"Хромды қосылысты өнімдерін өндірудегі аппаратшылар" кәсіби стандартын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрінің м.а 2013 жылғы 27 желтоқсандағы № 448 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2014 жылы 30 сәуірде № 9382 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2016 жылғы 30 наурыздағы № 308 бұйрығымен

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Инвестициялар және даму министрінің 30.03.2016 № 308 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2007 жылғы 15 мамырдағы Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 138-5-бабының 3-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріп отырған «Хромды қосылысты өнімдерін өндірудегі
аппаратшылар» кәсіби стандарты бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар
министрлігінің Өнеркәсіп комитеті (Б.А. Қасымбеков) заңнамада белгіленген тәртіпте:
1) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде осы бұйрықтың
мемлекеттік тіркелуін;
2) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде бұқаралық ақпарат құралдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;
3) Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің интернет-ресурсында осы бұйрықтың орналасуын қамтамасыз етсін.
3 Осы бұйрықтың орындалуын бақылауды өзіме қалдырамын.
4 Осы бұйрық оның алғаш рет ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы
Индустрия және жаңа технологиялар
министрінің міндетін атқарушы А.Рау

«КЕЛІСІЛДІ»
Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты
әлеуметтік-қорғау министрі
____________Т Дүйсенова
2014 жылғы 26 наурыз

Қазақстан Республикасы
Индустрия және жаңа
технологиялар министрінің
міндетін атқарушының
2013 27 желтоқсанда
№ 448 бұйрығымен
бекітілген

«Хром қосылыстары өнімдерін өндіру аппаратшысы»
кәсіби стандарты

1. Жалпы ережелер

1. «Хром қосылыстары өнімдерін өндіру аппаратшысы» кәсіби стандарты (бұдан әрі - КС) біліктілік, құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және шарттарына қойылатын талаптарды айқындайды және:
1) кәсіби қызметтің мазмұнына, еңбек нарығының заманауи талаптарына жауап беретін біліктілік талаптарын жаңартуға қойылатын бірыңғай талаптарды белгілеуге;
2) персоналды басқару саласында кең шеңбердегі міндеттерді шешуге;
3) білім беру стандарттарын, оқу жоспарларын, модульдік оқу бағдарламаларын әзірлеуге, сондай-ақ тиісті оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге;
4) мамандардың кәсіби даярлығын бағалауға және біліктілігінің сәйкестігін растауға арналған.
2. Кәсіби стандарттардың негізгі қолданушылары:
1) білім беру ұйымдарының түлектері, қызметкерлері;
2) ұйым басшылары мен қызметкерлері, ұйымдардың персоналды басқару бөлімшелерінің басшылары мен мамандары;
3) білім беру бағдарламаларын әзірлейтін мамандар;
4) мамандардың кәсіби даярлығын бағалау және біліктілігінің сәйкестігін растау саласындағы мамандар болып табылады.
3. КС негізінде қызметтің, лауазымның, біліктілікті арттырудың, қызметкерлерді аттестаттаудың, еңбекті ынталандыру жүйесінің және тағы басқалардың функционалдық модельдеріне арналған ішкі, корпоративтік стандарттар әзірленуі мүмкін.
4. Осы кәсіби стандартта мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:
1) біліктілік – қызметкердің еңбек қызметінің белгілі бір түрі шеңберінде нақты функцияларды сапалы орындауға дайын болуы;
2) біліктілік деңгейі – күрделілік параметрлері, еңбек әрекеттерінің стандартты болмауы, жауапкершілігі және дербестігі бойынша сараланатын қызметкерлердің құзыреттілігіне қойылатын талаптар жиынтығы;
3) еңбек заты – белгілі бір еңбек құралдарының көмегімен өнім жасау мақсатында қызметкердің іс-әрекеті бағытталатын зат;
4) еңбек құралдары – еңбек затын бастапқы күйден өнімге айналдыру үшін қызметкер пайдаланатын құралдар;
5) еңбек қызметінің түрі - еңбек функцияларының тұтас жинағымен және оларды орындау үшін қажетті құзыреттіліктермен қалыптастырылған кәсіптік қызмет саласының құрамдас бөлігі;
6) еңбек функциясы – еңбек үдерісінің бір немесе бірнеше міндетін шешуге бағытталған өзара байланысты іс-қимылдар жиынтығы;
7) кәсіптік қызмет саласы – біріккен ортақ негізі бар (ұқсас немесе жуық мақсат, нысандар, технологиялар, оның ішінде еңбек құралдары) және оларды орындау үшін ұқсас еңбек функциялары мен құзыреттер жинағы бар сала қызметі түрлерінің жиынтығы;
8) КС – кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік, құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және шарттарына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;
9) кәсіби стандарт бірлігі – еңбек қызметінің осы түрі үшін тұтас, аяқталған, едәуір дербес және маңызды болып табылатын нақты еңбек функциясының толық сипаттамасынан тұратын кәсіптік стандарттың құрылымдық элементі;
10) кәсіп – арнайы дайындықтың, жұмыс тәжірибесінің нәтижесінде пайда болған арнайы теориялық білім мен практикалық дағдылар кешенін білуді талап ететін еңбек қызметінің түрі;
11) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі мен тәжірибесін қолдану қабілеті;
12) лауазым – ұйымның ұйымдастырушылық-әкімшілік сатысы жүйесіндегі функционалдық орын;
13) міндет – нақты бір еңбек заттары мен құралдарын пайдалана отырып еңбек функциясын іске асыруға байланысты іс-қимыл жиынтығы;
14) сала – шығарылатын өнімде, өндіріс технологиясында, негізгі қорларда және жұмыскерлердің кәсіптік дағдыларында ортақтық болатын кәсіпорындар мен ұйымдардың жиынтығы;
15) салалық біліктілік шеңбері (бұдан әрі - СБШ) – салада құпталатын біліктілік деңгейлерінің құрылымданған сипаттамасы;
16) ұлттық біліктілік шеңбері (бұдан әрі - ҰБШ) – еңбек нарығында құпталатын біліктілік деңгейлерінің құрылымданған сипаттамасы;
17) функционалдық карта – кәсіптік қызметтің белгілі бір саласы шеңберінде белгілі бір қызмет түрін атқаратын қызметкер орындайтын еңбек функциялары мен міндеттерінің құрылымданған сипаттамасы.

2. КС паспорты

5. КС паспорты мыналарды айқындайды:
1) экономикалық қызмет түрі (кәсіптік қызмет саласы): 20. Химия өнеркәсібі өнімдерінің өндірісі.
Кәсіптік қызмет саласының негізгі мақсаты: Хром қосылыстарын өндіру.
2) кәсіптік қызмет саласының негізгі мақсаты: Хром қосылыстарын өндірудің технологиялық процесін қамтамасыз ету;
3) еңбек қызметінің, кәсіптің түрлері, біліктілік деңгейлері осы кәсіби стандартқа 1-қосымшада көрсетілген.

3. Еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкалары

1-параграф «Хром қосылыстарын өндіру аппаратшысы»

6. Еңбек қызметі (кәсіп) түрінің карточкаcында мыналар тұрады:
1) біліктілік деңгейі: СБШ бойынша – 4;
2) Қазақстан Республикасындағы қызметтердің мемлекеттік жіктеуіші бойынша базалық топ (бұдан әрі – ҚР МЖ 01 – 2005): 8159 «Химиялық және мұнайхимиялық шикізатты қайта өңдеу жөніндегі қондырғылардың өзге топтарға енбеген аппаратшылары, операторлары және машинистері»;
3) лауазымның ықтимал атаулары: аппаратшы, бейтараптау цехының аппаратшысы, ыдырату цехының аппаратшысы, қалпына келтіру цехының аппаратшысы, булау цехының аппаратшысы, кристалдау бөлімінің аппаратшысы, сүзгі бөлімінің аппаратшысы, үйірткілеу бөлімінің аппаратшысы, кептіру цехының аппаратшысы;
4) орындалатын қызметтің жалпы сипаттамасы: хром қосылыстарын өндірудің технологиялық процестерін жүргізу бойынша жұмыстарды үйлестіру (хром ангидриді, калий және натрий бихроматы, натрий монохроматы, хром тотығы): бейтараптау, ыдырату, қалпына келтіру, буландыру, кристалдау, сүзу, үйірткілеу, кептіру; бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштері және химиялық талдаулардың нәтижелері бойынша технологиялық процестер барысын, дайын өнімнің шығуын және сапасын, басқа цехтарға шала өнімдер мен өнімдерді беру мен қабылдауды бақылау; химиялық теңдеулерді қолданып есептеулер орындау; барлық жабдық жұмысын қадағалау, өндіріске қатысатын аппаратшыларды басқару;
5) қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс осы КС-қа 2-қосымшаның 1-кестесінде көрсетілген;
6) еңбек шарттарына, білімге және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС-қа 2-қосымшаның 2-кестесінде көрсетілген.

4. КС бірліктерінің тізбесі

7. КС бірліктерінің тізбесі осы КС-қа 3-қосымшаның кестесінде келтірілген және ҚС бірлігінің шифры мен атауын қамтиды.

5. КС бірліктерінің сипаттамасы

8. КС бірліктерінің сипаттамасы осы КС-қа 4-қосымшаның кестесінде келтірілген.

6. Осы кәсіби стандарт негізінде берілетін сертификаттар түрлері

9. Мамандардың кәсіби даярлығын бағалау және біліктілігінің сәйкестігін растау саласындағы ұйымдар осы КС негізінде сертификаттар береді.
10. Осы кәсіби стандарт негізінде берілетін сертификат түрлері сертификат алу үшін игерілуі қажет кәсіби стандарт бірліктерінің тізбесіне сәйкес анықталады, бұлар осы КС 3-қосымшасында көзделген.

7. Кәсіби стандартты әзірлеушілер, келісу парағы,
сараптама және КС тіркеу

11. КС әзірлеуші Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі болып табылады.
12. КС келісу парағы осы КС-қа 5-қосымшада келтірілген.

«Хром қосылыстарын өндіру
аппаратшысы» кәсіби стандартына
1-қосымша

Еңбек қызметінің (кәсіптің)
біліктілік деңгейлері бойынша түрлері

Р/с №	Еңбек қызметі түрінің атауы	Еңбек нарығы үрдісі ескерілген кәсіп атауы	ҚР МЖ 01-2005 сәйкес кәсіп атауы	СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разряды
1.	Хром қосылыстарын өндірудегі технологиялық процестердің жекелеген сатыларын жүргізу: бейтараптау, ыдырату, қалпына келтіру, буландыру, кристалдау, сүзу, үйірткілеу, кептіру	Хром қосылыстарын өндіру аппаратшысы	Хром қосылыстарын өндіру аппаратшысы	4	6

Ескертпе: БТБА – Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы. Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2013 жылғы 3 қыркүйектегі № 426-ө-м бұйрығымен бекітілген 52-шығарылым.

«Хром қосылыстарын өндіру
аппаратшысы» кәсіби стандартына
2-қосымша

1-кесте

Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс

Қазақстан Республикасының Қызметтердің мемлекеттік жіктеуіші (ҚМЖ)
Базалық топ	8159 «Химиялық және мұнайхимиялық шикізатты қайта өңдеу жөніндегі қондырғылардың өзге топтарға енбеген аппаратшылары, операторлары және машинистері»
Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (БТБА)
БТБА шығарылымы, бөлімі	25-шығарылым. 2 -бөлім. Негізгі химия өндірістері
БТБА бойынша кәсібі	Хром қосылыстарын өндіру аппаратшысы, 6-р.
Салалық біліктілік шеңберінің біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разрядтар
4	6

2-кесте

Еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсіп бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Химия өнеркәсібі кәсіпорындарында жабдықталған және аттестатталған жұмыс орындары
Зиянды және қауіпті еңбек шарттары		Ауаның төмен не жоғары температурасы, зиянды заттардың немесе газдардың барынша рұқсат етілетін шоғырлануының ықтимал артуы. химиялық реагенттер айдаланылып, сондай-ақ оларды сақтап (қоймалап) жүргізілетін жұмыстар. Қышқылдар, сілтілер, аллергендер, түрлі нысандардағы қауіпті химиялық заттектер. Еспе жел, химиялық заттектер мен олардың буларының әсеріне түседі
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		ҚР Еңбек Кодексі (17.01.2014 ж. жағдай бойынша өзгерістер мен толықтырулармен) Қазақстан Республикасының «Қауіпті өндірістік объектілердегі өнеркәсіптік қауіпсіздік туралы» 2002 жылғы 3 сәуірдегі № 314 Заңы Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы ҚР кодексі (04.07.2013 ж. өзгерістер мен толықтырулармен)
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Жоғары деңгейдегі техникалық және кәсіптік білім (қосымша кәсіптік даярлық), практикалық тәжірибе		Талап етілмейді

«Хром қосылыстарын өндіру
аппаратшысы»
кәсіби стандартына
3-қосымша

Кесте

КС бірліктерінің тізбесі
Еңбек қызметінің (кәсіптің) түрі
«Хром қосылыстарын өндіру аппаратшысы»

Еңбек функциясының шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
Ф 1	Хром қосылыстарын (хром ангидриді, калий және натрий бихроматы, натрий монохроматы, хром тотығы) өндірудің технологиялық процестерін жүргізу: бейтараптау, ыдырату, қалпына келтіру, буландыру, кристалдау, сүзу, үйірткілеу, кептіру
Ф 2	Хром қосылыстарын өндірудің технологиялық процесі параметрлерінің өзгерісін ескере отырып, іс-әрекеттерді талдау және түзету
Ф 3	Орындалатын жұмыстардың сапасын, дайын өнімнің сапасын, басқа цехтарға шала өнімдер мен өнімдерді беру мен қабылдауды бақылау

Ескертпе: Ф – функция.

«Хром қосылыстарын өндіру
аппаратшысы»
кәсіби стандартына
4-қосымша

Кесте

Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы
(функционалдық карта)

Еңбек функциясының шифры	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек әрекеттері)	Тұлғалық және кәсіби құзыреттер	Білік және дағды	Білім
Ф 1	Хромит рудасы, сода, әк немесе доломит. Натрий монохроматы, күкірт қышқылы. Натрий немесе калий бихроматы. Күкірт. Хром тотығы	Күйдіру пеші. Ыдыратуға арналған реактор;вакуум-булауаппараты;бейтараптандырғыш;ортадан тепкіш сорғы; кристалдағыш;бихромат балқымасын жинағыш; күкірт қышқылы багы; тұндырғыш; қабыршақтауға арналған аппарат, шөптік; монохромат ерітіндісінің жинағы; сода бункері; сода ерітіндісіне арналған бак; скруббер; айналдыру багы; гипохлорит ерітіндісіне арналған бак; сүзгіш-жанышпа; ерітіндіні ағартуға арналған бак.	З 1-1 Хром қосылыстарын өндіруге арналған шикізатты (технологиялық қоспаларды, аралық өнімдерді) дайындау және оларды ыдыратуға, қалпына келтіруге, булауға, бейтараптауға, кристалдауға, сүзуге, үйірткілеуге, кептіруге арналған жабдықтарға жүктеу. Жабдықтарды тазарту, аппараттарды шаю. Технологиялық жабдыққа қызмет көрсету. Жабдықты жөндеуге дайындау	Хром қосылыстарын өндіру кезінде технологиялық режимдердің бұзылуы анықталған жағдайда өздігінен шешімдер қабылдау.	Стандартты практикалық тапсырмаларды сапалы орындау, жоспарлау, қойылған міндеттерді орындау тәсілдерін таңдай білу дағдысы болу. Уландырғыштығы жоғары заттармен жұмыс істей білу.	Өндірістік нәтижелерді талдаудың және шикізат пен алынған өнім шығысының қарапайым баланстық есептеулерін жүргізудің негіздері; Есептеулерді химиялық теңдеулерді пайдаланып орындау.
			З 1-2 Агрегаттардың, аппараттардың ағымдағы жағдайын тексеру, жұмыс ауысымын қабылдау, тапсыру кезінде өлшеу құралдарының көрсеткіштерін белгілеп бекіту.	Ағымдағы жағдайларды шешу, қол астындағы жұмыскерлердің міндеттерін анықтау кезіндегі дербестік, және қабылданатын шешімдер үшін, қоршаған ортаны қорғау жөніндегі талаптарды орындау үшін жауапкершілік. алынған өнімнің сапасын талдау кезінде нәтижесі үшін жауаптылық. Алынған өнімнің сапасын талдау кезінде қауіпсіздік техникасының сақталуын, шығарындыларды, өндіріс қалдықтарының кәдеге жаратылуын бақылау	Алынған тапсырмаларды талдау, қол астындағылардың қызметінің нәтижесін бағалау. қызметкерлерді біліктілігін арттыруға ынталандырады.	хром тотығын, хром ангидридін, калий және натрий бихроматын, натрий монохроматын өндірудің технологиялық сызбасы. Процестердің физикалық-химиялық негіздері және мәні.
			З 1-3 Негізгі жабдық жұмысы көрсеткіштерінің хром қосылыстарын өндірудің технологиялық регламенттеріне, технологиялық сатыларын жүргізудің техникалық нұсқаулықтарына сәйкестігін бақылау. Жабдықты тексеруді дербес ұйымдастырады, жұмыс жағдайы мен олардың болжалды өзгерістеріне талдау жүргізеді	Ыдырату, қалпына келтіру, булау, бейтараптау, кристалдау, сүзу, үйірткілеу, кептіру сатыларында технологиялық процесс параметрлерінің өзгеру себептерін дербес анықтау. Процесс барысының бұзылуын және жабдық жұмысындағы ақауларды жою бойынша шаралар қабылдауға жауаптылық. Разряды неғұрлым жоғары аппаратшыларды және учаске диспетчерін дер уақытында хабардар ету.	Стандартты емес әр түрлі жағдайларда өзін-өзі ұйымдастыру, еңбек заттары мен құралдарын пайдалана білу дағдысын көрсетеді. Күрделі емес жөндеу жұмыстарын орындау және бақылау-өлшеу аспаптарын түзету
			З 1-4 Негізгі жабдық жұмысы көрсеткіштерінің хром қосылыстарын өндірудің технологиялық регламенттеріне, технологиялық сатыларын жүргізудің техникалық нұсқаулықтарына сәйкестігін бақылау. Жабдықты тексеруді дербес ұйымдастырады, жұмыс жағдайы мен олардың болжалды өзгерістеріне талдау жүргізеді.	Аспаптардың және автоматика құралдарының көрсеткіштері бойынша жабдық жұмысын тексеруді дербес ұйымдастырады, жұмыс жағдайына және болуы мүмкін өзгерістерге талдау жасайды.	Жұмыс бабындағы жағдайларды және оның болжалды өзгерістерін өз бетімен талдауды талап ететін әр түрлі практикалық міндеттерді шешу.	Өндірістің нақты жұмыс учаскесіндегі технологиялық сызбасы.
			З 1-5 Хром қосылыстары (хром ангидриді, калий және натрий бихроматы, натрий монохроматы, хром тотығы) өндірісінде жұмыс істейтін аппаратшылардың жұмысын бақылау және үйлестіру	Өзінің оқуына және басқаларды оқытуға жауаптылық. Өнім қозғалысының маршрут парақтарын әзірлеу және талдау кезінде және өндірістің әр түрлі сатылары бойынша дербестік.	Қойылған міндетті негізге ала отырып, қызметті жоспарлау қабілеті.	Негізгі және көмекші жабдықтардың, бақылау-өлшеу аспаптарының, автоматика құралдарының құрылысы; коммуникациялар сызбасы.
Ф 2	Хромит рудасы, сода, әк немесе доломит. Натрий монохроматы, күкірт қышқылы. Натрий немесе калий бихроматы. Күкірт. Хром тотығы	Бақылау-өлшеу аспаптары және құралдар – шығын өлшегіштер, деңгей өлшегіштер, температура мен қысым бергіштер. Негізгі және көмекші жабдықтар, аппараттар	З 2-1 Хром қосылыстарын өндірудің технологиялық процесінің параметрлері өзгерген кезде жабдықтың жұмысын түзету. Басқа өндірістік учаскелермен жұмысты үйлестіру	Әрбір бөлімшенің жұмыс сапасын дербес талдау және түпкі өнімнің (хром ангидридінің, калий және натрий бихроматының, натрий монохроматының хром тотығының) сапасына тигізетін әсерін анықтау.	Қойылған міндетті негізге ала отырып, қызметті жоспарлау қабілеті	Параметрлер мен режимдердің технологиялық процесс сатылары бойынша нормативтік көреткіштері
			З 2-2 Бақылау-өлшеу құралдарының, автоматика құралдарының көрсеткіштерін, қызмет көрсетілетін жабдықтың жағдайы мен жұмысын қадағалау.	Өндірістің әр түрлі сатыларында бақылау сынамаларын іріктеуді және талдауды ұйымдастырады.	Зертханалық жабдықта жұмыс істеу, құрал-саймандармен және талдағыштаррмен жұмыс	Сынамалар іріктеу мен дайындаудың, талдау мен зерттеудің әдістемелері, техникалықталаптар және стандарттар
			З 2-3 Хром қосылыстарын өндіру кезінде ыдырату, қалпына келтіру, булау, бейтараптау, кристалдау, сүзу, үйірткілеу, кептіру бөлімшелері аппаратшыларының жұмысын үйлестіру.	Сынамалар іріктеу мен өңдеуді дербес ұйымдастыру және талдау жүргізу.	Бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштерін және химиялық талдаулардың нәтижесін талдай білу	Шикізаттың, өнімдердің, аралық өнімдердің, өндіріс қалдықтарының физика-химиялық және технологиялық қасиеттері. Негізгі және көмекші жабдықтардың құрылысы, жұмыс қағидасы.
Ф 3	Хромит рудасы, сода, әк немесе доломит. Натрий монохроматы, күкірт қышқылы. Натрий немесе калий бихроматы. Күкірт. Хром тотығы	Химия-аналитикалық, техникалық аппаратура, сынамалар іріктеу және талдауға арналған құралдар	З 3-1 Хром қосылыстарын өндіру кезінде ыдырату, қалпына келтіру, булау, бейтараптау, кристалдау, сүзу, үйірткілеу, кептіру сияқты технологиялық процестің барлық сатыларында орындалатын жұмыстардың сапасын бақылау.	Басқарушылық қабілет, өзін-өзі үнемі жетілдіру және басқаларды оқыту	Бөлімшенің жұмысы туралы анықтамалар, есептер, презентациялар дайындау.	Шикізат пен дайын өнімге арналған стандарттар, техникалық шарттар.
			З 3-2 Өндірістің түрлі сатыларында бастапқы шикізат, материалдар, өнімдер мен дайын хром қосылыстарын бақылап, талдау жүргізу	Өндірістің әр түрлі сатыларында бақылау сынамаларын іріктеуді және талдауды ұйымдастырады.	Зертханалық жабдықта жұмыс істеу, құрал-саймандармен және талдағыштармен жұмыс	Сынамалар іріктеу мен дайындаудың, талдау мен зерттеудің әдістемелері, техникалықталаптар және стандарттар
			З 3-3 Технологиялық көрсеткіштер бойынша процестер барысын бақылау: дайын өнімнің шығуы мен сапасы, шала өнімдер мен өнімдерді басқа цехтарға беру және қабылдау.	Сынамаларды іріктеу мен өңдеуді дербес ұйымдастыру және талдау жүргізу.	Бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштерін және химиялық талдаулардың нәтижесін талдай білу.	Шикізаттың, өнімдердің, аралық өнімдердің, өндіріс қалдықтарының физика-химиялық және технологиялық қасиеттері. Негізгі және көмекші жабдықтардың құрылысы, жұмыс қағидасы..
			З 3-4 Біліктілігі төменірек аппаратшыларды басқару, технологиялық журналда жазбалар жүргізу.	Басқарушылық қабілет, өзін-өзі үнемі жетілдіру және басқаларды оқыту	Бөлімшенің жұмысы туралы анықтамалар, есептер презентациялар дайындау.	Шикізат пен дайын өнімге арналған стандарттар, техникалық шарттар.

«Хром қосылыстары өнімдерін өндіру
аппаратшысы» кәсіби стандартына
5-қосымша

Келісу парағы

Ұйымның атауы	Келісілген күні
1. Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі	2013 жылғы 23 желтоқсандағы № 04-3-1-22/16719

14. Осы кәсіби cтандарт _______________________________________
_______________________________________________ тіркелді.
Кәсіби стандарт Кәсіби стандарттар тізіліміне тіркеу
№______________болып енгізілді.
Хат (хаттама) № _________________ Күні _________________________

Об утверждении профессионального стандарта "Аппаратчики в производстве продукции хромовых соединений"

Приказ исполняющего обязанности Министра индустрии и новых технологий Республики Казахстан от 27 декабря 2013 года № 448. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 30 апреля 2014 года № 9382. Утратил силу приказом Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 30 марта 2016 года № 308

Сноска. Утратил силу приказом Министра по инвестициям и развитию РК от 30.03.2016 № 308 (вводится в действие со дня его официального опубликования).

В соответствии с пунктом 3 статьи 138-5 Трудового кодекса Республики Казахстан от 15 мая 2007 года ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить прилагаемый профессиональный стандарт «Аппаратчики в производстве продукции хромовых соединений».
2. Комитету промышленности Министерства индустрии и новых технологий Республики Казахстан (Касымбеков Б.А.) в установленном законодательством порядке обеспечить:
1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;
2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление на официальное опубликование в средствах массовой информации и информационно-правовой системе «Әділет»;
3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства индустрии и новых технологий Республики Казахстан.
3. Контроль за исполнением настоящего приказа оставляю за собой.
4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Исполняющий обязанности
Министра индустрии и новых
технологий Республики Казахстан A. Pay

«СОГЛАСОВАН»:
Министр труда и социальной
защиты населения
Республики Казахстан
__________Т. Дуйсенова
26 марта 2014 года

Утвержден
приказом исполняющего обязанности
Министра индустрии и новых технологий
Республики Казахстан
от 27 декабря 2013 года № 448

Профессиональный стандарт
«Аппаратчик в производстве продукции хромовых соединений»

1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт «Аппаратчик в производстве продукции хромовых соединений» (далее – ПС) определяет требования к уровню квалификации, компетенции, содержанию, качеству и условиям труда, и предназначен для:
1) выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности, обновления квалификационных требований, отвечающих современным потребностям рынка труда;
2) решения широкого круга задач в области управления персоналом;
3) разработки образовательных стандартов, учебных планов, модульных учебных программ, а также разработки соответствующих учебно-методических материалов;
4) проведения оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
2. Основными пользователями ПС являются:
1) выпускники организаций образования, работники;
2) руководители и работники организаций, руководители и специалисты подразделений управления персоналом организаций;
3) специалисты, разрабатывающие образовательные программы;
4) специалисты в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
3. На основе ПС могут разрабатываться внутренние, корпоративные стандарты организаций на функциональные модели деятельности, должности, повышение квалификации, аттестацию работников, систему стимулирования труда и другие.
4. В настоящем ПС применяются следующие термины и определения:
1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;
2) квалификационный уровень/уровень квалификации – совокупность требований к компетенциям работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;
3) предмет труда – предмет, на который направлены действия работника с целью создания продукта при помощи определенных средств труда;
4) средства труда - средства, используемые работником для преобразования предмета труда из исходного состояния в продукт;
5) вид трудовой деятельности – составная часть области профессиональной деятельности, сформированная целостным набором трудовых функций и необходимых для их выполнения компетенций;
6) трудовая функция – набор взаимосвязанных действий, направленных на решение одной или нескольких задач процесса труда;
7) область профессиональной деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;
8) ПС – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации, компетенций, содержанию, качеству и условиям труда;
9) единица ПС – структурный элемент профессионального стандарта, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;
10) профессия – род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;
11) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;
12) должность – функциональное место в системе организационно-административной иерархии организации;
13) задача - совокупность действий, связанных с реализацией трудовой функции и достижением результата с использованием конкретных предметов и средств труда;
14) отрасль – совокупность предприятий и организаций, для которых характерна общность выпускаемой продукции, технологии производства, основных фондов и профессиональных навыков работающих;
15) отраслевая рамка квалификаций (далее – ОРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;
16) национальная рамка квалификаций (далее – НРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда;
17) функциональная карта – структурированное описание трудовых функций и задач, выполняемых работником определенного вида деятельности в рамках той или иной области профессиональной деятельности.

2. Паспорт ПС

5. Паспорт ПС определяет следующее:
1) вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности): 20. Производство продуктов химической промышленности.
Область профессиональной деятельности: производство хромовых соединений.
2) основная цель области профессиональной деятельности: обеспечить технологический процесс производства хромовых соединений;
3) виды трудовой деятельности, профессии, квалификационные уровни указаны в приложении 1 к настоящему профессиональному стандарту

3. Карточки видов трудовой деятельности (профессии)
«Аппаратчик производства хромовых соединений»

6. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по ОРК – 4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 8159 «Аппаратчики, операторы и машинисты установок по переработке химического и нефтехимического сырья, не вошедшие в другие группы»;
3) возможные наименования должности (профессии): аппаратчик, аппаратчик цеха нейтрализации, аппаратчик цеха разложения, аппаратчик цеха восстановления, аппаратчик цеха выпаривания, аппаратчик отделения кристаллизации, аппаратчик отделения фильтрации, аппаратчик отделения центрифугирования, аппаратчик цеха сушки;
4) обобщенное описание выполняемой деятельности: координирование работ по ведению технологических процессов производства хромовых соединений (хромового ангидрида, бихромата калия и натрия, монохромата натрия, окиси хрома): нейтрализации, разложения, восстановления, выпаривания, кристаллизации, фильтрации, центрифугирования, сушки; контроль за ходом технологических процессов по показаниям контрольно-измерительных приборов и результатам химических анализов, за выходом и качеством готового продукта, приемом и передачей в другие цехи полупродуктов и продуктов; выполнение расчетов с применением химических уравнений; наблюдение за работой всего оборудования; руководство аппаратчиками, занятыми в производстве;
5) связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 приложения 2 к настоящему ПС;
6) требования к условиям труда, образованию и к опыту работы указана в таблице 2 приложения 2 к настоящему ПС.

4. Перечень единиц ПС

7. Перечень единиц ПС приведен в таблицах 1 приложения 3 к настоящему ПС и содержит шифр и наименование единицы ПС.

5. Описание единиц ПС

8. Описание единиц ПС приведено в таблице приложения 4 к настоящему ПС.

6. Виды сертификатов, выдаваемых на основе настоящего ПС

9. Организациями в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов выдаются сертификаты на основе настоящего ПС.
10. Виды сертификатов, выдаваемые на основе настоящего ПС, определяются в соответствии с перечнем единиц ПС, освоение которых необходимо для получения сертификата, предусмотренным в приложения 3 настоящего ПС.

7. Разработчики, лист согласования, экспертиза и регистрация ПС

11. Разработчиком ПС является Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан.
12. Лист согласования ПС приведен в приложении 5 к настоящему ПС.

Приложение 1
к Профессиональному стандарту
«Аппаратчик производства
хромовых соединений»

Виды трудовой деятельности (профессии)
по квалификационным уровням

№ п/п	Наименование вида трудовой деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно ГК РК 01-2005	Квалификационный уровень ОРК	Разряд по ЕТКС
1.	Ведение отдельных стадий технологических процессов производства хромовых соединений: нейтрализации, разложения, восстановления, выпаривания, кристаллизации, фильтрации, центрифугирования, сушки	Аппаратчик производства хромовых соединений	Аппаратчик производства хромовых соединений	4	6

Примечание: ЕТКС - Единый тарифно-квалификационный справочник
работ и профессий рабочих. 52 выпуск, утвержденный приказом Министра
труда и социальной защиты населения Республики Казахстан № 426-ө-м от
3 сентября 2013 года.

Приложение 2
к Профессиональному стандарту
«Аппаратчик производства
хромовых соединений»

Таблица 1

Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	8159 «Аппаратчики, операторы и машинисты установок по переработке химического и нефтехимического сырья, не вошедшие в другие группы»
Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (ЕТКС)
Выпуск, раздел ЕТКС	Выпуск 25. Раздел 2. Основные химические производства
Профессия по ЕТКС	Аппаратчик производства хромовых соединений, 6р.
Квалификационный уровень отраслевой рамки квалификаций	Разряды по ЕТКС
4	6

Таблица 2

Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Оборудованные и аттестованные рабочие места на предприятиях химической промышленности
Вредные и опасные условия труда		Пониженная или повышенная температура воздуха, возможное превышение предельно допустимой концентрации вредных веществ или газов. Работы с использованием химических реагентов, а также с их хранением (складированием). Кислоты, щелочи, аллергены, опасные химические вещества в различных формах. Подвергается воздействию сквозняков, химических веществ и их паров
Особые условия допуска к работе		Трудовой Кодекс РК (с изменениями и дополнениями по состоянию на 17.01.2014 г) О промышленной безопасности на опасных производственных объектах Закон Республики Казахстан от 3 апреля 2002 года N 314 Кодекс РК о здоровье народа и системе здравоохранения (с изменениями и дополнениями по состоянию на 04.07.2013 г.)
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Техническое и профессиональное образование повышенного уровня (дополнительная профессиональная подготовка), практический опыт.		Не требуется

Приложение 3
к Профессиональному стандарту
«Аппаратчик производства
хромовых соединений»

Таблица

Перечень единиц ПС
Вид трудовой деятельности (профессии)
«Аппаратчик производства хромовых соединений»

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Ведение технологических процессов производства хромовых соединений (хромового ангидрида, бихромата калия и натрия, монохромата натрия, окиси хрома): нейтрализации, разложения, восстановления, выпаривания, кристаллизации, фильтрации, центрифугирования, сушки
Ф 2	Анализ и коррекция действий с учетом изменения параметров технологического процесса производства хромовых соединений
Ф 3	Контроль качества выполняемых работ, готового продукта, приема и передачи в другие цехи полупродуктов и продуктов

Примечание: Ф – функция.

Приложение 4
к Профессиональному стандарту
«Аппаратчик производства
хромовых соединений»

Таблица

Описание единиц профессионального стандарта
(функциональная карта)

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Хромитовая руда, сода, известняк или доломит. Монохроматнатрия, серная кислота. Бихромат натрия или калия. Сера. Окись хрома	Обжиговая печь. Реактор для разложения; вакуум-выпарной аппарат; нейтрализатор; центробежный насос; кристаллизатор; сборник бихроматногоплава; бак серной кислоты; отстойник; аппарат для чешуирования, травочник; сборник монохроматного раствора; бункер соды; бак для содового раствора; скруббер; циркуляционный бак; бак для гипохлоритного раствора; фильтр - пресс; бак для осветления раствора.	З 1-1 Подготовка и загрузка сырья (технологических смесей, промежуточных продуктов) производства хромовых соединений в аппараты предназначенные для их разложения, восстановления, выпаривания, нейтрализации, кристаллизации, фильтрации, центрифугирования, сушки. Чистка оборудования, промывка аппаратов. Обслуживание технологического оборудования. Подготовка оборудования к ремонту.	Самостоятельное принятие решений при выявлении нарушений технологических режимов производства хромовых соединений.	Качественное выполнение стандартных практических заданий, навыки планирования, выбора способов выполнения поставленных задач. Обращение с высокотоксичными веществами.	Основы анализа производственных результатов и ведения простейших балансовых расчетов расхода сырья и полученной продукции Выполнение расчетов с применением химических уравнений.
			З 1-2 Проверка текущего состояния агрегатов, аппаратов, фиксация показаний измерительных приборов при приеме, сдаче рабочей смены.	Самостоятельность при решении текущих ситуаций, определении задач для подчиненных работников, ответственность за принимаемые решения, за выполнение требований по защите окружающей среды. Ответственность за результат при проведении анализа качества полученного продукта, контроль за соблюдением техники безопасности, выбросов, утилизацией отходов производства	Анализировать полученные задания, оценивать результаты деятельности подчиненных, мотивирует повышение профессионализма работников.	Технологическая схема производства окиси хрома, хромового ангидрида, бихромата калия и натрия, монохромата натрия, окиси хрома. Физико-химические основы и сущность процессов.
			З 1-3 Контроль и регулирование параметров технологического процесса разложения, восстановления, выпаривания, нейтрализации, кристаллизации, фильтрации, центрифугирования, сушки при производстве хромовых соединений.	Самостоятельное определение причины изменений параметров технологических процессов на стадиях разложения, восстановления, выпаривания, нейтрализации, кристаллизации, фильтрации, центрифугирования, сушки. Ответственность за принятие мер по устранению нарушений хода процесса и неполадок в работе оборудования. Своевременное оповещение аппаратчиков более высокого разряда и диспетчера участка.	Демонстрирует навыки самоорганизации в различных нестандартных ситуациях, использования предметов и средства труда. Выполнение несложных ремонтных работ и корректировки контрольно-измерительных приборов	Основы анализа производственных результатов и ведения простейших балансовых расчетов расхода сырья, полученной продукции и отходов производства
			З 1-4 Контроль показателей работы основного оборудования на соответствие технологическим регламентам производства хромовых соединений, техническим инструкциям ведения технологических стадий Самостоятельно организует проверку оборудования, проводит анализ рабочей ситуации и ее предсказуемых изменений.	Самостоятельно организует проверку работы оборудования по показаниям приборов и средств автоматики, проводит анализ рабочей ситуации и ее предсказуемых изменений.	Решение различных типов практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочей ситуации и ее предсказуемых изменений.	Технологическая схема производства на конкретном рабочем участке.
			З 1-5 Контроль и координирование работы аппаратчиков, занятых в производстве хромовых соединений (хромового ангидрида, бихромата калия и натрия, монохромата натрия, окиси хрома).	Ответственность за собственное обучение и обучение других. Самостоятельность при разработке и анализе маршрутных листов движения продукции и по различным стадиям производства.	Способность к планированию деятельности, исходя из поставленной задачи.	Устройство основного и вспомогательного оборудования, контрольно-измерительных приборов, средств автоматики; схему коммуникаций.
Ф 2	Хромитовая руда, сода, известняк или доломит. Монохромат натрия, серная кислота. Бихромат натрия или калия; сера. Окись хрома	Контрольно-измерительные приборы и средства – расходомеры, уровнемеры, датчики температуры, давления. Основное и вспомогательное оборудование и аппараты	З 2-1 Коррекция работы оборудования при изменении параметров технологического процесса производства хромовых соединений Координирование работы с другими производственными участками.	Самостоятельный анализ качества работы каждого отделения и определение влияния на качество конечной продукции (хромового ангидрида, бихромата калия и натрия, монохромата натрия, окиси хрома).	Способность к анализу деятельности, исходя из поставленной задачи.	Нормативные показатели параметров и режимов по этапам технологического процесса
			З 2-2 Наблюдение за показаниями контрольно-измерительных приборов, средств автоматики, за состоянием и работой обслуживаемого оборудования.	Организует отбор и анализ контрольных проб на разных стадиях производства	Работа на лабораторном оборудовании, инструментами и анализаторами	Методики отбора и подготовки проб, анализа и исследований, технические условия и стандарты
			З 2-3 Координирование работы аппаратчиков отделений разложения, восстановления, выпаривания, нейтрализации, кристаллизации, фильтрации, центрифугирования, сушки производства хромовых соединений.	Самостоятельная организация отбора и обработки проб и проведение анализов.	Умение анализировать показания контрольно-измерительных приборов и результатов химических анализов	Физико-химические и технологические свойства сырья, продуктов, промежуточных продуктов, отходов производства. Устройство, принцип работы основного и вспомогательного оборудования.
Ф 3	Хромитовая руда, сода, известняк или доломит. Монохромат натрия, серная кислота. Бихромат натрия или калия; сера. Окись хрома	Химико-аналитическая, техническая аппаратура, средства для обора проб и анализа	З 3-1 Контроль качества выполняемых работ на всех стадиях технологического процесса производства хромовых соединений: разложения, восстановления, выпаривания, нейтрализации, кристаллизации, фильтрации, центрифугирования, сушки.	Управленческие способности, постоянное самообразование и обучение других	Подготовка справок, отчетов о работе подразделения, презентаций.	Стандарты, технические условия на сырье и готовую продукцию.
			З 3-2 Выполнение контрольных анализов исходного сырья, материалов, продуктов и готовых хромовых соединений на разных стадиях производства	Организует отбор и анализ контрольных проб на разных стадиях производства	Работа на лабораторном оборудовании, инструментами и анализаторами	Методики отбора и подготовки проб, анализа и исследований, технические условия и стандарты
			З 3-3 Контроль хода процессов по технологическим показателям: выхода и качества готового продукта, приема и передачи в другие цеха полупродуктов и продуктов	Самостоятельная организация отбора и обработки проб и проведение анализов.	Умение анализировать показания контрольно-измерительных приборов и результатов химических анализов	Физико-химические и технологические свойства сырья, продуктов, промежуточных продуктов, отходов производства. Устройство, принцип работы основного и вспомогательного оборудования.
			З 3-4 Руководство аппаратчиками более низкой квалификации; ведение записей в технологическом журнале.	Управленческие способности, постоянное самообразование и обучение других	Подготовка справок, отчетов о работе подразделения, презентаций.	Стандарты, технические условия на сырье и готовую продукцию.

Приложение 5
к Профессиональному стандарту
«Аппаратчик производства
хромовых соединений»

Лист согласования

Название организации	Дата согласования
1. Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан	№ 04-3-1-22/16719 от 23 декабря 2013 года

Настоящий профессиональный стандарт зарегистрирован в
________________________________________________________________.
Профессиональный стандарт внесен в Реестр профессиональных стандартов
рег. №______________.
Письмо (протокол) № ___________ Дата _____________