіштері діни бірлестіктерге пайдалануға заңнамаға сәйкес беріледі.

22-бап. Таратылған діни бірлестіктің мүлкіне иелік ету

1. Діни бірлестік қызметі таратылған немесе тоқтатылған ретте оның меншігінде болған мүлікке иелік ету оның жарғысына және Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
2. Құқықтық мұрагерлер жоқ болған жағдайда мүлік Қазақстан Республикасының мемлекеттік мүлік туралы заңнамалық актілеріне сәйкес мемлекет меншігіне көшеді.

5-бөлім. Қорытынды ережелер

23-бап. Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы
заңнаманы бұзған үшін жауапкершілік

Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы заңнаманың бұзылуына кінәлі адамдар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауапкершілікке тартылады.

24-бап. Өтпелі ережелер

1. Діни бірлестіктер осы Заң қолданысқа енгізілген күннен бастап бір жылдың ішінде осы Заңның талаптарына сәйкес өз құрылтай құжаттарына тиісті өзгерістер енгізуге міндетті. Сонымен бір уақытта тіркеуші органға діни бірлестіктің мәртебесін растайтын құжаттар ұсынылады.
2. Діни мүдделер мен қажеттіліктерді қанағаттандырумен айналысатын және осы Заң қолданысқа енгізілгенге дейін діни бірлестік сияқты өзгеше ұйымдастыру-құқықтық нысанда құрылған заңды тұлғалар осы Заң қолданысқа енгізілген күннен бастап бір жылдың ішінде өз құрылтай құжаттарына тиісті өзгерістер енгізуге міндетті.
3. Көрсетілген мерзім өткеннен кейін өз құрылтай құжаттарын осы Заңның талаптарына сәйкес келтірмеген заңды тұлғалар діни бірлестіктерді мемлекеттік тіркеуді жүзеге асырушы органның өтініші бойынша сот тәртібімен таратылады.

25-бап. Қорытынды ережелер

1. Осы Заң алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.
2. Осы Заң қолданысқа енгізілген күнінен бастап «Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы» 1992 жылғы 15 каңтардағы Қазақстан Республикасы Заңының күші жойылды деп танылсын (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Жаршысы, 1992 ж., № 4, 84-құжат; 1995 ж., № 20, 120, 121-құжаттар; Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1997 ж., № 13-14, 205-құжат; 2004 ж., № 23, 142-құжат; 2005 ж., № 5, 5-құжат, № 13, 53-құжат; 2007 ж., № 9,67-құжат).

Қазақстан Республикасының
Президенті

О проекте Закона Республики Казахстан "О религиозной деятельности и религиозных объединениях"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 1 сентября 2011 года № 992

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан "О религиозной деятельности и религиозных объединениях".

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

Проект

ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН О религиозной деятельности и религиозных объединениях

Настоящий Закон основывается на том, что Республика Казахстан утверждает себя демократическим, светским государством, подтверждает право каждого на свободу совести, гарантирует равноправие граждан Республики Казахстан независимо от их религиозных убеждений, признает историческую роль ислама ханафитского направления и православного христианства в развитии культуры и духовной жизни народа, уважает другие религии, сочетающиеся с духовным наследием народа Казахстана, признает важность межконфессионального согласия, религиозной толерантности и уважения религиозных убеждений граждан.

Глава 1. Общие положения

Статья 1. Основные понятия, используемые в
настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:
1) культовое здание (сооружение) - объект, предназначенный для богослужений, молитвенных и религиозных собраний, религиозного почитания (паломничества);
2) религиозная деятельность - деятельность, направленная на удовлетворение религиозных потребностей верующих;
3) священнослужитель - лицо, уполномоченное соответствующим религиозным объединением на духовное, проповедническое служение;
4) религиозное объединение - добровольное объединение граждан Республики Казахстан, в установленном законодательными актами Республики Казахстан порядке объединившихся на основе общности их интересов для удовлетворения духовных потребностей;
5) миссионерская деятельность - деятельность граждан Республики Казахстан, иностранцев и лиц без гражданства, направленная на распространение вероучения на территории Республики Казахстан;
6) уполномоченный орган - государственный орган, осуществляющий государственное регулирование в сфере религиозной деятельности.

Статья 2. Законодательство о религиозной деятельности и
религиозных объединениях

1. Законодательство Республики Казахстан о религиозной деятельности и религиозных объединениях основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.
2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.

Статья 3. Государство и религия

1. Государство отделено от религии и религиозных объединений.
2. Религиозные объединения и граждане Республики Казахстан, иностранцы и лица без гражданства, независимо от отношения к религии, равны перед законом.
3. Никакая религия не может устанавливаться в качестве государственной или обязательной.
4. Система образования и воспитания в Республике Казахстан, за исключением духовных (религиозных) организаций образования, отделена от религии и религиозных объединений и носит светский характер.
5. Незаконное воспрепятствование религиозной деятельности, нарушение гражданских прав в зависимости от отношения к религии или оскорбление их религиозных чувств, осквернение почитаемых последователями той или иной религии предметов, строений и мест, не допускается.
6. Граждане Республики Казахстан вправе в соответствии с Конституцией и настоящим законом придерживаться и распространять как единолично, так и совместно с другими, религиозные или иные убеждения, участвовать в деятельности религиозных объединений и заниматься миссионерской деятельностью.
7. Никто не имеет права по мотивам своих религиозных убеждений отказываться от исполнения обязанностей, предусмотренных Конституцией и законами Республики Казахстан.
Граждане Республики Казахстан, являющиеся священнослужителями, миссионерами, руководителями или членами религиозных объединений, могут участвовать в политической жизни наравне со всеми гражданами Республики Казахстан только от своего имени.
8. В соответствии с принципом отделения религии и религиозных объединений от государства, государство:
1) не вмешивается в определение гражданином, иностранным лицом и лицом без гражданства своего отношения к религии и религиозной принадлежности, в воспитание детей родителями или их законными представителями согласно своим убеждениям, за исключением случаев, когда такое воспитание угрожает жизни и здоровью ребенка, ущемляет его права;
2) не возлагает на религиозные объединения выполнение функций государственных органов;
3) не вмешивается в деятельность религиозных объединений, если деятельность религиозных объединений не противоречит законам Республики Казахстан;
4) способствует установлению отношений взаимной терпимости и уважения между гражданами Республики Казахстан, иностранными лицами и лицами без гражданства, исповедующими религию и не исповедующими ее, а также между различными религиозными объединениями.
9. В соответствии с принципом отделения религии и религиозных объединений от государства, религиозные объединения:
1) не выполняют функции государственных органов и не вмешиваются в их деятельность;
2) не участвуют в деятельности политических партий, не оказывают им финансовую поддержку;
3) обязаны соблюдать требования законодательства Республики Казахстан.
10. Запрещается деятельность партий на религиозной основе, создание и деятельность религиозных объединений, цели и действия которых направлены на утверждение в государстве верховенства одной религии, разжигание религиозной вражды или розни, в том числе связанных с насилием или призывами к насилию и иными противоправными действиями.
11. Деятельность не зарегистрированных в установленном законами порядке религиозных объединений, а равно какое-либо принуждение граждан Республики Казахстан, иностранцев и лиц без гражданства в определении отношения к религии, к участию или неучастию в деятельности религиозных объединений, в религиозных обрядах и (или) в обучении религии, не допускается,
12. Не допускается деятельность религиозных объединений, сопряженная с насилием над гражданами Республики Казахстан, иностранцами и лицами без гражданства или иным причинением вреда их здоровью, либо с расторжением брака между супругами (распадом семьи) или прекращением родственных отношений, нанесением ущерба нравственности, нарушением прав и свобод граждан, побуждением граждан к отказу от исполнения обязанностей, предусмотренных Конституцией и законами Республики Казахстан, и иным нарушениям законодательства Республики Казахстан.
13. Не допускается деятельность религиозных объединений, принудительно вовлекающих в свою деятельность граждан Республики Казахстан, иностранцев и лиц без гражданства, в том числе посредством благотворительной деятельности, и (или) препятствующих выходу из религиозного объединения, в том числе путем применения шантажа, насилия или угрозы его применения, с использованием материальной или иной зависимости граждан Республики Казахстан, иностранцев и лиц без гражданства либо путем обмана.
14. Не допускается принуждение членов и последователей религиозного объединения к отчуждению принадлежащего им имущества в пользу религиозного объединения, их руководителей и других членов.
15. Не допускается принятие решений и совершение действий с использованием религии и религиозных воззрений, заведомо способных дезорганизовать деятельность государственных органов, нарушить их бесперебойное функционирование, снизить степень управляемости в стране.
16. Руководитель религиозного объединения обязан принять меры к недопущению вовлечения и (или) участию несовершеннолетних в деятельности религиозного объединения при возражении одного из родителей несовершеннолетнего или их законных представителей.

Статья 4. Компетенция уполномоченного органа

Уполномоченный орган:
1) участвует в формировании и реализации основных направлений государственной политики в области взаимодействия с религиозными объединениями;
2) проводит изучение и анализ деятельности созданных на территории Республики Казахстан религиозных объединений, миссионеров, духовных (религиозных) организаций образования;
3) обеспечивает осуществление разъяснительной работы по вопросам, относящимся к его компетенции;
4) разрабатывает предложения по совершенствованию законодательства Республики Казахстан о религиозной деятельности и религиозных объединениях;
5) координирует деятельность местных исполнительных органов области (городов республиканского значения, столицы) в сфере регулирования отношений по вопросам религиозной деятельности и взаимодействия с религиозными объединениями;
6) обеспечивает проведение религиоведческих экспертиз и проверки списков граждан-инициаторов религиозных объединений;
7) рассматривает обращения, касающиеся нарушений законодательства Республики Казахстан о религиозной деятельности и религиозных объединениях;
8) устанавливает и поддерживает международные связи с соответствующими организациями иностранных государств;
9) согласовывает деятельность иностранных религиозных объединений на территории Республики, назначение иностранными религиозными центрами руководителей религиозных объединений в Республике Казахстан;
10) осуществляет иные полномочия, предусмотренные законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Статья 5. Компетенция местных исполнительных органов
областей (городов республиканского значения,
столицы) по вопросам религиозной деятельности и
взаимодействия с религиозными объединениями

Местные исполнительные органы областей (городов республиканского значения, столицы) в сфере регулирования отношений по вопросам религиозной деятельности и взаимодействия с религиозными объединениями:
1) проводят изучение и анализ религиозной ситуации в регионе;
2) вносят предложения в уполномоченный орган по совершенствованию законодательства Республики Казахстан в области религиозной деятельности и деятельности религиозных объединений;
3) проводят разъяснительную работу на местном уровне по вопросам, относящимся к их компетенции;
4) утверждают расположение специальных стационарных помещений для распространения религиозной литературы и иных информационных материалов религиозного содержания, предметов религиозного назначения, а также согласовывают расположение помещений для проведения религиозных обрядов за пределами культовых зданий (сооружений);
5) по согласованию с уполномоченным органом принимают решения о строительстве культовых зданий (сооружений), об определении их месторасположения, а также перепрофилировании (изменении функционального назначения) зданий (сооружений) в культовые здания (сооружения);
6) осуществляют иные полномочия, предусмотренные законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Статья 6. Религиоведческая экспертиза
1. Уполномоченный орган обеспечивает проведение религиоведческой экспертизы по основаниям, установленным настоящей статьей.
2. Основаниями проведения религиоведческой экспертизы являются:
1) обращение физических и (или) юридических лиц в уполномоченный орган;
2) поступление религиозной литературы, иных информационных материалов религиозного содержания в библиотечные фонды учреждений и организаций Республики Казахстан, а также в уполномоченный орган;
3) обращение физических лиц за регистрацией в качестве миссионеров и регистрацией религиозных объединений;
4) ввоз информационных материалов религиозного содержания, за исключением материалов, предназначенных для личного пользования;
5) решение уполномоченного органа.
3. К объектам религиоведческой экспертизы относятся учредительные, а также другие документы религиозного содержания, информационные материалы религиозного содержания и предметы религиозного назначения.
4. Религиоведческая экспертиза проводится лицами, обладающими специальными знаниями в области религиоведения, с привлечением при необходимости представителей государственных органов и иных специалистов.
5. Порядок проведения религиоведческой экспертизы определяется Правительством Республики Казахстан.

Глава 2. Религиозная деятельность в Республике Казахстан

Статья 7. Религиозные обряды и церемонии

1. Религиозные объединения вправе содержать места поклонения.
2. Религиозные обряды и церемонии беспрепятственно проводятся в культовых зданиях (сооружениях) и на отведенной им территории, в местах поклонения, в учреждениях религиозных объединений, на кладбищах и в крематориях, в жилищах в случае ритуальной необходимости при условии соблюдения прав и интересов близ проживающих лиц. В иных случаях религиозные мероприятия осуществляются в порядке, установленном для проведения собраний, митингов, демонстраций и шествий.
3. Не допускается проведение (совершение) религиозных обрядов и церемоний, а также миссионерской деятельности в зданиях и на отведенной им территории:
1) государственных органов, организаций и учреждений, за исключением случаев, предусмотренных пунктами 2 и 4 настоящей статьи;
2) вооруженных сил, других войск и воинских формирований, правоохранительных органов, других служб, связанных с обеспечением общественной безопасности, защитой жизни и здоровья граждан;
3) организаций образования, за исключением духовных (религиозных) учебных заведений.
4. К лицам, находящимися в местах содержания под стражей и отбывания наказания, пациентам больниц, домов престарелых и инвалидов по их просьбе или в случае ритуальной необходимости их родственников, приглашаются священнослужители религиозных объединений, зарегистрированных в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан. При этом совершение религиозных обрядов, церемоний и (или) собраний не должно препятствовать деятельности указанных организаций и учреждений, нарушать права и законные интересы других лиц.

Статья 8. Миссионерская деятельность

1. Граждане Республики Казахстан, иностранцы и лица без гражданства осуществляют миссионерскую деятельность после прохождения регистрации.
2. Регистрация лиц, осуществляющих миссионерскую деятельность, производится территориальными подразделениями уполномоченного органа в срок, не превышающий 30 календарных дней со дня подачи документов. Срок регистрации приостанавливается при проведении религиоведческой экспертизы для получения заключения по материалам, представленным миссионером.
3. Миссионеры на территории Республики Казахстан обязаны ежегодно проходить перерегистрацию в территориальных подразделениях уполномоченного органа.
4. Для регистрации миссионеры представляют в территориальные подразделения уполномоченного органа следующие документы и материалы:
1) копию паспорта или иного документа, удостоверяющего личность;
2) заявление с указанием территории и срока миссионерской деятельности;
3) документ, выданный религиозным объединением на право осуществления миссионерской деятельности;
4) копии свидетельства о государственной регистрации и устава религиозного объединения в Республике Казахстан, представителем которого является миссионер;
5) литературу, аудио-, видеоматериалы и (или) иные предметы религиозного назначения, предназначенные для миссионерской деятельности.
Иностранцы и лица без гражданства в Республике Казахстан, для регистрации в качестве миссионера в территориальные подразделения уполномоченного органа дополнительно представляют следующие документы:
1) легализованный или апостилированный документ, удостоверяющий, что религиозное объединение, которое представляет миссионер, является официально зарегистрированным по законодательству иностранного государства;
2) приглашение религиозного объединения, зарегистрированного в Республике Казахстан.
Документы, выданные иностранными государствами, представляются с нотариально засвидетельствованной в Республике Казахстан верностью перевода на казахский и русский языки и нотариально засвидетельствованной в Республике Казахстан подлинностью подписи переводчика, осуществлявшего перевод.
5. Гражданам Республики Казахстан, иностранцам и лицам без гражданства, представившим документы для прохождения регистрации в качестве миссионера, отказывается в регистрации на основании отрицательного заключения религиоведческой экспертизы, а также, если его миссионерская деятельность представляет угрозу конституционному строю, общественному порядку, правам и свободам человека, здоровью и нравственности населения.
6. Использование миссионерами материалов религиозного содержания и предметов религиозного назначения допускается после получения положительного заключения религиоведческой экспертизы.
7. Осуществление миссионерской деятельности без регистрации запрещается.

Статья 9. Религиозная литература и предметы
религиозного назначения

1. Религиозные объединения и граждане Республики Казахстан, иностранцы и лица без гражданства вправе приобретать и использовать религиозную литературу, а также другие предметы религиозного назначения и материалы религиозного содержания по своему усмотрению.
2. Распространение религиозной литературы, иных информационных материалов религиозного содержания, предметов религиозного назначения допускается только в культовых зданиях (сооружениях), духовных (религиозных) организациях образования, а также в специально определенных местными исполнительными органами областей (городов республиканского значения, столицы) стационарных помещениях.
3. Ввоз на территорию Республики Казахстан информационных материалов религиозного содержания, за исключением предназначенных для личного пользования, осуществляется только зарегистрированными религиозными объединениями после получения положительного заключения религиоведческой экспертизы.
4. В религиозной литературе и других информационных материалах религиозного содержания, выпускаемых и (или) распространяемых религиозным объединением, должно содержаться полное официальное наименование религиозного объединения.

Статья 10. Благотворительная деятельность

1. Религиозные объединения вправе осуществлять благотворительную деятельность и учреждать благотворительные заведения (приюты, интернаты, больницы и другие).
2. При осуществлении благотворительности не допускается использование материальной зависимости (нужды) граждан Республики Казахстан, иностранцев и лиц без гражданства в целях вовлечения в религиозную деятельность.

Статья 11. Международные связи и контакты верующих и
религиозных объединений

1. Граждане Республики Казахстан, иностранцы, лица без гражданства и религиозные объединения вправе на групповой или индивидуальной основе устанавливать и поддерживать международные связи и личные контакты, включая выезды за границу для паломничества, участия в собраниях и других религиозных мероприятиях.
2. Религиозные объединения могут направлять граждан Республики Казахстан, иностранцев, лиц без гражданства за границу для обучения в духовных учебных заведениях и принимать иностранных граждан, лиц без гражданства для обучения в духовных учебных заведениях на территории Республики Казахстан.

Глава 3. Создание, государственная регистрация,
реорганизация, ликвидация религиозных объединений

Статья 12. Статус религиозных объединений

1. В Республике Казахстан могут создаваться и действовать религиозные объединения со статусом: местные, региональные и республиканские.
2. Местным религиозным объединением признается религиозное объединение, образованное по инициативе не менее пятидесяти граждан Республики Казахстан, действующее в пределах одной области, города республиканского значения, столицы Республики Казахстан.
3. Региональным религиозным объединением признается религиозное объединение, созданное по инициативе не менее пятисот граждан Республики Казахстан, являющихся членами двух и более местных религиозных объединений, численностью не менее двухсот пятидесяти граждан от каждой из них, которые представляют не менее двух областей, городов республиканского значения, столицы Республики Казахстан.
Региональные религиозные объединения создаются и осуществляют свою деятельность в пределах территории деятельности данных местных религиозных объединений.
4. Республиканским религиозным объединением признается религиозное объединение, образованное по инициативе не менее пяти тысяч граждан Республики Казахстан, представляющих все области, города республиканского значения, столицы Республики Казахстан, численностью не менее трехсот в каждой из них, а также имеющее свои структурные подразделения (филиалы и представительства) на всей территории Республики Казахстан.

Статья 13. Создание религиозных объединений

1. Религиозное объединение создается по инициативе граждан Республики Казахстан, достигших восемнадцатилетнего возраста, созывающих учредительное собрание (съезд, конференцию), на котором принимаются решения о создании религиозного объединения, его наименовании, уставе и формируются его руководящие органы. Граждане принимают личное участие в учредительном собрании (съезде, конференции).
2. Религиозное объединение должно иметь следующие признаки:
1) единое вероучение;
2) совершение религиозных обрядов, церемоний и проповедей;
3) религиозное воспитание своих последователей;
4) духовная направленность деятельности.
3. Республиканские религиозные объединения и региональные религиозные объединения в соответствии со своими уставами вправе создавать в форме учреждений духовные (религиозные) организации образования, реализующие профессиональные учебные программы подготовки священнослужителей.
4. Создание и деятельность юридических лиц, занимающихся религиозной деятельностью в иной организационно-правовой форме, кроме как религиозное объединение не допускается, за исключением духовных (религиозных) организаций образования.
5. Создание организационных структур религиозных объединений в государственных органах, организациях и учреждениях, организациях образования и здравоохранения не допускается.

Статья 14. Наименование религиозного объединения

1. Наименование религиозного объединения должно содержать вероисповедную принадлежность и статус.
2. Полное и сокращенное наименование и его символика не должны полностью или в существенной части дублировать государственные символы Республики Казахстан и других государств, наименование и символику государственных органов Республики Казахстан, религиозных объединений, зарегистрированных в Республике Казахстан, а также религиозных объединений, запрещенных и (или) ликвидированных в связи с нарушением законодательства Республики Казахстан.

Статья 15. Государственная регистрация религиозных объединений

1. Религиозное объединение приобретает правоспособность юридического лица с момента его государственной регистрации.
2. Государственная регистрация республиканских религиозных объединений и региональных религиозных объединений осуществляется Министерством юстиции Республики Казахстан.
Государственная регистрация местных религиозных объединений, учетная регистрация филиалов и представительств, осуществляется территориальными органами юстиции.
3. Для регистрации в регистрирующий орган в двухмесячный срок с момента принятия решения о создании религиозного объединения подается заявление. К заявлению прилагаются:
1) устав религиозного объединения, подписанный руководителем религиозного объединения;
2) протокол учредительного собрания (съезда, конференции);
3) список граждан-инициаторов создаваемого религиозного объединения на электронном и бумажном носителях по форме, установленной регистрирующим органом;
4) документ, подтверждающий местонахождение религиозного объединения;
5) печатные религиозные материалы, раскрывающие основы вероучения и содержащие сведения о соответствующей ему религиозной деятельности;
6) документ, подтверждающий оплату сбора за государственную регистрацию юридического лица;
7) решение об избрании руководителя религиозного объединения либо в случае назначения руководителя иностранным религиозным центром документ, подтверждающий согласование с уполномоченным органом.
4. До истечения года со дня регистрации республиканские религиозные объединения для подтверждения статуса обязаны предоставить в орган, зарегистрировавший данное объединение, копии документов, подтверждающих прохождение учетной регистрации их структурными подразделениями (филиалами и представительствами) в территориальных органах юстиции.
5. Невыполнение пункта 4 настоящей статьи влечет отмену государственной регистрации республиканского религиозного объединения в порядке, установленном законами Республики Казахстан.
6. Государственная регистрация религиозных объединений и учетная регистрация филиалов (представительств), перерегистрация, отказ в регистрации осуществляются в порядке и сроки, предусмотренные законами Республики Казахстан.
7. Срок государственной регистрации (перерегистрации) прерывается для проведения религиоведческой экспертизы и проверки списка граждан-инициаторов религиозного объединения на предмет соответствия требованиям настоящего закона.
8. Регистрирующий орган не позднее трех рабочих дней со дня принятия решения о перерыве срока государственной регистрации (перерегистрации) направляет в уполномоченный орган копии документов, необходимых для организации проведения религиоведческой экспертизы и проверки списков граждан-инициаторов.
9. По результатам проверки представленных документов на соответствие законодательству, проведенной религиоведческой экспертизы, проверки списка граждан-инициаторов религиозного объединения, принимается решение о государственной регистрации или об отказе в государственной регистрации религиозного объединения.

Статья 16. Устав религиозного объединения

1. Религиозное объединение осуществляет свою деятельность на основании устава, который должен содержать:
1) наименование, предмет и цели деятельности;
2) место нахождения и территория, в пределах которой оно осуществляет свою деятельность;
3) структуру, порядок формирования и компетенцию органов управления;
4) права и обязанности членов (участников);
5) вероисповедную принадлежность, основы вероучения и сведения о соответствующей ему религиозной деятельности;
6) условия и порядок приема в члены религиозного объединения и выхода из него (в случае, если имеется членство);
7) источники формирования имущества;
8) порядок внесения изменений и дополнений в учредительные документы;
9) условия реорганизации и прекращения деятельности;
10) порядок использования имущества в случае ликвидации;
11) сведения о филиалах и представительствах.
2. В уставе религиозного объединения могут содержаться и иные положения, относящиеся к его деятельности и не противоречащие законодательству Республики Казахстан.
3. Сведения об основах вероучения и религиозной деятельности должны содержать основные религиозные идеи, формы деятельности религиозного объединения, особенности отношения к браку и семье, образованию, здоровью последователей данного религиозного объединения и других лиц, отношение к реализации конституционных прав и обязанностей его членов и служителей.

Статья 17. Отказ в регистрации религиозного объединения

1. Отказ в государственной регистрации религиозного объединения, учетной регистрации его структурного подразделения (филиала и представительства) производится в соответствии с законами Республики Казахстан, а также в случаях, когда содержащиеся в учредительных и иных представленных документах сведения недостоверны и (или) создаваемое объединение не признано в качестве религиозного объединения на основании результатов религиоведческой экспертизы.
2. Отказ в регистрации может быть обжалован в суде.

Статья 18. Реорганизация и ликвидация религиозного объединения

1. Реорганизация религиозных объединений может осуществляться в соответствии с законами путем слияния, присоединения, разделения, преобразования и выделения по решению их высших органов управления на территории Республики Казахстан. Религиозное объединение может быть реорганизовано только в другое религиозное объединение или учреждение. Образованные в результате реорганизации религиозных объединений организации могут быть зарегистрированы в качестве религиозных Объединений в случае соответствия требованиям настоящего Закона.
2. Приостановление деятельности и ликвидация религиозного объединения производится в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

Статья 19. Государство и иностранные религиозные объединения

1. Не допускается осуществление деятельности руководителем религиозного объединения, назначенным иностранным религиозным центром без согласования с уполномоченным органом.
2. Для согласования кандидата на должность руководителя религиозного объединения иностранный религиозный центр представляет в уполномоченный орган следующие документы:
1) ходатайство, содержащее сведения о кандидате, его предыдущей деятельности в иностранном религиозном центре;
2) решение о назначении кандидата руководителем религиозного объединения, действующего на территории Республики Казахстан;
3) копию паспорта или иного документа, удостоверяющего личность кандидата на должность руководителя религиозного объединения.
Документы представляются с нотариально засвидетельствованной в Республике Казахстан верностью перевода на казахский и русский языки и нотариально засвидетельствованной в Республике Казахстан подлинностью подписи переводчика, осуществлявшего перевод.
3. Документы, указанные в пункте 2 настоящей статьи, рассматриваются уполномоченным органом в течение 30 календарных дней с даты их представления.
4. Уполномоченный орган отказывает в согласовании назначения иностранным религиозным центром руководителя религиозного объединения в Республике Казахстан, если его деятельность может создать угрозу конституционному строю, общественному порядку, правам и свободам человека, здоровью и нравственности населения.

Глава 4. Имущественные правоотношения религиозных объединений

Статья 20. Собственность религиозных объединений

1. Религиозные объединения имеют право собственности на имущество, приобретенное или созданное ими за счет собственных средств, пожертвованное гражданами Республики Казахстан, иностранцами и лицами без гражданства, организациями или приобретенное по другим основаниям, не противоречащим законам Республики Казахстан.
2. Собственностью религиозных объединений являются здания, предметы культа, объекты производственного, социального и благотворительного назначения, деньги и иное имущество, необходимое для обеспечения их деятельности, находящееся на праве собственности.
3. В собственности религиозных объединений может быть также имущество, находящееся за пределами Республики Казахстан.
4. Религиозные объединения вправе обращаться за добровольными финансовыми и другими пожертвованиями и получать их.
5. Право собственности религиозных объединений охраняется законом.

Статья 21. Пользование имуществом, являющимся
собственностью государства, общественных
объединений и физических лиц

1. Религиозные объединения вправе использовать здания, территорию и имущество, предоставляемое им на договорных началах.
2. Памятники истории и культуры, имеющие религиозное назначение, могут предоставляться в пользование религиозным объединениям в соответствии с законодательством.

Статья 22. Распоряжение имуществом ликвидированного
религиозного объединения

1. При ликвидации или прекращении деятельности религиозного объединения распоряжение находившимся в его собственности имуществом осуществляется в соответствии с его уставом и действующим законодательством Республики Казахстан.
2. При отсутствии правопреемников имущество переходит в собственность государства в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан о государственном имуществе.

Глава 5. Заключительные положения

Статья 23. Ответственность за нарушение законодательства о
религиозной деятельности и религиозных
объединениях

Лица, виновные в нарушении законодательства о религиозной деятельности и религиозных объединениях, несут ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

Статья 24. Переходные положения

1. Религиозные объединения обязаны в течение одного года со дня введения в действие настоящего Закона внести соответствующие изменения в свои учредительные документы в соответствии с требованиями настоящего Закона. Одновременно в регистрирующий орган предоставляются документы, подтверждающие статус религиозного объединения.
2. Юридические лица, занимающиеся удовлетворением религиозных интересов и потребностей и созданные до введения в действие настоящего Закона в иной организационно-правовой форме, кроме как религиозное объединение, обязаны в течение одного года со дня введения в действие настоящего Закона внести соответствующие изменения в свои учредительные документы.
3. По истечении указанного срока юридические лица, не приведшие свои учредительные документы в соответствие с требованиями настоящего закона, ликвидируются в судебном порядке по обращению органа, осуществляющего государственную регистрацию религиозных объединений.

Статья 25. Заключительные положения

1. Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования.
2. Признать утратившим силу Закон Республики Казахстан от 15 января 1992 года "О свободе вероисповедания и религиозных объединениях" (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан, 1992 г., № 4, ст. 84; 1995 г., № 20, ст. 120, 121; Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1997 г., № 13-14, ст. 205; 2004 г., № 23, ст. 142; 2005 г., № 5, ст. 5; № 13, ст. 53; 2007 г., № 9, ст. 67) со дня введения в действие настоящего Закона.

Президент
Республики Казахстан