ИПС "Әділет"

"Қазақстан Республикасының 2015-2025 жылдарға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегиясы туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2014 жылғы 26 желтоқсандағы № 986 Жарлығына
ТҮСІНДІРМЕ

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегия "Қазақстан-2050" Стратегиясы – қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты" атты стратегияда айқындалған мақсаттар мен міндеттерді және бесінші шақырылымдағы Парламенттің 2014 жылғы 2 қыркүйектегі төртінші сессиясының ашылуында Мемлекет басшысының берген тапсырмаларын іске асыруға әзірленген.

Стратегия мемлекеттің алдағы жылдарға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатының негізгі бағыттарын көрсетеді және сыбайлас жемқорлықтың алғышарттарын, оны тудыратын себептер мен жағдайларды жоюға, оның деңгейін қысқартуға ықпал ететін кешенді шараларды қамтиды.

Стратегияда еліміздегі сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің ахуалына талдау жасалады, сыбайлас жемқорлық көріністеріне ықпал ететін негізгі факторлар сипатталады, оларды жою жөніндегі тәсілдер мен басым шаралар, Стратегияны іске асыру тетіктері көрсетіледі.

Стратегияны іске асыру нәтижесі халыққа мемлекеттік көрсетілетін қызметтердің сапасын, мемлекет институттарына қоғамның сенімін, азаматтардың құқықтық сауаты мен сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес мәдениеті деңгейін көтеру, сондай-ақ еліміздің халықаралық рейтінгін жақсарту болуы тиіс.

Стратегияның сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылының түйінді бағыттары:

1) мемлекеттік қызмет саласындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл;

2) қоғамдық бақылау институтын енгізу;

3) квазимемлекеттік және жекеше сектордағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл;

4) сот және құқық қорғау органдарында сыбайлас жемқорлықтың алдын алу;

5) сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет деңгейін қалыптастыру;

6) сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша халықаралық ынтымақтастықты дамыту болып табылады.

Осы бағыттар шеңберінде "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы", "Қоғамдық бақылау туралы", "Жария ақпаратқа қолжетімділік туралы" жаңа заңдар әзірленіп, қабылданатын болады, олар "сыбайлас жемқорлық" ұғымын қайта қарауға және сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтардың аражігін нақты ажыратуға, азаматтық бақылау жүйесін құруға және оны мемлекеттің тыныс-тіршілігіне енгізуге, азаматтардың жария ақпаратқа еркін қолжетімділігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Мемлекеттік қызметшілерге кірістерін ғана емес, сондай-ақ шығыстарын да декларациялау міндеті жүктелетін болады.

Мемлекеттік сатып алу жүйесін одан әрі жаңғырту, мемлекеттік органдардың ғана емес, квазимемлекеттік және жекеше секторлардың халыққа қызмет көрсетуде барынша ашықтығын қамтамасыз ету бойынша жұмыстар жалғастырылатын болады.

Сот төрелігін, заңдылық пен құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету саласында сот төрелігіне еркін қолжетімділікті қамтамасыз ету, құқық қорғау органдарының кадр саясатына конкурстық іріктеудің тетіктерін және меритократия қағидаттарын енгізу бойынша кешенді шаралар көзделген.

Бұл ретте аталған органдар қызметінің басымдықтары, оның ішінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саласында қылмыстар мен құқық бұзушылықтардың профилактикасы мен олардың алдын алуға ауысатын болады.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениет деңгейін қалыптастыру үшін оқу орындарында, мемлекеттік органдарда және халық арасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы ауқымды оқыту курстарын өткізу және мемлекеттің сыбайлас жемқорлыққа қарсы қабылдаған шараларын жария етуге бұқаралық ақпарат құралдарын тарту жолымен жүзеге асыру ұсынылады.

Халықаралық ынтымақтастықты дамыту – халықаралық қауымдастықпен ынтымақтастықты күшейту жолымен, оның ішінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы түрлі іс-шаралар өткізу, беделді халықаралық ұйымдарға қатысу, сондай-ақ сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылда халықаралық тәжірибенің үздік үлгілерін пайдалану арқылы жүзеге асырылады.

Бұл ретте халықаралық ұсыныстар мен стандарттарды енгізу мемлекеттің оған деген дайындығын, қолданыстағы ұлттық құқықтың ерекшеліктері мен қолданыстағы қалыптасқан практикасын және қазіргі бар құқықтық институттардың әлеуеті мен мүмкіндіктерін ескере отырып кезең-кезеңімен жүзеге асырылатын болады.

Стратегияда көзделген іс-шараларды іске асыру міндетті мониторингтеуге жатады, ол екі түрде – іс-шараларды тікелей орындаушы жүргізетін ішкі және арнайы құрылған мониторингтеу тобы жүзеге асыратын сыртқы болады, мұнда тиісті мемлекеттік органдардың, қоғамдастықтың және бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері кіреді.

Стратегияның орындалуы туралы есеп халық назарына жеткізілетін болады.

Стратегияның ережелерін кезең-кезеңімен іске асыру да Стратегияның қолданыс кезеңінде Президент Әкімшілігінің келісімімен Үкімет бекітетін Іс-шаралар жоспарында қамтамасыз етіледі.

Қазақстан Республикасы
Президенті Әкімшілігінің
Құқық қорғау жүйесі бөлімі

Антикоррупционная стратегия разработана в реализацию целей и задач, определенных в Стратегии "Казахстан-2050": Новый политический курс состоявшегося государства" и поручений Главы государства, данных 2 сентября 2014 года на открытии четвертой сессии Парламента Республики пятого созыва.

Стратегия закладывает основные направления антикоррупционной политики государства на предстоящие годы и содержит комплекс мер, которые будут способствовать устранению предпосылок коррупции, искоренению причин и условий, ее порождающих, сокращению ее уровня.

Стратегия включает в себя анализ текущей ситуации борьбы с коррупцией в стране, характеристику основных факторов, способствующих коррупционным проявлениям, подходов и приоритетных мер по их устранению, механизмов реализации Стратегии.

Результатом реализации Стратегии должно стать повышение качества оказания государственных услуг населению, доверия общества к институтам государства, уровня правовой грамотности и антикоррупционной культуры граждан, а также улучшение международных рейтингов страны.

Ключевыми направлениями противодействия коррупции, определенными Стратегией, являются:

1) противодействие коррупции в сфере государственной службы;

2) внедрение института общественного контроля;

3) противодействие коррупции в квазигосударственном и частном секторе;

4) предупреждение коррупции в судебных и правоохранительных органах;

5) формирование уровня антикоррупционной культуры;

6) развитие международного сотрудничества по вопросам противодействия коррупции.

В рамках данных направлений будут разработаны и приняты новые законы "О противодействии коррупции", "Об общественном контроле", "О доступе к публичной информации", которые позволят пересмотреть понятие "коррупция" и провести четкое разграничение между коррупционными правонарушениями, создать и внедрить систему гражданского контроля в жизнедеятельности государства, обеспечить свободный доступ граждан к публичной информации.

На государственных служащих будет возложена обязанность декларировать не только свои доходы, но и расходы.

Будет продолжена работа по дальнейшей модернизации системы государственных закупок, обеспечению максимальной прозрачности при оказании услуг населению как государственными органами, так и субъектами квазигосударственного и частного секторов.

В сфере обеспечения правосудия, законности и правопорядка предусмотрен комплекс мер по обеспечению свободного доступа к правосудию, внедрению механизмов конкурсного отбора и принципов меритократии в кадровой политике правоохранительных органов.

При этом приоритеты в работе указанных органов, в том числе в сфере противодействия коррупции, будут смещены на профилактику и предупреждение преступлений и правонарушений.

Формирование уровня антикоррупционной культуры будет осуществляться посредством создания и проведения масштабных обучающих антикоррупционных курсов в учебных заведениях, государственных органах, среди населения, путем привлечения средств массовой информации к освещению мер, принимаемых государством по противодействию коррупции.

Развитию международного сотрудничества в сфере противодействия коррупции будет способствовать усиление взаимодействия с международным сообществом, в том числе путем проведения антикоррупционных мероприятий, участия в авторитетных международных организациях, а также использования лучших примеров международной практики в этой сфере.

При этом внедрение международных рекомендаций и стандартов будет осуществляться поэтапно, с учетом степени готовности государства к их реализации, особенностей действующего национального права и сложившейся практики его применения, с использованием потенциала и возможностей действующих правовых институтов.

Реализация мероприятий, предусмотренных Стратегией, будет подлежать обязательному мониторингу, который будет двух видов – внутренний, проводимый непосредственно исполнителем мероприятий, и внешний, осуществляемый специально созданной мониторинговой группой, куда войдут представители соответствующих государственных органов, общественности и средств массовой информации.

Отчеты о ходе исполнения мероприятий будут доводиться до сведения общественности.

Также поэтапная реализация положений Стратегии будет обеспечиваться Планом мероприятий, который на период действия Стратегии будет утверждаться Правительством по согласованию с Администрацией Президента.

Отдел правоохранительной системы
Администрации Президента Республики Казахстан

КОММЕНТАРИЙ к Указу Президента Республики Казахстан от 26 декабря 2014 года № 986 "Об Антикоррупционной стратегии Республики Казахстан на 2015-2025 годы"