"Ұшу аппараттары өндірісі" кәсіби стандартын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 339 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 9 сәуірде № 10668 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2016 жылғы 30 наурыздағы № 308 бұйрығымен

      Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Инвестициялар және даму министрінің 30.03.2016 № 308 (алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      2007 жылғы 15 мамырдағы Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 138-5-бабының 3-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
      1. Қоса беріліп отырған «Ұшу аппараттары өндірісі» кәсіби стандарты бекітілсін.
      2. Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Индустриялық даму және өнеркәсіптік қауіпсіздік комитеті (А.Қ. Ержанов):
      1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде заңнамада белгіленген тәртіппен мемлекеттік тіркелуін;
      2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесінің мерзімді баспа басылымдарында және «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберілуін;
      3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интранет-порталында орналастырылуын;
      4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Заң департаментіне осы бұйрықтың 2-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтердің ұсынылуын қамтамасыз етсін.
      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму вице-министрі А.П. Рауға жүктелсін.
      4. Осы бұйрық оның алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасы
      Инвестициялар және даму
      министрі                                  Ә. Исекешев

      «КЕЛІСІЛДІ»:
      Қазақстан Республикасы
      Денсаулық және әлеуметтiк
      даму министрі
      ___________ Т. Дүйсенова
      2015 жылғы 6 наурыз

Қазақстан Республикасы     
Инвестициялар және даму министрінің
2014 жылғы 30 желтоқсандағы   
№ 339 бұйрығымен бекітілген   

«Ұшу аппараттары өндірісі» кәсіби стандарты 1. Жалпы ережелер

      1. «Ұшу аппараттары өндірісі» кәсіби стандарты білім беру бағдарламаларын қалыптастыруға, оның ішінде персоналды кәсіпорындарда оқытуға, білім беру мекемелерінің қызметкерлері мен түлектерін сертификаттауға, персоналды басқару саласындағы кең шеңбердегі міндеттерді шешуге арналған.
      2. Осы кәсіби стандартта мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:
      1) ақаулау – техникалық жай-күйі мен одан әрі пайдалануға жарамдылығын анықтау үшін техниканың агрегаттары мен бөлшектеріндегі ақаулықтарды анықтау процесі;
      2) біліктілік – қызметкердің нақты еңбек функцияларын сапалы орындауға дайын болу дәрежесі;
      3) біліктілік деңгейі – еңбек іс-қимылдарының күрделілігі, стандартты болмау, жауапкершілік және дербестік параметрлері бойынша сараланатын жұмыскердің даярлық деңгейі мен құзыретіне қойылатын талаптар жиынтығы;
      4) еңбек функциясы – еңбек процесінің бір немесе бірнеше міндеттерін шешуге бағытталған өзара байланысты іс-қимылдар жинағы;
      5) кәсіби кіші топ – еңбек функцияларының және оларды орындау үшін қажетті құзыреттердің тұтас жинағынан қалыптастырылған кәсіптер жиынтығы;
      6) кәсіби стандарт – кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік, құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;
      7) кәсіби топ – жалпы ықпалдасқан негізі (ұқсас және мақсаттылығы жақын объектілер, технологиялар, оның ішінде еңбек құралдары) бар және оларды орындау үшін еңбек функциялары мен құзыреттерінің ұқсас жинағын болжайтын кәсіби кіші топтар жиынтығы;
      8) кәсіп – арнайы даярлық нәтижесінде алынған және білімі туралы тиісті құжаттармен расталатын белгілі бір білімдерді, біліктерді және практикалық дағдыларды білуді талап ететін адамның еңбек қызметі кәсібінің негізгі түрі;
      9) квалитет – бұйымды (бөлшектерді) дайындау дәлдігінің рұқсат ету мәнін айқындайтын сипаттамасы;
      10) кәсіптер сыныптауышы – атауларын бірыңғайландыруға қол жеткізуге және еңбек нарығының жай-күйі бойынша деректерді статистикалық есепке алуды, салыстыруды және талдауды жүргізу мүмкіндігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін қызметтердің (кәсіптердің) жүйелендірілген тізбесі;
      11) Мемлекеттік оптикалық институт пасталары – болат қорытпаларды (оның ішінде термиялық беріктетілген), түсті металдарды, қатты пластмассалар мен полимерлерді, шыныны (оның ішінде оптикалық), керамикалық материалдар мен олардан жасалған бұйымдарды тегістеу және жылтырлату үшін қолданылатын, хром оксиді (III) негізіндегі тегістеу және жылтырату пасталары;
      12) негізгі топ – шығарылатын өнімнің, өндіріс технологиясының, негізгі қорлардың және жұмыс істейтіндердің кәсіби дағдыларының ортақтығы тән кәсіпорындар мен ұйымдардың жиынтығы;
      13) салалық біліктілік шеңбері – салада танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдалған сипаттамасы;
      14) тесік іздегіш – шаманы анықтауға, оқшаулауға және сандық түрде бағалауға арналған аспап;
      15) ұшу аппараты – атмосферада ұшуға арналған құрылғының (аппараттың) жалпы атауы.
      3. Осы кәсіби стандартта мынадай қысқартулар пайдаланылады:
      1) СБШ – салалық біліктілік шеңбері;
      2) БА – басшылар, мамандар мен басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығы;
      3) БТБА – Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы;
      4) КС – кәсіби стандарт;
      5) МОИ – Мемлекеттік оптикалық институт.

2. КС паспорты

      4. КС атауы: Ұшу аппараттары өндірісі.
      5. КС әзірлеудің мақсаты: кәсіби қызметтің мазмұны мен сапасына, ұшу аппараттары өндірісі саласындағы мамандарға қойылатын біліктілік талаптарын анықтауға қойылатын бірыңғай талаптарды біріздендіру, белгілеу және қолдау.
      6. КС-ның қысқаша сипаттамасы: ұшу аппараттарын өндіру және жаңғырту, түрлі үлгідегі ұшу аппараттарын, сондай-ақ тәжірибелік және эксперименттік бұйымдарды құрастыру, құрастырылған бұйымдар жүйелерінің өзара іс-қимылын кешенді пысықтау және тексеру.
      7. Негізгі топ: авиациялық техника.
      8. Кәсіптер сыныптауышы бойынша кәсіби топ: ұшу аппараттары өндірісі.

3. Кәсіптердің карточкалары

      9. Кәсіптердің тізбесі:
      1) қозғалтқыштарды құрастырушы слесарь, СБШ бойынша 2-4-біліктілік деңгейлері;
      2) ұшу аппараттарын құрастырушы слесарь, СБШ бойынша 2-4-біліктілік деңгейлері;
      3) авиақозғалтқыштарды жөндеу жөніндегі слесарь, СБШ бойынша 2-4-біліктілік деңгейлері;
      4) агрегаттарды жөндеу жөніндегі слесарь, СБШ бойынша 3-4-біліктілік деңгейлері;
      5) ұшу аппараттарын жөндеу жөніндегі слесарь, СБШ бойынша 2-4-біліктілік деңгейлері;
      6) электромеханик, СБШ бойынша 5-біліктілік деңгейі;
      7) техник-технолог, СБШ бойынша 5-біліктілік деңгейі;
      8) инженер, СБШ бойынша 5-біліктілік деңгейі.
      10. Кәсіптердің карточкалары осы КС-ге қосымшада келтіріледі.

«Ұшу аппараттары өндірісі»
кәсіби стандартына қосымша

«Қозғалтқыштарды құрастырушы слесарь» КӘСІБІНІҢ КАРТОЧКАСЫ

Кәсіптің коды

7232

Кәсіптің атауы

Қозғалтқыштарды құрастырушы слесарь

СБШ бойынша біліктілік деңгейі

2-4

БТБА бойынша біліктілік деңгейі

2-7

Кәсіби білім деңгейі

Орта кәсіби білім

Еңбек функциялары

1) Құрастыруға және монтаждауға слесарлық-құрастыру дайындығы.

2) Түрлі күрделілік дәрежесіндегі қозғалтқыштар мен агрегаттарды құрастыру және монтаждау.

3) Стендтер және престерде қозғалтқыштың құрастырылған тораптары мен агрегаттарына сынақтар жүргізу. Қозғалтқыштарға стендтік сынақтар (суықтай жүргізіп жаттықтыру) жүргізу.

Білігі мен дағдылары

СБШ бойынша біліктілік деңгейі: 2 (біліктілік разряды: 2-3)

СБШ бойынша біліктілік деңгейі: 3 (біліктілік разряды: 4-5)

СБШ бойынша біліктілік деңгейі: 4 (біліктілік разряды: 6-7)

1-еңбек функциясы. Құрастыруға және монтаждауға слесарлық-құрастыру дайындығы

1. Қозғалтқыштар мен агрегаттардың қарапайым тораптарын бөлшектеу дағдылары, қозғалтқыштың бөлшектерінен және тораптарынан майларды кетіру білігі.
2. Визуалды қарау кезінде қозғалтқыш бөлшектерінің ақауларын айқындау дағдылары.
3. 8-14 квалитеттер бойынша түрлі күрделілік дәрежесіндегі қозғалтқыш бөлшектеріне слесарлық өңдеу жүргізу білігі.
4. Материалдардың қасиеттерін айқындау үшін анықтаманы пайдалану, материалдар маркаларының шифрін ажырату және олардың қолданылу аясын анықтау білігі.
5. Өлшеу құрал-сайманының көмегімен қозғалтқыштар мен агрегаттардың бөлшектерін өлшеу білігі.
6. Жұмыс жағдайын талдау, ағымдағы және қорытынды бақылау жүргізу, өз қызметін бағалау және түзету білігі.

1. 6-7 квалитеттері бойынша байланыстары бар қозғалтқыштар мен агрегаттардың күрделі тораптарын консервациядан алу және бөлшектеу жүргізу білігі.
2. Бөлшектер мен тораптардың жиынтықтылығын және сапасын анықтау дағдылары.
3. Металдарды термоөңдеу, пісіру және дәнекерлеу дағдылары.
4. Слесарлық және бақылау-өлшеу құрал-сайманын жөнге келтіру және жөндеу дағдылары.

1. Сызбалық-графикалық және технологиялық құжаттаманы оқу, эскиздерді, техникалық суреттер мен бөлшектердің, олардың элементтерінің сызбаларын және тораптарын орындау дағдылары.

Білімі

1. Қозғалтқыштың қарапайым тораптарын бөлшектеу технологиясын және қозғалтқышты бөлшектеуге арналған технологиялық құжаттаманы ресімдеу тәртібін білуі.
2. Майлаудың негізгі түрлері мен оларды жою тәсілдерін білуі.
3. Техникалық өлшемдер және бұрандалар туралы негізгі мәліметтерді білуі.
4. Шектеулер жүйесі туралы жалпы мәліметтерді білуі.
5. Материалдарды слесарлық өңдеудің барлық түрлерінің технологиялық процестерін білуі
6. Коррозияның негізгі түрлерін және металдарды одан қорғау тәсілдерін білуі.

1. Беттерді өңдеу, металдарды термоөңдеу, пісіру және дәнекерлеу параметрлері туралы білуі.
2. Қозғалтқыштың тораптарын бөлшектеуге арналған монтаждау және бөлшектеу стендтерінің құрылымын және пайдалану қағидаларын білуі.
3. Сериялар бойынша қозғалтқыштар мен агрегаттардың бөлшектері мен тораптарының конструкциялық өзгерістерін білуі.

1. Өндірісті механизациялау, автоматтандыру және компьютерлендіру және олардың міндеттері туралы негізгі түсініктерді білуі.
2. Компьютерлік графикалық бағдарламалардың негіздерін білуі.
3. Тораптар мен агрегаттардың бөлшектерінің ақауларын табу әдістерін білуі.
4. Қозғалтқыштың конструкциясында қолданылатын металдардың, қорытпалардың және бейметалл материалдардың механикалық қасиеттері мен маркаларын білуі.

Білігі мен дағдылары

2-еңбек функциясы. Түрлі күрделілік дәрежесіндегі қозғалтқыштар мен агрегаттарды құрастыру және монтаждау

1. Тораптардың бөлшектерін ста-пельге немесе жинайтын құрылғыға бекіту білігі.
2. Құрастыру керек-жарағын және құрал-сайманды пайдалану білігі.
3. Бұрандамалардың, бұрамалар, түйреуіштер, шпонкалар және шлицтер арқылы жалғанатын күрделілігі орташа қозғалтқыштар мен агрегаттардың тораптарын құрастыруды орындау білігі.
4. Қозғалтқыштардың бөлшектері мен тораптарын шплинттеуді, өздігінен бұралып шешілуін, таңбалауды, өшіруді және пломбалауды жүргізу білігі.
5. Қозғалтқыштың бөлшектері мен агрегаттарын бөлшектеу мен жинауға арналған күрделі емес керек-жарақтарды дайындау білігі.

1. 6-7 квалитеттері бойынша қиыстыруды және орнатуды қажет ететін қозғалтқыштар мен агрегаттардың күрделі тораптары мен механизмдерін құрастыруды және реттеуді, оларды техникалық құжаттамаға сәйкес бекітуді орындау білігі.
2. Монтаждалатын бөлшектердің, тораптардың және агрегаттардың тартылуы мен саңылауларын қиыстыруды орындау, орталықтау және нивелирлеу білігі.
3. Қозғалтқыштың күрделі бөлшектері мен тораптарын таңбалау, өшіру және пломбалау білігі.
4. Күрделілігі орташа қозғалтқыштардың бөлшектері мен тораптарын технологияға сәйкес статикалық және динамикалық теңестіруді жүргізу білігі.
5. Дәл өлшеу аспаптарын, құрал-сайманды, мүйізді кілттерді пайдалану білігі.

1. Қозғалтқыштың күрделі бөлшектері мен тораптарын жетілдіру дағдылары.
2. Редукторларды және фрикционды муфталарды құрастыру дағдылары.
3. Турбиналар мен компрессорлар роторларын динамикалық теңгерімдеу арқылы құрастыру білігі.
4. Түрлі күрделілік дәрежесіндегі қозғалтқыштарды және олардың агрегаттарын түпкілікті құрастыру және реттеу білігі.

Білімі

1. Қозғалтқыштар мен агрегаттардың қосылыстарының негізгі түрлерін білуі.
2. Қозғалтқыш агрегаттарының конструкциясы мен қолданылу мақсаты туралы негізгі мәліметтерді білуі.
3. Құрастыруға келіп түсетін бөлшектер мен тораптардың сапасына қойылатын техникалық талаптарды білуі.

1. Қозғалқыштар мен олардың агрегаттарын жинаудың технологиялық реттілігін білуі.
2. Қозғалтқыштың агрегаттары мен жүйелерін монтаждауға, өңдеуге, реттеуге арналған техникалық талаптарды білуі.
3. Монтаждалатын агрегаттар мен жүйелердің өзара іс-қимылы мен жұмыс істеу қағидаттарын білуі.
4. Консервациялайтын және майлайтын материалдарды, қозғалтқыштың металл-керамикалық, графиттелген, тальктелген және резеңке бұйымдарын қолдану қағидаларын білуі

1. Реактивті, турбобұрамалы немесе піспекті қозғалтқыштардың конструкциясы мен жұмыс істеу қағидаттарын білуі.
2. Қозғалтқыштар мен агрегаттардың тораптары мен бөлшектерін техникалық талаптарға сәйкес әртүрлі әдістермен қалпына келтірудің негізгі технологиялық процестерін білуі.
3. Қуатты және тәжірибелік қозғалтқыштардың конструкциясын және құрастыру технологиясының ерекшеліктерін білуі.
4. Өндіріс технологиясына сәйкес түпкілікті құрастырылған қозғалтқышты реттеу қағидаларын білуі.
5. Қозғалтқыштарды құрастыру мен монтаждауға арналған технологиялық құжаттаманы, бұйымдарға арналған паспорттарын, ілеспе карталарды, формулярларды, сертификатталған бұйымдар туралы негізгі мәліметтерді ресімдеу тәртібін білуі.

Білігі мен дағдылары

3-еңбек функциясы. Стендтер және престерде қозғалтқыштың құрастырылған тораптары мен агрегаттарына сынақтар жүргізу. Қозғалтқыштарға стендтік сынақтар (суықтай жүргізіп жаттықтыру) жүргізу


1. Қозғалтқыш агрегаттары қораптарының май арналарын айдауды орындау білігі.
2. Стендтер мен гидравликалық қысым престерінде құрастырылған тораптарға сынақ жүргізу білігі.

1. Қозғалтқыш агрегаттары мен жүйелерін шаюды және саңылаусыздыққа сынауды жүргізу, тесік іздегіштерді пайдалану білігі.
2. Қозғалтқыштың жекелеген бөлшектерін статикалық теңгерімдеу дағдылары.
3. Қозғалтқышты құрастырудан және сынаудан кейін анықталған ақауларды жою дағдылары.
4. Динамометриялық және тонзометриялық құрал-сайманды баламалау дағдылары.
5. Сынау стендтерін баптауды және реттеуді, олардың жұмысындағы ақаулықтарды жоюды орындау білігі.

1. Күрделі керек-жарақтар мен машиналарды пайдалана отырып, қозғалтқыштардың күрделі бөлшектері мен тораптарын теңгерімдеуді орындау білігі.
2. Күштік қондырғыны бұйымда сынау кезінде ақауларды жою және агрегаттарды ауыстыру білігі.
3. Қозғалтқыштарға стендтік сынақтар (суықтай жүргізіп жаттықтыру) жұмыстарын жүргізу білігі.
4. Қозғалтқыштарды сынағаннан кейін реттеу-жетілдіру жұмыстарын орындау білігі.
5. Күрделі автоматика жұмысын тексеруді және қозғалтқыштарды бақылау үшін жинауды орындау білігі.
6. Қозғалтқыштарды техникалық бақылаушыға тапсыру үшін техникалық құжаттаманы ресімдеу дағдылары.

Білімі

1. Қозғалтқыштардың тораптары мен агрегаттарына май айдауға арналған стендтерді және гидравликалық қысым стендтерін пайдалану қағидаларын білуі.

1. Қозғалтқыш тораптарын айдау бойынша стендтердің конструкциясын білуі.
2. Қозғалтқыштың бөлшектері мен тораптарын динамикалық теңгерімдеу үшін стендтерді қолдану қағидаттары мен пайдалану қағидаларын білуі.
3. Қозғалтқыштарды сынау кезінде ақаулардың пайда болу себептерін білуі.
4. Турбина бөлшектерінің, агрегаттар мен тораптардың агрессивті ортада жұмыс істеуінің ерекшеліктерін білуі.
5. Қозғалтқыштар үшін пайдаланылатын жанармайдың маркалары мен қасиеттерін білуі.

1. Арнайы сынақ стендтерін баптау, реттеу және ақаулықтарын жою тәсілдері мен қағидаларын білуі.
2. Газды-турбиналы қозғалтқыштардың агрессивті ортасының қысымымен металл құрылымының өзгерістерін білуі.
3. Қозғалтқыштарды техникалық бақылаушыға тапсыру үшін техникалық құжаттаманы ресімдеу қағидаларын білуі.

Жеке құзыретіне қойылатын талаптар

Командада жұмыс істеу білігі. Зер салуды, өз жұмысының нәтижелері үшін жауапкершілік алу білігі.
Кеңістікке бейімделіп ойлау. Талдамалық ойлау.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланысы

7232
7232
7232

Ұшу аппараттарын құрастырушы слесарь
Авиақозғалтқыштарды жөндеу жөніндегі слесарь
Ұшу аппараттарын жөндеу жөніндегі слесарь

«Ұшу аппаратын құрастырушы слесарь» КӘСІБІНІҢ КАРТОЧКАСЫ

Кәсіптің коды

7232

Кәсіптің атауы

Ұшу аппаратарын құрастырушы слесарь

СБШ бойынша біліктілік деңгейі

2-4

БТБА бойынша біліктілік деңгейі

2-8

Кәсіби білім деңгейі

Орта кәсіби білім

Еңбек функциялары

1) Тораптық және агрегаттық құрастыру.

2) Ұшу аппараттарының тораптары мен агрегаттарын сынау және реттеу.

3) Ұшу аппараттарын түпкілікті құрастыру, реттеу және жетілдіру.

Білігі мен дағдылары

СБШ бойынша біліктілік деңгейі: 2 (біліктілік разряды: 2-3)

СБШ бойынша біліктілік деңгейі: 3 (біліктілік разряды: 4-5)

СБШ бойынша біліктілік деңгейі: 4 (біліктілік разряды: 6-8)

1-еңбек функциясы. Тораптық және агрегаттық құрастыру

1. Ұшу аппараттарының бөлшектері мен тораптарын ашу және консервациядан алу дағдылары.
2. Металды слесарлық өңдеу бойынша негізгі операцияларды орындау білігі: қол арамен кесу, аралау, егеуқұм қағазымен өңдеу, тегіссіздіктері мен кемшіліктерін жою білігі.
3. Құрастыратын құрал-сайманды қолдана отырып, сызбалар мен технологиялар бойынша күрделілігі орташа тораптар мен агрегаттарды құрастыру білігі.
4. Ұшу аппараттарының жекелеген агрегаттарын технологиялық бұрандамаларға бекіте отырып, оларды алдын ала құрастыру дағдылары.
5. Қолжетімді жерлердегі тораптық қосылыстарды стапельдерге және стапельдерден тыс құрастыру және шегелеу дағдылары.
6. Ұшу аппараттарының бөлшектері мен тораптарының орнын қарапайым жүк көтергіш механизмдер арқылы ауыстыру дағдылары.

1. Сыртқы қоршаулар мен түйісетін беттерді 6-10 квалитеттері бойынша жетілдіре отырып, ұшу аппараттарының бөлшектері мен тораптарын құрастыру мен реттеуді жүргізу білігі.
2. Тесіктерді бітеумен және желімді, герметикті, бояуды қолданумен 7-10 квалитеттері бойынша бұрандама және шеге арқылы бекітілетін қосылыстарды орындау білігі.
3. Темір арқан сымды монтаждауды орындау білігі.
4. Дәл аспаптарды пайдаланумен ұшу аппараттарының агрегаттарын нивелирлеу дағдылары.
5. Монтаждалған тораптардың, агрегаттардың және жүйелердің өзара іс-қимылын, олардың жұмыс істеу қабілетін тексеруді жүргізу және анықталған ақауларды жою білігі.
6. Бақылау-өлшеу аспаптарын жұмыста қолдану және баптау білігі.

1. Композициялық материалдар мен ұялы конструкциялардан жасалған ұшу аппараттарының күрделі бөлшектері мен тораптарын түпкілікті өңдеуді орындау білігі.
2. Түйісетін беттерді 6 квалитеті бойынша жетілдіре отырып, ұшу аппараттарының күрделі тораптары мен агрегаттарын түйістіру және нивелирлеу білігі.

Білімі

1. Ұшу аппараттарының қарапайым бөлшектері мен тораптарын құрастыру мен бөлшектеудің технологиялық процестерін білуі.
2. Құрастырылатын тораптар мен агрегаттардың конструкциясы туралы негізгі мәліметтерді білуі.
3. Слесарлық-құрастыру жұмыстарын орындаған кездегі ақаулардың түрлері мен себептерін білуі.
4. Стапельдердің құрылысын, қолданылатын стапельдердің үлгілерін бекіту тәсілі бойынша білу.
5. Қолданылатын қарапайым механикаландырылған жабдықтың, жарақтың, керек-жарақтардың, слесарлық және өлшеу құрал-саймандарының, жүк көтергіш механизмдердің қолданылу мақсаттарын және пайдалану қағидаларын білуі.
6. Жағармайлар мен жұмыстық сұйықтықтардың атауларын білуі.

1. Агрегаттар мен жүйелерді монтаждауға, жұмыс істетуге, реттеуге арналған техникалық талаптарды білуі.
2. Термоөңдеу және дәнекерлеу қағидалары мен түрлерін білуі.
3. Негізгі жиналатын агрегаттар мен бөлшектерді жөндеу технологияларын білуі.
4. Саңылаусыздау схемаларын, шектеулер мен орнату жүйелерін білуі.

1. Ұшу аппараттарының күрделі жүйелерінің конструкциясын білуі.
2. Дәнекерлеу және термикалық жұмыстардың технологияларын білуі.
3. Нивелирді, теодолитті, квадрантты, оптикалық бұрыш өлшегішті пайдалану қағидаларын білуі.

Білігі мен дағдылары

2-еңбек функциясы. Ұшу аппараттарының тораптары мен агрегаттарын сынау және реттеу (Бұл еңбек функциясын орындау жұмысшының СБШ бойынша 3-4-деңгейдегі біліктілігінің болуын талап етеді)



1. Авиациялық бұйымдарды саңылаусыздыққа сынауды жүргізу білігі.
2. Сынақ жүргізу стендтері мен аспаптарын басқару дағдылары.

1. Сынақ жүргізу стендтерінде бұру рульдерін, биіктікті, элерондарды теңгерімдеуді жүргізу білігі.
2. Иммитациялайтын агрегаттары бар сынақ жүргізу стендтерінде ұшу аппараттарының басқару жүйелерін реттеу дағдылары.
3. Сынақ жүргізу стендтері мен аспаптарын басқаруды, оларды баптауды және сынауды жүргізу білігі.
4. Автоматтар мен бақылау-жазу аппаратурасының жұмысын бақылауды орындау білігі.
5. Ауа және май қысымымен құбырларға сынақ жүргізу білігі.

Білімі


1. Сынауға арналған жерүсті стендтері мен қондырғыларын пайдалану қағидаларын білуі.
2. Авиациялық жүйелерді сынауға арналған техникалық талаптарды білуі.
3. Сынау аппаратурасы мен тесік іздегішті қолдана отырып, ұшу аппараттары агрегаттарын саңылаусыздыққа сынауды жүргізу технологияларын білуі.

1. Иммитациялайтын агрегаттары бар сынақ жүргізу стендтерінде ұшу аппараттарының басқару жүйелерін реттеу қағидаларын білуі.
2. Түрлі жүйелерді кешенді сынауға арналған қондырғылар мен стендтердің жұмыс істеу қағидаты мен баптау тәсілдерін білуі.

Білігі мен дағдылары

3-еңбек функциясы. Ұшу аппаратын түпкілікті құрастыру, реттеу және жетілдіру (Бұл еңбек функциясын орындау жұмысшының СБШ бойынша 3-4-деңгейдегі біліктілігінің болуын талап етеді)



1. Аса жеңіл ұшу аппараттарын түпкілікті құрастыруды, реттеуді және жетілдіруді орындау білігі.
2. Белгіленген мөлшерлерін реттей отырып, ұшу аппараттарының агрегаттары мен тораптарын монтаждау білігі.
3. Желдету және басқа да жүйелерді реттей отырып, жеңіл ұшақтар мен тікұшақтардың интерьерлерін құрастыру дағдылары.
4. Катапультталатын орындықтардың, қақпақтардың, люктердің релесін монтаждау дағдылары.
5. Күрделі жалпы құрастыру және монтаждау схемаларын оқу дағдылары.

1. Жеңіл ұшу аппараттарын, орташа үлгідегі ұшу аппараттарын, ауыр ұшу аппараттарын, сондай-ақ ұшатын зертханалар түріндегі тәжірибелік, эксперименттік бірегей ұшу аппараттарын және аэроғарыштық объектілерді түпкілікті құрастыруды, нивелирлеуді және жетілдіруді орындау білігі.
2. Дәл аспаптарды пайдалана отырып, ұшу аппараттарының агрегаттарын нивелирлеу дағдылары, нивелир, теодолит, квадрант, оптикалық бұрыш өлшегішті пайдалану, нивелирлеу схемалары бойынша жұмыс істеу дағдылары.
3. Жүйелерінің қажетті өзара іс-қимылы есептемелерін орындай отырып, құрастырылған күрделі авиациялық бұйымды баптауды, кешенді жұмыс істетуді және тексеруді орындау, техникалық талаптардан ауытқуын жоя отырып, авиациялық жүйелерді пысықтау білігі.
4. Күрделі ілеспе құжаттарды ресімдеу дағдылары.

Білімі


1. Ұшу аппараттарының күрделі жүйелерінің конструкциясын білуі.
2. Монтаждалатын агрегаттар мен жүйелердің өзара іс-қимылы мен жұмыс істеу қағидаттарын білуі.

1. Құрастырылатын ұшу аппараттарының конструкциялық ерекшеліктерін, олардың жүйелерінің қағидаттық схемаларын, жетілдірудің технологиялық ерекшеліктерін білуі.
2. Негізгі жүйелерді құрастыру технологияларын, авиациялық бұйымның күрделі тораптары мен агрегаттарын орнату, түйістіру және бекіту технологияларын білуі.
3. Ұшу аппаратын монтаждау, түпкілікті құрастыру, жұмыс істету және реттеуге арналған техникалық талаптарды білуі.
4. Пневматика, гидравлика, аэродинамика негіздерін білуі.
5. Криогендік техника жөніндегі негізгі мәліметтерді білуі.
6. Графикалық компьютерлік бағдарламалар туралы негізгі мәліметтерді білуі.
7. Бұйымдарға қойылатын сертификаттық талаптарды білуі.
8. Күрделі ілеспе құжаттарды ресімдеу тәртібін білуі.

Жеке құзыретіне қойылатын талаптар

Орындаушылық, дербестік, жауапкершілік.
Кеңістікке бейімделіп ойлау және бейнелі есте сақтау қабілеті.
Техникалық бағытқа бейім сана.
Командада жұмыс істей білу.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланыс

7232
7232
7232

Ұшу аппараттарын жөндеу жөніндегі слесарь
Қозғалтқыштарды құрастырушы слесарь
Авиациялық аспаптарды құрастырушы слесарь

«Авиақозғалтқыштарды жөндеу жөніндегі слесарь» КӘСІБІНІҢ КАРТОЧКАСЫ

Кәсіп коды

7232

Кәсіп атауы

Авиақозғалтқышттарды жөндеу жөніндегі слесарь

СБШ бойынша біліктілік деңгейі

2-4

БТБА бойынша біліктілік деңгейі

2-7

Кәсіби білім деңгейі

Орта кәсіби білімі

Еңбек функциялары

1) Авиақозғалтқышты демонтаждау, бөлшектеу және ақаулау.

2) Авиақозғалтқыш бөлшектерін жөндеу.

3) Тиісті параметрлерді тексере және реттей отырып, қондырғыларда авиақозғалтқыштың жөнделген тораптарын құрастыру және сынау.

Білігі мен дағдылары

СБШ бойынша біліктілік деңгейі: 2 (біліктілік разряды: 2-3)

СБШ бойынша біліктілік деңгейі: 3 (біліктілік разряды: 4-5)

СБШ бойынша біліктілік деңгейі: 4 (біліктілік разряды: 6-7)

1-еңбек функциясы. Авиақозғалтқышты демонтаждау, бөлшектеу және ақаулау

1. Орташа күрделілік дәрежесіндегі авиақозғалтқышты демонтаждау және бөлшектеу дағдылары.
2. Авиақозғалтқыштың ақауларын визуалды табу білігі.
3. Авиақозғалтқышты қайта іске қосу және ластанудан, шаңнан, аққан май мен басқа да сұйықтықтардың іздерінен тазалау дағдылары.
4. Авиақозғалтқыштың бөлшектерін түрлі әдістермен тазалау және жууды, тоттан тазалауды орындау білігі.

1. Күрделі авиақозғалтқыштарды бөлшектеу және ажырату дағдылары.
2. Авиақозғалтқыш бөлшектерінің техникалық тұрғыдан жұмысқа жарамдылығын тексеру білігі.
3. Барлық бақылау әдістері мен құралдарын пайдалана отырып, жөнделуге тиіс авиақозғалтқыш бөлшектері мен тораптарының сапасын айқындау дағдылары.

1. Авиақозғалтқыштың ақаулықтарына және істен шығуларына талдай жүргізу білігі.
2. Ілеспе техникалық құжаттаманы ресімдеу дағдылары.

Білімі

1. Авиақозғалтқышты бөлшектеу кезінде қойылатын негізгі талаптарды білуі.
2. Авиақозғалтқыш бөлшектерін тазалау мен майсыздандырудың түрлі әдістері мен технологияларын білуі.

1. Авиақозғалтқышты пайдаланудың техникалық талаптарын білуі.
2. Авиақозғалтқыш бөлшектерін ақаулаудың түрлі әдістері мен негізгі қағидаларын білуі.
3. Ақаулықтарды іздеу кезектілігін білуі.
4. Авиақозғалтқыш бөлшектеріне тән ақауларды білуі.
5. Бұзбай бақылаудың негізгі әдіс-терін білуі.

1. Авиақозғалтқыштың істен шығуын және ақаулықтарын зерттеу мен талдаудың негізгі қағидаларын білуі.
2. Жөндеуге арналған ілеспе техникалық құжаттаманы ресімдеу қағидаларын білуі.

Білігі мен дағдылары

2-еңбек функциясы. Авиақозғалтқыш бөлшектерін жөндеу

1. Орташа күрделілік дәрежесіндегі авиақозғалтқыш бөлшектерін, тораптарын және механизмдерін жөндеуді орындау дағдылары.
2. 11-14 квалитеттері бойынша слесарлық жұмыстарды орындау білігі.
3. Мынадай жөндеу-слесарлық жұмыстарды орындау дағдылары:
- ұңғымен тесіктерді ашу, штифтер пен түйреуіштерді орнату, жазық беттерді тегістеп келтіру;
- авиақозғалтқыштың күрделі емес бөлшектерін бұрандамалармен және бұрамалармен бір-бірімен жалғау;
- тігістерді өңдеу және жөндейтін бөлшектерді дәнекерлеуге дайындау;
- бұрғымен және бұрғылайтын станоктарда тесікті бұрғылау;
- бұранда салу.
4. Авиақозғалтқыш бөлшектерін пломбалауды және таңбалауды орындау, қарапайым механизмдерді қолдана отырып, оларды тасымалдау білігі.
5. Қарапайым схемалар мен эскиздерді оқу білігі.

1. Жөндеу технологиясына сәйкес күрделі конструкциялы авиақозғалтқыш бөлшектерін, механизмдерінің тораптарын жөндеуді орындау дағдылары.
2. 6-10 квалитеттері бойынша күрделі слесарлық жұмыстарды орындау білігі.
3. Салмағы бойынша іріктей отырып, турбина роторының қалақтарын ауыстыру білігі.
4. Талап етілетін рұқсаттарға сәйкес авиақозғалтқыштың күрделі бөлшектері мен тораптарын қиыстырып келтіру дағдылары.
5. Тегершікті жұптардың ілінісуін іріктеуді және реттеуді жүргізу білігі.
6. Авиақозғалтқыш бөлшектерін арнайы кесетін құрал-сайманмен, абразивті тастармен, егеуқұм ұнтағымен, МОИ пастасымен өңдеу дағдылары.
7. Төлкелерді ауыстыру және ажырату білігі.
8. Авиақозғалтқыштағы агрегаттарды ауыстыру білігі.
9. Авиақозғалтқыш бөлшектерінің тікелей бетіндегі кедір-бұдырлық өлшемдерді айқындау дағдылары.
10. Слесарлық және дәл бақылау-өлшеу құрал-саймандарын баптау дағдылары.
11. Түрлі күрделілік дәрежесіндегі сызбаларды оқу білігі.
12. Күрделі көтеру-тасымалдау механизмдерін пайдалану білігі.

1. Слесарлық және жетілдіру жұмыстарын 4-5-квалитеттерін қамтамасыз ете отырып орындау білігі.
2. Тексеру құрал-саймандары мен аспаптарын қолдана отырып, бірнеше жазықтықтардағы күрделі бөлшектер мен тораптарды тексеру және өлшеу білігі.
3. Турбина роторларын және компрессорды динамикалық теңестіру білігі.
4. Сызбаларды оқу және өңдеуге немесе қиыстырып келтіруге қажет орынды қалдыра отырып, олар бойынша авиақозғалтқыш бөлшектерін жасау, авиақозғалтқыштардың бөлшектерінің, қолданылатын құрал-саймандар мен керек-жарақтардың эскиздерін жасау білігі.
5. Бірінші сериялардағы авиа-қозғалтқыштардың және жаңа конструкциялардың күрделі тораптарын, күрделі геометрикалық нысандағы прецизионды бөлшектер мен механизмдерді, криогендік жүйелері бар арнайы авиациялық қозғалтқыштарды немесе газ түріндегі отынды пайдаланатын арнайы авиациялық қозғалтқыштарды жөндеу дағдылары.

Білімі

1. Жөнделетін авиақозғалтқыш бөлшектерінің жұмыс істеу талаптарын білуі.
2. Шектеулер мен орнату, беттерді өңдеу өлшемдері жүйесін білуі.
3. Орташа күрделілік дәрежесіндегі авиақозғалтқыш бөлшектерін жөндеу технологияларын білуі.
4. Сызбаларды оқу қағидаларын білуі.
5. Слесарлық жұмыстардың технологиялық операцияларын, авиақозғалтқыш бөлшектері мен тораптарын слесарлық өңдеу және жөндеу тәсілдері мен әдістерін білуі.
6. Жөндеу кезінде қолданылатын металдардың, қоспалардың және металл емес материалдардың физикалық қасиеттері, тоттану түрлері мен металдарды одан қорғау әдістері туралы негізгі мәліметтерді білуі.
7. Негізгі слесарлық және бақылау-өлшеу құрал-саймандарының қолданылу мақсатын және оларды пайдалану қағидаларын, қолданылатын құрал-сайман мен жабдықтың ақаулықтарын жою тәртібін білуі.
8. Абразивті материалдардың, пасталардың маркалары мен қасиеттерін; төсеме түрлерін, олардың қолданылу мақсатын; төсеу үшін қолданылатын материалдардың қасиеттерін білуі.
9. Авиақозғалтқыш бөлшектерін консервациялау технологияларын білуі.
10. Авиақозғалтқыш тораптары мен бөлшектерін тасымалдау қағидаларын білуі.

1. Жөнделетін авиақозғалтқыштың конструкциясы мен жұмыс істеу қағидаты, негізгі бөлшектері мен тораптарының температуралық және динамикалық жүктемелері туралы негізгі ұғымдарды білуі.
2. Авиақозғалтқыштың бөлшектері мен тораптарындағы қайталанатын ақауларды жою әдістерін білуі.
3. Авиақозғалтқыш бөлшектерінің және тораптарының серия бойынша және серия ішіндегі конструкциялық өзгерістерін білуі.
4. Тегершікті жұптарды іріктеу қағидаларын білуі.
5. Қолданылатын дәл слесарлық, құрастыру, бақылау-өлшеу құрал-саймандарының конструкциясын білуі.
6. Материалдарды дәнекерлеу және пісіру, пісіру жіктерінің ақаулары және оларды айқындау тәсілдері, авиақозғалтқыштың пісірілетін бөлшектеріне қарай қолданылатын пісіру түрлері туралы негізгі мәліметтерді білуі.
7. Бөлшектерді тегістеуге және жылтыратуға арналған техникалық талаптарды білуі.
8. Жөндеуден өткен авиақозғалтқыш бөлшектері мен тораптарының сапалық жай-күйін бағалау әдістерін білуі.
9. Жөндеу учаскесінде қолданылатын қағидаттық және монтаждау схемаларын, қондырғылар мен керек-жарақтар конструкциясын білуі.
10. Жөнделетін тораптардың, агрегаттардың және бөлшектердің күрделі сызбаларын оқу қағидаларын, графикалық және сызбалық компьютерлік бағдарламалар туралы негізгі ұғымдарды білуі.
11. Авиақозғалтқыш бөлшектерінің тозуы және тозуын азайту әдістері бойынша негізгі мәліметтерді білуі.

1. Авиақозғалтқыштың күрделі бөлшектері мен тораптарын жөндеу технологияларын, оларды жөндеу сапасын бақылау тәсілдері мен құралдарын білуі.
2. Авиақозғалтқыштардың жаңа серияларының конструкциясын және оларды жөндеудің технологиялық ерекшеліктерін білуі.
3. Зертханалық өлшеу құрал-саймандарын және жабдықты пайдалану қағидаларын; дәл бақылау-өлшеу құрал-сайманын (миниметр, пассаметр, микроскоп, оптикалық бұрыш өлшегіш, щуп) және зертханалық жабдықты баптау қағидаларын  білуі.
4. Тексеру құрал-саймандары мен аспаптарын қолдана отырып, күрделі бөлшектер мен тораптарды бірнеше жазықтықта тексеру және өлшеу тәсілдерін білуі.
5. Авиақозғалтқыштардың тораптарын жөндеу бойынша күрделі жұмыстарды орындаумен байланысты есептемелер қағидаларын білуі.
6. Гальваникалық жабындардың негізгі технологиялық процестерін білуі.
7. Жөнделген авиақозғалтқышты сынауға берген кезде, техникалық құжаттаманы ресімдеу тәртібін білуі.

Білігі мен дағдылары

3-еңбек функциясы. Тиісті параметрлерді тексере және реттей отырып, қондырғыларда авиақозғалтқыштың жөнделген тораптарын құрастыру және сынау (Бұл еңбек функциясын орындау жұмысшының СБШ бойынша 3-4-деңгейдегі біліктілігінің болуын талап етеді)


1. Мынадай авиақозғалтқыштың жөнделген орташа күрделіліктегі тораптарын сынау дағдылары:
- құбыр қысымымен гидросынақ жүргізу;
- арналарды айдау және авиақозғалтқыш жетектерінің қорабына гидросынақ жүргізу және т.б.

1. Авиақозғалтқыштардың күрделі бөлшектері мен тораптарына сынақ жүргізу дағдылары.
2. Сынақ жүргізу стендтеріндегі мынадай жұмыс істеу дағдылары: техникалық талаптарға сәйкестігін айқындау немесе қозғалтқышта болып жатқан процестерді тәжірибелік зерделеу үшін авиациялық қозғалтқыштардың, олардың жүйелерінің, тораптарының және агрегаттарының сипаттамалары мен қасиеттерін айқындау.
3. Авиақозғалтқыштардың мынадай түрлі параметрлерін: қысымын, айналымдарын, температурасын, виброжүктемелерін, сұйықтықтың шығысын және т.б. тексеруді және реттеуді орындау білігі.
4. Авиақозғалтқыштардың бөлшектері мен тораптарына сынақ жүргізудің ұтымды тәртібі мен әдістерін таңдау білігі.
5. Авиақозғалтқыштың бөлшектері мен тораптарын жасау, жөндеу, реттеу және сынау үшін пайдаланылатын күрделі керек-жарақтар мен стендтерге қызмет көрсетуді, оларды баптауды, реттеуді және жөндеуді орындау білігі.

Білімі


1. Авиақозғалтқыштардың тораптарын сынауға арналған стендтердің схемалары мен конструкцияларын және оларда жұмыс істеу қағидаларын білуі.
2. Авиақозғалтқыштардың сыналатын бөлшектері мен тораптарының температуралық және динамикалық жүктемелерін білуі.

1. Дәл сынау стендтерін баптау қағидалары мен жөндеу әдістері.
2. Авиақозғалтқыштардың бөлшектері мен тораптарының төмен немесе жоғары температура жағдайында жұмыс істеу ерекшеліктерін, авиақозғалтқыштардың түрлі жұмыс істеу параметрлері жұмыс сұйықтықтары мен жағармайлардың қасиеттеріне әсерін білуі.
3. Авиақозғалтқыштарды сынақтан кейін пысықтау әдістерін білуі.
4. Авиақозғалтқыштарға арналған ілеспе техникалық құжаттаманы ресімдеу қағидаларын, сертификатталған бұйымдарға қойылатын талаптарды білуі.

Жеке құзыретіне қойылатын талаптар

Көз өлшемінің (сызықты және көлемді) жақсы болуы, мұқияттылық пен ұқыптылық. Талдау жасай білу қабілеті. Командада жұмыс істеу.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланысы

7232
7232

Агрегаттарды жөндеу жөніндегі слесарь
Ұшу аппараттарын жөндеу жөніндегі слесарь

«Агрегаттарды жөндеу жөніндегі слесарь» КӘСІБІНІҢ КАРТОЧКАСЫ

Кәсіп коды

7232

Кәсіп атауы

Агрегаттарды жөндеу жөніндегі слесарь

СБШ бойынша біліктілік деңгейі

3-4

БТБА бойынша біліктілік деңгейі

3-8

Кәсіби білім деңгейі

Орта кәсіби білім

Еңбек функциялары

1) Агрегатты демонтаждау, бөлшектеу және ақаулау.

2) Агрегаттарды жөндеу.

3) Стендтерде құрастыру және сынақ жүргізу.

Білігі мен дағдылары

СБШ бойынша біліктілік деңгейі: 3 (біліктілік разряды: 3-5)

СБШ бойынша біліктілік деңгейі: 4 (біліктілік разряды: 6-8)

1-еңбек функциясы. Агрегатты демонтаждау, бөлшектеу және ақаулау

1. Агрегаттың бөлшектерін консервациядан алу, тазалау және шаю дағдылары.
2. Түрлі күрделілік дәрежесіндегі агрегаттарды демонтаждау және бөлшектеу дағдылары.
3. Агрегаттардың ақауларын (жарық, тозу, қызып кету, тот басу және т.б.) табу білігі.

1. Жоғары күрделіліктегі агрегаттарды демонтаждау дағдылары.
2. Бөлшектердің тозуын анықтау, деформацияны бағалау, саңылаулар мен созылу көлемін анықтау, тоттан зақымдану тереңдігін өлшеу, беттің кедір-бұдырлығын бағалау және т.б. мақсатында техникалық өлшемдер жүргізу білігі.
3. Бөлшектің жай-күйін әділ бағалау және оны жөндеудің техникалық тұрғыдан дұрыс және үнемді әдісін белгілеу немесе бөлшекті жарамсыз деп тану білігі.
4. Ілеспе техникалық құжаттаманы (өлшеу карталары, ақаулау ведомосі және т.б.) ресімдеу білігі.

Білімі

1. Агрегаттарды тазалаудың түрлі әдістерін білуі.
2. Түрлі өлшеу аспаптары мен құрал-саймандарды (механикалық, оптикалық, пневматикалық, электрлік) пайдалану қағидаларын білуі.
3. Ілеспе техникалық құжаттаманы ресімдеу қағидаларын білуі.

1. Ақауларды анықтау және жою әдістерін білуі.

Білігі мен дағдылары

2-еңбек функциясы. Агрегаттарды жөндеу

1. Қарапайым агрегаттар мен орташа күрделілік дәрежесіндегі агрегаттарды технологияға сәйкес жөндеу дағдылары.
2. 6-10 квалитеттері бойынша слесарлық жұмыстарды орындау білігі.
3. Талап етілетін дәлдікті қамтамасыз ете отырып, бөлшектерді орындары бойынша жетілдіру және келтіру білігі.
4. Агрегаттар бөлшектерінің жазықтықтарын 2-3 жолдарға дейін интерференциялық әдіспен жетілдіру және бақылау дағдылары.
5. Күрделі сызбалар мен функциялық схемаларды оқу дағдылары.

1. Күрделі агрегаттарды, жоғары күрделіліктегі агрегаттарды және күрделі эксперименттік агрегаттарды жұмыстарды орындау технологиясына және техникалық талаптарға сәйкес жөндеу дағдылары.
2. 4-5 квалитеттерін қамтамасыз ете отырып, слесарлық және жетілдіру жұмыстарын орындау білігі.
3. Талап етілетін саңылауларды қамтамасыз ете отырып, іріктемелі таңдау әдісімен жетілдіру арқылы тығын жұптарын жөндеу дағдылары.
4. Агрегаттар бөлшектерінің жазықтықтарын 1-2 жолдарға дейін интерференциялық әдіспен жетілдіру және бақылау дағдылары.
5. Агрегаттар бөлшектерінің, пайдаланылатын құрал-саймандар мен құралдардың эскиздерін жасау білігі.

Білімі

1. Жөнделетін агрегаттардың конструкциясы және жұмыс істеу қағидатын білуі.
2. Жөнделетін агрегаттар орнатылатын ұшу аппараттарының конструкциясы туралы негізгі мәліметтерді білуі.
3. Агрегаттың бөлшектері мен тораптарын жөндеу технологиясын білуі.
4. Слесарлық істі орындалатын жұмыс көлемінде білуі.
5. Агрегаттардың өзіне тән ақауларын және оларды жою әдістерін білуі.
6. Рұқсаттар мен орнату жүйелерін білуі.
7. Қолданылатын бақылау-өлшеу құрал-сайманын пайдалану қағидаларын, оның құрылысы мен жұмыс істеу қағидатын білуі.
8. Агрегаттың бөлшектерін таңбалау және таңба басу тәртібін білуі.
9. Күрделі сызбаларды, кинематикалық және функциялық схемаларды оқу қағидаларын білуі.
10. Тоттанудан қорғау тәсілдерін білуі.
11. Түрлі материалдарды өңдеу тәсілдеріндегі айырмашылықтарды білуі.

1. Ұшу аппараттары мен олардың жөнделетін агрегаттарының конструкциясын білуі.
2. Жоғары күрделіліктегі агрегаттар мен автоматты құрылғысы бар күрделі агрегаттарды жөндеу технологиясын білуі.
3. Агрегат бөлшектерінің тозуы бойынша және үйкелетін беттердің тозуын азайту тәсілдері туралы негізгі мәліметтерді білуі.
4. Бөлшектер мен агрегаттардың сериялар бойынша және серия ішіндегі конструкциялық өзгерістерін білуі.
5. Құрамында ұялы конструкциясы, әйнек қабатты және композициялық материалдар бар агрегаттарды жөндеу технологиясының ерекшеліктерін білуі.
6. Ұштастырылатын беттерді бөлшектерге қондыру мен тазалық шамаларын, агрегаттардың бөлшектерін геометриялық өлшемдері мен механикалық қасиеттері бойынша нығайтуды және қалпына келтіруді білуі.
7. Гальваникалық жабындардың, пісірудің, термо-өңдеудің, саңылаусыздандырудың негізгі технологиялық процестерін білуі.
8. Агрегаттардың жұмыстық сұйықтықтарының қасиеттерін білуі.
9. Агрегаттар мен олардың бөлшектерін жөндеу сапасын бақылау тәсілдері мен құралдарын білуі.
10. Арнайы жабдықты және зертханалық өлшеу құрал-сайманын пайдалану қағидаларын, күрделі өлшеу құрал-сайманын баптау қағидалары мен тәсілдерін білуі.
11. Механика, гидравлика, пневматика, автоматика, электрлік техника негіздерін білуі.

Білігі мен дағдылары

3-еңбек функциясы. Агрегаттарды стендте құрастыру және сынақтан өткізу

1. Орташа күрделілік дәрежесіндегі агрегаттарды құрастыру және сынақтан өткізу дағдылары.
2. Агрегаттарды құрастыру алдында барлық бақылау шаралары мен құралдарын қолдана отырып, тетіктердің сапасын анықтау дағдылары.
3. Жөнделетін агрегаттарды құрастыру, тексеру және сынау кезінде айқындалған ақауларды жою білігі.
4. Орташа күрделіліктег агрегаттарды сынау кезінде стендті басқару білігі.

1. Стенд жабдығын жұмыс және бақылау эталондары бойынша баптау және реттеу білігі.
2. Жоғары күрделіліктегі агрегаттарды сынаудың ұтымды тәртібі мен әдісін таңдау білігі.
3. Агрегаттарды гидравликалық сипаттамаларын тексере және жоғары дәлдіктегі өлшеу құрал-сайманынын пайдалана отырып, құрастыру дағдылары.
4. Агрегаттарды жоғары күрделіліктегі жартылай автоматты басқару жүйесі бар сынақ жүргізу стендтерінде реттеу дағдылары.
5. Жоғары айналысты агрегаттардың бөлшектерін теңдестіруді жүргізу білігі.
6. Автоматты қондырғысы бар күрделі агрегаттарға барлық параметрлері бойынша тексере және жетілдіре отырып, арнайы және аралас стендтерде сынақ жүргізу білігі.
7. Олардың сынау схемаларын пысықтай отырып, күрделі эксперименттік агрегаттарға сынақ жүргізу білігі.
8. Барокамералардағы агрегаттар тораптарының жоғары сипаттамаларын тексеру білігі.
9. Агрегаттарды құрастыру және сынау карталарын толтыру дағдылары.

Білімі

1. Орташа күрделіліктегі агрегаттарды құрастыру және сынау технологияларын білуі.
2. Сыналатын агрегаттардың жұмыс істеу шарттарын білуі.
3. Сертификатталған өндіріс туралы негізгі мәліметтерді білуі.

1. Күрделі және жоғары күрделіліктегі агрегаттарды құрастыру және сынау технологияларын білуі.
2. Агрегаттардың төмен және жоғары температура жағдайында жұмыс істеу ерекшеліктерін, өзгермелі орта параметрлерінің жұмыстық сұйықтықтар мен жағармайларға әсерін білуі.
3. Сынақ жүргізу стендтерін құрастыру үшін қолданылатын жабдықтың, керек-жарақтардың конструкцияларын білуі.

Жеке бас құзыретіне қойылатын талаптар

Байқағыштық және техникалық бейімділік.
Көз өлшемінің жақсы болуы.
Командада жұмыс істей алуы.
Заманауи коммуникация және компьютерлеу құралдарын пайдалана отырып, өзінің кәсіби деңгейін жоғарылатуға талпыну.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланысы

7232
7232

Ұшу аппараттарын жөндеу жөніндегі слесарь
Авиақозғалтқыштарды жөндеу жөніндегі слесарь

«Ұшу аппараттарын жөндеу жөніндегі слесарь» КӘСІБІНІҢ КАРТОЧКАСЫ

Кәсіп коды

7232

Кәсіп атауы

Ұшу аппараттарын жөндеу жөніндегі слесарь

СБШ бойынша біліктілік деңгейі

2-4

БТБА бойынша біліктілік деңгейі

2-8

Кәсіби білім деңгейі

Орта кәсіби білім

Еңбек функциялары

1) Ұшу аппараттарын бөлшектеу, диагностика жасау және ақаулау.

2) Ұшу аппараттарының тораптары мен бөлшектерін жөндеу.

3) Жерүсті сынақтарын жүргізу, ұшу аппараттары жүйелерін түпкілікті пысықтау және ретке келтіру.

Білігі мен дағдылары

СБШ бойынша біліктілік деңгейі: 2 (біліктілік разряды: 2-3)

СБШ бойынша біліктілік деңгейі: 3 (біліктілік разряды: 4-5)

СБШ бойынша біліктілік деңгейі: 4 (біліктілік разряды: 6-8)

1-еңбек функциясы. Ұшу аппараттарын бөлшектеу, диагностика жасау және ақаулау

1. Жөнделетін бөлшектер мен тораптардың жиынтықтылығы мен сапасын (сыртынан қарау арқылы және өлшеу құрал-сайманының көмегімен) анықтау білігі.
2. Ұшу аппаратының агрегаттармен, формулярлармен және паспорттармен жиынтықтылығын тексеру, агрегаттардың нөмірлерін құжаттамада жазылған нөмірлермен салыстыру дағдылары.
3. Ұшу аппаратының агрегаттары мен тораптарын жуу және түрлі әдістермен тазалау, тоттан тазалау білігі.
4. Ұшу аппараттарының бөлшектеріндегі, тораптарындағы, және агрегаттарындағы ақауларды анықтау білігі.

1. Ұшу аппаратының геометриялық параметрлерін тексеру дағдылары.
2. Ақаулықтарды табу және анықтау дағдылары.
3. Ұшу аппаратының іске жарамсыз тораптары мен агрегаттарының жөндеуге жарамдылығын анықтау білігі.

1. Такелаждық схемаларға сәйкес ұшу аппаратын демонтаждау білігі.
2. Ұшу аппараттарын жөндеуге арналған техникалық және технологиялық құжаттаманы ресімдеу дағдылары.

Білімі

1. Ақаулаудың негізгі қағидаларын білуі.
2. Тазалау мен жуудың түрлі әдістерін білуі.

1. Ұшу аппаратына диагностика жасаудың жалпы қағидаттарын білуі.
2. Ұшу аппараттары конструкцияларының үлгі ақаулықтарын және оларды табудың ерекшеліктерін білуі.
3. Бұзбай бақылаудың негізгі әдістерін және зертханалық өлшеу құрал-саймандары мен жабдығын пайдалану қағидаларын білуі.

1. Ұшу аппаратын бөлшектеумен байланысты негізгі талаптар мен жұмыстарды білуі.

Білігі мен дағдылары

2-еңбек функциясы. Ұшу аппараттарының тораптары мен бөлшектерін жөндеу

1. Ұшу аппараттарының шегеленген, пісірілген және топсалы қарапайым қосылыстарын жөндеу, күрделілігі орташа ұшу аппараттарының жеке тораптары мен бөлшектерін жөндеу білігі.
2. 8-13 квалитеттері бойынша слесарлық жұмыстарды орындау білігі.
3. Мынадай жөндеу-слесарлық жұмыстарды орындау дағдылары:
- ұңғымен тесіктерді ашу;
- штифтер пен түйреуіштерді орнату;
- жазық беттерді тегістеп келтіру;
- авиақозғалтқыштың күрделі емес бөлшектерін бұрандамалармен және бұрамалармен бір-бірімен жалғау;
- тігістерді өңдеу және жөндейтін бөлшектерді пісіруге дайындау;
- тесіктің ақауларын бітегеннен кейін тесіктерді бұрғылау үшін қарапайым белгілеу және жаңа бұранда жасау.
4. Сызбаларды оқу және олар бойынша ұшу аппараттарының күрделі емес бөлшектері мен тораптарын жасау білігі.
5. Пневматикалық бұрғымен және бұрғылау станоктарында бұрғылау дағдылары.
6. Авиақозғалтқыштың барлық бөлшектеріне таңба салу білігі.
7. Ұшу аппараттарының бөлшектері мен тораптарын жүк көтеретін механизмдерде тасымалдау дағдылары.

1. Жөндеу операцияларының ұтымды тәртібін орнату білігі.
2. Тапсырылған жұмысты орындау үшін қажетті слесарлық және өлшеу құрал-сайманын таңдау білігі.
3. Ұшу аппараттарының күрделі бөлшектерін, тораптарын және агрегаттарын күрделі жүк көтеру-тасымалдау механизмдерін пайдалана отырып, жөндеу технологиясына сәйкес жөндеу білігі.
4. 6-9 квалитеттері бойынша және кедір-бұдырлықтың 8-9 сыныбы бойынша күрделі слесарлық жұмыстарды орындау білігі.
5. Ұшу аппараттарының күрделі бөлшектерін талап етілетін рұқсатқа сәйкес қиыстыру дағдылары.
6. Ұшу аппараттарының бөлшек-терін арнайы кесетін құрал-сайманмен, абразивті тастармен, егеуқұм ұнтағымен, арнайы жетілдіру пасталарымен өңдеу дағдылары.
7. Бөлшектерді пісіруге дайындау және одан кейін өңдеу дағдылары.
8. Бөлшектердің бетін өңдеудің кедір-бұдырлық параметрлерін айқындау дағдылары.

1. Ұшу аппаратын жөндеу кезінде жеке тораптарды ауыстыру білігі.
2. Күрделі кеңістіктік бағдарға сәйкес ұшу аппараттарының тораптарын жетілдіру және бөлшектерін қиыстыру дағдылары.
3. Ұшу аппараттарының күрделі агрегаттарын түйістіру және ниверлирлеу, авиациялық бұйымдарды тұтастай нивелирлеу, ұшу аппараттарының агрегаттарын аса нақты кинематикалық байланыспен түйістіру білігі.
4. Күштік тораптарды жөндеу процесінде өңдейтін және өлшейтін құрал-сайманды, жабдықты және керек-жарақтарды пайдалана отырып, сыныптық қосылыстарды, беттердің, конструкциялық саңылаулардың және люфттердің дәл ұштасуын қамтамасыз ете отырып, монтаждау жүргізу білігі.
5. Техникалық талаптар мен қажетті дәлдікті қамтамасыз ете отырып, центроплан мен қанатты жөндеу білігі.
6. Қол жеткізуге қиын жерлерде шегелеу дағдылары.
7. Авиациялық бөлшектердің ең дәл жөндеу көлемін есептеу білігі.
8. Ұшу аппараттары бөлшектерінің, пайдаланылатын құрал-саймандар мен керек-жарақтардың эскиздерін жасау білігі.

Білімі

1. Ұшу аппараттарының жөнделетін тораптары мен агрегаттарының конструкциясы туралы негізгі мәліметтерді білуі.
2. Слесарлық жұмыстардың, ұшу аппараттарының бөлшектері мен тораптарын слесарлық өңдеу және жөндеу тәсілдері мен әдістерінің технологиялық операцияларын білуі.
3. Мүшеленетін бөлшектердің және олардың арасындағы рұқсат етілген саңылаулардың параметрлерін білуі.
4. Техникалық сызу жөніндегі негізгі мәліметтерді және сызбаларды ресімдеу қағидаларын білуі.
5. Беттерді таза өңдеу шектеулері жүйесі мен сыныптамасы туралы негізгі мәліметтерді білуі.
6. Слесарлық құрал-сайманның, керек-жарақтардың және бақылау-өлшеу құрал-сайманының конструкцияларын білуі.
7. Ұшу аппараттарын жөндеу кезінде қолданылатын металдар, қорытпалар және металл емес материалдар мен олардың қасиеттері туралы негізгі мәліметтерді білуі.
8. Тоттану түрлері және металдарды тоттан қорғау әдістерін білуі.

1. Авиациялық материалдардың құрамы, құрылымы, физикалық, механикалық және химиялық қасиеттері туралы білуі.
2. Пісірілетін материалдарға байланысты қолданылатын пісіру және дәнекерлеу түрлерін, термоөңдеуді таңдаудың негізгі қағидаларын, пісіру жіктерінің ақауларын айқындау тәсілдерін білуі.
3. Бұйымдарды гальваникалық-химиялық өңдеу туралы негізгі мәліметтерді білуі.
4. Ұшу аппараттарының қолданылатын бөлшектері мен тораптарының қайталанатын ақауларын жөндеу кезінде жою әдістерін білуі.
5. Бөлшектерді қолмен және пневматикалық шегелеу технологиясын, жіктердің түрлерін және тойтарма шегелерді таңдау қағидаларын білуі.
6. Бөлшектердің тозуы жөніндегі негізгі мәліметтерді және тозуды азайту тәсілдерін білуі.
7. Жөндеу кезінде қолданылатын микрометриялық құрал-саймандардың конструкцияларын және оның іске жарамдылығын анықтау әдістерін білуі.

1. Ұшу аппараттарын жөндеуге арналған техникалық талаптарды білуі.
2.Ұшу аппараттарының сериялары бойынша бөлшектер мен тораптардың конструкциялық тұрғыдан өзгерістерін білуі.
3. Ұшу аппараттарының күрделі схемаларының қағидаттық схемаларын білуі.
4. Түрлі конструкциялық материалдармен жұмыс істеу технологияларының ерекшеліктерін білуі.

Білігі мен дағдылары

СБШ бойынша біліктілік деңгейі: 4 (біліктілік разряды: 6-8)

3-еңбек функциясы. Жерүсті сынақтарын жүргізу, ұшу аппараттары жүйелерін түпкілікті пысықтау және ретке келтіру

1. Түрлі үлгідегі ұшу аппараттарының жүйелерін кешенді, түпкілікті пысықтау және ретке келтіру білігі.
2. Орташа үлгідегі ұшу аппараттарының және жеке механизмдер мен ауыр тораптардың жүйелерін теңдестіру және пысықтау білігі.
3. Ұшу аппараттарының жүйелерін белгіленген бағдарламалар бойынша және құрастыру, реттеу және бақылау стендтерінің дәлдігін ескере отырып, пысықтау және ретке келтіру есептемелерін жүргізу білігі.
4. Бақылау-тексеру және сынау, оның ішінде аса күрделі стендтерге қызмет көрсету, оларды баптау және жөндеу дағдылары.
5. Ұшу аппараттарының жүйелеріне сынақ жүргізу үшін пайдаланылатын стендтерде күрделі регламенттік жұмыстарды орындау дағдылары.
6. Автоматтар мен бақылау-жазу аппаратурасының жұмысын бақылау дағдылары.

Білімі

1. Түрлі параметрлердің (температура, қысым және т.б.) жұмыстық сұйықтықтар мен жағармайлардың қасиеттеріне әсерін білуі.
2. Ұшу аппараттарының тораптарын, механизмдерін және жүйелерін сынау тәртібі мен режимдерін білуі.
3. Авиациялық бұйымдардың сапасына және сенімділігіне қойылатын жоғары талаптарды білуі.
4. Бақылау-тексеру және сынау стендтерін ретке келтіру, реттеу, сынау және жөндеу қағидаларын білуі.
5. Авиациялық бұйымдардың сапасына және сенімділігіне қойылатын жоғары талаптарды, сертификатталған бұйымдарға қойылатын талаптарды білуі.

Жеке құзыретіне қойылатын талаптар

Жауапкершілік.
Көз өлшемінің жақсы болуы.
Командада жұмыс істеу білігі, нәтижені көздеу.
Тез ауысатын технологиялар жағдайындағы ұтқырлық.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланысы

7232
7232
7232
7232
7232
7232

Ұшу аппараттарын құрастырушы слесарь
Ұшу аппараттарының бөлшектерін дайындау және жетілдіру жөніндегі слесарь
Агрегаттарды жөндеу жөніндегі слесарь
Авиациялық аспаптарды жөндеу жөніндегі слесарь-механик
Аэрогидродинамикалық сынақтар жөніндегі слесарь
Қозғалтқыштарды құрастырушы слесарь

«Электромеханик» КӘСІБІНІҢ КАРТОЧКАСЫ

Кәсіптің коды

3113

Кәсіптің атауы

Электромеханик

СБШ бойынша біліктілік деңгейі

5

БА бойынша біліктілік деңгейі


Кәсіби білім деңгейі

Орта кәсіби білім

Еңбек функциялары

1) Қызмет көрсетілетін керек-жарақтар мен жабдықтардың жұмысқа жарамды күйін, авариясыз және сенімді жұмысын, уақтылы және сапалы жөнделуін қамтамасыз ету.

2) Бақылау-ұйымдастыру жұмысы. Электромонтерлердің жұмысын басқару, олар орындайтын жұмыстардың сапасын бақылау.

3) Техникалық қызмет көрсетудің, жөндеудің, монтаждаудың және бекітілген құрылғы үлгілері бойынша басқа да жұмыстардың прогрессивті әдістерін енгізу.

Білігі мен дағдылары

1-еңбек функциясы. Қызмет көрсетілетін керек-жарақтар мен жабдықтардың жұмысқа жарамды күйін, авариясыз және сенімді жұмысын, уақтылы және сапалы жөнделуін қамтамасыз ету

1. Жөнделетін электр жабдығы бөлшектерінің негізгі ақаулықтарын анықтау және оларды жою білігі.
2. Электр өлшеу құралдарының (амперметр, вольтметр, омметр, тестер) көмегімен тұрақты тоқ тізбегінде өлшемдер жүргізу дағдылары.
3. Қыздыру құралдарының параметрлерін есептеу білігі.
4. Күрделі электр жабдығының жарамдылық дәрежесін анықтау білігі.
5. Қызмет көрсетілетін құралдарға арналған техникалық құжаттаманы жүргізу дағдылары.
6. Сызбалар мен схемаларды түсіну білігі.

Білімі

1. Бұйрықтарды, нұсқауларды, өкімдерді, нұсқаулықтарды және т.б. білуі.
2. Электромеханиктің жұмысын регламенттейтін нормативтік-өкімдік құжаттарды білуі.
3. Электрлік техника, радио техникасы негіздерін білуі.
4. Аспаптар мен жабдықтың құрылғысын, жұмыс істеу қағидатын, техникалық сипаттамаларын және конструкциялық ерекшеліктерін білуі.
5. Сынақ жүргізу және электрлік-техникалық өлшеу қағидалары мен тәртібін білуі.
6. Электрлік-техникалық аспаптардың өзіне тән бұзылу түрлерін және оларды жою жолдарын білуі.
7. Электрлік монтаждау жұмыстарын ұйымдастыруды және жүргізу технологияларын білуі.

Білігі мен дағдылары

2-еңбек функциясы. Бақылау-ұйымдастыру жұмысы. Электромонтерлердің жұмысын басқару, олар орындайтын жұмыстардың сапасын бақылау

1. Бағынышты қызметкерлердің жұмысын ұйымдастыру білігі.
2. Жұмыстардың жоспар-кестелерін, техникалық құжаттама мен есептілік жасау дағдылары.
3. Материалдарға, шикізатқа, қосалқы бөлшектерге, өлшеу аспаптарына, қорғану құралдарына, құрал-саймандарға және керек-жарақтарға алдын ала өтінімдер толтыру дағдылары.
4. Қауіпсіздік техникасы, еңбекті қорғау, өндірістік санитария және өрт қауіпсіздігі технологиясын, қағидаларын сақтауды бақылау білігі.
5. Қызмет көрсетілетін керек-жарақтарды пайдалану қағидалары, өндірістік жарақаттардың алдын алу шаралары туралы нұсқамаларды өткізу дағдылары.

Білімі

1. Материалдар, қосалқы бөлшектер және электр қуатының шығыс нормаларын білуі.
2. Ішкі еңбек тәртібі қағидаларын білуі.
3. Экономика, өндірісті, еңбекті ұйымдастыру және басқару негіздерін білуі.
4. Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасының негіздерін білуі.
5. Еңбекті қорғау, қауіпсіздік техникасы, өндірістік санитария және өрттен қорғау қағидалары мен нормаларын білуі.

Білігі мен дағдылары

3-еңбек функциясы. Техникалық қызмет көрсетудің, жөндеудің, монтаждаудың және бекітілген құрылғы үлгілері бойынша басқа да жұмыстардың прогрессивті әдістерін енгізу

1. Ең тиімді әдістер мен кәсіби тапсырмаларды орындау жолдарын таңдау дағдылары.
2. Кәсіби тапсырмаларды тиімді орындау үшін қажетті ақпаратты табу білігі.
3. Кәсіби қызметінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану білігі.
4. Бекітілген техникалық құралдар жұмысының сенімділігін, сапасын арттыру бойынша іс-шараларды әзірлеуге, қолданыстағы керек-жарақтарды меңгеруге және жаңғыртуға қатысу дағдылары

Білімі

1. Қазақстан Республикасының сертификаттау және стандарттау жүйелерінің негізгі қағидалары мен құжаттарын білуі.
2. Керек-жарақтар мен жабдықтың жаңа үлгілері бойынша қағидаттық схемаларды құрастыру тәртібін білуі.
3. Керек-жарақтар мен жабдықты пайдалану, жөндеу және қызмет көрсету бойынша озық отандық және шетелдік тәжірибені білуі.

Жеке құзыретіне қойылатын талаптар

Талдамалық ойлау қабілеті, өз жұмысының нәтижелері үшін жауапкершілік. Стандарттан тыс жағдайларда шешім қабылдау қабілеті, ол үшін жауапты болу.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланысы

3113
3113

Техник-электрик
Энергетик

«Техник-технолог» КӘСІБІНІҢ КАРТОЧКАСЫ

Кәсіптің коды

3113

Кәсіптің атауы

Техник-технолог

СБШ бойынша біліктілік деңгейі

5

БА бойынша біліктілік деңгейі


Кәсіби білімнің деңгейі

Орта кәсіби (техникалық) білім

Еңбек функциялары

1) Технологиялық жабдыққа қызмет көрсету және оны пайдалану, сондай-ақ кәсіпорынның өндірістік бөлімшелерінде технологиялық тәртіпті сақтауды бақылау.

2) Білікті маманның жетекшілігімен технологиялық процестерді және технологиялық құжаттаманы дайындау.

3) Ақаудың себептерін анықтау және олардың алдын алу мен жою бойынша шаралар әзірлеу.

Білігі мен дағдылары

СБШ бойынша біліктілік деңгейі: 5

1-еңбек функциясы. Технологиялық жабдыққа қызмет көрсету және оны пайдалану, сондай-ақ кәсіпорынның өндірістік бөлімшелерінде технологиялық тәртіпті сақтауды бақылау

1. Жабдықтарды жөндеу жұмыстарына және техникалық куәландыруға дайындау, оны жөндеуден кейін қабылдап, жөндеудің барлық түрлерінен кейін іске қосу білігі.
2. Еңбекті қорғау және өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарын сақтай отырып, негізгі және қосалқы жабдыққа қызмет көрсету білігі.
3. Бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша, технологиялық процесті тиімді шарттармен реттеу және жүргізу білігі.
4. Технологиялық режим нормаларынан ауытқушылықтарды анықтау, талдау және жою дағдылары.

Білімі

1. Жабдықты жөндеуге және оны жөндеуден қабылдауға дайындау бойынша нормативтік құжаттар және оны жөндеуден кейін іске қосу қағидаларын білуі.
2. Технологиялық процесті жүргізу үшін негізгі және қосалқы жабдықтың негізгі түрлерін, конструкциялық ерекшеліктерін және жұмыс істеу қағидатын білуі.
3. Үлгілік технологиялық режимдер және өндіріс процестерін білуі.
4. Технологиялық режимнің ықтимал бұзылушылықтарын және олардың себептерін білуі.

Білігі мен дағдылары


2-еңбек функциясы. Білікті маманның жетекшілігімен технологиялық процестерді және технологиялық құжаттаманы дайындау

1. Өнімнің қарапайым түрлеріне немесе оның элементтеріне арналған озық технологиялық процестерді және оңтайлы өндіріс режимдерін әзірлеу білігі.
2. Технологиялық процесс карталарын, маршруттық және материалдық карталарды, жарақтау ведомосін және басқа да технологиялық құжаттаманы жасау білігі.
3. Технологиялық процестерді және өндіріс режимдерін түзетумен байланысты техникалық құжаттамаға өзгерістер ресімдеу дағдылары.
4. Технологиялық процестің техникалық-экономикалық көрсеткіштерін есептеу білігі.
5. Бағдарламалық қамтымды меңгеру білігі.

Білімі

1. Өндіріс режимі немесе технологиялық процесс әзірленетін бұйымның конструкциясын білуі.
2. Технологиялық процестің негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштерін білуі.
3. Техникалық және технологиялық құжаттаманы ресімдеуге қойылатын талаптарды білуі.
4. Технологиялық процестің негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштерін білуі.

Білігі мен дағдылары

3-еңбек функциясы. Ақаудың себептерін анықтау және олардың алдын алу мен жою бойынша шаралар әзірлеу

1. Өнім ақауының себептерін анықтау және талдау білігі.
2. Өнім ақауының алдын алу және жою бойынша шаралар әзірлеу дағдылары.

Білімі

1. Технологиялық ақау түрлері және оларды жою жолдарын білуі.
2. Технологиялық режимнің бұзылуының және шикізат қасиеттерінің дайын өнім сапасына әсерін білуі.

Жеке құзыретіне қойылатын талаптар

Қойылған міндетті орындау үшін жауапкершілік.
Нәтижені көздеу.
Ұжым мен командада жұмыс істеу білігі.
Кәсіби қызметінде жиі ауысатын технологиялар жағдайларында бейімделу, стандарттан тыс жағдайларда шешім қабылдау білігі.

СБШ шеңберінде басқа кәсіптермен байланысы

2145

Инженер-технолог

«Инженер» КӘСІБІНІҢ КАРТОЧКАСЫ

Кәсіптің коды

2149

Кәсіптің атауы

Инженер

СБШ бойынша біліктілік деңгейі

5

БА бойынша біліктілік деңгейі


Кәсіби білімінің деңгейі

Жоғары кәсiби бiлiм

Еңбек функциялары

1) Жетілдіру бағыттарын анықтау үшін ұшу аппаратының, агрегаттардың, тораптардың, бөлшектердің, жүйелердің конструкциясын, оларды дайындауға және монтаждауға арналған конструкторлық құжаттаманы талдау.

2) Өндірістік бөлімшелердің жоспарлық-экономикалық қызметі.

3) Ұйымдастырушылық-басқарушылық қызмет.

Білігі мен дағдылары

СБШ бойынша біліктілік деңгейі: 5

1-еңбек функциясы. Жетілдіру бағыттарын анықтау үшін ұшу аппаратының, агрегаттардың, түйіндердің, бөлшектердің, жүйелердің конструкциясын, оларды дайындауға және монтаждауға арналған конструкторлық құжаттаманы талдау

1. Кәсіпорынның жобалары мен бағдарламаларын зерттеу және әзірлеу бойынша дағдылары.
2. Әдістемелік және нормативтік құжаттарды, техникалық құжаттаманы, сондай-ақ әзірленген жобалар мен бағдарламаларды жүзеге асыру бойынша ұсыныстар мен іс-шараларды әзірлеу білігі.
3. Отандық және шетелдік ғылым мен техника жетістіктерін енгізу, авиациялық техника өндірісінің озық тәжірибесін пайдалану білігі.
4. Инженерлік графика бойынша компьютерлік бағдарламаларды, технологиялық және өндірістік процестерді виртуальді модельдеуді меңгеруі.

Білімі

1. Ұшу аппараттарының ұшу негіздерін және олардың аэродинамикалық және геометриялық сипаттамаларын анықтау әдістемесін білуі.
2. Ұшу аппараттарының конструкциялық-жиынтықтық схемаларын, олардың негізгі агрегаттары мен қозғалтқыштарының конструкциясын білуі.
3. Ұшу аппараттарының борттық жүйелерінің қолданылу мақсаты мен құрамын білуі.
4. Директивалық және өкімдік құжаттарды, орындалған жұмыс мәселелері бойынша әдістемелік және нормативтік материалдарды білуі.
5. Кәсіпорынның техникалық даму перспективалары мен қызмет ерекшеліктерін білуі.
6. Замануи есептеуіш техника, коммуникация және байланыс құралдарын білуі.
7. Техникалық құжаттаманы дайындау және ресімдеу бойынша қолданыстағы стандарттарды, техникалық талаптарды, ережелерді және нұсқаулықтарды білуі.

Білігі мен дағдылары



2-еңбек функциясы. Өндірістік бөлімшелердің жоспарлық-экономикалық қызметі

1. Ақпаратты, техникалық деректерді, көрсеткіштерді және жұмыс нәтижелерін зерделеу және талдау, оларды қорыту және жүйелендіру, қажетті есептемелер жүргізу дағдылары.
2. Кәсіби қызметте пайдаланылатын ақпаратты жинаудың, сақтаудың және өңдеудің компьютерлік әдістерін меңгеруі.
3. Қабылданатын және іске асырылатын шешімдерді кешенді түрде негіздей отырып, жұмыстарды орындау циклін қысқарту мүмкіндіктерін іздестірумен техникалық-экономикалық талдау жүргізу білігі.
4. Қысқа уақыт аралығына және перспективаға күнтізбелік жоспар жасау дағдысы.

Білімі

1. Авиациялық кәсіпорындардағы зерттеулер мен әзірлемелердің техникалық есептемелерін жүргізу және экономикалық тиімділігін анықтау әдістерін білуі.
2. Жоспарлау негіздерін білуі.
3. Экономика негіздерін білуі.

Білігі мен дағдылары


3-еңбек функциясы. Ұйымдастырушылық-басқарушылық қызмет

1. Техникалық, қаржылық және адами факторларды ескере отырып, практикада өндірістік қатынастар мен басқару қағидаттарының негіздерін қолдануды меңгеруі мен білігі.
2. Қызметкерлердің ғылыми-техникалық білімін арттыру бойынша жұмысты ұйымдастыру білігі.
3. Белгіленген талаптардың, қолданыстағы нормалардың, қағидалар мен стандарттардың сақталуын, кәсіпорындағы қауіпсіздік техникасы қағидаларының, санитариялық-гигиеналық және өрт қауіпсіздігі нормаларының сақталуын бақылау білігі.

Білімі

1. Еңбекті ұйымдастыру және басқару негіздерін білуі.
2. Еңбек заңнамасының негіздерін білуі.
3. Еңбекті қорғау қағидалары мен нормаларын білуі.

Жеке құзыретіне қойылатын талаптар

Басқарушылық тәсілдеме.
Бастамашылдық, жұмысқа шығармашылық тұрғыдан қарау.
Дербестік.
Ұйымдастыру қабілеті.
Жауапкершілікті сезінуі.
Командада жұмыс істеу білігі.
Талдамалық ойлау қабілеті.

СБШ шеңберіндегі басқа кәсіптермен байланысы

3111
2145

Техник-технолог
Инженер-технолог

КС-нің техникалық деректері

Әзірленген

«Personnel Recruitment Center «Career-Holdings» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі

Нұсқаның нөмірі мен шығарылған күні

1-нұсқа, 2014 жыл.

Болжамды қайта қарастыру күні

2017

Об утверждении профессионального стандарта "Производство летательных аппаратов"

Приказ Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 339. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 9 апреля 2015 года № 10668. Утратил силу приказом Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 30 марта 2016 года № 308

      Сноска. Утратил силу приказом Министра по инвестициям и развитию РК от 30.03.2016 № 308 (вводится в действие со дня его официального опубликования).

      В соответствии с пунктом 3 статьи 138-5 Трудового кодекса Республики Казахстан от 15 мая 2007 года ПРИКАЗЫВАЮ:
      1. Утвердить прилагаемый профессиональный стандарт «Производство летательных аппаратов».
      2. Комитету индустриального развития и промышленной безопасности Министерства по инвестициям и развитию Республики Казахстан (Ержанов А.К.) обеспечить:
      1) в установленном законодательством порядке государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;
      2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление его копии на официальное опубликование в периодических печатных изданиях и в информационно-правовой системе «Әділет» республиканского государственного предприятия на праве хозяйственного ведения «Республиканский центр правовой информации Министерства юстиции Республики Казахстан»;
      3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства по инвестициям и развитию Республики Казахстан и на интранет-портале государственных органов;
      4) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Юридический департамент Министерства по инвестициям и развитию Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1), 2) и 3) пункта 2 настоящего приказа.
      3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан Рау А.П.
      4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

      Министр
      по инвестициям и развитию
      Республики Казахстан                       А. Исекешев

      «СОГЛАСОВАН»:
      Министр здравоохранения
      и социального развития
      Республики Казахстан
      ___________ Т. Дуйсенова
      6 марта 2015 года

Утвержден             
приказом Министра        
по инвестициям и развитию    
Республики Казахстан      
от 30 декабря 2015 года № 339  

Профессиональный стандарт «Производство летательных аппаратов»

1. Общие положения

      1. Профессиональный стандарт «Производство летательных аппаратов» предназначен для формирования образовательных программ, в том числе для обучения персонала на предприятиях, для сертификации работников и выпускников образовательных учреждений, для решения широкого круга задач в области управления персоналом.
      2. В настоящем профессиональном стандарте применяются следующие термины и определения:
      1) дефектация – процесс выявления неисправностей в агрегатах и деталях техники для определения их технического состояния и пригодности к дальнейшему использованию;
      2) квалификация – степень готовности работника к качественному выполнению конкретных трудовых функций;
      3) квалификационный уровень – совокупность требований к уровню подготовки и компетенции работника, дифференцируемой по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;
      4) трудовая функция – набор взаимосвязанных действий, направленных на решение одной или нескольких задач процесса труда;
      5) профессиональная подгруппа – совокупность профессий, сформированная целостным набором трудовых функций и необходимых для их выполнения компетенций;
      6) профессиональный стандарт – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации, компетенций, содержанию, качеству и условиям труда;
      7) профессиональная группа – совокупность профессиональных подгрупп, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;
      8) профессия – основной род занятий трудовой деятельности человека, требующий определенных знаний, умений и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки и подтверждаемых соответствующими документами об образовании;
      9) квалитет – характеристика точности изготовления изделия (детали), определяющая значения допусков;
      10) классификатор занятий – систематизированный перечень занятий (профессий), позволяющий достигнуть единообразия их наименований и обеспечить возможность проведения статистического учета, сравнения и анализа данных по состоянию рынка труда;
      11) пасты Государственного оптического института – шлифовальные и полировальные пасты на основе оксида хрома (III), используемые для шлифования и полирования стальных сплавов (в том числе термически упрочненных), цветных металлов, твердых пластмасс и полимеров, стекла (в том числе оптического), керамических материалов и изделий из них;
      12) основная группа – совокупность предприятий и организаций, для которых характерна общность выпускаемой продукции, технологии производства, основных фондов и профессиональных навыков работающих;
      13) отраслевая рамка квалификаций – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;
      14) течеискатель – прибор, предназначенный для выявления, локализации и количественной оценки величины;
      15) летательный аппарат – общее название устройства (аппарата) для полетов в атмосфере.
      3. В настоящем профессиональном стандарте используются следующие сокращения:
      1) ОРК – отраслевая рамка квалификаций;
      2) КС – квалификационный справочник должностей руководителей, специалистов и других служащих;
      3) ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих;
      4) ПС – профессиональный стандарт;
      5) ГОИ – Государственный оптический институт.

2. Паспорт ПС

      4. Наименование ПС: «Производство летательных аппаратов».
      5. Цель разработки ПС: унификация, установление и поддержание единых требований к содержанию и качеству профессиональной деятельности, определению квалификационных требований к специалистам в сфере производства летательных аппаратов.
      6. Краткое описание ПС: производство и модернизация летательных аппаратов, сборка летательных аппаратов различных типов, а также опытных и экспериментальных изделий, комплексная отработка и проверка взаимодействия систем собранных изделий.
      7. Основная группа: авиационная техника.
      8. Профессиональная группа по классификатору занятий: производство летательных аппаратов.

3. Карточки профессий

      9. Перечень профессий:
      1) слесарь-сборщик двигателей, 2-4 уровень квалификации по ОРК;
      2) слесарь-сборщик летательных аппаратов, 2-4 уровень квалификации по ОРК;
      3) слесарь по ремонту авиадвигателей, 2-4 уровень квалификации по ОРК;
      4) слесарь по ремонту агрегатов, 3-4 уровень квалификации по ОРК;
      5) слесарь по ремонту летательных аппаратов, 2-4 уровень квалификации по ОРК;
      6) электромеханик, 5 уровень квалификации по ОРК;
      7) техник-технолог, 5 уровень квалификации по ОРК;
      8) инженер, 5 уровень квалификации по ОРК.
      10. Карточки профессий приводятся в приложении к настоящему ПС.

Приложение               
к профессиональному стандарту    
«Производство летательных аппаратов»

КАРТОЧКА ПРОФЕССИИ «Слесарь-сборщик двигателей»

Код профессии

7232

Наименование профессии

Слесарь-сборщик двигателей

Уровень квалификации по ОРК

2-4

Уровень квалификации по ЕТКС

2-7

Уровень профессионального образования

Среднее профессиональное образование

Трудовые функции

1) Слесарно-сборочная подготовка к сборке и монтажу.

2) Сборка и монтаж двигателей и агрегатов различной степени сложности.

3) Проведение испытаний собранных узлов и агрегатов двигателей на стендах и прессах. Проведение стендовых испытаний (холодной обкатки) двигателей.

Умения и навыки

Квалификационный уровень по ОРК: 2 (квалификационный разряд: 2-3)

Квалификационный уровень по ОРК: 3 (квалификационный разряд: 4-5)

Квалификационный уровень по ОРК: 4 (квалификационный разряд: 6-7)

Трудовая функция 1. Слесарно-сборочная подготовка к сборке и монтажу

1. Навыки разборки несложных узлов двигателей и агрегатов, умение удалять смазку с деталей и узлов двигателя.
2. Навыки выявления дефектов деталей двигателя при визуальном осмотре.
3. Умение производить слесарную обработку деталей двигателя различной степени сложности по 8-14 квалитетам.
4. Умение пользоваться справочником для определения свойств материалов, расшифровывать марки материалов и определять область их применения.
5. Умение производить обмер деталей двигателей и агрегатов при помощи измерительного инструмента.
6. Умение анализировать рабочую ситуацию, осуществлять текущий и итоговый контроль, оценку и коррекцию собственной деятельности.

1. Умение выполнять разборку и расконсервацию сложных узлов двигателей и агрегатов, имеющих соединения по 6 - 7 квалитетам.
2. Навыки определения качества и комплектности деталей и узлов.
3. Навыки термообработки, сварки и пайки металлов.
4. Навыки наладки и ремонта слесарного и контрольно-измерительного инструмента.

1. Навыки чтения чертежно-графической и технологической документации, выполнения эскизов, технических рисунков и чертежей деталей, их элементов и узлов.

Знания

1. Знание технологии разборки несложных узлов двигателя и порядка оформления технологической документации на разборку двигателя.
2. Знание основных видов смазки и способов ее удаления.
3. Знание основных сведений о технических измерениях и резьбах.
4. Знание общих сведений о системе допусков.
5. Знание технологических процессов всех видов слесарной обработки материалов.
6. Знание основных видов коррозии и способов защиты металлов от нее.

1. Знание о параметрах обработки поверхностей, термообработки, сварки и пайки металлов.
2. Знание конструкции монтажных и разборочных стендов для разборки узлов двигателя и правила пользования ими.
3. Знание конструктивных изменений деталей и узлов двигателей и агрегатов по сериям.

1. Знание основных понятий о механизации, автоматизации и компьютеризации производства и их задачах.
2. Знание основ компьютерных графических программ.
3. Знание методов дефектации деталей узлов и агрегатов.
4. Знание марок и механических свойств металлов, сплавов и неметаллических материалов, применяемых в конструкции двигателя.

Умения и навыки

Трудовая функция 2. Сборка и монтаж двигателей и агрегатов различной степени сложности

1. Умение фиксировать детали узлов в стапеле или сборочном приспособлении.
2. Умение пользоваться сборочной оснасткой и инструментом.
3. Умение выполнять сборку узлов двигателей и агрегатов средней сложности, соединяемых при помощи болтов, винтов, шпилек, шпонок и шлиц.
4. Умение производить шплинтовку деталей и узлов двигателей контровку, клеймение, глушение и пломбирование.
5. Умение изготавливать несложные приспособления для разборки и сборки деталей и агрегатов двигателя.

1. Умение выполнять сборку и регулирование сложных узлов и механизмов двигателя и агрегатов, требующих подгонки и посадки по 6 - 7 квалитетам, крепление их в соответствии с технической документацией.
2. Умение выполнять подгонку натягов и зазоров, центрирование и нивелировку монтируемых деталей, узлов и агрегатов.
3. Умение выполнять клеймение, глушение и пломбирование сложных деталей и узлов двигателя
4. Умение проводить статическое и динамическое уравновешивание деталей и узлов двигателя в соответствии с технологией.
5. Умение пользоваться точными измерительными приборами, инструментом, тарированными ключами.

1. Навыки доводки сложных деталей и узлов двигателя.
2. Навыки сборки редукторов и фрикционных муфт.
3. Умение производить сборку под динамическую балансировку роторов турбин и компрессоров.
4. Умение выполнять окончательную сборку и регулирование двигателей различной степени сложности и их агрегатов.

Знания

1. Знание основных видов соединений двигателей и агрегатов.
2. Знание основных сведений о конструкции и назначении агрегатов двигателя.
3. Знание технических требований, предъявляемых к качеству деталей и узлов, поступающих на сборку.

1. Знание технологической последовательности сборки двигателей и их агрегатов.
2. Знание технических условий на монтаж, отработку, регулирование агрегатов и систем двигателя.
3. Знание принципа взаимодействия и работы монтируемых агрегатов и систем.
4. Знание правил применения консервирующих и смазочных материалов, металлокерамических, графитированных, талькированных и резиновых изделий на двигателе.

1. Знание конструкции и принципа работы агрегатов реактивных, турбовинтовых или поршневых двигателей.
2. Знание основных технологических процессов восстановления деталей и узлов двигателей и агрегатов разными методами в соответствии с техническими требованиями.
3. Знание конструкции и особенностей технологии сборки мощных и опытных двигателей.
4. Знание правил регулирования окончательно собранного двигателя в соответствии с технологией производства.
5. Знание порядка оформления технологической документации на сборку и монтаж двигателей, паспортов на изделия, сопроводительных карт, формуляров, основных сведений о сертифицированных изделиях.

Умения и навыки

Трудовая функция 3. Проведение испытаний собранных узлов и агрегатов двигателей на стендах и прессах. Проведение стендовых испытаний (холодной обкатки) двигателей

1. Умение выполнять прокачку масляных каналов коробок агрегатов двигателя.
2. Умение проводить испытание собранных узлов на стендах и прессах гидравлического давления.

1. Умение производить промывку и испытание на герметичность агрегатов и систем двигателя, пользоваться течеискателями.
2. Навыки статической балансировки отдельных деталей двигателя.
3. Навыки устранения выявленных дефектов при сборке и после испытания двигателя.
4. Навыки тарировки динамометрического и тензометрического инструмента.
5. Умение выполнять отладку и регулирование испытательных стендов, устранение неисправностей в их работе.

1. Умение выполнять балансировку сложных деталей и узлов двигателя с применением сложных приспособлений и машин.
2. Умение устранять дефекты и замену агрегатов при испытании силовой установки на изделии.
3. Умение проводить стендовые испытания (холодную обкатку) двигателей.
4. Умение выполнять регулировочно-доводочные работы после испытания двигателей.
5. Умение выполнять проверку работы сложной автоматики и контрольную переборку двигателей.
6. Навыки оформления технической документации для передачи двигателя техническому контролеру.

Знания

1. Знание правил пользования стендами для прокачки маслом узлов и агрегатов двигателей и стендами гидравлического давления.

1. Знание конструкции стендов по прокачке узлов двигателя.
2. Знание принципа действия и правил пользования стендами для динамической балансировки деталей и узлов двигателя.
3. Знание причин появления дефектов при испытании двигателей.
4. Знание особенностей работы деталей турбины, агрегатов и узлов в агрессивной среде.
5. Знание марок и свойств топлива, применяемого для двигателей.

1. Знание способов и правил наладки, регулирования и устранения неисправностей специальных испытательных стендов.
2. Знание изменений структуры металлов под давлением агрессивной среды газотурбинных двигателей.
3. Знание правил оформления сопроводительной документации для сдачи двигателя техническому контролеру.

Требования к личностным компетенциям

Умение работать в команде. Умение сосредотачивать внимание, нести ответственность за результаты своей работы. Пространственное воображение. Аналитическое мышление.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК

7232
7232
7232

Слесарь-сборщик летательных аппаратов
Слесарь по ремонту авиадвигателей
Слесарь по ремонту летательных аппаратов

КАРТОЧКА ПРОФЕССИИ «Слесарь-сборщик летательных аппаратов»

Код профессии

7232

Наименование профессии

Слесарь-сборщик летательных аппаратов

Уровень квалификации по ОРК

2-4

Уровень квалификации по ЕТКС

2-8

Уровень профессионального образования

Среднее профессиональное образование

Трудовые функции

1) Узловая и агрегатная сборка.

2) Испытание и регулировка узлов и агрегатов летательных аппаратов.

3) Окончательная сборка, регулирование и доводка летательных аппаратов.

Умения и навыки

Квалификационный уровень по ОРК: 2 (квалификационный разряд: 2-3)

Квалификационный уровень по ОРК: 3 (квалификационный разряд: 4-5)

Квалификационный уровень по ОРК: 4 (квалификационный разряд: 6-8)

Трудовая функция 1. Узловая и агрегатная сборка

1. Навыки распаковки и расконсервации деталей и узлов летательных аппаратов.
2. Умение выполнять основные операции по слесарной обработке металлов: резка ножовкой, опиловка, обработка наждачным полотном, удаление задиров и забоев.
3. Умение производить сборку узлов и агрегатов средней сложности по чертежам и технологиям с применением сборочного инструмента.
4. Навыки предварительной сборки отдельных агрегатов летательных аппаратов с креплением на технологические болты.
5. Навыки сборки и клепки в стапелях и вне стапелей узловых соединений в легкодоступных местах.
6. Навыки перемещения узлов и агрегатов летательных аппаратов при помощи простых грузоподъемных механизмов.

1. Умение производить сборку и регулирование узлов и агрегатов летательных аппаратов с доводкой внешних обводов и стыкуемых поверхностей по 6 - 10 квалитетам.
2. Умение выполнять болтовые и клепаные соединения деталей по 7 - 10 квалитетам с разделкой отверстий и применением клеев, герметиков, красок.
3. Умение выполнять монтаж тросовой проводки.
4. Навыки нивелировки агрегатов летательных аппаратов с использованием точных приборов.
5. Умение проводить проверку взаимодействия смонтированных узлов, агрегатов и систем, их работоспособность и устранять выявленные дефекты.
6. Умение применять в работе и настраивать контрольно-измерительные приборы.

1. Умение выполнять окончательную доработку сложных деталей и узлов летательных аппаратов из композиционных материалов и сотовых конструкций.
2. Умение производить стыковку и нивелировку сложных узлов и агрегатов летательных аппаратов с доводкой стыкуемых поверхностей по 6 квалитету.

Знания

1. Знание технологических процессов сборки и разборки простых узлов и агрегатов летательных аппаратов.
2. Знание основных сведений о конструкции собираемых узлов и агрегатов.
3. Знание видов и причин брака при выполнении слесарно-сборочных работ.
4. Знание устройства стапелей, типов применяемых стапелей по способу фиксации.
5. Знание назначения и правил пользования применяемым простым механизированным оборудованием, оснасткой, приспособлениями, слесарными и измерительными инструментами, грузоподъемными механизмами.
6. Знание наименований смазок и рабочих жидкостей.

1. Знание технических условий на монтаж, отработку, регулирование агрегатов и систем.
2. Знание правил и видов термообработки и сварки.
3. Знание технологии ремонта основных собираемых агрегатов и деталей.
4. Знание схем герметизации, системы допусков и посадок.

1. Знание конструкции сложных систем летательных аппаратов.
2. Знание технологии сварочных и термических работ.
3. Знание правил пользования нивелиром, теодолитом, квадрантом, оптическим угломером.

Умения и навыки

Трудовая функция 2. Испытание и регулировка узлов и агрегатов летательных аппаратов (выполнение данной трудовой функции требует наличия у рабочего квалификации 3-4 уровня ОРК)


1. Умение проводить испытания авиационных изделий на герметичность.
2. Навыки управления испытательными стендами и приборами.

1. Умение проводить балансировку на испытательных стендах рулей поворота, высоты, элеронов.
2. Навыки регулирования систем управления летательных аппаратов на испытательных стендах с имитирующими агрегатами.
3. Умение управлять испытательными стендами и приборами, проводить их настройку и испытание.
4. Умение выполнять контроль работы автоматов и контрольно-записывающей аппаратуры.
5. Умение проводить испытание трубопроводов давлением воздуха и масла.

Знания


1. Знание правил пользования наземными стендами и установками для испытаний.
2. Знание технических условий на испытание авиационных систем.
3. Знание технологии проведения испытаний агрегатов летательных аппаратов на герметичность с применением испытательной аппаратуры и течеискателей.

1. Знание правил регулирования систем управления летательным аппаратом на стендах с имитирующими агрегатами.
2. Знание принципа действия и способов наладки установок и стендов для комплексных испытаний различных систем.

Умения и навыки

Трудовая функция 3. Окончательная сборка, регулирование и доводка летательных аппаратов (выполнение данной трудовой функции требует наличия у рабочего квалификации 3-4 уровня ОРК)


1. Умение выполнять окончательную сборку, регулирование и доводку сверхлегких летательных аппаратов.
2. Умение производить монтаж агрегатов и узлов летательных аппаратов с регулированием установочных размеров.
3. Навыки сборки интерьеров легких самолетов и вертолетов с регулировкой систем вентиляции и др.
4. Навыки монтажа реле катапультируемых сидений, крышек, люков
5. Навыки чтения сложных общесборочных и монтажных чертежей.

1. Умение выполнять окончательную сборку, нивелировку и доводку легких летательных аппаратов, летательных аппаратов среднего типа, тяжелых летательных аппаратов, а также опытных, экспериментальных уникальных летательных аппаратов типа летающих лабораторий и аэрокосмических объектов.
2. Навыки нивелировки агрегатов летательных аппаратов с использованием точных приборов, умение пользоваться нивелиром, теодолитом, квадрантом, оптическим угломером работать по нивелировочным схемам.
3. Умение выполнять отладку, комплексную отработку и проверку с выполнением необходимых расчетов взаимодействия систем собранного сложного авиационного изделия, доработку авиационных систем с устранением отклонений от технических условий.
4. Навыки оформления сложных сопроводительных документов.

Знания


1. Знание конструкции сложных систем летательных аппаратов.
2. Знание принципа взаимодействия и работы монтируемых агрегатов и систем.

1. Знание конструктивных особенностей собираемых летательных аппаратов, принципиальных схем их систем, технологических особенностей доводки.
2. Знание технологии сборки основных систем, способов установки, стыковки и крепления сложных узлов и агрегатов авиационного изделия.
3. Знание технических условий на монтаж, окончательную сборку, отработку и регулирование летательного аппарата.
4. Знание основ пневматики, гидравлики, аэродинамики.
5. Знание основных сведений по криогенной технике.
6. Знание основных сведений о графических компьютерных программах.
7. Знание сертификационных требований, предъявляемых к изделиям.
8. Знание порядка оформления сложных сопроводительных документов.

Требования к личностным компетенциям

Исполнительность, самостоятельность, ответственность.
Пространственное воображение и образная память.
Технический склад ума.
Умение работать в команде.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК

7232
7232
7232

Слесарь по ремонту летательных аппаратов
Слесарь-сборщик двигателей
Слесарь-сборщик авиационных приборов

КАРТОЧКА ПРОФЕССИИ «Слесарь по ремонту авиадвигателей»

Код профессии

7232

Наименование профессии

Слесарь по ремонту авиадвигателей

Уровень квалификации по ОРК

2-4

Уровень квалификации по ЕТКС

2-7

Уровень профессионального образования

Среднее профессиональное образование

Трудовые функции

1) Демонтаж, разборка, дефектация авиадвигателя.

2) Ремонт деталей авиадвигателей.

3) Сборка и испытание отремонтированных узлов авиадвигателей на установках с проверкой и регулированием соответствующих параметров.

Умения и навыки

Квалификационный уровень по ОРК: 2 (квалификационный разряд: 2-3)

Квалификационный уровень по ОРК: 3 (квалификационный разряд: 4-5)

Квалификационный уровень по ОРК: 4 (квалификационный разряд: 6-7)

Трудовая функция 1. Демонтаж, разборка, и дефектация авиадвигателя

1. Навыки демонтажа и разборки авиадвигателей средней степени сложности.
2. Умение находить дефекты авиадвигателей визуально.
3. Навыки расконсервации и очистки авиадвигателя от грязи, пыли, следов течи масла и других жидкостей.
4. Умение выполнять очистку и промывку деталей авиадвигателя различными методами, зачистку от коррозии.

1. Навыки демонтажа и разборки сложных авиадвигателей.
2. Умение проводить проверку технической исправности деталей авиадвигателя.
3. Навыки определения качества деталей и узлов авиадвигателей, подлежащих ремонту, с использованием всех методов и средств контроля.

1. Умение проводить анализ неисправностей и отказов авиадвигателя.
2. Навыки оформления сопроводительной технической документации.

Знания

1. Знание основных требований при разборке авиадвигателя.
2. Знание различных методов и технологии очистки и обезжиривания деталей авиадвигателя.

1. Знание технических условий на эксплуатацию авиадвигателей.
2. Знание различных методов и основных правил дефектации деталей авиадвигателя.
3. Знание последовательности поиска неисправностей.
4. Знание характерных дефектов деталей авиадвигателей.
5. Знание основных методов неразрушающего контроля.

1. Знание основных правил исследования и анализа отказов и неисправностей авиадвигателя.
2. Знание правил оформления сопроводительной технической документации на ремонт.

Умения и навыки

Трудовая функция 2. Ремонт деталей авиадвигателей

1. Навыки выполнения ремонта деталей, узлов и механизмов авиадвигателей средней сложности.
2. Умение выполнять слесарные работы по 11 - 14 квалитетам.
3. Навыки выполнения ремонтно-слесарных работ:
- развертывание отверстий развертками, постановка штифтов и шпилек, пришабривание плоскостей,
- соединение несложных деталей авиадвигателей болтами и винтами,
- разделка швов и подготовка ремонтируемых деталей к сварке,
- сверление отверстия дрелью и на сверлильных станках,
- нарезание резьбы.
4. Умение выполнять пломбирование и клеймение деталей авиадвигателя, их транспортировку с использованием простых механизмов.
5. Умение читать простые чертежи и эскизы.

1. Навыки выполнения ремонта деталей, узлов механизмов авиадвигателей сложной конструкции в соответствии с технологией ремонта.
2. Умение выполнять сложные слесарные работы по 6 - 10 квалитетам.
3. Умение производить замену лопаток ротора турбины с подбором их по весовому моменту.
4. Навыки подгонки сложных деталей и узлов авиадвигателей в соответствии с требуемыми допусками
5. Умение производить подбор и регулировку сцепления шестеренчатых пар.
6. Навыки обработки деталей авиа-двигателей специальным режущим инструментом, абразивными камнями, наждачным порошком, пастой ГОИ.
7. Умение произвести замену и развертывание втулок.
8. Умение производить замену агрегатов на авиадвигателях.
9. Навыки определения параметров шероховатости поверхностей непосредственно на деталях авиадвигателей.
10. Навыки настройки слесарного и точного контрольно-измерительного инструмента.
11. Умение читать чертежи различной степени сложности.
12. Умение пользоваться сложными подъемно-транспортными механизмами.

1. Умение выполнять слесарные и доводочные работы с обеспечением 4 - 5 квалитетов.
2. Умение проводить выверку и измерение сложных деталей и узлов в нескольких плоскостях с применением проверочных инструментов и приборов.
3. Умение выполнять динамическое уравновешивание роторов турбин и компрессора.
4. Умение читать чертежи и изготовлять по ним детали авиадвигателей с оставлением необходимых припусков на обработку или подгонку, составлять эскизы деталей авиадвигателей, применяемых инструментов и приспособлений.
5. Навыки проведения ремонта сложных узлов авиадвигателей первых серий и новых конструкций, прецизионных деталей и механизмов сложных геометрических форм, специальных авиационных двигателей с криогенными системами или специальных авиационных двигателей, использующих газовые виды топлива.

Знания

1. Знание условий работы ремонтируемых деталей авиадвигателей.
2. Знание системы допусков и посадок, параметров обработки поверхностей.
3. Знание технологии ремонта деталей и узлов авиадвигателей средней степени сложности.
4. Знание правил чтения чертежей.
5. Знание технологических операций слесарных работ, приемов и методов слесарной обработки и ремонта деталей и узлов авиадвигателей.
6. Знание основных сведений о физических свойствах металлов, сплавов и неметаллических материалов, применяемых при ремонте, видах коррозии и методах защиты металлов от нее.
7. Знание назначения основного слесарного и контрольно-измерительного инструмента и правил пользования ими, порядка устранения неисправностей используемого инструмента и оборудования.
8. Знание марок и свойств абразивных материалов, притирочных паст; видов прокладок, их назначение; свойств материалов, применяемых для прокладок.
9. Знание технологии консервации деталей авиадвигателя.
10. Знание правил транспортировки узлов и деталей авиадвигателя.

1. Знание основных понятий о конструкции и принципе работы ремонтируемого авиадвигателя, температурных и динамических нагрузках их деталей и узлов.
2. Знание методов устранения повторяющихся дефектов деталей и узлов авиадвигателей.
3. Знание конструктивных изменений деталей и узлов авиадвигателей по их сериям и внутри серии.
4. Знание правил подбора шестеренчатых пар.
5. Знание конструкции применяемого точного слесарного, сборочного, контрольно-измерительного инструмента.
6. Знание основных сведений о пайке и сварке материалов, дефектах сварных швов и способах их выявления, применяемых видах сварки в зависимости от свариваемых деталей авиадвигателей, правил термической обработки стали и авиационных сплавов.
7. Знание технических условий на шлифовку и полировку деталей.
8. Знание методов оценки качественного состояния деталей и узлов авиадвигателей, прошедших ремонт.
9. Знание принципиальных и монтажных схем, конструкции установок и приспособлений, применяемых на участке ремонта.
10. Знание правил чтения сложных чертежей ремонтируемых узлов, агрегатов и деталей, основных понятий о графических и чертежных компьютерных программах.
11. Знание основных сведений по износу деталей авиадвигателей и методах уменьшения износа

1. Знание технологии ремонта сложных деталей и узлов авиадвигателей, способов и средств контроля качества их ремонта.
2. Знание конструкции новых серий авиадвигателей и технологических особенностей их ремонта.
3. Знание правил пользования лабораторным измерительным инструментом и оборудованием; правил настройки точного контрольно-измерительного инструмента (миниметр, пассаметр, микроскоп, оптический угломер, щуп) и лабораторного оборудования.
4. Знание способов выверки и измерения сложных деталей и узлов в нескольких плоскостях с применением проверочных инструментов и приборов.
5. Знание правил расчетов, связанных с выполнением сложных работ по ремонту узлов авиадвигателей.
6. Знание основных технологических процессов гальванопокрытий.
7. Знание порядка оформления технической документации при передаче отремонтированного авиадвигателя на испытание.

Умения и навыки

Трудовая функция 3. Сборка и испытание отремонтированных узлов авиадвигателей на установках с проверкой и регулированием соответствующих параметров (выполнение данной трудовой функции требует наличия у рабочего квалификации 3-4 уровня ОРК)


1. Навыки испытания отремонтированных узлов авиадвигателя средней сложности:
- гидроиспытание под давлением трубопровода,
- прокачка каналов и гидроиспытание. коробки приводов авиадвигателей и т.д.

1. Навыки испытания сложных деталей и узлов авиадвигателей
2. Навыки работы на испытательных стендах: определение характеристик и свойств авиационных двигателей, их систем, узлов и агрегатов для выявления соответствия их техническим требованиям или для опытного изучений процессов, происходящих в двигателях.
3. Умение выполнять проверку и регулирование различных параметров авиадвигателей: давления, оборотов, температуры, виброперегрузок, расхода жидкости и т.д.
4. Умение выбирать рациональный порядок и методы проведения испытаний деталей и узлов авиадвигателей.
5. Умение выполнять обслуживание, настройку, регулирование и ремонт сложных приспособлений и стендов, применяемых для изготовления, ремонта, регулирования и испытания деталей и узлов авиадвигателей.

Знания


1. Знание схем и конструкций стендов для испытания узлов авиадвигателей и правил работы на них.
2. Знание температурных и динамических нагрузок испытываемых деталей и узлов авиадвигателя.

1. Знание правил наладки и способов ремонта точных испытательных стендов.
2. Знание особенностей работы деталей и узлов авиадвигателя в условиях низких или высоких температур; влияния различных параметров работы авиадвигателей на свойства рабочих жидкостей и смазок.
3. Знание методов доработки авиадвигателей после испытаний.
4. Знание правил оформления сопроводительной технической документации на авиадвигатели; требований, предъявляемые к сертифицированным изделиям.

Требования к личностным компетенциям

Хороший глазомер (линейный и объемный), тщательность и аккуратность. Аналитический склад ума. Работа в команде.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК

7232
7232

Слесарь по ремонту агрегатов
Слесарь по ремонту летательных аппаратов

КАРТОЧКА ПРОФЕССИИ «Слесарь по ремонту агрегатов»

Код профессии

7232

Наименование профессии

Слесарь по ремонту агрегатов

Уровень квалификации по ОРК

3-4

Уровень квалификации по ЕТКС

3-8

Уровень профессионального образования

Среднее профессиональное образование

Трудовые функции

1) Демонтаж, разборка и дефектация агрегата.

2) Ремонт агрегатов.

3) Сборка и испытание на стендах.

Умения и навыки

Квалификационный уровень по ОРК: 3 (квалификационный разряд: 3-5)

Квалификационный уровень по ОРК: 4 (квалификационный разряд: 6-8)

Трудовая функция 1. Демонтаж, разборка и дефектация агрегата

1. Навыки расконсервации, очистки и промывки деталей агрегата.
2. Навыки демонтажа и разборки агрегатов.
3. Умение находить дефекты агрегатов (трещины, износ, перегрев, коррозию и т.д.).

1. Навыки демонтажа агрегатов повышенной сложности.
2. Умение провести технические измерения с целью выявления износа деталей, оценки деформации, определения величины зазоров и натягов, измерения глубины коррозионного повреждения, оценки шероховатости поверхности и т.д.
3. Умение объективно оценить состояние детали и назначить технически правильный и экономичный метод ремонта или забраковать деталь.
4. Умение оформлять сопроводительную техническую документацию (карты обмера, ведомость дефектации и т.д.).

Знания

1. Знание различных методов очистки агрегатов.
2. Знание правил пользования различными измерительными приборами и инструментами (механическими, оптическими, пневматическими, электрическими).
3. Знание правил оформления сопроводительной технической документации.

1. Знание методов выявления и устранения дефектов.

Умения и навыки

Трудовая функция 2. Ремонт агрегатов

1. Навыки выполнения ремонта простых агрегатов и агрегатов средней степени сложности в соответствии с технологией.
2. Умение выполнять слесарные работы по 6-10 квалитетам.
3. Умение выполнять операции по доводке и подгонке деталей по месту с обеспечением требуемой точности.
4. Навыки доводки и контроля плоскости деталей агрегатов интерференционным методом до 2 - 3 полос.
5. Навыки чтения сложных чертежей и функциональных схем.

1. Навыки выполнения ремонта сложных агрегатов, агрегатов повышенной сложности и сложных экспериментальных агрегатов в соответствии с технологией выполнения работ и техническими условиями.
2. Умение выполнять слесарные и доводочные работы с обеспечением 4 - 5 квалитетов.
3. Навыки проведения ремонта золотниковых пар с доводкой методом селективного подбора с обеспечением требуемых зазоров.
4. Навыки доводки и контроля плоскости деталей агрегатов интерференционным методом до 1 - 2 полос.
5. Умение составлять эскизы деталей агрегатов, используемых инструмента и приспособлений.

Знания

1. Знание конструкции и принципа работы ремонтируемых агрегатов.
2. Знание основных сведений о конструкции летательных аппаратов, на которые устанавливаются ремонтируемые агрегаты.
3. Знание технологии ремонта деталей и узлов агрегата.
4. Знание слесарного дела в объеме выполняемой работы.
5. Знание характерных дефектов агрегатов и методов их устранения.
6. Знание системы допусков и посадок.
7. Знание правил пользования применяемым контрольно-измерительным инструментом, его устройство и принцип действия.
8. Знание порядка маркировки и клеймения деталей агрегата.
9. Знание правил чтения сложных чертежей, кинематических и функциональных схем.
10. Знание способов защиты от коррозии.
11. Знание отличий в способах обработки различных материалов.

1. Знание конструкции летательных аппаратов и их ремонтируемых агрегатов.
2. Знание технологии ремонта агрегатов повышенной сложности и сложных агрегатов с автоматическим устройством.
3. Знание основных сведений по износу деталей агрегата и способах уменьшения износа трущихся поверхностей.
4. Знание конструктивных изменений деталей и агрегатов по их сериям и внутри серии.
5. Знание особенностей технологии ремонта агрегатов, имеющих в своем составе сотовые конструкции, стеклопластовые и композиционные материалы.
6. Знание величин посадки и чистоты сопрягаемых поверхностей на деталях, упрочнение и восстановление деталей агрегатов по геометрическим размерам и механическим свойствам
7. Знание основных технологических процессов гальванопокрытий, сварки, термообработки, герметизации.
8. Знание свойств рабочих жидкостей агрегатов.
9. Знание способов и средств контроля качества ремонта агрегатов и их деталей.
10. Знание правил пользования специальным оборудованием и лабораторным мерительным инструментом, правил и приемов настройки сложного измерительного инструмента.
11. Знание основ механики, гидравлики, пневматики, автоматики, электротехники.

Умения и навыки

Трудовая функция 3. Сборка и испытание на стендах агрегатов

1. Навыки проведения сборки и испытаний агрегатов средней степени сложности.
2. Навыки определения качества деталей агрегатов перед сборкой с использованием при этом всех мер и средств контроля.
3. Умение устранять выявленные дефекты при сборке, проверке и испытании ремонтируемых агрегатов.
4. Умение управлять стендами при испытаниях агрегатов средней сложности.

1. Умение производить настройку и регулирование стендового оборудования по рабочим и контрольным эталонам.
2. Умение выбрать рациональный порядок и метод проведения испытания агрегатов повышенной сложности.
3. Навыки сборки агрегатов с проверкой гидравлических характеристик и применением мерительного инструмента повышенной точности.
4. Навыки регулирования агрегатов на испытательных стендах с полуавтоматическим управлением повышенной сложности.
5. Умение проводить балансировку деталей высокооборотных агрегатов.
6. Умение проводить испытания на специальных и комбинированных стендах сложных агрегатов с автоматическими устройствами с проверкой и доводкой по всем параметрам.
7. Умение проводить испытания сложных экспериментальных агрегатов с отработкой их испытательных схем.
8. Умение выполнять проверку высотных характеристик узлов агрегатов в барокамерах.
9. Навыки заполнения карт сборки и испытания агрегатов.

Знания

1. Знание технологии сборки и испытаний агрегатов средней сложности.
2. Знание условий работы испытываемых агрегатов.
3. Знание основных сведений о сертифицированном производстве.

1. Знание технологии сборки и испытаний сложных агрегатов и агрегатов повышенной сложности.
2. Знание особенностей работы агрегатов в условиях низких и высоких температур, влияния меняющихся параметров среды на свойства рабочих жидкостей и смазок.
3. Знание конструкций применяемого оборудования, приспособлений для сборки, испытательных стендов.

Требования к личностным компетенциям

Наблюдательность и техническая смекалка.
Хороший глазомер.
Умение работать в команде.
Стремление повышать свой профессиональный уровень, используя современные средства коммуникации и компьютеризации.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК

7232
7232

Слесарь по ремонту летательных аппаратов
Слесарь по ремонту авиадвигателей

КАРТОЧКА ПРОФЕССИИ «Слесарь по ремонту летательных аппаратов»

Код профессии

7232

Наименование профессии

Слесарь по ремонту летательных аппаратов

Уровень квалификации по ОРК

2-4

Уровень квалификации по ЕТКС

2-8

Уровень профессионального образования

Среднее профессиональное образование

Трудовые функции

1) Разборка, диагностика и дефектация летательного аппарата.

2) Ремонт узлов и деталей летательных аппаратов.

3) Проведение наземных испытаний, окончательная отработка и отладка систем летательных аппаратов.

Умения и навыки

Квалификационный уровень по ОРК: 2 (квалификационный разряд: 2-3)

Квалификационный уровень по ОРК: 3 (квалификационный разряд: 4-5)

Квалификационный уровень по ОРК: 4 (квалификационный разряд:6-8)

Трудовая функция 1. Разборка, диагностика и дефектация летательного аппарата

1. Умение определять комплектность и качество состояния ремонтируемых деталей и узлов (внешним осмотром и при помощи измерительного инструмента).
2. Навыки проверки укомплектованности летательного аппарата агрегатами, формулярами и паспортами, сверки фактических номеров агрегатов с записанными в документации.
3. Умение проводить промывку и очистку различными методами, зачистку коррозии агрегатов и узлов летательного аппарата.
4. Умение выявлять дефекты на деталях, узлах и агрегатах летательных аппаратов.

1. Навыки проверки геометрических параметров летательного аппарата.
2. Навыки обнаружения и определения неисправностей.
3. Умение определять ремонтопригодность неисправных узлов и агрегатов летательного аппарата.

1. Умение производить демонтаж летательного аппарата согласно такелажным схемам.
2. Навыки оформления технической и технологической документации на ремонт летательных аппаратов.

Знания

1. Знание основных правил дефектации.
2. Знание различных методов очистки и промывки.

1. Знание общих принципов диагностики летательного аппарата.
2. Знание типовых неисправностей конструкций летательных аппаратов и особенностей их обнаружения.
3. Знание основных методов неразрушающего контроля и правил пользования лабораторным измерительным инструментом и оборудованием.

1. Знание основных требований и работ, связанных с разборкой летательного аппарата.

Умения и навыки

Трудовая функция 2. Ремонт узлов и деталей летательных аппаратов

1. Умение производить ремонт простых клепаных, сварных и шарнирных соединений летательных аппаратов, ремонт отдельных узлов и деталей летательных аппаратов средней сложности.
2. Умение выполнять слесарные работы по 8-13 квалитетам.
3. Навыки выполнения ремонтно-слесарных работ:
- развертывание отверстий развертками,
- постановка штифтов и шпилек,
- пришабривание плоскостей,
- разделка швов и подготовка деталей летательных аппаратов к сварке,
- простая разметка под сверление отверстий после заварки дефектов отверстия и нарезание новой резьбы.
4. Умение читать чертежи и изготовлять по ним несложные детали и узлы летательных аппаратов.
5. Навыки сверления пневмодрелью и на сверлильных станках.
6. Умение производить клеймение всех деталей авиадвигателя.
7. Навыки транспортировки деталей и узлов летательных аппаратов в грузоподъемных механизмах.

1. Умение устанавливать рациональный порядок ремонтных операций.
2. Умение подбирать необходимый слесарный и измерительный инструмент для выполнения заданной работы.
3. Умение производить ремонт сложных деталей, узлов и агрегатов летательных аппаратов в соответствии с технологией ремонта с применением сложных подъемно-транспортных механизмов.
4. Умение выполнять сложные слесарные работы по 6 - 9 квалитетам и и 8 - 9 классам шероховатости.
5. Навыки подгонки сложных деталей летательных аппаратов в соответствии с требуемыми допусками.
6. Навыки обработки деталей летательных аппаратов специальным режущим инструментом, абразивными камнями, наждачным порошком, специальными доводочными пастами.
7. Навыки подготовки деталей к сварке и обработки после нее.
8. Умение определять параметры шероховатости обработки поверхностей непосредственно на детали.

1. Умение производить замену отдельных узлов при ремонте летательного аппарата.
2. Навыки доводки узлов и подгонки деталей летательных аппаратов в соответствии со сложной пространственной ориентацией.
3. Умение выполнять стыковку и нивелировку сложных агрегатов летательных аппаратов, нивелировку авиационных изделий в целом и стыковку агрегатов летательных аппаратов с особо точными кинематическими связями.
4. Умение производить монтаж в процессе ремонта силовых узлов с обеспечением классных соединений, точной сопрягаемости поверхностей, конструктивных зазоров и люфтов с использованием обрабатывающих и измерительных инструментов, оборудования и приспособлений.
5. Умение выполнять ремонт центроплана и крыла с обеспечением технических условий и необходимой точности.
6. Навыки клепки в труднодоступных местах.
7. Умение производить расчет особо точных ремонтных размеров авиационных деталей.
8. Умение составлять эскизы деталей летательных аппаратов, применяемых инструментов и приспособлений.

Знания

1. Знание основных сведений о конструкции ремонтируемых узлов и агрегатов летательных аппаратов.
2. Знание технологических операций слесарных работ, приемов и методов слесарной обработки и ремонта деталей и узлов летательных аппаратов.
3. Знание размеров сочленяемых деталей и допускаемых зазоров между ними.
4. Знание основных сведений по техническому черчению и правил оформления чертежей.
5. Знание основных сведений о системе допусков и классификации чистоты обработки поверхностей.
6. Знание конструкции слесарного инструмента, приспособлений и контрольно-измерительного инструмента.
7. Знание основных сведений о металлах, сплавах и неметаллических материалах, применяемых при ремонте летательного аппарата, и их свойствах.
8. Знание видов коррозии и методов защиты металлов от коррозии.

1. Знание состава, структуры, физических, механических и химических свойств авиационных материалов.
2. Знание применяемых видов пайки и сварки в зависимости от свариваемых материалов, основных правил выбора термообработки, способов выявления дефектов сварных швов.
3. Знание основных сведений о гальванохимической обработке изделий.
4. Знание методов устранения повторяющихся дефектов деталей и узлов летательных аппаратов, применяемых при ремонте.
5. Знание технологии ручной и пневматической клепки деталей, видов швов и правил подбора заклепок.
6. Знание основных сведений по износу деталей и способов уменьшения износа.
7. Знание конструкции микрометрического инструмента, применяемого при ремонте и методов определения его исправности.

1. Знание технических условий на ремонт летательных аппаратов.
2. Знание конструктивных изменений деталей и узлов по сериям летательных аппаратов.
3. Знание принципиальных схем сложных систем летательных аппаратов.
4. Знание особенностей технологии работ с разными конструктивными материалами.

Умения и навыки

Квалификационный уровень по ОРК: 4 (квалификационный разряд:6-8)

Трудовая функция 3. Проведение наземных испытаний, окончательная отработка и отладка систем летательных аппаратов

1. Умение производить комплексную, окончательную отработку и отладку систем летательных аппаратов различных типов
2. Умение выполнять балансировку и отработку с испытанием систем летательных аппаратов среднего типа и отдельных механизмов и узлов тяжелых.
3. Умение вести расчеты отработки и отладки систем летательных аппаратов по заданным программам и с учетом точности сборочных, регулировочных и контрольных стендов.
4. Навыки обслуживания, настройки, регулировки и ремонта контрольно-поверочных и испытательных стендов, в том числе особо сложных.
5. Навыки выполнения сложных регламентных работ на стендах, используемых для проведения испытания систем летательных аппаратов.
6. Навыки контроля работы автоматов и контрольно-записывающей аппаратуры.

Знания

1. Знание влияния различных параметров (температуры, давления и т.д.) на свойства рабочих жидкостей и смазок.
2. Знание порядка и режимов испытания узлов, механизмов и систем летательных аппаратов.
3. Знание повышенных требований, предъявляемых к качеству и надежности авиационных изделий.
4. Знание правил наладки, регулирования, испытания и ремонта контрольно-поверочных и испытательных стендов.
5. Знание повышенных требований, предъявляемых к качеству и надежности авиационных изделий, требований к сертифицированным изделиям.

Требования к личностным компетенциям

Ответственность.
Хороший глазомер.
Умение работать в команде, нацеленность на результат.
Мобильность в условиях быстро меняющихся технологий.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК

7232
7232
 
7232
7232
 
7232
 
7232

Слесарь-сборщик летательных аппаратов.
Слесарь по изготовлению и доводке деталей летательных аппаратов.
Слесарь по ремонту агрегатов.
Слесарь-механик по ремонту авиационных приборов.
Слесарь по аэрогидродинамическим испытаниям.
Слесарь-сборщик двигателей.

КАРТОЧКА ПРОФЕССИИ «Электромеханик»

Код профессии

3113

Наименование профессии

Электромеханик

Уровень квалификации по ОРК

5

Уровень квалификации по КС


Уровень профессионального образования

Среднее профессиональное образование

Трудовые функции

1) Обеспечение исправного состояния, безаварийной и надежной работы обслуживаемых устройств и оборудования, своевременный и качественный ремонт.

2) Контрольно-организаторская работа. Руководство работой электромонтеров, контроль качества выполняемых ими работ.

3) Внедрение прогрессивных методов технического обслуживания, ремонта, монтажа и других работ по закрепленному типу устройств.

Умения и навыки

Трудовая функция 1. Обеспечение исправного состояния, безаварийной и надежной работы обслуживаемых устройств и оборудования, своевременный и качественный ремонт

1. Умение определять основные неисправности деталей ремонтируемого электрооборудования и устранять их.
2. Навыки проведения измерений в цепях постоянного тока при помощи электроизмерительных приборов (амперметра, вольтметра, омметра, тестера).
3. Умение производить расчет параметров нагревательных приборов.
4. Умение определять степень годности сложного электрооборудования.
5. Навыки ведения технической документации на обслуживаемые устройства.
6. Умение разбираться в чертежах и схемах.

Знания

1. Знание приказов, указаний, распоряжений, инструкции и других.
2. Знание нормативно-распорядительных документов, регламентирующих работу электромеханика.
3. Знание основ электротехники, радиотехники.
4. Знание устройства, принципа действия, технических характеристик и конструктивных особенностей приборов и оборудования.
5. Знание правил и порядка испытания и электротехнических измерений.
6. Знание характерных видов повреждений электротехнических приборов и способов их устранения.
7. Знание организации и технологии производства электромонтажных работ.

Умения и навыки

Трудовая функция 2. Контрольно-организаторская работа. Руководство работой электромонтеров, контроль качества выполняемых ими работ

1. Умение организовать работу подчиненного персонала.
2. Навыки составления планов-графиков работ, технической документации и отчетности
3. Навыки составления предварительных заявок на материалы, сырье, запасные части, измерительные приборы, защитные средства, инструмент и приспособления.
4. Умение контролировать соблюдение технологии, правил по технике безопасности, охране труда, производственной санитарии и пожарной безопасности.
5. Навыки проведения инструктажа о правилах пользования обслуживаемыми устройствами, о мерах по предупреждению производственных травм.

Знания

1. Знание норм расхода материалов, запасных частей и электроэнергии.
2. Знание правил внутреннего трудового распорядка.
3. Знание основ экономики, организации производства, труда и управления.
4. Знание основ трудового законодательства Республики Казахстан.
5. Знание правил и норм охраны труда, техники безопасности, производственной санитарии и противопожарной защиты.

Умения и навыки

Трудовая функция 3. Внедрение прогрессивных методов технического обслуживания, ремонта, монтажа и других работ по закрепленному типу устройств

1. Навыки выбора наиболее эффективных методов и способов выполнения профессиональных задач.
2. Умение находить информацию, необходимую для эффективного выполнения профессиональных задач.
3. Умение использовать информационно-коммуникационные технологии в профессиональной деятельности.
4. Навыки участия в разработке мероприятий по повышению надежности, качества работы закрепленных технических средств, в освоении и модернизации действующих устройств.

Знания

1. Знание основных правил и документов системы стандартизации и сертификации Республики Казахстан.
2. Знание порядка составления принципиальных схем по новым образцам устройств и оборудования.
3. Знание передового отечественного и зарубежного опыта по эксплуатации, ремонту и обслуживанию устройств и оборудования.

Требования к личностным компетенциям

Аналитический склад ума, ответственность за результаты своей работы. Способность принимать решения в нестандартных ситуациях, нести за них ответственность.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК

3113
3113

Техник-электрик
Энергетик

КАРТОЧКА ПРОФЕССИИ «Техник-технолог»

Код профессии

3113

Наименование профессии

Техник-технолог

Уровень квалификации по ОРК

5

Уровень квалификации по КС


Уровень профессионального образования

Среднее профессиональное (техническое) образование

Трудовые функции

1) Обслуживание и эксплуатация технологического оборудования и контроль соблюдения технологической дисциплины в производственных подразделениях предприятия.

2) Разработка технологических процессов и составление технологической документации под руководством квалифицированного специалиста.

3) Выявление причин брака и разработка мер по его предупреждению и ликвидации.

Умения и навыки

Квалификационный уровень по ОРК: 5

Трудовая функция 1. Обслуживание и эксплуатация технологического оборудования и контроль соблюдения технологической дисциплины в производственных подразделениях предприятия

1. Умение подготавливать оборудование к ремонтным работам и техническому освидетельствованию, принимать его из ремонта и производить его пуск после всех видов ремонта.
2. Умение обслуживать основное и вспомогательное оборудование, соблюдая требования охраны труда и промышленной безопасности.
3. Умение регулировать и вести технологический процесс на оптимальных условиях по показаниям контрольно-измерительных приборов.
4. Навыки выявления, анализа и устранение причин отклонений от норм технологического режима.

Знания

1. Знание нормативных документов по подготовке оборудования к ремонту и приему его из ремонта и правил пуска его после ремонта.
2. Знание основных типов, конструктивных особенностей и принципа работы основного и сопутствующего оборудования для проведения технологического процесса.
3. Знание типовых технологических режимов и процессов производства.
4. Знание возможных нарушений технологического режима и их причин.

Умения и навыки

Трудовая функция 2. Разработка технологических процессов и составление технологической документации под руководством квалифицированного специалиста

1. Умение разрабатывать прогрессивные технологические процессы и оптимальные режимы производства на простые виды продукции или ее элементы.
2. Умение составлять карты технологического процесса, маршрутные и материальные карты, ведомости оснастки и другую технологическую документацию.
3. Навыки оформления изменений в технической документации в связи с корректировкой технологических процессов и режимов производства.
4. Умение рассчитывать технико-экономические показатели технологического процесса.
5. Умение владеть программным обеспечением.

Знания

1. Знание конструкции изделия, на которое разрабатывается режим производства или технологический процесс.
2. Знание основных технико-экономических показателей технологического процесса.
3. Знание требований к оформлению технической и технологической документации.
4. Знание основных технико-экономических показателей технологического процесса.

Умения и навыки

Трудовая функция 3. Выявление причин брака и разработка мер по его предупреждению и ликвидации.

1. Умение выявлять и анализировать причины брака продукции.
2. Навыки разработки мероприятий по предупреждению и ликвидации брака продукции.

Знания

1. Знание видов технологического брака и путей его устранения.
2. Знание влияния нарушений технологического режима и свойств сырья на качество готовой продукции.

Требования к личностным компетенциям

Ответственность за выполнение поставленной задачи.
Ориентация на результат.
Умение работать в коллективе и команде.
Умение ориентироваться в условиях частой смены технологий в профессиональной деятельности, принимать решения в нестандартных ситуациях.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК

2145

Инженер-технолог.

КАРТОЧКА ПРОФЕССИИ «Инженер»

Код профессии

2149

Наименование профессии

Инженер

Уровень квалификации по ОРК

5

Уровень квалификации по КС


Уровень профессионального образования

Высшее профессиональное образование

Трудовые функции

1) Анализ конструкции летательного аппарата, агрегатов, узлов, деталей, систем, конструкторской документации на их изготовление и монтаж для определения направлений их совершенствования.

2) Планово-экономическая деятельность производственных подразделений.

3) Организаторско-управленческая деятельность.

Умения и навыки

Квалификационный уровень по ОРК: 5

Трудовая функция 1. Анализ конструкции летательного аппарата, агрегатов, узлов, деталей, систем, конструкторской документации на их изготовление и монтаж для определения направлений их совершенствования

1. Навыки по исследованию и разработке проектов и программ предприятия.
2. Умение разрабатывать методические и нормативные документы, техническую документацию, а также предложения и мероприятия по осуществлению разработанных проектов и программ.
3. Умение внедрять достижения отечественной и зарубежной науки и техники, использовать передовой опыт производства авиационной техники.
4. Владение компьютерными программами по инженерной графике, виртуальным моделированием технологических и производственных процессов.

Знания

1. Знание основ полета летательных аппаратов и методики определения их аэродинамических и геометрических характеристик.
2. Знание конструктивно-компоновочных схем летательных аппаратов, конструкции их основных агрегатов и двигателей.
3. Знание назначения и состава оборудования бортовых систем летательных аппаратов.
4. Знание директивных и распорядительных документов, методических и нормативных материалов по вопросам выполняемой работы.
5. Знание перспектив технического развития и особенностей деятельности предприятия.
6. Знание современных средств вычислительной техники, коммуникаций и связи.
7. Знание действующих стандартов, технических условий, положений и инструкций по составлению и оформлению технической документации.

Умения и навыки

Трудовая функция 2. Планово-экономическая деятельность производственных подразделений

1. Навыки изучения и анализа информации, технических данных, показателей и результатов работы, обобщения и систематизации их, проведения необходимых расчетов.
2. Владение компьютерными методами сбора, хранения и обработки информации, применяемыми в сфере профессиональной деятельности.
3. Умение проводить технико-экономический анализ с комплексным обоснованием принимаемых и реализуемых решений, изысканием возможности сокращения цикла выполнения работ.
4. Навыки календарного планирования на короткий промежуток времени и перспективы.

Знания

1. Знание методов проведения технических расчетов и определения экономической эффективности исследований и разработок на авиационных предприятиях.
2. Знание основ планирования.
3. Знание основ экономики.

Умения и навыки

Трудовая функция 3. Организаторско-управленческая деятельность

1. Владение и умение применять на практике основ производственных отношений и принципов управления с учетом технических, финансовых и человеческих факторов.
2. Умение организовать работу по повышению научно-технических знаний работников.
3. Умение контролировать соблюдение установленных требований, действующих норм, правил и стандартов, соблюдение правил техники безопасности, санитарно-гигиенических норм и противопожарной безопасности на предприятии.

Знания

1. Знание основ организации труда и управления.
2. Знание основ трудового законодательства.
3. Знание правил и норм охраны труда.

Требования к личностным компетенциям

Управленческий подход.
Инициативность, творческий подход к работе.
Самостоятельность.
Организаторские способности.
Чувство ответственности.
Умение работать в команде.
Аналитический склад ума.

Связь с другими профессиями в рамках ОРК

3111
2145

Техник-технолог
Инженер-технолог

Технические данные ПС

Разработано

Товарищество с ограниченной ответственностью «Personnel Recruitment Center «Career-Holdings»

Номер версии и год выпуска

Версия 1, 2014 год

Дата ориентировочного пересмотра

2017