Ғылыми дәрежелер берудің Ережесін бекіту туралы

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрінің 2001 жылғы 4 маусымдағы N 422 бұйрығы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2001 жылғы 6 маусымда тіркелді. Тіркеу N 1530. Күші жойылды - ҚР Білім және ғылым министрінің 2003 жылғы 10 қаңтардағы N 16 бұйрығымен.

БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған Ғылыми дәрежелер берудің Ережесі бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасының мемлекеттік аттестациялық комитетінің 1996 жылғы 12 мамырдағы N 194а "Ғылыми дәрежелер мен ғылыми атақтарды беру тәртібі туралы Ереженің" бекітілуі мен іске асырылуы жөніндегі" Қаулысы күші жойылған деп танылсын.
3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Жоғары аттестациялық комитеттің төрағасы А.Қ. Құсайыновқа жүктелсін.

Министрдің
міндетін атқарушы

Қазақстан Республикасының
Білім және ғылым Министрі
міндетін атқарушының
2001 жылғы 4 маусымдағы
N 422 бұйрығымен бекітілген

ҒЫЛЫМИ ДӘРЕЖЕЛЕР БЕРУ ЕРЕЖЕЛЕРІ
1. Жалпы қағидалар

1. Осы Ережелер мемлекеттiк аттестаттау органы Қазақстан Республикасы Бiлiм және ғылым министрлiгiнiң Жоғары аттестациялық комитетiнiң (бұдан әрi - ЖАК) ғылым докторы және ғылым кандидаты ғылыми дәрежелерiн беру тәртiбiн белгiлейдi.
2. Ғылым докторы ғылыми дәрежесiн ғылым кандидаты ғылыми дәрежесi бар iзденушiге көпшiлiк алдында диссертация қорғағаннан кейiн диссертациялық кеңестiң өтiнiш-хаты негiзiнде, тиiстi сараптау кеңесiнiң қорытындысын ескерiп, ЖАК Төралқасы бередi.
Ғылым кандидаты ғылыми дәрежесiн арнаулы жоғары бiлiмдi маман бiлiктiлiгi немесе "магистр" академиялық дәрежесi бар iзденушiнiң көпшiлiк алдында диссертация қорғауының негiзiнде диссертациялық кеңес бередi, ЖАК кеңес шешiмiн бекiтедi. "Бакалавр" академиялық дәрежесi бар мамандар кандидаттық диссертация қорғауға жiберiлмейдi.
3. Ғылым докторлары мен ғылым кандидаттарына белгiленген мемлекеттiк үлгiдегi диплом берiледi. Жоғары бiлiктi кадрлары аттестаттау жүйесiнiң жұмысына қатысушы Қазақстан Республикасының азаматтарының (диссертациялық кеңестердiң, сараптау кеңестерiнiң, ЖАК Төралқасы мүшелерiнiң) Қазақстан Республикасының белгiленген мемлекеттiк үлгiдегi ғылым докторы немесе кандидаты дипломы болуы керек.

2. Диссертациялық кеңестер

4. Диссертациялық кеңестер жоғары бiлiктi ғылыми және ғылыми-педагог кадрларды аттестаттау жүйесiнiң негiзгi буыны болып табылады және тиiстi ғылым саласында өз жетiстiктермен танылған қызметкерлерi белгiлi бiр ғылым саласында жетекшi ғалымдар ретiнде саналатын, арнайы ғылыми басылымдарда ғылыми еңбектерi жиi жарияланып жүрген, сондай-ақ, өздерi сұраған мамандықтар бойынша докторантурасы (аспирантурасы), кафедрасы (бөлiмi, лабораториясы), жұмыс iстеп тұрған ғылыми семинары бар жоғары оқу орындарында, ғылыми, ғылыми-зерттеу және ғылыми-өндiрiстiк ұйымдарда (бұдан әрi - ұйымдар) олардың өз өтiнiштерiнiң негiзiнде құрылады.
Диссертациялық кеңестер диссертациялардың сапасы мен дұрыс бағалануына, сондай-ақ, қабылданған шешiмдердiң негiздiлiгiне жауап бередi және iзденушiлердi аттестаттаудағы талаптардың жоғары деңгейiн қамтамасыз етуге мiндеттi.
Осы Ережедегi талаптардың бұзылғаны анықталған жағдайда ЖАК диссертациялық кеңестердiң шешiмдерiн жоя алады, кеңес басшылығы мен мүшелерiн ауыстыру, диссертациялық кеңес жұмысын уақытша тоқтау немесе оны таратып жiберу, сондай-ақ түрлi мерзiмге ғылыми жетекшілік және оппоненттiк ету құқынан айыру туралы Министрлiкке ұсыныс енгiзуi мүмкiн.
Диссертациялық кеңестi жасақтау мен оның қызметiн ұйымдастыру тәртiбi Диссертациялық кеңес туралы Ережемен анықталады.
5. ЖАК диссертациялық кеңестердiң қызметiн үйлестiредi, мамандықтар номенклатурасына енгiзiлген өзгерiстер мен басқа да жағдайларды ескерiп, әрбiр ғылыми мамандық бойынша диссертациялық кеңестердiң желiсiн қайта қарап отырады.
6. Диссертациялық кеңестер өздерi жұмыс iстейтiн ұйымдардың басшылары алдында есеп бередi, осы ұйымдардың мөрi мен бланкiлерiн пайдаланады. Ұйым басшылары диссертациялық кеңестердiң жұмысына қажеттi жағдай туғызуға жауапты.
7. Диссертациялық кеңестердiң мәжiлiстерiн өткiзу үшiн жай,
оргтехника бөлуге, iзденушiнiң ЖАК-қа жiберiлетiн аттестациялық iсiн ресiмдеуге, диссертациялық кеңестердiң ғылыми хатшыларының қызметiне қатысты шығындарды төлеу, басқа қалалардан келетiн кеңес мүшелерiнiң iссапар шығындары диссертациялық кеңестер құрылған ұйымдарға жүктеледi. Көрсетiлген шығындарды iзденушiлердiң өз есебiнен өтеуге жол берiлмейдi.

3. Кандидаттық емтихандар

8. Ғылым кандидаты ғылыми дәрежесiн iзденушi төмендегi пәндерден кандидаттық емтихан тапсыруы қажет:
философия;
қазақ тiлi;
шет тiлi;
арнайы пән.
Кандидаттық емтихан тапсыратын iзденушiнiң орындайтын диссертациялық жұмысының бағыты бойынша арнаулы жоғары бiлiмдi маман білiктілігi немесе "магистр" академиялық дәрежесi болуы керек.
Орындайтын диссертациялық жұмысының бағытына сай келмейтiн арнайы жоғары бiлiмдi маман бiлiктiлiгi немесе "магистр" академиялық дәрежесi бар iзденушi осы ғылымның жалпы курсы бойынша қосымша кандидаттық емтихан тапсырады, олай болмаған жағдайда диссертация қорғауға жiберілмейдi.
Кандидаттық емтихан тапсырғандығы туралы анықтаманы арнаулы пәннен емтихан тапсырған ұйым толтырады. Кандидаттық емтихандардың бағалары он жыл бойына жарамды.
9. Кандидаттық емтихандарды даярлау (дәрiстер оқу, семинар сабақтарын өткiзу, iзденушiлердiң ғылыми-зерттеулерiн тексеру) және өткiзу тәртiбi қолданыстағы заң нормаларына сәйкес анықталады.

4. Диссертацияларға қойылатын талаптар

10. Ғылым докторы ғылыми дәрежесiн алу үшiн жазылған диссертация iзденушiнiң ғылымға маңызды үлесiн қосқан ғалым ретiнде өсiп-жетiлгендiгiн бiлдiретiн, арнайы дайындалған қолжазба түрiнде ұсынылған ғылыми бiлiктi жұмыс болуы керек. Диссертацияда автордың жүргiзген зерттеулерiнiң нәтижесiнде тиiстi ғылыми бағыттың дамуындағы жаңа iрi жетiстiк ретiнде тануға болатын теориялық қағидалар шығарылған, немесе маңызды әлеуметтiк-мәдени, техникалық, экономикалық не саяси мәнi бар ғылыми проблема шешiмiн тапқан, болмаса өндiрiске енгiзу қоғамның ғылыми-техникалық прогресiн жеделдетуге елеулi үлес қосатын ғылыми негiзделген техникалық, экономикалық немесе технологиялық шешiм баяндалған болуы қажет.
11. Ғылым кандидаты ғылыми дәрежесiн алу үшiн жазылған диссертация тиiстi ғылым саласы үшiн елеулi мәнi бар мәселенің шешiмi қарастырылған, болмаса ғылымның маңызды қолданбалы мәселелерiн шешудi қамтамасыз ете алатын ғылыми негiзделген техникалық, экономикалық немесе технологиялық зерттеулер баяндалған арнайы дайындалған қолжазба түрiнде ұсынылған ғылыми бiлiктi жұмыс болуы керек.
12. Диссертация iзденушiнiң өзi жазған, автордың көпшiлiк алдында қорғауға ұсынатын жаңа ғылыми нәтижелерi мен қағидаларының жиынтығынан тұратын, iшкi бiрлiгi сақталған, автордың ғылымға қосқан жеке үлесiн көрсететiн жұмыс болуы керек. Автордың қорғауға ұсынған жаңа шешiмдерi жеткiлiктi дәлелденiп, ғылымда бұрыннан белгiлi шешiмдермен салыстырғанда қатаң түрде сыни тұрғыдан бағалануы қажет.
Қолданбалы мәнi бар диссертацияда авторлық куәлiктермен, патенттермен және басқа ресми құжаттармен расталған автордың қол жеткiзген ғылыми нәтижелерiнiң практикада қолданылуы туралы мәлiметтердiң келтiрiлуi, ал теориялық мәнi бар диссертацияда оның ғылыми нәтижелерiн пайдалану жайында ұсыныстардың болуы қажет.
Диссертация мемлекеттiк немесе орыс тiлiнде жазылады.
Диссертацияның ресiмделуi ЖАК белгiлеген талаптарға сәйкес болуы қажет.
13. Диссертацияның негiзгi мазмұны ғылыми, ғылыми-талдау, ғылыми-практикалық басылымдарда жариялануы керек.
Автордың жарияланған еңбектерiнде диссертация материалдарының толық қамтылуын, төмендегi көрсеткiштердi басшылыққа ала отырып, диссертациялық кеңес анықтайды:
- кандидаттық диссертацияның негiзгi ғылыми нәтижелерi кем дегенде 3 мақалада (депоненттелгендерiнен басқа) және ғылыми конференциялардағы баяндамалардың кем дегенде 3 тезисiнде жариялануы керек;
- докторлық диссертацияның негiзгi ғылыми нәтижелерi монография мен кем дегенде 30 ғылыми еңбекте (баяндамалардың тезистерi мен депоненттелген қолжазбаларынан басқа) жариялануы, оның кем дегенде 5-i жеке жарияланымдары, кем дегенде 5-i ЖАК ұсынған басылымдарда және кем дегенде 3-i шет елдерде жарияланған болуы қажет.
14. Диссертация жазу үстiнде iзденушi материалдарын немесе жекелеген нәтижелерiн пайдаланған авторларға және дерек көздерiне сілтемелер жасауға мiндеттi.
Iзденушi диссертациясында өзге авторлармен бiрлесе отырып жазылған ғылыми еңбектердегi ойлар мен iзденiстердi пайдаланған жағдайда, ол оны диссертациясында атап өтуге мiндеттi.
Iзденушi авторын және дерек көзiн көрсетпей бөтен материалды пайдаланған жағдайда, талқылаудың қай тұсында екенiне қарамастан, диссертация қайта қорғау құқығынсыз әрi қарай қараудан алынып тасталады.

5. Диссертацияларды қорғауға ұсыну және қорғау

15. Диссертация орындалған немесе iзденушi бекiтiлген ұйым ұсынылған диссертацияны алдын ала талқылаудан өткiзiп, диссертацияда баяндалған зерттеу нәтижелерiн алудағы автордың нақты өзінің қатысын, жүргiзiлген зерттеу нәтижелерінің негiздiлiгiнiң дәрежесiн, олардың жаңалығы мен практикалық маңыздылығын, паспортына диссертация сәйкес келетiн мамандық атауын, автордың жарияланған еңбектерiнде диссертация материалдарының толық қамтылуын айқындайтын қорытынды бередi.
Егер диссертациялық зерттеулер екi немесе одан да көп ұйымдарда орындалған болса, онда олардың әрқайсысында немесе бiрлескен отырысында алдын ала талқылау өткiзiп, тиiстi қорытындыларын диссертациялық кеңеске ұсыну қажет.
Қорытынды iзденушiге диссертация алдын ала сараптауға ұсынылған күннен кандидаттық диссертация үшiн екi ай, докторлық диссертация үшiн үш ай мерзiмнен кешiктiрiлмей берiлуi керек.
16. Диссертациялық кеңес құжаттары ЖАК белгілеген тiзбеге сәйкес диссертацияны ғана алдын ала қарауға қабылдайды.
Медицина ғылымдары бойынша диссертация қорғауға жоғары медициналық бiлiмдi маман бiлiктiлiгi немесе медицина магистрi академиялық дәрежесi бар, мал дәрiгерлiк ғылымдары бойынша жоғары мал дәрiгерлiк бiлiмдi маман бiлiктiлiгi немесе мал дәрiгерлiк магистрi академиялық дәрежесi бар адамдар жiберiледi.
Диссертацияның кеңесте алдын ала қаралу рәсiмi Диссертациялық кеңес туралы Ережемен белгiленедi.
17. Диссертациялық кеңестер осы кеңес жұмыс iстейтiн ұйымдардың басшыларының (олардың орынбасарларының) диссертацияларын қарауға қабылдауға құқысыз.
18. Диссертация бiрнеше мамандықтар түйiсiнде орындалып, ал диссертациялық кеңеске олардың бiреуiнен ғана диссертацияларды қорғауға қабылдау құқығы берiлген жағдайда, ЖАК диссертациялық кеңеске өтiнiшi бойынша бiр жолғы қорғау ұйымдастыру үшiн оның құрамына жоқ мамандық бойынша қажеттi мөлшерде ғылым докторларын кiргiзу жөнiнде Министрлiкке ұсыныс енгiзедi.
19. Диссертациялық кеңес iзденушi барлық қажеттi құжаттарды тапсырған күннен бастап кандидаттық диссертация үшiн екi ай, ал докторлық диссертация үшiн үш ай мерзiмнен кешiктiрмей диссертацияны қорғауға қабылдайды немесе сол мерзiмде iзденушiге диссертацияны қабылдаудан бас тарту туралы дәлелдi қорытынды бередi.
20. Кеңестiң рұхсатымен диссертациялар бойынша көлемi, докторлық диссертация үшiн екi баспа табаққа, ал кандидаттық диссертация үшiн бiр баспа табаққа дейiнгi мөлшерде диссертация жазылған тiлде қолжазба құқығында диссертациялардың авторефераттары басылуы тиiс. Авторефераттың рәсiмделуi ЖАК белгiлеген талаптарға сәйкес болуы қажет.
Авторефератта диссертацияның негiзгi нәтижелерi мен қорытындылары баяндалып, жүргiзiлген зерттеуге автордың қосқан үлесi, жаңалық дәрежесi мен зерттеу нәтижесiнiң практикалық құндылығы көрсетiлуi тиiс. Диссертацияның авторефераты мемлекеттiк немесе орыс тiлiнде баспахана тәсiлiмен немесе көбейткiш аппараттарда диссертациялық кеңес белгiлеген данамен, бiрақ кем дегенде 70 данамен басылады.
Автореферат диссертациялық кеңес мүшелерiне және мүдделi ұйымдарға диссертация қорғаудан бiр ай бұрын таратылады. Автореферат жiберiлуге тиiстi адресаттар тiзiмiн диссертацияны қорғауға қабылдап алған диссертациялық кеңес анықтайды. Бұл тiзiмге диссертация саласы бойынша жұмыс iстейтiн өзге диссертациялық кеңестер, Қазақстан Республикасының iрi және арнаулы кiтапханалары, мүдделi ұйымдар мен тиiстi ғылым саласының жетекшi ғалымдары, сондай-ақ тиiстi диссертациялық зерттеулер жүргiзiлген ұйымдар енгiзiледi.
Авторефераттар мiндеттi түрде жiберiлетiн ұйымдардың тiзiмiн ЖАК белгiлейдi.
Авторефераттарды жiберудi диссертациялық кеңестердiң ғалым хатшылары қамтамасыз етедi және жiберiлгендiгi туралы мәлiметтердiң растығына дербес жауап бередi.
21. Қорғауға қабылданған диссертацияның бiр данасы мен авторефераттың екi данасын iзденушi қорғауға ең кемi бiр ай қалғанға дейiн диссертациялық кеңес құрылған ұйымның кiтапханасына (бiрiккен кеңесте қорғаған жағдайда құрылтайшы-ұйымның әрқайсысының кiтапханасына авторефераттың екi данасын) тапсырады, онда ол кеңес шешiмiн ЖАК бекiткенге дейiн қолжазба құқығында сақталады.
22. Диссертациялық кеңестер диссертация бойынша тиiстi мамандық пен ғылым саласының диссертация тақырыбына жақын кемiнде үш мақаласы бар ғалымдарының iшiнен ресми оппоненттер тағайындайды, бұл ретте олардың тек бiреуi ғана осы диссертациялық кеңестiң мүшесi бола алады.
Докторлық диссертация бойынша ғылым докторы дәрежесi бар үш ресми оппонент тағайындалады.
Кандидаттық диссертациялар бойынша бiреуi ғылым докторы, екiншiсi ғылым докторы немесе кандидаты болып келетiн екi ресми оппонент тағайындалады.
Ресми оппоненттердi диссертациялық кеңес белгiлей алмаған жағдайда, оларды ЖАК тағайындай алады.
23. Диссертациялық кеңес ресми оппоненттердiң бiр-бiрiне, жетекшi ұйымға, диссертациялық жұмыстың ғылыми жетекшiсiне (кеңесшiсiне) тәуелсiздiгi қағидасын қатаң басшылыққа алады. Диссертациялық кеңес комиссияларының мүшелерi, ЖАК төралқасының, сараптау кеңестерiнiң мүшелерi мен аппарат қызметкерлерi, диссертация қаралатын диссертациялық кеңестердiң төрағалары, төрағаларының орынбасарлары мен ғалым хатшылары, iзденушiнiң ғылыми жетекшiлерi (кеңесшiлерi), диссертация тақырыбы бойынша жарияланған еңбектерiнiң авторластары, сондай-ақ, диссертациялық жұмыс даярланған немесе iзденушi қызмет ететiн жоғары оқу орындары мен ғылыми ұйымдардың басшылары, сонымен қатар iзденушi тапсырыс берушi немесе орындаушы (бiрге орындаушы) болып табылатын ғылыми-зерттеу жұмыстары жүргiзiлiп жатқан кафедралардың, лабораториялардың, секторлардың, бөлiмдердiң қызметкерлерi ресми оппонент бола алмайды. Ресми оппоненттер әр түрлi ұйымдардың қызметкерлерi болуы керек және жетекшi ұйымның қызметкерлерi болмауы тиiс.
24. Ресми оппонент диссертация мен оның тақырыбы бойынша жарияланған еңбектердi зерттеудiң нәтижесiнде диссертациялық кеңеске таңдалған тақырыптың өзектілiгi, диссертацияда тұжырымдалған ғылыми ережелердiң, қорытындылар мен ұсыныстардың дәлелділiк деңгейi, олардың негiзділiгi, жаңалығы мен диссертацияның осы Ережелердiң талаптарына сәйкестілiгi бағаланған жазбаша пiкiрiн тапсырады.
Ресми оппоненттердiң пiкiрлерiнiң көшiрмесi iзденушiге диссертациясының қорғалуынан кем дегенде 10 күн бұрын беріледi.
Диссертациялық кеңес ресми оппоненттің пiкiрлерi көрсетiлген талаптарға сай келмеген жағдайда қайта өңдеу үшiн оны қайтарып беруге, болмаса ЖАК рұқсатымен ресми оппоненттi ауыстыруға құқылы.
25. Диссертациялық кеңестер ЖАК бекiткен тiзбе бойынша қорғалатын диссертациямен бiр топтағы мамандықтардың ғылым докторлары iстейтiн, тиiстi ғылым саласындағы жетiстiктерiмен кеңiнен танымал ұйымдардан (ғылыми, ғылыми-зерттеу, ғылыми-өндiрiстiк ұйымдар мен жоғары оқу орындарынан) диссертациялар бойынша жетекшi ұйымдарды тағайындайды.
Жетекшi ұйымның пiкiрiнде диссертация авторының қолы жеткен нәтижелерінің ғылым мен практика үшiн маңыздылығы көрсетіледi. Пiкiрде, сондай-ақ, диссертацияның тұжырымдары мен қорытындыларын пайдалану туралы нақты ұсыныстардың болуы шарт.
Жетекшi ұйымның пiкiрiн оның басшысы немесе оның ғылыми жұмыс жөнiндегi орынбасары бекiтедi.
Жетекшi ұйым пiкiрiнiң көшiрмесi диссертациялық кеңес пен iзденушiге диссертация қорғалардан ең кемi 10 күн бұрын беріледi.
Диссертациялық кеңес жетекшi ұйымның пiкiрi көрсетілген талаптарға сай келмесе оны қайтарып беруге, немесе ЖАК рұқсатымен жетекшi ұйымды ауыстыруға құқылы.
26. Кеңес iзденушiнiң тілегi бойынша терiс пiкiрлер мен қорытындылардың болғанына қарамастан, диссертация қорғауды тағайындауға ерiктi.
27. Докторлық диссертация қорғау iзденушiнiң, осы Ережелердiң 13-тармағына сәйкес, диссертацияның негiзгi нәтижелерi баяндалған жұмыстары жарияланғаннан соң үш айдан, ал кандидаттық диссертация қорғау екі айдан кейiн өткiзiлдi.
28. Диссертациялық кеңестiң мәжілiсi, егер оның жұмысына ресми оппоненттер және кеңес құрамының кемiнде үштен екiсi, қорғалатын докторлық диссертациясының әр мамандығы бойынша кеңес мүшелерiнен кемiнде үш ғылым докторы және қорғалатын кандидаттық диссертацияның әр мамандығы бойынша кемiнде екi ғылым докторы мiндеттi түрде қатысса, құқықты болып саналады.
Диссертациялық кеңестiң ғылыми дәреже беру мәселесi туралы шешiмi, оған мәжiлiске қатысып отырған кеңес мүшелерiнiң ең кемiнде үштен екiсi дауыс берсе ғана қабылданды деп есептеледi.
29. Диссертацияны көпшілiк алдында қорғау ғылыми пiкiрсайыс сипатында болуға тиiс және жоғары талапшылдық, принципшілдiк және ғылыми этика нормаларын сақтау жағдайында өткiзілуге тиiс, диссертацияда баяндалған ғылыми және практикалық сипаттағы барлық тұжырымдар мен ұсыныстардың жаңалығы, негiзділiгi барынша байыпты тұрғыдан талдануы керек.
Ресми оппоненттер диссертация қорғауға қатысуға мiндеттi. Ерекше жағдай ретiнде диссертация бойынша оң пiкiр бiлдiрген ресми оппоненттердiң бiреуi ғана дәлелдi себептермен кеңес мәжілiсiне қатыса алмаған жағдайда, докторлық диссертация қорғауды өткiзуге рұхсат етіледі. Мұндайда диссертациялық кеңестiң мәжiлiсiне келе алмаған ресми оппоненттiң пiкiрi толығымен жария етіледi.
Кеңес мәжілiсiне оппоненттердiң бiреуi келмей қалса да кандидаттық диссертация қорғауды өткiзуге тыйым салынады.
30. Диссертация қорғау аяқталғаннан кейiн диссертациялық кеңес ғылыми дәреже беру туралы мәселе бойынша жасырын дауыс берудi өткiзедi.
Есеп комиссиясының хаттамасы мәжілiске қатысқан диссертациялық кеңес мүшелерiнiң ашық дауыс беруiмен жәй көпшілiк дауыспен бекiтiледi.
Диссертация қорғау жөнiндегi кеңес мәжілiсiн өткiзу рәсiмi, сонымен бiрге жасырын дауыс беру және есеп комиссиясының жұмыс тәртiбi Диссертациялық кеңес туралы Ережеде белгiленедi.
31. Жасырын дауыс беруден кейiн, диссертация қорғау бойынша оң шешiм қабылданған жағдайда, кеңес ашық дауыс беру арқылы диссертация жөнiнде қорытынды қабылдайды.
Диссертациялық кеңес қорытындысында iзденушiнiң жеке өзi қол жеткiзген ең елеулi ғылыми нәтижелерi, олардың негiзділігi мен жаңалығының бағасы, олардың теория және практика үшiн мәнi, диссертациялық зерттеудiң нәтижелерiн пайдалану жайындағы ұсыныстары айқындалуы қажет, сондай-ақ диссертацияның осы Ережелердiң 10 немесе 11 баптарының қайсысы бойынша бағаланғаны көрсетiлуi тиiс.
Қорытындының көшiрмесi iзденушiге өзiнiң өтiнiшi бойынша бiр ай мерзiмде берiледi.
32. Диссертация қорғау нәтижелерi бойынша оң шешiм қабылданған жағдайда, диссертациялық кеңес диссертация қорғалғаннан кейiн бiр айдың iшiнде ЖАК-қа диссертацияның, мәжiлiстiң аудио жазбасы (бейне жазбасы) мен iзденушiнiң аттестациялық iс құжаттарының бiрiншi даналарын жiбередi. Аттестациялық iс құжаттарының екiншi даналары диссертациялық кеңесте он жыл бойы, ал мәжiлiстердiң аудио (бейне жазбалары) жазбалары аттестациялық iстер бекiтiлгенге дейiн сақталады. Iзденушiнiң аттестациялық iстерiн рәсiмдеу ЖАК белгiлеген тәртiппен жүргiзiледi.
Диссертация қорғау нәтижесiнде диссертациялық кеңес терiс шешiм қабылдаған жағдайда, iзденушiге тиiстi құжаттарын қайтару және ЖАК-қа хабарлау тәртiбi Диссертациялық кеңес туралы Ережеде айқындалады.
33. Қорғау нәтижесiнде кеңес терiс шешiм қабылдаған диссертациялар сол шешiм шығарылғаннан соң бiр жылдан ерте емес мерзiмде өңделген күйде қайта қорғауға ұсынылуы мүмкiн. Терiс шешiмдi ЖАК шығарған жағдайда да нақ осындай шартпен диссертацияны қайта қорғауға ұсынуға болады. Қайта қорғауға ЖАК рұхсаты қажет емес. Қайта қорғау кезiнде ресми оппоненттер құрамы мен жетекшi ұйым толығымен ауыстырылуға тиiс.
34. Ғылыми дәреже берiлген iзденушiлердiң диссертацияларын авторефераттарының бiр данасымен бiрге сақтау үшiн ЖАК белгiленген тәртiп бойынша Қазақстан Республикасы Ұлттық кiтапханасына бередi.

6. Диссертациялардың ЖАК-та қаралуы

35. Диссертациялардың ғылыми бiлiктiлiк деңгейiнiң осы Ережелер талаптарына сәйкестiгiн ЖАК сараптау кеңестерi (сарапшылар) қарайды.
Егер осы Ережелердiң 31-бабына сәйкес қабылданған диссертациялық кеңестiң қорытындысы жеткiлiктi дәлелденбеген болса, онда ЖАК сараптау кеңесiнiң (сарапшының) қорытындысы негiзiнде оны жетiлдiру үшiн диссертациялық кеңеске қайта қайыра алады. Мұндай жағдайда диссертациялық кеңес мәжiлiсiнде диссертацияны қайта қарағанда iзденушiнiң қатысуы мiндеттi емес.
Егер сараптау кеңесi (сарапшы) диссертация қорғалу кезiнде кеңесте диссертацияны сараптау сапасыз жүргiзiлгенiн анықтаса, онда ЖАК диссертацияны аттестациялық iсiмен бiрге осы Ереже талаптарына сәйкестiгiн анықтау мақсатында қосымша қорытынды (ұжымдық пiкiр) шығару үшiн басқа диссертациялық кеңеске жiбере алады.
Диссертациялық кеңестiң қосымша қорытынды (ұжымдық пiкiр) беруге жiберiлген диссертацияны қарау кезiндегi мәжiлiсiн өткiзудiң рәсiмi Диссертациялық кеңес туралы Ережеде белгiленедi.
Қажеттi жағдайларда ЖАК сараптау кеңесiнiң мәжiлiсiне iзденушiлердi, диссертация қорғау өткiзiлген немесе қосымша қорытынды (ұжымдық пiкiр) жүргiзiлген диссертациялық кеңестердiң басшыларын, ресми оппоненттердi, ғылыми жетекшiлердi (кеңесшiлердi), сондай-ақ жетекшi ұйымының өкiлдерiн шақыра алады, немесе диссертациялық кеңес мәжiлiсiне өз өкiлдерiн жiбере алады.
Iзденушi өзiнiң диссертациясы мен аттестациялық iсi жөнiндегi сараптау кеңесiнiң (сарапшының) қорытындысымен, ол туралы ЖАК төралқасының шешiмi қабылданған күннен кейiн екi ай мерзiм iшiнде танысуға құқылы.
36. Ғылым докторы ғылыми дәрежесiн iзденушiнiң диссертациясы мен аттестациялық iстерiн ЖАК-та қарау мерзiмi сегiз айдан, ал ғылым кандидаты ғылыми дәрежесiн iзденушiнiң диссертациясы мен аттестациялық iстерiн қарау мерзiмi төрт айдан аспауға тиiс.
Диссертацияларды сараптау ұзақ уақытты қажет ететiн ерекше жағдайларда сараптаудың мерзiмiн ұзарту мәселесiн әрбiр нақты iске байланысты ЖАК басшылығы шешедi.
37. Iзденушiнiң аттестациялық iс құжаттарына техникалық сипаттағы түзетулер енгiзу тек ЖАК рұқсатымен жүзеге асады.
38. Iзденушi диссертациясын оның қаралуының, диссертациялық кеңес немесе ЖАК iзденушiнiң диссертацияда авторы мен дерек көзiне сiлтемесiз бөтен материалды пайдаланғанын анықтаған жағдайдан басқа, кез келген кезеңiнде: диссертациялық кеңесте мәжiлiс басталғанға дейiн, ал ЖАК-та ғылым докторы ғылыми дәрежесiн беру немесе ғылым кандидаты ғылыми дәрежесiн беру туралы диссертациялық кеңес шешiмiн бекiту жөнiнде шешiм қабылданғанға дейiн қараудан алуға құқылы.
Iзденушiнiң жазбаша өтiнiшi бойынша диссертацияны қараудан алып тастау хаттамамен рәсiмделедi және қабылданған шешiм түпкіліктi болып табылады. Диссертация диссертациялық кеңесте немесе ЖАК-та қаралудан алынғаннан кейiн ол тиiстi өңдеуден өткеннен соң, қорғауға жаңа жұмыс ретiнде ұсыныла алады.
39. Диссертация қорғау рәсiмi бұзылған жағдайда (оппоненттердiң бiреуi жоқ болғанда, оппоненттер мен жетекшi ұйым дұрыс таңдалмағанда), сондай-ақ стенограмма талқылаудың шынайы жүрiсiне сәйкес келмегенде ЖАК диссертацияны қайта қорғауға жiберуге құқылы. Қайта қорғау ЖАК шешiм қабылдағаннан 3 айдан кейiн өтуi мүмкiн және ондайда қайта қорғауға әкеп соқтырған кемшiлiктер мiндеттi түрде түзетiлуi тиiс.
40. Бiр ғалымның жетекшілігiмен орындалған екi диссертациялық жұмыс бойынша терiс шешiм қабылданған жағдайда ЖАК ұйым басшыларына оларды 3 жылға дейiн ғылыми жетекшілік жасауға қатыстырмауды ұсынады. Бұл ұсыныс диссертациялық жұмыстар жөнiнде әдiл қорытынды бермеген оппоненттер мен жетекшi ұйымдарға да қатысты.
41. Ғылыми дәреже беру жөнiндегi құжаттар ЖАК белгiлеген тiзбеге сәйкес мемлекеттiк немесе орыс тiлiнде тапсырылады.

7. Жоғары бiлiктi кадрларды қайта аттестаттау

42. Қазақстан Республикасымен ғылыми дәрежелер бойынша мемлекеттiк үлгiдегi бiлiктiлiк құжаттарды өзара тану туралы келiсiм жасасқан мемлекеттердiң мемлекеттiк аттестаттау органдары берген ғылым докторы немесе ғылым кандидаты ғылыми дәрежелерi бар Қазақстан Республикасының азаматтарын қайта аттестаттау жоғарыдағы келiсiмдерге сәйкес олар жұмыс iстейтiн ұйымның немесе өздерiнiң жеке өтiнiшiмен белгiленген тiзбе бойынша құжаттарын ұсынған жағдайда жүргiзiледi.
43. Қайта аттестаттауға мемлекеттiк емес ұйымдар (шағын кәсiпорындар, қоғамдық академиялар, академияаралық комиссиялар және т.б.) берген ғылым докторлары мен ғылым кандидаттарының дипломдары қабылданбайды.
Ескерту: 43-тармақ өзгертілді - ҚР Білім және ғылым министрінің 2002 жылғы 1 сәуірдегі N 257 бұйрығымен .
44. Қазақстан Республикасымен бiлiктiлiк құжаттарды өзара тану туралы келiсiм жасаспаған елдер берген ғылыми дәрежелерi бар Қазақстан Республикасының, сондай-ақ басқа елдердiң азаматтарының дипломдарының сәйкестiгi туралы мәселенi ЖАК жеке жағдайда халықаралық конвенцияларға сәйкес шешедi.

8. Дипломдарды ресiмдеу және табыстау

45. Ғылым кандидаты ғылыми дәрежесiн беру туралы шешiм диссертациялық кеңес шешiм шығарған күннен, оны ЖАК бекiткеннен кейiн күшiне енедi. Ғылым докторы ғылыми дәрежесiн беру туралы шешiм ЖАК шешiм қабылдаған күннен бастап күшiне енедi.
46. Ғылым докторы немесе ғылым кандидаты дипломын жоғалтқандарға жаңа реттiк нөмiрмен төлқұжат берiлуi мүмкiн.
47. Ғылым докторының дипломын ЖАК бередi, ғылым кандидатының дипломы ЖАК-та толтырылады да, тиiстi диссертациялық кеңестiң басшылығы қол қойғаннан кейiн ЖАК-тың елтаңбалы мөрiмен расталады.

9. Ғылыми дәрежелерден айыру (қалпына келтiру)

48. Ғылыми дәрежелер жаңсақтықпен берiлген адамдарды ЖАК бұл дәрежелерден айыруы мүмкін.
Ғылыми дәрежелерiнен айрылған адамдардың бұрынғы дәрежелерiн, бұл үшiн жеткiлiктi негiздер болған жағдайда ЖАК қалпына келтiруi мүмкiн.
Он жылдан астам уақыт бұрын қабылданған ғылыми дәрежелер беру (айыру) туралы шешiмдердің негiзділігi жөнiндегi мәселелердi диссертациялық кеңестер мен ЖАК қарамайды.
49. Берiлуi ЖАК-тың құзыретiндегi ғылыми дәрежелерден айыру (қалпына келтiру) туралы материалдарды оның төралқасы қарайды.

10. Апелляцияларды қарау

50. Ұйымдар, iзденушiлер және басқа тұлғалар шешiм қабылданған күннен бастап екi ай мерзiмнен кешiктiрмей диссертация қорғаған кеңеске және ЖАК-қа диссертациялық кеңестердiң ғылыми дәрежелер беру (айыру) мәселелерi жөнiндегi шешiмдерiне апелляция (шешiмдерге шағым) бере алады. Диссертациялық кеңес апелляцияны екi ай мерзiм iшiнде қарауға тиiс.
Диссертациялық кеңестің қорытындысы мен апелляцияны қарау жөнiндегi басқа да материалдар диссертациялық кеңестің мәжiлiсiнен кейiн 10 күнде ЖАК-қа жiберiледi.
51. Диссертациялық кеңестердiң ғылыми дәрежелер беру (айыру) мәселелерi жөнiндегi шешiмдерiне берiлген апелляциялар бойынша шешiмдi, диссертациялық кеңестердiң апелляцияларды қараған материалдары мен сараптау кеңестерiнiң қорытындыларын ескере отырып, ЖАК төралқасы қабылдайды.
52. ЖАК төралқасының ғылыми дәрежелер беру (айыру), сондай-ақ жоғары бiлiктi кадрларды қайта аттестаттау жөнiндегi шешiмдерiне төралқа шешiм шығарған күннен екi айдан кешiктiрмей ЖАК-қа апелляция беруге болады.
Апелляцияны ЖАК апелляциялық комиссиясы қарайды. Апелляциялық комиссияның қорытындысы ЖАК төралқасының бекiтуiне берiледi. Оның шешiмiне қайталап берiлген апелляция қабылданбайды.
53. Апелляцияны қарау рәсiмiн өз құзыретiне сәйкес ЖАК белгiлейдi.
54. Диссертацияны қайта қорғау апелляцияны қанағаттандыру жөнiнде терiс шешiм қабылданғаннан соң бiр жылдан кейiн мүмкiн болады.
Қайта аттестаттауға жiберiлiп ЖАК-тың терiс шешiмiн алған
диссертациялық жұмыс ЖАК белгiлейтiн диссертациялық кеңестiң қарауына жалпы негiзде қабылдануы мүмкiн.
55. Таратылуы шектеулi мәлiметтер бар жұмыстарға қатысты осы
Ережелердi қолданудың кейбiр ерекшелiктерiн ЖАК белгiлейдi.
56. Осы Ережеде көзделмеген ерекше жағдайларды ескерудi қажет ететiн мәселелердi өз құзыретiнiң шегiнде ЖАК төралқасы шешедi.
57. Осы Ережелермен реттелмеген даулар Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңдарында қарастырылған тәртiппен шешiледi.

Об утверждении Правил присуждения ученых степеней

Приказ Министра образования и науки Республики Казахстан от 4 июня 2001 года N 422. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 6 июня 2001 года N 1530. Утратил силу - приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 10 января 2003 года N 16 (V032141)

Приказываю:
1. Утвердить прилагаемые Правила присуждения ученых степеней.

2. Признать утратившим силу Постановление Государственного аттестационного комитета Республики Казахстан от 12 мая 1996 г. N 194а "Об утверждении и введении в действие "Положения о порядке присуждения ученых степеней и присвоения ученых званий".
3. Контроль за исполнением данного приказа возложить на Председателя Высшего аттестационного комитета Кусаинова А.К.

И.о. Министра

Утверждены приказом
и.о. Министра образования и науки
Республики Казахстан
от 4 июня 2001 года N 422

Правила
присуждения ученых степеней

1. Общие положения

1. Настоящие Правила устанавливают порядок присуждения государственным органом аттестации Высшим аттестационным комитетом Министерства образования и науки Республики Казахстан (далее - ВАК) ученых степеней доктора наук и кандидата наук.
2. Ученая степень доктора наук присуждается Президиумом ВАК на основании ходатайства диссертационного совета, принятого после публичной защиты диссертации соискателем, имеющим ученую степень кандидата наук, и с учетом заключения соответствующего экспертного совета.
Ученая степень кандидата наук присуждается диссертационным советом на основании публичной защиты диссертации соискателем, имеющим квалификацию специалиста с высшим специальным образованием или академическую степень "магистра", решение совета утверждается ВАК. Специалисты, имеющие академическую степень "бакалавр", к защите кандидатской диссертации не допускаются.
3. Докторам наук и кандидатам наук выдаются дипломы установленного государственного образца. Граждане Республики Казахстан, принимающие участие в работе системы аттестации кадров высшей квалификации (члены диссертационных советов, экспертных советов, Президиума ВАК), должны иметь дипломы доктора или кандидата наук установленного государственного образца Республики Казахстан.

2. Диссертационные советы

4. Диссертационные советы являются основным звеном системы аттестации научных и научно-педагогических кадров высшей квалификации. Диссертационные советы создаются в известных своими достижениями в соответствующей отрасли науки высших учебных заведениях, научных, научно-исследовательских и научно-производственных организациях (далее - организации), работники которых являются ведущими учеными в своей отрасли науки и продолжают активно публиковать научные работы в специализированных научных изданиях, а также имеющих докторантуру (аспирантуру), кафедру (отдел, лабораторию) по запрашиваемой специальности и действующий научный семинар, на основании их ходатайств.
Диссертационные советы несут ответственность за качество и объективность оценки диссертаций, а также за обоснованность принимаемых решений и призваны обеспечивать высокий уровень требований при аттестации соискателя.
В случае установления нарушений требований настоящих Правил ВАК может отменять решения диссертационных советов, вносить предложения в Министерство о замене руководства и членов совета, о временном приостановлении деятельности диссертационных советов или полного ее прекращения, а также готовить предложения о лишении права научного руководства и оппонирования на различный срок.
Порядок формирования и организации работы диссертационного совета определяется Положением о диссертационном совете.
5. ВАК координирует деятельность и пересматривает сеть диссертационных советов по каждой научной специальности с учетом изменений, вносимых в Номенклатуру специальностей, и других обстоятельств.
6. Диссертационные советы подотчетны руководителям организаций, в которых они функционируют и пользуются печатями и бланками этих организаций. Руководители организаций несут ответственность за обеспечение необходимых условий работы диссертационных советов.
7. Оплата расходов, связанных с выделением помещения для проведения заседаний диссертационного совета, оргтехники, оформлением аттестационных дел соискателей, направляемых в ВАК, работой ученых секретарей диссертационных советов, командированием иногородних членов совета возлагается на организации, в которых созданы диссертационные советы. Возмещение указанных расходов за счет самих соискателей не допускается.

3. Кандидатские экзамены

8. Соискатель ученой степени кандидата наук должен сдать кандидатские экзамены по следующим дисциплинам:
философия;
казахский язык;
иностранный язык;
специальная дисциплина.
Соискатель, сдающий кандидатский экзамен, должен иметь квалификацию специалиста с высшим специальным образованием или академическую степень магистра по профилю выполняемой диссертационной работы.
Соискатель, имеющий квалификацию специалиста с высшим специальным образованием или академическую степень магистра не по профилю выполняемой диссертационной работы, сдает дополнительный кандидатский экзамен по общему курсу данной науки, в противном случае не допускается к защите диссертации.
Справку о сдаче кандидатских экзаменов оформляет организация, в которой сдан экзамен по специальной дисциплине. Оценки кандидатских экзаменов действительны в течение десяти лет.
9. Порядок подготовки (чтение лекций, семинарские занятия, проверка результатов научных исследований соискателей) и проведения кандидатских экзаменов определяется в соответствии с нормами действующего законодательства.

4. Требования к диссертациям

10. Диссертация на соискание ученой степени доктора наук должна быть научной квалификационной работой, представленной в виде специально подготовленной рукописи, свидетельствующей о зрелости соискателя как ученого, вносящего существенный вклад в науку. В диссертации на основании выполненных автором исследований должны быть разработаны теоретические положения, совокупность которых можно квалифицировать как новое крупное достижение в развитии соответствующего научного направления, либо осуществлено решение научной проблемы, имеющей важное социально-культурное, техническое, экономическое или политическое значение, либо изложены научно обоснованные технические, экономические или технологические решения, внедрение которых внесет значительный вклад в ускорение научно-технического прогресса общества.
11. Диссертация на соискание ученой степени кандидата наук должна быть научной квалификационной работой, представленной в виде специально подготовленной рукописи, в которой содержится решение задачи, имеющей существенное значение для соответствующей отрасли науки, либо изложены научно обоснованные технические, экономические или технологические разработки, обеспечивающие решение важных прикладных задач науки.
12. Диссертация должна быть написана единолично, содержать совокупность новых научных результатов и положений, выдвигаемых автором для публичной защиты, иметь внутреннее единство и свидетельствовать о личном вкладе автора в науку. Предложенные автором новые решения должны быть строго аргументированы и критически оценены по сравнению с известными решениями в науке.
В диссертации, имеющей прикладное значение, должны приводиться сведения о практическом использовании полученных автором научных результатов, подтвержденные авторскими свидетельствами, патентами и другими официальными документами, а в диссертации, имеющей теоретическое значение, - рекомендации по использованию научных результатов.
Диссертация представляется на государственном или русском языке.
Оформление диссертации должно соответствовать требованиям, установленным ВАК.
13. Основное содержание диссертации должно быть опубликовано в научных, научно-аналитических и научно-практических изданиях. Полнота изложения материалов диссертации в работах, опубликованных автором, определяется диссертационным советом, который при этом должен руководствоваться следующими показателями:
1) основные научные результаты кандидатской диссертации должны быть опубликованы не менее чем в 3 статьях (кроме депонированных) и не менее чем в 3-х тезисах докладов на научных конференциях;
2) основные научные результаты докторской диссертации должны быть опубликованы в монографии и не менее чем в 30 научных трудах (кроме тезисов докладов и депонированных рукописей), из которых не менее 5 должны быть индивидуальными публикациями, не менее 5 статей опубликовано в рекомендованных ВАК изданиях и не менее 3-х статей - опубликовано в зарубежных странах.
14. При написании диссертации соискатель обязан давать ссылки на автора и источник, откуда он заимствует материалы или отдельные результаты.
При использовании соискателем в диссертации идей или разработок, принадлежащих соавторам, вместе с которыми были написаны научные работы, соискатель обязан отметить это в диссертации.
В случае использования соискателем чужого материала без ссылки на автора и источник заимствования диссертация снимается с рассмотрения вне зависимости от стадии прохождения, без права ее повторной защиты.

5. Представление и защита диссертаций

15. Организация, где выполнялась диссертация или к которой был прикреплен соискатель, проводит предварительное обсуждение представленной диссертации и дает по ней заключение, в котором должны быть отражены: конкретное личное участие автора в получении результатов, изложенных в диссертации; степень обоснованности результатов проведенных исследований, их новизна и практическая значимость; наименование специальности, паспорту которой соответствует диссертация; полнота изложения материалов диссертации в работах, опубликованных соискателем.
Если диссертационные исследования выполнялись в двух или более организациях, то необходимо проведение предварительного обсуждения в каждой из них или же на совместном заседании с представлением в диссертационный совет соответствующих заключений.
Заключение должно быть выдано соискателю не позднее двух месяцев со дня представления для предварительной экспертизы кандидатской диссертации и трех месяцев - докторской диссертации.
16. Диссертационный совет принимает диссертации к предварительному рассмотрению при наличии документов по перечню, устанавливаемому ВАК.
К защите диссертаций по медицинским наукам допускаются лица, имеющие квалификацию специалиста с высшим медицинским образованием или академическую степень магистра медицины, по ветеринарным наукам - лица, имеющие квалификацию специалиста с высшим ветеринарным образованием или академическую степень магистра ветеринарии.
Процедура предварительного рассмотрения диссертации в совете устанавливается Положением о диссертационном совете.
17. Диссертационные советы не вправе принимать к рассмотрению диссертации руководителей (заместителей руководителей) организации, при которых функционирует данный диссертационный совет.
18. В случаях, когда диссертация выполнена на стыке специальностей, по одной из которых совету предоставлено право приема диссертаций к защите, ВАК для организации разовой защиты по ходатайству диссертационного совета вносит предложение в Министерство о введении в состав необходимое количество докторов наук по отсутствующей специальности.
При отсутствии советов по защите диссертаций по специальностям и отраслям науки, по которым выполнена диссертация, разрешается при наличии достаточных оснований организовывать и проводить в порядке устанавливаемом ВАК, разовые защиты диссертаций по одной специальности, близкой к имеющимся в совете.
19. Диссертационный совет принимает диссертацию к защите не позднее чем через два месяца для кандидатской и три месяца для докторской диссертации со дня подачи соискателем всех необходимых документов или в те же сроки выдает соискателю мотивированное заключение об отказе в приеме диссертации к защите.
20. По диссертациям с разрешения совета должны быть напечатаны авторефераты на правах рукописи объемом до двух печатных листов для докторской и одного печатного листа для кандидатской диссертации на том же языке, что и диссертация. Оформление автореферата должно соответствовать требованиям, установленным ВАК.
В автореферате должны быть изложены основные результаты и выводы диссертации, показаны вклад автора в проведенное исследование, степень новизны и практическая значимость результатов исследований. Автореферат диссертации печатается на государственном или русском языке типографским способом или на множительных аппаратах в количестве экземпляров, определяемом диссертационным советом, но не менее 70 экземпляров.
Автореферат рассылается членам совета и заинтересованным организациям не позднее чем за месяц до защиты диссертации. Список адресатов, которым необходимо направить автореферат, определяет совет, принявший диссертацию к защите. В этот список включаются диссертационные советы по профилю диссертации, крупнейшие и специализированные библиотеки Республики Казахстан, заинтересованные организации и ведущие ученые соответствующей отрасли науки, а также организации, в которых проводились соответствующие диссертационные исследования.
Перечень организаций, которым авторефераты рассылаются в обязательном порядке, устанавливается ВАК.
Рассылка авторефератов осуществляется учеными секретарями диссертационных советов, и они несут персональную ответственность за достоверность представляемых сведений о рассылке.
21. Один экземпляр диссертации, принятой к защите, и два экземпляра автореферата передаются соискателем в библиотеку организации, в которой создан диссертационный совет (при защите в объединенном совете - в библиотеку каждой из организаций-учредителей представляется по два экземпляра автореферата), не позднее чем за месяц до защиты и хранятся там на правах рукописи до утверждения решения совета в ВАК.
22. Диссертационные советы назначают по диссертации официальных оппонентов из числа ученых соответствующей специальности и отрасли науки, имеющих не менее трех статей, близких к теме диссертации, при этом только один из них может быть членом данного диссертационного совета.
По докторской диссертации назначаются три официальных оппонента, имеющих ученую степень доктора наук.
По кандидатской диссертации назначаются два официальных оппонента, из которых один должен быть доктором наук, а второй - доктором или кандидатом наук.
В случаях, когда официальные оппоненты не могут быть определены диссертационным советом, они могут назначаться ВАК.
23. Диссертационный совет строго руководствуется принципом независимости друг от друга официальных оппонентов, ведущей организации, научного руководителя (консультанта) диссертационной работы. Официальными оппонентами не могут быть члены комиссии диссертационного совета, члены президиума, экспертных советов и сотрудники аппарата ВАК, председатели, заместители председателей и ученые секретари диссертационных советов, в которых рассматривается диссертация, научные руководители (консультанты), соавторы соискателя по опубликованным работам по теме диссертации, а также руководители вузов и научных организаций, сотрудники кафедр, лабораторий, секторов, отделов, где выполнялась диссертация или работает соискатель, а также где ведутся научно-исследовательские работы, по которым соискатель является заказчиком или исполнителем (соисполнителем). Официальные оппоненты должны быть сотрудниками разных организаций и не являться сотрудниками ведущей организации.
24. Официальный оппонент на основе изучения диссертации и опубликованных работ по теме диссертации представляет совету письменный отзыв, в котором оцениваются актуальность избранной темы, степень обоснованности научных положений, выводов и рекомендаций, сформулированных в диссертации, их обоснованность, новизна и соответствие диссертации требованиям настоящих Правил.
Копии отзывов официальных оппонентов вручаются соискателю не позднее, чем за 10 дней до защиты диссертации.
Диссертационный совет вправе вернуть отзыв официальному оппоненту для переработки, если он не соответствует указанным требованиям, или заменить официального оппонента с разрешения ВАК.
25. Диссертационные советы назначают по диссертациям ведущие организации (научные, научно-исследовательские, научно-производственные организации и высшие учебные заведения), широко известные своими достижениями в соответствующей области науки, в которых работают доктора наук одной группы специальностей с защищаемой диссертацией по перечню, утвержденному ВАК.
В отзыве ведущей организации отражается новизна и значимость для науки и практики полученных автором диссертации результатов. В отзыве должны также содержаться конкретные рекомендации по использованию результатов и выводов диссертации.
Отзыв ведущей организации утверждается ее руководителем или его заместителем по научной работе.
Копия отзыва ведущей организации вручается соискателю не позднее, чем за 10 дней до защиты диссертации.
Диссертационный совет вправе вернуть отзыв ведущей организации, если он не соответствует указанным требованиям, или заменить ведущую организацию с разрешения ВАК.
26. По желанию соискателя совет может назначить защиту диссертации и при наличии отрицательного заключения или отзывов.
27. Защита докторской диссертации может проводиться не ранее чем через три месяца, а кандидатской - не ранее чем через месяц после публикации работ соискателя, отражающих основные научные результаты диссертации в соответствии с требованиями пункта 13.
28. Заседание диссертационного совета считается правомочным, если в его работе принимают участие официальные оппоненты и не менее двух третей состава совета, при обязательном участии в заседании из числа членов совета не менее трех докторов наук по каждой специальности защищаемой докторской диссертации и не менее двух докторов наук по каждой специальности защищаемой кандидатской диссертации.
Решение диссертационного совета по вопросу присуждения ученой степени считается положительным, если за него проголосовало не менее двух третей членов совета, участвовавших в заседании.
29. Публичная защита диссертации должна носить характер научной дискуссии и проходить в обстановке высокой требовательности, принципиальности и соблюдения научной этики, при этом обстоятельному анализу должны подвергаться новизна, обоснованность результатов, выводов и рекомендаций научного и практического характера, содержащихся в диссертации.
Официальные оппоненты обязаны присутствовать на защите диссертации. В виде исключения разрешается проведение защиты докторской диссертации в отсутствие по уважительной причине только одного из официальных оппонентов, давшего по диссертации положительный отзыв. В этом случае на заседании диссертационного совета полностью оглашается отзыв отсутствующего оппонента.
Запрещается проведение защиты кандидатской диссертации при отсутствии на заседании хотя бы одного официального оппонента.
30. После окончания защиты диссертации совет проводит тайное голосование по вопросу о присуждении ученой степени.
Протокол счетной комиссии утверждается открытым голосованием простым большинством голосов членов диссертационного совета, участвовавших в заседании.
Процедура проведения заседания совета по защите диссертации, включая порядок тайного голосования и работы счетной комиссии, устанавливается Положением о диссертационном совете.
31. После тайного голосования, в случае положительного решения по защите диссертации, совет принимает заключение по диссертации путем открытого голосования.
В заключении диссертационного совета отражаются наиболее существенные научные результаты, полученные лично соискателем, оценка их обоснованности и новизны, их значение для теории и практики, рекомендации по использованию результатов диссертационного исследования, а также указывается, в соответствии с какими требованиями пункта 10 или пункта 11 настоящих Правил оценивалась диссертация.
Копия заключения выдается соискателю по его просьбе в месячный срок.
32. В случае положительного решения по результатам защиты диссертационный совет в месячный срок после защиты направляет в ВАК первые экземпляры диссертации, аудиозаписи (видеозаписи) заседания и документов аттестационного дела соискателя. Вторые экземпляры документов аттестационного дела хранятся в диссертационном совете в течение десяти лет, а аудиозаписи заседания - до утверждения аттестационных дел. Оформление документов аттестационных дел соискателей производится в порядке, устанавливаемом ВАК.
Порядок возврата документов соискателю в случае отрицательного решения диссертационного совета и извещения ВАК по результатам защиты диссертации определяется Положением о диссертационном совете.
33. Диссертация, по результатам защиты которой совет вынес отрицательное решение, может быть представлена к повторной защите в переработанном виде не ранее чем через год после вынесения отрицательного решения. При тех же условиях может быть представлена к повторной защите диссертация, по которой отрицательное решение было вынесено ВАК, или диссертация была снята с рассмотрения по заявлению соискателя. Разрешение ВАК на повторную защиту не требуется. При повторной защите состав официальных оппонентов и ведущая организация должны быть полностью заменены.
34. Диссертации соискателей, которым присуждены ученые степени, вместе с одним экземпляром автореферата передаются ВАК в установленном порядке для хранения в Национальную библиотеку Республики Казахстан.

6. Рассмотрение диссертаций в ВАК

35. Соответствие научного квалификационного уровня диссертаций требованиям настоящих Правил рассматривается в ВАК экспертными советами (экспертами).
Если заключение диссертационного совета, принятое согласно пункту 31 настоящих Правил, недостаточно аргументировано, то ВАК на основании заключения экспертного совета (эксперта) может возвратить его в диссертационный совет для переработки. В этом случае, при повторном рассмотрении диссертации на заседании совета, участие соискателя не обязательно.
Если экспертным советом (экспертом) установлено, что экспертиза диссертации при защите в совете проведена некачественно, то ВАК может направить диссертацию вместе с аттестационным делом на дополнительное заключение (коллективную рецензию) на предмет ее соответствия требованиям настоящих Правил в другой диссертационный совет.
Процедура проведения заседания совета при рассмотрении диссертации, направленной на дополнительное заключение (коллективную рецензию), устанавливается Положением о диссертационном совете.
В необходимых случаях ВАК может приглашать на заседания экспертных советов соискателей, руководителей диссертационных советов, в которых проходила защита диссертации или подготовлено дополнительное заключение (коллективная рецензия), официальных оппонентов, научных руководителей (консультантов), а также представителей ведущих организаций или направлять своих представителей на заседание диссертационного совета.
Соискатель имеет право ознакомиться с заключением экспертного совета (эксперта) на диссертацию и аттестационное дело, после принятия по ним решения президиумом ВАК, в двухмесячный срок, со дня принятия решения.
36. Сроки рассмотрения диссертаций и аттестационных дел соискателей ученой степени доктора наук в ВАК не должны превышать восьми месяцев, а сроки рассмотрения диссертаций и аттестационных дел соискателей ученой степени кандидата наук - четырех месяцев.
При особых обстоятельствах, требующих проведения экспертизы диссертаций в более длительные сроки, вопрос о продлении этих сроков решается по каждому конкретному делу руководством ВАК.
37. Внесение исправлений технического характера в документы аттестационного дела соискателя допускаются только с разрешения ВАК.
38. Соискатель вправе снять диссертацию с рассмотрения на любом этапе ее прохождения в диссертационном совете - до начала заседания, а в ВАК - до принятия им решения о присуждении ученой степени доктора наук или утверждения решения диссертационного совета о присуждении ученой степени кандидата наук, кроме случаев, когда диссертационным советом или ВАК установлено, что соискателем использован чужой материал без ссылок на автора и источник заимствования.
Снятие диссертации с рассмотрения по письменному заявлению соискателя оформляется протоколом, и принятое решение является окончательным. После снятия диссертации с рассмотрения в диссертационном совете или ВАК она может быть представлена к защите после соответствующей переработки как новая работа.
39. При нарушении процедуры защиты диссертации (отсутствие одного из оппонентов, неправильный выбор оппонентов и ведущей организации), а также при несоответствии стенограммы действительному ходу обсуждения ВАК имеет право направить диссертацию на повторную защиту. Повторная защита может быть проведена не ранее чем через 3 месяца после принятия решения ВАК и при этом обязательно должны быть устранены нарушения, повлекшие повторную защиту.
40. При отрицательных решениях по двум диссертационным работам, выполненным под руководством одного и того же ученого, ВАК рекомендует руководителям организаций не привлекать их к научному руководству в течение не менее 3-х лет. Эти же рекомендации распространяются на оппонентов и ведущие организации, которые дали необъективные заключения по диссертационным работам.
41. Документы по присуждению ученых степеней, перечень которых устанавливает ВАК, представляются на государственном или русском языке.

7. Переаттестация кадров высшей квалификации

42. Переаттестация граждан Республики Казахстан, имеющих ученую степень кандидата или доктора наук, присужденную им государственным органом аттестации других стран, с которыми Республикой Казахстан заключены соглашения о взаимном признании квалификационных документов государственного образца по ученым степеням, проводится в соответствии с этими соглашениями по ходатайству организации, где они работают, или их личному заявлению с предоставлением документов по соответствующему перечню.
43. К переаттестации не принимаются дипломы кандидата и доктора наук, выданные негосударственными организациями (малые предприятия, общественные академии, межакадемические комиссии и др.).
Сноска. Пункт 43 с изменениями - приказом Министра образования и науки РК от 1 апреля 2002 года N 257 (утратил силу - приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 31.05.2004г. N 487 см. V021841 ).
44. Вопрос о соответствии дипломов граждан Республики Казахстан, а также граждан других стран, имеющих ученые степени, присужденные им в странах, с которыми Республикой Казахстан не заключены соглашения о взаимном признании квалификационных документов, решается ВАК в индивидуальном порядке согласно международным конвенциям.

8. Оформление и выдача дипломов

45. Решение о присуждении ученой степени кандидата наук вступает в силу с даты решения диссертационного совета после его утверждения ВАК. Решение о присуждении ученой степени доктора наук вступает в силу с даты принятия решения ВАК.
46. Лицам, утратившим диплом доктора или кандидата наук, могут быть выданы дубликаты с новыми порядковыми номерами.
47. Диплом доктора наук выдается ВАК, диплом кандидата наук выписывается ВАК Казахстана, подписывается руководством соответствующего диссертационного совета и скрепляется гербовой печатью ВАК.

9. Лишение (восстановление) ученых степеней

48. Лица, которым ученые степени присуждены ошибочно, могут быть лишены этих степеней ВАК.
Лицам, лишенным ученых степеней, эти степени могут быть, при наличии к тому достаточных оснований, восстановлены ВАК.
Рассмотрение вопросов об обоснованности присуждения (лишения) ученых степеней, решения по которым были приняты свыше десяти лет назад, диссертационными советами и ВАК не проводится.
49. Материалы о лишении (восстановлении) ученых степеней, присуждение которых входит в компетенцию ВАК, рассматриваются его президиумом.

10. Рассмотрение апелляций

50. Организациями, соискателями и другими лицами не позднее двухмесячного срока со дня вынесения решения может быть подана апелляция (обжалование решения) в совет по месту защиты диссертации и в ВАК на решения диссертационных советов по вопросам присуждения (лишения) ученых степеней. Диссертационный совет должен в двухмесячный срок рассмотреть апелляцию.
Заключение диссертационного совета и другие материалы по рассмотрению апелляции в 10-дневный срок после заседания совета направляются в ВАК.
51. Решения по апелляциям, поданным на решения диссертационных советов по вопросам присуждения (лишения) ученых степеней, принимает президиум ВАК с учетом материалов рассмотрения апелляции диссертационным советом и заключения экспертного совета.
52. На решения президиума ВАК по вопросам присуждения (лишения) ученых степеней, а также переаттестации кадров высшей квалификации не позднее двухмесячного срока со дня вынесения решения может быть подана апелляция в ВАК.
Апелляция рассматривается апелляционной комиссией ВАК. Заключение апелляционной комиссии представляется на утверждение президиумом ВАК. Повторная апелляция на его решение не принимается.
53. Процедура рассмотрения апелляций устанавливается ВАК в соответствии с его компетенцией.
54. Повторная защита диссертации возможна не ранее чем через год после утверждения решения апелляционной комиссии. Диссертационная работа, представленная по вопросу переаттестации и получившая отрицательное решение ВАК, может быть принята к рассмотрению в диссертационном совете, определяемом ВАК, на общих основаниях.
55. Некоторые особенности применения данных Правил в отношении работ, содержащих сведения, распространение которых ограничено, определяются ВАК.
56. Вопросы, требующие учета особых обстоятельств, не предусмотренных настоящими Правилами, решаются президиумом ВАК в пределах его компетенции.
57. Споры, не урегулированные данными Правилами, разрешаются в порядке, предусмотренном действующим законодательством Республики Казахстан.