ИПС "Әділет"

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 20.12.2020 № 393 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2007 жылғы 15 мамырдағы Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 138-5 бабының 3 тармағына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 29 сәуірдегі "Кәсіптік стандарттарды әзірлеуге 2013 жылға қаражат бөлу және оны пайдалану қағидаларын бекіту туралы" № 406 қаулысына сәйкес, БҰЙЫРАМЫН:

1. Өсімдіктерді қорғау және карантин бойынша қызметтегі кәсіби стандарт бекітілсін.

2. Фитосанитариялық қауіпсіздік департаменті (А.Е. Қаджыбекова), Агроөнеркәсіптік кешендегі мемлекеттік инспекция комитеті (С.С. Хасенов) Қазақстан Республикасының заңнамасында бекітілген тәртіппен кәсіби стандартты енгізуге шаралар қабылдасын.

3. Әлеуметтік саясат басқармасы (С.С. Лепешко) осы бұйрықты заңнамада белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін және ресми жариялануын қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Әлеуметтік саясат басқармасына (С.С. Лепешко) жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр

А.Мамытбеков

Келісілген

Қазақстан Республикасы

Еңбек және халықты

әлеуметтік қорғау министрі

Т. Дүйсенова ___________

2014 жылғы 7 сәуір

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы министрінің
2014 жылғы 21 қаңтардағы
№ 20/58 бұйрығымен бекітілген

Өсімдіктерді қорғау және карантин
бойынша қызметтегі кәсіби стандарты
1. Жалпы ережелер

1. Өсімдіктерді қорғау және карантин бойынша қызметтегі кәсіби стандарты (будан әрі - КС):

1) кәсіби білім беру мен еңбек салалары арасындағы қарым-қатынасты реттеуге;

2) кәсіби қайта даярлау мен біліктілігін көтеруді дайындау бағдарламаларын әзірлеу талаптарының мерзімін белгілеуге;

3) аттестациялау мен сертификаттауда қызметкерлердің құзыреттілігін бағалау талаптарының мерзімін белгілеуге;

4) кәсіби қызметтің мәніне бірыңғай талаптар әзірлеуге, еңбек нарығының заманауи талаптарына жауап беретін біліктілік талаптарын жаңартуға;

5) персоналды басқару саласындағы кең ауқымды міндеттерді шешуге;

6) білім беру стандарттарын, оқу жоспарларын, модульдік оқу бағдарламаларын әзірлеу, сондай-ақ тиісті оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге;

7) кәсіби даярлығын бағалаудан өткізу және мамандар біліктіліктерінің сәйкестіктерін растауға арналған.

2. КC негізгі пайдаланушылары:

1) білім беру мекемелері түлектері, жұмысшылар;

2) ұйымдардың басшылары мен жұмысшылары, ұйымдардың персоналды басқару бөлімшелерінің басшылары мен мамандары;

3) білім беру бағдарламаларын әзірлейтін мамандар;

4) мамандардың кәсіби даярлығын бағалау және біліктігіне сәйкестігін растау саласындағы мамандар.

3. КC негізінде кәсіпорындар қызметінің функционалдық үлгілеріне, лауазымына, қызметкерлердің біліктілігін арттыру, аттестациядан өткізу, еңбекке ынталандыру жүйесіне ішкі, корпоративті стандарттар және басқалар әзірленуі мүмкін.

4. Осы КС-да төмендегі терминдер мен аңықтамалар қолданылады:

1) біліктілік – жұмысшының нақты түрін орындауда кәсіби дайындық денгейі;

2) біліктілік деңгейі/білікті деңгейі –орындалатын жұмыстардың жауапкершілігін, өзгешілігін және қиындығын бейнелейтін қызметкер біліктілігіне(қузыреттілігіне) қойылатын талаптар;

3) еңбек заттары – нақты еңбек құралдары көмегімен өнім әзірлеу мақсатында жұмысшының әрекеттері бағытталған заттар;

4) еңбек құралдары – еңбек заттарын бастапқы жағдайынан өнімге түрлендіруде жұмысшының қолданатын құралдары;

5) еңбек қызметінің түрі – еңбек функциялары мен оларды орындауға қажетті құзыреттіліктердің тұтас жиынымен құрамдастырылған кәсіби қызмет саласының құрама бөлігі;

6) еңбек функциясы – бизнес-процеспен анықталатын және олардың еңбек қызметінің нақты түрінің шеңберінде орындалуы үшін тиісті құзыреттіліктің болуын көздейтін еңбек әрекеттерінің интеграцияланған және тиісінше автономды жиынтығы;

7) кәсіби қызметтің саласы – ортақ интеграциялық негізі (міндеті, нысандары, технологиялары, соның ішінде еңбек құралдары ұқсас немесе жақын) бар және ұқсас еңбек функциялары мен оларды орындайтын құзыреттіліктерінің болжалды жиынынан тұратын саланың еңбек қызметі түрлерінің жиынтығы;

8) КС – кәсіби іс-әрекеттің нақты саласындағы біліктілік деңгейлерге, құзыреттіліктерге, сонымен қатар еңбек мазмұны, сапасы және шарттарына қойылатын талаптарды анықтайтын стандарт;

9) КС бірлігі – кәсіби стандарттың еңбек қызметінің нақты түрі бойынша маңызды, қатысымды дербес, аяқталған, бүтін нақты еңбек функциясының толық сипаттамасының құрылымдық элементі;

10) кәсіп – арнайы дайындықтың, жұмыс тәжірибесінің нәтижесінде пайда болған арнайы білімді, ептілікті және практикалық дағдыларды талап ететін және білімі туралы тиісті құжаттармен нақтыланатын адамның еңбек қызметінің негізгі түрі;

11) құзыреттілік – қызметкердің кәсіби қызметте білімін және іскерлігін қолдану қаблеті;

12) лауазым – лауазымдық өкілеттіктер мен лауазымдық міндеттер шеңбері жүктелген жұмыс берушінің құрылымдық бірлігі;

13) міндет – нақты еңбек заттары мен құралдарын пайдаланып еңбек функциясын жүзеге асырумен және нәтижеге жетуге байланысты әрекеттер жиынтығы;

14) сала – өндірілетін өнім, өндіріс технологиясы, негізгі қорлар мен жұмыс жасаушылардың кәсіби біліктері ортақ мекемелер мен ұйымдардың жиыны;

15) салалық біліктілік шеңбері – салада танылған біліктілік деңгейлердің құрылымдық сипаттамасы;

16) ұлттық біліктілік шеңбері – еңбек нарығындағы танылған біліктілік деңгейлердің құрылымдық сипаттамасы;

17) функционалдық карта – бір немесе басқа да кәсіби қызмет саласында нақты қызмет түрін орындайтын жұмысшының еңбек функциялары мен міндеттерінің құрылымдық сипаттамасы.

2. КС паспорты

5. Экономикалық қызмет түрі (кәсіби қызмет облысы) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жіктеушісі 03-2007: 01.61 Ауыл шаруашылығы дақылдарын өсіру саласындағы қызметтің қосалқы түрлері, 02.10 Орман шаруашылығы және өзге де орман шаруашылығы қызметі, 02.40 Орман шаруашылығы саласында (орман өсіру мен ағаш дайындау) қызметтер көрсету.

6. Экономикалық қызмет түрінің (кәсіби қызмет саласының) негізгі мақсаты: өсімдік өнімі жойылуының алдын алу, сондай-ақ Қазақстан Республикасында өсетін ресурстарды зиянды және ерекше қауіпті организмдерден (карантинді объектілерін қоса алғанда) қорғау.

КС өсімдіктерді қорғау және карантин кәсіби қызмет саласында еңбек мәніне, сапасына, жағдайына және қызметкерлердің біліктілігі мен құзыреттілігіне қойылатын талаптарды белгілейді.

7. Қызмет түрлері, кәсіптер, біліктілік деңгейлері осы КС 1-қосымшасында берілген.

Стандарт талаптары қызмет түрлеріне және осы саланың төмендегі кәсіптеріне жатады:

өсімдіктерді қорғау жөніндегі агроном;

энтомолог;

фитопатолог;

герболог.

3. Еңбек қызмет (кәсіп) түрлерінің карточкасы
1-параграф. Өсімдіктерді қорғау жөніндегі агроном

8. СБШ бойынша біліктілік деңгейі – 5.

9. Лауазымның мүмкін атаулары: өсімдіктерді қорғау жөніндегі агроном.

10. "Өсімдіктерді қорғау жөніндегі агроном" кәсібі субъектінің негізгі қызметін жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және атқара білуге міндеттейді: фитосанитарлық мониторинг жүргізуді, ауыл шаруашылық өсімдіктерін зиянкестерден, аурулар мен арамшөптерден, карантинді объектілерінен қорғауды қамтамасыз ету.

11. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 2-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген.

12. Өсімдіктерді қорғау жөніндегі агрономның еңбек шарттарына, біліміне және жжұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 2-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілген.

13. Еңбек функцияларын айқындайтын, өсімдіктерді қорғау жөніндегі аграном орындайтын КС бірліктерінің тізбесі осы КС 2-қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген.

14. Өсімдіктерді қорғау жөніндегі аграном орындайтын КС бірліктерін сипаттамасы және еңбек әрекеттері осы КС 2-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілген.

15. Өсімдіктерді қорғау жөніндегі агрономның құзыреттіліктеріне қойылатын талаптар осы КС 2-қосымшасының 5-кестесінде көрсетілген.

2-параграф. Энтомолог

16. СБШ бойынша біліктілік деңгейі – 5.

17. Лауазымның мүмкін атаулары: энтомолог.

18. "Энтомолог" кәсібі субъектінің негізгі қызметін жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және атқара білуге міндеттейді: ауыл шаруашылық дақылдарының өсімдік зиянкестерімен зақымдануын анықтау үшін фитосанитарлық мониторинг жүргізу, карантинді өнімнің талаптарға сәйкестігін тексеру үшін карантинді талдау және карантинді сараптама жүргізу.

19. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 3-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген.

20. Энтомологтың еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 3-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілген.

21. Еңбек функцияларын айқындайтын, энтомолог орындайтын, КС бірліктерінің тізбесі осы КС 3-қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген.

22. Энтомолог орындайтын КС бірліктерін сипаттамасы және еңбек әрекеттері осы КС 3-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілген.

23. Энтомологтың құзыреттіліктеріне қойылатын талаптар осы КС 3-қосымшасының 5-кестесінде көрсетілген.

3-параграф. Фитопатолог

24. СБШ бойынша біліктілік деңгейі – 5.

25. Лауазымның мүмкін атаулары: фитопатолог.

26. "Фитопатолог" кәсібі субъектінің негізгі қызметін жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және атқара білуге міндеттейді: ауыл шаруашылық дақылдарының өсімдік ауруларымен және паразитті нематодтармен (фитогельминттер) зақымдануын анықтау үшін фитосанитарлық мониториг жүргізу; карантинді өнімнің талаптарға сәйкестігін тексеру үшін карантинді талдау және карантинді сараптама жүргізу.

27. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 4-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген.

28. Фитопатологтың еңбек шарттарына, білімне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 4-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілген.

29. Еңбек функцияларын айқындайтын, фитопатолог орындайтын, КС бірліктерінің тізбесі осы КС 4-қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген.

30. Фитопотолог орындайтын КС бірліктерін сипаттамасы және еңбек әрекеттері осы КС 4-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілген.

31. Фитопатологтың құзыреттіліктеріне қойылатын талаптар осы КС 4-қосымшасының 5-кестесінде көрсетілген.

4-параграф. Герболог

32. СБШ бойынша біліктілік деңгейі – 5.

33. Лауазымның мүмкін атаулары: герболог.

34. "Герболог" кәсібі субъектінің негізгі қызметін жүзеге асыруға байланысты міндеттерді білуге және атқара білуге міндеттейді: ауыл шаруашылық дақылдарының арамшөппен ластануын анықтау үшін фитосанитарлық мониториг жүргізу; карантинді өнімнің талаптарға сәйкестігін тексеру үшін карантинді талдау және карантинді сараптама жүргізу.

35.Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы осы КС 5-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген.

36. Герболоктың еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы КС 5-қосымшасының 2-кестесінде көрсетілген.

37. Еңбек функцияларын айқындайтын, герболог орындайтын, КС бірліктерінің тізбесі осы КС 5-қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген.

38. Герболог орындайтын КС бірліктерін сипаттамасы және еңбек әрекеттері осы КС 5-қосымшасының 4-кестесінде көрсетілген.

39. Гербологтың құзыреттіліктеріне қойылатын талаптар осы КС 5-қосымшасының 5-кестесінде көрсетілген.

4. КС әзірлеушілері

40. КС әзірлеушісі Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі болып табылады.

41. Келісу парағы, КС сараптамасы мен тіркелуі осы КС 6 - қосымшасында көрсетілген.

Өсімдіктерді қорғау және карантин
бойынша қызметтегі кәсіби стандартының
1-қосымшасы

Қызмет түрлері, кәсіптер, біліктілік деңгейлері

№ р/с	Қызмет түрі атауы	Еңбек нарығы тенденцияларын есепке алғандағы кәсіп атауы	01-2005 Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуішісіне сәйкес кәсіптер атауы	СБШ біліктілік деңгейлері
1.	Өсімдіктерді қорғау және карантин	Өсімдіктерді қорғау жөніндегі агроном	Өсімдіктерді қорғау жөніндегі агроном	5
2.	Өсімдіктерді қорғау және карантин	Энтомолог	Энтомолог	5
3.	Өсімдіктерді қорғау және карантин	Фитопатолог	Фитопатолог	5
4.	Өсімдіктерді қорғау және карантин	Герболог	Герболог	5

Өсімдіктерді қорғау және карантин
бойынша қызметтегі кәсіби стандартының
2-қосымшасы

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	2213 Өсімдіктерді қорғау жөніндегі агроном 1221 Өсімдіктерді қорғау жөніндегі бас агроном 3212 Өсімдіктерді қорғау жөніндегі агроном (орта біліктілі)
Ауыл шаруашылығы саласының басшылары және мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары (Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2013 жылғы 1 шілдедегі № 17/308 бұйрығымен бекітілген, Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 8 тамызда № 8614 тіркелді)
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
5	Санатсыз, І-ІІ

2-кесте. Өсімдіктерді қорғау жөніндегі агрономның еңбек шарттарына,

біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптары

Кәсібі бойынша мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйым)		Өсімдіктерді қорғау және карантин саласындағы ауыл шаруашылық ұйымдары, мемлекеттік ұйымдар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Дала жағдайларындағы жұмыс, пестицидтермен (улы химикаттармен) жұмыс
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім беру және оқыту деңгейі		Қажетті еңбек тәжірибесі
5	Техникалық және кәсіби (орта буын маманы), орта білімнен кейінгі, практикалық тәжірибе, немесе жоғары білім		Тәжірибесі талап етілмейді, 1 санат үшін - өсімдіктерді қорғау бойынша 2 санатты агрономға тәжірибесі 3 жылдан кем емес, 2 санат үшін - өсімдіктерді қорғау бойынша санатсыз агрономға тәжірибесі 5 жылдан кем емес

3-кесте. Өсімдіктерді қорғау жөніндегі аграном орындайтын, еңбек

функцияларын анықтайтын, КС бірліктерінің тізбесі

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Шаруашылық аумағындағы ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарына, олардың зиянкестермен, өсімдік ауруларымен, арамшөптермен (карантинді объектілерін қоса алғанда) зақымдану көлемін, деңгейін анықтау үшін фитосанитарлық мониторинг жүргізу, олармен күрестің нақты әдістерін анықтау; ауыл шаруашылық дақылдарының (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестерімен, ауруларымен және арамшөптермен күрес жұмысын ұйымдастыру
2	Ауыл шаруашылығы дақылдарының (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестерімен, ауруларымен және арамшөптермен күресі бойынша іс-шаралар жоспары мен кестелерін әзірлеу; ауыл шаруашылық өсімдіктерін зиянкестерден, аурулардан, арамшөптерден (карантинді объектілерін қоса алғанда) агротехникалық, химиялық, биологиялық және басқа да құралдармен қорғау бойынша профилакиткалық және оларды жою іс-шаралары кешенін жүргізуді қамтамасыз ету
3	Астық токтарын, қоймалар мен сақтау орындарын химиялық өңдеуді, тұқым материалдарын себу алдында пестицидтермен өңдеуді ұйымдастыру; пестицидтермен жұмыс істеу үшін химиялық және материалдық-техникалық құралдарға, арнайы киімдерге, жеке қорғаныс құралдарына деген қажеттілікті айқындау; пестицидтерді тиімді қолдану, дұрыс сақтау және есепке алуды қамтамасыз ету; қызметкерлердің қоршаған ортаны қорғау жөніндегі заңнаманы, еңбекті қорғау және өрт сөндіру қауіпсіздігінің ережелері мен нормаларын сақтауын қамтамасыз ету

4-кесте. Өсімдіктерді қорғау жөніндегі аграном орындайтын

КС бірліктерінің сипаттамасы

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Пестицидтер, ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдары	Мамандандырылған зертханалық жабдық	1-1) Шаруашылық аумағындағы ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарына, олардың зиянкестермен, өсімдік ауруларымен, арамшөптермен (карантинді объектілерін қоса алғанда) зақымдану көлемін, деңгейін анықтау үшін фитосанитарлық мониторинг жүргізу, олармен күрестің нақты әдістерін анықтау
			1-2) Ауыл шаруашылық дақылдарының (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестерімен, ауруларымен және арамшөптермен күрес жұмысын ұйымдастыру.
2	Қағаз, ұйымдастыру техникасы	Мамандандырылған зертханалық жабдық, компьютер, деректері бар журналдар	2-1) Ауыл шаруашылығы дақылдарының (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестерімен, ауруларымен және арамшөптермен күресі бойынша іс-шаралар жоспары мен кестелерін әзірлеу
			2-2) Ауыл шаруашылық өсімдіктерін зиянкестерден, аурулардан, арамшөптерден (карантинді объектілерін қоса алғанда) агротехникалық, химиялық, биологиялық және басқа да құралдармен қорғау бойынша профилакиткалық және оларды жою іс-шаралары кешенін жүргізу
3	Пестицидтер	Бүріккіш техникасы және жабдығы, компьютер, пестицидтердің қозғалысын есепке алау журналдары	3-1) Астық токтарын, қоймалар мен сақтау орындарын химиялық өңдеуді, тұқым материалдарын себу алдында пестицидтермен өңдеуді ұйымдастыру; пестицидтермен жұмыс істеу үшін химиялық және материалдық-техникалық құралдарға, арнайы киімдерге, жеке қорғаныс құралдарына деген қажеттілікті айқындау, пестицидтерді тиімді қолдану, дұрыс сақтау және есепке алуды қамтамасыз ету;
			3-2) Қызметкерлердің қоршаған ортаны қорғау жөніндегі заңнаманы, еңбекті қорғау және өрт сөндіру қауіпсіздігінің ережелері мен нормаларын сақтауын қамтамасыз ету.

5-кесте. СБШ біліктіліктің 4- деңгейлі өсімдіктерді қорғау жөніндегі

агрономның құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
2-1)	Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарының (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары мен арамшөптерінің таралуына фитосанитарлық мониторинг жүргізу кезінде және фитосанитарлық мониторингті бақылауды ұйымдастыру кезінде қызметшілер әрекеттерінің нәтижесіне жауапкершілікті ала отырып қызметшілер тобын басқару	Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарының (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары мен арамшөптерінің таралу кіндігін анықтау және олардың Қазақстан Республикасы территориясында таралу шекарасын анықтау білігі; фитосанитарлық есеп жүргізу дағдысы	Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарына (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестерге, аурулар мен арамшөптерге қарсы күрес жүргізу бойынша қызметті атқару үшін фитосанитарлық мониторинг жүргізу әдістері; кәсіби (практикалық және теориялық) білім және практикалық тәжірибе (немесе кәсіби саладағы теориялық және практикалық білімнің кең ауқымы). Өсімдіктерді қорғау және карантин саласында білігі, жоғарғы білім
2-2)	Жұмыс және оқу барысын дербес бақылау және басқару, мәселелерді талқылау, дәлелдер келтіру, қорытынды шығару және ақпаратты сауатты қолдану қабілеттілігі	Теориялық және практикалық білімді қолдана отырып, кәсіби проблемаларды шешудің әр түрлі нұсқаларын, баламалы нұсқаларды қоса алғанда, дербес әзірлеу дағдысы	Бүріккіш техникасы мен жабдығын қолдану, еңбек қауіпсіздігі мен оны қорғау қағидалары

6- кесте СБШ 5-ші кәсіби деңгейдің өсімдіктерді қорғау бойынша

агроном құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарының (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары мен арамшөптерінің тарату мен дамуының фитосанитарлық мониторингісін жүзеге асыру кезіндегі олардың әрекеттеріне жауапкершілікті алудың қызметкерлер тобының басшылығы	Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарының (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары мен арамшөптерінің таралу кіндігін анықтау және олардың Қазақстан Республикасы территориясында таралу шекарасын анықтау білігі; фитосанитарлық есеп жүргізу дағдысы	Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарына (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестерге, аурулар мен арамшөптерге қарсы күрес жүргізу бойынша қызметті атқару үшін фитосанитарлық мониторинг жүргізу әдістері; кәсіби (практикалық және теориялық) білім және практикалық тәжірибе (немесе кәсіби саладағы теориялық және практикалық білімнің кең ауқымы). Өсімдіктерді қорғау және карантин саласында білігі, жоғарғы білім
1-2)	Жұмыс және оқу барысын дербес бақылау және басқару, мәселелерді талқылау, дәлелдер келтіру, қорытынды шығару және ақпаратты сауатты қолдану қабілеттілігі	Кәсіби проблемаларды шешудің әр түрлі нұсқаларын, баламалы нұсқаларды қоса алғанда, дербес әзірлеу дағдысы	Бүріккіш техникасы мен жабдығын қолдану, еңбек қауіпсіздігі мен оны қорғау қағидалары

7- кесте СБШ 6-ші кәсіби деңгейдің өсімдіктерді қорғау бойынша

агроном құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Жоғары белгісіздігі бар кәсіби жағдайларда шешімдерді қабылдауды бағалауды және жобалауды талдайды. Орындарды келісу мен коммуникация тәсілдерін анықтайды. Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарының (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары мен арамшөптерінің тарату мен дамуының фитосанитарлық мониторингісін жүзеге асыру кезіндегі олардың әрекеттеріне жауапкершілікті алудың қызметкерлер тобының басшылығы	Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарының (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары мен арамшөптерінің таралу кіндігін анықтау және олардың Қазақстан Республикасы территориясында таралу шекарасын анықтау білігі; фитосанитарлық есеп жүргізу дағдысы	Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарына (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестерге, аурулар мен арамшөптерге қарсы күрес жүргізу бойынша қызметті атқару үшін фитосанитарлық мониторинг жүргізу әдістері; кәсіби (практикалық және теориялық) білім және практикалық тәжірибе (немесе кәсіби саладағы теориялық және практикалық білімнің кең ауқымы).
	Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарының (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары мен арамшөптерінің тарату мен дамуының фитосанитарлық мониторингісін жүзеге асыру кезіндегі олардың әрекеттеріне жауапкершілікті алудың қызметкерлер тобының басшылығы	Фитосанитарлық есеп пен есеп беру дағдылары	Өсімдіктерді қорғау және карантин саласында білігі, жоғарғы білім
1-2)	Жұмыс және оқу барысын дербес бақылау және басқару, мәселелерді талқылау, дәлелдер келтіру, қорытынды шығару және ақпаратты сауатты қолдану қабілеттілігі	Кәсіби проблемаларды шешудің әр түрлі нұсқаларын, баламалы нұсқаларды қоса алғанда, дербес әзірлеу дағдысы	Бүріккіш техникасы мен жабдығын қолдану, еңбек қауіпсіздігі мен оны қорғау қағидалары

8-кесте СБШ 7-ші кәсіби деңгейдің өсімдіктерді қорғау бойынша

агроном құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Түрлі әдістерді (сонымен қатар инновациялық) қолдану, жаңа амалды әзірлеуді талап ететін әдістемелік немесетехнологиялық сипаттағы мәселелерді шешу	Құрылымдық бөлімнің немесе ұйымның қызметін түзету	Өсімдіктерді қорғау және карантин саласында білігі, жоғарғы білім
1-2)	Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарының (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары мен арамшөптерінің тарату мен дамуының фитосанитарлық мониторингісін жүзеге асыру кезіндегі олардың әрекеттеріне жауапкершілікті алудың қызметкерлер тобының басшылығы	Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарының (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары мен арамшөптерінің таралу кіндігін анықтау және олардың Қазақстан Республикасы территориясында таралу шекарасын анықтау білігі; фитосанитарлық есеп жүргізу дағдыс	Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарына (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестерге, аурулар мен арамшөптерге қарсы күрес жүргізу бойынша қызметті атқару үшін фитосанитарлық мониторинг жүргізу әдістері; кәсіби (практикалық және теориялық) білім және практикалық тәжірибе (немесе кәсіби саладағы теориялық және практикалық білімнің кең ауқымы).
2-2)	Жұмыс және оқу барысын дербес бақылау және басқару, мәселелерді талқылау, дәлелдер келтіру, қорытынды шығару және ақпаратты сауатты қолдану қабілеттілігі	Кәсіби проблемаларды шешудің әр түрлі нұсқаларын, баламалы нұсқаларды қоса алғанда, дербес әзірлеу дағдысы	Бүріккіш техникасы мен жабдығын қолдану, еңбек қауіпсіздігі мен оны қорғау қағидалары

Өсімдіктерді қорғау және карантин
бойынша қызметтегі кәсіби стандартының
3-қосымшасы

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланысы

Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	2211 Энтомолог 2213 Агроном-энтомолог 1221 Бас энтомолог
Ауыл шаруашылығы саласының басшылары және мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары (Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2013 жылғы 1 шілдедегі № 17/308 бұйрығымен бекітілген, Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 8 тамызда № 8614 тіркелді)
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
5	Энтомолог, агроном-энтомолог-санатсыз, ІІ,І
6	Энтомолог, агроном-энтомолог-санатсыз, ІІ,І
7	Бас энтомолог

2-кесте. Энтомологтың еңбек шарттарына, біліміне және тәжірибесіне

қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйым)		Өсімдіктерді қорғау және карантин саласындағы ауыл шаруашылық ұйымдары, мемлекеттік ұйымдар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Дала жағдайларындағы жұмыс, пестицидтермен (улы химикаттармен) жұмыс
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім беру және оқыту деңгейі		Қажетті еңбек тәжірибесі
5	Техникалық және кәсіби (орта буын маманы), орта білімнен кейінгі, практикалық тәжірибе, немесе жоғары білім		Санатсыз - тәжірибесі талап етілмейді, І санат - ІІ санатты энтомолог қызметінде тәжірибесі 2 жылдан кем емес, ІІ санат - Санатсыз энтомолог қызметінде тәжірибесі 2 жылдан кем емес
6	Жоғары білім, практикалық тәжірбие		Санатсыз-жұмыс өтіліне талапсыз; ІІ санат – лауазымда санатсыз 1 жылдан кем емес; І санат – ІІ санат лауазымында 1 жылдан кем емес
7	Жоғары білім, практикалық тәжірбие. ЖОО кейінгі білім, практикалық тәжірбие		жұмыс тәжірбиесі - кәсіби қызмет бағытындағы 5 жылдан кем емес

3-кесте. Энтомолог орындайтын, еңбек функцияларын анықтайтын,

КС бірліктерінің тізбесі

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Ауыл шаруашылық дақылдарының зиянкестермен ластануын анықтау үшін фитосанитарлық (этномологиялық) мониторинг жүргізу, карантинді өнімге зертханалық зерттеу жүргізу, зерттеуге түскен материалды қабылдау, зереттеу аяқталғанша оның сақталуын қамтамасыз ету
2	Ауыл шаруашылық дақылдарының өсімдік зиянкестерімен ластануына жүргізілген фитосанитарлық мониторинг нәтижелерін талдауды өткізу, карантинді өнімдердің халықаралық және отандық стандарттар талаптарына сәйкестігіне талдау және сараптама жүргізу; зертханалық сынақтар мен зерттеулер жүргізу; биологиялық материалдарды зарарсыздандыру мен жоюды қамтамасыз ету
3	Коллекциялық материалдың есебін жүргізу, оның сақталуын қамтамасыз ету; жаңа зерттеулер мен әзірлемелер бағыттарын дәлелдеу, ғылыми-өндірістік жұмыстар жоспарларына енгізу үшін ұсыныстар жасау; ауыл шаруашылық дақылдары мен карантинді объектілері зиянкестерінің таралуының қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді болжамдарын әзірлеу

4-кесте. Энтомолог орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы

Еңбек функция- ларының шифры	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдары, карантинді өнімдері	Мамандырылған дала және зертханалық жабдық	1-1) Ауыл шаруашылық өсімдіктері зиянкестерінің дамуы мен таралуына фитосанитарлық мониторинг жүргізу, карантинді өнімдеріне зертханалық зерттеулер жүргізу
2	Фитосанитарлық (энтомологиялық) объектілер, карантинді өнімдері	Мамандандырылған зертханалық жабдық, есептік журнал	2-1) Ауыл шаруашылық дақылдарының өсімдік зиянкестерімен ластануына жүргізілген фитосанитарлық мониторинг нәтижелерін талдау, карантинді өнімдеріне сараптама және талдау жасау; зерттеулер, тексерулер және сынақтар өткізу; биологиялық материалды зарарсыздандыру және жою
3	Фитосанитарлық (энтомологиялық) объектілер, карантинді өнімдері	Арнайы мамандандырылған зертханалық және компьютерлік жабдық	3-1) Коллекциялық материалдың есебін жүргізу, оның сақталуын қамтамасыз ету; ауыл шаруашылық дақылдары мен карантинді объектілері зиянкестерінің таралуының қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді болжамдарын әзірлеу

5-кесте. СБШ біліктіліктің 5- деңгейлі энтомологтың құзыретіне

қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Ауыл шаруашылық дәнді-дақылдардың зиянкестерін және олармен толуын анықтауда фитосанитариялық (энтомологиялық) мониторинг жүргізу қызметінің нәтижесіне жауапкершілік қабылдаумен жұмысшылар тобын басқару	Ауылшаруашылық алқаптар мен жайылымдар (карантин объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары және арам шөптері даму көздерін анықтау білігі, олардың Қазақстан Республикасының териториясында даму шекараларын анықтау; фитосанитариялық есеп дағдылары	Ауылшаруашылық алқаптар мен жайылымдар (карантин объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары және арам шөптерімен күресу бойынша қызметін атқаруда фитосанитариялық мониторинг жүргізу әдістерінің білігі; кәсіби (практикалық және теориялық) білім және практикалық тәжірибе (немесе кәсіби саладағы теориялық және практикалық білімнің кең ауқымы). Өсімдіктерді қорғау және карантин саласында білігі. Жоғарғы білім
1-2)	Еңбек және оқу қызметтері процестерін дербес басқару және бақылау, проблемаларды талқылау, қорытындыларды уәждеу және ақпараттарды сауатты басқару қабілеті	Теориялық және практикалық білімді қолданумен кәсіби проблемаларды шешуді өзіндік табу және ұсыну сонымен қатар баламалы нұсқалар дағдылары	Бүркеуіш техникасы және құрал-жабдықтарды, қауіпсіздік және еңбек қорғау білігі

6-кесте СБШ 6-ші кәсіби деңгейдің өсімдіктерді қорғау бойынша

энтомолог құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Жоғары белгісіздігі бар кәсіби жағдайларда шешімдерді қабылдауды бағалауды және жобалауды талдайды. Орындарды келісу мен коммуникация тәсілдерін анықтайды. Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарының (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары мен арамшөптерінің тарату мен дамуының фитосанитарлық мониторингісін жүзеге асыру кезіндегі олардың әрекеттеріне жауапкершілікті алудың қызметкерлер тобының басшылығы	Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарының (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары мен арамшөптерінің таралу кіндігін анықтау және олардың Қазақстан Республикасы территориясында таралу шекарасын анықтау білігі; фитосанитарлық есеп жүргізу дағдысы	Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарына (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестерге, аурулар мен арамшөптерге қарсы күрес жүргізу бойынша қызметті атқару үшін фитосанитарлық мониторинг жүргізу әдістері; кәсіби (практикалық және теориялық) білім және практикалық тәжірибе (немесе кәсіби саладағы теориялық және практикалық білімнің кең ауқымы).
	Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарының (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары мен арамшөптерінің тарату мен дамуының фитосанитарлық мониторингісін жүзеге асыру кезіндегі олардың әрекеттеріне жауапкершілікті алудың қызметкерлер тобының басшылығы	Фитосанитарлық есеп пен есеп беру дағдылары	Өсімдіктерді қорғау және карантин саласында білігі, жоғарғы білім
1-2)	Жұмыс және оқу барысын дербес бақылау және басқару, мәселелерді талқылау, дәлелдер келтіру, қорытынды шығару және ақпаратты сауатты қолдану қабілеттілігі	Кәсіби проблемаларды шешудің әр түрлі нұсқаларын, баламалы нұсқаларды қоса алғанда, дербес әзірлеу дағдысы	Бүріккіш техникасы мен жабдығын қолдану, еңбек қауіпсіздігі мен оны қорғау қағидалары

7- кесте СБШ 6-ші кәсіби деңгейдің өсімдіктерді қорғау бойынша

энтомолог құзыретіне қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарының зиянкестері, таралу кіндігін анықтау, фитосанитарлық мониторингісін жүзеге асыру кезіндегі олардың әрекеттеріне жауапкершілікті алудың қызметкерлер тобының басшылығы	Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарының (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары мен арамшөптерінің таралу кіндігін анықтау және олардың Қазақстан Республикасы территориясында таралу шекарасын анықтау білігі; фитосанитарлық есеп жүргізу дағдысы	Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарына (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестерге, аурулар мен арамшөптерге қарсы күрес жүргізу бойынша қызметті атқару үшін фитосанитарлық мониторинг жүргізу әдістері; кәсіби (практикалық және теориялық) білім және практикалық тәжірибе (немесе кәсіби саладағы теориялық және практикалық білімнің кең ауқымы). Жоғары білім
1-2)	Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарының (карантинді объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары мен арамшөптерінің тарату мен дамуының фитосанитарлық мониторингісін жүзеге асыру кезіндегі олардың әрекеттеріне жауапкершілікті алудың қызметкерлер тобының басшылығы	Теориялық және практикалық білімді қолданумен кәсіби проблемаларды шешуді өзіндік табу және ұсыну сонымен қатар баламалы нұсқалар дағдылары	Бүріккіш техникасы мен жабдығын қолдану, еңбек қауіпсіздігі мен оны қорғау білімі
2-2)	Кәсіби қызметте шығармашылыққа, басқаруда ынтаға, кәсіби қызмет нәтижелеріне және кәсіби білімнің дамуына жауапкершілікті қабылдау қабілеттілігі	Түрлі облыстардағы білімнің бірлесу үрдісі мен жаңа білімді дамытудағы инновациялық және ғылыми-зерттеу қызметін жүзеге асыру, жазбаша және ауызша формада өз ойларын қисынды және дұрыс рәсімдеу, нақты облыста теориялық және практикалық білімдерді қолдана білу.	Негізгі жабдықтар мен қондырғыларды білу
3-1)	Стратегия шеңберінде еңбек және оқу қызметінің үрдісін, ұйымның саясаты мен мақсатын өздігінен басқару, мәселелерді талқылау, қорытындыларды дәйектеу және ақпаратмен дұрыс пайдалану	Жұмыс жағдайының шарттарына сәйкес өз әрекеттерін дәлдеу дағдысы	Кәсіби білім үрдісінде алынған агрономия облысындағы жұмысының практикалық тәжжірбие негізіндегі білімдер
3-2)	Өзінің және басқалардың денсаулығы мен қауіпсіздігі үшін жауапкершілікке ие.	Стандартты тапсырмаларды шешу икемі	Нормативті және жетекші материалдарды білу

Өсімдіктерді қорғау және карантин
бойынша қызметтегі кәсіби стандартының
4-қосымшасы

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс

Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	2212 Эндофитопатолог 1221 Бас фитопотолог
Ауыл шаруашылығы саласының басшылары және мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары (Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2013 жылғы 1 шілдедегі № 17/308 бұйрығымен бекітілген, Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 8 тамызда № 8614 тіркелді)
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
5	Эндофитопатолог - Санатсыз, І-ІІ
6	Эндофитопатолог - Санатсыз, І-ІІ
7	Бас фитопатолог

2-кесте. Эндофитопатологтың еңбек шарттарына, біліміне және

тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйым)		Өсімдіктерді қорғау және карантин саласындағы ауыл шаруашылық ұйымдары, мемлекеттік ұйымдар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Дала жағдайларындағы жұмыс, пестицидтермен (улы химикаттармен) жұмыс
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім беру және оқыту деңгейі		Қажетті еңбек тәжірибесі
5	Техникалық және кәсіби (орта буын маманы), орта білімнен кейінгі, практикалық тәжірибе, немесе жоғары білім		Жұмыс өтіліне тәжірибесі талап етілмейді, ІІ санат үшін – санатсыз 1 жылдан кем емес, І санат үшін ІІ санат лауазыында 1 жылдан кем мемес
6	Жоғары білім, практикалық тәжірбие		Санатсыз – жұмыс өтіліне талап етілмеуінсіз; ІІ санатқа – санатсыз қызметте 1 жылдан кем емес; І санатқа – ІІ санатта 1 жылдан кем емес
7	Жоғары білім, практикалық тәжірбиесі ЖОО кейінгі білім, практикалық тәжірбиесі		Кәсіби қызмет бағытындағы жұмыс тәжірбиесі 5 жылдан кем емес

3-кесте. Бас фитопотолог орындайтын, еңбек функцияларын анықтайтын,

КС бірліктерінің тізбесі

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірліктері)
1	Ауыл шаруашылық дақылдарын олардың өсімдіктер аурулары, паразитті нематодтарды (фитогельминттер) жұқтыру деңгейін анықтау үшін фитосанитарлық мониторинг жүргізу; карантинді өнімнің белгіленген талаптарға сәйкестігіне зертханалық зерттеу мен сараптама жүргізу
2	Ауыл шаруашылық дақылдарының өсімдік ауруларымен және паразитті нематодтармен (фитогельминттер) ластануын анықтау үшін жүргізілген фитосанитарлық мониторинг нәтижелерін талдау, карантинді өнімдердің халықаралық және отандық стандарттар талаптарына сәйкестігіне талдау және сараптама жүргізу; зертханалық сынақтар мен зерттеулер жүргізу; өткізілген зертханалық-диагностикалық зерттеулердің есебін жүргізу
3	Жүктелген міндеттерге сәйкес зертханалық вирусологиялық зерттеулер жүргізу; талдамалық сенімді әдістерді пайдалануды қамтамасыз ету; зерттеулер мен жабдықтардың жаңа әдістерін игеруге және енгізуге қатысу; ауыл шаруашылық дақылдары мен карантинді объектілері зиянкестерінің таралуының қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді болжамдарын әзірлеу

4-кесте. Эндофитопотолог орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы

Еңбек функцияларының шифрі	Еңбек заттары	Еңбек құралы	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдары, карантинді өнімдері	Мамандырылған дала және зертхана-лық жабдық	1-1) Ауыл шаруашылық дақылдарының аурулары мен паразитті нематодтардың (фитогельминттер) дамуы мен таралуына фитосанитарлық мониторинг жүргізу, карантинді өнімдеріне зертханалық зерттеулер жүргізу
2	Фитосанитарлық (фитопатология-лық) объектілер, карантинді өнімдері	Мамандандырылған зертханалық жабдық	2-1) Ауыл шаруашылық дақылдарының өсімдік ауруларымен және паразитті нематодтармен (фитогельминттер) ластануын анықтау үшін жүргізілген фитосанитарлық мониторинг нәтижелерін талдау, карантинді өнімдерді талдау және сараптама жүргізу; зертханалық сынақтар мен зерттеулер жүргізу; өткізілген зертханалық-диагностикалық зерттеулердің есебін жүргізу
3	Фитосанитарлық (фитопатология-лық) объектілер, карантинді өнімдері	Мамандандырылған зертханалық және компьютерлік жабдық	3-1) Зертханалық вирусологиялық зерттеулер жүргізу; талдамалық сенімді әдістерді пайдалануды қамтамасыз ету; зерттеулер мен жабдықтардың жаңа әдістерін игеруге және енгізуге қатысу; ауыл шаруашылық дақылдары мен карантинді объектілері зиянкестерінің таралуының қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді болжамдарын әзірлеу

5-кесте. СБШ біліктіліктің 5-деңгейлі эндофитопатологтың құзыретіне

қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Кәсіби тапсырмаларды шешуге қажетті дербес ақпаратты іздеу	Ауылшаруашылық алқаптар мен жайылымдар (карантин объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары және паразиттік нематодалары (фитогельминттері) даму көздерін анықтау білігі, олардың Қазақстан Республикасының териториясында даму шекараларын анықтау; фитосанитариялық есеп дағдылары	Ауылшаруашылық алқаптар мен жайылымдар (карантин объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары және арам шөптерімен күресу бойынша қызметін атқаруда фитосанитариялық мониторинг жүргізу әдістерінің білігі; кәсіби (практикалық және теориялық) білім және практикалық тәжірибе (немесе кәсіби саладағы теориялық және практикалық білімнің кең ауқымы).
1-1)	Ауыл шаруашылық егіндер кеселінің және паразиттік нематодтармен (фитогельминт) таралу кіндігін анықтау, фитосанитарлық мониторингісін жүзеге асыру кезіндегі олардың әрекеттеріне жауапкершілікті алудың қызметкерлер тобының басшылығы	Фитосанитарлық есеп және есеп беру дағдысы	Өсімдіктерді қорғау және карантин облысындағы білімдер. Жоғары білім
1-2)	Еңбек және оқу қызметінің үрдісін, ұйымның саясаты мен мақсатын өздігінен басқару, мәселелерді талқылау, қорытындыларды дәйектеу және ақпаратпен дұрыс пайдалану	Ақпаратпен кәсіби мәселелерді шешуде баламалы нұсқаны әзірлеу және ұсынудағы дербес дағдылары	Бүріккіш техникасы мен жабдығын қолдану, еңбек қауіпсіздігі мен оны қорғау білімі

6-кесте. СБШ біліктіліктің 6-деңгейлі эндофитопатологтың құзыретіне

қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Жоғары белгісіздік кәсіби жағдайларында шешім қабылдауды бағалайды және жобалауды талдайды. Шешудің түрлі әдістері мен таңдауды болжайтын білімнің белгілі бір саласына жататын әдістемелік немесе технологиялық сипаттағы мәселелерді шешу	Ауылшаруашылық алқаптар мен жайылымдар (карантин объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары және паразиттік нематодалары (фитогельминттері) даму көздерін анықтау білігі, олардың Қазақстан Республикасының териториясында даму шекараларын анықтау; фитосанитариялық есеп дағдылары	Ауылшаруашылық алқаптар мен жайылымдар (карантин объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары және арам шөптерімен күресу бойынша қызметін атқаруда фитосанитариялық мониторинг жүргізу әдістерінің білігі; кәсіби (практикалық және теориялық) білім және практикалық тәжірибе (немесе кәсіби саладағы теориялық және практикалық білімнің кең ауқымы).
1-2)	Ауыл шаруашылық егіндер кеселінің және паразиттік нематодтармен (фитогельминт) таралу кіндігін анықтау, фитосанитарлық мониторингісін жүзеге асыру кезіндегі олардың әрекеттеріне жауапкершілікті алудың қызметкерлер тобының басшылығы	Фитосанитарлық есеп және есеп беру дағдысы	Өсімдіктерді қорғау және карантин облысындағы білімдер. Жоғары білім
2-2)	Еңбек және оқу қызметінің үрдісін, ұйымның саясаты мен мақсатын өздігінен басқару, мәселелерді талқылау, қорытындыларды дәйектеу және ақпаратпен дұрыс пайдалану	Ауылшаруашылық алқаптар мен жайылымдар (карантин объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары және паразиттік нематодалары (фитогельминттері) даму көздерін анықтау білігі	Бүріккіш техникасы мен жабдығын қолдану, еңбек қауіпсіздігі мен оны қорғау білімі

7-кесте. СБШ біліктіліктің 7-деңгейлі эндофитопатологтың құзыретіне

қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Ауыл шаруашылық егіндер кеселінің және паразиттік нематодтармен (фитогельминт) таралу кіндігін анықтау, фитосанитарлық мониторингісін жүзеге асыру кезіндегі олардың әрекеттеріне жауапкершілікті алудың қызметкерлер тобының басшылығы	Ауылшаруашылық алқаптар мен жайылымдар (карантин объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары және паразиттік нематодалары (фитогельминттері) даму көздерін анықтау білігі, олардың Қазақстан Республикасының териториясында даму шекараларын анықтау; фитосанитариялық есеп дағдылары	Ауылшаруашылық алқаптар мен жайылымдар (карантин объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары және арам шөптерімен күресу бойынша қызметін атқаруда фитосанитариялық мониторинг жүргізу әдістерінің білігі; кәсіби (практикалық және теориялық) білім және практикалық тәжірибе (немесе кәсіби саладағы теориялық және практикалық білімнің кең ауқымы).
1-2)	Ауыл шаруашылық егіндер кеселінің және паразиттік нематодтармен (фитогельминт) таралу кіндігін анықтау, фитосанитарлық мониторингісін жүзеге асыру кезіндегі олардың әрекеттеріне жауапкершілікті алудың қызметкерлер тобының басшылығы	Теориялық және практикалық білімдерді қолдана отырып кәсіби проблемаларды шешудегі түрлі, сонымен қатар баламалы нұсқауларды дербес әзірлеу және ұсыну дағдылары	Бүріккіш техникасы мен жабдығын қолдану, еңбек қауіпсіздігі мен оны қорғау білімі
2-2)	Стратегиялық амалдарды қолдана отырып тапсырмалар мен мәселелерді шешу тәсілін анықтау. Қатердің барлығын өлшеп, қалай азайтуды түсінеді	Мақсаттарды қоюда және оларға қол жеткізудегі тәсілдерді таңдауды ғылыми дәлелдеу дағдысы мен білімі. Сала құрылымдарының дамуы мен қызмет жасау стратегиясын және нәтижеге қол жету үшін жауапты болжайды	Бүріккіш техникасы мен жабдығын қолдану, еңбек қауіпсіздігі мен оны қорғау білімі

Өсімдіктерді қорғау және карантин
бойынша қызметтегі кәсіби стандартының
5-қосымшасы

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс

Қазақстан Республикасы мемлекеттік кәсіптер жіктеуіші (МКЖ)
Базалық топ	1221 Герболог
Ауыл шаруашылығы саласының басшылары және мамандары лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамалары (Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2013 жылғы 1 шілдедегі № 17/308 бұйрығымен бекітілген, Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 8 тамызда № 8614 тіркелді)
СБШ біліктілік деңгейі	Санаттар
5	Герболог (Жоғары білім) – санатсыз, ІІ, І
6	Герболог (ЖОО кейінгі білім) – санатсыз, ІІ, І
7	Бас герболог

2-кесте. Гербологтың еңбек шарттарына, біліміне және тәжірибесіне

қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша мүмкін жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйым)		Өсімдіктерді қорғау және карантин саласындағы ауыл шаруашылық ұйымдары, мемлекеттік ұйымдар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		Дала жағдайларындағы жұмыс, пестицидтермен (улы химикаттармен) жұмыс
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары		Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім беру және оқыту деңгейі		Қажетті еңбек тәжірибесі
5	Техникалық және кәсіби (орта буын маманы), орта білімнен кейінгі, практикалық тәжірибе, немесе жоғары білім		Тәжірибесі талап етілмейді, І санат үшін - ІІ санатты фитопатологқа тәжірибесі 2 жылдан кем емес, ІІ санат – санатсыз фитопотологқа тәжірибесі 2 жылдан кем емес
6	Жоғары білім, практикалық тәжірбие		Санатсыз – жұмыс өтіліне талап етілмеуінсіз; ІІ санатқа – санатсыз қызметте 1 жылдан кем емес; І санатқа – ІІ санатта 1 жылдан кем емес
7	Жоғары білім, практикалық тәжірбиесі ЖОО кейінгі білім, практикалық тәжірбиесі		Кәсіби қызмет бағытындағы жұмыс тәжірбиесі 5 жылдан кем емес

3-кесте. Герболог орындайтын, еңбек функцияларын анықтайтын,

КС бірліктерінің тізбесі

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарттың бірлігі)
1	Ауыл шаруашылық дақылдарының арамшөппен ластануын бағалау және фитосанитарлық мониторинг жүргізу; карантинді өнімнің белгіленген талаптарға сәйкестігіне талдау мен сараптама жүргізу
2	Ауыл шаруашылық дақылдарының арамшөппен ластануына жүргізілген фитосанитарлық мониторинг және бағалау нәтижелерін талдау, карантинді өнімдердің халықаралық және отандық стандарттар талаптарына сәйкестігіне талдау және сараптама жүргізу; ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарының ластануы туралы ақпаратты, ауыл шаруашылық дақылдарының (карантинді қоса алғанда) арамшөпке қарсы күрестің басталуы мен аяқталу мерзімі және таралу болжаму туралы ақпаратты ұсыну; биологиялық материалдарды зарарсыздандыру мен жоюды қамтамасыз ету
3	Коллекциялық материалдың есебін жүргізу, оның сақталуын қамтамасыз ету; республикада, облыста, жеке өңірде арамшөптердің (карантинді қоса алғанда) таралуы мен өсуіне болжамдар мен шолулар жасауға қатысу; зерттеудің жаңа тестілері мен әдістеріне бағалау жүргізу

4-кесте. Герболог орындайтын КС бірліктерінің сипаттамасы

Еңбек функцияларының шифры	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер (еңбек іс-әрекеттері)
1	Ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдары, карантинді өнімдері	Мамандырылған дала және зертханалық жабдық	1-1) Ауыл шаруашылық дақылдарының арамшөппен ластануын бағалау және фитосанитарлық мониторинг жүргізу; карантинді өнімнің белгіленген талаптарға сәйкестігіне талдау мен сараптама жүргізу
2	Фитосанитарлық (гербологиялық) объектілер, карантинді өнімдері	Мамандандырылған зертханалық жабдық	2-1) Ауыл шаруашылық дақылдарының арамшөппен ластануына жүргізілген фитосанитарлық мониторинг және бағалау нәтижелерін талдау, карантинді өнімдердің халықаралық және отандық стандарттар талаптарына сәйкестігіне талдау және сараптама жүргізу; ауыл шаруашылық егіндері мен жайылымдарының ластануы туралы ақпаратты, ауыл шаруашылық дақылдарының (карантинді қоса алғанда) арамшөпке қарсы күрестің басталуы мен аяқталу мерзімі және таралу болжаму туралы ақпаратты ұсыну; биологиялық материалдарды зарарсыздандыру мен жоюды қамтамасыз ету
3	Фитосанитарлық (гербологиялық) объектілер, карантинді өнімдері	Мамандандырылған зертханалық және компьютерлік жабдық	3-1) коллекциялық материалдың есебін жүргізу, оның сақталуын қамтамасыз ету; республикада, облыста, жеке өңірде арамшөптердің (карантинді қоса алғанда) таралуы мен өсуіне болжамдар мен шолулар жасауға қатысу; зерттеудің жаңа тестілері мен әдістеріне бағалау жүргізу

5-кесте. СБШ біліктіліктің 5-деңгейлі гербологтың құзыретіне

қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Фитосанитариялық мониторинг және ауылшаруашылық дәнді-дақылдар арам шөптермен толуын бағалау, карантиндік өнімнің халықаралық және отандық стандарт бекіткен талаптарға сәйкестігін талдау және сараптау жүргізуде олардың қызметінің нәтижесіне жауапкершілік қабылдаумен жұмысшылар тобын басқару	Ауылшаруашылық алқаптар мен жайылымдар (карантин объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары және арам шөптері даму көздерін анықтау білігі, олардың Қазақстан Республикасының териториясында даму шекараларын анықтау; фитосанитариялық есеп дағдылары	Ауылшаруашылық алқаптар мен жайылымдар (карантин объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары және арам шөптерімен күресу бойынша қызметін атқаруда фитосанитариялық мониторинг жүргізу әдістерінің білігі; кәсіби (практикалық және теориялық) білім және практикалық тәжірибе (немесе кәсіби саладағы теориялық және практикалық білімнің кең ауқымы). Өсімдіктерді қорғау және карантин саласында білігі, жоғарғы білім
1-2)	Еңбек және оқу қызметтері процестерін дербес басқару және бақылау, проблемаларды талқылау, қорытындыларды уәждеу және ақпараттарды сауатты басқару қабілеті	Теориялық және практикалық білімді қолданумен кәсіби проблемаларды шешуді өзіндік табу және ұсыну сонымен қатар баламалы нұсқалар дағдылары	Бүркеуіш техникасы және құрал-жабдықтарды, қауіпсіздік және еңбек қорғау білігі
2-2)	Жұмыс және оқу барысын дербес бақылау және басқару, мәселелерді талқылау, дәлелдер келтіру, қорытынды шығару және ақпаратты сауатты қолдану қабілеттілігі	Шешудің түрлі амалдарын болдайтын практикалық тапсырмаларды шешу	Еңбек және оқу қызметтері процестерін дербес басқару және бақылау, проблемаларды талқылау, қорытындыларды уәждеу және ақпараттарды сауатты басқару қабілеті

6-кесте. СБШ біліктіліктің 6-деңгейлі гербологтың құзыретіне

қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Фитосанитариялық мониторинг және ауылшаруашылық дәнді-дақылдар арам шөптермен толуын бағалау, карантиндік өнімнің халықаралық және отандық стандарт бекіткен талаптарға сәйкестігін талдау және сараптау жүргізуде олардың қызметінің нәтижесіне жауапкершілік қабылдаумен жұмысшылар тобын басқару	Ауылшаруашылық алқаптар мен жайылымдар (карантин объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары және арам шөптері даму көздерін анықтау білігі, олардың Қазақстан Республикасының териториясында даму шекараларын анықтау; фитосанитариялық есеп дағдылары	Ауылшаруашылық алқаптар мен жайылымдар (карантин объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары және арам шөптерімен күресу бойынша қызметін атқаруда фитосанитариялық мониторинг жүргізу әдістерінің білігі; кәсіби (практикалық және теориялық) білім және практикалық тәжірибе (немесе кәсіби саладағы теориялық және практикалық білімнің кең ауқымы). Өсімдіктерді қорғау және карантин саласында білігі, жоғарғы білім
1-2)	Еңбек және оқу қызметтері процестерін дербес басқару және бақылау, проблемаларды талқылау, қорытындыларды уәждеу және ақпараттарды сауатты басқару қабілеті	Теориялық және практикалық білімді қолданумен кәсіби проблемаларды шешуді өзіндік табу және ұсыну сонымен қатар баламалы нұсқалар дағдылары	Бүркеуіш техникасы және құрал-жабдықтарды, қауіпсіздік және еңбек қорғау білігі
2-1)	Тапсырмалар мен мәселелерді шешу тәсілін анықтау. Қатердің барлығын өлшеп, қалай азайтуды түсінеді	Түрлі әдістерді қолдану, жаңа амалды әзірлеуді талап ететін әдістемелік немесе технологиялық сипаттағы мәселелерді шешу	Персоналдың кәсібі мен біліктілігін арттыруда шешімдерді қаблылдайды. Қорытынды нәтижеге бағытталған жаңа әдістер мен тәсілдерді меңгереді

7-кесте. СБШ біліктіліктің 7-деңгейлі гербологтың құзыретіне

қойылатын талаптар

Міндеттер шифры	Тұлғалық және кәсіптік құзыреттіліктер	Біліктер мен дағдылар	Білімдер
1-1)	Фитосанитариялық мониторинг және ауылшаруашылық дәнді-дақылдар арам шөптермен толуын бағалау, карантиндік өнімнің халықаралық және отандық стандарт бекіткен талаптарға сәйкестігін талдау және сараптау жүргізуде олардың қызметінің нәтижесіне жауапкершілік қабылдаумен жұмысшылар тобын басқару	Ауылшаруашылық алқаптар мен жайылымдар (карантин объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары және арам шөптері даму көздерін анықтау білігі, олардың Қазақстан Республикасының териториясында даму шекараларын анықтау; фитосанитариялық есеп дағдылары	Ауылшаруашылық алқаптар мен жайылымдар (карантин объектілерін қоса алғанда) зиянкестері, аурулары және арам шөптерімен күресу бойынша қызметін атқаруда фитосанитариялық мониторинг жүргізу әдістерінің білігі; кәсіби (практикалық және теориялық) білім және практикалық тәжірибе (немесе кәсіби саладағы теориялық және практикалық білімнің кең ауқымы). Өсімдіктерді қорғау және карантин саласында білігі, жоғарғы білім
1-2)	Еңбек және оқу қызметтері процестерін дербес басқару және бақылау, проблемаларды талқылау, қорытындыларды уәждеу және ақпараттарды сауатты басқару қабілеті	Теориялық және практикалық білімді қолданумен кәсіби проблемаларды шешуді өзіндік табу және ұсыну сонымен қатар баламалы нұсқалар дағдылары	Бүркеуіш техникасы және құрал-жабдықтарды, қауіпсіздік және еңбек қорғау білігі
2-1)	Тапсырмалар мен мәселелерді шешу тәсілін анықтау. Қатердің барлығын өлшеп, қалай азайтуды түсінеді	Түрлі әдістерді қолдану, жаңа амалды әзірлеуді талап ететін әдістемелік немесе технологиялық сипаттағы мәселелерді шешу	Инновациялық амалдарды қолдана отырып тапсырмалар мен проблемаларды, қызметтің стратегиясы, тұжырымдамасын анықтайды.

Өсімдіктерді қорғау және карантин
бойынша қызметтегі кәсіби стандартының
6-қосымшасы

Келісу парағы

Ұйымның атауы

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі

Осы КС тіркелді _____________________________________________________

Кәсіби стандарттар Реестріне енгізілді, тіркеу № ____________________

Хат (хаттама) № ____________________ Күні____________________________

Сноска. Утратил силу приказом Министра сельского хозяйства РК от 20.12.2020 № 393 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с пунктом 3 статьи 138-5 Трудового кодекса Республики Казахстан от 15 мая 2007 года и постановлением Правительства Республики Казахстан от 29 апреля 2013 года № 406 "Об утверждении распределения и Правил использования средств на разработку профессиональных стандартов на 2013 год", ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить профессиональный профессиональный стандарт в деятельности по защите и карантину растений.

2. Департаменту фитосанитарной безопасности (Каджибекова А.Е.), Комитету государственной инспекции в АПК (Хасенов С.С.) принять меры к внедрению профессионального стандарта в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

3. Управлению социальной политики (Лепешко С.С.) обеспечить в установленном законодательством порядке государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан и его официальное опубликование.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на Управление социальной политики (Лепешко С.С.).

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня первого официального опубликования.

Министр

А. Мамытбеков

Согласовано

Министр труда и

социальной защиты населения

Республики Казахстан

___________ Т. Дуйсенова

от 7 апрель 2014 года

Утвержден
приказом Министра
сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 21 января 2014 года № 20/58

Профессиональный стандарт
в деятельности по защите и карантину растений
1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт в деятельности по защите и карантину растений (далее - ПС) предназначен для:

1) регулирования взаимодействия трудовой сферы и сферы профессионального образования;

2) регламентации требований для разработки программ подготовки, повышения квалификации и профессиональной переподготовки;

3) регламентации требований для оценки компетенций работников при аттестации и сертификации персонала;

4) выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности, обновления квалификационных требований, отвечающих современным потребностям рынка труда;

5) решения широкого круга задач в области управления персоналом;

6) разработки образовательных стандартов, учебных планов, модульных учебных программ, а также разработки соответствующих учебно-методических материалов;

7) проведения оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.

2. Основными пользователями ПС являются:

1) выпускники организаций образования, работники;

2) руководители и работники организаций, руководители и специалисты подразделений управления персоналом организаций;

3) специалисты, разрабатывающие образовательные программы;

4) специалисты в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.

3. На основе ПС могут разрабатываться внутренние, корпоративные стандарты организаций на функциональные модели деятельности, должности, повышение квалификации, аттестацию работников, систему стимулирования труда и другие.

4. В настоящем ПС применяются следующие термины и определения:

1) квалификация – степень профессиональной подготовленности работника к выполнению конкретного вида работы;

2) квалификационный уровень/уровень квалификации – уровень требований к квалификации (компетенциям) работника, отражающий сложность, самостоятельность и ответственность выполняемых работ;

3) предмет труда - предмет, на который направлены действия работника с целью создания продукта при помощи определенных средств труда;

4) средства труда - средства, используемые работником для преобразования предмета труда из исходного состояния в продукт;

5) вид трудовой деятельности - составная часть области профессиональной деятельности, сформированная целостным набором трудовых функций и необходимых для их выполнения компетенций;

6) трудовая функция – интегрированный и относительно автономный набор трудовых действий, определяемых бизнес-процессом и предполагающий наличие необходимых компетенций для их выполнения в рамках конкретного вида трудовой деятельности;

7) область профессиональной деятельности - совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;

8) ПС - стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации, компетенций, содержанию, качеству и условиям труда;

9) единица ПС - структурный элемент профессионального стандарта, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;

10) профессия – основной род занятий трудовой деятельности человека, требующий определенных знаний, умений и практических навыков, приобретаемых в результате специальной подготовки и подтверждаемых соответствующими документами об образовании;

11) компетенция – способность работника применять в профессиональной деятельности знания и умения;

12) должность – структурная единица работодателя, на которую возложен круг должностных полномочий и должностных обязанностей;

13) задача - совокупность действий, связанных с реализацией трудовой функции и достижением результата с использованием конкретных предметов и средств труда;

14) отрасль - совокупность предприятий и организаций, для которых характерна общность выпускаемой продукции, технологии производства, основных фондов и профессиональных навыков работающих;

15) отраслевая рамка квалификаций - структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;

16) национальная рамка квалификаций - структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда;

17) функциональная карта - структурированное описание трудовых функций и задач, выполняемых работником определенного вида деятельности в рамках той или иной области профессиональной деятельности.

2. Паспорт ПС

5. Вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности) Государственный классификатор Республики Казахстан 03-2007: 01.61 Вспомогательные виды деятельности в области выращивания сельскохозяйственных культур, 02.10 Лесоводство и прочая лесохозяйственная деятельность, 02.40 Предоставление услуг в области лесного хозяйства (лесоводства и лесозаготовок).

6. Основная цель вида экономической (области профессиональной) деятельности: предотвращение потерь растениеводческой продукции, а также защита растительных ресурсов Республики Казахстан от вредителей, болезней и сорняков (включая карантинные объекты).

ПС устанавливает в области профессиональной деятельности по защите и карантину растений, требования к содержанию, качеству, условиям труда, квалификации и компетенции работников.

7. Виды деятельности, профессии, квалификационные уровни определены в Приложения 1 к настоящему ПС.

Требования стандарта относятся к видам деятельности и следующим профессиям данной области:

агроном по защите растений;

энтомолог;

эндофитопатолог;

герболог.

3. Карточка видов трудовой деятельности (профессий)
Параграф 1. Агроном по защите растений

8. Квалификационный уровень по ОРК – 4-7.

9. Возможные наименования должностей: агроном по защите растений, главный агроном по защите растений

10. Профессия "агроном по защите растений" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: обеспечение проведения фитосанитарного мониторинга, а также комплекса профилактических и истребительских мероприятий по защите сельскохозяйственных растений от вредителей, болезней и сорняков, а также карантинных объектов.

11. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 2 к настоящему ПС.

12. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы агроном по защите растений приведены в таблице 2 Приложения 2 к настоящему ПС.

13. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции, выполняемые агрономом по защите растений, указан в таблице 3 Приложения 2 к профессиональному стандарту.

14. Описание единиц ПС и трудовые действия, выполняемые агрономом по защите растений, приведены в таблице 4 Приложения 2 к настоящему ПС.

15. Требования к компетенции агронома по защите растений указаны в таблице 4, 5, 6, 7, 8 Приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 2. Энтомолог

16. Квалификационный уровень по ОРК – 5-7.

17. Возможные наименования должностей: энтомолог, агроном-энтомолог, главный энтомолог

18. Профессия "энтомолог" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: проведение фитосанитарного мониторинга посевов сельскохозяйственных культур на выявление заселенности их вредителями растений, карантинного анализа и карантинной экспертизы подкарантинной продукции на соответствие установленным требованиям.

19. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 3 к настоящему ПС.

20. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы энтомолога приведены в таблице 2 Приложения 3 к настоящему ПС.

21. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции, выполняемые энтомологом, указаны в таблице 3 Приложения 3 к настоящему ПС.

22. Описание единиц ПС и трудовые действия, выполняемые энтомологом, приведены в таблице 4 Приложения 3 к настоящему ПС.

23. Требования к компетенции энтомолога указаны в таблицах 5, 6, 7 Приложения 3 к настоящему ПС.

Параграф 3. Эндофитопатолог

24. Квалификационный уровень по ОРК – 5-7.

25. Возможные наименования должностей: эндофитопатолог, главный фитопатолог

26. Профессия "эндофитопатолог" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: проведение фитосанитарного мониторинга посевов сельскохозяйственных культур на выявление зараженности их болезнями растений и паразитическими нематодами (фитогельминтами); карантинного анализа и карантинной экспертизы подкарантинной продукции на соответствие установленным требованиям.

27. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 4 к настоящему ПС.

28. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы эндофитопатолога приведены в таблице 2 Приложения 4 к настоящему ПС.

29. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции, выполняемые эндофитопатологом, указаны в таблице 3 Приложения 4 к настоящему ПС.

30. Описание единиц ПС и трудовые действия, выполняемые эндофитопатологом, приведены в таблице 4 Приложения 4 к настоящему ПС.

31. Требования к компетенции эндофитопатолога указаны в таблице 5, 6, 7 Приложения 4 к настоящему ПС.

Параграф 4. Герболог

32. Квалификационный уровень по ОРК – 5-7.

33. Возможные наименования должностей: герболог, главный герболог

34. Профессия "герболог" обязывает субъекта знать и уметь выполнять задачи, связанные с реализацией основной функции: проводит фитосанитарный мониторинг сельскохозяйственных культур на выявление засоренности их сорняками растений, карантинный анализ и карантинную экспертизу подкарантинной продукции на соответствие установленным требованиям.

35. Связь с действующими нормативными документами указана в таблице 1 Приложения 5 к настоящему ПС.

36. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы герболога приведены в таблице 2 Приложения 5 к настоящему ПС.

37. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции, выполняемые гербологом, указаны в таблице 3 Приложения 5 к напстоящему ПС.

38. Описание единиц ПС и трудовые действия, выполняемые гербологом, приведены в таблице 4 Приложения 5 к настоящему ПС.

39. Требования к компетенции герболога указаны в таблице 5 Приложениях 5, 6, 7 к настоящему ПС.

4. Разработчики ПС

40. Разработчиком ПС является Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан.

41. Лист согласования, экспертиза и регистрация ПС приведены в приложении 6 к настоящему ПС.

Приложение 1
к профессиональному стандарту
в деятельности по защите
и карантину растений

Виды деятельности, профессии, квалификационные уровни

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно государственному классификатору занятий Республики Казахстан 01-2005	Квалификационный уровень ОРК
1.	Защита и карантин растений	Агроном по защите растений	Агроном по защите растений	4-7
2.	Защита и карантин растений	Энтомолог Агроном-энтомолог Главный энтомолог	Энтомолог Агроном-энтомолог Главный энтомолог	5-7
3.	Защита и карантин растений	Эндофитопатолог	Эндофитопатолог	5-7
4.	Защита и карантин растений	Герболог	Герболог	5-7

Приложение 2
к профессиональному стандарту
в деятельности по защите
и карантину растений

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	3212 Агроном по защите растений (средней квалификации) 2213 Агроном по защите растений; 1221 Главный агроном по защите растений;
Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей и специалистов сельскохозяйственной отрасли (утверждены приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 1 июля 2013 года № 17/308, зарегистрированы в Министерстве юстиции Республики Казахстан 8 августа 2013 года № 8614)
Квалификационный уровень ОРК	Категории
4	Агроном по защите растений (средней квалификации) - без категории, I, II
5	Агроном по защите растений (высшее образование) - без категории, I, II
6	Агроном по защите растений (послевузовское образование) – без категории, I, II
7	Главный агроном

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

агронома по защите растений

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Сельскохозяйственные организации, государственные организации в области защиты и карантина растений
Вредные и опасные условия труда		Работа в полевых условиях, работа с пестицидами (ядохимикатами)
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Техническое и профессиональное образование повышенного уровня (дополнительная профессиональная подготовка), практический опыт		Без категории - без требований к стажу работы; ІІ категории - не менее 1 года в должности без категории; І категории – не менее 1 года в должности ІІ категории
5	Техническое и профессиональное (специалист среднего звена), послесреднее образование, практический опыт, или высшее образование		Без категории - без требований к стажу работы; ІІ категории - не менее 1 года в должности без категории; І категории – не менее 1 года в должности ІІ категории
6	Высшее образование, практический опыт.		Без категории - без требований к стажу работы; ІІ категории - не менее 1 года в должности без категории; І категории – не менее 1 года в должности ІІ категории
7	Высшее образование, практический опыт. Послевузовское образование, практический опыт		опыт работы по направлению профессиональной деятельности не менее 5 лет

Таблица 3. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции,

выполняемые агрономом по защите растений

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Проведение фитосанитарного мониторинга сельскохозяйственных посевов и угодий на территории хозяйства для определения площади, степени ее заселения (заражения) вредителями, болезнями и сорняками растений, (включая карантинные объекты), определение конкретных методов борьбы с ними; организация работы по борьбе с вредителями, болезнями и сорняками сельскохозяйственных культур (включая карантинные объекты)
2	Разработка планов и графиков проведения фитосанитарных мероприятий по борьбе с вредителями, болезнями и сорняками сельскохозяйственных культур (включая карантинные объекты)
3	Организация химической обработки зернотоков, складов и хранилищ, предпосевной обработки семенного материала пестицидами; определение потребности в пестицидах и материально-технических средствах, специальной одежде, средствах индивидуальной защиты для работы с пестицидами, обеспечение их рационального использования, правильного хранения и учета; обеспечение соблюдения работниками законодательства по охране окружающей среды, правил и норм охраны труда и пожарной безопасности

Таблица 4. Описание единиц ПС, выполняемые агрономом по защите

растений

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Пестициды, сельскохозяйственные посевы и угодья	Специализированное полевое и лабораторное оборудование	1-1) Проведение фитосанитарного мониторинга сельскохозяйственных посевов и угодий на территории хозяйства для определения площади, степени ее заселения (заражения) вредителями, болезнями и сорняками растений, (включая карантинные объекты), определение конкретных методов борьбы с ними
			1-2) Организация работы по борьбе с вредителями, болезнями и сорняками сельскохозяйственных культур (включая карантинные объекты)
2	Бумага, оргтехника, пестициды	Специализированное лабораторное оборудование, компьютер, журналы с данными	2-1) Разработка планов и графиков проведения фитосанитарных мероприятий по борьбе с вредителями
2	Бумага, оргтехника, пестициды		2-2) Разработка планов и графиков проведения фитосанитарных мероприятий болезнями и сорняками сельскохозяйственных культур (включая карантинные объекты)
3	Пестициды	Опрыскивающая техника и оборудование, индивидуальные средства защиты, специализированная одежда	3-1) Организация химической обработки зернотоков, складов и хранилищ, предпосевной обработки семенного материала пестицидами; определение потребности в пестицидах и материально-технических средствах, специальной одежде, средствах индивидуальной защиты для работы с пестицидами, обеспечение их рационального использования, правильного хранения и учета
3	Пестициды		3-2) обеспечение соблюдения работниками законодательства по охране окружающей среды, правил и норм охраны труда и пожарной безопасности

Таблица 5. Требования к компетенциям агронома по защите растений

4-го квалификационного уровня ОРК

Шифр

задачи

Личностные и

профессиональные

компетенции

Умения

и навыки

Знания

1-1)

Знания для осуществления деятельности на основе практического опыта, полученные в процессе профессионального образования и (или) самостоятельно

Умение выявлять очаги распространения вредителей, болезней и сорняков сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты), определять границы их распространения на территории Республики Казахстан

Знание методов проведения фитосанитарного мониторинга для осуществления деятельности по борьбе с вредителями, болезнями и сорняками сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты); профессиональные (практические и теоретические) знания и практический опыт (или широкий диапазон теоретических и практических знаний в профессиональной области).

1-2)

Обладает широким спектром знаний по рабочим процессам, контролю процедур, качества, документации и учета

Применяет широкий ряд практических и познавательных навыков в самостоятельном планировании, выполнении работы и оценке рабочих процессов и результатов работы под руководством в области защиты растений

Знания в области защиты и карантина растений. Высшее образование

Таблица 6. Требования к компетенциям агронома по защите растений

5-го квалификационного уровня ОРК

Шифр

задачи

Личностные и

профессиональные

компетенции

Умения

и навыки

Знания

1-1)

Руководство группой сотрудников с принятием ответственности за результат их действий при осуществлении фитосанитарного мониторинга за развитием и распространением вредителей, болезней и сорняков сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты), а также организации контроля за проведением фитосанитарного мониторинга

1-2)

Способность самостоятельно управлять и контролировать процесс трудовой и учебной деятельности, обсуждать проблемы, аргументировать, делать выводы и грамотно оперировать информацией

Навыки самостоятельно разрабатывать и выдвигать различные, в том числе альтернативные варианты решения профессиональных проблем с применением теоретических и практических знаний

Знание опрыскивающей техники и оборудования. Знания правил техники безопасности и охраны труда

Таблица 7. Требования к компетенциям агронома по защите растений

6-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Анализирует проектирование и оценивает принятие решений в профессиональных ситуациях высокой неопределенности. Определяет способы коммуникаций и согласования точек. Руководство группой сотрудников с принятием ответственности за результат их действий при осуществлении фитосанитарного мониторинга за развитием и распространением вредителей, болезней и сорняков сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты). Организация контроля за проведением фитосанитарного мониторинга	Умение выявлять очаги распространения вредителей, болезней и сорняков сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты), определять границы их распространения на территории Республики Казахстан;	Знание методов проведения фитосанитарного мониторинга для осуществления деятельности по борьбе с вредителями, болезнями и сорняками сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты); профессиональные (практические и теоретические) знания и практический опыт (или широкий диапазон теоретических и практических знаний в профессиональной области).
	Руководство группой сотрудников с принятием ответственности за результат их действий при осуществлении фитосанитарного мониторинга за развитием и распространением вредителей, болезней и сорняков сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты),	Навыки фитосанитарного учета и отчетности	Знания в области защиты и карантина растений. Высшее образование
1-2)	Способность самостоятельно управлять и контролировать процесс трудовой и учебной деятельности, обсуждать проблемы, аргументировать, делать выводы и грамотно оперировать информацией	Навыки самостоятельно разрабатывать и выдвигать различные, в том числе альтернативные варианты решения профессиональных проблем с применением теоретических и практических знаний	Знание опрыскивающей техники и оборудования. Знания правил техники безопасности и охраны труда

Таблица 8. Требования к компетенциям агронома по защите растений

7-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Решение проблем, технологического или методического характера, требующих разработки новых подходов, использования разнообразных методов (в том числе и инновационных).	Коррекция деятельности подразделения или организации	Знания в области защиты и карантина растений. Высшее образование
1-2)	Руководство группой сотрудников с принятием ответственности за результат их действий при осуществлении фитосанитарного мониторинга за развитием и распространением вредителей, болезней и сорняков сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты), а также организации контроля за проведением фитосанитарного мониторинга	Умение выявлять очаги распространения вредителей, болезней и сорняков сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты), определять границы их распространения на территории Республики Казахстан; навыки фитосанитарного учета и отчетности	Знание методов проведения фитосанитарного мониторинга для осуществления деятельности по борьбе с вредителями, болезнями и сорняками сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты); профессиональные (практические и теоретические) знания и практический опыт (или широкий диапазон теоретических и практических знаний в профессиональной области)
2-2)	Способность самостоятельно управлять и контролировать процесс трудовой и учебной деятельности, обсуждать проблемы, аргументировать, делать выводы и грамотно оперировать информацией	Навыки самостоятельно разрабатывать и выдвигать различные, в том числе альтернативные варианты решения профессиональных проблем с применением теоретических и практических знаний	Знание опрыскивающей техники и оборудования. Знания правил техники безопасности и охраны труда

Приложение 3
к профессиональному стандарту
в деятельности по защите
и карантину растений

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	2211 Энтомолог 2213 Агроном-энтомолог 1221 Главный энтомолог
Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей и специалистов сельскохозяйственной отрасли (утверждены приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 1 июля 2013 года № 17/308, зарегистрированы в Министерстве юстиции Республики Казахстан 8 августа 2013 года № 8614)
Квалификационный уровень ОРК	Категории
5	Энтомолог, агроном-энтомолог - без категории, II, I
6	Энтомолог, агроном-энтомолог - без категории, II, I
7	Главный энтомолог

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы энтомолога

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Сельскохозяйственные организации, организации в области защиты и карантина растений
Вредные и опасные условия труда		Работа в полевых условиях, работа с пестицидами (ядохимикатами)
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5	Техническое и профессиональное (специалист среднего звена), послесреднее образование, практический опыт, или высшее образование		Без категории - без требований к стажу работы; ІІ категории- не менее 1 года в должности без категории; І категории – не менее 1 года в должности ІІ категории
6	Высшее образование, практический опыт.		Без категории - без требований к стажу работы; ІІ категории- не менее 1 года в должности без категории; І категории – не менее 1 года в должности ІІ категории
7	Высшее образование, практический опыт. Послевузовское образование, практический опыт		опыт работы по направлению профессиональной деятельности не менее 5 лет

Таблица 3. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции,

выполняемые энтомологом

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Проведение фитосанитарного (энтомологического) мониторинга сельскохозяйственных культур на выявление их заселенности вредителями, лабораторных исследований подкарантинной продукции, принятие материала, поступившего на исследование, обеспечение его хранения до окончания исследования
2	Проведение анализа результатов фитосанитарного мониторинга сельскохозяйственных культур на выявление заселенности их вредителями растений, анализа и экспертизы подкарантинной продукции на соответствие установленным требованиям международных и отечественных стандартов; проведение лабораторных исследований и испытаний; обеспечение обеззараживания и уничтожения биологического материала
3	Ведение учета коллекционного материала, обеспечение их сохранности; обоснование направления новых исследований и разработок, внесение предложений для включения в планы научно-производственных работ; разработка краткосрочного и долгосрочного прогнозов распространения вредителей сельскохозяйственных культур и карантинных объектов

Таблица 4. Описание единиц ПС, выполняемых энтомологом

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Сельскохозяйственные посевы и угодья, подкарантинная продукция	Специализированное полевое и лабораторное оборудование	1-1) Проведение фитосанитарного мониторинга за развитием и распространением вредителей сельскохозяйственных культур, лабораторных исследования подкарантинной продукции
2	Фитосанитарные (энтомологические) объекты, подкарантинная продукция	Специализированное лабораторное оборудование, журнал учета	2-1) Анализ результатов фитосанитарного мониторинга сельскохозяйственных культур на выявление заселенности их вредителями растений, экспертиза и анализ подкарантинной продукции; проведение обследований, лабораторных исследований и испытаний; обеззараживание и уничтожение биологического материала
3	Фитосанитарные (энтомологические) объекты, подкарантинная продукция	Специализированное лабораторное и компьютерное оборудование	3-1) Учет коллекционного материала, обеспечение его сохранности; разработка краткосрочного и долгосрочного прогнозов распространения вредителей сельскохозяйственных культур и карантинных объектов

Таблица 5. Требования к компетенции энтомолога

5-го квалификационного уровня ОРК

Шифр

задачи

Личностные и

профессиональные

компетенции

Умения

и навыки

Знания

1-1)

Руководство группой сотрудников с принятием ответственности за результат их действий при осуществлении фитосанитарного (энтомологического) мониторинга сельскохозяйственных культур на выявление их заселенности вредителями

1-2)

Знание опрыскивающей техники и оборудования. Знания правил техники безопасности и охраны труда

Таблица 6. Требования к компетенции энтомолога

6-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Анализирует проектирование и оценивает принятие решений в профессиональных ситуациях высокой неопределенности. Решение проблем технологического или методического характера, относящихся к определенной области знаний, предполагающих выбор и многообразие способов решения.	Умение выявлять очаги распространения вредителей, болезней и сорняков сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты), определять границы их распространения на территории Республики Казахстан	Знание методов проведения фитосанитарного мониторинга для осуществления деятельности по борьбе с вредителями, болезнями и сорняками сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты); профессиональные (практические и теоретические) знания и практический опыт (или широкий диапазон теоретических и практических знаний в профессиональной области)
1-1)	Руководство группой сотрудников с принятием ответственности за результат их действий при осуществлении фитосанитарного (энтомологического) мониторинга сельскохозяйственных культур на выявление их заселенности вредителями	Навыки фитосанитарного учета и отчетности	Знания в области защиты и карантина растений. Высшее образование
1-2)	Способность самостоятельно управлять и контролировать процесс трудовой и учебной деятельности, обсуждать проблемы, аргументировать, делать выводы и грамотно оперировать информацией	Навыки самостоятельно разрабатывать и выдвигать различные, в том числе альтернативные варианты решения профессиональных проблем с применением теоретических и практических знаний	Знание опрыскивающей техники и оборудования. Знания правил техники безопасности и охраны труда

Таблица 7. Требования к компетенции энтомолога

7-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Руководство группой сотрудников с принятием ответственности за результат их действий при осуществлении фитосанитарного (энтомологического) мониторинга сельскохозяйственных культур на выявление их заселенности вредителями	Умение выявлять очаги распространения вредителей, болезней и сорняков сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты), определять границы их распространения на территории Республики Казахстан; навыки фитосанитарного учета и отчетности	Знание методов проведения фитосанитарного мониторинга для осуществления деятельности по борьбе с вредителями, болезнями и сорняками сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты); профессиональные (практические и теоретические) знания и практический опыт (или широкий диапазон теоретических и практических знаний в профессиональной области). Знания в области защиты и карантина растений. Высшее образование
1-2)	Способность самостоятельно управлять и контролировать процесс трудовой и учебной деятельности, обсуждать проблемы, аргументировать, делать выводы и грамотно оперировать информацией	Навыки самостоятельно разрабатывать и выдвигать различные, в том числе альтернативные варианты решения профессиональных проблем с применением теоретических и практических знаний	Знание опрыскивающей техники и оборудования. Знания правил техники безопасности и охраны труда
2-2)	Способность к творчеству в профессиональной деятельности, инициативе в управлении, принимать ответственность за развитие профессионального знания и за результаты профессиональной деятельности	Умение осуществлять научно-исследовательскую и инновационную деятельность по развитию нового знания и процедур интеграции знаний различных областей, правильно и логично оформлять свои мысли в письменной и устной форме, применять на практике теоретические знания в конкретной области	Знание основных инструментов и оборудования
3-1)	Способность самостоятельно управлять и контролировать процесс трудовой и учебной деятельности в рамках стратегии, политики и целей организации, обсуждать проблемы, аргументировать выводы и грамотно оперировать информацией	Умение корректировать свои действия в соответствии условиями рабочей ситуации	Знания для осуществления деятельности на основе практического опыта по работе в области агрономии, полученные в процессе профессионального образования
3-2)	Несет ответственность за собственное здоровье и безопасность, здоровье и безопасность других	Умение решать стандартные задачи	Знание нормативных и руководящих материалов

Приложение 4
к профессиональному стандарту
в деятельности по защите
и карантину растений

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	2212 Эндофитопатолог 1221 Главный фитопатолог
Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей и специалистов сельскохозяйственной отрасли (утверждены приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 1 июля 2013 года № 17/308, зарегистрированы в Министерстве юстиции Республики Казахстан 8 августа 2013 года № 8614)
Квалификационный уровень ОРК	Категории
5	Эндофитопатолог - без категории, II, I
6	Эндофитопатолог - без категории, II, I
7	Главный фитопатолог

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы

эндофитопатолога

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Сельскохозяйственные организации, государственные организации в области защиты и карантина растений
Вредные и опасные условия труда		Работа в полевых условиях, работа с пестицидами (ядохимикатами)
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5	Техническое и профессиональное (специалист среднего звена), послесреднее образование, практический опыт, или высшее образование		Без категории - без требований к стажу работы; ІІ категории- не менее 1 года в должности без категории; І категории – не менее 1 года в должности ІІ категории
6	Высшее образование, практический опыт.		Без категории - без требований к стажу работы; ІІ категории- не менее 1 года в должности без категории; І категории – не менее 1 года в должности ІІ категории
7	Высшее образование, практический опыт. Послевузовское образование, практический опыт		опыт работы по направлению профессиональной деятельности не менее 5 лет

Таблица 3. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции,

выполняемые эндофитопатологом

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Проведение фитосанитарного мониторинга сельскохозяйственных культур на выявление их зараженности болезнями и паразитическими нематодами (фитогельминтами); лабораторных исследований и анализ подкарантинной продукции на соответствие установленным требованиям
2	Проведение анализа результатов фитосанитарного мониторинга сельскохозяйственных культур на выявление зараженности их болезнями растений и паразитическими нематодами (фитогельминтами); анализа и экспертизы подкарантинной продукции на соответствие установленным требованиям международных и отечественных стандартов; проведение лабораторных исследований и испытаний; ведение учета проведенных лабораторно-диагностических исследований
3	Проведение лабораторных вирусологических исследований в соответствии с возложенными на него обязанностями; обеспечение использования аналитически надежных методов; участие в освоении и внедрении новых методов исследований и оборудования; разработка краткосрочного и долгосрочного прогнозов распространения болезней сельскохозяйственных культур и карантинных объектов

Таблица 4. Описание единиц ПС, выполняемых эндофитопатологом

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Сельскохозяйственные посевы и угодья, подкарантинная продукция	Специализированное полевое и лабораторное оборудование	1-1) Проведение фитосанитарного мониторинга за развитием и распространением болезней и паразитических нематод (фитогельминтов) сельскохозяйственных культур, лабораторных исследования подкарантинной продукции.
2	Фитосанитарные (фитопатологические) объекты, подкарантинная продукция	Специализированное лабораторное оборудование	2-1) Анализ результатов фитосанитарного мониторинга сельскохозяйственных культур на выявление зараженности их болезнями растений и паразитическими нематодами (фитогельминтами); анализа и экспертиза подкарантинной продукции; проведение лабораторных исследований и испытаний; ведение учета проведенных лабораторно-диагностических исследований; обеспечение обеззараживание и уничтожение остатков биологического материала
3	Фитосанитарные (фитопатологические) объекты, подкарантинная продукция	Специализированное лабораторное и компьютерное оборудование	3-1) Проведение лабораторных вирусологических исследований; обеспечение использования аналитически надежных методов; участие в освоении и внедрении новых методов исследований и оборудования; разработка краткосрочного и долгосрочного прогнозов распространения болезней сельскохозяйственных культур и карантинных объектов

Таблица 5. Требования к компетенциям эндофитопатолога

5-го квалификационного уровня

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Самостоятельный поиск информации, необходимый для решения профессиональных задач. Определяет ряд задач и учитывает основные процессы планирования, и трансформации планов в рабочие процессы.	Умение выявлять очаги распространения вредителей, болезней и паразитических нематодов (фитогельминтов) сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты), определять границы их распространения на территории Республики Казахстан.	Знание методов проведения фитосанитарного мониторинга для осуществления деятельности по борьбе с вредителями, болезнями и сорняками сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты); профессиональные (практические и теоретические) знания и практический опыт (или широкий диапазон теоретических и практических знаний в профессиональной области).
1-1)	Руководство группой сотрудников с принятием ответственности за результат их действий при осуществлении фитосанитарного мониторинга сельскохозяйственных культур на выявление их зараженности болезнями и паразитическими нематодами (фитогельминтами)	Навыки фитосанитарного учета и отчетности	Знания в области защиты и карантина растений. Высшее образование
1-2)	Способность самостоятельно управлять и контролировать процесс трудовой и учебной деятельности, обсуждать проблемы, аргументировать, делать выводы и грамотно оперировать информацией	Навыки самостоятельно разрабатывать и выдвигать различные, в том числе альтернативные варианты решения профессиональных проблем с применением теоретических и практических знаний	Знание опрыскивающей техники и оборудования. Знания правил техники безопасности и охраны труда

Таблица 6. Требования к компетенциям эндофитопатолога

6-го квалификационного уровня

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Анализирует проектирование и оценивает принятие решений в профессиональных ситуациях высокой неопределенности. Решение проблем технологического или методического характера, относящихся к определенной области знаний, предполагающих выбор и многообразие способов решения	Умение выявлять очаги распространения вредителей, болезней и паразитических нематодов (фитогельминтов) сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты), определять границы их распространения на территории Республики Казахстан	Знание методов проведения фитосанитарного мониторинга для осуществления деятельности по борьбе с вредителями, болезнями и сорняками сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты); профессиональные (практические и теоретические) знания и практический опыт (или широкий диапазон теоретических и практических знаний в профессиональной области).
1-2)	Руководство группой сотрудников с принятием ответственности за результат их действий при осуществлении фитосанитарного мониторинга сельскохозяйственных культур на выявление их зараженности болезнями и паразитическими нематодами (фитогельминтами)	Навыки фитосанитарного учета и отчетности	Знания в области защиты и карантина растений. Высшее образование
2-2)	Способность самостоятельно управлять и контролировать процесс трудовой и учебной деятельности, обсуждать проблемы, аргументировать, делать выводы и грамотно оперировать информацией	Навыки самостоятельно разрабатывать и выдвигать различные, в том числе альтернативные варианты решения профессиональных проблем с применением теоретических и практических знаний	Знание опрыскивающей техники и оборудования. Знания правил техники безопасности и охраны труда

Таблица 7. Требования к компетенциям эндофитопатолога

7-го квалификационного уровня

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Руководство группой сотрудников с принятием ответственности за результат их действий при осуществлении фитосанитарного мониторинга сельскохозяйственных культур на выявление их зараженности болезнями и паразитическими нематодами (фитогельминтами)	Умение выявлять очаги распространения вредителей, болезней и паразитических нематодов (фитогельминтов) сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты), определять границы их распространения на территории Республики Казахстан, навыки фитосанитарного учета и отчетности	Знание методов проведения фитосанитарного мониторинга для осуществления деятельности по борьбе с вредителями, болезнями и сорняками сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты); профессиональные (практические и теоретические) знания и практический опыт (или широкий диапазон теоретических и практических знаний в профессиональной области). Знания в области защиты и карантина растений. Высшее образование
1-2)	Способность самостоятельно управлять и контролировать процесс трудовой и учебной деятельности, обсуждать проблемы, аргументировать, делать выводы и грамотно оперировать информацией	Навыки самостоятельно разрабатывать и выдвигать различные, в том числе альтернативные варианты решения профессиональных проблем с применением теоретических и практических знаний	Знание опрыскивающей техники и оборудования. Знания правил техники безопасности и охраны труда
2-2)	Определяет способы решения задач и проблем с применением стратегических подходов. Понимает, как измерить, свести к минимуму и управлять рисками.	Умения и навыки научно обосновывать постановку целей и выбор методов и средств их достижения. Предполагает создание стратегии функционирования и развития структур отрасли, организацию условий и ответственность за достижение результата.	Определяет проблему и задачи с применением инновационных подходов, методов построения концепций, стратегий деятельности

Приложение 5
к профессиональному стандарту
в деятельности по защите
и карантину растений

Таблица 1. Связь с действующими нормативными документами

Государственный классификатор занятий Республики Казахстан (ГКЗ)
Базовая группа	2213 Герболог 1221 Главный герболог
Типовые квалификационные характеристики должностей руководителей и специалистов сельскохозяйственной отрасли (утверждены приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 1 июля 2013 года № 17/308, зарегистрированы в Министерстве юстиции Республики Казахстан 8 августа 2013 года № 8614)
Квалификационный уровень ОРК	Категории
5	Герболог (высшее образование) - без категории, II, I
6	Герболог (послевузовское образование) - без категории, II, I
7	Главный герболог

Таблица 2. Требования к условиям труда, образованию и опыту

работы герболога

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Сельскохозяйственные организации, государственные организации в области защиты и карантина растений
Вредные и опасные условия труда		Работа в полевых условиях, работа с пестицидами (ядохимикатами)
Особые условия допуска к работе		В соответствии с законодательством Республики Казахстан
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5	Техническое и профессиональное (специалист среднего звена), послесреднее образование, практический опыт, или высшее образование		Без категории - без требований к стажу работы; ІІ категории- не менее 1 года в должности без категории; І категории – не менее 1 года в должности ІІ категории
6	Высшее образование, практический опыт.		Без категории - без требований к стажу работы; ІІ категории - не менее 1 года в должности без категории; І категории – не менее 1 года в должности ІІ категории
7	Высшее образование, практический опыт. Послевузовское образование, практический опыт		опыт работы по направлению профессиональной деятельности не менее 5 лет

Таблица 3. Перечень единиц ПС, определяющий трудовые функции,

выполняемые гербологом

Шифр трудовой функции	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
1	Проведение фитосанитарного мониторинга и оценки засоренности сельскохозяйственных культур сорняками; лабораторных исследований и анализа подкарантинной продукции на соответствие установленным требованиям
2	Проведение анализа результатов фитосанитарного мониторинга и оценки засоренности сельскохозяйственных культур сорняками, анализа и экспертизы подкарантинной продукции на соответствие установленным требованиям международных и отечественных стандартов; представление информации о засоренности сельскохозяйственных посевов и угодий, о сроках начала, окончания борьбы и прогнозе распространения сорняков (включая карантинные) сельскохозяйственных культур; обеспечение обеззараживание и уничтожение остатков биологического материала
3	Ведение учета коллекционного материала, обеспечение его сохранности; участие в составлении прогнозов и обзоров распространения и развития сорняков (включая карантинные) на территории республики, области, отдельного региона; проведение оценки новых тестов и методов исследования

Таблица 4. Описание единиц ПС, выполняемых гербологом

Шифр трудовой функции	Предметы труда	Средства труда	Задачи (трудовые действия)
1	Сельскохозяйственные посевы, подкарантинная продукция	Специализированное полевое и лабораторное оборудование	1-1) Проводить фитосанитарный мониторинг и оценку засоренности сельскохозяйственных культур сорняками; лабораторные исследования и анализ подкарантинной продукции на соответствие установленным требованиям
2	Фитосанитарные (гербологиические) объекты, подкарантинная продукция	Специализированное лабораторное оборудование	2-1) Анализ результатов фитосанитарного мониторинга и оценки засоренности сельскохозяйственных культур сорняками, анализ и экспертиз подкарантинной продукции на соответствие установленным требованиям; представление информации о засоренности сельскохозяйственных посевов и угодий, о сроках начала, окончания борьбы и прогнозе распространения сорняков (включая карантинные) сельскохозяйственных культур; обеспечение обеззараживание и уничтожение остатков биологического материала
3	Фитосанитарные (гербологиические) объекты, подкарантинная продукция	Специализированное лабораторное и компьютерное оборудование	3-1) Ведение учета коллекционного материала, обеспечение его сохранности; участие в составлении прогнозов и обзоров распространения и развития сорняков (включая карантинные) на территории республики, области, отдельного региона; проведение оценки новых тестов и методов исследования

Таблица 5. Требования к компетенциям герболога

5-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Руководство группой сотрудников с принятием ответственности за результат их действий при осуществлении фитосанитарного мониторинга и оценки засоренности сельскохозяйственных культур сорняками, анализа и экспертизы подкарантинной продукции на соответствие установленным требованиям международных и отечественных стандартов	Умение выявлять очаги распространения вредителей, болезней и сорняков сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты), определять границы их распространения на территории Республики Казахстан; навыки фитосанитарного учета и отчетности	Знание методов проведения фитосанитарного мониторинга для осуществления деятельности по борьбе с вредителями, болезнями и сорняками сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты); профессиональные (практические и теоретические) знания и практический опыт (или широкий диапазон теоретических и практических знаний в профессиональной области). Знания в области защиты и карантина растений. Высшее образование
1-2)	Способность самостоятельно управлять и контролировать процесс трудовой и учебной деятельности, обсуждать проблемы, аргументировать, делать выводы и грамотно оперировать информацией	Навыки самостоятельно разрабатывать и выдвигать различные, в том числе альтернативные варианты решения профессиональных проблем с применением теоретических и практических знаний	Знание опрыскивающей техники и оборудования. Знание правил техники безопасности и охраны труда
2-2)	Самостоятельный поиск информации, необходимый для решения профессиональных задач. Определяет ряд задач и учитывает основные процессы планирования, и трансформации планов в рабочие процессы.	Решение практических задач, предполагающих многообразие способов решения и их выбор.	Способность самостоятельно управлять и контролировать процесс трудовой и учебной деятельности в рамках стратегии, политики и целей организации, обсуждать проблемы, аргументировать выводы и грамотно оперировать информацией.

Таблица 6. Требования к компетенциям герболога

6-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Руководство группой сотрудников с принятием ответственности за результат их действий при осуществлении фитосанитарного мониторинга и оценки засоренности сельскохозяйственных культур сорняками, анализа и экспертизы подкарантинной продукции на соответствие установленным требованиям международных и отечественных стандартов	Умение выявлять очаги распространения вредителей, болезней и сорняков сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты), определять границы их распространения на территории Республики Казахстан; навыки фитосанитарного учета и отчетности	Знание методов проведения фитосанитарного мониторинга для осуществления деятельности по борьбе с вредителями, болезнями и сорняками сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты); профессиональные (практические и теоретические) знания и практический опыт (или широкий диапазон теоретических и практических знаний в профессиональной области). Знания в области защиты и карантина растений. Высшее образование
1-2)	Способность самостоятельно управлять и контролировать процесс трудовой и учебной деятельности, обсуждать проблемы, аргументировать, делать выводы и грамотно оперировать информацией	Навыки самостоятельно разрабатывать и выдвигать различные, в том числе альтернативные варианты решения профессиональных проблем с применением теоретических и практических знаний	Знание опрыскивающей техники и оборудования. Знание правил техники безопасности и охраны труда
2-1)	Понимает риски, характерные для данного вида деятельности, может их контролировать и сводить к минимуму	Решение проблем технологического или методического характера, относящихся к определенной области знаний, предполагающих выбор и многообразие способов решения.	Принимает решения по повышению профессионализма и квалификации персонала. Осваивает новые методы и подходы, ориентированные на конечный результат.

Таблица 7. Требования к компетенциям герболога

7-го квалификационного уровня ОРК

Шифр задачи	Личностные и профессиональные компетенции	Умения и навыки	Знания
1-1)	Руководство группой сотрудников с принятием ответственности за результат их действий при осуществлении фитосанитарного мониторинга и оценки засоренности сельскохозяйственных культур сорняками, анализа и экспертизы подкарантинной продукции на соответствие установленным требованиям международных и отечественных стандартов	Умение выявлять очаги распространения вредителей, болезней и сорняков сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты), определять границы их распространения на территории Республики Казахстан; навыки фитосанитарного учета и отчетности	Знание методов проведения фитосанитарного мониторинга для осуществления деятельности по борьбе с вредителями, болезнями и сорняками сельскохозяйственных посевов и угодий (включая карантинные объекты); профессиональные (практические и теоретические) знания и практический опыт (или широкий диапазон теоретических и практических знаний в профессиональной области). Знания в области защиты и карантина растений. Высшее образование
1-2)	Способность самостоятельно управлять и контролировать процесс трудовой и учебной деятельности, обсуждать проблемы, аргументировать, делать выводы и грамотно оперировать информацией	Навыки самостоятельно разрабатывать и выдвигать различные, в том числе альтернативные варианты решения профессиональных проблем с применением теоретических и практических знаний	Знание опрыскивающей техники и оборудования. Знание правил техники безопасности и охраны труда
2-1)	Определяет способы решения задач и проблем с применением стратегических подходов. Понимает, как измерить, свести к минимуму и управлять рисками.	Умения и навыки научно обосновывать постановку целей и выбор методов и средств их достижения.	Определяет проблему и задачи с применением инновационных подходов, методов построения концепций, стратегий деятельности.

Приложение 6
к профессиональному стандарту
в деятельности по защите
и карантину растений

Лист согласования

Название организации

Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан

Настоящий ПС зарегистрирован ________________________________________

Внесен в Реестр профессиональных стандартов рег. № __________________

Письмо (протокол) № _____________ Дата ______________________________

Өсімдіктерді қорғау және карантин бойынша қызметтегі кәсіби стандартты бекіту туралы

Өсімдіктерді қорғау және карантин
бойынша қызметтегі кәсіби стандарты
1. Жалпы ережелер

2. КС паспорты

3. Еңбек қызмет (кәсіп) түрлерінің карточкасы
1-параграф. Өсімдіктерді қорғау жөніндегі агроном

2-параграф. Энтомолог

3-параграф. Фитопатолог

4-параграф. Герболог

4. КС әзірлеушілері

Об утверждении профессионального стандарта в деятельности по защите и карантину растений

Профессиональный стандарт
в деятельности по защите и карантину растений
1. Общие положения

2. Паспорт ПС

3. Карточка видов трудовой деятельности (профессий)
Параграф 1. Агроном по защите растений

Параграф 2. Энтомолог

Параграф 3. Эндофитопатолог

Параграф 4. Герболог

4. Разработчики ПС

Өсімдіктерді қорғау және карантин бойынша қызметтегі кәсіби стандартты бекіту туралы

Өсімдіктерді қорғау және карантинбойынша қызметтегі кәсіби стандарты1. Жалпы ережелер

2. КС паспорты

3. Еңбек қызмет (кәсіп) түрлерінің карточкасы1-параграф. Өсімдіктерді қорғау жөніндегі агроном

2-параграф. Энтомолог

3-параграф. Фитопатолог

4-параграф. Герболог

4. КС әзірлеушілері

Об утверждении профессионального стандарта в деятельности по защите и карантину растений

Профессиональный стандартв деятельности по защите и карантину растений1. Общие положения

2. Паспорт ПС

3. Карточка видов трудовой деятельности (профессий)Параграф 1. Агроном по защите растений

Параграф 2. Энтомолог

Параграф 3. Эндофитопатолог

Параграф 4. Герболог

4. Разработчики ПС

Өсімдіктерді қорғау және карантин
бойынша қызметтегі кәсіби стандарты
1. Жалпы ережелер

3. Еңбек қызмет (кәсіп) түрлерінің карточкасы
1-параграф. Өсімдіктерді қорғау жөніндегі агроном

Профессиональный стандарт
в деятельности по защите и карантину растений
1. Общие положения

3. Карточка видов трудовой деятельности (профессий)
Параграф 1. Агроном по защите растений