Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің 1998 жылғы 9 желтоқсанда Республика Парламенті қабылдаған "Сауда-өнеркәсіп палаталары туралы" Заңның Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкестігін тексеру туралы өтінімі жөнінде

Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің 1999 жылғы 18 ақпандағы N 15/2 Қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің 2007 жылғы 8 қарашадағы N 9 Қаулысымен

Қаулының күші жойылды - Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің 2007.11.08. N 9 Қаулысымен.

Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесi құрамында Кеңес төрағасы Ю.А Ким және Кеңес мүшелерi Н.И.Акуев, Ж.Д.Бұсырманов, О.Қ.Ықсанов, В.В.Мамонов, С.F.Темiрболатов, В.Д.Шопин қатысқан, Қазақстан Республикасы Премьер-Министрiнiң өкiлдерi - Энергетика, индустрия және сауда министрлiгiнiң Стандарттау метрология және сертификациялау жөнiндегi комитетiнiң төрағасы М.Х.Тұрысбековтың, Әдiлет министрлiгi Заңдар департаментi директорының орынбасары М.Ж.Шаншарбаеваның, Қазақстан Республикасы Парламентiнiң өкiлдерi - Сенаттың Экономика, қаржы және бюджет комитетiнiң мүшесi А.В.Гусинскийдiң, Мәжiлiстiң Экономика, қаржы және бюджет жөнiндегi комитетiнiң мүшесi В.Н.Весниннiң, Мәжiлiстiң Заңдар және сот - құқықтық реформа жөнiндегi комитетiнiң мүшесi Н.С.Каптильдiң қатысуымен Парламент қабылдаған және Республика Президентiне қол қоюға ұсынған "Сауда-өнеркәсiп палаталары туралы" Қазақстан Республикасы Заңын конституциялық емес деп тану туралы Республика Премьер-Министрiнің өтiнiмiн ашық отырысында қарады.
Кеңес мүшелерi С.F.Темiрболатовтың, В.Д.Шопиннiң баяндамаларын, конституциялық iс жүргiзуге қатысушылардың пiкiрлерiн тыңдап және өтiнiм бойынша қолдағы бар материалдарды зерделей келiп, Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесi мынаны анықтады:
1998 жылғы 17 желтоқсанда Республика Конституциялық Кеңесiне Республика Премьер-Министрi Н.Балғымбаевтың 1998 жылғы 9 желтоқсанда Парламент қабылдаған және 1998 жылғы 11 желтоқсанда Қазақстан Республикасының Президентiне қол қоюға табыс етiлген "Сауда-өнеркәсiп палаталары туралы" Қазақстан Республикасы Заңының Республика Конституциясына сәйкестiгiн қарау және оны Конституцияның 3-бабының 3-тармағына және 5-бабының 2-тармағына қайшы келедi деп тану туралы өтiнiмi келiп түстi. Республика Премьер-Министрiнiң өтiнiмiнде 1993 жылғы 24 қыркүйекте ТМД қатысушы - мемлекеттерi үкiмет басшыларының Кеңесi бекiткен Тауар шығарылған елдi анықтау ережелерiнiң 10-тармағына сәйкес тауар әкелiнген елдiң кеден органына тауардың қайда өндiрiлгенiн куәландыратын тек бiр ғана құжат-тауардың қайда жасалғаны туралы сертификат ұсынылады деп көрсетілген. Тауарлардың қайда өндiрiлгенi туралы сертификаттан басқа ешқандай құжат тауар өндiрiлген елдi куәландыра алмайды. Қабылданған Заңның 9-бабының 6) тармақшасы, халықаралық практикаға сәйкес, тауардың өндірілген елiн куәландыратын құжатты - тауардың өндiрiлуi туралы сертификатты ресiмдеу құқығын бiр жақты түрде сауда - өнеркәсіп палаталарына бередi.
Қабылданған Заңның нормаларын зерделеп және өтiнiм бойынша қолдағы бар материалдарды зерттей келіп, Конституциялық Кеңес мынаны негiзге алады:
Қабылданған Заңның 1 және 4-баптары сауда-өнеркәсiп палаталарының мәртебесiн мемлекеттiк емес деп белгiлейдi.
Заңның 9-бабының 6) тармақшасы сауда-өнеркәсiп палаталарына "қожалық етушi субъектiлердiң өтiнiмi бойынша, халықаралық сауда практикасына сәйкес, тауарлардың шығарылған елiн куәландыруға, сондай-ақ сыртқы экономикалық қызметтi жүзеге асыруға байланысты құжаттарды айғақтауға" құқық бередi.
Республика Конституциясының 66-бабының 5) тармақшасына және Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Қазақстан Республикасының Yкiметi туралы" конституциялық заң күшi бар жарлығының 9-бабының 14) тармақшасына сәйкес сыртқы экономикалық саясатты жүзеге асыру және сыртқы сауданы дамыту жөнiндегі шараларды жүргiзу Үкiметтiң құзыретiне жатады.
Тауарлардың шығарылған елiн куәландыру және сыртқы экономикалық қызметтi жүзеге асыруға байланысты құжаттарды айғақтау Yкiметтiң және басқа да мемлекеттiк өкiлеттi органдардың аталған құзыреттi жүзеге асыруының бiр нысаны болып табылады.
Қазақстан Республикасы Конституциясы 3-бабының 3-тармағына сәйкес мемлекеттiң атынан Үкiмет және басқа да мемлекеттiк органдар өздерiне берiлген өкiлеттiктер шегiнде әрекет етедi.
Демек, "Сауда-өнеркәсiп палаталары туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 9-бабының 6) тармақшасында мемлекеттiк емес ұйым ретiнде тауарлардың шығарылған елiн куәландыруға және сыртқы экономикалық қызметтi жүзеге асыруға байланысты құжаттарды айғақтауға сауда-өнеркәсiп палаталарына құқық берiлуiнiң көзделуi Қазақстан Республикасы Конституциясы 3-бабының 3-тармағының талаптарына қайшы келедi.
Баяндалғандардың негiзiнде және Қазақстан Республикасы Конституциясының 72-бабы 1-тармағының 2) тармақшасын, Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесi туралы" конституциялық заң күшi бар Жарлығының 17-бабы 2-тармағының
1) тармақшасын және 37-бабын басшылыққа ала отырып, Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесi қаулы етеді:
1. Қазақстан Республикасы Парламентi 1998 жылғы 9 желтоқсанда қабылдаған "Сауда-өнеркәсiп палаталары туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 9-бабының 6) тармақшасы Қазақстан Республикасы Конституциясының 3-бабының 3-тармағына сәйкес емес деп танылсын.
2. Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесi туралы" конституциялық заң күшi бар Жарлығының 39-бабының 1-тармағына сәйкес Конституцияға сәйкес емес деп танылған заңдарға қол қойылмайды және күшiне енгiзiлмейдi.
3. Қазақстан Республикасы Конституциясы 74-бабының 3-тармағына сәйкес

қаулы қабылданған күнiнен бастап күшiне енедi, Республиканың бүкiл

аумағында жалпыға мiндеттi, түпкiлiктi болып табылады және Қазақстан

Республикасы Президентiнiң "Қазақстан Республикасының Конституциялық

Кеңесi туралы" конституциялық заң күшi бар Жарлығының 38-бабының 2 және

3-тармақтарында көзделген жағдайларды ескере отырып, шағымдануға жатпайды.

Қазақстан Республикасы

Конституциялық Кеңесінің

Төрағасы

Оқыған:

Қасымбеков Б.А.

Об обращении Премьер-Министра Республики Казахстан о признании Закона Республики "О торгово-промышленных палатах", принятого Парламентом Республики Казахстан 9 декабря 1998 года, неконституционным

Постановление Конституционного Совета Республики Казахстан от 18 февраля 1999 года N 15/2. Отменено в целом нормативным постановлением Конституционного Совета Республики Казахстан от 8 ноября 2007 года N 9

Сноска. Постановление Конституционного Совета РК от 18 февраля 1999 года N 15/2 отменено в целом нормативным постановлением Конституционного Совета РК от 8 ноября 2007 года N 9 .

Конституционный Совет Республики Казахстан в составе Председателя Кима Ю.А. и членов Совета Акуева Н.И., Бусурманова Ж.Д., Ихсанова У.К., Мамонова В.В., Темирбулатова С.Г., Шопина В.Д., с участием представителей Премьер-Министра Республики Казахстан Турспекова М.Х. - председателя Комитета по стандартизации, метрологии и сертификации Министерства энергетики, индустрии и торговли, Шаншарбаевой М.Ж. - заместителя директора Департамента законодательства Министерства юстиции, представителей Парламента Республики Казахстан - Гусинского А.В.- члена Комитета Сената по экономике, финансам и бюджету, Веснина В.Н.- члена Комитета Мажилиса по экономике, финансам и бюджету, Каптиля Н.С. - члена Комитета Мажилиса по законодательству и судебно- правовой реформе в открытом заседании рассмотрел обращение Премьер-Министра Республики о признании неконституционным принятого Парламентом и представленного на подпись Президенту Республики Закона Республики Казахстан "О торгово-промышленных палатах".
Заслушав докладчиков - членов Совета Темирбулатова С.Г., Шопина В.Д. и участников конституционного производства по данному обращению, Конституционный Совет Республики Казахстан
установил:
17 декабря 1998 года в Конституционный Совет Республики поступило обращение Премьер-Министра Республики Н.Балгимбаева, в котором он просит рассмотреть принятый Парламентом 9 декабря 1998 года и представленный на подпись Президенту Республики Казахстан 11 декабря 1998 года Закон Республики Казахстан "О торгово-промышленных палатах" на соответствие Конституции Республики и признать его противоречащим пункту 3 статьи 3 и пункту 2 статьи 5 Конституции. Из обращения Премьер-Министра Республики следует, что согласно пункту 10 Правил определения страны происхождения товаров, утвержденных Советом глав правительств государств-участников СНГ 24 сентября 1993 года, в удостоверение происхождения товаров таможенному органу страны ввоза предоставляется только один документ - сертификат происхождения товаров. Никакие иные документы, кроме сертификата о происхождении товаров, не удостоверяют (не свидетельствуют) страну происхождения товара. Формулировка подпункта 6) статьи 9 принятого Закона однозначно предоставляет торгово-промышленным палатам право оформлять сертификат о происхождении товара документ удостоверяющий, в соответствии с международной практикой, страну происхождения товара.
Изучив нормы принятого Закона и исследовав имеющиеся по обращению материалы, Конституционный Совет исходит из следующего:
Статьи 1 и 4 принятого Закона устанавливают статус торгово-промышленных палат как негосударственный.
Подпункт 6) статьи 9 Закона наделяет торгово-промышленные палаты правом "по заявкам хозяйствующих субъектов свидетельствовать в соответствии с международной торговой практикой страну происхождения товаров, а также удостоверять документы, связанные с осуществлением внешнеэкономической деятельности".
В соответствии с подпунктом 5) статьи 66 Конституции Республики и подпунктом 14) статьи 9 Указа Президента Республики Казахстан, имеющего силу конституционного закона, "О Правительстве Республики Казахстан", реализация внешнеэкономической политики и принятие мер по развитию внешней торговли относится к компетенции Правительства. Свидетельствование страны происхождения товаров и удостоверение документов, связанных с осуществлением внешнеэкономической деятельности, является одной из форм реализации указанной компетенции Правительства и других уполномоченных государственных органов.
От имени государства, согласно пункта 3 статьи 3 Конституции Республики Казахстан, выступают Правительство и иные государственные органы в пределах предоставленных им полномочий.
Таким образом, наделение торгово-промышленных палат как негосударственных организаций правом свидетельствования страны происхождения товаров и удостоверения документов, связанных с осуществлением внешнеэкономической деятельности, предусмотренное подпунктом 6) статьи 9 Закона Республики Казахстан "О торгово-промышленных палатах", противоречит требованиям пункта 3 статьи 3 Конституции Республики Казахстан.
На основании изложенного и руководствуясь подпунктом 2) пункта 1 статьи 72 Конституции Республики Казахстан, подпунктом 1) пункта 2 статьи 17 и статьей 37 Указа Президента Республики Казахстан, имеющего силу конституционного закона, "О Конституционном Совете Республики Казахстан" Конституционный Совет Республики Казахстан
постановляет:
1. Подпункт 6) статьи 9 Закона Республики Казахстан "О торгово- промышленных палатах", принятого Парламентом Республики Казахстан 9 декабря 1998 года, признать не соответствующим пункту 3 статьи 3 Конституции Республики Казахстан.
2. В соответствии с пунктом 1 статьи 39 Указа Президента Республики Казахстан, имеющего силу конституционного закона, "О Конституционном Совете Республики Казахстан" законы, признанные не соответствующими Конституции, не могут быть подписаны и введены в действие.
3. В соответствии с пунктом 3 статьи 74 Конституции Республики Казахстан, постановление вступает в силу со дня принятия, является общеобязательным на всей территории Республики, окончательным и обжалованию не подлежит с учетом случаев, предусмотренных пунктами 2 и 3 статьи 38 Указа Президента Республики Казахстан, имеющего силу конституционного закона, "О Конституционном Совете Республики Казахстан".

Председатель