Қазақстан Республикасы Президентінің 2019 жылғы 26 маусымдағы "Қазақстан Республикасы азаматтарының борыш жүктемесін азайту туралы" № 34 Жарлығына түсініктеме

Қазақстан Республикасы Президентінің 2019 жылғы 26 маусымдағы № 34 Жарлығына түсініктеме

Президенттік науқан кезінде Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев сабақтастық негізінде Елбасының Стратегиясын жүзеге асыру ісін жалғастыруға, соның ішінде аса өзекті əлеуметтік мəселелерді шешуге уəде берді.

Президенттің атына кепілсіз тұтыну кредиттерін төлеуге қатысты азаматтардан көптеген өтініш келіп түсуде.

Бүгінде еліміздегі əлеуметтік тұрмысы төмен топтағы азаматтар (көп балалы отбасылар, мүгедек балалары бар отбасылар, жалғыз асыраушысынан айырылған отбасылар, атаулы əлеуметтік көмек алатындар, жетім балалар) түрлі себептермен қиын жағдайға тап болып, өз атына алған кредиттік міндеттемелерін орындай алмай отыр.

Көптеген азаматтың борыш жүктемесі өсуде, таза табыс көлемі төмендеуде. Адамдар өз кредиттерін өтеудің жолын таба алмауда. Бұл мəселе 500 мыңға жуық адамның тұрмысына тікелей əсер етіп отыр.

Кредиттердің 86%-ынан астамының мөлшері 1 млн теңгеден аспайды. Берешектің орташа мөлшері – шамамен 300 мың теңге.

Мемлекет басшысы қарызға батқан азаматтарымыздың жағдайына бейжай қарай алмайтынын айтты. Сондықтан Президент бұрын-соңды болмаған теңдессіз əлеуметтік көмек көрсету туралы шешім қабылдады. Тиісті Жарлыққа қол қойылды. Басты мақсат – қиын жағдайға тап болған азаматтарға көмектесу, оларға өз отбасыларының қаржылық ахуалын айтарлықтай жақсартуға мүмкіндік беру.

Жарлықта Үкіметке жəне Ұлттық Банкке біржолғы акция ретінде келесі шараларды қабылдау тапсырылған.

Жоғарыда аталған санаттағы азаматтардың қатарынан əрбір қарыз алушы үшін мемлекет тікелей жəне атаулы қаржылай көмек ретінде екінші деңгейдегі банктер мен микроқаржы ұйымдарынан алынған жалпы мөлшері 300 мың теңгеге дейін негізгі қарызын жəне оған есептелген сыйақыны өтейді. Бұл ретте олардың биылғы 1 маусымға дейінгі берешегінің жалпы көлемі 3 млн теңгеден аспауы тиіс.

Қарыз алғандардың 55%-ы, яғни 250 мың адам үшін бұл негізгі қарызы мен сыйақыны қоса алғанда жалпы қарыз көлемін тұтастай төлеу дегенді білдіреді.

Қалған кредит алған азаматтардың қарыздары 300 мың теңге мөлшерінде өтеледі. Бұл олардың төлем қабілеттілігін қалпына келтіруге жəне борыш жүктемесін азайтуға айтарлықтай септігін тигізеді.

2019 жылғы 1 шілдедегі мəлімет бойынша банктерде жəне микроқаржы ұйымдарында кепілсіз тұтыну қарыздары бар барлық азамат үшін есептелген айыппұлдар мен өсімпұлдар есептен шығарылады. Қарыз алушылардың аталған төлемдерін есептен шығару, ең алдымен екінші деңгейлі банктер мен микроқаржы ұйымдарының есебінен жүргізіледі.

Сонымен қатар кредит беруге, оған қатысты қызмет көрсетуге жəне жеке тұлғалардың мерзімі өткен берешегі 90 күннен асқан барлық кепілсіз қарыздарына байланысты тұрақсыздық айыбы, комиссия жəне өзге де төлемдерді есептеуге тыйым салынады.

Тұтыну кредиттеріне қатысты қалыптасып отырған жағдай қайталанбауы тиіс. Бұл – Президенттің ұстанымы.

Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша мұндай ахуалдың алдын алу мақсатында Ұлттық Банк реттеу сипатындағы қатаң шаралар қабылдап, шектен тыс тəуекелге барғаны үшін қаржы ұйымдарына жүктелетін жауапкершілікті күшейтуі тиіс.

Қаржылық ахуалын одан əрі нашарлатпау үшін табысы күнкөріс деңгейінен төмен азаматтарға қарыздар беруге тыйым салынатын болады.

Ұлттық Банк кепілсіз тұтынушылық қарыздарын беру кезінде қосымша реттеу шараларын қабылдайды. Олардың ішінде – қарыз алушының борыш жүктемесінің жалпы коэффициенті, банктердің жеке капиталына деген қосымша талаптар жəне басқалар.

Мемлекет басшысы жоғарыда аталған шұғыл шаралар əлеуметтік мəселелерді шешуге жəне Елбасы Стратегиясында айқындалған мақсаттарға қол жеткізуге айтарлықтай ықпал ететініне сенім білдірді.

Комментарии к Указу Президента Республики Казахстан от 26 июня 2019 года № 34 "О мерах по снижению долговой нагрузки граждан Республики Казахстан"

Комментарий к Указу Президента Республики Казахстан от 26 июня 2019 года № 34

В ходе президентской кампании Глава государства Касым-Жомарт Токаев обещал продолжить реализацию Стратегии Елбасы в соответствии с принципом преемственности, в том числе приступить к решению наиболее актуальных социальных вопросов.

К Президенту поступают многочисленные обращения граждан с просьбой помочь с выплатой потребительских беззалоговых кредитов.

Сложилась ситуация, когда наиболее уязвимые в социальном плане граждане (многодетные семьи, семьи с детьми-инвалидами, семьи, потерявшие единственного кормильца, получатели адресной социальной помощи, дети-сироты) в силу разных причин попали в тяжелую жизненную ситуацию и не могут обслуживать взятые на себя кредитные обязательства.

Растет долговая нагрузка на многих граждан, снижаются их реальные доходы. Люди не знают, как рассчитаться с долгами по кредитам. Эта проблема затрагивает жизненные интересы около 500 тыс. человек.

Размер более 86% кредитов составляет менее 1 млн тенге. Средний размер задолженности – около 300 тыс. тенге.

Глава Казахстана считает, что не может оставаться безучастным, видя, что люди не в состоянии выбраться из долговой ямы.

Поэтому Президентом принято решение оказать беспрецедентную социальную поддержку. Подписан соответствующий Указ.

Цель – помочь казахстанцам, оказавшимся в сложной жизненной ситуации, дать им возможность улучшить финансовое положение своих семей.

В Указе содержится поручение Правительству и Национальному Банку в порядке одноразовой акции принять следующие меры.

В качестве прямой и адресной финансовой помощи за каждого заемщика из вышеназванных категорий граждан государство погасит основной долг и начисленное по нему вознаграждение в общем размере до 300 тыс. тенге в банках второго уровня и микрофинансовых организациях.

При этом их общая задолженность не должна превышать 3 млн тенге по состоянию на 1 июня этого года.

Для более 55% заемщиков, то есть для 250 тыс. человек, это означает полную оплату общего размера задолженности, включая основной долг и вознаграждение.

Что касается остальных заемщиков, то будет погашена часть их долга в размере 300 тыс. тенге, что станет существенной поддержкой в восстановлении их платежеспособности и снижении долговой нагрузки.

Для всех граждан, имеющих беззалоговые потребительские займы в банках и микрофинансовых организациях, будет проведено списание начисленных штрафов и пени по состоянию на 1 июля 2019 года.

Данное списание заемщикам будет осуществлено в первую очередь за счет банков второго уровня и микрофинансовых организаций.

Вводится также запрет на начисление неустойки, комиссий и иных платежей, связанных с выдачей и обслуживанием кредитов, по всем беззалоговым потребительским займам физических лиц с просроченной задолженностью свыше 90 дней.

Позиция Президента – сложившаяся с потребительскими кредитами ситуация не должна повториться.

Для ее предотвращения Национальный Банк по поручению Главы государства обязан принять жесткие меры регуляторного характера и усилить ответственность финансовых организаций за принятие на себя чрезмерных рисков.

Будет введен запрет на предоставление займов гражданам с доходом ниже прожиточного минимума во избежание дальнейшего ухудшения их финансового состояния.

Национальный Банк примет дополнительные меры регулирования при выдаче беззалоговых потребительских займов. Среди них – общий коэффициент долговой нагрузки на заемщика, дополнительные требования к собственному капиталу банков и другие.

Глава государства выражает уверенность, что вышеуказанные неотложные меры окажут серьезное содействие решению социальных вопросов и достижению целей, намеченных в Стратегии Елбасы.