Екінші деңгейдегі банктердің және "Қазақстан Даму Банкі" акционерлік қоғамының бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2007 жылғы 24 желтоқсан N 152 Қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2008 жылғы 22 қаңтарда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне N 5109 болып енгізілді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2020 жылғы 21 қыркүйектегі № 109 қаулысымен

Ескерту. Қаулының күші жойылды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 21.09.2020 № 109 (16.12.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
Қолданушылардың назарына!!!
Қаулының қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз.

Екінші деңгейдегі банктердің және "Қазақстан Даму Банкі" акционерлік қоғамының бухгалтерлік есебін жетілдіру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған Екінші деңгейдегі банктердің және "Қазақстан Даму Банкі" акционерлік қоғамының бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.

2. Осы қаулы 2008 жылғы 1 шілдеден бастап қолданысқа енгізіледі.

3. Бухгалтерлік есеп департаменті (Шалғымбаева Н.Т.):

1) Заң департаментімен (Шәріпов С.Б.) бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеу шараларын қабылдасын;

2) осы қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелген күннен бастап он күндік мерзімде оны Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің мүдделі бөлімшелеріне, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің аумақтық филиалдарына, Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігіне, "Қазақстан қаржыгерлерінің қауымдастығы" заңды тұлғалар бірлестігіне, екінші деңгейдегі банктерге және "Қазақстан Даму Банкі" акционерлік қоғамына жіберсін.

4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары Д.Т. Ақышевқа жүктелсін.

Ұлттық Банк Төрағасы

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2007 жылғы 24 желтоқсандағы N 152 қаулысымен бекітілген

Екінші деңгейдегі банктердің және "Қазақстан Даму банкі" акционерлік қоғамының бухгалтерлік есеп жүргізуі жөніндегі нұсқаулық

Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша: тараулар параграфтардың тақырыптарының нөмірлері алдында "§" деген белгімен толықтырылды, "Саудаға арналған", "саудаға арналған" деген сөздер тиісінше "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын", "әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80, 2011.01.31 № 4 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулыларымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

Ескерту. 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1. Осы Екінші деңгейдегі банктердің және "Қазақстан Даму банкі" акционерлік қоғамының бухгалтерлік есеп жүргізуі жөніндегі нұсқаулық (бұдан әрі – Нұсқаулық) "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы" 1995 жылғы 30 наурыздағы, "Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" 2007 жылғы 28 ақпандағы Қазақстан Республикасының заңдарына, Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6793 тіркелген "Екінші деңгейдегі банктердегі, ипотекалық ұйымдардағы және "Қазақстан Даму Банкі" акционерлік қоғамындағы бухгалтерлік есептің үлгі шот жоспарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2011 жылғы 31 қаңтардағы № 3 қаулысына, халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес әзірленді және екінші деңгейдегі банктердің, "Қазақстан Даму Банкі" акционерлік қоғамының және бұдан бұрын еншілес банк болған заңды тұлғаның (бұдан әрі – банктер) бухгалтерлік есеп жүргізуін нақтылайды.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2. Осы Нұсқаулықта 1994 жылғы 27 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiнде (Жалпы бөлім), 1999 жылғы 1 шілдедегі Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде (Ерекше бөлім), "Қазақстан Республикасындағы вексель айналысы туралы" 1997 жылғы 28 сәуірдегі Қазақстан Республикасының Заңында, Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 1015 тіркелген "Қазақстан Республикасының екiншi деңгейдегi банктерінiң вексельдер есебiн жүргiзу ережесiн бекіту жөнінде" 1999 жылғы 15 қарашадағы № 396 және Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13071 тіркелген "Екінші деңгейдегі банктердің және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың аударым және жай вексельдермен операциялар жүргізуі қағидаларын бекіту туралы" 2015 жылғы 31 желтоқсандағы № 261 Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының қаулыларында көзделген ұғымдар, сондай-ақ мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) дисконт (жеңілдік) – қаржы активінің/міндеттемесінің бастапқы құны (есептелген сыйақыны қоспағанда) және инвестор (сатып алушы) үшін болашақ кезеңдердің кірістерін/шығыстарын құрайтын өтеу сомасы арасында туындайтын теріс айырма сомасы;

2) кредиттік дериватив – активті жеке сатуды қолдамай, актив бойынша кредиттік тәуекелді бір тараптан (бенефициардан) басқа тарапқа (гарантқа) ауыстыруға мүмкіндік беретін қаржы құралы;

3) кредиттік-дефолт свопы – екіжақты қаржы құралы, мұнда бірінші тарап (кредиттік-дефолт свопы мәмілесі бойынша сатып алушы) кезеңдік төлемдерді басқа тарапқа (кредиттік-дефолт свопы мәмілесі бойынша сатушыға) кредиттік жағдайдың басталуына негізделген төлемге айырбас ретінде жүргізеді;

4) сыйлықақы – қаржы активінің/міндеттемесінің бастапқы құны (есептелген сыйақыны қоспағанда) және инвестор (сатып алушы) үшін болашақ кезеңдердің шығыстарын/кірістерін құрайтын өтеу сомасы арасында туындайтын оң айырма сомасы;

5) сыйлықақы немесе дисконт (жеңілдік) амортизациясы – сыйлықақының немесе дисконттың (жеңілдіктің) сомасын пайыздың тиімді мөлшерлемесі әдісін пайдалана отырып банктің кірістеріне немесе шығыстарына біртіндеп жатқызу.

Ескерту. 2-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

3. Банктер жасайтын операциялардың бухгалтерлік есебі халықаралық қаржылық есептілік стандарттарының және осы Нұсқаулықтың талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.

4. Осы Нұсқаулықта халықаралық қаржылық есептілік талаптарына сәйкес мәміле жасау күнгі және мәміле бойынша есеп айырысу күнгі қаржы активтерін сатып алудың және сатудың үлгі мәмілелерін есепке алу әдістері қолданылады. Осы тармақта көрсетілген қаржы активтерін сатып алудың және сатудың үлгі мәмілелерін есепке алу әдістерінің бірін таңдау банктің есеп саясатында айқындалады.

5. Банктің бухгалтерлік есеп жүргізуді реттейтін ішкі құжаттарында көзделген тәртіппен "Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" 2007 жылғы 28 ақпандағы Қазақстан Республикасы Заңының және халықаралық қаржылық есептілік стандарттарының талаптарына қайшы келмейтін бөлігінде банкішілік транзиттік шоттарды пайдалануға және қосымша бухгалтерлік жазбалар жасауға жол беріледі.

Шетел валютасын, қаржы құралдарын, тазартылған бағалы металдарды, туынды қаржы құралдарын және басқа да активтерді валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамының өзгеруіне немесе олардың әділ құнының өзгеруіне байланысты қайта бағалаудан болған кірістердің және шығыстардың сомаларын өткізілген және (немесе) өткізілмеген кірістер және (немесе) шығыстар деп бөлместен банктің жүргізілетін операциялардың бухгалтерлік есебін жүргізуді реттейтін ішкі құжаттарында көзделген тәртіппен көрсетуге жол беріледі.

Банктің шетел валютасымен және тазартылған бағалы металдарымен операцияларды бухгалтерлік есепте шетел валютасының және тазартылған бағалы металдардың валюталық позициясы және қарсы құны шоттарын пайдаланбастан көрсетуге мүмкіндік беретін автоматтандырылған қосалқы есеп болған кезде, шетел валютасындағы операциялардың сомаларын жоғарыда көрсетілген шоттарды пайдаланбастан көрсетуге жол беріледі.

Сыйақы түріндегі кірістер мен шығыстар 9 "Қаржы құралдары" халықаралық қаржылық есептілік стандартына (IFRS) сәйкес пайыздың тиімді мөлшерлемесі әдісі пайдаланыла отырып танылады.

Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

2-тарау. Шетел валютасындағы және тазартылған бағалы металдардағы активтер мен міндеттемелерді қайта бағалау жөніндегі операциялардың бухгалтерлік есебі

Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

6. Активтерді және шетел валютасындағы міндеттемелерді қайта бағалау банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен және тәртіпте жүзеге асырылады.

7. Шетел валютасындағы активтерді 21 "Валюталардың айырбастау бағамдарының өзгеруінің әсері" халықаралық қаржылық есептілік стандартына (IAS) сәйкес қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) оң бағамдық айырма сомасына:

Дт 1859 "Шетел валютасының теңгемен (валюталық ұзақ позицияның) қарсы құны"

Кт 4703 "Шетел валютасын қайта бағалаудан түскен кірістер",

сондай-ақ өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша әділ құнды түзету бойынша оң бағамдық айырма сомасына:

Дт 1456 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын оң түзету шоты"

1457 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын теріс түзету шоты"

Кт 3561 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын қайта бағалау резервтері";

2) теріс бағамдық айырма сомасына:

Дт 5703 "Шетел валютасын қайта бағалаудан болған шығыстар"

Кт 2859 "Шетел валютасының теңгемен (валюталық қысқа позицияның) қарсы құны",

сондай-ақ өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша әділ құнды түзету бойынша теріс бағамдық айырма сомасына:

Дт 3561 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын қайта бағалау резервтері"

Кт 1456 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын оң түзету шоты"

1457 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын теріс түзету шоты".

Шетел валютасындағы активтерді 21 "Валюталардың айырбастау бағамдарының өзгеруінің әсері" халықаралық қаржылық есептілік стандартына (IAS) сәйкес қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) оң бағамдық айырма сомасына:

Дт 5703 "Шетел валютасын қайта бағалаудан болған шығыстар"

Кт 2859 "Шетел валютасының теңгемен (валюталық қысқа позицияның) қарсы құны";

2) теріс бағамдық айырма сомасына:

Дт 1859 "Шетел валютасының теңгемен (валюталық ұзақ позицияның) қарсы құны"

Кт 4703 "Шетел валютасын қайта бағалаудан түскен кірістер".

Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

8. Тазартылған қымбат металдардағы активтерді және міндеттемелерді әділ құны бойынша қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

тазартылған қымбат металдардың әділ құны олардың есепке алынған құнынан жоғары болған жағдайда:

Дт 1010 "Тазартылған қымбат металдар"

Кт 2872 "Тазартылған қымбат металдар бойынша ұзақ позиция",

сонымен бір мезгілде:

Дт 1874 "Тазартылған қымбат металдардың теңгемен көрсетілген

қарсы құны (тазартылған қымбат металдар бойынша ұзақ

позиция)"

Кт 4704 "Тазартылған қымбат металдарды қайта бағалаудан іске

асырылмаған кіріс",

тазартылған қымбат металдардың есепке алынған құны олардың әділ құнынан жоғары болған жағдайда:

Дт 1873 "Тазартылған қымбат металдар бойынша қысқа позиция"

Кт 1010 "Тазартылған қымбат металдар",

сонымен бір мезгілде:

Дт 5704 "Тазартылған қымбат металдарды қайта бағалаудан

түскен іске асырылмаған шығыс"

Кт 2873 "Тазартылған қымбат металдардың (тазартылған қымбат

металдар бойынша қысқа позиция) теңгемен қарсы құны".

9. Алып тасталды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

3-тарау. Шетел валютасымен дилингтік операциялардың бухгалтерлік есебі

Ескерту. 3-тарау жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1-параграф. Шетел валютасын сатып алу бойынша спот мәмілелерін мәміле жасалған күн бойынша есепке алу

10. Шетел валютасын сатып алу бойынша спот мәмілесі жасалған күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

шетел валютасындағы талаптар сомасына:

Дт 1894 "Спот операциялары бойынша талаптар"

Кт 2858 "Шетел валютасы бойынша ұзақ валюталық позиция";

сатып алу бағамы бойынша теңгемен міндеттемелер сомасына:

Дт 1859 "Шетел валютасының теңгемен (валюталық ұзақ позицияның) қарсы құны"

Кт 2894 "Спот операциялары бойынша міндеттеме";

бір мезгілде шетел валютасының сатып алу бағамының есепке алу бағамынан айырмашылығы болған жағдайда туындайтын айырмаға мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

шетел валютасын сатып алу бағамы есепке алу бағамынан асып кеткен жағдайда:

Дт 5530 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шығыстар"

Кт 1859 "Шетел валютасының теңгемен (валюталық ұзақ позицияның) қарсы құны";

есепке алу бағамы шетел валютасын сатып алу бағамынан асып кеткен жағдайда:

Дт 1859 "Шетел валютасының теңгемен (валюталық ұзақ позицияның) қарсы құны"

Кт 4530 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша кірістер".

11. Шетел валютасын сатып алу бойынша спот мәмілесі банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы бойынша қайта бағаланған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамының өзгеруінің теріс бағамдық айырма сомасына:

Дт 5703 "Шетел валютасын қайта бағалаудан болған шығыстар"

Кт 1859 "Шетел валютасының теңгемен (валюталық ұзақ позицияның) қарсы құны";

2) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамының өзгеруінің оң бағамдық айырма сомасына:

Дт 1859 "Шетел валютасының теңгемен (валюталық ұзақ позицияның) қарсы құны"

Кт 4703 "Шетел валютасын қайта бағалаудан түскен кірістер".

12. Осы Нұсқаулықтың 11-тармағына сәйкес қайта бағалау жүргізілгеннен кейін шетел валютасын сатып алу бойынша спот мәмілесін валюталау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) шетел валютасын сатып алу үшін аударылатын теңгемен сомаға:

Дт 2894 "Спот операциялары бойынша міндеттеме"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар";

2) сатып алынатын шетел валютасының сомасына:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

Кт 1894 "Спот операциялары бойынша талаптар".

2-параграф. Шетел валютасын сатып алу бойынша спот мәмілелерін есеп айырысу күні бойынша есепке алу

13. Шетел валютасын сатып алу бойынша спот мәмілесі жасалған күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) шетел валютасын сатып алу бойынша шетел валютасындағы шартты талаптар сомасына:

Дт 6405 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты талаптар"

Кт 6999 "Шетел валютасымен мәмілелер бойынша позиция";

2) шетел валютасын сатып алу бойынша теңгемен шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6999 "Шетел валютасымен мәмілелер бойынша позиция"

Кт 6905 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты міндеттемелер".

14. Шетел валютасын сатып алу бойынша спот мәмілесі банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы бойынша қайта бағаланған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамының өзгеруінің теріс бағамдық айырма сомасына:

Дт 5703 "Шетел валютасын қайта бағалаудан болған шығыстар"

Кт 2894 "Спот операциялары бойынша міндеттеме";

2) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамының өзгеруінің оң бағамдық айырма сомасына:

Дт 1894 "Спот операциялары бойынша талаптар"

Кт 4703 "Шетел валютасын қайта бағалаудан түскен кірістер";

3) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамының оң және теріс өзгеруі бойынша ең аз қалдық сомасына:

Дт 2894 "Спот операциялары бойынша міндеттемелер"

Кт 1894 "Спот операциялары бойынша талаптар".

15. Шетел валютасын сатып алу бойынша спот мәмілесін валюталау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) шетел валютасын сатып алу бойынша шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6905 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты міндеттемелер"

Кт 6999 "Шетел валютасымен мәмілелер бойынша позиция";

2) шетел валютасын сатып алу бойынша шартты талаптар сомасына:

Дт 6999 "Шетел валютасымен мәмілелер бойынша позиция"

Кт 6405 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты талаптар";

3) теңгемен және шетел валютасындағы сомаға, сондай-ақ шетел валютасын қайта бағалау сомасына:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар";

4) шетел валютасын сатып алу бағамы есептік бағамынан асып кеткен кезде

Дт 5530 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шығыстар"

Кт 2859 "Валюталық позицияның қарсы құны";

5) шетел валютасының есептік бағамы сатып алу бағамынан асып кеткен кезде:

Дт 1859 "Шетел валютасының теңгемен (валюталық ұзақ позицияның) қарсы құны"

Кт 4530 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша кірістер";

6) бұрын орындалған қайта бағалауды қалпына келтіру:

Дт 2894 "Спот операциялары бойынша міндеттемелер"

Кт 5703 "Шетел валютасын қайта бағалаудан болған шығыстар"

немесе

Дт 4703 "Шетел валютасын қайта бағалаудан түскен кірістер"

Кт 1894 "Спот операциялары бойынша талаптар".

3-параграф. Шетел валютасын сату бойынша спот мәмілелерін мәміле жасау күні бойынша есепке алу

16. Шетел валютасын сату бойынша спот мәмілесі жасалған күні сату бағамы бойынша талаптар мен міндеттемелер сомасына мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

шетел валютасындағы міндеттемелер сомасына:

Дт 1858 "Шетел валютасы бойынша қысқа валюталық позиция"

Кт 2894 "Спот операциялары бойынша міндеттеме";

теңгемен талаптар сомасына:

Дт 1894 "Спот операциялары бойынша талаптар"

Кт 2859 "Шетел валютасының теңгемен (валюталық қысқа позицияның) қарсы құны";

бір мезгілде шетел валютасын сату бағамының есептік бағамнан айырмасы болған жағдайда туындайтын айырмаға мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) шетел валютасының есептік бағамы сату бағамынан асып кеткен кезде:

Дт 5530 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шығыстар"

Дт 2859 "Шетел валютасының теңгемен (валюталық қысқа позицияның) қарсы құны";

2) шетел валютасын сату бағамы есептік бағамынан асып кеткен кезде:

Дт 2859 "Шетел валютасының теңгемен (валюталық қысқа позицияның) қарсы құны"

Дт 4530 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша кірістер".

17. Шетел валютасын сату бойынша спот мәмілесі банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы бойынша қайта бағаланған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамының өзгеруінің теріс бағамдық айырма сомасына:

Дт 2859 "Шетел валютасының теңгемен (валюталық қысқа позицияның) қарсы құны"

Кт 4703 "Шетел валютасын қайта бағалаудан түскен кірістер";

2) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамының өзгеруінің оң бағамдық айырма сомасына:

Дт 5703 "Шетел валютасын қайта бағалаудан болған шығыстар"

Кт 2859 "Шетел валютасының теңгемен (валюталық қысқа позицияның) қарсы құны".

18. Осы Нұсқаулықтың 17-тармағына сәйкес қайта бағалау жүргізілгеннен кейін шетел валютасын сату бойынша спот мәмілесін валюталау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) өткізілетін шетел валютасының сомасына:

Дт 2894 "Спот операциялары бойынша міндеттеме"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар";

2) шетел валютасын өткізгені үшін алынған теңгемен сомаға:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

Кт 1894 "Спот операциялары бойынша талаптар".

4-параграф. Шетел валютасын сату бойынша спот мәмілелерін есеп айырысу күні бойынша есепке алу

18-1. Шетел валютасын сату бойынша спот мәмілесі жасалған күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) шетел валютасын сату бойынша шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6999 "Шетел валютасымен мәмілелер бойынша позиция"

Кт 6905 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты міндеттемелер";

2) шетел валютасын сату бойынша шартты талаптар сомасына:

Дт 6405 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты талаптар"

Кт 6999 "Шетел валютасымен мәмілелер бойынша позиция".

18-2. Шетел валютасын сату бойынша спот мәмілесі банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы бойынша қайта бағаланған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамының өзгеруінің теріс бағамдық айырма сомасына:

Дт 1894 "Спот операциялары бойынша талаптар"

Кт 4703 "Шетел валютасын қайта бағалаудан түскен кірістер";

2) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамының өзгеруінің оң бағамдық айырма сомасына:

Дт 5703 "Шетел валютасын қайта бағалаудан болған шығыстар"

Кт 2894 "Спот операциялары бойынша міндеттеме";

3) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамының оң және теріс өзгеруі бойынша ең аз қалдық сомасына:

Дт 2894 "Спот операциялары бойынша міндеттеме"

Кт 1894 "Спот операциялары бойынша талаптар".

18-3. Шетел валютасын сату бойынша спот мәмілесін валюталау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) шетел валютасын сату бойынша шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6905 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты міндеттемелер"

Кт 6999 "Шетел валютасымен мәмілелер бойынша позиция";

2) шетел валютасын сату бойынша шартты талаптар:

Дт 6999 "Шетел валютасымен мәмілелер бойынша позиция"

Кт 6405 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты талаптар";

3) шетел валютасындағы және теңгемен сомаға, сондай-ақ шетел валютасын қайта бағалау сомасына:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар";

4) шетел валютасының есептік бағамы сату бағамынан асып кеткен кезде:

Дт 5530 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шығыстар"

Кт 2859 "Шетел валютасының теңгемен (валюталық қысқа позицияның) қарсы құны";

5) шетел валютасын сату бағамы есептік бағамынан асып кеткен кезде:

Дт 1859 "Шетел валютасының теңгемен (валюталық ұзақ позицияның) қарсы құны"

Кт 4530 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша кірістер";

6) бұрын орындалған қайта бағалауды қалпына келтіру:

Дт 2894 "Спот операциялары бойынша міндеттеме"

Дт 5703 "Шетел валютасын қайта бағалаудан болған шығыстар"

немесе

Дт 4703 "Шетел валютасын қайта бағалаудан түскен кірістер"

Дт 1894 "Спот операциялары бойынша талаптар".

4-тарау. Салым операцияларының бухгалтерлік есебі

Ескерту. 4-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

19. Банк салымдарына бастапқы және/немесе қосымша ақша жарнасын салған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) банк салымы шарты бойынша ақша сомасына:

Дт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"

Дт 2021 "Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің талап ету

бойынша салымдары"

2022 "Шетелдік орталық банктердің талап ету бойынша

салымдары"

Кт 2023 "Басқа банктердің талап ету бойынша салымдары

2121 "Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің мерзімді

салымдары"

2122 "Шетелдік орталық банктердің мерзімді салымдары"

2123 "Басқа банктердің мерзімді салымдары (бір айға

дейінгі)"

2124 "Басқа банктердің қысқа мерзімді салымдары (бір жылға

дейінгі)"

2125 "Басқа банктерден бір түнге тартылған салымдар"

2127 "Басқа банктердің ұзақ мерзімді салымдары"

2130 "Басқа банктердің міндеттемелерін қамтамасыз ету

болып табылатын салым"

2133 "Басқа банктердің шартты салымдары"

2205 "Жеке тұлғалардың талап ету бойынша салымдары"

2206 "Жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары"

2207 "Жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары"

2208 "Жеке тұлғалардың шартты салымдары"

2211 "Заңды тұлғалардың талап ету бойынша салымдары"

2215 "Заңды тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары"

2217 "Заңды тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары"

2219 "Заңды тұлғалардың шартты салымдары";

2) жеңілдік сомасына:

Дт 2140 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінен, шетелдің

орталық банктерінен және басқа банктерден тартылған

салымдар бойынша дисконт"

2239 "Клиенттерден тартылған салымдар бойынша дисконт"

Дт 2021 "Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің талап ету

бойынша салымдары"

2022 "Шетелдік орталық банктердің талап ету бойынша

салымдары"

Кт 2023 "Басқа банктердің талап ету бойынша салымдары

2121 "Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің мерзімді

салымдары"

2122 "Шетелдік орталық банктердің мерзімді салымдары"

2123 "Басқа банктердің мерзімді салымдары (бір айға

дейінгі)"

2124 "Басқа банктердің қысқа мерзімді салымдары (бір жылға

дейінгі)"

2125 "Басқа банктерден бір түнге тартылған салымдар"

2127 "Басқа банктердің ұзақ мерзімді салымдары"

2130 "Басқа банктердің міндеттемелерін қамтамасыз ету

болып табылатын салым"

2133 "Басқа банктердің шартты салымдары"

2205 "Жеке тұлғалардың талап ету бойынша салымдары"

2206 "Жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары"

2207 "Жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары"

2208 "Жеке тұлғалардың шартты салымдары"

2211 "Заңды тұлғалардың талап ету бойынша салымдары"

2215 "Заңды тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары"

2217 "Заңды тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары"

2219 "Заңды тұлғалардың шартты салымдары",

сыйлықақы сомасына:

Дт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"

Кт 2139 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінен, шетелдің

орталық банктерінен және басқа банктерден тартылған

салымдар бойынша сыйлықақы"

2238 "Клиенттерден тартылған салымдар бойынша сыйлықақы".

Ескерту. 19-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

20. Банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікке сәйкес банктік салым шарты бойынша сыйақы есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) теңгемен сыйақы есептеу кезінде:

Дт 5121 "Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің талап ету

бойынша салымдар бойынша сыйақы төлеуге байланысты

шығыстар"

5122 "Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің мерзімді

салымдары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар"

5123 "Шетелдік орталық банктердің талап ету бойынша

салымдар бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар"

5124 "Шетелдік орталық банктердің мерзімді салымдар

бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар"

5125 "Басқа банктердің талап ету бойынша салымдар бойынша

сыйақы төлеуге байланысты шығыстар"

5126 "Басқа банктердің қысқа мерзімді салымдары (бір айға

дейінгі) бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар"

5127 "Басқа банктердің қысқа мерзімді салымдары (бір жылға

дейінгі) бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар"

5128 "Басқа банктердің ұзақ мерзімді салымдары бойынша

сыйақы төлеуге байланысты шығыстар"

5130 "Басқа банктердің міндеттемелерін қамтамасыз ету

болып табылатын салым бойынша сыйақы төлеуге

байланысты шығыстар"

5133 "Басқа банктердің шартты салымдары бойынша сыйақы

төлеуге байланысты шығыстар"

5211 "Клиенттердің талап ету бойынша салымдары бойынша

сыйақы төлеуге байланысты шығыстар"

5215 "Клиенттердің қысқа мерзімді салымдары бойынша сыйақы

төлеуге байланысты шығыстар"

5217 "Клиенттердің ұзақ мерзімді салымдары бойынша сыйақы

төлеуге байланысты шығыстар"

5219 "Клиенттердің шартты салымдары бойынша сыйақы төлеуге

байланысты шығыстар"

Кт 2702 "Басқа банктердің талап ету бойынша салымдары бойынша

есептелген шығыстар"

2712 "Басқа банктердің мерзімді салымдары бойынша

есептелген шығыстар"

2714 "Басқа банктердің шартты салымдары бойынша есептелген

шығыстар"

2719 "Клиенттердің шартты салымдары бойынша есептелген

шығыстар"

2720 "Клиенттердің талап ету бойынша салымдары бойынша

есептелген шығыстар"

2721 "Клиенттердің мерзімді салымдары бойынша есептелген

шығыстар";

2) шетел валютасымен сыйақы есептеу кезінде:

Дт 1858 "Шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позиция"

Кт 2702 "Басқа банктердің талап ету бойынша салымдары бойынша

есептелген шығыстар"

2712 "Басқа банктердің мерзімді салымдары бойынша

есептелген шығыстар"

2714 "Басқа банктердің шартты салымдары бойынша есептелген

шығыстар"

2719 "Клиенттердің шартты салымдары бойынша есептелген

шығыстар"

2720 "Клиенттердің талап ету бойынша салымдары бойынша

есептелген шығыстар"

2721 "Клиенттердің мерзімді салымдары бойынша есептелген

шығыстар",

сонымен бір мезгілде, теңгедегі қарсы құн сомасына:

Дт 5121 "Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің талап ету

бойынша салымдар бойынша сыйақы төлеуге байланысты

шығыстар"

5122 "Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің мерзімді

салымдары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар"

5123 "Шетелдік орталық банктердің талап ету бойынша

салымдар бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар"

5124 "Шетелдік орталық банктердің мерзімді салымдар

бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар"

5125 "Басқа банктердің талап ету бойынша салымдар бойынша

сыйақы төлеуге байланысты шығыстар"

5126 "Басқа банктердің қысқа мерзімді салымдары (бір айға

дейінгі) бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар"

5127 "Басқа банктердің қысқа мерзімді салымдары (бір жылға

дейінгі) бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар"

5128 "Басқа банктердің ұзақ мерзімді салымдары бойынша

сыйақы төлеуге байланысты шығыстар"

5130 "Басқа банктердің міндеттемелерін қамтамасыз ету

болып табылатын салым бойынша сыйақы төлеуге

байланысты шығыстар"

5133 "Басқа банктердің шартты салымдары бойынша сыйақы

төлеуге байланысты шығыстар"

5211 "Клиенттердің талап ету бойынша салымдары бойынша

сыйақы төлеуге байланысты шығыстар"

5215 "Клиенттердің қысқа мерзімді салымдары бойынша сыйақы

төлеуге байланысты шығыстар"

5217 "Клиенттердің ұзақ мерзімді салымдары бойынша сыйақы

төлеуге байланысты шығыстар"

5219 "Клиенттердің шартты салымдары бойынша сыйақы төлеуге

байланысты шығыстар"

Кт 2859 "Шетел валютасының теңгемен қарсы құны (қысқа

валюталық позиция)".

Ескерту. 20-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

21. Банктік салым шартында көзделген міндеттемелердің жалпы сомасына банк салымы бойынша есептелген сыйақы сомасын капиталдандыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 2702 "Басқа банктердің талап ету бойынша салымдары бойынша

есептелген шығыстары"

2712 "Басқа банктердің мерзімді салымдары бойынша

есептелген шығыстар"

2714 "Басқа банктердің шартты салымдары бойынша есептелген

шығыстар"

2719 "Клиенттердің шартты салымдары бойынша есептелген

шығыстар"

2720 "Клиенттердің талап ету бойынша салымдары бойынша

есептелген шығыстар"

2721 "Клиенттердің мерзімді салымдары бойынша есептелген

шығыстар"

Кт 2021 "Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің талап ету

бойынша салымдары"

2022 "Шетелдік орталық банктердің талап ету бойынша

салымдары"

2023 "Басқа банктердің талап ету бойынша салымдары"

2121 "Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің мерзімді

салымдары"

2122 "Шетелдік орталық банктердің мерзімді салымдары"

2123 "Басқа банктердің қысқа мерзімді салымдары (бір айға

дейінгі)"

2124 "Басқа банктердің қысқа мерзімді салымдары (бір жылға

дейінгі)"

2125 "Басқа банктерден бір түнге тартылған салымдар"

2127 "Басқа банктердің ұзақ мерзімді салымдары"

2130 "Басқа банктердің міндеттемелерін қамтамасыз ету болып

табылатын салым"

2133 "Басқа банктердің шартты салымдары"

2205 "Жеке тұлғалардың талап етуге дейінгі салымдары"

2206 "Жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары"

2207 "Жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары"

2208 "Жеке тұлғалардың шартты салымдары"

2211 "Заңды тұлғалардың талап ету бойынша салымдары"

2215 "Заңды тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары"

2217 "Заңды тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары"

2219 "Заңды тұлғалардың шартты салымдары".

Ескерту. 21-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

22. Банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікке сәйкес банк салымы бойынша жеңілдіктер/сыйлықақылар амортизациясы кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) теңгедегі жеңілдік амортизациясы сомасына:

Дт 5138 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінен, шетелдің

орталық банктерінен және басқа банктерден тартылған

салымдар бойынша дисконт амортизациясы бойынша

шығыстар"

5236 "Клиенттерден тартылған салымдар бойынша дисконт

амортизациясы бойынша шығыстар"

Кт 2140 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінен, шетелдің

орталық банктерінен және басқа банктерден тартылған

салымдар бойынша дисконт"

2239 "Клиенттерден тартылған салымдар бойынша дисконт";

2) шетел валютасындағы жеңілдік амортизациясы сомасына:

1858 "Шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позиция"

2140 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінен, шетелдің

орталық банктерінен және басқа банктерден тартылған

салымдар бойынша дисконт"

2239 "Клиенттерден тартылған салымдар бойынша дисконт",

сонымен бір мезгілде, теңгедегі қарсы құн сомасына:

Дт 5138 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінен, шетелдік

орталық банктерден және басқа банктерден тартылған

салымдар бойынша дисконт амортизациясы бойынша

шығыстар"

5236 "Клиенттерден тартылған салымдар бойынша дисконт

амортизациясы бойынша шығыстар"

Кт 2859 "Шетел валютасының теңгемен қарсы құны (қысқа

валюталық позиция)";

3) теңгедегі сыйлықақы амортизациясы сомасына:

Дт 2139 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінен, шетелдік

орталық банктерден және басқа банктерден тартылған

салымдар бойынша сыйлықақы"

2238 "Клиенттерден тартылған салымдар бойынша сыйлықақы "

Кт 4270 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінен, шетелдік

орталық банктерден және басқа банктерден тартылған

салымдар бойынша сыйлықақы амортизациясы бойынша

кірістер"

4440 "Клиенттерден тартылған салымдар бойынша сыйлықақы

амортизациясы бойынша кірістер";

4) шетел валютасындағы сыйлықақы амортизациясы сомасына:

Дт 2139 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінен, шетелдік

орталық банктерден және басқа банктерден тартылған

салымдар бойынша сыйлықақы"

2238 "Клиенттерден тартылған салымдар бойынша сыйлықақы"

Кт 2858 "Шетел валютасы бойынша ұзақ валюталық позиция",

сонымен бір мезгілде теңгедегі қарсы құн сомасына:

Дт 1859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны

(валюталық ұзақ позиция)"

Кт 4270 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінен, шетелдік

орталық банктерден және басқа банктерден тартылған

салымдар бойынша сыйлықақы амортизациясы бойынша

кірістер"

4440 "Клиенттерден тартылған салымдар бойынша сыйлықақы

амортизациясы бойынша кірістер".

23. Банк салымы бойынша есептелген сыйақы сомасын төлеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 2702 "Басқа банктердің талап ету бойынша салымдары бойынша

есептелген шығыстар"

2712 "Басқа банктердің мерзімді салымдары бойынша

есептелген шығыстар"

2714 "Басқа банктердің шартты салымдары бойынша есептелген

шығыстар"

2719 "Клиенттердің шартты салымдары бойынша есептелген

шығыстар"

2720 "Клиенттердің талап ету бойынша салымдары бойынша

есептелген шығыстар"

2721 "Клиенттердің мерзімді салымдары бойынша есептелген

шығыстар"

Кт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2010 "Корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары".

Ескерту. 23-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

24. Банк салымы сомасын енгізу күні салымшыға сыйақы төлеу кезінде төленген сыйақы сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1792 "Алынған заемдар және салымдар бойынша алдын ала

төленген сыйақы"

Кт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2010 "Корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары".

N 1792 "Алынған заемдар және салымдар бойынша алдын ала төленген сыйақы" баланстық шотындағы қалдық есептеу әдісіне сәйкес шығысқа жатқызылуы тиіс.

25. Банк тартқан банк салымы бойынша салымшыға негізгі борыш сомасын қайтарған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 2021 "Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің талап ету

бойынша салымдары"

2022 "Шетелдік орталық банктердің талап ету бойынша

салымдары"

2023 "Басқа банктердің талап ету бойынша салымдары

2121 "Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің мерзімді

салымдары"

2122 "Шетелдік орталық банктердің мерзімді салымдары"

2123 "Басқа банктердің қысқа мерзімді салымдары (бір айға

дейінгі"

2124 "Басқа банктердің қысқа мерзімді салымдары (бір жылға

дейінгі)"

2125 "Басқа банктерден бір түнге тартылған салымдар"

2127 "Басқа банктердің ұзақ мерзімді салымдары"

2130 "Басқа банктердің міндеттемелерін қамтамасыз ету

болып табылатын салым"

2133 "Басқа банктердің шартты салымдары"

2205 "Жеке тұлғалардың талап ету бойынша салымдары"

2206 "Жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары"

2207 "Жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары"

2208 "Жеке тұлғалардың шартты салымдары"

2211 "Заңды тұлғалардың талап ету бойынша салымдары"

2215 "Заңды тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары"

2217 "Заңды тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары"

2219 "Заңды тұлғалардың шартты салымдары"

Кт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2010 "Корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары".

Ескерту. 25-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

5-тарау. Қарыз операцияларының бухгалтерлік есебі

Ескерту. 5-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

26. Теңгемен және шетелдік валютамен банк заемдарын берген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) егер берілген банк заемының сомасы өтелетін банк заемының сомасына тең болған жағдайда:

нақты берілген ақша сомасына:

Дт 1301 "Басқа банктердің корреспонденттік шоттары бойынша овердрафт заемдар"

1302 "Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді заемдар"

1303 "Басқа банктерге берілген заемдар"

1304 "Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді заемдар"

1407 "Клиенттерге факторинг"

1411 "Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар"

1417 "Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар"

1429 "Клиенттерге берілген басқа да заемдар"

Кт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары";

клиентке банк заемын алған сәтке дейін банк заемын алуға байланысты комиссиялық шығыстар түрінде келтірілген шығыстар сомасына (жеңілдік сомасына):

Дт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"

Кт 1312 "Басқа банктерге берілген заемдар бойынша дисконт"

1434 "Клиенттерге берілген заемдар бойынша дисконт";

2) егер берілген банк заемының сомасы өтелуге тиіс банк заемының сомасынан аз болған жағдайда:

нақты берілген ақша сомасына:

Дт 1301 "Басқа банктердің корреспонденттік шоттары бойынша овердрафт заемдар"

1302 "Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді заемдар"

1303 "Басқа банктерге берілген овернайт заемдар"

1304 "Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді заемдар";

1407 "Клиенттерге факторинг"

1411 "Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар"

1417 "Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар"

1429 "Клиенттерге берілген басқа да заемдар"

Кт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары";

жеңілдік сомасына:

Дт 1301 "Басқа банктердің корреспонденттік шоттары бойынша овердрафт заемдар"

1302 "Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді заемдар"

1303 "Басқа банктерге берілген овернайт заемдар"

1304 "Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді заемдар";

1407 "Клиенттерге факторинг"

1411 "Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар"

1417 "Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар"

1429 "Клиенттерге берілген басқа да заемдар"

Кт 1312 "Басқа банктерге берілген заемдар бойынша дисконт"

1434 "Клиенттерге берілген заемдар бойынша дисконт".

Банк заемы шарты № 7339 "Әр түрлі құндылықтар және құжаттар" баланстан тыс шотта 1 (бір) теңге шартты құны бойынша көрсетіледі.

Ескерту. 26-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

27. Кепіл шарты негізінде, банк заемын қамтамасыз етуге қабылданған мүлік құнының сомасына (теңгемен және сол сияқты шетел валютасымен), мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Кіріс 7250 "Қамтамасыз етуге (кепілге) қабылданған мүлік".

28. Егер заемшының міндеттемелерін қамтамасыз ету ретінде кепілдік қабылданса, қабылданған кепілдік сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 6075 "Қабылданған кепілдіктер бойынша болуы мүмкін

талаптар"

Кт 6575 "Қабылданған кепілдіктер бойынша азаюы мүмкін

талаптар".

29. Банк заемы бойынша қамтамасыз ету ретінде заемшының банктік шотында орналастырылған ақшаны қабылдаған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2205 "Жеке тұлғалардың талап ету бойынша салымдары"

2206 "Жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары"

2207 "Жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары"

2208 "Жеке тұлғалардың шартты салымдары"

2211 "Заңды тұлғалардың талап ету бойынша салымдары"

2215 "Заңды тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары"

2217 "Заңды тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары"

2219 "Заңды тұлғалардың шартты салымдары"

2222 "Арнайы мақсаттағы еншілес ұйымдардың салымдары"

Кт 2213 "Жеке тұлғалардың міндеттемелерін қамтамасыз ету болып

табылатын салым"

2223 "Заңды тұлғалардың міндеттемелерін қамтамасыз ету

болып табылатын салым"

2240 "Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету

(қардарлық, қарымжы) ретінде қабылданған ақшаны сақтау

шоты".

30. Банк кредит желісін ашқан немесе банктік заем шартына сәйкес болашақта банк заемын берген кезде пайдаланылмаған лимит немесе берілмеген банк заемы сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 6125 "Болашақта берілетін қайтарып алынбайтын заемдар

бойынша шартты талаптар"

6126 "Болашақта берілетін қайтарып алынатын заемдар бойынша

шартты талаптар"

Кт 6625 "Болашақта берілетін қайтарып алынбайтын заемдар

бойынша шартты міндеттемелер"

6626 "Болашақта берілетін қайтарып алынатын заемдар бойынша

шартты міндеттемелер".

Банктік заем шартына сәйкес банк заемының кезекті сомасын берген кезде банктің болашақта банк заемдарын беру бойынша шартты міндеттемелері берілген банк заемы сомасына азайтылады және мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 6625 "Болашақта берілетін қайтарып алынбайтын заемдар

бойынша шартты міндеттемелер"

6626 "Болашақта берілетін қайтарып алынатын заемдар

бойынша шартты міндеттемелер"

Кт 6125 "Болашақта берілетін қайтарып алынбайтын заемдар

бойынша шартты талаптар"

6126 "Болашақта берілетін қайтарып алынатын заемдар

бойынша шартты талаптар".

31. Банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікке сәйкес банк заемдары бойынша сыйақы және жеңілдік амортизациясын (дисконт) есептеу кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) теңгемен сыйақы есептеген кезде:

Дт 1730 "Басқа банктерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша есептелген кірістер"

1740 "Клиенттерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша есептелген кірістер"

Кт 4301 "Басқа банктерге берілген овердрафт заемдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер"

4302 "Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді заемдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер"

4303 "Басқа банктерге берілген овернайт заемдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер"

4304 "Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді заемдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер"

4407 "Клиенттерге факторинг бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер"

4411 "Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер"

4417 "Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер"

4428 "Клиенттерге берілген өзге де заемдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер";

2) шетел валютасымен сыйақы есептеген кезде:

Дт 1730 "Басқа банктерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша есептелген кірістер"

1740 "Клиенттерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша есептелген кірістер"

Кт 2858 "Шетел валютасы бойынша ұзақ валюталық позиция";

бір мезгілде теңгедегі қарсы құн сомасына:

Дт 1859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны (валюталық ұзақ позиция)"

Кт 4301 "Басқа банктерге берілген овердрафт заемдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер"

4302 "Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді заемдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер"

4303 "Басқа банктерге берілген овернайт заемдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер"

4304 "Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді заемдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер"

4407 "Клиенттерге факторинг бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер"

4411 "Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер"

4417 "Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер"

4428 "Клиенттерге берілген өзге де заемдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер";

3) теңгедегі дисконтты амортизациялау кезінде:

Дт 1312 "Басқа банктерге берілген заемдар бойынша дисконт"

1434 "Клиенттерге берілген заемдар бойынша дисконт"

Кт 4312 "Басқа банктерге берілген заемдар бойынша дисконт амортизациясы бойынша кірістер"

4434 "Клиенттерге берілген заемдар бойынша дисконт амортизациясы бойынша кірістер";

4) шетел валютасындағы дисконтты амортизациялау кезінде:

Дт 1312 "Басқа банктерге берілген заемдар бойынша дисконт"

1434 "Клиенттерге берілген заемдар бойынша дисконт"

Кт 2858 "Шетел валютасы бойынша ұзақ валюталық позиция";

бір мезгілде:

Дт 1859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны (валюталық ұзақ позиция)"

Кт 4312 "Басқа банктер берген заемдар бойынша дисконт амортизациясы бойынша кірістер"

4434 "Клиенттерге берілген заемдар бойынша дисконт амортизациясы бойынша кірістер".

Ескерту. 31-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

32. Клиент банк заемы бойынша есептелген сыйақыны төлеген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) Қолма-қол нысанда ақша енгізген кезде:

Дт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

Кт 2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары";

2) заемшы банк заемы бойынша есептелген сыйақы сомасын алдын ала төлеген кезде:

Дт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

Кт 2792 "Ұсынылған заемдар бойынша сыйақыны алдын ала төлеу";

3) есептелген сыйақы бойынша берешекті өтеген кезде:

Дт 2010 "Корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2792 "Ұсынылған заемдар бойынша сыйақыны алдын ала төлеу"

Кт 1730 "Басқа банктерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша есептелген кірістер"

1740 "Клиенттерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша есептелген кірістер".

Ескерту. 32-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

33. Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, берілген банк заемдарын қайта бағалау кезінде банктің есеп саясаты белгілеген кезеңділікпен мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) банк заемының әділ құны оның есепке алынған құнынан асып кеткен кезде айырма сомасына:

Дт 1310 "Басқа банктерге берілген заемның құнын оң түзету шоты"

1430 "Клиенттерге берілген заемның құнын оң түзету шоты"

Кт 4310 "Басқа банктерге берілген заемның құнын оң түзету түріндегі кірістер"

4430 "Клиенттерге берілген заемның құнын оң түзету түріндегі кірістер";

2) банк заемының есепке алынған құны оның әділ құнынан асып кеткен кезде айырма сомасына:

Дт 5057 "Басқа банктерге берілген заемның құнын теріс түзету түріндегі шығыстар"

5232 "Клиенттерге берілген заемның құнын теріс түзету түріндегі шығыстар"

Кт 1311 "Басқа банктерге берілген заемның құнын теріс түзету шоты"

1431 "Клиенттерге берілген заемның құнын теріс түзету шоты";

3) банк заемының әділ құнын есепке алынған оң және теріс түзету сомасына:

Дт 1311 "Басқа банктерге берілген заемның құнын теріс түзету шоты"

1431 "Клиенттерге берілген заемның құнын теріс түзету шоты"

Кт 1310 "Басқа банктерге берілген заемның құнын оң түзету шоты"

1430 "Клиенттерге берілген заемның құнын оң түзету шоты";

4) шетел валютасындағы банк заемының әділ құны оның есепке алынған құнынан асып кеткен кезде айырма сомасына:

Дт 1310 "Басқа банктерге берілген заемның құнын оң түзету шоты"

1430 "Клиенттерге берілген заемның құнын оң түзету шоты"

Кт 2858 "Шетел валютасы бойынша ұзақ валюталық позиция";

бір мезгілде, теңгемен:

Дт 1859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны (валюталық ұзақ позиция)"

Кт 4310 "Басқа банктерге берілген заемның құнын оң түзету түріндегі кірістер"

4430 "Клиенттерге берілген заемның құнын оң түзету түріндегі кірістер";

5) банк заемының есепке алынған құны оның әділ құнынан асып кеткен кезде айырма сомасына:

Дт 1858 "Шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позиция"

Кт 1311 "Басқа банктерге берілген заемның құнын теріс түзету шоты"

1431 "Клиенттерге берілген заемның құнын теріс түзету шоты";

бір мезгілде, теңгемен:

Дт 5057 "Басқа банктерге берілген заемның құнын теріс түзету түріндегі шығыстар"

5232 "Клиенттерге берілген заемның құнын теріс түзету түріндегі шығыстар"

Кт 2859 "Шетел валютасының теңгемен қарсы құны (қысқа валюталық позиция)";

6) банк заемының әділ құнын есепке алынған оң (теріс) түзету сомасына:

Дт 1311 "Басқа банктерге берілген заемның құнын теріс түзету шоты"

1431 "Клиенттерге берілген заемның құнын теріс түзету шоты"

Кт 1310 "Басқа банктерге берілген заемның құнын оң түзету шоты"

1430 "Клиенттерге берілген заемның құнын оң түзету шоты".

Ескерту. 33-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

33-1. Сату үшін басқа да жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын қарыздар құны банктің есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен қайта бағаланады және келесі көрсетілген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

қарыздардың әділ құны олардың есептік құнынан асып кеткен кезде:

Дт 1332 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын қарыздардың әділ құнын оң түзету шоты"

Кт 3563 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын қарыздардың қайта бағалау резервтері";

қарыздардың есептік құны олардың әділ құнынан асып кеткен кезде:

Дт 3563 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын қарыздардың қайта бағалау резервтері"

Кт 1333 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын қарыздардың әділ құнын теріс түзету шоты";

бағалы қағаздардың әділ құнының есепте тұрған оң (теріс) түзету сомасына:

Дт 1333 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын қарыздардың әділ құнын теріс түзету шоты"

Кт 1332 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын қарыздардың әділ құнын оң түзету шоты".

Қарыздар бойынша қайта бағалау осы Нұсқаулықтың 31-тармағына сәйкес қарыздар бойынша сыйақы есептеліп, дисконт амортизацияланғаннан кейін жүргізіледі.

Ескерту. 33-1-тармақпен толықтырылды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

34. Валюталық баламасы белгіленген теңгедегі банк заемдарын қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) валюта айырбастаудың нарықтық бағамы ұлғайған кезде:

Дт 1411 "Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар"

1417 "Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар"

1424 "Заемдар бойынша клиенттердің мерзімі өткен берешегі"

1740 "Клиенттерге берілген заемдар және қаржы лизингі

бойынша есептелген кірістер"

1741 "Клиенттерге берілген заемдар және қаржы лизингі

бойынша мерзімі өткен сыйақы"

4705 "Заемдардың валюталық баламасын белгілей отырып

теңгемен заемдарды қайта бағалаудан түскен кіріс";

2) валюта айырбастаудың нарықтық бағамы азайған кезде:

Дт 5705 "Заемдардың валюта баламасын белгілей отырып теңгемен

есептелген заемдарды қайта бағалау шығысы"

Кт 1411 "Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар"

1417 "Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар"

1424 "Заемдары бойынша клиенттердің мерзімі өткен берешегі"

1740 "Клиенттерге берілген заемдар және қаржы лизингі

бойынша есептелген кірістер"

1741 "Клиенттерге берілген заемдар және қаржы лизингі

бойынша мерзімі өткен сыйақы".

35. Егер банктік қарыз шартында банктік қарыз бойынша төлемдерді теңгемен индекстеу көзделсе, банктік қарыз шартында өзгеше белгіленбеген жағдайда, банктің есеп саясатында белгіленген мерзімдерде банктік қарыз қалдықтарын қайта бағалау жүргізіледі және мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) оң индекстелген кезде:

Дт 1417 "Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді қарыздар"

1740 "Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша есептелген кірістер"

Кт 4703 "Шетел валютасын қайта бағалаудан түскен кірістер";

2) теріс индекстелген кезде:

Дт 5703 "Шетел валютасын қайта бағалаудан болған шығыстар"

Кт 1417 "Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді қарыздар"

1740 "Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша есептелген кірістер".

Ескерту. 35-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

36. Банк заемы бойынша негізгі борышты өтеген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

Кт 2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары";

бір мезгілде:

Дт 2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"

Кт 1407 "Клиенттерге факторинг"

1411 "Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар"

1417 "Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар"

1429 "Клиенттерге берілген басқа да заемдар";

қолма-қол емес нысанда ақша енгізген жағдайда:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

Кт 1407 "Клиенттерге факторинг"

1301 "Басқа банктердің корреспонденттік шоттары бойынша овердрафт заемдар"

1302 "Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді заемдар"

1303 "Басқа банктерге берілген овернайт заемдар"

1304 "Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді заемдар"

1411 "Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар"

1417 "Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар"

1429 "Клиенттерге берілген басқа да заемдар".

Ескерту. 36-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

37. Кредиттік желі ұсыну туралы шартқа сәйкес банк заемы бойынша негізгі борышты өтеу кезінде болашақта банк заемдарын беру бойынша шартты міндеттемелер банк заемы өтеу сомасына ұлғайтылады және мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 6125 "Болашақта берілетін қайтарып алынбайтын заемдар

бойынша шартты талаптар"

6126 "Болашақта берілетін қайтарып алынатын заемдар бойынша

шартты талаптар"

Кт 6625 "Болашақта берілетін қайтарып алынбайтын заемдар

бойынша шартты міндеттемелер"

6626 "Болашақта берілетін қайтарып алынатын заемдар бойынша

шартты міндеттемелер".

38. Банк заемын және сыйақыны толық өтеу, құжаттарды (банк заемы шартын, кепілдік шартын, міндеттемелерді орындауды қамтамасыз ету шартын, сондай-ақ кепіл затына құқық белгілейтін құжаттар, олардың техникалық құжаттамалары және заемшыға міндетті қайтаруға жататын басқа да құжаттарды) және қабылданған кепіл құнын, қабылданған кепілдік сомасын, банк заемы бойынша қамтамасыз ету болып табылатын ақшаны есептен шығару кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

кепіл затының құнын есептен шығарған кезде:

Шығыс 7250 "Қамтамасыз етуге (кепілге) қабылданған мүлік",

құжаттарды есептен шығарған кезде:

Шығыс 7339 "Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар",

қабылданған кепілдік сомасын есептен шығарған кезде:

Дт 6575 "Қабылданған кепілдіктер бойынша талаптардың азаю

мүмкіндігі"

Кт 6075 "Қабылданған кепілдіктер бойынша болуы мүмкін

талаптар",

банк заемы бойынша қамтамасыз ету болып табылатын ақшаны есептен шығару кезінде:

Дт 2213 "Жеке тұлғалардың міндеттемелерін қамтамасыз ету

болып табылатын салым"

2223 "Заңды тұлғалардың міндеттемелерін қамтамасыз ету

болып табылатын салым"

2240 "Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету

(қардарлық, қарымжы) ретінде қабылданған ақшаны сақтау

шоты"

Кт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2205 "Жеке тұлғалардың талап ету бойынша салымдары"

2206 "Жеке тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары"

2207 "Жеке тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары"

2208 "Жеке тұлғалардың шартты салымдары"

2211 "Заңды тұлғалардың талап ету бойынша салымдары"

2215 "Заңды тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары"

2217 "Заңды тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары"

2219 "Заңды тұлғалардың шартты салымдары"

2222 "Арнайы мақсаттағы еншілес ұйымдардың салымдары".

39. Егер банктік заем шартымен белгіленген мерзім басталғанда заемшы есептелген сыйақыны төлемесе, есептелген, бірақ төленбеген сыйақы сомасы мерзімі өткен активтер шотына жатқызылады және мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1731 "Басқа банктерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақы"

1741 "Клиенттерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақы"

Кт 1730 "Басқа банктерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша есептелген кірістер"

1740 "Клиенттерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша есептелген кірістер".

Ескерту. 39-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

40. Егер заемшы мерзімі болған кезде банк заемы бойынша негізгі борышты өтемесе, өтелмеген негізгі борыштың сомасы мерзімі өткен активтердің шотына жатқызылады және мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1306 "Басқа банктердің заемдар бойынша мерзімі өткен берешегі"

1424 "Клиенттердің заем бойынша мерзімі өткен берешегі"

Кт 1301 "Басқа банктердің корреспонденттік шоттары бойынша овердрафт заемдар"

1302 "Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді заемдар"

1303 "Басқа банктерге берілген овернайт заемдар"

1304 "Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді заемдар"

1407 "Клиенттерге факторинг"

1411 "Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар"

1417 "Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар"

1429 "Клиенттерге берілген басқа да заемдар".

Ескерту. 40-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

41. Егер банктік қарыз шартында тұрақсыздық айыбын (айыппұл, өсімпұл) есептеу көзделсе және тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл) "Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" 2007 жылғы 28 ақпандағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес актив ұғымының анықтамасына сәйкес келсе, тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл) сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1879 "Есептелген тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл)"

Кт 4900 "Тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл)".

Ескерту. 41-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

41-1. Егер банктік қарыз шартында қарыздар және қаржы лизингі бойынша негізгі қарыздың мерзімі өткен бөлігіне сыйақы есептеу көзделсе, қарыздар және қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақының "Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" 2007 жылғы 28 ақпандағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес актив ұғымының анықтамасына сәйкес келетін сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1731 "Басқа банктерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақы"

1741 "Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақы"

Кт 4306 "Қарыздар бойынша басқа банктердің мерзімі өткен берешегі бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер"

4424 "Клиенттердің заемдар бойынша мерзімі өткен берешегі бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер".

Ескерту. 41-1-тармақпен толықтырылды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

42. Банк заемы бойынша мерзімі өткен сыйақы және тұрақсыздық айыбын (айыппұл, өсімпұл) төлеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"

Кт 1731 "Басқа банктерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақы"

1741 "Клиенттерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақы"

1879 "Есептелген тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл)".

Ескерту. 42-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

43. Банк заемы бойынша мерзімі өткен негізгі борышты төлеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"

Кт 1306 "Заемдары бойынша басқа банктердің мерзімі өткен берешегі"

1424 "Заемдары бойынша клиенттердің мерзімі өткен берешегі".

Ескерту. 43-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

44. Банк қарыздар бойынша күтілетін кредиттік шығындарды жабуға арналған резервтер (провизиялар) құрған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 5452 "Басқа банктерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша резервтерге (провизияларға) ақша бөлу"

5455 "Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша резервтерге (провизияларға) ақша бөлу"

Кт 1319 "Басқа банктерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)"

1428 "Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар).

3564 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын қарыздар бойынша зиянды өтеуге арналған резервтер (провизиялар)".

Ескерту. 44-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

45. Банк қарыздар бойынша күтілетін кредиттік шығындарды жабуға арналған резервтер (провизиялар) азайған (жойылған) кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1319 "Басқа банктерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)"

1428 "Клиенттерге берілген қарыздар және қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар).

3564 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын қарыздар бойынша зиянды өтеуге арналған резервтер (провизиялар)"

Кт 4952 "Басқа банктерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша құрылған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден болатын кірістер"

4955 "Клиенттерге берілген заемдар мен қаржы лизингі бойынша құрылған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден болатын кірістер".

Ескерту. 45-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

46. Банк мерзімі өткен банк қарызын және ол бойынша сыйақыны банктің ішкі құжаттарында белгіленген тәртіппен және мерзімде баланстан есептен шығару туралы шешім қабылдаған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) теңгедегі банк заемының және төленбеген мерзімі өткен сыйақының негізгі сомасына:

Дт 1319 "Басқа банктерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)"

1428 "Клиенттерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)"

Кт 1306 "Заемдар бойынша басқа банктердің мерзімі өткен берешегі"

1424 "Заемдар бойынша клиенттердің мерзімі өткен берешегі"

1731 "Басқа банктерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақы"

1741 "Клиенттерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақы";

2) шетел валютасындағы банк заемының және төленбеген, мерзімі өткен сыйақының негізгі сомасына:

Дт 2858 "Шетел валютасы бойынша ұзақ валюталық позициясы"

Кт 1306 "Заемдар бойынша басқа банктердің мерзімі өткен берешегі"

1424 "Заемдар бойынша клиенттердің мерзімі өткен берешегі"

1731 "Басқа банктерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақы"

1741 "Клиенттерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша мерзімі өткен сыйақы";

бір мезгілде теңгедегі қарсы құн сомасына:

Дт 1319 "Басқа банктерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша резервтер (провизиялар)"

1428 "Клиенттерге берілген заемдар және қаржы лизингі бойынша резервтер"

Кт 1859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны (валюталық ұзақ позиция)".

Ескерту. 46-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

46-1. Банк мерзімі өткен сату үшін басқа да жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын банк қарызын және ол бойынша сыйақыны банктің ішкі құжаттарында белгіленген тәртіппен және мерзімде баланстан есептен шығару туралы шешім қабылдаған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт 3564 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын қарыздар бойынша зиянды өтеуге арналған резервтер (провизиялар)"

Кт 3563 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын қарыздардың қайта бағалау резервтері";

бір мезгілде:

Дт 1333 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын қарыздардың әділ құнын теріс түзету шоты"

Кт 1302 "Басқа банктерге берілген қысқа мерзімді заемдар"

1304 "Басқа банктерге берілген ұзақ мерзімді заемдар"

1411 "Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар"

1417 "Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар".

Ескерту. 46-1-тармақпен толықтырылды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
47. Алып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
48. Алып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
49. Алып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

6-тарау. Бағалы қағаздармен операциялардың бухгалтерлік есебі

Ескерту. 6-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1-параграф. Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, сатып алынған борыштық бағалы қағаздарды есепке алу

Ескерту. 1-параграф жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

50. Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздарды сатып алу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

әділ құнына (борыштық бағалы қағаздар бойынша осы қағаздардың номиналдық құнынан аспайтын әділ құнына):

Дт 1201 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2010 "Корреспонденттік шоттар";

бір мезгілде борыштық бағалы қағаздар бойынша мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

сыйлықақы сомасына:

Дт 1206 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2010 "Корреспонденттік шоттар";

дисконт сомасына:

Дт 1201 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

Кт 1205 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша дисконт";

алдыңғы ұстаушы есептеген сыйақы сомасына:

Дт 1744 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2010 "Корреспонденттік шоттар".

51. Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақыны (тиесілі кірісті) және сыйлықақыны (дисконтты) амортизациялауды есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сыйақы (тиесілі кіріс) сомасына:

Дт 1744 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер"

Кт 4201 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер";

2) амортизациялауға жататын сыйлықақы сомасына:

Дт 5305 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы амортизациясының шығыстары"

Кт 1206 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы";

3) амортизациялауға жататын дисконт сомасына:

Дт 1205 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша дисконт"

Кт 4202 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша дисконтты амортизациялау кірістері".

52. Банктің есеп саясатында белгіленген мерзімділікпен әділ құны бойынша борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздар құнына қайта бағалау жүргізіледі және мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

1) бағалы қағаздардың әділ құны олардың есептік құнынан асып кеткен кезде:

Дт 1208 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын оң түзету шоты"

Кт 4709 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын өзгертуден болатын іске асырылмаған кіріс";

2) бағалы қағаздардың есептік құны олардың әділ құнынан асып кеткен кезде:

Дт 5709 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын өзгертуден болатын іске асырылмаған шығыс"

Кт 1209 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын теріс түзету шоты";

3) бағалы қағаздардың әділ құнына есептелген оң (теріс) түзету сомасына:

Дт 1209 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын теріс түзету шоты"

Кт 1208 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын оң түзету шоты".

Осы Нұсқаулықтың 51-тармағына сәйкес борыштық бағалы қағаздар бойынша жарияланған сыйақыға (тиесілі кіріске) және сыйлықақыны (дисконтты) амортизациялауға есептеу жүргізілгеннен кейін борыштық бағалы қағаздар бойынша қайта бағалау жүргізіледі.

53. Эмитент бағалы қағаздар бойынша есептелген сыйақыны (тиесілі кірісті) өтеу кезінде алынған сыйақы (тиесілі кіріс) сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2010 "Корреспонденттік шоттар"

Кт 1744 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер".

54. Борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздарды сату кезінде жарияланған сыйақыны, сыйлықақыны (дисконтты) амортизациялауды есептегеннен кейін және әділ құны бойынша борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздарды қайта бағалаған соң осы Нұсқаулықтың 51 және 52-тармақтарына сәйкес мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) амортизацияланбаған сыйлықақы сомасына:

Дт 1201 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

Кт 1206 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы";

2) амортизацияланбаған дисконт сомасына:

Дт 1205 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша дисконт"

Кт 1201 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар";

3) әділ құны бойынша бағалы қағаздарды жинақталған оң қайта бағалау сомасына:

Дт 1201 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

Кт 1208 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын оң түзету шоты";

4) әділ құны бойынша бағалы қағаздарды жинақталған теріс қайта бағалау сомасына:

Дт 1209 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын теріс түзету шоты"

Кт 1201 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар";

5) әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздарды сату туралы мәміле сомасына:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2010 "Корреспонденттік шоттар"

Кт 1201 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

1744 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынған бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер";

6) әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздарды сату туралы мәміле сомасы олардың есептік құнынан асып кеткен жағдайда, айырма сомасына:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2010 "Корреспонденттік шоттар"

Кт 4510 "Бағалы қағаздарды сатып алу-сату бойынша кірістер";

7) әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың есептік құны бағалы қағаздарды сату туралы мәміле сомасынан асып кеткен жағдайда, айырма сомасына:

Дт 5510 "Бағалы қағаздарды сатып алу-сату бойынша шығыстар"

Кт 1201 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар";

8) бағалы қағаздарды әділ құны бойынша қайта бағалаудан іске асырылған кірістер сомасына:

Дт 4709 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын өзгертуден болатын іске асырылмаған кіріс"

Кт 5709 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын өзгертуден болатын іске асырылмаған шығыс"

4733 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы және басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын өзгертуден болатын іске асырылған кірістер";

9) бағалы қағаздарды әділ құны бойынша қайта бағалаудан іске асырылған шығыстар сомасына:

Дт 4709 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын өзгертуден болатын іске асырылмаған кіріс"

5733 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы және басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын өзгертуден болатын іске асырылған шығыстар"

Кт 5709 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын өзгертуден болатын іске асырылмаған шығыс".

2-параграф. Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздарды есепке алу

Ескерту. 2-параграф жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

55. Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздарды сатып алу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

мәміле бойынша шығындарды ескере отырып әділ құнына (борыштық бағалы қағаздар бойынша осы қағаздардың номиналдық құнынан аспайтын әділ құнына):

Дт 1452 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2010 "Корреспонденттік шоттар";

бір мезгілде борыштық бағалы қағаздар бойынша мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

сыйлықақы сомасына:

Дт 1454 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2010 "Корреспонденттік шоттар";

дисконт сомасына:

Дт 1452 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

Кт 1453 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша дисконт";

алдыңғы ұстаушы есептеген сыйақы сомасына:

Дт 1746 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2010 "Корреспонденттік шоттар".

56. Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын, сатып алынған борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздар (артықшылықты акциялар) бойынша сыйақыны (тиесілі кірісті) және сыйлықақыны (дисконтты) амортизациялауды есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сыйақы (тиесілі кіріс) сомасына:

Дт 1746 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер"

Кт 4452 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер";

2) амортизациялауға жататын сыйлықақы сомасына:

Дт 5306 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша сыйлықақыны амортизациялау бойынша шығыстар"

Кт 1454 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы";

3) амортизациялауға жататын дисконт сомасына:

Дт 1453 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша дисконт"

Кт 4453 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша дисконтты амортизациялау бойынша кірістер".

57. Банктің есеп саясатында белгіленген мерзімділікпен әділ құны бойынша борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздар құнына қайта бағалау жүргізіледі және мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) бағалы қағаздардың әділ құны олардың есептік құнынан асып кеткен кезде:

Дт 1456 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын оң түзету шоты"

Кт 3561 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар құнын қайта бағалау резервтері";

2) бағалы қағаздардың есептік құны олардың әділ құнынан асып кеткен кезде:

Дт 3561 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар құнын қайта бағалау резервтері"

Кт 1457 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын теріс түзету шоты";

3) бағалы қағаздардың әділ құнына есептелген оң (теріс) түзету сомасына:

Дт 1457 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын теріс түзету шоты"

Кт 1456 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын оң түзету шоты".

Осы Нұсқаулықтың 56-тармағына сәйкес борыштық бағалы қағаздар бойынша жарияланған сыйақыға (тиесілі кіріске) және сыйлықақыға (дисконтқа) амортизациялауды есептеу жүргізілгеннен кейін борыштық бағалы қағаздар бойынша қайта бағалау жүргізіледі.

58. Эмитент борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздар бойынша есептелген сыйақыны (тиесілі кірісті) өтеу кезінде алынған сыйақы (тиесілі кіріс) сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2010 "Корреспонденттік шоттар"

Кт 1746 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер".

59. Борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздарды сату кезінде жарияланған сыйақыны, сыйлықақыны (дисконтты) амортизациялауды есептегеннен кейін және әділ құны бойынша борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздарды қайта бағалаған соң осы Нұсқаулықтың 56 және 57-тармақтарына сәйкес мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) борыштық бағалы қағаздар бойынша:

амортизацияланбаған сыйлықақы сомасына:

Дт 1452 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

Кт 1454 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы";

амортизацияланбаған дисконт сомасына:

Дт 1453 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын, сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы дисконт"

Кт 1452 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар";

2) борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздар бойынша:

әділ құны бойынша бағалы қағаздарды жинақталған оң қайта бағалау сомасына:

Дт 1452 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

Кт 1456 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын оң түзету шоты";

әділ құны бойынша бағалы қағаздарды жинақталған теріс қайта бағалау сомасына:

Дт 1457 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың әділ құнын теріс түзету шоты"

Кт 1452 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар";

әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздарды сату бойынша мәміле сомасына:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2010 "Корреспонденттік шоттар"

Кт 1452 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

1746 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер";

әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздарды сату туралы мәміле сомасы олардың есептік құнынан асып кеткен жағдайда, айырма сомасына:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2010 "Корреспонденттік шоттар"

Кт 4510 "Бағалы қағаздарды сатып алу-сату бойынша кірістер";

әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың есептік құны бағалы қағаздарды сату туралы мәміле сомасынан асып кеткен жағдайда, айырма сомасына:

Дт 5510 "Бағалы қағаздарды сатып алу-сату бойынша шығыстар"

Кт 1452 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар";

әділ құны бойынша борыштық бағалы қағаздарды қайта бағалаудан іске асырылған кірістер сомасына:

Дт 3561 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар құнын қайта бағалау резервтері"

Кт 4733 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы және басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын өзгертуден болатын іске асырылған кірістер";

әділ құны бойынша борыштық бағалы қағаздарды қайта бағалаудан іске асырылған шығыстар сомасына:

Дт 5733 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы және басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын өзгертуден болатын іске асырылған шығыстар"

Кт 3561 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар құнын қайта бағалау резервтері";

әділ құны бойынша үлестік бағалы қағаздарды қайта бағалаудан іске асырылған кірістер сомасына:

Дт 3561 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар құнын қайта бағалау резервтері "

Кт 3599 "Бөлінбеген таза кіріс (жабылмаған шығын)";

әділ құны бойынша үлестік бағалы қағаздарды қайта бағалаудан іске асырылған шығыстар сомасына:

Дт 3599 "Бөлінбеген таза кіріс (жабылмаған шығын)"

Кт 3561 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар құнын қайта бағалау резервтері".

60. Эмитент әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын борыштық бағалы қағаздарды өтеген кезде сыйақыны, сыйлықақыны (дисконтты) амортизациялауды есептегеннен кейін және әділ құны бойынша борыштық бағалы қағаздарды қайта бағалаған соң осы Нұсқаулықтың 56 және 57-тармақтарына сәйкес мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) борыштық бағалы қағаздар эмитентінен келіп түскен ақша сомасына:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2010 "Корреспонденттік шоттар"

Кт 1452 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

1746 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер";

2) әділ құны бойынша борыштық бағалы қағаздарды қайта бағалаудан іске асырылған кірістер сомасына:

Дт 3561 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар құнын қайта бағалау резервтері"

Кт 4733 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы және басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын өзгертуден болатын іске асырылған кірістер";

3) әділ құны бойынша борыштық бағалы қағаздарды қайта бағалаудан іске асырылған шығыстар сомасына:

Дт 5733 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы және басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздардың құнын өзгертуден болатын іске асырылған шығыстар"

Кт 3561 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар құнын қайта бағалау резервтері".

61. Басқа да жиынтық кіріс арқылы әділ құнмен есептелінетін борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздар бойынша күтілетін кредиттік шығындарды жабуға арналған резервтер (провизиялар) құрған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 5464 "Бағалы қағаздар бойынша резервтерге (провизияларға) ақша бөлу"

Кт 3562 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша зиянды өтеуге арналған резервтер (провизиялар)".

Басқа да жиынтық кіріс арқылы әділ құнмен есептелінетін борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздар бойынша күтілетін кредиттік шығындарды жабуға арналған резервтер (провизиялар) азайған (жойылған) кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 3562 "Өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша зиянды өтеуге арналған резервтер (провизиялар)"

Кт 4954 "Бағалы қағаздар бойынша құрылған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден алынған кірістер".

62. Шетел валютасындағы борыштық және (немесе) үлестік бағалы қағаздармен операциялар жүргізу кезінде бухгалтерлік жазбалар валюта позициясы және қарсы құн есепшоттарын (1858 "Шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позиция", 1859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны (валюталық ұзақ позиция)", 2858 "Шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позиция", 2859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны (валюталық ұзақ позиция)") пайдалана отырып жүзеге асырылады.

3-параграф. Амортизацияланған құны бойынша сатып алынған бағалы қағаздарды есепке алу

Ескерту. 3-параграф жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

63. Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын борыштық бағалы қағаздарды сатып алу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) мәміле бойынша шығындарды ескере отырып бағалы қағаздардың әділ құнына (олардың номиналдық құнынан аспайтын):

Дт 1481 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

2010 "Корреспонденттік есепшоттар";

2) сыйлықақы сомасына:

Дт 1483 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

2010 "Корреспонденттік есепшоттар";

3) дисконт сомасына:

Дт 1481 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар"

Кт 1482 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша дисконт";

4) алдыңғы ұстаушы есептеген сыйақы сомасына:

Дт 1745 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

2010 "Корреспонденттік есепшоттар".

64. Банктің есеп саясатында белгіленген мерзімділікпен сатып алынған борыштық бағалы қағаздар бойынша сыйақыны және сыйлықақы (дисконттың) амортизациясын есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сыйақы сомасына:

Дт 1745 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер"

Кт 4481 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша сыйақыны алумен байланысты кірістер";

2) сыйлықақы сомасына:

Дт 5308 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша сыйлықақыны амортизациялау бойынша шығыстар"

Кт 1483 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы";

3) дисконт сомасына:

Дт 1482 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша дисконт"

Кт 4482 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша дисконтты амортизациялау бойынша кірістер".

65. Эмитент борыштық бағалы қағаздар бойынша есептелген сыйақыны өтеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

2010 "Корреспонденттік есепшоттар"

Кт 1745 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер".

66. Борыштық бағалы қағаздарды сату кезінде борыштық бағалы қағаздардың жарияланған сыйақысы және сыйлықақы (дисконт) амортизациясы есептелгеннен кейін осы Нұсқаулықтың 64-тармағына сәйкес мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) амортизацияланбаған сыйлықақы сомасына:

Дт 1481 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар"

Кт 1483 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы";

2) амортизацияланбаған дисконт сомасына:

Дт 1482 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша дисконт"

Кт 1481 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар";

3) амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздарды сату бойынша мәміле сомасына:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

2010 "Корреспонденттік есепшоттар"

Кт 1481 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар"

1745 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер";

4) амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын борыштық бағалы қағаздарды сату туралы мәміле сомасы олардың есептік құнынан асып кеткен жағдайда, айырма сомасына:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

2010 "Корреспонденттік есепшоттар"

Кт 4510 "Бағалы қағаздарды сату-сатып алу бойынша кірістер";

5) амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздардың есептік құнының бағалы қағаздарды сату туралы мәміле сомасынан асып кеткен жағдайда, айырма сомасына:

Дт 5510 "Бағалы қағаздарды сату-сатып алу бойынша шығыстар"

Кт 1481 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар".

67. Амортизацияланған құнмен есептелінетін борыштық бағалы қағаздар бойынша күтілетін кредиттік шығындарды жабуға арналған резервтер (провизиялар) құрған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 5464 "Бағалы қағаздар бойынша резервтерге (провизияларға) ақша бөлу"

Кт 1486 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша зиянның орнын жабуға резервтер (провизиялар)".

68. Амортизацияланған құнмен есептелінетін борыштық бағалы қағаздар бойынша күтілетін кредиттік шығындарды жабуға арналған резервтер (провизиялар) азайған (жойылған) кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1486 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша зиянның орнын жабуға резервтер (провизиялар)".

Кт 4954 "Бағалы қағаздар бойынша құрылған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден кірістер".

69. Эмитент борыштық бағалы қағаздардың құнын өтеу кезінде жарияланған сыйақы және сыйлықақының немесе дисконттың амортизациясын есептегеннен кейін борыштық бағалы қағаздардың эмитентінен түскен ақша сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

2010 "Корреспонденттік есепшоттар"

Кт 1481 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар"

1745 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер".

70. Құнсызданған борыштық бағалы қағаздар қалыптастырылған резервтер (провизиялар) есебінен есептен шығарылған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1486 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша зиянның орнын жабуға резервтер (провизиялар)"

Кт 1481 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар".

1745 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер".

Дисконттың және (немесе) сыйлықақының амортизацияланбаған бөлігінің сомасына бухгалтерлік жазбалар осы Нұсқаулықтың 66-тармағына сәйкес жүзеге асырылады.

71. Шетел валютасындағы борыштық бағалы қағаздармен операциялар жүргізу кезінде бухгалтерлік жазбалар валюта позициясы және қарсы құн шоттарын (1858 "Шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позиция",

1859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны (валюталық ұзақ позиция)", 2858 "Шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позиция",

2859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны (валюталық ұзақ позиция)") пайдалана отырып жүзеге асырылады.

4-параграф. Банк айналысқа шығарған бағалы қағаздарды есепке алу

Ескерту. 4-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

72. Банк бағалы қағаздарды айналысқа шығарған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) облигацияларды іске асыру сомасына (олардың номиналды құнынан аспайтын):

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

2010 "Корреспонденттік есепшоттар"

Кт 2301 "Айналысқа шығарылған облигациялар"

2303 "Айналысқа шығарылған өзге бағалы қағаздар"

2406 "Реттелген облигациялар";

2) сыйлықақы сомасына:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

2010 "Корреспонденттік есепшоттар"

Кт 2304 "Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша

сыйлықақы"

2403 "Айналысқа шығарылған реттелген облигациялар бойынша

сыйлықақы";

3) дисконт сомасына:

Дт 2305 "Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша дисконт"

2404 "Айналысқа шығарылған реттелген облигациялар бойынша

дисконт"

Кт 2301 "Айналысқа шығарылған облигациялар"

2303 "Айналысқа шығарылған өзге бағалы қағаздар"

2406 "Реттелген облигациялар".

73. Банктің есеп саясатында белгіленген мерзімділікпен банк айналысқа шығарған бағалы қағаздар бойынша сыйақы және сыйлықақы (жеңілдік) амортизациясын есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

сыйақы сомасына:

Дт 5301 "Айналысқа шығарылған облигациялар бойынша сыйақы

төлеуге байланысты шығыстар"

5303 "Айналысқа шығарылған өзге де бағалы қағаздар

бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар"

5406 "Реттелген облигациялар бойынша сыйақы төлеуге

байланысты шығыстар"

Кт 2730 "Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша

есептелген шығыстар"

2756 "Реттелген облигациялар бойынша есептелген шығыстар",

сыйлықақының амортизация сомасына:

Дт 2304 "Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша

сыйлықақы"

2403 "Айналысқа шығарылған реттелген облигациялар бойынша

сыйлықақы"

Кт 4454 "Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша

сыйлықақы амортизациясының кірістері"

4455 "Айналысқа шығарылған реттелген облигациялар бойынша

сыйақы амортизациясы бойынша кірістер",

дисконттың амортизация сомасына:

Дт 5307 "Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша дисконт

амортизациясының шығыстары"

5404 "Айналысқа шығарылған реттелген облигациялар бойынша

дисконт амортизациясы бойынша шығыстар"

Кт 2305 "Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша дисконт"

2404 "Айналысқа шығарылған реттелген облигациялар бойынша

дисконт".

74. Банк айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша есептелген сыйақыны өтеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 2730 "Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша

есептелген шығыстар"

2756 "Реттелген облигациялар бойынша есептелген шығыстар"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

2010 "Корреспонденттік есепшоттар".

75. Банк айналысқа шығарылған бағалы қағаздарды өтеу кезінде сыйақы және сыйлықақы/дисконт амортизациясын есептегеннен кейін мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

банк төлеген ақша сомасына:

Дт 2301 "Айналысқа шығарылған облигациялар"

2303 "Айналысқа шығарылған өзге бағалы қағаздар"

2406 "Реттелген облигациялар"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

2010 "Корреспонденттік есепшоттар".

6-1-тарау. Динамикалық резервтердің бухгалтерлік есебі

Ескерту. 6-1-тарау жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

75-1. Динамикалық резервтерді тану қажеттігі туындаған немесе бұрын танылған динамикалық резервтер ұлғайтылған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	3599	"Бөлінбеген таза пайда (жабылмаған зиян)"
Кт	3400	"Динамикалық резервтер".

75-2. Бұрын танылған динамикалық резервтер азайтылған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт	3400	"Динамикалық резервтер"
Кт	3599	"Бөлінбеген таза пайда (жабылмаған зиян)".";

7-тарау. РЕПО және кері РЕПО операцияларының бухгалтерлік есебі

Ескерту. 7-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

76. РЕПО операцияларын жүзеге асыру кезінде мәміле сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

Кт 2255 "Бағалы қағаздармен "РЕПО" операциялары".

77. РЕПО операциясы бойынша сыйақы түрінде шығыстарды есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 5250 "Бағалы қағаздармен "РЕПО" операциялары бойынша

сыйақы алуға байланысты шығыстар"

Кт 2725 "Бағалы қағаздармен "РЕПО" операциялары бойынша

есептелген шығыстар".

78. РЕПО операциясы бойынша бұрын берілген бағалы қағаздарды алған кезде РЕПО операциясы бойынша сыйақы түрінде есептелген шығыстар сомасына және РЕПО операциясын жабу сомасына (осы мәміле жасалған кезде белгіленген мәмілелерді жабу құны) мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 2255 "Бағалы қағаздармен "РЕПО" операциялары".

2725 "Бағалы қағаздармен "РЕПО" операциялары бойынша

есептелген шығыстар"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар".

79. Кері РЕПО операциясын жасаған кезде (бағалы қағаздарды сатып алу кезінде) операция сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1461 "Бағалы қағаздармен "кері РЕПО" операциялары"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар".

Ескерту. 79-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2011.01.31 № 4 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

80. Кері РЕПО операциясы бойынша сыйақы есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1748 "Бағалы қағаздармен "кері РЕПО" операциялары бойынша

есептелген кірістер"

Кт 4465 "Бағалы қағаздармен "кері РЕПО" операциялары бойынша

сыйақыны алуға байланысты кірістер".

81. Кері РЕПО операциясы бойынша бұрын берілген бағалы қағаздарды алған кезде кері РЕПО операциясы бойынша есептелген сыйақы сомасына және кері РЕПО операциясын жабу сомасына (осы мәміле жасалған кезде белгіленген мәмілелерді жабу құны) мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

Кт 1461 "Бағалы қағаздармен "кері РЕПО" операциялары"

1748 "Бағалы қағаздармен "кері РЕПО" операциялары бойынша

есептелген кірістер".

Ескерту. 81-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2011.01.31 № 4 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

82. Шетел валютасымен РЕПО және кері РЕПО операциялары жүзеге асырылған кезде валюталық позиция және қарсы құн (1858 "Шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позиция", 1859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны (валюталық ұзақ позиция)", 2858 "Шетел валютасы бойынша валюталық ұзақ позиция", 2859 "Шетел валютасының теңгемен қарсы құны (қысқа валюталық позиция)") шоттарын пайдалана отырып бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

8-тарау. Тазартылған қымбат металдарды сатып алу және сату операцияларының бухгалтерлік есебі

Ескерту. 8-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

83. Тазартылған қымбат металдарды сатып алу бойынша спот мәмілесін жасаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) тазартылған қымбат металдарды сатып алу бойынша шартты талаптар сомасына:

Дт 6415 "Тазартылған қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша

шартты талаптар"

Кт 6998 "Тазартылған қымбат металдармен мәмілелер бойынша

позиция";

тазартылған қымбат металдарды сатып алу бойынша шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6998 "Тазартылған қымбат металдармен мәмілелер бойынша

позиция"

Кт 6915 "Тазартылған қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша

шартты міндеттемелер";

2) тазартылған қымбат металдарды теңгеге сатып алу бойынша талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт 1894 "Спот операциялары бойынша талаптар"

Кт 2872 "Тазартылған қымбат металдар бойынша ұзақ позиция";

бір мезгілде:

Дт 1874 "Тазартылған қымбат металдардың теңгедегі

(тазартылған қымбат металдар бойынша ұзақ

позициясының) қарсы құны"

Кт 2894 "Спот операциялары бойынша міндеттемелер".

Тазартылған қымбат металдардың әділ құны мен сатып алу құны арасында айырма туындаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

оң айырма сомасына:

Дт 1874 "Тазартылған қымбат металдардың теңгедегі

(тазартылған қымбат металдар бойынша ұзақ

позициясының) қарсы құны"

Кт 4540 "Қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша кірістер";

теріс айырма сомасына:

Дт 5540 "Қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша шығыстар"

Кт 1874 "Тазартылған қымбат металдардың теңгедегі

(тазартылған қымбат металдар бойынша ұзақ

позициясының) қарсы құны";

3) тазартылған қымбат металдарды шетел валютасына сатып алу бойынша талаптар сомасына:

Дт 1894 "Спот операциялары бойынша талаптар"

Кт 2872 "Тазартылған қымбат металдар бойынша ұзақ позиция";

тазартылған қымбат металдарды шетел валютасына сатып алу бойынша міндеттемелер сомасына:

Дт 1858 "Шетел валютасы бойынша қысқа валюталық позиция"

Кт 2894 "Спот операциялары бойынша міндеттемелер";

бір мезгілде:

Дт 1874 "Тазартылған қымбат металдардың теңгедегі

(тазартылған қымбат металдар бойынша ұзақ

позициясының) қарсы құны"

Кт 2859 "Шетел валютасының теңгедегі (қысқа валюталық

позицияның) қарсы құны".

Тазартылған қымбат металдардың әділ құны мен сатып алу құны арасында айырма туындаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

оң айырма сомасына:

Дт 1874 "Тазартылған қымбат металдардың теңгедегі

(тазартылған қымбат металдар бойынша ұзақ

позициясының) қарсы құны"

Кт 4540 "Қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша кірістер";

теріс айырма сомасына:

Дт 5540 "Қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша шығыстар"

Кт 2859 "Шетел валютасының теңгедегі (қысқа валюталық

позицияның) қарсы құны".

Ескерту. 83-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2011.01.31 № 4 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

84. Тазартылған қымбат металдарды сатып алу бойынша спот мәмілесін валюталау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

тазартылған қымбат металдарды сатып алу бойынша шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6915 "Тазартылған қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша

шартты міндеттемелер"

Кт 6998 "Тазартылған қымбат металдармен мәмілелер бойынша

позиция";

тазартылған қымбат металдарды сатып алу бойынша шартты талаптар сомасына:

Дт 6998 "Тазартылған қымбат металдармен мәмілелер бойынша

позиция"

Кт 6415 "Тазартылған қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша

шартты талаптар";

мәміле сомасына:

Дт 1010 "Тазартылған қымбат металдар"

Кт 1894 "Спот операциялары бойынша талаптар",

сонымен бір мезгілде:

Дт 2894 "Спот операциялары бойынша міндеттемелер"

5540 "Қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша шығыстар"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

4540 "Қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша кірістер".

Ескерту. 84-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80, 2011.01.31 № 4 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулыларымен.

85. Тазартылған қымбат металдарды сату бойынша спот мәмілесін жасаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) тазартылған қымбат металдарды сату бойынша шартты талаптар сомасына:

Дт 6415 "Тазартылған қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша

шартты талаптар"

Кт 6998 "Тазартылған қымбат металдармен мәмілелер бойынша

позиция";

тазартылған қымбат металдарды сату бойынша шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6998 "Тазартылған қымбат металдармен мәмілелер бойынша

позиция"

Кт 6915 "Тазартылған қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша

шартты міндеттемелер";

2) тазартылған қымбат металдарды теңгеге сату бойынша талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт 1894 "Спот операциялары бойынша талаптар"

Кт 2873 "Тазартылған қымбат металдардың теңгедегі

(тазартылған қымбат металдар бойынша қысқа

позицияның) қарсы құны";

бір мезгілде:

Дт 1873 "Тазартылған қымбат металдар бойынша қысқа позиция"

Кт 2894 "Спот операциялары бойынша міндеттемелер".

Тазартылған қымбат металдардың әділ құны мен сату құны арасында айырма туындаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

оң айырма сомасына:

Дт 5540 "Қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша шығыстар"

Кт 2873 "Тазартылған қымбат металдардың теңгедегі

(тазартылған қымбат металдар бойынша қысқа

позицияның) қарсы құны";

теріс айырма сомасына:

Дт 2873 "Тазартылған қымбат металдардың теңгедегі

(тазартылған қымбат металдар бойынша қысқа

позицияның) қарсы құны"

Кт 4540 "Қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша кірістер";

3) тазартылған қымбат металдарды шетел валютасына сату бойынша талаптар сомасына:

Дт 1894 "Спот операциялары бойынша талаптар"

Кт 2858 "Шетел валютасы бойынша ұзақ валюталық позиция";

тазартылған қымбат металдарды шетел валютасына сату бойынша міндеттемелер сомасына:

Дт 1873 "Тазартылған қымбат металдар бойынша қысқа позиция"

Кт 2894 "Спот операциялары бойынша міндеттемелер";

бір мезгілде:

Дт 1859 "Шетел валютасының теңгедегі (ұзақ валюталық

позицияның) қарсы құны"

Кт 2873 "Тазартылған қымбат металдардың теңгедегі

(тазартылған қымбат металдар бойынша қысқа

позицияның) қарсы құны".

Тазартылған қымбат металдардың әділ құны мен сату құны арасында айырма туындаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

оң айырма сомасына:

Дт 5540 "Қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша шығыстар"

Кт 2873 "Тазартылған қымбат металдардың теңгедегі

(тазартылған қымбат металдар бойынша қысқа

позицияның) қарсы құны";

теріс айырма сомасына:

Дт 2873 "Тазартылған қымбат металдардың теңгедегі

(тазартылған қымбат металдар бойынша қысқа

позицияның) қарсы құны"

Кт 4540 "Қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша кірістер".

Ескерту. 85-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2011.01.31 № 4 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

86. Тазартылған қымбат металдарды сату бойынша спот мәмілесін валюталау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

тазартылған қымбат металдарды сату бойынша шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6915 "Тазартылған қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша

шартты міндеттемелер"

Кт 6998 "Тазартылған қымбат металдармен мәмілелер бойынша

позиция";

тазартылған қымбат металдарды сату бойынша шартты талаптар сомасына:

Дт 6998 "Тазартылған қымбат металдармен мәмілелер бойынша

позиция"

Кт 6415 "Тазартылған қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша

шартты талаптар";

теңгемен көрсетілген және сатылатын тазартылған қымбат металдар үшін алынатын ақша сомасына:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

5540 "Қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша шығыстар"

Кт 1894 "Спот операциялары бойынша талаптар"

4540 Қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша кірістер";

бір мезгілде:

Дт 2894 "Спот операциялары бойынша міндеттемелер"

Кт 1010 "Тазартылған қымбат металдар".

Ескерту. 86-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2011.01.31 № 4 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

9-тарау. Туынды қаржы құралдарымен операциялардың бухгалтерлік есебі

Ескерту. 9-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1-параграф. Форвардтық мәмілелермен операцияларды есепке алу

Ескерту. 1-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

87. Форвард мәмілесі жасалған күні базалық активті сатып алуға және/немесе сатуға арналған форвард мәмілесінің талаптарына сәйкес шартты талаптар сомасына мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт 6205 "Бағалы қағаздар сатып алу жөніндегі шартты талаптар"

6305 "Бағалы қағаздар сату жөніндегі шартты талаптар"

6350 "Басқа да туынды қаржы құралдары бойынша шартты талаптар"

6405 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты

талаптары"

6415 "Тазартылған қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша

шартты талаптары",

Кт 6996 "Басқа да активтермен мәмілелер бойынша позиция"

6997 "Бағалы қағаздармен операциялар бойынша позиция"

6998 "Тазартылған қымбат металдармен жасалған мәмілелер

бойынша позиция"

6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позиция",

сонымен бір мезгілде, базалық активті сатып алуға және/немесе сатуға арналған форвард мәмілесінің талаптарына сәйкес шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6996 "Басқа да активтермен мәмілелер бойынша позиция"

6997 "Бағалы қағаздармен операциялар бойынша позиция"

6998 "Тазартылған қымбат металдармен жасалған мәмілелер

бойынша позиция"

6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша позиция"

Кт 6705 "Бағалы қағаздар сатып алу жөніндегі шартты

міндеттемелер"

6805 "Бағалы қағаздар сату жөніндегі шартты міндеттемелер"

6850 "Басқа да туынды қаржы құралдары бойынша шартты

міндеттемелер"

6905 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты

міндеттемелер"

6915 "Тазартылған қымбат металдарды сатып алу-сату

бойынша шартты міндеттемелер".

Ескерту. 87-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

88. Банктің есеп саясатында белгіленген мерзімділікпен шетел валютасын сатып алу және/немесе сату бойынша форвард мәмілелерін әділ құны бойынша қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) форвард мәмілесінің әділ құнын оң өзгерту сомасына:

Дт 1892 "Форвард операциялары бойынша талаптар"

Кт 4560 "Бағалы қағаздар бойынша форвардтық операцияларды

қайта бағалаудан іске асырылмаған кіріс"

4570 "Шетел валютасы бойынша форвардтық операцияларды

қайта бағалаудан іске асырылмаған кіріс"

4580 "Тазартылған қымбат металдар бойынша форвардтық

операцияларды қайта бағалаудан іске асырылмаған

кіріс"

4594 "Басқа да туынды қаржы құралдарымен операцияларды

қайта бағалаудан түскен іске асырылмаған кіріс";

2) форвард мәмілесінің әділ құнын теріс өзгерту сомасына:

Дт 5560 "Бағалы қағаздар бойынша форвардтық операцияларды

қайта бағалаудан іске асырылмаған шығыс"

5570 "Шетел валютасы бойынша форвардтық операцияларды

қайта бағалаудан іске асырылмаған шығыс"

5580 "Тазартылған қымбат металдар бойынша форвардтық

операцияларды қайта бағалаудан іске асырылмаған

шығыс"

5594 "Басқа да туынды қаржы құралдарымен операцияларды

қайта бағалаудан болған іске асырылмаған шығыс"

Кт 2892 "Форвард операциялары бойынша міндеттемелер";

3) форвард мәмілесінің әділ құнын оң/теріс түзету сомасына:

Дт 2892 "Форвард операциялары бойынша міндеттемелер"

Кт 1892 "Форвард операциялары бойынша талаптар".

Ескерту. 88-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

89. Ашық позицияны жабу және/немесе форвард мәмілесін орындау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) базалық активті сатып алуға және/немесе сатуға арналған форвард мәмілесінің талаптарына сәйкес шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

шартты талаптар сомасына:

Дт 6996 "Басқа да активтермен мәмілелер бойынша позиция"

6997 "Бағалы қағаздармен операциялар бойынша позиция"

6998 "Тазартылған қымбат металдармен жасалған мәмілелер

бойынша позиция"

6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша позиция"

Кт 6205 "Бағалы қағаздар сатып алу жөніндегі шартты талаптар"

6305 "Бағалы қағаздар сату жөніндегі шартты талаптар"

6350 "Басқа да туынды қаржы құралдары бойынша шартты

талаптар"

6405 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты

талаптары"

6415 "Тазартылған қымбат металдарды сатып алу-сату бойынша

шартты талаптары",

шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6705 "Бағалы қағаздар сатып алу жөніндегі шартты

міндеттемелер"

6805 "Бағалы қағаздар сату жөніндегі шартты міндеттемелер"

6850 "Басқа да туынды қаржы құралдары бойынша шартты

міндеттемелер"

6905 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты

міндеттемелер"

6915 "Тазартылған қымбат металдарды сатып алу-сату

бойынша шартты міндеттемелер",

Кт 6996 "Басқа да активтермен мәмілелер бойынша позиция"

6997 "Бағалы қағаздармен операциялар бойынша позиция"

6998 "Тазартылған қымбат металдармен жасалған мәмілелер

бойынша позиция"

6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позиция";

2) банк немесе қарсы әріптес форвард мәмілесінің құнын (ашық позицияны ашу) нетто негізінде ақшамен өтеу кезінде:

форвард мәмілесінің теріс құны кезінде:

Дт 2892 "Форвард операциялары бойынша міндеттемелер"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары",

форвард мәмілесінің оң құны кезінде:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары"

Кт 1892 "Форвард операциялары бойынша талаптар";

3) базалық активті сатып алу бойынша форвард мәмілесін орындаған кезде:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

1452 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

1481 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар"

1201 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

1892 "Форвард операциялары бойынша талаптар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары";

4) базалық активті сату бойынша форвардтық мәмілені орындау кезінде:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары";

2892 "Форвард операциялары бойынша міндеттемелер"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

1201 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

1452 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

1481 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар";

5) шетел валютасын сатып алуға/сатуға арналған форвард мәмілелерін қайта бағалаудан іске асырылған кірістер сомасына:

Дт 4560 "Бағалы қағаздар бойынша форвардтық операцияларды

қайта бағалаудан іске асырылмаған кіріс"

4570 "Шетел валютасы бойынша форвардтық операцияларды

қайта бағалаудан іске асырылмаған кіріс"

4580 "Тазартылған қымбат металдар бойынша форвардтық

операцияларды қайта бағалаудан іске асырылмаған

кіріс"

4594 "Басқа да туынды қаржы құралдарымен операцияларды

қайта бағалаудан түскен іске асырылмаған кіріс";

Кт 4892 "Форвард операциялары бойынша кірістер"

5560 "Бағалы қағаздар бойынша форвардтық операцияларды

қайта бағалаудан іске асырылмаған шығыс"

5570 "Шетел валютасы бойынша форвардтық операцияларды

қайта бағалаудан іске асырылмаған шығыс"

5580 "Тазартылған қымбат металдар бойынша форвардтық

операцияларды қайта бағалаудан іске асырылмаған

шығыс"

5594 "Басқа да туынды қаржы құралдарымен операцияларды

қайта бағалаудан болған іске асырылмаған шығыс";

6) шетел валютасын сатып алуға/сатуға арналған форвард мәмілелерін қайта бағалаудан іске асырылған шығыстар сомасына:

Дт 4560 "Бағалы қағаздар бойынша форвардтық операцияларды

қайта бағалаудан іске асырылмаған кіріс"

4570 "Шетел валютасы бойынша форвардтық операцияларды

қайта бағалаудан іске асырылмаған кіріс"

4580 "Тазартылған қымбат металдар бойынша форвардтық

операцияларды қайта бағалаудан іске асырылмаған

кіріс"

4594 "Басқа да туынды қаржы құралдарымен операцияларды

қайта бағалаудан түскен іске асырылмаған кіріс";

5892 "Форвард операциялары бойынша шығыстар"

Кт 5560 "Бағалы қағаздар бойынша форвардтық операцияларды

қайта бағалаудан іске асырылмаған шығыс"

5570 "Шетел валютасы бойынша форвардтық операцияларды

қайта бағалаудан іске асырылмаған шығыс"

5580 "Тазартылған қымбат металдар бойынша форвардтық

операцияларды қайта бағалаудан іске асырылмаған

шығыс"

5594 "Басқа да туынды қаржы құралдарымен операцияларды

қайта бағалаудан болған іске асырылмаған шығыс".

Ескерту. 89-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80; 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

90. Шетел валютасымен форвард мәмілелермен операциялар жүргізу кезінде валюталық позициялар және қарсы құн (1858 "Шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позиция", 1859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны (валюталық ұзақ позиция)", 2858 "Шетел валютасы бойынша валюталық ұзақ позиция", 2859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны (валюталық қысқа позиция)") шоттарын пайдалана отырып жүзеге асырылады.

2-параграф. Фьючерстік мәмілелер бойынша операцияларды есепке алу

Ескерту. 2-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

91. Базалық активті сатып алуға немесе сатуға арналған фьючерстік мәмілені жасау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) фьючерстік мәмілелердің шарттарына сәйкес шартты талаптар сомасына:

Дт 6210 "Фьючерс операциялары бойынша шартты талаптар"

Кт 6996 "Басқа да активтермен мәмілелер бойынша позиция"

6997 "Бағалы қағаздармен операциялар бойынша позиция"

6998 "Тазартылған қымбат металдармен жасалған мәмілелер

бойынша позициясы"

6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы";

2) фьючерстік мәмілелердің шарттарына сәйкес шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6997 "Бағалы қағаздармен операциялар бойынша позиция"

6998 "Тазартылған қымбат металдармен жасалған мәмілелер

бойынша позициясы"

6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы"

Кт 6710 "Фьючерс операциялары бойынша шартты міндеттемелер"

6996 "Басқа да активтермен мәмілелер бойынша позиция".

Ескерту. 91-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

92. Фьючерстік мәмілелердің шарттарына сәйкес маржаны төлеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1852 "Бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушыларымен

есеп айырысу"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары".

93. Базалық активті сатып алуға немесе сатуға арналған фьючерстік мәмілені әділ құны бойынша қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) фьючерстік мәміленің әділ құнын оң өзгерту сомасына:

Дт 1891 "Фьючерс операциялары бойынша талаптар"

Кт 4590 "Қаржы фьючерстерін қайта бағалаудан түскен іске асырылмаған кіріс";

2) фьючерстік мәміленің әділ құнының теріс өзгеру сомасына:

Дт 5590 "Қаржы фьючерстерін қайта бағалаудан болған іске

асырылмаған шығыс";

Кт 2891 "Фьючерс операциялары бойынша міндеттемелер";

3) фьючерстік мәміленің әділ құны есептелетін оң/теріс түзету сомасына:

Дт 2891 "Фьючерс операциялары бойынша міндеттемелер"

Кт 1891 "Фьючерс операциялары бойынша талаптар".

Ескерту. 93-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

94. Банк қарсы әріптестің пайдасына/қарсы әріптес банктің пайдасына маржа сомасын төлеген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) банк қосымша төлеген маржа сомасына:

Дт 1852 "Бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушыларымен

есеп айырысу"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары";

2) қарсы әріптестен алынған маржа сомасына:

Дт 1852 "Бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушыларымен

есеп айырысу"

Кт 2852 "Бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушыларымен

есеп айырысулар";

3) қор биржасында/брокерде ашылған шоттан есептеуге рұқсат етілген маржаны есептен шығару кезінде:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары"

Кт 1852 "Бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушыларымен

есеп айырысулар";

4) қор биржасы/брокер алған маржа сомасына:

Дт 2852 "Бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушыларымен

есеп айырысулар"

Кт 1852 "Бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушыларымен

есеп айырысу".

95. Фьючерстік мәміленің ашық позициясын жабу күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) базалық активті сатып алуға және/немесе сатуға арналған фьючерстік мәміленің талаптарына сәйкес шартты талаптар сомасына:

Дт 6996 "Басқа да активтермен мәмілелер бойынша позиция"

6997 "Бағалы қағаздармен операциялар бойынша позиция"

6998 "Тазартылған қымбат металдармен жасалған мәмілелер

бойынша позициясы"

6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы"

Кт 6210 "Фьючерс операциялары бойынша шартты талаптар";

2) базалық активті сатып алуға және/немесе сатуға арналған фьючерстік мәміленің талаптарына сәйкес шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6710 "Фьючерс операциялары бойынша шартты міндеттемелер"

Кт 6996 "Басқа да активтермен мәмілелер бойынша позиция"

6997 "Бағалы қағаздармен операциялар бойынша позиция"

6998 "Тазартылған қымбат металдармен жасалған мәмілелер

бойынша позициясы"

6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы";

3) банк немесе қарсы әріптес фьючерс мәмілесінің құнын (ашық позицияны жабу) нетто негізінде ақшамен өтеу кезінде:

фьючерс мәмілесінің құнын нетто негізінде өтеу кезінде:

Дт 2891 "Фьючерс операциялары бойынша міндеттемелер"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

1852 "Бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушыларымен

есеп айырысу"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары",

қарсы әріптес фьючерс мәмілесін нетто негізінде қарсы әріптесті өтеу кезінде:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары"

2852 "Бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушыларымен

есеп айырысулар"

Кт 1852 "Бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушыларымен

есеп айырысулар"

1891 "Фьючерс операциялары бойынша талаптар"

4) фьючерс мәмілелерін қайта бағалаудан болған іске асырылған кірістер мен шығыстар сомасына:

Дт 5891 "Фьючерс операциялары бойынша шығыс"

4590 "Қаржы фьючерстерін қайта бағалаудан түскен іске

асырылмаған кіріс"

Кт 4891 "Фьючерс операциялары бойынша кірістер"

5590 "Фьючерс операцияларын қайта бағалаудан болған іске

асырылмаған шығыс".

Ескерту. 95-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

96. Шетел валютасымен фьючерс мәмілелері бойынша операцияларды жүзеге асыру кезінде бухгалтерлік жазбалар валюталық позиция және қарсы құн шоттарын (1858 "Шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позиция", 1859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны (валюталық ұзақ позиция)", 2858 "Шетел валютасы бойынша валюталық ұзақ позиция", 2859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны") пайдалана отырып жүзеге асырылады.

3-параграф. Опцион мәмілелері бойынша операцияларды есепке алу

Ескерту. 3-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

97. Базалық активті сатып алуға/сатуға арналған "колл/пут" опционын сатып алу күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сатып алынған "колл/пут" опционының шарттарына сәйкес шартты талаптар сомасына:

Дт 6225 "Сатып алынған опцион операциялары – "колл/пут"

бойынша шартты талаптар",

Кт 6996 "Басқа да активтермен мәмілелер бойынша позиция"

6997 "Бағалы қағаздармен операциялар бойынша позиция"

6998 "Тазартылған қымбат металдармен жасалған мәмілелер

бойынша позициясы"

6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы",

сонымен бір мезгілде, шартты міндеттемелер сомасына сатып алынған "колл/пут" опционының шарттарына сәйкес:

Дт 6996 "Басқа да активтермен мәмілелер бойынша позиция"

6997 "Бағалы қағаздармен операциялар бойынша позиция"

6998 "Тазартылған қымбат металдармен жасалған мәмілелер

бойынша позициясы"

6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы"

Кт 6725 "Сатып алынған опцион операциялары – "колл/пут"

бойынша шартты міндеттемелер";

2) сатып алынған "колл/пут" опционы бойынша төленген сыйлықақы сомасына:

Дт 1893 "Опциондық операциялар бойынша талаптар"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары".

Ескерту. 97-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

98. Банктің есеп саясатында белгіленген мерзімділікпен, сондай-ақ "колл/пут" опционын орындау күні сатып алынған "колл/пут" опционы әділ құны бойынша қайта бағаланады және мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сатып алынған "колл/пут" опционының әділ құнын оң өзгерту сомасына:

Дт 1893 "Опциондық операциялар бойынша талаптар"

Кт 4591 "Опцион операцияларын қайта бағалау бойынша іске

асырылмаған кіріс";

2) сатып алынған "колл/пут" опционының әділ құнын теріс өзгерту сомасына:

Дт 5591 "Опцион операцияларын қайта бағалау бойынша іске

асырылмаған шығыс"

Кт 1893 "Опциондық операциялар бойынша талаптар";

99. Ашық позицияны жабу күні сатып алынған "колл/пут" опционын орындау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сатып алынған "колл/пут" опционының шарттары бойынша шартты талаптар сомасына:

Дт 6996 "Басқа да активтермен мәмілелер бойынша позиция"

6997 "Бағалы қағаздармен операциялар бойынша позиция"

6998 "Тазартылған қымбат металдармен жасалған мәмілелер

бойынша позициясы"

6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы"

Кт 6225 "Сатып алынған опцион операциялары – "колл/пут"

бойынша шартты талаптар",

сонымен бір мезгілде, сатып алынған опцион "колл/пут" шарттары бойынша шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6725 "Сатып алынған опцион операциялары – "колл/пут"

бойынша шартты міндеттемелер"

Кт 6996 "Басқа да активтермен мәмілелер бойынша позиция"

6997 "Бағалы қағаздармен операциялар бойынша позиция"

6998 "Тазартылған қымбат металдармен жасалған мәмілелер

бойынша позициясы"

6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы";

2) "колл/пут" опцион (ашық позицияны жабу) құнын ақшамен өтеу кезінде:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары"

Кт 1893 "Опциондық операциялар бойынша талаптар";

3) сатып алынған "колл" опционының шарттары бойынша базалық активті сатып алу кезінде:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

1201 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

1452 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

1481 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

1893 "Опциондық операциялар бойынша талаптар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары";

4) сатып алынған "пут" опционының шарттары бойынша базалық активті сату кезінде:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары";

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

1201 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

1452 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

1481 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар"

1893 "Опциондық операциялар бойынша талаптар";

5) сатып алынған "колл/пут" опционы бойынша іске асырылған кіріс сомасына:

Дт 4591 "Опцион операцияларын қайта бағалау бойынша

жұмсалмаған кіріс"

Кт 4893 "Опциондық операциялар бойынша кірістер"

5591 "Опциондық операцияларды қайта бағалаудан іске

асырылмаған шығыстар";

6) сатып алынған"колл/пут" опционы бойынша іске асырылған шығыстар сомасына:

Дт 4591 "Опцион операцияларын қайта бағалау бойынша

жұмсалмаған кіріс"

5893 "Опцион операциялары бойынша шығыстар"

Кт 5591 "Опциондық операцияларды қайта бағалаудан іске

асырылмаған шығыс".

Ескерту. 99-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80; 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

100. Базалық активті сатып алуға/сатуға арналған "колл/пут" опционын сату күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сатылған "колл/пут" опционының талаптары бойынша шартты талаптардың сомасына:

Дт 6325 "Сатылған опцион операциялары – "колл/пут" – қарсы

шот бойынша шартты талаптар"

Кт 6996 "Басқа да активтермен мәмілелер бойынша позиция"

6997 "Бағалы қағаздармен мәмілелер бойынша позиция"

6998 "Тазартылған қымбат металдармен жасалған мәмілелер

бойынша позициясы"

6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы",

сонымен бір мезгілде, сатылған "колл/пут" опционының талаптары бойынша шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6996 "Басқа да активтермен мәмілелер бойынша позиция"

6997 "Бағалы қағаздармен мәмілелер бойынша позиция"

6998 "Тазартылған қымбат металдармен жасалған мәмілелер

бойынша позициясы"

6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы"

Кт 6825 "Сатылған опцион операциялары – "колл/пут" – қарсы

шот бойынша шартты міндеттемелер";

2) сатылған "колл/пут" опционы бойынша алынған сыйақы сомасына:

Дт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары"

Кт 2893 "Опциондық операциялар бойынша міндеттемелер".

Ескерту. 100-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

101. Банктің есеп саясатымен белгіленген мерзімділікпен, сондай-ақ опцион мәмілесін орындау күні сатылған "колл/пут" опционының әділ құны бойынша қайта бағалау жүргізіледі және мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сатылған "колл/пут" опционының әділ құнының оң өзгеру сомасына:

Дт 2893 "Опциондық операциялар бойынша міндеттемелер"

Кт 4591 "Опцион операцияларын қайта бағалау бойынша

жұмсалмаған кіріс";

2) сатылған "колл/пут" опционының әділ құнының теріс өзгеру сомасына:

Дт 5591 "Опциондық операцияларды қайта бағалаудан іске

асырылмаған шығыстар"

Кт 2893 "Опциондық операциялар бойынша міндеттемелер".

102. Сатылған "колл/пут" опционын орындау кезінде ашық позицияны жабу күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сатылған "колл/пут" опционының талаптары бойынша шартты талаптар сомасына:

Дт 6996 "Басқа да активтермен мәмілелер бойынша позиция"

6997 "Бағалы қағаздармен мәмілелер бойынша позиция"

6998 "Тазартылған қымбат металдармен жасалған мәмілелер

бойынша позициясы"

6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы"

Кт 6325 "Сатылған опцион операциялары - "колл/пут" -

контрсчет" бойынша шартты талаптар",

сонымен бір мезгілде, сатылған "колл/пут" опционының талаптары бойынша шартты талаптар сомасына:

Дт 6825 "Сатылған опцион операциялары - "колл/пут" бойынша

шартты міндеттемелер"

Кт 6996 "Басқа да активтермен мәмілелер бойынша позиция"

6997 "Бағалы қағаздармен мәмілелер бойынша позиция"

6998 "Тазартылған қымбат металдармен жасалған мәмілелер

бойынша позициясы"

6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы";

2) "колл/пут" опционының құнын ақшамен өтеу кезінде (ашық позицияны жабу):

Дт 2893 "Опциондық операциялар бойынша міндеттемелер"

Кт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары";

3) сатылған "колл" опционының шарттары бойынша базалық активті сату кезінде:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары"

2893 "Опциондық операциялар бойынша міндеттемелер"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

1201 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

1452 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

1481 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар";

4) сатылған "пут" опционының шарттары бойынша базалық активті сатып алу кезінде:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

1201 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

1452 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

1481 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар"

2893 "Опциондық операциялар бойынша міндеттемелер"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары";

5) сатылған "колл/пут" опционы бойынша іске асырылған кірістер сомасына:

Дт 4591 "Опцион операцияларын қайта бағалау бойынша

жұмсалмаған кіріс""

Кт 4893 "Опциондық операциялар бойынша кірістер"

5591 "Опциондық операцияларды қайта бағалаудан іске

асырылмаған шығыстар";

6) сатылған "колл/пут" опционы бойынша іске асырылған шығыстар сомасына:

Дт 4591 "Опцион операцияларын қайта бағалау бойынша

жұмсалмаған кіріс"

5893 "Опцион операциялары бойынша шығыстар"

Кт 5591 "Опциондық операцияларды қайта бағалаудан іске

асырылмаған шығыс".

Ескерту. 102-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80; 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

103. Опцион мәмілесі бойынша операцияларды шетел валютасында жүзеге асыру кезінде бухгалтерлік жазбалар валюталық позициялар және қарсы құны шоттарын (1858 "Шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позиция", 1859 "Шетел валютасының теңгедегі қарсы құны (валюталық ұзын позиция)", 2858 "Шетел валютасы бойынша валюталық ұзын позиция", 2859 "Шетел валютасының теңгедегі қарсы құны (валюталық ұзын позиция)") пайдалана отырып жүзеге асырылады.

4-параграф. Своп мәмілелерін есепке алу

Ескерту. 4-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

104. Мәміле жасау күнінде шетел валютасын кері сату арқылы сатып алу бойынша валюталық своп мәміле паспортының негізінде спот плюс форвард шарттарымен мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) теңге және шетел валютасындағы талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт 1895 "Своп операциялары бойынша талаптар"

Кт 2858 "Шетел валютасы бойынша валюталық ұзақ позиция",

сонымен бір мезгілде:

Дт 1859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны

(валюталық ұзақ позиция)"

Кт 2895 "Своп операциялары бойынша міндеттемелер";

2) егер сатып алу бағамы есептік бағамнан төмен болған жағдайда:

Дт 1859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны

(валюталық ұзақ позиция)"

Кт 4895 "Своп операциялары бойынша кірістер";

3) егер сатып алу бағамы есептік бағамнан жоғары болған жағдайда:

Дт 5895 "Своп операциялары бойынша шығыстар"

Кт 2895 "Своп операциялары бойынша міндеттемелер";

4) шетел валютасын кері сату бойынша шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт 6405 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты

талаптар" (валюталық своп мәмілесі үшін бөлек жеке

шот)

Кт 6999 "Шетел валютасымен мәмілелер бойынша позиция";

шетел валютасындағы міндеттемелер сомасына:

Дт 6999 "Шетел валютасымен мәмілелер бойынша позиция"

Кт 6905 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты

міндеттемелер" (валюталық своп мәмілесі үшін бөлек

жеке шот).

Ескерту. 104-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

105. Валюталау күні своп мәмілесін ашу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сатып алынған шетел валютасы сомасына:

Дт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары"

Кт 1895 "Своп операциялары бойынша талаптар",

теңге сомасына:

Дт 2895 "Своп операциялары бойынша міндеттемелер"

Кт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары";

2) алынып тасталды.
Ескерту. 105-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

106. Әділ құн бойынша валюталық своп мәмілесін қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) оң айырма сомасына:

Дт 1895 "Своп операциялары бойынша талаптар"

Кт 4593 "Своп операцияларын қайта бағалаудан жұмсалмаған

кіріс";

2) теріс айырма сомасына:

Дт 5593 "Своп операцияларын қайта бағалаудан жұмсалмаған

шығыс"

Кт 2895 "Своп операциялары бойынша міндеттемелер";

талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт 2895 "Своп операциялары бойынша міндеттемелер"

Кт 1895 "Своп операциялары бойынша талаптар".

107. Валюталау күні валюталық своп мәмілесін жабу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Сатып алынған шетел валютасынан алынған теңгедегі сомасына:

Дт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары"

Кт 2870 "Өзге де транзиттік есепшоттары",

сатылатын шетел валютасы сомасына:

Дт 1858 "Шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позиция"

Кт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары",

қысқа валюталық позицияның қарсы құн сомасына:

Дт 2870 "Өзге де транзиттік есепшоттары"

Кт 2859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны

(валюталық қысқа позиция)",

валюталық своп мәмілесінің оң құны кезінде:

Дт 2870 "Өзге де транзиттік есепшоттары"

Кт 1895 "Своп операциялары бойынша талаптар",

валюталық своп мәмілесінің теріс құны кезінде:

Дт 2895 "Своп операциялары бойынша міндеттемелер"

Кт 2859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны

(валюталық қысқа позиция)".

Валюталық своп мәмілесін қайта бағалаудан іске асырылған кірістер/шығыстар сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

1) іске асырылған кірістер сомасына:

Дт 4593 "Своп операцияларын қайта бағалаудан жұмсалмаған

кіріс"

Кт 4895 "Своп операциялары бойынша кірістер"

5593 "Своп операцияларын қайта бағалаудан жұмсалмаған

шығыс";

2) іске асырылған шығыстар сомасына:

Дт 4593 "Своп операцияларын қайта бағалаудан жұмсалмаған

кіріс"

5895 "Своп операциялары бойынша шығыстар"

Кт 5593 "Своп операцияларын қайта бағалаудан жұмсалмаған

шығыс".

Шетел валютасын кері сату бойынша шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) шетел валютасында шартты талаптар сомасына:

Дт 6999 "Шетел валютасымен мәмілелер бойынша позиция"

Кт 6405 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты

талаптар" (валюталық своп мәмілесі үшін бөлек жеке

шот);

2) шетел валютасындағы шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6905 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты

міндеттемелер" (валюталық своп мәмілесі үшін бөлек

жеке шот)

Кт 6999 "Шетел валютасымен мәмілелер бойынша позиция".

Ескерту. 107-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

108. Шет ел валютасын свот плюс форвард талаптарында кері сатып алу арқылы шетел валютасын сатып алу бойынша валюталық своп мәмілесін жасау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

шетел валютасын сату бойынша:

1) теңгедегі және шетел валютасындағы талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт 1895 "Своп операциялары бойынша талаптар"

Кт 2859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны

(валюталық қысқа позиция)",

сонымен бір мезгілде:

Дт 1858 "Шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позиция"

Кт 2895 "Своп операциялары бойынша міндеттемелер";

2) егер сату бағамы есептеу бағамынан төмен болған жағдайда:

Дт 5895 "Своп операциялары бойынша шығыстар"

Кт 2859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны

(валюталық қысқа позиция)";

3) егер сату бағамы есептеу бағамынан жоғары болған жағдайда:

Дт 1895 "Своп операциялары бойынша талаптар"

Кт 4895 "Своп операциялары бойынша кірістер";

4) шетел валютасын кері сатып алу бойынша шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

шартты талаптар сомасына:

Дт 6405 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты

талаптар" (валюталық своп мәмілесі үшін бөлек жеке

шот)

Кт 6999 "Шетел валютасымен мәмілелер бойынша позиция";

мәміле бағамы бойынша теңгедегі міндеттемелер сомасына:

Дт 6999 "Шетел валютасымен мәмілелер бойынша позиция"

Кт 6905 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты

міндеттемелер" (валюталық своп мәмілесі үшін бөлек

жеке шот).

Ескерту. 108-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

109. Валюталау күні валюталық своп мәмілесін ашу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сатып алынған шетел валютасы сомасымен:

Дт 2895 "Своп операциялары бойынша міндеттемелер"

Кт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары",

сатып алынған шетел валютасынан алынған теңгедегі ақша сомасына:

Дт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары"

Кт 1895 "Своп операциялары бойынша талаптар";

2) алынып тасталды.
Ескерту. 109-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

110. Валюталық своп мәмілесін әділ құны бойынша қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) оң айырма сомасына:

Дт 1895 "Своп операциялары бойынша талаптар"

Кт 4593 "Своп операцияларын қайта бағалаудан жұмсалмаған

кіріс";

2) теріс айырма сомасына:

Дт 5593 "Своп операцияларын қайта бағалаудан жұмсалмаған

шығыс"

Кт 2895 "Своп операциялары бойынша міндеттемелер";

3) талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт 2895 "Своп операциялары бойынша міндеттемелер"

Кт 1895 "Своп операциялары бойынша талаптар".

111. Валюталау күні валюталық своп мәмілесін жабу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

шетел валютасын сатып алуға жұмсалған теңге сомасына:

Дт 1870 "Өзге де транзиттік есепшоттары"

Кт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары",

сатып алынған шетел валютасы сомасына:

Дт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары"

Кт 2858 "Шетел валютасы бойынша валюталық ұзақ позиция",

ұзын валюталық позицияның қарсы құн сомасына:

Дт 1859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны

(валюталық ұзақ позиция)"

Кт 1870 "Өзге де транзиттік есепшоттары",

валюталық своп мәмілесінің оң құны кезінде:

Дт 1859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны

(валюталық ұзақ позиция)"

Кт 1895 "Своп операциялары бойынша талаптар",

валюталық своп мәмілесінің теріс құны кезінде:

Дт 2895 "Своп операциялары бойынша міндеттемелер"

Кт 1870 "Өзге де транзиттік есепшоттары".

іске асырылған кірістер және шығыстар сомасына мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) іске асырылған кірістер сомасына:

Дт 4593 "Своп операцияларын қайта бағалаудан жұмсалмаған

кіріс"

Кт 4895 "Своп операциялары бойынша кірістер"

5593 "Своп операцияларын қайта бағалаудан жұмсалмаған

шығыс";

2) іске асырылған шығыстар сомасына:

Дт 4593 "Своп операцияларын қайта бағалаудан жұмсалмаған

кіріс"

5895 "Своп операциялары бойынша шығыстар"

Кт 5593 "Своп операцияларын қайта бағалаудан жұмсалмаған

шығыс".

Шетел валютасын кері сатып алу бойынша шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) шетел валютасындағы шартты талаптар сомасына:

Дт 6999 "Шетел валютасымен мәмілелер бойынша позиция"

Кт 6405 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты

талаптар" (валюталық своп мәмілесі үшін бөлек жеке

шот);

2) шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6905 "Шетел валютасын сатып алу-сату бойынша шартты

міндеттемелер" (валюталық своп мәмілесі үшін бөлек

жеке шот)

Кт 6999 "Шетел валютасымен мәмілелер бойынша позиция".

Ескерту. 111-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

112. Пайыздық своп мәмілесін жасау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) пайыздық свопты сатып алу кезіндегі шартты талаптар сомасына:

Дт 6240 "Пайыздық своп"

Кт 6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы",

сонымен бір мезгілде, пайыздық свопты сатып алу кезіндегі шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы"

Кт 6740 "Пайыздық своп";

2) пайыздық свопты сату кезіндегі шартты талаптар сомасына:

Кт 6240 "Пайыздық своп"

Кт 6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы",

сонымен бір мезгілде, пайыздық свопты сату кезіндегі шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы"

Кт 6740 "Пайыздық своп".

Ескерту. 112-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

113. Әділ құн бойынша пайыздық свопты қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) оң айырма сомасына:

Дт 1895 "Своп операциялары бойынша талаптар" (пайыздық своп

мәмілесі бойынша талаптарды есепке алуға арналған

қосалқы шот)

Кт 4593 "Своп операцияларын қайта бағалаудан жұмсалмаған

кіріс";

2) теріс айырма сомасына:

Дт 5593 "Своп операцияларын қайта бағалаудан жұмсалмаған

шығыс"

Кт 2895 "Своп операциялары бойынша міндеттемелер" (пайыздық

своп мәмілесі бойынша міндеттемелерді есепке алуға

арналған қосалқы шот),

пайыздық своп мәмілесінің әділ құнына есептелген оң/теріс түзетулер сомасына:

Дт 2895 "Своп операциялары бойынша міндеттемелер" (пайыздық

своп мәмілесі бойынша міндеттемелерді есепке алуға

арналған қосалқы шот)

Кт 1895 "Своп операциялары бойынша талаптар" (пайыздық своп

мәмілесі бойынша талаптарды есепке алуға арналған

қосалқы шот).

114. Пайыздық своп мәмілесі бойынша сыйақы есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

1) төленуге тиісті сыйақы сомасына:

Дт 1858 "Шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позиция"

Кт 2727 "Туынды қаржы құралдарымен операциялар бойынша

есептелген шығыстар",

сонымен бір мезгілде:

Дт 5091 "Басқа банктермен жүргізілетін операциялар бойынша

сыйақы төлеуге байланысты басқа шығыстар"

Кт 2859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны

(валюталық қысқа позиция)";

2) алынатын сыйақы сомасына:

Кт 1753 "Туынды қаржы құралдарымен операциялар бойынша

есептелген кірістер"

Кт 2858 "Шетел валютасы бойынша валюталық ұзақ позиция",

сонымен бір мезгілде:

Дт 1859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны

(валюталық ұзақ позиция)"

Кт 4091 "Басқа банктермен операциялар бойынша сыйақы алуға

байланысты басқа кірістер".

Ескерту. 114-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

115. Мерзімдік төлемдерді пайыздық своп мәмілесінің талаптарына сәйкес жүргізу күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

алынған сыйақы сомасына:

Дт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары"

Кт 1753 "Туынды қаржы құралдарымен операциялар бойынша

есептелген кірістер",

төленген сыйақы сомасына:

Дт 2727 "Туынды қаржы құралдарымен операциялар бойынша

есептелген шығыстар"

Кт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары".

Ескерту. 115-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

116. Пайыздық своп мәмілесінің мерзімі өткен күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) пайыздық свопты сатып алу кезіндегі шартты талаптар сомасына:

Дт 6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы"

Кт 6240 "Пайыздық своп",

сонымен бір мезгілде, пайыздық свопты сатып алу кезіндегі шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6740 "Пайыздық своп"

Кт 6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы";

2) пайыздық свопты сату кезіндегі шартты талаптар сомасына:

Дт 6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы"

Кт 6240 "Пайыздық своп",

сонымен бір мезгілде, пайыздық свопты сату кезіндегі шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6740 "Пайыздық своп"

Кт 6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы".

Ескерту. 116-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

5-параграф. Форвардтық (болашақ) пайыздық ставка (FRA) туралы келісімді есепке алу

Ескерту. 5-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

117. Банк салымы немесе заемына шетел валютасын тарту немесе орналастыру бойынша Форвардтық (болашақ) пайыздық ставка (FRA) туралы келісімді жасау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

Форвардтық (болашақ) пайыздық ставканы (FRA) сатып алу кезінде:

- шетел валютасын банк салымына/заемына тарту немесе орналастыру бойынша талаптар сомасына:

Дт 6230 "Болашақтағы сыйақы туралы сатып алынған келісім -

қарсы есепшот"

Кт 6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы",

- шетел валютасын банк салымына/заемына тарту немесе орналастыру бойынша міндеттемелер сомасына:

Дт 6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы"

Кт 6730 "Болашақтағы сыйақы туралы сатып алынған келісім",

форвардтық (болашақ) пайыздық ставканы (FRA) сату кезінде:

- шетел валютасын банк салымына/заемына тарту немесе орналастыру бойынша талаптар сомасына:

Дт 6330 "Болашақтағы сыйақы туралы іске асырылған келісім"

Кт 6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы",

- шетел валютасын банк салымына/заемына тарту немесе орналастыру бойынша міндеттемелер сомасына:

Дт 6999 "Шетел валютасымен жасалған мәмілелер бойынша

позициясы"

Кт 6830 "Болашақтағы сыйақы туралы іске асырылған келісім -

қарсы есепшот".

118. Форвардтық (болашақ) пайыздық ставка (FRA) туралы келісімнің әділ құны бойынша қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

егер банк форвардтық (болашақ) пайыздық ставка (FRA) туралы келісімді сатып алушы болып табылатын болса:

берілген пайыздық ставканың форвардтық (болашақ) пайыздық ставка (FRA) туралы келісім бойынша ағымдағы пайыздық ставкадан асып кеткен кезде, асып кеткен сомаға:

Дт 1858 "Шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позиция"

Кт 2892 "Форвард операциялары бойынша міндеттемелер" (бөлек

жеке шот),

сонымен бір мезгілде:

Дт 5570 "Шетел валютасындағы форвард операцияларын қайта

бағалаудан іске асырылмаған шығыс" (бөлек жеке шот)

Кт 2859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны

(валюталық қысқа позиция)".

Форвардтық (болашақ) пайыздық ставка (FRA) туралы келісім бойынша ағымдағы пайыздық ставка берілген пайыздық ставкадан асып кеткен кезде, асып кеткен сомаға:

Дт 1892 "Форвард операциялары бойынша талаптар" (бөлек жеке

шот)

Кт 2858 "Шетел валютасы бойынша валюталық ұзақ позиция",

сонымен бір мезгілде:

Дт 1859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны

(валюталық ұзақ позиция)"

Кт 4570 "Шетел валютасы бойынша форвард операцияларын қайта

бағалау бойынша жұмсалмаған кіріс" (бөлек жеке шот),

егер банк форвардтық (болашақ) пайыздық ставка (FRA) туралы келісімді сатушы болып табылатын болса:

форвардтық (болашақ) пайыздық ставка (FRA) туралы келісім бойынша берілген пайыздық ставканың ағымдағы пайыздық ставкадан асып кеткен кезде, асып кеткен сомаға:

Дт 1858 "Шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позиция"

Кт 2892 "Форвард операциялары бойынша міндеттемелер" (бөлек

жеке шот),

сонымен бір мезгілде:

Дт 5570 "Шетел валютасындағы форвард операцияларын қайта

бағалаудан іске асырылмаған шығыстар" (бөлек жеке

шот)

Кт 2859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны

(валюталық қысқа позиция)".

Форвардтық (болашақ) пайыздық ставка (FRA) туралы келісім бойынша белгілеген пайыздық ставкадан ағымдағы пайыздық ставка асып кеткен кезде, асып кеткен сомасына:

Дт 1892 "Форвард операциялары бойынша талаптар" (бөлек жеке

шот)

Кт 2858 "Шетел валютасы бойынша валюталық ұзақ позиция",

сонымен бір мезгілде:

Дт 1859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны

(валюталық ұзақ позиция)"

Кт 4570 "Шетел валютасы бойынша форвард операцияларын қайта

бағалау бойынша жұмсалмаған кіріс" (бөлек жеке шот).

119. Форвардтық (болашақ) пайыздық ставка (FRA) туралы келісім бойынша валюталау күні (өзгермелі және тіркелген пайыздық ставка арасындағы айырманы төлеу күні) мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

егер банк Форвардтық (болашақ) пайыздық ставка (FRA) туралы келісімді сатып алушы болып табылатын болса:

форвардтық (болашақ) пайыздық ставка (FRA) туралы келісім бойынша белгіленген пайыздық ставка ағымдағы пайыздық ставкадан асып кеткен кезде, асып кеткен сомасына:

Дт 2892 "Форвард операциялары бойынша міндеттемелер" (бөлек

жеке шот)

Кт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары",

форвардтық (болашақ) пайыздық ставка (FRA) туралы келісім бойынша ағымдағы пайыздық ставка белгіленген пайыздық ставкадан асып кеткен кезде, асып кеткен сомаға:

Дт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары"

Кт 1892 "Форвард операциялары бойынша талаптар" (бөлек жеке

шот),

егер банк форвардтық (болашақ) пайыздық ставка (FRA) туралы келісімді сатушы болса:

форвардтық (болашақ) пайыздық ставка (FRA) туралы келісім бойынша ағымдағы пайыздық ставка белгіленген пайыздық ставкадан асып кеткен кезде, асып кеткен сомаға:

Дт 2892 "Форвард операциялары бойынша міндеттемелер" (бөлек

жеке шот)

Кт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары",

тіркелген пайыздық ставканың Форвардтық (болашақ) пайыздық ставка (FRA) туралы келісім бойынша ағымдағы пайыздық ставкадан асып кеткен кезде, асып кеткен сомасына:

Дт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары"

Кт 1892 "Форвард операциялары бойынша талаптар" (бөлек жеке

шот).

іске асырылған кірістер және шығыстар сомасына мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт 4570 "Шетел валютасы бойынша форвард операцияларын қайта

бағалау бойынша жұмсалмаған кіріс" (бөлек жеке шот)

Кт 4892 "Форвард операциялары бойынша кірістер" (бөлек жеке

шот),

сонымен бір мезгілде:

Дт 5892 "Форвард операциялары бойынша шығыстар" (бөлек жеке

шот)

Кт 5570 "Шетел валютасындағы форвард операцияларын қайта

бағалаудан іске асырылмаған шығыстар".

Базалық активті банк салымына/заемына тарту немесе орналастыру күні басталған кезде баланстан тыс шоттар бойынша бұрын жүзеге асырылған бухгалтерлік жазбаларды іріктеу бойынша бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

6-параграф. Кредиттік-дефольттық своп мәмілелерін есепке алу

Ескерту. 6-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

120. Кредиттік-дефольт своп мәмілелерін жасау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады

1) сатып алушы кредиттік-дефольт своп мәмілесі бойынша сатып алу кезінде:

шартты талаптар сомасына:

Дт 6305 "Бағалы қағаздар сату жөніндегі шартты талаптар"

Кт 6997 "Бағалы қағаздармен мәмілелер бойынша позиция".

Шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6997 "Бағалы қағаздармен мәмілелер бойынша позиция"

Кт 6805 "Бағалы қағаздар сату жөніндегі шартты міндеттемелер".

Төленген сыйлықақы сомасына (сыйлықақыны мәміле жасау күні төлеген жағдайда):

Дт 1858 "Шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позиция"

Кт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар",

сонымен бір мезгілде:

Дт 5091 "Басқа банктермен жүргізілетін операциялар бойынша

сыйақы төлеуге байланысты басқа шығыстар"

Кт 2859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны

(валюталық қысқа позиция)";

2) сатушы кредиттік-дефольт своп мәмілесі бойынша сату кезінде:

шартты талаптар сомасына:

Дт 6205 "Бағалы қағаздар сатып алу жөніндегі шартты талаптар"

Кт 6997 "Бағалы қағаздармен мәмілелер бойынша позиция",

Шартты міндеттемелер сомасына (бағалы қағаздардың номиналды құны):

Дт 6997 "Бағалы қағаздармен мәмілелер бойынша позиция"

Кт 6705 "Бағалы қағаздар сату жөніндегі шартты

міндеттемелерге",

алынған сыйлықақы сомасына (сыйлықақыны мәміле жасау күні төлеген жағдайда):

Дт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

Кт 2858 "Шетел валютасы бойынша валюталық ұзақ позиция",

сонымен бір мезгілде:

Дт 1859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны

(валюталық ұзақ позиция)"

Кт 4091 "Басқа банктермен операциялар бойынша сыйақы алуға

байланысты басқа кірістер".

Ескерту. 120-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

121. Сыйлықақыны кредиттік-дефольт своп мәмілесі талаптарына сәйкес есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) кредиттік-дефольт своп мәмілесі бойынша сатып алушы:

Дт 1858 "Шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позиция"

Кт 2727 "Туынды қаржы құралдарымен басқа да операциялар

бойынша есептелген шығыстар";

сонымен бір мезгілде:

Дт 5091 "Басқа банктермен жүргізілетін операциялар бойынша

сыйақы төлеуге байланысты басқа шығыстар"

Кт 2859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны

(валюталық қысқа позиция)";

2) сатушы кредиттік-дефольт своп мәмілесі бойынша:

Дт 1753 "Туынды қаржы құралдарымен операциялар бойынша есептелген кірістер"

Кт 2858 "Шетел валютасы бойынша валюталық ұзақ позиция",

сонымен бір мезгілде:

Дт 1859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны

(валюталық ұзақ позиция)"

Кт 4091 "Басқа банктермен операциялар бойынша сыйақы алуға

байланысты басқа кірістер".

Ескерту. 121-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80, 2011.01.31 № 4 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулыларымен.

122. Кредиттік-дефольт своп мәмілесі бойынша сыйлықақы төлеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады

1) сатып алушы кредиттік-дефольт своп мәмілесі бойынша:

Дт 2727 "Туынды қаржы құралдарымен басқа да операциялар

бойынша есептелген шығыстар"

Кт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар";

2) сатушы кредиттік-дефольт своп мәмілесі бойынша:

Дт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

Кт 1753 "Туынды қаржы құралдарымен операциялар бойынша есептелген кірістер".

Ескерту. 122-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80, 2011.01.31 № 4 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулыларымен.

123. Кредиттік-дефольт своп мәмілесін әділ құны бойынша қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сатып алушы кредиттік-дефольт своп мәмілесі бойынша:

әділ құнның оң өзгеру сомасына:

Дт 1895 "Своп операциялары бойынша талаптар"

Кт 2858 "Шетел валютасы бойынша валюталық ұзақ позиция",

сонымен бір мезгілде:

Дт 1859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны

(валюталық ұзақ позиция)"

Кт 4593 "Своп операцияларын қайта бағалаудан жұмсалмаған

кіріс",

әділ құнның теріс өзгеру сомасына:

Дт 1858 "Шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позиция"

Кт 2895 "Своп операциялары бойынша міндеттемелер"

сонымен бір мезгілде баланстан тыс шот бойынша:

Дт 6997 "Бағалы қағаздармен мәмілелер бойынша позиция"

Кт 6805 "Бағалы қағаздар сату жөніндегі шартты

міндеттемелер",

есептелген оң/теріс қайта бағалау сомасына:

Дт 2895 "Своп операциялары бойынша міндеттемелер"

Кт 1895 "Своп операциялары бойынша талаптар";

2) сатушы кредиттік-дефольт своп мәмілесі бойынша:

әділ құнның оң өзгеруі сомасына:

Дт 1895 "Своп операциялары бойынша талаптар"

Кт 2858 "Шетел валютасы бойынша валюталық ұзақ позиция",

сонымен бір мезгілде:

Дт 1859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны

(валюталық ұзақ позиция)"

Кт 4593 "Своп операцияларын қайта бағалаудан жұмсалмаған

кіріс",

баланстан тыс шот бойынша бір мезгілде:

Дт 6205 "Бағалы қағаздар сату жөніндегі шартты талаптар"

Кт 6997 "Бағалы қағаздармен мәмлелер бойынша позиция",

әділ құнның теріс өзгеру сомасына:

Дт 1858 "Шетел валютасы бойынша валюталық қысқа позиция"

Кт 2895 "Своп операциялары бойынша міндеттемелер",

сонымен бір мезгілде:

Дт 5593 "Своп операцияларын қайта бағалаудан жұмсалмаған

шығыс"

Кт 2859 "Шетел валютасының теңгемен көрсетілген қарсы құны

(валюталық қысқа позиция)",

баланстан тыс шот бойынша бір мезгілде:

Дт 6997 "Бағалы қағаздармен мәмілелер бойынша позиция"

Кт 6205 "Бағалы қағаздар сату жөніндегі шартты міндеттемелер",

Есептелген оң/теріс қайта бағалау сомасына:

Дт 2895 "Своп операциялары бойынша міндеттемелер"

Кт 1895 "Своп операциялары бойынша талаптар".

Ескерту. 123-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

124. Кредиттік-дефолт своп мәмілесінің талаптарында көзделген жағдайлар басталған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сатып алушы кредиттік-дефольт своп мәмілесі бойынша:

бағалы қағаздарды нақты жеткізу жағдайында:

Дт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

Кт 1201 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

1452 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

1481 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар"

1895 "Своп операциялары бойынша талаптар";

ақшалай есеп айырысуларды жүзеге асырған жағдайда:

Дт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

Кт 1895 "Своп операциялары бойынша талаптар";

шартты талаптар және міндеттемелер сомасына:

Дт 6997 "Бағалы қағаздармен мәмілелер бойынша позиция"

Кт 6305 "Бағалы қағаздар сату жөніндегі шартты талаптар";

бір мезгілде:

Дт 6805 "Бағалы қағаздар сату жөніндегі шартты талаптар"

Кт 6997 "Бағалы қағаздармен мәмілелер бойынша позиция";

іске асырылған кірістер сомасына :

Дт 4593 "Своп операцияларын қайта бағалаудан жұмсалмаған кіріс"

Кт 4895 "Своп операциялары бойынша кірістер"

5593 "Своп операцияларын қайта бағалаудан жұмсалмаған шығыс";

2) кредиттік-дефолт своп мәмілесі бойынша сатушы:

бағалы қағаздар нақты жеткізілген жағдайда:

Дт 1201 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

1452 "Әділ құны бойынша басқа да жиынтық кіріс арқылы есепке алынатын бағалы қағаздар"

1481 "Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатын бағалы қағаздар"

2895 "Своп операциялары бойынша міндеттемелер"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар".

Кредиттік-дефолт своп мәмілесі бойынша алынған бағалы қағаздарды кейіннен есепке алу осы Нұсқаулықтың 6-тарауында көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.

Ақшамен есеп айырысулар жүзеге асырылған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт 2895 "Своп операциялары бойынша міндеттемелер"

Кт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар";

шартты талаптар және міндеттемелер сомасына:

Дт 6997 "Бағалы қағаздармен мәмілелер бойынша позиция"

Кт 6205 "Бағалы қағаздар сату жөніндегі шартты талаптар";

бір мезгілде:

Дт 6705 "Бағалы қағаздар сату жөніндегі шартты міндеттемелер"

Кт 6997 "Бағалы қағаздармен мәмілелер бойынша позиция",

іске асырылған шығыстар сомасына:

Дт 4593 "Своп операцияларын қайта бағалаудан жұмсалмаған кіріс"

5895 "Своп операциялары бойынша шығыстар"

Кт 5593 "Своп операцияларын қайта бағалаудан жұмсалмаған шығыс".

Ескерту. 124-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

10-тарау. Хеджирлеу операцияларының бухгалтерлік есебі

Ескерту. 10-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1-параграф. Ақша ағындарын хеджирлеуді есепке алу

Ескерту. 1-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

125. Ақша ағынының және сатып алынған/орналастырылған борыштық бағалы қағаздардың хеджирленуші баптың есебінде хеджирленуінің есебі хеджирлеу құралы есебінде жасалған пайыздық свопты пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Ақша ағынының басқа қаржы құралдарын пайдалану арқылы хеджирлеу жүзеге асырылған жағдайда бухгалтерлік есеп осы параграфта көзделген тәртіпте және тиісті қаржы құралдарын есепке алу үшін осы Нұсқаулықта көзделген баланстық шоттарды пайдалану арқылы жүзеге асырылады.

126. Сатып алынған актив немесе орналастырылған міндеттемелер бойынша сыйақы есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) сатып алынған актив бойынша:

Дт 1744 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынған бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер"

1746 "Әділ құны бойынша басқа жиынтық кіріс арқылы есепке алынған бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер"

Кт 4201 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақылар алумен байланысты кірістер"

4452 "Әділ құны бойынша басқа жиынтық кіріс арқылы есепке алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақылар алумен байланысты кірістер";

2) орналастырылған міндеттеме бойынша:

Дт 5301 "Айналысқа шығарылған облигациялар бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар"

Кт 2730 "Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша есептелген шығыстар".

Ескерту. 126-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

127. Хеджирлеу құралын әділ құны бойынша қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) оң айырма сомасына:

Дт 1895 "Своп операциялары бойынша талаптар"

Кт 3589 "Басқа да қайта бағалау бойынша резервтер";

2) теріс айырма сомасына:

Дт 3589 "Басқа да қайта бағалау бойынша резервтер"

Кт 2895 "Своп операциялары бойынша міндеттемелер".

128. Хеджирленетін бап бойынша сыйақы түрінде есептелген кірісті алу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

Кт 1744 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынған бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер"

1746 "Әділ құны бойынша басқа жиынтық кіріс арқылы есепке алынған бағалы қағаздар бойынша есептелген кірістер";

хеджирленетін бап бойынша есептелген шығыстарды төлеу бойынша:

Дт 2730 "Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша есептелген шығыстар"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар".

Ескерту. 128-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

129. Своп мәмілесі бойынша кезеңдік есеп айырысуларды жүзеге асыру бойынша мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) қарсы агенттен алынған сомаға:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар"

Кт 4201 "Әділ құны бойынша пайда немесе зиян арқылы есепке алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақылар алумен байланысты кірістер"

4452 "Әділ құны бойынша басқа жиынтық кіріс арқылы есепке алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақылар алумен байланысты кірістер";

2) қарсы агентке төлем сомасына:

Дт 5301 "Айналысқа шығарылған облигациялар бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік есепшот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік есепшоттар".

Ескерту. 129-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2-параграф. Әділ құнды хеджирлеуді есепке алу

Ескерту. 2-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

130. Әділ құнды хеджирлеуді есепке алу мынадай тәртіппен жүзеге асырылады:

1) әділ баға бойынша хеджирлеу құралын қайта есептеуден алынған кірістер мен шығыстарды есепке алу осы Нұсқаулықтың 9-бөлімінде көзделген туынды қаржы құралдарын есепке алуға ұқсас жүзеге асырылады;

2) қаржылық есептілікте хеджирлеу құралдары бойынша кірістер және шығыстар хеджирленетін баптан кірістер мен шығыстар ұсынылатын пайдалар мен зияндар туралы есептің сол желілік бабында көрсетіледі. Хеджирлеу операциясының тиімді емес бөлігіне жататын кірістер мен шығыстар басқа да кірістер мен шығыстар бабында көрсетіледі.

131. Таза инвестицияларды хеджирлеуді есепке алу осы тарауда көзделген ақша ағындарын есепке алуға ұқсас жүзеге асырылады.

11-тарау. Төлем карточкаларымен және жол чектерімен операциялардың бухгалтерлік есебі

Ескерту. 11-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1-параграф. Төлем карточкаларымен операцияларды есепке алу

Ескерту.1-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

132. Төлем карточкаларын әзірлеуші ұйыммен жасалған төлем карточкаларын әзірлеу шартының негізінде төлем карточкаларын әзірлеу үшін ақы төлеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1867 "Негізгі емес қызмет бойынша өзге де дебиторлар"

Кт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2013 "Басқа банктердің талап ету бойынша салымдары"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоты".

133. Төлем карточкаларын әзірлеуші ұйымнан немесе эмитент-банктен төлем карточкаларын алу кезінде алынған төлем карточкаларының құнына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 5922 "Негізгі емес қызметтен өзге шығыстар"

Кт 1867 "Негізгі емес қызмет бойынша өзге де дебиторлар".

134. Клиентке төлем карточкасын беру және клиенттің ағымдағы шотына ақшаны есептеу/аудару кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2013 "Басқа банктердің талап ету бойынша салымдары"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоты"

Кт 2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары".

Ескерту. 134-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

135. Банк төлем карточкасына қызмет көрсеткені үшін комиссиялық сыйақы есептелген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1810 "Есептелген комиссиялық кірістер"

Кт 4608 "Өзге де комиссиялық кірістер".

136. Банк төлем карточкасына қызмет көрсеткені үшін есептелген сыйақыны төлеу күні мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"

Кт 1810 "Есептелген комиссиялық кірістер".

Ескерту. 136-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

137. Клиент төлем карточкасын пайдалана отырып тауарларға және/немесе қызмет көрсетуге ақы төлеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"

Кт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2013 "Басқа банктердің талап ету бойынша салымдары"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары".

Ескерту. 137-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

138. Егер төлем карточкасы дебеттік-кредиттік болған жағдайда ақшаны төлем карточкасы бойынша дебеттік қалдық шегінде ағымдағы шотқа/ағымдағы шоттан есептеу/есептен шығару бойынша операцияларды бухгалтерлік есепке алуды жүргізу осы Нұсқаулықтың 134- 137-тармақтары аралығында көзделген тәртіпке ұқсас болады.

Ескерту. 138-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

139. Клиентке кредиттік карточка беру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады комиссия сомасына:

Дт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2013 "Басқа банктердің талап ету бойынша салымдары"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоты"

Кт 4608 "Өзге де комиссиялық кірістер",

клиент ұсынған кредиттік лимит сомасына:

Дт 1403 "Клиенттердің кредит карточкалары бойынша есепшоттар"

Дт 2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары".

Ескерту. 139-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

139-1. Кредиттік карточка бойынша құнсызданудан болған зияндардың орнын жабуға резервтер (провизиялар) құру кезінде осы Нұсқаулықтың 44-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

Бұдан былай резервтер (провизиялар) азайған, кредиттік карточка бойынша борышты өтеу немесе баланстан есептен шығарған кезде осы Нұсқаулықтың 45, 46-тармақтарында көзделген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

Ескерту. 1-параграф 139-1-тармақпен толықтырылды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

140. Клиент төлем карточкасы бойынша төлемді жүзеге асырған жағдайда ақша сомасына мынадай бухгалтерлік жобалар жүзеге асырылады.

Дт 2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"

Кт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2013 "Басқа банктердің талап ету бойынша салымдары"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары".

Ескерту. 140-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

141. Кредиттік карточка бойынша берілген банк заемдары бойынша сыйақы есептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1740 "Клиенттерге берілген заемдар және қаржы лизингі

бойынша есептелген кірістер"

Кт 4403 "Клиенттердің кредит карточкалары бойынша сыйақы

алуға байланысты кірістер".

142. Клиент банкке банк заемдары бойынша есептелген сыйақы сомасын өтеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2013 "Басқа банктердің талап ету бойынша салымдары"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоты"

Кт 1403 "Клиенттердің кредит карточкалары бойынша есепшоттар"

1740 "Клиенттерге берілген заемдар және қаржы лизингі

бойынша есептелген кірістер".

143. Клиент және банк арасында жасалған банктік заем шартының мерзімі өткен немесе бұзылған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"

Кт 1403 "Клиенттердің кредит карточкалары бойынша

есепшоттар".

Ескерту. 143-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

2-параграф. Жол чектерімен операцияларды есепке алу

Ескерту. 2-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

144. Жол чектерін сатып алу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1008 "Жол чектеріндегі ақша"

Кт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2013 "Басқа банктердің талап ету бойынша салымдары",

сонымен бір мезгілде баланстан тыс есепке алуда:

Кіріс 7339 "Әртүрлі құндылықтар және құжаттар".

145. Жол чектерін сатып алу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

Кт 1008 "Жол чектеріндегі ақша",

сонымен бір мезгілде баланстан тыс есепке алуда:

Зиян 7339 "Әртүрлі құндылықтар және құжаттар".

146. Жол чектерімен операциялар бойынша комиссиялық кіріс сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

Кт 4608 "Өзге де комиссиялық кірістер".

146-1. Банк жол чектерін инкассоға қабылдаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) ақысы төленген жол чектері бланкілерінің шартты құндарын баланстан тыс есепке кіріске алу кезінде:

Кіріс 7339 "Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар";

2) жол чектерімен операциялар бойынша комиссиялық кіріс сомасына:

Дт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

Кт 4608 "Басқа да комиссиялық кірістер";

3) инкассоға қабылданған жол чектері бойынша келіп түскен және клиенттің ағымдағы шотына есептелген өтеу сомасына:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

Кт 2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары";

4) жол чектері бланкілерінің шартты құны баланстан тыс есептен шығарылған кезде:

Шығыс 7339 "Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар".

Ескерту. 146-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.

12-тарау. Банктік кепілдіктермен операциялардың бухгалтерлік есебі

Ескерту. 12-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1-параграф. Клиент міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз етусіз берілетін банктік кепілдіктерді есепке алу

Ескерту. 1-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

147. Клиенттің міндеттемесін қамтамасыз етусіз берілетін банктік кепілдіктерді беру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) берілген банктік кепілдік бойынша шартты талаптар және міндеттемелер сомасына:

Дт 6055 "Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша болуы

мүмкін талаптар"

Кт 6555 "Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша болуы

мүмкін талаптар";

2) шығарылған банктік кепілдіктің әділ құнына:

Дт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары"

Кт 2869 "Берілген кепілдіктер".

Ескерту. 147-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2011.01.31 № 4 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

148. Шығарылған банктік кепілдіктер бойынша алғашқы танылған міндеттемелердің амортизациясы кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 2869 "Берілген кепілдіктер"

Кт 4606 "Кепілдіктермен операциялар бойынша комиссиялық

кірістер".

Ескерту. 148-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2011.01.31 № 4 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

149. Банктік кепілдіктің қолданылу мерзімі өткен, кепілдік шарты жойылған немесе бұзылған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) берілген банктік кепілдік бойынша шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6555 "Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша болуы

мүмкін талаптар"

Кт 6055 "Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша болуы

мүмкін талаптар";

2) амортизацияланбаған комиссиялық сыйақы сомасына:

Дт 2869 "Берілген кепілдіктер"

Кт 4606 "Кепілдіктермен операциялар бойынша комиссиялық

кірістер".

Ескерту. 149-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2011.01.31 № 4 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

150. Берілген банктік кепілдік бойынша шартты міндеттемелерді реттеу үшін резерв құру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асады:

Дт 5465 "Шартты міндеттемелер бойынша резервтерге

(провизияларға) ақша бөлу"

Кт 2869 "Берілген кепілдіктер";

сонымен бір мезгілде, кепілдік шарты талаптарында банктің оның кредиторының пайдасына төлеген сомасын клиенттің өтеуі көзделген жағдайларда, резерв құру кезінде құрылған резерв сомасынан аспайтын сомаға:

Дт 1861 "Кепілдіктер бойынша дебиторлар"

Кт 4958 "Шартты міндеттемелер бойынша құрылған резервтерді

(провизияларды) қалпына келтіруден кірістер".

Ескерту. 150-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2011.01.31 № 4 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

151. Берілген банктік кепілдік бойынша міндеттемелердің реттелуі бойынша бұрын танылған резервтің азаюы және бұрын танылған өтем сомасының азаюы кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

резервтің азаю сомасына:

Дт 2869 "Берілген кепілдіктер";

Кт 4958 "Шартты міндеттемелер бойынша құрылған резервтерді

(провизияларды) қалпына келтіруден кірістер",

бұрын танылған өтеудің азаюы сомасына:

Дт 4958 "Шартты міндеттемелер бойынша құрылған резервтерді

(провизияларды) қалпына келтіруден кірістер"

Кт 1861 "Кепілдіктер бойынша дебиторлар".

Ескерту. 151-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2011.01.31 № 4 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

152. Банк банктік кепілдік сомасын немесе оның бір бөлігін төлеу туралы кредитордың талабын алған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

төлеу сомасына:

Дт 2869 "Берілген кепілдіктер";

Кт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары",

сонымен бір мезгілде, берілген банктік кепілдік бойынша шартты міндеттемелердің азаю сомасына:

Дт 6555 "Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша болуы

мүмкін талаптар"

Кт 6055 "Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша болуы

мүмкін талаптар".

Ескерту. 152-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2011.01.31 № 4 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

153. Клиент банктік кепілдік бойынша төленген соманы өтеу кезінде нақты алынған ақша сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоты"

2205 "Жеке тұлғалардың талап ету бойынша салымдары"

2211 "Заңды тұлғалардың талап ету бойынша салымдары"

2215 "Заңды тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары"

2217 "Заңды тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары"

Кт 1861 "Кепілдіктер бойынша дебиторлар".

2-параграф. Ақшаны кепілге қою арқылы берілген банктік кепілдіктерді есепке алу

Ескерту. 2-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

154. Ақша кепілімен берілген банктік кепілдікті беру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

берілген банктік кепілдік бойынша шартты талаптар сомасына:

Дт 6055 "Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша болуы

мүмкін талаптар"

Кт 6555 "Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша болуы

мүмкін талаптар",

Кепілдік шарты бойынша клиенттің міндеттемесін қамтамасыз ету ретінде қабылданған ақша сомасына:

Дт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоты"

2205 "Жеке тұлғалардың талап ету бойынша салымдары"

2211 "Заңды тұлғалардың талап ету бойынша салымдары"

2215 "Заңды тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары"

2217 "Заңды тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары"

Кт 2223 "Заңды тұлғалардың міндеттемелерін қамтамасыз ету

болып табылатын салым"

2240 "Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету

(қардарлық, қарымжы) ретінде қабылданған ақшаны

сақтау шоты".

Сонымен бір мезгілде, банктің балансында банктік кепілдіктің әділ құнның сомасына осы Нұсқаулықтың 147-тармағының 2-тармақшасында көзделген бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

155. Банктің есеп саясаты белгілеген кезеңділікпен шығарылған өтелген (қамтамасыз етілген) банктік кепілдік бойынша алғашқы танылған міндеттеменің амортизациясы жүргізіледі және осы Нұсқаулықтың 148-тармағында көзделген бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады.

156. Банктік кепілдіктің кредиторларға талап қоймай қолданылу мерзімі өткен, кепілдік шарты жойылған немесе бұзылған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) кепілдік шарты бойынша клиенттің міндеттемесін қамтамасыз ету ретінде бұрын қабылданған ақша сомасына:

Дт 2223 "Заңды тұлғалардың міндеттемелерін қамтамасыз ету

болып табылатын салым"

2240 "Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету

(қардарлық, қарымжы) ретінде қабылданған ақшаны

сақтау шоты"

Кт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоты"

2205 "Жеке тұлғалардың талап ету бойынша салымдары"

2211 "Заңды тұлғалардың талап ету бойынша салымдары"

2215 "Заңды тұлғалардың қысқа мерзімді салымдары"

2217 "Заңды тұлғалардың ұзақ мерзімді салымдары";

2) берілген банктік кепілдік бойынша шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6555 "Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша болуы

мүмкін талаптар"

Кт 6055 "Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша болуы

мүмкін талаптар";

3) амортизацияланбаған комиссиялық сыйақы сомасына:

Дт 2869 "Берілген кепілдіктер";

Кт 4606 "Кепілдіктермен операциялар бойынша комиссиялық

кірістер".

Ескерту. 156-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80, 2011.01.31 № 4 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулыларымен.

157. Банктік кепілдік сомасын төлеу туралы кредитордың талабын алған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) ақы төлеу сомасына:

Дт 1861 "Кепілдіктер бойынша дебиторлар"

Кт 1051 "Банктің Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік есепшоты"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы есепшоттары";

2) банк орындаған міндеттемелер сомасын кепілдік шарты бойынша клиенттің міндеттемесін қамтамасыз ету ретінде қабылданған ақша есебінен өтеу кезінде:

Дт 2223 "Заңды тұлғалардың міндеттемелерін қамтамасыз ету

болып табылатын салым"

2240 "Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету

(қардарлық, қарымжы) ретінде қабылданған ақшаны

сақтау шоты"

Кт 1861 "Кепілдіктер бойынша дебиторлар";

3) берілген кепілдік бойынша шартты міндеттемелер сомасына:

Дт 6555 "Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша болуы

мүмкін талаптар"

Кт 6055 "Берілген немесе расталған кепілдіктер бойынша болуы

мүмкін талаптар".

3-параграф. Клиенттің мүлкін (ақшаны қоспағанда) кепілге қою арқылы берілген банктік кепілдікті есепке алу

Ескерту. 3-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

158. Клиенттің мүлігін (ақшаны қоспағанда) кепілге беру арқылы банктік кепілдікті беру кезінде осы Нұсқаулықтың 147-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбалар, сондай-ақ мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

кепілге салынған мүлік құнына:

Кіріс 7250 "Қамтамасыз етуге (кепілге) қабылданған мүлік".

Кепіл затына құқықтарды белгілейтін құжаттардың (кепілдік шартының, банктік заемның, кепілдіктің түпнұсқалары және басқа құжаттар) шартты құнына:

Кіріс 7339 "Әртүрлі құндылықтар және құжаттар".

159. Банктік кепілдіктің қолданылу мерзімі өткен, кепілдік шарты жойылған немесе бұзылған кезде осы Нұсқаулықтың 149-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбалар, сондай-ақ мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

кепіл мүлігін есептен шығару бойынша:

Шығыс 7250 "Қамтамасыз етуге (кепілге) қабылданған мүлік".

Кепіл затына құқықтар белгілейтін құжаттарды есептен шығару бойынша:

Шығыс 7339 "Әртүрлі құндылықтар және құжаттар".

160. Банк оның кредиторының пайдасына төлеген соманың клиенттің қайтаруы бойынша берілген банктік кепілдік және дебиторлық берешек бойынша міндеттемелерді реттеу үшін резерв құру кезінде осы Нұсқаулықтың 150-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

161. Банк банктік кепілдік сомасын не оның бір бөлігін төлеу туралы кредитордың талабын алған кезде осы Нұсқаулықтың 152-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

162. Клиент банктік кепілдік бойынша төленген соманы өтеген кезде осы Нұсқаулықтың 153-тармағында көзделген бухгалтерлік жазба, сондай-ақ мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

кепілге салынған мүлікті есептен шығару бойынша:

Шығыс 7250 "Қамтамасыз етуге (кепілге) қабылданған мүлік",

кепіл затына құқықтарды белгілейтін құжаттарды есептен шығару

бойынша:

Шығыс 7339 "Әртүрлі құндылықтар және құжаттар".

4-параграф. Берілген банктік кепілдіктер бойынша дебиторлық берешекті есепке алу

Ескерту. 4-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

163. Банк кепілдік сомасын төлеу туралы кредитордың талабын қанағаттандыруының нәтижесінде туындаған дебиторлық берешекті қайта ресімдеу кезінде банк заемы сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1411 "Клиенттерге берілген қысқа мерзімді заемдар"

1417 "Клиенттерге берілген ұзақ мерзімді заемдар"

Кт 1861 "Кепілдіктер бойынша дебиторлар".

Ескерту. 163-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

164. Банктік кепілдіктер бойынша дебиторлық берешектің құнсыздануынан болған зияндардың орнын жабуға резервтер (провизиялар) құру кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 5453 "Банктік қызметке байланысты дебиторлық берешек

бойынша резервтерге (провизияларға) ақша бөлу"

Кт 1877 "Банктік қызметке байланысты дебиторлық берешек

бойынша шығындарды жабуға арналған резервтер

(провизиялар)".

164-1. Шығарылған банктік кепілдіктер бойынша дебиторлық берешектің құнсыздануынан болған зияндардың орнын жабуға құрылған резервтердің (провизиялардың) азаюы кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1877 "Банктік қызметке байланысты дебиторлық берешек бойынша шығындарды жабуға арналған резервтер (провизиялар)"

Кт 4953 "Банктік қызметке байланысты дебиторлық берешек бойынша құрылған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден түскен кірістер".

Ескерту. 4-параграф 164-1-тармақпен толықтырылды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 22.12.2017 № 252 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

165. Шығарылған банктік кепілдіктер бойынша дебиторлық берешек құрылған резервтер (провизиялар) есебінен банктің ішкі құжаттарында белгіленген тәртіппен және мерзімде баланстан есептен шығарылған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1877 "Банк қызметімен байланысты дебиторлық берешек бойынша

шығындарды жабуға арналған резервтер (провизиялар)"

Кт 1861 "Кепілдіктер бойынша дебиторлар".

Ескерту. 165-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (01.12.2013 бастап қолданысқа енгізіледі).
166. Алып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (01.12.2013 бастап қолданысқа енгізіледі).

12-1-тарау. Вексельдермен операциялардың бухгалтерлік есебі

Ескерту. 12-1-тараумен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24. N 80 Қаулысымен.
Ескерту. 12-1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1-параграф. Есепке қабылданған вексельдер бойынша операцияларды есепке алу

Ескерту. 1-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

166-1. Вексельдерді есепке қабылдау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) есепке алынған вексель сомасына:

Дт 1405 "Клиенттердің есепке алынған вексельдері"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар";

2) есепке алынған вексель бойынша дисконт сомасына:

Дт 1405 "Клиенттердің есепке алынған вексельдері" (бөлек жеке

шот)

Кт 1432 "Есепке алынған вексельдер бойынша дисконт";

3) есепке алынған вексель бойынша сыйлықақы сомасына:

Дт 1433 "Есепке алынған вексельдер бойынша сыйлықақы"

Кт 1405 "Клиенттердің есепке алынған вексельдері";

4) алдыңғы вексель ұстаушылар есептеген сыйақы сомасына, есептелген вексель бойынша:

Дт 1406 "Клиенттердің есепке алынған вексельдері бойынша

алдыңғы вексель ұстаушылар есептеген сыйақы"

Кт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар".

Сонымен бір мезгілде, кепіл затына құқық белгілейтін құжаттардың, клиентке міндетті қайтаруға жататын кепіл туралы шарттың және басқа құжаттардың түпнұсқасының 1 (бір) теңге шартты құнына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Кіріс 7339 "Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар".

166-2. Есепке алынған вексель бойынша дисконтты немесе сыйлықақыны амортизациялау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) Есепке алынған вексель бойынша дисконт сомасына:

Дт 1432 "Есепке алынған вексельдер бойынша дисконт"

Кт 4405 "Клиенттердің есепке алынған вексельдері бойынша

сыйақы алуға байланысты кірістер";

2) есепке алынған вексельдер бойынша сыйлықақы сомасына:

Дт 5235 "Есепке алынған вексельдер бойынша сыйлықақы

амортизациясы бойынша шығыстар"

Кт 1433 "Есепке алынған вексельдер бойынша сыйлықақы".

166-3. Есепке алынған вексельдер бойынша сыйақы есептеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1752 "Есепке алынған вексельдер бойынша есептелген

кірістер"

Кт 4405 "Клиенттердің есепке алынған вексельдері бойынша

сыйақы алуға байланысты кірістер".

Есепке алынған вексельдер бойынша есептелген сыйақыны нақты алу кезінде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

Кт 1406 "Клиенттердің есепке алынған вексельдері бойынша

алдыңғы вексель ұстаушылар есептеген сыйақы"

1752 "Есепке алынған вексель бойынша есептелген кірістер".

166-4. Есепке алынған вексель бойынша төлем мерзімі басталған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

Кт 1405 "Клиенттердің есепке алынған вексельдері"

1406 "Клиенттердің есепке алынған вексельдері бойынша

алдыңғы вексель ұстаушылар есептеген сыйақы"

1752 "Есепке алынған вексельдер бойынша есептелген

кірістер",

және сонымен бір мезгілде:

Шығыс 7339 "Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар".

166-5. Есепке алынған вексельді мерзімінен бұрын өтеу кезінде осы Нұсқаулықтың 166-4-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады, сондай-ақ мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) есепке алынған вексель бойынша толық есептелмеген дисконт сомасына:

Дт 1432 "Есепке алынған вексель бойынша дисконт"

Кт 1405 "Клиенттердің есепке алынған векселі" (бөлек жеке

шот);

2) есепке алынған вексель бойынша толық есептелмеген сыйлықақы сомасына:

Дт 1405 "Клиенттердің есепке алынған вексельдері"

Кт 1433 "Есепке алынған вексельдер бойынша сыйлықақы".

166-6. Вексельді индоссалау кезінде осы Нұсқаулықтың 166-5-тармағында көзделген бухгалтерлік жазбалар, сондай-ақ мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

вексельдің есепке алу құнына және вексельді есепке алу құнынан асып кету сомасына:

Дт	1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі корреспонденттік шот" 1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"
Кт	1405 "Клиенттердің есепке алынған вексельдері" 4734 "Басқа да қайта бағалаудан іске асырылған кірістер",

және бір мезгілде:

Шығыс

7339 "Әр түрлі құндылықтар және құжаттар".

Ескерту. 166-6-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2-параграф. Вексель бойынша наразылық білдірілгеннен кейінгі операцияларды есепке алу

Ескерту. 2-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

166-7. Төлеуші есепке алынған вексельге ақы төлемеген жағдайда вексель бойынша төлем мерзімі басталған кезде вексель бойынша наразылық жасалғаннан кейін мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) наразылық білдірілген вексель сомасына:

Дт 1425 "Клиенттердің наразылығы білдірілген вексельдері"

Кт 1405 "Клиенттердің есепке алынған вексельдері";

2) наразылық білдірілген вексельдер бойынша есептелген сыйақы сомасына:

Дт 1425 "Клиенттердің наразылығы білдірілген вексельдері"

Кт 1752 "Есепке алынған вексельдер бойынша есептелген

кірістер";

3) наразылық білдірілген вексель бойынша төлеушінің келісімінсіз өндіріп алынған тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл) және комиссиялық кіріс сомасына:

Дт 1749 "Басқа да мерзімі өткен сыйақы"

1818 "Есептелген басқа да комиссиялық кірістер"

1879 "Есептелген тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл)"

Кт 4424 "Клиенттердің заемдар бойынша мерзімі өткен

берешектері бойынша сыйақы алумен байланысты

кірістер"

4608 "Басқа да комиссиялық кірістер".

166-8. Вексель бойынша берешекті қайтармауға қатысты объективті белгілер болған кезде, вексель бойынша наразылық білдірілгеннен кейін наразылық білдірілген вексель бойынша жасалған резервтер (провизиялар) сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 5455 "Клиенттерге берілген заемдар және қаржы лизингі

бойынша резервтерге (провизияға) ақша бөлу"

Кт 1428 "Клиенттерге берілген заемдар және қаржы лизингі

бойынша резервтер (провизиялар)".

166-9. Наразылық білдірілген вексель бойынша берешекті өндіріп алу мүмкін болмаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

құрылған резервтердің (провизиялардың) есебінен берешекті есептен шығару сомасына:

Дт 1428 "Клиенттерге берілген заемдар және қаржы лизингі

бойынша резервтер (провизиялар)"

Кт 1425 "Клиенттердің наразылық білдірілген вексельдері"

1749 "Басқа да мерзімі өткен сыйақы"

1818 "Есептелген басқа да комиссиялық кірістер"

1879 "Есептелген тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл)",

және бір мезгілде:

Шығыс 7339 "Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар".

Ескерту. 166-9-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (01.12.2013 бастап қолданысқа енгізіледі).
166-10. Алып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 63 қаулысымен (01.12.2013 бастап қолданысқа енгізіледі).

3-параграф. Домицильдендірілген вексельдерге ақы төлеу бойынша операцияларды есепке алу

Ескерту. 3-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

166-11. Вексельдерді домицильдендіру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) домицильдендірілген вексельдер бойынша шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт 6180 "Вексельдер бойынша ықтимал талаптар"

Кт 6680 "Вексельдер бойынша ықтимал міндеттемелер",

және сонымен бір мезгілде, кепіл затына құқық белгілейтін құжаттардың, клиентке міндетті қайтаруға жататын кепіл туралы шарттың және басқа құжаттардың түпнұсқасының 1 (бір) теңге шартты құнына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Кіріс 7339 "Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар";

2) домицилианттың міндеттемелерін қамтамасыз ретінде қабылданатын ақша сомасына:

Дт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"

Кт 2213 "Жеке тұлғалардың міндеттемелерін қамтамасыз ету

болып табылатын салым"

2223 "Заңды тұлғалардың міндеттемелерін қамтамасыз ету

болып табылатын салым"

2240 "Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету (кепілсалым, кепілзат) ретінде қабылданған ақшаны

сақтау шоты";

3) комиссиялық кіріс сомасына:

Дт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

Кт 4608 "Басқа да комиссиялық кірістер".

166-12. Домицилиат вексель бойынша төлем жасаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) вексель бойынша төлем сомасына:

Дт 2213 "Жеке тұлғалардың міндеттемелерін қамтамасыз ету

болып табылатын салым"

2223 "Заңды тұлғалардың міндеттемелерін қамтамасыз ету

болып табылатын салым"

2240 "Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету

(кепілсалым, кепілзат) ретінде қабылданған ақшаны

сақтау шоты"

Кт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары";

2) домицилдендірілген вексель бойынша шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт 6680 "Вексельдер бойынша ықтимал міндеттемелер"

Кт 6180 "Вексельдер бойынша ықтимал талаптар",

және сонымен бір мезгілде:

Шығыс 7339 "Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар".

4-параграф. Вексельдерді инкассоға қабылдау бойынша операцияларды есепке алу

Ескерту. 4-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

166-13. Вексельдерді инкассоға қабылдау кезінде кепіл затына құқық белгілейтін құжаттардың, клиентке міндетті қайтаруға жататын кепіл туралы шарттың және басқа құжаттардың түпнұсқасының 1 (бір) теңге шартты құнына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Кіріс 7339 "Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар".

166-14. Инкассоға қабылданған вексель бойынша төлемді алу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

алынған төлем сомасына:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

Кт 2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

4608 "Басқа да комиссиялық кірістер";

және сонымен бір мезгілде:

Шығыс 7339 "Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар".

5-параграф. Вексельдерді авалирлеу бойынша операцияларды есепке алу

Ескерту. 5-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

166-15. Вексельге аваль қою кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт 6180 "Вексельдер бойынша ықтимал талаптар"

Кт 6680 "Вексельдер бойынша ықтимал міндеттемелер";

2) аваль бойынша міндеттемелерді қамтамасыз ету ретінде қабылданатын ақша сомасына:

Дт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"

Кт 2213 "Жеке тұлғалардың міндеттемелерін қамтамасыз ету

болып табылатын салым"

2223 "Заңды тұлғалардың міндеттемелерін қамтамасыз ету

болып табылатын салым"

2240 "Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету

(кепілсалым, кепілзат) ретінде қабылданған ақшаны

сақтау шоты";

3) кепіл мүлкінің құнына:

Кіріс 7250 "Қамтамасыз етуге қабылданған мүлік (кепіл)".

Сонымен бір мезгілде, кепіл затына құқық белгілейтін құжаттардың, клиентке міндетті қайтаруға жататын кепіл туралы шарттың және басқа құжаттардың түпнұсқасының 1 (бір) теңге шартты құнына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Кіріс 7339 "Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар".

166-16. Авалирленген вексель бойынша төлемдерді жүзеге асыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт 6680 "Вексельдер бойынша ықтимал міндеттемелер"

Кт 6180 "Вексельдер бойынша ықтимал талаптар";

2) аваль бойынша міндеттемелерді қамтамасыз ету ретінде бұрын қабылданған ақша сомасына:

Дт 2213 "Жеке тұлғалардың міндеттемелерін қамтамасыз ету

болып табылатын салым"

2223 "Заңды тұлғалардың міндеттемелерін қамтамасыз ету

болып табылатын салым"

2240 "Клиенттердің міндеттемелерін қамтамасыз ету

(кепілсалым, кепілзат) ретінде қабылданған ақшаны

сақтау шоты"

Кт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары";

3) кепіл мүлкінің құнына:

Шығыс 7250 "Қамтамасыз етуге қабылданған мүлік (кепіл)".

Сонымен бір мезгілде, кепіл затына құқық белгілейтін құжаттардың, клиентке міндетті қайтаруға жататын кепіл туралы шарттың және басқа құжаттардың түпнұсқасының 1 (бір) теңге шартты құнына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Шығыс 7339 "Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар".

166-17. Мүлікпен қамтамасыз етілген авалирленген вексельге ақы төлеу кезінде (ақшаны қоспағанда), мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) авалирленген вексель бойынша ақы төлеу сомасына:

Дт 1861 "Кепілдіктер бойынша дебиторлар"

Кт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар";

2) авалирленген вексель бойынша банк орындаған міндеттеме сомасын өтеу кезінде:

Дт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

2203 "Заңды тұлғалардың ағымдағы шоттары"

2204 "Жеке тұлғалардың ағымдағы шоттары"

Кт 1861 "Кепілдіктер бойынша дебиторлар",

және сонымен бір мезгілде:

Шығыс 7339 "Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар",

кепіл мүлкінің құнына:

Шығыс 7250 "Қамтамасыз етуге қабылданған мүлік (кепіл)";

3) авалирленген вексель бойынша шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт 6680 "Вексельдер бойынша ықтимал міндеттемелер"

Кт 6180 "Вексельдер бойынша ықтимал талаптар".

166-18. Міндеттеме қамтамасыз етілмеген авалирленген вексельді есепке алу осы Нұсқаулықтың 12-тарауының 1-параграфында көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.

166-19. Мүлік кепілімен (ақшаны қоспағанда) қамтамасыз етілген авалирленген вексельді есепке алу осы Нұсқаулықтың 159 - 162-тармақтарында көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.

6-параграф. Вексельдерді делдалдық тәртіппен акцептеу бойынша операцияларды есепке алу

Ескерту. 6-параграфтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

166-20. Вексельдерді делдалдық тәртіппен акцептеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт 6180 "Вексельдер бойынша ықтимал талаптар"

Кт 6680 "Вексельдер бойынша ықтимал міндеттемелер";

2) комиссия сомасына:

Дт 1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

Кт 2869 "Берілген кепілдіктер".

Ескерту. 166-20-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2011.01.31 № 4 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

166-21. Акцептелген вексельге ақы төлеу бойынша бастапқы танылған міндеттемені амортизациялау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт 2869 "Берілген кепілдіктер".

Кт 4608 "Басқа да комиссиялық кірістер".

Ескерту. 166-21-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2011.01.31 № 4 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

166-22. Акцептелген вексель бойынша төлемді жүзеге асыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

1) шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

Дт 6680 "Вексельдер бойынша ықтимал міндеттемелер"

Кт 6180 "Вексельдер бойынша ықтимал талаптар";

2) амортизацияланбаған комиссиялық сыйақы сомасына:

Дт 2869 "Берілген кепілдіктер".

Кт 4606 "Кепілдіктермен операциялар бойынша қызмет көрсету

үшін комиссиялық кірістер".

Ескерту. 166-22-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2011.01.31 № 4 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

166-23. Акцепттелген вексельге ақы төлеу бойынша міндеттемелерді реттеу үшін резервтер (провизиялар) жасау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт 5465 "Шартты міндеттемелер бойынша резервке (провизияға)

ақша бөлу"

Кт 2869 "Берілген кепілдіктер";

сонымен бір мезгілде, банк пен вексель ұстаушы арасында вексельді ақы төлеуге қабылдау туралы мәміленің шартында банк өзінің кредиторының пайдасына төлеген соманы кредитордың қайтаруы көзделген жағдайларда оны құру кезінде жасалған резервтер (провизиялар) сомасынан аспайтын сомаға:

Дт 1861 "Кепілдіктер бойынша дебиторлар"

Кт 4958 "Шартты міндеттемелер бойынша жасалған резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден кірістер".

Ескерту. 166-23-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2011.01.31 № 4 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

166-24. Делдалдық тәртібімен акцептелген вексель бойынша төлемді жүзеге асыру кезінде акцептелген вексель бойынша ақы төлеу сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 2869 "Берілген кепілдіктер"

1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік шот"

Кт 1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар".

Ескерту. 166-24-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2011.01.31 № 4 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.

166-25. Акцептелген вексельге ақы төлеу бойынша банк орындаған міндеттеме сомасын өтеу кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

Дт 1001 "Кассадағы қолма-қол ақша"

1051 "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі

корреспонденттік шот"

1052 "Басқа банктердегі корреспонденттік шоттар"

Кт 1861 "Кепілдіктер бойынша дебиторлар".

Шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

Дт 6680 "Вексельдер бойынша ықтимал міндеттемелер"

Кт 6180 "Вексельдер бойынша ықтимал талаптар".

13-тарау. Қорытынды ережелер

167. Осы Нұсқаулықта реттелмеген мәселелер, Қазақстан Республикасының заңнамасында және халықаралық қаржылық есептіліктің стандарттарында көзделген тәртіппен шешіледі.

Об утверждении Инструкции по ведению бухгалтерского учета банками второго уровня и акционерным обществом "Банк Развития Казахстана"

Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 24 декабря 2007 года № 152. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 22 января 2008 года № 5109. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 21 сентября 2020 года № 109.

Сноска. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка РК от 21.09.2020 № 109 (вводится в действие с 16.12.2020).

В целях совершенствования бухгалтерского учета банков второго уровня и акционерного общества "Банк Развития Казахстана" Правление Национального Банка Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемую Инструкцию по ведению бухгалтерского учета банками второго уровня и акционерным обществом "Банк Развития Казахстана".

2. Настоящее постановление вводится в действие с 01 июля 2008 года.

3. Департаменту бухгалтерского учета (Шалгимбаева Н.Т.):

1) совместно с Юридическим департаментом (Шарипов С.Б.) принять меры к государственной регистрации настоящего постановления в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в десятидневный срок со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан настоящего постановления довести его до сведения заинтересованных подразделений Национального Банка Республики Казахстан, территориальных филиалов Национального Банка Республики Казахстан, Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций, Объединения юридических лиц "Ассоциация финансистов Казахстана", банков второго уровня и акционерного общества "Банк Развития Казахстана".

4. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на заместителя Председателя Национального Банка Республики Казахстан Акишева Д.Т.

Председатель
Национального Банка

Утверждена постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 24 декабря 2007 года N 152

Инструкция
по ведению бухгалтерского учета банками второго уровня
и акционерным обществом "Банк Развития Казахстана"

Сноска. По всему тексту Инструкции нумерация заголовков параграфов дополнена знаком "§", строки 2209 и 2221 исключены постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).
Сноска. По всему тексту слова "предназначенных для торговли", "предназначенные для торговли", "предназначенным для торговли" заменены соответственно словами "учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток", "учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток", "учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток" постановлением Правления Национального Банка РК от 31.01.2011 № 4 (вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

Глава 1. Общие положения

Сноска. Заголовок главы 1 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.11.2016 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Настоящая Инструкция по ведению бухгалтерского учета банками второго уровня и акционерным обществом "Банк Развития Казахстана" (далее – настоящая Инструкция) разработана в соответствии с законами Республики Казахстан от 30 марта 1995 года "О Национальном Банке Республики Казахстан", от 28 февраля 2007 года "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности", постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 31 января 2011 года № 3 "Об утверждении Типового плана счетов бухгалтерского учета в банках второго уровня, ипотечных организациях, акционерном обществе "Банк Развития Казахстана", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 6793, международными стандартами финансовой отчетности и детализирует ведение бухгалтерского учета банками второго уровня, акционерным обществом "Банк Развития Казахстана" и юридическим лицом, ранее являвшимся дочерним банком (далее – банки).

Сноска. Пункт 1 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.11.2016 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. В настоящей Инструкции используются понятия, предусмотренные Гражданским кодексом Республики Казахстан (Общая часть) от 27 декабря 1994 года, Гражданским кодексом Республики Казахстан (Особенная часть) от 1 июля 1999 года, Законом Республики Казахстан от 28 апреля 1997 года "О вексельном обращении в Республике Казахстан", постановлениями Правления Национального Банка Республики Казахстан от 15 ноября 1999 года № 396 "Об утверждении Правил учета векселей банками второго уровня Республики Казахстан", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 1015, и от 31 декабря 2015 года № 261 "Об утверждении Правил проведения операций с переводными и простыми векселями банками второго уровня и организациями, осуществляющими отдельные виды банковских операций", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 13071, а также следующие понятия:

1) дисконт (скидка) - сумма отрицательной разницы, возникающей между первоначальной стоимостью финансового актива/обязательства (без учета начисленного вознаграждения) и суммой погашения, образующая доходы/расходы будущих периодов для инвестора (покупателя);

2) кредитный дериватив - финансовый инструмент, позволяющий одной стороне (бенефициару) перенести кредитный риск по активу на другую сторону (гаранта), не прибегая к физической продаже актива;

3) кредитно-дефолтный своп - двусторонний финансовый инструмент, по которому одна сторона (покупатель по кредитно-дефолтной своп сделке) производит периодические выплаты другой стороне (продавцу по кредитно-дефолтной своп сделке) в обмен на платеж, обусловленный наступлением кредитного случая;

4) премия - сумма положительной разницы, возникающей между первоначальной стоимостью финансового актива/обязательства (без учета начисленного вознаграждения) и суммой погашения, образующая расходы/доходы будущих периодов для инвестора (покупателя);

5) амортизация премии или дисконта (скидки) – постепенное отнесение суммы, числящейся премии или дисконта (скидки), на доходы или расходы банка с использованием метода эффективной ставки процента.

Сноска. Пункт 2 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2); с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 28.11.2016 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. Бухгалтерский учет операций, совершаемых банками, осуществляется в соответствии с требованиями международных стандартов финансовой отчетности и настоящей Инструкции.

4. В настоящей Инструкции применяются методы учета типовых сделок покупки и продажи финансовых активов на дату заключения сделки и на дату расчетов по сделке в соответствии с требованиями международных стандартов финансовой отчетности. Выбор одного из указанных в настоящем пункте методов учета типовой сделки покупки и продажи финансовых активов определяется в учетной политике банка.

5. Допускается использование внутрибанковских транзитных счетов и совершение дополнительных бухгалтерских записей в части, не противоречащей требованиям Закона Республики Казахстан от 28 февраля 2007 года "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности" и международных стандартов финансовой отчетности, в порядке, предусмотренном внутренними документами банка, регламентирующими ведение бухгалтерского учета.

Допускается отражение сумм доходов и расходов от переоценки иностранной валюты, финансовых инструментов, аффинированных драгоценных металлов, производных финансовых инструментов и прочих активов в связи с изменением рыночного курса обмена валют или изменением их справедливой стоимости без деления на реализованные и (или) нереализованные доходы и (или) расходы в порядке, предусмотренном внутренними документами банка, регламентирующими ведение бухгалтерского учета совершаемых операций.

Допускается отражение сумм операций в иностранной валюте без использования счетов валютной позиции и контрстоимости иностранной валюты и аффинированных драгоценных металлов при наличии автоматизированного вспомогательного учета, позволяющего отражать в бухгалтерском учете операции с иностранной валютой и аффинированными драгоценными металлами банка без использования вышеуказанных счетов.

Доходы и расходы в виде вознаграждения признаются с использованием метода эффективной ставки процента в соответствии с международным стандартом финансовой отчетности (IFRS) 9 "Финансовые инструменты".

Сноска. Пункт 5 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным постановлением Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 2. Бухгалтерский учет операций по переоценке активов и обязательств в иностранной валюте и аффинированных драгоценных металлах

Сноска. Заголовок главы 2 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.11.2016 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

6. Переоценка активов и обязательств в иностранной валюте осуществляется с периодичностью и в порядке, установленными учетной политикой банка.

7. При переоценке активов в иностранной валюте в соответствии с требованиями международного стандарта финансовой отчетности (IAS)

21 "Влияние изменений обменных курсов валют" осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму положительной курсовой разницы:

Дт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (длинной валютной позиции)"

Кт 4703 "Доходы от переоценки иностранной валюты",

а также по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход, на сумму положительной курсовой разницы по корректировке справедливой стоимости:

Дт 1456 "Счет положительной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

1457 "Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 3561 "Резервы переоценки стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход";

2) на сумму отрицательной курсовой разницы:

Дт 5703 "Расходы от переоценки иностранной валюты"

Кт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (короткой валютной позиции)",

а также по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход, на сумму отрицательной курсовой разницы по корректировке справедливой стоимости:

Дт 3561 "Резервы переоценки стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 1456 "Счет положительной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

1457 "Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход".

При переоценке обязательств в иностранной валюте в соответствии с требованиями международного стандарта финансовой отчетности (IAS)

21 "Влияние изменений обменных курсов валют" осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму положительной курсовой разницы:

Дт 5703 "Расходы от переоценки иностранной валюты"

Кт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (короткой валютной позиции)";

2) на сумму отрицательной курсовой разницы:

Дт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (длинной валютной позиции)"

Кт 4703 "Доходы от переоценки иностранной валюты".

Сноска. Пункт 7 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

8. При переоценке активов и обязательств в аффинированных драгоценных металлах по справедливой стоимости осуществляются следующие бухгалтерские записи:

в случае если справедливая стоимость аффинированных драгоценных металлов выше их учетной стоимости:

Дт 1010 "Аффинированные драгоценные металлы"

Кт 2872 "Длинная позиция по аффинированным драгоценным металлам",

одновременно:

Дт 1874 "Контрстоимость аффинированных драгоценных металлов в тенге

(длинной позиции по аффинированным драгоценным металлам)"

Кт 4704 "Нереализованный доход от переоценки аффинированных

драгоценных металлов",

в случае если учетная стоимость аффинированных драгоценных металлов выше их справедливой стоимости:

Дт 1873 "Короткая позиция по аффинированным драгоценным металлам"

Кт 1010 "Аффинированные драгоценные металлы",

одновременно:

Дт 5704 "Нереализованный расход от переоценки аффинированных

драгоценных металлов"

Кт 2873 "Контрстоимость аффинированных драгоценных металлов

в тенге (короткой позиции по аффинированным

драгоценным металлам)".

9. Исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 3. Бухгалтерский учет дилинговых операций с иностранной валютой

Сноска. Заголовок главы 3 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.11.2016 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); глава 3 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 1. Учет сделок спот по покупке иностранной валюты по дате заключения сделки

10. В день заключения сделки спот по покупке иностранной валюты осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму требований в иностранной валюте:

Дт 1894 "Требования по операциям спот"

Кт 2858 "Длинная валютная позиция по иностранной валюте";

на сумму обязательств в тенге по курсу покупки:

Дт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (длинной валютной позиции)"

Кт 2894 "Обязательства по операциям спот";

одновременно на разницу, возникающую в случае отличия курса покупки иностранной валюты от учетного курса, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

при превышении курса покупки иностранной валюты над учетным курсом:

Дт 5530 "Расходы по купле-продаже иностранной валюты"

Кт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (длинной валютной позиции)";

при превышении учетного курса над курсом покупки иностранной валюты:

Дт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (длинной валютной позиции)"

Кт 4530 "Доходы по купле-продаже иностранной валюты".

11. При переоценке сделки спот по покупке иностранной валюты по рыночному курсу обмена валют с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму отрицательной курсовой разницы изменения рыночного курса обмена валют:

Дт 5703 "Расходы от переоценки иностранной валюты"

Кт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (длинной валютной позиции)";

2) на сумму положительной курсовой разницы изменения рыночного курса обмена валют:

Дт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (длинной валютной позиции)"

Кт 4703 "Доходы от переоценки иностранной валюты".

12. На дату валютирования сделки спот по покупке иностранной валюты после проведения переоценки согласно пункту 11 настоящей Инструкции осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму в тенге, перечисляемую за покупку иностранной валюты:

Дт 2894 "Обязательства по операциям спот"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках";

2) на сумму приобретаемой иностранной валюты:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

Кт 1894 "Требования по операциям спот".

Параграф 2. Учет сделок спот по покупке иностранной валюты по дате расчетов

13. В день заключения сделки спот по покупке иностранной валюты осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований в иностранной валюте по покупке иностранной валюты:

Дт 6405 "Условные требования по купле-продаже иностранной валюты"

Кт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой";

2) на сумму условных обязательств в тенге по покупке иностранной валюты:

Дт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой"

Кт 6905 "Условные обязательства по купле-продаже иностранной валюты".

14. При переоценке сделки спот по покупке иностранной валюты по рыночному курсу обмена валют с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму отрицательной курсовой разницы изменения рыночного курса обмена валют:

Дт 5703 "Расходы от переоценки иностранной валюты"

Кт 2894 "Обязательства по операциям спот";

2) на сумму положительной курсовой разницы изменения рыночного курса обмена валют:

Дт 1894 "Требования по операциям спот"

Кт 4703 "Доходы от переоценки иностранной валюты";

3) на сумму наименьшего остатка по положительному и отрицательному изменению рыночного курса обмена валют:

Дт 2894 "Обязательства по операциям спот"

Кт 1894 "Требования по операциям спот".

15. На дату валютирования сделки спот по покупке иностранной валюты осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных обязательств по покупке иностранной валюты:

Дт 6905 "Условные обязательства по купле-продаже иностранной валюты"

Кт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой";

2) на сумму условных требований по покупке иностранной валюты:

Дт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой"

Кт 6405 "Условные требования по купле-продаже иностранной валюты";

3) на сумму в тенге и иностранной валюты, а также на сумму переоценки иностранной валюты:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках";

4) при превышении курса покупки иностранной валюты над учетным курсом

Дт 5530 "Расходы по купле-продаже иностранной валюты"

Кт 2859 "Контрстоимость валютной позиции";

5) при превышении учетного курса над курсом покупки иностранной валюты:

Дт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (длинной валютной позиции)"

Кт 4530 "Доходы по купле-продаже иностранной валюты";

6) сторнирование ранее проведенной переоценки:

Дт 2894 "Обязательства по операциям спот"

Кт 5703 "Расходы от переоценки иностранной валюты"

или

Дт 4703 "Доходы от переоценки иностранной валюты"

Кт 1894 "Требования по операциям спот".

Параграф 3. Учет сделок спот по продаже иностранной валюты по дате заключения сделки

16. В день заключения сделки спот по продаже иностранной валюты на сумму требований и обязательств по курсу продажи осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму обязательств в иностранной валюте:

Дт 1858 "Короткая валютная позиция по иностранной валюте"

Кт 2894 "Обязательство по операциям спот";

на сумму требований в тенге:

Дт 1894 "Требования по операциям спот"

Кт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (короткой валютной позиции)";

одновременно на разницу, возникающую в случае отличия курса продажи иностранной валюты от учетного курса, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

при превышении учетного курса над курсом продажи иностранной валюты:

Дт 5530 "Расходы по купле-продаже иностранной валюты"

Кт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (короткой валютной позиции)";

при превышении курса продаж иностранной валюты над учетным курсом:

Дт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (короткой валютной позиции)"

Кт 4530 "Доходы по купле-продаже иностранной валюты".

17. При переоценке сделки спот по продаже иностранной валюты по рыночному курсу обмена валют с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму отрицательной курсовой разницы изменения рыночного курса обмена валют:

Дт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (короткой валютной позиции)"

Кт 4703 "Доходы от переоценки иностранной валюты";

2) на сумму положительной курсовой разницы изменения рыночного курса обмена валют:

Дт 5703 "Расходы от переоценки иностранной валюты"

Кт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (короткой валютной позиции)".

18. На дату валютирования сделки спот по продаже иностранной валюты после проведения переоценки согласно пункту 17 настоящей Инструкции осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму реализуемой иностранной валюты:

Дт 2894 "Обязательства по операциям спот"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках";

2) на сумму в тенге, полученную за реализацию иностранной валюты:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

Кт 1894 "Требования по операциям спот".

Параграф 4. Учет сделок спот по продаже иностранной валюты по дате расчетов

18-1. В день заключения сделки спот по продаже иностранной валюты осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных обязательств по продаже иностранной валюты:

Дт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой"

Кт 6905 "Условные обязательства по купле-продаже иностранной валюты";

2) на сумму условных требований по продаже иностранной валюты:

Дт 6405 "Условные требования по купле-продаже иностранной валюты"

Кт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой".

18-2. При переоценке сделки спот по продаже иностранной валюты по рыночному курсу обмена валют с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму отрицательной курсовой разницы изменения рыночного курса обмена валют:

Дт 1894 "Требования по операциям спот"

Кт 4703 "Доходы от переоценки иностранной валюты";

2) на сумму положительной курсовой разницы изменения рыночного курса обмена валют:

Дт 5703 "Расходы от переоценки иностранной валюты"

Кт 2894 "Обязательства по операциям спот";

3) на сумму наименьшего остатка по положительному и отрицательному изменению рыночного курса обмена валют:

Дт 2894 "Обязательства по операциям спот"

Кт 1894 "Требования по операциям спот".

18-3. На дату валютирования сделки спот по продаже иностранной валюты осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных обязательств по продаже иностранной валюты:

Дт 6905 "Условные обязательства по купле-продаже иностранной валюты"

Кт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой";

2) на сумму условных требований по продаже иностранной валюты:

Дт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой"

Кт 6405 "Условные требования по купле-продаже иностранной валюты";

3) на сумму в иностранной валюте и тенге, а также на сумму переоценки иностранной валюты:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках";

4) при превышении учетного курса над курсом продажи иностранной валюты:

Дт 5530 "Расходы по купле-продаже иностранной валюты"

Кт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (короткой валютной позиции)";

5) при превышении курса продаж иностранной валюты над учетным курсом:

Дт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (длинной валютной позиции)"

Кт 4530 "Доходы по купле-продаже иностранной валюты";

6) сторнирование ранее проведенной переоценки:

Дт 2894 "Обязательства по операциям спот"

Кт 5703 "Расходы от переоценки иностранной валюты"

или

Дт 4703 "Доходы от переоценки иностранной валюты"

Кт 1894 "Требования по операциям спот".

Глава 4. Бухгалтерский учет вкладных операций

Сноска. Заголовок главы 4 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.11.2016 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

19. При первоначальном и/или дополнительных взносах денег в банковский вклад осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму денег по договору банковского вклада:

Дт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц"

Кт 2021 "Вклады до востребования Национального Банка

Республики Казахстан"

2022 "Вклады до востребования иностранных центральных

банков"

2023 "Вклады до востребования других банков"

2121 "Срочные вклады Национального Банка Республики

Казахстан"

2122 "Срочные вклады иностранных центральных банков"

2123 "Краткосрочные вклады других банков (до одного

месяца)"

2124 "Краткосрочные вклады других банков (до одного

года)"

2125 "Вклады, привлеченные от других банков на одну ночь"

2127 "Долгосрочные вклады других банков"

2130 "Вклад, являющийся обеспечением обязательств других

банков"

2133 "Условные вклады других банков"

2205 "Вклады до востребования физических лиц"

2206 "Краткосрочные вклады физических лиц"

2207 "Долгосрочные вклады физических лиц"

2208 "Условные вклады физических лиц"

2211 "Вклады до востребования юридических лиц"

2215 "Краткосрочные вклады юридических лиц"

2217 "Долгосрочные вклады юридических лиц"

2219 "Условные вклады юридических лиц";

2) на сумму скидки:

Дт 2140 "Дисконт по вкладам, привлеченным от Национального

Банка Республики Казахстан, иностранных центральных

банков и других банков"

2239 "Дисконт по вкладам, привлеченным от клиентов"

Кт 2021 "Вклады до востребования Национального Банка

Республики Казахстан"

2022 "Вклады до востребования иностранных центральных

банков"

2023 "Вклады до востребования других банков"

2121 "Срочные вклады Национального Банка Республики

Казахстан"

2122 "Срочные вклады иностранных центральных банков"

2123 "Краткосрочные вклады других банков (до одного

месяца)"

2124 "Краткосрочные вклады других банков (до одного

года)"

2125 "Вклады, привлеченные от других банков на одну ночь"

2127 "Долгосрочные вклады других банков"

2130 "Вклад, являющийся обеспечением обязательств других

банков"

2133 "Условные вклады других банков"

2205 "Вклады до востребования физических лиц"

2206 "Краткосрочные вклады физических лиц"

2207 "Долгосрочные вклады физических лиц"

2208 "Условные вклады физических лиц"

2211 "Вклады до востребования юридических лиц"

2215 "Краткосрочные вклады юридических лиц"

2217 "Долгосрочные вклады юридических лиц"

2219 "Условные вклады юридических лиц",

на сумму премии:

Дт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц"

Кт 2139 "Премия по вкладам, привлеченным от Национального

Банка Республики Казахстан, иностранных центральных

банков и других банков"

2238 "Премия по вкладам, привлеченным от клиентов".

Сноска. Пункт 19 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

20. При начислении вознаграждения по договору банковского вклада в соответствии с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при начислении вознаграждения в тенге:

Дт 5121 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

вкладам до востребования Национального Банка

Республики Казахстан"

5122 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

срочным вкладам Национального Банка Республики

Казахстан"

5123 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

вкладам до востребования иностранных центральных

банков"

5124 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

срочным вкладам иностранных центральных банков"

5125 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

вкладам до востребования других банков"

5126 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

краткосрочным вкладам других банков (до одного

месяца)"

5127 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

краткосрочным вкладам других банков (до одного

года)"

5128 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

долгосрочным вкладам других банков"

5130 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

вкладу, являющемуся обеспечением обязательств других

банков"

5133 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

условным вкладам других банков"

5211 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

вкладам до востребования клиентов"

5215 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения

по краткосрочным вкладам клиентов"

5217 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения

по долгосрочным вкладам клиентов"

5219 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по условным

вкладам клиентов"

Кт 2702 "Начисленные расходы по вкладам до востребования других

банков"

2712 "Начисленные расходы по срочным вкладам других банков"

2714 "Начисленные расходы по условным вкладам других банков"

2719 "Начисленные расходы по условным вкладам клиентов"

2720 "Начисленные расходы по вкладам до востребования клиентов"

2721 "Начисленные расходы по срочным вкладам клиентов";

2) при начислении вознаграждения в иностранной валюте:

Дт 1858 "Короткая валютная позиция по иностранной валюте"

Кт 2702 "Начисленные расходы по вкладам до востребования

других банков"

2712 "Начисленные расходы по срочным вкладам других банков"

2714 "Начисленные расходы по условным вкладам других банков"

2719 "Начисленные расходы по условным вкладам клиентов"

2720 "Начисленные расходы по вкладам до востребования клиентов"

2721 "Начисленные расходы по срочным вкладам клиентов",

одновременно, на сумму контрстоимости в тенге:

Дт 5121 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

вкладам до востребования Национального Банка

Республики Казахстан"

5122 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

срочным вкладам Национального Банка Республики

Казахстан"

5123 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

вкладам до востребования иностранных центральных

банков"

5124 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

срочным вкладам иностранных центральных банков"

5125 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

вкладам до востребования других банков"

5126 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

краткосрочным вкладам других банков (до одного

месяца)"

5127 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

краткосрочным вкладам других банков (до одного

года)"

5128 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

долгосрочным вкладам других банков"

5130 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

вкладу, являющемуся обеспечением обязательств других

банков"

5133 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

условным вкладам других банков"

5211 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по вкладам

до востребования клиентов"

5215 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

краткосрочным вкладам клиентов"

5217 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

долгосрочным вкладам клиентов"

5219 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

условным вкладам клиентов"

Кт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (короткой

валютной позиции)".

Сноска. Пункт 20 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

21. При капитализации суммы начисленного вознаграждения по банковскому вкладу на общую сумму обязательств, предусмотренную договором банковского вклада, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 2702 "Начисленные расходы по вкладам до востребования других банков"

2712 "Начисленные расходы по срочным вкладам других банков"

2714 "Начисленные расходы по условным вкладам других банков"

2719 "Начисленные расходы по условным вкладам клиентов"

2720 "Начисленные расходы по вкладам до востребования клиентов"

2721 "Начисленные расходы по срочным вкладам клиентов"

Кт 2021 "Вклады до востребования Национального Банка

Республики Казахстан"

2022 "Вклады до востребования иностранных центральных

банков"

2023 "Вклады до востребования других банков"

2121 "Срочные вклады Национального Банка Республики

Казахстан"

2122 "Срочные вклады иностранных центральных банков"

2123 "Краткосрочные вклады других банков (до одного

месяца)"

2124 "Краткосрочные вклады других банков (до одного

года)"

2125 "Вклады, привлеченные от других банков на одну ночь"

2127 "Долгосрочные вклады других банков"

2130 "Вклад, являющийся обеспечением обязательств других

банков"

2133 "Условные вклады других банков"

2205 "Вклады до востребования физических лиц"

2206 "Краткосрочные вклады физических лиц"

2207 "Долгосрочные вклады физических лиц"

2208 "Условные вклады физических лиц"

2211 "Вклады до востребования юридических лиц"

2215 "Краткосрочные вклады юридических лиц"

2217 "Долгосрочные вклады юридических лиц"

2219 "Условные вклады юридических лиц".

Сноска. Пункт 21 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

22. При амортизации скидки/премии по банковскому вкладу в соответствии с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму амортизации скидки в тенге:

Дт 5138 "Расходы по амортизации дисконта по вкладам, привлеченным

от Национального Банка Республики Казахстан, иностранных

центральных банков и других банков"

5236 "Расходы по амортизации дисконта по вкладам, привлеченным

от клиентов"

Кт 2140 "Дисконт по вкладам, привлеченным от Национального Банка

Республики Казахстан, иностранных центральных банков

и других банков"

2239 "Дисконт по вкладам, привлеченным от клиентов";

2) на сумму амортизации скидки в иностранной валюте:

Дт 1858 "Короткая валютная позиция по иностранной валюте"

Кт 2140 "Дисконт по вкладам, привлеченным от Национального Банка

Республики Казахстан, иностранных центральных банков

и других банков"

2239 "Дисконт по вкладам, привлеченным от клиентов",

одновременно, на сумму контрстоимости в тенге:

Дт 5138 "Расходы по амортизации дисконта по вкладам, привлеченным

от Национального Банка Республики Казахстан, иностранных

центральных банков и других банков"

5236 "Расходы по амортизации дисконта по вкладам, привлеченным

от клиентов"

Кт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (короткой

валютной позиции)";

3) на сумму амортизации премии в тенге:

Дт 2139 "Премия по вкладам, привлеченным от Национального Банка

Республики Казахстан, иностранных центральных банков

и других банков"

2238 "Премия по вкладам, привлеченным от клиентов"

Кт 4270 "Доходы по амортизации премии по вкладам, привлеченным

от Национального Банка Республики Казахстан, иностранных

центральных банков и других банков"

4440 "Доходы по амортизации премии по вкладам, привлеченным

от клиентов;

4) на сумму амортизации премии в иностранной валюте:

Дт 2139 "Премия по вкладам, привлеченным от Национального Банка

Республики Казахстан, иностранных центральных банков

и других банков"

2238 "Премия по вкладам, привлеченным от клиентов"

Кт 2858 "Длинная валютная позиция по иностранной валюте",

одновременно, на сумму контрстоимости в тенге:

Дт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге

(длинной валютной позиции)"

Кт 4270 "Доходы по амортизации премии по вкладам, привлеченным

от Национального Банка Республики Казахстан, иностранных

центральных банков и других банков"

4440 "Доходы по амортизации премии по вкладам, привлеченным

от клиентов".

23. При выплате суммы начисленного вознаграждения по банковскому вкладу осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 2702 "Начисленные расходы по вкладам до востребования других

банков"

2712 "Начисленные расходы по срочным вкладам других банков"

2714 "Начисленные расходы по условным вкладам других банков"

2719 "Начисленные расходы по условным вкладам клиентов"

2720 "Начисленные расходы по вкладам до востребования клиентов"

2721 "Начисленные расходы по срочным вкладам клиентов"

Кт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц".

Сноска. Пункт 23 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

24. При выплате вкладчику вознаграждения в день внесения суммы банковского вклада на сумму выплаченного вознаграждения осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1792 "Предоплата вознаграждения по полученным займам и вкладам"

Кт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц".

Остаток на балансовом счете N 1792 "Предоплата вознаграждения по полученным займам и вкладам" подлежит отнесению на расходы в соответствии с методом начисления.

25. При возврате вкладчику основной суммы долга по привлеченному банком банковскому вкладу осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 2021 "Вклады до востребования Национального Банка

Республики Казахстан"

2022 "Вклады до востребования иностранных центральных

банков"

2023 "Вклады до востребования других банков"

2121 "Срочные вклады Национального Банка Республики

Казахстан"

2122 "Срочные вклады иностранных центральных банков"

2123 "Краткосрочные вклады других банков (до одного

месяца)"

2124 "Краткосрочные вклады других банков (до одного

года)"

2125 "Вклады, привлеченные от других банков на одну ночь"

2127 "Долгосрочные вклады других банков"

2130 "Вклад, являющийся обеспечением обязательств других

банков"

2133 "Условные вклады других банков"

2205 "Вклады до востребования физических лиц"

2206 "Краткосрочные вклады физических лиц"

2207 "Долгосрочные вклады физических лиц"

2208 "Условные вклады физических лиц"

2211 "Вклады до востребования юридических лиц"

2215 "Краткосрочные вклады юридических лиц "

2217 "Долгосрочные вклады юридических лиц"

2219 "Условные вклады юридических лиц"

Кт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц".

Сноска. Пункт 25 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

Глава 5. Бухгалтерский учет заемных операций

Сноска. Заголовок главы 5 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.11.2016 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

26. При выдаче банковского займа в тенге и иностранной валюте осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) если сумма предоставленного банковского займа равна сумме банковского займа, подлежащей погашению:

на сумму фактически предоставленных денег:

Дт 1301 "Займы овердрафт по корреспондентским счетам других банков"

1302 "Краткосрочные займы, предоставленные другим банкам"

1303 "Займы овернайт, предоставленные другим банкам"

1304 "Долгосрочные займы, предоставленные другим банкам"

1407 "Факторинг клиентам"

1411 "Краткосрочные займы, предоставленные клиентам"

1417 "Долгосрочные займы, предоставленные клиентам"

1429 "Прочие займы, предоставленные клиентам"

Кт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц";

на сумму понесенных клиентом расходов в виде комиссионных расходов, связанных с получением банковского займа до момента получения банковского займа (на сумму скидки):

Дт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц"

Кт 1312 "Дисконт по займам, предоставленным другим банкам"

1434 "Дисконт по займам, предоставленным клиентам";

2) если сумма предоставленного банковского займа меньше суммы банковского займа, подлежащей погашению:

на сумму фактически предоставленных денег:

Дт 1301 "Займы овердрафт по корреспондентским счетам других банков"

1302 "Краткосрочные займы, предоставленные другим банкам"

1303 "Займы овернайт, предоставленные другим банкам"

1304 "Долгосрочные займы, предоставленные другим банкам"

1407 "Факторинг клиентам"

1411 "Краткосрочные займы, предоставленные клиентам"

1417 "Долгосрочные займы, предоставленные клиентам"

1429 "Прочие займы, предоставленные клиентам"

Кт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц";

на сумму скидки:

Дт 1301 "Займы овердрафт по корреспондентским счетам других банков"

1302 "Краткосрочные займы, предоставленные другим банкам"

1303 "Займы овернайт, предоставленные другим банкам"

1304 "Долгосрочные займы, предоставленные другим банкам"

1407 "Факторинг клиентам"

1411 "Краткосрочные займы, предоставленные клиентам"

1417 "Долгосрочные займы, предоставленные клиентам"

1429 "Прочие займы, предоставленные клиентам"

Кт 1312 "Дисконт по займам, предоставленным другим банкам"

1434 "Дисконт по займам, предоставленным клиентам".

Договоры банковского займа отражаются на внебалансовом счете № 7339 "Разные ценности и документы" по условной стоимости 1 (один) тенге.

Сноска. Пункт 26 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
27. На основании договора залога, на сумму стоимости имущества, принятого в обеспечение банковского займа (как в тенге, так и в иностранной валюте), осуществляется следующая бухгалтерская запись:
Приход 7250 "Имущество, принятое в обеспечение (залог)".

28. Если в качестве обеспечения обязательств заемщика принимается гарантия на сумму принятой гарантии осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 6075 "Возможные требования по принятым гарантиям"

Кт 6575 "Возможное уменьшение требований по принятым гарантиям".

29. При принятии в качестве обеспечения обязательств по банковскому займу денег, размещенных на банковском счете заемщика, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1001 "Наличность в кассе"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц"

2205 "Вклады до востребования физических лиц"

2206 "Краткосрочные вклады физических лиц"

2207 "Долгосрочные вклады физических лиц"

2208 "Условные вклады физических лиц"

2211 "Вклады до востребования юридических лиц"

2215 "Краткосрочные вклады юридических лиц"

2217 "Долгосрочные вклады юридических лиц"

2219 "Условные вклады юридических лиц"

2222 "Вклады дочерних организаций специального назначения"

Кт 2213 "Вклад, являющийся обеспечением обязательств

физических лиц"

2223 "Вклад, являющийся обеспечением обязательств

юридических лиц"

2240 "Счет хранения денег, принятых в качестве обеспечения

(заклад, задаток) обязательств клиентов".

30. При открытии банком кредитной линии либо предоставлении банковского займа в будущем в соответствии с договором банковского займа, на сумму неиспользованного лимита или непредоставленного банковского займа осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 6125 "Условные требования по безотзывным займам, предоставляемым в будущем"

6126 "Условные требования по отзывным займам,

предоставляемым в будущем"

Кт 6625 "Условные обязательства по безотзывным займам,

предоставляемым в будущем"

6626 "Условные обязательства по отзывным займам,

предоставляемым в будущем".

В случае предоставления очередной суммы банковского займа в соответствии с договором банковского займа производится уменьшение условных обязательств банка по предоставлению банковских займов в будущем на сумму предоставленного банковского займа и осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 6625 "Условные обязательства по безотзывным займам,

предоставляемым в будущем"

6626 "Условные обязательства по отзывным займам,

предоставляемым в будущем"

Кт 6125 "Условные требования по безотзывным займам,

предоставляемым в будущем"

6126 "Условные требования по отзывным займам,

предоставляемым в будущем".

31. При начислении вознаграждения и амортизация скидки (дисконта) по банковским займам в соответствии с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при начислении вознаграждения в тенге:

Дт 1730 "Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"

1740 "Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам"

Кт 4301 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по займам овердрафт, предоставленным другим банкам"

4302 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по краткосрочным займам, предоставленным другим банкам"

4303 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по займам овернайт, предоставленным другим банкам"

4304 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по долгосрочным займам, предоставленным другим банкам"

4407 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по факторингу клиентам"

4411 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по краткосрочным займам, предоставленным клиентам"

4417 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по долгосрочным займам, предоставленным клиентам"

4428 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по прочим займам, предоставленным клиентам";

2) при начислении вознаграждения в иностранной валюте:

Дт 1730 "Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"

1740 "Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам"

Кт 2858 "Длинная валютная позиция по иностранной валюте";

одновременно, на сумму контрстоимости в тенге:

Дт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (длинной валютной позиции)"

Кт 4301 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по займам овердрафт, предоставленным другим банкам"

4302 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по краткосрочным займам, предоставленным другим банкам"

4303 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по займам овернайт, предоставленным другим банкам"

4304 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по долгосрочным займам, предоставленным другим банкам"

4407 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по факторингу клиентам"

4411 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по краткосрочным займам, предоставленным клиентам"

4417 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по долгосрочным займам, предоставленным клиентам"

4428 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по прочим займам, предоставленным клиентам";

3) при амортизации дисконта в тенге:

Дт 1312 "Дисконт по займам, предоставленным другим банкам"

1434 "Дисконт по займам, предоставленным клиентам"

Кт 4312 "Доходы по амортизации дисконта по займам, предоставленным другим банкам"

4434 "Доходы по амортизации дисконта по займам, предоставленным клиентам";

4) при амортизации дисконта в иностранной валюте:

Дт 1312 "Дисконт по займам, предоставленным другим банкам"

1434 "Дисконт по займам, предоставленным клиентам"

Кт 2858 "Длинная валютная позиция по иностранной валюте";

одновременно:

Дт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (длинной валютной позиции)"

Кт 4312 "Доходы по амортизации дисконта по займам, предоставленным другим банкам"

4434 "Доходы по амортизации дисконта по займам, предоставленным клиентам".

Сноска. Пункт 31 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

32. При оплате клиентом начисленного вознаграждения по банковскому займу осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при внесении денег в наличной форме:

Дт 1001 "Наличность в кассе"

Кт 2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц";

2) при предоплате заемщиком суммы начисленного вознаграждения по банковскому займу:

Дт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

Кт 2792 "Предоплата вознаграждения по предоставленным займам";

3) при погашении задолженности по начисленному вознаграждению:

Дт 2010 "Корреспондентские счета"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц"

2792 "Предоплата вознаграждения по предоставленным займам"

Кт 1730 "Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"

1740 "Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам".

Сноска. Пункт 32 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

33. При переоценке предоставленных банковских займов, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток, с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при превышении справедливой стоимости банковского займа над его учетной стоимостью, на сумму разницы:

Дт 1310 "Счет положительной корректировки стоимости займа, предоставленного другим банкам"

1430 "Счет положительной корректировки стоимости займа, предоставленного клиентам"

Кт 4310 "Доходы в виде положительной корректировки стоимости займа, предоставленного другим банкам"

4430 "Доходы в виде положительной корректировки стоимости займа, предоставленного клиентам";

2) при превышении учетной стоимости банковского займа над его справедливой стоимостью, на сумму разницы:

Дт 5057 "Расходы в виде отрицательной корректировки стоимости займа, предоставленного другим банкам"

5232 "Расходы в виде отрицательной корректировки стоимости займа, предоставленного клиентам"

Кт 1311 "Счет отрицательной корректировки стоимости займа, предоставленного другим банкам"

1431 "Счет отрицательной корректировки стоимости займа, предоставленного клиентам";

3) на сумму числящейся положительной и отрицательной корректировки справедливой стоимости банковского займа:

Дт 1311 "Счет отрицательной корректировки стоимости займа, предоставленного другим банкам"

1431 "Счет отрицательной корректировки стоимости займа, предоставленного клиентам"

Кт 1310 "Счет положительной корректировки стоимости займа, предоставленного другим банкам"

1430 "Счет положительной корректировки стоимости займа, предоставленного клиентам";

4) при превышении справедливой стоимости банковского займа в иностранной валюте над его учетной стоимостью, на сумму разницы:

Дт 1310 "Счет положительной корректировки стоимости займа, предоставленного другим банкам"

1430 "Счет положительной корректировки стоимости займа, предоставленного клиентам"

Кт 2858 "Длинная валютная позиция по иностранной валюте";

одновременно, в тенге:

Дт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (длинной валютной позиции)"

Кт 4310 "Доходы в виде положительной корректировки стоимости займа, предоставленного другим банкам"

4430 "Доходы в виде положительной корректировки стоимости займа, предоставленного клиентам";

5) при превышении учетной стоимости банковского займа в иностранной валюте над его справедливой стоимостью, на сумму разницы:

Дт 1858 "Короткая валютная позиция по иностранной валюте"

Кт 1311 "Счет отрицательной корректировки стоимости займа, предоставленного другим банкам"

1431 "Счет отрицательной корректировки стоимости займа, предоставленного клиентам";

одновременно, в тенге:

Дт 5057 "Расходы в виде отрицательной корректировки стоимости займа, предоставленного другим банкам"

5232 "Расходы в виде отрицательной корректировки стоимости займа, предоставленного клиентам"

Кт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (короткой валютной позиции)";

6) на сумму числящейся положительной и отрицательной корректировки справедливой стоимости банковского займа:

Дт 1311 "Счет отрицательной корректировки стоимости займа, предоставленного другим банкам"

1431 "Счет отрицательной корректировки стоимости займа, предоставленного клиентам"

Кт 1310 "Счет положительной корректировки стоимости займа, предоставленного другим банкам"

1430 "Счет положительной корректировки стоимости займа, предоставленного клиентам.

Сноска. Пункт 33 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

33-1. С периодичностью, установленной учетной политикой банка, производится переоценка стоимости займов, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход, и осуществляются следующие бухгалтерские записи:

при превышении справедливой стоимости займов над их учетной стоимостью:

Дт 1332 "Счет положительной корректировки справедливой стоимости займов, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 3563 "Резервы переоценки стоимости займов, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход";

при превышении учетной стоимости займов над их справедливой стоимостью:

Дт 3563 "Резервы переоценки стоимости займов, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 1333 "Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости займов, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход";

на сумму числящейся положительной (отрицательной) корректировки справедливой стоимости ценных бумаг:

Дт 1333 "Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости займов, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 1332 "Счет положительной корректировки справедливой стоимости займов, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход".

По займам переоценка производится после проведения начисления вознаграждения и амортизации дисконта по займам в соответствии с пунктом 31 настоящей Инструкции.

Сноска. Инструкция дополнена пунктом 33-1 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

34. При переоценке банковских займов в тенге с фиксацией валютного эквивалента осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при увеличении рыночного курса обмена валюты:

Дт 1411 "Краткосрочные займы, предоставленные клиентам"

1417 "Долгосрочные займы, предоставленные клиентам"

1424 "Просроченная задолженность клиентов по займам"

1740 "Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу,

предоставленным клиентам"

1741 "Просроченное вознаграждение по займам и финансовому

лизингу, предоставленным клиентам"

Кт 4705 "Доход от переоценки займов в тенге с фиксацией

валютного эквивалента займов";

2) при уменьшении рыночного курса обмена валюты:

Дт 5705 "Расход от переоценки займов в тенге с фиксацией

валютного эквивалента займов"

Кт 1411 "Краткосрочные займы, предоставленные клиентам"

1417 "Долгосрочные займы, предоставленные клиентам"

1424 "Просроченная задолженность клиентов по займам"

1740 "Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу,

предоставленным клиентам"

1741 "Просроченное вознаграждение по займам и финансовому

лизингу, предоставленным клиентам".

35. Если условиями договора банковского займа предусмотрена индексация платежей по банковскому займу в тенге, производится переоценка остатков банковского займа в сроки, установленные учетной политикой банка, если иные сроки не установлены договором банковского займа, и осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при положительной индексации:

Дт 1417 "Долгосрочные займы, предоставленные клиентам"

1740 "Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам"

Кт 4703 "Доходы от переоценки иностранной валюты";

2) при отрицательной индексации:

Дт 5703 "Расходы от переоценки иностранной валюты"

Кт 1417 "Долгосрочные займы, предоставленные клиентам"

1740 "Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам".

Сноска. Пункт 35 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

36. При погашении основного долга по банковскому займу осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт 1001 "Наличность в кассе"

Кт 2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц";

одновременно:

Дт 2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц"

Кт 1407 "Факторинг клиентам"

1411 "Краткосрочные займы, предоставленные клиентам"

1417 "Долгосрочные займы, предоставленные клиентам"

1429 "Прочие займы, предоставленные клиентам";

в случае внесения денег в безналичной форме:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

Кт 1407 "Факторинг клиентам"

1301 "Займы овердрафт по корреспондентским счетам других банков"

1302 "Краткосрочные займы, предоставленные другим банкам"

1303 "Займы овернайт, предоставленные другим банкам"

1304 "Долгосрочные займы, предоставленные другим банкам"

1411 "Краткосрочные займы, предоставленные клиентам"

1417 "Долгосрочные займы, предоставленные клиентам"

1429 "Прочие займы, предоставленные клиентам".

Сноска. Пункт 36 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

37. При погашении основного долга по банковскому займу в соответствии с договором о предоставлении кредитной линии производится увеличение условных обязательств банка по предоставлению банковских займов в будущем на сумму погашенного банковского займа и осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 6125 "Условные требования по безотзывным займам,

предоставляемым в будущем"

6126 "Условные требования по отзывным займам,

предоставляемым в будущем"

Кт 6625 "Условные обязательства по безотзывным займам,

предоставляемым в будущем"

6626 "Условные обязательства по отзывным займам,

предоставляемым в будущем".

38. При полном погашении банковского займа и вознаграждения, списании документов (договора банковского займа, договора гарантии, договора об обеспечении исполнения обязательств, а также правоустанавливающих документов на предмет залога, технической документации к нему и других документов, подлежащих обязательному возврату заемщику) и стоимости принятого залога, суммы принятой гарантии, денег, являющихся обеспечением по банковскому займу, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

при списании стоимости предмета залога:

Расход 7250 "Имущество, принятое в обеспечение (залог)",

при списании документов:

Расход 7339 "Разные ценности и документы",

при списании суммы принятой гарантии:

Дт 6575 "Возможное уменьшение требований по принятым гарантиям"

Кт 6075 "Возможные требования по принятым гарантиям",

при списании денег, являющихся обеспечением по банковскому займу:

Дт 2213 "Вклад, являющийся обеспечением обязательств физических лиц"

2223 "Вклад, являющийся обеспечением обязательств юридических лиц"

2240 "Счет хранения денег, принятых в качестве обеспечения

(заклад, задаток) обязательств клиентов"

Кт 1001 "Наличность в кассе"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц"

2205 "Вклады до востребования физических лиц"

2206 "Краткосрочные вклады физических лиц"

2207 "Долгосрочные вклады физических лиц"

2208 "Условные вклады физических лиц"

2211 "Вклады до востребования юридических лиц"

2215 "Краткосрочные вклады юридических лиц"

2217 "Долгосрочные вклады юридических лиц"

2219 "Условные вклады юридических лиц"

2222 "Вклады дочерних организаций специального назначения".

39. Если при наступлении срока, установленного договором банковского займа, заемщик не оплатил начисленное вознаграждение, сумма начисленного, но не оплаченного вознаграждения относится на счета просроченных активов и осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1731 "Просроченное вознаграждение по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"

1741 "Просроченное вознаграждение по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам"

Кт 1730 "Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"

1740 "Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам".

Сноска. Пункт 39 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

40. Если при наступлении срока заемщик не погасил основной долг по банковскому займу, сумма непогашенного основного долга относится на счета просроченных активов и осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1306 "Просроченная задолженность других банков по займам"

1424 "Просроченная задолженность клиентов по займам"

Кт 1301 "Займы овердрафт по корреспондентским счетам других банков"

1302 "Краткосрочные займы, предоставленные другим банкам"

1303 "Займы овернайт, предоставленные другим банкам"

1304 "Долгосрочные займы, предоставленные другим банкам"

1407 "Факторинг клиентам"

1411 "Краткосрочные займы, предоставленные клиентам"

1417 "Долгосрочные займы, предоставленные клиентам"

1429 "Прочие займы, предоставленные клиентам".

Сноска. Пункт 40 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

41. Если договором банковского займа предусмотрено начисление неустойки (штрафа, пени) и неустойка (штраф, пеня) соответствует определению понятия актива согласно Закону Республики Казахстан от 28 февраля 2007 года "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности", на сумму неустойки (штрафа, пени) осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1879 "Начисленная неустойка (штраф, пеня)"

Кт 4900 "Неустойка (штраф, пеня)".

Сноска. Пункт 41 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

41-1. Если договором банковского займа предусмотрено начисление вознаграждения на просроченную часть основного долга по займам и финансовому лизингу, на сумму просроченного вознаграждения по займам и финансовому лизингу, соответствующему определению понятия актива согласно Закону Республики Казахстан от 28 февраля 2007 года

"О бухгалтерском учете и финансовой отчетности", осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1731 "Просроченное вознаграждение по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"

1741 "Просроченное вознаграждение по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам"

Кт 4306 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по просроченной задолженности других банков по займам"

4424 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по просроченной задолженности клиентов по займам".

Сноска. Инструкция дополнена пунктом 41-1 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

42. При оплате просроченного вознаграждения и неустойки (штрафа, пени) по банковскому займу осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц"

Кт 1731 "Просроченное вознаграждение по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"

1741 "Просроченное вознаграждение по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам"

1879 "Начисленная неустойка (штраф, пеня)".

Сноска. Пункт 42 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

43. При оплате просроченного основного долга по банковскому займу осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц"

Кт 1306 "Просроченная задолженность других банков по займам"

1424 "Просроченная задолженность клиентов по займам".

Сноска. Пункт 43 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

44. При создании (увеличении) резервов (провизий) под ожидаемые кредитные убытки по банковским займам осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 5452 "Ассигнования на резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"

5455 "Ассигнования на резервы (провизий) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам"

Кт 1319 "Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"

1428 "Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам"

3564 "Резервы (провизии) на покрытие убытков по займам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход".

Сноска. Пункт 44 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

45. При уменьшении (аннулировании) резервов (провизий) под ожидаемые кредитные убытки по банковским займам осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1319 "Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"

1428 "Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам"

3564 "Резервы (провизии) на покрытие убытков по займам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход

Кт 4952 "Доходы от восстановления резервов (провизий), созданных по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"

4955 "Доходы от восстановления резервов (провизий), созданных по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам".

Сноска. Пункт 45 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

46. В случае принятия банком решения о списании с баланса неоплаченного просроченного банковского займа и вознаграждения по нему в порядке и сроки, установленные внутренними документами банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на основную сумму банковского займа и неоплаченного просроченного вознаграждения в тенге:

Дт 1319 "Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"

1428 "Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам"

Кт 1306 "Просроченная задолженность других банков по займам"

1424 "Просроченная задолженность клиентов по займам"

1731 "Просроченное вознаграждение по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"

1741 "Просроченное вознаграждение по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам";

2) на основную сумму банковского займа и неоплаченного просроченного вознаграждения в иностранной валюте:

Дт 2858 "Длинная валютная позиция по иностранной валюте"

Кт 1306 "Просроченная задолженность других банков по займам"

1424 "Просроченная задолженность клиентов по займам"

1731 "Просроченное вознаграждение по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"

1741 "Просроченное вознаграждение по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам";

одновременно на сумму контрстоимости в тенге:

Дт 1319 "Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным другим банкам"

1428 "Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу, предоставленным клиентам"

Кт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (длинной валютной позиции)".

Сноска. Пункт 46 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

46-1. В случае принятия банком решения о списании с баланса неоплаченного просроченного банковского займа, учитываемого по справедливой стоимости через прочий совокупный доход, и вознаграждения по нему в порядке и сроки, установленные внутренними документами банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт 3564 "Резервы (провизии) на покрытие убытков по займам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 3563 "Резервы переоценки стоимости займов, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход";

одновременно:

Дт 1333 "Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости займов, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 1302 "Краткосрочные займы, предоставленные другим банкам"

1304 "Долгосрочные займы, предоставленные другим банкам"

1411 "Краткосрочные займы, предоставленные клиентам"

1417 "Долгосрочные займы, предоставленные клиентам".

Сноска. Инструкция дополнена пунктом 46-1 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
47. Исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
48. Исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
49. Исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 6. Бухгалтерский учет операций с ценными бумагами

Сноска. Заголовок главы 6 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.11.2016 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 1. Учет приобретенных ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток

Сноска. Параграф 1 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

50. При покупке долговых и (или) долевых ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на справедливую стоимость (по долговым ценным бумагам на справедливую стоимость, не превышающую их номинальную стоимость):

Дт 1201 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета";

одновременно по долговым ценным бумагам осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму премии:

Дт 1206 "Премия по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета";

на сумму дисконта:

Дт 1201 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

Кт 1205 "Дисконт по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток";

на сумму вознаграждения, начисленного предыдущим держателем:

Дт 1744 "Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета".

51. При начислении вознаграждения (причитающегося дохода) и амортизации премии (дисконта) по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму вознаграждения (причитающегося дохода):

Дт 1744 "Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

Кт 4201 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток";

2) на сумму премии, подлежащей амортизации:

Дт 5305 "Расходы по амортизации премии по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

Кт 1206 "Премия по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток";

3) на сумму дисконта, подлежащего амортизации:

Дт 1205 "Дисконт по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

Кт 4202 "Доходы по амортизации дисконта по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток".

52. С периодичностью, установленной учетной политикой банка, производится переоценка стоимости долговых и (или) долевых ценных бумаг по справедливой стоимости, и осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при превышении справедливой стоимости ценных бумаг над их учетной стоимостью:

Дт 1208 "Счет положительной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

Кт 4709 "Нереализованный доход от изменения стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток";

2) при превышении учетной стоимости ценных бумаг над их справедливой стоимостью:

Дт 5709 "Нереализованный расход от изменения стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

Кт 1209 "Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток";

3) на сумму числящейся положительной (отрицательной) корректировки справедливой стоимости ценных бумаг:

Дт 1209 "Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

Кт 1208 "Счет положительной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток".

По долговым ценным бумагам переоценка производится после проведения начисления объявленного вознаграждения (причитающегося дохода) и амортизации премии (дисконта) по долговым ценным бумагам в соответствии с пунктом 51 настоящей Инструкции.

53. При погашении эмитентом начисленного вознаграждения (причитающегося дохода) по ценным бумагам на сумму полученного вознаграждения (причитающегося дохода) осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета"

Кт 1744 "Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток".

54. При продаже долговых и (или) долевых ценных бумаг после начисления объявленного вознаграждения, амортизации премии (дисконта) и переоценки по справедливой стоимости долговых и (или) долевых ценных бумаг в соответствии с пунктами 51 и 52 настоящей Инструкции осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму несамортизированной премии:

Дт 1201 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

Кт 1206 "Премия по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток";

2) на сумму несамортизированного дисконта:

Дт 1205 "Дисконт по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

Кт 1201 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток";

3) на сумму накопленной положительной переоценки ценных бумаг по справедливой стоимости:

Дт 1201 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

Кт 1208 "Счет положительной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток";

4) на сумму накопленной отрицательной переоценки ценных бумаг по справедливой стоимости:

Дт 1209 "Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

Кт 1201 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток";

5) на сумму сделки о продаже ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета"

Кт 1201 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

1744 "Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток";

6) на сумму разницы, в случае превышения суммы сделки о продаже ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток, над их учетной стоимостью:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета"

Кт 4510 "Доходы по купле-продаже ценных бумаг";

7) на сумму разницы, в случае превышения учетной стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток, над суммой сделки о продаже ценных бумаг:

Дт 5510 "Расходы по купле-продаже ценных бумаг"

Кт 1201 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток";

8) на сумму реализованных доходов от переоценки ценных бумаг по справедливой стоимости:

Дт 4709 "Нереализованный доход от изменения стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

Кт 5709 "Нереализованный расход от изменения стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

4733 "Реализованные доходы от изменения стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток и через прочий совокупный доход";

9) на сумму реализованных расходов от переоценки ценных бумаг по справедливой стоимости:

Дт 4709 "Нереализованный доход от изменения стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

5733 "Реализованные расходы от изменения стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток и через прочий совокупный доход"

Кт 5709 "Нереализованный расход от изменения стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток".

Параграф 2. Учет приобретенных ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход

Сноска. Параграф 2 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

55. При покупке долговых и (или) долевых ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на справедливую стоимость (по долговым ценным бумагам на справедливую стоимость, не превышающую их номинальную стоимость) с учетом затрат по сделке:

Дт 1452 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета";

одновременно по долговым ценным бумагам осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму премии:

Дт 1454 "Премия по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета";

на сумму дисконта:

Дт 1452 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 1453 "Дисконт по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход";

на сумму вознаграждения, начисленного предыдущим держателем:

Дт 1746 "Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета".

56. При начислении вознаграждения (причитающегося дохода) по приобретенным долговым и (или) долевым (по привилегированным акциям) ценным бумагам и амортизации премии (дисконта) по приобретенным долговым ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму вознаграждения (причитающегося дохода):

Дт 1746 "Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 4452 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход";

2) на сумму премии, подлежащей амортизации:

Дт 5306 "Расходы по амортизации премии по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 1454 "Премия по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход";

3) на сумму дисконта, подлежащего амортизации:

Дт 1453 "Дисконт по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 4453 "Доходы по амортизации дисконта по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход".

57. С периодичностью, установленной учетной политикой банка, производится переоценка стоимости долговых и (или) долевых ценных бумаг по справедливой стоимости, и осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при превышении справедливой стоимости ценных бумаг над их учетной стоимостью:

Дт 1456 "Счет положительной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 3561 "Резервы переоценки стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход";

2) при превышении учетной стоимости ценных бумаг над их справедливой стоимостью:

Дт 3561 "Резервы переоценки стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 1457 "Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход";

3) на сумму числящейся положительной (отрицательной) корректировки справедливой стоимости ценных бумаг:

Дт 1457 "Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 1456 "Счет положительной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход".

По долговым ценным бумагам переоценка производится после проведения начисления объявленного вознаграждения (причитающегося дохода) и амортизации премии (дисконта) по долговым ценным бумагам в соответствии с пунктом 56 настоящей Инструкции.

58. При погашении эмитентом начисленного вознаграждения (причитающегося дохода) по долговым и (или) долевым ценным бумагам на сумму полученного вознаграждения (причитающегося дохода) осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета"

Кт 1746 "Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход".

59. При продаже долговых и (или) долевых ценных бумаг после начисления объявленного вознаграждения, амортизации премии (дисконта) и переоценки по справедливой стоимости долговых и (или) долевых ценных бумаг в соответствии с пунктами 56 и 57 настоящей Инструкции осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) по долговым ценным бумагам:

на сумму несамортизированной премии:

Дт 1452 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 1454 "Премия по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход";

на сумму несамортизированного дисконта:

Дт 1453 "Дисконт по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 1452 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход";

2) по долговым и (или) долевым ценным бумагам:

на сумму накопленной положительной переоценки ценных бумаг по справедливой стоимости:

Дт 1452 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 1456 "Счет положительной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход";

на сумму накопленной отрицательной переоценки ценных бумаг по справедливой стоимости:

Дт 1457 "Счет отрицательной корректировки справедливой стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 1452 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход";

на сумму сделки по продаже ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета"

Кт 1452 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

1746 "Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход";

на сумму разницы, в случае превышения суммы сделки о продаже ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход, над их учетной стоимостью:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета"

Кт 4510 "Доходы по купле-продаже ценных бумаг";

на сумму разницы, в случае превышения учетной стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход, над суммой сделки о продаже ценных бумаг:

Дт 5510 "Расходы по купле-продаже ценных бумаг"

Кт 1452 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход";

на сумму реализованных доходов от переоценки долговых ценных бумаг по справедливой стоимости:

Дт 3561 "Резервы переоценки стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 4733 "Реализованные доходы от изменения стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток и через прочий совокупный доход";

на сумму реализованных расходов от переоценки долговых ценных бумаг по справедливой стоимости:

Дт 5733 "Реализованные расходы от изменения стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток и через прочий совокупный доход"

Кт 3561 "Резервы переоценки стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход";

на сумму реализованных доходов от переоценки долевых ценных бумаг по справедливой стоимости:

Дт 3561 "Резервы переоценки стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 3599 "Нераспределенная чистая прибыль (непокрытый убыток)";

на сумму реализованных расходов от переоценки долевых ценных бумаг по справедливой стоимости:

Дт 3599 "Нераспределенная чистая прибыль (непокрытый убыток)"

Кт 3561 "Резервы переоценки стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход".

60. При погашении эмитентом долговых ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход, после проведения начисления вознаграждения, амортизации премии (дисконта) и переоценки долговых ценных бумаг по справедливой стоимости в соответствии с пунктами 56 и 57 настоящей Инструкции осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму денег, поступивших от эмитента долговых ценных бумаг:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета"

Кт 1452 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

1746 "Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход";

2) на сумму реализованных доходов от переоценки долговых ценных бумаг по справедливой стоимости:

Дт 3561 "Резервы переоценки стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 4733 "Реализованные доходы от изменения стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток и через прочий совокупный доход";

3) на сумму реализованных расходов от переоценки долговых ценных бумаг по справедливой стоимости:

Дт 5733 "Реализованные расходы от изменения стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прибыль или убыток и через прочий совокупный доход"

Кт 3561 "Резервы переоценки стоимости ценных бумаг, учитываемых по справедливой стоимости через прочий совокупный доход".

61. При создании (увеличении) резервов (провизий) под ожидаемые кредитные убытки по долговым и (или) долевым ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 5464 "Ассигнования на резервы (провизии) по ценным бумагам"

Кт 3562 "Резервы (провизии) на покрытие убытков по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход".

При уменьшении (аннулировании) резервов (провизий) под ожидаемые кредитные убытки по долговым и (или) долевым ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 3562 "Резервы (провизии) на покрытие убытков по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 4954 "Доходы от восстановления резервов (провизий), созданных по ценным бумагам".

62. При проведении операций с долговыми и (или) долевыми ценными бумагами в иностранной валюте бухгалтерские записи осуществляются с использованием счетов валютной позиции и контрстоимости (1858 "Короткая валютная позиция по иностранной валюте", 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (длинной валютной позиции)", 2858 "Длинная валютная позиция по иностранной валюте", 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (короткой валютной позиции)").

Параграф 3. Учет приобретенных ценных бумаг, учитываемых по амортизированной стоимости

Сноска. Параграф 3 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

63. При покупке долговых ценных бумаг, учитываемых по амортизированной стоимости, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на справедливую стоимость ценных бумаг (не превышающую их номинальную стоимость) с учетом затрат по сделке:

Дт 1481 "Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета";

2) на сумму премии:

Дт 1483 "Премия по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета";

3) на сумму дисконта:

Дт 1481 "Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости"

Кт 1482 "Дисконт по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости";

4) на сумму вознаграждения, начисленного предыдущим держателем:

Дт 1745 "Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета".

64. При начислении вознаграждения и амортизации премии (дисконта) по приобретенным долговым ценным бумагам с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму вознаграждения:

Дт 1745 "Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости"

Кт 4481 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости";

2) на сумму премии:

Дт 5308 "Расходы по амортизации премии по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости"

Кт 1483 "Премия по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости";

3) на сумму дисконта:

Дт 1482 "Дисконт по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости"

Кт 4482 "Доходы по амортизации дисконта по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости".

65. При погашении эмитентом начисленного вознаграждения по долговым ценным бумагам осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета"

Кт 1745 "Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости".

66. При продаже долговых ценных бумаг после начисления объявленного вознаграждения и амортизации премии (дисконта) долговых ценных бумаг в соответствии с пунктом 64 настоящей Инструкции осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму несамортизированной премии:

Дт 1481 "Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости"

Кт 1483 "Премия по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости";

2) на сумму несамортизированного дисконта:

Дт 1482 "Дисконт по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости"

Кт 1481 "Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости";

3) на сумму сделки по продаже ценных бумаг, учитываемых по амортизированной стоимости:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета"

Кт 1481 "Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости"

1745 "Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости";

4) на сумму разницы, в случае превышения суммы сделки о продаже ценных бумаг, учитываемых по амортизированной стоимости, над их учетной стоимостью:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета"

Кт 4510 "Доходы по купле-продаже ценных бумаг";

5) на сумму разницы, в случае превышения учетной стоимости ценных бумаг, учитываемых по амортизированной стоимости, над суммой сделки о продаже ценных бумаг:

Дт 5510 "Расходы по купле-продаже ценных бумаг"

Кт 1481 "Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости".

67. При создании (увеличении) резервов (провизий) под ожидаемые кредитные убытки по долговым ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 5464 "Ассигнования на резервы (провизии) по ценным бумагам"

Кт 1486 "Резервы (провизии) на покрытие убытков по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости".

68. При уменьшении (аннулировании) резервов (провизий) под ожидаемые кредитные убытки по долговым ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1486 "Резервы (провизии) на покрытие убытков по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости"

Кт 4954 "Доходы от восстановления резервов (провизий), созданных по ценным бумагам".

69. При погашении эмитентом стоимости долговых ценных бумаг после начисления объявленного вознаграждения и амортизации премии или дисконта на сумму денег, поступивших от эмитента долговых ценных бумаг осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета"

Кт 1481 "Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости"

1745 "Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости".

70. При списании обесцененных ценных бумаг за счет сформированных резервов (провизий) осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1486 "Резервы (провизии) на покрытие убытков по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости"

Кт 1481 "Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости"

1745 "Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по амортизированной стоимости".

На сумму несамортизированной части дисконта и (или) премии бухгалтерские записи осуществляются в соответствии с пунктом 66 настоящей Инструкции.

71. При проведении операций с долговыми ценными бумагами в иностранной валюте бухгалтерские записи осуществляются с использованием счетов валютной позиции и контрстоимости (1858 "Короткая валютная позиция по иностранной валюте", 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (длинной валютной позиции)", 2858 "Длинная валютная позиция по иностранной валюте", 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (короткой валютной позиции)").

Параграф 4. Учет ценных бумаг, выпущенных банком в обращение

Сноска. Заголовок параграфа 4 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

72. При выпуске банком ценных бумаг в обращение осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму реализации облигаций (не превышающую их номинальную стоимость):

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета"

Кт 2301 "Выпущенные в обращение облигации"

2303 "Выпущенные в обращение прочие ценные бумаги"

2406 "Субординированные облигации";

2) на сумму премии:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета"

Кт 2304 "Премия по выпущенным в обращение ценным бумагам"

2403 "Премия по выпущенным в обращение субординированным

облигациям";

3) на сумму дисконта:

Дт 2305 "Дисконт по выпущенным в обращение ценным бумагам"

2404 "Дисконт по выпущенным в обращение субординированным

облигациям"

Кт 2301 "Выпущенные в обращение облигации"

2303 "Выпущенные в обращение прочие ценные бумаги"

2406 "Субординированные облигации".

73. При начислении вознаграждения и амортизации премии (скидки) по выпущенным банком в обращение ценным бумагам с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму вознаграждения:

Дт 5301 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения

по выпущенным в обращение облигациям"

5303 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения

по выпущенным в обращение прочим ценным бумагам"

5406 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по

субординированным облигациям"

Кт 2730 "Начисленные расходы по выпущенным в обращение

ценным бумагам"

2756 "Начисленные расходы по субординированным облигациям",

на сумму амортизации премии:

Дт 2304 "Премия по выпущенным в обращение ценным бумагам"

2403 "Премия по выпущенным в обращение субординированным

облигациям"

Кт 4454 "Доходы по амортизации премии по выпущенным в обращение

ценным бумагам"

4455 "Доходы по амортизации премии по выпущенным в обращение

субординированным облигациям",

на сумму амортизации дисконта:

Дт 5307 "Расходы по амортизации дисконта по выпущенным

в обращение ценным бумагам"

5404 "Расходы по амортизации дисконта по выпущенным

в обращение субординированным облигациям"

Кт 2305 "Дисконт по выпущенным в обращение ценным бумагам"

2404 "Дисконт по выпущенным в обращение субординированным

облигациям".

74. При погашении банком начисленного вознаграждения по выпущенным в обращение ценным бумагам осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 2730 "Начисленные расходы по выпущенным в обращение

ценным бумагам"

2756 "Начисленные расходы по субординированным облигациям"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета".

75. При погашении банком выпущенных в обращение ценных бумаг после начисления вознаграждения и амортизации премии/дисконта осуществляется следующая бухгалтерская запись:

на сумму денег, выплаченных банком:

Дт 2301 "Выпущенные в обращение облигации"

2303 "Выпущенные в обращение прочие ценные бумаги"

2406 "Субординированные облигации"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2010 "Корреспондентские счета".

Глава 6-1. Бухгалтерский учет динамических резервов

Сноска. Заголовок главы 6-1 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.11.2016 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

75-1. При возникновении необходимости признания динамических резервов или увеличении ранее признанных динамических резервов осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 3599 "Нераспределенная чистая прибыль (непокрытый убыток)"

Кт 3400 "Динамические резервы".

75-2. При уменьшении ранее признанных динамических резервов осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 3400 "Динамические резервы"

Кт 3599 "Нераспределенная чистая прибыль (непокрытый

убыток)".

Глава 7. Бухгалтерский учет операций РЕПО и обратное РЕПО

Сноска. Заголовок главы 7 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.11.2016 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

76. При осуществлении операций РЕПО на сумму сделки осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

Кт 2255 "Операции "РЕПО" с ценными бумагами".

77. При начислении расходов в виде вознаграждения по операции РЕПО осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 5250 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по операциям

"РЕПО" с ценными бумагами"

Кт 2725 "Начисленные расходы по операциям "РЕПО" с ценными бумагами".

78. При получении ранее переданных по операции РЕПО ценных бумаг на сумму начисленных расходов в виде вознаграждения по операции РЕПО и сумму закрытия операции РЕПО (стоимость закрытия сделки, установленная на момент заключения данной сделки) осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 2255 "Операции "РЕПО" с ценными бумагами"

2725 "Начисленные расходы по операциям "РЕПО"

с ценными бумагами"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках".

79. При совершении операции обратного РЕПО (при покупке ценных бумаг) на сумму операции осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1461 "Операции "обратное РЕПО" с ценными бумагами"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках".

Сноска. Пункт 79 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 31.01.2011 № 4 (вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

80. При начислении вознаграждения по операции обратного РЕПО осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1748 "Начисленные доходы по операциям "обратное РЕПО"

с ценными бумагами"

Кт 4465 "Доходы, связанные с получением вознаграждения

по операциям "обратное РЕПО" с ценными бумагами".

81. При передаче ранее полученных ценных бумаг по операции обратного РЕПО на сумму начисленного вознаграждения по операции обратного РЕПО и сумму закрытия операции обратного РЕПО (стоимость закрытия сделки, установленная на момент заключения данной сделки) осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

Кт 1461 "Операции "обратное РЕПО" с ценными бумагами"

1748 "Начисленные доходы по операциям "обратное РЕПО"

с ценными бумагами".

Сноска. Пункт 81 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 31.01.2011 № 4 (вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

82. При осуществлении операций РЕПО и обратное РЕПО в иностранной валюте бухгалтерские записи осуществляются с использованием счетов валютной позиции и контрстоимости (1858 "Короткая валютная позиция по иностранной валюте", 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (длинной валютной позиции)", 2858 "Длинная валютная позиция по иностранной валюте", 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (короткой валютной позиции)").

Глава 8. Бухгалтерский учет операций по покупке и продаже аффинированных драгоценных металлов

Сноска. Заголовок главы 8 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.11.2016 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

83. При заключении сделки спот по покупке аффинированных драгоценных металлов осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований по покупке аффинированных драгоценных металлов:

Дт 6415 "Условные требования по купле-продаже аффинированных

драгоценных металлов"

Кт 6998 "Позиция по сделкам с аффинированными драгоценными

металлами";

на сумму условных обязательств по покупке аффинированных драгоценных металлов:

Дт 6998 "Позиция по сделкам с аффинированными драгоценными

металлами"

Кт 6915 "Условные обязательства по купле-продаже

аффинированных драгоценных металлов";

2) на сумму требований и обязательств по покупке аффинированных драгоценных металлов за тенге:

Дт 1894 "Требования по операциям спот"

Кт 2872 "Длинная позиция по аффинированным драгоценным

металлам";

одновременно:

Дт 1874 "Контрстоимость аффинированных драгоценных металлов в

тенге (длинной позиции по аффинированным драгоценным

металлам)"

Кт 2894 "Обязательства по операциям спот".

При возникновении разницы между справедливой стоимостью и стоимостью приобретения аффинированных драгоценных металлов осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму положительной разницы:

Дт 1874 "Контрстоимость аффинированных драгоценных металлов в

тенге (длинной позиции по аффинированным драгоценным

металлам)"

Кт 4540 "Доходы по купле-продаже драгоценных металлов";

на сумму отрицательной разницы:

Дт 5540 "Расходы по купле-продаже драгоценных металлов"

Кт 1874 "Контрстоимость аффинированных драгоценных металлов в

тенге (длинной позиции по аффинированным драгоценным

металлам)";

3) на сумму требований по покупке аффинированных драгоценных металлов за иностранную валюту:

Дт 1894 "Требования по операциям спот"

Кт 2872 "Длинная позиция по аффинированным драгоценным

металлам";

на сумму обязательств по покупке аффинированных драгоценных металлов за иностранную валюту:

Дт 1858 "Короткая валютная позиция по иностранной валюте"

Кт 2894 "Обязательства по операциям спот";

одновременно:

Дт 1874 "Контрстоимость аффинированных драгоценных металлов в

тенге (длинной позиции по аффинированным драгоценным

металлам)"

Кт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (короткой

валютной позиции)".

При возникновении разницы между справедливой стоимостью и стоимостью приобретения аффинированных драгоценных металлов осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму положительной разницы:

Дт 1874 "Контрстоимость аффинированных драгоценных металлов в

тенге (длинной позиции по аффинированным драгоценным

металлам)"

Кт 4540 "Доходы по купле-продаже драгоценных металлов";

на сумму отрицательной разницы:

Дт 5540 "Расходы по купле-продаже драгоценных металлов"

Кт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (короткой

валютной позиции)".

Сноска. Пункт 83 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 31.01.2011 № 4 (вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

84. На дату валютирования сделки спот по покупке аффинированных драгоценных металлов осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму условных обязательств по покупке аффинированных драгоценных металлов:

Дт 6915 "Условные обязательства по купле-продаже

аффинированных драгоценных металлов"

Кт 6998 "Позиция по сделкам с аффинированными драгоценными

металлами";

на сумму условных требований по покупке аффинированных драгоценных металлов:

Дт 6998 "Позиция по сделкам с аффинированными драгоценными

металлами"

Кт 6415 "Условные требования по купле-продаже аффинированных

драгоценных металлов";

на сумму сделки:

Дт 1010 "Аффинированные драгоценные металлы"

Кт 1894 "Требования по операциям спот",

одновременно:

Дт 2894 "Обязательства по операциям спот"

5540 "Расходы по купле-продаже драгоценных металлов"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

4540 "Доходы по купле-продаже драгоценных металлов".

Сноска. Пункт 84 с изменениями, внесенными постановлениями Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2); от 31.01.2011 № 4 (вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

85. При заключении сделки спот по продаже аффинированных драгоценных металлов осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований по продаже аффинированных драгоценных металлов:

Дт 6415 "Условные требования по купле-продаже аффинированных

драгоценных металлов"

Кт 6998 "Позиция по сделкам с аффинированными драгоценными

металлами";

на сумму условных обязательств по продаже аффинированных драгоценных металлов:

Дт 6998 "Позиция по сделкам с аффинированными драгоценными

металлами"

Кт 6915 "Условные обязательства по купле-продаже

аффинированных драгоценных металлов";

2) на сумму требований и обязательств по продаже аффинированных драгоценных металлов за тенге:

Дт 1894 "Требования по операциям спот"

Кт 2873 "Контрстоимость аффинированных драгоценных металлов в

тенге (короткой позиции по аффинированным драгоценным

металлам)";

одновременно:

Дт 1873 "Короткая позиция по аффинированным драгоценным

металлам"

Кт 2894 "Обязательства по операциям спот".

При возникновении разницы между справедливой стоимостью и стоимостью продажи аффинированных драгоценных металлов осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму положительной разницы:

Дт 5540 "Расходы по купле-продаже драгоценных металлов"

Кт 2873 "Контрстоимость аффинированных драгоценных металлов в

тенге (короткой позиции по аффинированным драгоценным

металлам)";

на сумму отрицательной разницы:

Дт 2873 "Контрстоимость аффинированных драгоценных металлов в

тенге (короткой позиции по аффинированным драгоценным

металлам)"

Кт 4540 "Доходы по купле-продаже драгоценных металлов";

3) на сумму требований по продаже аффинированных драгоценных металлов за иностранную валюту:

Дт 1894 "Требования по операциям спот"

Кт 2858 "Длинная валютная позиция по иностранной валюте";

на сумму обязательств по продаже аффинированных драгоценных металлов за иностранную валюту:

Дт 1873 "Короткая позиция по аффинированным драгоценным

металлам"

Кт 2894 "Обязательства по операциям спот";

одновременно:

Дт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (длинной

валютной позиции)"

Кт 2873 "Контрстоимость аффинированных драгоценных металлов в

тенге (короткой позиции по аффинированным драгоценным

металлам)".

При возникновении разницы между справедливой стоимостью и стоимостью продажи аффинированных драгоценных металлов осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму положительной разницы:

Дт 5540 "Расходы по купле-продаже драгоценных металлов"

Кт 2873 "Контрстоимость аффинированных драгоценных металлов в

тенге (короткой позиции по аффинированным драгоценным

металлам)";

на сумму отрицательной разницы:

Дт 2873 "Контрстоимость аффинированных драгоценных металлов в

тенге (короткой позиции по аффинированным драгоценным

металлам)"

Кт 4540 "Доходы по купле-продаже драгоценных металлов".

Сноска. Пункт 85 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 31.01.2011 № 4 (вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

86. На дату валютирования сделки спот по продаже аффинированных драгоценных металлов осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму условных обязательств по продаже аффинированных драгоценных металлов:

Дт 6915 "Условные обязательства по купле-продаже

аффинированных драгоценных металлов"

Кт 6998 "Позиция по сделкам с аффинированными драгоценными

металлами";

на сумму условных требований по продаже аффинированных драгоценных металлов:

Дт 6998 "Позиция по сделкам с аффинированными драгоценными

металлами"

Кт 6415 "Условные требования по купле-продаже аффинированных

драгоценных металлов";

на сумму денег, выраженную в тенге и получаемую за реализуемые аффинированные драгоценные металлы:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

5540 "Расходы по купле-продаже драгоценных металлов"

Кт 1894 "Требования по операциям спот"

4540 "Доходы по купле-продаже драгоценных металлов";

одновременно:

Дт 2894 "Обязательства по операциям спот"

Кт 1010 "Аффинированные драгоценные металлы".

Сноска. Пункт 86 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 31.01.2011 № 4 (вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

Глава 9. Бухгалтерский учет операций с производными финансовыми инструментами

Сноска. Заголовок главы 9 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.11.2016 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 1. Учет операций с форвардными сделками

Сноска. Заголовок параграфа 1 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

87. В день заключения форвардной сделки на сумму условных требований в соответствии с условиями форвардной сделки на покупку и/или продажу базового актива осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт 6205 "Условные требования по покупке ценных бумаг"

6305 "Условные требования по продаже ценных бумаг"

6350 "Условные требования по прочим производным финансовым инструментам"

6405 "Условные требования по купле-продаже иностранной валюты"

6415 "Условные требования по купле-продаже аффинированных

драгоценных металлов"

Кт 6996 "Позиция по сделкам с прочими активами"

6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами"

6998 "Позиция по сделкам с аффинированными драгоценными

металлами"

6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой",

одновременно, на сумму условных обязательств в соответствии с условиями форвардной сделки на покупку и/или продажу базового актива:

Дт 6996 "Позиция по сделкам с прочими активами"

6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами"

6998 "Позиция по сделкам с аффинированными драгоценными

металлами"

6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой"

Кт 6705 "Условные обязательства по покупке ценных бумаг"

6805 "Условные обязательства по продаже ценных бумаг"

6850 "Условные обязательства по прочим производным

финансовым инструментам"

6905 "Условные обязательства по купле-продаже иностранной

валюты"

6915 "Условные обязательства по купле-продаже аффинированных

драгоценных металлов".

Сноска. Пункт 87 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

88. При переоценке форвардной сделки по покупке и/или продаже иностранной валюты по справедливой стоимости с периодичностью, установленной учетной политикой банка, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму положительного изменения справедливой стоимости форвардной сделки:

Дт 1892 "Требования по операциям форвард"

Кт 4560 "Нереализованный доход от переоценки форвардных операций

по ценным бумагам"

4570 "Нереализованный доход от переоценки форвардных операций

по иностранной валюте"

4580 "Нереализованный доход от переоценки форвардных операций

по аффинированным драгоценным металлам"

4594 "Нереализованный доход от переоценки операций с

прочими производными финансовыми инструментами";

2) на сумму отрицательного изменения справедливой стоимости форвардной сделки:

Дт 5560 "Нереализованный расход от переоценки форвардных операций

по ценным бумагам"

5570 "Нереализованный расход от переоценки форвардных операций

по иностранной валюте"

5580 "Нереализованный расход от переоценки форвардных операций

по аффинированным драгоценным металлам"

5594 "Нереализованный расход от переоценки операций с

прочими производными финансовыми инструментами"

Кт 2892 "Обязательства по операциям форвард";

3) на сумму положительной/отрицательной корректировки справедливой стоимости форвардной сделки:

Дт 2892 "Обязательства по операциям форвард"

Кт 1892 "Требования по операциям форвард".

Сноска. Пункт 88 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

89. На дату закрытия открытой позиции и/или исполнения форвардной сделки осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований/обязательств в соответствии с условиями форвардной сделки на покупку и/или продажу базового актива:

на сумму условных требований:

Дт 6996 "Позиция по сделкам с прочими активами"

6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами"

6998 "Позиция по сделкам с аффинированными драгоценными

металлами"

6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой"

Кт 6205 "Условные требования по покупке ценных бумаг"

6305 "Условные требования по продаже ценных бумаг"

6350 "Условные требования по прочим производным

финансовым инструментам"

6405 "Условные требования по купле-продаже иностранной валюты"

6415 "Условные требования по купле-продаже аффинированных

драгоценных металлов",

на сумму условных обязательств:

Дт 6705 "Условные обязательства по покупке ценных бумаг"

6805 "Условные обязательства по продаже ценных бумаг"

6850 "Условные обязательства по прочим производным

финансовым инструментам"

6905 "Условные обязательства по купле-продаже иностранной

валюты"

6915 "Условные обязательства по купле-продаже аффинированных

драгоценных металлов"

Кт 6996 "Позиция по сделкам с прочими активами"

6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами"

6998 "Позиция по сделкам с аффинированными драгоценными

металлами"

6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой";

2) при погашении банком или контрпартнером стоимости форвардной сделки (закрытие открытой позиции) деньгами на нетто основе:

при отрицательной стоимости форвардной сделки:

Дт 2892 "Обязательства по операциям форвард"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц",

при положительной стоимости форвардной сделки:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

Кт 1892 "Требования по операциям форвард";

3) при исполнении форвардной сделки по покупке базового актива:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

1452 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

1481 "Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости"

1201 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

1892 "Требования по операциям форвард"

2203 "Текущие счета юридических лиц";

4) при исполнении форвардной сделки по продаже базового актива:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2892 "Обязательства по операциям форвард"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

1201 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

1452 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

1481 "Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости";

5) на сумму реализованных доходов от переоценки форвардной сделки на покупку/продажу иностранной валюты:

Дт 4560 "Нереализованный доход от переоценки форвардных операций

по ценным бумагам"

4570 "Нереализованный доход от переоценки форвардных операций

по иностранной валюте"

4580 "Нереализованный доход от переоценки форвардных операций

по аффинированным драгоценным металлам"

4594 "Нереализованный доход от переоценки операций с

прочими производными финансовыми инструментами"

Кт 4892 "Доходы по операциям форвард"

5560 "Нереализованный расход от переоценки форвардных операций

по ценным бумагам"

5570 "Нереализованный расход от переоценки форвардных операций

по иностранной валюте"

5580 "Нереализованный расход от переоценки форвардных операций

по аффинированным драгоценным металлам"

5594 "Нереализованный расход от переоценки операций с

прочими производными финансовыми инструментами";

6) на сумму реализованных расходов от переоценки форвардной сделки на покупку/продажу иностранной валюты:

Дт 4560 "Нереализованный доход от переоценки форвардных операций

по ценным бумагам"

4570 "Нереализованный доход от переоценки форвардных операций

по иностранной валюте"

4580 "Нереализованный доход от переоценки форвардных операций

по аффинированным драгоценным металлам"

4594 "Нереализованный доход от переоценки операций с

прочими производными финансовыми инструментами"

5892 "Расходы по операциям форвард"

Кт 5560 "Нереализованный расход от переоценки форвардных операций

по ценным бумагам"

5570 "Нереализованный расход от переоценки форвардных операций

по иностранной валюте"

5580 "Нереализованный расход от переоценки форвардных операций

по аффинированным драгоценным металлам"

5594 "Нереализованный расход от переоценки операций с

прочими производными финансовыми инструментами".

Сноска. Пункт 89 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2); от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

90. При проведении операций с форвардными сделками в иностранной валюте бухгалтерские записи осуществляются с использованием счетов валютной позиции и контрстоимости (1858 "Короткая валютная позиция по иностранной валюте", 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (длинной валютной позиции)", 2858 "Длинная валютная позиция по иностранной валюте", 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (короткой валютной позиции)").

Параграф 2. Учет операций по фьючерсным сделкам

Сноска. Заголовок параграфа 2 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

91. В день заключения фьючерсной сделки на покупку или продажу базового актива осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований в соответствии с условиями фьючерсной сделки:

Дт 6210 "Условные требования по операциям фьючерс"

Кт 6996 "Позиция по сделкам с прочими активами"

6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами"

6998 "Позиция по сделкам с аффинированными драгоценными

металлами"

6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой";

2) на сумму условных обязательств в соответствии с условиями фьючерсной сделки:

Дт 6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами"

6998 "Позиция по сделкам с аффинированными драгоценными металлами"

6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой"

Кт 6710 "Условные обязательства по операциям фьючерс"

6996 "Позиция по сделкам с прочими активами".

Сноска. Пункт 91 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

92. При выплате маржи в соответствии с условиями фьючерсной сделки осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1852 "Расчеты с профессиональными участниками рынка

ценных бумаг"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц".

93. При переоценке фьючерсной сделки на покупку и/или продажу базового актива по справедливой стоимости осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму положительного изменения справедливой стоимости фьючерсной сделки:

Дт 1891 "Требования по операциям фьючерс"

Кт 4590 "Нереализованный доход от переоценки финансовых

фьючерсов";

2) на сумму отрицательного изменения справедливой стоимости фьючерсной сделки:

Дт 5590 "Нереализованный расход от переоценки финансовых

фьючерсов"

Кт 2891 "Обязательства по операциям фьючерс";

3) на сумму числящейся положительной/отрицательной корректировки справедливой стоимости фьючерсной сделки:

Дт 2891 "Обязательства по операциям фьючерс"

Кт 1891 "Требования по операциям фьючерс".

Сноска. Пункт 93 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

94. При выплате банком в пользу контрпартнера/контрпартнером в пользу банка суммы маржи осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму маржи, дополнительно выплаченной банком:

Дт 1852 "Расчеты с профессиональными участниками рынка

ценных бумаг"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц";

2) на сумму маржи, полученной от контрпартнера:

Дт 1852 "Расчеты с профессиональными участниками рынка

ценных бумаг"

Кт 2852 "Расчеты с профессиональными участниками рынка

ценных бумаг";

3) при списании допустимой числящейся маржи со счета, открытого на фондовой бирже/у брокера:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

Кт 1852 "Расчеты с профессиональными участниками рынка

ценных бумаг";

4) на сумму маржи, полученной фондовой биржей/брокером:

Дт 2852 "Расчеты с профессиональными участниками рынка

ценных бумаг"

Кт 1852 "Расчеты с профессиональными участниками рынка

ценных бумаг".

95. На дату закрытия открытой позиции фьючерсной сделки осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований в соответствии с условиями фьючерсной сделки на покупку и/или продажу базового актива:

Дт 6996 "Позиция по сделкам с прочими активами"

6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами"

6998 "Позиция по сделкам с аффинированными

драгоценными металлами"

6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой"

Кт 6210 "Условные требования по операциям фьючерс";

2) на сумму условных обязательств в соответствии с условиями фьючерсной сделки на покупку и/или продажу базового актива:

Дт 6710 "Условные обязательства по операциям фьючерс"

Кт 6996 "Позиция по сделкам с прочими активами"

6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами"

6998 "Позиция по сделкам с аффинированными драгоценными

металлами"

6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой";

3) при погашении банком или контрпартнером стоимости фьючерсной сделки (закрытие открытой позиции) деньгами на нетто основе:

при погашении фьючерсной сделки на нетто основе:

Дт 2891 "Обязательства по операциям фьючерс"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

1852 "Расчеты с профессиональными участниками рынка

ценных бумаг"

2203 "Текущие счета юридических лиц",

при погашении контрпартнером фьючерсной сделки на нетто основе:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2852 "Расчеты с профессиональными участниками рынка

ценных бумаг"

Кт 1852 "Расчеты с профессиональными участниками рынка

ценных бумаг"

1891 "Требования по операциям фьючерс";

4) на сумму реализованных доходов и расходов от переоценки фьючерсной сделки:

Дт 5891 "Расходы по операциям фьючерс"

4590 "Нереализованный доход от переоценки финансовых

фьючерсов"

Кт 4891 "Доходы по операциям фьючерс"

5590 "Нереализованный расход от переоценки финансовых

фьючерсов".

Сноска. Пункт 95 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

96. При осуществлении операций по фьючерсным сделкам в иностранной валюте осуществляются бухгалтерские записи с использованием счетов валютной позиции и контрстоимости (1858 "Короткая валютная позиция по иностранной валюте", 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (длинной валютной позиции)", 2858 "Длинная валютная позиция по иностранной валюте", 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (короткой валютной позиции)").

Параграф 3. Учет операций по сделкам опцион

Сноска. Заголовок параграфа 3 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

97. В день приобретения опциона "колл/пут" на покупку/продажу базового актива осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований в соответствии с условиями приобретенного опциона "колл/пут":

Дт 6225 "Условные требования по приобретенным опционным

операциям - "колл/пут"

Кт 6996 "Позиция по сделкам с прочими активами"

6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами"

6998 "Позиция по сделкам с аффинированными драгоценными

металлами"

6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой",

одновременно, на сумму условных обязательств в соответствии с условиями приобретенного опциона "колл/пут":

Дт 6996 "Позиция по сделкам с прочими активами"

6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами"

6998 "Позиция по сделкам с аффинированными драгоценными

металлами"

6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой"

Кт 6725 "Условные обязательства по приобретенным опционным

операциям - "колл/пут" - контрсчет";

2) на сумму выплаченной премии по приобретенному опциону "колл/пут":

Дт 1893 "Требования по опционным операциям"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц".

Сноска. Пункт 97 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

98. С периодичностью, установленной учетной политикой банка, а также на дату исполнения опциона "колл/пут" производится переоценка приобретенного опциона "колл/пут" по справедливой стоимости и осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму положительного изменения справедливой стоимости приобретенного опциона "колл/пут":

Дт 1893 "Требования по опционным операциям"

Кт 4591 "Нереализованный доход от переоценки

опционных операций";

2) на сумму отрицательного изменения справедливой стоимости приобретенного опциона "колл/пут":

Дт 5591 "Нереализованный расход от переоценки

опционных операций"

Кт 1893 "Требования по опционным операциям".

99. На дату закрытия открытой позиции при исполнении приобретенного опциона "колл/пут" осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований по условиям приобретенного опциона "колл/пут":

Дт 6996 "Позиция по сделкам с прочими активами"

6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами"

6998 "Позиция по сделкам с аффинированными драгоценными

металлами"

6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой"

Кт 6225 "Условные требования по приобретенным опционным

операциям - "колл/пут",

одновременно, на сумму условных обязательств по условиям приобретенного опциона "колл/пут":

Дт 6725 "Условные обязательства по приобретенным опционным

операциям - "колл/пут" - контрсчет"

Кт 6996 "Позиция по сделкам с прочими активами"

6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами"

6998 "Позиция по сделкам с аффинированными драгоценными

металлами"

6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой";

2) при погашении стоимости опциона "колл/пут" (закрытие открытой позиции) деньгами:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

Кт 1893 "Требования по опционным операциям";

3) при приобретении базового актива по условиям приобретенного опциона "колл":

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

1201 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

1452 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

1481 "Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

1893 "Требования по опционным операциям"

2203 "Текущие счета юридических лиц";

4) при продаже базового актива по условиям приобретенного опциона "пут":

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц";

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

1201 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

1452 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

1481 "Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости"

1893 "Требования по опционным операциям";

5) на сумму реализованных доходов по приобретенному опциону "колл/пут":

Дт 4591 "Нереализованный доход от переоценки опционных операций"

Кт 4893 "Доходы по опционным операциям"

5591 "Нереализованный расход от переоценки опционных операций";

6) на сумму реализованных расходов по приобретенному опциону "колл/пут":

Дт 4591 "Нереализованный доход от переоценки опционных операций"

5893 "Расходы по опционным операциям"

Кт 5591 "Нереализованный расход от переоценки опционных операций".

Сноска. Пункт 99 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2); от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

100. В день продажи опциона "колл/пут" на покупку/продажу базового актива осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований по условиям проданного опциона "колл/пут":

Дт 6325 "Условные требования по проданным опционным

операциям - "колл/пут" - контрсчет"

Кт 6996 "Позиция по сделкам с прочими активами"

6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами"

6998 "Позиция по сделкам с аффинированными драгоценными

металлами"

6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой",

одновременно, на сумму условных обязательств по условиям проданного опциона "колл/пут":

Дт 6996 "Позиция по сделкам с прочими активами"

6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами"

6998 "Позиция по сделкам с аффинированными драгоценными

металлами"

6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой"

Кт 6825 "Условные обязательства по проданным опционным

операциям - "колл/пут";

2) на сумму полученной премии по проданному опциону "колл/пут":

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

Кт 2893 "Обязательства по опционным операциям".

Сноска. Пункт 100 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

101. С периодичностью, установленной учетной политикой банка, а также на дату исполнения сделки опцион производится переоценка по справедливой стоимости проданного опциона "колл/пут", и осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму положительного изменения справедливой стоимости проданного опциона "колл/пут":

Дт 2893 "Обязательства по опционным операциям"

Кт 4591 "Нереализованный доход от переоценки опционных операций";

2) на сумму отрицательного изменения справедливой стоимости проданного опциона "колл/пут":

Дт 5591 "Нереализованный расход от переоценки опционных операций"

Кт 2893 "Обязательства по опционным операциям".

102. На дату закрытия открытой позиции, при исполнении проданного опциона "колл/пут" осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований по условиям проданного опциона "колл/пут":

Дт 6996 "Позиция по сделкам с прочими активами"

6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами"

6998 "Позиция по сделкам с аффинированными драгоценными

металлами"

6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой"

Кт 6325 "Условные требования по проданным опционным

операциям - "колл/пут" - контрсчет",

одновременно, на сумму условных обязательств по условиям проданного опциона "колл/пут":

Дт 6825 "Условные обязательства по проданным опционным

операциям - "колл/пут"

Кт 6996 "Позиция по сделкам с прочими активами"

6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами"

6998 "Позиция по сделкам с аффинированными драгоценными

металлами"

6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой";

2) при погашении стоимости опциона "колл/пут" (закрытие открытой позиции) деньгами:

Дт 2893 "Обязательства по опционным операциям"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц";

3) при продаже базового актива по условиям проданного опциона "колл":

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2893 "Обязательства по опционным операциям"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

1201 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

1452 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

1481 "Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости";

4) при приобретении базового актива по условиям проданного опциона "пут":

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

1201 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

1452 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

1481 "Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости"

2893 "Обязательства по опционным операциям"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц";

5) на сумму реализованных доходов по проданному опциону "колл/пут":

Дт 4591 "Нереализованный доход от переоценки опционных операций"

Кт 4893 "Доходы по опционным операциям"

5591 "Нереализованный расход от переоценки опционных операций";

6) на сумму реализованных расходов по проданному опциону "колл/пут":

Дт 4591 "Нереализованный доход от переоценки опционных операций"

5893 "Расходы по опционным операциям"

Кт 5591 "Нереализованный расход от переоценки опционных операций".

Сноска. Пункт 102 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2); от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

103. При осуществлении операций по сделке опцион в иностранной валюте бухгалтерские записи осуществляются с использованием счетов валютной позиции и контрстоимости (1858 "Короткая валютная позиция по иностранной валюте", 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (длинной валютной позиции)", 2858 "Длинная валютная позиция по иностранной валюте", 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (короткой валютной позиции)").

Параграф 4. Учет сделок своп

Сноска. Заголовок параграфа 4 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

104. В день заключения сделки валютный своп по покупке иностранной валюты с обратной продажей на условиях спот плюс форвард на основании паспорта сделки осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму требований и обязательств в тенге и иностранной валюте:

Дт 1895 "Требования по операциям своп"

Кт 2858 "Длинная валютная позиция по иностранной валюте",

одновременно:

Дт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге

(длинной валютной позиции)"

Кт 2895 "Обязательства по операциям своп";

2) в случае если курс покупки ниже учетного курса:

Дт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге

(длинной валютной позиции)"

Кт 4895 "Доходы по операциям своп";

3) в случае если курс покупки выше учетного курса:

Дт 5895 "Расходы по операциям своп"

Кт 2895 "Обязательства по операциям своп";

4) на сумму условных требований и обязательств по обратной продаже иностранной валюты:

Дт 6405 "Условные требования по купле-продаже иностранной

валюты" (отдельный лицевой счет для сделки валютный

своп)

Кт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой";

на сумму обязательств в иностранной валюте:

Дт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой"

Кт 6905 "Условные обязательства по купле-продаже иностранной

валюты" (отдельный лицевой счет для сделки валютный

своп).

Сноска. Пункт 104 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

105. На дату валютирования при открытии сделки своп осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму приобретаемой иностранной валюты:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

Кт 1895 "Требования по операциям своп",

на сумму в тенге:

Дт 2895 "Обязательства по операциям своп"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц";

2) исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

106. При переоценке сделки валютный своп по справедливой стоимости осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму положительной разницы:

Дт 1895 "Требования по операциям своп"

Кт 4593 "Нереализованный доход от переоценки операций своп";

2) на сумму отрицательной разницы:

Дт 5593 "Нереализованный расход от переоценки операций своп"

Кт 2895 "Обязательства по операциям своп";

3) на сумму требований и обязательств:

Дт 2895 "Обязательства по операциям своп"

Кт 1895 "Требования по операциям своп".

107. На дату валютирования при закрытии сделки валютный своп осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму тенге, получаемых за реализуемую иностранную валюту:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

Кт 2870 "Прочие транзитные счета",

на сумму реализуемой иностранной валюты:

Дт 1858 "Короткая валютная позиция по иностранной валюте"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц",

на сумму контрстоимости короткой валютной позиции:

Дт 2870 "Прочие транзитные счета"

Кт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге

(короткой валютной позиции)",

при положительной стоимости сделки валютный своп:

Дт 2870 "Прочие транзитные счета"

Кт 1895 "Требования по операциям своп",

при отрицательной стоимости сделки валютный своп:

Дт 2895 "Обязательства по операциям своп"

Кт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге

(короткой валютной позиции)".

На сумму реализованных доходов/расходов от переоценки сделки валютный своп осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму реализованных доходов:

Дт 4593 "Нереализованный доход от переоценки операций своп"

Кт 4895 "Доходы по операциям своп"

5593 "Нереализованный расход от переоценки операций своп";

2) на сумму реализованных расходов:

Дт 4593 "Нереализованный доход от переоценки операций своп"

5895 "Расходы по операциям своп"

Кт 5593 "Нереализованный расход от переоценки операций своп".

На сумму условных требований и обязательств по обратной продаже иностранной валюты осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований в иностранной валюте:

Дт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой"

Кт 6405 "Условные требования по купле-продаже иностранной

валюты" (отдельный лицевой счет для сделки валютный

своп)";

2) на сумму условных обязательств в иностранной валюте:

Дт 6905 "Условные обязательства по купле-продаже иностранной

валюты" (отдельный лицевой счет для сделки валютный

своп)

Кт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой".

Сноска. Пункт 107 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

108. В день заключения сделки валютный своп по продаже иностранной валюты с обратной покупкой на условиях спот плюс форвард осуществляются следующие бухгалтерские записи:

по продаже иностранной валюты:

1) на сумму требований и обязательств в тенге и иностранной валюте:

Дт 1895 "Требования по операциям своп"

Кт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге

(короткой валютной позиции)",

одновременно:

Дт 1858 "Короткая валютная позиция по иностранной валюте"

Кт 2895 "Обязательства по операциям своп";

2) в случае если курс продажи ниже учетного курса:

Дт 5895 "Расходы по операциям своп"

Кт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге

(короткой валютной позиции)";

3) в случае если курс продажи выше учетного курса:

Дт 1895 "Требования по операциям своп"

Кт 4895 "Доходы по операциям своп";

4) на сумму условных требований и обязательств по обратной покупке иностранной валюты:

на сумму условных требований:

Дт 6405 "Условные требования по купле-продаже иностранной

валюты" (отдельный лицевой счет для сделки валютный

своп)

Кт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой";

на сумму обязательств в тенге по курсу сделки:

Дт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой"

Кт 6905 "Условные обязательства по купле-продаже иностранной

валюты" (отдельный лицевой счет для сделки валютный

своп).

Сноска. Пункт 108 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

109. На дату валютирования при открытии сделки валютный своп осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму реализуемой иностранной валюты:

Дт 2895 "Обязательства по операциям своп"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц",

на сумму денег в тенге, получаемых за реализуемую иностранную валюту:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

Кт 1895 "Требования по операциям своп";

2) исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

110. При переоценке сделки валютный своп по справедливой стоимости осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму положительной разницы:

Дт 1895 "Требования по операциям своп"

Кт 4593 "Нереализованный доход от переоценки операций своп";

2) на сумму отрицательной разницы:

Дт 5593 "Нереализованный расход от переоценки операций своп"

Кт 2895 "Обязательства по операциям своп";

3) на сумму требований и обязательств:

Дт 2895 "Обязательства по операциям своп"

Кт 1895 "Требования по операциям своп".

111. На дату валютирования при закрытии сделки валютный своп осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму тенге, затрачиваемых на покупку иностранной валюты:

Дт 1870 "Прочие транзитные счета"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц",

на сумму приобретаемой иностранной валюты:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

Кт 2858 "Длинная валютная позиция по иностранной валюте",

на сумму контрстоимости длинной валютной позиции:

Дт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге

(длинной валютной позиции)"

Кт 1870 "Прочие транзитные счета",

при положительной стоимости сделки валютный своп:

Дт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге

(длинной валютной позиции)"

Кт 1895 "Требования по операциям своп",

при отрицательной стоимости сделки валютный своп:

Дт 2895 "Обязательства по операциям своп"

Кт 1870 "Прочие транзитные счета".

На сумму реализованных доходов и расходов осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму реализованных доходов:

Дт 4593 "Нереализованный доход от переоценки операций своп"

Кт 4895 "Доходы по операциям своп"

5593 "Нереализованный расход от переоценки операций своп";

2) на сумму реализованных расходов:

Дт 4593 "Нереализованный доход от переоценки операций своп"

5895 "Расходы по операциям своп"

Кт 5593 "Нереализованный расход от переоценки операций своп".

На сумму условных требований и обязательств по обратной покупке иностранной валюты осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований в иностранной валюте:

Дт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой"

Кт 6405 "Условные требования по купле-продаже иностранной

валюты" (отдельный лицевой счет для сделки валютный

своп)";

2) на сумму условных обязательств:

Дт 6905 "Условные обязательства по купле-продаже иностранной

валюты" (отдельный лицевой счет для сделки валютный

своп)

Кт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой".

Сноска. Пункт 111 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

112. В день заключения сделки процентный своп осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований при покупке процентного свопа:

Дт 6240 "Процентный своп"

Кт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой",

одновременно, на сумму условных обязательств при покупке процентного свопа:

Дт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой"

Кт 6740 "Процентный своп";

2) на сумму условных требований при продаже процентного свопа:

Кт 6240 "Процентный своп"

Кт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой",

одновременно, на сумму условных обязательств при продаже процентного свопа:

Дт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой"

Кт 6740 "Процентный своп".

Сноска. Пункт 112 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

113. При переоценке процентного свопа по справедливой стоимости осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму положительной разницы:

Дт 1895 "Требования по операциям своп" (соответствующий субсчет

для учета требований по сделке процентный своп)

Кт 4593 "Нереализованный доход от переоценки операций своп";

2) на сумму отрицательной разницы:

Дт 5593 "Нереализованный расход от переоценки операций своп"

Кт 2895 "Обязательства по операциям своп" (соответствующий

субсчет для учета обязательств по сделке процентный

своп),

на сумму числящейся положительной/отрицательной корректировки справедливой стоимости сделки процентный своп:

Дт 2895 "Обязательства по операциям своп" (соответствующий субсчет

для учета обязательств по сделке процентный своп)

Кт 1895 "Требования по операциям своп" (соответствующий субсчет

для учета требований по сделке процентный своп).

114. При начислении вознаграждения по сделке процентный своп осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму вознаграждения, подлежащего выплате:

Дт 1858 "Короткая валютная позиция по иностранной валюте"

Кт 2727 "Начисленные расходы по операциям с производными

финансовыми инструментами",

одновременно:

Дт 5091 "Другие расходы, связанные с выплатой вознаграждения

по операциям с другими банками"

Кт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге

(короткой валютной позиции)";

2) на сумму вознаграждения к получению:

Дт 1753 "Начисленные доходы по операциям с производными

финансовыми инструментами"

Кт 2858 "Длинная валютная позиция по иностранной валюте",

одновременно:

Дт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге

(длинной валютной позиции)"

Кт 4091 "Другие доходы, связанные с получением вознаграждения

по операциям с другими банками".

Сноска. Пункт 114 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

115. На дату проведения периодических платежей в соответствии с условиями сделки процентный своп осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму полученного вознаграждения:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

Кт 1753 "Начисленные доходы по операциям с производными

финансовыми инструментами",

на сумму выплаченного вознаграждения:

Дт 2727 "Начисленные расходы по операциям с производными

финансовыми инструментами"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц".

Сноска. Пункт 115 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

116. На дату истечения срока сделки процентный своп осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований при покупке процентного свопа:

Дт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой"

Кт 6240 "Процентный своп",

одновременно, на сумму условных обязательств при покупке процентного свопа:

Дт 6740 "Процентный своп"

Кт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой";

2) на сумму условных требований при продаже процентного свопа:

Дт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой"

Кт 6240 "Процентный своп",

одновременно, на сумму условных обязательств при продаже процентного свопа:

Дт 6740 "Процентный своп"

Кт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой".

Сноска. Пункт 116 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

Параграф 5. Учет соглашения о форвардной (будущей)
процентной ставке (FRA)

Сноска. Заголовок параграфа 5 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

117. В день заключения соглашения о форвардной (будущей) процентной ставке (FRA) по привлечению или размещению иностранной валюты в банковский вклад или заем осуществляются следующие бухгалтерские записи:

при покупке соглашения о форвардной (будущей) процентной ставке (FRA):

на сумму требований по привлечению или размещению иностранной валюты в банковский вклад/заем:

Дт 6230 "Приобретенное соглашение о будущем вознаграждении -

контрсчет"

Кт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой",

на сумму обязательств по привлечению или размещению иностранной валюты в банковский вклад/заем:

Дт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой"

Кт 6730 "Приобретенное соглашение о будущем вознаграждении",

при продаже соглашения о форвардной (будущей) процентной ставке (FRA):

на сумму требований по привлечению или размещению иностранной валюты в банковский вклад/заем:

Дт 6330 "Реализованное соглашение о будущем вознаграждении"

Кт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой",

на сумму обязательств по привлечению или размещению иностранной валюты в банковский вклад/заем:

Дт 6999 "Позиция по сделкам с иностранной валютой"

Кт 6830 "Реализованное соглашение о будущем вознаграждении - контрсчет".

118. При переоценке по справедливой стоимости соглашения о форвардной (будущей) процентной ставке (FRA) осуществляются следующие бухгалтерские записи:

если банк является покупателем соглашения о форвардной (будущей) процентной ставке (FRA):

при превышении фиксированной процентной ставки над текущей процентной ставкой по соглашению о форвардной (будущей) процентной ставке (FRA), на сумму превышения:

Дт 1858 "Короткая валютная позиция по иностранной валюте"

Кт 2892 "Обязательства по операциям форвард" (отдельный

лицевой счет),

одновременно:

Дт 5570 "Нереализованный расход от переоценки форвардных операций

по иностранной валюте" (отдельный лицевой счет)

Кт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (короткой

валютной позиции)",

при превышении текущей процентной ставки по соглашению о форвардной (будущей) процентной ставке (FRA) над фиксированной процентной ставкой, на сумму превышения:

Дт 1892 "Требования по операциям форвард" (отдельный лицевой счет)

Кт 2858 "Длинная валютная позиция по иностранной валюте",

одновременно:

Дт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге

(длинной валютной позиции)"

Кт 4570 "Нереализованный доход от переоценки форвардных операций

по иностранной валюте" (отдельный лицевой счет),

если банк является продавцом соглашения о форвардной (будущей) процентной ставке (FRA):

при превышении текущей процентной ставки по соглашению о форвардной (будущей) процентной ставке (FRA) над фиксированной процентной ставкой, на сумму превышения:

Дт 1858 "Короткая валютная позиция по иностранной валюте"

Кт 2892 "Обязательства по операциям форвард" (отдельный

лицевой счет),

одновременно:

Дт 5570 "Нереализованный расход от переоценки форвардных операций

по иностранной валюте" (отдельный лицевой счет)

Кт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (короткой

валютной позиции)",

при превышении фиксированной процентной ставки над текущей процентной ставкой по соглашению о форвардной (будущей) процентной ставке (FRA), на сумму превышения:

Дт 1892 "Требования по операциям форвард" (отдельный лицевой счет)

Кт 2858 "Длинная валютная позиция по иностранной валюте",

одновременно:

Дт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге

(длинной валютной позиции)"

Кт 4570 "Нереализованный доход от переоценки форвардных операций

по иностранной валюте" (отдельный лицевой счет).

119. На дату валютирования по соглашению о форвардной (будущей) процентной ставке (FRA) (день выплаты разницы между плавающей и фиксированной процентными ставками) осуществляются следующие бухгалтерские записи:

если банк является покупателем соглашения о форвардной (будущей) процентной ставке (FRA):

при превышении фиксированной процентной ставки над текущей процентной ставкой по соглашению о форвардной (будущей) процентной ставке (FRA), на сумму превышения:

Дт 2892 "Обязательства по операциям форвард"

(отдельный лицевой счет)

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц",

при превышении текущей процентной ставки по соглашению о форвардной (будущей) процентной ставке (FRA) над фиксированной процентной ставкой, на сумму превышения:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

Кт 1892 "Требования по операциям форвард"

(отдельный лицевой счет),

если банк является продавцом соглашения о форвардной (будущей) процентной ставке (FRA):

при превышении текущей процентной ставки по соглашению о форвардной (будущей) процентной ставке (FRA) над фиксированной процентной ставкой, на сумму превышения:

Дт 2892 "Обязательства по операциям форвард"

(отдельный лицевой счет)

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц",

при превышении фиксированной процентной ставки над текущей процентной ставкой по соглашению о форвардной (будущей) процентной ставке (FRA), на сумму превышения:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

Кт 1892 "Требования по операциям форвард"

(отдельный лицевой счет).

На сумму реализованных доходов и расходов осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт 4570 "Нереализованный доход от переоценки форвардных операций

по иностранной валюте" (отдельный лицевой счет)

Кт 4892 "Доходы по операциям форвард" (отдельный лицевой счет),

одновременно:

Дт 5892 "Расходы по операциям форвард" (отдельный лицевой счет)

Кт 5570 "Нереализованный расход от переоценки форвардных операций

по иностранной валюте" (отдельный лицевой счет).

При наступлении даты привлечения или размещения базового актива в банковский вклад/заем осуществляются бухгалтерские записи по сторнированию ранее осуществленных бухгалтерских записей по внебалансовым счетам.

Параграф 6. Учет кредитно-дефолтных своп сделок

Сноска. Заголовок параграфа 6 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

120. При заключении кредитно-дефолтной своп сделки осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при покупке покупателем по кредитно-дефолтной своп сделке:

на сумму условных требований:

Дт 6305 "Условные требования по продаже ценных бумаг"

Кт 6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами",

на сумму условных обязательств:

Дт 6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами"

Кт 6805 "Условные обязательства по продаже ценных бумаг",

на сумму выплаченной премии (в случае оплаты премии в день заключения сделки):

Дт 1858 "Короткая валютная позиция по иностранной валюте"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках",

одновременно:

Дт 5091 "Другие расходы, связанные с выплатой вознаграждения

по операциям с другими банками"

Кт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге

(короткой валютной позиции)";

2) при продаже продавцом по кредитно-дефолтной своп сделке:

на сумму условных требований:

Дт 6205 "Условные требования по покупке ценных бумаг"

Кт 6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами",

на сумму условных обязательств (номинальной стоимости ценных бумаг):

Дт 6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами"

Кт 6705 "Условные обязательства по покупке ценных бумаг",

на сумму полученной премии (в случае оплаты премии в день заключения сделки):

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

Кт 2858 "Длинная валютная позиция по иностранной валюте",

одновременно:

Дт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге

(длинной валютной позиции)"

Кт 4091 "Другие доходы, связанные с получением вознаграждения

по операциям с другими банками".

Сноска. Пункт 120 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

121. При начислении премии в соответствии с условиями кредитно-дефолтной своп сделки осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) покупателем по кредитно-дефолтной своп сделке:

Дт 1858 "Короткая валютная позиция по иностранной валюте"

Кт 2727 "Начисленные расходы по прочим операциям с

производными финансовыми инструментами";

одновременно:

Дт 5091 "Другие расходы, связанные с выплатой вознаграждения

по операциям с другими банками"

Кт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге

(короткой валютной позиции)";

2) продавцом по кредитно-дефолтной своп сделке:

Дт 1753 "Начисленные доходы по операциям с производными

финансовыми инструментами"

Кт 2858 "Длинная валютная позиция по иностранной валюте",

одновременно:

Дт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге

(длинной валютной позиции)"

Кт 4091 "Другие доходы, связанные с получением вознаграждения

по операциям с другими банками".

Сноска. Пункт 121 с изменениями, внесенными постановлениями Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2); от 31.01.2011 № 4 (вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

122. При выплате премии по кредитно-дефолтной своп сделке осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) покупателем по кредитно-дефолтной своп сделке:

Дт 2727 "Начисленные расходы по прочим операциям с

производными финансовыми инструментами"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках";

2) продавцом по кредитно-дефолтной своп сделке:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

Кт 1753 "Начисленные доходы по операциям с производными

финансовыми инструментами".

Сноска. Пункт 122 с изменениями, внесенными постановлениями Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2); от 31.01.2011 № 4 (вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

123. При переоценке кредитно-дефолтной своп сделки по справедливой стоимости осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) покупателем по кредитно-дефолтной своп сделке:

на сумму положительного изменения справедливой стоимости:

Дт 1895 "Требования по операциям своп"

Кт 2858 "Длинная валютная позиция по иностранной валюте",

одновременно:

Дт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (длинной

валютной позиции)"

Кт 4593 "Нереализованный доход от переоценки операций своп", на сумму отрицательного изменения справедливой стоимости:

Дт 1858 "Короткая валютная позиция по иностранной валюте"

Кт 2895 "Обязательства по операциям своп",

одновременно:

Дт 5593 "Нереализованный расход от переоценки операций своп"

Кт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге (короткой

валютной позиции)",

на сумму числящейся положительной/отрицательной переоценки:

Дт 2895 "Обязательства по операциям своп"

Кт 1895 "Требования по операциям своп";

2) продавцом по кредитно-дефолтной своп сделке:

на сумму положительного изменения справедливой стоимости:

Дт 1895 "Требования по операциям своп"

Кт 2858 "Длинная валютная позиция по иностранной валюте",

одновременно:

Дт 1859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге

(длинной валютной позиции)"

Кт 4593 "Нереализованный доход от переоценки операций своп",

одновременно по внебалансовым счетам:

Дт 6205 "Условные требования по покупке ценных бумаг"

Кт 6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами",

на сумму отрицательного изменения справедливой стоимости:

Дт 1858 "Короткая валютная позиция по иностранной валюте"

Кт 2895 "Обязательства по операциям своп",

одновременно:

Дт 5593 "Нереализованный расход от переоценки операций своп"

Кт 2859 "Контрстоимость иностранной валюты в тенге

(короткой валютной позиции)",

одновременно по внебалансовым счетам:

Дт 6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами"

Кт 6205 "Условные требования по покупке ценных бумаг",

на сумму числящейся положительной/отрицательной переоценки:

Дт 2895 "Обязательства по операциям своп"

Кт 1895 "Требования по операциям своп".

Сноска. Пункт 123 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

124. При наступлении события, предусмотренного условиями кредитно-дефолтной своп сделки, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) покупателем по кредитно-дефолтной своп сделке:

в случае физической поставки ценных бумаг:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

Кт 1201 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

1452 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

1481 "Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости"

1895 "Требования по операциям своп";

в случае осуществления расчетов деньгами:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

Кт 1895 "Требования по операциям своп";

на сумму условных требований и обязательств:

Дт 6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами"

Кт 6305 "Условные требования по продаже ценных бумаг";

одновременно:

Дт 6805 "Условные обязательства по продаже ценных бумаг"

Кт 6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами";

на сумму реализованных доходов:

Дт 4593 "Нереализованный доход от переоценки операций своп"

Кт 4895 "Доходы по операциям своп"

5593 "Нереализованный расход от переоценки операций своп";

2) продавцом по кредитно-дефолтной своп сделке:

в случае физической поставки ценных бумаг:

Дт 1201 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

1452 "Ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

1481 "Ценные бумаги, учитываемые по амортизированной стоимости"

2895 "Обязательства по операциям своп"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках".

Последующий учет ценных бумаг, полученных по кредитно-дефолтной своп сделке, осуществляется в порядке, предусмотренном главой 6 настоящей Инструкции.

В случае осуществления расчетов деньгами осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт 2895 "Обязательства по операциям своп"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках";

на сумму условных требований и обязательств:

Дт 6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами"

Кт 6205 "Условные требования по покупке ценных бумаг";

одновременно:

Дт 6705 "Условные обязательства по покупке ценных бумаг"

Кт 6997 "Позиция по сделкам с ценными бумагами";

на сумму реализованных расходов:

Дт 4593 "Нереализованный доход от переоценки операций своп"

5895 "Расходы по операциям своп"

Кт 5593 "Нереализованный расход от переоценки операций своп".

Сноска. Пункт 124 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 10. Бухгалтерский учет операций хеджирования

Сноска. Заголовок главы 10 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.11.2016 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 1. Учет хеджирования денежных потоков

Сноска. Заголовок параграфа 1 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

125. Учет хеджирования денежных потоков осуществляется с использованием процентного свопа, заключенного в качестве инструмента хеджирования, и приобретенных/размещенных долговых ценных бумаг в качестве хеджируемой статьи. В случае осуществления хеджирования денежных потоков с использованием других финансовых инструментов ведение бухгалтерского учета осуществляется в порядке, предусмотренном настоящим параграфом, и с использованием балансовых счетов, предусмотренных настоящей Инструкцией для учета соответствующих финансовых инструментов.

126. При начислении вознаграждения по приобретенному активу или размещенному обязательству осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) по приобретенному активу:

Дт 1744 "Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

1746 "Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход"

Кт 4201 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

4452 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход";

2) по размещенному обязательству:

Дт 5301 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по выпущенным в обращение облигациям"

Кт 2730 "Начисленные расходы по выпущенным в обращение ценным бумагам".

Сноска. Пункт 126 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

127. При переоценке инструмента хеджирования по справедливой стоимости осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму положительной разницы:

Дт 1895 "Требования по операциям своп"

Кт 3589 "Резервы по прочей переоценке";

2) на сумму отрицательной разницы:

Дт 3589 "Резервы по прочей переоценке"

Кт 2895 "Обязательства по операциям своп".

128. При получении начисленных доходов в виде вознаграждения по хеджируемой статье осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

Кт 1744 "Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

1746 "Начисленные доходы по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход";

по выплате начисленных расходов по хеджируемой статье:

Дт 2730 "Начисленные расходы по выпущенным в обращение ценным бумагам"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках".

Сноска. Пункт 128 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

129. По мере осуществления периодических расчетов по сделке своп осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на получаемую от контрагента сумму:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

Кт 4201 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток"

4452 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прочий совокупный доход";

2) на сумму выплаты контрагенту:

Дт 5301 "Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по выпущенным в обращение облигациям"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках".

Сноска. Пункт 129 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 2. Учет хеджирования справедливой стоимости

Сноска. Заголовок параграфа 2 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

130. Учет хеджирования справедливой стоимости осуществляется в следующем порядке:

1) учет доходов и расходов от переоценки инструмента хеджирования по справедливой стоимости осуществляется аналогично учету производных финансовых инструментов, предусмотренному главой 9 настоящей Инструкции;

2) в финансовой отчетности доходы и расходы по инструментам хеджирования отражаются на той же линейной статье отчета о прибылях и убытках, где представлены доходы и расходы от хеджируемой статьи. Доходы и расходы, относящиеся к неэффективной части операции хеджирования, отражаются на статьях прочих доходов и расходов.

131. Учет хеджирования чистых инвестиций осуществляется аналогично учету хеджирования денежных потоков, предусмотренному настоящей главой.

Глава 11. Бухгалтерский учет операций с платежными карточками и дорожными чеками

Сноска. Заголовок главы 11 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.11.2016 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 1. Учет операций с платежными карточками

Сноска. Заголовок параграфа 1 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

132. При оплате за изготовление платежной карточки на основании договора на изготовление платежных карточек, заключенного с организацией-изготовителем платежных карточек, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1867 "Прочие дебиторы по неосновной деятельности"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2013 "Корреспондентские счета других банков"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц".

133. При получении платежных карточек от организации-изготовителя платежных карточек или банка-эмитента, на стоимость полученных платежных карточек осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 5922 "Прочие расходы от неосновной деятельности"

Кт 1867 "Прочие дебиторы по неосновной деятельности".

134. При выдаче клиенту платежной карточки и зачислении/перечислении денег на текущий счет клиента осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2013 "Корреспондентские счета других банков"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц"

Кт 2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц".

Сноска. Пункт 134 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

135. При начислении комиссионного вознаграждения за обслуживание банком платежной карточки осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1810 "Начисленные комиссионные доходы"

Кт 4608 "Прочие комиссионные доходы".

136. На дату оплаты начисленного вознаграждения за обслуживание банком платежной карточки осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц"

Кт 1810 "Начисленные комиссионные доходы".

Сноска. Пункт 136 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

137. При осуществлении клиентом оплаты товаров и/или услуг с использованием платежной карточки осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2013 "Корреспондентские счета других банков"

2203 "Текущие счета юридических лиц".

Сноска. Пункт 137 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

138. В случае если платежная карточка является дебетно-кредитной, ведение бухгалтерского учета операций по зачислению/списанию денег на/с текущего счета в пределах дебетового остатка по платежной карточке аналогичен порядку, предусмотренному пунктами с 134 по 137 настоящей Инструкции.

Сноска. Пункт 138 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

139. При выдаче клиенту кредитной карточки осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму комиссии:

Дт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2013 "Корреспондентские счета других банков"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц"

Кт 4608 "Прочие комиссионные доходы",

на сумму кредитного лимита, предоставленного клиентам:

Дт 1403 "Счета по кредитным карточкам клиентов"

Кт 2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц".

Сноска. Пункт 139 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

139-1. При создании резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения по кредитной карточке осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные в пункте 44 настоящей Инструкции.

В дальнейшем, при уменьшении резервов (провизий), погашении или списании с баланса долга по кредитной карточке осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные пунктами 45, 46 настоящей Инструкции.

Сноска. Инструкция дополнена пунктом 139-1 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

140. При осуществлении клиентом платежа по кредитной карточке на сумму денег осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2013 "Корреспондентские счета других банков"

2203 "Текущие счета юридических лиц".

Сноска. Пункт 140 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

141. При начислении вознаграждения по банковским займам, предоставленным по кредитной карточке, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1740 "Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу,

предоставленным клиентам"

Кт 4403 "Доходы, связанные с получением вознаграждения

по кредитным карточкам клиентов".

142. При погашении клиентом банку суммы начисленного вознаграждения по банковскому займу осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2013 "Корреспондентские счета других банков"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц"

Кт 1403 "Счета по кредитным карточкам клиентов"

1740 "Начисленные доходы по займам и финансовому лизингу,

предоставленным клиентам".

143. При истечении срока либо расторжении договора банковского займа, заключенного между клиентом и банком, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц"

Кт 1403 "Счета по кредитным карточкам клиентов".

Сноска. Пункт 143 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

Параграф 2. Учет операций с дорожными чеками

Сноска. Заголовок параграфа 2 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

144. При приобретении дорожных чеков осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт 1008 "Деньги в дорожных чеках"

Кт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2013 "Корреспондентские счета других банков",

одновременно на внебалансовом учете:

Приход 7339 "Разные ценности и документы".

145. При реализации дорожных чеков осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1001 "Наличность в кассе"

Кт 1008 "Деньги в дорожных чеках",

одновременно на внебалансовом учете:

Расход 7339 "Разные ценности и документы".

146. На сумму комиссионного дохода по операциям с дорожными чеками осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1001 "Наличность в кассе"

Кт 4608 "Прочие комиссионные доходы".

146-1. При приеме банком дорожных чеков на инкассо осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) при оприходовании на внебалансовый учет условной стоимости бланков оплаченных дорожных чеков:

Приход 7339 "Разные ценности и документы";

2) на сумму комиссионного дохода по операциям с дорожными чеками:

Дт 1001 "Наличность в кассе"

Кт 4608 "Прочие комиссионные доходы";

3) на сумму покрытия, поступившего по принятому на инкассо дорожному чеку и зачисленному на текущий счет клиента:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

Кт 2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц";

4) при списании с внебалансового учета условной стоимости бланков дорожных чеков:

Расход 7339 "Разные ценности и документы".

Сноска. Инструкция дополнена пунктом 146-1 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

Глава 12. Бухгалтерский учет операций с банковскими гарантиями

Сноска. Заголовок главы 12 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.11.2016 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 1. Учет банковских гарантий, выдаваемых
без обеспечения обязательств клиента

Сноска. Заголовок параграфа 1 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

147. При выдаче банковской гарантии без обеспечения обязательств клиента осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований и обязательств по выданной банковской гарантии:

Дт 6055 "Возможные требования по выданным или подтвержденным

гарантиям"

Кт 6555 "Возможные обязательства по выданным или подтвержденным

гарантиям";

2) на справедливую стоимость выпущенной банковской гарантии:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

Кт 2869 "Выданные гарантии".

Сноска. Пункт 147 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 31.01.2011 № 4 (вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

148. При амортизации первоначально признанного обязательства по выпущенной банковской гарантии осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 2869 "Выданные гарантии"

Кт 4606 "Комиссионные доходы за услуги по операциям

с гарантиями".

Сноска. Пункт 148 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 31.01.2011 № 4 (вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

149. При истечении срока действия банковской гарантии, аннулировании или расторжении договора гарантии осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных обязательств по выданной банковской гарантии:

Дт 6555 "Возможные обязательства по выданным или подтвержденным

гарантиям"

Кт 6055 "Возможные требования по выданным или подтвержденным

гарантиям";

2) на сумму несамортизированного комиссионного вознаграждения:

Дт 2869 "Выданные гарантии"

Кт 4606 "Комиссионные доходы за услуги по операциям

с гарантиями".

Сноска. Пункт 149 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 31.01.2011 № 4 (вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

150. При создании резерва для урегулирования обязательства по выданной банковской гарантии осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт 5465 "Ассигнования на резервы (провизии) по условным

обязательствам"

Кт 2869 "Выданные гарантии";

одновременно, при создании резерва в случаях, когда условием договора гарантии предусмотрено возмещение клиентом суммы, выплаченной банком в пользу его кредитора, на сумму, не превышающую сумму созданного резерва:

Дт 1861 "Дебиторы по гарантиям"

Кт 4958 "Доходы от восстановления резервов (провизий), созданных по условным обязательствам".

Сноска. Пункт 150 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 31.01.2011 № 4 (вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

151. При уменьшении ранее признанного резерва по урегулированию обязательства по выданной банковской гарантии и уменьшении суммы ранее признанного возмещения осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму уменьшения резерва:

Дт 2869 "Выданные гарантии"

Кт 4958 "Доходы от восстановления резервов (провизий),

созданных по условным обязательствам",

на сумму уменьшения ранее признанного возмещения:

Дт 4958 "Доходы от восстановления резервов (провизий),

созданных по условным обязательствам"

Кт 1861 "Дебиторы по гарантиям".

Сноска. Пункт 151 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 31.01.2011 № 4 (вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

152. При получении банком требования кредитора о выплате суммы банковской гарантии либо ее части осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму выплаты:

Дт 2869 "Выданные гарантии"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц",

одновременно, на сумму уменьшения условных обязательств по выданной банковской гарантии:

Дт 6555 "Возможные обязательства по выданным или

подтвержденным гарантиям"

Кт 6055 "Возможные требования по выданным или

подтвержденным гарантиям".

Сноска. Пункт 152 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 31.01.2011 № 4 (вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

153. При возмещении клиентом суммы, выплаченной по банковской гарантии, на сумму фактически полученных денег осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц"

2205 "Вклады до востребования физических лиц"

2211 "Вклады до востребования юридических лиц"

2215 "Краткосрочные вклады юридических лиц"

2217 "Долгосрочные вклады юридических лиц"

Кт 1861 "Дебиторы по гарантиям".

Параграф 2. Учет банковских гарантий, выданных под залог денег

Сноска. Заголовок параграфа 2 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

154. При выдаче банковской гарантии под залог денег осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму условных обязательств по выданной банковской гарантии:

Дт 6055 "Возможные требования по выданным или подтвержденным

гарантиям"

Кт 6555 "Возможные обязательства по выданным или

подтвержденным гарантиям",

на сумму денег, принимаемых в качестве обеспечения обязательств клиента по договору гарантии:

Дт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц"

2205 "Вклады до востребования физических лиц"

2211 "Вклады до востребования юридических лиц"

2215 "Краткосрочные вклады юридических лиц"

2217 "Долгосрочные вклады юридических лиц"

Кт 2223 "Вклад, являющийся обеспечением обязательств

юридических лиц"

2240 "Счет хранения денег, принятых в качестве обеспечения

(заклад, задаток) обязательств клиентов".

Одновременно, на балансе банка осуществляется бухгалтерская запись, предусмотренная подпунктом 2) пункта 147 настоящей Инструкции, на сумму справедливой стоимости банковской гарантии.

155. С периодичностью, установленной учетной политикой банка, производится амортизация первоначально признанного обязательства по выпущенной покрытой (обеспеченной) банковской гарантии и осуществляется бухгалтерская запись, предусмотренная пунктом 148 настоящей Инструкции.

156. При истечении срока действия банковской гарантии без предъявления требования кредитором, аннулировании или расторжении договора гарантии осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму денег, ранее принятых в качестве обеспечения обязательств клиента по договору гарантии:

Дт 2223 "Вклад, являющийся обеспечением обязательств

юридических лиц"

2240 "Счет хранения денег, принятых в качестве обеспечения

(заклад, задаток) обязательств клиентов"

Кт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц"

2205 "Вклады до востребования физических лиц"

2211 "Вклады до востребования юридических лиц"

2215 "Краткосрочные вклады юридических лиц"

2217 "Долгосрочные вклады юридических лиц";

2) на сумму условных обязательств по выданной банковской гарантии:

Дт 6555 "Возможные обязательства по выданным или

подтвержденным гарантиям"

Кт 6055 "Возможные требования по выданным или

подтвержденным гарантиям";

3) на сумму несамортизированного комиссионного вознаграждения:

Дт 2869 "Выданные гарантии"

Кт 4606 "Комиссионные доходы за услуги по операциям

с гарантиями".

Сноска. Пункт 156 с изменениями, внесенными постановлениями Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2); от 31.01.2011 № 4 (вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

157. При получении требования кредитора о выплате суммы банковской гарантии осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму выплаты:

Дт 1861 "Дебиторы по гарантиям"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц";

2) при возмещении суммы исполненного банком обязательства за счет денег, принятых в качестве обеспечения обязательств клиента по договору гарантии:

Дт 2223 "Вклад, являющийся обеспечением обязательств

юридических лиц"

2240 "Счет хранения денег, принятых в качестве обеспечения

(заклад, задаток) обязательств клиентов"

Кт 1861 "Дебиторы по гарантиям";

3) на сумму условных обязательств по выданной гарантии:

Дт 6555 "Возможные обязательства по выданным или

подтвержденным гарантиям"

Кт 6055 "Возможные требования по выданным или

подтвержденным гарантиям".

Параграф 3. Учет банковской гарантии, выданной под залог
имущества (за исключением денег) клиента

Сноска. Заголовок параграфа 3 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

158. При выдаче банковской гарантии под залог имущества (за исключением денег) клиента осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные пунктом 147 настоящей Инструкции, а также следующие бухгалтерские записи:

на стоимость залогового имущества:

Приход 7250 "Имущество, принятое в обеспечение (залог)",

на условную стоимость правоустанавливающих документов на предмет залога (оригиналы договоров гарантии, банковского займа, залога и других документов):

Приход 7339 "Разные ценности и документы".

159. При истечении срока действия банковской гарантии, аннулировании или расторжении договора гарантии осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные пунктом 149 настоящей Инструкции, а также следующие бухгалтерские записи:

по списанию залогового имущества:

Расход 7250 "Имущество, принятое в обеспечение (залог)",

по списанию правоустанавливающих документов на предмет залога:

Расход 7339 "Разные ценности и документы".

160. При создании резерва для урегулирования обязательств по выданной банковской гарантии и дебиторской задолженности по возмещению клиентом суммы, выплаченной банком в пользу его кредитора, осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные пунктом 150 настоящей Инструкции.

161. При получении банком требования кредитора о выплате суммы банковской гарантии либо ее части осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные пунктом 152 настоящей Инструкции.

162. При возмещении клиентом суммы, выплаченной по банковской гарантии, осуществляется бухгалтерская запись, предусмотренная пунктом 153 настоящей Инструкции, а также следующие бухгалтерские записи:

по списанию залогового имущества:

Расход 7250 "Имущество, принятое в обеспечение (залог)",

по списанию правоустанавливающих документов на предмет залога:

Расход 7339 "Разные ценности и документы".

Параграф 4. Учет дебиторской задолженности
по выданным банковским гарантиям

Сноска. Заголовок параграфа 4 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

163. При переоформлении дебиторской задолженности, возникшей в результате удовлетворения банком требования кредитора о выплате суммы гарантии, на сумму банковского займа осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1411 "Краткосрочные займы, предоставленные клиентам"

1417 "Долгосрочные займы, предоставленные клиентам"

Кт 1861 "Дебиторы по гарантиям".

Сноска. Пункт 163 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

164. При создании резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения дебиторской задолженности по банковским гарантиям осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 5453 "Ассигнования на резервы (провизии) по дебиторской

задолженности, связанной с банковской деятельностью"

Кт 1877 "Резервы (провизии) на покрытие убытков по дебиторской

задолженности, связанной с банковской деятельностью".

164-1. При уменьшении сформированных резервов (провизий) на покрытие убытков от обесценения по дебиторской задолженности по выпущенным банковским гарантиям осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1877 "Резервы (провизии) на покрытие убытков по дебиторской задолженности, связанной с банковской деятельностью"

Кт 4953 "Доходы от восстановления резервов (провизий), созданных по дебиторской задолженности, связанной с банковской деятельностью".

Сноска. Инструкция дополнена пунктом 164-1 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 22.12.2017 № 252 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

165. При списании с баланса за счет созданных резервов (провизий) дебиторской задолженности по выпущенным банковским гарантиям в порядке и сроки, установленные внутренними документами банка, осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1877 "Резервы (провизии) на покрытие убытков по дебиторской

задолженности, связанной с банковской деятельностью"

Кт 1861 "Дебиторы по гарантиям".

Сноска. Пункт 165 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие с 01.12.2013).
166. Исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие с 01.12.2013).

12-1. Бухгалтерский учет операций с векселями

Сноска. Заголовок главы 12-1 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.11.2016 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
Сноска. Инструкция дополнена главой 12-1 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 24.08.2009 № 80 (порядок введения в действие см. п. 2).

Параграф 1. Учет операций по принятым к учету векселям

Сноска. Заголовок параграфа 1 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

166-1. При приеме векселя к учету осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму учтенного векселя:

Дт 1405 "Учтенные векселя клиентов"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках";

2) на сумму дисконта по учтенному векселю:

Дт 1405 "Учтенные векселя клиентов" (отдельный лицевой счет)

Кт 1432 "Дисконт по учтенным векселям";

3) на сумму премии по учтенному векселю:

Дт 1433 "Премия по учтенным векселям"

Кт 1405 "Учтенные векселя клиентов";

4) на сумму вознаграждения, начисленного предыдущими векселедержателями, по учтенному векселю:

Дт 1406 "Вознаграждение, начисленное предыдущими

векселедержателями по учтенным векселям клиентов"

Кт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках".

Одновременно, на условную стоимость правоустанавливающих документов на предмет залога, оригинала договора о залоге и других документов, подлежащих обязательному возврату клиенту, 1 (один) тенге осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Приход 7339 "Разные ценности и документы".

166-2. При амортизации дисконта или премии по учтенному векселю осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму дисконта по учтенному векселю:

Дт 1432 "Дисконт по учтенным векселям"

Кт 4405 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по

учтенным векселям клиентов";

2) на сумму премии по учтенному векселю:

Дт 5235 "Расходы по амортизации премии по учтенным векселям"

Кт 1433 "Премия по учтенным векселям".

166-3. При начислении вознаграждения по учтенному векселю осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1752 "Начисленные доходы по учтенным векселям"

Кт 4405 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по

учтенным векселям клиентов".

При фактическом получении начисленного вознаграждения по учтенному векселю осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

Кт 1406 "Вознаграждение, начисленное предыдущими

векселедержателями по учтенным векселям клиентов"

1752 "Начисленные доходы по учтенным векселям".

Сноска. Пункт 166-3 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 31.01.2011 № 4 (вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

166-4. При наступлении срока платежа по учтенному векселю осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

Кт 1405 "Учтенные векселя клиентов"

1406 "Вознаграждение, начисленное предыдущими

векселедержателями по учтенным векселям клиентов"

1752 "Начисленные доходы по учтенным векселям",

и, одновременно:

Расход 7339 "Разные ценности и документы".

166-5. При досрочном погашении учтенного векселя осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные пунктом 166-4 настоящей Инструкции, а также следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму недоначисленного дисконта по учтенному векселю:

Дт 1432 "Дисконт по учтенным векселям"

Кт 1405 "Учтенные векселя клиентов" (отдельный лицевой

счет);

2) на сумму недоначисленной премии по учтенному векселю:

Дт 1405 "Учтенные векселя клиентов"

Кт 1433 "Премия по учтенным векселям".

166-6. При индоссировании векселя осуществляются бухгалтерские записи, предусмотренные пунктом 166-5 настоящей Инструкции, а также следующие бухгалтерские записи:

на учетную стоимость векселя и сумму превышения над учетной стоимостью векселя:

Дт	1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке Республики Казахстан" 1052 "Корреспондентские счета в других банках"
Кт	1405 "Учтенные векселя клиентов" 4734 "Реализованные доходы от прочей переоценки",

и, одновременно:

Расход

7339 "Разные ценности и документы".

Сноска. Пункт 166-6 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.08.2018 № 185 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 2. Учет операций после совершения протеста по векселю

Сноска. Заголовок параграфа 2 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

166-7. В случае неоплаты учтенного векселя плательщиком при наступлении срока платежа по векселю, после совершения протеста по векселю осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму опротестованного векселя:

Дт 1425 "Опротестованные векселя клиентов"

Кт 1405 "Учтенные векселя клиентов";

2) на сумму начисленного вознаграждения по опротестованному векселю:

Дт 1425 "Опротестованные векселя клиентов"

Кт 1752 "Начисленные доходы по учтенным векселям";

3) на сумму неустойки (штрафа, пени) и комиссионного дохода, взысканную без согласия плательщика по опротестованному векселю:

Дт 1749 "Прочее просроченное вознаграждение"

1818 "Начисленные прочие комиссионные доходы"

1879 "Начисленная неустойка (штраф, пеня)"

Кт 4424 "Доходы, связанные с получением вознаграждения по

просроченной задолженности клиентов по займам"

4608 "Прочие комиссионные доходы".

166-8. При наличии объективных признаков в отношении невозврата задолженности по векселю, после совершения протеста по векселю на сумму создаваемых резервов (провизий) по опротестованному векселю осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 5455 "Ассигнования на резервы (провизии) по займам и

финансовому лизингу, предоставленным клиентам"

Кт 1428 "Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу,

предоставленным клиентам".

166-9. При невозможности взыскания задолженности по опротестованному векселю осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму списания задолженности за счет созданных резервов (провизий):

Дт 1428 "Резервы (провизии) по займам и финансовому лизингу,

предоставленным клиентам"

Кт 1425 "Опротестованные векселя клиентов"

1749 "Прочее просроченное вознаграждение"

1818 "Начисленные прочие комиссионные доходы"

1879 "Начисленная неустойка (штраф, пеня)",

и, одновременно:

Расход 7339 "Разные ценности и документы".

Сноска. Пункт 166-9 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие с 01.12.2013).
166-10. Исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 63 (вводится в действие с 01.12.2013).

Параграф 3. Учет операций по оплате домицилированных векселей

Сноска. Заголовок параграфа 3 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.11.2016 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

166-11. При домицилиации векселя осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований и обязательств по домицилированному векселю:

Дт 6180 "Возможные требования по векселям"

Кт 6680 "Возможные обязательства по векселям",

и, одновременно, на условную стоимость правоустанавливающих документов на предмет залога, оригинала договора о залоге и других документов, подлежащих обязательному возврату клиенту, 1 (один) тенге:

Приход 7339 "Разные ценности и документы";

2) на сумму денег, принимаемых в качестве обеспечения обязательств домицилианта:

Дт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц"

Кт 2213 "Вклад, являющийся обеспечением обязательств

физических лиц"

2223 "Вклад, являющийся обеспечением обязательств

юридических лиц"

2240 "Счет хранения денег, принятых в качестве

обеспечения (заклад, задаток) обязательств

клиентов";

3) на сумму комиссионного дохода:

Дт 1001 "Наличность в кассе"

Кт 4608 "Прочие комиссионные доходы".

166-12. При совершении домицилиатом платежа по векселю осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму платежа по векселю:

Дт 2213 "Вклад, являющийся обеспечением обязательств

физических лиц"

2223 "Вклад, являющийся обеспечением обязательств

юридических лиц"

2240 "Счет хранения денег, принятых в качестве

обеспечения (заклад, задаток) обязательств клиентов"

Кт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц";

2) на сумму условных требований и обязательств по домицилированному векселю:

Дт 6680 "Возможные обязательства по векселям"

Кт 6180 "Возможные требования по векселям",

и, одновременно:

Расход 7339 "Разные ценности и документы".

Параграф 4. Учет операций по принятию векселей на инкассо

Сноска. Заголовок параграфа 4 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.11.2016 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

166-13. При принятии векселя на инкассо на условную стоимость правоустанавливающих документов на предмет залога, оригинала договора о залоге и других документов, подлежащих обязательному возврату клиенту, 1 (один) тенге осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Приход 7339 "Разные ценности и документы".

166-14. При получении платежа по векселю, принятому на инкассо, осуществляются следующие бухгалтерские записи:

на сумму полученного платежа:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан",

1052 "Корреспондентские счета в других банках";

Кт 2203 "Текущие счета юридических лиц",

4608 "Прочие комиссионные доходы";

и, одновременно:

Расход 7339 "Разные ценности и документы".

Параграф 5. Учет операций по авалированию векселей

Сноска. Заголовок параграфа 5 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.11.2016 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

166-15. При проставлении аваля на векселе осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований и обязательств:

Дт 6180 "Возможные требования по векселям"

Кт 6680 "Возможные обязательства по векселям";

2) на сумму денег, принимаемых в качестве обеспечения обязательств по авалю:

Дт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц"

Кт 2213 "Вклад, являющийся обеспечением обязательств

физических лиц"

2223 "Вклад, являющийся обеспечением обязательств

юридических лиц"

2240 "Счет хранения денег, принятых в качестве

обеспечения (заклад, задаток) обязательств

клиентов";

3) на стоимость залогового имущества:

Приход 7250 "Имущество, принятое в обеспечение (залог)".

Одновременно, на условную стоимость правоустанавливающих документов на предмет залога, оригинала договора о залоге и других документов, подлежащих обязательному возврату клиенту, 1 (один) тенге осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Приход 7339 "Разные ценности и документы".

166-16. При осуществлении платежа по авалированному векселю осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований и обязательств:

Дт 6680 "Возможные обязательства по векселям"

Кт 6180 "Возможные требования по векселям";

2) на сумму денег, ранее принятых в качестве обеспечения обязательств по авалю:

Дт 2213 "Вклад, являющийся обеспечением обязательств

физических лиц"

2223 "Вклад, являющийся обеспечением обязательств

юридических лиц"

2240 "Счет хранения денег, принятых в качестве

обеспечения (заклад, задаток) обязательств клиентов"

Кт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц";

3) на стоимость залогового имущества:

Расход 7250 "Имущество, принятое в обеспечение (залог)".

Одновременно, на условную стоимость правоустанавливающих документов на предмет залога, оригинала договора о залоге и других документов, подлежащих обязательному возврату клиенту, 1 (один) тенге осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Расход 7339 "Разные ценности и документы".

166-17. При оплате авалированного векселя, обеспеченного имуществом (за исключением денег), осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму оплаты по авалированному векселю:

Дт 1861 "Дебиторы по гарантиям"

Кт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках";

2) при возмещении суммы исполненного банком обязательства по авалированному векселю:

Дт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

2203 "Текущие счета юридических лиц"

2204 "Текущие счета физических лиц"

Кт 1861 "Дебиторы по гарантиям",

и, одновременно:

Расход 7339 "Разные ценности и документы",

на стоимость залогового имущества:

Расход 7250 "Имущество, принятое в обеспечение (залог)";

3) на сумму условных требований и обязательств по авалированному векселю:

Дт 6680 "Возможные обязательства по векселям"

Кт 6180 "Возможные требования по векселям".

166-18. Учет авалированного векселя, обязательство по которому необеспечено, осуществляется в порядке, предусмотренном в параграфе 1 Главы 12 настоящей Инструкции.

166-19. Учет авалированного векселя, обеспеченного залогом имущества (за исключением денег), осуществляется в порядке, предусмотренном пунктами с 159 по 162 настоящей Инструкции.

Параграф 6. Учет операций по акцепту векселей в порядке посредничества

Сноска. Заголовок параграфа 6 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.11.2016 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

166-20. При акцепте векселя в порядке посредничества осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований и обязательств:

Дт 6180 "Возможные требования по векселям"

Кт 6680 "Возможные обязательства по векселям";

2) на сумму комиссии:

Дт 1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

Кт 2869 "Выданные гарантии".

Сноска. Пункт 166-20 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 31.01.2011 № 4 (вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

166-21. При амортизации первоначально признанного обязательства по оплате акцептованного векселя осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 2869 "Выданные гарантии"

Кт 4608 "Прочие комиссионные доходы".

Сноска. Пункт 166-21 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 31.01.2011 № 4 (вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

166-22. При осуществлении платежа по акцептованному векселю осуществляются следующие бухгалтерские записи:

1) на сумму условных требований и обязательств:

Дт 6680 "Возможные обязательства по векселям"

Кт 6180 "Возможные требования по векселям";

2) на сумму несамортизированного комиссионного вознаграждения:

Дт 2869 "Выданные гарантии"

Кт 4606 "Комиссионные доходы за услуги по операциям с

гарантиями".

Сноска. Пункт 166-22 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 31.01.2011 № 4 (вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

166-23. При создании резервов (провизий) для урегулирования обязательства по оплате акцептованного векселя осуществляются следующие бухгалтерские записи:

Дт 5465 "Ассигнования на резервы (провизии) по условным

обязательствам"

Кт 2869 "Выданные гарантии";

и, одновременно, на сумму, не превышающую сумму созданных резервов (провизий), при его создании в случаях, когда условием сделки между банком и векселедержателем о приеме векселя к оплате предусмотрено возмещение клиентом суммы, выплаченной банком в пользу его кредитора:

Дт 1861 "Дебиторы по гарантиям"

Кт 4958 "Доходы от восстановления резервов (провизий),

созданных по условным обязательствам".

Сноска. Пункт 166-23 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 31.01.2011 № 4 (вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

166-24. При осуществлении платежа по векселю, акцептованному в порядке посредничества, на сумму оплаты по акцептованному векселю осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 2869 "Выданные гарантии"

1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

Кт 1052 "Корреспондентские счета в других банках".

Сноска. Пункт 166-24 с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 31.01.2011 № 4 (вводится в действие по истечении четырнадцати дней со дня гос. регистрации в МЮ РК).

166-25. При возмещении суммы исполненного банком обязательства по оплате акцептованного векселя осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 1001 "Наличность в кассе"

1051 "Корреспондентский счет в Национальном Банке

Республики Казахстан"

1052 "Корреспондентские счета в других банках"

Кт 1861 "Дебиторы по гарантиям".

На сумму условных требований и обязательств осуществляется следующая бухгалтерская запись:

Дт 6680 "Возможные обязательства по векселям"

Кт 6180 "Возможные требования по векселям".

Глава 13. Заключительное положение

167. Вопросы, не урегулированные настоящей Инструкцией, разрешаются в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан и международными стандартами финансовой отчетности.