"Қазақстан Республикасы мен Иран Ислам Республикасы арасындағы азаматтық және қылмыстық істер бойынша құқықтық көмек пен құқықтық қатынастар туралы келісімді ратификациялау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 19 маусымдағы № 632 қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
«Қазақстан Республикасы мен Иран Ислам Республикасы арасындағы азаматтық және қылмыстық істер бойынша құқықтық көмек пен құқықтық қатынастар туралы келісімді ратификациялау туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі С.Ахметов

Қазақстан Республикасының Заңы Қазақстан Республикасы мен Иран Ислам Республикасы арасындағы
азаматтық және қылмыстық істер бойынша құқықтық көмек пен құқықтық қатынастар туралы келісімді ратификациялау туралы

1999 жылғы 6 қазанда Тегеранда жасалған Қазақстан Республикасы мен Иран Ислам Республикасы арасындағы азаматтық және қылмыстық істер бойынша құқықтық көмек пен құқықтық қатынастар туралы келісім ратификациялансын.

Қазақстан Республикасының
Президенті

Қазақстан Республикасы мен Иран Ислам Республикасы арасындағы азаматтық және қылмыстық істер бойынша құқықтық көмек пен құқықтық қатынастар туралы келісім

Бұдан әрі Уағдаласушы Тараптар деп аталатын Қазақстан Республикасы мен Иран Ислам Республикасы азаматтық және қылмыстық істер бойынша құқықтық көмек көрсету саласындағы ынтымақтастықты дамытуға зор маңыз бере отырып, төмендегілер туралы уағдаласты:

Бірінші бөлік
ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР 1-бап
Құқықтық қорғау

1. Уағдаласушы Тараптың бірінің азаматтарының екінші Уағдаласушы Тараптың аумағында өздерінің жеке және мүліктік құқықтары тұрғысынан осы екінші Уағдаласушы Тараптың азаматтары осындай құқықтық қорғауды пайдаланады.
2. Уағдаласушы Тараптың бірінің азаматтарының екінші Уағдаласушы Тараптың соттарына, прокуратурасына, әділет органдарына (бұдан әрі – «әділет мекемелері» деп аталатын) және құзыретіне азаматтық және қылмыстық істер жататын өзге де мекемелеріне еркін және кедергісіз жүгінуге құқығы бар, онда олардың өз азаматтары сияқты сөз сөйлеу, өтінім білдіру, талаптар қоюы және сондай шарттармен өзге де іс жүргізу іс-әрекеттерін жүзеге асыруы мүмкін.
3. Осы баптың ережелері Уағдаласушы Тараптардың бірінің заңнамасына сәйкес құрылған заңды тұлғаларға да қатысты болады.

2-бап
Құқықтық көмек

Уағдаласушы Тараптардың құзыретіне азаматтық және қылмыстық істерді қарау жататын әділет мекемелері, сондай-ақ өзге де мекемелері осы Келісімнің ережелеріне сәйкес азаматтық және қылмыстық істер бойынша өзара құқықтық көмек көрсетеді.

3-бап
Құқықтық көмектің көлемі

Құқықтық көмек сұрау салынатын Уағдаласушы Тараптың заңнамасында көзделген іс жүргізу іс-әрекеттерін орындауды, атап айтқанда, тараптардан, жәбірленушілерден, айыпталушылардан және сотталушылардан, куәлерден, сарапшылардан жауап алуды, сараптамаларды, сот тексеруін жүргізуді, заттай дәлелдемелерді беруді, азаматтық істер бойынша сот шешімдерін мойындауды және орындауды, құжаттарды тапсыру мен салып жіберуді, екінші Уағдаласушы Тараптың өтініші бойынша айыпталушылардың соттылығы туралы мәліметтер беруді қамтиды.

4-бап
Қатынастар тәртібі

Уағдаласушы Тараптардың мекемелері құқықтық көмек көрсету кезінде бір-бірімен Әділет министрлігі арқылы, ал қылмыстық істер бойынша – бір тараптан Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасы және екінші тараптан Иран Ислам Республикасы Әділет министрлігі арқылы қатынасады.

5-бап
Тіл

Құқықтық көмек туралы тапсырмалар сұрау салынатын Уағдаласушы Тараптың тілінде, барлық құжаттардың екінші Уағдаласушы Тараптың мемлекеттік тіліндегі немесе ағылшын тіліндегі куәландырылған аудармасы қоса беріле отырып жасалады.

6-бап
Құжаттарды ресімдеу

Құқықтық көмек көрсету тәртібінде Әділет мекемелері мен өзге де мекемелер жіберетін құжаттар құзыретті органның мөрімен куәландырылуға тиіс.

7-бап
Құқықтық көмек көрсету туралы тапсырманың нысаны

Құқықтық көмек көрсету туралы тапсырмада:
1) сұрау салушы мекеменің атауы;
2) сұрау салынатын мекеменің атауы;
3) құқықтық көмекке сұрау салынатын істің атауы;
4) тараптардың, айыпталушылардың, жәбірленушілердің, сотталушылардың немесе сотталғандардың аты, тегі және әкесінің аты, олардың азаматтығы, кәсібі және тұрғылықты жері немесе орналасқан жері;
5) олардың заңды өкілдерінің тегі, аты-жөні және мекенжайлары;
6) жасалынған қылмыстың нақты мән-жайларының сипаттамасы, жасалынған қылмыстың уақыты, заңгерлік біліктілік;
7) тапсырманың мазмұны көрсетілуге тиіс.

8-бап
Орындау тәртібі

1. Тапсырма жіберілген әділет мекемесі құқықтық көмек көрсету туралы тапсырманы орындау кезінде өз мемлекетінің заңнамасын қолданады. Алайда, ол тапсырма жіберіп отырған мекеменің өтініші бойынша, егер олар өз мемлекетінің заңнамасына қайшы келмесе, тапсырма жіберіп отырған Уағдаласушы Тараптың іс жүргізу нормаларын қолдана алады.
2. Егер тапсырма жіберілген әділет мекемесі оны орындауға құзыретті болмаса, ол тапсырманы құзыретті мекемеге жібереді және бұл туралы тапсырма жіберіп отырған мекемеге хабарлайды.
3. Тапсырма жіберілген әділет мекемесі тиісті өтініш хатты алған жағдайда тапсырма жіберіп отырған мекемені тапсырманың орындалу уақыты мен орны туралы хабардар етеді.
4. Тапсырма жіберілген әділет мекемесі тапсырманы алғаннан кейін тапсырманы жіберген мекемеге орындалған құжаттарды жібереді; егер құқықтық көмек көрсету мүмкін болмаса, тапсырманы қайтарады және оны орындауға кедергі келтіретін мән-жайлар туралы хабардар етеді.

9-бап
Құжаттарды тапсыру

1. Сұрау салынатын мекеме, егер табыс ететін құжаттар өз тілінде жасалса немесе куәландырылған аудармамен қамсыздандырылса, құжаттарды табыс етуді өз мемлекетінде қолданылып жүрген қағидаларға сәйкес жүзеге асырады. Құжаттар сұрау салынатын Уағдаласушы Тараптың тілінде жасалмаған немесе аудармамен қамсыздандырылмаған жағдайларда, егер ол оларды ерікті түрде қабылдауға келіссе, олар алушыға тапсырады.
2. Тапсыру туралы тапсырмада алушының нақты мекенжайы және тапсырылатын құжаттың атауы көрсетілуге тиіс. Егер тапсырмада көрсетілген тапсыру туралы мекенжай толық немесе дәл болмаса, сұрау салынатын мекеме өз мемлекетінің заңнамасына сәйкес дәл мекенжайды анықтау үшін шаралар қабылдайды.

10-бап
Құжаттардың тапсырылуын растау

Құжаттардың тапсырылуын растау сұрау салынатын Уағдаласушы Тараптың аумағында қолданылып жүрген қағидаларға сәйкес ресімделеді. Растауда табыс етілу уақыты мен орны, сондай-ақ құжат табыс етілген адам көрсетілуге тиіс.

11-бап
Дипломатиялық өкілдіктер немесе консулдық мекемелер арқылы құжаттарды тапсыру және азаматтардан жауап алу

Уағдаласушы Тараптардың өздерінің дипломатиялық өкілдіктері немесе консулдық мекемелері арқылы құжаттарды тапсыруға және өз азаматтарынан жауап алуға құқықтары бар. Бұл ретте мәжбүрлеу сипатындағы шаралар қолданылмайды.

12-бап
Куәні немесе сарапшыны шетелге шақыру

1. Егер Уағдаласушы Тараптың бірінің аумағында алдын ала тергеу немесе сот қарауы барысында екінші Уағдаласушы Тараптың аумағындағы куәгердің немесе сарапшының жеке өзі келу қажеттігі туындаса, онда шақыру қағазын тапсыру туралы тапсырмамен осы Уағдаласушы Тараптың тиісті органына жүгіну керек.
2. Шақыру қағазы шақырылушы келмеген жағдайда санкция бола алмайды.
3. Өзінің азаматтығына қарамастан, шақыру бойынша екінші Уағдаласушы Тараптың тиісті органына өз еркімен келген куә немесе сарапшы осы Уағдаласушы Тараптың аумағында қылмыстық немесе әкімшілік жауаптылыққа тартылуы, қамауға алынуы немесе оның мемлекеттік шекарасын кесіп өткенге дейін жасаған қандай да бір қылмыстық әрекетіне байланысты жазаға тартылуы мүмкін емес. Мұндай адам сонымен қатар оның айғақтарына немесе куә немесе сарапшы ретіндегі қорытындыларына не талқылаудың мәні болып табылатын әрекетіне байланысты қылмыстық немесе әкімшілік жауаптылыққа тартылуы, күзетке алынуы немесе жазаға тартылуы мүмкін.
4. Егер куә немесе сарапшы оның қатысуы қажетті болып табылмайтындығы туралы хабарланған кезден бастап 15 күн ішінде сұрау салушы Уағдаласушы Тараптың аумағын тастап кетпесе, бұл артылықшылықтарды пайдаланбайды. Куәнің немесе сарапшының сұрау салушы Уағдаласушы Тараптың аумағынан оған қатысты емес мән-жайларға байланысты кете алмаған уақыты бұл мерзімге есептелінбейді.
5. Шақыру бойынша екінші Уағдаласушы Тараптың аумағына келген куәлер мен сарапшылардың өздерін шақырған органдарға жол жүруге және шетелге баруына және онда болуына байланысты шығыстарды өткізуге, сондай-ақ жұмыста болмаған күндері үшін алынбаған жалақысын өтетуге құқығы бар; сарапшылардың, бұдан өзге сараптама өткізгені үшін сыйақы алуға құқығы бар. Шақыру қағазында шақырылған адамдар төлемнің қандай түрлерін өткізуге құқылы екені көрсетілуге тиіс; олардың өтінішхаты бойынша шақыру қағазын жіберіп отырған Уағдаласушы Тарап тиісті шығындарды жабу үшін аванс төлейді.
6. Құқықтық көмек көрсету туралы тапсырманың негізінде сұрау салушы Уағдаласушы Тараптың мекемесіне куә немесе сарапшы ретінде шақырылған адам, егер бас тарту құқығы немесе міндеті сұрау салынатын немесе сұрау салушы Уағдаласушы Тараптың заңнамасында көзделсе, айғақтар беруден немесе өзге де функцияларды орындаудан бас тартуға құқылы. Сұрау салушы Уағдаласушы Тараптың әділет мекемесі қажет болған жағдайда өтінішке жоғарыда аталған құқықтар мен міндеттерге қатысты заңнама туралы анықтаманы қоса беруге тиіс.

13-бап
Құжаттардың жарамдылығы

1. Уағдаласушы Тараптың бірінің аумағында жасалған немесе әділет мекемесі, сот немесе ресми тұлға (тұрақты аудармашы, сарапшы) өздерінің құзыреті шегінде және белгіленген нысан бойынша куәландырылып, мөрмен бекітілген құжаттар екінші Уағдаласушы Тараптың аумағында қандай да бір өзге куәліксіз қабылданады.
2. Бір Уағдаласушы Тараптың аумағында ресми ретінде қаралатын құжаттар екінші Уағдаласушы Тараптың аумағында да ресми құжаттардың күшін пайдаланады.

14-бап
Құқықтық көмек көрсетуге байланысты шығыстар

Құқықтық көмек көрсетуге байланысты шығыстарды сұрау салынатын Уағдаласушы Тарап төлейді.
Сұрау салынатын Уағдаласушы Тарап сұрау салушы Уағдаласушы Тараптан құқықтық көмек көрсетуге байланысты шығыстарды төлеуді талап етпейді.

15-бап
Ақпарат ұсыну

Уағдаласушы Тараптардың Әділет министрліктері бір-біріне өтініштері бойынша өздерінің мемлекетіндегі қолданыстағы немесе қолданыста болған заңнама туралы және оны әділет мекемелерінің қолдану мәселелері туралы ақпаратты ұсынады.

16-бап
Тегін құқықтық көмек

Бір Уағдаласушы Тараптың азаматтарына екінші Уағдаласушы Тараптың соттары мен өзге де мекемелерінде тегін заң көмегі көрсетіледі және өздерінің азаматтарына көрсетілетін сияқты негіздерде және артықшылықтарда тегін сот ісін жүргізумен қамтамасыз етіледі.

17-бап
Азаматтық хал актілерін тіркеу туралы куәліктерді және басқа да құжаттарды жіберу

Уағдаласушы Тараптар өтініш бойынша бір-біріне азаматтық хал актілерін тіркеу туралы куәліктерді және екінші Уағдаласушы Тарап азаматтарының жеке құқықтары мен мүліктік мүдделеріне қатысты басқа да құжаттарды (білім туралы, жұмыс туралы және басқалар) дипломатиялық арналар арқылы аудармасыз және тегін салып жіберуге міндеттенеді.

18-бап
Құқықтық көмектен бас тарту

Егер құқықтық көмек көрсету сұрау салынатын Уағдаласушы Тараптың егемендігіне немесе қауіпсіздігіне нұқсан келтірсе не заңнамасының негізгі қағидаттарына қайшы келсе, құқықтық көмек көрсетілмейді.

Екінші бөлім
АРНАУЛЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1-БӨЛІМ
АЗАМАТТЫҚ ІСТЕР БОЙЫНША ҚҰҚЫҚТЫҚ КӨМЕК ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚТЫҚ ҚАТЫНАСТАР 19-бап
Сот шығыстарынан босату

Бір Уағдаласушы Тараптың азаматтары екінші Уағдаласушы Тараптың аумағында осы мемлекеттің азаматтары сияқты сол негіздерде және сол көлемде сот шығыстарын төлеуден босатылады.

20-бап
Жеке, отбасылық және мүліктік жағдай туралы құжаттарды беру

1. Сот шығыстарын төлеуден босатуға арналған рұқсатты алу үшін қажетті жеке, отбасылық және мүліктік жағдай туралы құжатты аумағында өтініш берушінің тұрғылықты жері немесе болатын жері бар Уағдаласушы Тараптың құзыретті органы береді.
2. Егер өтініш берушінің Уағдаласушы Тараптың аумағында тұрғылықты жері және болатын жері болмаса, онда оның мемлекетінің дипломатиялық өкілдігі немесе консулдық мекемесі берген немесе куәландырған құжаты жеткілікті болады.
3. Сот шығыстарын төлеуден босату туралы өтінішхат тікелей немесе өтініш беруші азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың құзыретті соты арқылы берілуі мүмкін. Осы сот өтінішхатты өтініш беруші ұсынған басқа құжаттармен бірге осы Келісімде көзделген тәртіппен екінші Уағдаласушы Тараптың сотына жібереді.
4. Сот шығыстарын төлеуден босату туралы өтінішхат бойынша шешім шығарған сот құжат берген органнан қосымша түсініктер беруді сұрауы мүмкін.

21-бап
Соттардың құзыреті

1. Егер осы Келісімде өзгеше белгіленбесе, Уағдаласушы Тараптардың әрқайсысының соттары, егер жауапкердің тұрғылықты жері оның аумағында болса, азаматтық істерді қарауға құзыретті. Егер осы Уағдаласушы Тараптың аумағында заңды тұлғаның басқару органы, өкілдігі не филиалы болса, заңды тұлғаларға талап қоюлар бойынша олар құзыретті болады.
2. Егер бұл туралы Тараптардың жазбаша келісімі болса, Уағдаласушы Тараптардың соттары істерді басқа жағдайларда да қарайды. Мұндай келісім болған жағдайда, егер мұндай арыз талап қоюдың мәні бойынша қарсылықтар ұсынылғанға дейін берілсе, сот жауапкердің өтініші бойынша іс жүргізуді тоқтатады. Соттардың ерекше құзыреті Уағдаласушы Тараптардың келісімімен өзгеруі мүмкін емес.
3. Сол тараптардың арасында, сол мәндегі және сол негіздегі істер бойынша іс жүргізу қозғалған жағдайда, осы Келісімге сәйкес құзыретті екі Уағдаласушы Тараптың соттарында істі кешірек қозғаған сот іс жүргізуді тоқтатады. Іс бойынша іс жүргізуді бірінші қозғаған осы сотқа істің сот қарауына жатпайтыны анықталған кезде, екінші Уағдаласушы Тараптың соты іс жүргізуді қайтадан бастауы мүмкін.

22-бап
Құқыққа қабілеттілік пен әрекетке қабілеттілік

1. Жеке адамның әрекетке қабілеттілігін осы адам азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың заңнамасы айқындайды.
2. Заңды тұлғаның құқыққа қабілеттілігі ол құрылған аумақтағы Уағдаласушы Тараптың заңнамасымен айқындалады.

23-бап
Әрекет қабілеті шектеулі немесе әрекетке қабілетсіз деп тану

1. Адамды әрекетке қабілеті шектеулі не әрекетке қабілетсіз деп тану кезінде осы адам азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың заңнамасы қолданылады және сол мекемелердің құзыреті қолданылады.
2. Егер Уағдаласушы Тараптардың бірінің мекемесі тұрғылықты жері немесе орналасқан жері осы Уағдаласушы Тараптың аумағындағы екінші Уағдаласушы Тараптың азаматын әрекетке қабілеті шектеулі не әрекетке қабілетсіз деп тануға негіз бар екенін анықтаса, онда бұл туралы екінші Уағдаласушы Тараптың тиісті мекемесін хабардар етеді. Егер осындай жолмен хабардар етілген мекеме осы адамның тұрғылықты жеріндегі немесе орналасқан жеріндегі мекемеге одан әрі іс-әрекетін орындауға құқық беретінін мәлімдесе не үш айлық мерзімде пікір білдірмесе, онда осы адам азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың заңнамасында бұл үшін негіз көзделген болса, осы адамның тұратын жеріндегі және орналасқан жеріндегі мекеме өз мемлекетінің заңдарына сәйкес оны әрекетке қабілеті шектеулі не әрекетке қабілетсіз деп тану жөнінде іс жүргізе алады. Әрекетке қабілеті шектеулі не әрекетке қабілетсіз деп тану туралы шешім екінші Уағдаласушы Тараптың тиісті мекемесіне жіберілуге тиіс.
3. Осы баптың 1 және 2-тармақтарының ережелері сондай-ақ адамның әрекетке қабілетінің шектелгендігін жоюда не оны әрекетке қабілеті бар деп таныған кезде қолданылады.

24-бап
Адамды немесе оның мүлкін қорғау жөнінде шаралар қабылдау тәртібі

Кейінге қалдыруға болмайтын жағдайларда әрекетке қабілеті шектеулі не әрекетке қабілетсіз деп тануға жататын және екінші Уағдаласушы Тараптың азаматы болып табылатын адамның тұрғылықты жеріндегі немесе орналасқан жеріндегі мекеме осы адамды немесе оның мүліктерін қорғау үшін қажетті шараларды өзі қабылдай алады. Осы шараларға байланысты қабылданған өкімдерді осы адам азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың тиісті мекемесіне дипломатиялық және консулдық өкілдіктер арқылы жіберген жөн. Егер осы Уағдаласушы Тараптың мекемесі өзгеше белгілесе, бұл өкімдер жойылуға жатады.

25-бап
Хабарсыз кеткен деп тану, қайтыс болған деп жариялау және қайтыс болу фактісін анықтау

1. Хабарсыз кеткен деп тану және қайтыс болған деп жариялау немесе қайтыс болу фактісін анықтау туралы істер жөніндегі соңғы мәліметтер бойынша тірі кезінде азаматы болған Уағдаласушы Тараптың мекемелері құзыретті болады.
2. Уағдаласушы Тараптың бірінің мекемесі екінші Уағдаласушы Тараптың азаматын хабарсыз кеткен немесе қайтыс болған деп тануы, сондай-ақ егер олардың құқықтары мен мүдделері осы Уағдаласушы Тараптың заңнамасына негізделсе, оның аумағында тұратын адамдардың өтінішхаты бойынша оның қайтыс болу фактісін анықтауы мүмкін.
3. Осы баптың 1 және 2-тармақтарында көзделген жағдайларда Уағдаласушы Тараптардың мекемелері өз мемлекетінің заңнамасын қолданады.

26-бап
Неке қию

1. Некеге тұрушы адамдардың әрқайсысы үшін неке қиюдың шарттары мен нысаны осы адам азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың заңнамасында айқындалады. Сонымен бірге неке қиюға келтірілетін кедергілерге қатысты аумағында неке қиылатын Уағдаласушы Тараптың заңнамасының талаптары сақталуға тиіс.
2. Неке қию нысаны аумағында неке қиылатын Уағдаласушы Тараптың заңнамасымен айқындалады.

27-бап
Қорғаншылықтан айырылған балаларды асырап алу және қорғау

1. Қорғаншылықтан айырылған балаларды асырап алу және қорғау мәселелері бойынша бала азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың заңнамасы қолданылады. Өзге жағдайларда осы Келісімнің ережелері қолданылады.
2. Егер бала бір Уағдаласушы Тараптың азаматы, ал асырап алушы - екінші Уағдаласушы Тараптың азаматы болып табылса, онда бала асырап алу немесе оның күшін жою кезінде, бұл егер ол азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың заңнамасы бойынша талап етілсе, баланың, оның заңды өкілі мен осы Уағдаласушы Тараптың құзыретті мемлекеттік органының келісімін алу қажет.

28-бап
Бала асырап алу туралы шешім шығару жөніндегі құзырет

Бала асырап алу туралы шешімді шығаруға асырап алушы азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың мекемесі құзыретті болады.

29-бап
Қорғаншылық және қамқоршылық

Осы Келісімде өзгеше көзделмегендіктен, Уағдаласушы Тараптардың азаматтарын қорғаншылыққа және қамқоршылыққа алу туралы істер бойынша қорғаншылыққа алынатын адам азаматы болып табылатын Уағдаласушы Тараптың заңнамасы қолданылады.

30-бап
Қорғаншылық жөнінде шаралар қабылдау тәртібі

Егер қорғаншылыққа алынатын адамның екінші Уағдаласушы Тараптың аумағында мүлкі болса, мүлік орналасқан тараптың құзыретті органы қорғаншылыққа алынатын адамның мүдделерін қорғау жөнінде шаралар қабылдауға және қабылданған шаралар туралы мүдделі тараптың құзыретті органдарына дереу хабарлауға тиіс.

31-бап
Қорғаншылықты және қамқоршылықты беру тәртібі

1. Егер қорғаншылыққа алынған немесе қамқоршылықтағы адамның тұрғылықты жері және орналасқан жері не мүлкі осы мемлекетте болса, 29-баптың 1-тармағына сәйкес құзыретті қорғаншылық және қамқоршылық органы қорғаншылықты немесе қамқоршылықты екінші Уағдаласушы Тараптың тиісті органдарына бере алады. Егер сұрау салынатын орган қорғаншылыққа немесе қамқоршылыққа қабылдауға келісім берсе және бұл туралы сұрау салушы органды хабардар етсе ғана беру жарамды болады.
2. Қорғаншылықты немесе қамқоршылықты қабылдаған орган оларды өз мемлекетінің заңнамасына сәйкес жүзеге асырады.

Мүліктік құқықтық қатынастар 32-бап
Меншік құқығы

1. Жылжымайтын мүлікке меншік құқығы аумағында жылжымайтын мүлік орналасқан Уағдаласушы Тараптың заңнамасы бойынша айқындалады.
2. Мемлекеттік тізілімдерге енгізілуге жататын көлік құралдарына меншік құқығы аумағында көлік құралын тіркеу жүргізілген Уағдаласушы Тараптың заңнамасы бойынша айқындалады.
3. Меншік құқығының немесе мүлікке өзге де заттық құқықтың туындауы және тоқтатылуы осындай құқықтың туындауына немесе тоқтатылуына негіз болған әрекет немесе өзге мән-жай болған кезде аумағында мүлік орналасқан Уағдаласушы Тараптың заңнамасы бойынша айқындалады.
4. Егер тараптардың келісімімен өзгеше көзделмесе, меншік құқығын немесе мәміле нысанасы болып табылатын мүлікке өзге заттық құқықтың туындауы және тоқтатылуы мәміле жасалған жердің заңнамасы бойынша айқындалады.

33-бап
Мәміле нысаны

1. Мәміле нысаны аумағында оны жасаған жердің заңнамасы бойынша айқындалады.
2. Жылжымайтын мүлік жөніндегі мәміле нысаны мен оған құқықтар аумағында осындай мүлік орналасқан Уағдаласушы Тараптың заңнамасы бойынша айқындалады.

34-бап
Зиянды өтеу

1. Шарттан және басқа заңды іс-әрекеттерден туындайтын міндеттемелерден өзге, зиянды өтеу туралы міндеттемелер аумағында зиянды өтеу туралы талап қою үшін негіз болған іс-әрекет немесе өзге мән-жайлар орын алған Уағдаласушы Тараптың заңнамасы бойынша айқындалады.
2. Осы баптың 1 және 2-тармақтарында аталған істер бойынша аумағында зиянды өтеу туралы талап қою үшін негіз болған іс-әрекет немесе өзге де жағдай орын алған Уағдаласушы Тараптың соты құзыретті болады. Жәбірленуші аумағында жауапкердің тұрғылықты жері бар Уағдаласушы Тараптың сотына да талап қоя алады.

Мұрагерлік 35-бап
Мұрагерлік құқығы

1. Уағдаласушы Тараптар азаматтарының мұрагерлік құқығы мұра қалдырушы азаматы болып табылатын мемлекеттің заңнамасымен реттеледі.
2. Жылжымайтын мүлікке қатысты меншік құқығы және басқа да құқықтар аумағында мүлік орналасқан Уағдаласушы Тараптың заңнамасымен реттеледі.

36-бап
Иесіз қалған мүлік

1. Егер Уағдаласушы Тараптардың заңнамасы бойынша мұралық мүлік иесіз қалған (мемлекет заң бойынша мұрагерлікке алған) мүлік ретінде мемлекет меншігіне өткізілсе, онда жылжымалы мүлік мұра қалдырушы қайтыс болған кезінде азаматы болып табылған мемлекетке иесіз қалған мүлік ретінде (мемлекет заң бойынша мұрагерлікке алған) тапсырылады.
2. Жылжымайтын мүлік сол мүлік орналасқан аумақтағы мемлекеттің меншігіне өтеді.

37-бап
Өсиет нысаны

Өсиет нысаны аумағында өсиет жасалған Уағдаласушы Тараптың заңнамасымен айқындалады. Осы ереже өсиетті жоюға қатысты да қолданылады.

38-бап
Мұрагерлік туралы істер бойынша құзыреттілік

1. Жылжымалы мүлікке мұрагерлік алу туралы істер бойынша іс жүргізуді осы баптың 2-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, аумағында мұраға қалдырушының соңғы тұрақты тұрғылықты жері болған Уағдаласушы Тараптың мекемесі жүргізеді.
2. Мұра қалдырушының аумағында тұрақты тұрғылықты жері болмаған Уағдаласушы Тараптың мекемесі мұрагерлік туралы іс бойынша мынадай жағдайларда: егер біріншіден, жылжымалы мұралық мүлік осы Тараптың аумағында болса, екіншіден, мұрагерлердің бірі немесе оның заңды өкілі қалғандары келіскен жағдайда жасалған өсиетті қарау бойынша арыз берсе, істі жүргізе алады.
3. Жылжымайтын мүлікке мұрагерлік туралы істер бойынша іс жүргізуді осы мүлік аумағында орналасқан Уағдаласушы Тараптың мекемелері жүргізеді.
4. Осы баптың ережелері мұрагерлік туралы істер бойынша дауларға да тиісінше қолданылады.

39-бап
Мұраны қорғау жөніндегі шаралар

1. Бір Уағдаласушы Тараптың органдары өз мемлекетінің заңнамасына сәйкес екінші Уағдаласушы Тараптың азаматы қалдырған оның аумағындағы мұралық мүлкін қорғау үшін қажетті шараларды қабылдайды.
2. Мұраны қорғау жөніндегі шараларды қабылдауға жауапты органдар екінші Уағдаласушы Тараптың азаматы қайтыс болғаннан кейін осы екінші Уағдаласушы Тараптың дипломатиялық өкілдігіне мұра қалдырушының қайтыс болғаны туралы және мұраға өз құқықтары туралы мәлімдеген адамдар туралы, мұраға құқығы бар адамдарға қатысты өздеріне белгілі болған мән-жайлар туралы және олардың тұрғылықты жері туралы, өсиеттің бар-жоғы туралы, мұраның мөлшері мен құны туралы, сондай-ақ мұраны қорғау жөнінде қандай шаралар қабылданғаны туралы дереу хабарлауға міндетті.
3. Дипломатиялық өкілдіктің немесе консулдық мекеменің талабы бойынша оған қайтыс болған адамның мұраға қалдырған жылжымалы мүлкі мен құжаттары беріледі.

40-бап
Дипломатиялық өкілдіктің немесе консулдық мекеменің мұра туралы істер бойынша құзыреті

Уағдаласушы Тараптардың бірінің дипломатиялық өкілдігінің немесе консулдық мекемесінің осы Уағдаласушы Тарап азаматтарының мұрагерлік мәселелері бойынша мүдделерін, егер осы азаматтар өздері болмағандықтан немесе басқа да дәлелді себептер бойынша өз құқықтары мен мүдделерін уақтылы қорғай алмаса және өзінің уәкілетті адамын тағайындамаса, олардың мүдделерін екінші Уағдаласушы Тараптың органдары алдында ешбір ерекше сенімхатсыз білдіруге құқығы бар.

41-бап
Дипломатиялық өкілдіктің немесе консулдық мекеменің қайтыс болған адамның заттарына қатысты құзыреті

Егер Уағдаласушы Тараптың бірінің азаматы тұрғылықты жері болып табылмайтын екінші Уағдаласушы Тараптың аумағында жол жүру кезінде қайтыс болса, онда оның өзінде болған заттары тізімдеме бойынша қайтыс болған адам азаматы болған Уағдаласушы Тараптың дипломатиялық өкілдігіне немесе консулдық мекемесіне беріледі.

42-бап
Мұраны беру

1. Егер жылжымалы мұралық мүлік немесе жылжымалы немесе жылжымайтын мұралық мүлікті сатудан түскен ақшалай сома мұрагерлік іс жүргізу аяқталғаннан кейін тұрғылықты жері немесе болатын жері осы екінші Уағдаласушы Тараптың аумағындағы мұрагерлерге берілуге тиісті болса, онда мұралық мүлік немесе сатудан түскен ақшалай сома осы Уағдаласушы Тараптың дипломатиялық өкілдігіне немесе консулдық мекемесіне беріледі.
2. Мұрагерлік туралы істер бойынша құзыретті мекеме мұра мүлікті дипломатиялық өкілдікке немесе консулдық мекемеге беру туралы өкім береді.
3. Егер:
а) мұра қалдырушының кредиторларының мұралық мүлік тұрған жердегі Уағдаласушы Тараптың заңнамасында белгіленген мерзімде мәлімдеген барлық талаптары төленсе немесе қамтамасыз етілсе;
б) мұрагерлікке байланысты барлық алымдар төленсе немесе қамтамасыз етілсе;
в) егер қажет болса, құзыретті мекемелер мұралық мүлікті әкетуге рұқсат берсе;
г) ақшалай сомаларды аудару Уағдаласушы Тараптардың аумағында қолданылатын заңнамаға сәйкес жүргізілсе, бұл мүлік мұрагерлерге берілуі мүмкін.

Шешімдерді мойындау және орындау 43-бап
Залалды өтеу бөлігінде азаматтық және қылмыстық істер бойынша шешімдерді мойындау және орындау

1. Уағдаласушы Тараптар әділет мекемелерінің азаматтық істер бойынша заңды күшіне енген шешімдерін, сондай-ақ қылмыспен келтірілген залалды өтеу бөлігіндегі үкімдерін өзара мойындайды және орындайды.
2. Уағдаласушы Тараптардың аумақтарында қорғаншылық және қамқоршылық органдарының, АХАТ органдарының (азаматтық хал актілерін тіркеу) және өзіндік сипаты бойынша орындауды талап етпейтін азаматтық және отбасылық істер бойынша басқа да мекемелердің шешімдері де арнайы іс жүргізбей-ақ мойындалады.

44-бап
Шешімдерді орындауға рұқсат беру туралы өтінішхаттарды қарау

1. Шешімдерді орындауға рұқсат беру туралы өтінішхаттарды қарау аумағында орындау жүзеге асырылуға тиіс Уағдаласушы Тараптар соттарының құзыретіне кіреді.
2. Шешімдерді орындауға рұқсат беру туралы өтінішхат сотқа беріледі. Сот өтінішхатты және қоса берілген дәлелдемелерді қарап, өтінішхатты қабылдау немесе қабылдамау туралы қабылдамаудың себебін көрсете отырып, шешім шығарады немесе талапкер сот шешімімен келіспеген жағдайда өтінішхатты апелляциялық сотқа жібереді.
3. Өтінішхаттың деректемелері аумағында орындау жүзеге асырылуға тиіс Уағдаласушы Тараптың заңнамасымен айқындалады.

45-бап
Орындауға рұқсат беру туралы өтінішхатқа қоса берілетін құжаттар

Орындауға рұқсат беру туралы өтінішхатқа:
1) шешімнің сот куәландырған көшірмесі, егер ол жөнінде шешімнің мәтінінде жазылмаса, шешімнің заңды күшіне енгені туралы ресми құжат, сондай-ақ, егер шешім Уағдаласушы Тараптың аумағында бұрын ішінара орындалған болса, оның орындалғаны туралы анықтама;
2) процеске қатыспаған жауапкерге сотқа шақыру туралы хабарлама ең болмағанда бір рет уақтылы және тиісті нысанда тапсырылғаны жөніндегі құжат;
3) осы баптың 1 және 2-тармақтарында көрсетілген құжаттардың куәландырылған аудармалары қоса берілуге тиіс.

46-бап
Соттың орындауға рұқсат беру кезінде түсініктемеге сұрау салу жөніндегі құзыреті

Егер сотта орындауға рұқсат беру кезінде күмән туындаса, ол шешімді орындау туралы өтінішхатты қозғаған адамнан түсініктеме сұрата алады, сондай-ақ өтінішхаттың мәні бойынша борышкерден жауап алуы және қажет болған жағдайда шешім шығарған соттан түсіндіруді талап етуі мүмкін.

47-бап
Шешімдерді орындау тәртібі

Шешімдерді орындау тәртібі аумағында орындау жүзеге асырылуға тиіс Уағдаласушы Тараптың заңнамасымен реттеледі.

48-бап
Шешімдерді орындауға байланысты сот шығыстары

Орындауға байланысты сот шығыстарына қатысты аумағында шешім орындалуға тиіс Уағдаласушы Тараптың заңнамасы қолданылады.

49-бап
Сот шешімдерін мойындаудан және орындаудан бас тарту

Мынадай жағдайларда:
1) егер жауапкер немесе оның іс бойынша заңды өкілі оларға немесе олардың өкіліне сотқа шақыру қағазы уақтылы және тиісінше тапсырылмауы салдарынан процеске қатыспаса;
2) егер шешім мойындалуға және орындалуға тиіс Уағдаласушы Тараптың аумағында сол тараптардың арасында сол құқықтық дау бойынша бұрын заңды күшіне енген шешім шығарылған болса немесе егер осы Уағдаласушы Тараптың әділет мекемесі осы іс бойынша бұдан бұрын іс қозғаған болса;
3) егер аумағында шешім мойындалуға және орындалуға тиіс Уағдаласушы Тараптың заңнамасына сәйкес іс оның мекемелерінің айрықша құзырына жатқызылса, сот шешімдерін мойындаудан немесе орындауға рұқсат беруден бас тартылуы мүмкін.

50-бап
Келісім баптарының бітімгершілік келісімдерге қолданылуы

Осы Келісімнің 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49-баптарының сот шешімдері туралы ережелері сот бекіткен бітімгершілік келісімдерге де қолданылады.

2-БӨЛІМ
ҚЫЛМЫСТЫҚ ІСТЕР БОЙЫНША ҚҰҚЫҚТЫҚ КӨМЕК 51-бап
Қылмыстық істер бойынша құқықтық көмек көрсету кезінде қатысу

Уағдаласушы Тараптардың бірінің өкілдері екінші Уағдаласушы Тараптың келісімімен екінші Уағдаласушы Тараптың қылмыстық істер бойынша құқықтық көмек көрсету туралы тапсырманы орындауы кезінде қатыса алады.

52-бап
Соттылық туралы мәліметтер

Уағдаласушы Тараптар өтініш бойынша, егер бұрын олардың соттары соттаған адамдар сұрау салушы Уағдаласушы Тараптың аумағында қылмыстық жауаптылыққа тартылған болса, бұл адамдардың соттылығы туралы мәліметтерді бір-біріне береді.

53-бап
Үкімдер туралы мәліметтер

Уағдаласушы Тараптар екінші Уағдаласушы Тараптың азаматына қатысты Уағдаласушы Тараптың соттары шығарған заңды күшіне енген үкімдер туралы мәліметтерді жыл сайын бір-біріне хабарлап отырады.

Үшінші бөлік
ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР 54-бап
Осы Келісімнің күшіне енуі

Осы Келісім ратификациялауға жатады және Уағдаласушы Тараптар ратификациялық грамоталармен алмасқаннан кейін отызыншы күні күшіне енеді.

55-бап
Осы Келісімді іске асыруға байланысты дауларды шешу

Осы Келісімді іске асыру кезінде туындауы мүмкін дауларды Уағдаласушы Тараптар тікелей келіссөздер жолымен немесе дипломатиялық арналар арқылы шешеді.

56-бап
Осы Келісімнің қолданылу мерзімі

Осы Келісім бес жыл мерзімге жасалды және егер Уағдаласушы Тараптардың бірі оның қолданылу мерзімі аяқталатын күнге дейін кемінде алты ай бұрын оның күшін жою жөнінде жазбаша түрде және дипломатиялық арналар арқылы екінші Уағдаласушы Тарапты хабардар ете отырып, оның күшін жоймаса, келесі бес жыл мерзімге автоматты түрде ұзартылатын болады.
Күн Хижрасының 1378 жылғы 14 мехрасына сәйкес келетін 1999 жылғы 6 қазанда Тегеран қаласында әрқайсысы қазақ, парсы, орыс және ағылшын тілдерінде екі данада жасалды әрі тараптарда келіспеушілік болғанда ағылшын тілі осы Келісімді түсіндіру тілі болып табылады.

Қазақстан Республикасы Иран Ислам Республикасы
үшін үшін

О проекте Закона Республики Казахстан "О ратификации Соглашения между Республикой Казахстан и Исламской Республикой Иран о правовой помощи и правовых отношениях по гражданским и уголовным делам"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 19 июня 2013 года № 632

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан «О ратификации Соглашения между Республикой Казахстан и Исламской Республикой Иран о правовой помощи и правовых отношениях по гражданским и уголовным делам».

Премьер-Министр
Республики Казахстан С. Ахметов

Проект

ЗАКОН
РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН О ратификации Соглашения между Республикой Казахстан и
Исламской Республикой Иран о правовой помощи и правовых
отношениях по гражданским и уголовным делам

Ратифицировать Соглашение между Республикой Казахстан и Исламской Республикой Иран о правовой помощи и правовых отношениях по гражданским и уголовным делам, совершенное в Тегеране 6 октября 1999 года.

Президент
Республики Казахстан

Проект
казахстанской ноты

Министерство иностранных дел Республики Казахстан свидетельствует свое уважение Министерству иностранных дел Исламской Республики Иран и имеет честь сообщить следующее.
В ходе подготовки к ратификации обнаружены ошибки технического характера в текстах на казахском и русском языках Соглашения между Республикой Казахстан и Исламской Республикой Иран о правовой помощи и правовых отношениях по гражданским и уголовным делам, совершенного в городе Тегеран 6 октября 1999 года.
В этой связи казахстанская Сторона имеет честь предложить внести в него исправления, изложив текст указанного Соглашения на казахском и русском языках в следующей редакции:

Соглашение между Республикой Казахстан и Исламской Республикой
Иран о правовой помощи и правовых отношениях по гражданским и
уголовным делам

Республика Казахстан и Исламская Республика Иран, далее именуемые Договаривающиеся Стороны,
придавая важное значение развитию сотрудничества в области оказания правовой помощи по гражданским и уголовным делам,
согласились о нижеследующем:

Часть первая
Общие положения Статья 1
Правовая защита

1. Граждане одной Договаривающейся Стороны пользуются на территории другой Договаривающейся Стороны в отношении своих личных и имущественных прав такой же правовой защитой, как и граждане этой другой Договаривающейся Стороны.
2. Граждане одной Договаривающейся Стороны имеют право свободно и беспрепятственно обращаться в суды, прокуратуру, органы юстиции (далее именуемые «учреждения юстиции») и в иные учреждения другой Договаривающейся Стороны, к компетенции которых относятся гражданские и уголовные дела, могут выступать в них, возбуждать ходатайства, предъявлять иски и осуществлять иные процессуальные действия на тех же условиях, как и собственные граждане.
3. Положения настоящей статьи относятся также и к юридическим лицам, которые созданы в соответствии с законодательством одной из Договаривающихся Сторон.

Статья 2
Правовая помощь

Учреждения юстиции, а также иные учреждения Договаривающихся Сторон, к компетенции которых относятся рассмотрение гражданских и уголовных дел, оказывают взаимно правовую помощь по гражданским и уголовным делам в соответствии с положениями настоящего Соглашения.

Статья 3
Объем правовой помощи

Правовая помощь охватывает выполнение процессуальных действий, предусмотренных законодательством запрашиваемой Договаривающейся Стороны, в частности, допрос сторон, потерпевших, обвиняемых и подсудимых, свидетелей, экспертов, проведение экспертиз, судебного осмотра, передачу вещественных доказательств, признание и исполнение судебных решений по гражданским делам, вручение и пересылку документов, предоставление по просьбе другой Договаривающейся Стороны сведений о судимости обвиняемых.

Статья 4
Порядок сношений

При оказании правовой помощи учреждения Договаривающихся Сторон сносятся друг с другом через Министерство юстиции, а по уголовным делам - Генеральную прокуратуру Республики Казахстан, с одной стороны, и Министерство юстиции Исламской Республики Иран, с другой стороны.

Статья 5
Язык

Поручения об оказании правовой помощи составляются на языке запрашиваемой Договаривающейся Стороны с приложением заверенного перевода всех документов на государственном языке другой Договаривающейся Стороны или на английском языке.

Статья 6
Оформление документов

Документы, направляемые учреждениями юстиции и иными учреждениями в порядке оказания правовой помощи, должны быть удостоверены печатью компетентного органа.

Статья 7
Форма поручения об оказании правовой помощи

В поручении об оказании правовой помощи должно быть указано:
1) наименование запрашивающего учреждения;
2) наименование запрашиваемого учреждения;
3) наименование дела, по которому запрашивается правовая помощь;
4) имена, фамилии и отчества сторон, обвиняемых, потерпевших, подсудимых или осужденных, их гражданство, профессия и постоянное местожительство или место пребывания;
5) фамилия, инициалы и адреса их законных представителей;
6) описание фактических обстоятельств совершенного преступления, время совершенного преступления, юридическая квалификация;
7) содержание поручения.

Статья 8
Порядок исполнения

1. При исполнении поручения об оказании правовой помощи учреждение юстиции, к которому обращено поручение, применяет законодательство своего государства. Однако по просьбе учреждения, от которого исходит поручение, оно может применять процессуальные нормы Договаривающейся Стороны, от которой исходит поручение, если они не противоречат законодательству его государства.
2. Если учреждение юстиции, к которому обращено поручение, некомпетентно его исполнить, оно пересылает поручение компетентному учреждению и уведомляет об этом учреждение, от которого исходит поручение.
3. В случае получения соответствующего ходатайства учреждение юстиции, к которому обращено поручение, уведомляет учреждение, от которого исходит поручение, о времени и месте исполнения поручения.
4. После получения поручения учреждение юстиции, к которому обращено поручение, направляет исполненные документы учреждению, от которого исходит поручение; в том случае, если правовая помощь не могла быть оказана, оно возвращает поручение и уведомляет об обстоятельствах, которые препятствуют его исполнению.

Статья 9
Вручение документов

1. Запрашиваемое учреждение осуществляет вручение документов в соответствии с правилами, действующими в его государстве, если вручаемые документы составлены на его языке или снабжены заверенным переводом. В тех случаях, когда документы составлены не на языке запрашиваемой Договаривающейся Стороны или не снабжены переводом, они вручаются получателю, если он согласен добровольно их принять.
2. В поручении о вручении должны быть указаны точный адрес получателя и наименование вручаемого документа. Если указанный в поручении о вручении адрес оказался неполным или неточным, запрашиваемое учреждение в соответствии с законодательством своего государства принимает меры для установления точного адреса.

Статья 10
Подтверждение вручения документов

Подтверждение вручения документов оформляется в соответствии с правилами, действующими на территории запрашиваемой Договаривающейся Стороны. В подтверждении должны быть указаны время и место вручения, а также лицо, которому вручен документ.

Статья 11
Вручение документов и допрос граждан через дипломатические
представительства или консульские учреждения

Договаривающиеся Стороны имеют право вручать документы и допрашивать собственных граждан через свои дипломатические представительства или консульские учреждения. При этом не могут применяться меры принудительного характера.

Статья 12
Вызов за границу свидетеля или эксперта

1. Если в ходе предварительного следствия или судебного рассмотрения на территории одной Договаривающейся Стороны возникнет необходимость в личной явке свидетеля или эксперта, находящегося на территории другой Договаривающейся Стороны, то следует обратиться к соответствующему органу этой Договаривающейся Стороны с поручением о вручении повестки.
2. Повестка не может содержать санкции на случай неявки вызываемого.
3. Свидетель или эксперт, который, независимо от его гражданства, добровольно явился по вызову в соответствующий орган другой Договаривающейся Стороны, не может быть на территории этой Договаривающейся Стороны привлечен к уголовной или административной ответственности, взят под стражу или подвергнут наказанию в связи с каким-либо деянием, совершенным до пересечения ее государственной границы. Такое лицо не может быть также привлечено к уголовной или административной ответственности, взято под стражу или подвергнуто наказанию в связи с его показаниями или заключениями в качестве свидетеля или эксперта, либо в связи с деянием, являющимся предметом разбирательства.
4. Свидетель или эксперт этой привилегией не пользуется, если он в течение 15 дней с момента уведомления его о том, что его присутствие не является необходимым, не покинет территорию запрашивающей Договаривающейся Стороны. В этот срок не засчитывается время, в течение которого свидетель или эксперт не мог покинуть территорию запрашивающей Договаривающейся Стороны по независящим от него обстоятельствам.
5. Свидетели и эксперты, явившиеся по вызову на территорию другой Договаривающейся Стороны, имеют право на возмещение вызвавшим их органом расходов, связанных с проездом и пребыванием за границей, а также на возмещение неполученной за дни отвлечения от работы заработной платы; эксперты, кроме того, имеют право на вознаграждение за проведение экспертизы. В повестке должно быть указано, на какие виды выплат имеют право вызванные лица; по их ходатайству Договаривающаяся Сторона, от которой исходит повестка, выплачивает аванс на покрытие соответствующих расходов.
6. Лицо, вызванное на основании поручения о правовой помощи в учреждение запрашивающей Договаривающейся Стороны в качестве свидетеля или эксперта, вправе отказаться от дачи показаний или выполнения иных функций, если право или обязанность отказаться предусмотрены законодательством запрашиваемой или запрашивающей Договаривающейся Стороны. Учреждения юстиции запрашивающей Договаривающейся Стороны должны в случае необходимости приложить к просьбе справку о законодательстве, касающемуся вышеупомянутых права и обязанности.

Статья 13
Действительность документов

1. Документы, заверенные печатью, которые были составлены или засвидетельствованы на территории одной из Договаривающихся Сторон учреждением юстиции, судом или официальным лицом (постоянным переводчиком, экспертом) в пределах их компетенции и по установленной форме принимаются на территории другой Договаривающейся Стороны без какого-либо иного удостоверения.
2. Документы, которые на территории одной Договаривающейся Стороны рассматриваются как официальные, на территории другой Договаривающейся Стороны пользуются силой официальных документов.

Статья 14
Расходы, связанные с оказанием правовой помощи

Расходы, связанные с оказанием правовой помощи, оплачиваются запрашиваемой Договаривающейся Стороной.
Запрашиваемая Договаривающаяся Сторона не требует у запрашивающей Договаривающейся Стороны выплат расходов, связанных с оказанием правовой помощи.

Статья 15
Предоставление информации

Министерства юстиции Договаривающихся Сторон предоставляют друг другу по просьбе информацию о действующем или действовавшем в их государстве законодательстве и о вопросах его применения учреждениями юстиции.

Статья 16
Бесплатная правовая помощь

Гражданам одной Договаривающейся Стороны в судах и иных учреждениях другой Договаривающейся Стороны оказывается бесплатная юридическая помощь и обеспечивается бесплатное судопроизводство на тех же основаниях и с теми же преимуществами, как и собственным гражданам.

Статья 17
Пересылка свидетельств о регистрации актов
гражданского состояния и других документов

Договаривающиеся Стороны обязуются пересылать друг другу по просьбе по дипломатическим каналам без перевода и бесплатно свидетельства о регистрации актов гражданского состояния и другие документы (об образовании, о работе и другие), которые касаются личных прав и имущественных интересов граждан другой Договаривающейся Стороны.

Статья 18
Отказ в правовой помощи

Правовая помощь не оказывается, если ее оказание может нанести ущерб суверенитету или безопасности либо противоречит основным принципам законодательства запрашиваемой Договаривающейся Стороны.

Часть вторая
Специальные положения РАЗДЕЛ 1
ПРАВОВАЯ ПОМОЩЬ И ПРАВОВЫЕ ОТНОШЕНИЯ ПО ГРАЖДАНСКИМ ДЕЛАМ Статья 19
Освобождение от судебных расходов

Граждане одной Договаривающейся Стороны на территории другой Договаривающейся Стороны освобождаются от уплаты судебных расходов на тех же основаниях и в том же объеме, как и граждане данного государства.

Статья 20
Выдача документов о личном, семейном и имущественном положении

1. Документ о личном, семейном и имущественном положении, необходимый для получения разрешения на освобождение от уплаты судебных расходов, выдается компетентным органом Договаривающейся Стороны, на территории которой заявитель имеет местожительство или местопребывание.
2. Если заявитель не имеет местожительства и местопребывания на территории Договаривающихся Сторон, то достаточно документа, выданного или заверенного дипломатическим представительством или консульским учреждением его государства.
3. Ходатайство об освобождении от уплаты судебных расходов может быть передано непосредственно или через компетентный суд Договаривающейся Стороны, гражданином которой является заявитель. Данный суд пересылает ходатайство вместе с другими документами, представленными заявителем, суду другой Договаривающейся Стороны в порядке, предусмотренном настоящим Соглашением.
4. Суд, выносящий решение по ходатайству об освобождении от уплаты судебных расходов, может запросить у органа, выдавшего документ, дополнительное разъяснение.

Статья 21
Компетенция судов

1. Если настоящий Договор не устанавливает иного, суды каждой из Договаривающихся Сторон компетентны рассматривать гражданские дела, если ответчик имеет на ее территории местожительство. По искам к юридическим лицам они компетентны, если на территории данной Договаривающейся Стороны находится орган управления, представительство либо филиал юридического лица.
2. Суды Договаривающихся Сторон рассматривают дела в других случаях, если об этом имеется письменное соглашение Сторон. При наличии такого соглашения суд прекращает производство по делу по заявлению ответчика, если такое заявление подано до представления возражений по существу иска. Исключительная компетенция судов не может быть изменена соглашением Договаривающихся Сторон.
3. В случае возбуждения производства по делу между теми же сторонами о том же предмете и по тому же основанию в судах обеих Договаривающихся Сторон, компетентных в соответствии с настоящим Соглашением, суд, который возбудил дело позднее, прекращает производство. При выявлении неподсудности дела данному суду, который первым возбудил производство по делу, суд другой Договаривающейся Стороны может возобновить производство.

Статья 22
Правоспособность и дееспособность

1. Дееспособность физического лица определяется законодательством Договаривающейся Стороны, гражданином которой является это лицо.
2. Правоспособность юридического лица определяется законодательством Договаривающейся Стороны, на территории которой оно учреждено.

Статья 23
Признание ограниченно дееспособным или недееспособным

1. При признании лица ограниченно дееспособным либо недееспособным применяется законодательство и компетенция учреждения той Договаривающейся Стороны, гражданином которой является данное лицо.
2. Если учреждение одной из Договаривающихся Сторон установит, что имеются основания для признания ограниченно дееспособным либо недееспособным гражданина другой Договаривающейся Стороны, местожительство или местопребывание которого находится на территории этой Договаривающейся Стороны, то оно уведомляет об этом соответствующие учреждения другой Договаривающейся Стороны. Если учреждение, уведомленное таким путем, заявит, что оно предоставляет право выполнить дальнейшие действия учреждению местожительства или местопребывания данного лица либо не выскажется в трехмесячный срок, то учреждение местожительства или местопребывания этого лица может вести дело по признанию его ограниченно дееспособным либо недееспособным в соответствии с законами своего государства, если основания для этого предусматриваются также законодательством той Договаривающейся Стороны, гражданином которой является данное лицо. Решение о признании ограниченно дееспособным либо недееспособным должно быть направлено соответствующему учреждению другой Договаривающейся Стороны.
3. Положения пунктов 1 и 2 настоящей статьи также применяются при отмене ограничения дееспособности лица либо признании его дееспособным.

Статья 24
Порядок принятия мер по защите лица или его имущества

В случаях, не терпящих отлагательства, учреждение местожительства или место пребывания лица, подлежащего признанию ограниченно дееспособным либо недееспособным и являющегося гражданином другой Договаривающейся Стороны, может само принять меры, необходимые для защиты данного лица или его имущества. Распоряжения, принятые в связи с данными мерами, следует направить через дипломатические и консульские представительства соответствующему учреждению Договаривающейся Стороны, гражданином которой является данное лицо. Данные распоряжения подлежат отмене, если учреждением данной Договаривающейся Стороны будет установлено иное.

Статья 25
Признание безвестно отсутствующим, объявление умершим
и установление факта смерти

1. По делам о признании безвестно отсутствующим и объявлении умершим или об установлении факта смерти компетентны учреждения той Договаривающейся Стороны, гражданином которой являлось лицо в то время, когда оно по последним сведениям было в живых.
2. Учреждения одной Договаривающейся стороны могут признать гражданина другой Договаривающейся Стороны безвестно отсутствующим или умершим, а также установить факт его смерти по ходатайству лиц, проживающих на ее территории, если их права и интересы основаны на законодательстве этой Договаривающейся Стороны.
3. В случаях, предусмотренных в пунктах 1 и 2 настоящей статьи, учреждения Договаривающихся Сторон применяют законодательство своего государства.

Статья 26
Заключение брака

1. Условия и форма заключения брака определяются для каждого из лиц, вступающих в брак, законодательством Договаривающейся Стороны, гражданином которой является данное лицо. Кроме того, должны быть соблюдены требования законодательства Договаривающейся Стороны, на территории которой заключается брак, в отношении препятствий к заключению брака.
2. Форма заключения брака определяется законодательством Договаривающейся Стороны, на территории которой заключается брак.

Статья 27
Усыновление (удочерение) и защита детей, лишенных опекунства

1. По вопросам усыновления (удочерения) и защиты детей, лишенных опекунства, действует законодательство Договаривающейся Стороны, гражданином которой является ребенок. В иных случаях применяются положения настоящего Соглашения.
2. Если ребенок является гражданином одной из Договаривающихся Сторон, а усыновитель - гражданином другой Договаривающейся Стороны, то при усыновлении (удочерении) или его отмене надлежит получить согласие ребенка, если это требуется по законодательству Договаривающейся Стороны, гражданином которой он является, его законного представителя и компетентного государственного органа данной Договаривающейся Стороны.

Статья 28
Компетенция по внесению решения об усыновлении (удочерении)

Принимать решения об усыновлении (удочерении) компетентно учреждение Договаривающейся Стороны, гражданином которой является усыновитель.

Статья 29
Опека и попечительство

По делам об опеке и попечительстве над гражданами Договаривающихся Сторон, поскольку настоящим Соглашением не предусматривается иное, применяется законодательство Договаривающейся Стороны, гражданином которой является опекаемое лицо.

Статья 30
Порядок принятия мер по опеке

Если опекаемое лицо обладает имуществом на территории другой Договаривающейся Стороны, компетентный орган, той стороны на которой находится имущество, должны принять меры по защите интересов опекаемого лица и немедленно известить компетентные органы заинтересованной стороны о принятых мерах.

Статья 31
Порядок передачи опеки и попечительства

1. Согласно пункту 1 статьи 29 настоящего Соглашения компетентный орган опеки и попечительства может передать опеку или попечительство соответствующим органам другой Договаривающейся Стороны, если место жительства и пребывания либо имущество опекаемого или состоящего под попечительством лица находится в этом государстве. Передача действительна лишь в том случае, если запрашиваемый орган даст согласие принять опеку или попечительство и известит об этом запрашивающий орган.
2. Орган, который принял опеку или попечительство, осуществляет их в соответствии с законодательством своего государства.

Имущественные правоотношения Статья 32
Право собственности

1. Право собственности на недвижимое имущество определяется по законодательству Договаривающейся Стороны, на территории которой находится недвижимое имущество.
2. Право собственности на транспортные средства, подлежащие внесению в государственные реестры, определяется по законодательству Договаривающейся Стороны, на территории которой осуществлена регистрация транспортного средства.
3. Возникновение и прекращение права собственности или иного вещного права на имущество определяется по законодательству Договаривающейся Стороны, на территории которой имущество находилось в момент, когда имело место действие или иное обстоятельство, послужившее основанием возникновения или прекращения такого права.
4. Возникновение и прекращение права собственности или иного вещного права на имущество, являющееся предметом сделки, определяются по законодательству места совершения сделки, если иное не предусмотрено соглашением сторон.

Статья 33
Форма сделки

1. Форма сделки определяется по законодательству места ее совершения.
2. Форма сделки по поводу недвижимого имущества и права на него определяются по законодательству Договаривающейся Стороны, на территории которой находится такое имущество.

Статья 34
Возмещение вреда

1. Обязательства о возмещении вреда, кроме вытекающих из договора и других правомерных действий, определяются по законодательству Договаривающейся Стороны, на территории которой имело место действие или иное обстоятельство, послужившее основанием для требования о возмещении вреда.
2. По делам, упомянутым в пунктах 1 и 2 настоящей статьи, компетентен суд Договаривающейся Стороны, на территории которой имело место действие или иное обстоятельство, послужившее основанием для требования о возмещении вреда. Потерпевший может предъявить иск также в суд Договаривающейся Стороны, на территории которой имеет местожительство ответчик.

Наследование Статья 35
Право наследования

1. Право наследования имущества гражданами Договаривающихся Сторон регулируется законодательством того государства, гражданином которой является наследодатель.
2. Право собственности и другие права, касающиеся недвижимого имущества, регулируются законодательством Договаривающейся Стороны, на территории которой находится имущество.

Статья 36
Выморочное имущество

1. Если по законодательству Договаривающихся Сторон наследственное имущество как выморочное (наследуемое государством по закону) переходит в собственность государства, то движимое имущество передается государству как выморочное (наследуемое государством по закону), гражданином которого на момент смерти являлся наследодатель.
2. Недвижимое имущество переходит в собственность государства, на территории которого оно находится.

Статья 37
Форма завещания

Форма завещания определяется законодательством Договаривающейся Стороны, на территории которой было составлено завещание. Это положение применяется и в отношении отмены завещания.

Статья 38
Компетентность по делам о наследовании

1. Производство по делам о наследовании движимого имущества, за исключением случаев, предусмотренных пунктом 2 настоящей статьи, ведут учреждения Договаривающейся Стороны, на территории которой наследодатель имел последнее постоянное местожительство.
2. Учреждения Договаривающейся Стороны, на территории которой наследодатель не имел постоянного местожительства, могут вести производство по делу о наследовании в случае, если, во-первых, на территории этой Стороны находится движимое наследственное имущество, во-вторых, один из наследников или его законный представитель при согласии остальных подаст заявление о рассмотрении составленного завещания.
3. Производство по делам о наследовании недвижимого имущества ведут учреждения Договаривающейся Стороны, на территории которой находится данное имущество.
4. Положения настоящей статьи применяются, соответственно, к спорам по делам о наследовании.

Статья 39
Меры по охране наследства

1. Органы одной Договаривающейся Стороны принимают согласно законодательству своего государства меры, необходимые для охраны наследственного имущества, находящегося на ее территории, оставленного гражданином другой Договаривающейся Стороны.
2. Органы, ответственные за принятие мер по охране наследства, после смерти гражданина другой Договаривающейся Стороны обязаны немедленно уведомить дипломатическое представительство этой другой Договаривающейся Стороны о смерти наследодателя и о лицах, заявивших о своих правах на наследство, об известных им обстоятельствах, касающихся лиц, имеющих право на наследство, и о месте их пребывания, о наличии завещания, о размере и стоимости наследства, а также о том, какие приняты меры по охране наследства.
3. По требованию дипломатического представительства или консульского учреждения ему передается наследственное движимое имущество и документы умершего.

Статья 40
Компетенция дипломатического представительства или
консульского учреждения по делам о наследстве

Дипломатическое представительство или консульское учреждение одной из Договаривающихся Сторон имеет право представлять интересы граждан этой Договаривающейся Стороны по вопросам наследования перед органами другой Договаривающейся Стороны без особой доверенности, если данные граждане из-за отсутствия или по другим уважительным причинам не в состоянии своевременно защищать свои права и интересы и не назначили уполномоченного.

Статья 41
Компетенция дипломатического представительства или
консульского учреждения в отношении вещей умершего

Если гражданин одной Договаривающейся Стороны умер во время поездки на территории другой Договаривающейся Стороны, где он не имел постоянного местожительства, то находившиеся при нем вещи по описи передаются дипломатическому представительству или консульскому учреждению Договаривающейся Стороны, гражданином которой был умерший.

Статья 42
Выдача наследства

1. Если движимое наследственное имущество или денежная сумма, вырученная от продажи движимого или недвижимого наследственного имущества, подлежит после окончания наследственного производства передаче наследникам, местожительство или местопребывание которых находится на территории этой другой Договаривающейся Стороны, то наследственное имущество или вырученная денежная сумма передается дипломатическому представительству или консульскому учреждению этой Договаривающейся Стороны.
2. Учреждение, компетентное по делам о наследовании, дает распоряжение о выдаче наследственного имущества дипломатическому представительству или консульскому учреждению.
3. Это имущество может быть передано наследникам, если:
а) все требования кредиторов наследодателя, заявленные в срок, установленный законодательством Договаривающейся Стороны, где находится наследственное имущество, оплачены или обеспечены;
б) уплачены или обеспечены все связанные с наследованием сборы;
в) компетентные учреждения дали, если это необходимо, разрешение на вывоз наследственного имущества;
г) перевод денежных сумм производится в соответствии с действующим на территориях Договаривающихся Сторон законодательством.

Признание и исполнение решений Статья 43
Признание и исполнение решений по гражданским и уголовным делам
в части возмещения ущерба

1. Договаривающиеся Стороны взаимно признают и исполняют вступившие в законную силу решения учреждений юстиции по гражданским делам, а также приговоры в части возмещения ущерба, причиненного преступлением.
2. На территориях Договаривающихся Сторон признаются также без специального производства решения органов опеки и попечительства, органов РАГС (регистрация актов гражданского состояния) и других учреждений по гражданским и семейным делам, не требующие по своему характеру исполнения.

Статья 44
Рассмотрение ходатайств о разрешении исполнения решений

1. Рассмотрение ходатайств о разрешении исполнения решений входит в компетенцию судов Договаривающихся Сторон, на территории которой должно быть осуществлено исполнение.
2. Ходатайство о разрешении исполнения решения подается в суд. Суд, рассмотрев ходатайство и приложенные доказательства выносит решение принятии или отклонения ходатайства, указав причину отклонения или в случае несогласия истца с решением суда передает ходатайство в апелляционный суд.
3. Реквизиты ходатайства определяются законодательством Договаривающейся Стороны, на территории которой должно быть осуществлено исполнение.

Статья 45
Документы прилагаемые к ходатайству о разрешении исполнения

К ходатайству о разрешении исполнения необходимо приложить:
1) заверенную судом копию решения, официальный документ о вступлении решения в законную силу, если это не следует из текста самого решения, а также справку о его исполнении, если решение ранее было исполнено частично на территории Договаривающейся Стороны;
2) документ, из которого следует, что ответчику, не принявшему участие в процессе, было своевременно и в надлежащей форме хотя бы один раз вручено извещение о вызове в суд;
3) заверенные переводы документов, указанных в пунктах 1 и 2 настоящей статьи.

Статья 46
Компетенции суда по запросу объяснения при выдаче разрешения
на исполнение

Если у суда при выдаче разрешения на исполнение возникнут сомнения, он может запросить у лица, возбудившего ходатайство об исполнении решения, объяснения, а также опросить должника по существу ходатайства и в случае необходимости затребовать разъяснения у суда, вынесшего решение.

Статья 47
Порядок исполнения решений

Порядок исполнения решений регулируется законодательством Договаривающейся Стороны, на территории которой должно быть осуществлено исполнение.

Статья 48
Судебные расходы, связанные с исполнением решений

В отношении судебных расходов, связанных с исполнением, применяется законодательство Договаривающейся Стороны, на территории которой решения должны быть приведены в исполнение.

Статья 49
Отказ в признании и исполнении судебных решений

В признании судебного решения или в разрешении его исполнения может быть отказано:
1) если ответчик или его законный представитель по делу не приняли участия в процессе вследствие того, что им или их представителю не был своевременно и надлежащее вручен вызов в суд;
2) если по тому же правовому спору между теми же сторонами на территории Договаривающейся Стороны, где должно быть признано и исполнено решение, было уже ранее вынесено вступившее в законную силу решение или, если учреждением юстиции этой Договаривающейся Стороны, было ранее возбуждено производство по данному делу;
3) если согласно законодательству Договаривающейся Стороны, на территории которой решение должно быть признано и исполнено, дело относится к исключительной компетенции ее учреждений.

Статья 50
Применение статей Соглашения к мировым соглашениям

Положения статей 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49 настоящего Соглашения о судебных решениях применяются и к мировым соглашениям, утвержденным судом.

РАЗДЕЛ 2
ПРАВОВАЯ ПОМОЩЬ ПО УГОЛОВНЫМ ДЕЛАМ Статья 51
Присутствие при оказании правовой помощи по уголовным делам

Представители одной из Договаривающихся Сторон могут с согласия другой Договаривающейся Стороны присутствовать при выполнении поручения об оказании правовой помощи по уголовным делам другой Договаривающейся Стороной.

Статья 52
Сведения о судимости

Договаривающиеся Стороны предоставляют друг другу по просьбе сведения о судимости лиц, осужденных ранее их судами, если эти лица привлекаются к уголовной ответственности на территории запрашивающей Договаривающейся Стороны.

Статья 53
Сведения о приговорах

Договаривающиеся Стороны будут ежегодно сообщать друг другу сведения о вступивших в законную силу приговорах, вынесенных судами Договаривающейся Стороны в отношении граждан другой Договаривающейся Стороны.

Часть третья
ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ Статья 54
Вступление в действие настоящего Соглашения

Настоящее Соглашение подлежит ратификации и вступает в силу на тридцатый день после обмена ратификационными грамотами Договаривающихся Сторон.

Статья 55
Разрешение споров, связанных с реализацией
настоящего Соглашения

Споры, которые могут возникнуть во время реализации настоящего Соглашения, решаются Договаривающимися Сторонами путем прямых переговоров или по дипломатическим каналам.

Статья 56
Срок действия настоящего Соглашения

Настоящее Соглашение заключено сроком на пять лет и будет автоматически продлеваться на последующий пятилетний срок, если одна из Договаривающихся Сторон не денонсирует его, уведомив об этом письменно и по дипломатическим каналам другую Договаривающуюся Сторону не менее чем за шесть месяцев до даты истечения срока его действия.

Совершено в городе Тегеране 6 октября 1999 года, что соответствует 14 мехра 1378 г. Солнечной Хиджры, в двух экземплярах, каждый на казахском, фарси, русском и английском языках, причем при разногласиях сторон, языком толкования настоящего Соглашения является английский язык.

За Республику Казахстан За Исламскую Республику

Иран»

В случае согласия иранской Стороны с вышеизложенными предложениями, указанные исправления будут считаться внесенными в тексты казахстанского и иранского альтернатов упомянутого Соглашения на казахском и русском языках в порядке, установленном пунктом 1 «b» статьи 79 Венской конвенции о праве международных договоров 1969 года, и предлагает считать настоящую ноту и ответную ноту Министерства иностранных дел Исламской Республики Иран неотъемлемыми частями данного Соглашения.
Министерство иностранных дел Республики Казахстан пользуется случаем, чтобы возобновить Министерству иностранных дел Исламской Республики Иран уверения в своем высоком уважении.