"Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар" салалық біліктілік шеңберін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің 2013 жылғы 30 қыркүйектегі № 769 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 04 қарашада № 8876 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2015 жылғы 28 мамырдағы № 629 бұйрығымен

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Инвестициялар және даму министрінің 28.05.2015 № 629 бұйрығымен.

2007 жылғы 15 мамырдағы Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің
138-4-бабының 3-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған «Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар» салалық біліктілік шеңбері бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің Ақпараттандыру саласындағы мемлекеттік саясат департаменті (Қ.Б. Елеусізова):
1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде заңнамада белгіленген тәртіппен мемлекеттік тіркелуін;
2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін, бұқаралық ақпарат құралдарында, соның ішінде Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің интернет-ресурсында ресми жариялауды және мемлекеттік интранет-порталында орналастыруды;
3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін бес жұмыс күні ішінде мемлекеттік тіркеу туралы және бұқаралық ақпарат құралдарында жариялауға жіберу туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.
3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылауды өзіме қалдырамын.
4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр А. Жұмағалиев

Қазақстан Республикасы
Көлік және коммуникация министрінің
2013 жылғы 30 қыркүйектің
№ 769 бұйрығымен бекітілген

«Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар»
салалық біліктілік шеңбері

1. Жалпы ережелер

1. «Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар» салалық біліктілік шеңбері (бұдан әрі – СБШ) нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізімінде № 8022 тіркелген «Ұлттық біліктілік шеңберін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 28 қыркүйектегі № 444 және Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің міндетін атқарушысының 2012 жылғы 24 қыркүйектегі № 373-п-м бірлескен бұйрығымен бекітілген, Ұлттық біліктілік шеңбері (бұдан әрі – ҰБШ) негізінде әзірленді және орындалатын жұмыстардың күрделілігі мен қолданылатын білім, дағды, құзырет сипатына байланысты деңгейлер бойынша маманның біліктілігіне қойылатын талаптарды ақпараттық-коммуникациялық технологиялар (бұдан әрі – АКТ) саласында жіктейді.
2. СБШ еңбек нарығын және нақты салада білім беру жүйесін дамытудың жалпы стратегиясын қалыптастыруға, тарифтік жүйелер құруға, еңбекақы төлеу жүйесінің ашықтығы мен басқарушылығын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
3. Біліктіліктің тұтас ұлттық жүйесінің бірлігін қамтамасыз ету мақсатында СБШ әзірлеу кезінде біліктілік деңгейлерін белгілеу мақсатында кәсіптік қызмет салаларына түгендеу жүргізуге мүмкіндік берген қызметтік тәсіл қолданылды.
4. СБШ негізгі пайдаланушылары Қазақстан Республикасының Ұлттық біліктілік жүйесін құру шеңберінде саланың кәсіби стандарттарын әзірлеумен айналысатын сарапшылар, әзірлеушілер, жұмыс тобының мүшелері, сондай-ақ «Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар» кәсіби қызметі саласындағы жұмыс берушілер, басшылар және мамандар болып табылады.
5. СБШ мақсаты – кәсіптік, сертификаттау және білім беру стандарттарын кейіннен әзірлеу үшін саланың технологиялық талаптарын ескере отырып, БҰШ-тың деңгейлік біліктілік құзыреттерін сипаттау.
6. СБШ-та саланың қолданылатын және перспективті технологияларын ескере отырып, қызметкерлердің қызметтік, машықтарына және біліміне қойылатын талаптар сипатталады.
7. СБШ мына қағидаттарды ескере отырып, БҰШ негізінде әзірленеді:
1) салалардың қолданыстағы және болашақтағы технологияларын ескере отырып, қызметкерлердің қызметтеріне (қызметтік), машықтарына және біліміне қойылатын БҰШ-тың біліктілік деңгейлерінің талаптарын нақтылау;
2) саланың басымдықтарын айқындау және компанияның бизнес-мүдделерін есепке алу;
3) төменгі біліктілік деңгейлерінен жоғарғыларына өткен кездегі қызметтердің ауыспалылығы және үздіксіздігі;
4) барлық тұтынушылар үшін біліктілік деңгейлер сипатының ашықтығы;
5) біліктілік деңгейлері иерархиясының еңбек бөлінісі құрылымына және Қазақстан Республикасының білім беру жүйесіне сәйкестігі;
6) кәсіби қызмет көрсеткіштері арқылы БСШ-ның біліктілік деңгейлерін сипаттау;
7) қызметті жүзеге асыратын қызметкерлерді емес, олардың еңбек қызметінің түрлерін және олардың лауазымдық міндеттерді орындау сапасын сипаттау.
8. СБШ:
1) нақты салада еңбек нарығын және білім беру жүйесін дамытудың жалпы стратегиясын қалыптастыруға, оның ішінде нақты біліктілікті алуға, біліктілік деңгейін арттыруға, карьералық өсуге әкелетін білім берудің әр түрлі аймақтарын жоспарлауға;
2) көлемді еңбек ұтқырлығын қалыптастыруға;
3) кәсіби және білім беру стандарттарын, кәсіби білім беру бағдарламаларын әзірлегенде қызметкерлер мен түлектердің біліктілігіне қойылатын талаптарды бірыңғай көзқараста сипаттауға;
4) білім беру және біліктілікті сертификаттау нәтижелерін бағалау рәсімдерін әзірлеуге, сертификаттар жүйесін қалыптастыруға мүмкіндік береді.
9. Саланың стратегиялық мақсаттары мен міндеттері:
1) мемлекеттік басқару жүйесінің тиімділігін қамтамасыз ету;
2) ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның қолжетімділігін қамтамасыз ету;
3) қоғамның әлеуметтік-экономикалық және мәдени дамуы үшін ақпараттық орта құру;
4) отандық ақпараттық кеңістікті дамыту;
5) мемлекеттік басқару жүйесінің тиімділігін арттыру үшін сәулеттік тәсілді енгізу;
6) азаматтардың, бизнестің және қоғамның ақпараттағы құқықтарын және заңды мүдделерін қанағаттандыру үшін мемлекеттік органдардың қызметінің ашықтығын және есептілігін арттыру;
7) «электрондық үкіметті» мемлекетті ақпараттандыру құралы ретінде дамыту;
8) мемлекеттік органдарда ақпараттық технологияларды пайдалану шығындарын оңтайландыру;
9) ақпараттық-коммуникациялық технологияларын (бұдан әрі – АКТ) кеңінен енгізу арқылы қоғамдық қауіпсіздік деңгейін және құқық қорғау органдарының және жедел қызметтердің жұмысының тиімділігін арттыру;
10) ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның Қазақстан Республикасының үй шаруашылықтарында қолжетімділігі;
11) ақпараттық-коммуникациялық және инновациялық инфрақұрылымды және ғылыми-зерттеушілік қызметті дамыту арқылы АКТ-ның бәсекеге қабілетті отандық нарығын құру;
12) Қазақстанда ақпаратты қоғамды қалыптастырудың негізгі факторы ретінде адами капиталдың дамуы үшін шарттар жасау;
13) АКТ-ны енгізу арқылы Қазақстанның білім және ғылым салаларының бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету;
14) АКТ-ны барынша қолдану арқылы халыққа медицина қызметтерін көрсетудің қолжетімділігі мен сапасын арттыру;
15) электрондық коммерцияның отандық нарығының бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету;
16) қосымша құн салығы жоғары бәсекеге қабілетті өнімді шығаруды қамтамасыз ететін өнеркәсіп кәсіпорындарында заманауи жоғары технологиялық өндірісті құру шарттарын қамтамасыз ету;
17) АКТ-ны енгізу арқылы көлік қызметтерінің қолжетімділігін, қауіпсіздігін және сапасын қамтамасыз ету үшін дамыған көлік инфрақұрылымын құру;
18) агроөнеркәсіп кешенін дамыту үшін заманауи, ықпалдастырылған және тиімділігі жоғары ақпараттық ортаны ұйымдастыру;
19) Қазақстан Республикасының гидрометеорологиялық және экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету, сондай-ақ жаңашыл АКТ-ны енгізу есебінен қоршаған ортаны тұрақтандыру және спасын жақсарту;
20) АКТ-ны енгізу арқылы туризм индустриясының бәсекеге қабілеттілігін және Қазақстанның туристтік бағыт ретінде тартымдылығын арттыру;
21) АКТ-ны жаттықтырушы құрамын, спортшыларды және мамандарды даярлау жүйесінің оқу-жаттықтыру процестеріне енгізу арқылы дене шынықтыру мен спорт саласының бәсекеге қабілеттілігін арттыру;
22) отандық ақпараттық кеңістіктің бәсекеге қабілеттілігін арттыру;
23) мемлекеттік органдардың мемлекет қызметін жарықтандыру және ілгерілету бойынша жұмысын үйлестірудің және жауапкершілігінің жүйесін жетілдіру.

2. СБШ паспорты

10. Әлемдік тәжірибені және қабылданған көзқарастарды ескере отырып, ақпараттық-коммуникациялық технологиялар (АКТ) сала ретінде, яғни бағдарламалық қамтамасыз ету құралдарын, есептегіш техниканы, коммуникациялық жабдықты, тұрмыстық электроника мен оның құрамдастарын жобалаумен, өндірумен және сатумен, сондай-ақ жүйелік ықпалдастырумен, телекоммуникациялық және ақпараттық-технологиялық қызметтер ұсынумен байланысты экономикалық қызмет түрлерін жүзеге асыратын кәсіпорындар мен ұйымдардың жиынтығы ретінде анықталады.
11. Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы жіктеуішіне сәйкес (бұдан әрі – ЭҚЖЖ) АКТ экономикалық қызмет түріне бөлінеді:
1) компьютерлік бағдарламалау, кеңес беру және басқа ілеспелі қызметтер, бағдарламалық қамтамасыз етуді шығару, олар осы СБШ 1-қосымша кестесінде анықталған;
2) компьютерлерді, электронды және оптикалық өнімнің өндірісі, ақпараттық және коммуникациялық жабдықтың көтерме саудада сату, компьютерлерді және байланыс жабдықтарын жөндеу, олар осы СБШ 2-қосымша кестесінде анықталған;
3) байланыс, осы СБШ 3-қосымша кестесінде анықталған.
12. Кәсіби қызметтің салаларын бөлу кезінде Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің нормативтік және құқықтық актілері пайдаланылды, сондай-ақ АКТ саласын анықтаудың халықаралық тәжірибесі ескерілді.
13. Еңбек қызметінің түрі мыналарға бөлінеді:
1) басқарушылық;
2) атқарушы-басқарушылық;
3) атқарушы.
14. СБШ осы СБШ 4-қосымша кестесінде келтірілген.

«Ақпараттық-коммуникациялық
технологиялар»
салалық біліктілік шеңберіне
1-қосымша

Кесте

Компьютерлік бағдарламалау, кеңес беру және басқа ілеспелі
қызметтер, бағдарламалық қамтамасыз етуді шығару

ЭҚЖЖ коды	Экономикалық қызмет түрінің атауы
62.01	Компьютерлік бағдарламалау саласындағы қызмет
62.02	Компьютерлік технологиялар саласындағы кеңес беру қызметтері
62.03	Компьютерлік жабдықты басқару жөніндегі қызмет
62.09	Ақпараттық технологиялар және компьютерлік жүйелер саласындағы қызметтің басқа түрлері (оның ішінде, автоматтандырылған жобалау жүйелерін (АЖОЖ) және автоматтандырылған басқару жүйелерін (АБЖ) жасауға арналған бағдарламалық аспаптық орталарды және құралдарды қолдану, роботтехникалық кешендер жасау)
63.11	Деректерді орналастыру және өңдеу қызметтері
63.12	Веб-порталдар
58.21	Компьютерлік ойындар жасау
58.29	Өзге бағдарламалық қамтамасыз етуді шығару
92.12	Коммуникация жабдықтарды жөндеу

«Ақпараттық-коммуникациялық
технологиялар»
салалық біліктілік шеңберіне
2-қосымша

Кесте

Компьютерлердің, электрондық және оптикалық өнімнің өндірісі,
ақпараттық және коммуникациялық жабдықты көтерме саудада сату,
компьютерлерді және байланыс жабдықтарын жөндеу

ЭҚЖЖ коды	Экономикалық қызмет түрінің атауы
26.1	Электрондық бөлшектерді өндіру
26.2	Компьютерлерді және перифериялық жабдықты өндіру
26.3	Байланыс жабдығын өндіру
26.4	Тұрмыстық электроника аспаптарын өндіру
26.8	Ақпаратты таратудың магнитті және оптикалық құралдарын өндіру
26.51	Өлшеуге, тестілеуге және навигацияға арналған құралдар мен аспаптарды өндіру
46.5	Ақпараттық және коммуникациялық жабдықтың көтерме саудасы
95.11	Компьютерлерді және перифериялық жабдықты жөндеу
95.12	Коммуникациялық жабдықты жөндеу

«Ақпараттық-коммуникациялық
технологиялар»
салалық біліктілік шеңберіне
3-қосымша

Кесте

Байланыс

ЭҚЖЖ коды	Экономикалық қызмет түрінің атауы
61.1	Кабельдік телекоммуникациялық байланыс
61.2	Сымсыз телекоммуникациялық байланыс
61.3	Спутниктік телекоммуникациялар саласындағы қызмет
61.9	Телекоммуникациялық қызметтердің басқа түрлері
64.20	Электр байланыс (телекоммуникация) қызметтері
53.0	Пошталық және жеткізу қызметтері

«Ақпараттық-коммуникациялық
технологиялар»
салалық біліктілік шеңберіне
4-қосымша

«Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар» салалық
біліктілік шеңбері

БҰШ деңгейі	СБШ деңгейі	Кәсіби қызмет саласы: 3.1 Компьютерлік бағдарламалау, кеңес беру және басқа ілеспелі қызметтер. Бағдарламалық қамтамасыз етуді шығару.
		Жеке және кәсіби құзыреттіліктерге қойылатын талаптар	Іскерлікке және машықтарға қойылатын талаптар	Білімге қойылатын талаптар
1	11	-	-	-
2	21	Ақпараттық-коммуникациялық жабдықты сүйемелдеу және қызмет көрсету барысында шектеулі жауапкершілікті және өздігімен жұмыс істеудің белгілі бір дәрежесін ұйғаратын басшылық қарауында нормаларды іске асыру бойынша атқарушылық қызмет. Қарапайым тапсырмаларды орындау нәтижелері үшін, өзінің қауіпсіздігі, өзгелердің қауіпсіздігі үшін, қоршаған ортаны қорғау бойынша талаптардың орындалуы үшін жауапкершілік көтеру. Топта жұмыс істей білу – топтық жұмыс процесіне белсенді қатысу. Бірінші біліктілік деңгейіндегі қызметшілер үшін алдын ала әзірленген, ағымдық кезеңде орындалатын алгоритмдер аясында қарапайым іс-қимылдар орындауға тапсырмалар қалыптастыру.	Нұсқаулық негізінде жұмыс істеу тәсілін таңдайды және күрделі емес практикалық тапсырмаларды орындайды, өзін-өзі бақылау дағдыларын көрсетеді және қарапайым өндірістік жағдайлардағы әрекет түрлерін өздігінен түзету жұмыстарының тәсілдерін таңдайды. Бірінші біліктілік деңгейіндегі қызметкерлерге тапсырмалар беру және олардың орындалуын бақылау. Өз әрекеттері мен бірінші біліктілік деңгейіндегі қызметкерлердің атқарылуға тиісті жұмыс алгоритмі негізіндегі әрекеттерін үйлестіру. Дайындалған реттеуші шешімдерді жоғары тұрған деңгейдегі қызметкерлер құрамымен орындауды келісу.	Еңбек пәні, қарапайым үлгілі міндеттерді орындауда нәтижелерге қол жеткізу құралдары мен тәсілдері туралы, атқарушылық қызмет рефлексиясы туралы негізгі білім. Заттар мен еңбек құралдарының жағдайы туралы алғашқы ақпаратты жинау және осы ақпаратты тапсырмаға және/немесе жұмыстардың орындалатын алгоритміне сәйкес параллельді немесе бақылаушы деңгейге беру.
3	31	Қойылған тапсырмаларды орындау үшін дербес жауапкершілікті және құрылымданған, болжанатын ортада шектеулі тәуелсіздікті ұйғаратын басшылық қарауында нормаларды іске асыру бойынша атқарушылық қызмет. Кәсіби ортада жаңалықты дұрыс қабылдай алу, оқуға қабілеттілік, соңғы нәтижеге көзделу. Өз жұмысын жеке немесе топта мақсатты ұйымдастырудың дамыған қабілеті. Өздігінен әрекет ету – берілген тапсырманың жұмысын шешу жолдарын өздігімен табу; Кәсібилілік – қойылған міндеттерді шешу үшін кәсіби әрекет ете білу. Орындалған жұмыстардың нәтижесі үшін, өзінің қауіпсіздігі, өзгелердің қауіпсіздігі үшін, қоршаған ортаны қорғау бойынша талаптардың орындалуы үшін жауапкершілік көтеру.	Бағдарламалаудың және бағдарламалық кодты тестілеудің негізгі машықтарын көрсетеді, алынған білімді тәжірибеде қолдана білу, техникалық құжаттаманы оқи білу, қойылған міндет үшін алгоритмді іске асыра білу.	Базалық деңгейде бағдарламалау тілдерінің бірін, деректерді өңдеудің негізгі алгоритмдерін білу. БҚ-ны әзірлеудің өмірлік циклы, оны тестілеудің теориясы туралы жалпы білім.
4	41	Белгіленген қызметтерді іске асыру барысында жеткізілген нәтиже үшін жауапкершілікті көздейтін ортада басшылықтың жалпы қарауында нормаларды іске асыру бойынша атқарушылық қызмет; қойылған мақсатты ескере отырып, өздігімен жоспарлау және құрылымданған, болжамсыздықтың азғана ықтималдылығына ие ортада туындайтын мәселелерді шеше білу. Қойылған міндеттерді өздігімен шешу.	Қарапайым әдістер мен ақпараттарды пайдалану негізінде мақсаттар мен міндеттерді шешуге қажетті тәжірибелік машықтары мен іскерлігінің кең ауқымды жиынтығын көрсетеді. Тиісті шараларды анықтау мақсатында белгілі бір рәсімдер мен тәжірибелер шеңберінде жағдайды бағалай алады.	Кәсіби қызмет саласындағы тәжірибелік және теориялық білімдер. Кәсіби міндеттерді қою барысында және шешу кезінде оған қажетті әдістер, қағидаттар мен тәсілдер туралы білім.
5	51	Жағдайды немесе ақпаратты талдау әр түрлі факторларды терең бағалауды талап ететін күрделі міндеттермен жұмыс жүргізуді ұйғаратын технологиялық процесс учаскесі шеңберіндегі атқарушылық-басқарушылық қызмет, сондай-ақ құрылымданған болжамсыз ортадағы нақты учаскеде болатын нәтиже үшін жауапкершілікті қабылдай отырып, қызметкерлерді басқару. Ауызша және жазбаша коммуникацияға дамыған қабілеттілік.	Заманауи ой-қабілет машықтарының, жобалау тобының ішінде жұмыс істей білу машықтарының кең жиынтығын көрсетеді, жұмыс процесін басқара білу, логикалық, жүйелік және бірізді тәсілдерді қолдана отырып, мәселелерге шешім таба білу. Адамдарды оқыта білу және нұсқау бере білу, басқа адамдарда жаңа білім мен тәжірибе алу тілегін тудыра білу.	Кәсіби жағдайларды жүйелі талдау және жобалау әдістемесі, басқарушылық шешімдер қабылдау тәсілдері, ұжым мен топ құру туралы білім. Жұмыстың белгілі бір саласы шеңберіндегі терең мамандандырылған тәжірибелік және теориялық білімдер.
6	61	Жағдайды немесе ақпаратты талдау әр түрлі факторларды терең бағалауды талап ететін күрделі міндеттермен жұмыс жүргізуді ұйғаратын кәсіпорын қызметі стратегиясының шеңберінде атқарушылық-басқарушылық қызмет, сондай-ақ құрылымданған болжамсыз ортадағы нақты учаскеде болатын нәтиже үшін жауапкершілікті қабылдай отырып, қызметкерлерді басқару. Техникалық салада терең білім мен машықтарды көрсете білудің дамыған қабілеті. Көшбасшылық танытады және топ жұмысының нәтижелілігі үшін, оның болжамсыз ортада дамуы үшін жауап береді.	Жұмыс процесін басқару машықтарының жиынтығын көрсетеді, нәтижелер алу үшін бағалаудың әдістерін, әдістемесі мен критерийлерін таңдай білу, құзыреттерді бөліп тарату және құқық беру, тиімді топтар қалыптастыра білу, сондай-ақ өндірістік процесс барысында шешім қабылдай білу.	Күрделі әлеуметтік және кәсіптік жағдайларда бірлескен талдау жасау, жобалау және шешім қабылдау әдістемесі туралы білу, қатынас және көзқарастарды келістіру тәсілдерін, талдамалы және жобалық құжаттаманы рәсімдеуді және оны көрсете білу.
	62	Құрылымданған болжамсыз ортада өз қызметі үшін және топ жұмысының нәтижелігі үшін жауапкершілік қабылдаумен топты немесе бөлімше деңгейінде басшылық етуді ұйғаратын кәсіпорын қызметінің стратегиясы аясындағы басқарушылық қызмет. Нақты жағдайға байланысты қарым-қатынас машықтарын қолданудың дамыған қабілеті.	Жоспарлау, міндеттер қою және тарату, еңбек сыйылымдығын бағалау, топ қалыптастыру, қатынастарды ұйымдастыру және көзқарастарды келістіру, анықталмағандығы жоғары деңгейдегі кәсіби жағдайларда шешім қабылдау машықтарын көрсетеді. Топтың дұрыс бағытта дамуын, ынталандыруды және жұмысын қамтамасыз ету үшін тұлғааралық қарым-қатынастың қажетті әдістері мен стильдерін қолданады. Нәтижелер үшін бағалау әдістерін, әдістемелерін және критерийлерін таңдай алады.	БҚ-ны әзірлеу әдістемесін, БҚ-ны тестілеу қағидаттары мен құралдарын, жобалау менеджментін, қызмет көрсетуді басқаруды білу. Күрделі әлеуметтік және кәсіптік жағдайларда бірлескен талдау жасау, жобалау және шешім қабылдау әдістемесі туралы білу, қатынас және көзқарастарды келістіру тәсілдерін, талдамалы және жобалық құжаттаманы рәсімдеуді және оны көрсете білу.
7	71	Қосымшалардың, БҚ мен бизнес-логиканың сәулетін жобалауды ұйғаратын атқарушылық-басқарушылық қызмет, сондай-ақ құрылымданбаған болжамсыз ортада бөлімше деңгейінде өнімді, техникалық сәулетті немесе технологияны дамытудың стратегиялық бағыттары үшін толық жауапкершілікті қабылдай отырып, қызметкерлердің жұмысына басшылық ету.	Жүйенің, техникалық интерфейстердің сәулетін жобалау/үлгілеу машықтарын көрсетеді, тұжырымдама негіздемелерін қалыптастыра білу және оларды көрсете білу, күрделі техникалық мәселелер үшін сараптамалар жүргізу және қызметтілік бойынша неғұрлым оңтайлы сәулеттік шешімдерді енгізуді қамтамасыз ету.	Тұжырымдамаларды, стратегияларды, қызметтің және өзара іс-қимылдың қызметтік үлгілерін, міндеттер мен мәселелер қою және оларды жүйелік шешу әдістерін құрастыру әдістемесі туралы білу. БҚ-ны жобалау әдістемесін, бағдарламалық қосымшалардың сәулетін, заманауи аппараттық қамтамасыз етуді, дамушы технологияларды білу.
	72	Бөлімше қызметінің стратегиясын анықтауды ұйғаратын ұйым немесе бөлімше деңгейіндегі нәтиже үшін жауапкершілікті қабылдайтын ұйым немесе құрылымданбаған болжамсыз ортадағы ұйым қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет. Басқарудың нақты объектісі қызмет етуінің мүмкін болатын нұсқаларын жүйелі және кешенді түсінудің дамыған қабілеті, осы нұсқалардың туындау уақытын және ықтималдылығын, сондай-ақ олардың әрекет ету ұзақтылығын анық бағалау.	Нарық үрдістеріне қарай отырып, ұйымның бәсекеге қабілеттілігін талдау машықтарын көрсетеді. Бизнес ортадағы өзгерістерді жорамалдап, өз бөлімшесі дамуының стратегиялық бағытын анықтай білу.	Жобалау қызметінің өмірлік циклын, бағдарламалық өнімдерді әзірлеу ережелерін, компанияның негізгі бизнес-процестерін, қызметшілерді басқару негіздерін, өндірісті, менеджментті, басқару психологиясын, ақпараттық қауіпсіздік мәселелерін білу.
8	82	Болжамсыз және құрылымданбаған орта шартындағы ірі институционалдық құрылым деңгейінде шешім мен жауапкершілікті қабылдай отырып, процесті және қызметті басқару стратегиясын анықтауды ұйғаратын басқарушылық қызмет. Өзгерістерді басқарудың, анықсыздық жағдайларында жұмыс істеудің, күрделі шешімдерді, сондай-ақ деректердің жеткіліксіздігі жағдайындағы шешімдерді жылдам қабылдаудың дамыған қабілеті, көшбасшылықты үнемі көрсету.	Кәсіпорын қызметінің, өзгеріс пен болжамсыздық стратегиясын әзірлеу машықтарын көрсетеді, ынталандырудағы шығынсыз және сапа үшін зарасыз ұзақ мерзімді және көп еңбекті міндеттерді орындау, әр текті ақпаратты талдау, тәуекелдерді бағдарлау қабілеті. Әр түрлі деңгейдегі топтарды қалыптастырып, дамыта алады.	Кәсіптік қызмет, сондай-ақ қаржы, маркетинг, халықаралық нарық саласындағы ең терең және толық білім.

Ескертпе: ¹ – басқарушылық қызметпен байланысты мамандықтар;
² – өндірістік қызметпен байланысты мамандықтар.

БҰШ деңгейі	СБШ деңгейі	Кәсіби қызмет саласы: 3.2 Компьютерлердің, электрондық және оптикалық өнімнің өндірісі, ақпараттық және коммуникациялық жабдықты көтерме саудада сату, компьютерлерді және байланыс жабдықтарын жөндеу.
		Жеке және кәсіби құзыреттіліктерге қойылатын талаптар	Іскерлікке және машықтарға қойылатын талаптар	Білімге қойылатын талаптар
1	1	Күрделі емес жабдықты құрастыруға және бөлшектеу дайындағанда қарапайым қызметтерді іске асыру бойынша тікелей басшылықтағы атқарушылық әрекеттер. Әрекеттердің кеңістікті-уақытша, физиологиялық немесе қызметтік сипаттамаларын анықтайтын жұмыс беруші алдын ала белгілеген критерийлермен өз әрекеттерін салыстыра отырып, жұмыс беруші алдын ала әзірлеген алгоритмдер бойынша қарапайым әрекеттер орындау.	Үлгілі күрделі емес тәжірибелік тапсырмаларды тыңдайды, түсінеді және орындайды, өзін өзі қадағалау және өзін өзі тәртіптеу машықтарын көрсетеді. Еңбектің жалпы техникалық, өртке қарсы, арнайы және экологиялық қауіпсіздігін анықтайтын ережелердің нормативтері мен талаптарына сәйкес өз әрекеттерінің қауіпсіздігін қамтамасыз етуді өзі бақылайды.	Еңбек мәні, оны түрлендіру процесі және тиісті атқарушылық әрекеттер циклы туралы негізгі білім. Заттар мен еңбек құралдарының жағдайы туралы алғашқы ақпаратты жинау және осы ақпаратты тапсырмаға және/немесе жұмыстардың орындалатын алгоритміне сәйкес қатар немесе бақылаушы деңгейге беру.
2	2	Технологиялық жабдықтардың күрделі емес жекелеген тораптарын өндіру, құрастыру және бөлшектеу кезінде шектеулі жауапкершілік пен дербестіліктің белгілі бір дәрежесін көздейтін басшылықпен нормаларды іске асыру жөніндегі атқарушылық қызмет. Қашықтықтан автоматтандырылған басқару және/немесе бақылаудың жергілікті құралдарын (жүйелерін) қолданумен қарапайым іс-қимылды орындау; бірінші біліктілік деңгейінің персоналы үшін алгоритмдердің ағымдағы сәтінде орындалатын бұрын әзірлегендер шеңберінде қарапайым іс-қимылдарды орындауға тапсырмалар жасау.	Нұсқаулықтар негізінде жұмыстардың тәсілін таңдайды және күрделі емес практикалық тапсырмалар орындайды, жай өндірістік жағдайларда өзін-өзі бақылау және өзін-өзі түзету дағдыларын көрсетеді. Персоналға бірінші деңгейдегі тапсырмаларды беру және олардың орындалуын бақылау. Жұмыстардың орындалатын алгоритмі шеңберінде өз іс-қимылын және персоналды үйлестіру. Жоғары деңгейдегі персоналмен дайындалған реттеуші шешімдердің орындалуын келісу.	Еңбек пәні, қарапайым үлгілі міндеттерді орындауда нәтижелерге қол жеткізу құралдары мен тәсілдері туралы, атқарушылық қызмет рефлексиясы туралы негізгі білім. Заттар мен еңбек құралдарының жағдайы туралы алғашқы ақпаратты жинау және осы ақпаратты тапсырмаға және/немесе жұмыстардың орындалатын алгоритміне сәйкес қатар немесе бақылаушы деңгейге беру.
3	3	Өздігімен жоспарлауды көздейтін басшылық нормаларын іске асыру жөніндегі атқарушылық қызмет, жабдықтарды құрастырғаны, бөлшектегені және өндіргені үшін жауапкершілік. Технологиялық режимдердің белгіленген параметрлерін, қауіпсіздік талаптарын және жүйелер мен қондырғыларды жұмыс істеу үнемділігін қоллдауды қамтамасыз ететін реттеуші әсерлер бойынша шешімдер қабылдау. Осы әсерлердің баламалылығы мен жеткіліктілігін, технологиялық режимнің жағдайын және қауіпсіздік талаптарын анықтау. Өздігінен әрекет ету – берілген тапсырманың жұмысын шешу жолдарын өздігімен табу; Кәсібилілік – қойылған міндеттерді шешу үшін кәсіби әрекет ете білу. Орындалған жұмыстардың нәтижесі үшін, өзінің қауіпсіздігі, өзгелердің қауіпсіздігі үшін, қоршаған ортаны қорғау бойынша талаптардың орындалуы үшін жауапкершілік көтеру.	Өзін-өзі бағалау, өзін-өзі анықтау және өзін-өзі ұйымдастыру дағдыларын көрсетеді. Қойылған норманың орындалу тәсілін, еңбек мәні мен құралын дербес анықтайды. Жұмыстардың орындалатын алгоритмі шеңберінде бірінші және екінші деңгейдегі өз іс-қимылын және персоналдың іс-қимылын үйлестіру. Өз іс-қимылын анықталған тапсырмалар мен жұмыстардың орындалатын алгоритмі шеңберінде қоса жұмыс істейтін қызметкерлермен үйлестіру.	Затты қайта жасау, еңбекті жоспарлау және ұйымдастыру, кәсіби қызметтің үлгілік жағдайларында міндеттерді дербес орындау технологиялары туралы білім. Жұмыс орны үшін белгіленген техникалық құжаттаманы жүргізу. Бірінші және екінші біліктілік деңгейлерінің персоналы үшін технологиялық режимдерді жүргізу шеңберінде өндірістік тапсырмаларды қалыптастыру. Заттар мен еңбек құралдарының жағдайы туралы алғашқы ақпаратты жинау және осы ақпаратты ұйымдық-техникалық құжаттаманың талаптарына сәйкес қатар немесе бақылаушы деңгейге беру.
4	4	Міндеттердің дербес айқындалуын, ұйымдастырылуын және қарамағындағы қызметкерлерге нормаларды іске асыруды бақылауды көздейтін басшылықпен нормалардың іске асырылуы жөніндегі атқарушылық-басқарушылық қызмет, күрделі жабдықтарды құрастыру, бөлшектеу және өндіру кезіндегі жауапкершілік. Осы талдаудың теріс нәтижелері жағдайларында болуы мүмкін реттеуші әсерлер бойынша шешімдерді озық қабылдау мақсатында жұмыс күні ішінде жұмыс орнына бекітілген техникалық жүйелердің қауіпсіздігін қамтамасыз етудің технологиялық режимдері мен талаптары жағдайларын талдау. Жұмыс күні ішінде бірінші, екінші және үшінші деңгейлердегі жұмыс орнына бекітілген қызмет көрсетудің барлық аймақтарының технологиялық режимдерін жүргізу тапсырмаларын жоспарлау, қалыптастыру және қызметті бақылау	Өзін-өзі анықтау және өзін-өзі нормалау машықтарын көрсетеді. Алған тапсырмаларын нақтылайды, қарамағындағыларға міндеттер қояды, қызмет нәтижелерін бағалайды, білімі мен машығының жетіспейтіндігін айқындайды, қызметкерлердің кәсібилігін арттыруды ынталандырады. Жұмыс күні ішінде бірінші, екінші және үшінші деңгейлердегі персонал қызметінің табыстылығын қамтамасыз ететін жағдайлар жасау. Жұмыс орны үшін белгіленген техникалық құжаттаманы жүргізу.	Кәсіби міндеттерді қою және шешу тәсілдері, қағидаттары мен амалдары туралы, этика және қарым-қатынас психологиясы, ойлау және қызмет рефлексиясы, уәждеу және еңбекті ынталандыру тәсілдері туралы білімінің болуы. Қызмет көрсетілетін технологиялық процестер шеңберінде техникалық құжаттаманы әзірлеу. Заттар мен еңбек құралдарының жағдайы туралы алғашқы ақпаратты жинау және осы ақпаратты ұйымдық-техникалық құжаттаманың талаптарына сәйкес қатар немесе бақылаушы деңгейге беру.
5	5	Жабдықтарды өндіргені, құрастырғаны және бөлшектегені үшін жауапкершілікті көздейтін кәсіпорын қызметінің технологиялық процесі учаскесі мен стратегиясы шеңберінде басқарушылық қызмет. Осы талдаудың теріс нәтижелері жағдайларында болуы мүмкін реттеуші әсерлер бойынша шешімдерді озық қабылдау мақсатында жұмыс күні ішінде жұмыс орнына бекітілген техникалық жүйелердің қауіпсіздігін қамтамасыз етудің технологиялық режимдері мен талаптары жағдайларын талдау. Жоғары деңгейдегі персонал жоспарлайтын іс-шараларды іске асыру бойынша жұмыс күні ішінде төртінші деңгейлі персоналдың тапсырмаларын жоспарлау, қалыптастыру және қызметін бақылау.	Тапсырысты түсіну, жағдайды талдау, өзін-өзі талдау, шешімдер қабылдау және оларды іске асыруға жағдай жасау, басқарушылық және орындаушылық кәсіпқойлықты арттырудың алдын алатын командалық жұмыс контекстінде қызметті бақылау және түзету дағдыларын көрсетеді. Төртінші деңгейдегі қызметкерлердің жұмыс күні ішінде табысты жұмысын қамтамасыз ететін жағдайлар жасау. Жұмыс орнына белгіленген техникалық құжаттаманы жүргізу. Жоғары тұрған деңгейдегі қызметкерлер жасайтын тапсырмалар аясында инновациялық саясаттың жергілікті іс-шараларын іске асыру.	Ұжым және топ құру туралы басқарушылық шешімдерді қабылдаудың кәсіби ахуалдары, тәсілдерін жүйелі талдау және жобалау әдіснамасы туралы білімі болуы. Заттар мен еңбек құралдарының жағдайы туралы алғашқы ақпаратты жинау және осы ақпаратты ұйымдық-техникалық құжаттаманың талаптарына сәйкес қатар немесе бақылаушы деңгейге беру. Қызмет көрсетілетін технологиялық процестер шеңберінде техникалық құжаттаманы әзірлеу және анықтау.
6	6	Жұмыстарды басқа учаскелермен келісуді көздейтін кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберінде басқарушылық қызмет, қызметкерлердің кәсібилігін арттырғаны, жабдықтарды жасағаны, құрастырғаны және бөлшектегені үшін жауапкершілік. Кәсіпорын бөлімшесінде қолданылатын қауіпсіздік талаптары мен шарттарына технологиялар мен техникалық шешімдердің тиімділігі мен баламалылығын талдау және анықталған сәйкессіздіктерді реттеу. Кәсіпорын бөлімшесінде қолданылатын технологиялық процестерді аппаратуралық ресімдеуді қауіпсіздік талаптары мен шарттарына техникалық сәйкестігі мен тиімділігіне талдау және анықталған сәйкессіздіктерді реттеу.	Екі ұштылықтың жоғары болуының әлеуметтік және кәсіби жағдайларында шешімдерді жобалау және қабылдау машықтарын, өзін-өзі басқару, коммуникацияны ұйымдастыру және көзқарасын келісу, нәтижелерді ресімдеу және таныстыру, қазіргі заманғы бағдарламалық өнімдерді және техникалық құралдарды пайдалану мәдениетін көрсетеді. Кәсіпорын бөлімшесі қызметшілерінің ақпараттық қамтамасыз етілуін ұйымдастыру, ұйымның тиісті талаптары көлемінде қауіпсіз және тиімді пайдалану. Қызметшілерді даярлаудың және жұмыстарды ұйымдастырудың қажетті деңгейі болғанда жоба шектері мен қауіпсіздік талаптарын сақтауда бұзушылықтарды болдырмайтын шарттарды сақтау. Жұмыс күні ағымында бесінші деңгей қызметшілері қызметінің сәттілігін қамтамасыз ететін шарттар жасау. Ойын ауызша түрде, мысалы, сарапшылар деңгейіндегі ғылыми-техникалық кеңестердегі және кеңестердегі талқылау түрінде ресімдей білетінін көрсетеді.	Күрделі әлеуметтік және кәсіптік жағдайларда бірлескен талдау жасау, жобалау және шешім қабылдау әдістемесі туралы білу, қатынас және көзқарастарды келістіру тәсілдерін, талдамалы және жобалау құжаттамасын рәсімдеуді және оны көрсете білу. Кәсіпорынның ішкі стандарттарына, МемСТ-ға және басқа нормативтік құжаттарға сәйкес бағдарламаларды және жобалау құжаттарын әзірлеу саласындағы ғылыми-зерттеу және жобалау ұйымдарымен ұйымдастыру. Дайындалған реттеуші шешімдерді орындауды жоғары деңгейдегі қызметшілермен келістіру. Қызмет көрсетілетін процестер аясында техникалық құжаттаманы валидтеу және аккредиттеу. Құрылымдық бөлімше қызметшілерінің қызметін ағымдық және перспективті айлық жоспарлау, жоспарланатын іс-шараларды әзірлеу және орындалуын ұйымдастыру.
7	7	Сала құрылымдарының жұмыс істеу және даму стратегиясын құруды, жеке бөлшектерді, жинақтауыштарды және жабдықтардың тораптарын өндіруді және сатуды көздейтін басқарушылық қызмет. Лауазымдардың штаттық толтыруды олардың атқарып отырған тұлғалар біліктілігінің тиісті талаптарға сәйкестігін талдау. Кәсіпорын басшылығының кадр саясаты шеңберінде түзету іс-қимылдары туралы шешімдер қабылдау. Бөлімшедегі ұйымдастыру-өкімдік қызметті талдау. Реттеуші шешімдерді әзірлеу. Бөлімшенің штат санын жобалық, салалық, ұйымдастыру құжаттамасы және жабдықтарды дайындаушы зауыттардың құжаттамасы негізінде бөлімше қызметінің нақты ұйымдастыру-техникалық жағдайларында персоналды және процестерді тиімді басқаруды қамтамасыз етуге сәйкестігін талдау.	Инновациялық әдістерді, қызметтің тұжырымдамалары мен стратегияларын құру әдістерін қолдана отырып проблемалық және өздігінен проблемаландыру дағдыларын көрсетеді. Жұмыс күні ішінде алтыншы деңгей қызметшілері қызметінің табыстылығын қамтамасыз ететін жағдайлар жасау. Қызметшілерді даярлау және жұмыстарды ұйымдастырудың қажетті деңгейі болған жағдайда қауіпсіздіктің жобалау шектері мен жағдайларды сақтаудың бұзылуына жол бермейтін жағдайлар жасау. Бөлімше немесе ұйым қызметін түзету. Мақсат қоюды ғылыми негіздеу және әдістер мен оларға қол жеткізу құралдарын таңдау іскерліктері мен машықтары.	Тұжырымдамаларды, стратегияларды, қызметтің және өзара іс-қимылдың қызметтік үлгілерін, міндеттер мен мәселелер қою және оларды жүйелік шешу әдістерін құрастыру әдістемесі туралы білу. Құрылымдық бөлімше қызметшілерінің қызметін ағымдық және перспективті айлық жоспарлау, жоспарланатын іс-шараларды әзірлеу және орындалуын ұйымдастыру. Кәсіпорынның ішкі стандарттарына, МемСТ-ға және басқа нормативтік құжаттарға сәйкес бағдарламаларды және жобалау құжаттарын әзірлеу саласындағы ғылыми-зерттеу және жобалау ұйымдарымен ұйымдастыру.
8	8	Мемлекеттік деңгейдегі ірі институционалды құрылымдар саласын дамыту және олардың жұмыс істеуіне ықпал етуге негізделген басқарушылық қызмет, жабдықтарды монтаждау, демонтаждау, өндіріс үшін жауапкершілікте болу және жағдай жасауды ұйымдастыру. Оңтайлы нәтижелерге қол жеткізуді қамтамасыз ететін басқару құрылымын әзірлеуге арналған бағыттылық қызметі мазмұнын анықтайтын алға қойылған мақсаттар мен міндеттерге сараптама жүргізу. Жоспарланған іс-шараларды жоспарлау, ұйымдастыру және жүзеге асырылуын бақылауға алу. Ұйымдастырушылық-белгілеу қызметінің тиімділігіне сараптама жүргізу. Қажет болған жағдайда реттеуші шешімдер әзірлеу. Бағынышты бөлімшелердің қызметінің тиімділігіне сараптама жүргізу. Қажет болған жағдайда реттеуші шешімдердің орындалуын әзірлеу және ұйымдастыру. Стратегияларды анықтау, күрделі әлеуметтік, өндірістік, ғылыми процестерді басқару. Сала, ел, халықаралық деңгейде нәтиже масштабына деген жауапкершілікте болу. Маңызды деп табылатын көшбасшылық қасиеттерді көрсету, жаңашылдық және өзара байланысты факторлардың көпшілігімен байланысты жаңа контекстегі еңбек әрекетіне деген өздігінен әрекет ету жағдайларын көрсету. Жаңа және күрделі идеяларға сараптама жүргізу, бағалау және сиртездеу және осы процестер негізінде стратегиялық шешімдер қабылдау. Күрделі жағдайларда стратегиялық шешім қабылдау мүмкіндіктері туралы операционалды әрекет ету тәжірибесін көрсету. Мәртебесі жағынан тең дәрежелі мамандармен сыни сұхбат аясында тең дәрежеде сөйлесу.	Экологиялық және стратегиялық шешімдерді, логикалық әдістерді пайдалана отырып, өзара пайдалы шешімдерді қабылдай алу дағдысын, кәсіби қызмет және өзара әрекет модельдерін құру және жүзеге асыру әрекеттерін көрсетеді. Жұмыс күні барысында жетінші деңгейлі қызметкерлер құрамы үшін табыстылықты қамтамасыз ететін жағдайлар жасау. Персоналды даярлау және жұмыстарды ұйымдастырудың қажетті деңгейі болған жағдайда қауіпсіздіктің жобалау шектері мен жағдайларды сақтаудың бұзылуына жол бермейтін жағдайлар жасау. Өкімдер беру, бөлімшелердің қызметін ұйымдастыру саласында тапсырмаларды қалыптастыру және олардың орындалуын бақылау. Жаңа білім мен жаңа шешімдер алуға жетелейтін жобаларды зерттеу, әзірлеу, іске асыру және бейімдеу; басқару және/немесе жаңашылдықтағы сыни проблемаларды шешу үшін талап етілетін және қазіргі білімін немесе кәсіби практикасын қайта қарауға және жаңартуға мүмкіндік беретін синтез бен бағалауды қоса алғанда, ең ілгері және мамандандырылған машықтар мен іскерліктер; Идеяны тудыра, инновациялық қызмет нәтижелерін болжай, кәсіби және әлеуметтік салада кең ауқымды өзгерістерді жүзеге асыру, күрделі өндірістік және ғылыми процестерді басқара білу іскерлігі.	Қызметтің кооперативтік жүйелерін құру және өзара іс-қимылы, макроәлеуметтік және макроэкономикалық жүйелерді модельдеу және басқару әдіснамасы туралы білім. Кәсіпорынның ішкі стандарттарына, МемСТ-ға және басқа нормативтік құжаттарға сәйкес бағдарламаларды және жобалау құжаттарын әзірлеу саласындағы ғылыми-зерттеу және жобалау ұйымдарымен ұйымдастыру.

БҰШ деңгейі	СБШ деңгейі	Кәсіби қызмет саласы: 3. Байланыс
		Жеке және кәсіби құзыреттіліктерге қойылатын талаптар	Іскерлікке және машықтарға қойылатын талаптар	Білімге қойылатын талаптар
1	11	Күрделі емес жабдықты орнатуға және бұзуға дайындау кезінде қарапайым функцияларды іске асыру бойынша тікелей басшылықпен орындаушылық іс-әрекеттер.	Үлгілік күрделі емес практикалық тапсырмаларды тыңдайды, түсінеді және орындайды, өзін-өзі қадағалау және өзін-өзі тәрбиелеу дағдыларын көрсетеді.	Еңбек нысаны, оны қайта жасау процесі және тиісті орындаушылық іс-әрекеттердің циклі туралы базалық білім.
2	21	Байланыс құралдарының жабдықтарына пайдалану-техникалық қызмет көрсетуді қамтамасыз ету бойынша әзірлеуші және қорытынды функцияларды орындауда шектелген жауапкершілікті және дербестіктің белгілі бір деңгейін көздейтін норманы іске асыру бойынша атқарушылық-басқарушылық қызмет. Автоматтандырылған қашықтықтан басқару және/немесе бақылаудың локальды құралдарын (жүйелерін) қолданумен қарапайым іс-әрекеттерді орындау; Бірінші біліктілік деңгейіндегі қызметкерлер үшін алдын ала әзірленген, ағымдағы сәтте орындалатын алгоритм аясында қарапайым іс-әрекеттерді орындауға тапсырма қалыптастыру. Жеке және заңды тұлғаларға сапалы және мәдени қызмет көрсетуді қамтамасыз ету бойынша әзірлеуші және қорытынды функцияларды орындауда шектелген жауапкершілікті және дербестіктің белгілі бір деңгейін көздейтін норманы іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет (пошта қызметкері үшін).	Нұсқаулықтардың негізінде жұмыс жасаудың әдісін таңдайды және қиын емес практикалық тапсырмаларды орындайды, қарапайым өндірістік жағдайларда өзін-өзі бақылау және іс-әрекетін өздігінен түзету дағдыларын көрсетеді. Бірінші деңгейдегі қызметкерлерге тапсырма беру және олардың орындалуын бақылау. Өзінің іс-әрекетін және орындайтын жұмыстарының алгоритмі аясында бірінші деңгейдегі қызметкерлердің іс-әрекетін үйлестіру. Әзірленген реттеуші шешімдердің орындалуын жоғары тұрған деңгейдегі қызметкерлермен келісу.	Еңбек нысаны, қарапайым үлгілік міндеттерді орындау кезінде нәтижеге жету құралдары мен әдістері туралы, орындаушылық қызмет рефлексиясы туралы базалық білім. Еңбек нысандары мен құралдарының жағдайы туралы бастапқы ақпарат жинау және осы ақпаратты тапсырмаға және/немесе орындалатын жұмыстың алгоритмдеріне сәйкес параллельді немесе бақылаушы деңгейге өткізу.
3	31	Өздігінен жоспарлауды, жабдықтарды профилактикалық тексеру, байланыс құралдарының жабдықтарына пайдалану-техникалық қызмет көрсетуді қамтамасыз ету бойынша әзірлеуші және қорытынды функцияларды орындау кезінде, сондай-ақ техникалық тапсырманы талдау, жергілікті жерлерде іздеу жұмыстары кезінде, жобалау-сметалық құжаттаманы дайындауда қойылған міндеттерді орындау үшін жауапкершілікті көздейтін норманы іске асыру бойынша атқарушылық-басқарушылық қызмет. Жүйелер мен қондырғылардың технологиялық режимдерінің белгіленген параметрлерін, қауіпсіздік шарттары мен жұмыс істеуінің үнемділігін сақтауды қамтамасыз ететін реттеуші ықпал ету бойынша шешімдер қабылдау. Осы ықпал етудің технологиялық режим жағдайын және қауіпсіздік шарттарына сәйкестігін және жеткілікті болуын анықтау. Өздігінен жоспарлауды, пошталық (пошта жіберілімдерін қабылдау, өңдеу) және өзге де қызметтерді көрсету бойынша қойылған міндеттерді орындау үшін жауапкершілікті көздейтін норманы іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет (пошта қызметкері үшін). Нақты және үздіксіз жұмысты қамтамасыз ету, пошта жібрелімдерін өңдеудің технологиялық процестерін ұйымдастыру, сеніп тапсырылған жабдықты жұмыс күйінде ұстау. Сеніп тапсырылған құндылықтардың, жабдықтардың және механизация құралдарының сақталуын қамтамасыз ету. Жұмыс орнында техника қауіпсіздігі ережелерін сақтау.	Өзін-өзі бағалау, өзін-өзі анықтау және өзін-өзі ұйымдастыру дағдыларын көрсетеді. Қойылған норманы орындаудың әдісін, еңбек ету негізі мен құралдарын өздігінен анықтайды. Өзінің іс-әрекетін және орындайтын жұмыстарының алгоритмі аясында бірінші және екінші деңгейдегі қызметкерлердің іс-әрекетін үйлестіру. Тапсырмамен және орындайтын жұмыстарының алгоритмімен анықталатын шекте қоса жұмыс істейтін қызметкерлермен өзінің іс-әрекетін үйлестіру.	Затты технологиялық қайта жасау, еңбекті жоспарлау және ұйымдастыру, кәсіби қызметтің үлгілік жағдайларында міндеттерді дербес орындау туралы білу. Жұмыс орнына белгіленген техникалық құжаттаманы жүргізу. Технологиялық режимдерді жүргізу аясында бірінші және екінші біліктілік деңгейіндегі қызметкерлерге өндірістік тапсырмалар жасау. Технологиялық режимдердің және құрал-жабдықтардың жағдайы туралы ақпарат жинау және осы ақпаратты ұйымдастырушылық-техникалық құжаттаманың талаптарына сәйкес параллельді немесе бақылаушы деңгейге өткізу.
4	41	Міндеттерді өздігінен анықтауды, бағынысты қызметкерлердің норманы іске асыруын ұйымдастыруды және бақылауды, ақпаратты сенімді және сапалы беру, қабылдау, өңдеу және сақтауды қамтамасыз ететін технологияны, әдістерді, тәсілдерді және құралдарды әзірлеу, жабдықтарды профилактикалық тексеру, байланыс құралдарының жабдықтарына пайдалану-техникалық қызмет көрсетуді қамтамасыз ету бойынша әзірлеуші және қорытынды функцияларды орындау кезінде, сондай-ақ бизнес-жоспарларды әзірлеу, техникалық тапсырманы талдау, жергілікті жерлерде іздеу жұмыстары кезінде, жобалау-сметалық құжаттаманы дайындау кезінде нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін норманы іске асыру бойынша атқарушылық-басқарушылық қызмет. Талдаудың теріс нәтижелері жағдайларында ықтимал реттеуші ықпал ету жөнінде шешімді алдын ала қабылдау мақсатында, жұмыс күні ішінде жұмыс орнына бекітілген техникалық жүйелердің технологиялық режимдерінің жағдайын және қауіпсіздікті қамтамасыз ету шарттарын талдау. Жұмыс күні ішінде бірінші, екінші және үшінші деңгейдегі қызметкерлерге жұмыс орнына бекітілген барлық қызмет көрсету аймақтарының техникалық жүйелерінің технологиялық режимдерін жүргізу бойынша тапсырмаларды жоспарлау, құрастыру және қызметін бақылау. Өзін оқыту және басқаларды оқыту үшін жауапкершілік.	Өзін-өзі анықтау және өзін-өзі нормалау дағдыларын көрсетеді. Алынған тапсырмаларды нақтылайды, бағыныстыларына міндеттер қояды, қызмет нәтижелерін бағалайды, білім және дағдының жеткіліксіздігін анықтайды, қызметкерлердің кәсіпқойлығын арттыруды дәлелдейді. Бірінші, екінші және үшінші деңгейдегі қызметкерлердің жұмыс күні ішінде табысты жұмысын қамтамасыз ететін жағдайлар жасау. Жұмыс орнына белгіленген техникалық құжаттаманы жүргізу.	Кәсіби міндеттерді қою және шешудің тәсілдері, қағидаттары және әдістері туралы, қарым-қатынас жасаудың этикасы және психологиясы, ойлау және қызмет ету рефлексиясы, еңбекті уәждеу және ынталандыру әдістері туралы білу. Қызмет көрсетілетін технологиялық процестер аясында техникалық құжаттаманы әзірлеу. Технологиялық режимдердің және құрал-жабдықтардың жағдайы туралы ақпарат жинау және осы ақпаратты ұйымдастырушылық-техникалық құжаттаманың талаптарына сәйкес қатар немесе бақылаушы деңгейге өткізу.
5	51	Жағдайды немесе ақпаратты талдау әр түрлі факторларды терең бағалауды талап ететін күрделі міндеттермен жұмыс жүргізуді ұйғаратын технологиялық процесс учаскесі шеңберіндегі атқарушылық-басқарушылық қызмет, сондай-ақ құрылымданған болжамсыз ортадағы нақты учаскеде болатын нәтиже үшін жауапкершілікті қабылдай отырып, қызметкерлерді басқару. Ауызша және жазбаша коммуникацияға дамыған қабілеттілік.	Тапсырысты түсіну, жағдайды талдау, өзін-өзі талдау, шешімдер қабылдау және оларды іске асыруға жағдай жасау, басқарушылық және орындаушылық кәсіпқойлықты арттырудың алдын алатын командалық жұмыс контекстінде қызметті бақылау және түзету дағдыларын көрсетеді. Төртінші деңгейдегі қызметкерлердің жұмыс күні ішінде табысты жұмысын қамтамасыз ететін жағдайлар жасау. Жұмыс орнына белгіленген техникалық құжаттаманы жүргізу. Жоғары тұрған деңгейдегі қызметкерлер жасайтын тапсырмалар аясында инновациялық саясаттың жергілікті іс-шараларын іске асыру.	Кәсіби жағдайларды жүйелі талдау және жобалау, басқарушылық шешім қабылдау әдістемесі туралы, ұжым және команда құру туралы білу. Технологиялық режимдердің және құрал-жабдықтардың жағдайы туралы ақпарат жинау және осы ақпаратты ұйымдастырушылық-техникалық құжаттаманың талаптарына сәйкес қатар немесе бақылаушы деңгейге өткізу. Қызмет көрсетілетін технологиялық процестер аясында техникалық құжаттаманы әзірлеу және верификациялау.
6	61	Жағдайды немесе ақпаратты талдау әр түрлі факторларды терең бағалауды талап ететін күрделі міндеттермен жұмыс жүргізуді ұйғаратын кәсіпорын қызметі стратегиясының аясындағы атқарушылық-басқарушылық қызмет, сондай-ақ құрылымданған болжамсыз ортадағы нақты учаскеде болатын нәтиже үшін жауапкершілікті қабылдай отырып, қызметкерлерді басқару. Техникалық салада терең білім мен машықтарды көрсете білудің дамыған қабілеті. Көшбасшылық танытады және топ жұмысының нәтижелілігі үшін, оның болжамсыз ортада дамуы үшін жауап береді.	Жұмыс процесін басқару машықтарының жиынтығын көрсетеді, нәтиже алу үшін бағалау әдістерін, әдістемелерін және критерийлерін таңдай білу, құзыреттерді тарату және құқық беру, тиімді топтар құру, сондай-ақ өндірістік процесс барысында шешім қабылдау.	Күрделі әлеуметтік және кәсіптік жағдайларда бірлескен талдау жасау, жобалау және шешім қабылдау әдістемесі туралы білу, қатынас және көзқарастарды келістіру тәсілдерін, талдамалы және жобалық құжаттаманы рәсімдеуді және оны көрсете білу.
	62	Басқа учаскелердегі жұмысты келістіруді ұйғаратын кәсіпорын қызметі стратегиясының аясындағы басқарушылық қызмет, жұмысшылардың кәсібилігін арттыру үшін, желілердің (байланыс жүйелерінің) үздіксіз жұмысы үшін, ақпаратты сенімді және сапалы таратуды, қабылдауды, өңдеуді және сақтауды қамтамасыз ететін технологияларды, тәсілдерді, әдістерді және құралдарды әзірлеу үшін, сондай-ақ байланыстың желілік және станциялық ғимараттарын сапалы жобалау үшін жауапкершілік. Қауіпсіздік талаптарының және шарттарының тиімділігі мен орындылығын, кәсіпорынның құрылымдарында қолданыста жүрген технологиялар мен техникалық шешімдерді талдау және анықталған сәйкессіздіктерді реттеу. Кәсіпорынның құрылымдарында қолданыста жүрген технологиялық процестердің аппаратуралық ресімделуін қауіпсіздіктің және тиімділіктің талаптары мен шарттарына техникалық сәйкестігін талдау және анықталған сәйкессіздіктерді реттеу.	Жоғары деңгейде анықталмаған әлеуметтік және кәсіптік жағдайларда жобалау және шешім қабылдау машықтарын, өзін өзі басқару мәдениетін, қатынасты ұйымдастыру және көзқарастарды келістіру машықтарын, нәтижелерді ресімдеу және көрсете білу, заманауи бағдарламалық өнімдер мен техникалық құралдарды қолдану машықтарын көрсетеді. Ойын ауызша түрде, мысалы, сарапшылар деңгейіндегі ғылыми-техникалық кеңестердегі және мәжілістердегі талқылар түрінде ресімдей білетінін көрсетеді. Кәсіпорынның құрылымдық бөлімшесінің қызметшілерін қауіпсіз және тиімді пайдалануды ұйымдастыру талаптарына сәйкес келетін көлемде ақпаратпен қамтамасыз етуді ұйымдастыру. Қызметшілерді даярлаудың және жұмыстарды ұйымдастырудың қажетті деңгейі болғанда жоба шектері мен қауіпсіздік талаптарын сақтауда бұзушылықтарды болдырмайтын шарттарды сақтау. Жұмыс күні ағымында бесінші деңгей қызметшілері қызметінің сәттілігін қамтамасыз ететін шарттар жасау.	Күрделі әлеуметтік және кәсіптік жағдайларда бірлескен талдау жасау, жобалау және шешім қабылдау әдістемесі туралы білу, қатынас және көзқарастарды келістіру тәсілдерін, талдамалы және жобалау құжаттамасын рәсімдеуді және оны көрсете білу. Кәсіпорынның ішкі стандарттарына, МемСТ-ға және басқа нормативтік құжаттарға сәйкес бағдарламаларды және жобалау құжаттарын әзірлеу саласындағы ғылыми-зерттеу және жобалау ұйымдарымен ұйымдастыру. Дайындалған реттеуші шешімдерді орындауды жоғары деңгейдегі қызметшілермен келістіру. Қызмет көрсетілетін процестер аясында техникалық құжаттаманы валидтеу және аккредиттеу. Құрылымдық бөлімше қызметшілерінің қызметін ағымдық және перспективті айлық жоспарлау, жоспарланатын іс-шараларды әзірлеу және орындалуын ұйымдастыру.
7	71	Жағдайды немесе ақпаратты талдау әр түрлі факторларды терең бағалауды талап ететін күрделі міндеттермен жұмыс жүргізуді ұйғаратын технологиялық процесс учаскесі шеңберіндегі атқарушылық-басқарушылық қызмет, сондай-ақ құрылымданған болжамсыз ортадағы нақты учаскеде болатын нәтиже үшін жауапкершілікті қабылдай отырып, қызметкерлерді басқару. Ауызша және жазбаша коммуникацияға дамыған қабілеттілік.	Тапсырысты түсіну, жағдайды талдау, өзін өзі талдау, шешім қабылдау және оларға іске асыруға шарт жасау, топтық жұмыс барысында қызметті бақылау және түзету, басқарушылық және орындаушылық кәсібилікті арттырудан озатын машықтарды көрсетеді. Жұмыс күні ағымында төртінші деңгей қызметшілері қызметінің сәттілігін қамтамасыз ететін шарттар жасау. Жұмыс орны үшін белгіленген техникалық құжаттаманы жүргізу. Жоғары деңгей қызметшілері қалыптастыратын тапсырмалар аясында инновациялық саясаттың жергілікті іс-шараларын іске асыру.	Кәсіптік жағдайларды жүйелік талдау және жобалау әдістемесі, басқарушылық шешімдерді қабылдау тәсілдері туралы, ұжымдық және топ қалыптастырушылық туралы білу. Технологиялық режимдердің және жабдықтың жағдайы туралы ақпаратты жинау және осы ақпаратты ұйымдық-техникалық құжаттаманың талаптарына сәйкес қатар немесе бақылаушылық деңгейге беру. Қызмет көрсетілетін технологиялық процестер аясында техникалық құжаттаманы әзірлеу және валидтеу.
	72	Құрылымдық бөлімше немесе құрылымданбаған болжамсыз ортадағы ұйым деңгейінде нәтиже үшін жауапкершілік қабылдай отырып, құрылымдық бөлімше немесе ұйым қызметінің стратегиясын ұйғаратын және анықтайтын ұйым қызметінің стратегиясы аясындағы басқарушылық қызмет. Басқарудың нақты объектісі қызмет етуінің мүмкін болатын нұсқаларын жүйелі және кешенді түсінудің дамыған қабілеті, осы нұсқалардың туындау уақытын және ықтималдылығын, сондай-ақ олардың әрекет ету ұзақтылығын анық бағалау.	Нарық үрдесіне қарай отырып, ұйымның бәсекеге қабілеттілігін талдау машықтарын көрсетеді. Бизнес ортадағы өзгерістерді жорамалдап, өз бөлімшесі дамуының стратегиялық бағытын анықтай білу.	Жобалау қызметінің өмірлік циклын, бағдарламалық өнімдерді әзірлеу ережелерін, компанияның негізгі бизнес-процестерін, қызметшілерді басқару негіздерін, өндірісті, менеджментті, басқару психологиясын, ақпараттық қауіпсіздік мәселелерін білу.
8	82	Болжамсыз және құрылымданбаған орта шартындағы ірі институционалдық құрылым деңгейінде шешім мен жауапкершілікті қабылдай отырып, процесті және қызметті басқару стратегиясын анықтауды ұйғаратын басқарушылық қызмет. Өзгерістерді басқарудың, анықсыздық жағдайларында жұмыс істеудің, күрделі шешімдерді, сондай-ақ деректердің жеткіліксіздігі жағдайындағы шешімдерді жылдам қабылдаудың дамыған қабілеті, көшбасшылықты үнемі көрсету.	Кәсіпорын қызметінің, өзгеріс пен болжамсыздық стратегиясын әзірлеу машықтарын көрсетеді, ынталандырудағы шығынсыз және сапа үшін зарасыз ұзақ мерзімді және көп еңбекті міндеттерді орындау, әр текті ақпаратты талдау, тәуекелдерді бағдарлау қабілеті. Әр түрлі деңгейдегі топтарды қалыптастырып, дамыта алады.	Кәсіптік қызмет, сондай-ақ қаржы, маркетинг, халықаралық нарық саласындағы ең терең және толық білім.

Ескертпе: ¹ – басқарушылық қызметпен байланысты мамандықтар;
² – өндірістік қызметпен байланысты мамандықтар.

Об утверждении Отраслевой рамки квалификаций "Информационно-коммуникационные технологии"

Приказ Министра транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 30 сентября 2013 года № 769. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 4 ноября 2013 года № 8876. Утратил силу приказом Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 28 мая 2015 года № 629

Сноска. Утратил силу приказом Министра по инвестициям и развитию РК от 28.05.2015 № 629.

В соответствии с пунктом 3 статьи 138-4 Трудового кодекса Республики Казахстан от 15 мая 2007 года, ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить прилагаемую Отраслевую рамку квалификаций «Информационно-коммуникационные технологии».
2. Департаменту государственной политики в сфере информатизации Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан (Елеусизова К.Б.) обеспечить:
1) в установленном законодательством порядке государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;
2) после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан, официальное опубликование в средствах массовой информации, в том числе размещение его на интернет-ресурсе Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан и на интранет-портале государственных органов;
3) предоставление в Юридический департамент Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан сведений о государственной регистрации и о направлении на опубликование в средствах массовой информации в течение 5 рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан.
3. Контроль за исполнением настоящего приказа оставляю за собой.
4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр А. Жумагалиев

Утверждена
приказом Министра
транспорта и коммуникаций
Республики Казахстан
от 30 сентября 2013 года № 769

Отраслевая рамка квалификаций
«Информационно-коммуникационные технологии»

1. Общие положения

1. Отраслевая рамка квалификаций «Информационно-коммуникационные технологии» (далее – ОРК) разработана на основе Национальной рамки квалификаций, утвержденной совместным приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 28 сентября 2012 года № 444 и исполняющего обязанности Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 24 сентября 2012 года № 373-п-м «Об утверждении Национальной рамки квалификаций» (далее – НРК), зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 8022, классифицирует требования к квалификации специалиста по уровням в зависимости от сложности выполняемых работ и характера используемых знаний, умений и компетенций в сфере информационно-коммуникационных технологий (далее – ИКТ).
2. ОРК позволяет формировать общую стратегию развития рынка труда и системы образования в конкретной отрасли, создавать тарифные системы, обеспечивать прозрачность и управляемость системы оплаты труда.
3. С целью обеспечения единства всей Национальной системы квалификаций при разработке ОРК был использован функциональный подход, который позволил провести инвентаризацию областей профессиональной деятельности с целью установления квалификационных уровней.
4. Основными пользователями ОРК являются эксперты, разработчики, члены рабочих групп, занимающихся разработкой профессиональных стандартов отрасли в рамках создания Национальной системы квалификаций Республики Казахстан, а также работодатели, руководители и специалисты предприятий в области профессиональной деятельности «Информационно-коммуникационные технологии».
5. Цель ОРК – описать уровневые квалификационные компетенции НРК с учетом технологических требований отрасли для последующей разработки профессиональных, сертификационных и образовательных стандартов.
6. В ОРК описываются требования к функциональному поведению, навыкам и знаниям работников с учетом применяемых и перспективных технологий отрасли.
7. ОРК разрабатывается на основе НРК с учетом следующих принципов:
1) конкретизация требований квалификационных уровней НРК к функциям (функциональному поведению), навыкам и знаниям работников с учетом применяемых и будущих технологий отраслей;
2) отражение приоритетов отрасли и учет бизнес-интересов компаний;
3) преемственность и непрерывность развития квалификационных уровней от низшего к высшему;
4) прозрачность описания квалификационных уровней для всех пользователей;
5) соответствие иерархии квалификационных уровней структуре разделения труда и системы образования Республики Казахстан;
6) описание квалификационных уровней ОРК через показатели профессиональной деятельности;
7) описание видов трудовой деятельности, а не работников, их выполняющих, и качества исполнения ими должностных обязанностей.
8. ОРК позволяет:
1) формировать общую стратегию развития рынка труда и системы образования в конкретной отрасли, в том числе, планировать различные траектории образования, ведущие к получению конкретной квалификации, повышению квалификационного уровня, карьерному росту;
2) формировать большую трудовую мобильность;
3) описывать с единых позиций требования к квалификации работников и выпускников при разработке профессиональных и образовательных стандартов, программ профессионального образования;
4) разрабатывать процедуры оценки результатов образования и сертификации квалификаций, формировать систему сертификатов.
9. Стратегическими целями и задачами отрасли являются:
1) обеспечение эффективности системы государственного управления;
2) обеспечение доступности информационно-коммуникационной инфраструктуры;
3) создание информационной среды для социально-экономического и культурного развития общества;
4) развитие отечественного информационного пространства;
5) внедрение архитектурного подхода для повышения эффективности системы государственного управления;
6) повышение прозрачности и подотчетности деятельности государственных органов для удовлетворения прав и законных интересов граждан, бизнеса и общества в информации;
7) развитие «электронного правительства» как инструмента информатизации государства;
8) оптимизация расходов на применение информационных технологий в государственных органах;
9) повышение уровня общественной безопасности и эффективности работы органов правопорядка и экстренных служб посредством широкого внедрения ИКТ;
10) доступность информационно-коммуникационной инфраструктуры в домохозяйствах Республики Казахстан;
11) создание конкурентоспособного отечественного рынка ИКТ через развитие инфокоммуникационной и инновационной инфраструктуры и научно-исследовательской деятельности;
12) создание условий для развития человеческого капитала как главного фактора формирования информационного общества в Казахстане;
13) обеспечение конкурентоспособности образовательной и научной сфер Казахстана за счет внедрения ИКТ;
14) повышение доступности и качества оказания медицинских услуг населению посредством максимального использования ИКТ;
15) обеспечение конкурентоспособности отечественного рынка электронной коммерции;
16) обеспечение условий для создания современных высокотехнологичных производств на предприятиях промышленности, обеспечивающих выпуск конкурентоспособной продукции с высокой добавленной стоимостью;
17) построение развитой транспортной инфраструктуры для обеспечения доступности, безопасности и качества транспортных услуг посредством внедрения ИКТ;
18) организация современной, интегрированной и высокоэффективной информационной среды для развития агропромышленного комплекса;
19) обеспечение гидрометеорологической и экологической безопасности Республики Казахстан, а также стабилизация и улучшение качества окружающей среды за счет внедрения новейших ИКТ;
20) повышение конкурентоспособности индустрии туризма и привлекательности Казахстана как туристского направления посредством внедрения ИКТ;
21) повышение конкурентоспособности сферы физической культуры и спорта посредством внедрения ИКТ в учебно-тренировочные процессы в системе подготовки тренерского состава, спортсменов и специалистов;
22) обеспечение конкурентоспособности отечественного информационного пространства;
23) совершенствование системы координации и ответственности государственных органов по освещению и продвижению деятельности государства.

2. Паспорт ОРК

10. C учетом мирового опыта и принятых подходов ИКТ определяются как отрасль, то есть как совокупность предприятий и организаций, осуществляющих виды экономической деятельности, связанные с проектированием, производством и торговлей средствами программного обеспечения, вычислительной техники, коммуникационного оборудования, бытовой электроники и ее компонентов, а также с системной интеграцией, с предоставлением телекоммуникационных и информационно-технологических услуг.
11. В соответствие с Общим классификатором видов экономической деятельности (далее – ОКЭД), ИКТ делятся на следующие виды экономической деятельности:
1) компьютерное программирование, консультации и другие сопутствующие услуги, выпуск программного обеспечения, которые определены в таблице приложения 1 к настоящей ОРК;
2) производство компьютеров, электронной и оптической продукции, оптовая торговля информационным и коммуникационным оборудованием, ремонт компьютеров и оборудования связи, которые определены в таблице приложения 2 к настоящей ОРК;
3) связь, которая определена в таблице приложения 3 к настоящей ОРК.
12. При выделении областей профессиональной деятельности были использованы нормативные правовые акты Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан, а также учтен международный опыт определения отрасли ИКТ.
13. Вид трудовой деятельности подразделяется на:
1) управленческую;
2) исполнительско-управленческую;
3) исполнительскую.
14. ОРК приведена в приложении 4 к настоящей ОРК.

Приложение 1
к Отраслевой рамке квалификаций
«Информационно-коммуникационные технологии»

Таблица

Компьютерное программирование, консультации
и другие сопутствующие услуги, выпуск
программного обеспечения

Код ОКЭД	Наименование вида экономической деятельности
62.01	Деятельность в области компьютерного программирования
62.02	Консультационные услуги в области компьютерных технологий
62.03	Деятельность по управлению компьютерным оборудованием
62.09	Другие виды деятельности в области информационных технологий и компьютерных систем (в т.ч. использование программных инструментальных сред и средств для создания систем автоматизированного проектирования (САПР) и систем автоматизированного управления (САУ), создание робототехнических комплексов)
63.11	Услуги по размещению и переработке данных
63.12	Веб-порталы
58.21	Создание компьютерных игр
58.29	Издание прочего программного обеспечения
95.12	Ремонт коммуникационного оборудования

Приложение 2
к Отраслевой рамке квалификаций
«Информационно-коммуникационные технологии»

Таблица

Производство компьютеров, электронной и
оптической продукции, оптовая торговля
информационным и коммуникационным
оборудованием, ремонт компьютеров
и оборудования связи

Код ОКЭД	Наименование вида экономической деятельности
26.1	Производство электронных деталей
26.2	Производство компьютеров и периферийного оборудования
26.3	Производство оборудования связи
26.4	Производство приборов бытовой электроники
26.8	Производство магнитных и оптических средств передачи информации
26.51	Производство инструментов и приборов для измерения, тестирования и навигации
46.5	Оптовая торговля информационным и коммуникационным оборудованием
95.11	Ремонт компьютеров и периферийного оборудования
95.12	Ремонт коммуникационного оборудования

Приложение 3
к Отраслевой рамке квалификаций
«Информационно-коммуникационные технологии»

Таблица

Связь

Код ОКЭД	Наименование вида экономической деятельности
61.1	Кабельная телекоммуникационная связь
61.2	Беспроводная телекоммуникационная связь
61.3	Деятельность в области спутниковых телекоммуникаций
61.9	Другие виды телекоммуникационных услуг
64.20	Услуги электросвязи (телекоммуникаций)
53.0	Почтовая и курьерская деятельность

Приложение 4
к Отраслевой рамке квалификаций
«Информационно-коммуникационные технологии»

Отраслевая рамка квалификаций
«Информационно-коммуникационные технологии»

Уровень НРК	Уровень ОРК	Область профессиональной деятельности: 1 Компьютерное программирование, консультации и другие сопутствующие услуги, выпуск программного обеспечения.
		Требования к личностным и профессиональным компетенциям	Требования к умениям и навыкам	Требования к знаниям
1	11	-	-	-
2	21	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности при сопровождении и обслуживании инфокоммуникационного оборудования. Ответственность за результаты выполнения простых заданий, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды. Умение работать в команде – активно принимать участие в процессе работы командной работы. Формирование заданий на выполнение элементарных действий в рамках заранее разработанных, выполняемых в текущем моменте алгоритмов, для персонала первого квалификационного уровня.	Выбирает способ работы на основании инструкций и выполняет несложные практические задания, демонстрирует навыки самоконтроля и самокоррекции действий в простых производственных ситуациях. Выдача заданий персоналу первого уровня и контроль их исполнения. Координация своих действий и персонала первого уровня в рамках выполняемого алгоритма работ. Согласование выполнения подготовленных регулирующих решений с персоналом вышестоящего уровня.	Базовые знания о предмете труда, средствах и способах достижения результата при выполнении простых типовых задач, о рефлексии исполнительской деятельности. Сбор первичной информации о состоянии предметов и средств труда и передача этой информации на параллельный или контрольный уровень в соответствии с заданием и/или выполняемым алгоритмам работ.
3	31	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая индивидуальную ответственность за выполнение поставленных задач и ограниченную независимость в структурированной, предсказуемой среде. Восприимчивость к новому в профессиональной сфере, обучаемость, нацеленность на конечный результат. Развитость способности целенаправленно организовать свою работу индивидуально или в команде. Самостоятельность – самостоятельно найти пути решения работы поставленного поручения; Профессионализм – иметь профессиональный подход для разрешения поставленной задачи. Ответственность за результат выполнения работ, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды.	Демонстрирует базовые навыки программирования и тестирования программного кода, умение применять полученные знания на практике, читать техническую документацию, реализовывать алгоритм для поставленной задачи.	Знание одного из языков программирования на базовом уровне, основных алгоритмов обработки данных. Общие знания жизненного цикла разработки ПО, теории его тестирования.
4	41	Исполнительская деятельность по реализации нормы под общим руководством в окружении, предусматривающая ответственность за результат при реализации закрепленных функций; самостоятельное планирование с учетом поставленной цели и решение возникающих вопросов в структурированной, имеющей некоторую вероятность непредсказуемости среде. Самостоятельность в решении поставленных задач.	Демонстрирует широкий набор практических навыков и умений, необходимых для выполнения задач и решения проблем на основе использования простых методов и информации. Умеет оценивать ситуацию в рамках определенных процедур и практик, с целью определения соответствующих мер.	Практические и теоретические знания в области профессиональной деятельности. Знания о подходах, принципах и способах постановки и решения профессиональных задач.
5	51	Исполнительско-управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса, предполагающая работу над сложными задачами, где анализ ситуации или информации требует глубокой оценки различных факторов, а также руководство сотрудниками с принятием ответственности за результат на конкретном участке в структурированной непредсказуемой среде. Развитость способности к устной и письменной коммуникации.	Демонстрирует широкий набор навыков креативного мышления, навыков работы внутри проектной команды, умение управлять рабочим процессом, находить решение проблем, используя логический, систематический и последовательный подходы. Умение обучать и инструктировать людей, вызвать в других людях желание к приобретению новых знаний и опыта.	Знания о методологии системного анализа и проектирования профессиональных ситуаций, способах принятия управленческих решений, о коллективо- и командообразовании. Глубокие специализированные практические и теоретические знания в рамках определенной области работы
6	61	Исполнительско-управленческая деятельность в рамках стратегии деятельности предприятия, предполагающая работу над сложными задачами, где анализ ситуации или информации требует глубокой оценки различных факторов, а также руководство сотрудниками с принятием ответственности за результат на конкретном участке технологического процесса в структурированной непредсказуемой среде. Развитость способности показать глубокие знания и умения в технической сфере. Проявляет лидерство и отвечает за результативность работы команды, за ее развитие в непредсказуемой среде.	Демонстрирует набор навыков управления процессом работы, умение выбирать методы, методики и критерии оценки для получения результатов, распределять и делегировать полномочия, формировать эффективные команды, а также принимать решения по ходу производственного процесса.	Знания о методологии совместного анализа, проектирования и принятия решений в сложных социальных и профессиональных ситуациях, способах коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации аналитической и проектной документации.
	62	Управленческая деятельность в рамках стратегии деятельности предприятия, предполагающая руководство группой или на уровне подразделения с принятием ответственности за собственную деятельность и результативность работы команды в структурированной непредсказуемой среде. Развитость способности применять навыки общения в зависимости от конкретной ситуации.	Демонстрирует навыки планирования, постановки и распределения задач, оценки трудоемкости, формирования команды, организации коммуникации и согласования точек зрения, принятия решений в профессиональных ситуациях высокой неопределенности. Использует нужные методы и стили межличностного общения для обеспечения развития, мотивации и работы команды в нужном направлении. Умеет выбирать методы, методики и критерии оценки для получения результатов.	Знание методологий разработки ПО, принципов и инструментов тестирования ПО, проектного менеджмента, управления оказанием услуг. Знания о методологии совместного анализа, проектирования и принятия решений в сложных социальных и профессиональных ситуациях, способах коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации аналитической и проектной документации.
7	71	Исполнительско-управленческая деятельность предполагающая проектирование архитектуры приложений, ПО и бизнес-логики, а также руководство деятельностью сотрудников с принятием полной ответственности за стратегическое направление развития продукта, технической архитектуры или технологии на уровне подразделения в неструктурированной непредсказуемой среде.	Демонстрирует навыки проектирования/моделирования архитектуры системы, технических интерфейсов, умение формировать обоснования концепций, и презентовать их, проводить экспертизу для решения сложных технических проблем и обеспечивать внедрение наиболее оптимальных по функциональности архитектурных решений.	Знания о методологии построения концепций, стратегий, функциональных моделей деятельности и взаимодействия, способах постановки и системного решения задач и проблем. Знание методологии проектирования ПО, архитектуру программных приложений, современное аппаратное обеспечение, развивающиеся технологии.
	72	Управленческая деятельность в рамках стратегии деятельности организации, предполагающая и определение стратегии деятельности подразделения или организации с принятием ответственности за результат на уровне подразделения или организации в неструктурированной непредсказуемой среде. Развитость способности системно и комплексно осознавать возможные варианты жизнедеятельности конкретного объекта управления, адекватно оценивать время и вероятность возникновения этих вариантов, а также продолжительность их действия.	Демонстрирует навыки анализа конкурентоспособности организации, рассматривая тенденции рынка. Умение распознавать изменения в бизнес-среде и определять стратегическое направление развития своего подразделения.	Знание жизненного цикла проектной деятельности, правил разработки программных продуктов, основных бизнес-процессов компании, основ управления персоналом, производство, менеджмент, психология управления, вопросы информационной безопасности.
8	82	Управленческая деятельность, предполагающая определение стратегии управления процессами и деятельностью с принятием решения и ответственности на уровне крупных институциональных структур в условиях непредсказуемой и неструктурированной среды. Развитость способности к управлению изменениями, работать в ситуациях неопределенности, быстрого принятия сложных решений, а также решений при недостатке данных, демонстрировать постоянное лидерство.	Демонстрирует навыки разработки стратегии деятельности предприятия, перемен и непредсказуемости, умение справляться с долгосрочными и трудоемкими задачами, анализировать разнородную информацию, взвешивать риски, без потери мотивации и без ущерба для качества. Умеет формировать и развивать команды разного уровня.	Самое глубокое и полное знание области профессиональной деятельности, а также финансов, маркетинга, международных рынков.

Примечание:
¹ специальности связанные с производственной деятельностью;
² специальности связанные с управленческой деятельностью.

Уровень НРК	Уровень ОРК	Область профессиональной деятельности: 2 Производство компьютеров, электронной и оптической продукции. Оптовая торговля информационным и коммуникационным оборудованием. Ремонт компьютеров и оборудования связи.
		Требования к личностным и профессиональным компетенциям	Требования к умениям и навыкам	Требования к знаниям
1	1	Исполнительские действия под непосредственным руководством по реализации простейших функций при подготовке к монтажу и демонтажу несложного оборудования. Выполнение элементарных действий по заранее разработанным работодателем алгоритмам, с сопоставлением своих действий с заранее определенным работодателем критериями, определяющими пространственно-временные, физиологические или функциональные характеристики этих действий.	Слушает, понимает и выполняет типовые несложные практические задания, демонстрирует навыки самонаблюдения и самодисциплины. Самоконтроль обеспечения безопасности своих действий в соответствии с нормативами и требованиями правил, определяющих общетехническую, пожарную, специальную и экологическую безопасность труда.	Базовые знания о предмете труда, процессе его преобразования и цикле соответствующих исполнительских действий. Сбор первичной информации о состоянии предметов и средств труда и передача этой информации на параллельный или контрольный уровень в соответствии с заданием и/или выполняемым алгоритмам работ.
2	2	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности при производстве, монтаже и демонтаже несложных отдельных узлов технологического оборудования. Выполнение элементарных действий с применением локальных средств (систем) дистанционного автоматизированного управления и/или контроля; Формирование заданий на выполнение элементарных действий в рамках заранее разработанных, выполняемых в текущем моменте алгоритмов, для персонала первого квалификационного уровня.	Выбирает способ работы на основании инструкций и выполняет несложные практические задания, демонстрирует навыки самоконтроля и самокоррекции действий в простых производственных ситуациях. Выдача заданий персоналу первого уровня и контроль их исполнения. Координация своих действий и персонала первого уровня в рамках выполняемого алгоритма работ. Согласование выполнения подготовленных регулирующих решений с персоналом вышестоящего уровня.	Базовые знания о предмете труда, средствах и способах достижения результата при выполнении простых типовых задач, о рефлексии исполнительской деятельности. Сбор первичной информации о состоянии предметов и средств труда и передача этой информации на параллельный или контрольный уровень в соответствии с заданием и/или выполняемым алгоритмам работ.
3	3	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за монтаж, демонтаж и производство оборудования. Принятие решений по регулирующим воздействиям, обеспечивающим поддержание установленных параметров технологических режимов, условий безопасности и экономичности функционирования систем и установок. Определение адекватности и достаточности этих воздействий, состоянию технологического режима и условиям безопасности. Самостоятельность – самостоятельно найти пути решения работы поставленного поручения; Профессионализм – иметь профессиональный подход для разрешения поставленной задачи. Ответственность за результат выполнения работ, за свою безопасность и безопасность других, за выполнение требований по защите окружающей среды.	Демонстрирует навыки самооценки, самоопределения и самоорганизации. Самостоятельно определяет способ выполнения поставленной нормы, предмет и средства труда. Координация своих действий и действий персонала первого и второго уровней в рамках выполняемого алгоритма работ. Координация своих действий с параллельно работающими работниками в рамках, определяемых заданием и выполняемым алгоритмом работ.	Знания о технологиях преобразования предмета, планировании и организации труда, самостоятельном выполнении задач в типовых ситуациях профессиональной деятельности. Ведение, установленной для рабочего места технической документации. Формирование производственных заданий, в рамках ведения технологических режимов, для персонала первого и второго квалификационных уровней. Сбор информации о состоянии технологических режимов и оборудования и передача этой информации на параллельный или контролирующий уровень в соответствии с требованиями организационно-технической документации.
4	4	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат при монтаже, демонтаже и производстве сложного оборудования. Анализ состояний технологических режимов и условий обеспечения безопасности технических систем, закрепленных за рабочим местом, в течение рабочего дня, с целью опережающего принятия решений по возможным регулирующим воздействиям в случаях негативных результатов этого анализа. Планирование, формирование заданий и контроль деятельности первого, второго и третьего уровней, в течение рабочего дня, по ведению технологических режимов технических систем всех зон обслуживания, закрепленных за рабочим местом.	Демонстрирует навыки самоопределения и самонормирования. Конкретизирует полученные задания, ставит задачи подчиненным, оценивает результаты деятельности, определяет недостаточность знаний и навыков, мотивирует повышение профессионализма работников. Создание условий, обеспечивающих успешность деятельности персонала первого, второго и третьего уровней, в течение рабочего дня. Ведение, установленной для рабочего места, технической документации.	Знания о подходах, принципах и способах постановки и решения профессиональных задач, об этике и психологии отношений, рефлексии мышления и деятельности, способах мотивации и стимулирования труда. Разработка технической документации в рамках обслуживаемых технологических процессов. Сбор информации о состоянии технологических режимов и оборудования и передача этой информации на параллельный или контролирующий уровень в соответствии с требованиями организационно-технической документации.
5	5	Управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия, предполагающая ответственность за производство, монтаж и демонтаж оборудования. Анализ состояний технологических режимов и условий обеспечения безопасности технических систем, закрепленных за рабочим местом, в течение рабочего дня, с целью опережающего принятия решений по возможным регулирующим воздействиям в случаях негативных результатов этого анализа. Планирование, формирование заданий и контроль деятельности персонала четвертого уровня, в течение рабочего дня, по реализации мероприятий, планируемых персоналом вышестоящего уровня.	Демонстрирует навыки понимания заказа, анализа ситуаций, самоанализа, принятия решений и создания условий их реализации, контроля и коррекции деятельности в контексте командной работы, опережающего повышения управленческого и исполнительского профессионализма. Создание условий, обеспечивающих успешность деятельности персонала четвертого уровня, в течение рабочего дня. Ведение, установленной для рабочего места, технической документации. Реализация локальных мероприятий инновационной политики, в рамках заданий, формируемых персоналом вышестоящего уровня.	Знания о методологии системного анализа и проектирования профессиональных ситуаций, способах принятия управленческих решений, о коллективо- и командообразовании. Сбор информации о состоянии технологических режимов и оборудования и передача этой информации на параллельный или контролирующий уровень в соответствии с требованиями организационно-технической документации. Разработка и верификация технической документации в рамках обслуживаемых технологических процессов.
6	6	Управленческая деятельность в рамках стратегии деятельности предприятия, предполагающая согласование работ с другими участками, ответственность за повышение профессионализма работников, производство, монтаж и демонтаж оборудования. Анализ эффективности и адекватности требованиям и условиям безопасности, действующих в подразделении предприятия технологий и технических решений и регулирование выявленных несоответствий. Анализ аппаратурного оформления технологических процессов, действующих в подразделении предприятия, на техническое соответствие требованиям и условиям безопасности и эффективности, и регулирование выявленных несоответствий.	Демонстрирует навыки проектирования и принятия решений в социальных и профессиональных ситуациях высокой неопределенности, культуру самоуправления, организации коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации результатов, использования современных программных продуктов и технических средств. Организация информационного обеспечения персонала подразделения предприятия, в объеме соответствующем требованиям организации безопасной и эффективной эксплуатации. Соблюдение условий исключающих нарушения в соблюдении проектных пределов и условий безопасности при наличии необходимого уровня подготовки персонала и организации работ. Создание условий обеспечивающих успешность деятельности персонала пятого уровня в течении рабочего дня. Демонстрирует умение оформлять мысли в устной форме, например, в виде обсуждений на научно-технических советах и совещаниях на уровне экспертов.	Знания о методологии совместного анализа, проектирования и принятия решений в сложных социальных и профессиональных ситуациях, способах коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации аналитической и проектной документации. Организация научно-исследовательскими и проектными организациями в области разработки программ и проектных документов в соответствии с внутренними стандартами предприятия, ГОСТами и другими нормативными документами. Согласование выполнения подготовленных регулирующих решений с персоналом вышестоящего уровня. Валидация и аккредитация технической документации в рамках обслуживаемых процессов. Текущее и перспективное месячное планирование деятельности персонала подразделения, разработка и организация исполнения планируемых мероприятий.
7	7	Управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития структур отрасли, организацию условий и ответственность за производство и реализацию отдельных деталей, комплектующих и узлов оборудования. Анализ штатного заполнения должностей на соответствие квалификации лиц их занимающих, соответствующим требованиям. Принятие решений о корректирующих действиях в рамках кадровой политики руководства предприятия. Анализ организационно-распорядительной деятельности в подразделении. Разработка регулирующих решений. Анализ штатной численности подразделения на соответствие обеспечения эффективного управления персоналом и процессами в конкретных организационно-технических условиях деятельности подразделения, на основе проектной, отраслевой, организационной документации и документации заводов изготовителей оборудования.	Демонстрирует навыки проблематизации и самопроблематизации, системного решения задач и проблем с применением инновационных подходов, методы построения концепций и стратегий деятельности. Создание условий обеспечивающих успешность деятельности персонала шестого уровня в течении рабочего дня. Соблюдение условий исключающих нарушения в соблюдении проектных пределов и условий безопасности при наличии необходимого уровня подготовки персонала и организации работ. Коррекция деятельности подразделения или организации. Умения и навыки научно обосновывать постановку целей и выбор методов и средств их достижения.	Знания о методологии построения концепций, стратегий, функциональных моделей деятельности и взаимодействия, способах постановки и системного решения задач и проблем с применением акмеологических подходов. Текущее и перспективное месячное планирование деятельности персонала подразделения, разработка и организация исполнения планируемых мероприятий. Организация научно-исследовательскими и проектными организациями в области разработки программ и проектных документов в соответствии внутренними стандартами предприятия, ГОСТами и другими нормативными документами.
8	8	Управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития крупных институциональных структур отрасли государственного масштаба, организацию условий и ответственность за производство, монтаж и демонтаж оборудования. Анализ поставленных целей и путей решения задач, определяющих содержание направленности деятельности, для разработки структуры управления, обеспечивающей достижение оптимальных результатов. Планирование, организация и контроль исполнения планируемых мероприятий. Анализ эффективности организационно-распорядительной деятельности. Разработка при необходимости регулирующих решений. Анализ эффективности функционирования подчиненных подразделений. Разработка и организация исполнения при необходимости регулирующих решений. Определение стратегии, управление сложными социальными, производственными, научными процессами. Ответственность за результат в масштабе отрасли, страны, на международном уровне. Демонстрировать значительные лидерские качества, инновационность и самостоятельность в трудовой деятельности в новых контекстах, требующих решения проблем, связанных множеством взаимосвязанных факторов. Критически анализировать, оценивать и синтезировать новые и сложные идеи и принимать стратегические решения на основании этих процессов. Демонстрировать опыт операционального взаимодействия со способностью принятия стратегических решений в сложном окружении. Авторитетно общаться в рамках критического диалога с равными по статусу специалистами.	Демонстрирует экологическое и стратегическое мышление, навыки принятия взаимовыгодных решений с использованием логических методов, построения и проигрывания моделей профессиональной деятельности и взаимодействия. Создание условий обеспечивающих успешность деятельности персонала седьмого уровня в течении рабочего дня. Соблюдение условий исключающих нарушения в соблюдении проектных пределов и условий безопасности при наличии необходимого уровня подготовки персонала и организации работ. Выдача распоряжений, формирование заданий в области организации деятельности подразделений и контроль их исполнения. Исследовать, разрабатывать, реализовывать и адаптировать проекты, ведущие к получению новых знаний и новых решений. Самые продвинутые и специализированные навыки и умения, включая синтез и оценку, требуемые для решения критических проблем в управлении и/или новшестве и позволяющие пересматривать и обновлять существующее знание или профессиональную практику. Умения генерировать идеи, прогнозировать результаты инновационной деятельности осуществлять широкомасштабные изменения в профессиональной и социальной сфере, руководить сложными производственными и научными процессами.	Знания о построении кооперативных систем деятельности и взаимодействия, методологии моделирования и управления макросоциальными и макроэкономическими системами. Организация научно-исследовательскими и проектными организациями в области разработки программ и проектных документов в соответствии внутренними стандартами предприятия, ГОСТами и другими нормативными документами.

Уровень НРК	Уровень ОРК	Область профессиональной деятельности: 3. Связь.
		Требования к личностным и профессиональным компетенциям	Требования к умениям и навыкам	Требования к знаниям
1	11	Исполнительские действия под непосредственным руководством по реализации простейших функций при подготовке к монтажу и демонтажу несложного оборудования.	Слушает, понимает и выполняет типовые несложные практические задания, демонстрирует навыки самонаблюдения и самодисциплины.	Базовые знания о предмете труда, процессе его преобразования и цикле соответствующих исполнительских действий.
2	21	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности в реализации подготовительных и заключительных функций по обеспечению эксплуатационно-технического обслуживания оборудования средств связи. Выполнение элементарных действий с применением локальных средств (систем) дистанционного автоматизированного управления и/или контроля. Формирование заданий на выполнение элементарных действий в рамках заранее разработанных, выполняемых в текущем моменте алгоритмов, для персонала первого квалификационного уровня.	Выбирает способ работы на основании инструкций и выполняет несложные практические задания, демонстрирует навыки самоконтроля и самокоррекции действий в простых производственных ситуациях. Выдача заданий персоналу первого уровня и контроль их исполнения. Координация своих действий и персонала первого уровня в рамках выполняемого алгоритма работ. Согласование выполнения подготовленных регулирующих решений с персоналом вышестоящего уровня.	Базовые знания о предмете труда, средствах и способах достижения результата при выполнении простых типовых задач, о рефлексии исполнительской деятельности. Сбор первичной информации о состоянии предметов и средств труда и передача этой информации на параллельный или контрольный уровень в соответствии с заданием и/или выполняемым алгоритмам работ.
3	31	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач в проведении профилактического осмотра оборудования, выполнении подготовительных и заключительных функций по обеспечению эксплуатационно-технического обслуживания оборудования средств связи, а также по анализу технического задания, изыскательным работам на местности, подготовке проектно-сметной документации. Принятие решений по регулирующим воздействиям, обеспечивающим поддержание установленных параметров технологических режимов, условий безопасности и экономичности функционирования систем и установок. Определение адекватности и достаточности этих воздействий, состоянию технологического режима и условиям безопасности.	Демонстрирует навыки самооценки, самоопределения и самоорганизации. Самостоятельно определяет способ выполнения поставленной нормы, предмет и средства труда. Координация своих действий и действий персонала первого и второго уровней в рамках выполняемого алгоритма работ. Координация своих действий с параллельно работающими работниками в рамках, определяемых заданием и выполняемым алгоритмом работ.	Знания о технологиях преобразования предмета, планировании и организации труда, самостоятельном выполнении задач в типовых ситуациях профессиональной деятельности. Ведение, установленной для рабочего места технической документации. Формирование производственных заданий, в рамках ведения технологических режимов, для персонала первого и второго квалификационных уровней. Сбор информации о состоянии технологических режимов и оборудования и передача этой информации на параллельный или контролирующий уровень в соответствии с требованиями организационно-технической документации.
4	41	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат при разработке технологий, способов, методов и средств, обеспечивающих надежную и качественную передачу, прием, обработку и хранение информации, проведении профилактического осмотра оборудования, выполнении подготовительных и заключительных функций по обеспечению эксплуатационно-технического обслуживания оборудования средств связи, а также при разработке бизнес-планов, анализе технического задания, изыскательных работах на местности, подготовке проектно-сметной документации. Анализ состояний технологических режимов и условий обеспечения безопасности технических систем, закрепленных за рабочим местом, в течение рабочего дня, с целью опережающего принятия решений по возможным регулирующим воздействиям в случаях негативных результатов этого анализа. Планирование, формирование заданий и контроль деятельности первого, второго и третьего уровней, в течение рабочего дня, по ведению технологических режимов технических систем всех зон обслуживания, закрепленных за рабочим местом. Ответственность за собственное обучение и обучение других.	Демонстрирует навыки самоопределения и самонормирования. Конкретизирует полученные задания, ставит задачи подчиненным, оценивает результаты деятельности, определяет недостаточность знаний и навыков, мотивирует повышение профессионализма работников. Создание условий, обеспечивающих успешность деятельности персонала первого, второго и третьего уровней, в течение рабочего дня. Ведение, установленной для рабочего места, технической документации.	Знания о подходах, принципах и способах постановки и решения профессиональных задач, об этике и психологии отношений, рефлексии мышления и деятельности, способах мотивации и стимулирования труда. Разработка технической документации в рамках обслуживаемых технологических процессов. Сбор информации о состоянии технологических режимов и оборудования и передача этой информации на параллельный или контролирующий уровень в соответствии с требованиями организационно-технической документации.
5	51	Исполнительско-управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса, предполагающая работу над сложными задачами, где анализ ситуации или информации требует глубокой оценки различных факторов, а также руководство сотрудниками с принятием ответственности за результат на конкретном участке в структурированной непредсказуемой среде. Развитость способности к устной и письменной коммуникации.	Демонстрирует навыки понимания заказа, анализа ситуаций, самоанализа, принятия решений и создания условий их реализации, контроля и коррекции деятельности в контексте командной работы, опережающего повышения управленческого и исполнительского профессионализма. Создание условий, обеспечивающих успешность деятельности персонала четвертого уровня, в течение рабочего дня. Ведение, установленной для рабочего места, технической документации. Реализация локальных мероприятий инновационной политики, в рамках заданий, формируемых персоналом вышестоящего уровня.	Знания о методологии системного анализа и проектирования профессиональных ситуаций, способах принятия управленческих решений, о коллективо- и командообразовании. Сбор информации о состоянии технологических режимов и оборудования и передача этой информации на параллельный или контролирующий уровень в соответствии с требованиями организационно-технической документации. Разработка и верификация технической документации в рамках обслуживаемых технологических процессов.
6	61	Исполнительско-управленческая деятельность в рамках стратегии деятельности предприятия, предполагающая работу над сложными задачами, где анализ ситуации или информации требует глубокой оценки различных факторов, а также руководство сотрудниками с принятием ответственности за результат на конкретном участке технологического процесса в структурированной непредсказуемой среде. Развитость способности показать глубокие знания и умения в технической сфере. Проявляет лидерство и отвечает за результативность работы команды, за ее развитие в непредсказуемой среде.	Демонстрирует набор навыков управления процессом работы, умение выбирать методы, методики и критерии оценки для получения результатов, распределять и делегировать полномочия, формировать эффективные команды, а также принимать решения по ходу производственного процесса.	Знания о методологии совместного анализа, проектирования и принятия решений в сложных социальных и профессиональных ситуациях, способах коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации аналитической и проектной документации.
	62	Управленческая деятельность в рамках стратегии деятельности предприятия, предполагающая согласование работ с другими участками, ответственность за повышение профессионализма работников, за бесперебойную работу сетей (систем связи), разработку технологий, способов, методов и средств, обеспечивающих надежную и качественную передачу, прием, обработку и хранение информации, а также качественное проектирование линейных и станционных сооружений связи. Анализ эффективности и адекватности требованиям и условиям безопасности, действующих в подразделении предприятия технологий и технических решений и регулирование выявленных несоответствий. Анализ аппаратурного оформления технологических процессов, действующих в подразделении предприятия, на техническое соответствие требованиям и условиям безопасности и эффективности, и регулирование выявленных несоответствий.	Демонстрирует навыки проектирования и принятия решений в социальных и профессиональных ситуациях высокой неопределенности, культуру самоуправления, организации коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации результатов, использования современных программных продуктов и технических средств. Демонстрирует умение оформлять мысли в устной форме, например, в виде обсуждений на научно-технических советах и совещаниях на уровне экспертов. Организация информационного обеспечения персонала подразделения предприятия, в объеме соответствующем требованиям организации безопасной и эффективной эксплуатации. Соблюдение условий исключающих нарушения в соблюдении проектных пределов и условий безопасности при наличии необходимого уровня подготовки персонала и организации работ. Создание условий обеспечивающих успешность деятельности персонала пятого уровня в течении рабочего дня.	Знания о методологии совместного анализа, проектирования и принятия решений в сложных социальных и профессиональных ситуациях, способах коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации аналитической и проектной документации. Организация научно-исследовательскими и проектными организациями в области разработки программ и проектных документов в соответствии внутренними стандартами предприятия, ГОСТами и другими нормативными документами. Согласование выполнения подготовленных регулирующих решений с персоналом вышестоящего уровня. Валидация и аккредитация технической документации в рамках обслуживаемых процессов. Текущее и перспективное месячное планирование деятельности персонала подразделения, разработка и организация исполнения планируемых мероприятий.
7	71	Исполнительско-управленческая деятельность, предполагающая работу над сложными задачами, где анализ ситуации или информации требует глубокой оценки различных факторов, а также руководство сотрудниками с принятием ответственности за результат на конкретном участке в структурированной непредсказуемой среде. Развитость способности к устной и письменной коммуникации.	Демонстрирует навыки понимания заказа, анализа ситуаций, самоанализа, принятия решений и создания условий их реализации, контроля и коррекции деятельности в контексте командной работы, опережающего повышения управленческого и исполнительского профессионализма. Создание условий, обеспечивающих успешность деятельности персонала четвертого уровня, в течение рабочего дня. Ведение, установленной для рабочего места, технической документации. Реализация локальных мероприятий инновационной политики, в рамках заданий, формируемых персоналом вышестоящего уровня.	Знания о методологии системного анализа и проектирования профессиональных ситуаций, способах принятия управленческих решений, о коллективо- и командообразовании. Сбор информации о состоянии технологических режимов и оборудования и передача этой информации на параллельный или контролирующий уровень в соответствии с требованиями организационно-технической документации. Разработка и верификация технической документации в рамках обслуживаемых технологических процессов.
	72	Управленческая деятельность в рамках стратегии деятельности организации, предполагающая и определение стратегии деятельности подразделения или организации с принятием ответственности за результат на уровне подразделения или организации в неструктурированной непредсказуемой среде. Развитость способности системно и комплексно осознавать возможные варианты жизнедеятельности конкретного объекта управления, адекватно оценивать время и вероятность возникновения этих вариантов, а также продолжительность их действия.	Демонстрирует навыки анализа конкурентоспособности организации, рассматривая тенденции рынка. Умение распознавать изменения в бизнес среде и определять стратегическое направление развития своего подразделения.	Знание жизненного цикла проектной деятельности, правил разработки программных продуктов, основных бизнес-процессов компании, основ управления персоналом, производство, менеджмент, психология управления, вопросы информационной безопасности.
8	82	Управленческая деятельность, предполагающая определение стратегии управления процессами и деятельностью с принятием решения и ответственности на уровне крупных институциональных структур в условиях непредсказуемой и неструктурированной среды. Развитость способности к управлению изменениями, работать в ситуациях неопределенности, быстрого принятия сложных решений, а также решений при недостатке данных, демонстрировать постоянное лидерство.	Демонстрирует навыки разработки стратегии деятельности предприятия, перемен и непредсказуемости, умение справляться с долгосрочными и трудоемкими задачами, анализировать разнородную информацию, взвешивать риски, без потери мотивации и без ущерба для качества. Умеет формировать и развивать команды разного уровня.	Самое глубокое и полное знание области профессиональной деятельности, а также финансов, маркетинга, международных рынков.

Примечание:
¹ специальности связанные с производственной деятельностью;
² специальности связанные с управленческой деятельностью.