"Темір жол көлігінде тасымалдауды ұйымдастыру және қозғалысты ұйымдастыру" кәсіби стандартын бекіту туралы

Күшін жойған

Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің 2013 жылғы 26 қыркүйектегі № 753 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 18 қарашада № 8911 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің м.а. 2016 жылғы 25 ақпандағы № 224 бұйрығымен

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Инвестициялар және даму министрінің м.а. 25.02.2016 № 224 бұйрығымен.

Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 15 мамырдағы Еңбек кодексінің 138-5-бабының 1-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған «Темір жол көлігінде тасымалдауды ұйымдастыру және қозғалысты ұйымдастыру» кәсіби стандарты бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің Кадр және әкімшілік жұмыс департаменті (Е.Е. Хасенов):
1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде
заңнамада белгіленген тәртіппен мемлекеттік тіркелуін;
2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін, бұқаралық ақпараттар құралдарында ресми жариялануын, соның ішінде Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің интернет-ресурсында және Қазақстан Республикасы Мемлекеттік органдарының интранет-порталында орналастыруды;
3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін бес жұмыс күні ішінде мемлекеттік тіркеу туралы және бұқаралық ақпарат құралдарында жариялауға жіберу туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.
3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылауды өзіме қалдырамын.
4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министрі А. Жұмағалиев

«КЕЛІСІЛДІ»
Қазақстан Республикасының
Еңбек және халықты әлеуметтік
қорғау министрі
________________ Т. Дүйсенова
2013 жылғы 11 қазан

Қазақстан Республикасы
Көлік және коммуникация министрінің
2013 жылғы 26 қыркүйектегі
№ 753 бұйрығымен бекітілген

«Темір жол көлігімен тасымалдауды ұйымдастыру және қозғалысты
басқару» кәсіптік стандарты

1. Жалпы ережелер

1. Кәсіби стандарт (бұдан әрі - КС):
еңбек нарығының қазіргі заман қажеттілігіне жауап беретін біліктілік талаптарын жаңартуға, кәсіби қызметтің мазмұнына бірыңғай талаптарды анықтауға;
қызметкерлерді басқару саласында кең шеңбердегі міндеттерді шешуге;
білім беру стандарттарын, оқу жоспарларын, модульдік оқу бағдарламаларын әзірлеуге, сонымен қатар тиісті оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге;
кәсіби даярлықтарын бағалауды жүргізуге және мамандардың біліктілік сәйкестігін растауға арналған;
2. Кәсіби стандарттардың негізгі қолданушылары:
білім беру ұйымдарының түлектері, қызметкерлер;
ұйымдардың басшылары мен қызметкерлері, ұйымдардың қызметкерлерді басқару бөлімшелерінің басшылары мен мамандары;
білім беру бағдарламаларын әзірлейтін мамандар;
кәсіптік даярлықтарын бағалау және біліктілік сәйкестігін растау саласындағы мамандар.
3. Кәсіби стандарттардың негізінде қызметтің, лауазымның, біліктілікті арттырудың, қызметкерлерді аттестаттаудың, еңбекті ынталандыру жүйесінің және т.б. функционалдық модельдеріне қатысты ішкі, корпоративтік стандарттары әзірленуі мүмкін.
4. Осы кәсіби стандартта келесі терминдер мен анықтамалар қолданылады:
1) біліктілік – қызметкердің белгілі бір қызмет түрі шеңберінде еңбек міндеттерін сапалы орындауға дайын болуы;
2) біліктілік деңгейі – күрделілігі, еңбек қызметінің стандарттан басқа болуы, жауапкершілігі және дербестігі бойынша сараланатын қызметкерлер құзыреттілігіне қатысты талаптар жиынтығы;
3) еңбек қызметінің түрі – кәсіптік қызметтің негізгі және қосалқы функцияларды іске асыруды көздейтін құрамдас бөлігі;
4) еңбек функциясы – еңбек үдерісінің бір немесе бірнеше міндеттерін шешуге бағытталған өзара байланысты іс-қимылдар жиынтығы;
5) еңбек мәні - белгілі бір еңбек құралдарының көмегімен өнім жасау мақсатында қызметкердің іс-қимылы бағытталатын зат;
6) еңбек құралы – қызметкердің еңбек мәнін бастапқы күйден өнімге айналдыру үшін пайдаланатын құралдары;
7) жұмыс (кәсіп) тобы – жұмыстың ұқсас түрлерін біріктіретін кәсіби жұмыстар саласы;
8) кәсіптік қызмет саласы – біріккен ортақ негізі бар және оларды орындау үшін ұқсас құзыреттер жинағы бар сала қызметі түрлерінің жиынтығы негізгі және қосалқы функцияларды іске асыруды көздейтін сала қызметінің бір бөлігі;
9) кәсіп – арнайы дайындықтың, жұмыс тәжірибесінің нәтижесінде пайда болған арнайы теориялық білім мен практикалық дағдылар кешенін білуді талап ететін еңбек қызметінің түрі;
10) кәсіптік стандарт бірлігі – осы қызмет түрі үшін тұтас, аяқталған, дербес және маңызды болып табылатын нақты еңбек функциясының ашық сипаттамасынан тұратын кәсіптік стандарттың құрылымдық элементі;
11) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі және тәжірибесін қолдану қабілеті;
12) лауазым – ұйымның ұйымдастырушылық-әкімшілік жүйесіндегі функционалдық орын;
13) міндет – нақты бір еңбек мәндері мен құралдарын пайдалана отырып еңбек функциясын іске асырумен байланысты іс-қимыл жиынтығы;
14) сала - бір типті өнім құруда, өндіріс технологиясы, жұмыс істейтіндердің негізгі қорлары мен кәсіптік дағдыларында ортақ мақсаты бар кәсіпорындар мен ұйымдардың жиынтығы;
15) салалық біліктілік шеңбері – салада құпталатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдалған сипаттамасы;
16) ұлттық біліктілік шеңбері – еңбек нарығында құпталатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдалған сипаттамасы;
17) функционалдық карта – әр түрлі кәсіптік қызметтер саласында немесе шеңберінде белгіленген, қызметкер орындайтын қызмет түрлерінің, атқарымдары мен міндеттерінің құрылымданған сипаттамасы.
5. Осы кәсіби стандартта мынадай қысқартулар пайдаланылады:
КҚ – кәсіптік қызмет;
ҚТ – қызмет түрі;
КС – кәсіби стандарт;
ҰБШ – Ұлттық біліктілік шеңбері;
СБШ – Салалық біліктілік шеңбері;
БТБА – Жұмыс және жұмысшылар кәсіптерінің Бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамасы;
ҚР МЖ 01-99 – «Қызметтердің жіктеуіші» 01-99 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші;
ҮБС - Басшылардың, мамандардың және басқа да қызметшілері лауазымдарының Үлгілік біліктілік сипаттамалары;
Ф – функциялар;
М – Міндеттер.

2. Кәсіби стандарттың паспорты

6. Экономикалық қызметтің түрі (кәсіптік қызмет саласы): Темір жол көлігімен тасымалдауды ұйымдастыру және қозғалысты басқару.
7. Экономикалық қызмет түрінің (кәсіптік қызмет саласының) негізгі мақсаты: тасымалдарды ұйымдастыру және көліктегі қозғалысты басқару.
Кәсіби стандарт «Темір жол көлігімен тасымалдауды ұйымдастыру және қозғалысты басқару» кәсіптік қызмет саласында еңбек мазмұнына, сапасына, жағдайына, қызметкердің біліктілігі мен құзыреттеріне қойылатын талаптарды айқындайды.
8. Еңбек қызметінің түрлері, кәсіптер, біліктілік деңгейлері осы КС 1-қосымшасында көрсетілді.
Стандарт талаптары осы саланың мынадай қызмет түрлері мен кәсіптеріне қатысты қолданылады: пойыз құрастырушысы (пойыз құрастырушысының көмекшісі, пойыз құрастырушысы), станциялық орталықтандыру бекетінің кезекшісі, темір жол станциясының кезекшісі, жолды бұру бекетінің кезекшісі.

3. Еңбек қызмет түрлерінің (кәсіп) карточкаласы

Параграф 1. Пойыз құрастырушысы (пойыз құрастырушысының
көмекшісі)

9. СБШ – 2, 3 бойынша біліктілік деңгейі.
10. Мүмкін болатын лауазым атауы: пойыз құрастырушысы (пойыз құрастырушысының көмекшісі).
11. «Пойыз құрастырушысы (пойыз құрастырушысының көмекшісі)» кәсібі субъектіні маневрлік жұмыстарды атқару сияқты негізгі функцияларды жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.
Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 2-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілді.
12. Пойыз құрастырушысының (пойыз құрастырушысының көмекшісіне) еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 2-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілді.
13. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы КС 2-қосымшасының 3-кестесінде көрсетілді.
14. Пойыз құрастырушысы (пойыз құрастырушысының көмекшісі) орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы КС 2-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілді.
15. Пойыз құрастырушысының (пойыз құрастырушысының көмекшісіне) құзыреттеріне қойылатын талаптар осы КС 2-қосымшасының 5 және 6-кестелерінде көрсетілді.

Параграф 2. Станциялық орталықтандыру бекетінің кезекшісі

16. СБШ – 4 бойынша біліктілік деңгейі.
17. Мүмкін болатын лауазым атауы: станциялық орталықтандыру бекетінің кезекшісі, темір жол станциясының кезекшісі.
18. «Станциялық орталықтандыру бекетінің кезекшісі, темір жол станциясының кезекшісі» кәсібі субъектіні бекітілген аудан шегіндегі станцияларда пойыз қозғалысын ұйымдастыру және маневрлік жұмыстарды орындау, қолданыстағы нұсқауларды, нұсқаулықтарды, ережелер мен лауазымдық нұсқаулықтарды орындай отырып басқару негізгі функцияларды жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.
Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 3-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілді.
19. Станциялық орталықтандыру бекетінің кезекшісінің, темір жол станциясының кезекшісінің еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 3-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілді.
20. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы КС 3-қосымшасының 3-кестесінде көрсетілді.
21. Станциялық орталықтандыру бекетінің кезекшісінің, темір жол станциясының кезекшісінің орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы КС 3-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілді.
22. Станциялық орталықтандыру бекетінің кезекшісінің, темір жол станциясының кезекшісінің құзыреттеріне қойылатын талаптар осы КС 3-қосымшасының 5-кестесінде көрсетілді.

Параграф 3. Темір жол станциясының кезекшісі

23. СБШ – 4 бойынша біліктілік деңгейі.
24. Мүмкін болатын лауазым атауы: темір жол станциясының кезекшісі.
25. «Темір жол станциясының кезекшісі» кәсібі субъектіні бекітілген аудан шегіндегі станцияларда пойыз қозғалысын ұйымдастыру және маневрлік жұмыстарды орындау, қолданыстағы нұсқауларды, нұсқаулықтарды, ережелер мен лауазымдық нұсқаулықтарды орындай отырып басқару негізгі функцияларды жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.
Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 4-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілді.
26. Темір жол станциясының кезекшісінің еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 4-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілді.
27. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы КС 4-қосымшасының 3-кестесінде көрсетілді.
28. Темір жол станциясының кезекшісінің орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы КС 4-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілді.
29. Темір жол станциясының кезекшісінің құзыреттеріне қойылатын талаптар осы КС 4-қосымшасының 5-кестесінде көрсетілді.

Параграф 4. Жолды бұру бекетінің кезекшісі

30. СБШ – 4 бойынша біліктілік деңгейі.
31. Мүмкін болатын лауазым атауы: жолды бұру бекетінің кезекшісі.
32. Жолды бұру бекетінің кезекшісі» кәсібі субъектіні бекітілген аудан шегіндегі станцияларда пойыз қозғалысын ұйымдастыру және маневрлік жұмыстарды орындау, қолданыстағы нұсқауларды, нұсқаулықтарды, ережелер мен лауазымдық нұсқаулықтарды орындай отырып басқару негізгі функцияларды жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және істей алуға міндеттейді.
Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 5-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілді.
33. Жолды бұру бекетінің кезекшісінің еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 5-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілді.
34. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі осы КС 5-қосымшасының 3-кестесінде көрсетілді.
35. жолды бұру бекетінің кезекшісінің орындайтын еңбек іс-әрекеттері және кәсіби стандарттың бірлігін сипаттайтын функционалдық картасы осы КС 5-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілді.
36. Жолды бұру бекетінің кезекшісінің құзыреттеріне қойылатын талаптар осы КС 5-қосымшасының 5-кестесінде көрсетілді.

Темір жол көлігімен тасымалдауды
ұйымдастыру және қозғалысты басқару
кәсіби стандартына
1-қосымша

1-Кесте. Еңбек қызметінің түрлері, кәсіптер, біліктілік деңгейлері

Реттік №	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының бағыттары ескерілген кәсіп атауы	01-2005 ҚР МС сәйкес кәсіп атауы	СБШ сәйкес біліктілік деңгейі
1	Темір жол көлігінде маневрлік жұмыс істеу	Пойыз құрастырушысы көмекшісі	Пойыз құрастырушысы	2
		Пойыз құрастырушысы		3
2	Жеке бір бекет аумағында пойыз қозғалысын ұйымдастыру	станциялық орталықтандыру бекетінің кезекшісі	станциялық орталықтандыру бекетінің кезекшісі	4
3	Жеке бір бекет аумағында пойыз қозғалысын ұйымдастыру	темір жол станциясының кезекшісі	темір жол станциясының кезекшісі	4
4	Пойыз қозғалысын ұйымдастыру, маневрлік жұмыстарға қатысу	жолды бұру бекетінің кезекшісі	жолды бұру бекетінің кезекшісі	2

Темір жол көлігімен тасымалдауды
ұйымдастыру және қозғалысты басқару
кәсіби стандартына
2-қосымша

1-Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

«Қызметтердің жіктеуіші» 01-99 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші (ҚР МЖ 01-99)
Базалық топ	7511
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	52-шығарылым, «Темір жол көлігі және метрополитен» бөлімі
БТБА бойынша кәсіп	Пойыз құрастырушысының көмекшісі	Пойыз құрастырушысы
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
2	2-6	-
3	-	3-5

2-Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Темір жол станциясы және кіріс жолдар, өнеркәсіптік темір жол
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		Қозғалыстағы жылжымалы құрам, көлік құралдары, механизмдер; жұмыс орнының жер бетінен биіктікте орналасуы; жоғары шу деңгейі; жоғары вибрация деңгейі; жұмыс аймағының өте шаң-тозаңды болуы және ауаның газдануы; жұмыс аймағы ауасының жоғары немесе төмен температурасы; ауаның шамадан тыс ылғалдығы және қозғалмалылығы; электр өрісінің жоғары кернеулілігі; статикалық электр қуатының жоғары деңгейі; тәуліктің қараңғы кезіндегі жұмыс аймағының жеткіліксіз жарықтандырылуы; физикалық артық жүктеме; пойыз қозғалысы кезінде темір жолдарда жұмыстарды орындау барысындағы жүйке-психикалық жүктемелер; қауырт және ауыр еңбек.
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше шарты		Жұмысқа қабылданатын ең төменгі жас мөлшері: 18 жас. Ер адам істейтін жұмыс, себебі төзімділікті, күшті денсаулықты, дене күшін талап етеді. Медициналық шектеулер: Қазақстан Республикасының заңдары бойынша Жұмысқа рұқсат беру: дәрігерлік куәландырудан өту, кіріспе және алғашқы нұсқамадан өту, оқу және сынақ тапсыру, сынақ мерзімінен өту. Жұмыс тәртібі: далада Еңбек және демалыс тәртібі: сағат 9-дан 21-ге дейін күндізгі ауысымда, одан кейін сағат 21-ден 9-ға дейін түнгі ауысымда және 48 сағат демалыс
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2	Жалпы орта немесе кәсіптік-техникалық білім. Тікелей өндірісте кәсіптік даярлау немесе оқыту орталығы базасындағы немесе арнайы ұйымдастырылған қысқа мерзімді курстар немесе жұмыс орнында оқыту, жетекшінің нұсқама беруі		Талап етілмейді
3	Жалпы орта немесе кәсіптік-техникалық білім. Тікелей өндірісте кәсіптік даярлау немесе оқыту орталығы базасындағы немесе арнайы ұйымдастырылған қысқа мерзімді курстар немесе жұмыс орнында оқыту, жетекшінің нұсқама беруі		Талап етілмейді

3-Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі
(кәсіптің еңбек функциялары)

Еңбек функциясының №	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Маневрлік жұмыстарға даярлық
2	Маневрлік жұмыстарды атқару
3	Қозғалыс қауіпсіздігін, тасымалданатын жүктердің және еңбек қорғау талаптарының сақталуын қамтамасыз ету

4-Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі
(функционалдық карта)

Еңбек функцияларының №	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Жылжымалы құрам, сұрыптау төбешігі, жанама жолдар, жолды бұру тетігі, сигнал беру, орталықтандыру және блокадалау құрылғылары, теміржолдар, сонымен бірге кірме жолдар	Маневрлік локомотив, радиостанция, шам, ысқырық, жалаушалар, тежегіш башмақтар, вагондардың тіркеуін ағытуға арналған вилка, дауыс зорайтқыш байланыс жүйесі, телефон байланыс құралдары	1-1) Кезекшілікті қабылдап алу. Маневрлік жұмыстарға тапсырма алу
			1-2) Маневрге қатысушы барлық қызметкерлерді маневрлік жұмыстарды орындау жоспарымен және тәсілдерімен таныстыру. Маневрге қатысушыларды орналастыру
2	Жылжымалы құрам, сұрыптау төбешігі, жанама жолдар, жолды бұру тетігі, сигнал беру, орталықтандыру және блокадалау құрылғылары, теміржолдар, сонымен бірге кірме жолдар	Маневрлік локомотив, радиостанция, шам, ысқырық, жалаушалар, дауыс зорайтқыш байланыс жүйесі	2-1) Вагон құрамдары мен топтарын құрастыру-ажырату
			2-2) Вагондарды тиеу-түсіру және басқа мамандандырылған жолдарға кіргізу
3	Жылжымалы құрам, сұрыптау төбешігі, жанама жолдар, жолды бұру тетігі, сигнал беру, орталықтандыру және блокадалау құрылғылары, теміржолдар, сонымен бірге кірме жолдар	Радиостанция, шам, ысқырық, жалаушалар, тежегіш башмақтар, вагондардың тіркеуін ағытуға арналған вилка, дауыс зорайтқыш байланыс жүйесі, телефон байланыс құралдары	3-1) Маневрлік жұмыстардың орындалғаны туралы есеп беру. Кезекшілікті өткізу.

5-Кесте. СБШ 2-деңгейі пойыз құрастырушысы көмекшісінің құзыретіне
қойылатын талаптар

Міндеттердің шифры	Жеке және кәсіптік құзыреттері	Дағдылары мен біліктері	Білімі
1-1)	Темір жол станциясындағы маневрлік жұмыстарға даярлықтың орындалуына шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Қызмет жасайтын маневрлік ауданды білу және командалар мен тапсырмаларды нақты түсіну, техникалық құжаттаманы толтыру, қатаң есептегі мүлікті тексеру, жылжымалы құрамның бекітілуін бақылау	Станцияның техникалық-басқарушы актісі, технологиялық үдеріс, пойыз құрастырушысның жұмысына қатысты басқа нұсқаулықтар мен ережелер. Пойыз құрастырушысының лауазымдық нұсқаулығы. Пойыз құрастырушысының құқықтары, міндеттері және жауаптылығы. Станция жұмысын оперативтік басқару және бағыныштылық сызбасы. Жұмыс орны, арнайы киім, мүлік. Жеке гигена талаптары. Хабарландыру жабдықтары, құралдары және аспаптарының дұрыс жұмыс істеуін тексеру. Тапсырма - вагондарды жолға кіргізу наряды. Станцияларда, жанама жолдарда маневрлік жұмыстарды орындаудың негізгі тәсілдері. Станция паркіндегі жұмыстардың өзара әрекеттестігі. Келіссөздер регламенті. Радиостанция және сигнал беру құралдарын пайдалану ережесі. Тежегіш құралдардың құрылыс және оларды пайдалану, бекіту нормасы мен тәртібі. Жолды бұру тетігінің және ажыратқыш тұйықтың құрылысы, жылжымалы құрамды жол шекарасына орналастыру және оларды бекіту тәртібі
	Қатаң есептегі мүлікті дайындауда шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Радиостанцияны және сигнал беру құралдарын таза және жұмысқа жарамды күйде ұстау	Радиостанциялар мен сигнал беру құралдарын пайдалану ережесі
1-2)	Темір жол станциясындағы маневрлік жұмыстарға даярлықтың орындалуына шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Дұрыс орналастыруды және маневрлік жұмыстарға қатысушы қызметкерлердің әрекеттерінің үйлесімділігін қамтамасыз ету	Қозғалысты және жүк тасымалдауды ұйымдастырудың негізгі ережесі. Станция жұмысын оперативтік басқару және бағыныштылық сызбасы Станция паркіндегі жұмыстардың және сұрыптау құрылғыларының өзара әрекеттестігі. Маневрлік жұмыстарды басқару. Келіссөздер регламенті. Станцияларда, жанама жолдарда, жүк аулаларында, тиеу-түсіру фронттарындағы маневрлік жұмыстар. Вагон таразыларындағы маневрлік жұмыстар. Қалпына келтіруші және өрт сөндіруші пойыздармен маневрлік жұмысты орындау. Ауқымы кіші орындардағы маневрлік жұмыстар. Вагондарды кіргізу уақытының нормасы. Жүк қабылдаушылармен және жүк жөнелтішілермен жасалған шарттарда белгіленген жүк операцияларын орындау. Жергілікті бөлектенген вагон және оның нормативтерінің орындалуына жауаптылық. Жүкті вагонға тиеу және біржақты тиеуді және жүк көтерімділігінен артық тиеуді көзбен шолып анықтау. Қауіпті жүктерді тасымалдау кезінде вагон кузовына (қазан) соғылатын белгі. Жүктерді ашық жылжымалы құраммен тасымалдау. Ауқымы кіші жүктерді тасымалдау. Жүк ауқымының кішілік мөлшері. Темір жол бойындағы жалпы қауіпсіздік шаралары. Құрастырушы бригадада істелетін жұмыстардың алдыңғы қатарлы әдістері мен амалдары. Пойыздарды, вагондарды, құрамдарды, кедергі келтіретін орындарды қоршау ережесі.
2-1)	Локомотивті пайдалану бойынша қойылған міндеттердің орындалуына жауапкершілікті, өз еркімен жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Маневрлік локомотивтың қозғалысын басқару	Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру жөніндегі нұсқаулық, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар жөніндегі нұсқаулық, лауазымдық нұсқаулықтар, Станцияның техникалық-басқарушы актісі және оның қосымшасы және пойыз құрастырушысының жұмысына қатысты басқа нұсқаулықтар мен ережелер. Станциялардағы қозғалысты ұйымдастыру, маневрлік аудандар, маневрлік локомотив ерекшеліктері, жолдардың мамандандырылуы және сыйымдылығы, жолдар мен стрелкаларды нөмірлеу тәртібі. Станция кезекшісімен өзара әрекеттестік. Негізгі маневр түрлері. Маневрлерді орындау ережесі. Жолаушылар пойыздарымен маневрлік жұмыстарды орындау ерекшеліктері. Келіссөздер регламенті. Маневрлер кезіндегі жылдамдық. Темір жолдың негізгі элементтері. Жолдың жоспары және пішіні. Жылжымалы құрам мен вагондардың жақындау ауқымы және құрылысы туралы ұғым. Жол осьтері арасындағы ара қашықтық. Сигнал беру және байланыс жасау құрылысы мен құрылғысы. Апаттық және стандартты емес жағдайлардағы әрекеттер. Маневрлік операцияларды орындау уақытын нормалау. «Бір» жақты құрастырушы жұмысының ерекшеліктері
	Вагондарды тіркеу-ажыратудың орындалуына жауапкершілікті, өз еркімен жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Вагондарды пойызға тіркеу-ажырату	Пойыздар жөнелетін, тоқтайтын және қатынайтын жолдарда пойыздарды қабылдау, қызмет жасау және тапсыру тәртібі. Дыбыстық және қол сигналдарын пайдалану, жылжымалы радиостанцияны қолдану. Келіссөздер регламенті. Вагондарды тіркеу-ажырату тәртібі. Автотіркеу құрылғысы.Вагонның тежегіш құрылғысы. Ерекше жағдайды талап ететін вагондармен маневрлер орындау. Вагондарды маневрлер кезінде бекіту.
	Орталықтандырылмаған стрелкаларды ажырату кезінде қойылған міндеттердің орындалуына жауапкершілікті, өз еркімен жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Жолды бұру бекетінің кезекшілері қызмет жасамайтын орталықтандырылмаған стрелкаларға маневр жасау кезінде ажырату	Орталықтандырылған және орталықтандырылмаған стрелкалар құрылысы және қауіпсіз пайдалану талабы. Орталықтандырылмаған стрелкаларды ажырату тәртібі. Жоспар, пішін, мамандандыру және жолдардың сыйымдылығы
	Автоматты тежегіштерді сынақтан өткізуге қатысуға жауапкершілікті, өз еркімен жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Пойыздың автоматты тежегіштерін сынақтан өткізуге қатысу	Вагонның тежегіш құрылғысы. Автоматты тежегіштерді сынақтан өткізу тәртібі.
	Жылжымалы құрамды бекіту бойынша қатаң есептегі мүлікпен жұмыс істеу кезіндегі шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Жолда тұрған құрамдар мен вагондарды тежегіш башмақтармен бекіту және қоршау және оларды вагон астынан алып тастау	Станцияның техникалық-басқарушы актісі. Жергілікті нұсқаулықтар. Жолдарды қоршау және вагондарды тежегіш башмақтармен бекіту. Вагондар мен құрамдарды бекітуге арналған тежегіштердің және аспаптардың құрылысы және оларды пайдалану, жолдардың жоспары және пішіні. Жылжымалы құрамды тежегіш башмақтармен бекіту нормасы мен ережесі, башмақтарды сақтау орны және оларды ұстау.
2-2)	Вагондарды кіргізу-жинау бойынша қойылған міндеттердің орындалуына жауапкершілікті, өз еркімен жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Вагондарды тиеу-түсіру және басқа да мамандандырылған жолдарға кіргізу және оларды ол жолдардан алу	Станцияда жергілікті вагондармен жұмыс істеу технологиясы. Жергілікті нұсқаулық, қызмет көрсетілетін аудандағы тиеу-түсіру бекеттерінің орналасуы. Вагондар мен контейнерлердің құрылысы туралы жалпы мәлімет. Вагондардың шартты ұзындығы. Қозғалыс қауіпсіздігіне қауіп төндіретін вагондардың негізгі ақаулары. Тиеу-түсіру фронттары бойынша вагондарды іріктеу. Вагондарды фронттары бойынша кіргізу және орналастыру, вагондарды қайта орналастыру (қосарлы операцияларды орындау кезінде). Жүк операциялары аяқталғаннан кейін вагондарды жинау. Жүк фронттарындағы және жөндеу жолдарындағы маневрлер. Ауқымы кіші орындардағы жұмыс ерекшелігі. Дыбыстық және қол сигналдарын пайдалану, жылжымалы радиостанцияны қолдану. Келіссөздер регламенті. Учаскелерде жергілікті жұмыстарды ұйымдастыру. Аралық станциялардағы құрастырушы бригаданың жұмыс ерекшеліктері.
	Жылжымалы құрамды қайта орналастыру және оларды басқа станцияға жіберу бойынша қойылған міндеттердің орындалуына шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Вагондар мен құрамдарды бір жолдан екінші жолға қайта орналастыру, оларды бір станциядан екіншісіне жіберу	Станция жұмысының технологиялық картасының ерекшеліктері және станцияның техникалық-басқарушы актісі. Вагон топтарын ажырату, тіркеу немесе ауыстыруды талап ететін транзиттік пойыздармен маневрлік жұмыстар жасау. Вагондарды тіркеу және ажырату тәртібі, тежегіш тармақты жалғау, оларды тексеру. Басты жолға шығу және оларды қиылыстыруға, аралық жолға және еңіске кіргізуге байланысты маневрлер. Аралық станциялардағы құрастырушы бригаданың жұмыс ерекшеліктері.
3-1)	Еңбек қорғау талаптарын орындау, қозғалыс қауіпсіздігін сақтау, жылжымалы құрамның амандығын сақтау үшін қойылған міндеттердің орындалуына шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Еңбек қорғау, қозғалыс қауіпсіздігі талаптарының орындалуын, жылжымалы құрамның және жүктің аман болуын қамтамасыз ету	Темір жол көлігін техникалық пайдалану ережесі және қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ететін нұсқаулықтар. Әр түрлі жағдайларда жұмыс істеу ерекшеліктері (қысқы кезеңде, түнгі уақытта, қолайсыз табиғи жағдайларда және т.б.). Ауқымы кіші орындарда маневрлік жұмыстарды орындау. Темір жолдың негізгі элементтері. Жолдың жоспары мен пішіні. Жылжымалы құрам мен вагондардың жақындау ауқымы және құрылысы туралы ұғым. Жол белағаштары арасындағы қашықтық. Сигнал беру және байланыс жүйелерінің құрылысы мен құрылғылары. Сигналдар және оның талаптарын орындау. Байланыс түрлері: телефон, радиобайланыс, дауыс зорайтқыш парктік хабарландырушы. Құрылысы және пайдалану тәртібі. Электрмен жабдықтау құрылғысының құрылысы. Өндірістік қауіпсіздіктің жалпы талаптары, еңбек қауіпсіздігі және еңбек қорғау ережелері мен нұсқаулықтары. Өндірістік жарақаттану және оның профилактикасы. Маневрлік жұмыстарды орындау кезіндегі қауіпсіздік техникасы талаптары. Станция аумағына және өндірістік ғимараттарына күтім жасау. Өрт қауіпсіздігі. Электр қауіпсіздігі. Радиобайланыс, парктік байланыс арқылы жұмыс барысындағы сигналдар, командалар және хабарландырулар
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, алғашқы көмек көрсету бойынша міндеттердің орындалуына шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Жарақаттанғандарға алғашқы көмек көрсету	Жарақаттанғандарға алғашқы көмек көрсету тәртібі мен ережесі
	Маневрлік жұмыстарды аяқтау және кезекшілікті тапсыру кезінде шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Маневрлік жұмыстарды аяқтау	Станцияның техникалық-басқарушы актісі, станцияның технологиялық жұмыс істеу үдерісі. Технологиялық құжаттаманы толтыру. Кезекшілікті тапсыру тәртібі.

6-Кесте. СБШ 3-деңгейі пойыз құрастырушысының құзыретіне қойылатын
талаптары

Міндеттердің шифры	Жеке және кәсіптік құзыреттері	Дағдылары мен біліктері	Білімі
2-1)	Құрастыру-ажырату бойынша қойылған міндеттердің орындалуына шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Вагондар мен құрамдарды сұрыптау төбешігінде және жанама жолдарда құрастыру-ажырату бойынша операциялар	Техникалық пайдалану ережесі, сигнал беру жүйесі бойынша нұсқаулық. Пойыздар туралы жалпы мәліметтер, сонымен бірге пойыздарды құрастыру жағдайы бойынша топтастыру. Қатынау жолдарындағы пойыздардың массасы мен ұзындығының өзгерістері. Пойыздардың массасы мен ұзындығы, пойыздарды нөмірлеу. Вагондар мен контейнерлердің құрылысы туралы жалпы мәліметтер. Вагон түрлері. Вагондардағы белгілер мен жазбалар. Арнайы жылжымалы құрам. Вагон құрылысы туралы жалпы ұғым. Автотіркегіш жабдықтың құрылысы және оның бөліктерінің міндеті. Вагондарды тіркеу аппаратының жұмысын тексеру. Вагондардың шартты ұзындығы. Қозғалыс қауіпсіздігіне қауіп төндіретін вагондардың негізгі ақаулары. Пойыздарды құрастыру және ажырату уақытының нормалары. Сұрыптау төбешіктерінің құрылысы. Құрамның жылжу жылдамдығы. Вагондар мен тіркемелердің қозғалу сапасы. Сұрыптау қағазы және оның белгілемесі. Сұрыптау паркінің жолдарында пойыздарды құрастыру туралы ұғым. Ерекше тарату талабы қойылатын вагондар. Төбешік циклы. Маневрлерді орындау тәсілдері. Келіссөздер регламенті. Сұрыптау жолдарының жоспары және пішіні. Жүкті ашық жылжымалы құраммен тасымалдау. Ауқымы кіші жүктерді тасымалдау. Кіші ауқымдылық деңгейі. Ауқымы кіші қауіпті жүктермен жұмыс істеу тәртібі. Вагондарды пойызға орнатудың жалпы талаптары. Жолаушылар және жүк пойыздарының вагондарын орналастыру. Пойызға қауіпті жүгі бар вагонды орналастыру. Ауқымы кіші жүгі бар және транспортерде тасымалданатын жүгі бар пойыздарды құрастыру. Пойыздарға арнайы жылжымалы құрамды және локомотивтерді орналастыру. Жүкті әскери күзет нарядымен күзету. Пойыздарды тежегішпен жабдықтау. Пойыздарды құрастыру және ажыратуды диспетчерлік басқару. Құрамды ажыратуға дайындау.Құрамды жөнелтуге дайындау.

Темір жол көлігімен тасымалдауды
ұйымдастыру және қозғалысты басқару
кәсіби стандартына
3-қосымша

1-Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

«Қызметтердің жіктеуіші» 01-99 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші (ҚР МЖ 01-99)
Базалық топ	7511
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	-
БТБА бойынша кәсіп	Станциялық орталықтандыру бекетінің кезекшісі
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
-	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
-	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
4	4

2-Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Темір жол станциялары
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		Қозғалыстағы жылжымалы құрам, көлік құралдары, механизмдер; жұмыс орнының жер бетінен биіктікте орналасуы; жоғары шу деңгейі; жоғары вибрация деңгейі; жұмыс аймағының өте шаң-тозаңды болуы және ауаның газдануы; жұмыс аймағы ауасының жоғары немесе төмен температурасы; ауаның шамадан тыс ылғалдығы және қозғалмалылығы; электр өрісінің жоғары кернеулілігі; статикалық электр қуатының жоғары деңгейі; тәуліктің қараңғы кезіндегі жұмыс аймағының жеткіліксіз жарықтандырылуы; физикалық артық жүктеме; пойыз қозғалысы кезінде темір жолдарда жұмыстарды орындау барысындағы жүйке-психикалық жүктемелер; қауырт және ауыр еңбек.
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше шарты		Жұмысқа қабылданатын ең төменгі жас мөлшері: 18 жас. Ер адам істейтін жұмыс, себебі төзімділікті, күшті денсаулықты, дене күшін талап етеді. Медициналық шектеулер: Қазақстан Республикасының заңдары бойынша Жұмысқа рұқсат беру: дәрігерлік куәландырудан өту, кіріспе және алғашқы нұсқамадан өту, оқу және сынақ тапсыру, сынақ мерзімінен өту. Жұмыс тәртібі: далада Еңбек және демалыс тәртібі: сағат 9-дан 21-ге дейін күндізгі ауысымда, одан кейін сағат 21-ден 9-ға дейін түнгі ауысымда және 48 сағат демалыс
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Орта кәсіптік (техникалық) білім		Еңбек өтіліне талап қойылмайды

3-Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі
(кәсіптің еңбек функциялары)

Еңбек функцияның №	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Пойыз қозғалысын ұйымдастыруға және маневрлік жұмыстарға дайындық. Пойыз қозғалысын ұйымдастыру бойынша жұмыстарды және маневрлік жұмыстарды жоспарлау
2	Бекітілген аудан шегіндегі станцияларда пойыз қозғалысын ұйымдастыру және маневрлік жұмыстарды орындау, қолданыстағы нұсқауларды, нұсқаулықтарды, ережелер мен лауазымдық нұсқаулықтарды орындай отырып басқару.
3	Қозғалыс қауіпсіздігін, тасымалданатын жүктің сақталуын және еңбек қорғау талаптарының орындалуын қамтамасыз ету. Істелген жұмыс туралы есеп беру және кезекшілікті тапсыруға даярлық.

4-Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі
(функционалдық карта)

Еңбек функцияның №	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Жылжымалы құрам, сұрыптау төбешігі, жанама жолдар, жолды бұру тетігі, сигнал беру, орталықтандыру және блокадалау құрылғылары	Пульт-табло, компьютер мен ұйымдастыру техникасы, радиостанция, шам, жалауша күрделі, дауыс зорайтқыш байланыс жүйесі, телефондық байланыс құралдары, аспалы құлыптар және олардың кілттері, тежегіш башмақтары, күнделікті журнал және өзге де техникалық құжаттама	1-1) Кезекшілікті қабылдап алу. Темір жолдағы және пойыз жағдайларымен танысу. Қатаң есептегі мүліктің есебін, вагондардың жолдарға бекітілуін, пульт-таблоның, сигнал беру құрылғыларының, орталықтандырудың, блокадалау және байланыстың дұрыс жұмыс істеуін, басқару пультіндегі пломбаны, радиостанцияны, арнайы құрал-жабдықтарды және техникалық құжаттаманы тексеру.
			1-2) Алдағы жұмыстардың жоспар-тапсырмасын алу
			1-3) Тасымалдау үдерісіне қатысатын қызметкерлердің жоспарымен танысу және оларды станцияның қызмет көрсетілетін ауданына орналастыру.
2	Жылжымалы құрам, сұрыптау төбешігі, жанама жолдар, жолды бұру тетігі, сигнал беру, орталықтандыру және блокадалау құрылғылары	Пульт-табло, компьютер мен ұйымдастыру техникасы, радиостанция, шам, жалауша күрделі, дауыс зорайтқыш байланыс жүйесі, телефондық байланыс құралдары, аспалы құлыптар және олардың кілттері, тежегіш башмақтары, күнделікті журнал және өзге де техникалық құжаттама	2-1) Пойыз қозғалысы кестесін және маневрлік жұмыстар жоспарын орындау
			2-2) Жұмыс үдерісіне қатысатын бағынышты қызметкерлерді оперативтік басқару; олардың еңбек және технологиялық тәртіпті сақтауын бақылау
3	Жылжымалы құрам, сұрыптау төбешігі, жанама жолдар, жолды бұру тетігі, сигнал беру, орталықтандыру және блокадалау құрылғылары	дауыс зорайтқыш байланыс жүйесі, телефондық байланыс құралдары, радиостанция, компьютерлер мен ұйымдастыру техникасы	3-1) Жұмыстардың орындалғаны туралы есеп беру
		Пульт-табло, компьютер мен ұйымдастыру техникасы, радиостанция, шам, жалауша күрделі, дауыс зорайтқыш байланыс жүйесі, телефондық байланыс құралдары, аспалы құлыптар және олардың кілттері, тежегіш башмақтары, күнделікті журнал және өзге де техникалық құжаттама	3-2) Кезекшілікті тапсыруға даярлау және кезекшілікті өткізу

5-Кесте. СБШ 4 - деңгейіне станциялық орталықтандыру бекеті
кезекшісінің құзыретіне қойылатын талаптар

Міндет шифры	Жеке және кәсіптік құзыреттері	Дағдылары мен біліктері	Білімі
1-1)	Ауысымды қабылдау бойынша қойылған міндеттердің орындалуына жауапкершілікті, өз еркімен жоспарлауды көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Сигнал беру, блокадалау және байланыс құрылғыларының жұмысқа жарамдылығын тексеру, техникалық құжаттаманы толтыру, жылжымалы құрамның бекітілуін тексеру, қабылдау-жөнелту жолдарындағы жылжымалы құрамның қолда барын және орналастырылуын тексеру, жапсарлас аралықтардың (блок-учаскелердің) жағдайы (бос болуы немесе бос болмауы), аспаптардың, сигнал беру құралдарының, қатаң есептегі мүліктің, ПЭВМ дұрыстығын тексеру	Техникалық пайдалану ережесі, темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық. Қозғалысты ұйымдастыру және жүк тасымалдаудың негізгі ережелері. Стацияның техникалық-басқарушы актісі, станцияның технологиялық жұмыс істеу үдерісі. Жұмыс орны, арнайы киім, мүлік. Станция жұмысын оперативтік басқару және бағыныштылық сызбасы. Пойыз бағыттары туралы ақпарат. Станция парктары мен сұрыптау құрылғыларының жұмыстарындағы өзара әрекеттестік. Келіссөздер регламенті, жолдар мен стрелкалардың мамандандырылуы және сыйымдылығы. Жылжымалы құрамды тежегіш башмақтармен және тежегіш құрылғылармен бекіту нормасы мен ережесі. Вагондарды кіргізу уақытының нормалары. Жүкті вагонға тиеу. Жылжымалы құрам. Жылжымалы құрамның негізгі ақаулары. Қауіпті жүкті тасымалдаған кезде вагон кузовына (қазан) соғылатын белгілер. Ауқымы кіші жүктерді тасымалдау. Жүк ауқымының кішілік деңгейі. Ауқымы кіші орындардағы маневрлік жұмыстар. Темір жол бойындағы жалпы қауіпсіздік шаралары. Станция кезекшісі жұмысының алдыңғы қатарлы әдістері мен амалдары. Пойыздарды, құрамдарды, вагондарды, кедергі орындарын қоршау ережесі, сигнал беру, орталықтандыру, блокадалау және байланыс құрылғыларын пайдалану туралы нұсқаулық, нормативтік-техникалық құжаттама. Жарықтандыру нормалары. Радиостанцияларды және сигнал беру аспаптарын, дауыс зорайтқыш байланысты пайдалану ережесі. Тежегіш башмақтар құрылысы және оларды пайдалану ережесі, бекіту нормасы және тәртібі. Қозғалу және пойызға орналастырудың ерекше талаптарын талап ететін жылжымалы құраммен жұмыс істеу. Кезекшілікті қабылдау тәртібі. Пойыздарды құрастыру тәртібі. Пойыздарды нөмірлеу. Ауысымдық реттеу тапсырмасы. Пойыздық және техникалық құжаттама нысандары. Станция жұмысының пайдалану көрсеткіштері.
	Қатаң есептегі мүлікпен жұмыс істеуге дайындалу кезіндегі жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Радиостанция, сигналдық аспаптар және жылжымалы құрамды бекіту құралдарын тазалықта және дұрыс ұстау
1-2)	Ауысымды қабылдау бойынша қойылған міндеттерді орындау үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Пойыздарды қабылдау және жөнелту және маневрлерге қатысты қызмет көрсетілетін ауданды немесе станцияны, нұсқаулар мен өкімдерді білу.
1-3)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, қызметкерлердің әрекетін дұрыс белгілеу және сәйкестігін қамтамасыз ету бойынша жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Ауысым қызметкерлерінің жұмысқа келуін тексеру, жұмыс орындарының жағдайы туралы баяндау. Пойыз қозғалысын ұйымдастыруға және маневрлік жұмыстарға қатысатын қызметкерлердің әрекетін дұрыс белгілеу және сәйкестігін қамтамасыз ету.	Техникалық пайдалану ережесі, темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық. Қозғалысты ұйымдастыру және жүк тасымалдаудың негізгі ережелері. Стацияның техникалық-басқарушы актісі, станцияның технологиялық жұмыс істеу үдерісі. Жұмыс орны, арнайы киім, мүлік. Станция жұмысын оперативтік басқару және бағыныштылық сызбасы. Пойыз бағыттары туралы ақпарат. Станция парктары мен сұрыптау құрылғыларының жұмыстарындағы өзара әрекеттестік. Келіссөздер регламенті, жолдар мен стрелкалардың мамандандырылуы және сыйымдылығы. Жылжымалы құрамды тежегіш башмақтармен және тежегіш құрылғылармен бекіту нормасы мен ережесі. Вагондарды кіргізу уақытының нормалары. Жүкті вагонға тиеу. Жылжымалы құрам. Жылжымалы құрамның негізгі ақаулары. Қауіпті жүкті тасымалдаған кезде вагон кузовына (қазан) соғылатын белгілер. Ауқымы кіші жүктерді тасымалдау. Жүк ауқымының кішілік деңгейі. Ауқымы кіші орындардағы маневрлік жұмыстар. Темір жол бойындағы жалпы қауіпсіздік шаралары. Станция кезекшісі жұмысының алдыңғы қатарлы әдістері мен амалдары. Пойыздарды, құрамдарды, вагондарды, кедергі орындарын қоршау ережесі, сигнал беру, орталықтандыру, блокадалу және байланыс құрылғыларын пайдалану туралы нұсқаулық, нормативтік-техникалық құжаттама. Жарықтандыру нормалары. Радиостанцияларды және сигнал беру аспаптарын, дауыс зорайтқыш байланысты пайдалану ережесі. Тежегіш башмақтар құрылысы және оларды пайдалану ережесі, бекіту нормасы және тәртібі. Қозғалу және пойызға орналастырудың ерекше талаптарын талап ететін жылжымалы құраммен жұмыс істеу.
2-1)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, пойыз қозғалысы кестесін жүргізу бойынша жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Стрелкалар мен сигналдарды басқару, пойыздық және маневрлік жұмыстарды орындау кезінде бағыттарды уақытында дайындау, басқару аспаптары көрсеткіштерінің дұрыстығын бақылау. Пойыз қозғалысы кестесін орындау. Пойыздардың жолдарға кезекпен орналастырылуын жоспарлау.	Станцияның техникалық жұмысын ұйымдастыру. Құрастыру жоспары: (пойыз нөмірі және индексі; бағыттар бойынша салмақтық нормалар; шартты ұзындық). Пайыз қозғалысы кестесі. Жолаушылар және жүк пойыздарының қозғалыс кестесі.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Басқару аспаптарының көрсеткіштері немесе орындаушылардың баяндаулары бойынша берілген нұсқаулардың дұрыс орындалуын бақылау	Пульт-таблоның сигналдық көрсеткіші. Келіссөздер регламенті. Сигнал беру, блокадалау және байланыс бойынша нұсқаулықтар, сигнал беру, блокадалау және байланыс бойынша құрылғыларының жұмыс істеу тәртібі.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен іске асырылуы үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Пойыздарды қабылдау, жөнелту, жіберу және маневрлік қозғалыстар бағыттарын дайындау	Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық, лауазымдық нұсқаулықтар, Станцияның техникалық-басқарушы актісі және оның қосымшалары және станция кезекшісінің жұмысына қатысты басқа да нұсқаулықтар мен нұсқаулар. Станциядағы, маневрлік аудандардағы қозғалысты ұйымдастыру, жолдарды мамандандыру және олардың сыйымдылығы, жолдар мен стрелкаларды нөмірлеу тәртібі. Басқа ауданның, парктің, төбешіктің станция кезекшісімен өзара әрекеттестік. Маневрлердің негізгі түрлері. Маневрлерді орындау ережесі. Келіссөздер регламенті. Маневрлер кезіндегі жылдамдық. Темір жолдың негізгі элементтері. Жолдың жоспары және пішіні. Құрылыс пен жылжымалы құрамның ауқымы туралы ұғым. Жол белағаш арасындағы қашықтық. Сигнал беру және байланыс құрылысы мен құрылғылары. Маневрлік операцияларды орындау уақытын нормалау. Маневрлік сигналдар және сигнал беру тәсілдері. Пульт-табло көрсеткіші бойынша жолдың бос болуын анықтау. Бағыттарды дайындау. Жылжымалы құрамның ұзындығы. Басқару пультінің құрылысы. Қысқы жағдайда жұмыс істеу ерекшеліктері, байланыс бойынша нұсқаулықтар, сигнал беру, блокадалау, орталықтандыру және байланыс құрылғыларының жұмыс істеу ұстанымы. Жылжымалы құрамның қозғалыс жылдамдығы. Пойыздардың жақындауы. Стрелкаларды курбельмен ажырату. Стрелкалық ажыратқыштың және стрелканы бұратын электр жетектің құрылысы. Стрелкаларды және сигналдарды басқару. Рельстік тізбектер, фотоэлектрлік құрылғылар, бағытты дайындау уақыты. Техникалық құжаттама жүргізу. Жолдарда, стрелка ажыратпаларында, және басқа жерлердегі апат жағдайларында және стандартты емес жағдайларда жөндеу жұмыстарын жүргізу барысындағы әрекет. Түнгі уақытта, қолайсыз табиғат жағдайларында жұмыс істеу ерекшеліктері. Ауыспалы тоқтату сигналы, қауіп-қатер орны мен кедергілерді қоршау. Станция аумағында қолданылатын сигналдық көрсеткіштер мен белгілер. Басқару пультінен пойыздарды қабылдау, жөнелту, өткізу бағыттарын дайындау бойынша стрелкаларды немесе сигналдарды электрлік орталықтандыру құрылғысымен орындалатын операциялар. Аралық жүру уақыты.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Станциядағы пойыз жағдайы мен нақты жағдайды бағалау, қалыптасқан жағдайды ескере отырып, пойыз қозғалысын ұйымдастыру және маневрлік жұмыстар бойынша оңтайлы шешім қабылдау	Станция парктері мен жолдарын мамандандыру, жол сыйымдылығы, пойыз жұмыстарын, пойыздың жақындауын жоспарлау, пойыздарды қабылдау, жөнелту, маневрлік қозғалыс түрлері, қозғалыс кестесі, құрастыру жоспары, қозғалыс кестесі, салмақтық нормалар, құрамды өңдеу уақыты, қозғалыс қауіпсіздігіне қауіп төндіретін жылжымалы құрамның негізгі ақаулары, нормативтік құжаттар, станциялық орталықтандыру бекетінің жұмысындағы алдыңғы қатарлы әдістер, станция жұмысының технологиялық нормалары, пойыз диспетчерімен өзара әрекеттестік, аралық жүру уақыты. Станция мен учаскелердің өткізу қабілеті.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Құрамды техникалық және коммерциялық тексеруге ұсыну және олардың жөнелтуге немесе ажыратуға дайындығын бақылау	Локомотивтік және вагондық шаруашылық. Жалпы мәліметтер. Локомотивтердің қозғалысын бақылауды ұйымдастыру. Станция жұмысының технологиялық үдерісі. Тежегіш жабдық және автотіркеу құрылғысы. Құрамдарды қоршау. Құрамдарды өңдеу уақыты. Вагондарда техникалық және коммерциялық ақау анықталған кезде жұмыс істеу. Өрт сөндіргіш, қалпына келтіргіш пойыздармен жұмыс істеу. Жолаушылар пойызымен жұмыс істеу ерекшелігі. Номенклатуралық жүктері бар вагон құрамдары бар пойыздармен жұмыс істеу. Пойыздарды кедендік тексеру. Шекаралық бақылау (мемлекетаралық шекаралардағы бекеттерде). Электрленген жолдарда коммерциялық тексеру ерекшеліктері және байланысты қызметтермен әрекеттесу тәртібі.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Жолдарға күрделі жөндеу жүргізу және басқа да технологиялық «үзілістер» кезеңіндегі жұмыстар	Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық. Жол жұмыстарын жүргізу кезінде уақытша сызба бойынша пойыз қозғалысын ұйымдастыру. Жұмыс орнын қоршау тәртібі. Жолдарға күрделі жөндеу жүргізу және технологиялық «үзілістер» кезіндегі жазбалар нысаны. Ескерту беру тәртібі. Стрелкаларды аспалы құлыппен бекіту тәртібі. Келіссөздер регламенті.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Стандартты емес және апатты жағдайларда іс-қимыл жасау	Апатты және стандартты емес жағдайларда іс-қимыл жасау бойынша нұсқаулықтар, апат, қауіпті жүк ағуы және т.б. салдарларын жою шаралары. Өрт сөндіргіш, қалпына келтіргіш пойыздармен жұмыс істеу. Келіссөздер регламенті. Бағыттарды дайындау. Жарықтандыру сызбасы. Қолайсыз метеорологиялық жағдайларда жұмыс істеу. Қауіпті жүктерді тасымалдау ережесі. Ауқымы кіші жүктерді тасымалдау.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Пойыздарды өткізу және маневрлік жұмыстарды орындауға қатысты локомотивтік бригадамен жұмыс істеу тәртібі. Нұсқау беру және тіркелетін бұйрық беру, алдағы жұмыстардың жоспарын локомотивтік бригадаға тапсыру.	Станция кезекшісі мен локомотив машинисі арасындағы әрекеттестік және келіссөздер регламентін сақтау бойынша нұсқаулық
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижеге жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Келіссөздер регламентін сақтау	Келіссөздер регламенті. Нормативтік құжаттар. Келіссөздерді тіркеу.
2-2)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, локомотивтер қозғалысын басқару бойынша нәтижеге жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Пойыздық және маневрлік локомотивтердің қозғалысын басқару	Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық, лауазымдық нұсқаулықтар, Станцияның техникалық-басқарушы актісі және оның қосымшалары және станция кезекшісінің жұмысына қатысты басқа да нұсқаулықтар мен нұсқаулар. Станциядағы, маневрлік аудандардағы қозғалысты ұйымдастыру, жолдарды мамандандыру және олардың сыйымдылығы, жолдар мен стрелкаларды нөмірлеу тәртібі. Парк, төбешік кезекшісімен әрекеттестік. Келіссөздер регламенті. Маневрлердің негізгі түрлері. Маневрлерді орындау ережесі. Маневрлер кезіндегі жылдамдық. Жолдардың жоспары және пішіні. Маневрлік операцияларды орындау уақытын нормалау. Бағыттарды дайындау. Салмақтық нормалар. Жылжымалы құрамның ұзындығы. Қысқы уақытта жұмыс істеу ерекшеліктері. Ерекше қозғалыс жағдайларын талап ететін жылжымалы құраммен жұмыс істеу. Ескертулер мен бланкілерді беру.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижеге жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Атқарушы орган қызметкерлерінің бағыттарын дайындауға өкім беру	Станция сызбасын, станцияның техникалық-басқарушы актісін, станция жұмысының технологиялық үдерісін, келіссөздер регламентін білу
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижеге жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Пойыздарды қабылдауға бұйрық беру және жөнелту	Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар. Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық, ескерту беру тәртібі, қалыпты жұмыс жағдайы және стандартты емес және төтенше жағдайларда пойыздардың станциялар мен учаскелер бойынша қозғалысы бойынша байланысты қызметтермен әрекеттесуі. Арнайы жылжымалы құрамды өткізу, байланыс құралдарының бұзылуы, жаңа байланыс құралдарын енгізу.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижеге жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Пойыздарды станцияларда құрастыру, ажырату, вагондарды пойызға тіркеу-тіркеуден шешу	Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар. Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық, пойыздарды құрастыру, нөмірлеу тәртібі. Бағыттарды дайындау, маневрлік жұмыстар, келіссөздер Пойыздар мен вагондар тобын бекіту. Пойыздың құжаттары.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижеге жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Нұсқау беру және тіркелетін бұйрық беру, алдағы жұмыстардың жоспарын локомотивтік бригадаға тапсыру.	Бұйрық түрлері, сонымен бірге тіркелетін бұйрықтар, келіссөздер регламенті.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижеге жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Бағынышты қызметкерлердің еңбек қорғау, электр және өрт қауіпсіздігі талаптарын орындауын бақылау	Темір жол көлігін пайдалану ережесі және қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ететін нұсқаулықтар. Әр түрлі жағдайларда жұмыс істеу ерекшелігі (қысқы уақытта, түнгі уақытта, қолайсыз табиғат жағдайларында және т.б.). Ауқымы кіші орындардағы маневрлік жұмыстар. Темір жолдардың негізгі элементтері. Жолдардың жоспары және пішіні. Құрылыс пен жылжымалы құрамның жақындау ауқымы туралы ұғым. Жол белағашы арасындағы қашықтық. Сигнал беру және байланыс құрылыстары мен құрылғылары. Сигналдар және олардың талаптарын орындау. Байланыс түрлері: телефондық, радиобайланыс, дауыс зорайтқыш паркілік хабарландырушы. Құрылысы және пайдалану тәртібі. Электрмен жабдықтау құрылғысының құрылысы. Өндірістік қауіпсіздіктің жалпы талаптары, еңбек қорғау және қауіпсіздік бойынша ережелер мен нұсқаулықтар. Өндірістік жарақаттану, оның профилактикасы. Маневрлік жұмыстарды орындау кезіндегі қауіпсіздік техникасы талаптары. Станцияның аумағы мен өндірістік ғимараттарына күтім жасау. Өрт қауіпсіздігі. Электр қауіпсіздігі. Жұмыс барысындағы сигналдар, командалар, радиобайланыс және парк байланысы арқылы хабарландырулар. Кезекшілікті өткізу тәртібі. Өндірістік тазалық және еңбек гигиенасы ережесі.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижеге жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Құрамдарды бекітуді бақылау. Жолда тұрған құрамдарды тежегіш башмақтармен қоршау және оларды вагон астынан алып тастау	Жылжымалы құрамдарды тежегіш башмақтармен бекіту нормасы мен ережесі, тежегіш башмақтарды сақтау орны және оларға күтім жасау, тежегіш башмақтарды рельстерден шешу және оған орнату ережесі, тежегіш башмақтардың және құрал-саймандардың құрылысы және пайдаланылуы, жолдардың жоспары мен пішіні. Станцияның техникалық-басқарушы актісі. Белгілі бір маневрлік ауданның жергілікті нұсқаулығы. Жолдарды қоршау және вагондарды тежегіш башмақтармен бекіту. Вагон түрлері. Вагондардағы белгілер мен жазулар. Арнайы жылжымалы құрам және оны бекіту ережесі. Жылжымалы құрамның техникалық сипаттамасы. Келіссөздер регламенті. Қауіпсіз еңбек ету әдістері мен амалдары. Ажыратқыш тұйықтың құрылысы. Вагондарды бекітуге арналған стационарлық тіреулердің құрылысы, жолдардың қоршауы. Вагонды қолмен тежеу және рессорлық аспа құрылысы. Вагонның орнықтылығына желдің әсер етуі. Ауыспалы тоқтату сигналдары, кедергі және қауіп-қатер орындарын қоршау. Станция аумағында қолданылатын сигналдық көрсеткіштер мен белгілер.
3-1)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижеге жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Станция басшылығына және пойыз диспетчеріне істелген жұмыс туралы баяндау.	Баяндау нысандары, келіссөздер регламенті, станция жұмысын жоспарлау, станция жұмысының көрсеткіштері
	Қойылған міндеттердің орындалуына жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Жарақаттанғандарға алғашқы көмек көрсету	Жарақаттанғандарға алғашқы көмек көрсету тәртібі мен ережесі
3-2)	Қойылған міндеттердің орындалуына жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Техникалық құжаттаманы толтыру, қатаң есептегі мүлікті тапсыру, кезекшілікті қабылдаған қызметкерді жұмыс жағдайымен және бірінші кезектегі мәселелермен таныстыру	Қозғалысты ұйымдастыру және жүктерді тасымалдаудың негізгі ережелер. Станция жұмысының техникалық-басқарушы актісі, станция жұмысының технологиялық үдерісі. Жұмыс орны, арнайы киім, мүлік. Нормативтік-техникалық құжаттама және оны толтыру тәртібі. Ауысымдық реттеу тапсырмасы. Станция жұмысын оперативтік басқару және бағыныштылық сызбасы. Ауысымдық- тәуліктік жоспарлау. Пойыз жүруі туралы ақпарат. Станция паркі мен сұрыптау құрылғыларының әрекеттестігі. Келіссөздер регламенті, жолдарды мамандандыру және олардың сыйымдылығы, жолдар мен стрелкаларды нөмірлеу тәртібі. Жылжымалы құрамды тежегіш башмақтармен және тежегіш құрылғылармен бекіту нормасы мен ережелері. Вагондарды кіргізу уақытының нормалары. Жылжымалы құрам. Жылжымалы құрамның негізгі ақаулары. Темір жол бойындағы жалпы қауіпсіздік шаралары. Станциялық орталықтандыру бекеті кезекшісінің жұмысындағы озық әдістер мен тәсілдер. Пойыздар, вагондар, құрамдар, кедергі орындарын қоршау ережесі. Жарықтандыру нормалары. Радиостанцияны, дауыс зорайтқыш байланысты пайдалану. Пойызға орналастыру және қозғалыстың ерекше талаптары қойылатын жылжымалы құраммен жұмыс істеу. Кезекшілікті тапсыру-қабылдау тәртібі.

Темір жол көлігімен тасымалдауды
ұйымдастыру және қозғалысты басқару
кәсіби стандартына
4-қосымша

1-Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

«Қызметтердің жіктеуіші» 01-99 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші (ҚР МЖ 01-99)
Базалық топ	7511
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	-
БТБА бойынша кәсіп	-
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
-	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
-	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
ҮБС бойынша кәсіп	Темір жол станциясының кезекшісі
4	4

2-Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Темір жол станциялары, өнеркәсіптік темір жол көлігі
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		Ғимаратта жұмыс істегенде: тербеліс, шу, артық күш жұмсау, табиғи жарықтың болмауы немесе жетіспеуі, электромагниттік толқындар немесе токтар, ауыр еңбек, жүйке-психикалық шамадан тыс жүктеме. Жолға шыққанда: қозғалыстағы жылжымалы құрам, көлік құралдары, механизмдер; жұмыс орнының жер бетінен биіктікте орналасуы; жоғары шу деңгейі; жоғары вибрация деңгейі; жұмыс аймағының өте шаң-тозаңды болуы және ауаның газдануы; жұмыс аймағы ауасының жоғары немесе төмен температурасы; ауаның шамадан тыс ылғалдығы және қозғалмалылығы; электр өрісінің жоғары кернеулілігі; статикалық электр қуатының жоғары деңгейі; тәуліктің қараңғы кезіндегі жұмыс аймағының жеткіліксіз жарықтандырылуы; физикалық артық жүктеме; пойыз қозғалысы кезінде темір жолдарда жұмыстарды орындау барысындағы жүйке-психикалық жүктемелер; қауырт және ауыр еңбек.
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше шарты		Жұмысқа қабылданатын ең төменгі жас мөлшері: 18 жас. Ер адам істейтін жұмыс, себебі төзімділікті, күшті денсаулықты, дене күшін талап етеді. Медициналық шектеулер: Қазақстан Республикасының заңдары бойынша Жұмысқа рұқсат беру: дәрігерлік куәландырудан өту, кіріспе және алғашқы нұсқамадан өту, оқу және сынақ тапсыру, сынақ мерзімінен өту. Жұмыс тәртібі: далада Еңбек және демалыс тәртібі: сағат 9-дан 21-ге дейін күндізгі ауысымда, одан кейін сағат 21-ден 9-ға дейін түнгі ауысымда және 48 сағат демалыс
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Темір жол станциясының V класты кезекшісінің лауазымдық міндеттерін орындау кезінде - орта кәсіптік (техникалық) білім		Еңбек өтіліне талап қойылмайды

3-Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі
(кәсіптің еңбек функциялары)

Еңбек функциясының №	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Пойыз қозғалысын ұйымдастыруға және маневрлік жұмыстарға дайындық. Пойыз қозғалысын ұйымдастыру бойынша жұмыстарды және маневрлік жұмыстарды жоспарлау
2	Бекітілген аудан шегіндегі станцияларда пойыз қозғалысын ұйымдастыру және маневрлік жұмыстарды орындау, қолданыстағы нұсқауларды, нұсқаулықтарды, ережелер мен лауазымдық нұсқаулықтарды орындай отырып басқару.
3	Қозғалыс қауіпсіздігін, тасымалданатын жүктің сақталуын және еңбек қорғау талаптарының орындалуын қамтамасыз ету. Істелген жұмыс туралы есеп беру және кезекшілікті тапсыруға даярлық.

4-Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі
(функционалдық карта)

Еңбек функциясының №	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Жылжымалы құрам, сұрыптау төбешігі, жанама жолдар, жолды бұру тетігі, сигнал беру, орталықтандыру және блокадалау құрылғылары	Пульт-табло, компьютерлер, ұйымдастыру техникасы, радиостанция, шам, жалауша курбелі, дауыс зорайтқыш байланыс жүйесі, телефондық байланыс құралдары, аспалы құлыптар және олардың кілттері, тежегіш башмақтары, күнделікті журнал және өзге де техникалық	1-1) Кезекшілікті қабылдап алу. Темір жолдағы және пойыз жағдайларымен танысу. Қатаң есептегі мүліктің есебін, вагондардың жолдарға бекітілуін, пульт-таблоның, сигнал беру құрылғыларының, орталықтандырудың, блокадалу және байланыстың дұрыс жұмыс істеуін, басқару пультіндегі пломбаны, радиостанцияны, арнайы құрал-жабдықтарды және техникалық құжаттаманы тексеру
			1-2) Алдағы жұмыстарға жоспар-тапсырма алу
			1-3) Тасымалдау үдерісіне қатысатын қызметкерлерді жоспармен таныстыру және оларды станцияның қызмет жасалатын аудандарына орналастыру
2	Жылжымалы құрам, сұрыптау төбешігі, жанама жолдар, жолды бұру тетігі, сигнал беру, орталықтандыру және блокадалау құрылғылары	Пульт-табло, компьютерлер, ұйымдастыру техникасы, радиостанция, шам, жалауша курбелі, дауыс зорайтқыш байланыс жүйесі, телефондық байланыс құралдары, аспалы құлыптар және олардың кілттері, тежегіш башмақтары, күнделікті журнал және өзге де техникалық	2-1) Пойыздардың қозғалыс кестесі мен маневрлік жұмыс жоспарларын орындау
			2-2) жұмыс үдерісіне қатысатын бағынышты қызметкерлерді оперативтік басқару; олардың еңбек және технологиялық тәртіптің сақталуын бақылау
3	Жылжымалы құрам, сұрыптау төбешігі, жанама жолдар, жолды бұру тетігі, сигнал беру, орталықтандыру және блокадалау құрылғылары	Дауыс зорайтқыш байланыс жүйесі, телефондық байланыс құралдары, радиостанция, компьютерлер мен ұйымдастыру техникасы	3-1) жұмыстарды орындау туралы есеп беру
		Пульт-табло, компьютерлер, ұйымдастыру техникасы, радиостанция, шам, жалауша курбелі, дауыс зорайтқыш байланыс жүйесі, телефондық байланыс құралдары, аспалы құлыптар және олардың кілттері, тежегіш башмақтары, күнделікті журнал және өзге де техникалық	3.-2) кезекшілікті тапсыруға дайындалу және кезекшілікті өткізу

5-Кесте. СБШ 4 – деңгейіндегі темір жол станциясы кезекшісінің
құзыретіне қойылатын талаптар

Міндет шифры	Жеке және кәсіптік құзыреттері	Дағдылары мен біліктері	Білімі
1-1)	Ауысымды қабылдау бойынша қойылған міндеттердің орындалуына шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Сигнал беру, блокадалау және байланыс құрылғыларының жұмысқа жарамдылығын тексеру, техникалық құжаттаманы толтыру, жылжымалы құрамның бекітілуін тексеру, қабылдау-жөнелту жолдарындағы жылжымалы құрамның қолда барын және орналастырылуын тексеру, жапсарлас аралықтардың (блок-учаскелердің) жағдайы (бос болуы немесе бос болмауы), аспаптардың, сигнал беру құралдарының, қатаң есептегі мүліктің дұрыстығын тексеру	Техникалық пайдалану ережесі, темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық. Қозғалысты ұйымдастыру және жүк тасымалдаудың негізгі ережелері. Станцияның техникалық-басқарушы актісі, станцияның технологиялық жұмыс істеу үдерісі. Жұмыс орны, арнайы киім, мүлік. Станция жұмысын оперативтік басқару және бағыныштылық сызбасы. Пойыз бағыттары туралы ақпарат. Станция парктары мен сұрыптау құрылғыларының жұмыстарындағы өзара әрекеттестік. Келіссөздер регламенті, жолдар мен стрелкалардың мамандандырылуы және сыйымдылығы. Жылжымалы құрамды тежегіш башмақтармен және тежегіш құрылғылармен бекіту нормасы мен ережесі. Вагондарды кіргізу уақытының нормалары. Жүкті вагонға тиеу. Жылжымалы құрам. Жылжымалы құрамның негізгі ақаулары. Қауіпті жүкті тасымалдаған кезде вагон кузовына (қазан) соғылатын белгілер. Ауқымы кіші жүктерді тасымалдау. Жүк ауқымының кішілік деңгейі. Ауқымы кіші орындардағы маневрлік жұмыстар. Темір жол бойындағы жалпы қауіпсіздік шаралары. Станция кезекшісі жұмысының алдыңғы қатарлы әдістері мен амалдары. Пойыздарды, құрамдарды, вагондарды, кедергі орындарын қоршау ережесі, сигнал беру, орталықтандыру, блокадалау және байланыс құрылғыларын пайдалану туралы нұсқаулық, нормативтік-техникалық құжаттама. Жарықтандыру нормалары. Радиостанцияларды және сигнал беру аспаптарын, дауыс зорайтқыш байланысты пайдалану ережесі. Тежегіш башмақтар құрылысы және оларды пайдалану ережесі, бекіту нормасы және тәртібі. Қозғалу және пойызға орналастырудың ерекше талаптарын талап ететін жылжымалы құраммен жұмыс істеу. Кезекшілікті қабылдау тәртібі. Пойыздарды құрастыру тәртібі. Пойыздарды нөмірлеу. Ауысымдық реттеу тапсырмасы. Пойыздық және техникалық құжаттама нысандары. Станция жұмысының пайдалану көрсеткіштері.
	Қатаң есептегі мүлікпен жұмыс істеуге даярлық үшін шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Радиостанция, сигналдық аспаптар және жылжымалы құрамды бекіту құралдарын тазалықта және дұрыс ұстау
1-2)	Ауысымды қабылдау бойынша қойылған міндеттердің орындалуына шектеулі жауапкершілікті және белгілі бір дербестік деңгейін болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Пойыздарды қабылдау және жөнелту және маневрлерге қатысты қызмет көрсетілетін ауданды немесе станцияны, нұсқаулар мен өкімдерді білу.
1-3)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, қызметкерлердің әрекетін дұрыс белгілеу және сәйкестігін қамтамасыз ету бойынша жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Ауысым қызметкерлерінің жұмысқа келуін тексеру, жұмыс орындарының жағдайы туралы баяндау. Пойыз қозғалысын ұйымдастыруға және маневрлік жұмыстарға қатысатын қызметкерлердің әрекетін дұрыс белгілеу және сәйкестігін қамтамасыз ету.	Жылжымалы құрамның негізгі ақаулары. Вагондардың кузовына (қазан) қауіпті жүк тасымалдағанда соғылатын белгілер. Ауқымы кіші жүктерді тасымалдау. Жүктің ауқымының кішілік деңгейі. Ауқымы кіші жерлердегі маневрлік жұмыстар. Темір жол бойындағы жалпы қауіпсіздік шаралары. Станция кезекшісінің жұмысындағы озық әдістер мен тәсілдер. Пойыздарды, құрамдарды, вагондарды, кедергі орындары қоршау ережесі, сигнал беру, орталықтандыру, блокадалау және байланыс құрылғыларын пайдалану туралы ұғым, нормативтік-техникалық құжаттама. Жарықтандыру нормалары. Радиостанция, дауыс зорайтқыш байланысын пайдалану. Ерекше қозғалу және пойызға орналастыру талаптарын талап ететін жылжымалы құраммен жұмыс істеу. Кезекшілік қабылдау тәртібі. Пойыздарды құрастыру тәртібі. Пойыздарды нөмірлеу. Ауысымдық реттеу тапсырмасы. Пойыздық және техникалық құжаттама нысандары. Станция жұмысының пайдалану көрсеткіштері.
2-1)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, пойыз қозғалысы кестесін жүргізу бойынша жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Орындалған қозғалыс кестесін жүргізу (кластан тыс,1,2 класты), қабылдау-жөнелту жолдарының бос болмауын есепке алу, пойыз қозғалысы журналы, диспетчерлік өкімдер журналы және басқа да пойыздық құжаттамалар	Станцияның техникалық жұмыстарын ұйымдастыру. Құрастыру жоспары: (пойыз нөмірі және индексі; бағыттар бойынша салмақ нормалары; шартты ұзындық). Пойыз қозғалысы кестесі, жолаушылар мен жүк тасымалдайтын пойыздардың кестесі
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Басқару аспаптарының көрсеткіштері немесе орындаушылардың баяндаулары бойынша берілген нұсқаулардың дұрыс орындалуын бақылау	Пульт-таблоның сигналдық көрсеткіші. Келіссөздер регламенті. Сигнал беру, блокадалау және байланыс бойынша нұсқаулықтар, сигнал беру, блокадалау және байланыс бойынша құрылғыларының жұмыс істеу тәртібі.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Пойыздарды қабылдау, жөнелту, жіберу және маневрлік қозғалыстар бағыттарын дайындау	Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық, лауазымдық нұсқаулықтар, Станцияның техникалық-басқарушы актісі және оның қосымшалары және станция кезекшісінің жұмысына қатысты басқа да нұсқаулықтар мен нұсқаулар. Станциядағы, маневрлік аудандардағы қозғалысты ұйымдастыру, жолдарды мамандандыру және олардың сыйымдылығы, жолдар мен стрелкаларды нөмірлеу тәртібі. Басқа ауданның, парктің, төбешіктің станция кезекшісімен өзара әрекеттестік. Маневрлердің негізгі түрлері. Маневрлерді орындау ережесі. Келіссөздер регламенті. Маневрлер кезіндегі жылдамдық. Темір жолдың негізгі элементтері. Жолдың жоспары және пішіні. Құрылыс пен жылжымалы құрамның ауқымы туралы ұғым. Жол белағаштары арасындағы қашықтық. Сигнал беру және байланыс құрылысы мен құрылғылары. Маневрлік операцияларды орындау уақытын нормалау. Маневрлік сигналдар және сигнал беру тәсілдері. Пульт-табло көрсеткіші бойынша жолдың бос болуын анықтау. Бағыттарды дайындау. Жылжымалы құрамның ұзындығы. Басқару пультінің құрылысы. Қысқы жағдайда жұмыс істеу ерекшеліктері, байланыс бойынша нұсқаулықтар, сигнал беру, блокадалау, орталықтандыру және байланыс құрылғыларының жұмыс істеу ұстанымы. Жылжымалы құрамның қозғалыс жылдамдығы. Пойыздардың жақындауы. Стрелкаларды курбельмен ажырату. Стрелкалық ажыратқыштың және стрелканы бұратын электр жетектің құрылысы. Стрелкаларды және сигналдарды басқару. Рельстік тізбектер, фотоэлектрлік құрылғылар, бағытты дайындау уақыты. Техникалық құжаттама жүргізу. Жолдарда, стрелка ажыратпаларында, және басқа жерлердегі апат жағдайларында және стандартты емес жағдайларда жөндеу жұмыстарын жүргізу барысындағы әрекет. Түнгі уақытта, қолайсыз табиғат жағдайларында жұмыс істеу ерекшеліктері. Ауыспалы тоқтату сигналы, қауіп-қатер орны мен кедергілерді қоршау. Станция аумағында қолданылатын сигналдық көрсеткіштер мен белгілер. Басқару пультінен пойыздарды қабылдау, жөнелту, өткізу бағыттарын дайындау бойынша стрелкаларды немесе сигналдарды электрлік орталықтандыру құрылғысымен орындалатын операциялар. Аралық жүру уақыты.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен іске асырылуы үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Станциядағы пойыз жағдайы мен нақты жағдайды бағалау, қалыптасқан жағдайды ескере отырып, пойыз қозғалысын ұйымдастыру және маневрлік жұмыстар бойынша оңтайлы шешім қабылдау	Станция парктері мен жолдарын мамандандыру, жол сыйымдылығы, пойыз жұмыстарын, пойыздың жақындауын жоспарлау, пойыздарды қабылдау, жөнелту, маневрлік қозғалыс түрлері, қозғалыс кестесі, құрастыру жоспары, қозғалыс кестесі, салмақтық нормалар, құрамды өңдеу уақыты, қозғалыс қауіпсіздігіне қауіп төндіретін жылжымалы құрамның негізгі ақаулары, нормативтік құжаттар, станциялық орталықтандыру бекетінің жұмысындағы алдыңғы қатарлы әдістер, станция жұмысының технологиялық нормалары, пойыз диспетчерімен өзара әрекеттестік, аралық жүру уақыты. Станция мен учаскелердің өткізу қабілеті.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Құрамды техникалық және коммерциялық тексеруге ұсыну және олардың жөнелтуге немесе ажыратуға дайындығын бақылау	Локомотивтік және вагондық шаруашылық. Жалпы мәліметтер. Локомотивтердің қозғалысын бақылауды ұйымдастыру. Станция жұмысының технологиялық үдерісі. Тежегіш жабдық және автотіркеу құрылғысы. Құрамдарды қоршау. Құрамдарды өңдеу уақыты. Вагондарда техникалық және коммерциялық ақау анықталған кезде жұмыс істеу. Өрт сөндіргіш, қалпына келтіргіш пойыздармен жұмыс істеу. Жолаушылар пойызымен жұмыс істеу ерекшелігі. Номенклатуралық жүктері бар вагон құрамдары бар пойыздармен жұмыс істеу. Пойыздарды кедендік тексеру. Шекаралық бақылау (мемлекетаралық шекаралардағы бекеттерде). Электрленген жолдарда коммерциялық тексеру ерекшеліктері және байланысты қызметтермен әрекеттесу тәртібі.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Жолдарға күрделі жөндеу жүргізу және басқа да технологиялық «үзілістер» кезеңіндегі жұмыстар	Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық. Жол жұмыстарын жүргізу кезінде уақытша сызба бойынша пойыз қозғалысын ұйымдастыру. Жұмыс орнын қоршау тәртібі. Жолдарға күрделі жөндеу жүргізу және технологиялық «үзілістер» кезіндегі жазбалар нысаны. Ескерту беру тәртібі. Стрелкаларды аспалы құлыппен бекіту тәртібі. Келіссөздер регламенті.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Стандартты емес және апатты жағдайларда іс-қимыл жасау	Апатты және стандартты емес жағдайларда іс-қимыл жасау бойынша нұсқаулықтар, апат, қауіпті жүк ағуы және т.б. салдарларын жою шаралары. Өрт сөндіргіш, қалпына келтіргіш пойыздармен жұмыс істеу. Келіссөздер регламенті. Бағыттарды дайындау. Жарықтандыру сызбасы. Қолайсыз метеорологиялық жағдайларда жұмыс істеу. Қауіпті жүктерді тасымалдау ережесі. Ауқымы кіші жүктерді тасымалдау.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Пойыздарды өткізу және маневрлік жұмыстарды орындауға қатысты локомотивтік бригадамен жұмыс істеу тәртібі. Нұсқау беру және тіркелетін бұйрық беру, алдағы жұмыстардың жоспарын локомотивтік бригадаға тапсыру.	Станция кезекшісі мен локомотив машинисі арасындағы әрекеттестік және келіссөздер регламентін сақтау бойынша нұсқаулық
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Құрамды техникалық және коммерциялық тексеруге ұсыну және олардың жөнелтуге немесе ажыратуға дайындығын бақылау	Локомотивтік және вагондық шаруашылық. Жалпы мәліметтер. Локомотивтердің қозғалысын бақылауды ұйымдастыру. Станция жұмысының технологиялық үдерісі. Тежегіш жабдық және автотіркеу құрылғысы. Құрамдарды қоршау. Құрамдарды өңдеу уақыты. Вагондарда техникалық және коммерциялық ақау анықталған кезде жұмыс істеу. Өрт сөндіргіш, қалпына келтіргіш пойыздармен жұмыс істеу. Жолаушылар пойызымен жұмыс істеу ерекшелігі. Номенклатуралық жүктері бар вагон құрамдары бар пойыздармен жұмыс істеу. Пойыздарды кедендік тексеру. Шекаралық бақылау (мемлекетаралық шекаралардағы бекеттерде). Электрленген жолдарда коммерциялық тексеру ерекшеліктері және байланысты қызметтермен әрекеттесу тәртібі.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтиже үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Келіссөздер регламентін сақтау	Келіссөздер регламенті. Нормативтік құжаттар. Келіссөздерді тіркеу.
2-2)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, локомотивтердің қозғалысын басқару бойынша нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Пойыздық және маневрлік локомотивтердің қозғалысын басқару	Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық, лауазымдық нұсқаулықтар, станцияның техникалық-басқарушы актісі және оның қосымшалары және станция кезекшісінің жұмысына қатысты басқа да нұсқаулықтар мен нұсқаулар. Станциядағы, маневрлік аудандардағы қозғалысты ұйымдастыру, жолдарды мамандандыру және олардың сыйымдылығы, жолдар мен стрелкаларды нөмірлеу тәртібі. Парк, төбешік кезекшісімен әрекеттестік. Келіссөздер регламенті. Маневрлердің негізгі түрлері. Маневрлерді орындау ережесі. Маневрлер кезіндегі жылдамдық. Жолдардың жоспары және пішіні. Маневрлік операцияларды орындау уақытын нормалау. Бағыттарды дайындау. Салмақтық нормалар. Жылжымалы құрамның ұзындығы. Қысқы уақытта жұмыс істеу ерекшеліктері. Ерекше қозғалыс жағдайларын талап ететін жылжымалы құраммен жұмыс істеу. Ескертулер мен бланкілерді беру.
	Қойылған міндеттердің орындалуына жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Жолда тұрған құрамдар мен вагондарды тежегіш башмақтармен бекіту және қоршау және оларды вагон астынан алып тастау (2-5 класты станция кезекшісі)	Жылжымалы құрамдарды тежегіш башмақтармен бекіту нормасы мен ережесі, тежегіш башмақтарды сақтау орны және оларға күтім жасау, тежегіш башмақтарды рельстерден шешу және оған орнату ережесі, тежегіш башмақтардың және құрал-саймандардың құрылысы және пайдаланылуы, жолдардың жоспары мен пішіні. Станцияның техникалық-басқарушы актісі. Белгілі бір маневрлік ауданның жергілікті нұсқаулығы. Жолдарды қоршау және вагондарды тежегіш башмақтармен бекіту. Вагон түрлері. Вагондардағы белгілер мен жазулар. Арнайы жылжымалы құрам және оны бекіту ережесі. Жылжымалы құрамның техникалық сипаттамасы. Келіссөздер регламенті. Қауіпсіз еңбек ету әдістері мен амалдары. Ажыратқыш тұйықтың құрылысы. Вагондарды бекітуге арналған стационарлық тіреулердің құрылысы, жолдардың қоршауы. Вагонды қолмен тежеу және рессорлы аспа құрылысы. Вагонның орнықтылығына желдің әсер етуі. Ауыспалы тоқтату сигналдары, кедергі және қауіп-қатер орындарын қоршау. Станция аумағында қолданылатын сигналдық көрсеткіштер мен белгілер
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Атқару бекеттерінің қызметкерлеріне бағыт дайындауға әмір беру	Станцияның техникалық сызбасын, станцияның техникалық-басқарушы актісін, станция жұмысының технологиялық үдерісін, келіссөздер регламентін білу
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Ескертулерді, рұқсат берулерді ресімдеу және беру; пойыздарды қабылдау және жөнелту бұйрықтарын беру	Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық, лауазымдық нұсқаулықтар, ескерту беру тәртібі, қалыпты жұмыс жағдайында және стандартты емес және төтенше жағдайларда станциялар мен учаскелер бойынша пойыз қозғалысы мәселелері бойынша байланысты қызметтермен әрекеттестік. Арнайы жылжымалы құрамды өткізу, байланыс құралдарының бұзылуы, жаңа байланыс құралдарын енгізу.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Пойыздарды станцияларда құрастыру, ажырату, құрама-учаскелік пойыздарды тіркеу-тіркеуден шешу	Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық, пойыздарды құрастыру, нөмірлеу ережесі, бағыттарды дайындау, маневрлік жұмыс түрлері, келіссөздер регламенті. Пойыздар мен вагондар тобын бекіту. Пойыздың құжаттары.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Тіркелетін бұйрықтар мен нұсқаулар беру, алдағы жұмыстардың жоспарын локомотив бригадасына тапсыру.	Бұйрық нысандары, сонымен бірге келіссөздер регламенті.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Бағынышты қызметкерлердің еңбек қорғау, электр және өрт қауіпсіздігі талаптарын орындауын бақылау	Темір жол көлігін пайдалану ережесі және қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ететін нұсқаулықтар. Әр түрлі жағдайларда жұмыс істеу ерекшелігі (қысқы уақытта, түнгі уақытта, қолайсыз табиғат жағдайларында және т.б.). Ауқымы кіші орындардағы маневрлік жұмыстар. Темір жолдардың негізгі элементтері. Жолдардың жоспары және пішіні. Құрылыс пен жылжымалы құрамның жақындау ауқымы туралы ұғым. Жол осьтері арасындағы қашықтық. Сигнал беру және байланыс құрылыстары мен құрылғылары. Сигналдар және олардың талаптарын орындау. Байланыс түрлері: телефондық, радиобайланыс, дауыс зорайтқыш паркілік хабарландырушы. Құрылысы және пайдалану тәртібі. Электрмен жабдықтау құрылғысының құрылысы. Өндірістік қауіпсіздіктің жалпы талаптары, еңбек қорғау және қауіпсіздік бойынша ережелер мен нұсқаулықтар. Өндірістік жарақаттану, оның профилактикасы. Маневрлік жұмыстарды орындау кезіндегі қауіпсіздік техникасы талаптары. Станцияның аумағы мен өндірістік ғимараттарына күтім жасау. Өрт қауіпсіздігі. Электр қауіпсіздігі. Жұмыс барысындағы сигналдар, командалар, радиобайланыс және парк байланысы арқылы хабарландырулар. Кезекшілікті өткізу тәртібі. Өндірістік тазалық және еңбек гигиенасы ережесі.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Құрамдарды бекітуді бақылау. Жолда тұрған құрамдарды тежегіш башмақтармен қоршау және оларды вагон астынан алып тастау	Жылжымалы құрамдарды тежегіш башмақтармен бекіту нормасы мен ережесі, тежегіш башмақтарды сақтау орны және оларға күтім жасау, тежегіш башмақтарды рельстерден шешу және оған орнату ережесі, тежегіш башмақтардың және құрал-саймандардың құрылысы және пайдаланылуы, жолдардың жоспары мен пішіні. Станцияның техникалық-басқарушы актісі. Белгілі бір маневрлік ауданның жергілікті нұсқаулығы. Жолдарды қоршау және вагондарды тежегіш башмақтармен бекіту. Вагон түрлері. Вагондардағы белгілер мен жазулар. Арнайы жылжымалы құрам және оны бекіту ережесі. Жылжымалы құрамның техникалық сипаттамасы. Келіссөздер регламенті. Қауіпсіз еңбек ету әдістері мен амалдары. Ажыратқыш тұйықтың құрылысы. Вагондарды бекітуге арналған стационарлық тіреулердің құрылысы, жолдардың қоршауы. Вагонды қолмен тежеу және рессорлы аспа құрылысы. Вагонның орнықтылығына желдің әсер етуі. Ауыспалы тоқтату сигналдары, кедергі және қауіп-қатер орындарын қоршау. Станция аумағында қолданылатын сигналдық көрсеткіштер мен белгілер.
	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Қатынас жолдарына вагондарды кіргізу/шығару бойынша маневрлік жұмыстарды орындау	Қатынас жолдарына қызмет жасау туралы жергілікті нұсқаулық, келіссөздер регламенті, пойыз құрастырушысы мен локомотив бригадасынның технологиялық әрекеттестігі.
	Тасымалдау бойынша қызметтердің сапасы мен өткізілуі үшін жауаптылықты көздейтін, технологиялық үдеріс учаскесі және кәсіпорын қызметінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет	Локомотивтер мен локомотивтік бригадаларды транзиттік жүк пойыздарына және өздері құрастыратын пойыздарға жалғауды жоспарлау. Локомотивтердің бақылау бекетіне шығуын және олардың депоға кіруін бақылау.	Локомотивтік және вагондық шаруашылық. Жалпы мәліметтер. Локомотивтердің қозғалысын бақылауды ұйымдастыру. Станция жұмысының технологиялық үдерісі. Локомотивтік бригаданың жұмыс кестесі. Пойыз қозғалысының кестесі. Пойыздарды нөмірлеу. Пойыздардың құрастыру жоспары бойынша міндеті. Локомотивтің және локомотивтік бригаданың жұмыс уақыты. Локомотивтік бригаданың жұмыс істеу және демалыс тәртібі. Локомотивтерді нөмірлеу.
3-1)	Бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын, нәтижелер үшін жауапкершілікті көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет	Станция басшылығына және пойыз диспетчеріне істелген жұмыс туралы баяндау.	Баяндау нысандары, келіссөздер регламенті, станция жұмысын жоспарлау, станция жұмысының көрсеткіштері
	Қойылған міндеттердің орындалуына жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Жарақаттанғандарға алғашқы көмек көрсету	Жарақаттанғандарға алғашқы көмек көрсету тәртібі мен ережесі
3-2)	Қойылған міндеттердің орындалуына жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Техникалық құжаттаманы толтыру, қатаң есептегі мүлікті тапсыру, кезекшілікті қабылдаған қызметкерді жұмыс жағдайымен және бірінші кезектегі мәселелермен таныстыру	Қозғалысты ұйымдастыру және жүктерді тасымалдаудың негізгі ережелер. Станция жұмысының техникалық-басқарушы актісі, станция жұмысының технологиялық үдерісі. Жұмыс орны, арнайы киім, мүлік. Нормативтік-техникалық құжаттама және оны толтыру тәртібі. Ауысымдық реттеу тапсырмасы. Станция жұмысын оперативтік басқару және бағыныштылық сызбасы. Ауысымдық-тәуліктік жоспарлау. Пойыз жүруі туралы ақпарат. Станция паркі мен сұрыптау құрылғыларының әрекеттестігі. Келіссөздер регламенті, жолдарды мамандандыру және олардың сыйымдылығы, жолдар мен стрелкаларды нөмірлеу тәртібі. Жылжымалы құрамды тежегіш башмақтармен және тежегіш құрылғылармен бекіту нормасы мен ережелері. Вагондарды кіргізу уақытының нормалары. Жылжымалы құрам. Жылжымалы құрамның негізгі ақаулары. Темір жол бойындағы жалпы қауіпсіздік шаралары. Станциялық орталықтандыру бекеті кезекшісінің жұмысындағы озық әдістер мен тәсілдер. Пойыздар, вагондар, құрамдар, кедергі орындарын қоршау ережесі. Жарықтандыру нормалары. Радиостанцияны, дауыс зорайтқыш байланысты пайдалану. Пойызға орналастыру және қозғалыстың ерекше талаптары қойылатын жылжымалы құраммен жұмыс істеу. Кезекшілікті тапсыру-қабылдау тәртібі.

Темір жол көлігімен тасымалдауды
ұйымдастыру және қозғалысты басқару
кәсіби стандартына
5-қосымша

1-Кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

«Қызметтердің жіктеуіші» 01-99 Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеуіші (ҚР МЖ 01-99)
Базалық топ	8312
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	52-шығарылым: Темір жол көлігі және метрополитен бөлімі
БТБА бойынша кәсіп	Жолды бұру бекетінің кезекшісі
СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтары
2	2-4
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
-	-
Басшылардың, мамандардың және басқа қызметшілер лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
-	-

2-Кесте. Еңбек жағдайына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Темір жол станциясы
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		Қозғалыстағы жылжымалы құрам, көлік құралдары, механизмдер; жұмыс орнының жер бетінен биіктікте орналасуы; жоғары шу деңгейі; жоғары вибрация деңгейі; жұмыс аймағының өте шаң-тозаңды болуы және ауаның газдануы; жұмыс аймағы ауасының жоғары немесе төмен температурасы; ауаның шамадан тыс ылғалдығы және қозғалмаулығы; электр өрісінің жоғары кернеулілігі; статикалық электр қуатының жоғары деңгейі; тәуліктің қараңғы кезіндегі жұмыс аймағының жеткіліксіз жарықтандырылуы; физикалық артық жүктеме; пойыз қозғалысы кезінде темір жолдарда жұмыстарды орындау барысындағы жүйке-психикалық жүктемелер; қауырт және ауыр еңбек.
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше шарты		Жұмысқа қабылданатын ең төменгі жас мөлшері: 18 жас. Ер адам істейтін жұмыс, себебі төзімділікті, күшті денсаулықты, дене күшін талап етеді. Медициналық шектеулер: Қазақстан Республикасының заңдары бойынша Жұмысқа рұқсат беру: дәрігерлік куәландырудан өту, кіріспе және алғашқы нұсқамадан өту, оқу және сынақ тапсыру, сынақ мерзімінен өту. Жұмыс тәртібі: далада Еңбек және демалыс тәртібі: сағат 9-дан 21-ге дейін күндізгі ауысымда, одан кейін сағат 21-ден 9-ға дейін түнгі ауысымда және 48 сағат демалыс
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білімі және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2	12 жылдық мектеп аясындағы салалық білім. Бір үлгідегі қарапайым міндеттерді орындау кезіндегі еңбек мәні, құралдары мен тәсілдері туралы, атқарушылық қызметтің рефлексиясы туралы базалық білім.		Талап етілмейді

3-Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі
(кәсіптің еңбек функциялары)

Еңбек функцияның №	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Бекітілген жолды бұру бекетінде кезекшілік қабылдау
2	Пойыздардың қозғалыс қауіпсіздігін, қызметкерлердің жеке қауіпсіздігін, жолды бұру бекетінің және темір жолдың дұрыс жұмыс істеуін міндетті түрде қамтамасыз ете отырып, пойыздарды қабылдау, жөнелту, маневрлік жұмыстарға қатысу.
3	Бекетке бекітілген стрелка ажыратпасын дұрыс күйде ұстау. Бекітілген жолды бұру бекетіндегі кезекшілікті тапсыру.

4-Кесте. Кәсіби стандарттың бірліктер тізімі
(функционалдық карта)

Еңбек функцияның №	Еңбек мәні	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Жолды бұру бекеті	Пойыздарды қабылдау, жөнелту бойынша жұмыстарға және бекітілген стрелка ажыратпасы бекеттерінде маневрлік жұмыстарды орындауға қажетті құрал-саймандар. Шам, ысқырық, жалауша, дауыс зорайтқыш байланыс жүйелері, телефондық байланыс құралдары, тежегіш башмақтар	1-1) еңбек қорғау және қозғалыс қауіпсіздігі бойынша ауысым алдындағы, мақсатты нұсқамадан өту; станциялық жолдардағы жол жағдайымен, алдағы жұмыс жоспарымен, оларды орындау бойынша іс-шаралармен станция кезекшісі (бұдан әрі – СК) арқылы танысу; ауысым өткізушіден жұмыс орнындағы құралдардың, сигналдық құралдардың және жолды бұру бекетінің қасында орналасқан стеллаждағы тежегіш башмақтардың дұрыстығын және қолда болуын тексеріп қабылдап алу, ауысым өткізушіден ДУ-67 нысанды «Тежегіш башмақтарды есепке алу журналындағы» жазбаны «Ауысымды қабылдау, өткізу журналымен» салыстыру; кезекшілікті қабылдау нәтижелері және жұмысқа әзірлігі туралы станция кезекшісіне баяндау.
			1-2) Бекеттегі барлық жолды стрелка ажыратпаларын қарап тексеру. Станция жолдарында тұрған барлық пойыздар мен вагондардың шектік бағандардан асып тұрмауына, өзара байланыстырылғанына, жүріп кетуден тежегіш башмақтармен қорғалғанына көз жеткізу.
			1-3) Жолды бұру бекетінің аға кезекшісінен немесе кезекшісінен станция кезекшісінің пойыздарды қабылдау, жөнелту, маневрлік жұмыстарды орындауға қатысты нұсқаулары туралы ақпарат алу
2	Жылжымалы құрам, темір жолдардың ТРА станцияларында белгіленген шекаралары	Пойыздарды қабылдау, жөнелту бойынша жұмыстарға және бекітілген стрелка ажыратпасы бекеттерінде маневрлік жұмыстарды орындауға қажетті құрал-саймандар. Шам, ысқырық, жалауша, дауыс зорайтқыш байланыс жүйелері, телефондық байланыс құралдары, тежегіш башмақтар	2-1) стрелканы қажетті бағытқа бұру арқылы пойыздарды қабылдау, жөнелту бағытын немесе маневрлік жұмыстарды жүргізу бағытын дәл әрі уақытында дайындау, бағыттың әзірлігі туралы станция кезекшісіне баяндау
			2-2) Келуші немесе жөнелтілетін пойыз өткен кезде жолды бұру бекетінің аға кезекшісі және кезекшісі жылжымалы құрамның жай-күйіне, ашық жылжымалы құрамдағы жүктің дұрыс орналасуына, көзделген сигналдардың болуына және қозғалыс қауіпсіздігіне қауіп төндіруі мүмкін басқа да жағдайларға көңіл бөлуі тиіс; анықталған кемшіліктер туралы дереу станция кезекшісіне хабарлауы, ал қозғалыс қауіпсіздігіне немесе адамдардың өміріне қауіп төндіретін жағдайларда пойызды тоқтату шарасын қолдануы тиіс.
			2-3) Пойызды станцияға тоқтатпай басты жолмен өткізген кезде жолды бұру бекетінің кезекшісі пойызды тәуліктің күндізгі уақытында оралған сары жалаушамен, ал түнгі уақытында – қол шамының түссіз ақ жарығымен белгі береді, пойызды бүйір жолмен тоқтатпай өткізгенде немесе пойызды станцияға тоқтатып бүйір жолға қабылдаған кезде тәуліктің күндізгі уақытында – ашылған сары жалаушамен, түнгі уақытта – сары жарығы бар қол шамымен белгі береді. Станциядан жөнелтілетін пойыздарды жолды бұру бекетінің аға кезекшісі мен кезекшісі барлық жағдайда: тәуліктің күндізгі уақытында оралған сары жалаушамен, ал түнгі уақытында – қол шамның түссіз ақ жарығымен шығарып салады.
3	Бекетке бекітілген стрелка ажыратпасы	Стрелка ажыратуларын ұстауға арналған қажетті құралдар.	3-1) жолды бұру бекетінің стрелкаларын таза ұстау, босаған бұрандаларды бекітіп бұрау, үлкен шегелерін қағу, стрелка ажыратпасынан қар, мұз, топырақ, құм мен қоқысты уақытында тазартып отыру, барлық үйкелетін бөліктерін мұқият майлау және әсіресе, тұйықтардың астындағы стрелка жастықшаларын мұқият майлау керек.
			3-2) Стрелка ажыратпасына қызмет және күтім жасау үшін қажетті аспаптар мен материалдарды дұрыс күйде және белгіленген мөлшерде (тізімдемеге сай) ұстау
			3-3) ауысым қабылдаушыға дұрыс құралдарды, сигналдық жарақтарды және тежегіш башмақтарды тапсыру; кезекшілікті тапсыру нәтижесі туралы станция кезекшісіне баяндау.

5-Кесте. СБШ 2-деңгейі жолды бұру бекеті кезекшісінің құзыретіне
қойылатын талаптар

Міндет шифры	Жеке және кәсіптік құзыреттері	Дағдылары мен біліктері	Білімі
1-1) 1-2) 1-3)	Темір жол станциясының бекітілген бекеті шегіндегі пойыздарды қабылдау, жөнелту және маневрлік жұмыстарға арналған бағыттарды әзірлеу үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Сигналдық құрал-жабдықтармен жұмыс істеу, құжаттамамен жұмыс істеу, стрелка ажыратпасы механизмдерімен жұмыс істеу, жолды бұру бекетінің аға кезекшісінің, кей жағдайларда станция кезекшісінің нұсқауларын орындау.	Техникалық пайдалану ережесі, темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық, қауіпсіздік және еңбек қорғау ережелері, жолды бұру бекеті кезекшісінің лауазымдық нұсқаулығы, тежегіш башмақтарды есепке алу, беру, сақтау тәртібі туралы нұсқаулық
2-1) 2-2) 2-3)	Темір жол станциясының бекітілген бекеті шегіндегі пойыздарды қабылдау, жөнелту және маневрлік жұмыстарға арналған бағыттарды әзірлеу үшін жауапкершілікті, өз бетінше жоспарлауды болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Орталықтандырылмаған стрелканы ажырату, станцияда пойыздарды қабылдау, жөнелту бағытын дайындау, маневрлік жұмыстарды орындау, жылжымалы құрамды тежегіш башмақтармен бекіту, сигналдық құралдармен жұмыс істеу, қауіпсіздік техникасы және еңбек қорғау ережесі	Стрелка ажыратпасының механизмдері, жолды бұру бекеті кезекшісінің нұсқаулығы, станцияның техникалық-басқарушы актісі, қауіпсіздік және еңбек қорғау ережелері, тежегіш башмақтарды және вагондарды бекітуге арналған құрылғыларды есепке алу, беру, сақтау тәртібі туралы нұсқаулық, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарды техникалық пайдалану ережесі, Қазақстан Республикасындағы темір жолдардағы пойыз қозғалысы және маневрлік жұмыстар бойынша нұсқаулық, Қазақстан Республикасындағы темір жолдарда сигнал беру бойынша нұсқаулықтар, пойыздарды қабылдау, жөнелту бағыттарын дайындау, маневрлік жұмыстарды орындау кезінде орталықтандырылмаған стрелкаларды ажырату және жабу ережесі, пойыздарды өткізу және маневрлік жұмыстарды орындау, қауіпсіздік техникасы және еңбек қорғау ережелері.
3-1) 3-2) 3-3)	Бекетке бекітілген стрелка ажыратпаларын дұрыс күйде ұстау үшін жауапкершілікті болжамдайтын, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық қызмет	Стрелка ажыратпалары механизмдерімен жұмыс істеу, сигналдық құралдармен жұмыс істеу.	Қауіпсіздік техникасы және еңбек қорғау ережелері, стрелка ажыратпаларының механизмдері, жолды бұру бекеті кезекшісінің лауазымдық нұсқаулығы.

4. Осы кәсіби стандарт негізінде берілетін сертификаттар
түрлері

5. Кәсіби стандартты әзірлеушілер

PRC «Career-Holdings»

6. Келісу парағы

Ұйым атауы	Келісілген күні
Қазақстан Республикасы көлік және коммуникациялар министрлігінің техникалық және кәсіптік білімді және кадрлар даярлауды дамыту бойынша салалық кеңес

7. Кәсіптік стандарттың сараптамасы және тіркелуі

Осы кәсіптік стандарт ____________________ бекітілді және тіркелді.
Кәсіптік стандарттар тізіліміне енгізілді. Тіркеу № ___________
Хат (хаттама) № ___________ Күні __________________