Нормативтік құқықтық актілердің жобаларына ғылыми сараптама жүргiзу қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылғы 31 тамыздағы № 497 қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 8 маусымдағы № 386 қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 08.06.2021 № 386 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

"Құқықтық актілер туралы" 2016 жылғы 6 сәуірдегі Қазақстан Республикасының Заңы 30-бабының 4-тармағына және 33-бабының 2-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қoca берiлiп отырған Нормативтік құқықтық актілердің жобаларына ғылыми сараптама жүргiзу қағидалары бекітілсін.

2. Осы қаулыға қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдерінің күші жойылды деп танылсын.

3. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі	К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылғы 31 тамыздағы № 497 қаулысымен бекітілген

Нормативтiк құқықтық актілердің жобаларына
ғылыми сараптама жүргізу қағидалары
1. Жалпы ережелер

1. Осы Нормативтік құқықтық актілердің жобаларына ғылыми сараптама жүргізу қағидалары "Құқықтық актілер туралы" 2016 жылғы 6 сәуірдегі Қазақстан Республикасының Заңы (бұдан әрі – Заң) 30-бабының 4-тармағына және 33-бабының 2-тармағына сәйкес әзірленді және сыбайлас жемқорлыққа қарсы ғылыми сараптама жүргізуді қоспағанда, нормативтік құқықтық актілердің жобаларына ғылыми сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу тәртібін айқындайды.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Үкіметінің 16.07.2020 № 451 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2. Нормативтік құқықтық актілердің ғылыми сараптамасы:

1) жобаның сапасын, негiздiлiгiн, уақтылылығын, құқыққа сыйымдылығын, жобада Қазақстан Республикасының Конституциясында бекiтiлген адам және азамат құқықтарының сақталуын бағалау;

2) нормативтік құқықтық актiнiң ықтимал тиiмдiлiгiн айқындау;

3) жобаның нормативтiк құқықтық акт ретiнде қабылдануының ықтимал терiс салдарын анықтау үшін жүргізіледі.

3. Қазақстан Республикасы Үкіметінің заң шығару бастамасы тәртiбiмен әзірленген және Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілетін нормативтiк құқықтық актілердің жобалары бойынша ғылыми құқықтық, ғылыми экономикалық және ғылыми лингвистикалық сараптамалар жүргізіледі.

Ғылыми лингвистикалық сараптама қазақ және орыс тілдеріндегі мәтіндердің дәлме дәлдігі айқындау мақсатында жүргізіледі.

Қабылдануы экологиялық, оның ішінде радиациялық қауіпсіздікке, қоршаған ортаны қорғауға қатер туғызуы мүмкiн заңнамалық және өзге де нормативтік құқықтық актілердің жобаларына мiндеттi түрде Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес ғылыми экологиялық сараптама жүргiзiлуге тиіс.

Заң жобалары Қазақстан Республикасы Президентінің заңнамалық бастамасы тәртібімен енгізілетін, ғылыми сараптама жүргізбеуге болатын жағдайларды қоспағанда, Қазақстан Республикасы Парламентінің қарауына енгізілетін нормативтік құқықтық актілердің жобалары бойынша олар реттейтін қоғамдық қатынастарға қарай ғылыми сараптама жүргізу міндетті.

4. Заң жобаларына ғылыми сараптама жүргiзудi ұйымдастыру:

заң жобаларының ғылыми құқықтық сараптамасы және ғылыми лингвистикалық сараптамасы бойынша Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiне;

заң жобаларының ғылыми экономикалық сараптамасы бойынша Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігіне (бұдан әрі – сараптаманы ұйымдастыушы) жүктеледі.

5. Халықаралық шарттардың жобаларына және Қазақстан Республикасы қатысушы болуға ниеттенетін халықаралық шарттарға қатысты ғылыми сараптама Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 14 қыркүйектегі № 938 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы қатысушы болуға ниеттенетін халықаралық шарттар бойынша, сондай-ақ халықаралық шарттардың жобалары бойынша ғылыми сараптама жүргізу қағидасына сәйкес жүргізіледі.

2. Ғылыми сараптаманың түрлерi

6. Нормативтік құқықтық актілердің жобалары бойынша ғылыми ұйымдар немесе әртүрлі мамандықтағы сарапшылар кешенді сараптама жүргізуі немесе әр түрдегі дербес сараптамалар, қажет болған жағдайда қайталама сараптама жүргізілуі мүмкін.

Кешенді ғылыми сараптаманы ғылыми ұйымдар немесе нормативтік құқықтық актінің жобасын білімнің әр түрдегі салалары негізінде зерттеу қажет болған жағдайда әртүрлі мамандықтағы сарапшылар жүргізеді.

Әр түрдегі дербес ғылыми сараптама нормативтік құқықтық актінің жобасын білімнің бір саласы негізінде зерттеу қажет болған жағдайда жүргізіледі.

Қайталама ғылыми сараптама ғылыми ұйымның немесе сарапшының бастапқы ғылыми сараптама нәтижелері бойынша қорытындысы жеткілікті негізделмеген не оның дұрыстығы күмән туғызған жағдайда жүргізіледі.

Қосымша ғылыми сараптама нормативтік құқықтық актінің жобасын пысықтау нәтижесінде, сондай-ақ заң жобасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің Регламентіне сәйкес мүдделі мемлекеттік органдармен келісілгеннен кейін Қазақстан Республикасының Үкіметіне енгізілгенге дейін оған тұжырымдамалық өзгерістер енгізілген жағдайда жүргізіледі.

3. Ғылыми сараптама жүргiзу үшiн ұсынылатын материалдар

7. Әзiрлеушi орган заң жобасының көшiрмесiмен бiрге ғылыми сараптамаға мынадай материалдардың көшiрмелерiн (қағаз және электрондық жеткізгіштерде) ұсынады:

1) заң жобасына түсiндiрме жазба (қазақ және орыс тiлдерiнде);

2) қолданыстағы заңнамалық актілерге өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу кезінде енгiзiлетiн өзгерiстер мен толықтырулардың тиiстi негiздемесiне сәйкес заң жобасына салыстырма кесте (қазақ және орыс тiлдерiнде);

3) заң жобасының тұжырымдамасы;

4) бар болса, зерделеніп отырған проблема бойынша статистикалық деректер.

Ғылыми экономикалық сараптама жүргізу үшін қосымша мыналар:

1) осы Қағидаларға қосымшаға сәйкес нысан бойынша заң жобасын әзірлеуші мемлекеттік орган басшысының жетекшілік ететін орынбасары әр парағын дәйектеген және қол қойған қабылданатын заң жобасының қолданылуының әлеуметтік-экономикалық салдарын бағалау жөніндегі паспорт (қазақ және орыс тілдерінде);

2) мемлекеттік кірістерді азайтуды немесе мемлекеттік шығыстарды ұлғайтуды көздейтін нормативтік құқықтық актілердің жобалары бойынша Республикалық бюджет комиссиясына арналған қаржылық есептер ұсынылады.

Осы тармақта көзделген материалдарды ұсынбау ғылыми сараптама жүргiзуден бас тарту үшiн негiз болып табылады.

Сарапшылардың не сараптаманы ұйымдастырушының сұрау салуы бойынша әзiрлеушi орган заң жобасында қозғалған мәселелерге қатысты өзге де материалдарды екi жұмыс күні iшiнде ұсынады.

8. Заңдардың жобаларын ғылыми сараптамаға жіберуді әзірлеуші орган немесе Парламент депутаттары өздері заң жобаларына бастамашы болған кезде жүзеге асырады.

Бұл ретте, Қазақстан Республикасы Парламенті депутаттарының заңнама бастамашылығымен дайындалған заңдардың жобалары ғылыми экономикалық сараптамаға жолданбайды.

Ғылыми экономикалық сараптама жүргізу үшін заң жобасын әзірлеуші орган заң жобасы бойынша материалдарды, оның ішінде электрондық жеткізгіште сараптаманы ұйымдастырушыға жібереді. Сараптаманы ұйымдастырушы заң жобасы бойынша материалдарды ғылыми экономикалық сараптама жүргізу үшін тартылған ғылыми ұйымға, сарапшыға жібереді.

4. Ғылыми сараптама жүргізудің тәртібі мен шарттары

9. Ғылыми сараптама жүргізудің шарттары Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес сараптаманы ұйымдастырушы мен ғылыми ұйым немесе сарапшы арасында жасалған азаматтық-құқықтық шартта айқындалады.

10. Ғылыми құқықтық сараптама заң жобасын әзірлеудің мынадай сатыларында:

1) Қазақстан Республикасы Үкіметінің Регламентіне сәйкес оны Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің Кеңсесіне енгізгенге дейін;

2) Қазақстан Республикасы Президенті Әкiмшiлiгiнің немесе Қазақстан Республикасы Премьер-Министрі Кеңсесінің ескертулері бойынша оны пысықтау нәтижесінде заң жобасына тұжырымдамалық өзгерістер енгізілген жағдайда жүргізіледі.

Ғылыми экономикалық сараптама заң жобасын әзірлеудің мынадай сатыларында:

1) Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігімен келісілгенге дейін;

2) Қазақстан Республикасы Президенті Әкiмшiлiгiнің немесе Қазақстан Республикасы Премьер-Министрі Кеңсесінің ескертулері бойынша оны пысықтау нәтижесінде заң жобасына тұжырымдамалық өзгерістер енгізілген жағдайда жүргізіледі.

Заң жобасының қазақ және орыс тiлдерiндегі мәтіндерінің дәлме дәлдігі бөлігінде ғылыми лингвистикалық сараптама заң жобасын әзірлеудің мынадай сатыларында:

1) Қаржы, Ұлттық экономика және Әділет министрліктерімен келіскеннен кейін оны Қазақстан Республикасының Үкіметіне енгізгенге дейін;

2) Қазақстан Республикасы Президенті Әкiмшiлiгiнің және/немесе Қазақстан Республикасы Премьер-Министрі Кеңсесінің ескертулерiн жойғаннан кейiн Қазақстан Республикасының Үкiметі оны Қазақстан Республикасы Парламентінің қарауына енгiзгенге дейiн жүргiзiледi.

11. Сараптама жүргізу туралы шешімді:

1) Қазақстан Республикасының Президенті немесе оның тапсырмасы бойынша Қазақстан Республикасы Президенті Әкiмшiлiгiнің Басшысы, жобаны заң шығару бастамашылығы тәртібімен Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісіне енгізетін Қазақстан Республикасы Парламентінің депутаттары және Қазақстан Республикасының Үкiметі;

2) уәкілетті орган;

3) егер осы органның регламентімен немесе өзге де нормативтік құқықтық актілермен осы тұлғаларға және құрылымдық бөлімшелерге осындай құқық берілсе, әзірлеуші орган қабылдай алады.

12. Заң жобасына ғылыми сараптама жүргiзу мынадай кезеңдердi қамтиды:

1) заң жобасы оларды шешуге бағытталған проблемалық мәселелерді анықтау және сипаттау;

2) заңды қабылдау оларды шешуге бағытталған проблемалық мәселелерді шешудің барлық белгілі және тиімді, оның ішінде әртүрлі тарихи кезеңдерде, халықаралық практикада қолданылған тәсілдерін, тетіктерін, жолдарын сипаттау, сондай-ақ құқықтық қатынастардың аралас салаларын және заңды қабылдау салдары түрінде оларға әсер етуді айқындау;

3) қойылған проблемалық мәселелерді шешуге заң жобасында ұсынылатын тәсілдерді, тетіктерді, жолдарды, проблемалық мәселелерді шешудің заң жобасында ұсынылған қандай да бір тәсілдерін қабылдаудың ықтимал салдарын талдау.

13. Оны әзірлеудің әрбір сатысында ғылыми сараптама қорытындысы мәтінінің нормативтік құқықтық акт жобасының мәтініне сәйкестігіне әзірлеуші органдар жауапты болады.

5. Ғылыми сараптама жүргiзу мерзiмдерi

14. Ғылыми сараптама 15 жұмыс күнi iшiнде жүргiзiлетiн ғылыми лингвистикалық сараптаманы, сондай-ақ күнтiзбелiк 25 күн iшiнде жүргiзiлетiн ғылыми экономикалық сараптаманы қоспағанда, заң жобасы және оның материалдары ғылыми ұйымға немесе сарапшыға ұсынылған күннен бастап күнтiзбелiк 15 күннен аспайтын мерзiмде жүргiзiлуге тиiс.

Әзірлеуші орган заң жобасын Қазақстан Республикасының Әділет министрлігімен келіскеннен кейін 2 жұмыс күні ішінде оның ғылыми лингвистикалық сараптамаға ұсынылуын қамтамасыз етеді.

15. Қосымша және қайталама ғылыми сараптама заң жобасы және оның материалдары ғылыми ұйымға немесе сарапшыға ұсынылған күннен бастап 5 жұмыс күнінен аспайтын мерзімде жүргізілуге тиіс.

Қазақстан Республикасының Президенті Әкімшілігінің ескертулерін жойғаннан кейін заң жобасын Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің Кеңсесінде қарау сатысындағы ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізу мерзімі әзірлеуші орган пысықталған заң жобасын қайталама ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізу үшін ұсынған кезден бастап кемінде 2 жұмыс күнін құрауға және 5 жұмыс күнінен аспауға тиіс.

Қажет болған жағдайда ғылыми сараптама жүргiзу мерзiмi Қазақстан Республикасы Президентінің, Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігі басшылығының, Қазақстан Республикасы Үкіметінің оны жүргізу қажеттігі туралы тапсырмасы болған жағдайларды қоспағанда, әзірлеуші органның және сараптаманы ұйымдастырушының келісімімен ұзартылуы мүмкiн.

16. Әзірлеуші орган заң жобасын ғылыми ұйымның немесе сарапшының ұсыныстары бойынша пысықтаған жағдайда ғылыми сараптаманы жүргізу мерзімдері жаңартылған заң жобасы ұсынылған күннен бастап белгіленеді.

6. Ғылыми сараптаманы жүзеге асыратын субъектілер

17. Нормативтік құқықтық актілер жобаларының ғылыми сараптамасын ғылыми мекемелер немесе тиісті бейіндегі жоғары оқу орындары (бұдан әрі – ғылыми ұйымдар), қаралатын жобаның мазмұнына қарай ғалымдар мен мамандардың қатарынан тартылатын сарапшылар жүргізеді.

Ғылыми ұйымдар, сарапшылар ретiнде басқа да мемлекеттер мен халықаралық ұйымдардан мамандар тартылуы мүмкiн. Нормативтік құқықтық актінің жобасы ғылыми сараптама үшiн шетелдiк және халықаралық ұйымдарға жiберiлуi мүмкiн.

18. Сарапшының жоғары бiлiмi және ғылыми дәрежесi болуға, ғылыми сараптаманың белгiлi бiр түрi саласында арнайы бiлiмi, тәжiрибесi болуға тиіс.

19. Ғылыми ұйым, сарапшы:

1) ғылыми сараптама жүргiзу үшiн қажеттi, оның iшiнде ғылыми сараптама жұмысын жүргiзу барысында туындайтын мәселелер бойынша барлық ақпаратты, материалдарды алады;

2) орындаған жұмысы үшiн сыйақы алады;

3) сараптаманы ұйымдастырушымен келiсiм бойынша олардың алдына қойылған мәселелер жөнінде ғана емес, сонымен қатар өз құзыретi шегiнде нормативтік құқықтық актілердің жобаларынан туындайтын өзге де мәселелер жөнінде де қорытындылар бередi;

4) әзiрлеушi органдардың статистикалық деректерiн пайдалана алады. Егер статистика жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк орган мен әзiрлеушi органның статистикалық деректерi үйлеспеген болса, бұл сараптама қорытындысында көрсетiлуге тиiс;

5) ғылыми сараптаманы жүзеге асыру кезiнде, егер шартта өзгеше көзделмесе, оны орындауға үшiншi тұлғаларды тартуы мүмкiн.

6) нормативтык құқықтық актілердің жобаларынан туындайтын, сондай-ақ сараптаманы ұйымдастырушы оның алдына қойған мәселелер бойынша уәждi, ғылыми негiзделген, объективтi және толық қорытынды бередi;

7) ғылыми сараптама жүргiзу барысында өз кiнәсiнен жiберiлген кемшiлiктердi өз күшiмен, өз есебiнен және сараптаманы ұйымдастырушы белгiлеген мерзiмде жояды;

8) сараптаманы ұйымдастырушыға ғылыми сараптама жүргізуден күтілетін нәтижелерін алудың мүмкiн еместігі немесе ғылыми сараптаманы одан әрi жүргiзудiң орынсыздығы туралы 1 жұмыс күнінен аспайтын мерзiмде хабарлайды;

9) сараптаманы ұйымдастырушыға ғылыми сараптама жүргiзу барысында шеккен шығыстары туралы есепті ұсынады;

10) ғылыми сараптама жүргiзу мәніне қатысты мәліметтердің, оның орындалу барысының және ғылыми нәтижелерінің құпиялылығын қамтамасыз етеді;

11) шартта белгiленген өзге де мiндеттердi алады.

7. Сараптамалық қорытынды

20. Нормативтік құқықтық актінің жобасына жүргiзiлген ғылыми сараптаманың нәтижелерi бойынша ғылыми ұйымның немесе сарапшылардың ғылыми сараптама жүргiзу мәні бойынша уәждi, ғылыми негiзделген, объективтi және толық тұжырымдары қамтылуға тиiс сараптама қорытындысы жасалады.

21. Заң жобасына берiлген ғылыми сараптамалық қорытындыда мынадай деректер көрсетiлуге тиiс:

1) жалпы ережелер:

ұйым тартқан, ғылыми сараптаманы жүргiзген ұйым және/немесе тұлға;

ғылыми сараптама жүргiзiлген ғылым салалары;

әзiрлеушi орган;

ғылыми сараптаманың нысанасы мен мақсаттары;

заң жобасының атауы;

заң жобасының межелі мақсаты;

заң жобасының құрылымы;

2) заң жобасы шешуге бағытталған проблемалық мәселелердi сипаттау, оның iшiнде заң жобасын қабылдаудың негiздiлiгi мен уақтылылығын бағалау;

3) заңды қабылдау оларды шешуге бағытталған проблемалық мәселелердiң шешімін табудың барлық белгiлi және тиiмдi, оның iшiнде әртүрлi тарихи кезеңдерде, шетелдік практикада қолданылған тәсiлдерiн, тетiктерiн, жолдарын сипаттау, сондай-ақ құқықтық қатынастардың сабақтас салаларын және оларға заңнамалық актiнi қабылдаудың салдары түрiндегі әсерді сипаттау;

4) алға қойылған проблемалық мәселелердiң шешімін табудың заң жобасында ұсынылатын тәсiлдерiн, тетiктерiн, жолдарын, проблемалық жағдайларды шешудiң сол бiр немесе өзге тәсiлдерiн қабылдаудың ықтимал салдарын, оның iшiнде ғылыми сараптаманың алдына қойылған сұрақтарға жауаптарды талдау.

22. Ғылыми құқықтық сараптаманың алдына мынадай мәселелер қойылады:

1) заң жобасының Қазақстан Республикасының Конституциясына, жоғары деңгейде тұрған нормативтік құқықтық актiлерге, Қазақстан Республикасының халықаралық мiндеттемелерiне сәйкестiгiн тексеру;

2) заң жобасын қабылдаудың әлеуметтiк, экономикалық, ғылыми-техникалық және өзге де салдарын бағалау;

3) Алып тасталды - ҚР Үкіметінің 16.07.2020 № 451 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

4) заң жобасын қабылдауға байланысты қылмыстық және әкімшілік құқық бұзушылықтар жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайлардың болуын айқындау, сондай-ақ оларды жасаудың алдын алуға оның әсерін бағалау;

5) заң жобасын қабылдауға байланысты еркектер мен әйелдердің тең құқықтарына және тең мүмкіндіктеріне қысым жасау үшін себептер мен жағдайлардың болуын айқындау;

6) заң жобасы қабылданған жағдайда нақтылауға жататын нормативтiк құқықтық актiлердiң тiзбесiн айқындау;

7) заң жобасы нормаларының ғылыми жағынан пысықталуының сипаттамасы, заңнамалық базаны жақсарту жөнiнде ғылыми негiзделген ұсыныстар әзiрлеу;

8) құқықтың тиiстi саласының қағидаттарына ықтимал қайшылықтарды анықтау;

9) заң жобасында қамтамасыз етiлетiн айқын немесе жасырын ведомстволық немесе топтық мүдденi анықтау;

10) заң жобасынан туындайтын өзге де сұрақтарға жауап алу.

Ескерту. 22-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Үкіметінің 16.07.2020 № 451 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

23. Заң жобасының ғылыми экономикалық сараптамасының сараптама қорытындысында мыналарды көрсету қажет:

1) жалпы ережелер:

әзiрлеушi орган;

ұйым тартқан, ғылыми сараптаманы жүргiзген ұйым және/немесе тұлға;

заң жобасының жалпы сипаттамасы;

заң жобасының атауы;

заң жобасының межелі мақсаты;

заң жобасының құрылымы;

заң жобасының жаңалығы;

2) заң жобасы шешуге бағытталған проблемалық мәселелердi сипаттау;

3) заң жобасын қабылдау оларды шешуге бағытталған проблемалық мәселелердiң шешiмін табудың барлық белгiлi және тиiмдi, оның iшiнде әртүрлi тарихи кезеңдерде, халықаралық практикада қолданылған тәсiлдерiн, тетiктерiн, жолдарын сипаттау;

4) алға қойылған проблемалық мәселелердiң шешімін табудың заң жобасында ұсынылатын тәсiлдерiн, тетiктерiн, жолдарын, проблемалық жағдайларды шешудiң сол бiр немесе өзге тәсiлдерiн қабылдаудың ықтимаал салдарын талдау, оның iшiнде жоба ережелерiнiң макроэкономикалық тиiмдiлiкке, әлеуметтiк дамуға, кәсiпкерлiктiң дамуына, саланың және/немесе елдiң экономикалық қауiпсiздiгiне ықпал етуiн бағалау;

5) жалпы қорытынды.

24. Ғылыми ұйым немесе сарапшы ғылыми сараптамаға бiрнеше заң жобасын ұсынған жағдайда әрбір заң жобасы бойынша ғылыми сараптама жүргiзіледi және қорытынды жасалады.

25. Сараптама қорытындысы ғылыми сараптама жүргiзген ұйымның фирмалық бланкiсiнде дайындалады, ал ғылыми сараптаманы сарапшы жүргiзген жағдайда қорытындыда оның тегi, аты, әкесiнiң аты және оның құзыреттiлігі пен бiлiктiлiгiн көрсететiн деректер көрсетiледi.

26. Сараптама қорытындысына ғылыми ұйымның бiрiншi басшысы және сараптама жүргiзген адамдар немесе ғылыми сараптама жүргiзген сарапшы қол қояды.

27. Ғылыми сараптама қорытындылары ұсынымдық сипатта болады.

Сараптама қорытындысында заң жобасына ескертулер және/немесе ұсыныстар болған кезде әзiрлеушi орган сараптама қорытындысындағы ескертулерге және/немесе ұсыныстарға келіскен жағдайда заң жобасын пысықтау туралы шешім қабылдайды.

Ғылыми сараптама қорытындысында әзірлеуші органның құзыретiне жатпайтын ескертулер және/немесе ұсыныстар қамтылған жағдайда, онда әзірлеуші орган пысықтау және тиiстi ұстанымды қалыптастыру үшiн оларды сараптама қорытындысында қозғалатын мәселелердi қарау құзыретіне кіретін мемлекеттiк органдарға заң жобасымен бiр мезгiлде жiбередi.

Сараптама қорытындысында қозғалатын мәселелердi қарау құзыретiне кіретін мемлекеттiк органдар ғылыми сараптама қорытындысын алғаннан кейiн 7 жұмыс күнi iшiнде берiлген ескертулер мен ұсыныстарды қарау жөнiнде шаралар қабылдауға және әзiрлеушi органға тиiстi ақпаратты ұсынуға мiндеттi.

28. Заң жобасы мен ол бойынша сараптама қорытындысын Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қарауына енгiзген кезде әзiрлеушi орган заң жобасы бойынша сараптама қорытындысында қамтылған ұсынымдарды қабылдамау себептерiнiң дәлелдi негiздемелерiн беруге тиiс. Әзiрлеушi орган тиiстi негiздемелердiң көшiрмесiн ғылыми ұйымға немесе сарапшыға бiр мезгiлде бередi.

8. Ғылыми сараптама жүргiзудi қаржыландыру

29. Ғылыми сараптама жүргiзудi қаржыландыру Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен бюджет қаражатының есебiнен жүзеге асырылады.

Нормативтік құқықтық актілердің жобаларына ғылыми сараптама жүргізу қағидаларына қосымша

Ғылыми экономикалық сараптамаға ұсыну үшін Қазақстан
Республикасының қабылданатын заң жобалары қолданысының
әлеуметтік-экономикалық салдарын бағалау жөніндегі паспорт

*Паспорттың бөлімдерін толтыруға толық нұсқаулық қабылданатын заң жобалары қолданысының әлеуметтік-экономикалық салдарын бағалау жөніндегі әдістемелік ұсынымдарда берілген

1. Жалпы ақпарат
Әзірлеуші мемлекеттік орган
Заң жобасының атауы
Әзірлеуші – орындаушының байланыс ақпараты	Т.А.Ә.: Лауазымы: Тел.: Электрондық пошта мекенжайы:
Заңнама саласы
Құқықтық реттеу мәні
2. Заң жобасын әзірлеудің негізділігі және уақтылылығы
2.1 Заң жобасы шешуге бағытталған проблема (Проблема айқындалуға және барынша нақты тұжырымдалуға тиіс. Шектен тыс кең көлемде не нақты емес тұжырымдаудан аулақ болған дұрыс) Проблеманы тұжырымдау: Проблеманың сапалық және сандық сипаттамасы: (проблеманың мәнін және ауқымын: аумақтық және салалық қырларда сапалы ашу, сондай-ақ проблема дамуының қарқыны туралы ақпарат беру: уақыт өте келе проблеманың ұлғаюы, азаюы немесе өткірлігінің өзгермеуі) Проблеманың болуына байланысты туындайтын теріс әсерлер: (зиян келтірілгені, оның ақшалай мәндегі мөлшері туралы мәліметтерді; азаматтар мен ұйымдардың құқықтары мен мүдделерін бұзу туралы сандық мәліметтерді; реттеудің болмауы салдарынан әрекеттерді, функцияларды не көрсетілетін қызметтерді алудың мүмкін еместігі туралы мәліметтерді (деректер және залалды, жіберіп алған пайданы бағалау және басқалар); азаматтар мен ұйымдардың өтініштері, шағымдары туралы деректерді және т.б. ұсына отырып, проблеманың болу салдары болып табылатын теріс әсерді сипаттау) Өзіне қатысты проблема қозғалатын тұлғалар: (нысаналы топтар қозғаған проблеманы сипаттау: азаматтар, кәсіпорындар, ұйымдар, мемлекет) Болуы проблемаға әкеп соғатын себептер:
2.2 Проблемалық саладағы ағымдағы жағдайды талдау және мемлекеттік реттеу (реттелетін саланы, экономика секторын дамытудың негізгі өлшемдері, статистикалық деректердің және халықаралық рейтингтік бағалаулардың талдауын пайдалана отырып, бәсекеге қабілеттілікті бағалау, қазіргі уақытта қолданыстағы заңнама, бағдарламалық құжаттар шеңберінде проблемаларды шешу үшін қолданылатын шаралар, қол жеткізілген нәтижелер)
2.3 Заң жобасының мақсаты мен міндеттері (заң жобасын енгізуден қажет етілетін нәтиже) Мақсаты (қол жеткізу үшін заң жобасы әзірленетін ұзақ мерзімді әлеуметтік және (немесе) экономикалық мақсаттарды белгілеу) Міндеттері (мақсатқа қол жеткізілуін тексеруді жүзеге асыру үшін істердің болашақ жай-күйін айқындауға тиіс) Міндеттерді шешу нәтижелерінің сандық-өлшемдік көрсеткіштері (міндеттерді шешу дәрежесін сипаттайтын көрсеткіштер (редакциялық түзетулерді қамтитын және құқықтық олқылықтар мен коллизияларды жоюға бағытталған нормаларға қолданылмайды) 1. 1. 2. 3. 2. 1. 2. 3. ….
2.4 Заң жобасы мақсаттарының мемлекеттің стратегиялық мақсаттарына сәйкестігі (құжаттардың нақты ережелері мен олардың атауларын көрсете отырып, ұсынылып отырған реттеу мақсатының ҚР Президентінің жыл сайынғы жолдауларының, "Қазақстан-2050" стратегиясының, стратегиялық және бағдарламалық құжаттардың мақсаттарымен келісілгендігін көрсету) Мемлекеттің стратегиялық мақсаттары Заң жобасы мақсатының мемлекеттің стратегиялық мақсаттарына сәйкестігін сипаттау "…." "…"
2.5 Реттеудің ұқсас проблемаларын шешудің халықаралық тәжірибесі (әртүрлі елдерде реттеудің белгіленген проблемасын шешу мысалдарын сипаттау)
2.6 Заң жобасын әзірлеу кезеңінде қаралған проблеманы шешудің барлық нұсқаларын сипаттау және таңдалған нұсқаны негіздеу (проблеманы шешудің әртүрлі нұсқаларының тетіктерін, артықшылықтарын, кемшіліктерін, іске асыру тәуекелдерін сипаттау, сондай-ақ басқа нұсқаларды қабылдамау себебін сипаттай отырып, проблеманы шешудің ұсынылған тәсілін таңдауды негіздеу)
3. Нысаналы топтар үшін пайданы және шығасыларды талдау әдісін қолдана отырып, әлеуметтік-экономикалық салдарларды талдау (ұсынып отырған заң жобасы тікелей немесе жанама әсер етуі мүмкін нысаналы топтарды айқындау, оларға сапалық және сандық сипаттама беру, сондай-ақ олар үшін барлық күтілетін салдарды (оң және теріс) талдау)
I. Халық Нысаналы топты сипаттау Нысаналы топты сандық бағалау Пайданы сапалық және сандық сипаттау Шығасыларды сапалық және сандық сипаттау II. Кәсіпкерлік субъектілері Нысаналы топты сипаттау Нысаналы топты сандық бағалау Пайданы сапалық және сандық сипаттау Шығасыларды сапалық және сандық сипаттау Ш. Мемлекет Нысаналы топты сипаттау Нысаналы топты сандық бағалау Пайданы сапалық және сандық сипаттау Шығасыларды сапалық және сандық сипаттау *осы бөлімдерге арналған ықтимал есептердің мысалдары Әдістемелік ұсынымдардың 3-бөлімінде болады
4. Іске асыру тәуекелдері (заң жобасын іске асыру кезінде оның мақсаттарына қол жеткізуге кедергі жасайтын теріс салдарлар, әлеуетті күрделіліктер, мән-жайлар)
5. Заң жобасының мақсаттары мен міндеттеріне қол жеткізу құралдары (Қол жеткізу құралдары және бекітілген бюджеттік бағдарламалар шеңберінде болжамды сома, бекітілген сомадан артық қосымша қаржыландыру немесе басқа да көздерден бөлінген қаражат көрсетіледі. Бұл ретте қаржыландыру көздері: республикалық, жергілікті бюджеттер, Ұлттық қор және өзге де көздер, сондай-ақ салық мөлшерлемелерінің және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің күші жойылған немесе төмендетілген жағдайда бюджет шығыны, салық жеңілдіктерін енгізу, шегерімдер және басқалары көрсетіледі) Республикалық бюджет Жергілікті бюджет Ұлттық қор Өзге де көздер (көздердің атауы) Жоспарланған бюджет бағдарламасы шеңберіндегі сома (атауы) Бюджеттен қосымша бөлінген қаражат сомасы Басқа да көздерден бөлінген сома Бюджет шығыны
6. Заң жобасын қоғамдық талқылау нәтижелері
7. Қосымша (талдау нәтижелерін суреттермен безендіруге арналған қосымша материалдар)

Т.А.Ә. ___________________________________________

(заң жобасын әзірлеуші мемлекеттік органның жетекшілік

ететін басшысы орынбасарының қолы)

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылғы 31 тамыздағы № 497 қаулысына қосымша

Қазақстан Республикасы Үкіметінің күші жойылған
кейбір шешімдерінің тізбесі

1. "Норма шығармашылығы қызметін жетiлдiру жөнiндегi шаралар туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2002 жылғы 30 мамырдағы № 598 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2002 ж., № 16, 172-құжат).

2. "Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2002 жылғы 30 мамырдағы № 598 қаулысына толықтырулар мен өзгерістер енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 4 қыркүйектегі № 898 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2003 ж., № 36, 363-құжат).

3. "Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2002 жылғы 30 мамырдағы № 598 қаулысына толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 3 қарашадағы № 1096 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2005 ж., № 40, 559-құжат).

4. "Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң кейбір шешiмдерiне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2006 жылғы 14 ақпандағы № 99 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың 4-тармағы.

5. "Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң кейбiр шешiмдерiне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 20 наурыздағы № 217 қаулысымен бекітілген (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2007 ж., № 9, 105-құжат) Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың 2-тармағы.

6. "Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң кейбiр шешiмдерiне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 4 маусымдағы № 822 қаулысымен бекітілген (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2009 ж., № 29, 255-құжат) Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың 1-тармағы.

7. "Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2002 жылғы 30 мамырдағы № 598 қаулысына толықтырулар мен өзгерiстер енгiзу туралы" Қазақстан Республикасы 2010 жылғы 15 қантардағы № 13 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2010 ж., № 6, 82-құжат).

8. "Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң кейбiр шешiмдерiне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 12 қарашадағы № 1198 қаулысымен бекітілген (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2010 ж., № 60, 594-құжат) Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың 1-тармағының 2) тармақшасы.

9. "Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң кейбiр шешiмдерiне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 5 сәуірдегі № 359 қаулысымен бекітілген (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2011 ж., № 29, 364-құжат) Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың 1-тармағының 1) тармақшасы.

10. "Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң кейбiр шешiмдерiне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 27 мамырдағы № 590 қаулысымен бекітілген (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2011 ж., № 40, 506-құжат) Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың 1-тармағы.

11. "Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң кейбiр шешiмдерiне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 11 сәуірдегі № 333 қаулысымен бекітілген (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2013 ж., № 24, 389-құжат) Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың 1-тармағы.

12. "Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң кейбiр шешiмдерiне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 29 мамырдағы № 541 қаулысымен бекітілген (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2013 ж., № 35, 521-құжат) Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың 2-тармағы.

13. "Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң кейбiр шешiмдерiне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 24 қыркүйектегі № 1011 қаулысымен бекітілген (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2014 ж., № 59-60, 555-құжат) Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың 2-тармағы.

14. "Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне және "Заң шығару қызметін одан әрі жетілдіру жөніндегі шаралар туралы" Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің 2009 жылғы 2 ақпандағы № 15-ө өкіміне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 1401 қаулысымен бекітілген (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2014 ж., № 83-84, 722-құжат) Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың 4-тармағы.

On approval of the Rules for scientific expertise of draft normative legal acts

Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated August 31, 2016 No. 497. Abolished by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated June 8, 2021 No. 386

Unofficial translation

Footnote. Abolished by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated June 8, 2021 No. 386 (it is put into effect after ten calendar days from the date of its first official publication).

In accordance with paragraph 4 of article 30 and paragraph 2 of article 33 of the Law of the Republic of Kazakhstan dated April 6, 2016 "On legal acts" the Government of the Republic of Kazakhstan HEREBY DECREES:

1. To approve the attached Rules of scientific expertise of draft normative legal acts.

2. to recognize invalid certain decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan according to annex to this decree.

3. This decree shall come into force from the date of signing and shall be subject to official publication.

Prime Minister
of the Republic of Kazakhstan	К. Massimov

Approved by decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated August 31, 2016 no. 497

Rules for scientific expertise of draft normative legal acts
1. General provisions

1. These Rules for scientific expertise of draft normative legal acts have been developed in accordance with paragraph 4 of article 30 and paragraph 2 of article 33 of the Law of the Republic of Kazakhstan dated April 6, 2016 "On legal acts" (hereinafter referred to as the Law) and shall determine the procedure of organization and conduct of scientific expertise of draft normative legal acts.

2. The scientific expertise of draft normative legal acts shall be performed for the purposes of:

1) assessment of the quality, validity, timeliness, legality of the draft, observance in the draft of the human and citizen rights enshrined in the Constitution of the Republic of Kazakhstan;

2) determining the possible effectiveness of a normative legal act;

3) identifying possible negative consequences of the adoption of the draft as a normative legal act.

3. Scientific legal, scientific economic and scientific linguistic expertise shall be conducted under draft normative legal acts developed in accordance with the procedure of legislative initiative of the Government of the Republic of Kazakhstan and submitted for consideration by the Mazhilis of the Parliament of the Republic of Kazakhstan.

Scientific linguistic expertise shall be carried out in order to determine the authenticity of texts in Kazakh and Russian.

Draft legislative and other normative legal acts, the consequences of the adoption of which can pose a threat to environmental, including radiation, safety, environmental protection, shall be subject to mandatory scientific environmental review in accordance with the environmental legislation of the Republic of Kazakhstan.

Conducting scientific expertise under draft normative legal acts submitted for consideration of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, depending on regulated by them public relations shall be compulsory, except for cases of submitting draft laws in accordance with the procedure of legislative initiative of the President of the Republic of Kazakhstan, when scientific expertise may not be carried out.

4. The organization of the scientific expertise of draft laws shall be entrusted to:

The Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan - on scientific legal expertise and scientific linguistic expertise of draft laws;

The Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan - on the scientific economic expertise of draft laws (hereinafter referred to as the organizers of expertise).

5. Scientific expertise in respect of draft international treaties and international treaties to which the Republic of Kazakhstan intends to become a party shall be carried out in accordance with the Rules for scientific expertise of international treaties to which the Republic of Kazakhstan intends to become a party, as well as for draft international treaties approved by the Government of the Republic of Kazakhstan dated September 14, 2010 no. 938.

2. Types of scientific expertise

6. On draft normative legal acts, comprehensive expertise by scientific organizations or experts of different specialties or independent expertise of different kinds, and when necessary - repeated expertise may be conducted.

The comprehensive scientific expertise shall be carried out by scientific organizations or experts of different specialties and to the extent when it is necessary to study a draft normative legal act on the basis of different branches of knowledge.

Independent scientific expertise of various types shall be carried out in cases where it is necessary to study the draft normative legal act on the basis of one branch of knowledge.

Repeated scientific expertise shall be carried out in cases when the conclusion of a scientific organization or expert by results of initial scientific expertise is not substantiated sufficiently or its correctness casts doubt.

Additional scientific expertise shall be carried out in the event of making conceptual changes to the draft normative legal act in result of its further development, as well as before submission to the Government of the Republic of Kazakhstan after coordination of the draft law with the concerned state bodies in accordance with the Regulations of the Government of the Republic of Kazakhstan.

3. Materials provided for scientific expertise

7. The developing body together with a copy of a draft law shall submit for the scientific expertise copies of the following materials (on paper or electronic media):

1) an explanatory memo to the draft law (in Kazakh and Russian languages);

2) a comparative table to the draft law when making amendments and additions to existing legislative acts with the corresponding justification for the amendments and additions (in Kazakh and Russian languages);

3) a concept of the draft law;

4) statistical data on the problem being studied, if any.

Additionally, for carrying out scientific economic expertise, the following shall be provided:

1) passport for assessing the socio-economic consequences of the enacted draft law (in Kazakh and Russian languages), initialed on a per-page basis and signed by the supervising deputy head of the state body - the developer of the draft law, in the form in accordance with the annex to these Rules;

2) financial calculations for the Republican Budgetary Commission on draft normative legal acts, providing for reduction in state revenue or increase in state spending.

Failure to submit materials provided for in this clause shall be grounds for refusal to conduct a scientific expertise.

At the request of the experts or the organizer of the expertise, the developing body shall submit within two working days other materials relating to the issues raised in the draft law.

8. Sending the draft laws for scientific expertise by the developing body or deputies of the Parliament of the Republic of Kazakhstan when they initiate the draft laws.

At the same time, draft laws, prepared in the procedure of legislative initiative of the deputies of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, shall not be sent for scientific economic expertise.

To carry out a scientific economic expertise, the developing body of the draft law shall send materials on the draft law to the organizer of the expertise, including on electronic media. The organizer of expertise shall send materials on draft law to a scientific organization, expert engaged to carry out the scientific economic expertise.

4. Procedure and conditions of carrying out scientific expertise

9. Conditions of carrying out scientific expertise shall be determined by a civil law contract concluded between the organizer of the expertise and scientific organization or expert, in accordance with legislation of the Republic of Kazakhstan.

10. Scientific legal expertise shall be carried out at the following stages of development of a draft law:

1) before its submission to the Office of the Prime Minister of the Republic of Kazakhstan in accordance with the Regulations of the Government of the Republic of Kazakhstan;

2) in case of making conceptual amendments to the draft law as the result of its improvements according to the comments of the Presidential Administration of the Republic of Kazakhstan or the Office of the Prime Minister of the Republic of Kazakhstan.

Scientific economic expertise shall be carried out at the following stages of the development of a draft law:

1) prior to its coordination by the Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan;

2) in case of making conceptual amendments to the draft law as the result of its improvement by comments of the Presidential Administration of the Republic of Kazakhstan or the Office of the Prime Minister of the Republic of Kazakhstan.

The scientific linguistic expertise of the draft law regarding the authenticity of texts in Kazakh and Russian languages shall be carried out at the following stages of the development of the draft law:

1) prior to its submission to the Government of the Republic of Kazakhstan upon coordination with the ministries of finance, national economy and justice;

2) prior to its submission by the Government of the Republic of Kazakhstan for consideration of the Parliament of the Republic of Kazakhstan upon compliance with comments of the Presidential Administration of the Republic of Kazakhstan and/or the Office of the Prime Minister of the Republic of Kazakhstan.

11. Decision on carrying out an expertise of a draft law may be made by:

1) the President of the Republic of Kazakhstan or upon his instruction by the Head of the Presidential Administration of the Republic of Kazakhstan, deputies of the Parliament of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan, submitting the draft to the Mazhilis of Parliament of the Republic of Kazakhstan in the procedure of legislative initiative;

2) the authorized body;

3) by the developing body, if the regulation of this body or other normative legal acts grant these persons and structural units such a right.

12. The scientific expertise of the draft law shall include the following steps:

1) definition and description of problematic issues, to which the draft law is directed;

2) a description of all known and effective ways, mechanisms, approaches to resolving problematic issues that are addressed by the adoption of the law, including those applied at various historical stages, international practice, as well as the identification of related areas of legal relations and their impact in the form of consequences of the adoption of the law;

3) analysis of the proposed methods of the draft law, mechanisms, approaches to resolving problematic issues, the possible consequences of the adoption of certain methods of resolving problematic situations proposed by the draft law.

13. Responsibility for the conformity of the text of the conclusion of the scientific expertise with the text of the draft normative legal act at each stage of its development shall be borne with the developing bodies.

5. Terms of scientific expertise

14. Scientific expertise must be carried out within the terms not exceeding 15 calendar days from the date of provision of the scientific organization or an expert with a draft law and materials to it, except for scientific linguistic expertise, which shall be carried out within 15 working days, as well as scientific economic expertise, which shall be carried out within 25 calendar days.

The developing body shall ensure the submission of a draft law for scientific linguistic expertise within 2 working days upon its coordination with the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan.

15. Additional and repeated scientific expertise should be carried out within a period not exceeding 5 working days from the date of submission of a draft law and materials to the scientific organization or expert.

The term for a scientific linguistic expertise at the stage of consideration of a draft law in the Office of the Prime Minister of the Republic of Kazakhstan after eliminating the comments of the Presidential Administration of the Republic of Kazakhstan should be at least 2 working days and not exceed 5 working days from the moment the finalized draft is submitted of the law by the designing authority for the second scientific linguistic expertise.

Where necessary, the duration of the scientific expertise may be extended with the consent of the developing body and the organizer of the expertise, unless there is an order from the President of the Republic of Kazakhstan, the leadership of the Presidential Administration of the Republic of Kazakhstan, the Government of the Republic of Kazakhstan on the need to carry out thereof.

16. In case of finalization of the draft law by the developing body on the proposals of a scientific organization or expert, the time limits for conducting a scientific expertise shall be established from the date of submission of an updated draft law.

6. Entities carrying out the scientific expertise

17. Scientific expertise of draft normative legal acts shall be carried out by scientific institutions or higher educational institutions of the corresponding profile (hereinafter referred to as scientific organizations), experts recruited from among scientists and specialists, depending on the content of the project under consideration.

As scientific organizations, experts, specialists from other states and international organizations may be involved. The draft normative legal act may be sent for scientific expertise to foreign and international organizations.

18. An expert must have a higher education and a scientific degree, have special knowledge, experience in the field of a certain type of scientific expertise.

19. The scientific organization, expert:

1) shall receive all necessary information, materials for conducting scientific expertise, including and on issues arising in the course of conducting scientific expert work;

2) shall receive remuneration for work performed;

3 by agreement with the organizer of the expertise, shall give opinions not only on the questions posed to them, but also on other issues arising from the draft normative legal acts, within their competence;

4) can use the statistical data of the developing bodies (in case the statistics of the authorized state statistics body and the developing body do not match, this should be reflected in the expert opinion);

5) when carrying out a scientific expertise, they may engage third parties in its execution, unless otherwise provided by the contract;

6) shall give a motivated, scientifically substantiated, objective and complete conclusion on issues arising from the draft normative legal acts, as well as the expertise organizer put before them;

7) on their own, at their own expense and within the time period established by the organizer of the expertise, shall rectify the defects made through their own fault during the scientific expertise;

8) not later than 1 working day shall inform the organizer of the expertise about the impossibility of obtaining the expected results from the scientific expertise or the inappropriateness of further scientific expertise;

9) shall submit to the expertise organizer a report on the expenses incurred during the scientific expertise;

10) shall ensure confidentiality of information relating to the subject of the scientific expertise, the progress of its implementation and scientific results;

11) shall bear other obligations established by the contract.

7. Expert Opinion

20. According to the results of the scientific expertise of the draft normative legal act, an expert opinion shall be drawn up that should contain motivated, scientifically substantiated, objective and complete conclusions of the scientific organization or experts on the subject of the scientific expertise.

21. The following data must be indicated in the expert opinion of the scientific expertise of the draft law:

1) general provisions:

organization and / or person engaged by an organization carrying out a scientific expertise;

отрасли науки, по которым проведена научная expertise;

the developing body;

subject matter and goals of the scientific expertise;

name of the draft law;

purpose of the draft law;

structure of the draft law;

2) a description of the problematic issues that the draft law aims to address, including an assessment of the validity and timeliness of the adoption of the draft law;

3) a description of all known and effective ways, mechanisms, approaches to resolving problematic issues that are addressed by the adoption of the law, including those applied at various historical stages, international practice, as well as related areas of legal relations and the impact on them in the form of consequences of the adoption of the law;

4) analysis of the methods, mechanisms, approaches proposed by the draft law for resolving problematic issues posed, the possible consequences of adopting particular methods of resolving problematic situations, including answers to questions posed to scientific expertise.

22. The following questions shall be posed before scientific legal expertise:

1) review for the compliance of a draft law with the Constitution of the Republic of Kazakhstan, normative legal acts of the higher authorities, international obligations of the Republic of Kazakhstan;

2) assessment of social, economic, scientific, technical and other consequences of the adoption of the draft law;

3) studying the norms of the law for corruption risks;

4) determination of the causes and conditions conducive to the commission of criminal and administrative offenses in connection with the adoption of the draft law, as well as an assessment of its impact on the prevention of their commission;

5) determination of the causes and conditions for the violation of equal rights and equal opportunities for men and women in connection with the adoption of the draft law;

6) determination of the list of normative legal acts to be specified subject to the adoption of the draft law;

7) characterization of the scientific elaboration of the norms of the draft law, development of scientifically-grounded proposals for improving the legislative framework;

8) identification of possible contradictions to the principles of the relevant branch of law;

9) identification of explicit or hidden departmental or group interest provided by the draft law;

10) receiving answers to other questions arising from the draft law.

23. The expert opinion of the scientific economic expertise of the draft law must indicate:

1) general provisions:

the developing body;

organization and / or person engaged by an organization carrying out a scientific expertise;

general characteristics of the draft law;

name of the draft law;

purpose of the draft law;

structure of the draft law;

novelty of the draft law;

2) a description of the problematic issues that the draft law aims to address;

3) a description of all known and effective ways, mechanisms, approaches to resolving problematic issues that are addressed by the adoption of the law, including those applied at various historical stages, foreign practice, as well as related areas of legal relations and the impact on them in the form of consequences of the adoption of the law;

4) analysis of the methods, mechanisms, approaches proposed by the draft law for resolving problematic issues, the possible consequences of adopting particular methods of resolving problematic situations, including assessing the impact of project provisions on macroeconomic efficiency, social development, entrepreneurship development, economic security of the branch and / or the country;

5) general conclusion.

24. If several draft laws are submitted for scientific expertise, the scientific organization or expert carries out scientific expertise and shall draw up an opinion on each draft law.

25. The expert opinion shall be prepared on the letterhead of the organization that conducted the scientific expertise, and in the case of an expert expertise, the conclusion shall indicate his surname, name, patronymic and data indicating his competence and qualifications.

26. The expert opinion shall be signed by the first head of the scientific organization and the persons who conducted the expertise, or by the expert who conducted the scientific expertise.

27. Conclusions of scientific expertise shall be advisory in nature.

If the expert opinion contains comments and / or suggestions to the draft law, the developing body shall decide on finalization of the draft law subject to consensus with the comments and / or proposals of the expert opinion.

If the scientific expert opinion contains comments and / or suggestions that are not within the competence of the developing body, then the developing body shall send them simultaneously to the draft law to state bodies whose competence includes the consideration of issues addressed in the expert opinion, for elaboration and formation of an appropriate position.

Within 7 working days after receiving a scientific expert opinion, state bodies whose competence includes the consideration of issues raised in the expert opinion shall be obliged to take measures to review these comments and suggestions and submit relevant information to the developing body.

28. When submitting the draft law and the expert opinion on it to the Government of the Republic of Kazakhstan, the developing body must provide reasoned justification for not accepting the recommendations contained in the expert opinion on the draft law. A copy of the relevant rationale for the developing body shall be simultaneously submitted to the scientific organization or expert.

8. Financing of the scientific expertise

29. Financing of scientific expertise shall be carried out at the expense of budgetary funds in accordance with the procedure, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Annex to the Rules for scientific expertise of draft normative legal acts

Passport for assessing socio-economic consequences of the adopted draft
laws of the Republic of Kazakhstan for submission to scientific economic expertise

*Detailed guide for completion of sections of the passport is provided in methodology recommendations on assessment of socio-economical consequences of the adopted draft laws

1. General information
State developing body
Name of the draft law
Contact details of the developer	surname, name, patronymic: position: telephone: e-mail:
Branch of legislation
Subject of legal regulation
2. Justification and timeliness of the development of a draft law
2.1 The problem the draft aims to solve (The problem should be defined and formulated as clearly as possible. Overly extensive or unspecific language should be avoided) Problem statement: Qualitative and quantitative description of the problem: (to qualitatively reveal the essence and scale of the problem: in the territorial and sectoral aspects, as well as provide information on the dynamics of the development of the problem: increase, decrease or invariance of the severity of the problem over time) Negative effects due to the presence of a problem: (describe the negative effects that are a consequence of the existence of the problem, with the provision of information about the harm caused, its size in monetary terms; quantitative information about violations of the rights and interests of citizens and organizations; information about the impossibility of performing actions, functions or receiving services due to lack of regulation (data and estimates of losses, lost profits, etc.); data on the appeal, complaints of citizens and organizations, etc..) Persons affected by the problem: (describe the target groups affected by the problem: citizens, enterprises, organizations, the state) Reasons the existence of which leads to the problem:
2.2 Analysis of the current situation and government regulation in the problem sphere (the main parameters of the development of the regulated industry, economic sector, competitiveness assessment using the analysis of statistical data and international rating assessments, measures currently being taken to solve the problem under the current legislation, program documents, achieved results)
2.3 Goal and objectives of the draft law (desired result from the introduction of the draft law) Goal (the establishment of long-term social and (or) economic goals for the achievement of which a draft law is being developed) Objectives (must determine future state of affairs to verify the achievement of the goal) Quantitatively measurable performance indicators for problem solving (indicators characterizing the degree of problem solving (Does not apply to rules containing editorial changes and aimed at filling in legal gaps and conflicts) 1. 1. 2. 3. 2. 1. 2. 3. ….
2.4 Compliance of the goals of the draft law with the strategic goals of the state (to reflect the consistency of the goals of the proposed regulation with the goals of the annual messages of the President of the Republic of Kazakhstan, the Kazakhstan-2050 Strategy, strategic and program documents, indicating specific provisions of the documents and their names) Strategic goals of the state Description of the compliance of the goals of the draft law with the strategic goals of the state "…." "…"
2.5 International experience in solving similar regulation problems (Description of examples of solving the established regulatory problem in different countries)
2.6 Description of all solutions to the problem considered at the stage of development of the draft law, and justification of the chosen option (description of the mechanisms, advantages, disadvantages, risks of implementing various solutions to the problem, as well as the rationale for the choice of the proposed method for solving the problem with a description of the reasons for the exclusion of other options)
3. Analysis of socio-economic consequences using the method of analysis of benefits and costs for target groups (identify target groups that the proposed draft law may directly or indirectly affect, give them a qualitative and quantitative description, and analyze all the expected consequences for them (positive and negative))
I. Population Description of the target group Quantitative assessment of the target group Qualitative and quantitative description of benefits Qualitative and quantitative description of costs II. Entrepreneurs Description of the target group Quantitative assessment of the target group Qualitative and quantitative description of benefits Qualitative and quantitative description of costs III. The State Description of the target group Quantitative assessment of the target group Qualitative and quantitative description of benefits Qualitative and quantitative description of costs * examples of possible calculations for these sections are provided in section 3 of the guidelines
4. Implementation risks (negative consequences, potential difficulties, circumstances that may interfere with the achievement of the objectives of the draft law in its implementation)
5. Means of achieving the goal and objectives of the draft law (Means of achievement and estimated amount are reflected within the framework of the approved budget program, additional financing in excess of the approved amounts or funds allocated from other sources. At the same time, the sources of financing are indicated: republican, local budgets, the National Fund and other sources, as well as budget losses in cases of cancellation or lowering of tax rates and other obligatory payments to the budget, introduction of tax benefits, deductions, etc.) Republican budget Local budget National fund other sources (name of a source) Amount under the planned budget program (name) Amount of funds additionally allocated from the budget Amount allocated from other sources Budget losses
6. Results of public discussion of the draft law
7. Annex (additional materials to illustrate the results of the analysis)

surname, name, patronymic __________________________________________________

(signature of the supervising deputy head of state

body - the developer of the draft law)

Annex to the decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated August 31, 2016 no. 497

List of invalid certain decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan

1. Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated May 30, 2002 no. 598 "On measures to improve regulatory activity" (Collected Acts of the President and the Government of the Republic of Kazakhstan, 2002, no. 16, art. 172).

2. Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated September 4, 2003 no. 898 "On amendments and additions to the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated May 30, 2002 no. 598" (Collected Acts of the President and the Government of the Republic of Kazakhstan, 2003, no. 36, art. 363).

3. Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated November 3, 2005 no. 1096 "On additions to the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated May 30, 2002 no. 598" (Collected Acts of the President and the Government of the Republic of Kazakhstan, 2005, no. 40, art. 559).

4. Paragraph 4 of amendments and additions, which are made to certain decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan, approved by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated February 14, 2006 no. 99 "On amendments and additions to certain decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan".

5. Paragraph 2 of amendments and additions, which are made to certain decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan, approved by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated March 20, 2007 no. 21 "On amendments and additions to certain decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan" (Collected Acts of the President and the Government of the Republic of Kazakhstan, 2007, no. 9, art. 105).

6. Paragraph 1 of amendments and additions, which are made to certain decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan, approved by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated June 4, 2009 no. 822 "On amendments and additions to certain decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan" (Collected Acts of the President and the Government of the Republic of Kazakhstan, 2009, no. 29, art. 255).

7. Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated January 15, 2010 no. 13 "On amendments and an addition to the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated May 30, 2002 no. 598" (Collected Acts of the President and the Government of the Republic of Kazakhstan, 2010, no. 6, art. 82).

8. Subparagraph 2) of paragraph 1 of amendments and additions, which are made to certain decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan, approved by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated November 12, 2010 no. 1198 "On amendments and additions to certain decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan" (Collected Acts of the President and the Government of the Republic of Kazakhstan, 2010, no. 60, art. 594).

9. Subparagraph 1) of paragraph 1 of amendments and additions, which are made to certain decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan, approved by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated April 5,2011 no. 359 "On amendments and additions to certain decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan" (Collected Acts of the President and the Government of the Republic of Kazakhstan, 2011, no. 29, art. 364).

10. Paragraph 1 of amendments and additions, which are made to certain decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan, approved by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated May 27, 2011 no. 590 "On amendments and additions to certain decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan" (Collected Acts of the President and the Government of the Republic of Kazakhstan, 2011, no. 40, art. 506).

11. Paragraph 1 of amendments and additions, which are made to certain decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan, approved by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated April 11, 2013 no. 333 "On amendments and additions to certain decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan" (Collected Acts of the President and the Government of the Republic of Kazakhstan, 2013, no. 24, art. 389).

12. Paragraph 2 of amendments and additions, which are made to certain decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan, approved by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated May 29, 2013 no. 541 "On amendments and additions to certain decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan" (Collected Acts of the President and the Government of the Republic of Kazakhstan, 2013, no. 35, art. 521).

13. Paragraph 2 of amendments and additions, which are made to certain decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan, approved by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated September 24, 2014 no. 1011 "Issues of the Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan" (Collected Acts of the President and the Government of the Republic of Kazakhstan, 2014, no. 59-60, art. 555).

14. Paragraph 4 of amendments and additions, which are made to certain decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan, approved by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated December 30, 2014 no. 1401 "On amendments and additions to certain decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan and the order of the Prime Minister of the Republic of Kazakhstan dated February 2, 2009 no. 15-р "On further measures to improve the legislation" (Collected Acts of the President and the Government of the Republic of Kazakhstan, 2014, no. 83-84, art. 722).