"Электр станциялардың электр жабдықтарына және таратушы құрылғыларына техникалық қызмет көрсету және жөндеу" кәсіби стандартты бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрінің м.а. 2013 жылғы 26 желтоқсандағы № 439 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2014 жылы 14 ақпанда № 9158 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің м.а. 2015 жылғы 9 желтоқсандағы № 704 бұйрығымен.

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Энергетика министрінің м.а. 09.12.2015 № 704 бұйрығымен.

Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 138-5-бабының 3-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Осы бұйрыққа қоса беріліп отырған "Электр станциялардың электр жабдықтарына және таратушы құрылғыларына техникалық қызмет көрсету және жөндеу" кәсіби стандарты бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің Электр энергетикасы және көмір өнеркәсібі департаменті (С.Қ. Есімханов) заңнамада белгіленген тәртіпте мыналарды:

1) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде осы бұйрықтың мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде бұқаралық ақпарат құралдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;

3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің Интернет-ресурсында орналасуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Индустрия және жаңа технологиялар вице-министрі Б.М. Жақсалиевке жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Индустрия және жаңа
технологиялар министрінің
міндетін атқарушы	А. Рау

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Еңбек және халықты

әлеуметтік қорғау

министрі

____________ Т. Дүйсенова

2013 жылғы 10 қаңтар

Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар Министрінің міндетін атқарушының 2013 жылғы 26 желтоқсандағы № 439 бұйрығымен бекітілген

"Электр станциялардың электр жабдықтарын және таратушы
құрылғыларға техникалық қызмет көрсету және жөндеу" кәсіби
стандарты
1. Жалпы ережелер

1. "Электр станциялардың электр жабдықтарын және таратушы құрылғыларға техникалық қызмет көрсету және жөндеу" кәсіби стандарты (бұдан әрі – КС) "Электр жабдықтарын жөндеу", "Электр энергиясын өндіру" кәсіби қызмет саласындағы біліктілік деңгейіне, құзыретіне, мазмұнына, сапасына және еңбек жағдайларына қойылатын талаптарды анықтайды және

1) еңбек саласы мен кәсіби білім беру саласының өзара қарым-қатынасын реттеуге;

2) даярлау, біліктілікті арттыру және кәсіби қайта даярлау бағдарламаларын әзірлеу талаптарын регламенттеуге;

3) персоналды аттестаттау және сертификаттау кезінде жұмысшылардың құзыреттерін бағалау талаптарын регламенттеуге арналған.

2. КС негізгі пайдаланушылары:

1) білім беру ұйымдарының түлектері, қызметкерлер;

2) ұйымдардың басшылары, ұйымдардың персоналын басқару бөлімшелерінің басшылары мен мамандары;

3) білім берудің мемлекеттік бағдарламаларын әзірлейтін мамандар;

4) мамандардың кәсіби даярлығын бағалау және біліктілігіне сәйкестігін растау саласындағы мамандар болып табылады.

3. КС негізінде біліктілік сипаттамалары, лауазымдық нұсқаулықтар, ұйымдардың үлгілік оқыту бағдарламалары, үлгілік оқыту жоспарлары, ұжымдық стандарттар әзірленеді.

4. Осы КС мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:

1) біліктілік – қызметкердің еңбек қызметінің белгілі бір түрі шеңберінде нақты функцияларды сапалы орындауға дайындығы;

2) біліктілік деңгейі – күрделілігі, еңбек қызметтерінің стандартты еместігі, жауапкершілігі және дербестілігі параметрлері бойынша жүктелетін қызметкерлердің құзыретіне қойылатын талаптар жиынтығы;

3) еңбек заттары – белгілі бір еңбек құралдарының көмегімен өнім жасау мақсатында қызметкердің іс-қимылы бағытталған зат;

4) еңбек құралдары – жұмысшының еңбек заттарын бастапқы күйден өнімге айналдыру үшін пайдаланатын құралдар;

5) еңбек қызметінің түрі – еңбек функциялары мен оларды орындауға қажетті құзыреттіктердің тұтас жиынымен құралған кәсіби қызмет саласының құрамдас бөлігі;

6) еңбек функциясы – бизнес-үдеріспен анықталатын және оларды орындауға қажетті құзыреттердің болуын болжамайтын еңбек қызметінің біріктірілген және дербес жиынтығын көрсететін еңбек қызметі түрлерінің бір бөлігі;

7) кәсіби қызмет саласы – жалпы интеграциялық негізі (міндеті, нысандары, технологиялары, соның ішінде еңбек құралдары ұқсас немесе жақын) бар және ұқсас еңбек функциялары мен оларды орындайтын құзыреттіктерінің болжалды жиынынан тұратын саланың еңбек қызметі түрлерінің жиынтығы;

8) кәсіби стандарттың бірлігі – осы қызмет түрі үшін тұтас, аяқталған, қатысымды дербес және маңызды болып табылатын нақты еңбек функциясының ашық сипаттамасы тұратын кәсіби стандарттың құрылымдық элементі;

9) кәсіп – арнайы дайындықтың, жұмыс тәжірибесінің нәтижесінде пайда болған арнайы теориялық білім мен практикалық дағдылар кешенін білуді талап ететін еңбек қызметінің түрі;

10) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі және тәжірибесін қолдану қабілеті;

11) лауазым – лауазымдық уәкілеттіктер және лауазымдық міндеттер шеңберін жүктейтін жұмыс берушінің құрылымдық бірлігі;

12) міндет – нақты бір еңбек заттары мен құралдарын пайдалана отырып еңбек функциясын іске асырумен және нәтижеге қол жеткізумен байланысты іс-қимыл жиынтығы;

13) сала – өндіретін өнім, өндіріс технологиясы, негізгі қорлар мен жұмыс жасаушылардың кәсіби біліктері ортақ ұйымдар жиынтығы;

14) салалық біліктілік шеңбері – салада танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы;

15) ұлттық біліктілік шеңбері – еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы;

16) функционалдық карта – сол немесе өзге де кәсіби қызмет саласы шеңберінде белгілі бір қызмет түрін орындайтын жұмысшының еңбек функциялары мен міндеттерінің құрылымдық сипаттамасы.

2. КС паспорты

5. КС паспорты келесіні анықтайды:

1) экономикалық қызмет түрі (кәсіптік қызмет саласы):

Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы жіктеуіші (бұдан әрі - 03-2007 ҚР МЖ) 33.14 Электр жабдықтарын жөндеу, 35.11 Электр энергиясын өндіру еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына, қызметкерлердің біліктілік деңгейіне, құзыретіне қойылатын талаптар.

2) экономикалық қызмет түрінің (кәсіптік қызмет саласының) негізгі мақсаты: электр қуаты кешенінің қауіпсіз, сенімді әрі тұрақты қызмет етуін, электр және жылу қуатын ұтымды әрі үнемдеп пайдалануды, сондай-ақ электр жабдықтарымен жұмыс істеу кезінде адамдардың өмірі мен денсаулығының қауіпсіздігін қамтамасыз ету.

3) осы КС 1-қосымшасына сәйкес біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің (кәсіптің) түрлері.

3. Еңбек қызметі түрлерінің (кәсіптің) карточкалары
1-параграф "Электр жабдықтарын оқшаулау және орамдарды жөндеу
бойынша электр монтері"

6. Еңбек қызмет түрінің (кәсіптің) карточкасы мынадан тұрады:

1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 2-4, СБШ бойынша - 2-4;

2) Қазақстан Республикасының кәсіптердің мемлекеттік жіктегіші (бұдан әрі - ҚР 01-2005 МЖ) бойынша базалық тобы: 7241 "Электр жабдықтарын оқшаулау және орамдарды жөндеу бойынша электр монтері";

3) лауазымның (кәсіптің) ықтимал атаулары: электр жабдықтарын оқшаулау және орамдарды жөндеу бойынша электр монтері;

4) атқарылатын еңбек қызметінің жиынтық сипаттамасы - барлық қуаттылықтағы жалпы және арнайы белгіленген трансформаторлардың үздіксіз орамдарын жөндеу және дайындау, орамдар мен оқшауларды жөндеу, ауыспалы және тұрақты ток электр машиналары орамдарының бір бөлігін алмастыру немесе толығымен қайта орау, мегаомметр және ылғалдылықты бақылау аспабын қолдана отыра оқшаулау жағдайын анықтау;

5) ықтимал жұмыс орындары, жұмысшының кәсіби білімі мен оқуына қойылатын талаптар, біліктілікті растайтын сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшасының "Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Электр жабдықтарын оқшаулау және орамдарды жөндеу бойынша электр монтерінің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар" деген 1-кестесінде келтірілген.

2-параграф "Электр машиналарын жөндеу бойынша электр слесарі"

7. Еңбек қызмет түрінің (кәсіптің) карточкасы мынадан тұрады:

1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 2-4, СБШ бойынша - 2-4;

2) Қазақстан Республикасының кәсіптердің мемлекеттік жіктегіші (бұдан әрі - ҚР 01-2005 МЖ) бойынша базалық тобы: 8282 "Электр машиналарын жөндеу бойынша электр слесарі";

3) лауазымның (кәсіптің) ықтимал атаулары: электр машиналарын жөндеу бойынша электр слесарі;

4) атқарылатын еңбек қызметінің жиынтық сипаттамасы - арнайы жөндеу-монтаждау құралдарын, тетіктерін, такелаждық жабдықтарды, өлшеу құралдарын және сынақ құрылғыларын қолдана отыра кез-келген салқындату әдістерін, кез-келген қуаттылықты және кернеуді түрлі орындаудағы тұрақты және ауыспалы ток электр машиналарын, жөндеу және қайта құру;

5) ықтимал жұмыс орындары, жұмысшының кәсіби білімі мен оқуына қойылатын талаптар, біліктілікті растайтын сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшасының "Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Электр машиналарын жөндеу бойынша электр слесарінің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар" деген 2-кестесінде келтірілген.

3-параграф "Таратушы құрылғылардың жабдықтарын жөндеу бойынша
электр слесарі"

8. Еңбек қызмет түрінің (кәсіптің) карточкасы мынадан тұрады:

1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 2-4, СБШ бойынша – 2-4;

2) Қазақстан Республикасының кәсіптердің мемлекеттік жіктегіші (бұдан әрі - ҚР 01-2005 МЖ) бойынша базалық тобы: 7241 "Таратушы құрылғылардың жабдықтарын жөндеу бойынша электр слесарі";

3) лауазымның (кәсіптің) ықтимал атаулары: таратушы құрылғылардың жабдықтарын жөндеу бойынша электр слесарі;

4) атқарылатын еңбек қызметінің жиынтық сипаттамасы - станциялар мен подстанциялар, трансформаторлар және енгізулердің таратушы құрылғыларын жөндеу және техникалық қадағалау кезіндегі қосалқы жұмыстар, бөлшектерді слесарлық өңдеу, таратушы құрылғылардың жабдықтарын бөлшектеу, жөндеу және жинау;

5) ықтимал жұмыс орындары, жұмысшының кәсіби білімі мен оқуына қойылатын талаптар, біліктілікті растайтын сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшасының "Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Таратушы құрылғылардың жабдықтарын жөндеу бойынша электр слесарінің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар" деген 3-кестесінде келтірілген.

4-параграф "Электр станцияларының электр жабдықтарына қызмет
көрсету бойынша электр монтері"

9. Еңбек қызмет түрінің (кәсіптің) карточкасы мынадан тұрады:

1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 3-4, СБШ бойынша - 3-4;

2) Қазақстан Республикасының кәсіптердің мемлекеттік жіктегіші (бұдан әрі - ҚР 01-2005 МЖ) бойынша базалық тобы: 7233 "Электр станцияларының электр жабдықтарына қызмет көрсету бойынша электр монтері";

3) лауазымның (кәсіптің) ықтимал атаулары: электр станцияларының электр жабдықтарына қызмет көрсету бойынша электр монтері;

4) атқарылатын еңбек қызметінің жиынтық сипаттамасы - электр станцияларының электр жабдықтарына қызмет көрсету, оның үздіксіз әрі үнемді жұмыс атқаруын қамтамасыз ету;

5) ықтимал жұмыс орындары, жұмысшының кәсіби білімі мен оқуына қойылатын талаптар, біліктілікті растайтын сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшасының "Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Электр станцияларының электр жабдықтарына қызмет көрсету бойынша электр монтерінің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар" деген 4-кестесінде келтірілген.

5-параграф "Техник-электрик"

10. Еңбек қызмет түрінің (кәсіптің) карточкасы мынадан тұрады:

1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 4-5, СБШ бойынша - 4-5;

2) Қазақстан Республикасының кәсіптердің мемлекеттік жіктегіші (бұдан әрі - ҚР 01-2005 МЖ) бойынша базалық тобы: 3113 "Техник- электрик";

3) лауазымның (кәсіптің) ықтимал атаулары: техник-электрик;

4) атқарылатын еңбек қызметінің жиынтық сипаттамасы - жүк түсірмейтін тұтынушылардың байланыс желілері мен электр желілерінің бағалы аспаларын күрделі емес электрлік және механикалық есептеуді орындау.

Техник-электрик электрмен қамтамасыз ету құралдарында өлшеуді жүзеге асырады, тозуды анықтайды, электрмен қамтамасыз ету құрылғыларындағы ақаулардың алдын-алады, анықтайды және жояды, материалдар, қосалқы бөлшектер және тораптарға деген қажеттілікті анықтайды;

5) ықтимал жұмыс орындары, жұмысшының кәсіби білімі мен оқуына қойылатын талаптар, біліктілікті растайтын сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшасының "Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Техник-электриктің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар" деген 5-кестесінде келтірілген.

6-параграф "Электр жүйелерінің инженері"

11. Еңбек қызмет түрінің (кәсіптің) карточкасы мынадан тұрады:

1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 5-6, СБШ бойынша - 5-6;

2) Қазақстан Республикасының кәсіптердің мемлекеттік жіктегіші (бұдан әрі - ҚР 01-2005 МЖ) бойынша базалық тобы: 2143 "Электр жүйелерінің инженері";

3) лауазымның (кәсіптің) ықтимал атаулары: электр жүйелерінің инженері, инженер-электрик;

4) атқарылатын еңбек қызметінің жиынтық сипаттамасы - электр станцияларында механизмдер мен өзге де электр жабдықтарының генераторлары, трансформаторлары, жоғары вольтты ажыратқыштары, электр қозғалтқыштарының сенімді жұмыс атқаруын қамтамасыз етеді;

5) ықтимал жұмыс орындары, жұмысшының кәсіби білімі мен оқуына қойылатын талаптар, біліктілікті растайтын сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшасының "Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Электр жүйелері инженерінің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар" деген 6-кестесінде келтірілген.

4. КС бірліктерінің тізімі

12. КС бірліктерінің тізімі осы КС 3-қосымшасының 1-6-кестелерінде келтірілген және шифр мен КС бірліктері атауларынан тұрады.

5. КС бірліктерінің сипаттамасы

13. КС бірліктерінің сипаттамасы осы КС 4-қосымшасында келтірілген.

6. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері

14. Осы КС негізінде мамандардың кәсіптік дайындығын бағалау және біліктілік сәйкестігін растау саласындағы ұйымдармен сертификаттар беріледі.

15. Осы КС негізінде берілетін сертификаттың түрлері сертификат алу үшін игеру қажет болатын осы КС 3-қосымшасында қарастырылған КС бірліктерінің тізіміне сәйкес анықталады.

7. КС әзірлеушілері, келісу парағы, сараптамасы және тіркеуі

16. КС әзірлеушісі Қазақстан Республикасының Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі.

17. КС келісу парағы осы КС 5-қосымшасында келтірілген.

"Электр станциялардың электр жабдықтарын және таратушы құрылғыларға техникалық қызмет көрсету және жөндеу" кәсіби стандартына 1-қосымша

Біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің
(кәсіптің) түрлері

№ р/с	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының үрдісі ескерілген кәсіп атауы	ҚР МЖ 01-2005 сәйкес кәсіп атауы	СБШ біліктілік деңгейлері	БТБА бойынша разряды
1	Электр жабдықтары орамдарын және оқшаулауды жөндеу	Электр жабдықтарын оқшаулау және орамдарды жөндеу бойынша электр монтері	Электр жабдықтарын оқшаулау және орамдарды жөндеу бойынша электр монтері	2-4	2-7
2	Электр машиналарын жөндеу	Электр машиналарын жөндеу бойынша электр слесарі	Электр машиналарын жөндеу бойынша электр слесарі	2-4	2-7
3	Таратушы құрылғылар жабдықтарын жөндеу	Таратушы құрылғылардың жабдықтарын жөндеу бойынша электр слесарі	Таратушы құрылғылардың жабдықтарын жөндеу бойынша электр слесарі	2-4	2-7
4	Электр жабдықтарға қызмет көрсету	Электр станцияларының электр жабдықтарына қызмет көрсету бойынша электр монтері	Электр станцияларының электр жабдықтарына қызмет көрсету бойынша электр монтері	3-4	4-7
5	Электр жабдықтарға қызмет көрсету және оларды жөндеу	Техник-электрик	Техник-электрик	4-5	-
6	Электр жабдықтарын жөндеу және қызмет көрсету кезіндегі басқарушылық қызмет	Электр жүйелерінің инженері	Электр жүйелерінің инженері	5-6	-

Ескертпе: БТБА – Қазақстан Республикасы жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы, 52-шығарылым, Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2013 жылғы 3 қыркүйектегі № 426-ө-м бұйрығымен бекітілген

"Электр станциялардың электр жабдықтарын және таратушы құрылғыларға техникалық қызмет көрсету және жөндеу" кәсіби стандартына 2-қосымша

1-кесте

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары. Электр жабдықтарын
оқшаулау және орамдарды жөндеу бойынша электр монтерінің еңбек
жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (ұйымдар)	Жылу электр станциялары, құрама өндіріс станциялары, қазандықтар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары	Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің м.а. 2007 жылғы 31 шілдедегі № 182-п бұйрығына сәйкес. Үй-жайда жұмыс кезінде: қауіпті және зиянды факторлардың әсері
Жұмыс істеуге рұқсат берудің ерекше жағдайлары	Медициналық шектеулер: Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Жұмыс істеуге рұқсат: медициналық тексеруден кейін, кіріспе және алғашқы нұсқамалықты алғаннан кейін, оқыту мен тексеруден өткеннен кейін, сынақ
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білімі мен оқу деңгейі	Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2	Жалпы орта білімі, бірақ негізгі ортадан төмен емес білімі болған жағдайда практикалық тәжірибесі және/немесе кәсіби дайындық (білім беру ұйымы немесе кәсіпорындарда білім беру базасындағы қысқа мерзімді курстар)	Еңбек өтілі қажет етілмейді
3	Жалпы орта білімі негізінде бір жылға дейін кәсіби дайындықты ұйымдастыру базасындағы курстар немесе кәсіпорында оқыту	Кемінде 2 жыл
	Техникалық және кәсіби білім, практикалық жұмыс тәжірибесі	Кемінде 1 жыл
4	Жоғары деңгейдегі техникалық және кәсіби білім беру (қосымша кәсіби дайындық), практикалық тәжірибе	Кемінде 2 жыл 3 деңгейде

2-кесте

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары. Электр машиналарын
жөндеу бойынша электр слесарінің еңбек жағдайына, білімі және
жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (ұйымдар)	Жылу электр станциялары, құрама өндіріс станциялары, қазандықтар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары	Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің м.а. 2007 жылғы 31 шілдедегі № 182-п бұйырығына сәйкес. Үй-жайда жұмыс кезінде: қауіпті және зиянды факторлардың әсері
Жұмыс істеуге рұқсат берудің ерекше жағдайлары	Медициналық шектеулер: Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Жұмыс істеуге рұқсат: медициналық тексеруден кейін, кіріспе және алғашқы нұсқамалықты алғаннан кейін, оқыту мен тексеруден өткеннен кейін, сынақ
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білімі мен оқу деңгейі	Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2	Жалпы орта білімі, бірақ негізгі ортадан төмен емес білімі болған жағдайда практикалық тәжірибесі және/немесе кәсіби дайындық (білім беру ұйымы немесе кәсіпорындарда білім беру базасындағы қысқа мерзімді курстар)	Еңбек өтілі қажет етілмейді
3	Жалпы орта білімі негізінде бір жылға дейін кәсіби дайындықты ұйымдастыру базасындағы курстар немесе кәсіпорында оқыту	Кемінде 2 жыл
	Техникалық және кәсіби білім, практикалық жұмыс тәжірибесі	Кемінде 1 жыл
4	Жоғары деңгейдегі техникалық және кәсіби білім беру (қосымша кәсіби дайындық), практикалық тәжірибе	Кемінде 2 жыл 3 деңгейде

3-кесте

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары. Таратушы құрылғылардың
жабдықтарын жөндеу бойынша электр слесарінің еңбек жағдайына,
білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (ұйымдар)	Жылу электр станциялары, құрама өндіріс станциялары, қазандықтар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары	Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің м.а. 2007 жылғы 31 шілдедегі № 182-п бұйрығына сәйкес. Үй-жайда жұмыс кезінде: қауіпті және зиянды факторлардың әсері
Жұмыс істеуге рұқсат берудің ерекше жағдайлары	Медициналық шектеулер: Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Жұмыс істеуге рұқсат: медициналық тексеруден кейін, кіріспе және алғашқы нұсқамалықты алғаннан кейін, оқыту мен тексеруден өткеннен кейін, сынақ
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білімі мен оқу деңгейі	Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
2	Жалпы орта білімі, бірақ негізгі ортадан төмен емес білімі болған жағдайда практикалық тәжірибесі және/немесе кәсіби дайындық (білім беру ұйымы немесе кәсіпорындарда білім беру базасындағы қысқа мерзімді курстар)	Еңбек өтілі қажет етілмейді
3	Жалпы орта білімі негізінде бір жылға дейін кәсіби дайындықты ұйымдастыру базасындағы курстар немесе кәсіпорында оқыту	Кемінде 2 жыл
	Техникалық және кәсіби білім, практикалық жұмыс тәжірибесі	Кемінде 1 жыл
4	Жоғары деңгейдегі техникалық және кәсіби білім беру (қосымша кәсіби дайындық), практикалық тәжірибе	Кемінде 2 жыл 3 деңгейде

4-кесте

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары. Электр станцияларының
электр жабдықтарына қызмет көрсету бойынша электр монтерінің
еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (ұйымдар)	Жылу электр станциялары, құрама өндіріс станциялары, қазандықтар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары	Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің м.а. 2007 жылғы 31 шілдедегі № 182-п бұйрығына сәйкес. Үй-жайда жұмыс кезінде: қауіпті және зиянды факторлардың әсері
Жұмыс істеуге рұқсат берудің ерекше жағдайлары	Медициналық шектеулер: Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Жұмыс істеуге рұқсат: медициналық тексеруден кейін, кіріспе және алғашқы нұсқамалықты алғаннан кейін, оқыту мен тексеруден өткеннен кейін, сынақ
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білімі мен оқу деңгейі	Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
3	Жалпы орта білімі негізінде бір жылға дейін кәсіби дайындықты ұйымдастыру базасындағы курстар немесе кәсіпорында оқыту	Кемінде 2 жыл
	Техникалық және кәсіби білім, практикалық жұмыс тәжірибесі	Кемінде 1 жыл
4	Жоғары деңгейдегі техникалық және кәсіби білім беру (қосымша кәсіби дайындық), практикалық тәжірибе	Кемінде 2 жыл 3 деңгейде

5-кесте

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары. Техник-электриктің еңбек
жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (ұйымдар)	Жылу электр станциялары, құрама өндіріс станциялары, қазандықтар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары	Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің м.а. 2007 жылғы 31 шілдедегі № 182-п бұйрығына сәйкес. Үй-жайда жұмыс кезінде: қауіпті және зиянды факторлардың әсері
Жұмыс істеуге рұқсат берудің ерекше жағдайлары	Медициналық шектеулер: Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Жұмыс істеуге рұқсат: медициналық тексеруден кейін, кіріспе және алғашқы нұсқамалықты алғаннан кейін, оқыту мен тексеруден өткеннен кейін, сынақ
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білімі мен оқу деңгейі	Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Жоғары деңгейдегі техникалық және кәсіби білім беру (қосымша кәсіби дайындық), практикалық тәжірибе	Кемінде 2 жыл 3 деңгейде
5	Техникалық және кәсіби (орташа буын маманы) ортадан кейінгі білім, жұмыс тәжірибесі, немесе жоғары білімі	Кәсібі бойынша жұмыс тәжірибесі кемінде 3 жыл

6-кесте

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары. Электр жүйелері
инженерінің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне
қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (ұйымдар)	Жылу электр станциялары, құрама өндіріс станциялары, қазандықтар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары	Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің м.а. 2007 жылғы 31 шілдедегі № 182-п бұйрығына сәйкес. Үй-жайда жұмыс кезінде: қауіпті және зиянды факторлардың әсері
Жұмыс істеуге рұқсат берудің ерекше жағдайлары	Медициналық шектеулер: Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Жұмыс істеуге рұқсат: медициналық тексеруден кейін, кіріспе және алғашқы нұсқамалықты алғаннан кейін, оқыту мен тексеруден өткеннен кейін, сынақ
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білімі мен оқу деңгейі	Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5	Техникалық және кәсіби (орташа буын маманы) ортадан кейінгі білім, жұмыс тәжірибесі, немесе жоғары білімі	Кәсібі бойынша жұмыс тәжірибесі кемінде 3 жыл
6	Жоғары білім, еңбек тәжірибесі	Еңбек өтілі 1 жылдан кем емес

"Электр станциялардың электр жабдықтарын және таратушы құрылғыларға техникалық қызмет көрсету және жөндеу" кәсіби стандартына 3-қосымша

КС бірліктерінің тізімі

1-кесте

"Электр жабдықтарын оқшаулау және орамдарды жөндеу бойынша
электр монтері" еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
1 Ф	Ақауларды анықтау, ауа және маймен салқындатумен күш трансформаторлары, іске қосу және токты шектеуші реакторларды оқшаулау және орамының барлық типтерін жөндеу бойынша жұмыстардың көлемі мен өндірісін анықтау
2 Ф	Ораудың барлық сыныбы бойынша барлық қуаттылық пен кернеудің, кез келген орындаудағы электр машиналарының орамын ішінара немесе толықтай орау кезінде орау және оқшаулау жұмыстарын атқару
3 Ф	Орамдарды және белсенді болатты жасанды салқындатудың барлық түрлерімен турбиналы генераторды оқшаулау және орамын жөндеу. Электр машиналарының бірегей элементтерін толықтай орау және біріктіру
4 Ф	Ақауларды анықтау, орамдарды тікелей сұйықтықты және жанама салқындату арқылы түрлі кернеудегі трансформаторлардың "монолит" типіндегі орамдарын жөндеу бойынша жұмыстарды жүргізу және көлемін анықтау

2-кесте

"Электр машиналарын жөндеу бойынша электр слесарі"
еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
1 Ф	Қиыстырып келтіру және жетілдіру арқылы бөлшектерді слесарлық өңдеу
2 Ф	Тұрақты және ауыспалы ток электр машиналарын бөлшектеу, жөндеу және жинақтау, қайта құру, әуе, сутекті және сумен салқындату арқылы барлық құрылымдағы электр машиналарының типтік номенклатурасы бойынша ағымдағы және күрделі жөндеу
3 Ф	Генераторларды салқындату жүйесін қайта құру
4 Ф	Электр машиналары тораптарын бөлшектеуге байланысты такелажды операцияларды басқару. Аса күрделі такелажды жұмыстар

3-кесте

"Таратушы құрылғылардың жабдықтарын жөндеу бойынша электр
слесарі" еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
1 Ф	Қиыстырып келтіру және жетілдіру арқылы бөлшектерді слесарлық өңдеу
2 Ф	Таратушы құралдардың электр жабдықтарын жөндеу, демонтаждау, монтаждау, реттеу және жөнге келтіру, барлық типтер мен қуаттылықты күш тарнсформаторларынын, жоғары вольтты енгізуді күрделі жөндеу
3 Ф	Күрделі әрі жауапты құралдар мен құрылғыларды реттеу және жөндеу
4 Ф	Жабдықтарды бөлшектеу, жөндеу және жинақтау және оларды жөнге келтіру, жөндеу құралдарын, такелажды құралдарды жөнге келтіру бойынша жұмыстарды ұйымдастыру. Такелажды жұмыстарды орындау

4-кесте

"Электр станцияларының электр жабдықтарына қызмет көрсету
бойынша электр монтері" еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
1 Ф	Турбиналы генератормен жылу электр станцияларында электр жабдықтарына қызмет көрсету және оның үздіксіз әрі үнемді жұмыс істеуін қаматамсыз ету
2 Ф	Таратушы құрылғыларда жедел ауыстыру. Электр жабдықтарын оқшаулау жағдайын магомметрмен тексеру
3 Ф	Қызмет көрсетуші жабдықтардың жұмысында орын алған ақауларды анықтау және жою. Электр жабдықтарындағы апатты жағдайларды жою

5-кесте

"Техник-электрик" еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
1 Ф	Неғұрлым білікті маманның басшылығымен қажетті техникалық есептерді жүргізу, күрделі емес жобалар мен қарапайым сызбаларды әзірлеу, олардың техникалық тапсырмаларға, қолданыстағы және нормативті құжаттамаға сәйкестігін қамтамасыз ету бойынша жұмыс
2 Ф	Зертхана жағдайында және нысандарда жабдықтар мен жүйелерді жөнге келтіру, баптау, реттеу және тәжірибелі тексеруді жүзеге асыру, электр жабдықтары жағдайының дұрыстығын тексеру
3 Ф	Жаңа техниканың және прогрессивті технологияның, рационализаторлық ұсыныстар мен өнертабыстарды енгізудің экономикалық тиімділігін негіздеу

6-кесте

"Электр жүйелерінің инженері" еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
1 Ф	Электр станциялары мен таратушы құралдардың электр жабдықтарын, электр және жылу желілерін үздіксіз жұмыс істеуді, дұрыс пайдалануды, жөндеуді және жаңғыртуды қамтамасыз ету
2 Ф	Энергия шаруашылығын пайдалану үшін қажетті жабдықтарды, материалдарды, қосалқы бөлшектерді сатып алуға сұраныс дайындау
3 Ф	Ұйымда қолданылатын бақылау-өлшеу, электротехникалық және жылу техникалық аспаптарды техникалық қадағалауды жүзеге асыру
4 Ф	Пайдалануға қабылдау, тексеру және мемлекеттік қадағалау органдарымен куәландыру үшін электр станциялары және таратушы құралдарда электр қондырғыларын, электр жабдықтарын дайындауды қамтамасыз ету
5 Ф	Электр жабдықтарын күрделі және өзге де жөндеу жұмыстарын орындау бойынша бақылауды жүзеге асыру
6 Ф	Отын-энергетика қорларын тиімді пайдалану және үнемдеу бойынша алдыңғы қатарлы отандық және шетелдік тәжірибені зерттеу және тарату

Ескертпе: Ф – функция.

"Электр станциялардың электр жабдықтарын және таратушы құрылғыларға техникалық қызмет көрсету және жөндеу" кәсіби стандартына 4-қосымша

КС бірліктерінің сипаттамасы

1-кесте

1. СБШ 2-деңгейіндегі "Электр жабдықтарын оқшаулау және
орамдарды жөндеу бойынша электр монтері" еңбек қызметінің
(кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 1	Ауа және маймен салқындатумен күш трансформаторлары, іске қосу және токты шектеуші реакторларды оқшаулау және орамдары	Электр өлшеуіш аппаратурасы, қорғаныс киімі, резеңке қолғаптар	1-1 М Ақауларды анықтау, күш трансформаторларын оқшаулау және орамының барлық типтерін жөндеу бойынша жұмыстардың көлемі мен өндірісін анықтау	Электр жабдықтарын орау және оқшаулауды жөндеу жұмыстарын жүргізу кезінде стандартты және бір типті практикалық тапсырмаларды орындау кезіндегі біліктілік	Күштік және өлшеу трансформаторларының орамдары мен оқшаулау құрылымдарын білу. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы білігі
Ф 2	Қызмет көрсетуші жабдықтарды орамдары	Мегаомметр, ылғалдылықты тексеру аспабы, кептіру шкафы, сіңіру құрылғысы, қорғаныс киімі, резеңке қолғаптар	2-1 М Мегомметр және ылғалдылықты бақылау аспабын қолдана отыра оқшаулау жағдайын анықтау, орамдарды сіңіру, оқшауларды тығыздау, көмеш және кептіру	Оқшаулау жағдайын анықтау кезінде нұсқаулықпен берілген алгоритм бойынша іс-әрекеттер әдісін таңдау. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасын игеру	Орамдарды біріктіру сызбаларын және реттеу тарамдарының мәнін білу
Ф 3	Турбиналы генераторлардың орамдары	Қажетті оқшаулау және өткізгіштік материалдар, жұмыс және өлшеуіш аспаптар және станоктар, қорғаныс киімі, резеңке қолғаптар	3-1 М Орамдарды жасанды салқындатудың барлық түрлерімен турбиналы генераторларды оқшаулау және орамдарды жөндеу	Турбиналы генераторларды орау және оқшаулауды жөндеу бойынша тапсырмаларды орындау барысында жұмыс жағдайының шарттарына сәйкес іс-әрекеттерді түзету	Жабдықтардың, арнайы құрылғылардың әрекет ету принципін білу, материалдық құралдары, электр өлшеу құралдары мен аппаратура жабдықтары

2-кесте

2. СБШ 3-деңгейіндегі "Электр жабдықтарын оқшаулау және
орамдарды жөндеу бойынша электр монтері" еңбек қызметінің
(кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 1	Күрделі құрылымдарды орамдары және оқшаулау	Қажетті оқшаулау және өткізгіштік материалдар, жұмыс және өлшеуіш аспаптар, қорғаныс киімі, резеңке қолғаптар	1-2 М Күрделі құрылымды оқшаулау мен орамдардың сызбалары мен есептік жазбалары бойынша әзірлеу	Электр жабдықтарын орау және оқшаулауды жөндеу бойынша жұмыстарды жүргізу кезінде стандартты практикалық тапсырмаларды орындау кезіндегі іскерлік	Арнайы тағайындалған күштік, өлшеуіш, сынақтық және өзге де трансформаторлардың және электр машиналарының орамдары мен оқшауларының құрылымын білу. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы білігі
Ф 2	Барлық орындаудағы электр машиналарының орамы	Қажетті оқшаулау және өткізгіштік материалдар, жұмыс және өлшеуіш аспаптар және станоктар, қорғаныс киімі, резеңке қолғаптар	2-2 М Орамдардың барлық сыныптары бойынша барлық қуаттылық және кернеудегі, кез-келген орындаудағы электр машиналарының орамдарын ішінара немесе толық орау кезіндегі орау және оқшаулау жұмыстары	Орау және оқшаулау жұмыстары кезіндегі білімі мен практикалық тәжірибесі негізінде белгілі іс-әрекет әдістерін таңдау. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасын игеру	Оқшаулаудың ескіру себептерін, орамдарға қатысты сызбаларды, үлгілерді және есептік жазбаларды оқи білу
Ф 3	Электр машиналарының орамдары	Қажетті оқшаулау және өткізгіштік материалдар, жұмыс және өлшеуіш аспаптар және станоктар, қорғаныс киімі, резеңке қолғаптар	3-2 М Электр машиналарының бірегей элементтерін толықтай орау және біріктіру	Қол жеткізілген нәтижелерді есепке ала отыра қызметті түзету, электр жабдықтарын орау және оқшаулаудағы ақауларды анықтау және жою машықтары	Орамдар мен шарғыны, электр техникасы негіздерін ішінара және толықтай қайтадан орау арқылы орауды және оқшаулауды жөндеу кезінде жұмыстарды жүргізу ережелерін білу

3-кесте

3. СБШ 4-деңгейіндегі "Электр жабдықтарын оқшаулау және
орамдарды жөндеу бойынша электр монтері" еңбек қызметінің
(кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 3	Электр машиналарының орамдары	Қажетті оқшаулау және өткізгіштік материалдар, жұмыс және өлшеуіш аспаптар және станоктар, қорғаныс киімі, резеңке қолғаптар	3-2 М Электр машиналарының бірегей элементтерін толықтай орау және біріктіру	Жұмыс ахуалын және оның болжамды өзгерістерін дербес түрде талдауды талап ететін түрлі типтегі практикалық міндеттерді орындау	"Монолит" типіндегі орамдардың құрылымын, оқшаулауды орындау үшін қолданылатын оқшаулау материалдарының қаситетерін, оқшаулау және ораудың бұзылу белгілерін және оларды жою әдістерін білу. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы білігі
Ф 4	Түрлі кернеудегі трансформаторлардың "монолит" типіндегі орамдары	Электр өлшеуіш аппаратура, қорғаныс киімі, резеңке қолғаптар	4-1 М Ақауларды анықтау, "монолит" типіндегі орамдарды жөндеу бойынша жұмыстарды жүргізу және көлемін анықтау	"Монолит" типіндегі орамдарды жөндеу бойынша жұмыстарды жүргізу және көлемін анықтау кезінде қызметті жүзеге асырудың технологиялық жолдарын таңдау. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасын игеру	Трансформаторлар мен электр машиналарында қолданылатын орамдарға қатысты сызбаларды, үлгілерді және есептік жазбаларды оқу ережесін білу
	"Монолит" типіндегі оқшаулы электр машиналарының орамдары	Қажетті оқшаулау және өткізгіштік материалдар, жұмыс және өлшеуіш аспаптар және станоктар, қорғаныс киімі, резеңке қолғаптар	4-2 М Түрлі қуаттылық және кернеудегі, кез келген салқындату түріндегі "монолит" типіндегі оқшаулаумен электр машиналарының орамдарын толықтай орау кезіндегі орау және оқшаулау жұмыстары	Электр машиналарының орамдарын ішінара және толықтай орау бойынша орау және оқшаулау жұмыстары кезіндегі ағымдағы және қорытынды бақылау	Орамдар мен оқшаулауды жөндеу кезіндегі операциялардың реттілігін, электр машиналарының бірегей элементтерінің құрылымын және оларды жинау ережелерін, орамдарды электр параметрлері және су тығыздығына сынау әдістерін білу

4-кесте

4. СБШ 2-деңгейіндегі "Электр машиналарын жөндеу бойынша электр
слесарі" еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 1	Машина бөлшектерінің сызбалары мен үлгілері	Слесарь құралдары, сызбалар, сызба құралдары, мақта-мата костюмы, құрама қолғаптар	1-2 М Электр машиналарын жөндеу кезінде қолданылатын материалдардың сұрыпын және сапасын анықтау. Сызбалар мен үлгілерді құру	Жылу электр станцияларында, қазандықтарда электр машиналарын жөндеу бойынша электрослесарь жұмыстарын жүргізу кезінде стандартты және бір типті практикалық тапсырмаларды орындау	Электр машиналарының құрылымын, оларды сыртқы ортаның әсерінен қорғау әдістерін білу. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы білігі
Ф 2	Жабдықтар мен аппаратура	Слесарь құралдары, электр құралдары, қол еңбегі, мақта-мата костюмы, құрама қолғаптар, бәтеңке	2-1 М Жабдықтар мен аппаратураның жарамсыздығы мен ақауларын анықтау, оларды жою әдістері	Жабдықтардың жарамсыздығы мен ақауларын анықтау кезінде нұсқаулықпен берілген алгоритм бойынша әрекет ету әдісін таңдау. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасын игеру	Турбиналы генераторларды салқындату әдістерін, электр машиналарын оқшаулау туралы жалпы мәліметтерді білу
Ф 3	Салқындату жүйелері	Арнайы жөндеу-монтаждау құралдары, өлшеу құралдары, мақта-мата костюм, құрама қолғаптар, бәтеңке	3-1 М Кез-келген қуаттылықтағы генераторларда арнайы технологиялар бойынша генераторларды салқындату жүйелерін қайта құру	Генераторларды салқындату жүйесін қайта құру кезінде жұмыс жағдайы шарттарына сәйкес әрекеттерді түзету	Күрделі емес жұмыс сызбалары мен электр сызбаларын, электр техникасы және механика бойынша жалпы мәліметтерді оқу ережесін білу

5-кесте

5. СБШ 3-деңгейіндегі "Электр машиналарын жөндеу бойынша электр
слесарі" еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 1	Жабдықтардың бөлшектері	Слесарь құралдары, мақта-мата костюмы, құрама қолғаптар, бәтеңке	1-1 М Қиыстырып келтіру және жетілдіру арқылы бөлшектерді слесарлық өңдеу	Қиыстырып келтіру және жетілдіру арқылы бөлшектерді слесарлық өңдеу кезінде стандартты практикалық тапсырмаларды орындау кезіндегі іскерлік	Турбиналы генераторлар, синхронды компенсаторлар, түрлендіргіштер және өзге де көмекші құрылғылардың құрылымдық ерекшеліктерін білу. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы білігі
Ф 2	Мойынтіректер, газбен салқындатқыштар, электр сүзбелерінің электрлік бөліктері, генераторлар, ілеспелі компенсаторлар	Слесарь құралдары, электр құралдары, қол еңбегі, мақта-мата костюмы, құрама қолғаптар, бәтеңке	2-2 М Тығыздаушы мойынтіректерді, газбен салқындатқыштарды және электр сүзбелерінің электр бөліктерін жөндеу. Нақты және күрделі жөндеу-жинақтау жұмыстарын орындау	Нақты әрі күрделі жөндеу-жинау жұмыстарын орындау кезіндегі білімі және практикалық тәжірибесі негізінде белгілі әрекет ету әдістерін таңдау. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасын игеру	Қуаттылығы үлкен электр машиналарын, жылуды бақылау және автоматика құралдары құрылғыларын жөндеу бойынша жұмыстарды жүргізу тәртібін білу
Ф 3	Электр машиналары	Слесарь құралдары, электр құралдары, қол еңбегі, мақта-мата костюмы, құрама қолғаптар, бәтеңке	3-2 М Электр машиналарын жөндеуден кейін сынақ және жөндеу жұмыстарын жүргізу, оларды іске қосу және пайдалануға дайындау	Электр машиналарын пайдалану үшін іске қосуға дайындау кезінде алынған нәтижелерді есепке ала отыра қызметті түзету, электр машиналарындағы ақауларды анықтау және жою машықтары	Электр төзімді оқшаулауды сынау нормаларын, ренераторлардың ауыр роторларын алу және орнына қою бойынша жұмыстарды жүргізу ережелерін, электр машиналарын орталықтандыру және теңестіру әдістерін білу

6-кесте

6. СБШ 4-деңгейіндегі "Электр машиналарын жөндеу бойынша электр
слесарі" еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 2	Ток өткізгіштер, шартты сақиналар және коллекторлар, валдар	Слесарь құралдары, электр құралдары, қол еңбегі, мақта-мата костюмы, құрама қолғаптар, бәтеңке	2-3 М Ток сымдарын жөндеу және қайта құру. Байланыс сақиналары мен коллекторларын жөндеу және алмастыру. Валдың мойнын майысу және тозуға тексеру, агрегат валын орталықтандыру	Электр машиналарын жөндеу кезінде жұмыс барысын өз бетінше талдауды талап ететін, түрлі типтегі практикалық тапсырмаларды орындау кезіндегі іскерлік	Электр машиналарын қабылдау-тапсыру және прафилактикалық сынақтың көлемін және оларды жүргізу әдістерін, түрлі типтегі электр машиналарының орамдарын ішкі біріктіру сызбаларын білу
Ф 4	Сынақ құрылғылары	Слесарь құралдары, электр құралдары, қол еңбегі, мақта-мата костюмы, құрама қолғаптар, бәтеңке	4-1 М Жабдықтарды жөндеу және жөнге келтіру, жөндеу құралдарын, жүк көтергіш машиналарды және тетіктерді жөнге келтіру бойынша жұмыстарды ұйымдастыру	Жөндеу құрылғыларын, жүк көтергіш машиналар мен механизмдерді жөнге келтіру кезінде қызметті жүзеге асырудың технологиялық жолдарын таңдау. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасын игеру	Жөндеу кезінде қолданылатын жабдықтардың, құрылғылардың, құралдардың негізгі техникалық ерекшеліктерін білу. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы білігі.
	Электр машиналарының тораптары және бөлшектері	Жүк көтергіш құралдар, мақта-мата костюм, құрама қолғаптар, бәтеңке	4-2 М Аса күрделі такелажды жұмыстарды орындау	Ағымдағы және қорытынды бақылау, аса күрделі такелажды жұмыстарды орындау кезінде қызметті бағалау және түзету	Генератор роторларының байланыс сақиналарын бунақтау және тегістеу технологиясын, эпоксидті-резольді лактың тағайындалуын, құрамын және қасиеттерін, материалдардың қарсы тұруы бойынша жалпы мәліметтерді білу

7-кесте

7. СБШ 2-деңгейіндегі "Таратушы құрылғылардың жабдықтарын
жөндеу бойынша электр слесарі" еңбек қызметінің
(кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 1	Ұштық, бакелитті бұйымдар	Дәнекерлеуші шам, кептіру шкафы, сіңіру құрылғысы, қорғаныс киімі, қолғаптар	1-3 М Ұштықты қалайылау және дәнекерлеу, дәнекерлеуші шаммен жұмыс істеу. Бакелитті бұйымдарды жөндеу, сіңіру, вакуумда кептіру	Жылу электр станцияларында, қазандықтарда таратушы құрылғылардың жабдықтарын жөндеу бойынша электрослесарьдың жұмыстарын жүргізу кезінде стандартты практикалық тапсырмаларды орындау кезіндегі іскерлік	Электр жабдықтарының біріншілік коммутациясы мен шартты мәндерінің принциптік сызбаларын, электр станцияларындағы таратушы құрылғылардың құрылымдарын білу. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы білігі
Ф 2	Тарату құрылғыларының электр жабдықтары, енгізуді оқшаулау және тығыздау	Слесарь құралдары, электр құралдары, мақта-мата костюм, құрама қолғаптар, бәтеңке	2-1 М Таратушы құралдардың электр жабдықтарын жөндеу, демонтаж жасау, реттеу және жөнге келтіру. Енгізуді оқшаулау және тығыздауды кернеумен жартылай немесе толығымен ауыстыру	Таратушы құрылғылардың электр жабдықтарын реттеу және жөнге келтіру кезінде нұсқаулықпен берілген алгоритм бойынша іс-әрекеттер әдістерін таңдау. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасын игеру	Ашық таратушы құрылғылардың жабдықтары мен біріктіру дөңгелектерін жөндеу және алдын алу шаралары кезінде жоғарыға өрмелеу жұмыстарының әдістерін білу
Ф 3	Күрделі құрал-сайман	Жөндеуге арналған құралдар, тиісті такелаж, мақта-мата костюм, құрама қолғаптар, бәтеңке	3-1 М Күрделі және жауапты құралдар мен құрылғыларды реттеу және жөндеу	Күрделі әрі жауапты құралдар мен құрылғыларды реттеу және жөндеу кезінде жұмыс жағдайы шарттарына сәйкес әрекеттерді түзету	Майды, вакуум сорғыштарын, газ қорғаныстарын газсыздандыру бойынша технологиялық қондырғылардың жұмыс істеу принципі мен құрылымын білу

8-кесте

8. СБШ 3-деңгейіндегі "Таратушы құрылғылардың жабдықтарын
жөндеу бойынша электр слесарі" еңбек қызметінің
(кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 1	Жабдықтардың демонтаж жасалған және жинақталған бөлшектері	Жуғы ерітінді, паста, сүрту материалы, кептіру шкафы, мақта-мата костюм, құрама қолғаптар, бәтеңке	1-2 М Жабдықтардың демонтаж жасалған және жинақталған бөлшектерін тазарту, жуу және сүрту, байланыс және байланыс үстін тазарту	Жылу электр станцияларында, қазандықтарда таратушы жабдықтарды жөндеу бойынша электрослесарь жұмыстарын жүргізу кезінде стандартты және қарапайым бір типті практикалық тапсырмаларды орындау	Таратушы құрылғылардың, магнитті өткізгіштердің, ормадардың, ауыстырып-қосқыш құрылғылардың, күштік және өлшеуіш трансформаторлардың жекелеген элементтерінің белгілерін білу. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасын білу
Ф 2	Май және ауа ажыратқыштары, күш трансформаторлары	Слесарь құралдары, электр құралдары, мақта-мата костюм, құрама қолғаптар, бәтеңке	2-2 М Сызбалар мен үлгілер бойынша май және ауа ажыратқыштарын қайта құру, барлық типтегі және қуаттылықтағы 110 кВ дейінгі күш трансформаторларын күрделі жөндеу	Сызбалар мен үлгілер бойынша май және ауа ауыстырып-қосқыштарын қайта құру кезіндегі білімі және практикалық тәжірибесі негізінде белгілі әрекеттер әдістерін таңдау. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасын білу	Күш және өлшеуіш трансформаторларды пайдалануға қабылдау ережелерін және олардың жұмыс істеу принципін, жоғары вольтті енгізулердің құрылымын, жіктелуін және негізгі параметрлерін білу
Ф 3	Жоғары вольтты жабдық	Электрлік, пневматикалық және материалдық құралдар, мақта-мата костюм, құрама қолғаптар, бәтеңке	3-2 М Жоғары вольтті жабдықтарды сынауды жүргізу	Жоғары вольтті сынақтарды жүргізу кезінде қол жеткізілген нәтижелерді есепке ала отыра қызметті түзету; жоғары вольтті жабдықтардағы ақауларды анықтау және жою машықтары	Жөндеу-монтаждау құралдары мен құрылғыларының, жүк көтергіш машиналардың және жабдықтарды жөндеу кезінде қолданылатын механизмдердің негізгі техникалық сипаттамаларын білу

9-кесте

9. СБШ 4-деңгейіндегі "Таратушы құрылғылардың жабдықтарын
жөндеу бойынша электр слесарі" еңбек қызметінің
(кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 1	Жабдықтардың бөлшектері	Слесарь құралдары, мақта-мата костюм, құрама қолғаптар, бәтеңке	1-1 М Қиыстырып келтіру және жетілдіру арқылы бөлшектерді слесарьлық өңдеу	Жұмыс ахуалын және оның болжамды өзгерістерін дербес түрде талдауды талап ететін түрлі типтегі практикалық міндеттерді орындау	Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасын білу. Өлшеуіш және күш трансформаторларын, құрылымдарды және жоғары вольтті енгізулердің негізгі параметрлерін қоданысқа қабылдау ережелерін және жұмыс істеу принциптерін білу
Ф 4	Жабдық, жөндеу құрылғылары, такелажды құралдар	Слесарь құралдары, электр құралдары, жүк көтергіш құралдар, мақта-мата костюм, құрама қолғаптар, бәтеңке	4-1 М Жабдықтарды бөлшектеу, жөндеу және жинақтау және оларды жөнге келтіру бойынша жұмыстарды ұйымдастыру	Жөндеу құралдарын, такелажды құралдарды жөнге келтіру кезіндегі жүзеге асырудың технологиялық жолдарын таңдау. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасын білу	Таратушы құрылғылардың, магнитті өткізгіштердің, ормадардың, ауыстырып-қосқыш құрылғылардың, күштік және өлшеуіш трансформаторлардың жекелеген элементтерінің белгілерін білу
	Электр машиналарының тораптары мен бөлшектері	Жүк көтергіш құралдар, мақта-мата костюм, құрама қолғаптар, бәтеңке	4-2 М Аса күрделі және жауапты тораптар, бөлшектер және жабдықтардың элементтері орнын алмастыру, бөлшектеу және орнату бойынша такелажды жұмыстарды орындау	Ағымдағы және қорытынды бақылау, такелажды жұмыстарды орындау кезіндегі қызметті бағалау және түзету	Жөндеу-монтаждау құралдары мен құрылғыларының, жүк көтергіш машиналардың және жабдықтарды жөндеу кезінде қолданылатын механизмдердің негізгі техникалық сипаттамаларын білу

10-кесте

10. СБШ 3-деңгейіндегі "Электр станцияларының электр
жабдықтарына қызмет көрсету бойынша электр монтері"
еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 1	Турбиналы генераторлармен жылу электр станцияларында электр жабдықтары	Диэлектрикалық тұтқасы бар слесарь құралдары, электр құралдары, қорғаныс көзілдіріктері, қорғаныс киімі, резеңке қолғаптар, бәтеңке	1-1 М Электр жабдықтары мен электр станцияларына қызмет көрсету және оның үздіксіз әрі үнемі қызмет етуін қамтамасыз ету	Электр станцияларында электр жабдықтарына қызмет көрсету жұмыстарын жүргізу кезінде стандартты және қарапайым бір типті практикалық тапсырмаларды орындау	Таратушы құрылғылардың электр жабдықтарының, электр сызбаларының тағайындалуы мен құрылғыларын білу. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасын білу
Ф 2	Таратушы құрылғылар	Қорғаныс киімі, резеңке қолғаптар, бәтеңке	2-1 М Таратушы құрылғылардағы жедел ауыстыру	Таратушы құрылғылардағы жедел ауыстырып-қосу кезіндегі білімі және практикалық тәжірибесі негізінде белгілі әрекеттердің әдістерін таңдау. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасын білу	Электр параметрлерінің өлшеу құралдарының, ауыспалы ток түзеткіштерінің құрылымын және тағайындалуын білу
	Жабдықты оқшаулау	Мегаомметр, электр өлшеуіш қысқыштар, қорғаныс киімі, резеңке қолғаптар, бәтеңке	2-2 М Электр жабдықтарын оқшаулау жағдайын магомметрмен тексеру. Электр параметрлерін электр өлшеуіш қысқыштармен өлшеу	Электр параметрлерін электр өлшеуіш қысқыштармен өлшеу кезіндегі алынған нәтижелерді есепке ала отыра қызметті түзету	Релелік қорғаныс, электр автоматикасы, дабыл берудің тағайындалуын, әрекет ету принциптерін және сызбаларын білу

11-кесте

11. СБШ 4-деңгейіндегі "Электр станцияларының электр
жабдықтарына қызмет көрсету бойынша электр монтері"
еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 1	Релелік қорғаныс, қашықтықты басқару, дабыл беру және автоматика	Электр өлшеуіш аппаратура, құрал, жобалық және анықтама құжаттамасы, қорғаныс киімдері, қолғаптар	1-2 М Релелік қорғаныс, қашықтықты басқару, дабыл беру және электравтоматикасы жағдайын бақылау	Жұмыс ахуалын және оның болжамды өзгерістерін дербес түрде талдауды талап ететін түрлі типтегі практикалық міндеттерді орындау	Таратушы құрылғылардың электр жабдықтарының, электр сызбаларының тағайындалуы мен құрылғыларын білу. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасын білу
Ф 3	Қызмет көрсетілетін электр жабдықтары	Диэлектрикалық тұтқасы бар слесарь құралдары, электр құралдары, қорғаныс көзілдіріктері, қорғаныс киімі, резеңке қолғаптар, бәтеңке	3-1 М Қызмет көрсетуші жабдықтардың жұмысында орын алған ақауларды анықтау және жою. Электр жабдықтарындағы апатты жағдайларды жою	Қызмет көрсетілетін жабдықтардың жұмысында ақауларды анықтау және жою кезінде қызметті жүзеге асырудың технологиялық жолдарын таңдау. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасын білу	Электр станцияларының негізгі және көмекші жабдықтарының орналасуы мен техникалық сипаттамаларын білу
	Қызмет көрсетілетін жлектр жабдықтары	Диэлектрикалық тұтқасы бар слесарь құралдары, электр құралдары, қорғаныс көзілдіріктері, қорғаныс киімі, резеңке қолғаптар, бәтеңке	3-2 М Электр жабдықтарын жөндеуге шығару, жұмыс орындарын дайындау және жұмысшыларды жөндеу және жөнге келтіру жұмыстарын өндіру үшін жіберу. Жабдықтарды іске қосу	Ағымдағы және қорытынды бақылау, жұмыс орындарын дайындау және жұмысшыларды жөндеу және жөнге келтіру жұмыстарын өндіруге жіберу кезінде қызметті бағалау және түзету. Электр жабдықтардағы ақауларды анықтау және жою машықтары	Жылу және электр қуатын өндірудің технологиялық процессін, электр жабдықтарының зақымданған жерлерін табу әдістерін, электр техникасы және жылу техникасы негіздерін білу

12-кесте

12. СБШ 4-деңгейіндегі "Техник-электрик" еңбек қызметінің
(кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 1	Техникалық құжаттама, макеттер	Компьютер, компьютерлік бағдарламалар, қол еңбегі	1-1 М Бағдарламалар, нұсқаулықтар және өзге де техникалық құжаттаманы әзірлеу, макеттерді дайындау, сынақтар және тәжірибе жұмыстары	Бағдарламаларды, нұсқаулықтарды және өзге де техникалық құжаттаманы әзірлеу кезінде жұмыс жағдайын өз бетінше талдауды талап ететін, түрлі типтегі практикалық тапсырмаларды орындау кезіндегі іскерлік	Жұмыс тақырыбы бойынша Қазақстан Республикасының заңнамалық, өзге де нормативтік құқықтық актілерін және анықтамалық материалдарды, электр жұмыстарын орындаудың негізгі әдістерін білу
Ф 2	Қызмет көрсетілетін жабдықтар	Электр өлшеуіш аппаратура, құрал, жобалау және анықтамалық құжаттама, жөнге келтіру хаттамасы бланктері	2-1 М Зертхана жағдайында және нысандарда жабдықтар мен жүйелерді жөнге келтіру, баптау, реттеу және тәжірибелі тексеруді жүзеге асыру, электр жабдықтары жағдайының дұрыстығын тексеру	Электр жабдықтарын реттеу және тәжірибелік тексеру кезінде қызметті жүзеге асырудың технологиялық жолдарын таңдау. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасын білу	Өлшеулерді, бақылауды және тәжірибелерді жүргізу реттелігін және техникасын білу. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасын білу
Ф 3	Жоспарлау және есептілік құжаттама, техникалық құжаттама	Компьютер, жазба құрал-жабдықтары, қол еңбегі	3-1 М Жоспарлы және есептілік құжаттаманы рәсімдеу, орындалатын жұмыстарды қарастыру және талқылау кезінде қабылданған шешімдерге сәйкес техникалық құжаттамаға қажетті өзгертулер мен түзетулерді енгізу	Ағымдағы және қорытынды бақылау, жоспарлы және есептік құжаттаманы рәсімдеу кезінде қызметті бағалау және түзету	Қолданыстағы жабдықтардың техникалық сипаттамаларын, құрылымдық ерекшеліктерін, тағайындалуын, жұмыс істеу принциптерін және пайдалану ережелерін, жабдықтарды бақылау және ақауларды анықтау әдістерін білу

13-кесте

13. СБШ 5-деңгейіндегі "Техник-электрик" еңбек қызметінің
(кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 1	Статистикалық есептілік, ғылыми-техникалық ақпарат деректері	Компьютер, компьютерлік бағдарламалар, қажетті жабдықтардың жұмысы туралы деректер	1-2 М Бастапқы материалдар, статистикалық есептілік, ғылыми-техникалық ақпарат деректерін жинау, өңдеу және жинақтау	Статистикалық есептілік деректерін, бастапқы материалдарды жинау, өңдеу бойынша тапсырмаларды орындаудың көптүрлілігі мен оларды таңдауды көздейтін пратикалық тапсырмаларды орындау кезіндегі іскерлік	Қазақстан Республикасының заңнамалық және өзге де нормативтік құқықтық актілері және жұмыс тематикасы бойынша анықтамалық материалдар, электр жұмыстарын орындаудың негізгі әдістерін білу
Ф 2	Қызмет көрсетілетін жабдықтар	Электр өлшеуіш аппаратура, құрал, жобалау және анықтамалық құжаттама, жөнге келтіру хаттамасы бланктері	2-2 М Тәжірибелер мен сынақтарды өткізу, аспаптарды іске қосу, қажетті сипаттама мен параметрлерді тіркеу, алынған нәтижелерді өңдеу	Теориялық және практикалық білімін қолдана отыра кәсіби проблемаларды шешудің түрлі, сонымен қатар балама нұсқаларын дербес түрде әзірлей және ұсына білу машықтары	Жаңа техниканы және прогрессивтік технологияларды, рационализаторлық ұсыныстарды және өнертабыстарды, іс-қағаздарын жүргізуді енгізу әдістерін, экономика негіздерінің экономикалық тиімділігін есептеу әдістерін білу
Ф 3	Қазіргі заманғы техникалық құралдар	Компьютер, жазба құрал-жабдықтары, қол еңбегі	3-2 М Жұмыста қазіргі заманғы техникалық құралдарды пайдалану бойынша қажетті шараларды қолдану	Ағымдағы және қорытынды бақылау, жұмыста қазіргі заманғы құралдарды пайдалану кезінде қызметті бағалау және түзету	Жаңа техниканы және прогрессивтік технологияларды, рационализаторлық ұсыныстарды және өнертабыстарды, іс-қағаздарын жүргізуді енгізу әдістерін, экономика негіздерінің экономикалық тиімділігін есептеу әдістерін білу

14-кесте

14. СБШ 5-деңгейіндегі "Электр жүйелерінің инженері"
еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 1	Отын-энергетика қорларына деген қажеттілікті есептеу	Компьютер, компьютерлік бағдарлама, анықтама материалдары, нормативтік құжаттама	1-1 М Отын-энергетикалық қорларда өндірістік қажеттілікті анықтау	Шешім қабылдау және оларды таңдау әдістерінің көптүрлілігін білдіретін практикалық тапсырмаларды орындау кезіндегі іскерлік. Техникалық есептеме жүргізу әдістері	Энергетика саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамалық және өзге де нормативтік құқықтық актілерін білу. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасын игеру
Ф 2	Жабдықтарды сатып алуға сұраныс	Жобалау және анықтама құжаттамасы, компьютер, компьютерлік бағдарлама	2-1 М Энергетикалық шаруашылықты пайдалану үшін қажетті жабдықтарды, материалдарды, қосалқы бөлшектерді сатып алуға сұраныс дайындау	Тапсырысты түсіну, қалыптасқан жағдай мен өз іс-әрекетінді талдау, шешімдерді қабылдау және оларды жұзеге асырудың жағдайларын құру, топтық жұмыс контекстінде іс-әрекетті бақылау және түзету дағдысы	Электр жабдықтарының техникалық сипаттамалары, құрылымдық ерекшеліктері, жұмыс істеу режимі және техникалық пайдалану ережелері
Ф 3	Энергетикалық қондырғылар мен желілер	Электр өлшеу аппаратурасы, құралдар, ЕҚ және ҚТ бойынша нұсқаулықтар, компьютер, анықтама материалдары, нормативтік құжаттама	3-1 М Өнеркәсіптік пайдалануда электрикалық қондырғылар мен желілерді сынау және қабылдауға, электр жабдықтардың апатты себептерін қарастыру және олардың алдын алу бойынша іс-шараларды әзірлеу, қауіпсіз еңбек жағдайларын құруға қатысу	Жобалауды автоматтандыру құралдарын игеру; электр қондырғылары мен желілерін сынауға және өнеркәсіптік пайдалануға қабылдауға қатысу кезінде MS Office, AutoCAD пакеті бағдарламаларын игеру	Электр жабдықтарын жөндеу жұмыстарын, монтаждау, реттеу, жөнге келтіру және жөндеуді ұйымдастыруды және олардың технологиясын білу
Ф 4	Электр станциялары және таратушы құралдардың электр құралдары, электр жабдықтары	Электр өлшеу аппаратурасы, құралдар, компьютер, анықтама материалдары, нормативтік құжаттама	4-1 М Пайдалануға қабылдау, тексеру және мемлекеттік қадағалау органдарымен куәландыру үшін электр станциялары және таратушы құралдарда электр қондырғыларын, электр жабдықтарын дайындауды қамтамасыз ету	Теориялық және практикалық білімін қолдана отыра кәсіби проблемаларды шешудің түрлі, сонымен қатар балама нұсқаларын дербес түрде әзірлей және ұсына білу машықтары	Электр шаруашылығын ұйымдастыруды, экономика, өндірісті, еңбекті және басқаруды ұйымдастыруды, еңбек заңнамасын білу
Ф 5	Шарт жасауға арналған материалдар	Компьютер, анықтамалық материалдар, нормативтік құжаттамалар	5-1 М Мердігер ұйымдармен жабдықтарды жөндеуге шарт жасау үшін қажетті материалдарды әзірлеу	Ағымдағы және қорытынды бақылау, мердігер ұйымдармен жабдықтарды жөндеуге шарт жасау үшін қажетті материалдарды дайындау кезінде қызметті бағалау және түзету.	Энергия қорларына, жабдықтарға, материалдарға, қосалқы бөлшектерге, құралдарға өтініш беру тәртібін, жабдықтарды жөндеуге тапсыру және жөндеуден соң қабылдап ату ережелерін білу
	Электр жабдықтары	Электр өлшеу аппаратурасы, құралдар, компьютер, анықтама материалдары, нормативтік құжаттама	5-2 М Электр жабдықтарына күрделі және өзге де жөндеу жұмыстарын орындауды бақылауды жүзеге асыру	Электр жабдықтарын күрделі және өзге де жөндеу жұмыстарын орындауды ағымдағы және қорытынды бақылау, қызметті бағалау және түзету	Электр жабдықтарын пайдалану және жөндеу кезінде еңбекті ұйымдастыру талаптарын білу

15-кесте

15. СБШ 6-деңгейіндегі "Электр жүйелерінің инженері"
еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф 1	Техникалық алғашқы қарулану негіздемесі, энергетикалық шаруашылықты дамыту	Компьютер, компьютерлік бағдарлама, анықтама материалдары, нормативтік құжаттама	1-2 М Техникалық алғашқы қаруланудық қажетті негіздемесі, энергетикалық шаруашылықты, энергиямен қамтамасыз ету жүйелерін қайта құру және жаңғыртуды дамыту	Шешім қабылдау әдістерінің көптүрлілігін және оларды таңдауды білдіретін, белгілі бір білім саласына жататын практикалық тапсырмаларды орындау кезіндегі іскерлік	Энергетика саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамалық және өзге де нормативтік құқықтық актілерін, электр станциялары және таратушы құралдарда электр жабдықтарын пайдалану бойынша әдістеме және өзге де материалдарды білу
Ф 2	Ұйым бөлімшелерінің электр, жылу және өзге де қуат түрлеріне деген қажеттілігін есептеу	Жобалау және анықтама құжаттамасы, компьютер, компьютерлік бағдарлама	2-2 М Энергия қорларын үнемдеу бойынша іс-шараны қажетті негіздеумен есептерді орындау, энергетика қуатында ұйым бөлімшелерінің қажеттіліктері	Энергия қорларын үнемдеу бойынша іс-шараларды қажетті негіздеу арқылы техникалық есептерді жүргізу әдістерін игеру, электр, жылу және өзге де энергия түрлеріне деген ұйым бөлімшелерінің қажеттілігі	Электр жабдықтарын жөндеу жұмыстарын, монтаждау, реттеу, жөнге келтіру және жөндеуді ұйымдастыруды және олардың технологиясын білу. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасын білу
Ф 3	Бақылау-өлшеу, электр техникалық, жылу техникалық аспаптар	Электр өлшеу аппаратурасы, құралдар, компьютер, анықтама материалдары, нормативтік құжаттама	3-2 М Бақылау-өлшеу, электротехникалық және жылу техникалық аспаптарды техникалық бақылауды жүзеге асыру	Бақылау-өлшеу, электротехника және жылу техникасы аспаптарын техникалық қадағалауды жүзеге асыру бойынша процесстің құраушы бөліктерін әзірлеу, енгізу, бақылау, бағалау және түзету	Ұйымды техникалық дамыту перспективасын, экономика, өндірісті, еңбекті және басқаруды ұйымдастыруды, еңбек заңнамасын білу
Ф 4	Электр жабдықтары, электр желілері	Электр өлшеу аппаратурасы, құралдар, компьютер, анықтама материалдары, нормативтік құжаттама	4-2 М Электр жабдықтар және электр желілерін пайдалану, техникалық қызмет көрсету және бақылау бойынша нұсқаулықты сақтауды бақылауды жүзеге асыру	Жобалауды автоматтандыру құралдарын игеру; пайдалану бойынша нұсқаулықты сақтауды бақылауды жүзеге асыру кезінде MS Office, AutoCAD пакеті бағдарламаларын игеру	Жабдықтарды жоспарлы-алдын ала жөндеу және тиімді пайдалану жүйесін, еңбек тәртібі, өндірістік санитария ережелерін, өрт қауіпсіздігі талаптарын білу
Ф 6	Отандық және шетелдік техниканың жетістіктері	Жобалау және анықтамалық құжаттама, компьютер, компьютерлік бағдарлама	6-1 М Отын-энергетика қорларын тиімді пайдалану және үнемдеу бойынша алдыңғы қатарлы отандық және шетелдік тәжірибені зерттеу және тарату	Әлеуметтік және кәсіби жағдайларда жобалау және шешім қабылдау, нәтижелерді рәсімдеу және назарға ұсынуғ қазіргі заманғы бағдарламалық өнімдер мен техникалық құралдарды пайдалану машықтары	Энергия қорларына, жабдықтарға, материалдарға, қосалқы бөлшектерге, құралдарға өтініш беру тәртібін, жабдықтарды жөндеуге тапсыру және жөндеуден соң қабылдап ату ережелерін білу
	Рационалды талдау ұсыныстары	Нұсқаулықтар, компьютер, анықтама материалдары, нормативтік құжаттама	6-2 М Отандық және шетелдік ғылым, техника жетістіктерін шығармашылық бастамалау, рационалдандыру, өнер табу, енгізуді дамытуға, тиімді жұмысты қамтамасыз ететін алдыңғы қатарлы тәжірибені пайдалануға ықпалдастық жасау	Түрлі салаларда жаңа білімді және білімдерді ықпалдастыру рәсімдерін дамыту бойынша ғылыми-зерттеу және инновациялық қызметті жүзеге асыру, өз ойын жазба түрде және ауызша дұрыс әрі логикалық түрде рәсімдеу, нақты бір салаға қатысты теориялық білімін практикада қолдану біліктілігі және машықтары	Энергетикалық жабдықтарды жаңғырту кезінде еңбекті ұйымдастыру талаптарын, электр жабдықтарын жаңғыртудың алдыңғы қатарды отандық және шетелдік тәжірибесін білу

Ескертпе: М – мақсат.

"Электр станциялардың электр жабдықтарын және таратушы құрылғыларға техникалық қызмет көрсету және жөндеу" кәсіби стандартына 5-қосымша

Келісу парағы

Ұйым атауы	Келісу күні
Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің Салалық кеңесі	29.11.2013 жыл
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі	2013 жылғы желтоқсан
"Болат Нұржанов атындағы "Екібастұз мемлекеттік аудандық электр станциясы 1-МАЭС" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі	2013 жылғы қараша
"Алматы электр станциялары" акционерлік қоғамы	2013 жылғы қараша
Қазақстан Республикасының Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі Өнеркәсіп комитеті "Қазақстан Республикасы минералды шикізатты кешенді қайта өңдеу жөніндегі ұлттық орталығы" республикалық мемлекеттік кәсіпорнының "Ж. Әбішев атындағы химия-металлургия институты" филиалы	2013 жылғы желтоқсан
"Органикалық синтез және көмiр химиясы институты" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі	2013 жылғы желтоқсан
"Теміржолэнерго" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі	2013 жылғы желтоқсан

Осы КС ___________________________________________________ тіркелді.

Кәсіби стандарттардың реестріне № ________________________ тіркелді.

Хат (хаттама) № ___________ Күні _________________________

Об утверждении профессионального стандарта "Техническое обслуживание и ремонт электрооборудования электростанций и распределительных устройств"

Приказ и.о. Министра индустрии и новых технологий Республики Казахстан от 26 декабря 2013 года № 439. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 14 февраля 2014 года № 9158. Утратил силу приказом и.о. Министра энергетики Республики Казахстан от 9 декабря 2015 года № 704

Сноска. Утратил силу приказом и.о. Министра энергетики РК от 09.12.2015 № 704 (вводится в действие с 01.01.2016).

В соответствии с пунктом 3 статьи 138-5 Трудового Кодекса Республики Казахстан ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить прилагаемый профессиональный стандарт «Техническое обслуживание и ремонт электрооборудования электростанций и распределительных устройств».
2. Департаменту электроэнергетики и угольной промышленности Министерства индустрии и новых технологий Республики Казахстан (Есимханову С.К.) в установленном законодательством порядке обеспечить:
1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;
2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление на официальное опубликование в средствах массовой информации и информационно-правовой системе «Әділет»;
3) размещение настоящего приказа на Интернет-ресурсе Министерства индустрии и новых технологий Республики Казахстан.
3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра индустрии и новых технологий Республики Казахстан Джаксалиева Б.М.
4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Исполняющий обязанности министра
индустрии и новых технологий
Республики Казахстан А. Рау

«СОГЛАСОВАН»
Министр труда и социальной
защиты населения
Республики Казахстан
____________ Т. Дуйсенова
10 января 2014 год

Утвержден
приказом Исполняющего обязанности
Министра индустрии и новых
технологий Республики Казахстан
от 26 декабря 2013 года № 439

Профессиональный стандарт
«Техническое обслуживание и ремонт электрооборудования
электростанций и распределительных устройств»

1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт «Техническое обслуживание и ремонт электрооборудования электростанций и распределительных устройств» (далее – ПС) определяет в области профессиональной деятельности «Ремонт электрического оборудования», «Производство электроэнергии» требования к уровню квалификации, компетенции, содержанию, качеству и условиям труда и предназначен для:
1) регулирования взаимодействия трудовой сферы и сферы профессионального образования;
2) регламентации требований для разработки программ подготовки, повышения квалификации и профессиональной переподготовки;
3) регламентации требований для оценки компетенции работников при аттестации и сертификации персонала.
2. Основными пользователями ПС являются:
1) выпускники организаций образования, работники;
2) руководители организаций, руководители и специалисты подразделений управления персоналом организаций;
3) специалисты, разрабатывающие государственные образовательные программы;
4) специалисты в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
3. На основе ПС разрабатываются квалификационные характеристики, должностные инструкции, типовые учебные программы, типовые учебные планы, корпоративные стандарты организаций.
4. В настоящем ПС применяются следующие термины и определения:
1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;
2) квалификационный уровень – совокупность требований к компетенции работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;
3) предмет труда – предмет, на который направлены действия работника с целью создания продукта при помощи определенных средств труда;
4) средства труда – средства, используемые работником для преобразования предмета труда из исходного состояния в продукт;
5) вид трудовой деятельности – составная часть области профессиональной деятельности, сформированная целостным набором трудовых функций и необходимых для их выполнения компетенции;
6) трудовая функция – составная часть вида трудовой деятельности, представляющая собой интегрированный и относительно автономный набор трудовых действий, определяемых бизнес-процессом и предполагающий наличие необходимых компетенций для их выполнения;
7) область профессиональной деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенции для их выполнения;
8) единица профессионального стандарта – структурный элемент ПС, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;
9) профессия – род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;
10) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;
11) должность – структурная единица работодателя, на которую возложен круг должностных полномочий и должностных обязанностей;
12) задача – совокупность действий, связанных с реализацией трудовой функции и достижением результата с использованием конкретных предметов и средств труда;
13) отрасль – совокупность организаций, для которых характерна общность выпускаемой продукции, технологии производства, основных фондов и профессиональных навыков работающих;
14) отраслевая рамка квалификаций – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;
15) национальная рамка квалификаций – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда;
16) функциональная карта – структурированное описание трудовых функций и задач, выполняемых работником определенного вида деятельности в рамках той или иной области профессиональной деятельности.

2. Паспорт ПС

5. Паспорт ПС определяет следующее:
1) вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности):
Общий классификатор видов экономической деятельности (далее - ГК РК 03-2007) 33.14 Ремонт электрического оборудования, 35.11 Производство электроэнергии требования к содержанию, качеству, условиям труда, квалификации и компетенциям работников.
2) основная цель вида экономической деятельности (области профессиональной): обеспечение безопасного, надежного и стабильного функционирования электроэнергетического комплекса, рационального и экономного потребления электрической и тепловой энергии, а также безопасности жизни и здоровья людей при работе с электрооборудованием.
3) виды трудовой деятельности (профессии) по квалификационным уровням согласно приложению 1 к настоящему ПС.

3. Карточки видов трудовой деятельности (профессии)

Параграф 1 «Электромонтер по ремонту обмоток и изоляции
электрооборудования»

6. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень по НРК – 2-4, по ОРК - 2-4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01–2005): 7241 «Электромонтер по ремонту обмоток и изоляции электрооборудования»;
3) возможные наименования должностей: электромонтер по ремонту обмоток и изоляции электроборудования;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности - осуществление субъектом процесса ремонта и изготовления непрерывных обмоток трансформаторов общего и специального назначения всех мощностей, ремонта обмоток и изоляции, замены части или полная перемотка обмоток электрических машин переменного и постоянного тока, определения состояния изоляции с применением мегаомметра и прибора контроля влажности;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в таблице 1 «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы электромонтера по ремонту обмоток и изоляции электрооборудования» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 2 «Электрослесарь по ремонту электрических машин»

7. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень по НРК – 2-4, по ОРК - 2-4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01–2005): 8282 «Электрослесарь по ремонту электрических машин»;
3) возможные наименования должностей: электрослесарь по ремонту электрических машин;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности - осуществление субъектом процесса ремонта и реконструкции электрических машин постоянного и переменного тока различных исполнений, любых способов охлаждения, любой мощности и напряжения с применением специальных ремонтно-монтажных приспособлений, механизмов, такелажной оснастки, средств измерений и испытательных установок;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в таблице 2 «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы электрослесаря по ремонту электрических машин» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 3 «Электрослесарь по ремонту оборудования
распределительных устройств»

8. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень по НРК – 2-4, по ОРК – 2-4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01–2005): 7241 «Электрослесарь по ремонту оборудования распределительных устройств»;
3) возможные наименования должностей: электрослесарь по ремонту оборудования распределительных устройств;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности - осуществление субъектом вспомогательных работ при ремонте и техническом осмотре оборудования распределительных устройств станций и подстанций, трансформаторов и вводов, слесарной обработки деталей, разборки, ремонта и сборки оборудования распределительных устройств;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в таблице 3 «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы электрослесаря по ремонту оборудования распределительных устройств» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 4 «Электромонтер по обслуживанию электрооборудования
электростанций»

9. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень по НРК – 3-4, по ОРК - 3-4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01–2005): 7233 «Электромонтер по обслуживанию электрооборудования электростанций»;
3) возможные наименования должностей: электромонтер по обслуживанию электрооборудования электростанций;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности - осуществление субъектом процесса обслуживания электрооборудования электростанции, обеспечения его бесперебойной и экономичной работы;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в таблице 4 «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы электромонтера по обслуживанию электрооборудования электростанций» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 5 «Техник-электрик»

10. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень по НРК – 4-5, по ОРК - 4-5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01–2005): 3113 «Техник-электрик»;
3) возможные наименования должностей: техник-электрик;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности - осуществление субъектом процесса выполнения несложных электрических и механических расчетов ценных подвесок контактной сети и электрических сетей нетяговых потребителей.
Техник-электрик производит измерения в устройствах электроснабжения, определяет износы, предупреждает, выявляет и устраняет неисправности в устройствах электроснабжения, определяет потребность в материалах, запасных частях и узлах;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в таблице 5 «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы техника-электрика» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 6 «Инженер электрических систем»

11. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень по НРК – 5-6, по ОРК - 5-6;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01–2005): 2143 «Инженер электрических систем»;
3) возможные наименования должностей: инженер электрических систем, инженер-электрик;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности - осуществление субъектом процесса обеспечения надежной работы генераторов, трансформаторов, высоковольтных выключателей, электродвигателей механизмов и другого электрооборудования на электростанциях;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в таблице 6 «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы инженера электрических систем» приложения 2 к настоящему ПС.

4. Перечень единиц ПС

12. Перечень единиц ПС приведен в таблицах 1-6 приложения 3 к настоящему ПС и содержит шифр и наименование единицы ПС.

5. Описание единиц ПС

13. Описание единиц ПС приведено в приложении 4 к настоящему ПС.

6. Виды сертификатов, выдаваемых на основе настоящего ПС

14. Организациями в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов выдаются сертификаты на основе настоящего ПС.
15. Виды сертификатов, выдаваемые на основе настоящего ПС, определяются в соответствии с перечнем единиц ПС, освоение которых необходимо для получения сертификата, предусмотренным в приложении 3 настоящего ПС.

7. Разработчики, лист согласования, экспертиза и регистрация ПС

16. Разработчиком ПС является Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан.
17. Лист согласования ПС приведен в приложении 5 к настоящему ПС.

Приложение 1
к Профессиональному стандарту
«Техническое обслуживание и ремонт электрооборудования
электростанций и распределительных устройств»

Виды трудовой деятельности (профессии)
по квалификационным уровням

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно ГК РК 01-2005	Квалификационный уровень ОРК	Разряд по ЕТКС
1	Ремонт обмоток и изоляции электрооборудования	Электромонтер по ремонту обмоток и изоляции электрооборудования	Электромонтер по ремонту обмоток и изоляции электрооборудования	2-4	2-7
2	Ремонт электрических машин	Электрослесарь по ремонту электрических машин	Электрослесарь по ремонту электрических машин	2-4	2-7
3	Ремонт оборудования распределительных устройств	Электрослесарь по ремонту оборудования распределительных устройств	Электрослесарь по ремонту оборудования распределительных устройств	2-4	2-7
4	Обслуживание электрооборудования	Электромонтер по обслуживанию электрооборудования электростанций	Электромонтер по обслуживанию электрооборудования электростанций	3-4	4-7
5	Обслуживание и ремонт электрооборудования	Техник-электрик	Техник-электрик	4-5	-
6	Управленческая деятельность при обслуживании и ремонте электрооборудования	Инженер электрических систем	Инженер электрических систем	5-6	-

Примечание: ЕТКС - Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих. 52 выпуск утвержденный приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан № 426-ө-м от 3 сентября 2013 г.

Приложение 2
к Профессиональному стандарту
«Техническое обслуживание и ремонт электрооборудования
электростанций и распределительных устройств»

Таблица 1

Возможные места работы по профессии. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы электромонтера по ремонту
обмоток и изоляции электрооборудования

Возможные места работы по профессии (организации)	Тепловые электростанции, станции комбинированного производства, котельные
Вредные и опасные условия труда	Согласно приказу № 182-п и.о. Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 31 июля 2007 года. При работе в помещении: воздействие опасных и вредных производственных факторов
Особые условия допуска к работе	Медицинские ограничения: по законодательству Республики Казахстан Допуск к работе: после медицинского освидетельствования, вводного и первичного инструктажа, прохождения обучения и сдачи испытаний, стажировки
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения	Требуемый опыт работы
2	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (краткосрочные курсы на базе организации образования или обучение в организации) при наличии общего среднего образования, но не ниже основного среднего	Без предъявления требований к стажу работы
3	Курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение в организации при наличии общего среднего образования	Не менее 2 лет
	Техническое и профессиональное образование, практический опыт работы	Не менее 1 года
4	Техническое и профессиональное образование повышенного уровня (дополнительная профессиональная подготовка), практический опыт	Не менее 2 лет на 3 уровне

Таблица 2

Возможные места работы по профессии. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы электрослесаря по
ремонту электрических машин

Возможные места работы по профессии (организации)	Тепловые электростанции, станции комбинированного производства, котельные
Вредные и опасные условия труда	Согласно приказу № 182-п и.о. Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 31 июля 2007 года. При работе в помещении: воздействие опасных и вредных производственных факторов
Особые условия допуска к работе	Медицинские ограничения: по законодательству Республики Казахстан Допуск к работе: после медицинского освидетельствования, вводного и первичного инструктажа, прохождения обучения и сдачи испытаний, стажировки
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения	Требуемый опыт работы
2	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (краткосрочные курсы на базе организации образования или обучение в организации) при наличии общего среднего образования, но не ниже основного среднего	Без предъявления требований к стажу работы
3	Курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение в организации при наличии общего среднего образования	Не менее 2 лет
	Техническое и профессиональное образование, практический опыт работы	Не менее 1 года
4	Техническое и профессиональное образование повышенного уровня (дополнительная профессиональная подготовка), практический опыт	Не менее 2 лет на 3 уровне

Таблица 3

Возможные места работы по профессии. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы электрослесаря по
ремонту оборудования распределительных устройств

Возможные места работы по профессии (организации)	Тепловые электростанции, станции комбинированного производства, котельные
Вредные и опасные условия труда	Согласно приказа № 182-п и.о. Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 31 июля 2007 года. При работе в помещении: воздействие опасных и вредных производственных факторов
Особые условия допуска к работе	Медицинские ограничения: по законодательству Республики Казахстан Допуск к работе: после медицинского освидетельствования, вводного и первичного инструктажа, прохождения обучения и сдачи испытаний, стажировки
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения	Требуемый опыт работы
2	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (краткосрочные курсы на базе организации образования или обучение в организации) при наличии общего среднего образования, но не ниже основного среднего	Без предъявления требований к стажу работы
3	Курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение в организации при наличии общего среднего образования	Не менее 2 лет
	Техническое и профессиональное образование, практический опыт работы	Не менее 1 года
4	Техническое и профессиональное образование повышенного уровня (дополнительная профессиональная подготовка), практический опыт	Не менее 2 лет на 3 уровне

Таблица 4

Возможные места работы по профессии. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы электромонтера по
обслуживанию электрооборудования электростанций

Возможные места работы по профессии (организации)	Тепловые электростанции, станции комбинированного производства, котельные
Вредные и опасные условия труда	Согласно приказу № 182-п и.о. Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 31 июля 2007 года. При работе в помещении: воздействие опасных и вредных производственных факторов
Особые условия допуска к работе	Медицинские ограничения: по законодательству Республики Казахстан Допуск к работе: после медицинского освидетельствования, вводного и первичного инструктажа, прохождения обучения и сдачи испытаний, стажировки
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения	Требуемый опыт работы
3	Курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение в организации при наличии общего среднего образования	Не менее 2 лет
	Техническое и профессиональное образование, практический опыт работы	Не менее 1 года
4	Техническое и профессиональное образование повышенного уровня (дополнительная профессиональная подготовка), практический опыт	Не менее 2 лет на 3 уровне

Таблица 5

Возможные места работы по профессии. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы техника-электрика

Возможные места работы по профессии (организации)	Тепловые электростанции, станции комбинированного производства, котельные
Вредные и опасные условия труда	Согласно приказу № 182-п и.о. Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 31 июля 2007 года. При работе в помещении: воздействие опасных и вредных производственных факторов
Особые условия допуска к работе	Медицинские ограничения: по законодательству Республики Казахстан Допуск к работе: после медицинского освидетельствования, вводного и первичного инструктажа, прохождения обучения и сдачи испытаний, стажировки
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения	Требуемый опыт работы
4	Техническое и профессиональное образование повышенного уровня (дополнительная профессиональная подготовка), практический опыт	Не менее 2 лет на 3 уровне
5	Техническое и профессиональное (специалист среднего звена), послесреднее образование, практический опыт, или высшее образование	Стаж работы по профессии более 3 лет

Таблица 6

Возможные места работы по профессии. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы инженера электрических
систем

Возможные места работы по профессии (организации)	Тепловые электростанции, станции комбинированного производства, котельные
Вредные и опасные условия труда	Согласно приказу № 182-п и.о. Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 31 июля 2007 года. При работе в помещении: воздействие опасных и вредных производственных факторов
Особые условия допуска к работе	Медицинские ограничения: по законодательству Республики Казахстан Допуск к работе: после медицинского освидетельствования, вводного и первичного инструктажа, прохождения обучения и сдачи испытаний, стажировки
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения	Требуемый опыт работы
5	Техническое и профессиональное (специалист среднего звена), послесреднее образование, практический опыт, или высшее образование	Стаж работы по профессии более 3 лет
6	Высшее образование, практический опыт	Стаж работы более 1 года

Приложение 3
к Профессиональному стандарту
«Техническое обслуживание и ремонт электрооборудования
электростанций и распределительных устройств»

Перечень единиц ПС

Таблица 1

Вид трудовой деятельности (профессии)
«Электромонтер по ремонту обмоток и изоляции
электрооборудования»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Выявление дефектов, определение объема и производства работ по ремонту всех типов обмоток и изоляции силовых трансформаторов, пусковых и токоограничивающих реакторов с воздушным и масляным охлаждением
Ф 2	Обмоточные и изолировочные работы при частичной или полной перемотке обмоток электрических машин любых исполнений, всех мощностей и напряжений по всем классам обмоток
Ф 3	Ремонт обмоток и изоляции турбогенераторов со всеми видами искусственного охлаждения обмоток и активной стали. Полная обмотка и соединение уникальных элементов электрических машин
Ф 4	Выявление дефектов, определение объема и проведение работ по ремонту обмоток типа «монолит» трансформаторов различного напряжения с непосредственным жидкостным и косвенным охлаждением обмоток

Таблица 2

Вид трудовой деятельности (профессии)
«Электрослесарь по ремонту электрических машин»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Слесарная обработка деталей с подгонкой и доводкой
Ф 2	Разборка, ремонт и сборка, реконструкция электрических машин постоянного и переменного тока, текущий и капитальный ремонт по типовой номенклатуре электрических машин всех конструкций с воздушным, водородным и водяным охлаждением
Ф 3	Реконструкция систем охлаждения генераторов
Ф 4	Руководство такелажными операциями, связанными с разборкой узлов электрических машин. Особо сложные такелажные работы

Таблица 3

Вид трудовой деятельности (профессии)
«Электрослесарь по ремонту оборудования распределительных
устройств»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Слесарная обработка деталей с подгонкой и доводкой
Ф 2	Ремонт, демонтаж, монтаж, регулировка и наладка электрооборудования распределительных устройств, капитальный ремонт силовых трансформаторов всех типов и мощностей, высоковольтных вводов
Ф 3	Регулирование и ремонт сложного и ответственного инструмента и приспособлений
Ф 4	Организация работ по разборке, ремонту и сборке оборудования и его наладке, наладке ремонтных приспособлений, такелажных средств. Выполнение такелажных работ

Таблица 4

Вид трудовой деятельности (профессии)
«Электромонтер по обслуживанию электрооборудования
электростанций»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Обслуживание электрооборудования на тепловых электростанциях с турбогенераторами и обеспечение его бесперебойной и экономичной работы
Ф 2	Оперативные переключения в распределительных устройствах. Проверка мегомметром состояния изоляции электрооборудования
Ф 3	Выявление и устранение неисправностей в работе обслуживаемого оборудования. Ликвидация аварийных ситуаций на электрооборудовании

Таблица 5

Вид трудовой деятельности (профессии)
«Техник-электрик»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Под руководством более квалифицированного специалиста работа по проведению необходимых технических расчетов, разработке несложных проектов и простых схем, обеспечение их соответствие техническим заданиям, действующим стандартам и нормативным документам
Ф 2	Осуществление наладки, настройки, регулировки и опытной проверки оборудования и систем в лабораторных условиях и на объектах, проверка исправности состояния электрического оборудования
Ф 3	Обоснование экономической эффективности внедрения новой техники и прогрессивной технологии, рационализаторских предложений и изобретений

Таблица 6

Вид трудовой деятельности (профессии)
«Инженер электрических систем»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Обеспечение бесперебойной работы, правильной эксплуатации, ремонта и модернизации электрического оборудования электростанций и распределительных устройств, электрических и тепловых сетей
Ф 2	Составление заявок на приобретение оборудования, материалов, запасных частей, необходимых для эксплуатации энергохозяйства
Ф 3	Осуществление технического надзора за контрольно-измерительными, электротехническими и теплотехническими приборами, применяемыми в организации
Ф 4	Обеспечение подготовки электроустановок, электрооборудования электростанций и распределительных устройств для приемки в эксплуатацию, проверки и освидетельствования органами государственного надзора
Ф 5	Осуществление контроля за выполнением капитальных и других ремонтов электрооборудования
Ф 6	Изучение и обобщение передового отечественного и зарубежного опыта по рациональному использованию и экономии топливно-энергетических ресурсов

Примечание: Ф – функция.

Приложение 4
к Профессиональному стандарту
«Техническое обслуживание и ремонт электрооборудования
электростанций и распределительных устройств»

Описание единиц ПС

Таблица 1

1. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Электромонтер по ремонту обмоток и изоляции
электрооборудования» 2-го уровня ОРК

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Обмотки и изоляции силовых трансформаторов, пусковых и токоограничивающих реакторов с воздушным и масляным охлаждением	Электроизмерительная аппаратура, защитная одежда, резиновые перчатки	З 1-1 Выявление дефектов, определение объема и производства работ по ремонту всех типов обмоток и изоляции силовых трансформаторов	Умения при решении стандартных и однотипных практических задач при проведении работ по ремонту обмоток и изоляции электрооборудования	Знание конструкции обмоток и изоляции силовых и измерительных трансформаторов. Знание техники безопасности и охраны труда
Ф 2	Обмотки обслуживаемого оборудования	Мегаомметр, прибор контроля влажности, сушильный шкаф, пропиточная установка, защитная одежда, резиновые перчатки	З 2-1 Определение состояния изоляции с применением мегомметра и прибора контроля влажности, пропитка обмоток, прессовка изоляции, их запеканке и сушка	Выбор способа действий по заданному инструкциями алгоритму при определении состоянии изоляции. Владение техникой безопасности и охраны труда	Знание схем соединения обмоток и обозначения регулировочных ответвлений
Ф 3	Обмотки турбогенераторов	Необходимые изоляционные и проводниковые материалы, рабочие и измерительные инструменты и станки защитная одежда, резиновые перчатки	З 3-1 Ремонт обмоток и изоляции турбогенераторов со всеми видами искусственного охлаждения обмоток	Коррекция действий в соответствии с условиями рабочей ситуации в ходе выполнения задач по ремонту обмоток и изоляции турбогенераторов	Знание принципа действия оборудования, специальных приспособлений, оснастки, мерительного инструмента, электрических средств измерений и аппаратуры

Таблица 2

2. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Электромонтер по ремонту обмоток и изоляции
электрооборудования» 3-го уровня ОРК

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Обмотки и изоляции сложных конструкций	Необходимые изоляционные и проводниковые материалы, рабочие и измерительные инструменты, защитная одежда, резиновые перчатки	З 1-2 Изготовление по чертежам и расчетным запискам обмоток и изоляции сложных конструкций	Умения при решении стандартных практических задач при проведении работ по ремонту обмоток и изоляции электрооборудования	Знание конструкции обмоток и изоляции силовых, измерительных, испытательных и других трансформаторов специального назначения и электрических машин. Знание техники безопасности и охраны труда
Ф 2	Обмотки электрических машин всех исполнений	Необходимые изоляционные и проводниковые материалы, рабочие и измерительные инструменты и станки защитная одежда, резиновые перчатки	З 2-2 Обмоточные и изолировочные работы при частичной или полной перемотке обмоток электрических машин любых исполнений, всех мощностей и напряжений по всем классам обмоток	Выбор способов действий из известных на основе знаний и практического опыта при обмоточных и изолировочных работах. Владение техникой безопасности и охраны труда	Знание причин старения изоляции, правил чтения чертежей, схем и расчетных записок на обмотки
Ф 3	Обмотки электрических машин	Необходимые изоляционные и проводниковые материалы, рабочие и измерительные инструменты и станки защитная одежда, резиновые перчатки	З 3-2 Полная обмотка и соединение уникальных элементов электрических машин	Коррекция деятельности с учетом полученных результатов навыки выявления и устранения неисправностей в обмотках и изоляции электрооборудования	Знание правил ведения работ при ремонте обмоток и изоляции с частичной и полной перемоткой обмоток и катушек, основ электротехники

Таблица 3

3. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Электромонтер по ремонту обмоток и изоляции
электрооборудования» 4-го уровня ОРК

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 3	Обмотки электрических машин	Необходимые изоляционные и проводниковые материалы, рабочие и измерительные инструменты и станки защитная одежда, резиновые перчатки	З 3-2 Полная обмотка и соединение уникальных элементов электрических машин	Умения при решении различных типов практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочей ситуации и ее предсказуемых изменений	Знание конструкции обмоток типа «монолит», свойств изоляционных материалов, применяемых для выполнения изоляции, признаков повреждений изоляции и обмоток и способов их устранения. Знание техники безопасности и охраны труда
Ф 4	Обмотки типа «монолит» трансформаторов различного напряжения	Электроизмерительная аппаратура, защитная одежда, резиновые перчатки	З 4-1 Выявление дефектов, определение объема и проведение работ по ремонту обмоток типа «монолит»	Выбор технологических путей осуществления деятельности при определении объема и проведении работ по ремонту обмоток типа «монолит». Владение техникой безопасности и охраны труда	Знание правил чтения чертежей, схем и расчетных записок на обмотки, применяемые в трансформаторах и электрических машинах
	Обмотки электрических машин с изоляцией типа «монолит»	Необходимые изоляционные и проводниковые материалы, рабочие и измерительные инструменты и станки защитная одежда, резиновые перчатки	З 4-2 Обмоточные и изолировочные работы при полной перемотке обмоток электрических машин с изоляцией типа «монолит» любого вида охлаждения, различной мощности и напряжения	Текущий и итоговый контроль при обмоточных и изолировочных работах по полной перемотке обмоток электрических машин; навыки выявления и устранения неисправностей в обмотках	Знание последовательности операций при ремонте обмоток и изоляции, устройства и правил сборки уникальных элементов электрических машин, методов испытания обмоток по электрическим параметрам и на гидроплотность

Таблица 4

4. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Электрослесарь по ремонту электрических машин» 2-го уровня ОРК

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Чертежи и эскизы деталей машин	Слесарные инструменты, чертежи, чертежные инструменты, костюм хлопчатобумажный, рукавицы комбинированные	З 1-2 Определение сортамента и качества материалов, применяемых при ремонте электрических машин. Составление чертежей и эскизов	Умения при решение стандартных и однотипных практических задач при проведении электрослесарных работ по ремонту электрических машин на теплоэлектростанциях, котельных	Знание конструкции электрических машин, способов защиты их от воздействия внешней среды. Знание техники безопасности и охраны труда
Ф 2	Оборудование и аппаратура	Слесарные инструменты, электроинструмент, ручной труд, костюм хлопчатобумажный, рукавицы комбинированные, ботинки	З 2-1 Определение неисправностей и дефектов оборудования и аппаратуры, способы их устранения	Выбор способа действий по заданному инструкциями алгоритму при определении неисправностей и дефектов оборудования. Владение техникой безопасности и охраны труда	Знание способов охлаждения турбогенераторов, общих сведений об изоляции электрических машин
Ф 3	Системы охлаждения	Специальные ремонтно-монтажные приспособления, средства измерений, костюм хлопчатобумажный, рукавицы комбинированные, ботинки	З 3-1 Реконструкция систем охлаждения генераторов по специальной технологии на генераторах любой мощности	Коррекция действий в соответствии с условиями рабочей ситуации при реконструкции систем охлаждения генераторов	Знание правил чтения несложных рабочих чертежей и электрических схем, общих сведений по электротехнике и механике

Таблица 5

5. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Электрослесарь по ремонту электрических машин» 3-го уровня ОРК

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Детали оборудования	Слесарные инструменты, костюм хлопчатобумажный, рукавицы комбинированные, ботинки	З 1-1 Слесарная обработка деталей с подгонкой и доводкой	Умения при решении стандартных практических задач при слесарной обработке деталей с подгонкой и доводкой	Знание особенностей конструкции турбогенераторов, синхронных компенсаторов, преобразователей и других вспомогательных устройств. Знание техники безопасности и охраны труда
Ф 2	Подшипники, газоохладители, электрическая часть электрофильтров, генераторы, синхронные компенсаторы	Слесарные инструменты, электроинструмент, костюм хлопчатобумажный, рукавицы комбинированные, ботинки	З 2-2 Ремонт уплотняющих подшипников, газоохладителей и электрической части электрофильтров. Выполнение точных и сложных ремонтно-сборочных работ	Выбор способов действий из известных на основе знаний и практического опыта при выполнении точных и сложных ремонтно-сборочных работ. Владение техникой безопасности и охраны труда	Знание порядка ведения работ по ремонту электрических машин больших мощностей, устройств средств теплового контроля и автоматики
Ф 3	Электрические машины	Средства измерений и испытательные установки, костюм хлопчатобумажный, рукавицы комбинированные, ботинки	З 3-2 Проведение испытаний и наладочных работ после ремонта электрических машин, подготовка их к пуску в эксплуатацию	Коррекция деятельности с учетом полученных результатов при подготовке к пуску в эксплуатацию электрических машин, навыки выявления и устранения неисправностей в электрических машинах	Знание норм испытаний электрической прочности изоляции, правил ведения работ по выемке и вводу тяжелых роторов генераторов, способов центровки и балансировки электрических машин

Таблица 6

6. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Электрослесарь по ремонту электрических машин» 4-го уровня ОРК

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 2	Токопроводы, контактные кольца и коллекторы, валы	Слесарные инструменты, электроинструмент, костюм хлопчатобумажный, рукавицы комбинированные, ботинки	З 2-3 Ремонт и реконструкция токопроводов. Ремонт и замена контактных колец и коллекторов. Проверка вала на прогиб и износ шеек, центровка валов агрегатов	Умения при решении различных типов практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочей ситуации при ремонте электрических машин	Знание объемов приемо-сдаточных и профилактических испытаний электрических машин и способов их проведения, схем внутренних соединений обмоток электрических машин различных типов
Ф 4	Испытательные установки	Слесарные инструменты, электроинструмент, костюм хлопчатобумажный, рукавицы комбинированные, ботинки	З 4-1 Организация работ по ремонту оборудования и его наладке, наладке ремонтных приспособлений, грузоподъемных машин и механизмов	Выбор технологических путей осуществления деятельности при наладке ремонтных приспособлений, грузоподъемных машин и механизмов. Владение техникой безопасности и охраны труда	Знание основных технических характеристик оборудования, приспособлений, инструмента, применяемых при ремонте. Знание техники безопасности и охраны труда
	Узлы и детали электрических машин	Грузоподъемное оборудование, костюм хлопчатобумажный, рукавицы комбинированные, ботинки	З 4-2 Выполнение особо сложных такелажных работ	Текущий и итоговый контроль, оценка и коррекция деятельности при выполнении особо сложных такелажных работ	Знание технологии проточки и шлифовки контактных колец роторов генераторов, назначения, состава и свойств эпоксидно-резольного лака, общих сведений по сопротивлению материалов

Таблица 7

7. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Электрослесарь по ремонту оборудования распределительных
устройств» 2-го уровня ОРК

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Наконечники, бакелитовые изделия	Паяльная лампа, сушильный шкаф, пропиточная установка, защитная одежда, перчатки	З 1-3 Лужение и пайка наконечников, работа с паяльной лампой. Ремонт, пропитка, вакуум-сушка бакелитовых изделий	Умения при решении стандартных практических задач при проведении электрослесарных работ по ремонту оборудования распределительных устройств на теплоэлектростанциях, котельных	Знание принципиальных схем первичной коммутации и условных обозначений электрооборудования, конструкции распределительных устройств электростанций. Знание техники безопасности и охраны труда
Ф 2	Электрооборудование распределительных устройств, изоляция и уплотнение вводов	Слесарные инструменты, электроинструмент, костюм хлопчатобумажный, рукавицы комбинированные, ботинки	З 2-1 Ремонт, демонтаж, монтаж, регулировка и наладка электрооборудования распределительных устройств. Ремонт с частичной заменой или полной сменой изоляции и уплотнений вводов напряжением	Выбор способа действий по заданному инструкциями алгоритму при регулировке и наладке электрооборудования распределительных устройств. Владение техникой безопасности и охраны труда	Знание приемов верхолазных работ при ремонте и профилактике оборудования и соединительных шин открытых распределительных устройств
Ф 3	Сложный инструмент	Инструменты для ремонта, соответствующий такелаж, костюм хлопчатобумажный, рукавицы комбинированные, ботинки	З 3-1 Регулирование и ремонт сложного и ответственного инструмента и приспособлений	Коррекция действий в соответствии с условиями рабочей ситуации при регулировании и ремонте сложного и ответственного инструмента и приспособлений	Знание устройства и принципа работы технологических установок по дегазации масла, вакуумных насосов, газовой защиты

Таблица 8

8. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Электрослесарь по ремонту оборудования распределительных
устройств» 3-го уровня ОРК

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Демонтированные и сборочные детали оборудования	Смывочные растворы, пасты, обтирочный материал, сушильный шкаф, костюм хлопчатобумажный, рукавицы комбинированные, ботинки	З 1-2 Очистка, промывка и протирка демонтированных и сборочных деталей оборудования, чистка контактов и контактных поверхностей.	Умения при решении стандартных и простых однотипных практических задач при проведении электрослесарных работ по ремонту оборудования распределительных устройств на теплоэлектростанциях, котельных	Знание признаков повреждения отдельных элементов распределительных устройств, магнитопроводов, обмоток, переключающих устройств, силовых и измерительных трансформаторов. Знание техники безопасности и охраны труда
Ф 2	Масляные и воздушные выключатели, силовые трансформаторы	Слесарные инструменты, электроинструмент, костюм хлопчатобумажный, рукавицы комбинированные, ботинки	З 2-2 Реконструкция масляных и воздушных выключателей по чертежам и эскизам, капитальный ремонт силовых трансформаторов напряжением до 110 кВ всех типов и мощностей	Выбор способов действий из известных на основе знаний и практического опыта при реконструкции масляных и воздушных выключателей по чертежам и эскизам. Владение техникой безопасности и охраны труда	Знание правил приемки в эксплуатацию и принципа работы измерительных и силовых трансформаторов, конструкция, классификации и основных параметров высоковольтных вводов
Ф 3	Высоковольтное оборудование	Электрический, пневматический и мерительный инструмент, костюм хлопчатобумажный, рукавицы комбинированные, ботинки	З 3-2 Проведение испытаний высоковольтного оборудования	Коррекция деятельности с учетом полученных результатов при проведении испытаний высоковольтного оборудования; навыки выявления и устранения неисправностей в высоковольтном оборудовании	Знание основных технических характеристик ремонтно-монтажных средств и приспособлений, грузоподъемных машин и механизмов, применяемых при ремонте оборудования

Таблица 9

9. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Электрослесарь по ремонту оборудования распределительных
устройств» 4-го уровня ОРК

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Детали оборудования	Слесарные инструменты, костюм хлопчатобумажный, рукавицы комбинированные, ботинки	З 1-1 Слесарная обработка деталей с подгонкой и доводкой	Умения при решении различных типов практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочей ситуации при слесарной обработке деталей	Знание техники безопасности и охраны труда. Знание правил приемки в эксплуатацию и принцип работы измерительных и силовых трансформаторов, конструкцию, классификации и основные параметры высоковольтных вводов
Ф 4	Оборудование, ремонтные приспособления, такелажные средства	Слесарные инструменты, электроинструмент, грузоподъемное оборудование, костюм хлопчатобумажный, рукавицы комбинированные, ботинки	З 4-1 Организация работ по разборке, ремонту и сборке оборудования и его наладке, наладке ремонтных приспособлений, такелажных средств	Выбор технологических путей осуществления деятельности при наладке ремонтных приспособлений, такелажных средств. Владение техникой безопасности и охраны труда	Знание признаков повреждения отдельных элементов распределительных устройств, магнитопроводов, обмоток, переключающих устройств, силовых и измерительных трансформаторов, высоковольтных вводов
	Узлы и детали электрических машин	Грузоподъемное оборудование, костюм хлопчатобумажный, рукавицы комбинированные, ботинки	З 4-2 Выполнение такелажных работ по перемещению, разборке и установке особо сложных и ответственных узлов, деталей и элементов оборудования	Текущий и итоговый контроль, оценка и коррекция деятельности при выполнении такелажных работ	Знание основных технических характеристик ремонтно-монтажных средств и приспособлений, грузоподъемных машин и механизмов, применяемых при ремонте оборудования

Таблица 10

10. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Электромонтер по обслуживанию электрооборудования
электростанций» 3-го уровня ОРК

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Электрооборудование на тепловых электростанциях с турбогенераторами	Слесарные инструменты с диэлектрическими рукоятками, электроинструмент, защитные очки, защитная одежда, резиновые перчатки, ботинки	З 1-1 Обслуживание электрооборудования электростанции и обеспечение его бесперебойной и экономичной работы	Умения при решении стандартных практических задач при проведении работ по обслуживанию электрооборудования электростанций	Знание назначения и устройства электрооборудования, электрических схем распределительных устройств. Знание техники безопасности и охраны труда
Ф 2	Распределительные устройства	Защитная одежда, резиновые перчатки, ботинки	З 2-1 Оперативные переключения в распределительных устройствах	Выбор способов действий из известных на основе знаний и практического опыта при оперативных переключениях в распределительных устройствах. Владение техникой безопасности и охраны труда	Знание устройства и назначения средств измерений электрических параметров, выпрямителей переменного тока
	Изоляция оборудования	Мегаомметр, электроизмерительные клещи, защитная одежда, резиновые перчатки, ботинки	З 2-2 Проверка мегомметром состояния изоляции электрооборудования. Измерение электрических параметров электроизмерительными клещами	Коррекция деятельности с учетом полученных результатов при измерении электрических параметров электроизмерительными клещами	Знание назначения, принципа действия и схемы релейной защиты, электроавтоматики, сигнализации

Таблица 11

11. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Электромонтер по обслуживанию электрооборудования
электростанций» 4-го уровня ОРК

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Релейная защита, дистанционное управление, сигнализация и автоматика	Электроизмерительная аппаратура, инструмент, проектная и справочная документация, защитная одежда, перчатки	З 1-2 Контроль за состоянием релейной защиты, дистанционного управления, сигнализации и электроавтоматики	Умения при решении различных типов практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочей ситуации и ее предсказуемых изменений	Знание назначения и устройства электрооборудования, электрических схем распределительных устройств. Знание техники безопасности и охраны труда
Ф 3	Обслуживаемое электрооборудование	Слесарные инструменты с диэлектрическими рукоятками, электроинструмент, защитные очки, защитная одежда, резиновые перчатки, ботинки	З 3-1 Выявление и устранение неисправностей в работе обслуживаемого оборудования. Ликвидация аварийных ситуаций на электрооборудовании	Выбор технологических путей осуществления деятельности при выявлении и устранении неисправностей в работе обслуживаемого оборудования. Владение техникой безопасности и охраны труда	Знание расположения и технических характеристик основного и вспомогательного оборудования электростанции
	Обслуживаемое электрооборудование	Слесарные инструменты с диэлектрическими рукоятками, электроинструмент, защитные очки, защитная одежда, резиновые перчатки, ботинки	З 3-2 Вывод электрооборудования в ремонт, подготовка рабочих мест и допуск рабочих для производства ремонтных или наладочных работ. Ввод оборудования в работу	Текущий и итоговый контроль, оценка и коррекция деятельности при подготовке рабочих мест и допуске рабочих для производства ремонтных или наладочных работ. Навыки выявления и устранения неисправностей в электрооборудовании	Знание технологического процесса производства тепловой и электрической энергии, способов нахождения мест повреждения электрооборудования, основ электротехники и теплотехники

Таблица 12

12. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Техник-электрик» 4-го уровня ОРК

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Техническая документация, макеты	Компьютер, компьютерные программы, ручной труд	З 1-1 Разработка программ, инструкций и другой технической документации, изготовление макетов, в испытания и экспериментальные работы	Умения при решении различных типов практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочей ситуации при разработке программ, инструкций и другой технической документации	Знание законодательных, иных нормативных правовых актов Республики Казахстан и справочных материалов по тематике работы, основных методов выполнения электрических работ
Ф 2	Обслуживаемое оборудование	Электроизмерительная аппаратура, инструмент, проектная и справочная документация бланки протоколов наладки	З 2-1 Наладка, настройка, регулировка и опытная проверка электрического оборудования и систем в лабораторных условиях и на объектах, проверка исправности состояния оборудования	Выбор технологических путей осуществления деятельности при регулировке и опытной проверке электрического оборудования. Владение техникой безопасности и охраны труда	Знание последовательности и техники проведения измерений, наблюдений и экспериментов, КИП. Знание техники безопасности и охраны труда
Ф 3	Плановая и отчетная документация, техническая документация	Компьютер, письменные принадлежности, ручной труд	З 3-1 Оформление плановой и отчетной документации, внесение необходимых изменений и исправлений в техническую документацию в соответствии с решениями, принятыми при рассмотрении и обсуждении выполняемой работы	Текущий и итоговый контроль, оценка и коррекция деятельности при оформлении плановой и отчетной документации	Знание технических характеристик, конструктивных особенностей, назначения, принципов работы и правил эксплуатации используемого оборудования, методов осмотра оборудования и обнаружения дефектов

Таблица 13

13. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Техник-электрик» 5-го уровня ОРК

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Данные статистической отчетности, научно-технической информации	Компьютер, компьютерные программы, данные о работе необходимого оборудования	З 1-2 Сбор, обработка и накопление исходных материалов, данных статистической отчетности, научно-технической информации	Умения при решении практических задач, предполагающих многообразие способов решения и их выбор по сбору, обработке и накоплению исходных материалов, данных статистической отчетности	Знание законодательных, иных нормативных правовых актов Республики Казахстан и справочных материалов по тематике работы, основных методов выполнения электрических работ
Ф 2	Обслуживаемое оборудование	Электроизмерительная аппаратура, инструмент, проектная и справочная документация бланки протоколов наладки	З 2-2 Проведение экспериментов и испытаний, подключение приборов, регистрация необходимых характеристик и параметров, обработка полученных результатов	Умения и навыки самостоятельно разрабатывать и выдвигать различные, в том числе альтернативные варианты решения профессиональных проблем с применением теоретических и практических знаний	Знание методов и средств измерения параметров, характеристик и данных режима работы оборудования, правил выполнения технических расчетов, графических и вычислительных работ. Знание техники безопасности и охраны труда
Ф 3	Современные технические средства	Компьютер, письменные принадлежности, ручной труд	З 3-2 Принятие необходимых мер по использованию в работе современных технических средств	Текущий и итоговый контроль, оценка и коррекция деятельности при использовании в работе современных технических средств	Знание методов расчета экономической эффективности внедрения новой техники и прогрессивной технологии, рационализаторских предложений и изобретений, основ ведения делопроизводства, основ экономики

Таблица 14

14. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Инженер электрических систем» 5-го уровня ОРК

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Расчеты потребности в топливно-энергетических ресурсах	Компьютер, компьютерные программы, справочные материалы, нормативная документация	З 1-1 Определение потребности производства в топливно-энергетических ресурсах	Умения при решении практических задач, предполагающих многообразие способов решения и их выбор. Владение методами проведения технических расчетов	Знание законодательных и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан в области энергетики. Знание техники безопасности и охраны труда
Ф 2	Заявки на приобретение оборудования	Проектная и справочная документация, компьютер, компьютерные программы	З 2-1 Составление заявок на приобретение оборудования, материалов, запасных частей, необходимых для эксплуатации энергохозяйства	Навыки понимания заказа, анализа ситуаций и своих действий, принятия решений и создания условий их реализации, контроля и коррекции деятельности в контексте командной работы	Знание технических характеристик, конструктивных особенностей, режимов работы и правил технической эксплуатации электрического оборудования
Ф 3	Энергетические установки и сети	Электроизмерительная аппаратура, инструмент, инструкции по ОТ и ТБ, компьютер, справочные материалы, нормативная документация	З 3-1 Участие в испытаниях и приемке электрических установок и сетей в промышленную эксплуатацию, в рассмотрении причин аварий электрооборудования и разработка мероприятия по их предупреждению, созданию безопасных условий труда	Владение средствами автоматизации проектирования; владение программами пакета MS Office, AutoCAD при участии в испытаниях и приемке электрических установок и сетей в промышленную эксплуатацию	Знание организации и технологии ремонтных работ, методов монтажа, регулировки, наладки и ремонта электрического оборудования
Ф 4	Электроустановки, электрооборудование электростанций и распределительных устройств	Электроизмерительная аппаратура, инструмент, компьютер, справочные материалы, нормативная документация	З 4-1 Обеспечение подготовки электроустановок электрооборудования электростанций и распределительных устройств для приемки в эксплуатацию, проверки и освидетельствования органами государственного надзора	Умения и навыки самостоятельно разрабатывать и выдвигать различные, в том числе альтернативные варианты решения профессиональных проблем с применением теоретических и практических знаний	Знание организации электрического хозяйства, основ экономики, организации производства, труда и управления, трудового законодательства
Ф 5	Материалы для заключения договора	Компьютер, справочные материалы, нормативная документация	З 5-1 Подготовка необходимых материалов для заключения договоров на ремонт оборудования с подрядными организациями	Текущий и итоговый контроль, оценка и коррекция деятельности при подготовке необходимых материалов для заключения договоров на ремонт оборудования с подрядными организациями	Знание порядка составления заявок на энергоресурсы, оборудование, материалы, запасных частей, инструментов, правил сдачи оборудования в ремонт и приема после ремонта
	Электрооборудование	Электроизмерительная аппаратура, инструмент, компьютер, нормативная документация	З 5-2 Осуществление контроля за выполнением капитальных и других ремонтов электрооборудования	Текущий и итоговый контроль за выполнением капитальных и других ремонтов электрооборудования, оценка и коррекция деятельности.	Знание требований организации труда при эксплуатации и ремонте электрооборудования

Таблица 15

15. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Инженер электрических систем» 6-го уровня ОРК

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Обоснования технического перевооружения, развития энергохозяйства	Компьютер, компьютерные программы, справочные материалы, нормативная документация	З 1-2 Подготовка необходимых обоснований технического перевооружения, развития энергохозяйства, реконструкции и модернизации систем электроснабжения	Умения при решении проблем технологического или методического характера, относящихся к определенной области знаний, предполагающих выбор и многообразие способов решения	Знание законодательных и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан в области энергетики, методических и других материалов по эксплуатации электрооборудования электростанций и распределительных устройств
Ф 2	Расчеты потребности подразделений организации в электрической, тепловой и других видах энергии	Проектная и справочная документация, компьютер, компьютерные программы	З 2-2 Выполнение расчетов с необходимыми обоснованиями мероприятий по экономии энергоресурсов, потребности подразделений организации в электрической энергии	Владение методами проведения технических расчетов с необходимыми обоснованиями мероприятий по экономии энергоресурсов, потребности подразделений организации в электрической, тепловой и других видах энергии	Знание организации и технологии ремонтных работ, методов монтажа, регулировки, наладки и ремонта энергетического оборудования. Знание техники безопасности и охраны труда
Ф 3	Контрольно-измерительные, электротехнические, теплотехнические приборы	Электроизмерительная аппаратура, инструмент, компьютер, справочные материалы, нормативная документация	З 3-2 Осуществление технического надзора за контрольно-измерительными, электротехническими и теплотехническими приборами	Разработка, внедрение, контроль, оценка и коррекция компонентов процесса по осуществлению технического надзора за контрольно-измерительными, электротехническими и теплотехническими приборами	Знание перспектив технического развития организации, основ экономики, организации производства, труда и управления, трудового законодательства
Ф 4	Электрооборудование, электрические сети	Электроизмерительная аппаратура, инструмент, компьютер, справочные материалы, нормативная документация	З 4-2 Осуществление контроля над соблюдением инструкций по эксплуатации, техническому обслуживанию и надзору за электрооборудованием и электрическими сетями	Владение средствами автоматизации проектирования; владение программами пакета MS Office, AutoCAD при осуществлении контроля над соблюдением инструкций по эксплуатации	Знание системы планово-предупредительного ремонта и рациональной эксплуатации оборудования, правил внутреннего трудового распорядка, производственной санитарии, требований пожарной безопасности
Ф 6	Достижения отечественной и зарубежной техники	Проектная и справочная документация, компьютер, компьютерные программы	З 6-1 Изучение и обобщение передового отечественного и зарубежного опыта по рациональному использованию и экономии топливно-энергетических ресурсов	Навыки проектирования и принятия решений в социальных и профессиональных ситуациях, оформления и презентации результатов, использования современных программных продуктов и технических средств	Знание порядка составления заявок на энергоресурсы, оборудование, материалы, запасных частей, инструментов, правил сдачи оборудования в ремонт и приема после ремонта
	Рационализаторские предложения	Инструкции, компьютер, справочные материалы, нормативная документация	З 6-2 Способствование развитию творческой инициативы, рационализации, изобретательства, внедрению достижений отечественной и зарубежной науки, техники, использованию передового опыта, обеспечивающих эффективную работу	Умения и навыки осуществлять научно-исследовательскую и инновационную деятельность по развитию нового знания и процедур интеграции знаний различных областей, применять на практике теоретические знания в конкретной области	Знание требований организации труда при модернизации энергетического оборудования, передового отечественного и зарубежного опыта модернизации электрооборудования

Примечание: З – задача.

Приложение 5
к Профессиональному стандарту
«Техническое обслуживание и ремонт электрооборудования
электростанций и распределительных устройств»

Лист согласования

Название организации	Дата согласования
Отраслевой совет Министерства индустрии и новых технологий Республики Казахстан	29.11.2013 г.
Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан	декабрь 2013 года
Товарищество с ограниченной ответственностью «Экибастузская государственная районная электрическая станция «ГРЭС-1» имени Булата Нуржанова»	ноябрь 2013 года
Акционерное общество «Алматинские электрические станции»	ноябрь 2013 года
Филиал Республиканского государственного предприятия «Национальный центр по комплексной переработки минерального сырья» Комитета Промышленности Министерства индустрии и новых технологий Республики Казахстан «Химико-металлургический институт им. Ж. Абишева»	декабрь 2013 года
Товарищество с ограниченной ответственностью «Институт органического синтеза и углехимии»	декабрь 2013 года
Товарищество с ограниченной ответственностью «Теміржолэнерго»	декабрь 2013 года

Настоящий ПС зарегистрирован __________________________________
Внесен в Реестр профессиональных стандартов рег. № ____________

Письмо (протокол) № ___________ Дата ____________________