"Темір жол көлігінде тасымалдауды ұйымдастыру және қозғалысты ұйымдастыру" кәсіби стандартын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің 2013 жылғы 26 қыркүйектегі № 753 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 18 қарашада № 8911 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің м.а. 2016 жылғы 25 ақпандағы № 224 бұйрығымен

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Инвестициялар және даму министрінің м.а. 25.02.2016 № 224 бұйрығымен.

Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 15 мамырдағы Еңбек кодексінің 138-5-бабының 1-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған «Темір жол көлігінде тасымалдауды ұйымдастыру және қозғалысты ұйымдастыру» кәсіби стандарты бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің Кадр және әкімшілік жұмыс департаменті (Е.Е. Хасенов):
1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде
заңнамада белгіленген тәртіппен мемлекеттік тіркелуін;
2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін, бұқаралық ақпараттар құралдарында ресми жариялануын, соның ішінде Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің интернет-ресурсында және Қазақстан Республикасы Мемлекеттік органдарының интранет-порталында орналастыруды;
3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін бес жұмыс күні ішінде мемлекеттік тіркеу туралы және бұқаралық ақпарат құралдарында жариялауға жіберу туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.
3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылауды өзіме қалдырамын.
4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министрі А. Жұмағалиев

«КЕЛІСІЛДІ»
Қазақстан Республикасының
Еңбек және халықты әлеуметтік
қорғау министрі
________________ Т. Дүйсенова
2013 жылғы 11 қазан

Қазақстан Республикасы
Көлік және коммуникация министрінің
2013 жылғы 26 қыркүйектегі
№ 753 бұйрығымен бекітілген

«Темір жол көлігімен тасымалдауды ұйымдастыру және қозғалысты
басқару» кәсіптік стандарты

1. Жалпы ережелер

1. Кәсіби стандарт (бұдан әрі - КС):
еңбек нарығының қазіргі заман қажеттілігіне жауап беретін біліктілік талаптарын жаңартуға, кәсіби қызметтің мазмұнына бірыңғай талаптарды анықтауға;
қызметкерлерді басқару саласында кең шеңбердегі міндеттерді шешуге;
білім беру стандарттарын, оқу жоспарларын, модульдік оқу бағдарламаларын әзірлеуге, сонымен қатар тиісті оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге;
кәсіби даярлықтарын бағалауды жүргізуге және мамандардың біліктілік сәйкестігін растауға арналған;
2. Кәсіби стандарттардың негізгі қолданушылары:
білім беру ұйымдарының түлектері, қызметкерлер;
ұйымдардың басшылары мен қызметкерлері, ұйымдардың қызметкерлерді басқару бөлімшелерінің басшылары мен мамандары;
білім беру бағдарламаларын әзірлейтін мамандар;
кәсіптік даярлықтарын бағалау және біліктілік сәйкестігін растау саласындағы мамандар.
3. Кәсіби стандарттардың негізінде қызметтің, лауазымның, біліктілікті арттырудың, қызметкерлерді аттестаттаудың, еңбекті ынталандыру жүйесінің және т.б. функционалдық модельдеріне қатысты ішкі, корпоративтік стандарттары әзірленуі мүмкін.
4. Осы кәсіби стандартта келесі терминдер мен анықтамалар қолданылады:
1) біліктілік – қызметкердің белгілі бір қызмет түрі шеңберінде еңбек міндеттерін сапалы орындауға дайын болуы;
2) біліктілік деңгейі – күрделілігі, еңбек қызметінің стандарттан басқа болуы, жауапкершілігі және дербестігі бойынша сараланатын қызметкерлер құзыреттілігіне қатысты талаптар жиынтығы;
3) еңбек қызметінің түрі – кәсіптік қызметтің негізгі және қосалқы функцияларды іске асыруды көздейтін құрамдас бөлігі;
4) еңбек функциясы – еңбек үдерісінің бір немесе бірнеше міндеттерін шешуге бағытталған өзара байланысты іс-қимылдар жиынтығы;
5) еңбек мәні - белгілі бір еңбек құралдарының көмегімен өнім жасау мақсатында қызметкердің іс-қимылы бағытталатын зат;
6) еңбек құралы – қызметкердің еңбек мәнін бастапқы күйден өнімге айналдыру үшін пайдаланатын құралдары;
7) жұмыс (кәсіп) тобы – жұмыстың ұқсас түрлерін біріктіретін кәсіби жұмыстар саласы;
8) кәсіптік қызмет саласы – біріккен ортақ негізі бар және оларды орындау үшін ұқсас құзыреттер жинағы бар сала қызметі түрлерінің жиынтығы негізгі және қосалқы функцияларды іске асыруды көздейтін сала қызметінің бір бөлігі;
9) кәсіп – арнайы дайындықтың, жұмыс тәжірибесінің нәтижесінде пайда болған арнайы теориялық білім мен практикалық дағдылар кешенін білуді талап ететін еңбек қызметінің түрі;
10) кәсіптік стандарт бірлігі – осы қызмет түрі үшін тұтас, аяқталған, дербес және маңызды болып табылатын нақты еңбек функциясының ашық сипаттамасынан тұратын кәсіптік стандарттың құрылымдық элементі;
11) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі және тәжірибесін қолдану қабілеті;
12) лауазым – ұйымның ұйымдастырушылық-әкімшілік жүйесіндегі функционалдық орын;
13) міндет – нақты бір еңбек мәндері мен құралдарын пайдалана отырып еңбек функциясын іске асырумен байланысты іс-қимыл жиынтығы;
14) сала - бір типті өнім құруда, өндіріс технологиясы, жұмыс істейтіндердің негізгі қорлары мен кәсіптік дағдыларында ортақ мақсаты бар кәсіпорындар мен ұйымдардың жиынтығы;
15) салалық біліктілік шеңбері – салада құпталатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдалған сипаттамасы;
16) ұлттық біліктілік шеңбері – еңбек нарығында құпталатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдалған сипаттамасы;
17) функционалдық карта – әр түрлі кәсіптік қызметтер саласында немесе шеңберінде белгіленген, қызметкер орындайтын қызмет түрлерінің, атқарымдары мен міндеттерінің құрылымданған сипаттамасы.
5. Осы кәсіби стандартта мынадай қысқартулар пайдаланылады:
КҚ – кәсіптік қызмет;
ҚТ – қызмет түрі;
КС – кәсіби стандарт;
ҰБШ – Ұлттық біліктілік шеңбері;
СБШ – Салалық біліктілік шеңбері;
БТБА – Жұмыс және жұмысшылар кәсіптерінің Бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамасы;
ҚР МЖ 01-99 – «Қызметтердің жіктеуіші» 01-99 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші;
ҮБС - Басшылардың, мамандардың және басқа да қызметшілері лауазымдарының Үлгілік біліктілік сипаттамалары;
Ф – функциялар;
М – Міндеттер.

2. Кәсіби стандарттың паспорты

6. Экономикалық қызметтің түрі (кәсіптік қызмет саласы): Темір жол көлігімен тасымалдауды ұйымдастыру және қозғалысты басқару.
7. Экономикалық қызмет түрінің (кәсіптік қызмет саласының) негізгі мақсаты: тасымалдарды ұйымдастыру және көліктегі қозғалысты басқару.
Кәсіби стандарт «Темір жол көлігімен тасымалдауды ұйымдастыру және қозғалысты басқару» кәсіптік қызмет саласында еңбек мазмұнына, сапасына, жағдайына, қызметкердің біліктілігі мен құзыреттеріне қойылатын талаптарды айқындайды.
8. Еңбек қызметінің түрлері, кәсіптер, біліктілік деңгейлері осы КС 1-қосымшасында көрсетілді.
Стандарт талаптары осы саланың мынадай қызмет түрлері мен кәсіптеріне қатысты қолданылады: пойыз құрастырушысы (пойыз құрастырушысының көмекшісі, пойыз құрастырушысы), станциялық орталықтандыру бекетінің кезекшісі, темір жол станциясының кезекшісі, жолды бұру бекетінің кезекшісі.

3. Еңбек қызмет түрлерінің (кәсіп) карточкаласы

Параграф 1. Пойыз құрастырушысы (пойыз құрастырушысының
көмекшісі)

9. СБШ – 2, 3 бойынша біліктілік деңгейі.
10. Мүмкін болатын лауазым атауы: пойыз құрастырушысы (пойыз құрастырушысының көмекшісі).
11. «Пойыз құрастырушысы (пойыз құрастырушысының көмекшісі)» кәсібі субъектіні маневрлік жұмыстарды атқару сияқты негізгі функцияларды жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.
Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 2-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілді.
12. Пойыз құрастырушысының (пойыз құрастырушысының көмекшісіне) еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 2-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілді.
13. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы КС 2-қосымшасының 3-кестесінде көрсетілді.
14. Пойыз құрастырушысы (пойыз құрастырушысының көмекшісі) орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы КС 2-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілді.
15. Пойыз құрастырушысының (пойыз құрастырушысының көмекшісіне) құзыреттеріне қойылатын талаптар осы КС 2-қосымшасының 5 және 6-кестелерінде көрсетілді.

Параграф 2. Станциялық орталықтандыру бекетінің кезекшісі

16. СБШ – 4 бойынша біліктілік деңгейі.
17. Мүмкін болатын лауазым атауы: станциялық орталықтандыру бекетінің кезекшісі, темір жол станциясының кезекшісі.
18. «Станциялық орталықтандыру бекетінің кезекшісі, темір жол станциясының кезекшісі» кәсібі субъектіні бекітілген аудан шегіндегі станцияларда пойыз қозғалысын ұйымдастыру және маневрлік жұмыстарды орындау, қолданыстағы нұсқауларды, нұсқаулықтарды, ережелер мен лауазымдық нұсқаулықтарды орындай отырып басқару негізгі функцияларды жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.
Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 3-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілді.
19. Станциялық орталықтандыру бекетінің кезекшісінің, темір жол станциясының кезекшісінің еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 3-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілді.
20. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы КС 3-қосымшасының 3-кестесінде көрсетілді.
21. Станциялық орталықтандыру бекетінің кезекшісінің, темір жол станциясының кезекшісінің орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы КС 3-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілді.
22. Станциялық орталықтандыру бекетінің кезекшісінің, темір жол станциясының кезекшісінің құзыреттеріне қойылатын талаптар осы КС 3-қосымшасының 5-кестесінде көрсетілді.

Параграф 3. Темір жол станциясының кезекшісі

23. СБШ – 4 бойынша біліктілік деңгейі.
24. Мүмкін болатын лауазым атауы: темір жол станциясының кезекшісі.
25. «Темір жол станциясының кезекшісі» кәсібі субъектіні бекітілген аудан шегіндегі станцияларда пойыз қозғалысын ұйымдастыру және маневрлік жұмыстарды орындау, қолданыстағы нұсқауларды, нұсқаулықтарды, ережелер мен лауазымдық нұсқаулықтарды орындай отырып басқару негізгі функцияларды жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.
Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 4-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілді.
26. Темір жол станциясының кезекшісінің еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 4-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілді.
27. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы КС 4-қосымшасының 3-кестесінде көрсетілді.
28. Темір жол станциясының кезекшісінің орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы КС 4-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілді.
29. Темір жол станциясының кезекшісінің құзыреттеріне қойылатын талаптар осы КС 4-қосымшасының 5-кестесінде көрсетілді.

Параграф 4. Жолды бұру бекетінің кезекшісі

30. СБШ – 4 бойынша біліктілік деңгейі.
31. Мүмкін болатын лауазым атауы: жолды бұру бекетінің кезекшісі.
32. Жолды бұру бекетінің кезекшісі» кәсібі субъектіні бекітілген аудан шегіндегі станцияларда пойыз қозғалысын ұйымдастыру және маневрлік жұмыстарды орындау, қолданыстағы нұсқауларды, нұсқаулықтарды, ережелер мен лауазымдық нұсқаулықтарды орындай отырып басқару негізгі функцияларды жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.
Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 5-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілді.
33. Жолды бұру бекетінің кезекшісінің еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 5-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілді.
34. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы КС 5-қосымшасының 3-кестесінде көрсетілді.
35. жолды бұру бекетінің кезекшісінің орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы КС 5-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілді.
36. Жолды бұру бекетінің кезекшісінің құзыреттеріне қойылатын талаптар осы КС 5-қосымшасының 5-кестесінде көрсетілді.

Темір жол көлігімен тасымалдауды
ұйымдастыру және қозғалысты басқару
кәсіби стандартына
1-қосымша

1-Кесте. Еңбек қызметінің түрлері, кәсіптер, біліктілік деңгейлері

Реттік №	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының бағыттары ескерілген кәсіп атауы	01-2005 ҚР МС сәйкес кәсіп атауы	СБШ сәйкес біліктілік деңгейі
1	Темір жол көлігінде маневрлік жұмыс істеу	Пойыз құрастырушысы көмекшісі	Пойыз құрастырушысы	2
		Пойыз құрастырушысы		3
2	Жеке бір бекет аумағында пойыз қозғалысын ұйымдастыру	станциялық орталықтандыру бекетінің кезекшісі	станциялық орталықтандыру бекетінің кезекшісі	4
3	Жеке бір бекет аумағында пойыз қозғалысын ұйымдастыру	темір жол станциясының кезекшісі	темір жол станциясының кезекшісі	4
4	Пойыз қозғалысын ұйымдастыру, маневрлік жұмыстарға қатысу	жолды бұру бекетінің кезекшісі	жолды бұру бекетінің кезекшісі	2

Темір жол көлігімен тасымалдауды
ұйымдастыру және қозғалысты басқару
кәсіби стандартына
2-қосымша

1-Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

«Қызметтердің жіктеуіші» 01-99 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші (ҚР МЖ 01-99)
Базалық топ	7511
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	52-шығарылым, «Темір жол көлігі және метрополитен» бөлімі
БТБА бойынша кәсіп	Пойыз құрастырушысының көмекшісі	Пойыз құрастырушысы
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
2	2-6	-
3	-	3-5

2-Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Темір жол станциясы және кіріс жолдар, өнеркәсіптік темір жол
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		Қозғалыстағы жылжымалы құрам, көлік құралдары, механизмдер; жұмыс орнының жер бетінен биіктікте орналасуы; жоғары шу деңгейі; жоғары вибрация деңгейі; жұмыс аймағының өте шаң-тозаңды болуы және ауаның газдануы; жұмыс аймағы ауасының жоғары немесе төмен температурасы; ауаның шамадан тыс ылғалдығы және қозғалмалылығы; электр өрісінің жоғары кернеулілігі; статикалық электр қуатының жоғары деңгейі; тәуліктің қараңғы кезіндегі жұмыс аймағының жеткіліксіз жарықтандырылуы; физикалық артық жүктеме; пойыз қозғалысы кезінде темір жолдарда жұмыстарды орындау барысындағы жүйке-психикалық жүктемелер; қауырт және ауыр еңбек.
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше шарты		Жұмысқа қабылданатын ең төменгі жас мөлшері: 18 жас. Ер адам істейтін жұмыс, себебі төзімділікті, күшті денсаулықты, дене күшін талап етеді. Медициналық шектеулер: Қазақстан Республикасының заңдары бойынша Жұмысқа рұқсат беру: дәрігерлік куәландырудан өту, кіріспе және алғашқы нұсқамадан өту, оқу және сынақ тапсыру, сынақ мерзімінен өту. Жұмыс тәртібі: далада Еңбек және демалыс тәртібі: сағат 9-дан 21-ге дейін күндізгі ауысымда, одан кейін сағат 21-ден 9-ға дейін түнгі ауысымда және 48 сағат демалыс
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2	Жалпы орта немесе кәсіптік-техникалық білім. Тікелей өндірісте кәсіптік даярлау немесе оқыту орталығы базасындағы немесе арнайы ұйымдастырылған қысқа мерзімді курстар немесе жұмыс орнында оқыту, жетекшінің нұсқама беруі		Талап етілмейді
3	Жалпы орта немесе кәсіптік-техникалық білім. Тікелей өндірісте кәсіптік даярлау немесе оқыту орталығы базасындағы немесе арнайы ұйымдастырылған қысқа мерзімді курстар немесе жұмыс орнында оқыту, жетекшінің нұсқама беруі		Талап етілмейді

3-Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі
(кәсіптің еңбек функциялары)

Еңбек функциясының №	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Маневрлік жұмыстарға даярлық
2	Маневрлік жұмыстарды атқару
3	Қозғалыс қауіпсіздігін, тасымалданатын жүктердің және еңбек қорғау талаптарының сақталуын қамтамасыз ету

4-Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі
(функционалдық карта)

Еңбек функцияларының №	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Жылжымалы құрам, сұрыптау төбешігі, жанама жолдар, жолды бұру тетігі, сигнал беру, орталықтандыру және блокадалау құрылғылары, теміржолдар, сонымен бірге кірме жолдар	Маневрлік локомотив, радиостанция, шам, ысқырық, жалаушалар, тежегіш башмақтар, вагондардың тіркеуін ағытуға арналған вилка, дауыс зорайтқыш байланыс жүйесі, телефон байланыс құралдары	1-1) Кезекшілікті қабылдап алу. Маневрлік жұмыстарға тапсырма алу
			1-2) Маневрге қатысушы барлық қызметкерлерді маневрлік жұмыстарды орындау жоспарымен және тәсілдерімен таныстыру. Маневрге қатысушыларды орналастыру
2	Жылжымалы құрам, сұрыптау төбешігі, жанама жолдар, жолды бұру тетігі, сигнал беру, орталықтандыру және блокадалау құрылғылары, теміржолдар, сонымен бірге кірме жолдар	Маневрлік локомотив, радиостанция, шам, ысқырық, жалаушалар, дауыс зорайтқыш байланыс жүйесі	2-1) Вагон құрамдары мен топтарын құрастыру-ажырату
			2-2) Вагондарды тиеу-түсіру және басқа мамандандырылған жолдарға кіргізу
3	Жылжымалы құрам, сұрыптау төбешігі, жанама жолдар, жолды бұру тетігі, сигнал беру, орталықтандыру және блокадалау құрылғылары, теміржолдар, сонымен бірге кірме жолдар	Радиостанция, шам, ысқырық, жалаушалар, тежегіш башмақтар, вагондардың тіркеуін ағытуға арналған вилка, дауыс зорайтқыш байланыс жүйесі, телефон байланыс құралдары	3-1) Маневрлік жұмыстардың орындалғаны туралы есеп беру. Кезекшілікті өткізу.

5-Кесте. СБШ 2-деңгейі пойыз құрастырушысы көмекшісінің құзыретіне
қойылатын талаптар

Міндеттердің шифры	Жеке және кәсіптік құзыреттері	Дағдылары мен біліктері	Білімі
1-1)	Темір жол станциясындағы маневрлік жұмыстарға даярлықтың орындалуына шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Қызмет жасайтын маневрлік ауданды білу және командалар мен тапсырмаларды нақты түсіну, техникалық құжаттаманы толтыру, қатаң есептегі мүлікті тексеру, жылжымалы құрамның бекітілуін бақылау	Станцияның техникалық-басқарушы актісі, технологиялық үдеріс, пойыз құрастырушысның жұмысына қатысты басқа нұсқаулықтар мен ережелер. Пойыз құрастырушысының лауазымдық нұсқаулығы. Пойыз құрастырушысының құқықтары, міндеттері және жауаптылығы. Станция жұмысын оперативтік басқару және бағыныштылық сызбасы. Жұмыс орны, арнайы киім, мүлік. Жеке гигена талаптары. Хабарландыру жабдықтары, құралдары және аспаптарының дұрыс жұмыс істеуін тексеру. Тапсырма - вагондарды жолға кіргізу наряды. Станцияларда, жанама жолдарда маневрлік жұмыстарды орындаудың негізгі тәсілдері. Станция паркіндегі жұмыстардың өзара әрекеттестігі. Келіссөздер регламенті. Радиостанция және сигнал беру құралдарын пайдалану ережесі. Тежегіш құралдардың құрылыс және оларды пайдалану, бекіту нормасы мен тәртібі. Жолды бұру тетігінің және ажыратқыш тұйықтың құрылысы, жылжымалы құрамды жол шекарасына орналастыру және оларды бекіту тәртібі
	Қатаң есептегі мүлікті дайындауда шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Радиостанцияны және сигнал беру құралдарын таза және жұмысқа жарамды күйде ұстау	Радиостанциялар мен сигнал беру құралдарын пайдалану ережесі
1-2)	Темір жол станциясындағы маневрлік жұмыстарға даярлықтың орындалуына шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Дұрыс орналастыруды және маневрлік жұмыстарға қатысушы қызметкерлердің әрекеттерінің үйлесімділігін қамтамасыз ету	Қозғалысты және жүк тасымалдауды ұйымдастырудың негізгі ережесі. Станция жұмысын оперативтік басқару және бағыныштылық сызбасы Станция паркіндегі жұмыстардың және сұрыптау құрылғыларының өзара әрекеттестігі. Маневрлік жұмыстарды басқару. Келіссөздер регламенті. Станцияларда, жанама жолдарда, жүк аулаларында, тиеу-түсіру фронттарындағы маневрлік жұмыстар. Вагон таразыларындағы маневрлік жұмыстар. Қалпына келтіруші және өрт сөндіруші пойыздармен маневрлік жұмысты орындау. Ауқымы кіші орындардағы маневрлік жұмыстар. Вагондарды кіргізу уақытының нормасы. Жүк қабылдаушылармен және жүк жөнелтішілермен жасалған шарттарда белгіленген жүк операцияларын орындау. Жергілікті бөлектенген вагон және оның нормативтерінің орындалуына жауаптылық. Жүкті вагонға тиеу және біржақты тиеуді және жүк көтерімділігінен артық тиеуді көзбен шолып анықтау. Қауіпті жүктерді тасымалдау кезінде вагон кузовына (қазан) соғылатын белгі. Жүктерді ашық жылжымалы құраммен тасымалдау. Ауқымы кіші жүктерді тасымалдау. Жүк ауқымының кішілік мөлшері. Темір жол бойындағы жалпы қауіпсіздік шаралары. Құрастырушы бригадада істелетін жұмыстардың алдыңғы қатарлы әдістері мен амалдары. Пойыздарды, вагондарды, құрамдарды, кедергі келтіретін орындарды қоршау ережесі.
2-1)	Локомотивті пайдалану бойынша қойылған міндеттердің орындалуына жауапкершілікті, өз еркімен жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Маневрлік локомотивтың қозғалысын басқару	Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру жөніндегі нұсқаулық, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар жөніндегі нұсқаулық, лауазымдық нұсқаулықтар, Станцияның техникалық-басқарушы актісі және оның қосымшасы және пойыз құрастырушысының жұмысына қатысты басқа нұсқаулықтар мен ережелер. Станциялардағы қозғалысты ұйымдастыру, маневрлік аудандар, маневрлік локомотив ерекшеліктері, жолдардың мамандандырылуы және сыйымдылығы, жолдар мен стрелкаларды нөмірлеу тәртібі. Станция кезекшісімен өзара әрекеттестік. Негізгі маневр түрлері. Маневрлерді орындау ережесі. Жолаушылар пойыздарымен маневрлік жұмыстарды орындау ерекшеліктері. Келіссөздер регламенті. Маневрлер кезіндегі жылдамдық. Темір жолдың негізгі элементтері. Жолдың жоспары және пішіні. Жылжымалы құрам мен вагондардың жақындау ауқымы және құрылысы туралы ұғым. Жол осьтері арасындағы ара қашықтық. Сигнал беру және байланыс жасау құрылысы мен құрылғысы. Апаттық және стандартты емес жағдайлардағы әрекеттер. Маневрлік операцияларды орындау уақытын нормалау. «Бір» жақты құрастырушы жұмысының ерекшеліктері
	Вагондарды тіркеу-ажыратудың орындалуына жауапкершілікті, өз еркімен жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Вагондарды пойызға тіркеу-ажырату	Пойыздар жөнелетін, тоқтайтын және қатынайтын жолдарда пойыздарды қабылдау, қызмет жасау және тапсыру тәртібі. Дыбыстық және қол сигналдарын пайдалану, жылжымалы радиостанцияны қолдану. Келіссөздер регламенті. Вагондарды тіркеу-ажырату тәртібі. Автотіркеу құрылғысы.Вагонның тежегіш құрылғысы. Ерекше жағдайды талап ететін вагондармен маневрлер орындау. Вагондарды маневрлер кезінде бекіту.
	Орталықтандырылмаған стрелкаларды ажырату кезінде қойылған міндеттердің орындалуына жауапкершілікті, өз еркімен жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Жолды бұру бекетінің кезекшілері қызмет жасамайтын орталықтандырылмаған стрелкаларға маневр жасау кезінде ажырату	Орталықтандырылған және орталықтандырылмаған стрелкалар құрылысы және қауіпсіз пайдалану талабы. Орталықтандырылмаған стрелкаларды ажырату тәртібі. Жоспар, пішін, мамандандыру және жолдардың сыйымдылығы
	Автоматты тежегіштерді сынақтан өткізуге қатысуға жауапкершілікті, өз еркімен жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Пойыздың автоматты тежегіштерін сынақтан өткізуге қатысу	Вагонның тежегіш құрылғысы. Автоматты тежегіштерді сынақтан өткізу тәртібі.
	Жылжымалы құрамды бекіту бойынша қатаң есептегі мүлікпен жұмыс істеу кезіндегі шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Жолда тұрған құрамдар мен вагондарды тежегіш башмақтармен бекіту және қоршау және оларды вагон астынан алып тастау	Станцияның техникалық-басқарушы актісі. Жергілікті нұсқаулықтар. Жолдарды қоршау және вагондарды тежегіш башмақтармен бекіту. Вагондар мен құрамдарды бекітуге арналған тежегіштердің және аспаптардың құрылысы және оларды пайдалану, жолдардың жоспары және пішіні. Жылжымалы құрамды тежегіш башмақтармен бекіту нормасы мен ережесі, башмақтарды сақтау орны және оларды ұстау.
2-2)	Вагондарды кіргізу-жинау бойынша қойылған міндеттердің орындалуына жауапкершілікті, өз еркімен жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Вагондарды тиеу-түсіру және басқа да мамандандырылған жолдарға кіргізу және оларды ол жолдардан алу	Станцияда жергілікті вагондармен жұмыс істеу технологиясы. Жергілікті нұсқаулық, қызмет көрсетілетін аудандағы тиеу-түсіру бекеттерінің орналасуы. Вагондар мен контейнерлердің құрылысы туралы жалпы мәлімет. Вагондардың шартты ұзындығы. Қозғалыс қауіпсіздігіне қауіп төндіретін вагондардың негізгі ақаулары. Тиеу-түсіру фронттары бойынша вагондарды іріктеу. Вагондарды фронттары бойынша кіргізу және орналастыру, вагондарды қайта орналастыру (қосарлы операцияларды орындау кезінде). Жүк операциялары аяқталғаннан кейін вагондарды жинау. Жүк фронттарындағы және жөндеу жолдарындағы маневрлер. Ауқымы кіші орындардағы жұмыс ерекшелігі. Дыбыстық және қол сигналдарын пайдалану, жылжымалы радиостанцияны қолдану. Келіссөздер регламенті. Учаскелерде жергілікті жұмыстарды ұйымдастыру. Аралық станциялардағы құрастырушы бригаданың жұмыс ерекшеліктері.
	Жылжымалы құрамды қайта орналастыру және оларды басқа станцияға жіберу бойынша қойылған міндеттердің орындалуына шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Вагондар мен құрамдарды бір жолдан екінші жолға қайта орналастыру, оларды бір станциядан екіншісіне жіберу	Станция жұмысының технологиялық картасының ерекшеліктері және станцияның техникалық-басқарушы актісі. Вагон топтарын ажырату, тіркеу немесе ауыстыруды талап ететін транзиттік пойыздармен маневрлік жұмыстар жасау. Вагондарды тіркеу және ажырату тәртібі, тежегіш тармақты жалғау, оларды тексеру. Басты жолға шығу және оларды қиылыстыруға, аралық жолға және еңіске кіргізуге байланысты маневрлер. Аралық станциялардағы құрастырушы бригаданың жұмыс ерекшеліктері.
3-1)	Еңбек қорғау талаптарын орындау, қозғалыс қауіпсіздігін сақтау, жылжымалы құрамның амандығын сақтау үшін қойылған міндеттердің орындалуына шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Еңбек қорғау, қозғалыс қауіпсіздігі талаптарының орындалуын, жылжымалы құрамның және жүктің аман болуын қамтамасыз ету	Темір жол көлігін техникалық пайдалану ережесі және қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ететін нұсқаулықтар. Әр түрлі жағдайларда жұмыс істеу ерекшеліктері (қысқы кезеңде, түнгі уақытта, қолайсыз табиғи жағдайларда және т.б.). Ауқымы кіші орындарда маневрлік жұмыстарды орындау. Темір жолдың негізгі элементтері. Жолдың жоспары мен пішіні. Жылжымалы құрам мен вагондардың жақындау ауқымы және құрылысы туралы ұғым. Жол белағаштары арасындағы қашықтық. Сигнал беру және байланыс жүйелерінің құрылысы мен құрылғылары. Сигналдар және оның талаптарын орындау. Байланыс түрлері: телефон, радиобайланыс, дауыс зорайтқыш парктік хабарландырушы. Құрылысы және пайдалану тәртібі. Электрмен жабдықтау құрылғысының құрылысы. Өндірістік қауіпсіздіктің жалпы талаптары, еңбек қауіпсіздігі және еңбек қорғау ережелері мен нұсқаулықтары. Өндірістік жарақаттану және оның профилактикасы. Маневрлік жұмыстарды орындау кезіндегі қауіпсіздік техникасы талаптары. Станция аумағына және өндірістік ғимараттарына күтім жасау. Өрт қауіпсіздігі. Электр қауіпсіздігі. Радиобайланыс, парктік байланыс арқылы жұмыс барысындағы сигналдар, командалар және хабарландырулар
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, алғашқы көмек көрсету бойынша міндеттердің орындалуына шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Жарақаттанғандарға алғашқы көмек көрсету	Жарақаттанғандарға алғашқы көмек көрсету тәртібі мен ережесі
	Маневрлік жұмыстарды аяқтау және кезекшілікті тапсыру кезінде шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Маневрлік жұмыстарды аяқтау	Станцияның техникалық-басқарушы актісі, станцияның технологиялық жұмыс істеу үдерісі. Технологиялық құжаттаманы толтыру. Кезекшілікті тапсыру тәртібі.

6-Кесте. СБШ 3-деңгейі пойыз құрастырушысының құзыретіне қойылатын
талаптары

Міндеттердің шифры	Жеке және кәсіптік құзыреттері	Дағдылары мен біліктері	Білімі
2-1)	Құрастыру-ажырату бойынша қойылған міндеттердің орындалуына шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Вагондар мен құрамдарды сұрыптау төбешігінде және жанама жолдарда құрастыру-ажырату бойынша операциялар	Техникалық пайдалану ережесі, сигнал беру жүйесі бойынша нұсқаулық. Пойыздар туралы жалпы мәліметтер, сонымен бірге пойыздарды құрастыру жағдайы бойынша топтастыру. Қатынау жолдарындағы пойыздардың массасы мен ұзындығының өзгерістері. Пойыздардың массасы мен ұзындығы, пойыздарды нөмірлеу. Вагондар мен контейнерлердің құрылысы туралы жалпы мәліметтер. Вагон түрлері. Вагондардағы белгілер мен жазбалар. Арнайы жылжымалы құрам. Вагон құрылысы туралы жалпы ұғым. Автотіркегіш жабдықтың құрылысы және оның бөліктерінің міндеті. Вагондарды тіркеу аппаратының жұмысын тексеру. Вагондардың шартты ұзындығы. Қозғалыс қауіпсіздігіне қауіп төндіретін вагондардың негізгі ақаулары. Пойыздарды құрастыру және ажырату уақытының нормалары. Сұрыптау төбешіктерінің құрылысы. Құрамның жылжу жылдамдығы. Вагондар мен тіркемелердің қозғалу сапасы. Сұрыптау қағазы және оның белгілемесі. Сұрыптау паркінің жолдарында пойыздарды құрастыру туралы ұғым. Ерекше тарату талабы қойылатын вагондар. Төбешік циклы. Маневрлерді орындау тәсілдері. Келіссөздер регламенті. Сұрыптау жолдарының жоспары және пішіні. Жүкті ашық жылжымалы құраммен тасымалдау. Ауқымы кіші жүктерді тасымалдау. Кіші ауқымдылық деңгейі. Ауқымы кіші қауіпті жүктермен жұмыс істеу тәртібі. Вагондарды пойызға орнатудың жалпы талаптары. Жолаушылар және жүк пойыздарының вагондарын орналастыру. Пойызға қауіпті жүгі бар вагонды орналастыру. Ауқымы кіші жүгі бар және транспортерде тасымалданатын жүгі бар пойыздарды құрастыру. Пойыздарға арнайы жылжымалы құрамды және локомотивтерді орналастыру. Жүкті әскери күзет нарядымен күзету. Пойыздарды тежегішпен жабдықтау. Пойыздарды құрастыру және ажыратуды диспетчерлік басқару. Құрамды ажыратуға дайындау.Құрамды жөнелтуге дайындау.

Темір жол көлігімен тасымалдауды
ұйымдастыру және қозғалысты басқару
кәсіби стандартына
3-қосымша

1-Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

«Қызметтердің жіктеуіші» 01-99 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші (ҚР МЖ 01-99)
Базалық топ	7511
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	-
БТБА бойынша кәсіп	Станциялық орталықтандыру бекетінің кезекшісі
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
-	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
-	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
4	4

2-Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Темір жол станциялары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		Қозғалыстағы жылжымалы құрам, көлік құралдары, механизмдер; жұмыс орнының жер бетінен биіктікте орналасуы; жоғары шу деңгейі; жоғары вибрация деңгейі; жұмыс аймағының өте шаң-тозаңды болуы және ауаның газдануы; жұмыс аймағы ауасының жоғары немесе төмен температурасы; ауаның шамадан тыс ылғалдығы және қозғалмалылығы; электр өрісінің жоғары кернеулілігі; статикалық электр қуатының жоғары деңгейі; тәуліктің қараңғы кезіндегі жұмыс аймағының жеткіліксіз жарықтандырылуы; физикалық артық жүктеме; пойыз қозғалысы кезінде темір жолдарда жұмыстарды орындау барысындағы жүйке-психикалық жүктемелер; қауырт және ауыр еңбек.
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше шарты		Жұмысқа қабылданатын ең төменгі жас мөлшері: 18 жас. Ер адам істейтін жұмыс, себебі төзімділікті, күшті денсаулықты, дене күшін талап етеді. Медициналық шектеулер: Қазақстан Республикасының заңдары бойынша Жұмысқа рұқсат беру: дәрігерлік куәландырудан өту, кіріспе және алғашқы нұсқамадан өту, оқу және сынақ тапсыру, сынақ мерзімінен өту. Жұмыс тәртібі: далада Еңбек және демалыс тәртібі: сағат 9-дан 21-ге дейін күндізгі ауысымда, одан кейін сағат 21-ден 9-ға дейін түнгі ауысымда және 48 сағат демалыс
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Орта кәсіптік (техникалық) білім		Еңбек өтіліне талап қойылмайды

3-Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі
(кәсіптің еңбек функциялары)

Еңбек функцияның №	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Пойыз қозғалысын ұйымдастыруға және маневрлік жұмыстарға дайындық. Пойыз қозғалысын ұйымдастыру бойынша жұмыстарды және маневрлік жұмыстарды жоспарлау
2	Бекітілген аудан шегіндегі станцияларда пойыз қозғалысын ұйымдастыру және маневрлік жұмыстарды орындау, қолданыстағы нұсқауларды, нұсқаулықтарды, ережелер мен лауазымдық нұсқаулықтарды орындай отырып басқару.
3	Қозғалыс қауіпсіздігін, тасымалданатын жүктің сақталуын және еңбек қорғау талаптарының орындалуын қамтамасыз ету. Істелген жұмыс туралы есеп беру және кезекшілікті тапсыруға даярлық.

4-Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі
(функционалдық карта)

Еңбек функцияның №	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Жылжымалы құрам, сұрыптау төбешігі, жанама жолдар, жолды бұру тетігі, сигнал беру, орталықтандыру және блокадалау құрылғылары	Пульт-табло, компьютер мен ұйымдастыру техникасы, радиостанция, шам, жалауша күрделі, дауыс зорайтқыш байланыс жүйесі, телефондық байланыс құралдары, аспалы құлыптар және олардың кілттері, тежегіш башмақтары, күнделікті журнал және өзге де техникалық құжаттама	1-1) Кезекшілікті қабылдап алу. Темір жолдағы және пойыз жағдайларымен танысу. Қатаң есептегі мүліктің есебін, вагондардың жолдарға бекітілуін, пульт-таблоның, сигнал беру құрылғыларының, орталықтандырудың, блокадалау және байланыстың дұрыс жұмыс істеуін, басқару пультіндегі пломбаны, радиостанцияны, арнайы құрал-жабдықтарды және техникалық құжаттаманы тексеру.
			1-2) Алдағы жұмыстардың жоспар-тапсырмасын алу
			1-3) Тасымалдау үдерісіне қатысатын қызметкерлердің жоспарымен танысу және оларды станцияның қызмет көрсетілетін ауданына орналастыру.
2	Жылжымалы құрам, сұрыптау төбешігі, жанама жолдар, жолды бұру тетігі, сигнал беру, орталықтандыру және блокадалау құрылғылары	Пульт-табло, компьютер мен ұйымдастыру техникасы, радиостанция, шам, жалауша күрделі, дауыс зорайтқыш байланыс жүйесі, телефондық байланыс құралдары, аспалы құлыптар және олардың кілттері, тежегіш башмақтары, күнделікті журнал және өзге де техникалық құжаттама	2-1) Пойыз қозғалысы кестесін және маневрлік жұмыстар жоспарын орындау
			2-2) Жұмыс үдерісіне қатысатын бағынышты қызметкерлерді оперативтік басқару; олардың еңбек және технологиялық тәртіпті сақтауын бақылау
3	Жылжымалы құрам, сұрыптау төбешігі, жанама жолдар, жолды бұру тетігі, сигнал беру, орталықтандыру және блокадалау құрылғылары	дауыс зорайтқыш байланыс жүйесі, телефондық байланыс құралдары, радиостанция, компьютерлер мен ұйымдастыру техникасы	3-1) Жұмыстардың орындалғаны туралы есеп беру
		Пульт-табло, компьютер мен ұйымдастыру техникасы, радиостанция, шам, жалауша күрделі, дауыс зорайтқыш байланыс жүйесі, телефондық байланыс құралдары, аспалы құлыптар және олардың кілттері, тежегіш башмақтары, күнделікті журнал және өзге де техникалық құжаттама	3-2) Кезекшілікті тапсыруға даярлау және кезекшілікті өткізу

5-Кесте. СБШ 4 - деңгейіне станциялық орталықтандыру бекеті
кезекшісінің құзыретіне қойылатын талаптар

Міндет шифры	Жеке және кәсіптік құзыреттері	Дағдылары мен біліктері	Білімі
1-1)	Ауысымды қабылдау бойынша қойылған міндеттердің орындалуына жауапкершілікті, өз еркімен жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Сигнал беру, блокадалау және байланыс құрылғыларының жұмысқа жарамдылығын тексеру, техникалық құжаттаманы толтыру, жылжымалы құрамның бекітілуін тексеру, қабылдау-жөнелту жолдарындағы жылжымалы құрамның қолда барын және орналастырылуын тексеру, жапсарлас аралықтардың (блок-учаскелердің) жағдайы (бос болуы немесе бос болмауы), аспаптардың, сигнал беру құралдарының, қатаң есептегі мүліктің, ПЭВМ дұрыстығын тексеру	Техникалық пайдалану ережесі, темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық. Қозғалысты ұйымдастыру және жүк тасымалдаудың негізгі ережелері. Стацияның техникалық-басқарушы актісі, станцияның технологиялық жұмыс істеу үдерісі. Жұмыс орны, арнайы киім, мүлік. Станция жұмысын оперативтік басқару және бағыныштылық сызбасы. Пойыз бағыттары туралы ақпарат. Станция парктары мен сұрыптау құрылғыларының жұмыстарындағы өзара әрекеттестік. Келіссөздер регламенті, жолдар мен стрелкалардың мамандандырылуы және сыйымдылығы. Жылжымалы құрамды тежегіш башмақтармен және тежегіш құрылғылармен бекіту нормасы мен ережесі. Вагондарды кіргізу уақытының нормалары. Жүкті вагонға тиеу. Жылжымалы құрам. Жылжымалы құрамның негізгі ақаулары. Қауіпті жүкті тасымалдаған кезде вагон кузовына (қазан) соғылатын белгілер. Ауқымы кіші жүктерді тасымалдау. Жүк ауқымының кішілік деңгейі. Ауқымы кіші орындардағы маневрлік жұмыстар. Темір жол бойындағы жалпы қауіпсіздік шаралары. Станция кезекшісі жұмысының алдыңғы қатарлы әдістері мен амалдары. Пойыздарды, құрамдарды, вагондарды, кедергі орындарын қоршау ережесі, сигнал беру, орталықтандыру, блокадалау және байланыс құрылғыларын пайдалану туралы нұсқаулық, нормативтік-техникалық құжаттама. Жарықтандыру нормалары. Радиостанцияларды және сигнал беру аспаптарын, дауыс зорайтқыш байланысты пайдалану ережесі. Тежегіш башмақтар құрылысы және оларды пайдалану ережесі, бекіту нормасы және тәртібі. Қозғалу және пойызға орналастырудың ерекше талаптарын талап ететін жылжымалы құраммен жұмыс істеу. Кезекшілікті қабылдау тәртібі. Пойыздарды құрастыру тәртібі. Пойыздарды нөмірлеу. Ауысымдық реттеу тапсырмасы. Пойыздық және техникалық құжаттама нысандары. Станция жұмысының пайдалану көрсеткіштері.
	Қатаң есептегі мүлікпен жұмыс істеуге дайындалу кезіндегі жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Радиостанция, сигналдық аспаптар және жылжымалы құрамды бекіту құралдарын тазалықта және дұрыс ұстау
1-2)	Ауысымды қабылдау бойынша қойылған міндеттерді орындау үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Пойыздарды қабылдау және жөнелту және маневрлерге қатысты қызмет көрсетілетін ауданды немесе станцияны, нұсқаулар мен өкімдерді білу.
1-3)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, қызметкерлердің әрекетін дұрыс белгілеу және сәйкестігін қамтамасыз ету бойынша жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Ауысым қызметкерлерінің жұмысқа келуін тексеру, жұмыс орындарының жағдайы туралы баяндау. Пойыз қозғалысын ұйымдастыруға және маневрлік жұмыстарға қатысатын қызметкерлердің әрекетін дұрыс белгілеу және сәйкестігін қамтамасыз ету.	Техникалық пайдалану ережесі, темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық. Қозғалысты ұйымдастыру және жүк тасымалдаудың негізгі ережелері. Стацияның техникалық-басқарушы актісі, станцияның технологиялық жұмыс істеу үдерісі. Жұмыс орны, арнайы киім, мүлік. Станция жұмысын оперативтік басқару және бағыныштылық сызбасы. Пойыз бағыттары туралы ақпарат. Станция парктары мен сұрыптау құрылғыларының жұмыстарындағы өзара әрекеттестік. Келіссөздер регламенті, жолдар мен стрелкалардың мамандандырылуы және сыйымдылығы. Жылжымалы құрамды тежегіш башмақтармен және тежегіш құрылғылармен бекіту нормасы мен ережесі. Вагондарды кіргізу уақытының нормалары. Жүкті вагонға тиеу. Жылжымалы құрам. Жылжымалы құрамның негізгі ақаулары. Қауіпті жүкті тасымалдаған кезде вагон кузовына (қазан) соғылатын белгілер. Ауқымы кіші жүктерді тасымалдау. Жүк ауқымының кішілік деңгейі. Ауқымы кіші орындардағы маневрлік жұмыстар. Темір жол бойындағы жалпы қауіпсіздік шаралары. Станция кезекшісі жұмысының алдыңғы қатарлы әдістері мен амалдары. Пойыздарды, құрамдарды, вагондарды, кедергі орындарын қоршау ережесі, сигнал беру, орталықтандыру, блокадалу және байланыс құрылғыларын пайдалану туралы нұсқаулық, нормативтік-техникалық құжаттама. Жарықтандыру нормалары. Радиостанцияларды және сигнал беру аспаптарын, дауыс зорайтқыш байланысты пайдалану ережесі. Тежегіш башмақтар құрылысы және оларды пайдалану ережесі, бекіту нормасы және тәртібі. Қозғалу және пойызға орналастырудың ерекше талаптарын талап ететін жылжымалы құраммен жұмыс істеу.
2-1)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, пойыз қозғалысы кестесін жүргізу бойынша жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Стрелкалар мен сигналдарды басқару, пойыздық және маневрлік жұмыстарды орындау кезінде бағыттарды уақытында дайындау, басқару аспаптары көрсеткіштерінің дұрыстығын бақылау. Пойыз қозғалысы кестесін орындау. Пойыздардың жолдарға кезекпен орналастырылуын жоспарлау.	Станцияның техникалық жұмысын ұйымдастыру. Құрастыру жоспары: (пойыз нөмірі және индексі; бағыттар бойынша салмақтық нормалар; шартты ұзындық). Пайыз қозғалысы кестесі. Жолаушылар және жүк пойыздарының қозғалыс кестесі.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Басқару аспаптарының көрсеткіштері немесе орындаушылардың баяндаулары бойынша берілген нұсқаулардың дұрыс орындалуын бақылау	Пульт-таблоның сигналдық көрсеткіші. Келіссөздер регламенті. Сигнал беру, блокадалау және байланыс бойынша нұсқаулықтар, сигнал беру, блокадалау және байланыс бойынша құрылғыларының жұмыс істеу тәртібі.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен іске асырылуы үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Пойыздарды қабылдау, жөнелту, жіберу және маневрлік қозғалыстар бағыттарын дайындау	Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық, лауазымдық нұсқаулықтар, Станцияның техникалық-басқарушы актісі және оның қосымшалары және станция кезекшісінің жұмысына қатысты басқа да нұсқаулықтар мен нұсқаулар. Станциядағы, маневрлік аудандардағы қозғалысты ұйымдастыру, жолдарды мамандандыру және олардың сыйымдылығы, жолдар мен стрелкаларды нөмірлеу тәртібі. Басқа ауданның, парктің, төбешіктің станция кезекшісімен өзара әрекеттестік. Маневрлердің негізгі түрлері. Маневрлерді орындау ережесі. Келіссөздер регламенті. Маневрлер кезіндегі жылдамдық. Темір жолдың негізгі элементтері. Жолдың жоспары және пішіні. Құрылыс пен жылжымалы құрамның ауқымы туралы ұғым. Жол белағаш арасындағы қашықтық. Сигнал беру және байланыс құрылысы мен құрылғылары. Маневрлік операцияларды орындау уақытын нормалау. Маневрлік сигналдар және сигнал беру тәсілдері. Пульт-табло көрсеткіші бойынша жолдың бос болуын анықтау. Бағыттарды дайындау. Жылжымалы құрамның ұзындығы. Басқару пультінің құрылысы. Қысқы жағдайда жұмыс істеу ерекшеліктері, байланыс бойынша нұсқаулықтар, сигнал беру, блокадалау, орталықтандыру және байланыс құрылғыларының жұмыс істеу ұстанымы. Жылжымалы құрамның қозғалыс жылдамдығы. Пойыздардың жақындауы. Стрелкаларды курбельмен ажырату. Стрелкалық ажыратқыштың және стрелканы бұратын электр жетектің құрылысы. Стрелкаларды және сигналдарды басқару. Рельстік тізбектер, фотоэлектрлік құрылғылар, бағытты дайындау уақыты. Техникалық құжаттама жүргізу. Жолдарда, стрелка ажыратпаларында, және басқа жерлердегі апат жағдайларында және стандартты емес жағдайларда жөндеу жұмыстарын жүргізу барысындағы әрекет. Түнгі уақытта, қолайсыз табиғат жағдайларында жұмыс істеу ерекшеліктері. Ауыспалы тоқтату сигналы, қауіп-қатер орны мен кедергілерді қоршау. Станция аумағында қолданылатын сигналдық көрсеткіштер мен белгілер. Басқару пультінен пойыздарды қабылдау, жөнелту, өткізу бағыттарын дайындау бойынша стрелкаларды немесе сигналдарды электрлік орталықтандыру құрылғысымен орындалатын операциялар. Аралық жүру уақыты.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Станциядағы пойыз жағдайы мен нақты жағдайды бағалау, қалыптасқан жағдайды ескере отырып, пойыз қозғалысын ұйымдастыру және маневрлік жұмыстар бойынша оңтайлы шешім қабылдау	Станция парктері мен жолдарын мамандандыру, жол сыйымдылығы, пойыз жұмыстарын, пойыздың жақындауын жоспарлау, пойыздарды қабылдау, жөнелту, маневрлік қозғалыс түрлері, қозғалыс кестесі, құрастыру жоспары, қозғалыс кестесі, салмақтық нормалар, құрамды өңдеу уақыты, қозғалыс қауіпсіздігіне қауіп төндіретін жылжымалы құрамның негізгі ақаулары, нормативтік құжаттар, станциялық орталықтандыру бекетінің жұмысындағы алдыңғы қатарлы әдістер, станция жұмысының технологиялық нормалары, пойыз диспетчерімен өзара әрекеттестік, аралық жүру уақыты. Станция мен учаскелердің өткізу қабілеті.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Құрамды техникалық және коммерциялық тексеруге ұсыну және олардың жөнелтуге немесе ажыратуға дайындығын бақылау	Локомотивтік және вагондық шаруашылық. Жалпы мәліметтер. Локомотивтердің қозғалысын бақылауды ұйымдастыру. Станция жұмысының технологиялық үдерісі. Тежегіш жабдық және автотіркеу құрылғысы. Құрамдарды қоршау. Құрамдарды өңдеу уақыты. Вагондарда техникалық және коммерциялық ақау анықталған кезде жұмыс істеу. Өрт сөндіргіш, қалпына келтіргіш пойыздармен жұмыс істеу. Жолаушылар пойызымен жұмыс істеу ерекшелігі. Номенклатуралық жүктері бар вагон құрамдары бар пойыздармен жұмыс істеу. Пойыздарды кедендік тексеру. Шекаралық бақылау (мемлекетаралық шекаралардағы бекеттерде). Электрленген жолдарда коммерциялық тексеру ерекшеліктері және байланысты қызметтермен әрекеттесу тәртібі.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Жолдарға күрделі жөндеу жүргізу және басқа да технологиялық «үзілістер» кезеңіндегі жұмыстар	Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық. Жол жұмыстарын жүргізу кезінде уақытша сызба бойынша пойыз қозғалысын ұйымдастыру. Жұмыс орнын қоршау тәртібі. Жолдарға күрделі жөндеу жүргізу және технологиялық «үзілістер» кезіндегі жазбалар нысаны. Ескерту беру тәртібі. Стрелкаларды аспалы құлыппен бекіту тәртібі. Келіссөздер регламенті.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Стандартты емес және апатты жағдайларда іс-қимыл жасау	Апатты және стандартты емес жағдайларда іс-қимыл жасау бойынша нұсқаулықтар, апат, қауіпті жүк ағуы және т.б. салдарларын жою шаралары. Өрт сөндіргіш, қалпына келтіргіш пойыздармен жұмыс істеу. Келіссөздер регламенті. Бағыттарды дайындау. Жарықтандыру сызбасы. Қолайсыз метеорологиялық жағдайларда жұмыс істеу. Қауіпті жүктерді тасымалдау ережесі. Ауқымы кіші жүктерді тасымалдау.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Пойыздарды өткізу және маневрлік жұмыстарды орындауға қатысты локомотивтік бригадамен жұмыс істеу тәртібі. Нұсқау беру және тіркелетін бұйрық беру, алдағы жұмыстардың жоспарын локомотивтік бригадаға тапсыру.	Станция кезекшісі мен локомотив машинисі арасындағы әрекеттестік және келіссөздер регламентін сақтау бойынша нұсқаулық
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижеге жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Келіссөздер регламентін сақтау	Келіссөздер регламенті. Нормативтік құжаттар. Келіссөздерді тіркеу.
2-2)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, локомотивтер қозғалысын басқару бойынша нәтижеге жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Пойыздық және маневрлік локомотивтердің қозғалысын басқару	Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық, лауазымдық нұсқаулықтар, Станцияның техникалық-басқарушы актісі және оның қосымшалары және станция кезекшісінің жұмысына қатысты басқа да нұсқаулықтар мен нұсқаулар. Станциядағы, маневрлік аудандардағы қозғалысты ұйымдастыру, жолдарды мамандандыру және олардың сыйымдылығы, жолдар мен стрелкаларды нөмірлеу тәртібі. Парк, төбешік кезекшісімен әрекеттестік. Келіссөздер регламенті. Маневрлердің негізгі түрлері. Маневрлерді орындау ережесі. Маневрлер кезіндегі жылдамдық. Жолдардың жоспары және пішіні. Маневрлік операцияларды орындау уақытын нормалау. Бағыттарды дайындау. Салмақтық нормалар. Жылжымалы құрамның ұзындығы. Қысқы уақытта жұмыс істеу ерекшеліктері. Ерекше қозғалыс жағдайларын талап ететін жылжымалы құраммен жұмыс істеу. Ескертулер мен бланкілерді беру.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижеге жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Атқарушы орган қызметкерлерінің бағыттарын дайындауға өкім беру	Станция сызбасын, станцияның техникалық-басқарушы актісін, станция жұмысының технологиялық үдерісін, келіссөздер регламентін білу
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижеге жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Пойыздарды қабылдауға бұйрық беру және жөнелту	Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар. Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық, ескерту беру тәртібі, қалыпты жұмыс жағдайы және стандартты емес және төтенше жағдайларда пойыздардың станциялар мен учаскелер бойынша қозғалысы бойынша байланысты қызметтермен әрекеттесуі. Арнайы жылжымалы құрамды өткізу, байланыс құралдарының бұзылуы, жаңа байланыс құралдарын енгізу.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижеге жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Пойыздарды станцияларда құрастыру, ажырату, вагондарды пойызға тіркеу-тіркеуден шешу	Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар. Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық, пойыздарды құрастыру, нөмірлеу тәртібі. Бағыттарды дайындау, маневрлік жұмыстар, келіссөздер Пойыздар мен вагондар тобын бекіту. Пойыздың құжаттары.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижеге жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Нұсқау беру және тіркелетін бұйрық беру, алдағы жұмыстардың жоспарын локомотивтік бригадаға тапсыру.	Бұйрық түрлері, сонымен бірге тіркелетін бұйрықтар, келіссөздер регламенті.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижеге жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Бағынышты қызметкерлердің еңбек қорғау, электр және өрт қауіпсіздігі талаптарын орындауын бақылау	Темір жол көлігін пайдалану ережесі және қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ететін нұсқаулықтар. Әр түрлі жағдайларда жұмыс істеу ерекшелігі (қысқы уақытта, түнгі уақытта, қолайсыз табиғат жағдайларында және т.б.). Ауқымы кіші орындардағы маневрлік жұмыстар. Темір жолдардың негізгі элементтері. Жолдардың жоспары және пішіні. Құрылыс пен жылжымалы құрамның жақындау ауқымы туралы ұғым. Жол белағашы арасындағы қашықтық. Сигнал беру және байланыс құрылыстары мен құрылғылары. Сигналдар және олардың талаптарын орындау. Байланыс түрлері: телефондық, радиобайланыс, дауыс зорайтқыш паркілік хабарландырушы. Құрылысы және пайдалану тәртібі. Электрмен жабдықтау құрылғысының құрылысы. Өндірістік қауіпсіздіктің жалпы талаптары, еңбек қорғау және қауіпсіздік бойынша ережелер мен нұсқаулықтар. Өндірістік жарақаттану, оның профилактикасы. Маневрлік жұмыстарды орындау кезіндегі қауіпсіздік техникасы талаптары. Станцияның аумағы мен өндірістік ғимараттарына күтім жасау. Өрт қауіпсіздігі. Электр қауіпсіздігі. Жұмыс барысындағы сигналдар, командалар, радиобайланыс және парк байланысы арқылы хабарландырулар. Кезекшілікті өткізу тәртібі. Өндірістік тазалық және еңбек гигиенасы ережесі.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижеге жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Құрамдарды бекітуді бақылау. Жолда тұрған құрамдарды тежегіш башмақтармен қоршау және оларды вагон астынан алып тастау	Жылжымалы құрамдарды тежегіш башмақтармен бекіту нормасы мен ережесі, тежегіш башмақтарды сақтау орны және оларға күтім жасау, тежегіш башмақтарды рельстерден шешу және оған орнату ережесі, тежегіш башмақтардың және құрал-саймандардың құрылысы және пайдаланылуы, жолдардың жоспары мен пішіні. Станцияның техникалық-басқарушы актісі. Белгілі бір маневрлік ауданның жергілікті нұсқаулығы. Жолдарды қоршау және вагондарды тежегіш башмақтармен бекіту. Вагон түрлері. Вагондардағы белгілер мен жазулар. Арнайы жылжымалы құрам және оны бекіту ережесі. Жылжымалы құрамның техникалық сипаттамасы. Келіссөздер регламенті. Қауіпсіз еңбек ету әдістері мен амалдары. Ажыратқыш тұйықтың құрылысы. Вагондарды бекітуге арналған стационарлық тіреулердің құрылысы, жолдардың қоршауы. Вагонды қолмен тежеу және рессорлық аспа құрылысы. Вагонның орнықтылығына желдің әсер етуі. Ауыспалы тоқтату сигналдары, кедергі және қауіп-қатер орындарын қоршау. Станция аумағында қолданылатын сигналдық көрсеткіштер мен белгілер.
3-1)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижеге жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Станция басшылығына және пойыз диспетчеріне істелген жұмыс туралы баяндау.	Баяндау нысандары, келіссөздер регламенті, станция жұмысын жоспарлау, станция жұмысының көрсеткіштері
	Қойылған міндеттердің орындалуына жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Жарақаттанғандарға алғашқы көмек көрсету	Жарақаттанғандарға алғашқы көмек көрсету тәртібі мен ережесі
3-2)	Қойылған міндеттердің орындалуына жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Техникалық құжаттаманы толтыру, қатаң есептегі мүлікті тапсыру, кезекшілікті қабылдаған қызметкерді жұмыс жағдайымен және бірінші кезектегі мәселелермен таныстыру	Қозғалысты ұйымдастыру және жүктерді тасымалдаудың негізгі ережелер. Станция жұмысының техникалық-басқарушы актісі, станция жұмысының технологиялық үдерісі. Жұмыс орны, арнайы киім, мүлік. Нормативтік-техникалық құжаттама және оны толтыру тәртібі. Ауысымдық реттеу тапсырмасы. Станция жұмысын оперативтік басқару және бағыныштылық сызбасы. Ауысымдық- тәуліктік жоспарлау. Пойыз жүруі туралы ақпарат. Станция паркі мен сұрыптау құрылғыларының әрекеттестігі. Келіссөздер регламенті, жолдарды мамандандыру және олардың сыйымдылығы, жолдар мен стрелкаларды нөмірлеу тәртібі. Жылжымалы құрамды тежегіш башмақтармен және тежегіш құрылғылармен бекіту нормасы мен ережелері. Вагондарды кіргізу уақытының нормалары. Жылжымалы құрам. Жылжымалы құрамның негізгі ақаулары. Темір жол бойындағы жалпы қауіпсіздік шаралары. Станциялық орталықтандыру бекеті кезекшісінің жұмысындағы озық әдістер мен тәсілдер. Пойыздар, вагондар, құрамдар, кедергі орындарын қоршау ережесі. Жарықтандыру нормалары. Радиостанцияны, дауыс зорайтқыш байланысты пайдалану. Пойызға орналастыру және қозғалыстың ерекше талаптары қойылатын жылжымалы құраммен жұмыс істеу. Кезекшілікті тапсыру-қабылдау тәртібі.

Темір жол көлігімен тасымалдауды
ұйымдастыру және қозғалысты басқару
кәсіби стандартына
4-қосымша

1-Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

«Қызметтердің жіктеуіші» 01-99 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші (ҚР МЖ 01-99)
Базалық топ	7511
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	-
БТБА бойынша кәсіп	-
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
-	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
-	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
ҮБС бойынша кәсіп	Темір жол станциясының кезекшісі
4	4

2-Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Темір жол станциялары, өнеркәсіптік темір жол көлігі
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		Ғимаратта жұмыс істегенде: тербеліс, шу, артық күш жұмсау, табиғи жарықтың болмауы немесе жетіспеуі, электромагниттік толқындар немесе токтар, ауыр еңбек, жүйке-психикалық шамадан тыс жүктеме. Жолға шыққанда: қозғалыстағы жылжымалы құрам, көлік құралдары, механизмдер; жұмыс орнының жер бетінен биіктікте орналасуы; жоғары шу деңгейі; жоғары вибрация деңгейі; жұмыс аймағының өте шаң-тозаңды болуы және ауаның газдануы; жұмыс аймағы ауасының жоғары немесе төмен температурасы; ауаның шамадан тыс ылғалдығы және қозғалмалылығы; электр өрісінің жоғары кернеулілігі; статикалық электр қуатының жоғары деңгейі; тәуліктің қараңғы кезіндегі жұмыс аймағының жеткіліксіз жарықтандырылуы; физикалық артық жүктеме; пойыз қозғалысы кезінде темір жолдарда жұмыстарды орындау барысындағы жүйке-психикалық жүктемелер; қауырт және ауыр еңбек.
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше шарты		Жұмысқа қабылданатын ең төменгі жас мөлшері: 18 жас. Ер адам істейтін жұмыс, себебі төзімділікті, күшті денсаулықты, дене күшін талап етеді. Медициналық шектеулер: Қазақстан Республикасының заңдары бойынша Жұмысқа рұқсат беру: дәрігерлік куәландырудан өту, кіріспе және алғашқы нұсқамадан өту, оқу және сынақ тапсыру, сынақ мерзімінен өту. Жұмыс тәртібі: далада Еңбек және демалыс тәртібі: сағат 9-дан 21-ге дейін күндізгі ауысымда, одан кейін сағат 21-ден 9-ға дейін түнгі ауысымда және 48 сағат демалыс
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Темір жол станциясының V класты кезекшісінің лауазымдық міндеттерін орындау кезінде - орта кәсіптік (техникалық) білім		Еңбек өтіліне талап қойылмайды

3-Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі
(кәсіптің еңбек функциялары)

Еңбек функциясының №	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Пойыз қозғалысын ұйымдастыруға және маневрлік жұмыстарға дайындық. Пойыз қозғалысын ұйымдастыру бойынша жұмыстарды және маневрлік жұмыстарды жоспарлау
2	Бекітілген аудан шегіндегі станцияларда пойыз қозғалысын ұйымдастыру және маневрлік жұмыстарды орындау, қолданыстағы нұсқауларды, нұсқаулықтарды, ережелер мен лауазымдық нұсқаулықтарды орындай отырып басқару.
3	Қозғалыс қауіпсіздігін, тасымалданатын жүктің сақталуын және еңбек қорғау талаптарының орындалуын қамтамасыз ету. Істелген жұмыс туралы есеп беру және кезекшілікті тапсыруға даярлық.

4-Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі
(функционалдық карта)

Еңбек функциясының №	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Жылжымалы құрам, сұрыптау төбешігі, жанама жолдар, жолды бұру тетігі, сигнал беру, орталықтандыру және блокадалау құрылғылары	Пульт-табло, компьютерлер, ұйымдастыру техникасы, радиостанция, шам, жалауша курбелі, дауыс зорайтқыш байланыс жүйесі, телефондық байланыс құралдары, аспалы құлыптар және олардың кілттері, тежегіш башмақтары, күнделікті журнал және өзге де техникалық	1-1) Кезекшілікті қабылдап алу. Темір жолдағы және пойыз жағдайларымен танысу. Қатаң есептегі мүліктің есебін, вагондардың жолдарға бекітілуін, пульт-таблоның, сигнал беру құрылғыларының, орталықтандырудың, блокадалу және байланыстың дұрыс жұмыс істеуін, басқару пультіндегі пломбаны, радиостанцияны, арнайы құрал-жабдықтарды және техникалық құжаттаманы тексеру
			1-2) Алдағы жұмыстарға жоспар-тапсырма алу
			1-3) Тасымалдау үдерісіне қатысатын қызметкерлерді жоспармен таныстыру және оларды станцияның қызмет жасалатын аудандарына орналастыру
2	Жылжымалы құрам, сұрыптау төбешігі, жанама жолдар, жолды бұру тетігі, сигнал беру, орталықтандыру және блокадалау құрылғылары	Пульт-табло, компьютерлер, ұйымдастыру техникасы, радиостанция, шам, жалауша курбелі, дауыс зорайтқыш байланыс жүйесі, телефондық байланыс құралдары, аспалы құлыптар және олардың кілттері, тежегіш башмақтары, күнделікті журнал және өзге де техникалық	2-1) Пойыздардың қозғалыс кестесі мен маневрлік жұмыс жоспарларын орындау
			2-2) жұмыс үдерісіне қатысатын бағынышты қызметкерлерді оперативтік басқару; олардың еңбек және технологиялық тәртіптің сақталуын бақылау
3	Жылжымалы құрам, сұрыптау төбешігі, жанама жолдар, жолды бұру тетігі, сигнал беру, орталықтандыру және блокадалау құрылғылары	Дауыс зорайтқыш байланыс жүйесі, телефондық байланыс құралдары, радиостанция, компьютерлер мен ұйымдастыру техникасы	3-1) жұмыстарды орындау туралы есеп беру
		Пульт-табло, компьютерлер, ұйымдастыру техникасы, радиостанция, шам, жалауша курбелі, дауыс зорайтқыш байланыс жүйесі, телефондық байланыс құралдары, аспалы құлыптар және олардың кілттері, тежегіш башмақтары, күнделікті журнал және өзге де техникалық	3.-2) кезекшілікті тапсыруға дайындалу және кезекшілікті өткізу

5-Кесте. СБШ 4 – деңгейіндегі темір жол станциясы кезекшісінің
құзыретіне қойылатын талаптар

Міндет шифры	Жеке және кәсіптік құзыреттері	Дағдылары мен біліктері	Білімі
1-1)	Ауысымды қабылдау бойынша қойылған міндеттердің орындалуына шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Сигнал беру, блокадалау және байланыс құрылғыларының жұмысқа жарамдылығын тексеру, техникалық құжаттаманы толтыру, жылжымалы құрамның бекітілуін тексеру, қабылдау-жөнелту жолдарындағы жылжымалы құрамның қолда барын және орналастырылуын тексеру, жапсарлас аралықтардың (блок-учаскелердің) жағдайы (бос болуы немесе бос болмауы), аспаптардың, сигнал беру құралдарының, қатаң есептегі мүліктің дұрыстығын тексеру	Техникалық пайдалану ережесі, темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық. Қозғалысты ұйымдастыру және жүк тасымалдаудың негізгі ережелері. Станцияның техникалық-басқарушы актісі, станцияның технологиялық жұмыс істеу үдерісі. Жұмыс орны, арнайы киім, мүлік. Станция жұмысын оперативтік басқару және бағыныштылық сызбасы. Пойыз бағыттары туралы ақпарат. Станция парктары мен сұрыптау құрылғыларының жұмыстарындағы өзара әрекеттестік. Келіссөздер регламенті, жолдар мен стрелкалардың мамандандырылуы және сыйымдылығы. Жылжымалы құрамды тежегіш башмақтармен және тежегіш құрылғылармен бекіту нормасы мен ережесі. Вагондарды кіргізу уақытының нормалары. Жүкті вагонға тиеу. Жылжымалы құрам. Жылжымалы құрамның негізгі ақаулары. Қауіпті жүкті тасымалдаған кезде вагон кузовына (қазан) соғылатын белгілер. Ауқымы кіші жүктерді тасымалдау. Жүк ауқымының кішілік деңгейі. Ауқымы кіші орындардағы маневрлік жұмыстар. Темір жол бойындағы жалпы қауіпсіздік шаралары. Станция кезекшісі жұмысының алдыңғы қатарлы әдістері мен амалдары. Пойыздарды, құрамдарды, вагондарды, кедергі орындарын қоршау ережесі, сигнал беру, орталықтандыру, блокадалау және байланыс құрылғыларын пайдалану туралы нұсқаулық, нормативтік-техникалық құжаттама. Жарықтандыру нормалары. Радиостанцияларды және сигнал беру аспаптарын, дауыс зорайтқыш байланысты пайдалану ережесі. Тежегіш башмақтар құрылысы және оларды пайдалану ережесі, бекіту нормасы және тәртібі. Қозғалу және пойызға орналастырудың ерекше талаптарын талап ететін жылжымалы құраммен жұмыс істеу. Кезекшілікті қабылдау тәртібі. Пойыздарды құрастыру тәртібі. Пойыздарды нөмірлеу. Ауысымдық реттеу тапсырмасы. Пойыздық және техникалық құжаттама нысандары. Станция жұмысының пайдалану көрсеткіштері.
	Қатаң есептегі мүлікпен жұмыс істеуге даярлық үшін шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Радиостанция, сигналдық аспаптар және жылжымалы құрамды бекіту құралдарын тазалықта және дұрыс ұстау
1-2)	Ауысымды қабылдау бойынша қойылған міндеттердің орындалуына шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Пойыздарды қабылдау және жөнелту және маневрлерге қатысты қызмет көрсетілетін ауданды немесе станцияны, нұсқаулар мен өкімдерді білу.
1-3)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, қызметкерлердің әрекетін дұрыс белгілеу және сәйкестігін қамтамасыз ету бойынша жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Ауысым қызметкерлерінің жұмысқа келуін тексеру, жұмыс орындарының жағдайы туралы баяндау. Пойыз қозғалысын ұйымдастыруға және маневрлік жұмыстарға қатысатын қызметкерлердің әрекетін дұрыс белгілеу және сәйкестігін қамтамасыз ету.	Жылжымалы құрамның негізгі ақаулары. Вагондардың кузовына (қазан) қауіпті жүк тасымалдағанда соғылатын белгілер. Ауқымы кіші жүктерді тасымалдау. Жүктің ауқымының кішілік деңгейі. Ауқымы кіші жерлердегі маневрлік жұмыстар. Темір жол бойындағы жалпы қауіпсіздік шаралары. Станция кезекшісінің жұмысындағы озық әдістер мен тәсілдер. Пойыздарды, құрамдарды, вагондарды, кедергі орындары қоршау ережесі, сигнал беру, орталықтандыру, блокадалау және байланыс құрылғыларын пайдалану туралы ұғым, нормативтік-техникалық құжаттама. Жарықтандыру нормалары. Радиостанция, дауыс зорайтқыш байланысын пайдалану. Ерекше қозғалу және пойызға орналастыру талаптарын талап ететін жылжымалы құраммен жұмыс істеу. Кезекшілік қабылдау тәртібі. Пойыздарды құрастыру тәртібі. Пойыздарды нөмірлеу. Ауысымдық реттеу тапсырмасы. Пойыздық және техникалық құжаттама нысандары. Станция жұмысының пайдалану көрсеткіштері.
2-1)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, пойыз қозғалысы кестесін жүргізу бойынша жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Орындалған қозғалыс кестесін жүргізу (кластан тыс,1,2 класты), қабылдау-жөнелту жолдарының бос болмауын есепке алу, пойыз қозғалысы журналы, диспетчерлік өкімдер журналы және басқа да пойыздық құжаттамалар	Станцияның техникалық жұмыстарын ұйымдастыру. Құрастыру жоспары: (пойыз нөмірі және индексі; бағыттар бойынша салмақ нормалары; шартты ұзындық). Пойыз қозғалысы кестесі, жолаушылар мен жүк тасымалдайтын пойыздардың кестесі
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Басқару аспаптарының көрсеткіштері немесе орындаушылардың баяндаулары бойынша берілген нұсқаулардың дұрыс орындалуын бақылау	Пульт-таблоның сигналдық көрсеткіші. Келіссөздер регламенті. Сигнал беру, блокадалау және байланыс бойынша нұсқаулықтар, сигнал беру, блокадалау және байланыс бойынша құрылғыларының жұмыс істеу тәртібі.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Пойыздарды қабылдау, жөнелту, жіберу және маневрлік қозғалыстар бағыттарын дайындау	Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық, лауазымдық нұсқаулықтар, Станцияның техникалық-басқарушы актісі және оның қосымшалары және станция кезекшісінің жұмысына қатысты басқа да нұсқаулықтар мен нұсқаулар. Станциядағы, маневрлік аудандардағы қозғалысты ұйымдастыру, жолдарды мамандандыру және олардың сыйымдылығы, жолдар мен стрелкаларды нөмірлеу тәртібі. Басқа ауданның, парктің, төбешіктің станция кезекшісімен өзара әрекеттестік. Маневрлердің негізгі түрлері. Маневрлерді орындау ережесі. Келіссөздер регламенті. Маневрлер кезіндегі жылдамдық. Темір жолдың негізгі элементтері. Жолдың жоспары және пішіні. Құрылыс пен жылжымалы құрамның ауқымы туралы ұғым. Жол белағаштары арасындағы қашықтық. Сигнал беру және байланыс құрылысы мен құрылғылары. Маневрлік операцияларды орындау уақытын нормалау. Маневрлік сигналдар және сигнал беру тәсілдері. Пульт-табло көрсеткіші бойынша жолдың бос болуын анықтау. Бағыттарды дайындау. Жылжымалы құрамның ұзындығы. Басқару пультінің құрылысы. Қысқы жағдайда жұмыс істеу ерекшеліктері, байланыс бойынша нұсқаулықтар, сигнал беру, блокадалау, орталықтандыру және байланыс құрылғыларының жұмыс істеу ұстанымы. Жылжымалы құрамның қозғалыс жылдамдығы. Пойыздардың жақындауы. Стрелкаларды курбельмен ажырату. Стрелкалық ажыратқыштың және стрелканы бұратын электр жетектің құрылысы. Стрелкаларды және сигналдарды басқару. Рельстік тізбектер, фотоэлектрлік құрылғылар, бағытты дайындау уақыты. Техникалық құжаттама жүргізу. Жолдарда, стрелка ажыратпаларында, және басқа жерлердегі апат жағдайларында және стандартты емес жағдайларда жөндеу жұмыстарын жүргізу барысындағы әрекет. Түнгі уақытта, қолайсыз табиғат жағдайларында жұмыс істеу ерекшеліктері. Ауыспалы тоқтату сигналы, қауіп-қатер орны мен кедергілерді қоршау. Станция аумағында қолданылатын сигналдық көрсеткіштер мен белгілер. Басқару пультінен пойыздарды қабылдау, жөнелту, өткізу бағыттарын дайындау бойынша стрелкаларды немесе сигналдарды электрлік орталықтандыру құрылғысымен орындалатын операциялар. Аралық жүру уақыты.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен іске асырылуы үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Станциядағы пойыз жағдайы мен нақты жағдайды бағалау, қалыптасқан жағдайды ескере отырып, пойыз қозғалысын ұйымдастыру және маневрлік жұмыстар бойынша оңтайлы шешім қабылдау	Станция парктері мен жолдарын мамандандыру, жол сыйымдылығы, пойыз жұмыстарын, пойыздың жақындауын жоспарлау, пойыздарды қабылдау, жөнелту, маневрлік қозғалыс түрлері, қозғалыс кестесі, құрастыру жоспары, қозғалыс кестесі, салмақтық нормалар, құрамды өңдеу уақыты, қозғалыс қауіпсіздігіне қауіп төндіретін жылжымалы құрамның негізгі ақаулары, нормативтік құжаттар, станциялық орталықтандыру бекетінің жұмысындағы алдыңғы қатарлы әдістер, станция жұмысының технологиялық нормалары, пойыз диспетчерімен өзара әрекеттестік, аралық жүру уақыты. Станция мен учаскелердің өткізу қабілеті.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Құрамды техникалық және коммерциялық тексеруге ұсыну және олардың жөнелтуге немесе ажыратуға дайындығын бақылау	Локомотивтік және вагондық шаруашылық. Жалпы мәліметтер. Локомотивтердің қозғалысын бақылауды ұйымдастыру. Станция жұмысының технологиялық үдерісі. Тежегіш жабдық және автотіркеу құрылғысы. Құрамдарды қоршау. Құрамдарды өңдеу уақыты. Вагондарда техникалық және коммерциялық ақау анықталған кезде жұмыс істеу. Өрт сөндіргіш, қалпына келтіргіш пойыздармен жұмыс істеу. Жолаушылар пойызымен жұмыс істеу ерекшелігі. Номенклатуралық жүктері бар вагон құрамдары бар пойыздармен жұмыс істеу. Пойыздарды кедендік тексеру. Шекаралық бақылау (мемлекетаралық шекаралардағы бекеттерде). Электрленген жолдарда коммерциялық тексеру ерекшеліктері және байланысты қызметтермен әрекеттесу тәртібі.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Жолдарға күрделі жөндеу жүргізу және басқа да технологиялық «үзілістер» кезеңіндегі жұмыстар	Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық. Жол жұмыстарын жүргізу кезінде уақытша сызба бойынша пойыз қозғалысын ұйымдастыру. Жұмыс орнын қоршау тәртібі. Жолдарға күрделі жөндеу жүргізу және технологиялық «үзілістер» кезіндегі жазбалар нысаны. Ескерту беру тәртібі. Стрелкаларды аспалы құлыппен бекіту тәртібі. Келіссөздер регламенті.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Стандартты емес және апатты жағдайларда іс-қимыл жасау	Апатты және стандартты емес жағдайларда іс-қимыл жасау бойынша нұсқаулықтар, апат, қауіпті жүк ағуы және т.б. салдарларын жою шаралары. Өрт сөндіргіш, қалпына келтіргіш пойыздармен жұмыс істеу. Келіссөздер регламенті. Бағыттарды дайындау. Жарықтандыру сызбасы. Қолайсыз метеорологиялық жағдайларда жұмыс істеу. Қауіпті жүктерді тасымалдау ережесі. Ауқымы кіші жүктерді тасымалдау.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Пойыздарды өткізу және маневрлік жұмыстарды орындауға қатысты локомотивтік бригадамен жұмыс істеу тәртібі. Нұсқау беру және тіркелетін бұйрық беру, алдағы жұмыстардың жоспарын локомотивтік бригадаға тапсыру.	Станция кезекшісі мен локомотив машинисі арасындағы әрекеттестік және келіссөздер регламентін сақтау бойынша нұсқаулық
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Құрамды техникалық және коммерциялық тексеруге ұсыну және олардың жөнелтуге немесе ажыратуға дайындығын бақылау	Локомотивтік және вагондық шаруашылық. Жалпы мәліметтер. Локомотивтердің қозғалысын бақылауды ұйымдастыру. Станция жұмысының технологиялық үдерісі. Тежегіш жабдық және автотіркеу құрылғысы. Құрамдарды қоршау. Құрамдарды өңдеу уақыты. Вагондарда техникалық және коммерциялық ақау анықталған кезде жұмыс істеу. Өрт сөндіргіш, қалпына келтіргіш пойыздармен жұмыс істеу. Жолаушылар пойызымен жұмыс істеу ерекшелігі. Номенклатуралық жүктері бар вагон құрамдары бар пойыздармен жұмыс істеу. Пойыздарды кедендік тексеру. Шекаралық бақылау (мемлекетаралық шекаралардағы бекеттерде). Электрленген жолдарда коммерциялық тексеру ерекшеліктері және байланысты қызметтермен әрекеттесу тәртібі.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтиже үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Келіссөздер регламентін сақтау	Келіссөздер регламенті. Нормативтік құжаттар. Келіссөздерді тіркеу.
2-2)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, локомотивтердің қозғалысын басқару бойынша нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Пойыздық және маневрлік локомотивтердің қозғалысын басқару	Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық, лауазымдық нұсқаулықтар, станцияның техникалық-басқарушы актісі және оның қосымшалары және станция кезекшісінің жұмысына қатысты басқа да нұсқаулықтар мен нұсқаулар. Станциядағы, маневрлік аудандардағы қозғалысты ұйымдастыру, жолдарды мамандандыру және олардың сыйымдылығы, жолдар мен стрелкаларды нөмірлеу тәртібі. Парк, төбешік кезекшісімен әрекеттестік. Келіссөздер регламенті. Маневрлердің негізгі түрлері. Маневрлерді орындау ережесі. Маневрлер кезіндегі жылдамдық. Жолдардың жоспары және пішіні. Маневрлік операцияларды орындау уақытын нормалау. Бағыттарды дайындау. Салмақтық нормалар. Жылжымалы құрамның ұзындығы. Қысқы уақытта жұмыс істеу ерекшеліктері. Ерекше қозғалыс жағдайларын талап ететін жылжымалы құраммен жұмыс істеу. Ескертулер мен бланкілерді беру.
	Қойылған міндеттердің орындалуына жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Жолда тұрған құрамдар мен вагондарды тежегіш башмақтармен бекіту және қоршау және оларды вагон астынан алып тастау (2-5 класты станция кезекшісі)	Жылжымалы құрамдарды тежегіш башмақтармен бекіту нормасы мен ережесі, тежегіш башмақтарды сақтау орны және оларға күтім жасау, тежегіш башмақтарды рельстерден шешу және оған орнату ережесі, тежегіш башмақтардың және құрал-саймандардың құрылысы және пайдаланылуы, жолдардың жоспары мен пішіні. Станцияның техникалық-басқарушы актісі. Белгілі бір маневрлік ауданның жергілікті нұсқаулығы. Жолдарды қоршау және вагондарды тежегіш башмақтармен бекіту. Вагон түрлері. Вагондардағы белгілер мен жазулар. Арнайы жылжымалы құрам және оны бекіту ережесі. Жылжымалы құрамның техникалық сипаттамасы. Келіссөздер регламенті. Қауіпсіз еңбек ету әдістері мен амалдары. Ажыратқыш тұйықтың құрылысы. Вагондарды бекітуге арналған стационарлық тіреулердің құрылысы, жолдардың қоршауы. Вагонды қолмен тежеу және рессорлы аспа құрылысы. Вагонның орнықтылығына желдің әсер етуі. Ауыспалы тоқтату сигналдары, кедергі және қауіп-қатер орындарын қоршау. Станция аумағында қолданылатын сигналдық көрсеткіштер мен белгілер
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Атқару бекеттерінің қызметкерлеріне бағыт дайындауға әмір беру	Станцияның техникалық сызбасын, станцияның техникалық-басқарушы актісін, станция жұмысының технологиялық үдерісін, келіссөздер регламентін білу
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Ескертулерді, рұқсат берулерді ресімдеу және беру; пойыздарды қабылдау және жөнелту бұйрықтарын беру	Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық, лауазымдық нұсқаулықтар, ескерту беру тәртібі, қалыпты жұмыс жағдайында және стандартты емес және төтенше жағдайларда станциялар мен учаскелер бойынша пойыз қозғалысы мәселелері бойынша байланысты қызметтермен әрекеттестік. Арнайы жылжымалы құрамды өткізу, байланыс құралдарының бұзылуы, жаңа байланыс құралдарын енгізу.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Пойыздарды станцияларда құрастыру, ажырату, құрама-учаскелік пойыздарды тіркеу-тіркеуден шешу	Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық, пойыздарды құрастыру, нөмірлеу ережесі, бағыттарды дайындау, маневрлік жұмыс түрлері, келіссөздер регламенті. Пойыздар мен вагондар тобын бекіту. Пойыздың құжаттары.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Тіркелетін бұйрықтар мен нұсқаулар беру, алдағы жұмыстардың жоспарын локомотив бригадасына тапсыру.	Бұйрық нысандары, сонымен бірге келіссөздер регламенті.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Бағынышты қызметкерлердің еңбек қорғау, электр және өрт қауіпсіздігі талаптарын орындауын бақылау	Темір жол көлігін пайдалану ережесі және қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ететін нұсқаулықтар. Әр түрлі жағдайларда жұмыс істеу ерекшелігі (қысқы уақытта, түнгі уақытта, қолайсыз табиғат жағдайларында және т.б.). Ауқымы кіші орындардағы маневрлік жұмыстар. Темір жолдардың негізгі элементтері. Жолдардың жоспары және пішіні. Құрылыс пен жылжымалы құрамның жақындау ауқымы туралы ұғым. Жол осьтері арасындағы қашықтық. Сигнал беру және байланыс құрылыстары мен құрылғылары. Сигналдар және олардың талаптарын орындау. Байланыс түрлері: телефондық, радиобайланыс, дауыс зорайтқыш паркілік хабарландырушы. Құрылысы және пайдалану тәртібі. Электрмен жабдықтау құрылғысының құрылысы. Өндірістік қауіпсіздіктің жалпы талаптары, еңбек қорғау және қауіпсіздік бойынша ережелер мен нұсқаулықтар. Өндірістік жарақаттану, оның профилактикасы. Маневрлік жұмыстарды орындау кезіндегі қауіпсіздік техникасы талаптары. Станцияның аумағы мен өндірістік ғимараттарына күтім жасау. Өрт қауіпсіздігі. Электр қауіпсіздігі. Жұмыс барысындағы сигналдар, командалар, радиобайланыс және парк байланысы арқылы хабарландырулар. Кезекшілікті өткізу тәртібі. Өндірістік тазалық және еңбек гигиенасы ережесі.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Құрамдарды бекітуді бақылау. Жолда тұрған құрамдарды тежегіш башмақтармен қоршау және оларды вагон астынан алып тастау	Жылжымалы құрамдарды тежегіш башмақтармен бекіту нормасы мен ережесі, тежегіш башмақтарды сақтау орны және оларға күтім жасау, тежегіш башмақтарды рельстерден шешу және оған орнату ережесі, тежегіш башмақтардың және құрал-саймандардың құрылысы және пайдаланылуы, жолдардың жоспары мен пішіні. Станцияның техникалық-басқарушы актісі. Белгілі бір маневрлік ауданның жергілікті нұсқаулығы. Жолдарды қоршау және вагондарды тежегіш башмақтармен бекіту. Вагон түрлері. Вагондардағы белгілер мен жазулар. Арнайы жылжымалы құрам және оны бекіту ережесі. Жылжымалы құрамның техникалық сипаттамасы. Келіссөздер регламенті. Қауіпсіз еңбек ету әдістері мен амалдары. Ажыратқыш тұйықтың құрылысы. Вагондарды бекітуге арналған стационарлық тіреулердің құрылысы, жолдардың қоршауы. Вагонды қолмен тежеу және рессорлы аспа құрылысы. Вагонның орнықтылығына желдің әсер етуі. Ауыспалы тоқтату сигналдары, кедергі және қауіп-қатер орындарын қоршау. Станция аумағында қолданылатын сигналдық көрсеткіштер мен белгілер.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Қатынас жолдарына вагондарды кіргізу/шығару бойынша маневрлік жұмыстарды орындау	Қатынас жолдарына қызмет жасау туралы жергілікті нұсқаулық, келіссөздер регламенті, пойыз құрастырушысы мен локомотив бригадасынның технологиялық әрекеттестігі.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Локомотивтер мен локомотивтік бригадаларды транзиттік жүк пойыздарына және өздері құрастыратын пойыздарға жалғауды жоспарлау. Локомотивтердің бақылау бекетіне шығуын және олардың депоға кіруін бақылау.	Локомотивтік және вагондық шаруашылық. Жалпы мәліметтер. Локомотивтердің қозғалысын бақылауды ұйымдастыру. Станция жұмысының технологиялық үдерісі. Локомотивтік бригаданың жұмыс кестесі. Пойыз қозғалысының кестесі. Пойыздарды нөмірлеу. Пойыздардың құрастыру жоспары бойынша міндеті. Локомотивтің және локомотивтік бригаданың жұмыс уақыты. Локомотивтік бригаданың жұмыс істеу және демалыс тәртібі. Локомотивтерді нөмірлеу.
3-1)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Станция басшылығына және пойыз диспетчеріне істелген жұмыс туралы баяндау.	Баяндау нысандары, келіссөздер регламенті, станция жұмысын жоспарлау, станция жұмысының көрсеткіштері
	Қойылған міндеттердің орындалуына жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Жарақаттанғандарға алғашқы көмек көрсету	Жарақаттанғандарға алғашқы көмек көрсету тәртібі мен ережесі
3-2)	Қойылған міндеттердің орындалуына жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Техникалық құжаттаманы толтыру, қатаң есептегі мүлікті тапсыру, кезекшілікті қабылдаған қызметкерді жұмыс жағдайымен және бірінші кезектегі мәселелермен таныстыру	Қозғалысты ұйымдастыру және жүктерді тасымалдаудың негізгі ережелер. Станция жұмысының техникалық-басқарушы актісі, станция жұмысының технологиялық үдерісі. Жұмыс орны, арнайы киім, мүлік. Нормативтік-техникалық құжаттама және оны толтыру тәртібі. Ауысымдық реттеу тапсырмасы. Станция жұмысын оперативтік басқару және бағыныштылық сызбасы. Ауысымдық-тәуліктік жоспарлау. Пойыз жүруі туралы ақпарат. Станция паркі мен сұрыптау құрылғыларының әрекеттестігі. Келіссөздер регламенті, жолдарды мамандандыру және олардың сыйымдылығы, жолдар мен стрелкаларды нөмірлеу тәртібі. Жылжымалы құрамды тежегіш башмақтармен және тежегіш құрылғылармен бекіту нормасы мен ережелері. Вагондарды кіргізу уақытының нормалары. Жылжымалы құрам. Жылжымалы құрамның негізгі ақаулары. Темір жол бойындағы жалпы қауіпсіздік шаралары. Станциялық орталықтандыру бекеті кезекшісінің жұмысындағы озық әдістер мен тәсілдер. Пойыздар, вагондар, құрамдар, кедергі орындарын қоршау ережесі. Жарықтандыру нормалары. Радиостанцияны, дауыс зорайтқыш байланысты пайдалану. Пойызға орналастыру және қозғалыстың ерекше талаптары қойылатын жылжымалы құраммен жұмыс істеу. Кезекшілікті тапсыру-қабылдау тәртібі.

Темір жол көлігімен тасымалдауды
ұйымдастыру және қозғалысты басқару
кәсіби стандартына
5-қосымша

1-Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

«Қызметтердің жіктеуіші» 01-99 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші (ҚР МЖ 01-99)
Базалық топ	8312
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	52-шығарылым: Темір жол көлігі және метрополитен бөлімі
БТБА бойынша кәсіп	Жолды бұру бекетінің кезекшісі
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
2	2-4
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
-	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
-	-

2-Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Темір жол станциясы
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		Қозғалыстағы жылжымалы құрам, көлік құралдары, механизмдер; жұмыс орнының жер бетінен биіктікте орналасуы; жоғары шу деңгейі; жоғары вибрация деңгейі; жұмыс аймағының өте шаң-тозаңды болуы және ауаның газдануы; жұмыс аймағы ауасының жоғары немесе төмен температурасы; ауаның шамадан тыс ылғалдығы және қозғалмаулығы; электр өрісінің жоғары кернеулілігі; статикалық электр қуатының жоғары деңгейі; тәуліктің қараңғы кезіндегі жұмыс аймағының жеткіліксіз жарықтандырылуы; физикалық артық жүктеме; пойыз қозғалысы кезінде темір жолдарда жұмыстарды орындау барысындағы жүйке-психикалық жүктемелер; қауырт және ауыр еңбек.
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше шарты		Жұмысқа қабылданатын ең төменгі жас мөлшері: 18 жас. Ер адам істейтін жұмыс, себебі төзімділікті, күшті денсаулықты, дене күшін талап етеді. Медициналық шектеулер: Қазақстан Республикасының заңдары бойынша Жұмысқа рұқсат беру: дәрігерлік куәландырудан өту, кіріспе және алғашқы нұсқамадан өту, оқу және сынақ тапсыру, сынақ мерзімінен өту. Жұмыс тәртібі: далада Еңбек және демалыс тәртібі: сағат 9-дан 21-ге дейін күндізгі ауысымда, одан кейін сағат 21-ден 9-ға дейін түнгі ауысымда және 48 сағат демалыс
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2	12 жылдық мектеп аясындағы салалық білім. Бір үлгідегі қарапайым міндеттерді орындау кезіндегі еңбек мәні, құралдары мен тәсілдері туралы, атқарушылық қызметтің рефлексиясы туралы базалық білім.		Талап етілмейді

3-Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі
(кәсіптің еңбек функциялары)

Еңбек функцияның №	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Бекітілген жолды бұру бекетінде кезекшілік қабылдау
2	Пойыздардың қозғалыс қауіпсіздігін, қызметкерлердің жеке қауіпсіздігін, жолды бұру бекетінің және темір жолдың дұрыс жұмыс істеуін міндетті түрде қамтамасыз ете отырып, пойыздарды қабылдау, жөнелту, маневрлік жұмыстарға қатысу.
3	Бекетке бекітілген стрелка ажыратпасын дұрыс күйде ұстау. Бекітілген жолды бұру бекетіндегі кезекшілікті тапсыру.

4-Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі
(функционалдық карта)

Еңбек функцияның №	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Жолды бұру бекеті	Пойыздарды қабылдау, жөнелту бойынша жұмыстарға және бекітілген стрелка ажыратпасы бекеттерінде маневрлік жұмыстарды орындауға қажетті құрал-саймандар. Шам, ысқырық, жалауша, дауыс зорайтқыш байланыс жүйелері, телефондық байланыс құралдары, тежегіш башмақтар	1-1) еңбек қорғау және қозғалыс қауіпсіздігі бойынша ауысым алдындағы, мақсатты нұсқамадан өту; станциялық жолдардағы жол жағдайымен, алдағы жұмыс жоспарымен, оларды орындау бойынша іс-шаралармен станция кезекшісі (бұдан әрі – СК) арқылы танысу; ауысым өткізушіден жұмыс орнындағы құралдардың, сигналдық құралдардың және жолды бұру бекетінің қасында орналасқан стеллаждағы тежегіш башмақтардың дұрыстығын және қолда болуын тексеріп қабылдап алу, ауысым өткізушіден ДУ-67 нысанды «Тежегіш башмақтарды есепке алу журналындағы» жазбаны «Ауысымды қабылдау, өткізу журналымен» салыстыру; кезекшілікті қабылдау нәтижелері және жұмысқа әзірлігі туралы станция кезекшісіне баяндау.
			1-2) Бекеттегі барлық жолды стрелка ажыратпаларын қарап тексеру. Станция жолдарында тұрған барлық пойыздар мен вагондардың шектік бағандардан асып тұрмауына, өзара байланыстырылғанына, жүріп кетуден тежегіш башмақтармен қорғалғанына көз жеткізу.
			1-3) Жолды бұру бекетінің аға кезекшісінен немесе кезекшісінен станция кезекшісінің пойыздарды қабылдау, жөнелту, маневрлік жұмыстарды орындауға қатысты нұсқаулары туралы ақпарат алу
2	Жылжымалы құрам, темір жолдардың ТРА станцияларында белгіленген шекаралары	Пойыздарды қабылдау, жөнелту бойынша жұмыстарға және бекітілген стрелка ажыратпасы бекеттерінде маневрлік жұмыстарды орындауға қажетті құрал-саймандар. Шам, ысқырық, жалауша, дауыс зорайтқыш байланыс жүйелері, телефондық байланыс құралдары, тежегіш башмақтар	2-1) стрелканы қажетті бағытқа бұру арқылы пойыздарды қабылдау, жөнелту бағытын немесе маневрлік жұмыстарды жүргізу бағытын дәл әрі уақытында дайындау, бағыттың әзірлігі туралы станция кезекшісіне баяндау
			2-2) Келуші немесе жөнелтілетін пойыз өткен кезде жолды бұру бекетінің аға кезекшісі және кезекшісі жылжымалы құрамның жай-күйіне, ашық жылжымалы құрамдағы жүктің дұрыс орналасуына, көзделген сигналдардың болуына және қозғалыс қауіпсіздігіне қауіп төндіруі мүмкін басқа да жағдайларға көңіл бөлуі тиіс; анықталған кемшіліктер туралы дереу станция кезекшісіне хабарлауы, ал қозғалыс қауіпсіздігіне немесе адамдардың өміріне қауіп төндіретін жағдайларда пойызды тоқтату шарасын қолдануы тиіс.
			2-3) Пойызды станцияға тоқтатпай басты жолмен өткізген кезде жолды бұру бекетінің кезекшісі пойызды тәуліктің күндізгі уақытында оралған сары жалаушамен, ал түнгі уақытында – қол шамының түссіз ақ жарығымен белгі береді, пойызды бүйір жолмен тоқтатпай өткізгенде немесе пойызды станцияға тоқтатып бүйір жолға қабылдаған кезде тәуліктің күндізгі уақытында – ашылған сары жалаушамен, түнгі уақытта – сары жарығы бар қол шамымен белгі береді. Станциядан жөнелтілетін пойыздарды жолды бұру бекетінің аға кезекшісі мен кезекшісі барлық жағдайда: тәуліктің күндізгі уақытында оралған сары жалаушамен, ал түнгі уақытында – қол шамның түссіз ақ жарығымен шығарып салады.
3	Бекетке бекітілген стрелка ажыратпасы	Стрелка ажыратуларын ұстауға арналған қажетті құралдар.	3-1) жолды бұру бекетінің стрелкаларын таза ұстау, босаған бұрандаларды бекітіп бұрау, үлкен шегелерін қағу, стрелка ажыратпасынан қар, мұз, топырақ, құм мен қоқысты уақытында тазартып отыру, барлық үйкелетін бөліктерін мұқият майлау және әсіресе, тұйықтардың астындағы стрелка жастықшаларын мұқият майлау керек.
			3-2) Стрелка ажыратпасына қызмет және күтім жасау үшін қажетті аспаптар мен материалдарды дұрыс күйде және белгіленген мөлшерде (тізімдемеге сай) ұстау
			3-3) ауысым қабылдаушыға дұрыс құралдарды, сигналдық жарақтарды және тежегіш башмақтарды тапсыру; кезекшілікті тапсыру нәтижесі туралы станция кезекшісіне баяндау.

5-Кесте. СБШ 2-деңгейі жолды бұру бекеті кезекшісінің құзыретіне
қойылатын талаптар

Міндет шифры	Жеке және кәсіптік құзыреттері	Дағдылары мен біліктері	Білімі
1-1) 1-2) 1-3)	Темір жол станциясының бекітілген бекеті шегіндегі пойыздарды қабылдау, жөнелту және маневрлік жұмыстарға арналған бағыттарды әзірлеу үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Сигналдық құрал-жабдықтармен жұмыс істеу, құжаттамамен жұмыс істеу, стрелка ажыратпасы механизмдерімен жұмыс істеу, жолды бұру бекетінің аға кезекшісінің, кей жағдайларда станция кезекшісінің нұсқауларын орындау.	Техникалық пайдалану ережесі, темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық, қауіпсіздік және еңбек қорғау ережелері, жолды бұру бекеті кезекшісінің лауазымдық нұсқаулығы, тежегіш башмақтарды есепке алу, беру, сақтау тәртібі туралы нұсқаулық
2-1) 2-2) 2-3)	Темір жол станциясының бекітілген бекеті шегіндегі пойыздарды қабылдау, жөнелту және маневрлік жұмыстарға арналған бағыттарды әзірлеу үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Орталықтандырылмаған стрелканы ажырату, станцияда пойыздарды қабылдау, жөнелту бағытын дайындау, маневрлік жұмыстарды орындау, жылжымалы құрамды тежегіш башмақтармен бекіту, сигналдық құралдармен жұмыс істеу, қауіпсіздік техникасы және еңбек қорғау ережесі	Стрелка ажыратпасының механизмдері, жолды бұру бекеті кезекшісінің нұсқаулығы, станцияның техникалық-басқарушы актісі, қауіпсіздік және еңбек қорғау ережелері, тежегіш башмақтарды және вагондарды бекітуге арналған құрылғыларды есепке алу, беру, сақтау тәртібі туралы нұсқаулық, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, пойыздарды қабылдау, жөнелту бағыттарын дайындау, маневрлік жұмыстарды орындау кезінде орталықтандырылмаған стрелкаларды ажырату және жабу ережесі, пойыздарды өткізу және маневрлік жұмыстарды орындау, қауіпсіздік техникасы және еңбек қорғау ережелері.
3-1) 3-2) 3-3)	Бекетке бекітілген стрелка ажыратпаларын дұрыс күйде ұстау үшін жауапкершілікті болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Стрелка ажыратпалары механизмдерімен жұмыс істеу, сигналдық құралдармен жұмыс істеу.	Қауіпсіздік техникасы және еңбек қорғау ережелері, стрелка ажыратпаларының механизмдері, жолды бұру бекеті кезекшісінің лауазымдық нұсқаулығы.

4. Осы кәсіби стандарт негізінде берілетін сертификаттар
түрлері

5. Кәсіби стандартты әзірлеушілер

PRC «Career-Holdings»

6. Келісу парағы

Ұйым атауы	Келісілген күні
Қазақстан Республикасы көлік және коммуникациялар министрлігінің техникалық және кәсіптік білімді және кадрлар даярлауды дамыту бойынша салалық кеңес

7. Кәсіптік стандарттың сараптамасы және тіркелуі

Осы кәсіптік стандарт ____________________ бекітілді және тіркелді.
Кәсіптік стандарттар тізіліміне енгізілді. Тіркеу № ___________
Хат (хаттама) № ___________ Күні __________________

Об утверждении профессионального стандарта "Организация перевозок и управление движением на железнодорожном транспорте"

Приказ Министра транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 26 сентября 2013 года № 753. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 18 ноября 2013 года № 8911. Утратил силу приказом и.о. Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 25 февраля 2016 года № 224

Сноска. Утратил силу приказом и.о. Министра по инвестициям и развитию РК от 25.02.2016 № 224 (вводится в действие со дня его официального опубликования).

В соответствии с пунктом 1 статьи 138-5 Трудового кодекса Республики Казахстан от 15 мая 2007 года, ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить прилагаемый профессиональный стандарт «Организация перевозок и управление движением на железнодорожном транспорте».
2. Департаменту кадровой и административной работы Министерства
транспорта и коммуникаций Республики Казахстан (Хасенов Е.Е.) обеспечить:
1) в установленном законодательством порядке государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;
2) после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан, официальное опубликование в средствах массовой информации, в том числе размещение его на интернет-ресурсе Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан и на интранет-портале государственных органов;
3) представление в Юридический департамент Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан сведений о государственной регистрации и о направлении на опубликование в средствах массовой информации в течение 5 рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан.
3. Контроль за исполнением настоящего приказа оставляю за собой.
4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого социального опубликования.

Министр А. Жумагалиев

«СОГЛАСОВАН»:
Министр труда и социальной
защиты населения
Республики Казахстан
_____________ Т. Дуйсенова
11 октября 2013 года

Утвержден
приказом Министра транспорта и
коммуникации Республики Казахстан
от 26 сентября 2013 года № 753

Профессиональный стандарт «Организация перевозок и
управление движением на железнодорожном транспорте»

1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт предназначен для:
выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности, обновления квалификационных требований, отвечающих современным потребностям рынка труда;
решения широкого круга задач в области управления персоналом;
разработки образовательных стандартов, учебных планов, модульных учебных программ, а также разработки соответствующих учебно-методических материалов;
проведения оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
2. Основными пользователями профессиональных стандартов являются:
выпускники организаций образования, работники;
руководители и работники организаций, руководители и специалисты подразделений управления персоналом организаций;
специалисты, разрабатывающие образовательные программы;
специалисты в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
3. На основе профессионального стандарта могут разрабатываться внутренние, корпоративные стандарты организаций на функциональные модели деятельности, должности, повышение квалификации, аттестацию работников, систему стимулирования труда и другие.
4. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие термины и определения:
1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;
2) квалификационный уровень/уровень квалификации – совокупность требований к компетенциям работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;
3) предмет труда – предмет, на который направлены действия работника с целью создания продукта при помощи определенных средств труда;
4) средства труда - средства, используемые работником для преобразования предмета труда из исходного состояния в продукт;
5) вид трудовой деятельности – составная часть области профессиональной деятельности, сформированная целостным набором трудовых функций и необходимых для их выполнения компетенций;
6) трудовая функция – набор взаимосвязанных действий, направленных на решение одной или нескольких задач процесса труда;
7) область профессиональной деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;
8) профессиональный стандарт – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации, компетенций, содержанию, качеству и условиям труда;
9) единица профессионального стандарта – структурный элемент профессионального стандарта, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;
10) профессия – род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;
11) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;
12) должность – функциональное место в системе организационно - административной иерархии организации;
13) задача - совокупность действий, связанных с реализацией трудовой функции и достижением результата с использованием конкретных предметов и средств труда;
14) отрасль – совокупность предприятий и организаций, для которых характерна общность выпускаемой продукции, технологии производства, основных фондов и профессиональных навыков работающих;
15) отраслевая рамка квалификаций - структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;
16) национальная рамка квалификаций – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда;
17) функциональная карта – структурированное описание трудовых функций и задач, выполняемых работником определенного вида деятельности в рамках той или иной области профессиональной деятельности.
5. В настоящем профессиональном стандарте используются следующие сокращения:
ПД – профессиональная деятельность;
ВД – вид деятельности;
ПС – профессиональный стандарт;
НРК – национальная рамка квалификаций;
ОРК – отраслевая рамка квалификаций;
ЕТКС - Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих Республики Казахстан;
ГКЗ РК 01-99 - Государственный классификатор занятий в Республики Казахстан;
ТКХ – Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций;
З - задачи;
Ф – функции.

2. Паспорт профессионального стандарта

6. Вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности): Транспорт и складирование.
7. Основная цель вида экономической (профессиональной) деятельности: организация перевозок и управление движением на железнодорожном транспорте.
Профессиональный стандарт устанавливает в области профессиональной деятельности «Организация перевозок и управление движением на железнодорожном транспорте» требования к содержанию, качеству, условиям труда, квалификации и компетенции работников.
8. Виды деятельности, профессии, квалификационные уровни указаны в Приложении 1 к настоящему профессиональному стандарту.
Требования стандарта относятся к следующим профессиям в данной области: составитель поездов, дежурный станционного поста централизации, дежурный по железнодорожной станции, дежурный стрелочного поста.

3. Карточка видов трудовой деятельности (профессии)

Параграф 1. Составитель поездов

9. Квалификационный уровень по ОРК – 2, 3
10. Возможные наименования должностей: помощник составителя поездов, составитель поездов.
11. Профессия «составитель поездов» обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: подготовка к маневровой работе, производство маневровой работы, обеспечение безопасности движения, сохранности перевозимых грузов и охраны труда.
Связь с действующими нормативными документами указана в Приложении 2 к настоящему профессиональному стандарту.
12. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы составителя поездов приведены в Приложении 2 к настоящему профессиональному стандарту.
13. Перечень единиц профессионального стандарта указан в Приложении 2 к настоящему профессиональному стандарту.
14. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые составителем поездов, приведена в Приложении 2 к настоящему профессиональному стандарту.
15. Требования к компетенциям составителя поездов указаны в Приложении 2 к настоящему профессиональному стандарту.

Параграф 2. Дежурный станционного поста централизации

16. Квалификационный уровень по ОРК – 4
17. Возможные наименования должностей: дежурный станционного поста централизации.
18. Профессия «дежурный станционного поста централизации» обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: руководство движением поездов и производством маневровой работы на станции в пределах закрепленного района управления с соблюдением действующих указаний, инструкций, правил и должностных обязанностей.
Связь с действующими нормативными документами указана в Приложении 3 к настоящему профессиональному стандарту.
19. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы дежурного станционного поста централизации приведены в Приложении 3 к настоящему профессиональному стандарту.
20. Перечень единиц профессионального стандарта указан в Приложении 3 к настоящему профессиональному стандарту.
21. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые дежурным станционного поста централизации, приведена в Приложении 3 к настоящему профессиональному стандарту.
22. Требования к компетенциям дежурного станционного поста централизации указаны в Приложении 3 к настоящему профессиональному стандарту.

Параграф 3. Дежурный по железнодорожной станции

23. Квалификационный уровень по ОРК – 4
24. Возможные наименования должностей: дежурный по железнодорожной станции.
25. Профессия «дежурный по железнодорожной станции» обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: руководство движением поездов и производством маневровой работы на станции в пределах закрепленного района управления с соблюдением действующих указаний, инструкций, правил и должностных обязанностей.
Связь с действующими нормативными документами указана в Приложении 4 к настоящему профессиональному стандарту.
26. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы дежурного по железнодорожной станции приведены в Приложении 4 к настоящему профессиональному стандарту.
27. Перечень единиц профессионального стандарта указан в Приложении 4 к настоящему профессиональному стандарту.
28. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые дежурным по железнодорожной станции, приведена в Приложении 4 к настоящему профессиональному стандарту.
29. Требования к компетенциям дежурного по железнодорожной станции указаны в Приложении 4 к настоящему профессиональному стандарту.

Параграф 4. Дежурный стрелочного поста

30. Квалификационный уровень по ОРК – 2
31. Возможные наименования должностей: дежурный стрелочного поста.
32. Профессия «дежурный стрелочного поста» обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: участие в приеме, отправлении поездов, маневровой работе с обязательным условием обеспечения безопасности движения поездов, личной безопасности работников, исправности стрелочного перевода и железнодорожных путей.
Связь с действующими нормативными документами указана в Приложении 5 к настоящему профессиональному стандарту.
34. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы дежурного стрелочного поста приведены в Приложении 5 к настоящему профессиональному стандарту.
35. Перечень единиц профессионального стандарта указан в Приложении 5 к настоящему профессиональному стандарту.
36. Функциональная карта, описывающая единицы профессионального стандарта и трудовые действия, выполняемые дежурным стрелочного поста, приведена в Приложении 5 к настоящему профессиональному стандарту.
37. Требования к компетенциям дежурного стрелочного указаны в Приложении 5 к настоящему профессиональному стандарту.

Приложение 1
к профессиональному стандарту
Организация перевозок и управление
движением на железнодорожном транспорте

Таблица 1. Виды деятельности, профессии,
квалификационные уровни

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно ГК РК 01-99	Квалификационный уровень ОРК
1	Маневровая работа на железнодорожном транспорте	Помощник составителя поездов	Составитель поездов	2
		Составитель поездов		3
2	Организация движения поездов в пределах одного раздельного пункта	Дежурный станционного поста централизации	Дежурный станционного поста централизации	4
3	Организация движения поездов в пределах одного раздельного пункта	Дежурный по железнодорожной станции	Дежурный по железнодорожной станции	4
4	Участие в организации движения поездов, производстве маневровой работы	Дежурный стрелочного поста	Дежурный стрелочного поста	2

Приложение 2
к профессиональному стандарту
Организация перевозок и управление
движением на железнодорожном транспорте

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	7511 «Составитель поездов»
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 52, раздел: Железнодорожный транспорт и метрополитен
Профессия по ЕТКС	Помощник составителя поездов	Составитель поездов
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
2	2-6	-
3	-	3-7
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории
-	-
Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Таблица 2 Требования к условиям труда, образованию и
опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Железнодорожные станции и подъездные пути, промышленный железнодорожный транспорт
Вредные и опасные условия труда		Движущийся подвижной состав, транспортные средства, механизмы, расположение рабочего места на высоте относительно поверхности земли, повышенный уровень шума, повышенный уровень вибрации, повышенная запыленность и загазованность воздуха рабочей зоны, повышенная или пониженная температура воздуха рабочей зоны, повышенная влажность и подвижность воздуха, повышенная напряженность, электрического поля, повышенный уровень статического электричества, недостаточная освещенность рабочей зоны в темное время суток, физические перегрузки, нервно-психические перегрузки при выполнении работ на железнодорожных путях во время движения поездов, напряженность и тяжесть труда.
Особые условия допуска к работе		Минимальный возраст приема на работу: 18 лет. Работа мужская, так как требует большой выносливости, крепкого здоровья, физической силы. Медицинские ограничения: по законодательству Республики Казахстан Допуск к работе: после медицинского освидетельствования, вводного и первичного инструктажа, прохождения обучения и сдачи испытаний, стажировки. Режим работы: на открытом воздухе Режим труда и отдыха: в дневную смену с 9 до 21 часа, далее через 24 часа в ночную смену с 21 часа до 9 часов и 48 часов отдыха
Уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Общее среднее или профессионально-техническое образование. Профессиональная подготовка непосредственно на производстве или краткосрочные курсы на базе учебного центра или специализированной организации, обучение на рабочем месте, инструктаж с наставником		Не требуется
3	Общее среднее или профессионально-техническое образование. Профессиональная подготовка непосредственно на производстве или краткосрочные курсы на базе учебного центра или специализированной организации, обучение на рабочем месте, инструктаж с наставником		Не требуется

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта
(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Подготовка к маневровой работе
2	Производство маневровой работы
3	Обеспечение безопасности движения, сохранности перевозимых грузов и охраны труда

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта
(функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Подвижной состав, сортировочная горка, вытяжные пути, стрелочные переводы, устройства сигнализации, централизации и блокировки, железнодорожные пути, в том числе подъездные пути	Маневровый локомотив, радиостанция, фонарь, свисток, флажки, тормозные башмаки, вилка для расцепки вагонов, система громкоговорящей связи, телефонные средства связи	1-1) Прием дежурства. Получение задания на маневровую работу
			1-2) Ознакомление с планом и способами выполнения маневровой работы всех работников, участвующих в манерах. Расстановка участников маневров
2	Подвижной состав, сортировочная горка, вытяжные пути, стрелочные переводы, устройства сигнализации, централизации и блокировки, железнодорожные пути, в том числе подъездные	Маневровые локомотивы, тормозные башмаки, вилка для расцепки вагонов, радиостанция, фонарь, свисток, флажки, система громкоговорящей связи	2-1) Расформирование - формирование составов и групп вагонов
			2-2) Подача вагонов на погрузочно-разгрузочные и другие специализированные пути и уборка их с этих путей
3	Подвижной состав, сортировочная горка, вытяжные пути, стрелочные переводы, устройства сигнализации, централизации и блокировки, железнодорожные пути, в том числе подъездные	Радиостанция, фонарь, свисток, флажки, тормозные башмаки, вилка для расцепки вагонов, система громкоговорящей связи, телефонные средства связи	3-1) Отчет о выполнении маневровой работы. Сдача дежурства.

Таблица 5. Требования к компетенциям помощника составителя
поездов 2-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности в подготовке к маневровой работе на железнодорожной станции	Знание обслуживаемого маневрового района и четкое восприятие команд и заданий, заполнение технической документации, проверка инвентаря строго учета, контроль закрепления подвижного состава	Техническо-распорядительный акт станции, технологический процесс, другие инструкции и указания, касающиеся работы составителя поездов. Должностная инструкция составителя поездов. Права, обязанности и ответственность составителя поездов. Оперативное руководство работой станции и схема подчиненности. Рабочее место, спецодежда, инвентарь. Требования личной гигиены. Проверка исправности оборудования, приспособлений инструментов и оборудования, освещения. Задание - наряд на подачу вагонов. Основные способы производства маневровой работы на станциях, вытяжных путях. Взаимодействие в работе парков станции. Регламент переговоров. Правила пользования радиостанциями и сигнальными принадлежностями. Устройство и эксплуатация тормозных средств, нормы и порядок закрепления. Устройство стрелочных переводов и сбрасывающих остряков, порядок размещения подвижного состава в границах пути и его закрепление.
	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности в подготовке в работе инвентаря строго учета	Содержание в чистоте и исправности радиостанции и сигнальных принадлежностей	Правила пользования радиостанциями и сигнальными принадлежностями
1-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности в подготовке к маневровой работе на железнодорожной станции	Обеспечение правильной расстановки и согласованности действий работников, участвующих в производстве маневров	Основные правила организации движения и перевозки грузов. Оперативное руководство работой станции и схема подчиненности. Взаимодействие в работе парков станции и сортировочных устройств. Руководство маневровой работой. Регламент переговоров. Основные способы производства маневровой работы на станциях, вытяжных путях, грузовых дворах, погрузочно-выгрузочных фронтах. Маневровая работа на вагонных весах. Маневровая работа с восстановительными и пожарными поездами Маневровая работа в негабаритных местах. Нормы времени на подачу вагонов. Производство грузовых операций, определяемых договорами с грузополучателями и грузоотправителями. Расчлененный простой местного вагона и ответственность за выполнение его нормативов. Размещение груза на вагоне и визуальное определение односторонней погрузки и погрузки сверх грузоподъемности. Знаки, наносимые на кузов (котел) вагона при перевозке опасных грузов. Перевозка грузов на открытом подвижном составе. Перевозка негабаритных грузов. Степени негабаритности груза. Общие меры безопасности при нахождении на железнодорожных путях. Передовые методы и приемы в работе составительских бригад. Правила ограждения поездов, составов, вагонов, мест препятствий.
2-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по использованию локомотива	Руководство движением маневрового локомотива	Правила технической эксплуатации железных дорог Республики Казахстан, Инструкция по сигнализации на железных дорогах Республики Казахстан, Инструкция по движению поездов и маневровой работе на железных дорогах Республики Казахстан, должностные инструкции, Техническо-распорядительный акт станции и приложения к нему и другие инструкции и указания, касающиеся работы составителя поездов. Организация движения на станциях, маневровые районы, особенности маневровых локомотивов, специализация и вместимость путей, порядок нумерации путей и стрелок. Взаимодействие с дежурным по станции. Основные виды маневров. Правила производства маневров. Особенности маневровой работы с пассажирскими поездами. Регламент переговоров. Скорости при маневрах. Основные элементы железнодорожного пути. План и профиль пути. Понятие о габарите приближения строений и подвижного состава. Расстояние между осями путей. Сооружения и устройства сигнализации и связи. Действия в аварийных и нестандартных ситуациях. Нормирование времени на выполнение маневровых операций. Особенности работы составителя в «одно» лицо
	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за отцепку-прицепку вагонов	Отцепка-прицепка вагонов к поездам	Порядок приема, обслуживания и сдачи поездов в пунктах отправления, прибытия и в пути следования. Применение звуковых и ручных сигналов, пользование переносной радиостанцией. Регламент переговоров. Порядок прицепки-отцепки вагонов. Устройство автосцепки. Тормозное оборудование вагона. Производство маневров с вагонами, требующими особых условий. Закрепление вагонов при маневрах.
	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач при переводе нецентрализованных стрелок	Перевод при маневрах нецентрализованных стрелок, не обслуживаемых дежурными стрелочных постов	Устройство централизованных и нецентрализованных стрелок и условия их безопасной эксплуатации. Порядок перевода нецентрализованных стрелок. План, профиль, специализация и вместимость путей
	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за участие в опробовании автоматических тормозов	Участие в опробовании автоматических тормозов поезда	Тормозное оборудование вагона. Порядок опробования автоматических тормозов.
	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности в работе с инвентаря строго учета по закреплению подвижного состава	Закрепление и ограждение составов и вагонов, стоящих на путях, тормозными башмаками и изъятие их из-под вагонов	Техническо-распорядительный акт станции. Местные инструкции Ограждение путей и закрепление вагонов тормозными башмаками. Устройство и эксплуатация тормозных башмаков и иных приспособлений для закрепления вагонов и составов, план и профиль путей, Нормы и правила закрепления подвижного состава тормозными башмаками, места хранения башмаков и их содержание.
2-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по подачу-уборку вагонов	Подача вагонов на погрузочно-разгрузочные и другие специализированные пути и уборка их с этих путей	Технология работы с местными вагонами на станции. Местная инструкция расположение пунктов погрузки-выгрузки в обслуживаемых маневровых районах. Общие сведения об устройстве вагонов и контейнеров. Условная длина вагонов. Основные неисправности вагонов, угрожающие безопасности движения. Подборка вагонов по фронтам погрузки-выгрузки. Подача и расстановка по фронтам, перестановка вагонов (при выполнении сдвоенных операций). Уборка вагонов по окончанию грузовых операций. Маневры на грузовых фронтах и ремонтных путях. Особенности работы в негабаритных местах. Применение звуковых и ручных сигналов, пользование переносной радиостанцией, перевод нецентрализованных стрелок. Регламент переговоров Организация местной работы на участках. Особенности работы составительской бригады на промежуточных станциях.
	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по перестановке составов и передаче их на другие станции	Перестановка вагонов и составов с пути на путь, из парка в парк и передача их с одной станции на другую	Особенности технологической карты работы станций и Техническо-распорядительный акт станции. Производство маневров с транзитными поездами, требующими отцепки, прицепки или замены групп вагонов. Порядок прицепки и отцепки вагонов, соединение тормозных рукавов, их проверка. Маневры с выездом и пересечением главных путей, с выездом на перегон и на уклонах. Особенности работы составителя поездов на промежуточных станциях.
3-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач при обеспечении охраны труда, безопасности движения, сохранности подвижного состава	Обеспечение охраны труда, безопасности движения, сохранности подвижного состава и груза	Правила технической эксплуатации железнодорожного транспорта и инструкции, обеспечивающие безопасность движения. Особенности работы в различных условиях (в зимний период, в ночное время, при неблагоприятных климатических условиях и т.д.). Маневровая работа в негабаритных местах. Основные элементы железнодорожного пути. План и профиль пути. Понятие о габарите приближения строений и подвижного состава. Расстояние между осями путей. Сооружения и устройства сигнализации и связи. Сигналы и выполнение их требований. Виды связи: телефонная, радиосвязь, громкоговорящая парковая оповестительная. Устройство и порядок использования. Сооружение устройств электроснабжения. Общие требования промышленной безопасности, правила и инструкция по безопасности и охране труда. Производственный травматизм и его профилактика. Требования техники безопасности при выполнении маневровых работ. Содержание территории и производственных помещений станций. Пожарная безопасность. Электробезопасность. Сигналы, команды и объявления по радиосвязи, парковой связи в процессе работы.
	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат по оказанию первой помощи	Оказание первой помощи пострадавшим	Порядок и правила оказания первой помощи пострадавшим
	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности при завершении маневровой работы и сдаче дежурства	Завершение маневровой работы	Техническо-распорядительный акт станции, технологический процесс работы станции. Заполнение технологической документации. Порядок сдачи дежурства.

Требования к компетенциям составителя
поездов 3-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
2-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по расформированию-формированию	Операции по расформированию-формированию составов и вагонов на сортировочной горке и вытяжных путях	Правила технической эксплуатации, инструкция по сигнализации. Общие сведения о поездах, в том числе, классификация поездов по условиям формирования. Изменение норм массы и длины поездов в пути следования. Масса и длина поездов, нумерация поездов. Общие сведения об устройстве вагонов и контейнеров. Типы вагонов. Знаки и надписи на вагонах. Специальный подвижной состав. Общие понятия об устройстве вагонов. Устройство автосцепного оборудования и назначения его частей. Проверка действия аппарата сцепления вагонов. Условная длина вагонов основные неисправности вагонов, угрожающие безопасности движения. Нормы времени на расфомирование и формирование поездов. Устройства сортировочных горок. Скорость надвига составов. Ходовые качества вагонов и отцепов. Сортировочный листок и его разметка. Понятие о формировании поездов на путях сортировочного парка. Вагоны с особыми условиями роспуска. Горочный цикл. Способы производства маневров. Регламент переговоров. План и профиль сортировочных путей. Перевозка грузов на открытом подвижном составе. Перевозка негабаритных грузов. Степени негабаритности грузов. Порядок работы с негабаритными и опасными грузами. Общие требования к постановке вагонов в поезда. Размещение вагонов в пассажирских и грузовых поездах, постановка в поезда вагонов с опасными грузами. Формирование поездов с негабаритными грузами и грузами, перевозимыми на транспортерах. Размещение в поездах специального подвижного состава и локомотивов в недействующем состоянии. Охрана грузов нарядами военизированной охраны. Обеспечение поездов тормозами. Диспетчерское руководство расформированием и формированием поездов.. Подготовка составов к расформированию. Подготовка составов к отправлению

Приложение 3
к профессиональному стандарту
Организация перевозок и управление
движением на железнодорожном транспорте

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	7511
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	-
Профессия по ЕТКС	Дежурный станционного поста централизации
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории
Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Должность по ТКХ	Дежурный станционного поста централизации
Квалификационный уровень ОРК

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и
опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Железнодорожные станции
Вредные и опасные условия труда		При работе в помещении: вибрация, шум, перенапряжение, отсутствие или недостаток естественного освещения, электромагнитные волны или блуждающие токи, напряженность труда, нервно-психические перегрузки. При выходе на пути: Движущийся подвижной состав, транспортные средства, механизмы; повышенный уровень шума; повышенный уровень вибрации; повышенная запыленность и загазованность воздуха рабочей зоны; повышенная или пониженная температура воздуха рабочей зоны; повышенная влажность и подвижность воздуха; повышенная напряженность электрического поля; повышенный уровень статического электричества; недостаточная освещенность рабочей зоны в темное время суток; физические перегрузки; нервно-психические перегрузки при выполнении работ на железнодорожных путях во время движения поездов; напряженность и тяжесть труда.
Особые условия допуска к работе		Минимальный возраст приема на работу: 18 лет. Медицинские ограничения: по законодательству Республики Казахстан. Допуск к работе: после медицинского освидетельствования, вводного и первичного инструктажа, прохождения стажировки и сдачи испытаний. Режим труда и отдыха: сменный график работы (в дневную смену с 9 до 21 часа, далее через 24 часа в ночную смену с 21 часа до 9 часов и 48 часов отдыха).
Уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Среднее профессиональное (техническое) образование		без предъявления требований к стажу работы

Таблица 3.Перечень единиц профессионального стандарта
(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Подготовка к организации движения поездов и маневровой работе. Планирование работы по организации движения поездов и маневровой работе
2	Руководство движением поездов и производством маневровой работы на станции в пределах закрепленного района управления с соблюдением действующих указаний, инструкций, правил и должностных обязанностей.
3	Обеспечение безопасности движения, сохранности перевозимых грузов и охраны труда. Отчет о выполненной работе и подготовка к сдаче дежурства.

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта
(Функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Подвижной состав, станционные пути, стрелочные переводы, устройства сигнализации, централизации, связи и блокировки,	Пульт-табло, компьютеры и оргтехника, радиостанция, фонарь, курбель флажки, система громкоговорящей связи, телефонные средства связи, навесные замки и ключи к ним, тормозные башмаки, настольные журналы и иная техническая документация	1-1) Прием дежурства. Ознакомление с положением на железнодорожных путях и поездной обстановкой. Контроль за наличием инвентаря строгого учета, закреплением вагонов на путях, исправность пульта-табло, устройств сигнализации, централизации, блокировки и связи, пломб на пульте управления, радиостанции, сигнальных принадлежностей и технической документации
			1-2) Получение плана - задания на предстоящую работу
			1-3) Ознакомление с планом работников, участвующих в перевозочном процессе, и их расстановка в обслуживаемом районе станции
2	Подвижной состав, станционные пути, стрелочные переводы, устройства сигнализации, централизации, связи и блокировки,	Пульт-табло, компьютеры и оргтехника, радиостанция, фонарь, курбель флажки, система громкоговорящей связи, телефонные средства связи, навесные замки и ключи к ним, тормозные башмаки, настольные журналы и иная техническая документация	2-1) Выполнение графика движения поездов и плана маневровой работы
			2-2) Оперативное руководство подчиненными работниками, участвующими в рабочем процессе; контроль соблюдения ими трудовой и технологической дисциплины
3	Подвижной состав, станционные пути, стрелочные переводы, устройства сигнализации, централизации, связи и блокировки, Подвижной состав, станционные пути, стрелочные переводы, устройства сигнализации, централизации, связи и блокировки,	Система громкоговорящей связи, телефонные средства связи, радиостанция, компьютеры и оргтехника,	3-1) Отчет о выполнении работы
		Пульт-табло, компьютеры и оргтехника, радиостанция, фонарь, курбель флажки, система громкоговорящей связи, телефонные средства связи, навесные замки и ключи к ним, тормозные башмаки, настольные журналы и иная техническая документация	3-2) Подготовка к сдаче дежурства и сдача дежурства

Таблица 5. Требования к компетенциям дежурного станционного
поста централизации 4-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по приему смены	Проверка работоспособности устройств сигнализации, централизации, блокировки и связи, заполнение технической документации, контроль закрепления подвижного состава, проверка наличия и расположения подвижного состава на приемоотправочных путях, положение (свободность или занятость) прилегающих перегонов (блок-участков), проверка исправности инструмента, сигнальных принадлежностей, инвентаря строгого учета, ПЭВМ	Правила технической эксплуатации, инструкция по сигнализации на железных дорогах, инструкция по движению поездов и маневровой работе на железных дорогах Республики Казахстан. Основные правила организации движения и перевозки грузов. Техническо-распорядительный акт станции, технологический процесс работы станции. Рабочее место, спецодежда, инвентарь. Оперативное руководство работой станции и схема подчиненности. Информация о походе поездов. Взаимодействие в работе парков станции и сортировочных устройств. Регламент переговоров, специализация и вместимость путей, порядок нумерации путей и стрелок Нормы и правила закрепления подвижного состава тормозными башмаками и тормозными устройствами. Нормы времени на подачу вагонов. Размещение груза на вагоне. Подвижной состав. Основные неисправности подвижного состава. Знаки, наносимые на кузов (котел) вагона при перевозке опасных грузов. Перевозка негабаритных грузов. Степени негабаритности груза. Маневровая работа в негабаритных местах. Общие меры безопасности при нахождении на железнодорожных путях. Передовые методы и приемы в работе дежурного по станции. Правила ограждения поездов, составов, вагонов, мест препятствий, инструкции о пользовании устройствами сигнализации, централизации, блокировки и связи, нормативно-техническая документация. Нормы освещенности. Правила пользования радиостанциями и сигнальными принадлежностями, громкоговорящей связью. Устройство тормозных башмаков и правила пользования ими, нормы и порядок закрепления, Работа с подвижным составом, требующим особых условий передвижений и постановки в поезда. Порядок приема дежурства. План формирования поездов. Нумерация поездов. Сменное регулировочное задание. Формы поездной и технической документации. Эксплуатационные показатели работы станции.
	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности в подготовке в работе инвентаря строго учета	Содержание в чистоте и исправности радиостанции, сигнальных принадлежностей и средств закрепления подвижного состава
1-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по приему смены	Знание обслуживаемого района или станции, указаний и распоряжений, касающихся приема и отправления поездов и маневров.
1-3)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат по обеспечению правильной расстановки и согласованности действий работников	Проверка явки на работу работников смены, доклады о состоянии рабочих мест. Обеспечение правильной расстановки и согласованности действий работников, участвующих в операциях по организации движения поездов и маневровой работе.	Основные правила организации движения и перевозки грузов. Техническо-распорядительный акт станции, технологический процесс работы станции. Рабочее место, спецодежда, инвентарь. Порядок приема дежурства Оперативное руководство работой станции и схема подчиненности. Сменное регулировочное задание. Формы поездной и технической документации. Эксплуатационные показатели работы станции. Информация о походе поездов. Правила ограждения поездов, составов, вагонов, мест препятствий, инструкции о пользовании устройствами сигнализации, централизации, блокировки и связи. Нормы освещенности. Пользование радиостанцией, громкоговорящей связью. Взаимодействие в работе парков станции и сортировочных устройств. Регламент переговоров, специализация и вместимость путей, порядок нумерации путей и стрелок Нормы и правила закрепления подвижного состава тормозными башмаками и тормозными устройствами. План формирования поездов. Нумерация поездов Нормы времени на подачу вагонов. Подвижной состав. Основные неисправности подвижного состава. Знаки, наносимые на кузов (котел) вагона при перевозке опасных грузов. Перевозка негабаритных грузов. Степени негабаритности груза. Маневровая работа в негабаритных местах. Общие меры безопасности при нахождении на железнодорожных путях. Передовые методы и приемы в работе дежурного станционного поста централизации. Работа с подвижным составом, требующим особых условий передвижений и постановки в поезда.
2-1)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат по ведению графика движения поездов	Управление стрелками и сигналами, своевременное приготовление маршрутов при производстве поездной и маневровой работы, контроль за правильностью показаний приборов управления. Выполнение графика движения поездов. Планирование последовательности занятия путей поездами.	Организация технической работы станции. План формирования: (нумерация и индекс поезда; весовые нормы по направлениям; условная длина). График движения поездов. Расписание движения пассажирских и грузовых поездов.
	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат	Контроль правильности выполнения отданных распоряжений по показаниям приборов управления или докладам исполнителей	Сигнальные показания пульта-табло. Регламент переговоров. Инструкции по сигнализации, централизации, блокировки и связи, принципы работы устройств сигнализации, централизации, блокировки и связи.
	Управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия, предполагающая ответственность за качество и реализацию услуг по перевозке	Приготовление маршрутов приема, отправления, пропуска поездов и маневровых передвижений	Правила технической эксплуатации железных дорог Республики Казахстан, Инструкция по сигнализации на железных дорогах Республики Казахстан, Инструкция по движению поездов и маневровой работе на железных дорогах Республики Казахстан, должностные инструкции, Техническо-распорядительный акт станции и приложения к нему и другие инструкции и указания, касающиеся работы дежурного по станции. Организация движения на станциях, маневровые районы, специализация и вместимость путей, порядок нумерации путей и стрелок. Взаимодействие с дежурным по станции другого района, горке, парку. Основные виды маневров. Правила производства маневров. Регламент переговоров. Скорости при маневрах. Основные элементы железнодорожного пути. План и профиль пути. Понятие о габарите приближения строений и подвижного состава. Расстояние между осями путей. Сооружения и устройства сигнализации и связи. Нормирование времени на выполнение маневровых операций. Маневровые сигналы и способы их передачи. Определение свободности пути по показаниям пульта-табло. Приготовление маршрутов. Длина подвижного состава. Устройство пульта управления. Особенности работы в зимних условиях, инструкции по СЦБ и связи, принципы работы устройств сигнализации, централизации, блокировки и связи. Скорость движения подвижного состава. Подход поездов. Перевод стрелок курбелем. Устройство стрелочного перевода и электропривода перевода стрелки. Управление стрелками и сигналами. Рельсовые цепи., фотоэлектрические устройства, измерительные участки, время на приготовление маршрута. Ведение технической документации. Действия в аварийных и нестандартных ситуациях и при производстве ремонтных работ на путях, стрелочных переводах и др. Особенности работы в ночное время, в неблагоприятных погодных условиях. Переносные сигналы остановки, ограждения места препятствия и опасности. Сигнальные указатели и знаки, применяемые в пределах станции операции по приготовлению маршрутов приема, отправления, пропуска поездов и маневровых передвижений с пульта управления устройствами электрической централизации стрелок или сигналов. Перегонное время хода.
	Управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия, предполагающая ответственность за качество и реализацию услуг по перевозке	Оценка поездной обстановки и фактического положения на станции, принятие оптимальных решений по организации движения поездов и маневровой работе с учетом сложившейся ситуации	Специализация парков и путей станции, вместимость путей, планирование поездной работы, подход поездов, прием, отправление поездов, виды маневровых передвижений, график движения, план формирования, расписание движения, весовые нормы, время на обработку состава, основные неисправности подвижного состава, угрожающие безопасности движения, нормативные документы, передовые методы в работе дежурного станционного поста централизации, технологические нормы работы станции, взаимодействие с поездным диспетчером Перегонное время хода. Пропускная способность станций и участков.
	Управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия, предполагающая ответственность за качество и реализацию услуг по перевозке	Предъявление составов к техническому и коммерческому осмотру и контроль их готовности к отправлению или расформированию	Локомотивное и вагонное хозяйство. Общие сведения. Организация контроля движения локомотивов. Технологический процесс работы станции. Тормозное оборудование и автосцепное устройство. Ограждение составов. Время на обработку составов. Работа с вагонами при обнаружении технической и коммерческой неисправностей. Работа с пожарными, восстановительными поездами. Особенности работы с пассажирскими поездами. Работа с поездами, имеющими в составе вагоны с номенклатурными грузами. Таможенный досмотр поездов. Пограничный контроль (на межгосударственных стыковых пунктах). Особенности коммерческого осмотра на электрифицированных путях и порядок взаимодействия со смежными службами.
	Управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия, предполагающая ответственность за качество и реализацию услуг по перевозке	Работа в период проведения капитального ремонта путей и других технологических "окон"	Правила технической эксплуатации железных дорог Республики Казахстан, Инструкция по сигнализации на железных дорогах Республики Казахстан, Инструкция по движению поездов и маневровой работе на железных дорогах Республики Казахстан. Организация движения поездов по временным схемам при производстве путевых работ Порядок ограждения места работ. Формы записей при проведении капитального ремонта путей и технологических «окон». Порядок выдачи предупреждений. Порядок запирания стрелок на висячие замки. Регламент переговоров.
	Управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия, предполагающая ответственность за качество и реализацию услуг по перевозке	Действия в нестандартных и аварийных ситуациях	Инструкции по действию в аварийных и нестандартных ситуациях, меры по ликвидации последствий аварий, схода, течи опасного груза и др. Работа с восстановительными и пожарными поездами. Регламент переговоров. Приготовление маршрутов. Схема оповещения. Работа в неблагоприятных метеорологических условиях. Правил перевозок опасных грузов. Перевозка негабаритных грузов.
	Управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия, предполагающая ответственность за качество и реализацию услуг по перевозке	Порядок работы с локомотивными бригадами касательно пропуска поездов и производстве маневровой работы. Передача указаний и регистрируемых приказов, доведение плана предстоящей работы локомотивным бригадам.	Инструкция по взаимодействию и соблюдению регламента переговоров между дежурным по станции и машинистами локомотивов.
	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат	Соблюдение регламента переговоров	Регламент переговоров. Нормативные документы. Регистраторы переговоров.
2-2)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат по руководству передвижениями локомотивов	Руководство движением поездных и маневровых локомотивов	Правила технической эксплуатации железных дорог Республики Казахстан, Инструкция по сигнализации на железных дорогах Республики Казахстан, Инструкция по движению поездов и маневровой работе на железных дорогах Республики Казахстан, должностные инструкции, Техническо-распорядительный станции и приложения к нему и другие инструкции и указания, касающиеся работы дежурного станционного поста централизации, технологический процесс работы станции. Организация движения на станциях, маневровые районы, особенности локомотивного парка, специализацию и вместимость путей, порядок нумерации путей и стрелок. Взаимодействие с дежурным по парку, горке. Регламент переговоров. Основные виды маневров. Правила производства маневров. Скорости при маневрах. План и профиль пути. Нормирование времени на выполнение маневровых операций. Приготовление маршрутов. Весовые нормы. Длина подвижного состава. Особенности работы в зимних условиях. Работа с подвижным составом, требующим особых условий передвижений. Выдача предупреждений и бланков.
	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат	Передача распоряжений на приготовление маршрутов работникам исполнительных постов	Знание схемы станции, техническо-распорядительный акт станции, технологический процесс работы станции, регламент переговоров
	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат	Передача приказов на прием и отправление поездов	Правила технической эксплуатации железных дорог Республики Казахстан, Инструкция по сигнализации на железных дорогах Республики Казахстан, Инструкция по движению поездов и маневровой работе на железных дорогах Республики Казахстан, порядок выдачи предупреждений, взаимодействие со смежными службами по вопросам движения поездов по станциям и участкам в условиях нормальной работы и нестандартных и чрезвычайных ситуациях. Пропуск специального подвижного состава, нарушение средств связи, введение новых средств связи.
	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат	Формирование, расформирование поездов на станции, отцепка-прицепка вагонов к поездам	Правила технической эксплуатации железных дорог Республики Казахстан, Инструкция по сигнализации на железных дорогах Республики Казахстан, Инструкция по движению поездов и маневровой работе на железных дорогах Республики Казахстан, план формирования, нумерация поездов, весовые нормы. Приготовление маршрутов, виды маневровой работы, регламент переговоров. Закрепление поездов и групп вагонов. Натурный лист поезда.
	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат	Передача указаний и регистрируемых приказов, доведение плана предстоящей работы локомотивным бригадам.	Формы приказов, в том числе, регистрируемых. Регламент переговоров.
	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат	Контроль за соблюдением требований охраны труда, электро и пожаробезопасности, находящихся в подчинении работников	Правила технической эксплуатации железнодорожного транспорта и инструкции, обеспечивающие безопасность движения. Особенности работы в различных условиях (в зимний период, в ночное время, при неблагоприятных климатических условиях и т.д.). Маневровая работа в негабаритных местах. Основные элементы железнодорожного пути. План и профиль пути. Понятие о габарите приближения строений и подвижного состава. Расстояние между осями путей. Сооружения и устройства сигнализации и связи. Сигналы и выполнение их требований. Виды связи: телефонная, радиосвязь, громкоговорящая парковая оповестительная. Устройство и порядок использования. Сооружение устройств электроснабжения общие требования промышленной безопасности, правила и инструкция по безопасности и охране труда. Производственный травматизм и его профилактика. Требования техники безопасности при выполнении маневровых работ. Содержание территории и производственных помещений станций. Пожарная безопасность. Электробезопасность. Сигналы, команды и объявления по радиосвязи, парковой связи в процессе работы. Порядок сдачи дежурства. Правила производственной санитарии и гигиены труда
	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат	Контроль закрепления составов. Ограждение составов и вагонов, стоящих на путях, тормозными башмаками и изъятие их из-под вагонов	Нормы и правила закрепления подвижного состава тормозными башмаками, места хранения башмаков и их содержание, правила установки и снятия тормозных башмаков с рельсов, устройство и эксплуатация тормозных башмаков и приспособлений, план и профиль путей, Техническо-распорядительный акт станции. Местные инструкции в данном маневровом районе. Ограждение путей и закрепление вагонов тормозными башмаками. Типы вагонов. Знаки и надписи на вагонах. Специальный подвижной состав и правила его закрепления. Технические характеристики подвижного состава. Регламент переговоров. Безопасные методы и приемы труда. Устройство сбрасывающих остряков. Устройство стационарных упоров для закрепления вагонов. Ограждение путей. Устройство ручного тормоза вагона и рессорного подвешивания. Влияние ветровой нагрузки на устойчивость вагонов. Переносные сигналы остановки, ограждения места препятствия и опасности. Сигнальные указатели и знаки, применяемые в пределах станции.
3-1)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат	Доклад о проделанной работе руководству станции и поездному диспетчеру.	Формы докладов, регламент переговоров, планирование работы станции, показатели работы станции
	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач	Оказание первой помощи пострадавшим	Порядок и правила оказания первой помощи пострадавшим
3-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач	Заполнение технической документации, передача инвентаря строгого учета, ознакомление вступающего на работу дежурного с обстановкой на станции и с первоочередными задачами	Основные правила организации движения и перевозки грузов. Техническо-распорядительный акт станции, технологический процесс работы станции. Рабочее место, спецодежда, инвентарь. Нормативно-техническая документация и порядок ее заполнения. Сменное регулировочное задание. Оперативное руководство работой станции и схема подчиненности. Сменно-суточное планирование. Информация о походе поездов. Взаимодействие в работе парков станции и сортировочных устройств. Регламент переговоров, специализация и вместимость путей, порядок нумерации путей и стрелок Нормы и правила закрепления подвижного состава тормозными башмаками и тормозными устройствами. Нормы времени на подачу вагонов. Подвижной состав. Основные неисправности подвижного состава. Общие меры безопасности при нахождении на железнодорожных путях. Передовые методы и приемы в работе дежурного станционного поста централизации. Правила ограждения поездов, составов, вагонов, мест препятствий. Нормы освещенности. Пользование радиостанцией, громкоговорящей связью. Работа с подвижным составом, требующим особых условий передвижений и постановки в поезда. Порядок приема-сдачи дежурства.

Приложение 4
к профессиональному стандарту
Организация перевозок и управление
движением на железнодорожном транспорте

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	7511
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	-
Профессия по ЕТКС	Дежурный по железнодорожной станции
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
-	-
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории
-	-
Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК	Дежурный по железнодорожной станции

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и
опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Железнодорожные станции, промышленный железнодорожный транспорт
Вредные и опасные условия труда		При работе в помещении: вибрация, шум, перенапряжение, отсутствие или недостаток естественного освещения, электромагнитные волны или блуждающие токи, напряженность труда, нервно-психические перегрузки. При выходе на пути: Движущийся подвижной состав, транспортные средства, механизмы; повышенный уровень шума; повышенный уровень вибрации; повышенная запыленность и загазованность воздуха рабочей зоны; повышенная или пониженная температура воздуха рабочей зоны; повышенная влажность и подвижность воздуха; повышенная напряженность электрического поля; повышенный уровень статического электричества; недостаточная освещенность рабочей зоны в темное время суток; физические перегрузки; нервно-психические перегрузки при выполнении работ на железнодорожных путях во время движения поездов; напряженность и тяжесть труда.
Особые условия допуска к работе		Минимальный возраст приема на работу: 18 лет. Медицинские ограничения: по законодательству Республики Казахстан. Допуск к работе: после медицинского освидетельствования, вводного и первичного инструктажа, прохождения стажировки и сдачи испытаний. Режим работы: в помещении (на внеклассных станциях,1 2,3 класса), в помещении и на открытом воздухе (на станциях 4,5 класса). Режим труда и отдыха: сменный график работы (в дневную смену с 9 до 21 часа, далее через 24 часа в ночную смену с 21 часа до 9 часов и 48 часов отдыха).
Уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	При выполнении должностных обязанностей дежурного по железнодорожной станции: - среднее профессиональное (техническое) образование		без предъявления требований к стажу работы

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта
(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Подготовка к организации движения поездов и маневровой работе. Планирование работы по организации движения поездов и маневровой работе
2	Руководство движением поездов и производством маневровой работы на станции в пределах закрепленного района управления с соблюдением действующих указаний, инструкций, правил и должностных обязанностей.
3	Обеспечение безопасности движения, сохранности перевозимых грузов и охраны труда. Отчет о выполненной работе и подготовка к сдаче дежурства.

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта
(Функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Подвижной состав, станционные пути, стрелочные переводы, устройства сигнализации, централизации, связи и блокировки,	Пульт-табло, компьютеры и оргтехника, радиостанция, фонарь, курбель флажки, система громкоговорящей связи, телефонные средства связи, навесные замки и ключи к ним, тормозные башмаки, настольные журналы и иная техническая документация	1-1) Прием дежурства. Ознакомление с положением на железнодорожных путях и поездной обстановкой. Контроль за наличием инвентаря строгого учета, закреплением вагонов на путях, исправность пульта-табло, устройств сигнализации, централизации, блокировки и связи, пломб на пульте управления, радиостанции, сигнальных принадлежностей и технической документации
			1-2) Получение плана - задания на предстоящую работу
			1-3) Ознакомление с планом работников, участвующих в перевозочном процессе, и их расстановка в обслуживаемом районе станции
2	Подвижной состав, станционные пути, стрелочные переводы, устройства сигнализации, централизации, связи и блокировки,	Пульт-табло, компьютеры и оргтехника, радиостанция, фонарь, курбель флажки, система громкоговорящей связи, телефонные средства связи, навесные замки и ключи к ним, тормозные башмаки, настольные журналы и иная техническая документация	2-1) Выполнение графика движения поездов и плана маневровой работы
			2-2) Оперативное руководство подчиненными работниками, участвующими в рабочем процессе; контроль соблюдения ими трудовой и технологической дисциплины
3	Подвижной состав, станционные пути, стрелочные переводы, устройства сигнализации, централизации, связи и блокировки, Подвижной состав, станционные пути, стрелочные переводы, устройства сигнализации, централизации, связи и блокировки,	Система громкоговорящей связи, телефонные средства связи, радиостанция, компьютеры и оргтехника,	3-1): Отчет о выполнении работы
		Пульт-табло, компьютеры и оргтехника, радиостанция, фонарь, курбель флажки, система громкоговорящей связи, телефонные средства связи, навесные замки и ключи к ним, тормозные башмаки, настольные журналы и иная техническая документация	3-2): Подготовка к сдаче дежурства и сдача дежурства

Таблица 5. Требования к компетенциям дежурного по
железнодорожной станции 4-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по приему смены	Проверка работоспособности устройств сигнализации, централизации, блокировки и связи, заполнение технической документации, контроль закрепления подвижного состава, проверка наличия и расположения подвижного состава на приемоотправочных путях, положение (свободность или занятость) прилегающих перегонов (блок-участков), проверка исправности инструмента, сигнальных принадлежностей, инвентаря строгого учета	Правила технической эксплуатации, инструкция по сигнализации на железных дорогах, инструкция по движению поездов и маневровой работе на железных дорогах Республики Казахстан. Основные правила организации движения и перевозки грузов. Техническо-распорядительный акт станции, технологический процесс работы станции. Рабочее место, спецодежда, инвентарь. Оперативное руководство работой станции и схема подчиненности. Информация о походе поездов. Взаимодействие в работе парков станции и сортировочных устройств. Регламент переговоров, специализация и вместимость путей, порядок нумерации путей и стрелок Нормы и правила закрепления подвижного состава тормозными башмаками и тормозными устройствами. Нормы времени на подачу вагонов. Размещение груза на вагоне. Подвижной состав. Основные неисправности подвижного состава. Знаки, наносимые на кузов (котел) вагона при перевозке опасных грузов. Перевозка негабаритных грузов. Степени негабаритности груза. Маневровая работа в негабаритных местах. Общие меры безопасности при нахождении на железнодорожных путях. Передовые методы и приемы в работе дежурного по станции. Правила ограждения поездов, составов, вагонов, мест препятствий, инструкции о пользовании устройствами сигнализации, централизации, блокировки и связи, нормативно-техническая документация. Нормы освещенности. Правила пользования радиостанциями и сигнальными принадлежностями, громкоговорящей связью. Устройство тормозных башмаков и правила пользования ими, нормы и порядок закрепления, Работа с подвижным составом, требующим особых условий передвижений и постановки в поезда. Порядок приема дежурства. План формирования поездов. Нумерация поездов. Сменное регулировочное задание. Формы поездной и технической документации. Эксплуатационные показатели работы станции.
	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая ограниченную ответственность и определенную степень самостоятельности в подготовке в работе инвентаря строго учета	Содержание в чистоте и исправности радиостанции, сигнальных принадлежностей и средств закрепления подвижного состава
1-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач по приему смены	Знание обслуживаемого района или станции, указаний и распоряжений, касающихся приема и отправления поездов и маневров.
1-3)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат по обеспечению правильной расстановки и согласованности действий работников	Проверка явки на работу работников смены, доклады о состоянии рабочих мест. Обеспечение правильной расстановки и согласованности действий работников, участвующих в операциях по организации движения поездов и маневровой работе.	Основные правила организации движения и перевозки грузов. Техническо-распорядительный акт станции, технологический процесс работы станции. Рабочее место, спецодежда, инвентарь. Оперативное руководство работой станции и схема подчиненности. Информация о походе поездов. Взаимодействие в работе парков станции и сортировочных устройств. Регламент переговоров, специализация и вместимость путей, порядок нумерации путей и стрелок Нормы и правила закрепления подвижного состава тормозными башмаками и тормозными устройствами. Нормы времени на подачу вагонов. Размещение груза на вагоне. Подвижной состав. Основные неисправности подвижного состава. Знаки, наносимые на кузов (котел) вагона при перевозке опасных грузов. Перевозка негабаритных грузов. Степени негабаритности груза. Маневровая работа в негабаритных местах. Общие меры безопасности при нахождении на железнодорожных путях. Передовые методы и приемы в работе дежурного по станции. Правила ограждения поездов, составов, вагонов, мест препятствий, инструкции о пользовании устройствами сигнализации, централизации, блокировки и связи, нормативно-техническая документация. Нормы освещенности. Пользование радиостанцией, громкоговорящей связью. Работа с подвижным составом, требующим особых условий передвижений и постановки в поезда. Порядок приема дежурства. План формирования поездов. Нумерация поездов. Сменное регулировочное задание. Формы поездной и технической документации. Эксплуатационные показатели работы станции.
2-1)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат по ведению графика движения поездов	Ведение графика исполненного движения (для внеклассных,1,2 класса), учет занятости приемо-отправочных путей, журнала движения поездов, журнала диспетчерских распоряжений и другой поездной документации.	Организация технической работы станции. План формирования: (нумерация и индекс поезда; весовые нормы по направлениям; условная длина). График движения поездов. Расписание движения пассажирских и грузовых поездов.
	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат	Контроль правильности выполнения отданных распоряжений по показаниям приборов управления или докладам исполнителей	Сигнальные показания пульта-табло. Регламент переговоров. Инструкции по сигнализации, централизации, блокировки и связи, принципы работы устройств сигнализации, централизации, блокировки и связи.
	Управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия, предполагающая ответственность за качество и реализацию услуг по перевозке	Приготовление маршрутов приема, отправления, пропуска поездов и маневровых передвижений	Правила технической эксплуатации железных дорог Республики Казахстан, Инструкция по сигнализации на железных дорогах Республики Казахстан, Инструкция по движению поездов и маневровой работе на железных дорогах Республики Казахстан, должностные инструкции, Техническо-распорядительный акт станции и приложения к нему и другие инструкции и указания, касающиеся работы дежурного по станции. Организация движения на станциях, маневровые районы, специализация и вместимость путей, порядок нумерации путей и стрелок. Взаимодействие с дежурным по станции другого района, горке, парку. Основные виды маневров. Правила производства маневров. Регламент переговоров. Скорости при маневрах. Основные элементы железнодорожного пути. План и профиль пути. Понятие о габарите приближения строений и подвижного состава. Расстояние между осями путей. Сооружения и устройства сигнализации и связи. Нормирование времени на выполнение маневровых операций. Маневровые сигналы и способы их передачи. Определение свободности пути по показаниям пульта-табло. Приготовление маршрутов. Длина подвижного состава. Устройство пульта управления. Особенности работы в зимних условиях, инструкции по СЦБ и связи, принципы работы устройств сигнализации, централизации, блокировки и связи. Скорость движения подвижного состава. Подход поездов. Перевод стрелок курбелем. Устройство стрелочного перевода и электропривода перевода стрелки. Управление стрелками и сигналами. Рельсовые цепи., фотоэлектрические устройства, измерительные участки, время на приготовление маршрута. Ведение технической документации. Действия в аварийных и нестандартных ситуациях и при производстве ремонтных работ на путях, стрелочных переводах и др. Особенности работы в ночное время, в неблагоприятных погодных условиях. Переносные сигналы остановки, ограждения места препятствия и опасности. Сигнальные указатели и знаки, применяемые в пределах станции, операции по приготовлению маршрутов приема, отправления, пропуска поездов и маневровых передвижений с пульта управления устройствами электрической централизации стрелок или сигналов. Перегонное время хода.
	Управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия, предполагающая ответственность за качество и реализацию услуг по перевозке	Оценка поездной обстановки и фактического положения на станции, принятие оптимальных решений по организации движения поездов и маневровой работе с учетом сложившейся ситуации	Специализация парков и путей станции, вместимость путей, планирование поездной работы, подход поездов, прием, отправление поездов, виды маневровых передвижений, график движения, план формирования, расписание движения, весовые нормы, время на обработку состава, основные неисправности подвижного состава, угрожающие безопасности движения, нормативные документы, передовые методы в работе дежурного по станции, технологические нормы работы станции, взаимодействие с поездным диспетчером Перегонное время хода. Пропускная способность станций и участков.
	Управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия, предполагающая ответственность за качество и реализацию услуг по перевозке	Предъявление составов к техническому и коммерческому осмотру и контроль их готовности к отправлению или расформированию	Локомотивное и вагонное хозяйство. Общие сведения. Организация контроля движения локомотивов. Технологический процесс работы станции. Тормозное оборудование и автосцепное устройство. Ограждение составов. Время на обработку составов. Работа с вагонами при обнаружении технической и коммерческой неисправностей. Работа с пожарными, восстановительными поездами. Особенности работы с пассажирскими поездами. Работа с поездами, имеющими в составе вагоны с номенклатурными грузами. Таможенный досмотр поездов. Пограничный контроль (на межгосударственных стыковых пунктах). Особенности коммерческого осмотра на электрифицированных путях и порядок взаимодействия со смежными службами.
	Управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия, предполагающая ответственность за качество и реализацию услуг по перевозке	Работа в период проведения капитального ремонта путей и других технологических "окон"	Правила технической эксплуатации железных дорог Республики Казахстан, Инструкция по сигнализации на железных дорогах Республики Казахстан, Инструкция по движению поездов и маневровой работе на железных дорогах Республики Казахстан. Организация движения поездов по временным схемам при производстве путевых работ Порядок ограждения места работ. Формы записей при проведении капитального ремонта путей и технологических «окон». Порядок выдачи предупреждений. Порядок запирания стрелок на висячие замки. Регламент переговоров.
	Управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия, предполагающая ответственность за качество и реализацию услуг по перевозке	Действия в нестандартных и аварийных ситуациях	Инструкции по действию в аварийных и нестандартных ситуациях, меры по ликвидации последствий аварий, схода, течи опасного груза и др. Работа с восстановительными и пожарными поездами. Регламент переговоров. Приготовление маршрутов. Схема оповещения. Работа в неблагоприятных метеорологических условиях. Правил перевозок опасных грузов. Перевозка негабаритных грузов.
	Управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия, предполагающая ответственность за качество и реализацию услуг по перевозке	Порядок работы с локомотивными бригадами касательно пропуска поездов и производстве маневровой работы. Передача указаний и регистрируемых приказов, доведение плана предстоящей работы локомотивным бригадам.	Инструкция по взаимодействию и соблюдению регламента переговоров между дежурным по станции и машинистами локомотивов.
	Управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия, предполагающая ответственность за качество и реализацию услуг по перевозке	Предъявление составов к техническому и коммерческому осмотру и контроль их готовности к отправлению или расформированию	Локомотивное и вагонное хозяйство. Общие сведения. Организация контроля движения локомотивов. Технологический процесс работы станции. Тормозное оборудование и автосцепное устройство. Ограждение составов. Время на обработку составов. Работа с вагонами при обнаружении технической и коммерческой неисправностей. Работа с пожарными, восстановительными поездами. Особенности работы с пассажирскими поездами. Работа с поездами, имеющими в составе вагоны с номенклатурными грузами. Таможенный досмотр поездов. Пограничный контроль (на межгосударственных стыковых пунктах). Особенности коммерческого осмотра на электрифицированных путях и порядок взаимодействия со смежными службами.
	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат	Соблюдение регламента переговоров	Регламент переговоров. Нормативные документы. Регистраторы переговоров.
2-2)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат по руководству передвижениями локомотивов	Руководство движением поездных и маневровых локомотивов	Правила технической эксплуатации железных дорог Республики Казахстан, Инструкция по сигнализации на железных дорогах Республики Казахстан, Инструкция по движению поездов и маневровой работе на железных дорогах Республики Казахстан, должностные инструкции, Техническо-распорядительный станции и приложения к нему и другие инструкции и указания, касающиеся работы дежурного по станции, технологический процесс работы станции. Организация движения на станциях, маневровые районы, особенности локомотивного парка, специализацию и вместимость путей, порядок нумерации путей и стрелок. Взаимодействие с дежурным по парку, горке. Регламент переговоров. Основные виды маневров. Правила производства маневров. Скорости при маневрах. План и профиль пути. Нормирование времени на выполнение маневровых операций. Приготовление маршрутов. Весовые нормы. Длина подвижного состава. Особенности работы в зимних условиях. Работа с подвижным составом, требующим особых условий передвижений. Выдача предупреждений и бланков.
	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач	Закрепление и ограждение составов и вагонов, стоящих на путях, тормозными башмаками и изъятие их из-под вагонов (дежурные по станции 2-5 класса)	Нормы и правила закрепления подвижного состава тормозными башмаками, места хранения башмаков и их содержание, правила установки и снятия тормозных башмаков с рельсов, устройство и эксплуатация тормозных башмаков и приспособлений, план и профиль путей, Техническо-распорядительный акт станции. Ограждение путей и закрепление вагонов тормозными башмаками. Типы вагонов. Знаки и надписи на вагонах. Специальный подвижной состав и правила его закрепления.. Технические характеристики подвижного состава. Регламент переговоров. Безопасные методы и приемы труда. Устройство сбрасывающих остряков. Ограждение путей. Устройство ручного тормоза вагона и рессорного подвешивания. Влияние ветровой нагрузки на устойчивость вагонов. Переносные сигналы остановки, ограждения места препятствия и опасности. Сигнальные указатели и знаки, применяемые в пределах станции.
	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат	Передача распоряжений на приготовление маршрутов работникам исполнительных постов	Знание схемы станции, техническо-распорядительный акт станции, технологический процесс работы станции, регламент переговоров
	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат	Оформление и выдача предупреждений, разрешений; передача приказов на прием и отправление поездов	Правила технической эксплуатации железных дорог Республики Казахстан, Инструкция по сигнализации на железных дорогах Республики Казахстан, Инструкция по движению поездов и маневровой работе на железных дорогах Республики Казахстан, порядок выдачи предупреждений, взаимодействие со смежными службами по вопросам движения поездов по станциям и участкам в условиях нормальной работы и нестандартных и чрезвычайных ситуациях. Пропуск специального подвижного состава, нарушение средств связи, введение новых средств связи.
	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат	Формирование, расформирование поездов на станции, отцепка-прицепка вагонов от сборно-участковых поездов	Правила технической эксплуатации железных дорог Республики Казахстан, Инструкция по сигнализации на железных дорогах Республики Казахстан, Инструкция по движению поездов и маневровой работе на железных дорогах Республики Казахстан, план формирования, нумерация поездов, приготовление маршрутов, виды маневровой работы, регламент переговоров. Закрепление поездов и групп вагонов. Натурный лист поезда.
	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат	Передача указаний и регистрируемых приказов, доведение плана предстоящей работы локомотивным бригадам.	Формы приказов, в том числе, регистрируемых. Регламент переговоров.
	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат	Контроль за соблюдением требований охраны труда, электро и пожаробезопасности, находящихся в подчинении работников	Правила технической эксплуатации железнодорожного транспорта и инструкции, обеспечивающие безопасность движения. Особенности работы в различных условиях (в зимний период, в ночное время, при неблагоприятных климатических условиях и т.д.). Маневровая работа в негабаритных местах. Основные элементы железнодорожного пути. План и профиль пути. Понятие о габарите приближения строений и подвижного состава. Расстояние между осями путей. Сооружения и устройства сигнализации и связи. Сигналы и выполнение их требований. Виды связи: телефонная, радиосвязь, громкоговорящая парковая оповестительная. Устройство и порядок использования. Сооружение устройств электроснабжения общие требования промышленной безопасности, правила и инструкция по безопасности и охране труда. Производственный травматизм и его профилактика. Требования техники безопасности при выполнении маневровых работ. Содержание территории и производственных помещений станций. Пожарная безопасность. Электробезопасность. Сигналы, команды и объявления по радиосвязи, парковой связи в процессе работы. Порядок сдачи дежурства. Правила производственной санитарии и гигиены труда
	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат	Контроль закрепления составов. Ограждение составов и вагонов, стоящих на путях, тормозными башмаками и изъятие их из-под вагонов	Нормы и правила закрепления подвижного состава тормозными башмаками, места хранения башмаков и их содержание, правила установки и снятия тормозных башмаков с рельсов, устройство и эксплуатация тормозных башмаков и приспособлений, план и профиль путей, Техническо-распорядительный акт станции. Местные инструкции в данном маневровом районе. Ограждение путей и закрепление вагонов тормозными башмаками. Типы вагонов. Знаки и надписи на вагонах. Специальный подвижной состав и правила его закрепления. Технические характеристики подвижного состава. Регламент переговоров. Безопасные методы и приемы труда. Устройство башмакосбрасывателя и сбрасывающих остряков. Устройство стационарных упоров для закрепления вагонов. Ограждение путей. Устройство ручного тормоза вагона и рессорного подвешивания. Влияние ветровой нагрузки на устойчивость вагонов. Переносные сигналы остановки, ограждения места препятствия и опасности. Сигнальные указатели и знаки, применяемые в пределах станции.
	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат	Организация маневровой работы по подаче-уборке вагонов на/с подъездные пути	Местная инструкция об обслуживании подъездного пути, регламент переговоров, технологическое взаимодействие с составителем поездов и локомотивной бригадой.
	Управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия, предполагающая ответственность за качество и реализацию услуг по перевозке	Планирование подвязки локомотивов и локомотивных бригад к транзитным грузовым поездам и поездам своего формирования. Контроль выхода на контрольный пост локомотивов и заезд их в депо.	Локомотивное и вагонное хозяйство. Общие сведения. Организация контроля движения локомотивов. Технологический процесс работы станции. График работы локомотивных бригад. График движения поездов. Нумерация поездов. Назначение поездов по плану формирования. Время работы локомотива и локомотивных бригад. Режим труда и отдыха локомотивных бригад. Нумерация локомотивов.
3-1)	Исполнительско-управленческая деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации нормы подчиненными работниками, ответственность за результат	Доклад о проделанной работе руководству станции и поездному диспетчеру	Формы докладов, регламент переговоров, планирование работы станции, показатели работы станции
	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач	Оказание первой помощи пострадавшим	Порядок и правила оказания первой помощи пострадавшим
3-2)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предполагающая самостоятельное планирование, ответственность за выполнение поставленных задач	Заполнение технической документации, передача инвентаря строгого учета, ознакомление вступающего на работу дежурного с обстановкой на станции и с первоочередными задачами	Основные правила организации движения и перевозки грузов. Техническо-распорядительный акт станции, технологический процесс работы станции. Рабочее место, спецодежда, инвентарь. Оперативное руководство работой станции и схема подчиненности. Информация о походе поездов. Взаимодействие в работе парков станции и сортировочных устройств. Регламент переговоров, специализация и вместимость путей, порядок нумерации путей и стрелок Нормы и правила закрепления подвижного состава тормозными башмаками и тормозными устройствами. Нормы времени на подачу вагонов. Размещение груза на вагоне. Подвижной состав. Основные неисправности подвижного состава. Знаки, наносимые на кузов (котел) вагона при перевозке опасных грузов. Перевозка негабаритных грузов. Степени негабаритности груза. Маневровая работа в негабаритных местах. Общие меры безопасности при нахождении на железнодорожных путях. Передовые методы и приемы в работе дежурного по станции. Правила ограждения поездов, составов, вагонов, мест препятствий, инструкции о пользовании устройствами СЦБ и связи, нормативно-техническая документация. Нормы освещенности. Пользование радиостанцией, громкоговорящей связью. Работа с подвижным составом, требующим особых условий передвижений и постановки в поезда. Порядок приема дежурства. План формирования поездов. Нумерация поездов. Сменное регулировочное задание. Формы поездной и технической документации.

Приложение 5
к профессиональному стандарту
Организация перевозок и управление
движением на железнодорожном транспорте

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	8312
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 52, раздел: Железнодорожный транспорт и метрополитен
Профессия по ЕТКС	Дежурный стрелочного поста
Квалификационный уровень ОРК	Разряды по ЕТКС
2	2-4
Квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих
Квалификационный уровень ОРК	Категории
Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций
Квалификационный уровень ОРК	Категории

Таблица 2.Требования к условиям труда, образованию и
опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Железнодорожная станция
Вредные и опасные условия труда		Движущийся подвижной состав, транспортные средства, механизмы; повышенный уровень шума; повышенный уровень вибрации; повышенная запыленность и загазованность воздуха рабочей зоны; повышенная или пониженная температура воздуха рабочей зоны; повышенная влажность и подвижность воздуха; повышенная напряженность электрического поля; повышенный уровень статического электричества; недостаточная освещенность рабочей зоны в темное время суток; физические перегрузки.
Особые условия допуска к работе		Минимальный возраст приема на работу: 18 лет. Медицинские ограничения: по законодательству Республики Казахстан. Допуск к работе: после медицинского освидетельствования, вводного и первичного инструктажа, прохождения обучения и сдачи испытаний, стажировки. Режим работы: на открытом воздухе Режим труда и отдыха: в дневную смену с 9 до 21 часа, далее через 24 часа в ночную смену с 21 часа до 9 часов и 48 часов отдыха. Профессия требует большой выносливости и крепкого здоровья.
Уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
2	Профильное образование в рамках 12-летней школы. Базовые знания о предмете труда, средствах и способах достижения результата при выполнении простых типовых задач, о рефлексии исполнительской деятельности.		не требуется

Таблица 3. Перечень единиц профессионального стандарта
(трудовых функций профессии)

№ трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Прием дежурства на закрепленном стрелочном посту
2	Участие в приеме, отправлении поездов, маневровой работе с обязательным условием обеспечения безопасности движения поездов, личной безопасности работников, исправности стрелочного перевода и железнодорожных путей.
3	Содержание в исправном состоянии стрелочных переводов, закрепленных за постом. Сдача дежурства на закрепленном стрелочном посту

Таблица 4. Описание единиц профессионального стандарта
(Функциональная карта)

№ трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Стрелочный пост	Принадлежности, необходимые для работы по приему, отправлению поездов и производства маневровой работы на закрепленном посту стрелочных переводов. Фонарь, свисток, флажки, система громкоговорящей связи, телефонные средства связи, тормозные башмаки	1-1) Пройти предсменный, целевой инструктаж по охране труда и по безопасности движения; ознакомиться с путевым положением на станционных путях, планом предстоящей работы, с мерами по его выполнению через сменного дежурного по станции (далее - ДСП); принять от сдающей смены наличие на рабочем месте и исправность инструментов, сигнальных принадлежностей и тормозные башмаки на стеллаже расположенные возле стрелочного поста, свериться с записью сдающей смены в «Журнале учета тормозных башмаков» формы ДУ-67 и в «Журнале приема, сдачи смены»; о результатах приема дежурства и готовности к работе доложить дежурному по станции.
			1-2) Осмотреть все стрелочные переводы, входящие в его пост, и убедиться в их исправности. Убедиться в том, что поезда и вагоны, стоящие на станционных путях, не выходят за предельные столбики, сцеплены между собой, надежно закреплены от ухода тормозными башмаками
			1-3) Получить от старшего дежурного или дежурного стрелочного поста, сдающего дежурство, информацию о распоряжениях дежурного по станции, касающихся приема, отправления поездов и маневровой работы.
2	Подвижной состав, границы железнодорожного пути, обозначенные в ТРА станции	Принадлежности, необходимые для работы по приему, отправлению поездов и производства маневровой работы на закрепленном посту стрелочных переводов. Фонарь, свисток, флажки, система громкоговорящей связи, телефонные средства связи	2-1) Точно и своевременно приготовить маршрут приема, отправления поезда или для производства маневровой работы путем перевода стрелок в требуемом положении, доложить о готовности маршрута дежурному по станции
			2-2) При проходе прибывающего или отправляемого поезда старший дежурный и дежурный стрелочного поста обязаны обращать внимание на состояние подвижного состава, правильность положения груза на открытом подвижном составе, наличие предусмотренных сигналов и других обстоятельств, представляющих потенциальную угрозу для безопасности движения; о замеченных недостатках немедленно сообщать дежурному по станции, а в случаях, угрожающих безопасности движения или жизни людей, принимать меры к остановке поезда.
			2-3) В случае пропуска поезда по главному пути без остановки на станции дежурный стрелочного поста провожает поезд в светлое время суток - со свернутым желтым флагом, в темное - с прозрачно-белым огнем ручного фонаря, в случае пропуска поезда по боковому пути без остановки или при приеме поезда на боковой путь с остановкой на станции в светлое время суток - с развернутым желтым флагом, в темное - с желтым огнем ручного фонаря. Поезда, отправляющиеся со станции, старший дежурный и дежурный стрелочного поста во всех случаях провожают: в светлое время суток - со свернутым желтым флагом, в темное - с прозрачно-белым огнем ручного фонаря.
3	Стрелочные переводы, закрепленные за постом.	Необходимые принадлежности для содержания стрелочных переводов.	3-1) Содержать стрелки, входящие в стрелочный пост, в чистоте, закреплять ослабшие болты, добивать костыли, своевременно удалять со стрелочного перевода снег, лед, грязь, песок и мусор, тщательно смазывать все трущиеся части и, особенно, стрелочные подушки под остряками.
			3-2) Содержать в исправном состоянии и в установленном количестве (согласно описи) инструменты и материалы, необходимые для обслуживания и содержания стрелочных переводов
			3-3) Сдать принимающей смене на рабочем месте исправные инструменты, сигнальные принадлежности и тормозные башмаки; о результатах сдачи дежурства доложить дежурному по станции.

Таблица 5. Требования к компетенциям дежурного стрелочного
поста 2-го уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1) 1-2) 1-3)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая ограниченную ответственность за готовность к приготовлению маршрутов для приема, отправления поездов и маневровой работы на железнодорожной станции в пределах закрепленного поста и определенную степень самостоятельности	Работы с сигнальными принадлежностями, работы с документацией, работы с механизмами стрелочного перевода, выполнения указаний от старшего дежурного стрелочного поста в ином случае от дежурного по станции.	Правила технической эксплуатации железных дорог Республики Казахстан, Инструкция по сигнализации на железных дорогах Республики Казахстан, Инструкция по движению поездов и маневровой работе на железных дорогах Республики Казахстан, Правил техники безопасности и охраны труда, должностной инструкции дежурного стрелочного поста, инструкцию о порядке учета, выдачи, хранения тормозных башмаков
2-1) 2-2) 2-3)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая ответственность за правильное приготовление маршрутов для приема, отправления поездов, производства маневровой работы и определенную степень самостоятельности	Перевода нецентрализованной стрелки, приготовления маршрута приема или отправления поезда и производства маневровой работы на станции, закрепления подвижного состава тормозными башмаками, работы с сигнальными принадлежностями, техники безопасности и охраны труда.	Механизмов стрелочных переводов, инструкций дежурного стрелочного поста, Техническо-распорядительный акт станции, Правил техники безопасности и охраны труда, инструкцию о порядке учета, выдачи, хранения тормозных башмаков и устройств для закрепления вагонов, правила технической эксплуатации железных дорог Республики Казахстан, инструкцию по движению поездов и маневровой работе на железных дорогах Республики Казахстан, инструкцию по сигнализации на железных дорогах Республики Казахстан, правила перевода и запирания нецентрализованных стрелок при приготовлении маршрутов приема, отправления, пропуска поездов и производства маневровой работы, правил техники безопасности и охраны труда.
3-1) 3-2) 3-3)	Исполнительская деятельность по реализации нормы под руководством, предусматривающая ответственность за исправное содержание стрелочных переводов, закрепленных за постом.	Работы с механизмами стрелочного перевода, работы с сигнальными принадлежностями.	Правил техники безопасности и охраны труда, механизмов стрелочных переводов, должностной инструкции дежурного стрелочного поста.

5. Виды сертификатов, выдаваемых на основе настоящего
профессионального стандарта

6. Разработчики профессионального стандарта

PRC «Career-Holdings»

7. Лист согласования

Название организации	Дата согласования
Отраслевой совет по развитию технического и профессионального образования и подготовке кадров Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан

8. Экспертиза и регистрация профессионального стандарта

Настоящий профессиональный стандарт зарегистрирован ___________
_______________________________________________________________
Внесен в Реестр профессиональных стандартов рег. № ____________
Письмо (протокол) № ___________ Дата ______________________