Ұжымдық пайдаланудағы ғылыми зертханалар туралы үлгі ережені бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2011 жылғы 19 мамырдағы № 200 Бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2011 жылы 16 маусымда № 7013 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрінің 2024 жылғы 18 қыркүйектегі № 452 бұйрығымен.

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Ғылым және жоғары білім министрінің 18.09.2024 № 452 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

"Ғылым туралы" Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 18 ақпандағы Заңының 4-бабының 12) тармақшасын іске асыру мақсатындаБҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Ұжымдық пайдаланудағы ғылыми зертханалар туралы үлгі ереже бекітілсін.

2. Ғылым комитеті (Б.Ә. Қасымбеков):

1) осы бұйрықтың белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін қамтамасыз етсін;

2) мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін осы бұйрықты бұқаралық ақпарат құралдарында жарияласын.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Білім және ғылым вице-министрі М. Орынхановқа жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғаш ресми жарияланған күнінен бастап он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр

Б. Жұмағұлов

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2011 жылғы 19 мамырдағы № 200 бұйрығымен бекітілген

Ұжымдық пайдаланудағы ғылыми зертханалар туралы үлгi ереже
1. Жалпы ережелер

1. Осы ұжымдық пайдаланудағы ғылыми зертхана туралы ереже (бұдан әрi – Ереже) "Ғылым туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзірленді.

2. Ұжымдық пайдаланудағы ғылыми зертхана (бұдан әрі – Зертхана) өзінің қызметiнде "Ғылым туралы" Қазақстан Республикасының Заңын және осы Ережені басшылыққа алады.

3. Осы ереже Зертхананың құқықтық негіздерін анықтайтын құжат болып табылады, зертхана қызметiнiң мәселелерін регламенттейді.

Зертхана Ережесімен, Жарғысымен материалдық-техникалық мүмкіндіктерді есепке ала отырып, ұйымдастыру құрылымы, ғылыми-зерттеу және инновациялық қызметтің бағыттары, сондай-ақ Зертхана қызметкерлерінің міндеттерін бөлу анықталады.

4. Зертхана ғылыми ұйымның немесе жоғарғы оқу орнының құрылымдық бөлімшесі немесе дербес заңды тұлға ретінде құрылады, ғылыми зерттеулердің және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстардың алдыңғы қатарлы деңгейіне қол жеткізу, сондай-ақ Зертхананың материалдық-техникалық және кадрлық әлеуетін тиімді пайдалану мақсатында жұмыс істейді. Зертханалардың тиімді қызмет етуі мақсатында зертханаларды пайдаланушылардың жабдықтарға қол жеткізуін, негізін және қол жеткізудің шарттарын қарастыратын Зертхана регламенті бекітіледі.

5. Ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды жүргізу бойынша Зертхананың мемлекеттік органдармен және ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерімен өзара іс-қимылы шарт негізінде жүзеге асады.

2. Зертхананың мақсаты, міндеттері және қызметтері

6. Зертхана қызметінің негізгі мақсаты – отандық және шетелдік ғалымдарға олардың жұмыс істейтін ғылыми ұйымдардың және жоғарғы оқу орындарының ведомстволық бағыныстылығына және меншік нысанына қарамастан ғылыми зерттеулерді жүргізу үшін мүмкіндік беру; ғылыми және ғылыми-техникалық қызмет субъектілерінің ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды (бұдан әрі - ҒЗТКЖ) жүргізуін қамтамасыз ету.

7. Зертхана үшін мына міндеттер басым болып табылады:

1) ғылыми және ғылыми-техникалық, оның ішінде ғылыми және технологиялық дамудың басым бағыттары бойынша іргелі, қолданбалы бағдарламалар мен жобаларды іске асыруға жәрдемдесу, ғылыми бағыттардың тиісті саласында магистрлік, докторлық диссертациялық жұмыстарды дайындауға жәрдемдесу;

2) жаңа бiлiмдер мен технологияларды тарату;

3) студенттерді, магистранттарды, докторанттарды, жас ғалымдарды ҒЗТКЖ-ға тарту;

4) отандық және шетелдік университеттермен және ғылыми орталықтармен бiрлескен ғылыми зерттеулерді өткiзу;

5) жоғары технологиялар секторына инвестицияларды тарту мақсатында ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтердің нәтижелерін коммерцияландыру үшін жағдай жасау;

6) мемлекеттік-жекеменшік әріптестіктің тетіктерін дамытуға жәрдемдесу;

7) ғылыми және ғылыми-техникалық сипаттағы міндеттерді шешу үшiн құралдар мен жабдықтарды тиiмдi пайдалану;

8) халықаралық ғылыми-техникалық қызметтерге қатысу.

8. Зертхана мынадай қызметтерді жүзеге асырады:

1) ҒЗТКЖ өткізуге қатысады;

2) ҒЗТКЖ өткізу бойынша әдістемелер мен бағдарламаларды, нормативтік және технологиялық құжаттарды әзірлейді және жетілдіреді;

3) ҒЗТКЖ, маркетингтік зерттеулер; жаңа үлгідегі машиналарға, жабдықтарға, құралдарға, бұйымдарға, материалдарға және технологиялық процестерге тәжірибелік тексеріс өткізуге әдістемелік және консультациялық көмек көрсетеді;

4) жүргізілетін жұмыстардың жоғары тиімділігін қамтамасыз етеді, бекітілген тапсырмалар мен бағдарламаларға сәйкес ғылыми-зерттеу жұмыстарының уақытылы және сапалы орындалуын бақылауды жүзеге асырады;

5) Қазақстан Республикасының заңнамаларымен белгіленген зияткерлік меншік құқығын сақтау туралы, мемлекеттік және (немесе) коммерциялық құпияны сақтау туралы талаптарды сақтай отырып орындалған және орындалып жатқан ҒЗТКЖ туралы ақпараттарды жинауды, сақтауды және жүйелеуді жүзеге асырады;

6) Зертхана қызметкерлерінің біліктілігін арттыруды, сондай-ақ кадрларды даярлау мен қайта даярлауды жүргізеді.

3. Зертхананың ұйымдастырушылық қызметі

9. Зертхана өзіне жүктелген міндеттерді атқару үшін:

1) арыз берушілерден (тапсырыс берушілерден) ҒЗТКЖ өткізуге қажетті құжаттарды, мәліметтер мен материалдарды сұрайды және алады;

2) арыз берушінің (тапсырыс берушінің) келісімі бойынша өткізілген ҒЗТКЖ нәтижесі бойынша ғылыми және ғылыми-әдістемелік еңбектерді жариялайды;

3) студенттерді, магистранттарды, докторанттарды және басқа да ғылыми қызметкерлерді зерттеу жұмыстарына тартады;

4) гранттық және бағдарламалық-мақсатты қаржыландыру негізінде ғылыми-зерттеулерге қатысады, сондай-ақ өзге де қаржыландыру көздерін тартады;

5) қазіргі заманғы ғылыми-техникалық және әдістемелік деңгейде зерттеу жұмыстары мен әзірлемелерді орындауды ұйымдастырады;

6) шетелдік ғалымдармен, ғылыми ұйымдармен немесе жеке кәсіпкерлік субъектілерімен бірлесіп, ғылыми, ғылыми-техникалық қызмет субъектілерімен, соның ішінде ҒЗТКЖ-ны жүзеге асыратын субъектілермен құралдар-жабдықтарды пайдалануға беруге арналған шарт жасайды;

7) бекітілген оқу, магистрлік, докторлық (PhD) бағдарламаларға сәйкес ҒЗТКЖ-ны жүзеге асыратын Зертхана құрамына кіретін ғылыми ұйымның немесе жоғарғы оқу орнының студенттеріне, магистранттарына, жас ғалымдары мен ғылыми қызметкерлеріне құрылғылар мен жабдықтарға қолжетімділікті қамтамасыз етеді және тегін пайдалануға береді;

8) жабдықтардың сақталуын, жұмысқа жарамды қалпын, сондай-ақ тиімді пайдаланылуын қамтамасыз етеді;

9) ҒЗТКЖ өткізуге қойылатын мемлекеттік стандарттар, нормативтік және әдістемелік құжаттар талаптарын сақтайды;

10) өткізілетін ғылыми зерттеулер мен тәжірбиелік-конструкторлық жұмыстардың құпиялығын қамтамасыз етеді;

11) арыз берушінің (тапсырыс берушінің) зияткерлік меншік құқығын сақтайды;

12) еңбекті қорғау, техника қауіпсіздігі саласындағы талаптарды, сондай-ақ өндірушілердің құралдар мен аналитикалық және ғылыми-зерттеу жабдықтарын пайдалану бойынша ұсынымдарын орындайды;

13) уәкілетті органға қаржыландыру, оның ішінде базалық қаржыландырумен қоса Зертхананың қызметі туралы есепті ұсынады.

4. Зертхананың материалдық-техникалық және ұйымдастыру жағынан қамтамасыз етілуі

10. Ғылыми ұйымның немесе жоғары оқу орнының құрамындағы Зертхананың материалдық-техникалық базасын олар пайдалануға берген құралдар мен жабдықтар, сондай-ақ орын-жайлар (ғимараттар) құрайды.

11. Құрал-жабдықтардың пайдалану (техникалық ерекшелік) шарттарына сәйкес Зертхана зерттеу құралынан бөлек орналасқан Зертхана жетекшісіне арналған бөлмемен қоса, құралдарды орналастыруға қажетті талаптар мен стандарттарға жауап беретін арнайы орын-жайлармен (ғимараттармен) қамтамасыз етіледі.

12. Зертхананың штаттық кестесі еңбек заңнамасында белгіленген нормативтерге сәйкес құрылады. Штаттық кестеде тұрақты инженерлік және қызмет көрсету персоналы қарастырылады.

13. Зертхана қызметкерлері қызметтік нұсқаулықтарында және Зертханаға жүктелген қызметтер мен міндеттерде белгіленген міндеттемелеріне сәйкес ҒЗТКЖ-ны ұйымдастырады және жүзеге асырады.

Лауазымдық нұсқаулықтарды Зертхана жетекшісі бекітеді және құрылымына кіретін ғылыми ұйымның немесе жоғары оқу орнының басшысымен келісіледі.

14. Зертхананың ағымдағы қызметін қаржыландыру, оның ішінде орын-жайларды (ғимараттарды), жабдықтар мен материалдарды ұстауды, әкімшілік және қызмет көрсету персоналының еңбекақысын төлеуді, сондай-ақ оның ғылыми-техникалық қызметін ақпараттық сүйемелдеуді қоса алғанда, құрылымына кіретін ғылыми ұйымның немесе жоғары оқу орнының базалық қаржыландыру қаражаттарынан іске асырылады (жоғары оқу орны немесе ғылыми ұйым бюджетінде қаржыландыру көлемі жеке тармақпен көрсетілуі тиіс).

Об утверждении Типового положения о научных лабораториях коллективного пользования

Приказ Министра образования и науки Республики Казахстан от 19 мая 2011 года № 200. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 16 июня 2011 года № 7013. Утратил силу приказом Министра науки и высшего образования РК от 18.09.2024 № 452.

Сноска. Утратил силу приказом Министра науки и высшего образования РК от 18.09.2024 № 452 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В целях реализации подпункта 12) статьи 4 Закона Республики Казахстан от 18 февраля 2011 года "О науке" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемое Типовое положение о научных лабораториях коллективного пользования.

2. Комитету науки (Касымбекову Б.А.):

1) обеспечить в установленном порядке государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) после прохождения государственной регистрации опубликовать настоящий приказ в средствах массовой информации.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра образования и науки Республики Казахстан М. Орунханова.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования.

Министр

Б. Жумагулов

Утверждено приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 19 мая 2011 года № 200

Типовое положение
о научных лабораториях коллективного пользования
1. Общие положения

1. Настоящее положение о научной лаборатории коллективного пользования (далее – Положение) разработано в соответствии с Законом Республики Казахстан "О науке".

2. Научная лаборатория коллективного пользования (далее – Лаборатория) в своей деятельности руководствуется Законом Республики Казахстан "О науке" и настоящим Положением.

3. Настоящее положение является документом, определяющим правовую основу Лаборатории, регламентирует вопросы деятельности Лаборатории.

Положением, Уставом Лаборатории определяется организационная структура, направления научно-исследовательской и инновационной деятельности с учетом имеющихся материально-технических возможностей, а также распределение обязанностей работников Лаборатории.

4. Лаборатория создается в форме структурного подразделения научной организации или высшего учебного заведения, или самостоятельного юридического лица и функционирует в целях достижения передового уровня научных исследований и опытно-конструкторских работ, а также эффективного использования материально-технического и кадрового потенциала Лаборатории. В целях эффективной деятельности Лаборатории утверждается регламент Лаборатории, которым предусматривается допуск к оборудованию пользователей лаборатории, основание и условия допуска.

5. Взаимодействие Лаборатории с государственными органами и субъектами научной и (или) научно-технической деятельности по проведению научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ осуществляется на договорной основе.

2. Цель, задачи и функции Лаборатории

6. Основная цель деятельности Лаборатории – предоставление доступа для проведения научных исследований отечественными и зарубежными учеными независимо от ведомственной принадлежности и формы собственности научной организации или высшего учебного заведения, в которых они работают; обеспечение проведения научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ (далее – НИОКР) субъектами научной и научно-технической деятельности.

7. Приоритетными для Лаборатории являются следующие задачи:

1) содействие в реализации научных и научно-технических программ и проектов, в том числе фундаментальных, прикладных по приоритетным направлениям научного и технологического развития, содействие в подготовке магистерских, докторских диссертационных работ в соответствующей области научных направлений;

2) распространение новых знаний и технологий;

3) привлечение студентов, магистрантов, докторантов, молодых ученых к НИОКР;

4) проведение совместных научных исследований с отечественными и зарубежными университетами и научными центрами;

5) создание условий для коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, в целях привлечения инвестиций в сектор высоких технологий;

6) содействие развитию механизмов государственно-частного партнерства;

7) эффективное использование приборов и оборудования для решения задач научного и научно-технического характера;

8) участие в международной научно-технической деятельности.

8. Лаборатория осуществляет следующие функции:

1) участвует в проведении НИОКР;

2) разрабатывает и совершенствует методики и программы, нормативные и технологические документы по проведению НИОКР;

3) оказывает методическую и консультационную помощь в проведении НИОКР; маркетинговых исследований, опытной проверки новых образцов машин, оборудования, приборов, изделий, материалов и технологических процессов;

4) обеспечивает высокую эффективность проводимых работ, осуществляет контроль за своевременным и качественным выполнением научно-исследовательских работ в соответствии с утвержденными заданиями и программами;

5) осуществляет сбор, хранение, систематизацию информации о выполненных и выполняемых НИОКР с соблюдением установленных законодательством Республики Казахстан требований о защите прав интеллектуальной собственности, об охране государственной и (или) коммерческой тайн;

6) проводит повышение квалификации работников Лаборатории, а также подготовку и переподготовку кадров.

3. Организационная деятельность Лаборатории

9. Лаборатория для выполнения возложенных на нее задач:

1) запрашивает и получает от заявителей (заказчиков) документацию, сведения и материалы, необходимые для проведения НИОКР;

2) по согласованию с заявителем (заказчиком) публикует научные и научно-методические труды по результатам проведенных НИОКР;

3) привлекает к выполнению исследований студентов, магистрантов, докторантов и других научных сотрудников;

4) принимает участие в научных исследованиях, финансируемых из средств грантового и программно-целевого финансирования, а также привлекает другие финансовые источники;

5) организовывает выполнение исследований и разработок на современном научно-техническом и методологическом уровне;

6) заключает договора на предоставление в пользование приборов и оборудования с субъектами научной, научно-технической деятельности, в том числе осуществляющими НИОКР совместно с зарубежными учеными, научными организациями либо с субъектами частного предпринимательства;

7) обеспечивает доступ и безвозмездно предоставляет в пользование приборы и оборудование студентам, магистрантам, молодым ученым и научным работникам научной организации или высшего учебного заведения, в структуре которого находится Лаборатория, осуществляющих НИОКР в соответствии с утвержденными учебными, магистерскими, докторскими (PhD) программами;

8) обеспечивает сохранность оборудования, поддержание его в исправном рабочем состоянии, а также его эффективное использование;

9) соблюдает требования государственных стандартов, нормативных и методических документов, предъявляемых для проведения НИОКР;

10) обеспечивает конфиденциальность проводимых научных исследований и опытно-конструкторских работ;

11) соблюдает права интеллектуальной собственности заявителя (заказчика);

12) соблюдает требования в сфере охраны труда, техники безопасности, а также рекомендации производителей приборов и аналитического и научно-исследовательского оборудования по их эксплуатации;

13) предоставляет в уполномоченный орган отчет о деятельности Лаборатории, включая реализацию финансирования, в том числе базового.

4. Материально-техническое и организационное
обеспечение Лаборатории

10. Материально-техническую базу Лаборатории составляют приборы и оборудование, а также помещения (здание), предоставленные в пользование научной организацией или высшим учебным заведением, в структуре которого она функционирует.

11. Лаборатория обеспечивается специальными помещениями (зданием), отвечающими требованиям и стандартам, согласно условиям эксплуатации (технической спецификации) оборудования, необходимыми для размещения приборов и оборудования, включая отдельно расположенное от исследовательского оборудования, помещение для руководителя Лаборатории.

12. Штатное расписание Лаборатории формируется в соответствии с нормативами, определяемыми трудовым законодательством. В штатном расписании предусматривается постоянный инженерный и обслуживающий персонал.

13. Сотрудники Лаборатории организуют и осуществляют НИОКР в соответствии с обязанностями, определяемыми их должностными инструкциями и возложенными на Лабораторию функциями и задачами.

Должностные инструкции утверждаются руководителем Лаборатории и согласовываются с руководителем научной организации или высшего учебного заведения, в структуре которого она находится.

14. Финансирование текущей деятельности Лаборатории, включая содержание помещений (здания), оборудования и материалов, оплату труда административного и обслуживающего персонала, а также информационное сопровождение ее научно-технической деятельности, осуществляется из средств базового финансирования научной организации или высшего учебного заведения, в структуре которого она находится (в бюджете высшего учебного заведения или научной организации объем финансирования должен быть прописан самостоятельной строкой).