ИПС "Әділет"

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 13.07.2023 № 560 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

"Құқықтық актілер туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 24-бабының 1-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 23.01.2023 № 33 қаулысымен.

1. Қоса беріліп отырған мемлекеттік органдардың типтік функцияларын айқындау жөніндегі әдістемелік ұсынымдар бекітілсін.

2. "Мемлекеттік органдардың типтік функцияларын айқындау жөніндегі әдістемелік ұсынымдарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 24 тамыздағы № 951 қаулысының күші жойылды деп танылсын (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2013 ж., № 62, 852-құжат).

3. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі	К. Мәсімов

	Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылғы 31 тамыздағы
	№ 489 қаулысымен
	бекітілген

Мемлекеттік органдардың типтік функцияларын айқындау жөніндегі әдістемелік ұсынымдар

Ескерту. Әдістемелік ұсынымдар жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 23.01.2023 № 33 қаулысымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы мемлекеттік органдардың типтік функцияларын айқындау жөніндегі әдістемелік ұсынымдар (бұдан әрі – әдістемелік ұсынымдар) "Құқықтық актілер туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 24-бабының 1-тармағына сәйкес әзірленген және мемлекеттік органдардың функцияларын заңнамалық және заңға тәуелді деңгейлерде белгілеу мәселелерін шешу кезінде норма шығармашылық қызметінде қолдануға арналған.

2. Заңдарда мемлекеттік органдардың ұйымдастырылуы мен қызметінің негізін құрайтын олардың функциялары, сондай-ақ іске асырылуы Қазақстан Республикасының Конституциясы 61-бабының 3-тармағында көрсетілген:

1) жеке және заңды тұлғалардың құқық субъектілігіне жеке және заңды тұлғалардың азаматтық құқықтар мен бостандықтарға, міндеттемелер мен жауапкершілігіне;

2) меншік режиміне және өзге де заттық құқықтарға;

3) мемлекеттік органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарының ұйымдастырылуы мен олардың қызметінің, мемлекеттік және әскери қызметтің негіздеріне;

4) салық салуға, алымдар мен басқа да міндетті төлемдерді белгілеуге;

5) республикалық бюджетке;

6) сот құрылысы мен сот ісін жүргізу мәселелеріне;

7) білім беруге, денсаулық сақтауға және әлеуметтік қамсыздандыруға;

8) кәсіпорындар мен олардың мүлкін жекешелендіруге;

9) айналадағы ортаны қорғауға;

10) республиканың әкімшілік-аумақтық құрылысына;

11) мемлекет қорғанысы мен қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қатысты аса маңызды қоғамдық қатынастарды қозғайтын функциялар белгіленуге тиіс.

Өзге қатынастардың барлығы заңға тәуелді актілермен реттеледі.

3. Заңдарда алқалы шешімді талап ететін және ведомствоаралық сипаттағы мәселелер бойынша Қазақстан Республикасы Үкіметінің функциялары; нормативтік құқықтық актілерді қабылдауға орталық мемлекеттік органдардың жалпы құзыреті; жергілікті өкілді және атқарушы органдардың функциялары қамтылады.

4. Заңдарда реттелетін саладағы негізгі ережелер – тиісті саланы (аяны) реттеудің мақсаттары, міндеттері, қағидаттары, құзыреттері мен өкілеттіктері, сондай-ақ негізгі ұғымдар, қолданылу саласы, құқықтық қатынастардың объектілері мен субъектілері, олардың құқықтары мен міндеттері, құқықты шектеу сипатындағы шаралар, заңнаманы бұзғаны үшін жауапкершілік, реттелетін саладағы шектеулер, заңнаманың сақталуын бақылау, мемлекет тарапынан қаржыландыру (қарыздарға кепілдік және кепілгерлік беру, мемлекеттік қолдау шараларын көрсету, субсидиялау) және өзге де аса маңызды ережелер белгіленеді.

5. Негізгі міндеттердің іске асырылуын қамтамасыз ететін, сондай-ақ мемлекеттік органдар қызметінің ішкі рәсімдерімен, олардың өзара іс-қимылымен байланысты, заңдардың негізгі ережелерін толық көрсетуге және іске асыруға бағытталған функциялар заңға тәуелді актілермен айқындалады.

Жүзеге асырылуы осы әдістемелік ұсынымдардың 2-тармағында тізбеленген қоғамдық қатынастарды қозғамайтын функциялар заңға тәуелді деңгейде белгіленеді.

Бұл ретте мемлекеттік органның заңға тәуелді деңгейдегі функциялары Президент, Үкімет және оған қатысты жоғары тұрған орталық мемлекеттік орган қабылдайтын нормативтік құқықтық актілерде белгіленуге тиіс.

6. Мемлекеттік органдардың типтік функциялары мынадай 2 топқа:

1) мемлекеттік органдардың заң деңгейінде белгіленуі қажет типтік функциялары;

2) мемлекеттік органдардың заңға тәуелді деңгейде белгіленуі қажет типтік функциялары болып бөлінеді.

Осы әдістемелік ұсынымдардың 8-тармағында белгіленген мемлекеттік органдардың типтік функцияларының тізбесі түпкілікті болып табылмайды.

2-тарау. Мемлекеттік органдардың заңдар деңгейінде белгіленетін типтік функциялары

7. Мемлекеттік органдардың мынадай функцияларын заңдар деңгейінде белгілеу ұсынылады:

1) жеке және заңды тұлғалардың құқықтарын, міндеттерін, оның ішінде оларды шектеудің шегін белгілеу;

2) жеке және мемлекеттік емес заңды тұлғалармен өзара іс-қимыл жасау;

3) елдің ұлттық, оның ішінде экономикалық, қоғамдық қауіпсіздігін және қорғаныс қабілеттілігін, мемлекеттік құпиялардың сақталуын қамтамасыз ету;

4) әкімшілік рәсімді жүзеге асыру (әкімшілік рәсім шеңберінде тараптардың құқықтары мен міндеттерін белгілеу);

5) мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру тетіктерін қалыптастыру:

жеке және заңды тұлғалар қызметінің заңнамада белгіленген талаптарға сәйкестігі тұрғысынан тексеру жүргізу және бақылаудың өзге де нысандары арқылы заңнаманың бұзылу себептері мен жағдайларын анықтау, оларды жою;

тексеру нәтижелері бойынша құқықтық ықпал ету шараларын қабылдау;

6) рұқсат алушыларға және лицензиаттарға қойылатын талаптарды, рұқсаттарды, лицензияларды беру шарттарын белгілеу;

7) мүлікті мәжбүрлеп иеліктен шығару;

8) тиісті салада тексеруді, қарап-тексеруді жүргізу негіздері мен шарттарын айқындау;

9) мемлекеттік мүлікті басқару.

3-тарау. Мемлекеттік органдардың заңға тәуелді деңгейлерде белгіленетін типтік функциялары

8. Мемлекеттік органдардың мынадай функцияларын заңға тәуелді актілер деңгейінде белгілеу ұсынылады:

1) тиісті салада мемлекеттік саясатты іске асыру;

2) мемлекеттік қызметтер көрсету тәртібін айқындау;

3) белгілі бір тауарларды, заттарды, жануарларды кәдеге жаратуды, жоюды ұйымдастыру;

4) тиісті салада кадрлар даярлауды, олардың біліктілігін арттыруды және қайта даярлауды ұйымдастыру;

5) сарапшыларды, консультанттарды тарту;

6) нормативтерді (материалдық қамтамасыз етуді), тұтыну нормаларын, квоталарды бекіту, оларды бөлу;

7) жобаларды, схемаларды, кестелерді, шығыстарды бекіту, шығындарды өтеу;

8) тиісті саладағы халықаралық ынтымақтастық мәселелері;

9) тиісті саладағы мемлекеттік тапсырысты орындау;

10) тиісті салада қолдау шараларын тұжырымдау және қамтамасыз ету;

11) тиісті салада сынақ, зерттеу, іздестіру жүргізу бойынша мәселелерді реттеу;

12) тиісті салада тізілімдерді, тіркелімдер мен кадастрларды жүргізу, есепке алуды, бағалауды, талдауды, мониторингтеуді, базалар мен деректер банкін жүргізу бойынша мәселелерді реттеу;

13) белгілі бір заттарды жіктеуді, олардың санатын, мәртебесін, класын белгілеуді, беруді не өзге де сәйкестендіруді жүзеге асыру;

14) ақпараттық жүйелер, байланыс жүйелері мен деректер беру жүйелерін, техникалық құралдарды, сондай-ақ ақпаратты қорғау жүйелерін жасау;

15) мемлекеттік органдардың қызметін үйлестіру, мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл;

16) объектілерді, жобаларды пайдалануға беру, қабылдау, оларды қамтамасыз ету;

17) типтік құжаттарды, түрлі жоспарларды, техникалық нормаларды әзірлеу және бекіту;

18) ұйымдастырушылық кадрлық мәселелер.

Unofficial translation

Footnote. Abolished by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated July 13, 2023 No. 560 (it is put into effect after ten calendar days after the date of its first official publication).

In accordance with paragraph 1 of Article 24 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On Legal Acts", the Government of the Republic of Kazakhstan HEREBY RESOLVES:

Footnote. Preamble - as amended by the Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated January 23, 2023 No. 33.

1. To approve the attached methodic recommendations on determining model functions of state bodies.

2. To recognize invalid the decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated August 24, 2011 no. 951 "On approval of Methodical recommendations on determining model functions of state bodies".

3. This decree shall come into force from the date of its signing and shall be subject to official publication.

Prime Minister
of the Republic of Kazakhstan	К. Massimov

Approved by the
decree of the Government
of the Republic of Kazakhstan
dated August 31, 2016 no. 489

Methodical recommendations on determining standard functions of state bodies

Footnote. Methodological recommendations - as amended by the Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated January 23, 2023 No. 33.

Chapter 1. General Provisions

1. These Methodical recommendations on determining standard functions of state bodies (hereinafter referred to as the Methodological recommendations) have been developed in accordance with paragraph 1 of Article 24 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On Legal Acts" and intended for application in regulatory activity when deciding issues of establishment of functions of state bodies at the legislative and sub legislative levels.

2. The laws should establish the functions of state bodies that form the basis of their organization and activities, as well as the functions, the implementation of which affects the most important social relations specified in paragraph 3 of Article 61 of the Constitution of the Republic of Kazakhstan:

1) legal personality of individuals and legal entities, civil rights and freedoms, obligations and responsibilities of individuals and legal entities;

2) the regime of ownership and other proprietary rights;

3) the fundamentals of the organization and activities of state bodies and local self-government bodies, state and military service;

4) taxation, the establishment of fees and other obligatory payments;

5) the Republican budget;

6) issues of the judiciary and legal proceedings;

7) education, healthcare and social security;

8) privatization of enterprises and their property;

9) environmental protection;

10) administrative-territorial structure of the Republic of Kazakhstan;

11) ensuring the defence and security of the state.

All other relations are regulated by by-laws.

3. The laws shall contain the functions of the Government of the Republic of Kazakhstan on issues requiring a collegial decision, which are interdepartmental; general competence of central state bodies to adopt normative legal acts; functions of local representative and executive bodies.

4. The laws shall establish the main provisions in the regulated area - the goals, objectives, principles, competencies and powers of regulation of the relevant industry (sphere), as well as the basic concepts, scope, objects and subjects of legal relations, their rights and obligations, measures of a law restrictive nature, responsibility for violation of the law, restrictions in the regulated area, control over compliance with the law, financing from the state (warranty and guaranteeing loans, providing state support measures, subsidizing) and other important provisions.

5. The functions that ensure the implementation of the main tasks, as well as those related to the internal procedures of the activities of state bodies, and their interactions with each other, aimed at detailing and implementing the main provisions of the law, shall be determined by by-laws.

At the sub-legal level, functions shall be established, the implementation of which does not affect the public relations listed in paragraph 2 of these methodological recommendations.

Herewith, the functions of the state body at the sub-legal level should be established in the regulatory legal acts adopted by the President, the Government and the higher central state body concerning it.

6. Standard functions of state bodies shall be divided into 2 groups:

1) standard functions of state bodies, which must be established at the level of law;

2) standard functions of state bodies, which must be established at the sub-legislative level.

The list of standard functions of state bodies established by paragraph 8 of these methodological recommendations shall not be exhaustive.

Chapter 2. Standard functions of state bodies established at the level of law

7. At the level of the law, it shall be recommended to establish the following functions of state bodies:

1) establishing the rights, and obligations of individuals and legal entities, including the limits of their restrictions;

2) interaction with individuals and non-state legal entities;

3) ensuring national, including economic, and public security, the country's defence capability, and protection of state secrets;

4) implementation of the administrative procedure (establishment of the rights and obligations of the parties within the framework of the administrative procedure);

5) formation of mechanisms for the implementation of state control and supervision:

identification, elimination of the causes and conditions of violations of the law through inspections and other forms of control for the compliance of the activities of individuals and legal entities with the requirements established by law;

taking legal action based on the results of inspections;

6) establishing requirements for permit recipients and licensees, conditions for issuing permits, and licenses;

7) issues of forced alienation of property;

8) determining the grounds and conditions for conducting an examination, and inspection in the relevant area;

9) management of state property.

Chapter 3. Standard functions of state bodies, established at the subordinate level

8. At the level of by-laws, it is recommended to establish the following functions of state bodies:

1) implementation of state policy in the relevant area;

2) determining the procedure for the provision of public services;

3) organization of recycling, destruction of certain goods, substances, and animals;

4) organization of training, advanced training and retraining of personnel in the relevant field;

5) involvement of experts, consultants;

6) approval of standards (material support), norms of need, quotas, and their distribution;

7) approval of projects, schemes, schedules, expenses, reimbursement of expenses;

8) issues of international cooperation in the relevant field;

9) fulfilment of the state order in the relevant area;

10) development and provision of support measures in the relevant industry;

11) regulation of issues related to testing, research, and research in the relevant field;

12) regulation of issues on maintaining registers, registers and cadastres, accounting, evaluation, analysis, monitoring, database and data bank in the relevant field;

13) classification, determination, assignment of a category, status, class or other identification of certain items;

14) creation of information systems, communication systems and data transmission systems, technical means, as well as information security systems;

15) coordination of activities of state bodies, interaction with state bodies;

16) delivery, and acceptance into operation of objects, projects, and their provision;

17) development and approval of standard documents, various plans, and technical standards;

18) organizational and personnel issues.

Мемлекеттік органдардың типтік функцияларын айқындау жөніндегі әдістемелік ұсынымдарды бекіту туралы