ИПС "Әділет"

      Бөлісу…
      Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 21 шілдедегі № 118 Жарлығымен Елді аумақтық-кеңістікте дамытудың 2020 жылға дейінгі болжамды схемасы (бұдан әрі – Болжамды схема) қабылданды.
     Болжамды схема Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құрамдас құжаттарының бірі және экономика салаларын, инфрақұрылымды дамыту мен өңірлік даму мәселелері кешенді түрде қаралған Қазақстан Республикасы дамуының 2020 жылға дейінгі стратегиялық жоспарын іске асыруының ең маңызды құралы болып табылады.
      Болжамды схеманың мақсаты еліміздің өңірлері мен экономика салаларының әлеуметтік-экономикалық әлеуетін тиімді пайдалану және дамыту негізінде халықтың әл-ауқатының өсуін қамтамасыз ететін жағдай жасау болып табылады.
      Айқындалған негізгі міндеттер:
      - өндірістік және еңбек ресурстарының «өсу нүктелерінде», экономикалық тұрғыдан перспективалы және тіршілікке қолайлы аудандарда аумақтық шоғырлануын ынталандыру;
      - ірі қалаларда инновациялық экономиканың негізін қалау мақсатында урбандалу мен агромерациялық процестерді ынталандыру мен реттеп-дамыту;
      - еліміздің және оның әрбір өңірінің ресурстық әлеуетін, олардың артықшылықтарын оңтайлы пайдалану;
      - еліміздің Еуразия құрлығындағы тораптық және транзиттік орналасуының артықшылықтарын іске асыру және еліміздің ішкі байланыстылығын күшейтуге бағытталған аумақтық-кеңістікте дамытудың арқаулы жүйесін құру;
      - өңірлердің республикалық, өңірлік және халықаралық еңбек бөлінісіндегі бәсекеге қабілетті экономикалық мамандануын қалыптастыру;
      - тұрғындардың мемлекет кепілдік берген әлеуметтік қызметтерге, әсіресе ауылдық жерлерде және шалғай аудандарда бірдей қол жеткізуін қамтамасыз етуге бағытталған, халықты және әлеуметтік объектілерді орналастырудың оңтайлы жүйесін қалыптастыру;
      - өндіргіш күштерді орналастыру мен халықты қоныстандыруды ұйымдастыра отырып инженерлік (көліктік, энергетикалық, сондай-ақ сумен қамтамасыз ететін) инфрақұрылым нысандарын перспективалы орналастыруды өзара ұштастыру;
      - ауыл шаруашылығын, орман шаруашылығын, тұрғын аймақтарын бөлуді ескере отырып, рекреациялық және индустриялық аймақтарды, ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды ұйымдастыру мен аумақтық дамудың функционалды аймақтарының перспективалы құрамын қалыптастыру;
      - экономиканың барлық салаларында және өңірлік деңгейде мемлекеттік-жеке меншік серіктестік тетігін енгізу;
      - табиғатты ұтымды пайдалану және қоршаған ортаға экологиялық жүктемені азайту арқылы аумақтардың экологиялық жай-күйін және халықтың экологиялық қауіпсіздігін жақсарту;
      - шекара маңындағы аумақтарды дамыту және Бірыңғай экономикалық кеңістік пен Кеден одағының жұмыс істеуін ескере отырып, олардың сауда-экономикалық, көші-қон, өндірістік, ғылыми және мәдени байланыстарын күшейтуге жағдай жасау.
      Болжамды схема 4 бөлімнен тұрады.
      «І. Аумақтардың экономикалық әлеуетін талдау және бағалау» бөлімінде өңірлер әлеуметтік-экономикалық әлеуеті бойынша жіктелген, елдегі және өңірлер бөлігіндегі демографиялық даму мен урбандалу үрдістерін ескере отырып, демографиялық және еңбек әлеуетіне баға берілген, халықтың әлеуметтік және инженерлік инфрақұрылыммен қамтамасыз етілуі бағаланған.
      «ІІ. Аумақтық-кеңістікте дамытудың негізгі бағыттары» бөлімі елдің аумақтық-кеңістікте дамуының 2020 жылға дейінгі мақсаттарын, міндеттерін айқындайды, өңірлерді дамыту сценарийлері инерциялық және басқарылатын деп сипаттаған.
      Өңірлерді дамытудың негізгі стратегиялық бағыттары белгіленген:
      экономикалық даму, оның ішінде өнеркәсіп бойынша, агроөнеркәсіп кешенінің әлеуетін қалпына келтіру және дамыту, қазіргі бар өндірістік әлеуетті қолдау, өңірлердің қажетін ескере отырып жаңа өндірістер құру;
      туристік-рекреациялық әлеуетті, көліктік-логистикалық қызметті және басқаларды дамыту;
      әлеуметтік саясат бойынша, оның ішінде еңбек нарығын дамыту, кедейлікті азайту, халықтың жұмысбастылығын қамтамасыз ету және кадр тапшылығын жою, әлеуметтік инфрақұрылымды дамыту және әлеуметтік қызметтер сапасын жақсарту.
      Құжаттың аясында аумақтардың экологиялық жай-күйін жақсартуға баса назар аударылған. Атмосфераға зиянды заттарды шығаруды азайту, өнеркәсіптік және тұрмыстық қалдықтарды өңдеу-жаратуды жетілдіру мәселелері қарастырылған.
      «ІІІ. Қазақстан Республикасының экономика секторларын дамытудың болжамды схемасы» бөлімі индустриялық сектордың, агроөнеркәсіп кешенінің, инженерлік-көліктік инфрақұрылымның перспективалы даму схемасын айқындайды.
      «IV. Алдағы онжылдық кезеңінде Елді аумақтық-кеңістікте дамытудың болжамды схемасын іске асыру мониторингінің индикаторлары» бөлімінде алдағы онжылдық кезеңінде өңірлерді дамытудың негізгі көрсеткіштері мен экономика салаларын дамытудың болжамды параметрлері тұрғысынан мониторинг жүргізу үшін индикаторлар көзделген.

      Қазақстан Республикасы
      Президенті Әкімшілігінің
      Стратегиялық әзірлемелер
      және талдау орталығы

     Указом Президента Республики Казахстан от 21 июля 2011 года № 118 принята Прогнозная схема территориально-пространственного развития страны до 2020 года (далее - Прогнозная схема).
     Прогнозная схема является одним из составных документов Системы государственного планирования и представляет собой важнейший инструмент реализации Стратегического плана развития Республики Казахстан до 2020 года, в котором комплексно рассмотрены вопросы развития отраслей экономики, инфраструктуры и регионального развития.
     Целью Прогнозной схемы является создание условий, обеспечивающих рост благосостояния населения на основе развития и эффективного использования социально-экономического потенциала регионов и отраслей экономики страны.
     Основными задачами определены:
      - стимулирование территориальной концентрации производственных и трудовых ресурсов в «точках роста», экономически перспективных и благоприятных для жизнедеятельности районах;
      - стимулирование и регулируемое развитие процессов урбанизации и агломерирования в целях формирования в крупных городах основы инновационной экономики;
      - эффективное использование ресурсного потенциала страны и каждого региона, их преимуществ;
      - реализация преимуществ узлового и транзитного расположения страны на Евразийском континенте и формирование осевой системы территориально-пространственного развития, направленной на усиление внутренней связанности страны;
      - формирование конкурентоспособной экономической специализации регионов в республиканском, региональном и международном разделении труда;
      - формирование оптимальной системы расселения населения и размещения социальных объектов, направленной на обеспечение равного доступа населения к гарантированным государством социальным услугам, особенно в сельской местности и отдаленных районах;
      - взаимоувязка перспективного размещения объектов инженерной инфраструктуры (транспортной, энергетической, а также водообеспечения) с размещением производительных сил и расселением населения;
      - формирование перспективного состава функциональных зон территориального развития с организацией рекреационных и индустриальных зон, особо охраняемых природных территорий, выделением сельскохозяйственных, лесохозяйственных, жилых зон;
      - внедрение механизма государственно-частного партнерства во всех сферах, отраслях экономики и на региональном уровне;
      улучшение экологического состояния территорий и экологической безопасности населения путем обеспечения рационального природопользования и снижения экологической нагрузки на окружающую среду;
      развитие приграничных территорий и создание условий для усиления их торгово-экономических, миграционных, производственных, научных и культурных связей, в том числе с учетом функционирования Единого экономического пространства и Таможенного союза.
      Прогнозная схема состоит из 4 разделов.
      В разделе «I. Анализ и оценка экономического потенциала территорий» регионы классифицированы по социально-экономическому потенциалу, дается оценка демографического и трудового потенциала с учетом тенденций демографического развития и урбанизации как в стране, так и в разрезе регионов, оценена обеспеченность населения социальной и инженерной инфраструктурой.
      Раздел «II. Основные направления территориально-пространственного развития» определяет цели, задачи территориально-пространственного развития страны до 2020 года, описывает сценарии регионального развития: инерционный и управляемый.
      Установлены основные стратегические направления развития регионов:
      по экономическому развитию, в том числе по промышленности, восстановлению потенциала и развитию агропромышленного комплекса, по поддержке имеющегося производственного потенциала, по созданию новых производств с учетом потребности регионов;
      по развитию туристско-рекреационного потенциала, транспортно-логистических услуг и др.,
      по социальной политике, в том числе развитие рынка труда, снижение бедности, обеспечение занятости населения и преодоление дефицита кадров, развитие социальной инфраструктуры и повышение качества социальных услуг.
      В рамках документа особое внимание уделено мерам по улучшению экологического состояния территорий. Рассматриваются вопросы по сокращению выбросов в атмосферу вредных веществ, совершенствованию управления промышленными и бытовыми отходами.
      Раздел «III. Прогнозные схемы развития секторов экономики Республики Казахстан» раскрывает схемы перспективного развития индустриального сектора, агропромышленного комплекса, инженерно-транспортной инфраструктуры.
      В разделе «IV. Индикаторы для мониторинга реализации Прогнозной схемы территориально-пространственного развития страны на предстоящий десятилетний период» предусмотрены индикаторы для мониторинга на предстоящий десятилетний период в разрезе основных показателей развития регионов и прогнозных параметров развития отраслей экономики.

      Центр стратегических разработок и
      анализа Администрации
     Президента Республики Казахстан

Комментарий к Указу Президента Республики Казахстан "Об утверждении Прогнозной схемы территориально-пространственного развития страны до 2020 года"