Қазақстан Республикасының теңіз инфрақұрылымын дамытудың 2024-2028 жылдарға арналған кешенді жоспарын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 29 сәуірдегі № 343 қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының теңіз инфрақұрылымын дамытудың 2024 2028 жылдарға арналған кешенді жоспары (бұдан әрі – Кешенді жоспар) бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасының орталық мемлекеттік органдары, Маңғыстау облысы әкімдігі, сондай-ақ Кешенді жоспардың орындалуына жауапты мүдделі ұйымдар (келісу бойынша):

1) Кешенді жоспарда көзделген іс-шаралардың уақтылы іске асырылуын қамтамасыз етсін;

2) тоқсан сайын, есепті кезеңнен кейінгі айдың 10-күнінен кешіктірмей, Қазақстан Республикасының Көлік министрлігіне оның іске асырылу барысы туралы ақпарат беріп тұрсын.

3. Қазақстан Республикасының Көлік министрлігі жылдың қорытындысы бойынша 1 ақпаннан кешіктірмей Қазақстан Республикасының Үкіметіне Кешенді жоспардың орындалу барысы туралы жиынтық ақпарат беріп тұрсын.

4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Көлік министрлігіне жүктелсін.

5. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі

О. Бектенов

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2024 жылғы 29 сәуірдегі № 343 қаулысымен бекітілген

Қазақстан Республикасының теңіз инфрақұрылымын дамытудың 2024 2028 жылдарға арналған кешенді жоспары

Кіріспе

Қазақстан Республикасының теңіз инфрақұрылымын дамытудың 2024 2028 жылдарға арналған кешенді жоспары (бұдан әрі – Кешенді жоспар) Қазақстан Республикасының Президенті Қ.К. Тоқаевтың 2023 жылғы 1 қыркүйектегі "Әділетті Қазақстанның экономикалық бағдары" атты Қазақстан халқына Жолдауында қойылған тапсырмаларды орындау мақсатында әзірленді.

Құжат Каспий теңізінің қазақстандық жағалауында теңіз инфрақұрылымын дамыту және оның жүк ағынының өзгеріп тұратын құрылымына бейімделуі, сондай-ақ жүктерді өңдеу уақытын қысқарту және порт операцияларының тиімділігін арттыру жөніндегі 2028 жылға дейінгі кезеңге арналған пайым мен негізгі тәсілдерді айқындайды.

Құжатта саланы мынадай:

1) көліктік-логистикалық инфрақұрылымды дамыту;

2) Ақтау және Құрық порттарының инфрақұрылымын дамыту;

3) әкімшілік кедергілерді азайту;

4) теңіз порттары арқылы халықаралық тасымал логистикасын (сервисін) дамыту;

5) көлікте цифрландыруды дамыту бағыттары бойынша тиімді дамыту үшін қажетті бастамалар баяндалған.

Кешенді жоспардың міндеттеріне қол жеткізу осы Кешенді жоспардың
іс-шараларын іске асыру арқылы қамтамасыз етілетін болады.

Көзделген міндеттерді орындау транскаспий бағдарлары бойынша жүктерді тасымалдаудың жаһандық тізбегінде Қазақстан Республикасының көліктік-логистикалық және транзиттік әлеуетін нығайтуға мүмкіндік береді.

Ағымдағы жағдайды талдау

Ақтау, Құрық және Баутино теңіз порттары Каспий теңізінің қазақстандық секторында бірнеше халықаралық көлік дәлізі тоғысқан нүктеде орналасқан.

Порт инфрақұрылымы жылына 21 млн тонна жүк өткізу қабілеті бар терминалдық қуаттар кешені болып табылады, ол мыналардан тұрады:

шикі мұнай мен мұнай өнімдерін ауыстырып тиеуді қамтамасыз ететін жобалық қуаты 7,5 млн тонна мұнай құю терминалы;

бір мезгілде 82,5 мың тоннаға дейін астық сақталатын астық терминалдары – 2 млн тонна;

күрделі, ыдыстағы, дара және габаритті емес жүктерді өңдеуге арналған құрғақ жүк терминалдары – 3,5 млн тонна;

әмбебап терминал – 2 млн тонна;

автомобиль және теміржол паромдарын қабылдауға қабілетті паром кешені – 6 млн тонна.

Қазіргі уақытта Құрық портында астық, күрделі, контейнерлік, үйілетін және құйылытын жүктер бойынша терминалдық қуаттардың ұлғаюын қамтамасыз ететін "Саржа" көпфункциялы теңіз терминалының жобасы іске асырылуда.

Кірме жолдардың барлық түрлері бар. Порттардың техникалық жарақтандырылуы (порталдық және мобильді крандар, қайта тиеу техникасы және басқалары) құрғақ, күрделі, құйылатын, габаритті емес (жобалық) жүктердің ауқымды номенклатурасын тиеу-түсіру жұмыстарын, сондай-ақ вагондардағы жүктерді және жүк автокөлік құралдарын итеріп кіргізуді/шығаруды жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Теңіз порттарының режимі жұмыс – жыл бойы.

Жүктердің номенклатурасы: дәнді дақылдар, мұнай және мұнай өнімдері, металл бұйымдары, тыңайтқыштар, химиялық өнімдер, ХТТ және басқалар, сондай-ақ Иран, Түркия, Ресей, Әзербайжан, Түрікменстан бағытында шығыстан батысқа, солтүстіктен оңтүстікке және кері қарай жүретін транзиттік жүктер.

Өндірістік қызметті жүзеге асыру процесінде қазақстандық порттар қолданыстағы заңнамаға сәйкес экологиялық талаптардың сақталуын қамтамасыз етеді және халықаралық стандарттар (ISO 9001 сәйкес сапа менеджменті жүйесі, ISO 14001, ISO 45001 экологиялық менеджменті және PERS порттарын экологиялық сараптау жүйесі) негізінде басқарудың заманауи модельдерін енгізеді.

Ақтау порты 2022 жылы EcoPorts халықаралық сертификатынан сәтті өтіп, "Жасыл порт" мәртебесіне ие болды.

Осы сертификаттау шеңберінде порт өзіне көміртегі ізін біртіндеп азайту міндеттемелерін қабылдады және бүгінгі күні отынды аз тұтынатын және тиісінше қоршаған ортаға теріс әсері аз қайта тиеу техникасын жаңғырту жұмысын белсенді жүргізуде.

Экологиялық менеджмент жүйесінің негізгі мақсаты – экономикалық қызмет нәтижесінде қоршаған ортаға жағымсыз әсер тигізуді азайту және алдын алу.

Бүгінгі күні Қазақстан арқылы жүктерді қағазсыз тасымалдауды қамтамасыз ету үшін цифрлық экожүйе құру бойынша жұмыс жүргізілуде, оның мақсаты жүктерді ресімдеу рәсімдерін жеделдету, бизнес-процестерді автоматтандыру, сондай-ақ қатысушылардың интеграциялық және электрондық өзара іс-қимылын дамыту арқылы транзиттік әлеуетті арттыру болып табылады.

Теңіз көлігін халықаралық көлік дәліздеріне интеграциялау үшін теңіз саласының цифрлық кеме қатынасы, әкімшілік ауыртпалықты азайту және теңіз тасымалының тиімділігін арттыру бағытындағы міндеттерін шешу қажет.

Мүдделі мемлекеттік органдар мен тасымалдау процесіне қатысушылар бизнес-процестерге цифрлық технологияларды енгізу және "бірыңғай терезе" тетігінің элементтері (кіші жүйелер, API функционалдық бөліктері) болып табылатын ақпараттық жүйелерді құру бойынша жұмыс жүргізуде. Тасымалдау процесін жеделдету мақсатында алдын ала ақпараттандыру бөлігінде ("АТСП" ҰК" АҚ, "KTZ Express" АҚ, "Баку халықаралық теңіз сауда порты" ЖАҚ) деректер алмасу үшін ақпараттық жүйелер арасында интеграция жүргізілді.

Сонымен қатар IT шешімдері тасымалдау процесіне қатысушылардың бәрінде бірдей жоқ немесе енді ғана енгізу процесінде, сондай-ақ қазіргі бытыраңқы ақпараттық жүйелер бір-бірімен нашар байланысқан. Теңіз порттарында цифрлық технологияларды енгізу түрлі ақпараттық жүйелер арасында интеграция жүргізуді/деректерді ортақ пайдалану жүйесін құру үшін АЖО (автоматтандырылған жұмыс орындары) модулін ұсынуды көздейді.

Бұдан басқа, трансқазақстандық дәліздерді дамыту мақсатында "ҚТЖ" ҰК" АҚ жыл сайын транзиттік қатынастағы бәсекеге нарықтағы қабілетті тарифтік шарттарды, оның ішінде Транскаспий халықаралық көлік маршрутындағы (бұдан әрі – ТХКМ) конъюнктураны ескере отырып қарайды және қабылдайды.

"АТСП" ҰК" АҚ Қытай – Қазақстан – Әзербайжан – Грузия – Түркия – Еуропа бағыты бойынша контейнерлердегі жүктерді ауыстырып тиеуге 2024 жылға:

20 футтық контейнер – 1 контейнер үшін 60 АҚШ доллары (ҚҚС есептемегенде);

40 футтық контейнер – Баку портынан (Алят) келетін жоғарыда көрсетілген маршрут бойынша ауыстырып тиеуге ұқсас мөлшемелер, сондай-ақ ҚҚС, ӘТЖ, ГТЖ және Түркия аумағы бойынша т/ж операторлары тарапынан тасымалдауға жеңілдіктер беру шартымен 1 контейнер үшін 80 АҚШ доллары (ҚҚС есептемегенде) мөлшерінде төлемақы белгілеуге дайын.

Құрық порты жүктің кепілдік берілген көлемі болса, жүк жөнелтушілер/жүк тасымалдаушылар үшін жеңілдікті шарттар ұсыну мүмкіндігін қарастыруға дайын.

Теңіз порттарын дамытуға бағытталған іс-шараларға қарамастан, жаңа міндеттер туындауда, оларды шешу шұғыл шаралар қабылдауды талап етеді:

1. Каспий теңізінің деңгейі 1998 жылдан бері 1,5 метрге төмендегені байқалады, соңғы 3 жылда (2021-2023 жж.) теңіз деңгейі 72 см-ге төмендеді (жылына орта есеппен 24 см). Бұл фактор теңіз порттарының жұмысына кемелерге жүкті толтыра тиемеу түрінде әсерін тигізуде. Мысалы, сыйымдылығы 12 мың тонна мұнай танкеріне қазіргі уақытта 10 мың тоннадан асырмай жүк тиеледі, ал суға 4,6 м батып тұратын 6,5 мың тонналық құрғақ жүк кемелеріне суға 4,3-4,4 м дейін ғана батып тұратын шекте жүк тиеліп, 450-500 тонна кем тиеледі.

Осыған байланысты теңіз порттары акваториясында және жақындап келу каналдарында түбін тереңдету жұмыстарын жүргізу қажеттігі туындайды.

2. Теңіз порттарына кеменің келуін ресімдеген кезде бақылау-тексеру рәсімдерін жүргізуге жұмылдырылған кеден қызметтерінің және Қазақстан Республикасының Көлік министрлігі Теміржол және су көлігі комитетінің "Қазақстан Республикасы порттарының теңіз әкімшілігі" республикалық мемлекеттік мекеме (бұдан әрі – ПТӘ) қызметкерлерінің штат санын ұлғайту жолымен теңіздегі өткізу пункттеріндегі бақылау қызметтерінің тәулік бойы жұмыс істеу режимін қамтамасыз ету.

2020 жылдан бастап 2023 жылға дейінгі кезеңде кемелердің кіруі едәуір ұлғайғаны байқалады (2020 жылғы 756 бірліктен 2023 жылы 1026 бірлікке дейін).

Кеме кіруінің ұлғаюына байланысты ПТӘ инспекторын 30 (отыз) минуттан 60 (алпыс) минутқа дейін күту орын алуда.

ПТӘ инспекторының келуін күтуге байланысты мұнай құю және құрғақ жүк айлақтарының тұрып қалуы айына кемінде 1 (бір) тәулікті құрайды.

Осы уақыт ішінде порт айлақтарында кемінде екі кемені, танкер флотының бір кемесін және құрғақ жүк флотының бір кемесін өңдеуге болады. Осылайша, порт айына шамамен 15-16 млн теңгеден айырылып қалады немесе бұл жылына 180-192 млн теңгені құрауы мүмкін.

Бұл мәселені шешу бақылау-қадағалау органдарының жүктерді және кемелердің кіру/шығуын ресімдеу уақытын қысқартуына, порт қызметінің тиімділігін арттыруға, сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін азайтуға оң әсерін тигізеді.

3. "Теңіз порты" кеден бекеті "Қазақстан Республикасы" бару пунктымен АТСП-на контейнерлерде келетін импорттық жүктерге, мобильді инспекциялық-тексеру кешенін (бұдан әрі – МИТК) қолдана отырып, міндетті кедендік бақылауды өткізеді.

Сондай-ақ, АТСТ-на келетін импорттық контейнерлік жүктер МИТК арқылы сканерлеуге жатады.

Контейнерлердің жөнелтілуін орта есеппен 3-4 тәулікке дейін кешіктіру жүктерді жеткізу мерзімдерінің бұзылуына әкеп соғады, бұл өз кезегінде клиенттердің Ақтау порты арқылы жүктерді тасымалдаудан бас тартуына әкелуі мүмкін.

Транскаспий бағытын одан әрі дамытуда логистикалық тізбектің барлық учаскелерінде және Ақтау портын қоса алғанда, шекара өткелінің қайта тиеу пункттерінде контейнерлерді өңдеудің мәлімделген уақытын ұстап тұру ерекше рөл атқарады.

Бұдан басқа, жұмыс технологиясы және қадағалау органдарының талаптарын негізге ала отырып, персонал мен клиенттер кірген кезде порт аумағынан кіру/шығу, темір жолында, орталық бақылау-өткізу пунктында радиациялық бақылауды жүзеге асыру қажет.

Жоғарыда жазылғанды ескере отырып, мемлекеттік бақылау түрлерін жүргізу үшін теміржол, автомобиль көлігін қарап-тексеруге (тексеруге) және контейнерлерді қарап-тексеруге арналған жабдықты қоса алғанда, технологиялық жабдықтармен жарақтандыру, сондай-ақ көлік құралдарын, тауарларды, багажды және жеке тұлғаларды радиациялық бақылауды жүргізу қажет.

4. Қазіргі уақытта Құрық портына су құбыры жоқ, осыған байланысты сумен қамтамасыз ету әкелінетін сумен жүзеге асырылады.

Бұл ретте Құрық портының жалпы газ магистраліне қосылмау себебінен газ цистерналармен сатып алынады.

Ақтау-Құрық автомобиль жолы, сондай-ақ Құрық порты ауданындағы едәуір аумақ мобильді операторларының ұялы байланыспен қамту аймағына кірмейді.

Жоғарыда көрсетілген фактілер порттың өндірістік үрдістерін қиындатады және қосымша шығындарға әкеледі.

Осыған байланысты, Құрық портының үздіксіз өндірістік қызметі үшін ауданды қажетті инженерлік коммуникациялармен: газ және сумен жабдықтау, сондай-ақ ұялы байланыс қызметтеріне қолжетімділікті сапалы қамтамасыз ету қажет.

Саланың перспективалары

Теңіз порттарының орнықты және ұзақ мерзімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету мақсатында:

теңіз порттарының қуаттарын жүктерді ауыстырып тиеудің болжамды өсуін қамтамасыз ететін деңгейге біртіндеп жеткізіп, олардың, өндірістік қуаттарын кеңейту және жаңғырту жөніндегі жұмыстарды аяқтауды;

порт кешенін басқару кезінде бизнес-процестерді цифрландыруды қамтамасыз етуді;

экологиялық қауіпсіздік қағидаттарын енгізуді және қайта тиеу процесінің қауіпсіздігін қамтамасыз етуді;

клиенттерге көрсетілетін қызметтердің неғұрлым қолайлы жағдайларын ұсыну, порт клиенттеріне қызмет көрсету қызметін кеңейтудің қосымша мүмкіндіктерін іздестіру арқылы клиенттердің қанағаттану деңгейін арттыруды қамтитын кешенді тәсіл қажет.

Кешенді жоспарда:

жүктерді ауыстырып тиеу көлемін жылына 21 млн тоннадан 30 млн тоннаға дейін жеткізе отырып, теңіз порттарының терминалдық қуаттарын салу және реконструкциялау жолымен көлік-логистикалық инфрақұрылымды дамыту;

теңіз порттары арқылы халықаралық тасымалдардың логистикасын (сервисін) дамыту;

көлікте цифрландыруды дамыту көзделуде.

Күтілетін нәтиже:

Кешенді жоспардың негізгі нәтижелері:

мемлекеттің теңіз көлігі саласындағы міндеттерін шешуге және экономиканы дамытуға;

елдің транзиттік әлеуетін толыққанды пайдалануға;

Каспий теңізінің қазақстандық жағалауында көлік инфрақұрылымын тиімді дамытуға бағытталған.

Кешенді жоспарды іске асыру таяудағы 5 жылда Ақтау және Құрық теңіз порттарының базасында теңіз инфрақұрылымын ғана емес, өңірді де дамыту, атап айтқанда, әлеуметтік деңгейді (жаңа жұмыс орындарын құру), сондай-ақ шағын және орта бизнесті көтеруге мемлекеттік қолдау көрсету жолымен дамыған көлік-логистикалық кластер құруға мүмкіндік береді.

Құрылып жатқан теңіз порты инфрақұрылымы жүктердің ауқымды спектрін өңдеуге мүмкіндік береді. Бұл ретте теңіз порттарының өткізу қабілеті 2030 жылға қарай жылына 30 млн тоннаға, оның ішінде 200 мың ЖФЭ-ге дейін ұлғайтылатын болады.

Кешенді жоспардың күтілетін нәтижелеріне сәтті қол жеткізу қаржыландыру көлеміне, оның уақтылығы мен нысаналы пайдаланылуына байланысты.

Кешенді жоспарды қаржыландыру бюджеттен тыс қаражат, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен жүзеге асырылатын болады.

Ірі инвестициялық жобаларды іске асыру үшін теңіз көлігін (оның ішінде қайта тиеу техникасы мен жабдықтарын) жаңарту, сондай-ақ инфрақұрылымды салу/жаңғырту жөніндегі жобаларды іске асыруға түпкілікті қарыз алушы үшін жылдық 7 %-дан аспайтын сыйақы мөлшерлемесімен "Қазақстанның Даму Банк" АҚ бюджеттік кредитін кемінде 20 жыл мерзімге бөлу жоспарлануда.

Бұдан басқа, Кешенді жоспар шеңберіндегі жобаларды іске асырған кезде синдикатталған қаржыландыру және бірлесіп қаржыландыру қолданылуы мүмкін.

Р/с №	Атауы	Аяқтау нысаны	Орындау мерзімі	Жауапты орындаушы			Қаржыландыру көлемі, млрд теңге	Қаржыландыру көздері
1	2	3	4	5			6	7
Күтілетін нәтижелер: 1) порт инфрақұрылымының өткізу қабілетін 2028 жылға қарай жылына 30 млн тоннаға дейін арттыру; 2) контейнерлерді ауыстырып тиеудің өткізу қабілетін 2028 жылға қарай 3 есе ұлғайту; 3) транзиттік жүк тасымалын 2028 жылға қарай 2 есе ұлғайту; 4) теңіз порттары арқылы экспорт көлемінің 2028 жылға қарай 1,5 есе өсуі; 5) импорт тасымалы көлемінің 2028 жылға қарай 1,5 есе өсуі; 6) порттарда кемелерді өңдеу және жүктерді ресімдеу уақытын 2028 жылға қарай 1,5 есе азайту.
1. Көліктік-логистикалық инфрақұрылымды дамыту
1.1.	Каспийдегі қазіргі порт қуаттарын және оларды дамыту жөніндегі жоспарларды, оның ішінде ТХКБ және Солтүстік-Оңтүстік бағыттары шеңберінде талдау	КМ-ға талдамалық есеп	2024 жылғы қыркүйек	"ҚТЖ" ҰК" АҚ (келісу бойынша), "АТСП" ҰК" АҚ (келісу бойынша), "Құрық порты" ЖШС (келісу бойынша), "АТСТ" ЖШС (келісу бойынша), "SEMURG Invest" ЖШС (келісу бойынша), "ЕРСАЙ Каспиан Контрактор" ЖШС (келісу бойынша)		талап етілмейді		талап етілмейді
1.2.	Ақтау және Құрық порттарының терминалдық қуаттарының пайдалануға берілуін және жүк жөнелтушілердің жоспарларын ескере отырып, темір жолдардың өткізу қабілетін талдау	КМ-ға талдамалық есеп	2024 жылғы қыркүйек	"ҚТЖ" ҰК" АҚ (келісу бойынша), "АТСП" ҰК" АҚ (келісу бойынша), "Құрық порты" ЖШС (келісу бойынша), "АТСТ" ЖШС (келісу бойынша), "SEMURG Invest" ЖШС (келісу бойынша), "ЕРСАЙ Каспиан Контрактор" ЖШС (келісу бойынша)		талап етілмейді		талап етілмейді
1.3.	Каспий теңізінің қазақстандық бөлігіндегі, оның ішінде "Ақтау теңіз порты" АЭА АҚ аумағында орналасқан қазіргі КЛО, КЛХ, өнеркәсіптік және сервистік орталықтарын талдау	КМ-ға талдамалық есеп	2024 жылғы қараша	"ҚТЖ" ҰК" АҚ, (келісу бойынша) "Ақтау теңіз порты" АЭА" АҚ (келісу бойынша)		талап етілмейді		талап етілмейді
1.4.	Порт инфрақұрылымын дамытуға арналған инвестициялық жобаларды іске асыру үшін инвесторларды тарту	шарттар	тұрақты негізде	СІМ, "KazakhInvest" ҰК" АҚ (келісу бойынша)		талап етілмейді		талап етілмейді
1.5.	Дамыған инженерлік коммуникациялары бар сауда-логистикалық инфрақұрылымды дамытуға жарамды жер учаскелерін айқындау	Маңғыстау облысы әкімдігінің қаулысы	2024 жылғы желтоқсан	Маңғыстау облысының әкімдігі, "Ақтау теңіз порты" АЭА" АҚ (келісу бойынша)		талап етілмейді		талап етілмейді
2. Ақтау портының инфрақұрылымын дамыту
2.1.	Ақтау портында контейнерлік хаб салу	пайдалануға қабылдау актісі	2025 жылғы желтоқсан	КМ, "АТСП" ҰК" АҚ (келісу бойынша), "ҚТЖ" ҰК" АҚ (келісу бойынша)			43,4 млрд теңге	бюджеттен тыс қаражат
2.2.	Ақтау теңіз портының акваториясында және оған кіреберіс каналында түбін тереңдету жұмыстарын жүргізу	орындалған жұмыстар актісі	2025 жылғы желтоқсан	КМ, "ҚТЖ" ҰК" АҚ, "АТСП" ҰК" АҚ (келісу бойынша)			18,1 млрд теңге	бюджеттен тыс қаражат
2.3.	Баутино теңіз портының акваториясында түбін тереңдету жұмыстарын жүргізу	орындалған жұмыстар актісі	2026 жылғы желтоқсан	КМ, "ҚТЖ" ҰК" АҚ (келісу бойынша), "АТСП" ҰК" АҚ (келісу бойынша), жеке терминал иелері			8,0 млрд теңге	бюджеттен тыс қаражат
2.4.	Ақтау портының № 3 айлағын ұзарта отырып, № 12 айлақты реконструкциялау	пайдалануға қабылдау актісі	2026 – 2027 жылдар	КМ, "АТСП" ҰК" АҚ (келісу бойынша), "ҚТЖ" ҰК" АҚ (келісу бойынша)			29,6 млрд тенге	бюджеттен тыс қаражат
2.5.	Ақтау портының қайта тиеу техникасы мен жабдықтарын жаңарту	қабылдау актісі	2024 – 2025 жылдар	КМ, "АТСП" ҰК" АҚ (келісу бойынша), "ҚТЖ" ҰК" АҚ (келісу бойынша)			8,5 млрд теңге	қарыз қаражаты (ҚДБ)
2.6.	Қуаты 1 млн тоннаға дейінгі мұнай-май құю терминалын салу	пайдалануға қабылдау актісі	2026 жылғы желтоқсан	КМ, "АТСТ" ЖШС (келісу бойынша)			2,9 млрд теңге	бюджеттен тыс қаражат
2.7.	№ 21, 22, 23 айлақтарға қосымша теміржол орнату арқылы Ақтау теңіз солтүстік терминалының инфрақұрылымдық және техникалық қуаттарын кеңейту	пайдалануға қабылдау актісі	2025 – 2026 жылдар	КМ, "АТСТ" ЖШС (келісу бойынша)			1 млрд теңге	бюджеттен тыс қаражат
2.8.	Ақтау портында жаңа аумақтар құрылуын ескере отырып, тас және топырақ карьерлерін резервтеу, сондай-ақ көлік инфрақұрылымы жобаларына, оның ішінде су қоры жерлеріне жер бөлу	Маңғыстау облысы әкімдігінің қаулысы	2024 жылғы желтоқсан	Маңғыстау облысының әкімдігі, "Ақтау теңіз порты" АЭА" АҚ (келісу бойынша)			талап етілмейді	талап етілмейді
2.9.	Ақтау портында № 13, № 14, № 15 құрғақ жүк айлақтарын салу	пайдалануға қабылдау актісі	2027 – 2028 жылдар	КМ, "АТСП" ҰК" АҚ, "ҚТЖ" ҰК" АҚ (келісу бойынша)			92,5 млрд теңге	қарыз қаражаты (ҚДБ)
2.10.	Ақтау портындағы № 9, № 10 мұнай құю айлақтарын реконструкциялау	пайдалануға қабылдау актісі	2027 – 2028 жылдар	КМ, "АТСП" ҰК" АҚ (келісу бойынша), "ҚТЖ" ҰК" АҚ (келісу бойынша)			17,6 млрд теңге	"ҚДБ" АҚ қарыз қаражаты
2.11.	Кіреберіс станциясы бар теміржол желісін (9 шақырым) салу және оны "Химия" паркі теміржол станциясына қосу	пайдалануға қабылдау актісі	2028 жылғы наурыз	"ҚТЖ" ҰК" АҚ, (келісу бойынша)			5,8 млрд теңге	бюджеттен тыс қаражат
2.12.	"Маңғыстау – Бейнеу" теміржол желісінің өткізу қабілетін арттыру: жолдардың пайдалы ұзындығын 11 разъезде (№ 1, 2, 6, 10, 11, 12, 13, 15, 16, Үстірт разъезі, Шетпе ст.) 850-ден 1050 метрге дейін ұлғайту; № 2, 10, 12, 15 разъездерде қосымша жолдар салу; Маңғыстау станциясын дамыту (қосымша 2 жол салу, қабылдау-жөнелту жолдарының санын 6-дан 8-ге дейін ұлғайту); автобұғаттауды енгізе отырып, "Маңғыстау – Өзен" учаскесінде 3 разъезд салу	пайдалануға қабылдау актісі	2028 жылғы мамыр	"ҚТЖ" ҰК" АҚ (келісу бойынша)			6,8 млрд теңге	бюджеттен тыс қаражат
3. Құрық портының инфрақұрылымын дамыту
3.1.	Құрық теңіз портының акваториясында және оның кіреберіс каналында түбін тереңдету жұмыстарын жүргізу	орындалған жұмыстар актісі	2024 жылғы желтоқсан		КМ, "ҚТЖ" ҰК" АҚ (келісу бойынша), "Құрық порты" ЖШС (келісу бойынша), "SEMURG Invest" ЖШС (келісу бойынша)		25,8 млрд теңге	бюджеттен тыс қаражат
3.2.	Ерсай терминалы мен оның кіреберіс каналының акваториясында түбін тереңдету жұмыстарын жүргізу	акт орындалған жұмыстар	2025 жылғы желтоқсан		КМ, "ҚТЖ" ҰК" АҚ (келісу бойынша), "ЕРСАЙ Каспиан Контрактор" ЖШС (келісу бойынша)		8,0 млрд теңге	бюджеттен тыс қаражат
3.3.	"Semurg INVEST" ЖШС-ны және "ЕРСАЙ Каспиан Контрактор" ЖШС-ны "Ақтау теңіз порты" АЭА" АҚ-ға қосу бойынша шаралар қабылдау	тіркеу туралы куәлік	2025 жылғы ақпан		КМ, Маңғыстау облысының әкімдігі, "SEMURG INVEST" ЖШС (келісу бойынша), "Ақтау теңіз порты" АЭА" АҚ (келісу бойынша), "ЕРСАЙ Каспиан Контрактор" ЖШС (келісу бойынша)		талап етіледі	қажет емес
3.4.	"Ерсай" теңіз терминалында (жүк қоймалары) теміржол тармағын кеңейту және "Ерсай" станциясында қабылдау-жөнелту пунктін салу	пайдалануға қабылдау актісі	2024 – 2025 жылдар		КМ, "ЕРСАЙ Каспиан Контрактор" ЖШС (келісу бойынша)		2,4 млрд теңге	бюджеттен тыс қаражат
3.5.	"Ерсай" теңіз терминалында қойма үй-жайларын салу	пайдалануға қабылдау актісі	2026 – 2028 жылдар		КМ, "ЕРСАЙ Каспиан Контрактор" ЖШС (келісу бойынша)		3,8 млрд теңге	бюджеттен тыс қаражат
3.6.	"Ерсай" теңіз терминалының мамандандырылған порт техникасы мен және жабдығын сатып алу	қабылдау актісі	2024 – 2026 жылдар		КМ, "ЕРСАЙ Каспиан Контрактор" ЖШС (келісу бойынша)		8,5 млрд теңге	бюджеттен тыс қаражат
3.7.	Қуаттылығы жылына 1 млн. тонна түйіршікті күкірт пен минералды тыңайтқыштарды ауыстырып тиеуге арналған сусымалы жүктер терминалын салу	пайдалануға қабылдау актісі	2027 жылғы желтоқсан		КМ, "ЕРСАЙ Каспиан Контрактор" ЖШС (келісу бойынша)		13,8 млрд теңге	бюджеттен тыс қаражат
3.8	"Саржа" көпфункциялы теңіз терминалын салу	пайдалануға қабылдау актісі	2024 – 2028 жылдар		КМ, "SEMURG INVEST" ЖШС (келісу бойынша)		98 млрд теңге	бюджеттен тыс қаражат
3.8.1.	Астық терминалын салу	пайдалануға қабылдау актісі	2025 – 2027 жылдар		КМ, "SEMURG INVEST" ЖШС (келісу бойынша)		18 млрд теңге	бюджеттен тыс қаражат
3.8.2.	Құйылатын жүктер терминалын салу	пайдалануға қабылдау актісі	2026 – 2028 жылдар		КМ, "SEMURG INVEST" ЖШС (келісу бойынша)		39 млрд теңге	бюджеттен тыс қаражат
3.8.3.	Жалпы (құрғақ) жүк терминалын салу	пайдалануға қабылдау актісі	2024 – 2026 жылдар		КМ, "SEMURG INVEST" ЖШС (келісу бойынша)		7 млрд теңге	бюджеттен тыс қаражат
3.8.4.	Әмбебап терминал салу	пайдалануға қабылдау актісі	2025 – 2027 жылдар		КМ, "SEMURG INVEST" ЖШС (келісу бойынша)		34 млрд теңге	бюджеттен тыс қаражат
3.9.	Құрық портының терминалдарын газ және сумен жабдықтау бойынша қажетті инженерлік коммуникациялармен қамтамасыз ету	орындалған жұмыстар актілері	2026 – 2027 жылдар		Маңғыстау облысының әкімдігі		0,8 млрд теңге	ЖБ/жеке инвестициялар
4. Әкімшілік кедергілерді азайтуды қамтамасыз ету
4.1.	Жүктерді ресімдеу, сақтау, өңдеу бойынша кедендік және салықтық реттеуді оңтайландыру жөнінде шаралар қабылдау, оның ішінде осы қызметтерді тәулік бойы көрсету мүмкіндігін беру, сондай-ақ жүкті ресімдеу кезінде қатысы бар қызметтер жүйелерінің интеграциясын көздеу	бірлескен бұйрық	2025 жылғы шілде	Қаржымині, КМ, ҰЭМ, ДСМ, АШМ, ҰҚК ШҚ, Маңғыстау облысының әкімдігі			талап етілмейді	талап етілмейді
4.2.	Транзиттік жүктер үшін "жасыл дәлізді" қамтамасыз ету бойынша ұсыныстар әзірлеу	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	2024 жылғы қазан	Қаржымині, КМ, ҰЭМ, ДСМ, АШМ, ҰҚК ШҚ, Маңғыстау облысының әкімдігі			талап етілмейді	талап етілмейді
4.3.	Ерсай терминалында теңізде өткізу пунктін ашу жөнінде шаралар қабылдау	Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы	2026 жылғы тамыз	КМ, Қаржымині, ДСМ, АШМ, ҰҚК ШҚ, "ЕРСАЙ Каспиан Контрактор" ЖШС (келісу бойынша)			талап етілмейді	талап етілмейді
4.4.	Маңғыстау облысының Қарақия ауданында көлік инфрақұрылымы объектілерін қамту аймағын ұлғайту арқылы ұялы байланыс қызметтеріне ашық қолжетімділікті қамтамасыз ету жөнінде шаралар қабылдау	орындалған жұмыстар актісі	2024 жылғы желтоқсан	ЦДИАӨМ, Маңғыстау облысының әкімдігі, ұялы байланыс операторлары (келісу бойынша), "Құрық порты" ЖШС(келісу бойынша), "SEMURG INVEST" ЖШС (келісу бойынша), "ЕРСАЙ Каспиан Контрактор" ЖШС (келісу бойынша)			талап етілмейді	талап етілмейді
5. Теңіз порттары арқылы халықаралық тасымалдардың логистикасын (сервисін) дамыту
5.1.	Сервистік орталықтарды, КЛО, КЛХ, оның ішінде а/ш және тамақ өнімдерін сақтау және қайта өңдеу бойынша дамыту және салу	пайдалануға қабылдау актілері	2028 жылғы желтоқсан	Маңғыстау облысының әкімдігі, "Ақтау теңіз порты" АЭА" АҚ (келісу бойынша), "ҚТЖ" ҰК" АҚ (келісу бойынша)		талап етілмейді		талап етілмейді
5.2.	Түркиялық және қытайлық әріптестерді тарта отырып, ТХКБ маршруты бойынша біріккен көліктік-логистикалық компания құру	құрылтай құжаттары	2024 жылғы желтоқсан	КМ, "ҚТЖ" ҰК" АҚ (келісу бойынша)		талап етілмейді		талап етілмейді
5.3.	ҚХР мемлекеттік органдарымен және Орталық Азия елдерімен ТХКБ бағыты бойынша жүк ағынының болжамды көлемін айқындау және оны одан әрі жүктеу бөлігінде келіссөздер жүргізу жөнінде шаралар қабылдау	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	2024 жылғы желтоқсан	КМ, СИМ, СІМ, "ҚТЖ" ҰК" АҚ (келісу бойынша), "ҚМГ" ҰК" АҚ (келісу бойынша)		талап етілмейді		талап етілмейді
5.4.	Халықаралық контейнерлік операторларды тарту	шарттарды жасасу	Тұрақты негізде	КМ, "KazakhInvest" (келісу бойынша) ҰК" АҚ, Маңғыстау облысының әкімдігі, "ҚТЖ" ҰК" АҚ (келісу бойынша), "АТСП" ҰК" АҚ (келісу бойынша)		талап етілмейді		талап етілмейді
6. Көлікте цифрландыруды дамыту
6.1.	Құрық портында терминалдық операциялық жүйе – TOS (Terminal Operating System) енгізу	КМ-ға ақпарат	2024 жылғы	КМ, "ҚТЖ" ҰК" АҚ (келісу бойынша), "Құрық порты" ЖШС (келісу бойынша)			0,8 млрд теңге	бюджеттен тыс қаражат
6.2.	"ҚТЖ" ҰК" АҚ мен теңіз порттарындағы терминал операторлары арасында жүк тасымалдарын жоспарлау мен басқарудың интеграцияланған автоматтандырылған жүйесін құру	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	2025 жылғы желтоқсан	КМ, "ҚТЖ" ҰК" АҚ (келісу бойынша) "АТСП" ҰК" АҚ (келісу бойынша), "Құрық порты" ЖШС (келісу бойынша), ЦДИАӨМ			0,2 млрд теңге	бюджеттен тыс қаражат
6.3.	"Бірыңғай терезе" қағидаты бойынша теңіз өткізу пункттерінде электрондық құжат айналымы жүйесін құру	пайдалануға беру актісі	2025 – 2026 жылдар	КМ, "ҚТЖ" ҰК" АҚ (келісу бойынша), ЦДИАӨМ, Қаржымині, АШМ, ДСМ, ҰҚК ШҚ (келісу бойынша)			0,8 млрд теңге	бюджеттен тыс қаражат
6.4.	Транзиттік жүктер үшін "жасыл дәлізді" қамтамасыз ету бойынша одан әрі шараларды қабылдау	Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат	2024 – 2028 жылдар	Қаржымині, КМ, ҰЭМ, ДСМ, АШМ, ҰҚК ШҚ (келісу бойынша), Маңғыстау облысының әкімдігі			талап етілмейді	талап етілмейді

Ескертпе: аббревиатуралардың толық жазылуы:

"АТСП" ҰК" АҚ – "Ақтау теңіз сауда порты" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамы

"АТСТ" ЖСШ – "Ақтау теңіз солтүстік терминалы" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі

АШМ – Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі

ДСМ – Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі

КЛО – көліктік-логистикалық орталық

КЛХ – көліктік-логистикалық хаб

КМ – Қазақстан Республикасының Көлік министрлігі

Қаржымині – Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі

"ҚМГ" ҰК" АҚ – "ҚазМұнайГаз" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамы

"ҚТЖ" ҰК" АҚ – "Қазақстан темір жолы" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамы

ӨҚМ – Қазақстан Республикасының Өнеркәсіп және құрылыс министрлігі

СИМ – Қазақстан Республикасының Сауда және интеграция министрлігі

СІМ – Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі

ТХКБ – Транскаспий халықаралық көлік бағдары

ҰҚК ШҚ – Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі

ҰЭМ – Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігі

ЦДИАӨМ – Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі

"KazakhInvest" ҰК" АҚ – "Kazakh Invest" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамы

Об утверждении Комплексного плана развития морской инфраструктуры Республики Казахстан на 2024 – 2028 годы

Постановление Правительства Республики Казахстан от 29 апреля 2024 года № 343

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемый Комплексный план развития морской инфраструктуры Республики Казахстан на 2024 – 2028 годы (далее – Комплексный план).

2. Центральным государственным органам Республики Казахстан, акимату Мангистауской области, а также заинтересованным организациям (по согласованию), ответственным за исполнение Комплексного плана:

1) обеспечить своевременную реализацию мероприятий, предусмотренных Комплексным планом;

2) ежеквартально, не позднее 10 числа месяца, следующего за отчетным периодом, представлять информацию о ходе его реализации в Министерство транспорта Республики Казахстан.

3. Министерству транспорта Республики Казахстан по итогам года, не позднее 1 февраля, представлять сводную информацию о ходе выполнения Комплексного плана в Правительство Республики Казахстан.

4. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на Министерство транспорта Республики Казахстан.

5. Настоящее постановление вводится в действие со дня его подписания.

Премьер-Министр Республики Казахстан

О. Бектенов

Утвержден постановлением Правительства Республики Казахстан от 29 апреля 2024 года № 343

Комплексный план
развития морской инфраструктуры
Республики Казахстан на 2024 – 2028 годы

Введение

Комплексный план развития морской инфраструктуры Республики Казахстан на 2024 – 2028 годы (далее – Комплексный план) разработан в целях исполнения поставленных задач Президента Республики Казахстан Токаева К.К. в Послании народу Казахстана от 1 сентября 2023 года "Экономический курс Справедливого Казахстана".

Документ определяет видение и основные подходы по развитию морской инфраструктуры на казахстанском побережье Каспийского моря, ее адаптированности к изменяющейся структуре грузопотока, а также сокращению времени обработки грузов и повышению эффективности портовых операций на период до 2028 года.

В документе изложены необходимые инициативы для эффективного развития отрасли по следующим направлениям:

1) развитие транспортно-логистической инфраструктуры;

2) развитие инфраструктуры портов Актау и Курык;

3) снижение административных барьеров;

4) развитие логистики (сервиса) международных перевозок через морские порты;

5) развитие цифровизации на транспорте.

Достижение задач Комплексного плана будет обеспечено посредством реализации мероприятий настоящего Комплексного плана.

Выполнение предусмотренных задач позволит укрепить транспортно-логистический и транзитный потенциал Республики Казахстан в глобальной цепочке транспортировки грузов по транскаспийскому маршруту.

Анализ текущей ситуации

Морские порты Актау, Курык и Баутино расположены в казахстанском секторе Каспийского моря в точке пересечения нескольких международных транспортных коридоров.

Портовая инфраструктура представляет собой комплекс терминальных мощностей пропускной способностью 21 млн тонн грузов в год, состоящий из:

нефтеналивного терминала проектной мощностью 7,5 млн тонн, обеспечивающего перевалку сырой нефти и нефтепродуктов;

зерновых терминалов – 2 млн тонн, с единовременным хранением до 82,5 тыс. тонн зерновых;

сухогрузных терминалов – 3,5 млн тонн, предназначенных для обработки генеральных, тарно-штучных и негабаритных грузов;

универсального терминала – 2 млн тонн;

паромного комплекса – 6 млн тонн, способного принимать автомобильные и железнодорожные паромы.

В настоящее время в порту Курык реализуется проект многофункционального морского терминала "Саржа", который обеспечит увеличение терминальных мощностей по зерновым, генеральным, контейнерным, насыпным и наливным грузам.

Имеются все виды подъездных путей. Техническая оснащенность портов (портальные и мобильные краны, перегрузочная техника и другое) позволяет осуществлять погрузочно-разгрузочные работы широкой номенклатуры сухих, генеральных, наливных, негабаритных (проектных) грузов, а также накат/выкат повагонных грузов и грузовых автотранспортных средств. Режим работы морских портов круглогодичный.

Номенклатура грузов: зерновые культуры, нефть и нефтепродукты, металлические изделия, удобрения, химическая продукция, ТНП и прочие, а также транзитные грузы, следующие с востока на запад, с севера на юг и в обратном направлении с Ирана, Турции, России, Азербайджана, Туркменистана.

В процессе осуществления производственной деятельности казахстанские порты обеспечивают соблюдение экологических требований в соответствии с действующим законодательством и внедряют современные модели управления на основе международных стандартов (системы менеджмента качества в соответствии с ISO 9001, экологического менеджмента ISO 14001, ISO 45001 и системы экологической экспертизы портов PERS).

Порт Актау в 2022 году успешно прошел международную сертификацию EcoPorts и получил статус "Зеленый порт".

В рамках данной сертификации порт принял на себя обязательства по постепенному снижению углеродного следа и уже на сегодняшний день активно ведет работу по модернизации перегрузочной техники, потребляющей меньше топлива и, соответственно, меньше оказывающего негативное влияние на окружающую среду.

Основные цели системы экологического менеджмента – снижение и предотвращение неблагоприятного воздействия на окружающую среду в результате хозяйственной деятельности.

На сегодняшний день проводится работа по созданию цифровой экосистемы для обеспечения безбумажных перевозок грузов через Казахстан, целью которой является повышение транзитного потенциала путем ускорения процедур оформления грузов, автоматизации бизнес-процессов, а также развития интеграционного и электронного взаимодействия участников.

Для интеграции морского транспорта в международные транспортные коридоры необходимо решение задач морской отрасли в направлении цифрового судоходства, снижения административного бремени и повышения эффективности морской транспортировки.

Заинтересованными государственными органами и участниками перевозочного процесса проводится работа по внедрению цифровых технологий в бизнес-процессы и созданию информационных систем, которые являются элементами механизма "единого окна" (подсистемы, функциональные части API). Проведена интеграция между информационными системами для обмена данными в части предварительного информирования (АО "НК "АМТП", АО "KTZ Express", ЗАО "Бакинский Международный Морской Торговый Порт") с целью ускорения перевозочного процесса.

Вместе с тем не все участники перевозочного процесса имеют IТ решения или только находятся в процессе их внедрения, также существующие разрозненные информационные системы слабо связаны между собой. Внедрение цифровых технологий в морских портах предполагает проведение интеграции между различными информационными системами/предоставления модуля АРМ (автоматизированные рабочие места) для создания системы по совместному использованию данных.

Кроме того, в целях развития трансказахстанских коридоров АО "НК "ҚТЖ" ежегодно рассматривает и принимает конкурентоспособные тарифные условия в транзитном сообщении с учетом конъюнктуры рынка, в том числе на Транскаспийском международном транспортном маршруте.

АО "НК "АМТП" готово установить плату на 2024 год на перевалку грузов в контейнерах по направлению Китай – Казахстан – Азербайджан – Грузия – Турция – Европа в размере:

20-футовый контейнер – 60 долл. США за 1 контейнер (без учета НДС);

40-футовый контейнер – 80 долл. США за 1 контейнер (без учета НДС), при условии предоставления аналогичных ставок на перевалку по вышеуказанному маршруту со стороны порта Баку (Алят), а также скидок на перевозку со стороны железнодорожных операторов по территории КЗХ, АЖД, ГЖД и Турции.

Порт Курык готов рассмотреть возможность предоставления льготных условий для грузоотправителей/грузоперевозчиков при наличии гарантированного объема груза.

Несмотря на проводимые мероприятия, направленные на развитие морских портов, появляются новые задачи, решение которых требует принятия безотлагательных мер:

1. Снижение уровня Каспийского моря наблюдается с 1998 года на 1,5 метра, за последние 3 года (2021-2023 гг.) уровень моря снизился на 72 см (в среднем на 24 см в год). Данный фактор отражается на работе морских портов в плане недозагрузки судов. Например, нефтяной танкер вместимостью 12 тыс. тонн в настоящее время загружается не более 10 тыс. тонн, а сухогрузные суда 6,5 тыс. тонн с проходной осадкой 4,6 м загружаются до предела 4,3-4,4 м проходной осадки судна с недозагрузкой 450-500 тонн.

В связи с этим возникает необходимость проведения дноуглубительных работ в акватории морских портов и подходных каналах.

2. Обеспечение круглосуточного режима работы контролирующих служб на морских пунктах пропуска путем увеличения штатной численности сотрудников таможенных служб и республиканского государственного учреждения "Морская администрация портов Республики Казахстан" Комитета железнодорожного и водного транспорта Министерства транспорта Республики Казахстан (далее – МАП), задействованных в проведении контрольно-проверочных процедур при оформлении судозаходов в морских портах.

На протяжении периода с 2020 года по 2023 год наблюдается значительное увеличение количества судозаходов (с 756 ед. в 2020 году до 1026 ед. в 2023 году).

В связи с увеличением судозаходов имеет место ожидание инспектора МАП от 30 (тридцать) – 60 (шестьдесят) минут.

Простой нефтеналивных и сухогрузных причалов по причине ожидания прибытия инспектора МАП составляет не менее 1 (одних) суток в месяц.

В течение данного времени у причалов порта можно обработать не менее двух судов, одно судно танкерного флота и одно судно сухогрузного флота. Тем самым упущенная выгода порта может составлять около 15-16 млн тенге в месяц, или 180-192 млн тенге в год.

Решение данного вопроса положительно отразится на сокращении времени оформления грузов и захода/выхода судов контрольно-надзорными органами, повышении эффективности деятельности порта, снижении коррупционных рисков.

3. Таможенным постом "Морпорт" проводится обязательный таможенный контроль импортных грузов, прибывающих в контейнерах в АМТП с пунктом назначения "Республика Казахстан", с применением мобильного инспекционно-досмотрового комплекса (далее – МИДК).

Также сканированию с использованием МИДК подлежат импортные контейнерные грузы, прибывающие в АМСТ.

Задержка отправки контейнеров в среднем до 3-4 суток влечет за собой срыв сроков доставки грузов, что может привести к отказу клиентов от перевозки грузов через порт Актау.

Особую роль в дальнейшем развитии транскаспийских маршрутов имеет поддержание заявленного времени обработки контейнеров на всех участках логистической цепочки и в перегрузочных пунктах перехода границы, включая порт Актау.

Кроме того, исходя из технологии работы и требований надзорных органов, необходимо осуществление радиационного контроля на въездах/выездах, входах/выходах с территории порта, железнодорожном пути, центральном контрольно-пропускном пункте при входе персонала и клиентов.

Учитывая вышеизложенное, для проведения государственных видов контроля необходимо оснащение технологическим оборудованием, включая оборудование для осмотра (досмотра) железнодорожного, автомобильного транспорта и досмотра контейнеров, а также проведения радиационного контроля транспортных средств, товаров, багажа и физических лиц.

4. В настоящее время к порту Курык отсутствует водопровод, в связи с чем обеспечение водоснабжением осуществляется за счет привозной воды.

При этом ввиду неподключения порта Курык к общей газовой магистрали газ закупается в цистернах.

Автомобильная дорога Актау – Курык, а также значительная территория в районе порта Курык не входит в зону покрытия сотовой связи мобильных операторов.

Вышеуказанные факты осложняют процессы производственной деятельности порта и приводят к дополнительным затратам.

В этой связи для обеспечения бесперебойной производственной деятельности порта Курык необходимо наладить качественное обеспечение района необходимыми инженерными коммуникациями: газо- и водоснабжение, а также доступ к услугам сотовой связи.

Перспективы отрасли

В целях обеспечения стабильного и долгосрочного функционирования морских портов требуется комплексный подход, включающий:

завершение работ по расширению и модернизации производственных мощностей морских портов с поэтапным доведением их мощностей до уровня, обеспечивающего прогнозируемый рост перевалки грузов;

обеспечение цифровизации бизнес-процессов при управлении портовым комплексом;

внедрение принципов экологической безопасности и обеспечение безопасности перегрузочного процесса;

повышение уровня удовлетворенности клиентов путем предоставления клиентам наиболее комфортных условий получения услуг, поиска дополнительных возможностей расширения сервиса обслуживания клиентов порта.

Комплексным планом предусматриваются:

развитие транспортно-логистической инфраструктуры путем строительства и реконструкции терминальных мощностей морских портов с доведением объема перевалки грузов с 21 млн тонн до 30 млн тонн в год;

развитие логистики (сервиса) международных перевозок через морские порты;

развитие цифровизации на транспорте.

Ожидаемый результат:

Основные результаты Комплексного плана направлены на:

решение задач государства в сфере морского транспорта и развитие экономики;

полноценное использование транзитного потенциала страны;

эффективное развитие транспортной инфраструктуры на казахстанском побережье Каспийского моря.

Реализация Комплексного плана позволит в ближайшие 5 лет создать на базе морских портов Актау и Курык развитый транспортно-логистический кластер путем развития не только морской инфраструктуры, но и региона, в частности, поднятия социального уровня (создание новых рабочих мест), а также государственной поддержки малого и среднего бизнеса.

Создаваемая морская портовая инфраструктура позволит обрабатывать широкий спектр грузов. При этом пропускная способность морских портов к 2030 году будет увеличена до 30 млн тонн в год, в том числе 200 тыс. ДФЭ.

Успешное достижение ожидаемых результатов Комплексного плана зависит от объемов финансирования, его своевременности и целенаправленности.

Финансирование Комплексного плана будет осуществляться за счет внебюджетных средств, а также иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

Для реализации крупных инвестиционных проектов планируется выделение бюджетного кредита АО "Банк Развития Казахстана" на срок не менее 20 лет со ставкой вознаграждения для конечного заемщика не более 7 % годовых на реализацию проектов по обновлению морского транспорта (в том числе перегрузочной техники и оборудования), а также строительству/модернизации инфраструктуры.

Кроме того, при реализации проектов в рамках Комплексного плана могут быть применены синдицированное финансирование и софинансирование.

№ п/п	Наименование	Форма завершения	Срок исполнения	Ответственный исполнитель	Объем финансирования, млрд тенге		Источники финансирования
1	2	3	4	5	6		7
Ожидаемые результаты: 1) увеличение пропускной способности портовой инфраструктуры до 30 млн тонн в год к 2028 году; 2) увеличение пропускной способности перевалки контейнеров в 3 раза к 2028 году; 3) увеличение транзитных грузоперевозок в 2 раза к 2028 году; 4) рост объема экспорта через морские порты в 1,5 раза к 2028 году; 5) рост объема импортных перевозок в 1,5 раза к 2028 году; 6) снижение времени обработки судов и оформления грузов в портах в 1,5 раза к 2028 году.
1. Развитие транспортно-логистической инфраструктуры
1.1.	Анализ имеющихся портовых мощностей на Каспий и планов по их развитию, в том числе в рамках маршрутов ТМТМ и Север-Юг	аналитический отчет в МТ	Сентябрь 2024 года	АО "НК "КТЖ" (по согласованию), АО "НК "АМТП" (по согласованию), ТОО "Порт Курык" (по согласованию), ТОО "АМСТ" (по согласованию), ТОО "SEMURG INVEST" (по согласованию), ТОО "ЕРСАЙ Каспиан Контрактор (по согласованию)		не требуется	не требуются
1	2	3	4	5		6	7
1.2.	Анализ пропускной способности железных дорог с учетом ввода в эксплуатацию терминальных мощностей портов Актау и Курык и планов грузоотправителей	аналитический отчет в МТ	Сентябрь 2024 года	АО "НК "КТЖ" (по согласованию), АО "НК "АМТП" (по согласованию), ТОО "Порт Курык" (по согласованию), ТОО "АМСТ" (по согласованию), ТОО "SEMURG INVEST" (по согласованию), ТОО "ЕРСАЙ Каспиан Контрактор" (по согласованию)		не требуется	не требуются
1.3.	Анализ имеющихся ТЛЦ, ТЛХ, промышленных и сервисных центров на казахстанской части Каспийского моря, в том числе расположенных на территории СЭЗ "Морпорт Актау"	аналитический отчет в МТ	Ноябрь 2024 года	АО "НК "КТЖ" (по согласованию), АО "СЭЗ "Морпорт Актау" (по согласованию)		не требуется	не требуются
1.4.	Привлечение инвесторов к реализации инвестиционных проектов для развития портовой инфраструктуры	договоры	на постоянной основе	МИД, АО "НК "KazakhInvest" (по согласованию)		не требуется	не требуются
1	2	3	4	5		6	7
1.5.	Определение земельных участков, пригодных для развития торгово-логистической инфраструктуры с развитыми инженерными коммуникациями	Постановление акимата Мангистауской области	Декабрь 2024 года	акимат Мангистауской области, АО "СЭЗ "Морпорт Актау" (по согласованию)		не требуется	не требуются
2. Развитие инфраструктуры порта Актау
2.1.	Строительство контейнерного хаба в порту Актау	акт приемки в эксплуатацию	Декабрь 2025 года	МТ, АО "НК "АМТП" (по согласованию), АО "НК "КТЖ" (по согласованию)		43,4 млрд тенге	внебюджетные средства
2.2.	Проведение дноуглубительных работ в акватории морского порта Актау и подходного канала к нему	акт выполненных работ	Декабрь 2025 года	МТ, АО "НК "КТЖ" (по согласованию), АО "НК "АМТП" (по согласованию)		18,1 млрд тенге	внебюджетные средства
2.3.	Проведение дноуглубительных работ в акватории морского порта Баутино	акт выполненных работ	Декабрь 2026 года	МТ, АО "НК "КТЖ" (по согласованию), АО "НК "АМТП" (по согласованию), владельцы частных терминалов		8,0 млрд тенге	внебюджетные средства
1	2	3	4	5		6	7
2.4.	Реконструкция причала № 12 с удлинением причала № 3 порта Актау	акт приемки в эксплуатацию	2026-2027 годы	МТ, АО "НК "АМТП" (по согласованию), АО "НК "КТЖ" (по согласованию)		29,6 млрд тенге	внебюджетные средства
2.5.	Обновление перегрузочной техники и оборудования порта Актау	акт приемки	2024-2025 годы	МТ, АО "НК "АМТП" (по согласованию), АО "НК "КТЖ" (по согласованию)		8,5 млрд тенге	заемные средства (БРК)
2.6.	Строительство нефте-маслоналивного терминала мощностью до 1 млн тонн	акт приемки в эксплуатацию	Декабрь 2026 года	МТ, ТОО "АМСТ" (по согласованию)		2,9 млрд тенге	внебюджетные средства
2.7.	Расширение инфраструктурных и технических мощностей Актауского морского северного терминала путем устройства дополнительного железнодорожного пути к причалам № 21, 22, 23	акт приемки в эксплуатацию	2025-2026 годы	МТ, ТОО "АМСТ" (по согласованию)		1 млрд тенге	внебюджетные средства
1	2	3	4	5		6	7
2.8.	Резервирование каменных и грунтовых карьеров, а также отвод земель под транспортные инфраструктурные проекты, в том числе земель водного фонда, с учетом создания новых территорий в порту Актау	Постановление акимата Мангистауской области	Декабрь 2024 года	акимат Мангистауской области, АО "СЭЗ "Морпорт Актау" (по согласованию)		не требуется	не требуются
2.9.	Строительство сухогрузных причалов № 13, № 14, № 15 в порту Актау	акт приемки в эксплуатацию	2027-2028 годы	МТ, АО "НК "АМТП" (по согласованию), АО "НК "КТЖ" (по согласованию)		92,5 млрд тенге	заемные средства (БРК)
2.10.	Реконструкция нефтеналивных причалов № 9, № 10 в порту Актау	акт приемки в эксплуатацию	2027-2028 годы	МТ, АО "НК "АМТП" (по согласованию), АО "НК "КТЖ" (по согласованию)		17,6 млрд тенге	заемные средства АО "БРК"
2.11.	Строительство железнодорожной линии (9 км) с подъездной станцией и соединение ее с железнодорожной станцией – парк "Химическая"	акт приемки в эксплуатацию	Март 2028 года	АО "НК "КТЖ" (по согласованию)		5,8 млрд тенге	внебюджетные средства
1	2	3	4	5		6	7
2.12.	Увеличение пропускной способности железнодорожной линии "Мангистау – Бейнеу": увеличение полезной длины путей с 850 до 1050 метров на 11 разъездах (рзд. № 1, 2, Устюрт, 6, 10, 11, 12, 13, 15, 16, ст. Шетпе); строительство дополнительных путей на разъездах № 2, 10, 12, 15; развитие станции Мангистау (строительство дополнительных 2 путей, увеличение количества приемоотправочных путей с 6 до 8); строительство 3-х разъездов на участке "Мангистау – Узень" с внедрением автоблокировки	акт приемки в эксплуатацию	Май 2028 года	АО "НК "КТЖ" (по согласованию)		6,8 млрд тенге	внебюджетные средства
3. Развитие инфраструктуры порта Курык
3.1.	Проведение дноуглубительных работ в акватории морского порта Курык и подходного канала к нему	акт выполненных работ	Декабрь 2024 года	МТ, АО "НК "КТЖ" (по согласованию), ТОО "Порт Курык" (по согласованию), ТОО "SEMURG INVEST" (по согласованию)		25,8 млрд тенге	внебюджетные средства
1	2	3	4	5		6	7
3.2.	Проведение дноуглубительных работ в акватории терминала Ерсай и подходного канала к нему	акт выполненных работ	Декабрь 2025 года	МТ, АО "НК "КТЖ" (по согласованию), ТОО "ЕРСАЙ Каспиан Контрактор", (по согласованию)		8,0 млрд тенге	внебюджетные средства
3.3.	Принятие мер по включению ТОО "Semurg Invest" и ТОО "ЕРСАЙ Каспиан Констрактор" в СЭЗ "Морпорт Актау"	свидетельство о регистрации	Февраль 2025 года	МТ, Акимат Мангистауской области, АО "СЭЗ "Морпорт Актау" (по согласованию), ТОО "SEMURG INVEST" (по согласованию), ТОО "ЕРСАЙ Каспиан Контрактор" (по согласованию)		не требуется	не требуются
3.4.	Расширение железнодорожной ветки на морском терминале "Ерсай" (грузовой фронт) и строительство приемоотправочного пункта на станции "Ерсай"	акт приемки в эксплуатацию	2024-2025 годы	МТ, ТОО "ЕРСАЙ Каспиан Контрактор" (по согласованию)		2,4 млрд тенге	внебюджетные средства
3.5.	Строительство складских помещений на морском терминале "Ерсай"	акт приемки в эксплуатацию	2026-2028 годы	МТ, ТОО "ЕРСАЙ Каспиан Контрактор" (по согласованию)		3,8 млрд тенге	внебюджетные средства
1	2	3	4	5		6	7
3.6.	Приобретение специализированной портовой техники и оборудования морского терминала "Ерсай"	акт приемки	2024-2026 годы	МТ, ТОО "ЕРСАЙ Каспиан Контрактор" (по согласованию)		8,5 млрд тенге	внебюджетные средства
3.7.	Строительство терминала насыпных грузов для перевалки гранулированной серы и минеральных удобрений мощностью 1 млн тонн в год	акт приемки в эксплуатацию	Декабрь 2027 года	МТ, ТОО "ЕРСАЙ Каспиан Контрактор" (по согласованию)		13,8 млрд тенге	внебюджетные средства
3.8.	Строительство многофункционального морского терминала "Саржа"	акт приемки в эксплуатацию	2024-2028 годы	МТ, ТОО "SEMURG INVEST" (по согласованию)		98 млрд тенге	внебюджетные средства/заемные средства (БРК)
3.8.1.	Строительство зернового терминала	акт приемки в эксплуатацию	2025-2027 годы	МТ, ТОО "SEMURG INVEST" (по согласованию)		18 млрд тенге	внебюджетные средства/заемные средства (БРК)
3.8.2.	Строительство терминала наливных грузов	акт приемки в эксплуатацию	2026-2028 годы	МТ, ТОО "SEMURG INVEST" (по согласованию)		39 млрд тенге	внебюджетные средства
3.8.3.	Строительство терминала генеральных (сухих) грузов	акт приемки в эксплуатацию	2024-2026 годы	МТ, ТОО "SEMURG INVEST" (по согласованию)		7 млрд тенге	внебюджетные средства
3.8.4.	Строительство универсального терминала	акт приемки в эксплуатацию	2025-2027 годы	МТ, ТОО "SEMURG INVEST" (по согласованию)		34 млрд тенге	внебюджетные средства
1	2	3	4	5		6	7
3.9.	Обеспечение терминалов порта Курык необходимыми инженерными коммуникациями по газо- и водоснабжению	акты выполненных работ	2026-2027 годы	Акимат Мангистауской области		0,8 млрд тенге	МБ/частные инвестиции
4. Обеспечение снижения административных барьеров
4.1.	Принятие мер по оптимизации таможенного и налогового регулирования по оформлению, хранению, обработке грузов, в том числе предоставлению возможности оказания данных услуг в круглосуточном режиме, а также интеграции систем причастных служб при оформлении груза	совместный приказ	Июль 2025 года	МФ, МТ, МНЭ, МЗ, МСХ, ПС КНБ (по согласованию), акимат Мангистауской области		не требуется	не требуются
4.2.	Выработка предложений о подходах по обеспечению "зеленого коридора" для транзитных грузов	информация в Правительство Республики Казахстан	Октябрь 2024 года	МФ, МТ, МНЭ, МЗ, МСХ, ПС КНБ (по согласованию), акимат Мангистауской области		не требуется	не требуются
1	2	3	4	5		6	7
4.3.	Принятие мер по открытию морского пункта пропуска на терминале Ерсай	постановление Правительства Республики Казахстан	Август 2026 года	МТ, МФ, МЗ, МСХ, ПС КНБ (по согласованию), ТОО "ЕРСАЙ Каспиан Контрактор" (по согласованию)		не требуется	не требуются
4.4.	Принятие мер по обеспечению открытого доступа к услугам сотовой связи путем увеличения зоны покрытия объектов транспортной инфраструктуры в Каракиянском районе Мангистауской области	акт выполненных работ	Декабрь 2024 года	МЦРИАП, акимат Мангистауской области, операторы сотовой связи (по согласованию), ТОО "Порт Курык" (по согласованию), ТОО "SEMURG INVEST" (по согласованию), ТОО "ЕРСАЙ Каспиан Контрактор" (по согласованию)		не требуется	не требуются
5. Развитие логистики (сервиса) международных перевозок через морские порты
5.1.	Развитие и строительство сервисных центров, ТЛЦ, ТЛХ, в том числе по хранению и переработке с/х и пищевой продукции	акты приемки в эксплуатацию	Декабрь 2028 года	Акимат Мангистауской области, АО "СЭЗ "Морпорт Актау" (по согласованию), АО	не требуется		не требуются
1	2	3	4	5	6		7
				"НК "КТЖ" (по согласованию)
5.2.	Создание объединенной транспортно-логистической компании по маршруту ТМТМ с привлечением турецких и китайских партнеров	учредительные документы	Декабрь 2024 года	МТ, АО "НК "КТЖ" (по согласованию)	не требуется		не требуются
5.3.	Принятие мер по проведению переговоров с государственными органами КНР и странами Центральной Азии в части определения прогнозных объемов грузопотока по маршруту ТМТМ и его дальнейшей загрузки	информация в Правительство Республики Казахстан	Декабрь 2024 года	МТ, МТИ, МИД, АО "НК "КТЖ" (по согласованию), АО "НК "КМГ" (по согласованию)	не требуется		не требуются
5.4.	Привлечение международных контейнерных операторов	заключение договоров	на постоянной основе	МТ, АО "НК "KazakhInvest" (по согласованию), акимат Мангистауской области, АО "НК "ҚТЖ" (по согласованию), АО "НК "АМТП" (по согласованию)	не требуется		не требуются
1	2	3	4	5	6		7
6. Развитие цифровизации на транспорте
6.1.	Внедрение в порту Курык терминальной операционной системы - TOS (Terminal Operating System)	информация в МТ	декабрь 2024 года	АО "НК "КТЖ" (по согласованию), ТОО "Порт Курык"	0,8 млрд тенге		внебюджетные средства
6.2.	Создание интегрированной автоматизированной системы планирования и управления грузовыми перевозками между АО "НК "КТЖ" и операторами терминалов в морских портах	информация в Правительство Республики Казахстан	декабрь 2025 года	АО "НК "КТЖ" (по согласованию), АО "НК "АМТП" (по согласованию), ТОО "Порт Курык" (по согласованию), МЦРИАП	0,2 млрд тенге		внебюджетные средства
6.3.	Создание системы электронного документооборота в морских пунктах пропуска по принципу "единое окно"	акт ввода в эксплуатацию	2025-2026 годы	МТ, АО "НК "КТЖ" (по согласованию), МЦРИАП, МФ, МСХ, МЗ, ПС КНБ	0,8 млрд тенге		внебюджетные средства
6.4.	Принятие дальнейших мер по обеспечению "зеленого коридора" для транзитных грузов	информация в Правительство Республики Казахстан	2024-2028 годы	МФ, МТ, МНЭ, МЗ, МСХ, ПС КНБ (по согласованию), акимат Мангистауской области	не требуется		не требуются

Примечание: расшифровка аббревиатур:

АО "НК "АМТП" – акционерное общество "Национальная компания "Актауский морской торговый порт"

ТОО "АМСТ" – товарищество "Актауский морской северный терминал"

МСХ – Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан

МЗ – Министерство здравоохранения Республики Казахстан

ТЛЦ – транспортно-логистический центр

ТЛХ – транспортно-логистический хаб

МТ – Министерство транспорта Республики Казахстан

МФ – Министерство финансов Республики Казахстан

АО "НК "КМГ" – акционерное общество "Национальная компания "КазМунайГаз"

АО "НК "ҚТЖ" – акционерное общество "Национальная компания "Қазақстан темір жолы"

МПС – Министерство промышленности и строительства Республики Казахстан

МТИ – Министерство торговли и интеграции Республики Казахстан

МИД – Министерство иностранных дел Республики Казахстан

ТМТМ – Транскаспийский международный транспортный маршрут

ПС КНБ – Пограничная служба Комитета национальной безопасности Республики Казахстан

МНЭ – Министерство национальной экономики Республики Казахстан

МЦРИАП – Министерство цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан

АО "НК "KazakhInvest" – акционерное общество "Национальная компания "Kazakh Invest"

_____________________________________________